‫‪1‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣڪﻠﻲء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫َ‬
‫)ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣو(‬

‫اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ‬

‫روﺷﻧﻲ ﭘﺑﻠﻳڪﻳﺷن‬
‫ڪﻧڊﻳﺎرو‬
‫‪1998‬ع‬
2 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

Roshni Book No. 131

‫ﻣڪﻠﻲء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
َ :‫ڪﺗﺎب ﺟو ﻧﺎﻟو‬
‫ اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ‬:‫ﻟﻳﮐڪ‬
‫ع‬1998 ‫ © روﺷﻧﻲ‬:‫ﮀﺎﭘو ﭔﻳو‬
‫ ﺣﺑﻳب ﻗﺎدر ﻗﺮﻳﺷﻲ‬:‫ڪﻣﭘوزﻧگ‬
.‫ ﺣﻳدرآﺑﺎد‬،‫روﺷﻧﻲ ڪﻣﭘوزرس‬
‫ ﺣﻳدرآﺑﺎد‬،‫ ﻓﺎﺋﻳن ڪﻣﻳوﻧﻳڪﻳﺷن‬:‫ﮀﭘﻳﻧدڙ‬
‫ روﺷﻧﻲ ﭘﺑﻠﻳڪﻳﺷن ڪﻧڊﻳﺎرو‬:‫ﮀﭘﺮاﺋﻳﻧدڙ‬

MAKLIA KHAAN MALAKA TAEEN

(A Travelogue of Malaka)
by: Altaf Shaikh
Composed by: Habib Qadir Qureshi
Roshni Composer, Hyderabad
Printed by: Fine Communication Hyderabad
Published by: Roshni Publication Kandiaro
2nd Edition © Roshni 1998
‫‪3‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻓﮫﺮﺳت‬
‫اﻧﺗﺳﺎب ﻣﺮﺣوم آﺻف ﻏﻳور ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ‬ ‫‪.1‬‬
‫ﻣﮫﺎڳ‪ -‬ﻣﮫﺗﺎب ﻣﺣﺑوب‬ ‫‪.2‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﭴﺎڻ‬ ‫‪.3‬‬
‫ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾‬ ‫‪.4‬‬
‫ﮔﮫﺮ ﮐﺎن ھواﺋﻲ اڏي ۽ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺗﺎﺋﻳن‬ ‫‪.5‬‬
‫ڪوﻟﻣﺑو ﮐﺎن ڪواﻻﻟﻣﭘور‬ ‫‪.6‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﭔﻳن ﻣﻠڪن ۾ ﻓﺮق‬ ‫‪.7‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﻣﻠڪ‬ ‫‪.8‬‬
‫ﻣﮐﻲء ﺟﻲ ﮀﺎپ وارﻳون ﺑﺷﺮٽون‬ ‫َ‬ ‫ﮔدرن‪ ،‬ﮀﺎﻧﮫﻳن ۽ ﺳورج‬ ‫‪.9‬‬
‫ِھﺗﺎن ُھﺗﺎن ﺟون ﺧﺑﺮون‬ ‫‪.10‬‬
‫ﮔﮫٽﻲء ۾ ڏھﻪ زﺑﺎﻧون ﮘﺎﻟﮫﺎﺋڻ وارا‬
‫َ‬ ‫ھڪ ﺋﻲ‬ ‫‪.11‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﻣﻧدر ۽ ِٽڪﺎﭨﺎ‬ ‫‪.12‬‬
‫’ﻣﻼڪﺎ دي ﻣڊوي‪-‬ھﺎﺋوس‘‪’ ،‬ﻣﻼڪﺎ ۾ اﺳﻼم ﺟﻲ آﻣد‘‬ ‫‪.13‬‬
‫ﮀوڪﺮيء ﺟﻲ ﻋﺷق ﺟو ﻧﺗﻳﺟو“‬
‫َ‬ ‫”ﮔوار ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ﻣﻼڪﺎ ﻣﻧﺟﮫﻪ“‪،‬‬ ‫‪.14‬‬
‫ﻣﻼڪﺎ ۽ ﺣﻳدرآﺑﺎد ﺟو ﻗﻠﻌو‬ ‫‪.15‬‬
‫ﭘورﭼو ﮘﺎﻟﮫﻳن ﺑﻌد ڊچ‪-‬ﻣﻼڪﺎ ۽ ﭠٽﻲ ﺷﮫﺮ ۾ ھڪﺟﮫڙاﺋﻲ‬ ‫‪.16‬‬
‫”ﻣﻼﻳﺎ ۾ ھﻧدﺳﺗﺎن واري اﻳﺳٽ اﻧڊﻳﺎ ڪﻣﭘﻧﻲ“‬ ‫‪.17‬‬
‫ﻣﻼﻳﺎ ﺟﻲ ﺳڌرڻ ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟو ﺣﺻو‬ ‫‪.18‬‬
‫”ﻣﻼﻳﺎ ﺗﻲ ﺟﭘﺎن ﺟو ﻗﺑﺿو“‪” -‬ﻣﻼﻳﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟو ﮔڏﺟڻ ۽ ڌار ﭤﻳڻ“‬ ‫‪.19‬‬
‫”ﺑﻔﺮ اﺳٽﻳٽ ﻳﺎ ڊﻓﺮ اﺳٽﻳٽ“‬ ‫‪.20‬‬
‫ڊراﺋﻳوﻧگ ﻻﺋﺳﻧس ﺣﺎﺻل ڪﺮڻ‬ ‫‪.21‬‬
‫روﺋڻ وارو وڻ‬ ‫‪.22‬‬
‫ﭘﺗﺮ ﮔﮫﺳﻳڙو ۽ ﭘﻳﺗﻲ ﺳﻳﺟوڪ‬ ‫‪.23‬‬
‫”ڪﺮدار ‪ Verified‬ﻧﺎھﻲ“‬ ‫‪.24‬‬
‫”ﻣﻼڪﺎ ۽ رﻧﮔون ۾ ﭘﭠﺎڻ“‬ ‫‪.25‬‬
‫ﻣﺎء…“‬
‫”ﻣون ﺳﻲ ڏﭠﺎ ُ‬ ‫‪.26‬‬
‫”ﻣﺎﻟﻳﺰا‪-‬ڪﮫڙي ﻋﺮب ﻟﮐﻳو آھﻲ“‬ ‫‪.27‬‬
‫اھڙي ﺑﻪ ﮀﺎ ﺟﻠدي“‬ ‫‪.28‬‬
‫”‪ -Bumiputra‬ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا“‬ ‫‪.29‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻣوﺳم‪-‬ﻧﺎﻧگ ﺑﻼﺋون‪-‬ﺣﺳﺎب ۾ ڪﭼﻲ آھﻳﺎن‪.‬‬ ‫‪.30‬‬
 ‫‪4‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫اﻧﺗﺳﺎب‬
‫ﻣﺮﺣوم آﺻف ﻏﻳور ﻧﺎﻟﻲ‬

‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻣﺮﭼﻧٽ ﻧﻳوي ﺟﻲ ﻣﺷﮫور ﺷﺧﺻﻳت ۽ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺳڀ ﮐﺎن وڏي ﭘﺋﺳﻳﻧﺟﺮ ﺟﮫﺎز‬
‫ﭜﺎء‪ ،‬دوﺳت ۽ ڪﻼس ﻣﻳٽ‬ ‫ﺳﻔﻳﻧﺋﻪ ﺣﺟﺎج ﺟو ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﻣﺣﻣد آﺻف ﻏﻳور ﻣﻧﮫﻧﺟو ﭜﺎﺋﺮن ﺟﮫڙو ُ‬
‫ھو‪ .‬ھو ٽﻲ ﺳﺎل ﮐن اڳ ﭘﻧﺟﺎھﻪ ﺳﺎﻟن ﺟﻲ ﭴﻣﺎر ۾ ‪ 5‬ﺟون ‪1994‬ع ﺗﻲ دل ﺟﻲ آﭘﺮﻳﺷن ‪(Open‬‬
‫)‪ Heart Surgery‬دوران ﮔذاري وﻳو‪.‬‬
‫آﺻف ﻏﻳور ﺳﺎن ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﭘﮫﺮﻳن ﻣﻼﻗﺎت اﭘﺮﻳل ‪1963‬ع ۾ ﭼٽﮔﺎﻧگ‪ -‬ﺑﻧﮔﻼدﻳش )ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾‬
‫ﻣﺷﺮﻗﻲ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن( ۾ ﭤﻲ‪ .‬ھو ﺑﻪ ﻣون واﻧﮔﺮ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻣﺋﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ ‪ Join‬ڪﺮڻ آﻳو ھو‪.‬‬
‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ﺑﺮاﻧﭻ ۾ ھﺟڻ ڪﺮي اﺳﻳن ھڪ ﺋﻲ ڪﻼس ۾ ھﺋﺎﺳﻳن‪ .‬اﺳﻳن ﺟﮫﺎز ﺟﺎ اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﻳﻌﻧﻲ ﻣﺋﺮﻳن‬
‫ﻻء آﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪ .‬ﭘﮫﺮﻳن ڏﻳﻧﮫن ﺋﻲ ﺷﺎم ﺟو ڊﻧﺮ ﺑﻌد ھو ﻣون ﺳﺎن اﭼﻲ‬ ‫ﻻء ھﺗﻲ ﺗﻌﻠﻳم وﭠڻ ِ‬
‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﭤﻳڻ ِ‬
‫ﻣﻠﻳو ھو‪ .‬آﺋون ﺑﻪ اڪﻳﻠو ھوس ڪو ﺑﻪ ﻣﻧﮫﻧﺟو اڳ ﺟو ﺳﭸﺎﭨو ﻧﻪ ھو‪.‬ان ڪﺮي ﻣوﻧﮐﻲ ﺳﺎﭨس ﻣﻠﻲ‬
‫ﺧوﺷﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫”آﺋون ﺗوھﺎﻧﮐﻲ ﭘﮫﺮﻳن ﮐﺎن ﺳﭸﺎﭨﺎن‪ “،‬آﺻف ﭔڌاﻳو‪ .‬ﻣوﻧﮐﻲ ڏاڍو ﺗﻌﺟب ﻟﮘو‪.‬‬
‫”ڪﻳﺋن؟“ ﻣون ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس‪.‬‬
‫ﭘﭱﻲء ﺟﺎ ﭔﻪ ﭘٽ ﺗوھﺎن ﺳﺎن ﮔڏ ڪﺋڊٽ ڪﺎﻟﻳﺞ ﭘﻳٽﺎرو ۾ ھﺋﺎ‪ .‬اﻧﮫن ﭔڌاﻳو ھوم‪ .‬ھڪ ﺟو‬ ‫َ‬ ‫”ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﻟو ﺧﺎﻟد دراﻧﻲ آھﻲ ۽ ﭔﺋﻲ ﺟو ﺧﻳﺎم دراﻧﻲ‪“.‬‬
‫ﺧﺎﻟد ۽ ﺧﻳﺎم )ﺟن ﺟو واﻟد ﺻﺎﺣب ﻣﺮﺣوم ﻟﻳﺎﻗت دراﻧﻲ ﺟﻳڪو ﺑﻌد ۾ ٽﻲ وي ﺟﻲ ﻣﺰاﺣﻳﻪ ڊراﻣن‬
‫ﺟو ﻣﺷﮫور اداڪﺎر ﭤﻳو(‪ ،‬ﻣوﻧﮐﺎن ھڪ ﺳﺎل ﺟوﻧﻳﺋﺮ ھﺋﺎ‪ .‬ھو ِﭔﺋﻲ ﭜﺎﺋﺮ ﭘڙھﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻋﺎم ﻣﻌﻠوﻣﺎت‪ ،‬راﻧدﻳن‪،‬‬
‫ﺳﺮ ڪﺮي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋڻ ﮐﺎن ڪﺎﻟﻳﺞ ۾ ﻣﺷﮫور ھﺋﺎ‪ .‬ﺳﻧڌي‪ ،‬اڙدو ۽‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺮن‪ ،‬ﻣﺧﺗﻠف ‪ Hobbies‬۽ ﺳﭠﻲ ُ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ﺗﻲ ﺳﭠو ﻋﺑور ھﺟڻ ڪﺮي ڪﺎﻟﻳﺞ ﻣﺧﺰن ۽ ڊﺑﻳٽﻧگ ڪﻠب ﺟﮫڙن ﺷﻳن ﺟﺎ ھو ﭼﻳف اﻳڊﻳٽﺮ‬ ‫َ‬
‫دراﻧﻲء ﮐﻲ اﺳﺎﻧﺟﺎ اﭘﺮ ﺳﻧڌ ﺟﺎ ڪﻼس ﻣﻳٽ ﺷﺎﮔﺮد‬ ‫َ‬ ‫۽ اﻧﭼﺎرج ﺑﻪ رھﻳﺎ‪ .‬ھﻧن ﺟﻲ واﻟده ﻣﺳﺰ اي‪ .‬اﻳم‪.‬‬
‫ھوء ﺳﻧڌ ﺟﻲ ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ ﺷﮫﺮن )دادو‪ ،‬ﻻڙڪﺎﭨو‪ ،‬ﺳﮐﺮ‪ ،‬ﺧﻳﺮﭘور وﻏﻳﺮه(‬ ‫زﻳﺎده ﺋﻲ ﺳﭸﺎﭨﻧدا ھﺋﺎ‪ ،‬ﺟو َ‬
‫دراﻧﻲء ﺟون‬
‫َ‬ ‫ﺟﻲ اﺳڪوﻟن ﺟﻲ ھﻳڊ ﻣﺳٽﺮﻳس رھﻲ ﭼڪﻲ ھﺋﻲ‪ ،‬ﺟﺗﻲ ھﻧن ﺟون ﭜﻳﻧﺮون ﻣﺳﺰ‬
‫ﻣﺎء ﮐﻲ ﻓﺎﻟو ڪﻳو ۽‬
‫ﺷﺎﮔﺮدﻳﺎﭨﻳون ھﻳون‪ .‬ﺧﺎﻟد ۽ ﺧﻳﺎم دراﻧﻲ ﺟﻲ ﭜﻳﻧﺮن‪ :‬ﺳﻠﻣﻲٰ ۽ ﺷﺎھﺎﻧﺎ ﭘڻ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ُ‬
‫ﺗﻌﻠﻳم ﺣﺎﺻل ڪﺮڻ ﺑﻌد ﭘڙھﺎﺋﻳﻧدﻳون اﭼن‪ .‬ﺳﻠﻣﻲٰ ﺳﻧڌ ﻳوﻧﻳورﺳٽﻲ ۽ آﻣﺮﻳڪﺎ ﻣﺎن زوﻻﺟﻲ ۾‪ M.Sc‬۽‬
‫ﻳوﻧﻳورﺳٽﻲء ۾ زوﻻﺟﻲ دﭘﺎرٽﻣﻳﻧٽ ﺟﻲ ھﻳڊ ﭤﻲ‬
‫َ‬ ‫ھوء ﺳﻧڌ‬‫َ‬ ‫‪ Parasitology‬۾ ﭘﻲ‪.‬اﻳﭿ‪.‬ڊي ڪﺋﻲ‪.‬‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﭘڙھﺎﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺷﺎھﺎﻧﺎ ﻧﻔﺳﻳﺎت ۾ ‪ M.A‬ڪﺋﻲ ۽ اﭴڪﻠﮫﻪ‬ ‫َ‬ ‫رھﻲ ۽ اﭴڪﻠﮫﻪ ڊﻓﻳﻧس ڪﺎﻟﻳﺞ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﭘڙھﺎﺋﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫‪ PAF‬ڪﺎﻟﻳﺞ‬
 ‫‪5‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻧﻳويء ﻣﺎن‬
‫َ‬ ‫دراﻧﻲء ﻧﻳوي ‪ Join‬ڪﺋﻲ ۽ ڪﻣﺎﻧڊر ﭤﻲ‬ ‫َ‬ ‫ڪﺋڊٽ ڪﺎﻟﻳﺞ ﻣﺎن اﻧٽﺮ ڪﺮڻ ﺑﻌد ﺧﺎﻟد‬
‫رٽﺎﺋﺮڊ ڪﻳو ۽ اﭴڪﻠﮫﻪ ڊﭘﺎزٽﺮي ۾ آھﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ٽﻳﭼﺮ ﻧﻪ ﭤﻳو ﭘﺮ ﺳﻧدس زال ’ﺳﻳﻣﺎ ﭜﺎﭜﻲ‘ )ﺟﻧﮫن ﻣﺎﺋڪﺮو‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﭘڙھﺎﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺧﻳﺎم اﻳﺋﺮﻓورس ۾‬
‫َ‬ ‫ﺑﺎﻳوﻻﺟﻲ ۾ ‪ M.Sc‬ڪﺋﻲ آھﻲ( ﺳﻳﻧٽ ﺟوزف ڪﺎﻟﻳﺞ‬
‫اﻧﺷﺎء ﷲ ﺟﻠد اﺋﻳﺮ ڪﻣوڊور ﭤﻲ وﻳﻧدو‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﭼوﻧڊﻳو وﻳو ۽ اﭴڪﻠﮫﻪ ﮔﺮوپ ڪﺋﭘٽن )ﻳﻌﻧﻲ ڪﺮﻧل آھﻲ ۽‬
‫دراﻧﻲء ﺟو‬
‫َ‬ ‫ﺧﻳﺎم ﺷﺎھﺮاھﻪ ﻓﻳﺻل واري ‪ PAF‬اﺳڪول‪/‬ڪﺎﻟﻳﺞ ﺟو ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل آھﻲ‪ .‬ﺳﻧدس زال ﻧﺎﺋﻠﻪ‬
‫ھوء‬
‫َ‬ ‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۾ اﻳم‪.‬اي ڪﺮڻ ﺑﻌد‬
‫َ‬ ‫ﻳوﻧﻳورﺳٽﻲء ﻣﺎن‬
‫َ‬ ‫ﺑﻪ ﺗدارﻳس ﺳﺎن واﺳطو آھﻲ‪ .‬ﺑﻠوﭼﺳﺗﺎن‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟﻲ ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل آھﻲ‪ .‬ﺧﺎﻟد‪/‬ﺧﻳﺎم ﺟو ﻧﺎﻧو ۽ ﻧﺎﻧﻲ ڊاڪٽﺮ ۽ ﻣﺳﺰ‬ ‫َ‬ ‫اﭴڪﻠﮫﻪ ﺳٽﻲ اﺳڪول‬
‫ﻋﺑداﻟﻐﻔور ﻻڙڪﺎﭨﻲ ﺟﺎ ﻣﺷﮫور ڊاڪٽﺮ ﭤﻲ ﮔذرﻳﺎ آھن‪ .‬ھو ﺳﺮ ﺷﺎھﻧواز ﭜٽو ﺻﺎﺣب ﺟن ﺟﺎ ﻓﺋﻣﻠﻲ‬
‫ڊاڪٽﺮ ﭤﻲ رھﻳﺎ آھن‪ .‬ﭘﺎڻ ﻻڙڪﺎﭨﻲ ۾ ﺋﻲ ﮔذاري وﻳﺎ‪ ،‬ﺟﺗﻲ ﺳﻧدن ﻗﺑﺮون آھن‪.‬‬
‫آﺻف ﻏﻳور ﺟو واﻟد ﻳﻌﻧﻲ ﺧﺎﻟد ۽ ﺧﻳﺎم ﺟو ﻣﺎﻣو ﻣﺣﻣد ﻏﻳور ﺻﺎﺣب ﺳﭴﻲ ﻋﻣﺮ ھڪ ﻧﻧڍڙي‬
‫ﺳﺮڪﺎري ﻧوڪﺮي ۾ رھﻲ‪ ،‬ﭔﺎرن ﮐﻲ ڪو ﮔﮫﺮ ﮔﺎڏﻳون ﻳﺎ وﻳس وﮘﺎ ﻧﻪ ﭘﺮ ﻋﻠم ﺟﮫڙو زﻳور ڏﻧﺎﺋﻳن‪.‬‬
‫ڌيء ھﺋﻲ(‪ ،‬۽‬ ‫َ‬ ‫ﻧوڪﺮيء ﺟو ﮔﮫٽ ﭘﮔﮫﺎر‪ ،‬وڏو ڪٽﻧب )ﮐﻳس آﺻف ﺳﻣﻳت اٺ ﭘٽ ۽ ھڪ‬ ‫َ‬ ‫ﺳﺮڪﺎري‬
‫ﺳﺎدﮔﻲء ﺳﺎن وﻗت ﮔذاري ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اوﻻد ﮐﻲ اﻋﻠﻲٰ ﺗﻌﻠﻳم‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ﻣﮫﻧﮔﺎﺋﻲ ﺟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟود ھن ﺟﻧﮫن‬
‫اﺧﻼق ﻣذھب ﮐﺎن آﮔﺎھﻪ ۽ ﺑﺮﻳن ﻋﺎدﺗن ۽ اﺟﺎﻳن ‪ Complexes‬ﮐﺎن ﺟﻧﮫن ﻧﻣوﻧﻲ دور رﮐﻳو‪ ،‬ان ﺟو‬
‫اﺣﺳﺎس ﻣوﻧﮐﻲ ﺗڏھن ﮐﭨﻲ ﻧﻧڍي ﻋﻣﺮ ڪﺮي ﮔﮫﭨو ﻧﻪ ﭤﻳﻧدو ھو‪ .‬ﭘﺮ اڄ ان ﺟو ﻗدر ڪﻳﺎن ﭤو ﺗﻪ ڪﺎش‬
‫ڪﺮاﭼﻲء واري ﻋﺮﺻﻲ ﺟو وڏو‬ ‫َ‬ ‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۽ ﻗوم ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ان ﺟو ﻣﺛﺎل وﭠن‪ .‬ﭼٽﮔﺎﻧﻧگ ﺑﻌد‬
‫ﻣﺎء ﺻﺑﺢ ﺟو ھڪ ھڪ ﭔﺎر ﮐﻲ ﻧﻳﺮن‬ ‫ﺣﺻو ﻣون آﺻف ﺟﻲ ﮔﮫﺮ ﺋﻲ ﮔذارﻳو‪ .‬ڪﻳﺋن آﺻف ﺟﻲ ُ‬
‫ڪﺮاﺋﻲ اﺳڪول‪ ،‬ڪﺎﻟﻳﺞ ۽ آﻓﻳس ۾ ﻣوڪﻠﻳﻧدي ھﺋﻲ ۽ ﻏﺮﺑت ﺳﺎرو اﺳﺎن ﮐﻲ ﻟﻧﭻ ﺑﺎڪس ﭠﺎھﻲ‬
‫ﻻء ﭔوڙ ذرو ﺿﺮور ﺑﭼﺎﺋﻲ رﮐﻧدي ھﺋﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن‬ ‫ﻣﺎﻧﻲء ﻣﺎن اﺳﺎن ِ‬ ‫َ‬ ‫ڏﻳﻧدي ھﺋﻲ‪ .‬ﭔﻳو ﻧﻪ ﺗﻪ رات ﺟﻲ‬
‫ﺳﻧدس ﺳﮘﺎ ﭘٽ ﭜﻠﻲ ﮔﮫٽ ﮐﺎﺋﻳن ﭘﺮ ﺳﻧدن ﻣﮫﻣﺎن ڏﮐﻳﺎ ﻧﻪ ﭤﻳن‪ .‬ﻣون ڪڏھن ﺑﻪ آﺻف ﻳﺎ ﺳﻧدس ﭜﺎﺋﺮن‬
‫ﮐﻲ ڪﻧﮫن ﺳﺎن وڙھﻧدو ﻳﺎ ﮔﺎرﮔﻧد ڪﻧدو ﺗﻪ ﮀﺎ ﭘﺮ ﺗﮐﻲ وات ﺳﺎن ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدي ﺑﻪ ﻧﻪ ﭔڌو‪ .‬آﺻف ﺟﻲ‬
‫ﭘﻲء ﺟﻲ ﺳﺎدي رھﭨﻲ ڪﮫﭨﻲ ﺳﺎن ﮔڏ روزﻣﺮه ﺟﻲ ﺳﺎدي ‪ Routine‬ھﺋﻲ‪ .‬آﻓﻳس ﮐﺎن ﮔﮫﺮ‪ ،‬ﮔﮫﺮ ﮐﺎن‬ ‫ُ‬
‫ﭜﺎء ﻣﺣﻣد ﻋﻠﻲ ۽‬ ‫ﭘڙھﺎﺋﻲء ﺟو اوﻧو‪ .‬آﺻف ﮐﺎن ﻧﻧڍو ﻓﻘط ھڪ ُ‬ ‫َ‬ ‫ﻣﺳﺟد‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ وﻗت ھڪ ھڪ ﭔﺎر ﺟﻲ‬
‫ﭜﺎء اﺳﻠم ﻣﺮﺣوم ﻓﻳڊرل ﺳﻳڪﺮﻳٽﺮي ﭤﻳو‪ ،‬ﻣﺮﺣوم ﺳﻠﻳم ﻏﻳور اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ ﻧوڪﺮي ﺑﻪ‬ ‫ﭜﻳڻ ھﺋﻲ‪ .‬وڏو ُ‬
‫ڪﻧدو ھو ﺗﻪ ﺑﺰﻧﻳس ﺑﻪ‪ ،‬ﻣﺮﺣوم اﺣﺳﺎن ﺟو اﻟﻳڪٽﺮاﻧڪ ﺳﺎن واﺳطو ھو‪ .‬آﺻف ﺟﺎ اھﻲ ﭜﺎﺋﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻳﻣﺎريء ﺳﺑب ﮔذاري وﻳﺎ‪ .‬ان ﺑﻌد ﻣﺣﺳن ﻏﻳور ﭼﺎرٽﺮڊ اڪﺎﺋوﻧٽﻧٽ آھﻲ ۽‬ ‫َ‬ ‫ﻧﻧڍي ﭴﻣﺎر ۾ دل ﺟﻲ‬
‫ﭜﺎء‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ڪﻣﭘﻳوٽﺮن ﺟو ﺑﺰﻧﻳس ڪﺮي ﭤو‪ .‬ﻧﻧڍو ُ‬ ‫َ‬ ‫ڪﺎﻓﻲ وﻗت ﺳﻌودي ﻋﺮب ۾ رھڻ ﺑﻌد ھﺎڻ‬
‫ﻣﺣﻣد ﻋﻠﻲ ﭘڻ ‪ C A‬ڪﺋﻲ آھﻲ ۽ ڏھﺎڪو ﺳﺎل ﮐن ﺳﻌودي ﻋﺮب ۾ رھڻ ﺑﻌد ھﺎڻ آﻣﺮﻳڪﺎ ۾‬
‫ﻳوﻧﻳورﺳٽﻲء ۾ ﭘﺮوﻓﻳﺳﺮ آھﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﭜﺎء ڊاڪٽﺮ ﻋﺎرف ڪﻧﮫن‬ ‫ﻧوڪﺮي ڪﺮي ﭤو‪ .‬ﺟﺗﻲ ﺳﻧدن ھڪ ﭔﻳو ُ‬
‫ﻧﺋﺮوﺑﻲء )ڪﻳﻧﻳﺎ( ۾ ڊاڪٽﺮي )ﭔﺎرن ﺟو ڊاڪٽﺮ ﭤﻲ رھڻ( ﺑﻌد‬ ‫َ‬ ‫ڊاڪٽﺮ اﻗﺑﺎل ﻏﻳور ڏھﺎڪو ﮐن ﺳﺎل‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﭘﺮﺋڪٽس ڪﺮي ﭤو‪ .‬ﺳﻧدس ھٿ ۾ ﻗدرت ﺷﻔﺎ رﮐﻲ آھﻲ‪ .‬وڏﻳون وڏﻳون اﺳﭘﺗﺎﻟون ۽‬ ‫َ‬ ‫ھﺎڻ‬
‫اﺳﭘﻳﺷﻠﺳٽ ﮀڏي اﺳﺎن ﺟﮫڙا ﺳوﻳن ھﺰارﻳن ﻣﺎﭨﮫو ھن وٽ ﭘﮫﭼﻳو وﭸن‪ ،‬ﺟو ھن ﺳﭴﻲ ﻋﻣﺮ ﻣﺣﻧت‪،‬‬
 ‫‪6‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫اﻳﻣﺎﻧداري ۽ ﺧدا ﺟو ﺧوف دل ۾ رﮐﻲ ﻣﺮﻳﺿن ﺟو ﻋﻼج ڪﻳو آھﻲ‪ ،‬ﻧﻪ ﭘﺎڻ ﭘﺋﺳﻲ ﭘﭠﻳﺎن ﭜﮘو آھﻲ ۽ ﻧﻪ‬
‫ھن ﭘﺋﺳﻲ ﮐﻲ ﭘﺎڻ طﺮف اﭼڻ ڏﻧو آھﻲ‪.‬‬
‫آﺻف ﻏﻳور راﻧدﻳن ﻳﺎ ﭘﻲ ٽﻲ ﭘﺮﻳڊ ۾ ﭼﺎھﻲ ٽﺎپ ﺟو ﺷﺎﮔﺮد ﻧﻪ ھو ﺟو ھو ڪﻧﮫن ڪﺋڊٽ ڪﺎﻟﻳﺞ‬
‫ﺎﺋﻲء‬
‫ﻳﺎ ﻣﻠٽﺮي ڪﺎﻟﻳﺞ ﺑدران ھڪ ﻋﺎم ڪﺎﻟﻳﺞ )آدم ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻧس ڪﺎﻟﻳﺞ( ﻣﺎن اﻧٽﺮ ڪﺮي آﻳو ھو‪ .‬ﭘڙھ َ‬
‫۾ ﺳﭠو ﭠﻳڪ ﭠﺎڪ ھو‪ .‬دوﺳﺗﻲ ﻳﺎري‪) Manners ،‬اﺧﻼق‪ ،‬ﻓﺿﻳﻠت(‪ ،‬ﺳﭠﻲ ﺻﻼح ڏﻳڻ ۾‪Sense ،‬‬
‫ﻧﻳﺗﻲء ۾ ھن ﺟو ﺟواب ﻧﻪ ھو‪ .‬ھو ھﺮ ھڪ ﺟو ﭜﻠو ﭼﺎھﻳﻧدڙ ۽‬
‫َ‬ ‫‪) Of Humor‬ﺧوش ﻣﺰاﺟﻲ( ۽ ﻧﻳڪ‬
‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻳون ڏﻳﻧدڙ ھو‪ .‬ڪڏھن ڪﻼس ﻣﻳٽن ۾ ﻏﻠط ﻓﮫﻣﻲ ﻳﺎ ﺟﮫﻳڙو ﭤﻳﻧدو ھو ﺗﻪ اﮘڙﻳون وﺟﮫﻲ ﭔﻧﮫﻲ ﮐﻲ‬
‫ﺳﺮﭼﺎﺋﻲ ﮀڏﻳﻧدو ھو‪ .‬ﺣد ﮐﺎن وڌﻳڪ ﺷﺮﻳف ھﺟڻ ڪﺮي اﺳﺎن دوﺳت ﮐﻳس ”ﷲ ﻣﻳﺎن ڪﻲ‬
‫ﮔﺎﺋﻲ“ ﺑﻪ ﭼوﻧدا ھﺋﺎﺳﻳن‪.‬‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﺳﺎﮘﻲ‬
‫َ‬ ‫ﭼٽﮔﺎﻧگ ﻣﺎن ﻣﺋﺮﻳن اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ﺟو ڪورس ڪﺮڻ ﺑﻌد ﭔﻪ ﺳﺎل ﮐن اﺳﺎن‬
‫ورڪ ﺷﺎپ )ڪﺎرﺳٽﺮس اﺋﻧڊ ڪﻣﻧﮔس( ۾ رھﻳﺎﺳﻳن‪ .‬ﺟﺗﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﻣﺮﻣت ﺟو ڪم ﺳﮐﻳﺎﺳﻳن‪ .‬ان‬
‫ﺑﻌد ڏھﺎڪو ﮐن ﺳﺎل ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ اﺳﺎن ﺟﮫﺎز ھﻼﻳﺎ ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟون ﻣﺧﺗﻠف ﺟﮫﺎزران ڪﻣﭘﻧﻳون ھﺟڻ‬
‫ڪﺮي اﻟڳ اﻟڳ ﺟﮫﺎزن ﺗﻲ رھﻳﺎﺳﻳن‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺧوﺷﻧﺻﻳﺑﻲ ھوﻧدي ھﺋﻲ ﺟو اﺳﺎن ﮐﻲ ڪﺎﻣن‬
‫ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﻣﻠﻲ وﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ﺳﻳڪﻧڊ اﻧﺟﻧﻳﺋﺮي ۽ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮي ﺟﻲ اﻣﺗﺣﺎﻧن ﺗﻲ ﺑﻪ ﮔڏ ﻟﭤﺎﺳﻳن ۽ ﮔڏ رھﻲ‬
‫ﺗﻳﺎري ڪﺋﻳﺳﻳن‪ .‬ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﮐﺎن ﺑﻳﺰار ﭤﻲ ڪﻧﺎري ﺟﻲ ﻧوڪﺮي ﺟﻲ ﺑﻪ ﮔڏ ﮘوﻻ ڪﺋﻳﺳﻳن ۽ اﺳﺎن‬
‫ﻻء ﺟﮫﺎزن ﺟﻲ ﭼﻳف‬ ‫ﻻء ﭼوﻧڊﺟﻲ وﻳﺎﺳﻳن‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﮐﻲ ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﺟﻲ ٽﺮﻳﻧﻧگ ڏﻳڻ ِ‬ ‫ﭔﺋﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ِ‬
‫ﻻء دﻧﻳﺎ ﺟﻲ اﺧﺑﺎرن ۾ اﺷﺗﮫﺎر ڏﻧﺎ ھﺋﺎﺋون‪ .‬ﭘﺎڪﺳﺗﺎن‬‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮن ۽ ڪﺋﭘٽن ﺟﻲ ﺿﺮورت ھﺋﻲ ﺟﻧﮫن ِ‬
‫ﻣﺎن اﺳﺎن ﭔﻪ )۽ ٽﻳون ڪﺋﭘٽن ذواﻟﻔﻘﺎر( ﭼوﻧڊﺟﻲ آﻳﺎﺳﻳن‪ .‬اﺳﺎن ﮐﺎن اڳ ھڪ ﭔﻳو ﺑﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ‬
‫)درﭔﻳﻠﻲ ﺟو ڪﺋﭘٽن اﺣﻣد ﺣﺳﻳن ﻣﺧدوم( ﺳﺎل ڏﻳڍ اڳ ﻣﻼڪﺎ )ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ( آﻳو ھو‪ .‬ھن اڪﻳڊﻣﻲ ﮐﻠڻ‬
‫ﻻء ﭘﺎڪﺳﺗﺎن‪ ،‬ھﻧدﺳﺗﺎن‪ ،‬اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‪ ،‬آﺳٽﺮﻳﻠﻳﺎ ۽ ﭔﻳن ﻣﻠڪن ۾‬
‫ﮐﺎن اڳ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ ﻧوﺟوان ﺟﮫﺎزي ﺗﻌﻠﻳم ِ‬
‫وﻳﻧدا ھﺋﺎ‪.‬‬
‫آﺻف ۽ آﺋون )‪1983‬ع( ۾ ﮔڏ ﮔڏ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭘﮫﺗﺎﺳﻳن‪ .‬ھن ڪﺗﺎب ”ﻣڪﻠﻲ ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ‬
‫ﺗﺎﺋﻳن“ اﺳﺎن ﺟو ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭘﮫﭼڻ ۽ ﺷﺮوع ۾ ڏﻳﻧﮫن ﺟﻲ ﺗﺟﺮﺑﻲ ۽ ﺳﻔﺮ ﺟو اﺣوال ڏﻧل آھﻲ‪ .‬آﺻف‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ٽﻲ ﺳﺎل رھڻ ﺑﻌد ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻣوٽﻲ آﻳو ۽ اﭼﻲ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻣﺋﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ ۾ ‪ 19‬ﮔﺮﻳڊ ۾‬
‫اﻧﺳٽﺮڪٽﺮ )ﻟﻳڪﭼﺮار( ﭤﻳو‪ .‬آﺋون ان ﺑﻌد ﺑﻪ ﭔﻳﺎ ﭘﻧﺞ ﮀﮫﻪ ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ رھﻲ ﭘﻳس ۽ ‪1990‬ع‬
‫ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺟﮫﺎزران ڪﻣﭘﻧﻲ ‪ PNSC‬۾ ﻣوٽﻳس ﺟﻧﮫن ﺳﺎل ﺑﻌد ﻣوﻧﮐﻲ ورﻟڊ ﻣﺋﺮﻳٽﺎﺋﻳم‬
‫ﻳوﻧﻳورﺳٽﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻟﻣو )ﺳﺋﻳڊن( ۾ ڪم آﻳو‪.‬‬
‫ﻣﺎﻟﻣو )ﺳﺋﻳڊن( ﻣﺎن ﻣوٽڻ ﺑﻌد ﺟﻧوري ‪1994‬ع ۾ ﻣوﻧﮐﻲ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻣﺋﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ‪ ،‬ڪﺮاﭼﻲ ۾‬
‫‪ Deputation‬ﺗﻲ رﮐﻳو وﻳو‪ ،‬ﺟﺗﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ دوﺳت آﺻف ﻏﻳور ﭘڻ ﻧوڪﺮي ڪﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬ھڪ دﻓﻌو‬
‫وري آﺻف ﺳﺎن ﮔڏ ڪم ڪﺮڻ ﺟو ﺳﭠو ﻣوﻗﻌو ﻣﻠﻲ وﻳو‪ ،‬ﺟﺗﻲ ﻓﺮﺻت ۾ ﮔذرﻳل ﺳﺎل ﺟو اﺣوال‬
‫ھڪ ﭔﺋﻲ ﮐﺎن وﭠﻧدا رھﻳﺎﺳﻳن‪ .‬اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ڪﺋڊٽس ﺟﺎ ڪﺟﮫﻪ ﺳﺑﺟﻳڪٽ )ﺑﺋﺎﻟﺮ‪ ،‬اﺳٽﻳﺮﻧگ ﮔﻳﺋﺮ‪ ،‬ڊڪ‬
‫ﻣﺷﻳﻧﺮي‪ ،‬ﻣﻳٽﻠﺮﺟﻲ( آﺻف ﭘڙھﺎﺋﻳﻧدو رھﻳو ۽ ﻧﻳول آرڪﻳٽﻳڪٽ‪ ،‬ﺷپ ڪﻧﺳٽﺮڪﺷن‪ ،‬ڊﻳﺰل اﻧﺟن‬
 ‫‪7‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫وﻏﻳﺮه ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺣواﻟﻲ ھو‪ .‬اھڙي طﺮح ﺟﮫﺎز ﺟﻲ اﻧﺟﻧﻳﺋﺮن ﺟو ‪ Post-Sea‬ڪورس ﺑﻪ ﮔڏﺟﻲ‬
‫ڪﺮاﺋﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪ .‬آﺻف ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ وﭸڻ ﮐﺎن اڳ ‪ Diabetic‬ﺿﺮور ﭤﻲ ﭘﻳو ھو‪ ،‬ﭘﺮ ﺑﺎﻗﻲ ﺻﺣت‬
‫ﺟﻲ ﺧﻳﺎل ﮐﺎن ﭠﻳڪ ﭠﺎڪ ھو‪ .‬ﻣﺎﻟﻣو )ﺳﺋﻳڊن( ﮐﺎن ﻣوٽڻ ﺑﻌد‪ ،‬ڪﺟﮫﻪ ﻋﺮﺻﻲ ﮐﺎن دل ﺟﻲ ﺗڪﻠﻳف‬
‫رھﻳس ﭤﻲ‪ ،‬ڪن ڊاڪٽﺮن ﮐﻳس آﭘﺮﻳﺷن ﺟﻲ ﺻﻼح ڏﻧﻲ‪ ،‬ڪن ڪﺟﮫﻪ ﻋﺮﺻو اﺋﻳن ﺑﻧﺎ آﭘﺮﻳﺷن ﺟﻲ‬
‫ﻻء ﭼﻳو‪ .‬ﻣﺋﻲ ڌاري ڪﺋڊٽن ﺟو ﺳﻳﻣﺳٽﺮ ﺧﺗم ﭤﻳڻ ﺗﻲ ﭔن ﻣﮫﻳﻧن ﺟﻲ ﻣوڪل ﻣﺎن ھن ﻓﺎﺋدو وﭠﻲ‬ ‫رھڻ ِ‬
‫آﭘﺮﻳﺷن ڪﺮاﻳو‪ .‬ﺳﻧدس ﺷﺎﻳد ﺣﻳﺎﺗﻲ ﻧﻪ ھﺋﻲ ۽ ﻗدرت ﮐﻲ اﺋﻳن ﻣﻧظور ﻧﻪ ھو ﻧﻪ ﺗﻪ ﺳﺎﮘﻳو آﭘﺮﻳﺷن‪،‬‬
‫ڪﺎﻣﻳﺎﺑﻲء ﺳﺎن ﭤﻲ ﭼڪو ھو‪ .‬آﺻف اﺳﺎن‬
‫َ‬ ‫ﭜﺎء ڊاڪٽﺮ اﻗﺑﺎل ﻏﻳور ﺟﻲ ڪﺟﮫﻪ ﻣﮫﻳﻧﺎ اڳ‬
‫ﺳﻧدس وڏي ُ‬
‫ﻻء ﺟدا ﭤﻲ وﻳو‪.‬‬
‫ﮐﺎن ھﻣﻳﺷﻪ ِ‬
‫آﺻف ‪ 3‬ﺳﻳﭘٽﻣﺑﺮ ‪1945‬ع ﺗﻲ ﭴﺎﺋو ھو‪ .‬ﺳﻧدس ﺷﺎدي ﻣﺎﻣﻲ ﺟﻲ ڌي ﻏﺰاﻻ ﺳﺎن ‪1973‬ع ۾ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﮐﻳس ھڪ ﭘٽ ﻓﺎرس ﻧﺎﻳل آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو اﭴڪﻠﮫﻪ ڪﺎﻣﺮس ۾ ﺗﻌﻠﻳم وﭠﻲ رھﻳو آھﻲ‪ .‬آﺻف ﺳﺎن‬
‫ﻣﻧﮫﻧﺟﻳون ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ﻳﺎدون واﺑﺳﺗﻪ آھن‪ ،‬ﺟن ﺟو اﺣوال ﻣﻧﮫﻧﺟن ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ ڪﺗﺎﺑن ۾ آھﻲ‪ .‬ﺧﺎص‬
‫ڪﺮي ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺑﺎﺑت ﻟﮐﻳل ھن ڪﺗﺎب ۽ ”ڪواﻻﻟﻣﭘور ڪﺟﮫﻪ ڪوھﻪ“ ”ﺳﻧﮔﺎﭘوروﻳﻧدي‬
‫وﻳﻧدي“ ۾‪.‬‬

‫اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ‬

‫‪ -1‬ﺟﻧوري ‪1988‬ع‬
‫ڪﺮاﭼﻲ‬
 ‫‪8‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﮫﺎڳ‬
‫ﺟڏھن ﺑﻪ ﺳﻧڌي ادب ﺟﻲ ِارﺗﻘﺎ ﻳﺎ اوﺳﺮ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭔوﻟﮫﻪ ﭤﻳﻧدي آھﻲ ﺗﻪ اڪﺛﺮ داﻧﺷور ﭔﺎھﺮﻳن‬
‫ﻣﻠڪن ﺟﻲ ادﻳﺑن ﺟﺎ ﺣواﻻ ڏﻳﻧدي‪ ،‬ﺳﻧڌي ادب ﺟو ﺷﺟﺮوع ﺷﺮوع ڪﻧدا آھن ﺗﻪ ﻓﻼﭨﻲ ﻓﻼﭨﻲ ﭔﺎھﺮﻳن‬
‫ﻟﻳﮐڪ ادب ﺟﻲ ﻓﻼﭨﻲ ﺻﻧﻔن ﺗﻲ ﭘﮫﺮﻳﺎن طﺑﻊ آزﻣﺎﺋﻲ ڪﺋﻲ‪ .‬ﺗﻧﮫن ﺑﻌد ﺋﻲ ِاھو ﻻڙو اﺳﺎن ڏي ﻣﺮوج‬
‫ﭤﻳو‪ .‬ﺑس ڪﺟﮫﻪ ان رﻳت ﺳﻧڌي ادب ۽ ادﻳﺑن ﮐﻲ ﺛﺎﻧوي ﺣﻳﺛﻳت ﻣﻠﻧدي رھﻲ آھﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺮڏﻳﮫﻲ ادب ﺗوڙي اﺗﺎن ﺟﻲ ﻟﻳﮐڪن ﺟﻲ ادﺑﻲ اھﻣﻳت ﮐﺎن ڪﻧﮫن ﮐﻲ ﺑﻪ اﻧڪﺎر ﻧﺎھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﺷﻲء ﺗﺧﻠﻳق ڪﻧدا ﺗﻪ ڪڏھن ڪﺎ ڪﻣﻲ‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ھو اﺳﺎن ﺟﮫڙا ﺋﻲ اﻧﺳﺎن آھن‪ ،‬ڪڏھن ﭼﮜﻲ‬
‫ﮔﮫٽﺗﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﭤﻲ ھوﻧدي‪ .‬اھو ڪو ﺿﺮوري ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﺎ ادﻳب ۽ ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬رﮘو اﺗﺎن ﺋﻲ اﺛﺮ وﭠﻲ‬
‫اﭜﺮﻧدا اﺳﺮﻧدا رھﻳﺎ آھن‪ .‬ادب ﺟﻲ ﻣﺧﺗﻠف ﺻﻧﻔن ۾ اﺳﺎن وٽ ﻧﺳﻳم ﮐﺮل‪ ،‬اﻣﺮ ﺟﻠﻳل‪ ،‬ﺷﻳﺦ اﻳﺎز‪ ،‬ﻣﺣﻣد‬
‫اﺑﺮاھﻳم ﺟوﻳو‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﺣﻣد ﺑﺮوھﻲ‪ ،‬رﺷﻳد ﭜٽﻲ ۽ اﻧﮫن ﺟﮫڙا اﻋﻠﻲٰ ﭘﺎﺋﻲ ﺟﺎ ﭔﻳﺎ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻟﻳﮐڪ آھن‪.‬‬
‫ﻻء ﭘﺮڏﻳﮫﻲ ﻟﻳﮐڪن ﮐﺎن وڌﻳڪ ﻓﺧﺮ ﺟو ﺑﺎﻋث آھن ۽ اﺳﺎن ﺟﻲ ادب ﺟﻲ‬ ‫ﺟﻳڪﻲ اﺳﺎن ِ‬
‫ﺳﭜﺎء وارو اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ ﺑﻪ اﻧﮫن ﻣﺎن ھڪ آھﻲ‪،‬‬ ‫ُ‬ ‫ﺷﺎھوڪﺎري ﺟو دﻟﻳل آھن‪ .‬ﺳﮫﭨﻲ اﺧﻼق ۽ ِﻣﭠﻲ‬
‫ڏانء ﺳﺎن ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ﺟﻲ ﺻﻧف ﮐﻲ ُاوج ڏﻳﺋﻲ ﺳﻧڌي ادب ﺟو ﻣﺎن ﻣﭤﺎﻧﮫون ڪﻳو‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻧﮫن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ڏات ۽‬
‫آھﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻧڌي ادب ۾ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﺎ ھﻧد ۾ ﺑﻪ ﮀﭘﺟﻲ رھﻳﺎ آھن ﺗﻪ ﺳﻧڌ ۾ ﺑﻪ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻌﻳﺎر ﺟﻲ اﻋﺗﺑﺎر ﮐﺎن ﭤوراﺋﻲ‬
‫آھن‪ ،‬ﺟن ﮐﻲ ﻧﻣﺎﻳﺎن ﺣﻳﺛﻳت ﺣﺎﺻل آھﻲ‪ ،‬ان ۾ اوﻟﻳت ﺑﻼﺷﺑﻪ اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ ﺟﻲ آھﻲ‪ ،‬ﮀو ﺗﻪ ﺷﮫﻳدن ۾‬
‫ﻧﺎﻟو ﮘﭨﺎﺋڻ وارن ﺟﻳﺎن ھڪ اڌ اﺗﻔﺎﻗﻳﻪ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣو ﻟﮐﻲ ﺑس ﻧﺎھﻲ ڪﺋﻲ‪ ،‬ﺑﻠڪ ان ﺻﻧف ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﻣﺳﺗﻘل ﻓﻳﻠڊ ﺑﻧﺎﺋﻲ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ڪﺗﺎب ﺗﺣﺮﻳﺮ ﺟﻲ دﻟڪﺷﻲ‪ ،‬اﻧداز ﺑﻳﺎن ﺟﻲ رواﻧﻲ ۽ ﭜﺮﭘور ﻣﺷﺎھدي‬
‫ﻣڪﻠﻲء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‘ ﺑﻪ اﻧﮫن ﺳﻔﺮﻧﺎﻣن ﺟﻲ رﻧگ‬
‫َ‬ ‫ﺳﺎن ﻟﮐﻲ ﭘڌرا ڪﻳﺎ آھن‪ .‬زﻳﺮ ﻧظﺮ ڪﺗﺎب ’‬
‫ﺑﺮﻧﮔﻲ ﻣﺎﻟﮫﺎ ﺟو ھڪ وڌﻳڪ ﻣوﺗﻲ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﭘڙھﻧدڙن ﮐﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ رﻳﺎﺳﺗن‪ ،‬ﺷﮫﺮن ۽ ان‬
‫ﺳﺎن ﻻﮘﺎﭘﻳل ﻣﻠڪن ﺟو ﺳﮫﭨو ﺳﻳﺮ ڪﺮاﺋﻳﻧدو ﭤو ھﻠﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﮔڏوﮔڏ ُاﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﻌﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺳﻣﺎﺟﻲ‪ ،‬ﺳﻳﺎﺳﻲ ۽‬
‫ﺗﺎرﻳﺧﻲ ﺣﺎﻟﺗن ﺟو ﺑﻪ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﺎﺋﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ﺻﺣﻳﺢ ﻣﻌﻧﻲٰ ۾ ﻣﻘﺻد ﭜﺮﻳﺎ ڪﺎﻣﻳﺎب ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﺎ ﻟﮐڻ ﺟو ڪﺮﻳڊٽ ﺟﻲ اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ ڏي ﭤو وﭸﻲ‪،‬‬
‫ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﭔﺎھﺮ رھﻳو آھﻲ‪ .‬ﭔﺎھﺮان ﺗﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﺳﻧڌي ﭤﻲ آﻳﺎ آھن‪ ،‬ڪﻲ ﺗﻪ‬ ‫ان ڪﺮي ﻧﻪ ﺗﻪ ھو ُ‬
‫ُات ﺋﻲ ﮔﮫﺮ ڪﺮي رھﻲ ﭘﻳﺎ آھن‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻪ ﺟﻳڪﺮ ھﺮ ڪو ﺳﻧدﺑﺎد ﺳﻳﻼﻧﻲ ﭤﻳو وﻳﭠو ھﺟﻲ ھﺎ‪ ،‬اﺻﻠﻲ‬
‫ﺷﻲء آھﻲ ﺗﺧﻠﻳﻘﻲ ﺟذﺑو ۽ ذھﻧﻲ ذوق‪ِ ،‬اھو ﺟﻲ ڪﻧﮫن ۾ ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ ﭼﺎھﻲ ﺳﭴﻲ دﻧﻳﺎﺋﻲ ﮀو ﻧﻪ ﻟﺗﺎڙي‬ ‫ِ‬
‫ﻻء ﻧﻪ دل ﭼوﻧدﻳس ﻧﻪ ھٿ ورﻧدس‪.‬‬ ‫ھﺟﻳس‪ ،‬ﻟﮐڻ ِ‬
‫وڏا ﺧﺮچ ڪﺮي‪ ،‬ﺟﺎن ﺟوﮐم ۾ وﺟﮫﻲ ﻣﻠڪن ﺟو ﺳﻳﺮ ﺳﻔﺮ ڪﺮڻ ھﺮ ڪﻧﮫن ﺟﻲ وس ﺟﻲ‬
‫ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻧﺎھﻲ‪ ،‬ﺟس ھﺟﻲ اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ ﮐﻲ ﺟﻳڪو ﭘﻧﮫﻧﺟو ذھن ﺧﺮچ ڪﺮي‪ ،‬ﭘڙھﻧدڙن ﮐﻲ ﺳﺮﺑﺳﺗﺎ‬
‫اﺣوال ﭔڌاﺋﻲ‪ِ ،‬اھﻲ ﺳﻳﺮ ﺳﻔﺮ ﮔﮫﺮ وﻳﭠﻲ ﺋﻲ ﭤو ڪﺮاﺋﻲ‪ .‬ﻣﻠڪ ﺳوﺑﺮاﺑﺮ اﮐﻳن ﮐﺎن ﭘﺮي آھن‪ ،‬ﭘﺮ ھن‬
 ‫‪9‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻟﮐﭨﻲء ۾ ﻗدرت اھڙو ڪو ﺳﺣﺮ ﭜﺮﻳو اﺛﺮ رﮐﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺟو ﭘڙھﻧدڙ ﺟو روح ﭘل ۾ ُاڏاﻣﻳو اﻧﮫن ھﻧڌن‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻲ‬
‫ﻻء ﺑﻲ اﻧﺗﮫﺎ ﭼﺎھﻪ‪،‬‬‫ﺷﻲء آھﻲ‪ ،‬ھن ﺟو ان ﺻﻧف ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﻣﺎﮘن ﺗﻲ وﭸﻳو ﭘﮫﭼﻲ‪ِ .‬ان ڏس ۾ ﺳڀ ﮐﺎن اھم‬
‫ﺟﻳڪو ھﺮ دﻟڪش ﺗﺣﺮﻳﺮ ﺟو ﺳﺎھﻪ آھﻲ‪.‬‬
‫اﻟطﺎف ﮐﻲ روزﮔﺎر ﺳﺎﻧﮔﻲ ِﻧت ﻧوان ﻣﻠڪ ﮔﮫﻣڻ ﺟو وﺟﮫﻪ ﻣﻠﻧدو رھﻳو آھﻲ‪ِ .‬اھﺎ ھن ﺟﻲ‬
‫ﻻء‬
‫ﺧوﺷﻧﺻﻳﺑﻲ ﭼﺋﺑﻲ ﺟو ﮐﻳس ﭘﻧﮫﻧﺟو ﺳورھن آﻧﺎ ﺳﻳﻼﻧﻲ طﺑﻳﻌت ﺟﻲ ﻣطﺎﺑق‪ ،‬ﺟذﺑن ﺟﻲ اظﮫﺎر ِ‬
‫اھڙو وﺳﻳﻊ ﻣﺎﺣول ﻣﻠﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺳﺎن ھن ﺟﻲ ﻗدرﺗﻲ ڏات ﺟﻲ ﺗﺳڪﻳن ﭤﻳﻧدي رھﻲ ﭤﻲ‪ .‬وطن‬
‫ڌرﺗﻲء ﺟﻲ ﺳﭼﻲ ﻓﺮد ھﺋڻ ﺟﻲ ﺣﻳﺛﻳت ۾‬ ‫َ‬ ‫ﮐﺎن دور رھﻲ ﺑﻪ ھن اھو ﻓﺮض ﻧﭜﺎﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﺳﻧڌ‬
‫ﻣﭤس ﻋﺎﺋد آھﻲ‪ .‬اڄ ﺟڏھن ﭼﺎر ڏﻳﻧﮫن وﻻﻳت ۾ رھﻲ اﻳﻧدڙن ﮐﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﺎدري ﭔوﻟﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋڻ ﺋﻲ‬
‫ھﺎﺳڪﺎر وﺳﺮﻳو وﭸﻲ‪ ،‬ﺗڏھن اﻟطﺎف‪ ،‬ﺟﻳڪو ﺳﺎﻟن ﺟﺎ ﺳﺎل ﭔﺎھﺮ رھﻲ ﺑﻪ ﭘﺮدﻳس ۾ ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﺗﺧﺗﻲ‬
‫ﻻء ﻓﺧﺮ ﺟو ﺑﺎﻋث آھن‪ .‬ھن‬ ‫ﺳﻧڌيء ۾ ﻟﮘﺎﻳو وﻳﭠو آھﻲ‪ ،‬ﺗﻧﮫن ﺟﺎ ﺳﻧڌ ۾ ﻻﮘﻳﺗﺎ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﺎ ﻟﮐڻ ﻳﻘﻳﻧن اﺳﺎن ِ‬
‫َ‬
‫ﭔوﻟﻲء ﮐﻲ ﺑﻪ‬
‫َ‬ ‫ﻧﻪ رﮘو ﭔﺎھﺮﻳون ﭔوﻟﻳون ﺳﮐﻲ ُاﺗﻲ ﺟﻲ رھواﺳﻳن ﺟون ِدﻟﻳون ﺟﻳﺗﻳون آھن‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﺳﻔﺮﻧﺎﻣن وﺳﻳﻠﻲ ورﺳﺎﻳو آھﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻣﻧڊ ۽ ﺟﮫﺎز ﺳﺎن ﺗﻌﻠق رﮐﻧدڙ اﻟطﺎف‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﻣﻼڪﺎ ﮐﻲ زﻣﻳن ﺟو ﺑﮫﺷت ڪوﭠﻳو‬
‫روﺷﻧﻲء ۾ ﮔڏ‬
‫َ‬ ‫آھﻲ‪’ ،‬ﻣڪﻠﻲ ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ‘ ﺟو ﺳﻣورو ﻣواد ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺗﺟﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻣﺷﺎھدي ۽ ﻣطﺎﻟﻌﻲ ﺟﻲ‬
‫ڪﺮي‪ ،‬ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ﺳﺎوڪ ﭜﺮي ﺟﮫڙاﻟﻲ ۽ دﻟﻔﺮﻳب ﻓﺿﺎ ۾ ﻧﮫﺎﻳت آرام ۽ ﺳڪون ﺳﺎن وﻳﮫﻲ ﻟﮐﻳو‬
‫آھﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن وٽ ﻣﺣض وﻗت ﮔذاري ۽ رﺋوﻧﺷﻲ ﺧﺎطﺮ آﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺛﻘﺎﻓﺗﻲ ﭘﺮوﮔﺮام ﭤﻳﻧدا رھن ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ڪﻣﻲء ﮐﻲ ﻣﺣﺳوس ڪﻧدي ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣﻲ ۾ ﺗﺎرﻳﺧﻲ ۽‬ ‫َ‬ ‫ﻋﻣﻠﻲ ﻗدم ﮔﮫٽ ﭤو ﮐﭴﻲ‪ ،‬اﻟطﺎف ان‬
‫ﻗﺎﺑل داد آھﻲ‪ .‬ھڪ ھﻧڌ ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ﻗدﻳم‬ ‫ﻻء ﺟﻧﮫن ﺟذﺑﻲ ﺟو اظﮫﺎر ڪﻳو آھﻲ ﺳو ِ‬ ‫ﺛﻘﺎﻓﺗﻲ ورﺛﻲ ِ‬
‫ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻏﻳﺮ ﻣﻌﻣوﻟﻲ ﺳﻧﭜﺎل ڏﺳﻲ ﺣﻳدرآﺑﺎد وارو ﺧﺳﺗﻪ ﺣﺎل ﻗﻠﻌو ﻳﺎد ﭘﻳو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟو ﻋﺿوو ﻋﺿوو‬
‫ڍرو ﭤﻲ ڍرڪﻲ ﭘﻳو آھﻲ‪ ،‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺳﺮﺳﺑﺰ ﺷﺎداب زﻣﻳن ﺗﻲ ﺧوﺷﺣﺎل ۽ ﻣﺗﺎرا ﻣﺎل ڏﺳﻲ ﮐﻳس‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ وطن ﺟون ﻧﻳﺮ وھﺎﺋﻳﻧدڙ ﻧﻣﺎﭨﻳون ۽ ﺑﮐﺎﻳل ڍﮘﻳون ﻳﺎد آﻳون‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ﮔﮔدام اﻣﺮ ِاﻻھﻲ ﭴﺎﭨﻲ‪،‬‬
‫ھﺎء وي ﺗﻲ ٽﺮڪن ۾ ھڪ ھﻧڌ ﮐﺎن ﭔﺋﻲ ھﻧڌ ﭘﻳون ُڊھﺑﻳون ِﮔﮫﻠﺑﻳون آھن‪.‬‬ ‫ﭔوٿ ﭔڌراﺋﻲ ﺳﭘﺮ ِ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻠڪن ﺟﻲ ﻋﺮﺑن ﺟون زور آورﻳون ظﺎھﺮ ڪﺮي‪ ،‬ھن ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ۽ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ‬
‫ﭘورھﻳﺗن ﺟﻲ ﻏﻳﺮت ﮐﻲ ﻟﻠڪﺎرﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺟن ﮐﻲ ﻋﺮب ﺳﮘورا‪ ،‬ﻣﺳﻠﻣﺎن ﺗﻪ ﭠﮫﻳو اﻧﺳﺎن ﺑﻪ ﻧﭤﺎ ﺳﻣﺟﮫن‪،‬‬
‫ﺑﻠڪ زرﺧﺮﻳد ﭔﺎﻧﮫون ﭴﺎﭨﻲ ﺳﺎﭨن ﻧﻔﺮت ﭜﺮﻳو ۽ ﻏﻳﺮ اﺧﻼﻗﻲ روﻳو اﺧﺗﻳﺎر ڪن ﭤﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺑﺮﻋڪس‬
‫ھن ﻋﺮب ﺗوڙي ﭔﻳن ڪﻳﺗﺮن ﻣﻠڪن ﺟﻲ ﭜﻳٽ ۾ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﮐﻲ ﺗﮫذﻳﺑﻲ ۽ اﺧﻼﻗﻲ طور ﻣﭤﺎھون ڏﻳﮐﺎرﻳو‬
‫آھﻲ‪ ،‬ﺟن وٽ ﭘﺋﺳو ۽ ﮔﮫﭨﻲ ﺧوﺷﺣﺎﻟﻲ ھوﻧدي ﺑﻪ ﻋﺮﺑن ﺟﮫڙي ﻏﺮور ﻳﺎ ﺗڪﺑﺮ ﺟو ﺗﺻور ﺋﻲ ﻧﺎھﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻳڪﻲ ﭔﺎھﺮان آﻳل ﭘورھﻳﺗن ﮐﻲ ﺑﻳﺣد ﻋﺰت ۽ ﻗدر ﺟﻲ ﻧﮔﺎھﻪ ﺳﺎن ڏﺳن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ورھﻳن ﮐﺎن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ آﺑﺎد‪ ،‬ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻳﺎﻟم ۽ ﺗﺎﻣل ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙ ھﻳﭠﺋﻳن طﺑﻘﻲ ﺟو ﺑﻪ‬
‫اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ ذڪﺮ ڪﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺟن ﺟو رت ﺳت ﭘڻ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﮐﻲ ﺳﮐﻳو ﺳﺗﺎﺑو ﺑﻧﺎﺋڻ ۾ ﺷﺎﻣل آھﻲ‪.‬‬
‫ڌرﺗﻲء ﺗﻲ آﺑﺎد ﭤﻳﻧدڙ ۽ اﺗﻲ ﺟﻲ رﻳﺗن رﺳﻣن ﺟﻲ ﻋﺰت ڪﺮڻ ﻳﺎ ﻧﻪ ڪﺮڻ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾‪ ،‬ھن‬ ‫َ‬ ‫ڌارﻳنء‬
‫َ‬
‫‪10‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺟﻳڪﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﺧﻳﺎﻻت ظﺎھﺮ ڪﻳﺎ آھن ﺳﻲ ﺑﻼﺷڪ ﺗﻪ ﺳﺎراھڻ ﺟوﮘﺎ آھن‪ ،‬ﺟن ﺗﻲ ﺟذﺑﺎت ﮐﺎن ھٽﻲ‬
‫ڪﺮي ﭤڌي دل ﺳﺎن ﺳوﭼڻ ﺟﻲ ﺿﺮورت آھﻲ‪.‬‬
‫ڊﮔﮫﻳن ڪﭼﮫﺮﻳن ﮐﺎن ﻟﮫﺮاﺋﻳﻧدڙ ﭤور ﮘﺎﻟﮫﺎﺋو اﻟطﺎف‪ ،‬اﺟﺎﻳن ﺳﺟﺎﻳن ﮘﺎﻟﮫﻳن ۾ وﻗت ﺑﺮﺑﺎد ڪﺮڻ‬
‫ﺑدران ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ وﻳﭼﺎر ۽ ﻣﺷﺎھدا ﺳﮫﭨﻲ ﺳﻳﺑﺎﺋﺗﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﻗﻠم ﺑﻧد ڪﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺟﻧﮫن ۾ ڪﭤﻲ ﺑﻪ ڪﺎ اﺟﺎﺋﻲ‬
‫ﺟﺎء ﺗﻲ ﻗﺎﺋم آھن‪ .‬ان ڏس‬
‫ﻟﭔﺎڙ ﭔٽﺎڪ ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ۾ ھن ﺟون ﻓطﺮي ﺧوش ﻣﺰاﺟﻳون ﺑﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ِ‬
‫ﻣﮐﻲء ﺟﻲ ﮀﺎپ وارﻳون ﺑﺷﺮٽون“‪” .‬ھواﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫۾ ”اھڙي ﺑﻪ ﮀﺎ ﺟﻠدي آھﻲ“‪” .‬ﮔدرن‪ ،‬ﮀﺎﻧﮫﻳن ۽ ﺳورج‬
‫ﺟﮫﺎز ۾“‪” ،‬ڊراﺋﻳوﻧگ ﻻﺋﺳﻧس ھٿ ڪﺮڻ“ ۽ ”ڪﺮدار وﻳﺮﻳﻔﺎﺋﻳڊ ﻧﺎھﻲ“‪ ،‬ﺟﮫڙا ﺑﺎﺑت ﻧﮫﺎﻳت ﺋﻲ‬
‫دﻟﭼﺳپ آھن‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﺳﻣﺟﮫﺎﺋڻ ۽ ﻣﻌﻠوﻣﺎت ﭘﮫﭼﺎﺋڻ وارو اﻧداز ﺗﻪ ﭴڻ اﻟطﺎف ﺗﻲ ﺋﻲ ﮀﻳﮫﻪ ﭤو ڪﺮي‪.‬‬
‫ھونء ﺗﻪ ان ﺟو ﻣﺛﺎل اھو ﺳﭴو ﺳﺎرو ڪﺗﺎب ﺋﻲ آھﻲ ﭘﺮ ھڪ ﻧﻧڍو ﻣﺛﺎل ﻣﺎن ﺑﻪ ڏﻳﻧدس‪.‬‬ ‫َ‬
‫ﺳﻣﺟﮫﺎﭨﻲء ﺳﺎن ڏﻧﻲ‪ ،‬ﭴڻ‬
‫َ‬ ‫ھن ﻣون ﮐﻲ ﻣﻼڪﺎ اﭼڻ ﺟﻲ ﺳڪ ﭜﺮي دﻋوت ڪﺟﮫﻪ اھڙي ﭘڪﻲ‬
‫ﻻء ﺑﻧﮫﻪ ﺳﻧﺑﺮي وﻳﭠﻲ ھﺋس‪ ،‬رﮘو ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﻟﮫڻ ﺟﻲ دﻳﺮ ھﺋﻲ‪.‬‬ ‫ﻣﺎن ڪو اوڏاﻧﮫن وﭸڻ ِ‬
‫ﮔﮫڙيء اھو ﺧﻠوص ﻣﺣﺳوس ڪﺮي اﻳﺗﺮو ﺳو ﺿﺮور ﺳوﭼﻳو ھﺋم ﺗﻪ ”ڪﺎش ﻣﺎن اﻳڏاﻧﮫن وﭸﻲ‬ ‫َ‬ ‫ان‬
‫ﺳﮔﮫﺎن“‪.‬‬
‫ﺧﺎطﺮيء ﺳﺎن ﭼوﻧدس‪ ،‬ﺗﻪ ان ۾ اﻟطﺎف‬
‫َ‬ ‫داﭨﻲ ﭘﺎﭨﻲ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭜل ﮐﭨﻲ ﻧﺻﻳب ﺟﻲ ھﺟﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اھو‬
‫ﺟﻲ ﺳﭼﻲ ﺳڪ ۽ ﺳﻣﺟﮫﺎﭨﻲ ڪﻧﮫن ازﻏﻳﺑﻲ طﺎﻗت ﺟو روپ ڌارﻳو ھو‪ ،‬ﺟو ﺟﮫٽ ۾ اوٽ ﻣوٽ‬
‫ﮔﮫت ڏﻳﺋﻲ ﻣﻼڪﺎ ﺑﻪ وﭸﻲ ﻧڪﺗس‪ ،‬ﺟﺗﻲ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ وﭸﻲ‪ ،‬ڪواﻻﻟﻣﭘور ۾ ﭼﮜﺎ ڏﻳﻧﮫن رھﻲ‪ ،‬وري اﺗﺎن ُ‬
‫وﭸڻ ﺟو ﻧﻪ ﺧواب ﺧﻳﺎل ھو‪ ،‬ﻧﻪ ﺋﻲ وري ڪﺎ ﺟن ڪن‪ ،‬ڪڏھن ڪڏھن ﺳوﭼﻳﻧدي آھﻳﺎن ﺗﻪ اﻟطﺎف‬
‫ﺟﻳڪﺮ اھو ﺳڪ ﺟو ﺳڏ‪ ،‬ﺳﺋٽﺰرﻟﻳﻧڊ ﻣﺎن ﻣوڪﻠﻲ ھﺎ ۽ ﺳﺎﮘﻲ رﻳت ﻧﻘﺷو ڪڍي ﺳﻣﺟﮫﺎﭨﻲ ڏي‬
‫اڪﻳڊﻣﻲء ﮐﺎن ھﻳﺗﺮا ﻣﻳل‬
‫َ‬ ‫ﺗﻪ ”ﻓﻼﭨﻲ ھﻧڌ اﭼﻲ ﻓون ڪﺟو‪ ....‬ﻧﻪ ھﺟﺎن ﺗﻪ ھن ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ﻧﻳﺎﭘو ﮀڏﺟو‪...‬‬
‫ﭘﺮي ﮔﮫﺮ آھﻲ‪ ...‬ﻣﺎن ﭘﺎڻ وﭠڻ اﻳﻧدس‪ ......‬ﻧﻪ ﺗﻪ ﭔﺎر اﭼﻲ وﭠﻲ وﻳﻧدا‪ .....‬ﺗﻪ اھڙي اﻋﺗﻣﺎد ﭜﺮي‬
‫ﺳﻣﺟﮫﺎﭨﻲ‪ ،‬ﺑﻼﺷڪ ﺗﻪ ﺳﺋٽﺰرﻟﻳﻧڊ ﺑﻪ آﭨﻲ رﺳﺎﺋﻲ ھﺎ‪.‬‬
‫ھﻲ ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣو ﭘڙھﻧدي ﻣون ﮐﻲ ﺑﻳﺣد ﻣﺰو آﻳو‪ ،‬ﻣون اﺋﻳن ﻣﺣﺳوس ڪﻳو ﺗﻪ ھڪ وار وري‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭘﮫﭼﻲ وﺋﻲ ھﺟﺎن ۽ اھﻲ ﺟﺎﻳون ﺟﮘﮫﻳون ﺟن ﮐﻲ ﻣﭤﺎﮀﺮي طﺮح ڏﭠو ھﺋم‪ ،‬ﺗن ﮐﻲ وڌﻳڪ ﺑﮫﺗﺮ‬
‫ﻧﻣوﻧﻲ ڏﺳﻲ ۽ ﺳﻣﺟﮫﻲ ﺳﮔﮫﻲ آھﻳﺎن‪ .‬ﻣﺎن ھن ﺧوﺑﺻورت ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ﻟﮐڻ ﺗﻲ اﻟطﺎف ﺷﻳﺦ ﮐﻲ‬
‫ﻣﺑﺎرڪون ڏﻳﻧدي ﻳﻘﻳن ﺳﺎن ﭼوﻧدﻳس ﺗﻪ ھﻲ ڪﺗﺎب ﺳﻧدس ﭔﻳن ﺳﻔﺮﻧﺎﻣن ﺟﻳﺎن ﻣﻘﺑوﻟﻳت ﻣﺎﭨﻳﻧدي‪،‬‬
‫ﺳﻧڌي ادب ۾ وڏو ﻣﺎن ﭘﺎﺋﻳﻧدو‪.‬‬
‫ﻣﺎھﺗﺎب ﻣﺣﺑوب‬
‫‪ 24‬ﻓﻳﺑﺮوري ‪1986‬ع‬
‫‪11‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﭴﺎڻ‬

‫ﺟﺎﮔﺮاﻓﻲء‬
‫َ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﻣﻠڪ ﺟﻳڪو ڪﺟﮫﻪ ﺳﺎل اڳ ﻣﻼﻳﺎ ﺳڏﺑو ھو‪ ،‬ﺗﻧﮫن ﺟو ﻧﺎﻟو اﺳﺎن ﭘﮫﺮﻳن‬
‫ﺟﻲ ﭘﻳﺮڊ ۾ ﭔڌو‪ -‬ﻳﺎ ﺷﺎﻳد ان ﮐﺎن ﺑﻪ اڳ ﺟڏھن ٽﭘﺎل ﺟون ٽڪﻠﻳون ﮔڏ ڪﺮڻ ﺷﺮوع ڪﻳوﻧﺳﻳن‪.‬‬
‫ﭘوء اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ﺑﺎﺑت ﺳڀ ﮐﺎن ﮔﮫﭨو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰي ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﮐﺎن‬ ‫ِ‬
‫آرﻣﻲء ﺟو رٽﺎﺋﺮڊ‬
‫َ‬ ‫ﭔڌوﺳﻳن‪ .‬ڪﺮﻧل ﺟﻲ‪ .‬اﻳﭿ‪ .‬اﻳﭿ ڪوﻣﺑس )‪ (Col.J.H.H.Coombes‬ﺑﺮٽش‬
‫ڪﺮﻧل ھو ۽ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺮاﭨﻲ ڪﺎﻟﻳﺞ‪ ،‬ڪﺋڊٽ ڪﺎﻟﻳﺞ ﻣﻳﺮﭘورﺧﺎص‪/‬ﭘﻳٽﺎرو ﺟو ‪1959‬ع ۾ ﭘﮫﺮﻳون‬
‫ﻟڙاﺋﻲء وارن ڏﻳﻧﮫن ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰ ﻓوج طﺮﻓﺎن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﻣﺎﻧڊﻧگ‬
‫َ‬ ‫ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﭤﻲ آﻳو ھو‪ .‬ﭘﺎڻ ﭔﻲ وڏي‬
‫آﻓﻳﺳﺮ ھو‪ .‬اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ واﻧﮔﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎرﭘور ۽ ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ ﺗﻲ ﭘڻ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ‬
‫ﺣڪوﻣت ھﺋﻲ ۽ ھﻧن ﻣﻠڪن ۾ ﻓوﺟﻲ آﻓﻳﺳﺮ ﺳڀ اﻧﮔﺮﻳﺰ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﺳﭘﺎھﻳن ۾ ڪﺟﮫﻪ ﺗﻪ ھﻧن ﺋﻲ‬
‫ﻣﻠڪن ﺟﺎ ﻣﻠﺋﻲ ۽ ﭼﻳﻧﻲ ھﺋﺎ ۽ ڪﺟﮫﻪ ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟﺎ ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ )ﻣﺳﻠﻣﺎن ۽ ﺳک( ھﺋﺎ ۽ ڪﺟﮫﻪ ﮔورﮐﺎ‬
‫)ﻧﻳﭘﺎل‪ ،‬ﭜوٽﺎن ۽ اﺗﺮ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺟﺎﺑﻠو ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﺎ رھﺎڪو( ھﺋﺎ‪.‬‬
‫ﭘوء ﺳﮔﮫو ﺋﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﮐﻲ ﺑﻪ آزادي )ﺧودﻣﺧﺗﻳﺎري( ﻣﻠﻲ ۽ ﺗﻧڪو‬ ‫ِ‬ ‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﭤﻳڻ ﮐﺎن‬
‫ﻻء ﺟﺎﮐوڙ‬
‫ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ﭘﮫﺮﻳون ﭘﺮاﺋﻳم ﻣﻧﺳٽﺮ ﭤﻳو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ آزادي ۽ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﻣﺎن ﻣﭤﺎﻧﮫﻳن ڪﺮڻ ِ‬
‫ﮐﻲ دﻧﻳﺎ ﻣﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ھﻳﻧﺋﺮ ھو اﺳﻲ ﺳﺎﻟن ﮐن ﺟو ﭤﻳﻧدو‪ ،‬ﮐﻳس ھﺗﻲ ﺟﺎ ﺑﺎﺷﻧدا ﭘﻳﺎر ۽ ﻋﺰت ﻣﺎن ﺑﺎﭘﺎ ﺳڏﻳن‬
‫ﭘﻲء‪ ،‬ﺑﺎﺑو‪.‬‬
‫ﭤﺎ‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ﻣﺣﺗﺮم ُ‬
‫ﺗﻧڪو ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ﻧﻧڍﭘڻ ۾ ﺗﻌﻠﻳم ۽ ﻓوﺟﻲ ﺳﮐﻳﺎ دوران ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﺟو ڪﻼس ﻣﻳٽ ﭤﻲ‬
‫رھﻳو ھو ۽ ان ﺑﻌد ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﺟڏھن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ھو ﺗﻪ ﺑﻪ ﺳﻧدس ﺳﺎٿ رھﻳو ۽ ﺳﺮﮘواﺳﻲ‬
‫ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﺟﻳڪو ﭔﻲ ﺟﻧگ ﻋظﻳم ﺗﺎﺋﻳن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ اھم ﺷﺧﺻﻳت ھو‪ ،‬ﺗﻧڪو ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن‬
‫ﮐﺎن ﻣﺗﺎﺛﺮ ھو ۽ ﺗﻧڪو ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن‪ ،‬ﷲ ﺷل وڏي ﺣﻳﺎﺗﻲ ڏﻳﺋس‪ -‬ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﻣﺎن‪.‬‬
‫ﭔﻲ ﺟﻧگ ﻋظﻳم ۾ ﺟﭘﺎﻧﻳن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻗﺑﺿو ڪﻳو‪ .‬ھﻧن ﻣﻠﺋﻲ ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﻣﺎن ڪن ﮐﻲ ﻗﻳدي‬
‫ﺑﭨﺎﺋﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ رﮐﻳو ۽ ﭔﻳن ﮐﻲ ﺟﭘﺎن ﺟﻲ ﺟﻳﻠن ۾ ﻣوڪﻠﻳو وﻳو‪ .‬ﻗﻳدﻳن ۾ ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﺟﭘﺎﻧﻳن‬
‫ٽﺎنء‬
‫ِ‬ ‫ﻧﺎﮔﺎﺳﺎڪﻲء ۽ ھﻳﺮوﺷﻳﻣﺎ ﺗﻲ ﺑم ڪﻳﺮاﺋﻲ ﺟﭘﺎﻧﻳن ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫وٽ ﺗﻳﺳﺗﺎﺋﻳن ﻣﮫﻣﺎن ھو ﺟﻳﺳﻳن آﻣﺮﻳڪن‬
‫ﻧﻪ ﭜﮘﻲ‪.‬‬
‫ﻟڙاﺋﻲء ۾‬
‫َ‬ ‫ﺟﻧﮔﻲ ﻗﻳدﻳن ﺟو ﺟﻳڪو ﻧﺎﻟﻲ ﻣﺎﺗﺮ ھﻧﻳﺋﺮ ﺧﻳﺎل رﮐﻳو ﭤو وﭸﻲ‪ ،‬ان ﺟو ﻓﻳﺻﻠو ﭔﻲ وڏي‬
‫ﻗﻳدﻳن ﺳﺎن ڪﻳل ظﻠﻣن ﺑﻌد ﺋﻲ ﺟﻧﻳوا ڪﺎﻧﻔﺮﻧس ۾ ﭤﻳو ھو‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻪ ﺟﻧﮔﻲ ﻗﻳدﻳن ﺳﺎن ﭤﻳل ظﻠم ﺟو‬
‫ڪﮫﺎﭨﻳون‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﺟﻳڪﻲ ظﻠم ﺟﭘﺎﻧﻳن ڪﻳﺎ‪ -‬دﻧﻳﺎ ۾ ﻣﺷﮫور آھن‪.‬‬
‫اھڙا ﺋﻲ ڪﺟﮫﻪ ﻗﺻﺎ اﺳﺎن ﮐﻲ ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﭔڌاﺋﻳﻧدو ھو‪ ،‬ﺧﺎص ڪﺮي ﺟڏھن رات ﺟﻲ‬
‫‪12‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻟڙاﺋﻲء ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻧڪﺮﻧدي ھﺋﻲ‪ .‬ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس اﻧﮫن ﭼﻧد ﺧوﺷﻧﺻﻳب اﻧﮔﺮﻳﺰن‬ ‫َ‬ ‫ﻣﺎﻧﻲء ﺗﻲ ﭔﻲ وڏي‬‫َ‬
‫ﻣﺎن ھو ﺟﻳڪﻲ اﺗﻔﺎق ﺳﺎن ﺟﭘﺎﻧﻲ ﻗﻳدﻳن ﻣﺎن ﺟﻳﺋﺮا ﺑﭼﻲ آﻳﺎ‪ ،‬ﭘﺎڻ ﭔڌاﺋﻳﻧدو ھو ﺗﻪ ڪﻳﺋن ﺟﭘﺎﻧﻳن ﮐﻳن‬
‫اﭸﻳو‪ ،‬ﺑﮐﻳو ۽ اﮔﮫﺎڙو رﮐﻳو‪”.....‬اﺳﺎن اﻧﮔﺮﻳﺰ ﻗﻳدﻳن ﮐﻲ ڊوڙاﺋڻ وﻗت ﭼوﻧدا ھﺋﺎ ﺗﻪ دﻧﻳﺎ ﺗﻲ راڄ ڪﺮڻ‬
‫ﭘوء ﭘﻳﺮن اﮔﮫﺎڙو اس ۾ ﻣﻳﻠن ﺟﺎ ﻣﻳل ڊوڙﭨو ﭘوﻧدو ھو‪ .‬ﺑک ۽ اڃ ڪﺮي ڪﻣﺰور ﭤﻲ وﻳل‬ ‫وارﺋو ڊوڙو‪ِ ،‬‬
‫ﭘوء ﺟﻳڪڏھن ڪو ڍرو ﭤﻳﻧدو‬ ‫ﺟﺳم ﺳﺎن ڪﻳﺗﺮو ڊڪﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ﭤو‪ ،‬ﭘﺮ ڊپ ۾ ڊوڙﭨو ﺋﻲ ﭘوﻧدو ھو‪ِ .‬‬
‫ﮔوﻟﻲء ﺳﺎن‬
‫َ‬ ‫ڪﺮي ﭘوﻧدو ھو ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﺑﻧدوق ﺟﻲ‬ ‫ھو ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﭼﮫﺑڪ ھﭨﻧدا ھﺋﺎ ۽ ﺟﻳڪڏھن ڪو ِ‬
‫اﺗﻲ ﺋﻲ ڍﻳﺮ ڪﺮي ﮀڏﻳﻧدا ھﺋﺎ‪“.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟو ھڪ ڪﻼس ﻣﻳٽ‪ ،‬ﻗﺎﺿﻲ اﺣﻣد ﺟو ﻣﺣﻣد ﺳﻣﻳﻊ اھڙن ﮔﻧﭜﻳﺮ ﻣوﻗﻌن ﺗﻲ اڪﺛﺮ ﺑﻲ ڊﭘو‬
‫ﭤﻲ ﮐﻠﻲ ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﮐﺎن ﭘﮀﻧدو ھو‪” :‬ﺳﺎﺋﻳن ھن ڪﺋڊٽ ڪﺎﻟﻳﺞ ﮐﺎن ﺑﻪ ﺟﭘﺎﻧﻲ ﺟﻳل ﺧﺮاب‬
‫ھوﻧدو ھو ﮀﺎ؟ ھﺗﻲ ﺑﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻲ ٽﻲ ﭘﺮﻳڊ ۾ ﺣواﻟدار ﺣﻳﺎت ۽ ﺳﻌﻳد اڪﺑﺮ اﻳﺗﺮو ﺋﻲ ڊوڙاﺋﻲ ﺳﺎھﻪ‬
‫ڪڍن ﭤﺎ‪“.‬‬
‫ھوس”ﺳﺎﺋﻳن ﭜﻼ ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ﺟﻳل ﻳﺎ ﺟﺮم ۾ ﺗوھﺎن‬ ‫ِ‬ ‫ﻳﺎ ﻻڙڪﺎﭨﻲ ﺟو ﻋﻠﻲ رﺿﺎ ﻣﻳﻣڻ ﭘﮀﻧدو‬
‫ڪڏھن ﭰﺎﭤﺎﺋو؟“‬
‫ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﺳﮔﺎر ﺟو ڊﮔﮫو ڪش ھﭨﻲ‪ ،‬اڌ ڪوپ ﺟﻳڏو ﭼﺎﻧﮫﻪ ﺟو ڍڪ ﭜﺮي ﭔڌاﻳﺋﻧدو‬
‫ھو‪” :‬ھﺎ ھڪ دﻓﻌﻲ ﻣون ﺗﻲ ڪورٽ ﻣﺎرﺷل ﭤﻳو ھو‪ -‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾‪ .‬ﻣون ﮐﺎن ھڪ ﻣﺎﭨﮫو ﻣﺮي وﻳو‬
‫ھونء ﻧﻪ ﭘﺮ ﺣﺎدﺛﻲ ۾‪“.‬‬
‫َ‬ ‫ھو‪-‬‬
‫ﭘوء ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟون ﮘﺎﻟﮫﻳون ﭔڌاﺋڻ ﺷﺮوع ڪﺮي ڏﻳﻧدو ھو ﺗﻪ ڪﻳﺋن اﺗﻲ اوﻧداھﺎ ﮔﮫﺎٽﺎ ﭔﻳﻼ ۽‬ ‫ِ‬
‫ﺟﮫﻧﮔل آھن ﺟن ﻣﺎن ﺳﻧﮫﺎ ﭘﻳﭼﺮن ﺟﮫڙا رﺳﺗﺎ ﻟﻧﮔﮫن ﭤﺎ‪ .‬ھڪ ڏﻳﻧﮫن ھو ھڪ ﺟﻳپ ھﻼﺋﻲ رھﻳو ھو ﺗﻪ‬
‫ﻻء ڪﻳس‬ ‫ھڪ ﮘوﭠﺎﭨو ﺟﻠدي ۾ رﺳﺗو ٽﭘﻧدي ﺳﻧدس ﺟﻳپ ھﻳﭠﺎن اﭼﻲ ﻣﺮي وﻳو ھو‪ .‬ڪﺟﮫﻪ ڏﻳﻧﮫن ِ‬
‫ﭘوء اھو ﺛﺎﺑت ﭤﻳڻ ﺗﻲ ﮐﻳس آزاد ڪﻳو وﻳو ﺗﻪ ﮐﺎﻧﺋس ﭴﺎﭨﻲ ﭔﺟﮫﻲ ﻧﻪ ﭘﺮ ﺣﺎدﺛﻲ ۾ اھو ﻣﺎﭨﮫو‬ ‫ھﻠﻳو ۽ ِ‬
‫ﻣﺎرﺟﻲ وﻳو‪.‬‬
‫ﭘﺎڻ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﮔﮫﺎٽن ﭔﻳﻠن ﮐﺎن ﻋﻼوه‪ ،‬ھﺮ وﻗت ﺟﻲ ﻣﻳﻧﮫن ۽ ﻣﻳﻧﮫوﮘﻲ واري ﻣوﺳم ﺑﺎﺑت ﭘڻ‬
‫ﭔڌاﺋﻳﻧدو ھو‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ۽ ﭜٽﺎرﻳن ﻣﻳﻧﮫن ڍﮘﻳن ﺑﺎﺑت ﭔڌاﺋﻳﻧدو ھو‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻧﻳن ﻧدﻳن ۽ ڍﻧڍن‬
‫ڍورن ﺑﺎﺑت ﭔڌاﺋﻳﻧدو ھو‪ -‬ظﺎھﺮ آھﻲ ﺗﻪ ڪﮫڙو ﺑﻪ ﻣﻠڪ‪ ،‬ﻣﺣﻠو ۽ ﻣﺎﭨﮫو ھﺟن‪ -‬ﭘﺮ اﺗﻲ رھﻲ ان ﮐﻲ‬
‫ﮀڏڻ وﻗت اھو زﻣﺎن ۽ ﻣڪﺎن ﻳﺎد ﭤو اﭼﻲ‪ .‬۽ ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﺗﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﺎﻓﻲ وﻗت‪ -‬ﺑﻠڪ‬
‫زﻧدﮔﻲء ﺟو ﺑﮫﺗﺮﻳن وﻗت ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﮔذارﻳو ھو‪ .‬ان ڪﺮي ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟون ھﺮ‬ ‫َ‬ ‫ﺑﻘول ھن ﺟﻲ‪ -‬ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﺟﺎﮔﺮاﻓﻲء ۾ ﭘڙھڻ ﮐﺎن ﻋﻼوه ھن ﮐﺎن‬
‫َ‬ ‫ﻻء ﻓطﺮي ﮘﺎﻟﮫﻪ ھﺋﻲ ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ‬ ‫وﻗت ﮘﺎﻟﮫﻳون ڪﺮڻ ھن ِ‬
‫ﭼﮜﻲء طﺮح ﺧﺑﺮ ﭘﻳﺋﻲ ھﺋﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﭘﮫﺮﻳن ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۽ ﭔﺋﻲ ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ‬
‫اﻧﮫن ﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ )ﻣﻼﻳﺎ( آزاد ﭤﻳو ھو ۽ ﺗﻧڪو ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ﺟﻲ ﭘﺮاﺋﻳم ﻣﻧﺳٽﺮ ﭤﻳڻ ڪﺮي‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﺟﻲ ﺑﻪ ڪﺎﻓﻲ ﻟﺋﻪ وﻳﮫﻲ وﻳﺋﻲ ﺟو ھو ﺳﻧدس دوﺳت ھو‪ .‬ﺳﻧدس دوﺳﺗﻲ اﻳﺗﺮي ﺗﻪ‬
‫ﺳﭠﻲ ۽ ﭘڪﻲ ھﺋﻲ ﺟو ﭘﺮاﺋﻳم ﻣﻧﺳٽﺮ ھﺟڻ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟود ﺗﻧڪو ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟن ڪﻣن ڪﺎرﻳن ﻣﺎن‬
‫وﻗت ڪڍي ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﮐﻲ ﺧط ﻟﮐﻧدو ھو‪ .‬ﺑﻠڪ ﺟڏھن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ اﻳﻣﺮﺟﻧﺳﻲ ﭤﻲ ھﺋﻲ‪ -‬ﺟو‬
‫‪13‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻻء ڪﺮﻧل‬ ‫ﺟﮫﻧﮔﻠن ۾ رھﻧدڙ ﭼﻳﻧﻲ ﮔورﻳﻼ ھﻧﮔﺎﻣﺎ ڪﺮڻ ﻟﮘﺎ ھﺋﺎ‪ -‬ﺗﻪ ان ﻣﺳﺋﻠﻲ ﮐﻲ ﻣﻧﮫن ڏﻳڻ ِ‬
‫ڪوﻣﺑس ﮐﺎن ﭘڻ ﺻﻼح ورﺗﻲ وﻳﺋﻲ ھﺋﻲ‪ ،‬ﺟو ﮐﻳس ان ﺑﺎﺑت ڪﺎﻓﻲ ﺗﺟﺮﺑو ھو‪.‬‬
‫ﻻء وﻳﻧدي وﻳﻧدي‬‫ﺗﻧڪو ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ﺟو ﺟڏھن ﺑﻪ ڪﺮاﭼﻲ اﭼڻ ﭤﻳﻧدو ھو ﻳﺎ ﭔﺋﻲ ﻣﻠڪ ِ‬
‫ﻻء ڪﺮاﭼﻲ‬ ‫ڪﺮاﭼﻲ ھواﺋﻲ اڏي ﺗﺎن ﻟﻧﮔﮫﻪ ﭤﻳﻧدو ھوس ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟو ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﭘڻ ھن ﺳﺎن ﻣﻠڻ ِ‬
‫ﭘﮫﭼﻲ وﻳﻧدو ھو‪ .‬ھڪ ﭔﻪ دﻓﻌﺎ اﺋﻳن ﺑﻪ ﭤﻳو ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻪ ﺳﻲ اﺳڪﺎﺋوٽﻧگ ﻳﺎ ﺗﻌﻠﻳﻣﻲ ٽﺋﺮ ﺧﺎطﺮ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﺳﺎن ﮔڏ ھﺋﺎﺳﻳن‪.‬‬ ‫َ‬
‫ﻻء ﻓﻘط ھڪ ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﻳﺎ ﻣﺎﺳﺗﺮ ﺟﻲ اھﻳﻣت رﮐﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬ ‫اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس اﺳﺎن ِ‬
‫اڄ ﺳوﭼﻳﺎن ﭘﻳو ﺗﻪ ھو ڪﻳڏي ﻧﻪ اھﻳﻣت ﺟﻲ ﺷﺧﺻﻳت ھو‪ .‬ھو ھڪ وڏي ﺗﺟﺮﺑﻳڪﺎر ﻓوﺟﻲ آﻓﻳﺳﺮ ۽‬
‫ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﮐﺎن ﻋﻼوه اﻳﻣﺎﻧدار‪ ،‬ﻳﺎر وﻳس ۽ ﻧﻳڪ اﻧﺳﺎن ﭘڻ ھو‪.‬‬
‫ﻻء ھﺎﺋوڪﺎر ڪﺮڻ‪ -‬ﺑﻠڪ ھن ﻣﻠڪ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ﮐﻲ ﭘﺳﻧد ڪﺮڻ‬ ‫ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻧوڪﺮي ڪﺮڻ ِ‬
‫ﻻء ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ دل ۾ ﻣﺣﺑت ﺟﻲ ﭘﮫﺮﻳن ﭘﻳڙھﻪ ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﺋﻲ وڌي‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﻻء وڌﻳڪ ﻣﺣﺑت ۽ ﭘﺳﻧد ‪1973‬ع ۾ ﭤﻲ ﺟڏھن ﺟﮫﺎز رﺳﺗﻲ ڪﺮاﭼﻲ ﮀڏڻ وﻗت ﺳﻣﻧڊ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ِ‬
‫ﺗﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ اوﭼﺗو ﻧﻳﺎﭘو ﻣﻠﻳو ﺗﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﭘﻳﻧﺎﻧگ ۽ ﭘورٽ ڪﻼﻧگ ۾ ھﻠﻳﺎ وﭸو‪ ،‬ﺟﺗﺎن‬
‫ﻣﮀﻲء ﺳﺎن ﭜﺮي آﻣﺮﻳڪﺎ ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﻻس اﺋﻧﺟﻠس ۾ ﭘﮫﭼﺎﺋﭨو آھﻲ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﺳﭴﻲ ﺟﮫﺎز ﮐﻲ ﺗوﻧﺎ‬
‫ﭘﻳﻧﺎﻧگ ﭔﻳٽ‪-‬ڪواﻻﻟﻣﭘور ﮐﺎن ﭔﻪ ﺳؤ ﻣﻳل ﮐن اﺗﺮ ۾ آھﻲ‪ .‬ﺑﻠڪ ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ۾ ﭘﮫﺮﻳن ﭘﻳﻧﺎﻧگ ﭤو‬
‫ﭘوء ﭘورٽ ڪﻼﻧگ‪ .‬ﭘورٽ ڪﻼﻧگ ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ )اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾ ﭘورٽ ﺳﺋﻳٽ ﻧﺎم ﺑﻪ‬ ‫اﭼﻲ ِ‬
‫ﺳڏﺑو ھو( ۽ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﮐﺎن وﻳﮫﻪ ﻣﻳل ﭘﺮي آھﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ اﻧﮫن ﺑﻧدرﮔﺎھن ۽ ﻧظﺎرن ﺳﺎن ﭜﺮﭘور اوﺳﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﻲ ڏﺳﻲ دل ﮐﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ وﭨﻲ‬
‫وﻳﺋﻲ‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﺧط اﺳﺗواﺋﻲ ﻣﻠڪ آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻳﻧﮫن ﺟﮫڙ ڪﺮي ﮔﺮم ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﺟﮫﺎز ﺟﻲ اﻧﺟڻ‬
‫روم ۾ ﺑﻪ رﮐﻲ رﮐﻲ ﭤڌي ھﻳﺮ ﭤﻲ ﻟﮘﻲ ۽ اﻧﺟڻ روم ﮐﺎن ﭔﺎھﺮ ڪڪﺮاﻟو اڀ‪ ،‬ﺳﺎوڪ واري ﺳﺎﺋﻲ‬
‫ﺳﺎﺋﻲ ڌرﺗﻲ ۽ ﭘﺮﺳڪون ﻣﺎﺣول ڏﺳﻲ ﺳڀ ﺟﮫﺎزي ﻣﺗﺎﺛﺮ ﭤﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪ -‬ﭘﺮ ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﭤوري ﺟﮫٽ‬
‫ﻻء‪ .‬اھو ان ڪﺮي ﺟو اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ڪﻧﺎري ﺗﻲ ھڪ ھﻧڌ رھﻲ ﻧوڪﺮي ڪﺮڻ ﺟﮫڙي ڪﺎﻓﺮاﭨﻲ‬ ‫ِ‬
‫ﺧﻳﺎل ﮐﻲ ﺗﻪ دل ﺟﻲ ﭼﺎﻧﺋٺ ﺑﻪ ٽﭘڻ ﻧﭤﻲ ڏﻧﻳﺳﻳن‪.‬‬
‫اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺟﮫﺎز ﺗﻲ رھﻲ ﻣﻠڪ ﻣﻠڪ ﺟو ﺳﻳﺮ ڪﺮڻ ﺋﻲ ﺳڀ ڪﺟﮫﻪ ھو‪ .‬ﺑﮫﺮﺣﺎل ﭘﻳﻧﺎﻧگ ۽‬
‫ﻻء ڌﻳﺎن‬
‫ﭘورٽ ڪﻼﻧگ ﺋﻲ اھڙﻳون ﺟﺎﻳون ھﻳون ﺟﺗﻲ ﺟﻲ ﺧﺎﻣوﺷﻲ ۽ ﺳڪون ڏي ڪﺟﮫﻪ ﮔﮫڙﻳن ِ‬
‫ڌرڻ ﺟﻲ ﭘڻ ﺗوﻓﻳق ﻣﻠﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﻧﻪ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺟﻲ رﻧﮔﻳﻧﻳن‪ ،‬ڪﻠﺑن ۽ ﻣﻳوزڪ ﺟﻲ ﮔوڙ ﮔﮫﻣﺳﺎن ڏي‬
‫وڌﻳڪ ﻻڙو ھو ‪.‬‬
‫ﻗﺮﻳﺷﻲء ﺗﻲ ﺗﻌﺟب‬
‫َ‬ ‫ﺗﻌﻠﻳم دوران ﻣﺋﺮﻳن اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ﺟﻲ ﻟﻳڪﭼﺮار‪-‬ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﻣﺣﻣد ﻋﺎﻗل‬
‫ﮐﺎﺋﻳﻧدا ھﺋﺎﺳﻳن ﺗﻪ ڪﻣﺎل آھﻲ ﺟﮫﺎز ۽ دﻧﻳﺎ ﮔﮫﻣڻ ﮀڏي ﭼٽﮔﺎﻧگ ﺿﻠﻌﻲ ﺟﻲ ھڪ ﺧﺎﻣوش ﺗﺮﻳن‬
‫ﻻء رھﻲ ﭘﻳو آھﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ﭼوﻧدو ھو ﺗﻪ ھڪ اھڙو وﻗت ﺑﻪ اﭼﻲ ﭤو‬ ‫ِﭔﻳٽ ’ﺟﻠدﻳﺎ‘ ۾ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﺎڙھڻ ِ‬
‫زﻧدﮔﻲء ﮐﺎن‪-‬ﺟﻳڪﺎ ھڪ ﻏﻳﺮ ﻓطﺮي زﻧدﮔﻲ آھﻲ‪-‬ﺑﻳﺰار ﭤﻲ واﭘس ڪﻧﺎري‬ ‫َ‬ ‫ﺟڏھن اﻧﺳﺎن ﺳﺎﻣوﻧڊي‬
‫ڏي ﭜﭴﻲ ﭤو‪.‬‬
‫‪14‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫زﻧدﮔﻲء ﺟﻲ ‪) Latitude‬ﭰﺎڪ( ۾ ﮔﮫڙي ﭼڪﺎ آھﻳون ۽ ﺟڏھن ڪﻧﺎري‬ ‫َ‬ ‫۽ ھﻳﻧﺋﺮ اﺳﺎن ﺷﺎﻳد ان‬
‫ﻻء دﻧﻳﺎ ﺟو ڪو ﻣﻠڪ ﺳوﭼﭨو ﭘﻳو ﺗﻪ ڪﺮﻧل ڪوﻣﺑس ﮐﺎن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺑﺎﺑت‬ ‫ﺗﻲ رھﻲ ﻧوڪﺮي ڪﺮڻ ِ‬
‫ﭔڌل ﮘﺎﻟﮫﻳن ۽ اﮐﻳن ﺳﺎن ڏﭠل ﭘﻳﺎﻧگ ۽ ﭘورٽ ڪﻼﻧگ ﺟﻲ ﻧظﺎرن ۽ ﺧﺎﻣوﺷﻳن دل ﺗﻲ اﻳڏو ﺗﻪ واﺳو‬
‫ڪﻳو ﺟو ﺟﭘﺎن‪ ،‬اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‪ ،‬آﻣﺮﻳڪﺎ‪ ،‬ﺳﻌودي ﻋﺮب ﺟﻲ ﺳﻳﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺳﻣﺎﺟﻲ ۽ ﻗدرﺗﻲ ﻧظﺎرن ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﻣﺎن ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ واﺋڙي ﻣن ﮐﻲ ﻣﭤﺎھون ﻟﮘو ۽ ھﻳڏاﻧﮫن ھوڏاﻧﮫن ﭜٽڪڻ ﺑدران ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ‬
‫ﺷﮫﺮ ﻣﻼڪﺎ ڏي اٺ واﻧﮔﺮ ﺳڌو ُرخ ﮐﭨﻲ رﮐﻳم‪.‬‬
‫‪15‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾‬

‫ڪﺮاﭼﻲء ﮐﺎن ﺳڌو‬

‫َ‬ ‫ھونء ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ‬
‫َ‬ ‫ﻻء اﺳﺎن وٽ اﺋﻳﺮ ﻟﻧڪﺎ ﺟﻲ ٽﻳڪٽ ھﺋﻲ‪.‬‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ وﭸڻ ِ‬
‫آء‪.‬اي ۽ ﭔﻳن ڪﻣﭘﻧﻳن ﺟﺎ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﭘڻ وﭸن ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‬ ‫ڪواﻻﻟﻣﭘور )ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ( ﭘﻲ‪ِ .‬‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﮐﺎن ﭘﮫﺮﻳن ﺑﻣﺑﺋﻲ وﭸﭨو‬
‫َ‬ ‫وارن ‪ Air Lanka‬ﺟﻲ ﺋﻲ ٽڪﻳٽ ﻣوڪﻠﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ﺟﻧﮫن ﻣوﺟب‬
‫ھو‪ ،‬اﺗﻲ ڪﻼڪ ڏﻳڍ ﺗﺮﺳﻲ ﺳﺎﮘﻲ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ڪوﻟﻣﺑو ﭘﮫﭼﭨو ھو‪ .‬ﻳورپ ﮐﺎن ﻣﺳﺎﻓﺮ ﮐﭨﻲ‬
‫ڪوﻟﻣﺑو ﭘﮫﭼﭨو ھو‪ ،‬ان ۾ ﭼڙھﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور وﭸﭨو ھو‪ .‬اﻳﺋﺮ ﻟﻧڪﺎ ﺟو ڪو ﺑﻪ ﺟﮫﺎز ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن‬
‫ﻻء ﺑﻧدوﺑﺳت ﻣﻼﺋﻳﺷﻳن اﻳﺋﺮ ﻻﺋﻳن‬ ‫ڪواﻻﻟﻣﭘور ﻧﭤو وﭸﻲ‪ .‬ﺳو ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن ڪواﻻﻟﻣﭘور ﭘﮫﭼﺎﺋڻ ِ‬
‫اھڙيء طﺮح ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺳڌو ﮀﮫن ڪﻼڪن ۾ ﭘﮫﭼڻ‬ ‫َ‬ ‫‪ MAS‬ﺟﻲ ﺟﮫﺎز ذرﻳﻌﻲ ڪﻳو وﻳو ھو‪.‬‬
‫ﺑدران ﺑﻣﺑﺋﻲ‪ ،‬ڪوﻟﻣﺑو ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن ﭰﺮي ﺳورھن ﺳﺗﺮھن ڪﻼڪ ﺑﻌد ﭘﮫﭼﭨو ﭘﻳو‪.‬‬
‫ھڪ ﭔﻳو ﺑﻪ ﮔﮫﭘﻠو ﭤﻳو ﺟو اﻳﺋﺮ ﻟﻧڪﺎ ﺟو ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻧﮫن ۾ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﭘﮫﭼﭨو ھو اھو‬
‫ڪوﻟﻣﺑو اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ دﻳﺮ ﺳﺎن ﭘﮫﺗو ان ڪﺮي اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﭘﮫﭼڻ ﮐﺎن اڳ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ھواﺋﻲ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء واري‬
‫َ‬ ‫ﭘوء اﻳﺋﺮﭘورٽ وارن اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ ھواﺋﻲ‬ ‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟو ﺟﮫﺎز ﮀٽﻲ وﻳو‪ِ .‬‬‫َ‬
‫ﺟﮫﺎز ۾ ڪواﻻﻣﭘور ﻣوڪﻠڻ ﺟو ﺑﻧدوﺑﺳت ڪﻳو‪.‬‬
‫ھﻲء اﻳﺋﺮﻟﻧڪﺎ ﺟﻲ ٽڪﻳٽ ڪﻧﮫن ﺑﻪ‬ ‫َ‬ ‫ھونء ﭘﺎڻ ﭼﺎھﻳون ﺗﻪ‬‫ِ‬ ‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ‬‫َ‬
‫ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ ﮐﺎن ﻣٽﺎﺋﻲ ‪ PIA‬ﺟﻲ وﭠﻲ ﺳﮔﮫون ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ آﺻف ﭼﻳو ﺗﻪ ھﺎڻ ﭠﻳڪ آھﻲ ﺟﻳڪﺎ ﻣﻠﻲ ﺳﺎن‬
‫ﻻء ﻣون ﺳﺎن ﮔڏ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ دوﺳت آﺻف ﻏﻳور‬ ‫ﻧوڪﺮيء ِ‬
‫َ‬ ‫ﻗﺑول آھﻲ )’ﻣﺋﺮﻳٽﺎﺋﻳم اڪﻳڊﻣﻲ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ‘ ﺟﻲ‬
‫ﮐﻲ ﭘڻ ﭼوﻧڊﻳو وﻳو ھو‪ .‬آﺻف ﻣون ﺳﺎن ﮔڏ ﻣﺋﺮﻳن اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻳم ﭼٽﮔﺎﻧگ ﻣﺎن ورﺗﻲ‪ .‬ان ﺑﻌد‬
‫ﻣﺧﺗﻠف ﺟﮫﺎزن ﺗﻲ ﺟوﻧﻳﺋﺮ اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﮐﺎن وﭠﻲ آﺧﺮي ﭘوﺳٽ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺗﺎﺋﻳن ‪ SAIL‬ڪﻧدا رھﻳﺎﺳﻳن‪.‬‬
‫۽ ھﺎڻ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ﮔورﻧﻣﻳﻧٽ ﮔﮫﺮاﻳو ھو‪ (.‬ڪﺮاﭼﻲ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﺳﺎﻣﺎن ڏﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺎﺳﭘورٽن ﺗﻲ اﻣﻳﮔﺮﻳﺷن‬
‫ﻻء ﺑس ۾ اﭼﻲ وﻳﭠﺎﺳﻳن‪ .‬ﺟﻧﮫن ﭤورو ﭘﻧڌ ھﻠﻲ ﻣور ﺟﻲ ﮐﻧڀ‬ ‫وارن ﮐﺎن ﭠﭘﺎ ھﭨﺎﺋﻲ‪ ،‬ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﭼڙھڻ ِ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ھڪ ﮔدﻟﻲ اڻ ﮀﻧڊﻳل ۽ اڻ ڌوﺗل ﻧﻧڍڙي ﺟﮫﺎز اﮘﻳﺎن اﭼﻲ ﺑﻳﮫﺎرﻳو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ﺟﮫڙي ﻧﺎزڪ ھواﺋﻲ‬
‫ﻣورٽڪﻲء ﺟو ﺗﻪ ﻧﻪ ﭘﺮ ﻣور ﺟﻲ ﮔدﻟن ﭘﻳﺮن ﺟو ﮔﻣﺎن‬
‫َ‬ ‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ﻣوﻧو ﮔﺮام‪-‬‬
‫َ‬ ‫ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ڏﺳﻲ ھن‬
‫ﭘوء‬
‫ﭤﻳو‪ .‬آﺻف ﺑﻪ ﭤڌو ﺳﺎھﻪ ﮐﭨﻲ ﭼﻳو ﺗﻪ اھڙي ﺧﺑﺮ ھﺟﻳﺳون ھﺎ ﺗﻪ ھﮫڙي ﮀڪڙي ۾ وﭸﭨو ﭘوﻧدو ﺗﻪ ِ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ﺟﮫﺎز ﺟون وﭠﺟن ھﺎ‪ .‬اوﺳﻲ ﭘﺎﺳﻲ ۾ ﭔﻳن‬ ‫َ‬ ‫ﺗﻪ ٽڪﻳٽون ﺑدﻟﺮاﺋﻲ ‪ PIA‬ﻳﺎ ڪﻧﮫن ﭔﻲ ھواﺋﻲ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻳن ﺟﻲ ﺟﻣﺑو ﺟﻳٽن ﮐﻲ ﺣﺳﺮت ﻣﺎن ڏﺳڻ ﻟﮘﺎﺳﻳن ﺗﻪ اڄ ﺟﻲ دور ۾ ﺟڏھن ﺟﻣﺑو ﺟﻳٽ ﮐﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﺎﻣﻠو اﮘﺗﻲ ﺳﭘﺮٽﺮاﺋڊﻳﻧٽ ﺗﺎﺋﻳن وﭸﻲ ﭘﮫﺗو آھﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ھن ﻗﺳم ﺟو ﺳؤ ﺳوا ﺳؤ ﭘﺋﺳﻳﻧﺟﺮ ﮐﭨﻧدڙ ﺟﮫﺎز ۾‬
‫اﺳﺎن ﺟو ﭼڙھڻ اﻓﺳوس ﺟﮫڙي ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻧﻪ ھﺋﻲ ﺗﻪ ﭔﻳو ﮀﺎ ھو‪.‬‬
‫‪16‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫زﻧدﮔﻲء ۾ ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو ڏﭠو آھﻲ‪1963 ،‬ع ۾ ﺟڏھن ﭘﺎڻ‬ ‫َ‬ ‫آﺻف ﭼﻳو‪” :‬ھﻳڏو ﻧﻧڍو ﺟﮫﺎز ﻣون‬
‫ﻻء ڍاڪﺎ ھﻠﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن ﺗﻪ اھو ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻧﮫن ۾ ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو اڏاﻣڻ‬ ‫ﻣﺋﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ ﭼٽﮔﺎﻧگ ِ‬
‫ﺟو ﻣوﻗﻌو ﻣﻠﻳو ھو اھو ﺑﻪ ھن ﮐﺎن وڏو ھو‪“.‬‬
‫ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ڌڪ ڌڪﺎن ۽ ﺟﮫﺎز ۾ اڳ ﭼڙھڻ ﻻِء ﭠوﻧﭠﻳون ۽ ﭤﻳﻠﮫﺎ ﻟﮘڻ ﺗﻲ آﺻف ﺟو ﻣوڊ وﻳﺗﺮ‬
‫ﭘوء ھﻲ ﺣﺎل ﮀو؟“‬ ‫ﺧﺮاب ﭤﻲ رھﻳو ھو‪ .‬ﭼوڻ ﻟﮘو‪” :‬ﺳﻳٽون ﺟڏھن رزروڊ آھن ﺗﻪ ِ‬
‫ﮐﻳس ﮀڪﻲ ﭼﻳم‪” :‬ﺷﺮاﻓت ﺟو زﻣﺎﻧو ﻧﺎھﻲ‪ .‬ھل ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﺑﻪ ﺟﻠدي ﺳﻳٽ وﻻرﻳون‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻳڪو‬
‫ڏاڍو ﺳو ﮔﺎﺑو وارو ﭼڪﺮ ﭤو ﻟﮘﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺗﻪ ﺳڀ ﮐﺎن ﭘﺮي وﭸﭨو آھﻲ‪ .‬ﺟﻲ رھﺟﻲ وﻳﺎﺳﻳن ۽ ﺟﮫﺎز‬
‫ﺟﺎء ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ ﭔﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ اﻧﺗظﺎر ۾ ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ ڪﻳﺗﺮو وڌﻳڪ ﺗﺮﺳﭨو‬ ‫وارن ﭼﻳو ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﺟﻲ ِ‬
‫ﭘوي‪“.‬‬
‫ﭘوء اﺳﺎن ﭔﺋﻲ ﭴﭨﺎ ﺗﮐﺎ ﺗﮐﺎ اﮘﺋﻳن ڏاڪڻ ذرﻳﻌﻲ ﻣﭤﻲ ﭼڙھﻲ آﻳﺎﺳﻳن‪ ،‬ﺟﻳڪﺎ ڏاڪڻ ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ‬ ‫ِ‬
‫ﻻء ھوﻧدي آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺧﺑﺮ ﭘﺋﻲ ﺗﻪ ھن ﺟﮫﺎز ۾ ﻓﺮﺳٽ ڪﻼس آھﻲ ﺋﻲ‬ ‫ﻓﺮﺳٽ ڪﻼس ﺟﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮن ِ‬
‫ڪوﻧﻪ‪ .‬اﻧدر ﺟﮫﺎز ۾ ﮔﮫڙﻳﺎﺳﻳن ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ ﺑﮫﺗﺮ ۽ ﺳﮫﭨو ﻟﮘﻲ رھﻳو ھو‪ .‬اﻳﺋﺮڪﻧڊﻳﺷن ھﻠڻ ڪﺮي‬
‫ﮔﺮﻣﻲء ﮐﺎن ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ﻧﺟﺎت ﻣﻠﻲ وﻳﺋﻲ ۽ ھﺮ ﮘﺎﻟﮫﻪ وﭨڻ ﻟﮘﻲ‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﺳﻳٽن ﺟﻲ وچ ۾‬ ‫َ‬ ‫ﭔﺎھﺮ ﺟﻲ‬
‫ﺟﺎء ھﺋﻲ ﺟو ﻣﻧﮫﻧﺟﻳن ﺑﻲ ڊوﻟﻳن ڊﮔﮫﻳن ٽﻧﮔن ﺟﺎ ﮔوڏا اﮘﻳن ڪﺮﺳﻳن ﺳﺎن رھڙﺟﻲ رھﻳﺎ‬ ‫اﻳﺗﺮي ﮔﮫٽ ِ‬
‫ﻻء‬
‫ھﺋﺎ‪ .‬آﺻف ﭼﻳو ﺗﻪ ھن ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﻲ ﺳواري ۽ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ﭼڙھڻ ﺟو ﻧﻣوﻧو اڪﺛﺮ ﮘوﭠن ۾ ﺑس ِ‬
‫ھوﻧدو آھﻲ‪.‬‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾‬
‫َ‬ ‫وراﭨﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ ھﻲ ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﺗون ڪڏھن ﻣﺻﺮي ھواﺋﻲ‬
‫ﭼڙھﻳو آھﻳن؟ ھڪ دﻓﻌﻲ ﻣون ﮐﻲ ﺳﺋﻳﺰ ڪﺋﻧﺎل ﺗﺎﺋﻳن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﭘﺎﭨﻲ واري ﺟﮫﺎز ﮐﻲ ﭘﮫﭼﺎﺋﭨو ھو‪،‬‬
‫ﻻء واﭘس ڪﺮاﭼﻲ اﭼﭨو ھو‪.‬‬ ‫ﺟﺗﻲ آﻳل ﻧﺋﻳن ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﮐﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﭼﺎرج ڏﺋﻲ ﻣوڪل ڪﺮڻ ِ‬
‫ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﮐﮐﻳم ﭤﻲ ﺗﻪ ﻣﺻﺮ ﻣﺎن ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺟو ﺳﻔﺮ ڪﺮڻ ۾ ﺳﺮ رﻟﻲ وﻳﻧدو‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺟﮫﺎزران‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء دﻻﺳو ڏﻧو ھوم ﺗﻪ ﻣﺻﺮ ﭘﮫﭼﻲ ﻣون ﮐﻲ وڌﻳڪ ٽڪﭨو ﻧﻪ ﭘوﻧدو ۽ ﻧﻪ ھواﺋﻲ ٽڪﻳٽ ﺣﺎﺻل‬ ‫َ‬
‫ﻻء ھﻧن ﻣﺻﺮ ﺟﻲ اﻳﺟﻧٽ ﺳﺎن اﮘواٽ‬ ‫ڪﺮڻ ﻻ ﭜﭷ ڊڪ‪ ،‬ﮀو ﺟو ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ڪﺮاﭼﻲ واﭘس ﻣوٽڻ ِ‬
‫ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭔوﻟﮫﻪ ڪﺮي ﮀڏي ھﺋﻲ ﺗﻪ ھو ﻣون ﮐﻲ ﺟﻠد ڪﺮاﭼﻲ رواﻧو ڪﻧدو‪.‬‬
‫ﻣﺻﺮ ﺟﻲ ﺳﺋﻳﺰ ڪﺋﻧﺎل ﺗﺎﺋﻳن ”ﭘﺎﭨﻲ وارو ﺟﮫﺎز“ ﭘﮫﭼﺎﺋﻲ‪ ،‬ﭔﺋﻲ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﮐﻲ ان ﺟﻲ ﭼﺎرج‬
‫ﻻء آﺟو ﭤﻳس‪ .‬ﺳﺋﻳﺰ ڪﺋﻧﺎل ﻣﺎن ٽﺋڪﺳﻲ ڪﺮي ﻗﺎھﺮه ﺟﻲ ھڪ ھوٽل ۾‬ ‫ڏﻳﺋﻲ‪ ،‬آﺋون ﻣوڪل ﻣﺎﭨڻ ِ‬
‫ﻻء ﺳﻳٽ ﺑڪ‬ ‫ﻻء ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺟﻲ اڏام ِ‬‫اﭼﻲ ٽڪﻳس‪ .‬ﺷﺎم ﺟو ﺋﻲ اﻳﺟﻧٽ ﻓون ڪﺮي ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ھن ﻣون ِ‬
‫ڪﺮاﺋﻲ آھﻲ‪ ،‬ﺳﺎ ﺑﻪ ﻓﺮﺳٽ ڪﻼس ﺟﻲ‪ .‬ﻣون ﮐﻲ ﻓﺮﺳٽ ڪﻼس ﺟو ﭔڌي وﻳﺗﺮ ﺧوﺷﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺳداﺋﻳن اﻳڪﺎﻧﺎﻣﻲ ڪﻼس ۾ ﭼڙھﻲ ﻏﺮﺑت ﺟو اﺣﺳﺎس ﭤﻳو ﭤﻲ‪ ،‬ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ھن دﻓﻌﻲ ﻧﻪ ﭤﻳﻧدو ۽‬
‫اﺳﺎن ﺑﻪ ﮀﺎ ﻳﺎد ڪﻧداﺳﻳن ﺗﻪ ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو ﻓﺮﺳٽ ڪﻼس ۾ اﻧﮫن ﭼﻧد ﺧوﺷﻧﺻﻳب ﻣﺳﺎﻓﺮن ﺳﺎن ﮔڏ‬
‫وﻳﮫﻧداﺳﻳن ﺟﻳڪﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ڪﺎڪ ﭘٽ ﭜﺮﺳﺎن وﻳﮫن ﭤﺎ‪ .‬ﮐﻳن ٽﻧﮔون ڊﮔﮫﻳون ڪﺮي آرام ﺳﺎن وﻳﮫڻ‬
‫ڪﺮﺳﻲء ﮐﻲ ﭘﭠﻳﺎن ﺑﻪ ﮔﮫﭨو ﺟﮫڪﺎﺋﻲ ﺳﻣﮫﻲ‬‫َ‬ ‫ﻻء ڪﺎﻓﻲ ﻣوڪﺮي ﺟﮘﮫﻪ ﻣﻠﻳل ھوﻧدي آھﻲ ۽ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬ ‫ِ‬
‫ﻻء ھﺮ ﻗﺳم ﺟو رﺳﺎﻟو ۽ اﺧﺑﺎر‬ ‫ﻻء ھﺮ وﻗت اﻳﺋﺮھوﺳٽس ۽ اﺳٽﻳورڊ ﺣﺎﺿﺮ‪ .‬ﭘڙھڻ ِ‬ ‫ﺳﮔﮫن ﭤﺎ‪ .‬ﺧدﻣت ِ‬
‫‪17‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫اﮘﻳﺎن ھوﻧدي آھﻲ‪.‬‬

‫ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺟﮫﺎز ﺟﻲ اڏام ﺟﻲ وﻗت ﮐﺎن ﭤورو اڳ آرام ﺳﺎن ھواﺋﻲ اڏي ﺗﻲ ﭘﮫﺗس ﺗﻪ ﺟﮫﺎز ۾‬
‫ﻻء ھن ﺟﮫڙي ﻗطﺎر ﻧظﺮ آﺋﻲ ﺑﻠڪ ھن ﮐﺎن ﺑﻪ ڊﮔﮫﻲ‪ .‬ﺟﮫﺎز ۾ ﭼڙھﻧدڙ ﻣﺳﺎﻓﺮ‪ :‬ﻋﺮب ۽‬ ‫ﭼڙھڻ ِ‬
‫آﻓﺮﻳﻘﻲ ﺷﻳدي ﺗﻪ ﭠﮫﻳو ﭘﺮ ﻳورﭘﻲ ۽ اﻳﺷﻳﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻲ طﺮح ڌڪﺎ ﭤﻳﻠﮫﺎ ڏﺋﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ھﺮ ھڪ ان‬
‫ڪوﺷش ۾ ﺗﻪ ﭘﮫﺮﻳن ڏاڪڻ ﺗﻲ ﻣﺎن ﭼڙھﺎن‪ .‬ڏاڪڻ ٽﭘﻲ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ در وٽ ﭘﮫﺗس‪ ،‬ﺟﺗﻲ ﭼﻳف‬
‫ﻻء ﻣﻘﺮر ﺳﻳٽون‬ ‫آڌرﭜﺎء ڪﻧدﻳون آھن ۽ وﻳﮫڻ ِ‬ ‫ُ‬ ‫اﺳٽﻳورڊ ۽ اﻳﺋﺮ ھوﺳٽس ڏﻧد ٽﻳڙي ﻣﺳﺎﻓﺮن ﺟو‬
‫ﺟﺎء ﺣﺎﺻل‬‫ﻣﺮﺿﻲء ﺳﺎن ڌوڪﻲ ِ‬‫َ‬ ‫ڏﻳﮐﺎرﻳﻧدﻳون آھن‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ڪﻳﺮ ﺑﻪ ﻣوﺟود ﻧﻪ ھو‪ .‬ﺳﭜڪو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ڪﺮي رھﻳو ھو‪ .‬ﭘﺮﻳﺎن ھڪ اﺳٽﻳورڊ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ڪﭼن ۾ ڪﺟﮫﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﭠﺎھﻲ رھﻳو ھو‪ ،‬ﺗﻧﮫن ﺟو‬
‫ﭘﺎﺋﻲء واري اﻧداز ۾ ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ آﺋون ﻓﺮﺳٽ ڪﻼس ﺟو ﻣﺳﺎﻓﺮ آھﻳﺎن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ڌﻳﺎن ﭘﺎڻ ڏي ﮀڪﺎﺋﻲ ﻧواب‬
‫ﭘوء ﭼڙ ﻣﺎن دڙڪو‬ ‫ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺳﻳٽ ڪﭤﻲ آھﻲ؟ ھن ﭼﻧد ﺳﻳڪﻧڊ ﻣﻧﮫﻧﺟو ﻏور ﺳﺎن ﺟﺎﺋﺰو ورﺗو ۽ ِ‬
‫ڏﻳﺋﻲ ﭼﻳو‪” :‬ھن ﺟﮫﺎز ۾ ڌوڙ ﺟو آھﻲ ﻓﺮﺳٽ ڪﻼس‪ .‬ﻣﺎٺ ڪﺮي ﺟﻳڪﺎ ﺳﻳٽ ﻣﻠﻧﺎو ان ﺗﻲ ھﻠﻲ‬
‫ﻻء ڪﻠﮫﺎ ھﭨﻲ‬‫ﭘوء ھن ھڪ اﻧﮔﺮﻳﺰ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﺳﻳٽ ﺣﺎﺻل ڪﺮڻ ِ‬ ‫وﻳﮫو ﻣﺗﺎن اھﺎ ﺑﻪ ﻧﻪ ھﻠﻲ وﭸﺎﻧو‪ “.‬۽ ِ‬
‫رھﻳو ھو‪ ،‬ڏي ڏﺳﻲ ﻣون ڏي وري ڏﭠو‪ ،‬ﻳﻌﻧﻲ اﮐﻳن اﮐﻳن ۾ ﻣون ﮐﻲ اھو ﭼﻳو ﺗﻪ ڏﺳﻳن ﻧﭤو ﺗﻪ اﻧﮔﺮﻳﺰ‬
‫ﺋﻲ ﭘﻳﺎ ڪﺗﺮ ﭤﻳن ﺳو ﺗون ھڪ ﻏﺮﻳب اﻳﺷﻳﺎﺋﻲ‪-‬ﺳو ﺑﻪ ﺑﻧﺎ ﺗﻳل واري ﻣﻠڪ ﺟو ﭤﻲ ڪﺮي ﻧﺧﺮا ﭘﻳو‬
‫ڪﺮﻳن‪.‬‬
‫ﭰڪو ﭤﻲ اﭼﻲ ھڪ ﺳﻳٽ ﺗﻲ ﻳڪدم وﻳﮫﻲ رھﻳس ۽ ﭼﮜو ﺟو ﻳڪدم وﻳﮫﻲ رھﻳس ﺟو ﭤوري دﻳﺮ‬
‫ﻻء ڪﺎ ﺑﻪ ﺳﻳٽ ﻧﻪ ﺑﭼﻲ ھﺋﻲ ۽ اﻋﻼن ڪﻳو وﻳو‬ ‫ﭘوء ﭔﻳﺎ ﺟﻳڪﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﭼڙھﻳﺎ اﻧﮫن ﺟﻲ وﻳﮫڻ ِ‬ ‫ﮐﺎن ِ‬
‫ﭘوء اﺣﺳﺎس ﭤﻳو ﺗﻪ ﻣﺻﺮي اﻳﺟﻧٽ‬ ‫ﺗﻪ اھﻲ ھڪدم ﻟﮫﻲ وﭸن ۽ ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺟﻲ اڏام ۾ ﭼڙھن‪ .‬ﻣون ﮐﻲ ِ‬
‫ﻣون ﺗﻲ ﭠﻠﮫﻲ ﻟﺋﻪ رﮐﻲ‪ ،‬ﺧوش ڪﺮي ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺋﻲ ﮐﻧڌي ۾ ﭔﻪ دﻓﻌﺎ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ وﻳو‪.‬‬
‫ﻣﺻﺮ اﻳﺋﺮ ﻻﺋﻳن ﺟﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﻓﻘط اﻳﺗﺮو ﭤو ﭤﺋﻲ‪ .‬ﺳوڊان اﻳﺋﺮﻻﺋﻳن ﺟﺎ ﺟﮫﺎز ﺗﻪ ان ﮐﺎن ﺑﻪ ﭔﻪ‬
‫رﺗﻳون وڌﻳڪ‪ .‬ان ۾ ﺗﻪ رزروﻳﺷن ﭤﺋﻲ ﺋﻲ ڪﺎﻧﻪ ۽ ﻧﻪ وري ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﺳﻳٽن ﻣطﺎﺑق ٽڪﻳٽون وڪﺎﻣن‪.‬‬
‫ﭘﺮ اﻳﺗﺮو آھﻲ ﺗو ﺳوڊان ﺟﺎ ﺷﻳدي ﻣﺻﺮي ﻋﺮﺑن واﻧﮔﺮ وﻳڙھﺎڪ‪ ،‬ﺗﮐﻲ طﺑﻳﻌت ﺟﺎ ﻳﺎ ﭠڳ ﻗﺳم ﺟﺎ ﻧﻪ‬
‫آھن‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﺷڪل ﺷﺑﺎھت‪ ،‬ﻗدﺑت ۽ رﻧگ روپ ۾ ﺧوﻓﻧﺎڪ ﻟﮘن ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ دل ﺟﺎ ﻧﺮم آھن‪ .‬ڪﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺣد ﮐﺎن وڌﻳڪ آﻻﭜوﻻ‪.‬‬
‫ﺳوڊان ۾ اھو ﻋﺎم آھﻲ‪-‬ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ﮀﮫﻪ ﺳت ﺳﺎل اڳ ﺗﺎﺋﻳن ﺗﻪ اھو ﻋﺎم ھو ﺗﻪ ٽڪﻳٽون‬
‫وڪﭨﻧدڙ اﻳﺟﻧﺳﻳون ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﺳﻳٽن ﮐﺎن ھﻣﻳﺷﻪ وڌﻳڪ وڪﭨن ﺟو ھﻧن ﮐﻲ ﭘڪ آھﻲ ﺗﻪ ﺳڀ ﻣﺳﺎﻓﺮ‬
‫ﭘوء ﺟﻲ ﺳﻳٽن ﺟﻳﺗﺮا ﻳﺎ ان ﮐﺎن ﮔﮫٽ آﻳﺎ ﺗﻪ ﺧﻳﺮ ﭤﻲ وﻳﻧدو ھو‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻲ‬‫ڪڏھن ﺑﻪ وﻗت ﺗﻲ ﻧﻪ ﭘﮫﭼﻧدا‪ِ .‬‬
‫ﭘوء ﺳﺧت ﻣوﻧﺟﮫﺎرو ﺑﺮﭘﺎ ﭤﻳﻧدو ھو‪ .‬ﭘﮫﺮﻳﺎن آﻳل ﺗﻪ ﺳﻳٽون‬ ‫ﺳﻳٽن ﮐﺎن وڌﻳڪ ﻣﺳﺎﻓﺮ اﭼﻲ ﻧڪﺗﺎ ﺗﻪ ِ‬
‫ﭘوء ﺟﺎ آﻳل ﺟﺑن ﮐﻲ ﮀﻧڊي ﺟﮫﺎز ﺟﻲ وچ ۾ ﻟﻧﮔﮫﻪ ﺗﻲ ھﻳﭠﻳﺎن ﭼﭘل رﮐﻲ ﭘﻠٿ ﻣﺎري‬ ‫وﻻري وﻳﮫﻧدا‪ِ .‬‬
‫ﭘوء ﭘﺎﺋﻠٽ ﺻﺎﺣب ﭘﮫﭼﻧدو‪ .‬ھو‬ ‫وﻳﮫﻲ رھﻧدا‪ .‬ﺳﻣﺟﮫﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﻳو اﻳﻧدو ﺗﻪ ھﺎڻ ھﻲ ﻣﺳﺋﻠو ڪﻳﺋن ﺣل ﭤﻳﻧدو‪ِ .‬‬
‫ھﻲ ﺣﺎل ڏﺳﻲ اﻋﻼن ڪﻧدو ﺗﻪ ﺟﮫﺎز ﺟدي ﻧﻪ ﭘﺮ ﺧﺎرطوم وﭠﻲ ﭤو وﭸﺎن ان ڪﺮي ﺟدي ﺟﺎ ﻣﺳﺎﻓﺮ‬
‫ﭘﺮھﻳنء ڪو ﺟﮫﺎز وﻳو ﺗﻪ ان ۾ وﭸﻲ ﺳﮔﮫن ﭤﺎ‪ .‬ﭤوري دﻳﺮ ﻣﺳﺎﻓﺮ‬ ‫َ‬ ‫ھڪدم ﻟﮫﻲ وﭸن‪ .‬اھﻲ ﺳﭜﺎڻ ﻳﺎ‬
‫‪18‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘوء ﭘﺎﺋﻠٽ‬
‫ﭘوء آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ﭤﻲ ﺟدي ﺟﺎ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﻟﮫڻ ﺷﺮوع ڪﻧدا‪ِ .‬‬ ‫ﻏﺮﻳب ﺷڪل ﭠﺎھﻲ وﻳﭠﺎ ھوﻧدا‪ِ .‬‬
‫ﺻﺎﺣب ﭘﻧﮫﻧﺟو ﻣوڊ ﻣطﺎﺑق ﻳﺎ ﺗﻪ ﺟﮫﺎز ﮐﻲ واﻗﻌﻲ ﺧﺎرطوم ﮀڪﻲ وﻳﻧدو ﻳﺎ ﭘﺮوﮔﺮام ﻣطﺎﺑق ﺟدي‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ ﭘﺎﺋﻠٽ ﺻﺎﺣب ﺟﻳڪﺮ اﺋﻳن ﭼوي ﺗﻪ ﺳڀ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﮔڏﺟﻲ اھڙا ﻣوﭼڙا ھﭨﻧس ﺟو اﮀت‬
‫ﭔﺋﻲ ﺟﮫﺎن ڏاﻧﮫن رواﻧو ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺳوڊان ۾ ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ ﮀﺎ ﭼڪﺮ آھﻲ‪ .‬ڪﻧﮫن ﭔڌاﻳو ﭘﺎﺋﻠٽن ﺟﻲ اﺗﻲ‬
‫اﻳڏي ﻟﺋﻲ ان ڪﺮي آھﻲ ﺟو ﺟﮫﺎز ﺑﻪ ﭤورا آھن ۽ ﭘﺎﺋﻠٽ ﺑﻪ ﺗﻣﺎم ﮔﮫٽ‪ .‬ﺳو ﭘﺎﺋﻠٽن ﮐﻲ ﺟﻳڪﻲ وﭨﻲ ﭤو‬
‫اھو ڪن ﭤﺎ‪ .‬ﺣڪوﻣت ﻧﻪ ﭤﻲ ڪﮀﻲ ﺟو ھو ڪوﻧﻪ ڪو ٽﻳڪﻧﻳڪل ﺑﮫﺎﻧو ڏﻳﺋﻲ ﻓﻼﺋﻳٽ ڪﺋﻧﺳل‬
‫ڪﺮي ﺳﮔﮫن ﭤﺎ‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ﺟﮫﺎز ۾ ﺗﻳل ﮔﮫٽ آھﻲ‪ ،‬ﻓﻼﭨﻲ ﺷﮫﺮ ﺗﺎﺋﻳن ﻣس ھﻠﻲ ﺳﮔﮫﻧدو‪ .‬ﺟﮫﺎز ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻟﻳﺎﻧﻲ ﺟﻧﺮل ﺳﺮوي اھم ﺟﻣﺎﻋت ﮐﻲ ﮀڏﭨو آھﻲ ﺟﻧﮫن ﺧﺎطﺮ ﭘﺮوﮔﺮام واري اڏام رد ڪﺮي‬
‫ﺳﮔﮫﺟﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻧﮫﻧﺟو ھڪ دوﺳت ﺳوڊان ﺟﻲ ﺷﮫﺮ ﺧﺎرطوم ۾ ھڪ ڪﭘڙي ﺟﻲ ڪﺎرﺧﺎﻧﻲ ۾ ٽﻳڪﻧﻳڪل‬
‫ﻣﺋﻧﻳﺟﺮ آھﻲ‪ .‬ان ﺑﻪ اھڙي ﺋﻲ ﻗﺳم ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ڪﺋﻲ ﺗﻪ ﺳوڊاﻧﻲ ﺷﻳدي ڏﺳڻ ۾ ڊپ وارا ﻟﮘن ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ آھن‬
‫ﺗﻣﺎم ﻧﺮم دل‪ ،‬۽ ﺳوڊاﻧﻲ ﮔﮫﭨﻲ ﭜﺎﮜﻲ ﺗوڪﻠﻲ ۽ دروﻳش ﻗﺳم ﺟﺎ ﻣڙس ﭤﻳن ﭤﺎ‪ .‬ڪﺎ وڏي ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭤﻲ وﻳﻧدي‬
‫ﺗﻪ ﺑﻪ ﭼوﻧدا رب رﺣﻳم آھﻲ‪ .‬ﻗﺳﻣت ۾ اﺋﻳن ﻟﮐﻳل ھو ﺗڏھن ﺗﻪ ﭤﻳو‪ .‬ﻳﺎ داﭨو ﭘﺎﭨﻲ ﻧﻪ ھو‪ ،‬وﻏﻳﺮه‪ .‬ھن ﭔڌاﻳو‬
‫ﺗﻪ ڪڏھن ڪﻧﮫن ورڪﺮ ﮐﻲ ڪﺎوڙﺟﻲ ﭼﺋﺑو ﺗﻪ ڪم ﺻﺣﻳﺢ ڪوﻧﻪ ﭤو ڪﺮﻳن ﺗوﮐﻲ ﺗﻪ ڪڍي‬
‫ﻧوڪﺮيء ﻣﺎن ﺿﺮور ڪڍﻳم‪ .‬ﷲ‬‫َ‬ ‫ﮀڏڻ ﮐﭘﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﻣﺎﮘﮫﻳن ﻣﭤو ﮐﺎﺋﻲ وﻳﻧدو ﺗﻪ ھﺎڻ ﺗﻪ ﺗو ﭼﻳو آھﻲ ﺗﻪ‬
‫ﻣﺎﻟڪ آھﻲ‪ .‬اھوﺋﻲ رزاق آھﻲ‪ .‬اھوﺋﻲ ھﺮ ﺑﻧدي ﮐﻲ رزق ڏﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﻳو آر ﻧﺎٽ اي رزاق‪ .‬ﺳﺎﺋﻳن ھﺎڻ‬
‫ﭘوء ﻧﻳٺ ﻣﻧﭤون ڪﺑﻳون ﺗﻪ ﺑﺎﺑﺎ ﻣون اﺋﻳن ﺋﻲ ﭼﻳو‪ .‬ﭼﺮﭼن ۾ ﺗوﮐﻲ ﭼﻳو‪ .‬ﺗڏھن وﭸﻲ ھﻣﺮاھﻪ‬ ‫ڏﻳو ﻣﻧﮫن‪ِ .‬‬
‫ﻣﺎﭠو ﭤﻳﻧدو‪.‬‬
‫اﻳﺋﺮﻟﻧڪﺎ ﺟﺎ ﭔﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﭘﺮاﭨﺎ ۽ ﺳﺎدا ھﺋﺎ‪ ،‬ﭘﺮ اھو ﻣﭸڻ ﻣﺮاد آھﻲ ﺗﻪ ﺳﺮوس واھﻪ ﺟﻲ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﮐﻲ ﺳﻠوﻧﻲ اﻳﺋﺮ‬
‫َ‬ ‫ھﻳن‪ .‬ﭔﻳن ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻳن‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ھواﺋﻲ‬
‫ﻻء ھﺮ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﻗﺎﺑل اﺣﺗﺮام آھﻲ‪ .‬اھو ﻣﺳﺎﻓﺮ‬ ‫ھوﺳٽﺳن ۽ اﺳٽﻳورڊن ﮐﺎن ﺳﺑق ﺳﮐڻ ﮐﭘﻲ ﺗﻪ ھﻧن ِ‬
‫ﺟﻳڪو ﭔﻳﺎ ﺟﮫﺎز ﮀڏي ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﺟﮫﺎز ﮐﻲ ﺗﺮﺟﻳﺢ ڏﺋﻲ ﭤو‪ ،‬ان ﺟو ﺑﻪ ڪﺟﮫﻪ ﺣق آھﻲ ﺟﻧﮫن ﺟﻲ‬
‫ﺧﺮﻳد ڪﻳل ٽڪﻳٽن ﻣﺎن ﺗوھﺎن ﮐﻲ ﮘﺮا ﭘﮔﮫﺎر ﻣﻠن ﭤﺎ‪ ،‬ڊاڪٽﺮي ﺳﮫوﻟﻳﺗون ۽ رھﺎﺋش ﺟﺎ اﻻﺋوﻧس ﻣﻠن‬
‫ﭤﺎ‪.‬‬
‫ڪوﻟﻣﺑو ﮐﺎن ﺳﻧﮔﺎﭘور واري اڏام ۾ ﺗﻪ ﺳﻠون ﺟﺎ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ اھڙا ﻏﺮﻳب ﭘورھﻳت ﭼڙھﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ‬
‫ﻻء‬
‫ﻣﺰدوريء ِ‬
‫َ‬ ‫ﺑﺎﻓﺗﻲ ﺟﻲ ڌوﺗل ﮔوڏ ۽ ﮀﻧل ﭼﻣﭘل ۾ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ﭘڪ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﻳﺎ ﺟڪﺎرﺗﺎ ۾ ﭘورھﺋﻲ‬
‫وﭸﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ھو ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ ھﺮوﭜﺮو ﭼﺎﻧﮫﻪ ﭘﺎﭨﻲ ۽ ﺷﺮاب ﺟﻲ ﮔﮫﺮ ﮔﮫﺮ ڪﺮي رھﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﺧدﻣﺗﮔﺎريء ۾ ﺑﮀﺎن ﻣﺣﺳوس ڪﺋﻲ ﻳﺎ ﻣﻧﮫن‬
‫َ‬ ‫ﻣﺟﺎل آھﻲ ﺟو ڪﻧﮫن ﻣن ﻣوھﭨﻲ اﻳﺋﺮ ھوﺳٽس اﻧﮫن ﺟﻲ‬
‫ﮐﻲ ﻣوڙو ڏﻧو ھﺟﻲ‪ .‬ھﺮﮔﺰ ﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻻء ﭼﻳو ھوم‪ .‬ھن ﮐﺎن ڪو وﺳﺮي‬ ‫ڪوﻟﻣﺑو ﻣﺎن ﻧڪﺮڻ وﻗت اﺳٽﻳوورڊ ﮐﻲ ھڪ رﺳﺎﻟو آﭨڻ ِ‬
‫وﻳو‪ .‬اڌ رﺳﺗﻲ ﺗﻲ وري اﻳﺋﺮھوﺳٽس ﮐﻲ ﻳﺎد ڏﻳﺎرﻳم ﺗﻧﮫن ﺑﻪ ﻧﻪ آﻧدو‪ .‬ﺷﺎﻳد وﺳﺮي وﻳس ﻳﺎ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎراﺋڻ‬
‫ﻻء ڪﻳﺗﺮا دﻓﻌﺎ ﭼﺋﺟﻲ‪ .‬ﺗوھﺎن‬‫۾ ﻣﺷﻐول ﭤﻲ وﻳﺋﻲ‪ .‬ﭤوري دﻳﺮ ﺑﻌد اھﺎ ﻟﻧﮔﮫﻲ ﺗﻪ ﭼﻳوﻣﺎﻧس ھڪ رﺳﺎﻟﻲ ِ‬
‫‪19‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﮐﻲ ان ﺑﺎﺑت ﺷڪﺎﻳت ﺟو ﺧط ﻟﮐڻ ﮐﭘﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ اﺳٽﻳوورڊ ﭤو ﭔڌي ۽ ﻧﻪ اﻳﺋﺮ ھوﺳٽس‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻲ‬
‫ﻣﻧﮫﻧﺟو اھو ﭼوڻ ﻳڪدم ﻧﻪ ﻓﻘط ﭘﺎڻ ﻣﻌﺎﻓﻲ ورﺗﺎﺋﻳن‪ ،‬ﭘﺮ ان اﺳٽﻳوورڊ ﮐﻲ ﺑﻪ وﭠﻲ آﺋﻲ ﺗﻪ ھن ﮐﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻟﻘﺎء‬
‫ﮘﺎﻟﮫﻪ وﺳﺮي وﻳﺋﻲ‪ ،‬دل ۾ ﻧﻪ ڪﺟو ۽ ﻳڪدم رﺳﺎﻟن ﺟو ڍﻳﺮ اﭼﻲ اﮘﻳﺎن رﮐﻳﺎﺋﻳن‪ .‬آﺻف ﺟﻧﮫن اھو ُ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ۾ ﭔﻳو ﺳڀ ڪﺟﮫﻪ ﺳﭠو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﭸﺎ اھﺎ ﺧدﻣﺗﮔﺎري ۽‬
‫َ‬ ‫ﭘﺋﻲ ڏﭠو ﺗﻧﮫن ﭼﻳو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ھواﺋﻲ‬
‫ڪﺮﻧﺳﻲ ﻧﻪ آھﻲ‪ .‬ڪﻧﮫن ﺳﻔﺎرﺷﻲ اﻳﺋﺮ ھوﺳٽس ﮐﻲ اﺋﻳن دڙڪو ﺗﻪ ڏﻳﺋﻲ ڏس‪ .‬ﺳﺎﻣﮫون ﮐﺗو ﮐﭨﻲ‬
‫ﺟواب ﻧﻪ ڏﻳﻧدي‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻧﮫن ﺟو ﻣوڙو ڏﻳﺋﻲ اﮐﻳن ﺋﻲ اﮐﻳن ۾ اھو ﭼوﻧدي ﺗﻪ وﭸﻲ ڪﺎھﻪ ﺟﻳڪﺎ ڪﺎھﭨﻲ‬
‫اﭤﺋﻲ‪ .‬ﻣﻧﮫﻧﺟو ڪو ﻧﺎﻟو ﺗﻪ وﭠﻲ ڏﺳﻲ‪ .‬آﺋون ﻓﻼﭨﻲ ﻳﺎ ﻓﻼﭨﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﺋٽﻳﺎﭨﻲ‪/‬ﻻڏﻟﻲ آھﻳﺎن‪ .‬ھن آﮜوﭠﻲ ﺟﻲ‬
‫ﭘﺮواھﻪ اﭤم‪.‬‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء‬
‫َ‬ ‫ﺧﺎص ڪﺮي اﺳﺎن ﺟو ﻏﺮﻳب ﻣﺰدور ۽ ﭘورھﻳت طﺑﻘو ﺟﻧﮫن ﺳﺎن اﺳﺎن ﺟﻲ ھواﺋﻲ‬
‫ﺟون اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‪ ،‬ﮔﻠف ۽ ﻋﺮب ﻣﻠڪن ڏي وﻳﻧدڙ اڏاﻣون ٽٻ ھوﻧدﻳون آھن‪ .‬اﻧﮫن ﺳﺎن اﺳﺎن ﺟﻲ ﺟﮫﺎزن‬
‫ﻋﺰﺗﻲء وارو ھوﻧدو آھﻲ ﺟو اﻓﺳوس ﭤو ﭤﺋﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺑﺮﺗﺎء اﻳﺗﺮو ﺗﻪ ﻏﻠط ۽ ﺑﻲ‬
‫ُ‬ ‫ﺟﻲ ڪﺋﺑن واري ﻋﻣﻠﻲ ﺟو‬
‫ان ﺑﺎﺑت ڪﻳﺗﺮن ﻣﺳﺎﻓﺮن ﺟﺎ ڏﮐوﻳل ﺑﻳﺎن ﺟﻧگ اﺧﺑﺎر ﺟﻲ ھﻔﺗﻳوار ﺻﻔﺣﻲ ﺑﺎﻻدي ۾‪ ،‬اﻳڊﻳٽﺮ ڏي ﺧط‪،‬‬
‫ﻧﻳﺎزيء ﺟﻲ ڪﺎﻟم ﻣﺷﺎھدي ۾ ۽ اﺧﺑﺎر ﺟﮫﺎن ۾ وﻗت ﺑﻪ وﻗت اﻳﻧدا رھن ﭤﺎ‪ .‬ﮐﺎڌي ﺧوراڪ ۾‬
‫َ‬ ‫ڪوﺛﺮ‬
‫ﭘڻ اﺳﺎن ﺟﻲ ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻲ ﺑدﻧﺎم ﭤﻲ رھﻲ آھﻲ‪ .‬ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ ڪﮫڙا اﻧٽﺮﻧﻳﺷﻧل ﭘﺋﺳﻳﻧﺟﺮ ڌﭘﻳل ﻧﻣڪو‬
‫۽ ﭤﻠﮫﻲ ﮐل وارا ﺳﻣﺑوﺳﺎ ﭤﺎ ﮐﺎﺋﻳن ﺟو ‪ Snacks‬۾ ﺳﺋﻳﺰ رول‪ ،‬ڊوﻧٽ‪ ،‬ھﺋﻣﺑﺮﮔﺮ ۽ ﺳﺋﻧڊوچ ﺑدران اھﻲ‬
‫ﺷﺮوع ڪﻳﺎ وﻳﺎ آھن‪ .‬ھڪ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﺟﻳڪو ﭘﻧﺞ ڏھﻪ ھﺰار رﭘﻳﺎ ﭜﺮي ﺗوھﺎن ﺳﺎن ﭼﺎر ﭘﻧﺞ ڪﻼڪ‬
‫ﺷﻲء ﮐﺎراﻳو ﺟو ھو ھﻣﻳﺷﻪ ﻳﺎد رﮐﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﮔذاري ﭤو‪ ،‬ان ﮐﻲ ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ڏھﻳن رﭘﺋﻲ ﮐن ﺟﻲ ﺗﻪ ڪﺎ ﺳﭠﻲ‬
‫‪20‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﮔﮫﺮ ﮐﺎن ھواﺋﻲ اڏي‬

‫۽‬
‫ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺗﺎﺋﻳن‬
‫ﻻء ھﻳﭠﻳون ﺷﻳون ﻟﮐڻ ﺿﺮوري ﭤو ﺳﻣﺟﮫﺎن‪ ،‬ﺟن ﺳﺎن ھن‬ ‫ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﺳﻔﺮ ڪﻧدڙ ﻣﺳﺎﻓﺮ ِ‬
‫ﺟو واﺳطو ٽڪﻳٽ ﺧﺮﻳد ڪﺮڻ ﮐﺎن وﭠﻲ‪ ،‬ﺳﻔﺮ ﭘوري ڪﺮڻ ﺗﺎﺋﻳن ﭘوي ﭤو‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪:‬وﻳﺰا‪،‬‬
‫ﭘﺎﺳﭘورٽ‪ ،‬اﺳٽﻳٽ ﺑﺋﻧڪ طﺮﻓﺎن ﭘﻲ‪ -‬ٽو ﻓﺎرم ۽ ﻓﺎرﻳن اﻳڪﺳﭼﻳﻧﺞ )ﭘﺮڏﻳﮫﻲ ﻧﺎﭨﻲ( ﮐﭨڻ ﺟو اﺟﺎزت‬
‫ﻧﺎﻣو‪ ،‬اﻣﻳﮔﺮﻳﺷن‪ ،‬ﺑورڊﻧگ ڪﺎرڊ‪ ،‬وﻏﻳﺮه وﻏﻳﺮه‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﭘورٽ‬
‫ﻻء ﭘﺎﺳﭘورٽ ﺿﺮوري آھﻲ ﺟﻳڪو ﭘﺎﺳﭘورٽ آﻓﻳس ۾‬ ‫ﺳڀ ﮐﺎن اول وﻻﻳت )ڌارﺋﻳن ﻣﻠڪ( وﭸڻ ِ‬
‫ﻓﺎرم ﭜﺮي )ان ﺳﺎن ﮔڏ ﻣﻘﺮر ﭤﻲ‪ ،‬ﺳﭸﺎﭨپ ﺟو ڪﺎرڊ ۽ ﻣﺋٽﺮڪ ﺟو اﺻﻠﻲ ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ وﻏﻳﺮه‬
‫ڏﻳﮐﺎري( ﭠﮫﺮاﺋﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ﭤو‪ .‬ﭘﺎﺳﭘورٽ ﻋﺎم طﺮح ھﻔﺗﻲ ﭔن ۾ ﭠﮫﻳو وﭸﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﻲ ﺟﻠد ﮔﮫﺮﺟﻲ ﺗﻪ‬
‫ڪﺟﮫﻪ وڌﻳڪ ﻓﻲ ڏﻳڻ ﺳﺎن ھڪ ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺑﻪ ﺗﻳﺎر ﭤﻲ ﻣﻠﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪ .‬ﺑﮫﺮﺣﺎل ان ﺑﺎﺑت وﻗت ﺑوﻗت‬
‫ﻗﺎﻋدا ﻗﺎﻧون ﺑدﻟﺟﻧدا رھن ﭤﺎ‪.‬‬

‫ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ آﻓﻳس ﻣﺎن ﺳﻧﺋﻲ ﺳﻧڌي وﭠﺟﻲ ﻳﺎ‬‫َ‬ ‫ﻻء ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ٽڪﻳٽ ﻳﺎ ھواﺋﻲ‬ ‫ﭔﺎھﺮ وﭸڻ ِ‬
‫ڪﻧﮫن ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ ﮐﺎن‪ .‬ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ ﮐﺎن وﭠڻ ۾ اھﺎ ﺳﮫوﻟﻳت آھﻲ ﺗﻪ ھو ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﺿﺮورت ﮐﻲ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء‬
‫َ‬ ‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ﭼوﻧڊ ﺑﺎﺑت ﺻﻼح ڏﺋﻲ ﺳﮔﮫﻧدو‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‬
‫َ‬ ‫ﺳﻣﺟﮫﻲ ﺻﺣﻳﺢ روٽ ۽ ﺟﮫﺎزران‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ٽڪﻳٽ ﺳﺎﮘﻲ آھﻲ‪ .‬ھﺎڻ ﺟﻲ ﺗوھﺎن ﻣﺷﻐول ﻣﺎﭨﮫو آھﻳو ۽‬ ‫َ‬ ‫ﮐﺎن ڪواﻻﻟﻣﭘور ھﺮ ھواﺋﻲ‬
‫آء‪ .‬اي ﻳﺎ ڪﻧﮫن اھڙي ﭔﻲ ھواﺋﻲ‬ ‫ﭘوء ھو ﺗوھﺎن ﮐﻲ ‪ ،KLM‬ﭘﻲ‪ِ .‬‬ ‫ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺟﻠد ﭘﮫﭼڻ ﭼﺎھﻳو ﭤﺎ ﺗﻪ ِ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ٽڪﻳٽ ڏﻳﻧدو ﺟﻧﮫن ﺟو ﺟﮫﺎز ﺳڌو اﺗﻲ وﭸﻲ ﮀڏي ﻳﺎ وڌ ۾ وڌ ڪﻧﮫن ھڪ ھﻧڌ رﺳﺗﻲ ﺗﻲ‬ ‫َ‬
‫ﻻء‬
‫آء‪ .‬اي ﺟو ﺟﮫﺎز ڪﻼڪ ﮐن ِ‬ ‫ﻻء ﺗﺮﺳﻲ‪ -‬ﻣﺛﺎل طور ﺑﻣﺑﺋﻲ ۾‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ ﻳﺎ ﺟﻳﺋن ﭘﻲ‪ِ .‬‬ ‫ڪﻼڪ اڌ ِ‬
‫ڪوﻟﻣﺑو ۾ ﺗﺮﺳﻲ ﭤو‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻲ ﺗوھﺎن ﺟﻠدي ۾ ﻧﻪ آھﻳو‪ ،‬وﻳﺗﺮ ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو ﭘﻳﺎ ﭼڙھو ۽ ﮔﮫﻣڻ ﭰﺮڻ ﺟﻲ‬
‫ﭘوء ھو ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﺷوق ۽ ﺿﺮورت ﮐﻲ ڏﺳﻲ‪ ،‬ان ﻣوﺟب‬ ‫ﻣوڊ ۾ آھﻳو‪ -‬۽ وﻗت ﺟو ڪو ﻓﻘﺮ ﻧﻪ اﭤﺎﻧو ﺗﻪ ِ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ﺟﮫﺎز رﺳﺗﻲ ڪواﻻﻟﻣﭘور وﭸڻ ﺟﻲ ﺻﻼح ڏﻳﻧدو‪ .‬ﻣﺛﺎل‬ ‫َ‬ ‫ھو اوھﺎن ﮐﻲ‪ ،‬ڪﻧﮫن ﭔﻲ ھواﺋﻲ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﮐﺎن ڪواﻻﻟﻣﭘور وﭸﻲ ﭤو ﭘﺮ اھو رﺳﺗﻲ ﺗﻲ ﺑﻣﺑﺋﻲ ۽‬ ‫َ‬ ‫طور اﻳﺋﺮ اﻧڊﻳﺎ ﺟو ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺑﻪ‬
‫ﻣدراس ۾ ﮔﮫﭨﻲ دﻳﺮ ﺗﺮﺳﻲ ﭤو‪ -‬ﺑﻠڪ ﻣدراس ۾ رات ھوٽل ۾ ٽڪﭨﻲ ﭘوي ﭤﻲ ۽ ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن اﻳﺋﺮ اﻧڊﻳﺎ ﺟﻲ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﻣﺎن ﻣﺳﺎﻓﺮ ﮐﭨﻲ ﭘﮫﺮﻳن‬
‫َ‬ ‫اھڙيء طﺮح ﭤﺎﺋﻲ اﻳﺋﺮ ﺟو ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز‬
‫َ‬ ‫ﭔﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﭼڙھﭨو ﭘوي ﭤو‪.‬‬
‫‪21‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘوء ﺳﺎﮘﻲ ﭜﺎڙي اﻧدر ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﭤﺎﺋﻲ اﻳﺋﺮ‬

‫ﺑﺋﻧڪﺎڪ ۾ اﭼﻳو ﮀڏي‪ .‬ﺟﺗﻲ ﭜﻠﻲ ﺗوھﺎن ڏﻳﻧﮫن اڌ ﭼڪﺮ ڏﺋﻲ ِ‬
‫ﺟﻲ ﭔﺋﻲ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ڪواﻻﻟﻣﭘور ھﻠﻳﺎ وﭸو‪ .‬ﻳﺎ اﻳﺋﺮ ﻟﻧڪﺎ‪ -‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ٽڪﻳٽ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻣﻠﻳل ھﺋﻲ‪-‬‬
‫اھو ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻲ ﭜﺎڙي ﺗﻲ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﭘﮫﭼﺎﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﭘﺮ رﺳﺗﻲ ﺗﻲ ﺑﻣﺑﺋﻲ‪ ،‬ڪوﻟﻣﺑو ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﻣﺎن ﮔﮫﻣﺎﺋﻲ‪-‬‬
‫ﮀﮫن ڪﻼڪن ﺟو ﺳﻔﺮ وﻳﮫن ڪﻼڪن ۾ ﭘورو ڪﺮي ﭤو‪.‬‬
‫ڪﻲ ڪﻲ اﻳﺋﺮوﻓﻠوٽ )روﺳﻲ ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻲ( ﺟﮫڙﻳون ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻳون آھن‪ ،‬ﺟن ﺟﺎ ھواﺋﻲ‬
‫ﺟﮫﺎز ڪﻲ اﻳل‪ .‬اﻳم )‪ ،(KLM‬اﻳس‪.‬اي‪.‬اﻳس ﺟﺎ ﻣﻳﻣﺑﺮ ﻧﻪ ھﺟڻ ڪﺮي ﭜﺎڙو ﭔﻳن ﮐﺎن ﮔﮫٽ وﭠن ﭤﺎ‪ .‬۽‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﮐﺎن اﻳﺋﺮوﻓﻠوٽ ھﺮ ﮀﻧﮀﺮ ڏﻳﻧﮫن ﺳڌو ڪواﻻﻟﻣﭘور ﭘﮫﭼﻲ ﭤو‪ .‬ڪﻲ ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻳون‬ ‫َ‬
‫اﻳﺋﺮﻟﻧڪﺎ ﺟﮫڙﻳون‪-‬ﺟﻳڪﻲ اﻳﺗﺮﻳون ﻣﺷﮫور ﻧﻪ آھن‪ .‬ﻏﺮﻳب ﻣﻠڪن ﺟون آھن‪ ،‬ھﺎﭨﻲ ﺷﺮوع ﭤﻳون‬
‫آھن‪ ،‬اﻧﮫن ﺟو ﭜﺎڙو ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﭔﻳن ﺟﻳﺗﺮو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اھﻲ ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ ﮐﻲ ھﺮ ٽڪﻳٽ وڪﭨڻ ﺗﻲ ﭔﻳن‬
‫ﮐﺎن ﮔﮫﭨﻲ ڪﻣﻳﺷن)ﻧﻔﻌو( ڏﻳن ﭤﻳون‪ -‬۽ ﺟﻲ ﺗوھﺎن ﺳﻣﺎرٽ آھﻳو ﺗﻪ ان ﻧﻔﻌﻲ ﻣﺎن ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ ﮐﺎن‬
‫ﺣﺻو وﭠﻲ ﺳﮔﮫو ﭤﺎ‪.‬‬

‫ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ ﺗور‬
‫ھﺮ ھواﺋﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﻓﻘط وﻳﮫﻪ ڪﻠو ﺳﺎﻣﺎن ﮐﭨﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪ .‬ان ۾ ان ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ ﺗور ﺷﺎﻣل ﻧﻪ ڪﺋﻲ‬
‫وﻳﻧدي آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﻣﺳﺎﻓﺮ ھٿ ۾ ﮐﭨﻲ ﭘﺎڻ ﺳﺎن وﻳﮫﻧدو آھﻲ‪ -‬ﻣﺛﺎل طور ﺑﺮﻳف ڪﻳس‪ ،‬اوورڪوٽ‪،‬‬
‫ڪﺋﻣﻳﺮا‪ ،‬ھڪ ﭔﻪ ڪﺗﺎب وﻏﻳﺮه‪ .‬وﻳﮫن ڪﻠو ﮐﺎن ﻣﭤﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﺟو ﻣﻧﺰل ﻣطﺎﺑق ﭜﺎڙو ﭼڪﺎﻳو وﻳﻧدو‬
‫آھﻲ‪ .‬ڪﻲ ڪﻲ اﻳﺋﺮﻟﻧڪﺎ ﺟﮫڙﻳون ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻳون ڪڏھن ڪڏھن ﺗوھﺎن ﺟﻲ ڪﺟﮫﻪ وڌﻳڪ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﮐﺎن ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺗﺎﺋﻳن ھﺮ‬
‫َ‬ ‫ﺳﺎﻣﺎن ﮐﭨڻ ﺗﻲ اﮐﻳون ﭘوري ﮀڏﻳﻧدﻳون آھن‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻪ اﺻوﻟﻲ طﺮح‬
‫وڌﻳڪ ﮐﻧﻳل ڪﻠو ﺳﺎﻣﺎن ﺟﺎ ﻧوي رﭘﻳﺎ ﮐن ﭜﺎڙو ﭤﺋﻲ ﭤو‪.‬‬

‫ﭘﻲ ٽو ﻓﺎرم ۽ ﻓﺎرﻳن اﻳڪﺳﭼﻳﻧﺞ‬

‫ﻻء اﺳٽﻳٽ ﺑﺋﻧڪ آف ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﮐﺎن اﺟﺎزت وﭠﭨﻲ ﭘوﻧدي آھﻲ‪ -‬ﭼﺎھﻲ‬ ‫ٽڪﻳٽ وﭠڻ ﺑﻌد ﭔﺎھﺮ وﭸڻ ِ‬
‫ﻻء ھڪ ﻓﺎرم ﭜﺮﭨو ﭘوﻧدو آھﻲ ﺟﻳڪو ‪) P2‬ﭘﻲ‪-‬ٽو(‬ ‫ﻓﺎرﻳن اﻳڪﺳﭼﻳﻧﺞ ﺟﻲ ﺿﺮورت ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ان ِ‬
‫ﻓﺎرم ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ .‬ان ۾ ﻧﺎﻟو‪ ،‬اﺋڊرﻳس ۽ ڪﻧﮫن ﭔﺎھﺮان ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﻣﺎﺋٽ ٽڪﻳٽ ﻣوڪﻠﻲ آھﻲ ﺗﻪ ان ﺟو‬
‫ﻻء ھڪ ﭔﻳو ﻓﺎرم ﭜﺮﭨو ﭘوﻧدو‬‫ﻧﺎﻟو ﭘﺗو ۽ ﺗوھﺎن ﺳﺎن ﻣﺎﺋٽﻲ وﻏﻳﺮه ﻟﮐﭨﻲ ﭘوي ﭤﻲ‪ .‬۽ ﻓﺎرﻳن اﻳڪﺳﭼﻳﻧﺞ ِ‬
‫آھﻲ‪ .‬اھو ﻓﺎرم ۽ ﭘﻲ ٽو ﻓﺎرم اﺳٽﻳٽ ﺑﺋﻧڪ ﮐﺎن ﻣﻠﻧدو آھﻲ ۽ اﻧﮫن ﮐﻲ ﺋﻲ ﭜﺮي ﭘﺎﺳﭘورٽ ﺳﺎن ﮔڏ‬
‫ھڪ ڏﻳﻧﮫن ﺻﺑﺢ ﺟو ڏﺑو ﺗﻪ ﺷﺎم ﺟو ﻣﻧظور ڪﺮي ڏﻳﻧدا آھن‪ -‬ﻳﺎ ﮐﭨﻲ ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ڏﻳن‪ .‬ﭘﺎﺳﭘورٽ ﺟﻲ‬
‫يء اﺟﺎزت ﺟو ﭠﭘو ھﭨﻲ ڏﻳﻧدا آھن ﺗﻪ ﭔﺎھﺮ وﭸﻲ ﭘﻳو ۽ ھﻳﺗﺮا ﭘﻳﺳﺎ )ڊاﻟﺮ(‬
‫آﺧﺮي ﺻﻔﺣﻲ ﺗﻲ ﭘڻ اھڙ َ‬
‫ﮐﭨﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪ .‬ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻓﻘط ٽﻳﮫن ڊاﻟﺮن ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻣﻠﻧدي ھﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ھﺎﭨﻲ ھﺮ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﮐﻲ‬
‫ﻻء ﭘﺋﺳﺎ وﭠﻲ ﻧﻪ‬
‫ھڪ ھﺰار ڊاﻟﺮن ﺟﻲ اﺟﺎزت ڏﻳن ﭤﺎ‪-‬ﺑﺷﺮطﻳڪ ھو ﮔذرﻳل ﭔن ﺳﺎﻟن اﻧدر ﭔﺎھﺮ وﭸڻ ِ‬
‫ﭼڪو ھﺟﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻲ ٽﻲ ﻓﺎرم ﺟو ﭔڌﺟﻲ ﭘﻳو ﺗﻪ ھﺎﭨﻲ ﺷﺎﻳد اھو ﺑﻧد ڪﻳو وﭸﻲ ﺟﻳﺋن ﭔﺎھﺮ وﻳﻧدڙن ﮐﻲ ﺳﮫوﻟﻳت‬
‫رھﻲ‪.‬‬
‫‪22‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻏﻳﺮ ﻣﻠڪﻲ ﻧﺎﭨو‬

‫اﺳٽﻳٽ ﺑﺋﻧڪ ﮐﺎن ﭘﺎس ﭤﻳل ﻓﺎرﻳن اﻳڪﺳﭼﻳﻧﺞ وارو ﻓﺎرم ﻣﻘﺮر ﺑﺋﻧڪن ﺗﺎن )ھڪ ﺗﻪ ﻣﻳٽﺮوﭘول‬
‫ھوٽل ڪﺮاﭼﻲ وٽ ﻳو ﺑﻲ اﻳل ﺑﺋﻧڪ آھﻲ‪ ،‬ڪﻠﻔٽن وٽ ﻧﺋﺷﻧل ﺑﺋﻧڪ آھﻲ‪ -‬ﻳﺎ ﭔﻲ ڪﻧﮫن ﺑﺋﻧڪ ﺗﺎن(‬
‫ﻣٽﺎﺋﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ﭤو‪ .‬ھﺰار آﻣﺮﻳڪﻲ ڊاﻟﺮ اﭴڪﻠﮫﻪ ﺳﺎڍن ﺗﻳﺮھن ھﺰار رﭘﻳﺎ ﮐن ﺟﺎ ﻣﻠن ﭤﺎ‪ .‬ﺑﺋﻧڪ وارا‬
‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ﭘﺋﺳﺎ ۽ ﻓﺎرم وﭠﻲ ڊاﻟﺮ ڏﻳﻧدا آھن ۽ ﺗوھﺎن ﺟﻲ ٽڪﻳٽ ﺗﻲ ﺑﺋﻧڪ ﺟو ﭠﭘو ھﭨﻲ ﻧﺎﭨﻲ ﺟو‬
‫ﻣﻘدار ﻟﮐﻧدا آھن‪.‬‬

‫ﻣﻳڊﻳڪل ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ ڪﺎﻟﺮا‪ ،‬ٽﺎﺋﻳﻔﺎﺋﻳڊ ﺟﮫڙﻳن ﺑﻳﻣﺎرﻳن ﺟﺎ ﺟﺮاﺛﻳم آھن ۽ ڪﻳﺗﺮا ﻣﻠڪ‪ :‬اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‪،‬‬
‫آﻣﺮﻳڪﺎ‪ ،‬ﺟﭘﺎن ﺟﮫڙا‪ -‬ﺟن ۾ اھﻲ ﺑﻳﻣﺎرﻳون ﻣور ﻧﻪ آھن ۽ ھﻧن اﻧﮫن ﺑﻳﻣﺎرﻳن ﺟﺎ ﺟﺮاﺛﻳم اﺗﻲ ﺧﺗم‬
‫ڪﺮي ﮀڏﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺳﻲ اھو ھﺮﮔﺰ ﻧﭤﺎ ﭼﺎھﻳن ﺗﻪ ڪو ڌارﺋﻳن ﻣﻠڪ ﺟو ﻣﺎﭨﮫو ﺳﻧدن ﻣﻠڪ ۾ اھﻲ‬
‫ﻻء ﺿﺮوري ڪﻳو وﻳو آھﻲ ﺗﻪ اﻧﮫن ﺑﻳﻣﺎري ﺧﻼف ھﺮ ﻣﺳﺎﻓﺮ‬ ‫ﺟﺮاﺛﻳم ﮐﭨﻲ اﭼﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ روڪﭤﺎم ِ‬
‫ﭘوء اوڏاﻧﮫن وﭸﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ﻣﺎن ﺳﻳون ھﭨﺎﺋﻲ ِ‬
‫ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ڪﻲ اھڙا ﻣﻠڪ آھن‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي آﻓﺮﻳڪﺎ ۽ ڏﮐڻ آﻣﺮﻳڪﺎ ﺟﺎ ﺟﺗﻲ ‪Yellow‬‬
‫ﻻء ﻣﺳﺎﻓﺮ ﮐﻲ ﮔﮫﺮﺟﻲ ﺗﻪ‬ ‫‪ Fever‬زھﺮﻳﻠﻲ ﺑﺧﺎر‪ ،‬ﺟﮫڙﻳون ﺧطﺮﻧﺎڪ ﺑﻳﻣﺎرﻳون آھن ﺟن ﮐﺎن ﺑﭼڻ ِ‬
‫ﺑﭼﺎء ﺟون ﺳﻳون ھﭨﺎﺋﻲ وﭸﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﮐﻳس ﭘﺮدﻳس ۾ ڪﺎ‬ ‫َ‬ ‫ﭘﻧﮫﻧﺟو ﻣﻠڪ ﮀڏي اوڏاﻧﮫن وﭸڻ ﮐﺎن اڳ‬
‫ھونء ﺑﻪ ان ﻣﻠڪ ﺟﻲ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﭘﮫﭼڻ ﺗﻲ ﺗوھﺎن ﮐﻲ ﺗﻳﺳﻳن ﻧﻪ ﮀڏﻳﻧدا ﺟﻳﺳﻳن‬ ‫َ‬ ‫ﺑﻳﻣﺎري ﻧﻪ ﻟﮘﻲ‪.‬‬
‫ﻻء اھﻲ ﺳﻳون ھﭨﺎﺋﻲ ﺣﻔﺎظﺗﻲ ﻗدم ﻧﻪ ﮐﭨو‪.‬‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺻﺣت ِ‬
‫ان ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ ڪوڙو ﺻﺣت ﺟو ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ وﭠﻲ ﺳﻔﺮ ڪﺮڻ ﮐﺎن ﺑﮫﺗﺮ آھﻲ وﻳﮫﻪ ٽﻳﮫﻪ رﭘﻳﺎ‬
‫ڪﻧﮫن ڊاڪٽﺮ ﮐﻲ ڏﻳﺋﻲ اھﻲ ﺳﻳون واﻗﻌﻲ ھﭨﺎﺋﻲ ﮀڏﺟن‪ .‬ﮀو ﺟو ڪوڙي ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ ڪﺮي‬
‫اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﺗوھﺎن ﮐﻲ ﮀڏي ﺗﻪ ڏﻳﻧدا ﭘﺮ ﺧداﻧﺧواﺳﺗﻪ ﭘﺮدﻳس ۾ ﺳﭻ ﭘﭻ ڪﺎ ﺧوﻓﻧﺎڪ ﺑﻳﻣﺎري ﻟﮘﻲ‬
‫وﭸﻲ ﺗﻪ ﮔﮫﻣڻ ﭰﺮڻ ھڪ طﺮف وﻳو ۽ ﺧﺮچ ﭘﮐو ﭔﺋﻲ طﺮف‪.‬‬
‫ھﻳﻠٿ ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ‪ ،‬ﭘﻲ ٽو ﻓﺎرم ۽ ﻓﺎرﻳن اﻳڪﺳﭼﻳﻧﺞ ﺟو ﺳﻣورو ڪم اھو ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ‬
‫ﺳوﻻﺋﻲء ﺳﺎن ڪﺮاﺋﻲ ﺳﮔﮫﻧدو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﮐﺎن ٽڪﻳٽ ورﺗﻲ وﻳﺋﻲ آھﻲ‪.‬‬‫َ‬
‫ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ڊاڪٽﺮ ۽ ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ ﺑﻧﺎ ﺳﺋﻳن ھﭨڻ ﺟﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮن ﮐﻲ ڏھﻳن رﭘﻳن ۾ ھﻳﻠٿ‬
‫ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ وڪﭨﻲ ڏﻳﻧدا آھن‪ .‬اھﺎ ﭼﮜﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻧﺎھﻲ ۽ ان ﻣﺎن ﻣﺳﺎﻓﺮ ﮐﻲ ﮀﻳﮫو رﺳﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪،‬‬
‫ﻻء ﺑﻪ ﻣﺻﻳﺑت‪.‬‬‫ﭘوء ﭘﺮدﻳس ۾ ﺑﻳﻣﺎر ﭤﻳڻ ﺗﻲ ﭘﺎڻ ﺑﻪ ﭘﺮﻳﺷﺎن ﺗﻪ ﭔﻳن ِ‬ ‫ﺟﻳﺋن ﻣﭤﻲ ﭔڌاﺋﻲ ﭼڪو آھﻳﺎن ﺗﻪ ِ‬
‫ﺟﭘﺎن‪ ،‬آﻣﺮﻳڪﺎ‪ ،‬ﻓﺮاﻧس‪ ،‬ﺳﺋﻳﺰرﻟﺋﻧڊ ﺟﮫڙن ﻣﻠڪن ۾ ﺟﻲ ﺧﺑﺮ ﭘوي ﺗﻪ ﺗوھﺎن ﻣﻠﻳﺮﻳﺎ‪ ،‬ﻣدي ﺟﻲ ﺗپ‪،‬‬
‫ﺑﻳﻣﺎريء ﺟﺎ ﺟﺮاﺛﻳم ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﮐﻧﻳو ﭘﻳﺎ ھﻠو ﺗﻪ واوﻳﻼ ﻣﭼﻲ وﭸﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ڪﺎﻟﺮا ﻳﺎ ان ﻗﺳم ﺟﻲ وﭼڙﻧدڙ‬
‫ڪوﺗﺎھﻲء ڪﺮي ﺳﻧدس ۽ ﺳﻧدس ﻣﻠڪ ﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﭤوريء‬
‫َ‬ ‫ڪوﺑﻪ ﺳﻣﺟﮫو ﻣﺎﭨﮫو اھو ﻧﻪ ﭼﺎھﻳﻧدو ﺗﻪ‬
‫ﭘﺮدﻳس ۾ ﺑﻲ ﻋﺰﺗﻲ ﭤﺋﻲ‪ .‬ان ۾ ڪو ﺷڪ ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ ﻣﮀﺮ آﻣﺮﻳڪﺎ ۽ ﺟﭘﺎن ۾ ﺑﻪ آھن‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻠﻳﺮﻳﺎ ﺟو‬
‫ﺟﺮاﺛﻳم ﺟﻳﺋن ﺗﻪ اﺗﻲ ڪﻧﮫن ﺟﻲ ﺑﻪ رت ۾ ﻧﺎھﻲ‪ ،‬ان ڪﺮي اﻧﮫن ﻣﻠڪن ۾ ﻣﻠﻳﺮﻳﺎ ﺑﻧﮫﻪ ﻧﺎھﻲ‪.‬‬
‫‪23‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ڪﻲ ﻣﻠڪ آھن ﺟن ﺟو ﻣﻌﻳﺎر ذري ﮔﮫٽ ﺳﺎﮘﻳو آھﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ھﻳﻠٿ ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ ﺟﻲ ﺿﺮورت‬
‫ﻻء‬
‫ﻻء ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ‪ ،‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﮫڙن ﻣﻠڪن ۾ وﭸڻ ِ‬
‫ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن اﺳﺎن ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻳن ِ‬
‫ھﻳﻠٿ ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻧﺎھﻲ‪.‬‬

‫وﻳﺰا‬
‫وﻳﺰا ڪﻧﮫن ﺑﻪ ڌارﺋﻳن ﻣﻠڪ ۾ ٽڪن ﺟو اﺟﺎزت ﻧﺎﻣون آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ اھو ڌارﻳون ﻣﻠڪ ﻳﺎ ان‬
‫ﺟو ﺳﻔﺎرﺗﺧﺎﻧو ﻳﺎ ﻗوﻧﺻل ﺧﺎﻧو ڏﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ﺳﭜﻧﻲ ﻣﻠڪن ﺟﺎ ﺳﻔﺎرﺗﺧﺎﻧﺎ اﺳﻼم آﺑﺎد ۾ آھن‪،‬‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ آھن‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺟﺗﻲ اﻧﮫن ﺟو ﺳﻔﻳﺮ رھﻲ ﭤو‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ڪن ڪن ﻣﻠڪن ﺟﺎ ﻗوﻧﺻل ﺧﺎﻧﺎ‬
‫ﻻء وﻳﺰا ﻧﻪ ھوﻧدي آھﻲ‪ .‬ڪن ﻣﻠڪن ﺟﻲ وﻳﺰا ھڪڙن ﻣﻠڪن ﺟﻲ‬ ‫ڪن ڪن ﻣﻠڪن ۾ وﭸڻ ِ‬
‫ﻻء ﻧﻪ‪ .‬ڪن ﻣﻠڪن ﺟﻲ وﻳﺰا اﻧﮫن ﻣﻠڪن ﺟﻲ ھواﺋﻲ‬ ‫ﻻء وﭠڻ ﺿﺮوري ھوﻧدي آھﻲ ﺗﻪ ﭔﻳن ِ‬ ‫ﻣﺎﭨﮫن ِ‬
‫اڏي ﺗﻲ ﭘﮫﭼﻲ وﭠﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫وﻳﺰاﺋن ﺟﺎ ﺑﻪ ﻗﺳم آھن‪ .‬ڪﺎ ٽوﺋﺮﺳٽ وﻳﺰا ﺳڏﺑﻲ آھﻲ ﺟﻳڪﺎ ڏھﻪ‪ ،‬ﭘﻧڌرھن ﻳﺎ ﻣﮫﻳﻧﻲ ﺟﻲ ھوﻧدي‬
‫ﻻء رھﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ﭤو‪ .‬ان وﻳﺰا ﺗﻲ ڪﺎﺑﻪ ﻧوڪﺮي‪،‬‬ ‫آھﻲ‪ ،‬ﺗﻪ اوﺗﺮا ڏﻳﻧﮫن ان ﻣﻠڪ ۾ رﮘو ﮔﮫﻣڻ ﭰﺮڻ ِ‬
‫ڌﻧڌو ﻳﺎ ﭘورھﻳو ﻧﭤو ڪﺮي ﺳﮔﮫﺟﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ وﻏﻳﺮه ۾ آھﻲ‪ .‬ﺟﭘﺎن ﺟﮫڙن‬
‫ﻻء‪ .‬ھڪ ٽﺮاﻧﺰٽ‬ ‫ﻻء ﻣﻠﻧدي آھﻲ ﺳﺎ ﺑﻪ ﺻﺮف ٽن وﻳﺟﮫن ﺷﮫﺮن ِ‬ ‫ﻣﻠڪن ۾ ﺗﻪ ﻓﻘط ٽن ﻳﺎ ﭼﺋن ڏﻳﻧﮫن ِ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﻟﮫﻲ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن‬
‫َ‬ ‫ﭘﺎﭨﻲء ﺟﻲ ﺟﮫﺎز رﺳﺗﻲ اﻳﻧدڙ ﻣﺳﺎﻓﺮ‬‫َ‬ ‫وﻳﺰا ﭤﻳﻧدي آھﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ڏي‬
‫ﺑﺎء روڊ ﺳﭴو ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻟﺗﺎڙي‬ ‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺗﻲ ﻟﮫﻲ ۽ ِ‬
‫َ‬ ‫ﮐﺎن وﭠﻧدا آھن‪ .‬ان وﻳﺰا ذرﻳﻌﻲ ھو‬
‫اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﭘﮫﭼﻧدا آھن‪ .‬اھﺎ ٽﺮاﻧﺰٽ وﻳﺰا ﻳﻌﻧﻲ ﻟﻧﮔﮫﻪ ﺟﻲ وﻳﺰا ﭤﻲ‪.‬‬
‫ڪﻧﮫن ﻣﻠڪ ۾ ﺳﺎل ﻳﺎ ﮀﮫﻪ ﻣﮫﻳﻧﺎ رھﻲ‪ ،‬ﭘورھﺋﻲ ﻳﺎ ﻧوڪﺮي ڪﺮڻ ﺟﻲ وﻳﺰا اﻟڳ ﭤﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن‬
‫ﮐﻲ ‪ Working Visa‬ﺳڏﺟﻲ ﭤو ﻳﺎ ﻋﺮب ﻣﻠڪن ۾ ان ﮐﻲ اڪﺎﻣون ﺳڏﻳن‪.‬‬
‫اھو وﻳﺰا ﺟو ﭼڪﺮ ان ڪﺮي رﮐﻳو وﻳو آھﻲ ﺟﻳﺋن ڪو ﻣﺳﺎﻓﺮ ڌارﺋﻳن ﻣﻠڪ ۾ ﺗﺮﺳﻲ ﻧﻪ ﭘوي‪.‬‬
‫ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ڪوﻳت‪ ،‬ﺑﺣﺮﻳن‪،‬دﺑﺋﻲ‪،‬ﺳﻌودي ﻋﺮب ﺟﮫڙن ﻣﻠڪن ۾ اﺳﺎن ﺟﮫڙن ﻏﺮﻳب ﻣﻠڪن ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو‬
‫ﻻء اﺗﻲ وﭸڻ‬‫ﻻء رھڻ ڏﻧو وﭸﻲ ﺗﻪ ﺳﭠو‪ .‬ان ڪﺮي اﺳﺎن ﺟﮫڙن ِ‬ ‫ﻻء ھﻣﻳﺷﻪ ِ‬ ‫ﺗﻪ ﭼﺎھﻳﻧدا ﺗﻪ ﭘورھﺋﻲ ِ‬
‫ﻻء وﻳﺰا‪ -‬اﺟﺎزت ﺟﻲ ﺿﺮورت آھﻲ‪ .‬ﺳﺎﮘﺋﻲ وﻗت اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‪ ،‬آﻣﺮﻳڪﺎ‪ ،‬ﻓﺮاﻧس‪ ،‬ﺟﺮﻣﻧﻲ ﺟﮫڙا ﻣﻠڪ‪-‬‬ ‫ِ‬
‫ﻻء‬
‫ﻻء اﺗﻲ ﺋﻲ ﺳک آھﻲ اﻧﮫن ﺟو ڪوﻳت‪ ،‬ﺑﺣﺮﻳن‪ ،‬دﺑﺋﻲ ﺟﮫڙن ﻣﻠڪن ۾ ھﻣﻳﺷﻪ ِ‬ ‫ﺟن ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ِ‬
‫ِٽڪﻲ ﭘوڻ ﻣﺷڪل آھﻲ‪ .‬ان ڪﺮي اﻧﮫن ﻣﻠڪن ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ آزاد ﮀڏﻳو وﻳو آھﻲ ﺗﻪ ﭜﻠﻲ ﺑﻧﺎ وﻳﺰا‬
‫ﺟﻲ اﭼن وﭸن‪ .‬ﺑﮫﺮﺣﺎل ھﻲ ﺳڀ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﻣﻌﺎﺷﻲ ﺣﺎﻟﺗن ﺗﻲ ﻣدار رﮐﻲ ﭤو‪ .‬ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ اﻳﺮان ۾‬
‫ﺑﻧﺎ وﻳﺰا ﺟﻲ وﭸﻲ ﺳﮔﮫﺑو ھو‪ ،‬ﭘﺮ ھﺎڻ اﺗﻲ ﺑﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ وﻳﺰا وﭠﭨﻲ ﭘوي ﭤﻲ‪ .‬ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ‬
‫اﺳﺎن ﺟو ﻣﻠڪ ﺑﻪ دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ﻧﻘﺷﻲ ﺗﻲ اﻣﻳﺮ ﺗﺮﻳن ﭤﻲ وﭸﻲ‪ -‬ﻣﺎﭨﮫو ﺗﻪ ﻣﺣﻧﺗﻲ ۽ ذھﻳن اﮘﮫﻳن آھن‪-‬‬
‫ڪوﺗﻳل ﻳﺎ ﺳون ﺟﮫڙﻳون ڌاﺗو ﻧڪﺮي اﭼﻲ ﺗﻪ ﻧﻣوﻧو ﺋﻲ ﭔﻳو ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬آﺧﺮڪﺎر ڪوﻳت‪،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪،‬‬
‫دﺑﺋﻲ ﺟﮫڙا ﻣﻠڪ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﺎن ﺑﻪ ﻏﺮﻳب ھﺋﺎ ۽ ﻓﻘط وﻳﮫﻪ ٽﻳﮫﻪ ﺳﺎل اڳ ﺗﺎﺋﻳن ﻣﮫﺎﭨن ﺟﺎ ﻧﻧڍڙا ﮘوٺ‬
‫ﭘوء ڏﻳﺎ ٽﻣڪﻧدا ھﺋﺎ‪.‬‬
‫ھﺋﺎ‪ -‬ﺟن ۾ ﺳﺞ ﻟﭤﻲ ﮐﺎن ِ‬
‫ﻻء اﻳﺗﺮو آھﻲ ﺟو ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ‪ ،‬ﺑﻧﮔﻼدﻳش‪ ،‬ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ۽ ﭔﻳن ڪﻳﺗﺮن‬ ‫ﺑﮫﺮﺣﺎل اﺳﺎن ِ‬
‫‪24‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻠڪن ۾ ﺑﻧﺎ وﻳﺰ ﺟﻲ وﭸﻲ ﺳﮔﮫون ﭤﺎ ۽ وﻳﺰا ان ﻣﻠڪ ﺟﻲ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﺎن وﭠﻲ ﺳﮔﮫون ﭤﺎ ﺟﻳﺋن اﺳﺎن‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺑﻧﺎ ھﻳﻠٿ ﺳﺮٽﻳﻔڪﻳٽ ۽ وﻳﺰا ﺟﻲ آﻳﺎﺳﻳن ۽ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ اﭼﻲ ﭘﻧدرھن ڏﻳﻧﮫن ﺟﻲ وﻳﺰا‬
‫ورﺗﻳﺳﻳن‪ .‬اھﺎ ﺧﺗم ﭤﻳڻ ﺗﻲ وري ٽن ﻣﮫﻳﻧن ﺟﻲ ورﺗﻳﺳﻳن ۽ ھﺎڻ ﺟﻳﺋن ﺗﻪ ھﺗﻲ رھﻲ ﻧوڪﺮي ڪﺮﭨﻲ‬
‫ﻻء ٽﻲ ﺳﺎل ٽڪڻ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻣﻠﻲ اﭤﺋون‪.‬‬
‫آھﻲ ان ڪﺮي ان ِ‬
‫ڪو ﺑﻪ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﭔﺎھﺮ ڌارﺋﻳن ﻣﻠڪ ۾ وﭸڻ ﮐﺎن اڳ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ ﻳﺎ ﻏﻳﺮ ﻣﻠڪﻲ ﻣﻌﻠوﻣﺎت‬
‫رﮐﻧدڙ ﮐﺎن اھو ﺿﺮوري ﻣﻌﻠوم ڪﺮي ﮀڏي ﺗﻪ ﺟن ﻣﻠڪن ۾ ھو وﭸﻲ رھﻳو آھﻲ‪ .‬اﻧﮫن ﻣﺎن ڪﮫڙن‬
‫۾ ھن ﮐﻲ وﻳﺰا ﺟﻲ ﺿﺮورت ﭘوﻧدي ۽ ڪﮫڙن ﺟﻲ وﻳﺰا ﮐﻳس اﻧﮫن ﻣﻠڪ ﺟﻲ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﺋﻲ ﻣﻠﻲ‬
‫وﻳﻧدي ۽ ڪﮫڙن ﻣﻠڪن ﺟﻲ وﻳﺰا ﺟﻲ ﺻﻔﺎ ﺿﺮورت ﻧﻪ اﭤس‪ ،‬ﺟﻳﺋن ڌارﺋﻳن ﻣﻠڪ ۾ ﭘﮫﭼﻲ ﭘﺮﻳﺷﺎﻧﻲ‬
‫ﻻء‬
‫ﭘﺎﭨﻲء وارن ﺟﮫﺎزن ﺗﻲ ڪم ڪن ﭤﺎ‪ .‬اﻧﮫن ِ‬ ‫َ‬ ‫ﻧﻪ ﭤﺋﻲ‪ .‬ھوﻧﺋن اھﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﺟﻳڪﻲ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎزن ﻳﺎ‬
‫ﻧﻠﻲء( ﺗﻲ ھڪ‬
‫وﻳﺰا ﺟو ﻣﺳﺋﻠو ﻧﺎھﻲ‪ .‬وﻳﻧدي ﭘﺎﺳﭘورٽ ﺟﻲ ﺑﻪ ﺿﺮوت ﻧﺎھﻲ‪ .‬ھو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ‪َ ) C.D.C‬‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟﻲ ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ ھﺟﻲ‪ ،‬ﻳﺎ‬
‫َ‬ ‫ﻣﻠڪ ﮐﺎن ﭔﺋﻲ ۾ وﭸﻲ ﺳﮔﮫن ﭤﺎ‪ -‬ﺑﺷﺮطﻳڪ ﺳﻧدن اھو ﺳﻔﺮ‬
‫ڊﻳوٽﻲء ﭼڙھڻ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ھﺟﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ‬

‫اڏام ﺟﻲ ڪﻧﻔﺮﻣﻳﺷن )ﺧﺎطﺮي(‬

‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﮐﺎن روﺑﺮو ﻳﺎ ﻓون ﺗﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ٽڪﻳٽ ۽‬
‫َ‬ ‫ﺟﮫﺎز ﺟﻲ اڏام ﮐﺎن ڏﻳﻧﮫن ﭔﻪ اڳ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز‬
‫ﻻء ڪﺎرﮔﺮ آھﻲ ۽ ﺗوھﺎن ﺟو‬‫اڏام ﺟﻲ ﺧﺎطﺮي ڪﺮي ﮀڏﺟﻲ ﺗﻪ واﻗﻌﻲ ﺗوھﺎن ﺟﻲ ٽڪﻳٽ ان اڏام ِ‬
‫ﻻء ﺧﺎطﺮي ﺳﺎن رﮐﻳو وﻳو آھﻲ‪ .‬ڪﻲ ڪﻣﭘﻧﻳون ٽڪﻳٽ ﺗﻲ ڪﻧﻔﺮﻣﻳﺷن )ﭘڪ( ﺟو ﭠﭘو‬ ‫ﻧﺎﻟو ان ُاڏام ِ‬
‫ﺑﻪ ھﭨﻲ ڏﻳﻧدﻳون آھن‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﺛﺑوت رھﻲ‪ .‬ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ڪﻣﭘﻧﻲ ﻳﺎ ٽﺮﻳول اﻳﺟﻧٽ ﭘﺎڻ ﺑﻪ ٽڪﻳٽ وڪﭨڻ‬
‫ﻣﮫل ﮐﺎن ﺳﻧدس اﺋڊرﻳس ﻳﺎ ﻓون ﻧﻣﺑﺮ وﭠﻲ ﮀڏﻳﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ﻣﺗﺎن ڪﻧﮫن ﺳﺑب ڪﺮي اڏام ڪﺋﻧﺳل‬
‫ﭤﺋﻲ ﻳﺎ ﻣﻧﺟﮫس ڪﺎ ﺗﺑدﻳﻠﻲ اﭼﻲ ﺗﻪ ﻣﺳﺎﻓﺮ اطﻼع ڪﺮي ﺳﮔﮫﻲ‪.‬‬

‫اﻳﺋﺮﭘورٽ‬
‫ﺟﮫﺎز ﺟﻲ اڏام ﮐﺎن ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ﭔﻪ ڪﻼڪ اﮘواٽ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﭘﮫﭼڻ ﮐﭘﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﺳﺎﻣﺎن ﺟو‬
‫وزن ڪﺮاﺋﺟﻲ‪ ،‬ﺟﮫﺎز ۾ وﻳﮫڻ ﺟو ﺳﻳٽ ﻧﻣﺑﺮ )ﺑورڊﻧگ ڪﺎرڊ( وﭠﺟﻲ‪ ،‬اﻣﻳﮔﺮﻳﺷن ﺟو ڪﺎرڊ ﭜﺮﺟﻲ‪،‬‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﭼڪﺎس ڪﺮاﺋﺟﻲ ۽ ﭘﺎﺳﭘورٽ ﺗﻲ ﭠﭘو وﻏﻳﺮه ھﭨﺎﺋﺟﻲ‪.‬‬
‫ﻻء ﺟواﺑدار آھﻲ‪.‬‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ﻣﻠڪﻳت ﻧﻪ ھوﻧدو آھﻲ ۽ ﻧﻪ ان ِ‬
‫َ‬ ‫اﻳﺋﺮﭘورٽ ڪﻧﮫن ﺑﻪ ﺟﮫﺎزران‬
‫ﻻء‬
‫ﻻء ڪﺮﺳﻲ ﻧﻪ ھﺟڻ( ِ‬ ‫ﻻء ﭘﺎﭨﻲ ﻧﻪ ھﺟڻ ﻳﺎ وﻳﮫڻ ِ‬
‫ﺟﻳﺋن اﺳﺎن وٽ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺟﻲ ﺗڪﻠﻳف )ﭘﻳﺋڻ ِ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﮐﻲ ﮔﺎرﻳون ڏﻧﻳون وﻳﻧدﻳون آھن‪ .‬اﺳﺎن وٽ ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ھواﺋﻲ‬
‫َ‬ ‫آء‪ .‬اي – ھواﺋﻲ‬
‫اڪﺛﺮ ﭘﻲ‪ِ .‬‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲ ۽ ھواﺋﻲ اڏو ﭔﺋﻲ ﺳﺮڪﺎري آھن‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﺧﺗﻠف ﮐﺎﺗﻲ ۾ آھن‪ .‬ھواﺋﻲ اڏي ‪ -‬اي ڊي اي‬
‫ﻻء‬
‫)اﻳﺋﺮﭘورٽ ڊوﻟﭘﻣﻳﻧٽ اﭤﺎرٽﻲ( ۾ اﭼﻲ ﭤو ان ڪﺮي ھواﺋﻲ اڏي ﺟﻲ ﺻﻔﺎﺋﻲ‪ ،‬ﺳوﻧﮫن ۽ ﺳﮫوﻟﻳت ِ‬
‫ﻻء ھﺮ ﭔﺎھﺮ وﻳﻧدڙ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﮐﺎن‬
‫‪ A.D.A‬ﮐﺎﺗو ﺟواﺑدار آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ھواﺋﻲ اڏي ﺟﻲ ﺳﺎر ﺳﻧﭜﺎل ﻟﮫڻ ِ‬
‫ﺳﺋو رﭘﻳﺎ اوﮘﺎڙي ﭤو‪) .‬ﻣﺧﺗﻠف ﻣﻠڪن ۾ ﻣﺧﺗﻠف ﻓﻲ آھﻲ(‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﻣﺎﻧﻲ ﺳﭠﻲ ﻧﺎھﻲ‪ ،‬وﻳﮫڻ‬
‫آء‪ .‬اي‪ -‬ﻳﺎ ﺟﻧﮫن‬
‫ﻻء ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻲ ﭘﻲ‪ِ .‬‬‫ﺟﻲ ڪﺮﺳﻲ ﺳﭠﻲ ﻧﺎھﻲ‪ ،‬وﻗت ﺗﻲ اڏام ﻧﭤﻲ ﭤﺋﻲ ﺗﻪ ان ِ‬
‫‪25‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟو ﺟﮫﺎز آھﻲ‪ -‬اھﺎ ﺟواﺑدار آھﻲ‪.‬‬

‫َ‬
‫ھواﺋﻲ اڏي ﺗﻲ ﭘﮫﭼڻ ﻣﮫل ﭘﺎڻ ﺳﺎن ڪﺟﮫﻪ ﭘﺋﺳﺎ رﮐﺟن ﺟﻳﺋن ﺳﺋو رﭘﻳﺎ ﻓﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﺟﻲ ﺣﺳﺎب‬
‫ﺳﺎن اﻳﺋﺮﭘورٽ ٽﻳڪس ﻳﺎ وڌﻳڪ وزن ﮐﭨڻ ﺟو ﭜﺎڙو ڏﺋﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ۽ اﮘﻳﺎن ﻻﺋوﻧﺞ ۾ ﭼﺎﻧﮫﻪ ﭤڌو ﭘﻳﺋڻ ﻳﺎ‬
‫ﻓون ڪﺮڻ ﺟو ﺑل ﭜﺮي ﺳﮔﮫﺟﻲ‪ .‬اﻳﺋﺮﭘورٽ ٽﻳڪس ﭘڻ ﺑدﻟﺟﻧدو رھﻲ ﭤو‪.‬‬

‫ﻟﮔﻳﺞ ٽﺋگ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ٽڪﻳٽ ھﺟﻲ ان ﺟﻲ ڪﺎﺋوﻧٽﺮ ﺗﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟو‬ ‫َ‬ ‫اﻳﺋﺮﭘورٽ ۾ اﻧدر ﭘﮫﭼڻ ﺟﻧﮫن ھواﺋﻲ‬
‫ﮘﭼﻲء ﺟو ﻧﻧڍو ﭤﻳﻠﮫو ﻳﺎ ﺑﺮﻳف ڪﻳس‬
‫َ‬ ‫ﮘﺮو ﺳﺎﻣﺎن ﺑﺋﮔون‪ ،‬ھڙون وﻏﻳﺮه ﺟﻣﻊ ڪﺮاﺋﺟن‪ .‬ﭘﺎڻ ﺳﺎن رﮘو‬
‫ڏاڙھﻲء ﺟو ﺳﺎﻣﺎن‪ ،‬دواﺋون ﻳﺎ ﭔﻳو اھڙو اھم ۽ ﺗﺮت اﺳﺗﻌﻣﺎل‬
‫َ‬ ‫رﮐﺟﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ۾ ﭘﺎﺳﭘورٽ‪ ،‬ڪﺎﻏذ ﭘٽ‪،‬‬
‫۾ اﻳﻧدڙ ﺳﺎﻣﺎن ھﺟﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺗور ﻧﻪ ڪﺋﻲ وﻳﻧدي آھﻲ‪ .‬ڪﻲ ﺳﻳﺎﭨﺎ وري ان ﭤﻳﻠﮫﻲ ﻳﺎ ﺑﺮﻳف ڪﻳس ۾‬
‫اﺳﺗﺮي‪ ،‬ٽﺎﺋﻳپ راﺋﻳٽﺮ ﻳﺎ ﭔﻲ ڪﺎ اھڙي ﮘﺮي وزن واري ﭼﻳﺰ وﺟﮫﻲ ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﮐﭨﻲ ھﻠﻧدا آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن‬
‫ﺟﮫﺟﮫﻲ وزن ﺟﻲ وڌﻳڪ ﭜﺎڙي ﮐﺎن ﺑﭼﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ‪.‬‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟو ﻋﻣﻠو ﭘﻳﺗﻳون ۽ وڏو ﺳﺎﻣﺎن ﺗوري ﻧﻧﮔن ﺟﻳﺗﺮا ڪﺎرڊ ڏﻳﻧدو آھﻲ‪ .‬ﺟن‬ ‫َ‬ ‫ھواﺋﻲ‬
‫ڪﺎرڊن ﺟﺎ اڌ اڌ ﺳﺎﻣﺎن ﺳﺎن ﭔڌا وﻳﻧدا آھن‪ .‬ﻧﻣﺑﺮ ﭔﻧﮫﻲ اڌن ﺗﻲ ﺳﺎﮘﻳﺎ ھوﻧدا آھن ﺟﻳﺋن ﺗوھﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ‪ ،‬ﻣﻧﺰل ﺗﻲ ﭘﮫﭼﻲ ﮔﮫﺮ ڪﺮي ﺳﮔﮫو‪ .‬اﻧﮫن ڪﺎرڊن ﮐﻲ ﻟﮔﻳﺞ ٽﺋگ ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ .‬اھو ٽﺋگ ﭘﺎڻ‬
‫ﭘﻳﺗﻲء ﺟو ٽﺋگ ڏﻳﮐﺎرڻ ﺗﻲ‬
‫َ‬ ‫ﺳﺎن ﻗﺎﺑو رﮐڻ ﮐﭘﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﻣﻧﺰل ﺗﻲ ﭘﮫﭼﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﻧﻪ ﻣﻠﻲ ﺗﻪ ان وﭸﺎﻳل‬
‫ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻲ وﭸﺎﻳل ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ ﮘوﻻ‪ -‬۽ ﻧﻪ ﻣﻠڻ ﺟﻲ ﺻورت ۾ رﻗم ادا ڪﺮي ﺳﮔﮫﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻳﺗﻲء ۽ ھڙ ﺟﻲ ﻣﭤﺎن ڪﻧﮫن ﻣﺎرڪﺮ ﭘﻳن‬ ‫َ‬ ‫ھونء اﺣﺗﻳﺎطن ﻣﺳﺎﻓﺮﮐﻲ ﮐﭘﻲ ﺗﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ھﺮ ھڪ‬ ‫َ‬
‫ﺳﺎن ﻧﺎﻟو ۽ اﺋڊرﻳس ﻟﮐﻲ ﮀڏي‪ .‬ﻳﺎ ڪﻧﮫن ﭘﻧﻲ ﺗﻲ ﻟﮐﻲ ﭔﺎھﺮان ﭼﻧﺑڙاﺋﻲ ﮀڏي‪ .‬ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ھڪ ﭘﻧو‬
‫ﭘﻳﺗﻲء ﺟﻲ اﻧدر ﺑﻪ وﺟﮫﻲ ﮀڏي ﺟو ڪڏھن ڪڏھن اڌ ٽﺋگ ۽ ﺗوھﺎن ﺟو اﺋڊرﻳس‬ ‫َ‬ ‫)ﻧﺎﻟﻲ ۽ اﺋڊرﻳس ﺟو(‬
‫وارو ﭼﻧﺑڙﻳل ﭘﻧو ﭰﺎٽﻳو ﭘﻳو‪ .‬ان ﺻورت ۾ اھو ﮔم ﭤﻳل ﺳﺎﻣﺎن دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﺧﺗﻠف ھواﺋﻲ اڏن ﺗﻲ رﻟﻧدو‬
‫رھﻲ ﭤو‪ .‬اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟﺗﻲ ڪﭤﻲ ڪﻣﭘﻳوٽﺮ ﺳﺳٽم آھﻲ ۽ ﮔم ﭤﻳل ﺳﺎﻣﺎن ﺟو ڪﻣﭘﻳوٽﺮ ذرﻳﻌﻲ ﺳﭜﻧﻲ اھم‬
‫ﭘﻳﺗﻲء ﺟﻲ ﭔﺎھﺮان ﻳﺎ اﻧدران ﻣﺳﺎﻓﺮ ﺟو ﻧﺎﻟو ﮘوﻟﻲ اھو‬
‫َ‬ ‫ھواﺋﻲ اڏن ﺗﻲ اطﻼع ڪﻳو وﭸﻲ ﭤو ۽ ھو‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﮔﮫﺮﺑل ھﻧڌ ﺗﻲ ﭼووﻳﮫن ڪﻼڪن اﻧدر ﭘﭴﺎﻳو ﮀڏﻳن‪.‬‬
‫ﭘوء‬
‫ﺟﻳڪڏھن اڏام ڊﺋﺮﻳڪٽ آھﻲ‪ -‬ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ڪﺮاﭼﻲ ﮐﺎن ﻟﻧڊن ﺗﺎﺋﻳن ﺳﺎﮘﻲ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﺗﻪ ِ‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﮔم ﭤﻳڻ ﺟﺎ ﮔﮫٽ اﻣڪﺎن آھن‪ .‬ﭘﺮ ﺟﻲ ﻣﺧﺗﻠف اڏاﻣون آھن ﺟﻳﺋن ﺗﻪ ھڪ اڏام آھﻲ ﺟﻧﮫن ۾‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﮐﺎن ﻣﺳﺎﻓﺮ ﭼڙھﻳﺎ ۽ ﻣﺻﺮ ﺟﻲ ھواﺋﻲ اڏي ﻗﺎھﺮه ۾ ﺳڀ ﻟﭤﺎ‪ .‬اﺗﻲ ڪن ﻣﺳﺎﻓﺮن ﮐﻲ ڪﻲ‪ .‬اﻳل‪.‬‬ ‫َ‬
‫اﻳم ﺟﮫﺎز ذرﻳﻌﻲ ڪوﭘﻧﮫﻳﮔن وﭴﭨو آھﻲ‪ ،‬ڪن ﮐﻲ ﻟﻔﭤﻧﺳﺎ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز رﺳﺗﻲ‪ -‬ﺟﻳڪو ٽن ڪﻼڪن ﮐﺎن‬
‫ﭘوء اﭼﭨو آھﻲ‪ -‬ﻓﺮﺋﻧڪﻔﺮٽ )ﺟﺮﻣﻧﻲ( وﭴﭨو آھﻲ‪ ،‬ڪن ﮐﻲ ﭤﺎﺋﻲ اﻳﺋﺮ ﻻﺋﻳن ذرﻳﻌﻲ ﭘﺋﺮس وﭸﭨو آھﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ‬ ‫ِ‬
‫ﭼﻧد ﻣﺳﺎﻓﺮ اھڙا آھن ﺟن ﮐﻲ ﺳﺎﮘﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ اﮘﺗﻲ ﻟﻧڊن وﭸﭨو آھﻲ‪ .‬ان ردوﺑدل ۾ ھواﺋﻲ اڏي ﺗﻲ ڪم‬
‫ڪﻧدڙ ﻣﺰدور ڪڏھن ڪڏھن ﺳﺎﻣﺎن ﮐﻲ ﻏﻠط ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎزن ۾ ﭼﺎڙھﻲ ﮀڏﻳﻧدا آھن‪ ،‬وﻳﺗﺮ ﺟﻲ ٽﺋگ ﻳﺎ‬
‫ﻏﻠطﻲء ﺟﺎ ﮔﮫﭨﺎ اﻣڪﺎن ﭤﻳو ﭘون‪ .‬ان ڪﺮي ﺿﺮوري‬ ‫َ‬ ‫ﭘوء‬
‫ﭼﻧﺑڙﻳل اﺋڊرﻳس وارو ﭘﻧو ﭰﺎٽﻲ ﭘﻳو آھﻲ ﺗﻪ ِ‬
‫آھﻲ ﺗﻪ ﺑﺋگ ﺟﻲ اﻧدر ﭘڻ ھڪ اﺋڊرﻳس رﮐﺟﻲ ﺟﻳﺋن اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ ﮘوﻻ ۾ ھواﺋﻲ اڏن ﮐﻲ ﺳﮫوﻟﻳت ﭤﺋﻲ‪.‬‬
‫‪26‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺑورڊﻧگ ڪﺎرڊ‬
‫ﺟﮫﺎز ۾ وﻳﮫڻ ﺟو ڪﺎرڊ ﺟﻧﮫن ﺗﻲ ﺳﻳٽ ﻧﻣﺑﺮ ﺑﻪ ﭤﺋﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﺑورڊﻧگ ڪﺎرڊ ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ .‬اﻳﺋﺮﻻﺋﻳن‬
‫ﻻء ﺑورڊﻧگ‬ ‫ڪﻣﭘﻧﻲء وارا ﺳﺎﻣﺎن وﭠڻ ﺑﻌد ﺗوھﺎن ﺟﻲ ٽڪﻳٽ ﺟو ﻣﭤﻳون ڪوﭘن ﭰﺎڙي ﺟﮫﺎز ۾ وﻳﮫڻ ِ‬
‫َ‬
‫دريء واري‪ ،‬ﭔﻲ وﭼﻳن ۽‬
‫َ‬ ‫ﻻء ﮔﮫﭨو ڪﺮي ٽﻲ ٽﻲ ﺳﻳٽون ﭤﻳن‪ .‬ھڪ‬ ‫ڪﺎرڊ ڏﻳﻧدا آھن‪ .‬ﺟﮫﺎز ۾ وﻳﮫڻ ِ‬
‫ﭘوء‬
‫دريء ﮐﺎن وﻳﮫﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﻟﮫڻ ﭼڙھڻ وﻗت ﻧظﺎرو ڏﺳڻ ﭤﺎ ﭼﺎھﻳو ﺗﻪ ِ‬ ‫َ‬ ‫ٽﻳن ﭘﺎﺳﻲ واري‪ .‬ﺟﻲ‬
‫ﻻء اٿ وﻳﮫﻪ ڪﺮڻ ﭤﺎ ﭼﺎھﻳو ﺗﻪ‬ ‫دريء واري ﺳﻳٽ ﺑﮫﺗﺮ آھﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﺟﻳڪڏھن ذري ذري ﺑﺎٿ روم ِ‬ ‫َ‬
‫ﺑﺟﺎء ﭘﺎﺳﻲ واري ﺳﻳٽ وﭠﻲ وﻳﮫﺟﻲ‪ .‬ھواﺋﻲ ڪﻣﭘﻧﻲ ۽ رب ﺟﻲ رﺿﺎ ﺗﻲ راﺿﻲ‬ ‫ِ‬ ‫ﭔﻳن ﺟﻲ ﺳک ﭰٽﺎﺋڻ‬
‫وﭼﺋﻳنء ﺳﻳٽ ﺗﻲ وﻳﮫﻲ رھﻧدا آھن‪.‬‬
‫َ‬ ‫رھڻ وارا ﭼﭘڙي ڪﺮي‬
‫اﭴڪﻠﮫﻪ ھﺮ ﺟﮫﺎز ۾ ﺳﮔﺮﻳٽ ﭘﻳﺋﻧدڙن ﮐﻲ ڌار‪ -‬ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﭘﭠﻳن ﺳﻳٽن ﺗﻲ وﻳﮫﺎرﻳن ﭤﺎ‪ .‬ﺑورڊﻧگ‬
‫ڪﺎرڊ ﺗﻲ ﺗوھﺎن ﺟو ﺳﻳٽ ﻧﻣﺑﺮ ھﺋڻ وﻗت ﺗوھﺎن ﮐﺎن اھو ﺿﺮور ﭘﮀﻧدا ﺗﻪ ﺳﮔﺮﻳٽ ﮀڪﻳو ﭤﺎ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬

‫اﻣﻳﮔﺮﻳﺷن‬
‫ھﺮ ﻣﻠڪ ۾ اﻣﻳﮔﺮﻳﺷن ﮐﺎﺗو اﻳﻧدڙ ۽ وﻳﻧدڙ ﻣﺳﺎﻓﺮن ﺟو رڪﺎرڊ رﮐﻲ ﭤو ﺗﻪ ڪﮫڙا ﭔﺎھﺮ وﻳﺎ ۽‬
‫ڪﮫڙا ﻣﻠڪ اﻧدر ﮔﮫڙﻳﺎ ۽ ڪﭤﻲ رھﻳل آھن‪ .‬ھﺮ ﻣﻠڪ ﻣﺎن وﭸڻ وﻗت ﻳﺎ اﭼڻ وﻗت اﻣﻳﮔﺮﻳﺷن ﮐﺎﺗﻲ‬
‫ﺟو ھڪ ڪﺎرڊ‪ -‬اﻳﻣﺑﺎرڪﻳﺷن‪/‬ڊﺳﺋﻣﺑﺎرڪﻳﺷن ڪﺎرڊ‪ -‬ﭜﺮي ﮐﻳن ڏﻳﭨو ﭘوﻧدو آھﻲ‪ .‬ﺟﻧﮫن ﺑﻌد ھو‬
‫ﭘﺎﺳﭘورٽ ﺗﻲ ‪ Exit‬ﻣﻠڪ ﮐﺎن ”ﭔﺎھﺮ“ وﭸڻ ﻳﺎ ‪” – Enter‬اﻧدر“ ﮔﮫڙڻ ﺟو ﭠﭘو ھﭨﻲ ڏﻳﻧدا آھن‪.‬‬

‫ذاﺗﻲ ﭼڪﺎس‬
‫ھﺎء ﺟﺋڪﻧگ ﺟﻲ ﺣﺎدﺛن ڪﺮي اﭴڪﻠﮫﻪ ھﺮ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﺟﻲ اﻟﻳڪٽﺮاﻧڪ ﻣﺷﻳن‬ ‫ﺟﮫﺎز ﺗﻲ وڌﻧدڙ ِ‬
‫ﻻء وٽس ڪو ﭘﺳﺗول‪ ،‬ﺧﻧﺟﺮ‪ ،‬ﺑم ﻳﺎ ﻟوھﻲ ھﭤﻳﺎر ﺗﻪ‬ ‫)اﺳڪﺋﻧﺮ( ذرﻳﻌﻲ ﭼڪﺎس ﭤﺋﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ان ﭘڪ ڪﺮڻ ِ‬
‫ﻧﻪ آھﻲ‪ .‬ﻣﺳﺎﻓﺮ ﺳﺎن ﮔڏ ﺳﻧدس ﺑﺮﻳف ڪﻳس ﻳﺎ ﭤﻳﻠﮫﻲ ﺟﻲ ﺑﻪ ﭼڪﺎس ڪﺋﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟون‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء وٽ ﻟوھﻲ ﺳﺎﻣﺎن‬
‫َ‬ ‫اﻟﻳڪٽﺮاﻧڪ ﻣﺷﻳﻧون ﺗﻣﺎم ﺟﻠد ڪم اڪﻼﻳو ﮀڏﻳن ۽ ﺟﻳڪﻲ ڪﺟﮫﻪ ﺑﺋگ ۾ ﻳﺎ‬
‫آھﻲ ان ﺟو ﻓوٽو اﭼﻳو وﭸﻲ‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻪ ﺷﺮوع ۾ ﺟﻳڪﻲ ﻣﺷﻳﻧون ھوﻧدﻳون ھﻳون‪ ،‬اھﻲ ﭼﻘﻣﻘﻲ طﺎﻗت ﺗﻲ‬
‫اﻻرم وﭴﺎﺋﻳﻧدﻳون ھﻳون‪ ،‬ان ۾ ڪﺎﻓﻲ دﻗت ﭤﻳﻧدي ھﺋﻲ‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ﻣﺎﭨﮫو ﻣﺷﻳن ﻣﺎن ﻟﻧﮔﮫﻳو ﺗﻪ ﻣﺷﻳن‬
‫ڌاﺗوء‬
‫َ‬ ‫ﺻدريء ﺟﺎ ﭔﻳڙا ڪﻧﮫن‬
‫َ‬ ‫اﻻرام وﭴﺎﻳو‪ .‬ﺧﺑﺮ ﭘﺋﻲ ﺗﻪ ھن وٽ ﭘﺳٽل ﻳﺎ ﺧﻧﺟﺮ ﺗﻪ ﻧﻪ آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻧدس‬
‫ﺟﺎ ﭠﮫﻳل آھن‪ ،‬ان ڪﺮي ﻣﺷﻳن اﻻرم ﭘﺋﻲ ڏﺋﻲ ﻳﺎ ﻏﺮﻳب ﺟﻲ ڪﮀﻲ ﺟو ﭔﻳڙو ٽٽل آھﻲ ﺳو ڪﺎﻧٽو ھﻧﻳو‬
‫آء‪ .‬ﻳو‪ .‬ڊي ڪﺮي‪.‬‬ ‫ﭘﻳو ھﻠﻲ‪ .‬ﻋورﺗن ﺟﻲ ﺑﺎڊﻳن ۾ ﻟوھﻲ ڪڙا ھﺟڻ ڪﺮي اڪﺛﺮ اﻻرم وﭴﻧدو ھو‪ -‬ﻳﺎ ِ‬

‫اﻧﺗظﺎر ﮔﺎھﻪ‬
‫ﻣﭤﺋﻳن ﭼڪﺎس ﺑﻌد ﻣﺳﺎﻓﺮ اﻧﺗظﺎر ﮔﺎھﻪ )ﻻﺋوﻧﺞ( ۾ اﭼﻲ وﻳﮫﻧدا آھن‪ .‬ﺟﮫﺎز ﺟﻲ اڏام ﮐﺎن ڏھﻪ‬
‫ﭘﻧڌرھن ﻣﻧٽ اڳ ﻻﺋوڊ اﺳﭘﻳڪﺮن ﺗﻲ اﻋﻼن ڪﻳو وﻳﻧدو آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﻣﺳﺎﻓﺮ ﺟﮫﺎز ۾ ﭼڙھن‪ .‬ڪڏھن‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء وارا ﻣﺳﺎﻓﺮن ﮐﻲ ﺑس ۾ ﭼﺎڙھﻲ ﺟﮫﺎز‬
‫َ‬ ‫ﺟﮫﺎز ﭘﺮي ﺑﻳﭠل ھوﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ان ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ‬
‫ﺗﺎﺋﻳن وﭠﻲ اﻳﻧدا آھن‪.‬‬
‫‪27‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز‬
‫ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ڏاڪڻ وٽ ﻣﺳﺎﻓﺮن ﮐﺎن ﺳﻧدن ﺑورڊﻧگ ڪﺎرڊ وﭠﻲ‪ ،‬ﮐﻳن ﻣﻘﺮر ﺟﺎﻳن ﺗﻲ‬
‫ﭘوء ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﻣﭤﻲ اڏاﻣڻ ﻣﮫل ﺳﻳٽ ۾ ﻟﮘل ﭘٽو ﭼﻳﻠﮫﻪ ﺳﺎن‬ ‫اﻳﺋﺮھوﺳٽﺳون ﻳﺎ اﺳٽﻳورڊ وﻳﮫﺎرﻳﻧدا آھن‪ِ .‬‬
‫ﻻء ﭼﻳو وﻳﻧدو آھﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن ﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﻣﭤﻲ اڏاﻣڻ واي ﻟﻳول ﺗﻲ ﭘﮫﭼﻧدو آھﻲ ﺗﻪ‬‫ﭔڌڻ ۽ ﺳﮔﺮﻳٽ ﻧﻪ ﮀڪڻ ِ‬
‫ﻻء اﻋﻼن ڪﻳو وﻳﻧدو آھﻲ‪ .‬ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﻟﮫڻ وﻗت ﭘڻ اھو ﻋﻣل ورﺟﺎﻳو‬ ‫ﺑﻳﻠٽ ﮐوﻟڻ ۽ ﺳﮔﺮﻳٽ ﮀڪڻ ِ‬
‫وﻳﻧدو آھﻲ‪.‬‬
‫ڪڏھن ڪڏھن ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ھﻠﻧدي ڪﻧﮫن اھڙي ﺣﺻﻲ ‪ Air-Pocket‬۾ ﺑﻪ اﭼﻲ وﻳﻧدو آھﻲ‪،‬‬
‫ﻻء اﻳﺋﺮ ھوﺳٽس ﺗوھﺎن ﮐﻲ ﭼڙھڻ ﻣﮫل ﺋﻲ‬ ‫ﻻء ھوا ﺟﻲ ﮐوٽ ھوﻧدي آھﻲ‪ .‬ان ِ‬ ‫ﺟﺗﻲ ﺳﺎھﻪ ﮐﭨڻ ِ‬
‫ﭔڌاﺋﻳﻧدي ﺗﻪ ﺟﻲ اھڙي ﺣﺎﻟت درﭘﻳش اﭼﻲ ﺗﻪ ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﺳﻳٽن ﻣﭤﺎن رﭔڙ ﺟﺎ ﭔوﭤﺎڙا ھﻳٺ ﻟڙڪﺎﻳﺎ وﻳﻧدا‬
‫ﺟﻳﺋن اھﻲ ﻧڪ ۽ وات ﺗﻲ رﮐﻲ ﺟﮫﺎز ۾ رﮐﻳل آڪﺳﻳﺟن اﺳﺗﻌﻣﺎل ڪﺮي ﺳﮔﮫو‪.‬‬
‫ڪڏھن ڪڏھن ﺟﮫﺎز ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ﻣﭤﺎن ﻟﮘﺎﺗﺎر ھﻠﻧدو آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن ﻣﻧﻳﻼ ﺗﺎﺋﻳن ﺳﭴو‬
‫وﻗت اﺋٽﻼﻧٽڪ ﺳﻣﻧڊ ﻣﭤﺎن ھﻠﻧدو آھﻲ‪ .‬اھڙن ﻣوﻗﻌن ﺗﻲ اﻳﺋﺮھوﺳٽس ﻣﺳﺎﻓﺮن ﮐﻲ ﺳﻣﺟﮫﺎﺋﻲ ﮀڏﻳﻧدي‬
‫ﮘﭼﻲء ۾‬
‫َ‬ ‫آھﻲ ﺗﻪ ﺟﻲ ﺧداﻧﺧواﺳﺗﻪ ﺣﺎدﺛو ﭤﺋﻲ ﺗﻪ ﺳﻳٽن ھﻳﭠﺎن رﭔڙ ﺟون ﻻﺋف ﺟﺋڪﻳٽون )ﺻدرﻳون(‬
‫ﻻء ان‬‫ﺟﺮﺳﻲء ۾ ھوا ﭜﺮڻ ِ‬
‫َ‬ ‫ﭘﺎﺋﻲ ﮀڏﺟن ﺟﻳﺋن ﭔڏڻ ﺑدران ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ﻣﭤﺎن ﺗﺮي ﺳﮔﮫﺟﻲ‪ .‬ان رﭔڙ ﺟﻲ‬
‫ﺟﻲ ھﻳﭠﺎن ڌاﮘو ﭔڌل ھوﻧدو آھﻲ ان ﮐﻲ ﺳٽ ڏﻳڻ ﺳﺎن اھﺎ ھوا ﺳﺎن ﭜﺮﺟﻲ وﻳﻧدي آھﻲ‪.‬‬
‫ﺟﮫﺎز ۾ اڏام ﺟﻲ وﻗت ﻣوﺟب ﻣﺳﺎﻓﺮن ﮐﻲ ﭼﺎﻧﮫﻪ ﻳﺎ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎراﺋﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺟﻲ رات ﺟﻲ وﻗت‬
‫وڏي اڏام اﭠن ڏھن ڪﻼڪن ﺟﻲ آھﻲ ﺗﻪ ﻓﻠم ﺷو ﺑﻪ ڏﻳﮐﺎرﻳووﭸﻲ ﭤو‪ ،‬۽ ﺟﻲ ڪو ڏﺳڻ ﻧﻪ ﭼﺎھﻲ ﺗﻪ‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺳﻳٽ ﮐﻲ ﭘﭠﻳﺎن ﻻڙي ﺳﻣﮫﻲ رھﻲ ﻳﺎ ﺑﺗﻲ ﭔﺎري ڪﺗﺎب‪/‬اﺧﺑﺎر وﻳﮫﻲ ﭘڙھﻲ‪.‬‬
‫ﻻء ﺷﻳو‬‫ھﺮ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﺑﺎٿ روم ۾ ڪﺎڪوس ۽ ھٿ ﻣﻧﮫن ڌوﺋڻ ﺟﻲ ﺑﻧدوﺑﺳت ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻣﺮدن ِ‬
‫ﻻء ﭘﻧﺎ ۽ ٽﺷو ﭘﻳﭘﺮ ﭤﻳن ۽‬‫ﻻء ﺳﺋﭻ‪ ،‬ﺻﺎﺑڻ‪ ،‬ﻳوڊي ڪوﻟون ۽ ھٿ اﮔﮫڻ ِ‬ ‫ﺟو ﺳﺎﻣﺎن ﻳﺎ اﻟﻳڪٽﺮڪ ﺷﻳور ِ‬
‫ﻻء ﺳﻳﻧﻳٽﺮي ٽﺋﺎل‪ -‬ڪوٽﻳڪس‪ ،‬ٽﺋﻣﭘﻳڪس وﻏﻳﺮه ﭘڻ‪.‬‬ ‫ﻋورﺗن ِ‬
‫ﺳﻲء ﻟﮘﻲ ﻳﺎ ﻧﻧڊ‬
‫ُ‬ ‫ڪﻳﺗﺮن ﺟﮫﺎزن ۾ ﺳﻳٽن ﺟﻲ ﻣﭤﺎن وھﺎﭨﺎ ۽ ﺑﻼڪﻳٽ رﮐﻳل ﭤﻳن‪ ،‬ﺟﻳﺋن ڪﻧﮫن ﮐﻲ‬
‫اﭼﻲ ﺗﻪ ﻣﭤﺎن ﺑﻼڪﻳٽ ﻳﺎ وھﺎﭨو ﮐﭨﻲ اﺳﺗﻌﻣﺎل ڪﺮي‪.‬‬
‫ﻻء ﭘڻ وﻳﺰا اﮘواٽ وﭠڻ‬ ‫ﻻء ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور وﭸڻ ِ‬
‫)ﻧوٽ‪:‬اﭴڪﻠﮫﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻳن ِ‬
‫ﺿﺮوري ڪﺋﻲ وﺋﻲ آھﻲ‪(.‬‬
‫‪28‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ڪوﻟﻣﺑو ﮐﺎن ڪوﻻﻟﻣﭘور‬

‫ڪوﻟﻣﺑو ﮐﺎن ﺳﻧﮔﺎﭘور اﻳﻧدي ﺟﮫﺎز ۾ ﭔن ﭴﭨن ﺳﺎن ﮘﺎﻟﮫﻳون ڪﺮڻ ﺟو ﻣوﻗﻌو ﻣﻠﻳو‪ .‬ھڪ ﺗﻪ‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟو ﮀوڪﺮو ﻋﻠﻲ ۽ ﭔﻳو اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﻋﺎﻣﺮ ڪﺎﺳﻣﻳﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻣﺑﺋﻲء ۾‬
‫َ‬ ‫ڪﺮاﭼﻲء ﮐﺎن ﺋﻲ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔڏ ﭼڙھﻳو ھو‪ .‬ﺗﻳﺮھن ﭼوڏھن ﺳﺎﻟن ﺟو ﻣس ﭤﻳﻧدو‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﻋﻠﻲ‬
‫ﭔﻳﺎ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﻟﮫﻲ وﻳﺎ ﭘﺮ ھﻲ اﺳﺎن ﺳﺎن ﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ وﻳﭠو رھﻳو‪ .‬ڪوﻟﻣﺑو ﺟﮫﺎز ﭘﮫﺗو ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ڪﺟﮫﻪ ﻟﭤﺎ‬
‫۽ ﭔﻳﺎ ﭼڙھﻳﺎ‪ .‬ھﻲ ڪوﻟﻣﺑو اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﺑﻪ اڪﻳﻠو ﭰﺮي رھﻳو ھو‪ .‬ڪوﻟﻣﺑو ﮐﺎن ﺳﻧﮔﺎﭘور اﻳﻧدي وﻗت‬
‫اﺗﻔﺎق ﺳﺎن ھن ﺟﻲ ﺳﻳٽ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﭜﺮ ۾ ھﺋﻲ ﺳو ﺟﮫﺎز ۾ ﻟﻧﭻ ﺑﻌد ﮐﺎﻧﺋس ﺧﺑﺮ ﭼﺎر ورﺗم ﺗﻪ اڪﻳﻠو‬
‫ڪﻳڏاﻧﮫن وﭸﻲ رھﻳو آھﻳن‪ .‬ﭘﺎڻ ﭔڌاﻳﺎﺋﻳن ﺗﻪ ھو ھﺮ ﺳﺎل ھﻧن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺟڏھن ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ اﺳڪول ﮐﺎن‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ واﭘﺎري آھﻲ‬
‫َ‬ ‫ڪﺮاﭼﻲء ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﭼﺎﭼﻲ وٽ وﻳﻧدو آھﻲ ﺟﻳڪو‬
‫َ‬ ‫ﻣوڪﻠون ﭤﻳﻧدﻳون آھن ﺗﻪ‬
‫ﺳوﺳﺎﺋٽﻲء ۾ رھﻲ ﭤو‪ .‬ﭘﺎڻ آﻏﺎ ﺧﺎﻧﻲ ﮐوﺟﺎ‬
‫َ‬ ‫۽ ﺑﻧدر روڊ ﺗﻲ ﺟﻧﺎح ﺟﻲ ﻣﺰار ﺟﻲ ﺳﺎﻣﮫون ڪﺮﺳﭼن‬
‫ﭘﻲء ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ رھﻲ ﭤو‪ ،‬اﺗﻲ ﺟو ﭘﺎﺳﭘورٽ ۽ ﺷﮫﺮﻳت اﭤس‪ .‬دراﺻل ﺳﻧدس‬ ‫ُ‬ ‫آھن‪ .‬ﺳﻧدس‬
‫ﺑﻣﺑﺋﻲء ﺟﺎ رھﺎڪو ھﺋﺎ ۽ واﭘﺎر ﺧﺎطﺮ ڪﻲ ﺳﺎﺋوٿ آﻓﺮﻳڪﺎ ۾ وﭸﻲ رھﻳﺎ ﺗﻪ ڪﻲ‬ ‫َ‬ ‫ڏاڏا‪ ،‬ﭘڙڏاڏا‬
‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ۽ ڪﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾‪ .‬ﺟﻳڪﻲ ﺟﺗﻲ آھن اھﻲ اﺗﻲ ﺟون زﺑﺎﻧون ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن‪ ،‬ﭘﺮ ﮔﮫﺮ ۾‬
‫ڪﮀﻲ ﻳﺎ ﮔﺟﺮاﺗﻲ ﮘﺎﻟﮫﻳن‪.‬‬
‫ﮐوﺟﺎ واﭘﺎري ڪﻣﻳوﻧٽﻲ ﺳﺎن ﺗﻌﻠق رﮐن ﭤﺎ ۽ ﺑوھﺮﻳن واﻧﮔﺮ دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ڪﻧڊ ڪڙڇ ۾ ﻣﻠﻧدا‪-‬ﺧﺎص‬
‫ڪﺮي اﻳﺷﻳﺎ ۽ آﻓﺮﻳڪﺎ ﮐﻧڊ ۾‪ ،‬ﻳﺎ ھﻧدي وڏي ﺳﻣﻧڊ ۽ ﭘﺋﺳﻔڪ ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ﭔﻳٽن ﺗﻲ‪ .‬ﮐوﺟن ﺟون ﭔﻪ‬
‫ڌرﻳون آھن‪ :‬ھڪ آﻏﺎ ﺧﺎﻧﻲ )اﺳﻣﺎﻋﻳﻠﻲ( ۽ ﭔﻲ اﺛﻧﺎ ﻋﺷﺮي‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﺳﻧڌ‬
‫ﺟﻲ ﺷﮫﺮن‪ :‬ﺣﻳدرآﺑﺎد‪ ،‬ڪﺮاﭼﻲ‪ ،‬ﺗﻠﮫﺎر‪ ،‬ﺳﮐﺮ‪ ،‬ﺑدﻳن ﭘﺎﺳﻲ ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨﺎ ﮐوﺟﺎ رھن ﭤﺎ‪ -‬ﺟن ﻧﻪ ﻓﻘط واﭘﺎر ۾‬
‫ﻧﺎﻟو ﭘﻳدا ڪﻳو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﻌﻠﻳم ۽ ھﻧﺮن ۾ ﭘڻ‪ .‬اﺳﺎن ﻣﺎن ڪﻳﺗﺮن ﮐﻲ ﺷﺎﻳد اھﺎ ﺧﺑﺮ ﻧﻪ ھﺟﻲ ﺗﻪ ﮐوﺟﺎ‬
‫ڪﻳﺮ آھن؟ اﺛﻧﺎ ﻋﺷﺮي ﮐوﺟﻲ ۽ اﺳﻣﺎﻋﻳﻠﻲ ﮐوﺟﻲ ۾ ڪﮫڙو ﻓﺮق آھﻲ؟‬
‫ﭘوء ﺧﻼﻓت ﺟﻲ دور ۾ ﺟڏھن ﻣﺻﺮي ﺑﺎﻏﻳن ﺣﺿﺮت ﻋﺛﻣﺎن رﺿﻪ ﮐﻲ ﺷﮫﻳد‬ ‫ﺣﺿور ﺟن ﮐﺎن ِ‬
‫ڪﺮي وڌو ﺗﻪ ﺣﺿﺮت ﻋﻠﻲ ﺧﻠﻳﻔو ﻣﻘﺮر ﭤﻳو‪ .‬اﻣﻳﺮ ﻣﻌﺎوﻳﻪ رﺿﻪ ۽ ﺣﺿﺮت ﻋﻠﻲ رﺿﻪ ﺟﻲ وچ ۾‬
‫ﻗﺻﺎص ﻋﺛﻣﺎن رﺿﻪ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻲ ﺟﻧگ ﭤﻲ ﺗﻪ ھڪ ﺟﻣﺎﻋت ﺣﺿﺮت ﻋﻠﻲ رﺿﻪ ﺟﻲ ﻟﺷڪﺮ ﮐﺎن‬ ‫ِ‬
‫ﭔوﻟﻲء ۾ ﺧﺎرﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫ھﻲء ﺟﻣﺎﻋت ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﺧوارج ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺷﮫور ﭤﻲ ﺟﻳڪﻲ ﻋﺎم‬ ‫َ‬ ‫ڌار ﭤﻲ وﻳﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺷﻳﻌﺎن ﻋﻠﻲ رﺿﻪ ﺳڏﻳﺎ‬ ‫ِ‬ ‫ﺳڏﺟڻ ﻟﮘﺎ‪ .‬ﺟﻳڪﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﺣﺿﺮت ﻋﻠﻲ رﺿﻪ ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ وڙھﻧدا رھﻳﺎ اھﻲ‬
‫وﻳﺎ‪ .‬ڪﺟﮫﻪ ﻋﺮﺻو ﮔذرڻ ﺑﻌد ھﻲ ﺷﻳﻌﺎن ﺑﻪ اﺛﻧﺎ ﻋﺷﺮي ۽ اﺳﻣﺎﻋﻳﻠﻲ ﭔن ﻓﺮﻗن ۾ ورھﺎﺋﺟﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﺛﻧﺎ‬
‫ﻋﺷﺮي ﺣﺿﺮت ﺟو ﻋﻘﻳدو آھﻲ ﺗﻪ ﺣﺿﺮت ﻋﻠﻲ رﺿﻪ رﺳول اڪﺮم ﺟو وﺻﻲ ۽ ﺑﻼﻓﺻل ﺧﻠﻳﻔو‬
‫ﺳواء ﺧﺎﻟﻲ ﻧﭤو‬
‫ِ‬ ‫ﭘوء ﻣﺳﻠﻣﺎﻧن ﺟو ﺑﺮﺣق اﻣﺎم آھﻲ ۽ ﺟﺋﻳن ﺗﻪ زﻣﺎﻧو اﻣﺎم ﮐﺎن‬
‫آھﻲ ۽ ﺣﺿور ﺟن ﮐﺎن ِ‬
‫ﭘوء اﻣﺎﻣت ﺳﻧدن اوﻻد ۾ ﭰﺮﻧدي ﭔﺎرھﻳن اﻣﺎم ﻣﮫدي رﺿﻪ‬ ‫ﻋﻠﻲء ﮐﺎن ِ‬
‫َ‬ ‫رھﻲ ﺳﮔﮫﻲ‪ ،‬ان ڪﺮي ﺣﺿﺮت‬
‫‪29‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫اﻣﺎم زﻣﺎن آھﻲ‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ھﻠﻧدڙ زﻣﺎﻧﻲ ﺟو اﻣﺎم آھﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ھڪ ﻏﺎر ۾ روﭘوش ﭤﻲ وﻳﺎ‬‫ﺗﺎﺋﻳن ﭘﮫﺗﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ِ‬
‫آھن ۽ ﻗﻳﺎﻣت وﻳﺟﮫﻲ اﭼڻ ﺗﻲ اﻣﺎم ﻣﮫدي وري ظﺎھﺮ ﭤﻳﻧدو‪.‬‬
‫اﺛﻧﺎ ﻋﺷﺮي ﺟﻲ ﭔﺎرھﻳن اﻣﺎﻣن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ھﻲ آھﻲ‪ :‬ﺣﺿﺮت ﻋﻠﻲ‪ ،‬ﺣﺳن‪ ،‬ﺣﺳﻳن‪،‬زﻳن اﻟﻌﺎﺑدﻳن‪ ،‬ﻣﺣﻣد‬
‫ﺑﺎﻗﺮ‪ ،‬ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق‪ ،‬ﻣوﺳﻲٰ ڪﺎظم‪ ،‬ﻋﻠﻲ اﻟﺮﺿﺎ‪ ،‬ﻣﺣﻣد ﺗﻘﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻲ ﻧﻘﻲ‪ ،‬ﺣﺳن ﻋﺳڪﺮي ۽ ﭔﺎرھون‬
‫اﻣﺎم‪-‬ﻣﮫدي‪ -‬آﺧﺮاﻟﺰﻣﺎن‪.‬‬
‫ان ﺟﻲ ﺑﺮﻋڪس اﺳﻣﺎﻋﻳﻠﻲ ﺣﺿﺮت ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﺗﺎﺋﻳن ﮀﮫن اﻣﺎﻣن ﺟﺎ ﻗﺎﻋل آھن‪ ،‬ﭘﺮ ھو ﺳﺗﻳن‬
‫اﻣﺎم ﻣوﺳﻲٰ ﻗﺎظم ﮐﻲ ﻧﻪ ﭘﺮ اﻣﺎم ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﺟﻲ ﭔﺋﻲ ﭘٽ اﺳﻣﺎﻋﻳل ﮐﻲ ﻣﭸﻳن ﭤﺎ ۽ ان ﮐﺎن ﺋﻲ اﻣﺎﻣت‬
‫ﺟو ﺳﻠﺳﻠو اﮘﺗﻲ وڌاﺋﻳن ﭤﺎ‪ .‬اھڙي رﻳت ﭘﺮﻧس آﻏﺎ ڪﺮﻳم اﺳﻣﺎﻋﻳﻠﻲ اﻣﺎﻣن ﺟﻲ ان ﺳﻠﺳﻠﻲ ﺟو‬
‫اوﭨوﻧﺟﺎھون ﺣﺎﺿﺮ اﻣﺎم آھﻲ‪.‬‬
‫ﺟﮫﺎز ۾ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭔوﻟﮫﻪ اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻋﺎﻣﺮي ڪﺎﺳﻣﻳﺮ ﻧﺎﻟﻲ ھڪ ﻧوﺟوان ﺳﺎن ﭤﻲ‪.‬‬
‫ڪوﻟﻣﺑو اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻓﻼﺋﻳٽ ﺟو ﻧﻣﺑﺮ ‪ 322‬ھو‪ .‬ان ﮐﺎن اڳ ‪ 422‬ﻧﻣﺑﺮ واري اڏام ﮐﻲ‬
‫ﻻء ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ڏھﻪ دﻓﻌﺎ اﻋﻼن‬ ‫ڪوﻟﻣﺑو ﮐﺎن ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻲ ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن ﺷﮫﺮ ڏي وﭸﭨو ھو‪ .‬ﺟﻧﮫن ِ‬
‫ﭤﻳو ھوﻧدو‪:‬‬
‫”اﻳﺋﺮﻟﻧڪﺎ ﺟﻲ اڏام ﻧﻣﺑﺮ ‪ 422‬وﭸڻ واري آھﻲ‪ ،‬ﻣﺳﺎﻓﺮن ﮐﻲ آﺧﺮي دﻓﻌو اﻋﻼن ﭤو ڪﺟﻲ ﺗﻪ‬
‫ھو ﺟﮫﺎز ۾ اﭼﻲ ﭼڙھن‪ “.‬ھﺮ دﻓﻌﻲ اﻋﻼن ﺑﻌد اھو ورﺟﺎﻳو ﭘﺋﻲ وﻳو ﺗﻪ ان ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ ھﺎڻ وري اﻋﻼن‬
‫ﻧﻪ ڪﻧداﺳﻳن ۽ ﺟﻲ ڪو ﻣﺳﺎﻓﺮ رھﺟﻲ وﻳو ﺗﻪ اھﺎ ان ﺟﻲ ذﻣﻳواري آھﻲ‪.‬‬
‫آﺻف ﭼﻳو ﺗﻪ ڪﻣﺎل آھﻲ‪ .‬ھﺮ دﻓﻌﻲ اھو ﭼﺋﻲ ﺗﻪ آﺧﺮي اطﻼع آھﻲ وري اﻋﻼن ﻧﻪ ڪﻧداﺳﻳن‪،‬‬
‫ﭘوء ﺑﻪ وري ﺳﺎﮘﻳو ﺳﺎﮘﻳو اﻋﻼن ﭘﻳو ﭤﺋﻲ‪ .‬اھڙي ﺻورت ۾ ان دڙڪﻲ ﺟو ڪﮫڙو اﺛﺮ‪ .‬ﭔﻲ‬ ‫ان ﮐﺎن ِ‬
‫ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ ﺟﻳڪڏھن ان ﺟﮫﺎز ﺟو ڪو ﺑﻪ ﻣﺳﺎﻓﺮ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﻣوﺟود ھوﻧدو ﺗﻪ وڌ ۾ وڌ ﭔﻳو دﻓﻌو ﭔڌڻ‬
‫ﺗﻲ اﭼﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﭼڙھﻧدو‪ ،‬ﺟو ھن ﺟو ﭘﻧﮫﻧﺟو ﺑﻪ ﻧﻘﺻﺎن آھﻲ‪ ،‬۽ ھﻳڏاﻧﮫن اﺳﺎن ﺟو ﺟﮫﺎز ﺳﺎڍي اﭠﻳن‬
‫ﺑﺟﻲ وﭸﭨو ھو ان ﮐﻲ ﻧو اﭼﻲ ﭤﻳﺎ آھن‪ ،‬ﭘﺮ ڪو اطﻼع ﺑﻪ ڪو ﻧﻪ ﭤﺎ ڪن‪.‬‬
‫ﺗﺮﻗﻲء ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫ﺳواء“ ﻟﮫﻲ اﭼﺎن ﺗﻪ ﻧﺻﻳﺮ اﻋﺟﺎز ﮀﺎ ﭤو ﭼوي‪ .‬ﻣﻠڪ‬‫ُ‬ ‫واء‬
‫آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ﺗﺮس ﺗﻪ ” ُ‬
‫راھﻪ ﺗﻲ ﮔﺎﻣﺰن ۽ اﻣن اﻣﺎن آھﻲ ﻳﺎ اڏام ﺟو وﻗت ﺑدﻻﺋﻲ ﮀڏﻳو اﭤن‪ .‬اﻳﺋﺮ ﻟﻧڪﺎ ﺟﻲ ﻋﺎج ﺟﻲ ﭠﮫﻳل اﮀﻲ‬
‫ڪﺎﺋوﻧٽﺮ ﭘوﻳﺎن ڪﺎري ﺳﻧﮫﺎﻟﻲ ﮔﺮاﺋوﻧڊ ھﺎﺳٽس ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ان اڏام ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﺗﻪ ڪڏھوڪو ﻻﺋوﻧﺞ ۾‬
‫ﭘﮫﭼﻲ وﻳﺎ آھن‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﭤﻳﻠﮫو ۽ ﺑﺮﻳف ڪﻳس ڍوﺋﻲ ﺗﮐﺎ ﺗﮐﺎ آﻳﺎﺳﻳن‪ .‬رﺳﺗﻲ ﺗﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ۽ ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻻء ﺑورڊﻧگ ڪﺎرڊ ورﺗوﺳﻳن‪ .‬ﻻﺋوﻧﺞ ۾ ڏﺳون ﺗﻪ ﻣﺳﺎﻓﺮن ﺟﻲ‬ ‫ﭼڪﺎس ڪﺮاﺋﻳﺳﻳن ۽ ﺟﮫﺎز ۾ ﭼڙھڻ ِ‬
‫ڊﮔﮫﻲ ﻗطﺎر ﻟﮘﻲ ﭘﻳﺋﻲ آھﻲ‪ .‬ﭤﻳﻠﮫﺎ ۽ ﭤوﻧﺎ ھﭨﻲ اﺳﺎن ﺑﻪ اﭼﻲ اھڙي ھﻧڌ ﺗﻲ ﺑﻳﭠﺎﺳﻳن‪ ،‬ﺟﺗﺎن ﭘڪ ھﺋﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺟﺎء ﻣﻠﻲ وﻳﻧدي ۽ اﺳﺎن ﺟو اڄ ﺋﻲ ﭘﮫﭼڻ‬‫ِ‬ ‫ﻣﺻﺮ وارو ﺣﺎل ﭤﻳو ﺗﻪ ﺑﻪ اﺳﺎن ﺗﺎﺋﻳن ﻟﮘل ﻗطﺎر ﮐﻲ ﺟﮫﺎز ۾‬
‫ﺑﻪ ﺿﺮوي ھو‪ .‬ﮀو ﺟو ھﻲ ﺟﮫﺎز ھﭤن ﻣﺎن وﭸڻ ﺗﻲ ھڪ ﺗﻪ ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ ﺑﻳﭠل ٽﺋﻳن ﺟﮫﺎز ﺗﻲ ﭘﮫﭼﻲ ﻧﻪ‬
‫ﺳﮔﮫﺑو ۽ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺟﻲ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ آﻳل اﺳﺎن ﺟﺎ ڌﭨﻲ ﺳﺎﺋﻳن ﻣوٽﻲ وﻳﻧدا ۽ اﺳﺎن‬
‫ﻻء‬
‫ﭘﮫﺮﻳن ڏﻳﻧﮫن ﺋﻲ ﭘﺮدﻳس ۾ درﺑدر ﭤﻲ وﻳﻧداﺳﻳن‪ .‬ڪﻳڏاﻧﮫن ﺳﺎﻣﺎن ﮐﻲ ڍوﺋﻳﻧداﺳﻳن ۽ ڪﻳڏاﻧﮫن رھڻ ِ‬
‫ﮔﮫﺮ ﭘﮀﺎﺋﻳﻧداﺳﻳن‪ .‬ﮔﮫﻣڻ ﺗﻪ آﻳﺎ ڪو ﻧﻪ ھﺋﺎﺳﻳن ﺟو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺧﺮچ ﺗﻲ ٽﺋڪﺳﻳون ۽ ﻣﺰور ڪﻳون ۽‬
‫‪30‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ھوٽل ﺟو ﺧﺮچ ﭜﺮﻳون‪ -‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ اﺋﻳن ﺋﻲ ﭤﻳو‪ -‬ﺳﻧﮔﺎﭘور وارو ﺟﮫﺎز ﺑﻪ دﻳﺮ ﺳﺎن ﭘﮫﭼڻ‬
‫ﻻء آﻳل ھﺋﺎ ﺳﻲ ﺑﻪ رواﻧﺎ ﭤﻲ‬‫ﭜﺎء ِ‬
‫ڪﺮي ﻧڪﺮي وﻳو ۽ ڪواﻻﻟﻣﭘور ۾ ﺟﻳڪﻲ اﭜﺮا ﺳﭜﺮا اﺳﺎن ﺟﺎ آڌر َ‬
‫ﭼڪﺎ ھﺋﺎ‪.‬‬
‫ھﻲء ﻗطﺎر ﺳﻧﮔﺎﭘور ڏي‬ ‫َ‬ ‫ڪوﻟﻣﺑو اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﻟﮘل ان ﻗطﺎر ﻣﺎن ﭜﺮ ۾ ﺑﻳﭠل ﻧوﺟوان ﮐﺎن ﭘﮀﻳم ﺗﻪ‬
‫وﻳﻧدڙ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮن ﺟﻲ ﺋﻲ آھﻲ ﻧﻪ؟ ھﻣﺮاھﻪ ڪو اﺳﺎن ﮐﺎن ﺑﻪ وڌﻳڪ ڪﺎوڙﻳو ھو‪ ،‬ﺳو‬
‫ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﭘﮀڻ ﺗﻲ ﭘﺎڻ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳو‪” :‬ھﻲ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﺗﻪ ڏﺳو‪ ،‬ﻧﻪ ھﻲ ﭘﺗو‪ ،‬ﻧﻪ ھو ﭘﺗو‪ ،‬ﺑﻳﭠﻲ‬
‫ﺑﻳﭠﻲ ﺑﻪ اڌ ڪﻼڪ ﭤﻲ وﻳو آھﻲ‪“.‬‬
‫ﻻء ﺗﻪ ذري ذري ﭘﻳﺎ اﻋﻼن‬ ‫ﻣون ﺑﻪ ٽﻳڪو ڏﻳﺎرﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ھﺎ ڏس ﺗﻪ ﺳﮫﻲ ھن ﭔﻲ اڏام ‪ِ 422‬‬
‫ڪن‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اڏام ﺑﺎﺑت ڪﺎ ﺧﺑﺮ ﻧﻪ ﻧﭤﺎ ﭔڌاﺋﻳن‪ .‬اﺳﺎن ﺗﻪ ڪﻼڪ ڏﻳڍ ﮐﺎن اﻳﺋﺮﭘورٽ ﭔﺎھﺮان ﭘﺎﭨﻲ‬
‫ﭘﻲ ﭘﻳﺷﺎب ﭘﺋﻲ ڪﻳو ۽ ﭘﻳﺷﺎب ڪﺮي ﭘﺎﭨﻲ ﭘﺋﻲ ﭘﻳﺗو‪ .‬ﭼﮜو ﺟو ھﻳﻧﺋﺮ ﭘﮀﻳوﺳﻳن ﻧﻪ ﺗﻪ ذري ﮔﮫٽ ﺟﮫﺎز‬
‫ھﻠﻳو وﭸﻲ ھﺎ‪“.‬‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ۾‬
‫َ‬ ‫ﮐﻠﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ھڪ ﺗﻪ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ۾ اھﺎ ﻣﺻﻳﺑت آھﻲ ﺗﻪ ھﺗﺎن ﺳﻧدن ﻗوﻣﻲ ﺟﮫﺎزران‬
‫ﺋﻲ اڏاﻣﭨو ﭘوي ﭤو‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻪ آﺋون ”ﮔﺮودا“ )اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ اﻳﺋﺮﻻﺋﻳن( ۾ ﺋﻲ ﺳﻔﺮ ڪﺮﻳﺎن ھﺎ‪“.‬‬
‫ﻣﭤﻲ ﺗﻲ ڪﺎري ٽوﭘﻲ ﭘﻳﺋﻲ ھﻳس‪ .‬ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ﻣﻠﺋﻲ آھﻳن ﻳﺎ اﻧڊوﻧﻳﺷﻲ؟“‬
‫”اﻧڊوﻧﻳﺷﻲ آھﻳﺎن‪ ،‬ھﺗﻲ ڪوﻟﻣﺑو ۾ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﺳﻔﻳﺮ ﺟو ﭘﺮاﺋﻳوﻳٽ ﺳﻳڪﺮﻳٽﺮي آھﻳﺎن‪.‬‬
‫ﻻء ﺟڪﺎرﺗﺎ ﭘﻳو وﭸﺎن‪“.‬‬ ‫ھﻳﻧﺋﺮ ٽن ڏﻳﻧﮫن ِ‬
‫ﻻء ﺧﺑﺮون ڪﻧدا رھﻳﺎﺳﻳن‪ .‬اﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﻠڪن‬ ‫ﭘوء ﺟﻳﺳﻳن ﺟﮫﺎز ۾ ﭼڙھون ﺗﻳﺳﻳن وﻗت ﮔذارڻ ِ‬ ‫۽ ِ‬
‫ﮘﺎﻟﮫﺎء‪ ،‬ڪو دل ۾ ﺋﻲ ﻧﻪ ڪﻧدو‪ .‬وﻳﻧدي ﭔﺋﻲ ﺟﻲ‬ ‫ِ‬ ‫۾ اھﻲ ﻣﺰا آھن ﺗﻪ ﭴﺎڻ ﺳﭸﺎڻ ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ﭘﻳو ﭘﭿ‪ .‬ﭘﻳو‬
‫اﺧﺑﺎر ﮐﭨﻲ وﻳﮫﻲ ﭘڙھﻪ ﺗﻪ ﺑﻪ ﻣڙﻳﺋﻲ ﺧﻳﺮ آھﻲ ۽ ھﻲ ﺟوان ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ وڌﻳڪ ﺋﻲ ﺧوش ﻣﺰاج ۽‬
‫ڪﭼﮫﺮيء ﺟو ڪوڏﻳو ﭘﺋﻲ ﻟﮘو‪.‬‬
‫َ‬
‫ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ﺟڪﺎرﺗﺎ ﻣوڪﻠن ﺗﻲ ﭘﻳو وﭸﻳن؟“‬
‫”ﻧﻪ ﺑﺎﺑﺎ‪ .‬ﻣوڪﻠن ﺗﻲ ڪﭤﻲ‪ .‬ڪم‪ .‬ڪم‪ .‬ڪم‪ .‬ڏﻳﻧﮫن رات ڪﻣن ۾ ﺑﺰي آھﻳﺎن‪ .‬ھڪ ﭔﻳٽ ﺗﻲ‬
‫ڪﺟﮫﻪ ﭘﺮاﺑﻠم آھﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ دوري ﺗﻲ ﭘﻳو وﭸﺎن‪ ،‬ﺟو ھﺗﻲ ﺟو وزﻳﺮاﻋظم اوڏاﻧﮫن ٽوﺋﺮ ﺗﻲ وﭸﭨو آھﻲ‪.‬‬
‫ﺗوھﺎن ڪﺮﻳو ﺧﺑﺮ؟!“‬
‫ﻻء اﻋﻼن ﭤﻳو‪ .‬ﭼﻳوﻣﺎﻧس‬ ‫ﻣون ﮐﻳس اﭸﺎ ﭘﺎڻ ﺑﺎﺑت ڪﺟﮫﻪ ﭔڌاﺋڻ ﭤﻲ ﭼﺎھﻳو ﺗﻪ ﺟﮫﺎز ۾ ھﻠﻲ وﻳﮫڻ ِ‬
‫ﺟﺎء وﻻرﻳون‪ .‬ﺟﮫﺎز ۾ ﭘﮫﭼﻲ آﺻف ﭼﻳو‪” :‬ﺟﻧﮫن‬ ‫ﭘوء ﺟﮫﺎز ۾ ڪﻧداﺳﻳن‪ .‬ھل ﺗﻪ ﭜﭴﻲ ھﻠﻲ ِ‬ ‫ﺗﻪ ﺧﺑﺮون ِ‬
‫ﺳﺎن ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ رھﻳو ھﺋﻳن‪ .‬اھو ھﻣﺮاھﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ ھو؟“‬
‫”ﻧﻪ‪ .‬ڪﺎري ٽوﭘﻲ ﻗواﻟن واري ﻣﭤﻲ ﺗﻲ ڏﺳﻲ ﭜﻠﻳو آھﻳن ﮀﺎ؟“‬
‫”ھﺎ‪ “.‬آﺻف وراﭨﻳو‪.‬‬
‫”دروﻳش اھﺎ ٽوﭘﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﭘﺎﺳﻲ ﻗوﻣﻲ ﻟﺑﺎس ۾ ﺷﺎﻣل آھﻲ ۽ ﻣﺎﭨﮫو ﻋﺎم ﭘﺎﺋﻳن‪ .‬ﭘﺎڻ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﺟﮫﻪ ﺳﺎل رھﻧداﺳﻳن ﺗﻪ اھڙا ﻗوال ﭤﻲ ﭘوﻧداﺳﻳن‪ .‬ﻣوڪﻠن ۾ اھڙﻳون ڪﺎرﻳون ٽوﭘﻳون ۽‬
‫ﮔوڏﻳون )ﺳﺮوﻧگ( ﭘﺎﺋﻲ ھٿ ۾ دھﻠڙﻳون ﮐﭨﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ وطن ﻣوٽﻧداﺳﻳن‪“.‬‬
‫‪31‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻻء اﭤﻳس‪ .‬ھﻲ ﺟﮫﺎز ﭘﮫﺮﻳن ﺟﮫﺎز ﮐﺎن وڏو‬ ‫ﺟﮫﺎز اڏاﻣڻ ﺑﻌد ڪﺟﮫﻪ دﻳﺮ آرام ڪﺮي ﮐﻳس ﮘوﻟڻ ِ‬
‫ھو ۽ ٽﻲ ﭼﺎر ﺳﺋو ﮐن ﻣﺎﭨﮫو وﻳﭠل ھﻳس‪ .‬ﭘﺎڻ ﻣون ﮐﻲ ﭘﺮي ﮐﺎن ﺋﻲ ڏﺳﻲ ورﺗﺎﺋﻳن ۽ رڙ ڪﺮي‬
‫ﺳڏﻳﺎﺋﻳن‪ .‬ﺳﻧدس ﭜﺮ ۾ ﺧﺎﻟﻲ ﺳﻳٽ ﺗﻪ ھﺋﻲ ڪﺎ ﻧﻪ ﺳو ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﭘﭿ ۾ ڪﺎڪوﺳن وٽ ﺑﻳﮫﻲ ﺧﺑﺮون‬
‫ﻻء دﻋوت ڏﻧﺎﺋﻳن‪.‬‬‫ﻻء ﭼﻳو ۽ ﭘﺎڻ ڪوﻟﻣﺑو ۽ ﺟڪﺎرﺗﺎ ﮔﮫﻣڻ ِ‬ ‫ڪﻳوﻧﺳﻳن‪ .‬ﻣون ﮐﻳس ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ اﭼڻ ِ‬
‫ھڪ ﭔﺋﻲ ﮐﻲ اﺋڊرﻳﺳن ﺟﺎ ڪﺎرڊ ڏﻧﺎﺳﻳن‪ .‬ﺳﻧدس ڪﺎرڊ ﺗﻲ ڪوﻟﻣﺑو )ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ( ﺟﻲ اﺋڊرﻳس ھﺋﻲ‪.‬‬
‫ﭔﺋﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﭘﻳن ﺳﺎن ﺟڪﺎرﺗﺎ ﺟﻲ اﺋڊرﻳس ﻟﮐﻳﺎﺋﻳن‪ .‬ﺳﻧدس ﻧﺎﻟو ﻋﺎﻣﺮي ڪﺎﺳﻣﻳﺮ ھو‪ .‬ﺟڪﺎرﺗﺎ ﺟﻲ‬
‫اﺳﭘﻳﻠﻧگ ڊچ ﻧﻣوﻧﻲ‪ Djakarta -‬ﻟﮐڻ ﺑدران اﻧﮔﺮﻳﺰي اﺳٽﺎﺋﻳل ۾ ‪ Jakarta‬ﻟﮐﻳﺎﺋﻳن‪.‬‬
‫ﺟﻳﺋن ھﻧدﺳﺗﺎن‪ ،‬ﺳﻠون‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎرﭘور ﺗﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟو راڄ ھو‪ .‬ﺗﻳﺋن اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺑﻪ ڪﺎﻓﻲ وﻗت ڊﭼن‬
‫ﺟﻲ ﺣڪوﻣت رھﻲ‪ .‬ان ڪﺮي ِاﺗﻲ ڊچ زﺑﺎن اﺋﻳن ﻋﺎم آھﻲ ﺟﻳﺋن ﭘﺎڻ وٽ اﻧﮔﺮﻳﺰي‪ ،‬ڊچ زﻣﺎن‬
‫ﻻء ‪) EO‬ﭔﻪ اﮐﺮ( ﻟﮐﻳﺎ وﭸن ﭤﺎ‪ .‬ڪﺟﮫﻪ وﻗت‬ ‫ﻻء ‪ DJ‬ﻟﮐﻳو وﭸﻲ ﭤو ۽ ﭘﻳش ﺟﻲ اﭼﺎر ِ‬ ‫۾ ”ڊ“ ﺟﻲ اﭼﺎر ِ‬
‫اڳ ﺗﺎﺋﻳن اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻧﺎﻟن ﺟون اﺳﭘﻳﻠون ڊچ ﻧﻣوﻧﻲ ﺳﺎن ﻟﮐﻳون وﻳﻧدﻳون ھﻳون ۽ ‪ J‬ﺑدران ‪ DJ‬۽ ‪U‬‬
‫ﺑدران ‪ EO‬ﻟﮐﻳو وﻳو ﭤﻲ‪ .‬ﻣﺮﺣوم ﺳڪﺎرﻧو آزاد ﺣڪوﻣت ﺟون واﮘون ﺳﻧﭜﺎﻟڻ ﺳﺎن ڏاڍي ڪوﺷش‬
‫ڪﺋﻲ ﺗﻪ ڊچ ﻧﻣوﻧﻲ ﺳﺎن ﻧﻪ ﻟﮐﻳو وﭸﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﭘﺎڻ ﻧﺎﻟو ﻟﮐڻ ﻣﮫل اﻧﮔﺮﻳﺰي ﻧﻣوﻧﻲ ﺳﺎن ‪Sukarno‬‬
‫ﻟﮐﻧدو ھو‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﺻﺣﻳﺢ ڪﺮڻ ﻣﮫل ﭘﺮاﭨﻲ ڊچ ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﻲ اﺳﭘﻳﻠن ‪ Seokarno‬ﻟﮐﻧدو‬
‫ھو‪.‬‬
‫اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﮐﻲ آزاد ﭤﺋﻲ ﭼووﻳﮫﻪ ﺳﺎل ﮐن اﭼﻲ ﭤﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺟن ۾ ﻓﻘط ﭔﻪ ﺋﻲ ﺻدر ﭤﻳﺎ آھن‪ :‬ھڪ‬
‫ﺳڪﺎرﻧو ۽ ﭔﻳو ﺳﮫﺎرﺗو‪ -‬ﺟﻳڪو اﭸﺎ ھﻠﻧدو اﭼﻲ‪ .‬ﺳﮫﺎرﺗو )‪ (Seoharto‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ۾ ﺑﻪ س ﺗﻲ ﭘﻳش‬
‫ﻻء ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺻﺣﻳﺢ ۾ ﺳﭠو ﻧﺎﻟو‬ ‫ﭘوء ‪ Eo‬ﭤو اﭼﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﺎڻ ان ﻣﺳﺋﻠﻲ ﮐﻲ ﺣل ڪﺮڻ ِ‬ ‫اﭼڻ ڪﺮي ‪ S‬ﮐﺎن ِ‬
‫ﭘوء ”ھﺎرﺗو“ ﻟﮐﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ﻟﮐڻ ﺑدران ﻓﻘط ‪” – S/Harto‬اﻳس“ ﻟﮐﻲ ِ‬
‫ﺳڪﺎرﻧو ﺗﺎن ھڪ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻳﺎد آﺋﻲ ﺗﻪ اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﺮﺣوم ﺻدر‪ -‬ڊاڪٽﺮ ﺳڪﺎرﻧو‪ ،‬ﺟﻳڪو‬
‫دواﺋن وارو ڊاڪٽﺮ ﻧﻪ ﭘﺮ آرڪﻳٽﻳڪٽ اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ۾ ﭘﻲ‪ .‬اﻳﭿ‪ .‬ڊي ھو‪ ،‬ﺟو ﻧﻧڍڙو ۽ ﻓﻘط ھڪڙو ﺋﻲ‬
‫ﻧﺎﻟو – ”ﺳڪﺎرﻧو” ھو‪ -‬ﭔﻳو اﮘﻳﺎن ﭘوﻳﺎن ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ڪن ڪن ھﻧڌن ﺗﻲ اﺣﻣد‬
‫)‪ Ahmed‬ﻳﺎ ‪ ( Achmed‬ﺳڪﺎرﻧو ﭘڙھڻ ۾ اﭼﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ آﻣﺮﻳڪﺎ ﺟﻲ ھڪ اﺧﺑﺎري اﻳڊﻳٽﺮ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻧﻣﺎﺋﻧدي ﮐﻲ اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﻣوڪﻠﻳو ﺗﻪ‬
‫وﭸﻲ ﺳڪﺎرﻧو ﺟو اﻧٽﺮوﻳو وﭠﻲ اچ‪ .‬ھن اﻧٽﺮوﻳو وﭠﻲ ﺟڪﺎرﺗﺎ ﻣﺎن ﺋﻲ رواﻧو ڪﻳو ﺗﻪ اﻳڊﻳٽﺮ وٽﺎن‬
‫ﺗﺎر ﻣﻠﻳس ﺗﻪ ﺳڪﺎرﻧو ﺟو ﺳﭴو ﻧﺎﻟو ﺗﻪ ﻣﻌﻠوم ڪﺮي ﻟک‪ .‬ﺟﺗﻲ ڪﭤﻲ رﮘو ﺳڪﺎرﻧو‪ ،‬ﺳڪﺎرﻧو ﻟﮐﻳو‬
‫اﭤﺋﻲ‪ .‬ﺳڪﺎرﻧو ﺳﺎن ﮔڏ ﭔﻳو ﺑﻪ ﺗﻪ ڪﺮﺳﭼن ﻧﺎﻟو ھوﻧدس )ﺟﻳﺋن ﭘﺎڻ وٽ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﮔڏ ﻋﻠﻲ‪ ،‬اﺣﻣد‪،‬‬
‫ﻣﺣﻣد‪ ،‬ڪﺮﻳم‪ ،‬ﺳﺗﺎر ﭤﺋﻲ‪ :‬ﻋﻠﻲ ﺷﻳﺮ‪ ،‬ﻏﻼم ﻣﺣﻣد‪ ،‬ﻋﺑداﻟﺳﺗﺎر وﻏﻳﺮه( ﺗﺎر ﭘﮫﭼڻ ﺗﻲ ﭤڪل ﻧﻣﺎﺋﻧدي –‬
‫ﺑﻳﺰاريء ﻣﺎن ﻟﮐﻲ ﻣوڪﻠﻳس‬
‫َ‬ ‫ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﭘﺎڻ ﺋﻲ ﺧﺑﺮ ﻧﻪ ھﺋﻲ ﺗﻪ ﺳڪﺎرﻧو ﺟو ﺳﭠو ﻧﺎﻟو ﮀﺎ آھﻲ‪ ،‬ﺗﻧﮫن‬
‫ﺗﻪ ”اﺣﻣد ﺳڪﺎرﻧو“ ﺋﻲ ھﻼﺋﻲ ﮀڏ‪.‬‬
‫ﺑس ﺳﺎﺋﻳن اﺧﺑﺎر ۾ ﺗﻪ ﻣﺿﻣون اﺣﻣد ﺳڪﺎرﻧو ﻧﺎﻟﻲ ھﻠﻲ وﻳو‪ .‬ان ﺑﻌد ﭔﻳﺎ ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ اھو ﺋﻲ‬
‫ﻏﻠطﻲء ﺑﺎﺑت ذري ذري ﻟﮐﻳو‬ ‫َ‬ ‫ڪﮫﺎﭨﻲء ۾ ان‬
‫َ‬ ‫ﻟﮐﻧدا رھﻳﺎ‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﺳڪﺎرﻧو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ آﺗم‬
‫‪32‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫آھﻲ‪” :‬ﻣﻧﮫﻧﺟو ﻧﺎﻟو ﻓﻘط ﺳڪﺎرﻧو آھﻲ‪ -‬۽ اﮘﻳﺎن ﭘوﻳﺎن ﭔﻳو ڪﺟﮫﻪ ﻧﺎھﻲ‪ .‬ڪﻧﮫن ﺑﻳوﻗوف اﺧﺑﺎري‬
‫اﻳڊﻳٽﺮ ھڪ دﻓﻌو ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ اﮘﻳﺎن اﺣﻣد ﻟﮐﻳو ھو‪ ،‬ﭘﺮ آﺋون ﻓﻘط ﺳڪﺎرﻧو آھﻳﺎن‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۽‬
‫ﻣﺎﺣول ۾ ﻓﻘط ھڪڙو ﻧﺎﻟو ھﺟڻ ﻋﺎم آھﻲ ۽ اھﺎ ڪﺎ ﻧﺋﻳن ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻧﺎھﻲ‪“......‬‬
‫ڪﮫﺎﭨﻲء ﺟﻲ ان ڪﺗﺎب ﮀﭘﺟڻ ﺑﻌد ﺑﻪ ﺳﻧدس ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﻏﻠطﻲ ﭤﻳﻧدي رھﻲ ﭤﻲ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﺳڪﺎرﻧو ﺟﻲ آﺗم‬
‫ﻳوﻧﻳورﺳٽﻲء ﭘﺮﻳس طﺮﻓﺎن اﻧڊوﻧﻳﺷﻲ‬
‫َ‬ ‫ڪڏھن ڪڏھن ﺗﻪ ﻋﻠﻣﻲ ڪﺗﺎﺑن ۾ ﭘڻ‪ .‬ﮔذرﻳل ﺳﺎل آڪﺳﻔورڊ‬
‫ﻣﻠٽﺮي ﺳﻳﺎﺳت ﺗﻲ ھڪ ﺗﺣﻘﻳﻘﺎﺗﻲ ڪﺗﺎب ‪ The Road to Power‬ﮀﭘﻳو آھﻲ ان ۾ ﺑﻪ ﺳڪﺎرﻧو ﺟو‬
‫ﻧﺎﻟو ﺻدر اﺣﻣد ﺳڪﺎرﻧو ﻟﮐﻳل آھﻲ‪.‬‬
‫ڌيء ان ﭘﮫﺮﻳن اﺧﺑﺎر ﺟﻲ اﻳڊﻳٽﺮ ﭤﻲ ھﺎڻ ڪﻳس ڪﻳو آھﻲ ﺗﻪ ھن‬ ‫َ‬ ‫ﭔڌو اﭤم ﺗﻪ ﺳڪﺎرﻧو ﺟﻲ‬
‫ﭘﻲء ﺟو ﻏﻠط ﻧﺎﻟو ﮀو ﻣﺷﮫور ڪﻳو‪.‬‬‫ﺳﻧدس ُ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﺋﻲ اﻳﺋﺮﻟﻧڪﺎ آﻓﻳس وارن ﮐﻲ ﭼﻳوﺳﻳن ﺗﻪ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﭘﮫﭼڻ ﺑﻌد ﺟﻳڪو ﭘﮫﺮﻳون ﺟﮫﺎز‬ ‫َ‬
‫ڪواﻻﻟﻣﭘور وﭸﻲ ان ۾ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻣوڪﻠﻳو وﭸﻲ‪ .‬ھﻧن ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ﭼﺋﻳن ﺑﺟﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ اﻳﺋﺮ ﺳﺳٽم ‪MAS‬‬
‫وارن ﺟو ﺟﮫﺎز ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن ﮀٽﻧدو ۽ ﺳوا ﭘﻧﺟﻳن ﺑﺟﻲ ڌاري ڪواﻻﻟﻣﭘور ﭘﮫﭼﻲ وﻳﻧدو‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ اھو‬
‫ﭘﺮوﮔﺮام وﭨﻳو ۽ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﭘﻧﮫﻧﺟن ھﻣﺮاھن ﮐﻲ ان ﺣﺳﺎب ﺳﺎن اطﻼع ڪﺮي ﮀڏﻳوﺳﻳن ﺗﻪ ﭔﻳﻠﻲ‬
‫ﻻء‬
‫ﻓﻼﭨﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺳوا ﭘﻧﺟﻳن ڌاري ھڪﻳﺎ ﺗڪﻳﺎ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺟس ﺳﻣﺑﺎگ اﻳﺋﺮﭘوٽ ﺗﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ وﭠڻ ِ‬
‫ﭘﮫﭼﻲ وﭸﺟو‪ ،‬۽ اھو ﻧﻳﺎﭘو ﻣﻠڻ ﺗﻲ ھﻧن ﭘڪ ﺟﻲ ﺗﺎر ﺑﻪ ڪﺋﻲ‪” :‬اﺳﺎن ﺟو ﻣﺎﭨﮫو ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﮐﺎن‬
‫ﻻء ﭘﮫﭼﻲ وﻳﻧدو‪ .‬رات ﺟﻲ رھڻ ﺟو ﺑﻧدوﺑﺳت اﺗﻲ ﺟﻲ ھوٽل ﻓﺎروﻣﺎ ۾ ڪﻳو اﭤﺋون‪.‬‬ ‫ڪواﻻﻟﻣﭘور وﭠڻ ِ‬
‫ﺟﺗﻲ رات ِٽڪﻲ ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ھﻣﺮاھﻪ ﺳﺎن ﻣﻼڪﺎ ھﻠﻳﺎ اﭼﺟو‪“.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ڌﻳﺎن ۾ اھو ھو ﺗﻪ ﻓﻘط ”ﻣوھن ﺟو دڙو‪ ،‬اﻳڪﺳﭘﺮﻳس ۽ ﻣﮫﺮاڻ اﻳڪﺳﭘﺮﻳس ﺋﻲ وﻗت‬
‫ﺗﻲ ﻧﭤﻳون ﭘﮫﭼن‪ .‬ﭘﺮ ھﺎڻ ﺟو اﺳﺎن ﮐﻲ اﻳﺋﺮﻟﻧڪﺎ ﺟﻲ ﺟﮫﺎز ﭼﺋﻳن ﺑدران ﺳﺎڍي ﭼﺋﻳن ﭘﮫﭼﺎﻳو ﺗﻪ ڏاڍو‬
‫اﻓﺳوس ﭤﻳو‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ وﻳﻧدڙ ﺟﮫﺎز اﭸﺎ ٽﻳڪ‪ -‬آف ﻧﻪ ڪﻳو ھو‪ MAS .‬وارن ﭼﻳو ﺗﻪ ﺟﮫﺎز‬
‫۾ ڊوڙي وﭸﻲ ﭼڙھو‪ .‬ﭘﺮ اﻳﺗﺮو وﻗت ﻧﺎھﻲ ﺟو ﺗوھﺎن ﺟو ﺳﺎﻣﺎن آﻳل ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ڍﻳﺮ ﻣﺎن ﮘوﻟﻲ ڪڍي‬
‫ﭔﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﭰٽو ڪﺮﻳون‪ .‬ﺳو ﺳﺎﻣﺎن ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن ﺟﮫﺎز ۾ ﻣوڪﻠﻳﻧداﺳﻳن ۽ ﺟﻲ ﺗوھﺎن ﭼﺎھﻳو ﺗﻪ ﭔﺋﻲ‬
‫ﺟﮫﺎز ۾ ھﻠﻳﺎ وﭸو‪ .‬ھن ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﭘﭼﺮ ﮀڏﻳو‪.‬‬
‫”ﭔﻳو ﺟﮫﺎز ڪﮫڙو ۽ ڪڏھن وﻳﻧدو؟“ اﺳﺎن ﭘﮀﻳن‪.‬‬
‫”ﭔﻳو ﺟﮫﺎز ﺳﻧﮔﺎﭘور اﻧٽﺮﻧﻳﺷﻧل اﻳﺋﺮ ﻻﺋﻧﺰ ‪ SIA‬ﺟو ﺳﺎڍي ﭘﻧﺟﻳن وﭸﭨو آھﻲ ۽ اﺳﺎن ﺗوھﺎن ﮐﻲ ان‬
‫۾ ﻣوڪﻠﻲ ﮀڏﻳﻧداﺳﻳن‪“.‬‬
‫ﭤوري دﻳﺮ اڳ ﺟو اﺳﺎن ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺗﮐو ﺗﮐو رھﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن ۽ ھﻠﻲ ﺑﻪ ﺗﮐو ﺗﮐو رھﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪ ،‬ھﺎڻ‬
‫اھڙا ڍرا ﭤﻲ ﭘﻳﺎﺳﻳن ﭴڻ اﺳﺎن ﺟﻲ آﺧﺮي ﻣﻧﺰل ﺋﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور ھﺟﻲ‪ .‬آﺻف وﻳو ﺳو ﺑﺳڪٽن ۽ ﮐﺎﭴن‬
‫ﺟﺎ ﭘڙا وﭠﻲ آﻳو‪ ،‬ﺗﻳﺳﻳن آﺋون ﺳﻧﮔﺎﭘور اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺟﻲ ﻣﻔت ﺟﻲ ﻓوﻧن ﺗﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟن ﺳﻧﮔﺎرﭘور ۾ رھﻧدڙ‬
‫دوﺳﺗن‪ ،‬ڪﺋﭘٽن ظﮫور ﻋﺎﻟم‪ ،‬ڪﺋﭘٽن ﻣﮐڙي‪ ،‬ﺷﮫﺎب اﻟدﻳن وﻏﻳﺮه ﮐﻲ ﭔڌاﺋڻ ﻟﮘس ﺗﻪ ﺑﺎﺑﺎ ھﺎڻ ﻣﻧﮫﻧﺟو‬
‫ڏس ﺳﻣﻧڊ ﮐﺎن ﻧﻪ ﭘﺮ ڪﻧﺎرن ﮐﺎن ﭘﮀﺟو‪ .‬ڪﺋﭘٽن ظﮫور ﻣوﻧﮐﺎن ھڪ ﺳﺎل ﺟوﻧﻳﺋﺮ ۽ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ‬
‫ﺷﮫﺎب ﻣﻧﮫﻧﺟو ﭼٽﮔﺎﻧگ ۾ ڪﻼس ﻣﻳٽ ھو ۽ ڪﺋﭘٽن ﻣﮐڙي ﻣﻧﮫﻧﺟو ٽﻳﭼﺮ ھو‪ .‬ھﺎڻ اھﻲ ﺳڀ ﺳﻧﮔﺎﭘور‬
‫‪33‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫۾ ﻧوڪﺮي ڪن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻧﮔﺎرﭘور اﻳﺋﺮﭘورٽ ﻳﺎ ﺳﭴو ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟو ﺷﮫﺮ ﺟﻳڪو اڄ ﮐﺎن ﭘﻧڌرﻧﮫن ﺳﺎل ﮐن اڳ )‪1968‬‬
‫ﺑﺳﺗﻲء ﺟﮫڙو‬
‫َ‬ ‫ﭔﻲء ﻣﮫﺎﭨن ﺟﻲ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟﻲ ﮐﺎرا در‪ ،‬ﻣوﺳﻲ ﻟﻳن ﻳﺎ ڪﻧﮫن َ‬ ‫َ‬ ‫ڌاري( ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤو‪-‬‬
‫ھو‪ .‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺟﻲ ﭔﺎھﺮان رﮐﻳل ڪﺎٺ ﺟﻲ ﺑﺋﻧﭼن ﺗﻲ وﻳﮫﻲ ﻣﻠﺑﺎرﻳن ﻳﺎ ﺑﻧﮔﺎﻟﻳن ﮐﺎن ﭼﺎﻧﮫﻪ‬
‫ﭘﭼﺎء ﺟو ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻲ ھﻠﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ﺳﭴﻲ ﺷﮫﺮ ۾ ڏﺳڻ‬ ‫َ‬ ‫ﮔﺎڏيء ﺗﻲ ﺳﭴو رڌ‬
‫َ‬ ‫وﭠﻲ ﭘﺋﻧدا ھﺋﺎﺳﻳن‪ -‬ﺟﻳڪﻲ‬
‫ﺟﮫڙﻳون وڌ ۾ وڌ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﺟون ﻓﻘط ﭔﻪ ﭼﺎر ﮔوﭤڪ ﻧﻣوﻧﻲ ﺟون ﻋﻣﺎرﺗون ھﻳون )ﺟن ﻣﺎن‬
‫اڄ ﺑﻪ ﭘوﺳٽ آﻓﻳس ﻣوﺟود آھﻲ(‪ ،‬ﭔﻳو ﻣڙوﺋﻲ ﺧﻳﺮ ۽ ﺳﭴﻲ ﺷﮫﺮ ۾ رﺋﻔل اﺳڪواﺋﺮ ﭤورو ﮔﮫﭨو‬
‫ﭼﮜﻳﺮڙو ﻋﻼﺋﻘو ﺳﻣﺟﮫﻳو وﻳﻧدو ھو )ﺟﻳڪو ھﺎڻ ﺗﻪ ﺳﺎﺋﻳن ﺑﻠﻲ ﺑﻠﻲ آھﻲ(‪ .‬ﮔذرﻳل ﭘﻧدرھن ﺳﺎﻟن ۾‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻳو ﭼﭘو ﭼﭘو‪ ،‬ﻋﻣﺎرت ﻋﻣﺎرت اﺳﺎن ﺟﻲ اﮐﻳن اﮘﻳﺎن ڊھﻧدي ۽ ﭠﮫﻧدي رھﻲ آھﻲ‪ .‬اڄ‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﮫڙو ﺳﮫﭨو‪ ،‬ﺻﺎف ﺳﭤﺮو ۽ ھﺮ ﺳﮫوﻟت ﺳﺎن ﭘﺮ ﺷﮫﺮ دﻧﻳﺎ ۾ ﻧﻪ ھوﻧدو‪ .‬رﮘو اﻳﺋﺮﭘورٽ ﮐﻲ‬
‫ڏﺳﻲ ﺗﻌﺟب ﭤو ﻟﮘﻲ ﺗﻪ اھڙو ڪﺷﺎدو‪ ،‬اﻳﺋﺮ ڪﻧڊﻳﺷﻧڊ‪ ،‬ڪﻣﭘﻳوٽﺮاﺋﻳﺰڊ‪ ،‬ﻏﺎﻟﻳﭼن ﺳﺎن ڍڪﻳل ﻓﺮش‬
‫وارو ﺻﺎف ﺳﭤﺮو اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻪ آﻣﺮﻳڪﺎ ۽ ﻳورپ ۾ ﺑﻪ ﻧﻪ ھوﻧدو‪.‬‬
‫اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺟﻲ دڪﺎﻧن ﺗﺎن ﭘﺎڪﻳٽ ﺳﺎﺋﻳﺰ رﻳڊﻳو ۽ ﻋطﺮ وﭠڻ ﭤﻲ ﭼﺎھﻳم‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟﮫﺎزي ﻣﺎﭨﮫو‬
‫ھﺎء اﺳٽﺮﻳٽ ﺟﻲ ﺳﻧڌي ھﻧدن ۽ ﺗﺎﻣل ﻣﺳﻠﻣﺎﻧن ﺟﻲ دڪﺎﻧن‬ ‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ ﺗﻧﺟم ﭘﮔﺎر‪ ،‬ﻋﺮب اﺳٽﺮﻳٽ ۽ ِ‬
‫ﺗﺎن ﺳﺳﺗﻲ ﺧﺮﻳداري ڪﺮڻ ﺟﺎ ﻋﺎدي‪ ،‬ھن ﭼﻳﻧﻲ دڪﺎن ﺟﻲ ﮘﺮﻳن ﻗﻳﻣﺗن وارﻳون ﺷﻳون وﭠﻲ ﻧﻪ‬
‫ﭼﻳﻧﻲء ﻧﻳٺ ﭼڙي ﭼﻳو‬
‫َ‬ ‫ﺳﮔﮫﻳﺎﺳﻳن‪ -‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ اﭸﺎ ﺗﻪ اھﻲ ھن ڊﻳوٽﻲ ﻓﺮي اﮔﮫﻪ ﺗﻲ ﭘﺋﻲ وڪﻳون‪ .‬ھڪ‬
‫ﺗوھﺎن ﺟﺎ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ﺗﻪ ھﺗﺎن ﺟﺎم ﺷﻳون وﭠﻲ وﻳﻧدا آھن‪ .‬ﺗوھﺎن ﮀو ﻧﭤﺎ وﭠو؟!‬
‫ڪﺮاﭼﻲء وﭸﭨو ھوﻧدو آھﻲ‪ ،‬ﺳو آﺧﺮي وﻗت ﺗﻲ ﺗڙﺗڪڙ ۾‬ ‫َ‬ ‫ﮐﻠﻲ ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ ھﻧن ﮐﻲ واﭘس‬
‫ھﺗﺎن وﭠﻲ وﻳﻧدا ھوﻧدا‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ رھﭨو ﺋﻲ ھﺗﻲ آھﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور اﻳﺋﺮﻻﺋﻳن ﺟﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﺟڏھن ڪواﻻﻟﻣﭘور ﭘﮫﺗﺎﺳﻳن ﺗﻪ وﻗت اٺ ﭤﻳو ھو‪ .‬ﺳوا ﭘﻧﺟﻳن ﺑﺟﻲ‬
‫ھونء اﺳﺎن‬
‫َ‬ ‫اﺳﺎن ﮐﻲ وﭠڻ وارا ھﻣﺮاھﻪ اﭼﻲ ھﻠﻳﺎ وﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬اﻣﻳﮔﺮﻳﺷن وارن ﮐﻲ ﺑﻪ ﭼﻳوﺳﻳن ﺗﻪ‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟﻲ ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ آﻳﺎ آھﻳون ۽ ٽن ﺳﺎﻟن ﺟﻲ ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ وﻳﺰا ﮐﭘﻲ ﭘﺮ ﻓﻲ اﻟﺣﺎل ﭜﻠﻲ ﺟﻳﺗﺮن‬ ‫َ‬
‫ﭘوء اﺳﺎن ﺟﺎ ھﻣﺮاھﻪ ﺟن ﮔﮫﺮاﻳو آھﻲ‪ ،‬اھﻲ ﺧﺎﻧﻪ ﭘوري ڪﻧدا رھﻧدا‪.‬‬ ‫ڏﻳﻧﮫن ﺟﻲ وﭨﻳو وﻳﺰا ڏﻳو‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ِ‬
‫اﻳﺋﺮﭘورٽ ﮐﺎن ﭔﺎھﺮ ﻧڪﺗﺎﺳﻳن ﺗﻪ ﭔﻳو ﺗﻪ ڪو ﺑﻪ ﻣﻳدان ﺗﻲ ﻧﻪ ھو‪ ،‬ھڪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ﭘﺮاﭨو ﭼﻳف‬
‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ دوﺳت اﺑﺮاھﻳم ﺷﺮﻳف ﭔﺎر ﺳﺎن ﺑﻳﭠو ھو‪ .‬ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﭘڻ ﻟﮐﻳو ھوم ﺗﻪ اﺳﺎن ﻓﻼﭨﻲ اڏام ۾ اﭼون‬
‫ﭘﻳﺎ‪ .‬اھو ﺳوﭼﻲ ڪﻼڪ ﮐن ﭔﻳو ﺑﻪ ﺑﻳﭠو رھﻳو ﺗﻪ ﻣﺗﺎن اﺳﺎن ﭔﻲ اڏام ۾ اﭼﻲ ﻧڪﺮون‪ .‬ﭘﺎڻ ھﺗﻲ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ اﻧٽﺮﻧﻳﺷﻧل ﺷﭘﻧگ ڪﺎرﭘورﻳﺷن ‪ MISC‬۾ ﮔذرﻳل ﭼﺋن ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ﺳﭘﺮﻧٽﻧڊﻧٽ اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ آھﻲ‪ .‬ان‬
‫ﮐﺎن اڳ ﭔﻪ ﺳﺎل ﮐن ﮔوڪل ﺟﻲ ﺟﮫﺎزن ﺟو ﭘڻ ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ واري آﻓﻳس ۾ اﻧﭼﺎرج رھﻲ ﭼڪو آھﻲ‪.‬‬
‫آء ﻧﻣﺑﺮ ٽو‬ ‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮيء ۾ ﺳﺎﮘﻲ ﺟﮫﺎز ﺗﻲ ُ‬
‫َ‬ ‫ﺗﻧﮫن ﮐﺎن اڳ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ھو‪ .‬ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺳﻧدس ﭼﻳف‬
‫ﭤﻲ ڪم ڪﺮي ﭼڪو ھوس‪ .‬اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ان ﺟﮫﺎز ﺟو روٽ ھﻲ ﭘﺎﺳو‪ -‬ڏﮐڻ اﻳﺷﻳﺎ ھو‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ‬
‫ﺟﺎدوء ھن‬
‫َ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ‪ ،‬ﻓﻠﭘﻳن‪ ،‬اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ۽ ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ وﻏﻳﺮه‪ُ .‬ﭘﺮ ﺳﺣﺮ ڏور اوﭜﺮ ﺟﻲ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﻣﺎن اﺳﺗﻌﻳﻔﻲٰ ڏﺋﻲ‪ ،‬ھن ﭘﺎﺳﻲ ﺟﻲ‬‫َ‬ ‫ﭘوء ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺟﮫﺎزران‬ ‫ﺗﻲ اھڙو اﺛﺮ ڪﻳو ﺟو ِ‬
‫‪34‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻧوڪﺮيء ﮐﻲ ﻟﮘﻲ وﻳو‪.‬‬

‫َ‬ ‫ﻣﻠڪن ۾ ڪﻧﺎري ﺟﻲ‬
‫ﭘﺎڻ اﺳﺎن ﮐﻲ زور ﭜﺮﻳﺎﺋﻳن ﺗﻪ اﺳﺎن ھن وٽ ھﻠﻲ رھون‪ .‬آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم‪” :‬ڪﻧﮫن ﭘﺮ ﺑﻪ ”ھﺎ” ﻧﻪ‬
‫ڪﺟﺎنء‪ ،‬ﺳﺧت ﭤڪل آھﻳون‪ .‬اﺑﺮاھﻳم ﺷﺮﻳف ﺻﺎﺣب وٽ ھﻠو ﺗﻪ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎراﺋﻲ ﭼوﻧدو ﺗﻪ اﭼو ﺗﻪ ﺑﺮج‬‫ِ‬
‫)ﭘﺗﻲ راﻧد( ﮐﻳڏون‪ ،‬ﺳﭴﻲ رات ﺳﻣﮫڻ ﻧﻪ ڏﻳﻧدو‪“.‬‬
‫ﻻء ﻓوروﻣﺎ ھوٽل ۾ ﺑﻧدوﺑﺳت ﭤﻳل آھﻲ‪ ،‬ﺳو آﺻف‬ ‫ﻣون ﮐﻲ اﻳﺗﺮي ﺗﻪ ﺧﺑﺮ ھﺋﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ رھڻ ِ‬
‫ﻻء ﺑﻧدوﺑﺳت ﻧﻪ ڪﻳو اﭤن‬‫ﭘوء ﺟﻲ ھوٽل ۾ ﭘﺎڻ ِ‬‫ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ اڄ رات ڪﻳﺋن ﺑﻪ ڪﺮي ﻧﻧڊ ڪﺮﭨﻲ آھﻲ‪ِ .‬‬
‫ﺗﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺧﺮچ ﺗﻲ ﺋﻲ ھﻠﻲ رھﺑو‪ .‬ﺟﻳﺋن ﺳڪون ﺳﺎن اڄ رات ﻧﻧڊ ڪﺮي ﺳﮔﮫون‪.‬‬
‫ﭘوء ﻣس ﻣس اﺑﺮاھﻳم ﺷﺮﻳف ﺳﺎن واﻋدا ڪﺮي‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ھن ﺳﻣﺟﮫﻳﺎ ﭘﺋﻲ ﺗﻪ ”ﻣﺮدن“ ﺟﺎ ﻧﻪ‬ ‫ِ‬
‫ﭘﺮ ”ﺟﮫﺎزﻳن“ ﺟﺎ واﻋدا آھن‪ .‬ﻣوڪﻼﻳوﺳﻳن ﺗﻪ ھﺎڻ ﺗﻪ آھﻳون ﺋﻲ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾‪ .‬ﭘﻳﺎ ﻣﻠﻧداﺳﻳن‪ ،‬آﺻف‬
‫ﭘوء ﮐﻠﻲ ﭔڌاﻳم ﺗﻪ اﺑﺮاھﻳم ﺷﺮﻳف ﺻﺎﺣب ﻧﻳڪ‪ ،‬ﻳﺎروﻳس ۽ ﺑﺎاﺧﻼق ﻣﺎﭨﮫو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﮐﻳس ﭘﺗﻲ راﻧد‬ ‫ﮐﻲ ِ‬
‫۽ ڪﭼﮫﺮي ﺟﻲ ڏاڍي ﻋﺎدت آھﻲ‪ .‬ھڪ ﺟﮫﺎز ﺗﻲ اﺳﺎن ڏاڍﻳون ڊﮔﮫﻳون ڊﮔﮫﻳون ‪Voyages‬‬
‫)ﻣﺳﺎﻓﺮﻳون( ڪﻳون‪ .‬ﭘﺎڻ ﻣﻧﮫﻧﺟو ﺑﺎس ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ھو ۽ آﺋون ﺟﮫﺎز ﺟو ﻧﻣﺑﺮ ٽو اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ )ﺳﻳڪﻧڊ‬
‫ﻻء اﻳﻧدو ھوس ﺗﻪ ﭼﺎﻧﮫﻪ ﺟﻲ ﺑﮫﺎﻧﻲ‬ ‫اﻧﺟﻧﺋﻳﺮ( ھوس‪ .‬اﻧﺟن روم ﻣﺎن ڊﻳوٽﻲ ڪﺮي ﮐﻳس رﭘورٽ ڏﻳڻ ِ‬
‫ﭘوء وﻳﭠو ﺧﺑﺮون ڪﻧدو ھو ۽ اﭤڻ ﺋﻲ ﻧﻪ ڏﻳﻧدو ھو‪ .‬ﻧﻧڊ ﻣوﻧﮐﻲ ﺑﻪ ﭤوري اﻳﻧدي آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ھن‬
‫وﻳﮫﺎري ِ‬
‫ﮐﻲ ﺗﻪ ﺑﻧﮫﻪ ﭤوري اﻳﻧدي آھﻲ‪ .‬رات ﺟو ﭔﺎرھﻳن ﺑﺟﻲ اﻧﺟن روم ﻣﺎن اﭼﺎن ﻳﺎ ٽﻳن ﭼﺋﻳن ﺑﺟﻲ ﺻﺑﺢ‪ ،‬ﺟو‬
‫ﺳﻧدس ڪﺋﺑن ﺟﻲ ﺑﺗﻲ ﭔﺮﻧدي رھﻧدي ھﺋﻲ ۽ ﭼﺎﻧﮫﻪ ﺟﻲ ڪٽﻠﻲ ﺗﻲ ھﺮ وﻗت ﭘﺎﭨﻲ اﭔﺮﻧدو رھﻧدو ھو‪.‬‬
‫دل ﺻﺎف‪ ،‬ﺳﺧﻲ ۽ ھﻣدرد‪ ،‬اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﮐﭨﻲ ﺳﭠو ﻧﻪ ﺑﻪ ھﺟﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ھﺮ ھڪ ﻣﭸﻳﻧدو ﺗﻪ ﺳﭠو اﻧﺳﺎن آھﻲ‪.‬‬
‫ﺑواء )روم‬
‫ِ‬ ‫ٽﺋڪﺳﻲ ڪﺮي ھوٽل ﻓوروﻣﺎ ۾ آﻳﺎﺳﻳن‪-‬ﺟﻳڪﺎ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﭼﺎﺋﻧﺎ ٽﺎﺋون ۾ آھﻲ‪ .‬ﭼﻳﻧﻲ ﻟوم‬
‫ﻻء ڪﻣﺮا اﻟڳ واٽ رزروڊ ھﺟڻ ﺟﻲ ﺧوﺷﺧﺑﺮي‬ ‫ﺑواء( وڌي ٽﺋڪﺳﻲ ﺗﺎﺋﻳن آﻳو ۽ ھن ھوٽل ۾ اﺳﺎن ِ‬‫ِ‬
‫ڪﺮيء‬
‫َ‬ ‫ﻓﺮاء ﭤﻳل ﭼﺎﻧور( ﭼڪن‬
‫ِ‬ ‫ﭘﺎﭨﻲء ﺳﺎن وھﻧﺟﻲ‪” ،‬ﻧﺎﺳﻲ ﮔورﻳﻧگ“ )ﻣﻠﺋﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﺎ‬
‫َ‬ ‫ﭔڌاﺋﻲ‪ .‬ﮔﺮم‬
‫ﺳﺎن ﮐﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻟت ﮐوڙي ﺳﻣﮫﻲ رھﻳﺎﺳﻳن‪.‬‬
‫‪35‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﭔﻳن ﻣﻠڪن ۾ ﻓﺮق‬

‫ﻧﻘﺷﻲ ۾ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ اوﭜﺮ ۾ ھﻧدﺳﺗﺎن آھﻲ‪ .‬وڌﻳڪ اوﭜﺮ ﭘﺎﺳﻲ ھﻠﺑو ﺗﻪ وﭸﻲ‬
‫ﺑﻧﮔﻼدﻳش ﮐﺎن ﻧڪﺮﺑو‪.‬‬
‫اﺗﺮ ۾ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﻧﺟﺎب ﺳﺎن اﻧڊﻳﺎ وارو اوﭜﺮ ﭘﻧﺟﺎب ﻣﻠﻳل آھﻲ ۽ ھﻳٺ ﺳﻧڌ ﺳﺎن ھﻧدﺳﺗﺎن ﭘﺎﺳﻲ‬
‫وارو ﺻوﺑو راﭴﺳﺗﺎن آھﻲ‪ -‬ﺟﻳڪو ﭘڻ ﺳﻧڌ واﻧﮔﺮ ڪﺎﻓﻲ رڻ ﭘٽ آھﻲ‪ .‬ﺳﻧڌ ﺟﻲ ڏﮐڻ ۾ وڌﻳڪ ھﻠﺑو‬
‫ﺗﻪ ﭔﻳو ڪو ﻣﻠڪ ﺷﺮوع ﭤﻳڻ ﺑدران ﺳﻣﻧڊ‪ -‬ﻋﺮﺑﻲ ﺳﻣﻧڊ ﺷﺮوع ﭤﻲ ﭤو وﭸﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺻوﺑﻲ‬
‫راﺟﺳﺗﺎن ﺟﻲ ڏﮐڻ ۾ ڪﺎﻓﻲ ڌرﺗﻲ آھﻲ ۽ ﻣﮫﺎراﺷٽﺮا )ﺑﻣﺑﺋﻲ ۽ ڪﭿ(‪ ،‬ڪﺮﻧﺎٽڪ ۾ آﻧڌرا ﭘﺮدﻳش ﮐﺎن‬
‫ﭘوء ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻲ ﭔﻳٽ‬ ‫ﭘوء ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ آﺧﺮي ڏاﮐﭨﺎ ﺻوﺑﺎ‪ -‬ﺗﺎﻣل ﻧﺎڊو ۽ ڪﻳﺮاﻻ ﭤﺎ اﭼن‪ .‬ﺟﻧﮫن ﮐﺎن ِ‬ ‫ِ‬
‫ﺑﻌد ھﻳٺ ۽ ﺳﺎﭴﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺳوﻳن ﻣﻳﻠن ﺗﺎﺋﻳن ھﻧدي وڏو ﺳﻣﻧڊ ﭘﮐڙﻳو ﭘﻳو آھﻲ‪.‬‬
‫ھوڏاﻧﮫن ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ اﭸﺎ اوﭜﺮ ۾ وﭸﺑو ﺗﻪ ﺑﻧﮔﻼدﻳش ﺑﻌد ﺑﺮﻣﺎن ﻣﺎن وﭸﻲ ﻧڪﺮﺑو‪ .‬ﺑﺮﻣﺎ ﺑﻌد‬
‫ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ آھﻲ‪ .‬ﺟﻳڪو ﻧﻪ ﻓﻘط اﮘﺗﻲ اوﭜﺮ ۾ وﭸﻳو ڪﺋﻣﭘوﭼﻳﺎ ۽ ﻻﺋوﻧس وﻏﻳﺮه ﺳﺎن ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ھﻧدﺳﺗﺎن‬
‫واﻧﮔﺮ ھﻳٺ ڏﮐڻ ڏي ﺑﻪ ھﻠﻳو ﭤو وﭸﻲ ۽ ﺳﻧﮫﻲ ﭘٽﻲ ﭤو ﭠﺎھﻲ‪ .‬ھﻧدﺳﺗﺎن ﺗﻪ ھﻳٺ ڏﮐڻ ۾ وﭸﻳو ﺧﺗم ﭤﺋﻲ ۽‬
‫ﭤورو ﺳﻣﻧڊ ﺑﻌد ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟو ﭔﻳٽ آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ﺟﺗﻲ ھﻳٺ ﺧﺗم ﭤﺋﻲ ﭤو اﺗﺎن ﺳﮫﻲ ﺟﻲ ڪن ﺟﻲ‬
‫ﺷڪل ﺟﮫڙو ﻣﻠڪ ﺷﺮوع ﭤﺋﻲ ﭤو‪ ،‬ﺟﻳڪو وﻳﺳٽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ آھﻲ‪ .‬اﭸﺎ ﺑﻪ ھﻳٺ ھﻠﺑو ﺗﻪ ﺟﺗﻲ وﻳﺳٽ‬
‫ﭘﺗﻲء ﺟﻳﺗﺮو‬
‫َ‬ ‫اﻳﺮاﺿﻲء ۾ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﭔﻳٽ ﺟﻲ وﻳﮫﻳن‬‫َ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺧﺗم ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬اﺗﻲ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ واﻧﮔﺮ‪ -‬ﭘﺮ‬
‫ھڪ ﻧﻧڍڙو ﭔﻳٽ ﺳﻧﮔﺎﭘور آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺗﻪ ﺳﻳﺎﺳﻲ طﺮح ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﺋﻲ ﺣﺻو ھو‪،‬‬
‫ﭘﺮ ‪1965‬ع ﮐﺎن ڌار ﻣﻠڪ طور ﺳﭸﺎﺗو وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟو ھﻲ ﭔﻳٽ ﺳﻣﻧڊ ﻣﭤﺎن ﺳﻧﮫﻲ ﭘل‬
‫)‪ (Cause-Way‬ذرﻳﻌﻲ وﻳﺳٽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﭘﮀڙي واري رﻳﺎﺳت ﺟو ھور ﺳﺎن ﮘﻧڍﻳل آھﻲ‪.‬‬
‫وﻳﺳٽ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ﺟﻲ ھﻳﭠﺎن ۽ ﮐﺎﭔﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻧﻧڍا وڏا ﭔﻳٽ آھن‪ .‬ﺟن ﻣﺎن ھڪ ﺗﻪ‬
‫ﺗﻣﺎم ﻣﺷﮫور اھم ﭔﻳٽ ﺑﻠڪل ﺳﻧدس ﭜﺮﺳﺎن آھﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟو ﻧﺎﻟو ”ﺟﺎوا“ آھﻲ‪ .‬ﺟﺎوا ﺟﻲ ھﻳﭠﺎن ﭤورو‬
‫ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ اوﭜﺮ ۾ ھڪ ﭔﻳو ﻣﺷﮫور ﭔﻳٽ ”ﺳﻣﺎﺗﺮا“ آھﻲ‪ .‬وﻳﺳٽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ۽ ﺳﻣﺎﺗﺮا‬
‫ﺟﻲ ﻣﭤﺎن ھڪ ﭔﻳو ﺗﻣﺎم وڏو ﭔﻳٽ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟو ﻧﺎﻟو ”ﺑورﻧﻳو“ آھﻲ‪.‬‬
‫ﺑورﻧﻳو ﺟﻲ اﺗﺮ ﺣﺻﻲ ﺟون ﭔﻪ رﻳﺎﺳﺗون ”ﺻﺑﺎح“ ۽ ”ﺳﺮواڪ“ اﻳﺳٽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺳڏاﺋﻳن ﭤﻳون ۽‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺣڪوﻣت ھﻳٺ آھن ۽ ڏﮐڻ وارو ﺑﺎﻗﻲ ﺑورﻧﻳو ﭔﻳٽ ڪﻠﻳﻣﻧٽن‪ ،‬ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ .‬ﺟﺎوا‪ ،‬ﺳﻣﺎﺗﺮا‪،‬‬
‫ڪﻠﻳﻣﻧٽن ۽ ﭔﻳﺎ ﺳوﻳن ﻧﻧڍا وڏا ﭜﺮ وارا ﭔﻳٽ ﮔڏﺟﻲ اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺳڏاﺋﻳن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﭘٽﻲء ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر اﺋﻳن آھﻲ ﺟﻳﺋن‬ ‫َ‬ ‫ﺳﻣﺎﺗﺮا ۽ وﻳﺳٽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ وچ ۾ ﺳﺎﻣوﻧڊي رﺳﺗﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻻء رﺳﺗو‪ .‬۽ ﺟﻳﺋن ﻣﻳدان ﻳﺎ رڻ ﭘٽ ﺟﻲ ڌوڙ‪ ،‬ﻣٽﻲ‪ ،‬اس‬ ‫ڪﻧﺎري ﺗﻲ ﭔن وڏﻳن ﻋﻣﺎرﺗن ﺟﻲ وچ ۾ ھﻠڻ ِ‬
‫۽ ھوا ﮐﺎن ﺑﭼڻ ﺧﺎطﺮ ھﺮڪو ﭔن ﻋﻣﺎرﺗن ﺟﻲ وچ وارورﺳﺗو وڌﻳڪ ﭘﺳﻧد ڪﺮي ﭤو‪ ،‬ﺗﻳﺋن ھﻧدي‬
‫وڏي ﺳﻣﻧڊ ۽ ڏﮐڻ ﭼﻳﻧﻲ ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ﺳﺎﻣوﻧڊي ﺑﻳﺎﺑﺎﻧن ﮐﺎن ﻧڪﺮي‪ ،‬ھﻧن ﭔن ﻣﻠڪن ﺟﻲ وچ واري‬
‫‪36‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻻء ﻓﺮﺣت ﭤﻳو وﭸﻲ‪.‬‬

‫ﺳﻣﻧڊ‪ -‬ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر‪ -‬۾ ﮔﮫڙڻ ﺳﺎن ﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۽ ﻣﺳﺎﻓﺮن ِ‬
‫ﻻء ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر اﺋﻳن آھﻲ ﺟﻳﺋن ﺻﺣﺎرا‬ ‫ﺟﮫﺎزيء ِ‬
‫َ‬ ‫ھﻧدي وڏي ﺳﻣﻧڊ ﻳﺎ ڏﮐڻ ﭼﻳﻧﻲ ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ﺳٽﻳل‬
‫ﻻء ﺧﻳﺎﺑﺎن‪ .‬ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ ﺳﺎﻧﺗﻳڪﻲ ﺳﻣﻧڊ ۾ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﮔﮫڙڻ ﺳﺎن ﺋﻲ ﻟوڏا‪،‬‬ ‫رڻ ﭘٽ ﺟﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮ ِ‬
‫اﻟٽﻳون ۽ ﺳﻲ ﺳڪﻧﻳس ﺳﺎن ﮔڏ اﻧﺟڻ ۽ ﻧﻳوﮔﻳﺷن ﺟﺎ ﺳڀ ﻣﺳﺋﻼ ﭘڻ ﻓﻲ اﻟﺣﺎل دور ﭤﻳو وﭸن‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻪ‬
‫ﮐﻠﻳل ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ﺟوش‪ ،‬ڌﻧڌ ۽ ﻟوڏن ڪﺮي اﻧﺳﺎن ﺗﻪ اﻧﺳﺎن‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﺟڻ ﺑﻪ ﺳﺎٿ ﮀڏﻳو وﭸﻲ‪ .‬اﻧﺟڻ روم ۾‬
‫ﻣﺷﻳﻧﺮيء ﺟﺎ ﻓﻠٽﺮ ﭼوڪ ﭘﻳﺎ ﭤﻳﻧدا‪ .‬آﺋل ﭘﺮﻳﺷﺮ ﭘﻳو ﮔﮫٽﺟﻧدو وڌﻧدو‪ .‬ﺳﻣﻧڊ ﮐﺎن ﭘﺮوﭘﻳﻠﺮ )ﭘﻧﮐو( ﭔﺎھﺮ‬
‫َ‬
‫ﻧڪﺮڻ ڪﺮي ﻣﻳن اﻧﺟڻ ﭘﺋﻲ اوورﻟوڊ ﭤﻳﻧدي‪ .‬ڪﺎرﮔو ﺟﺎ رﺳﺎ ﮐﻠڻ ڪﺮي ھﺋﭼن ۾ ﺳﺎﻣﺎن ﭜﭴڻ ﺟو‬
‫ﻧﻘﺻﺎن ۽ ڏﻳک ﮔﮫٽ ھﺟڻ ڪﺮي ﺗﺎرا ﻳﺎ ﺻﺣﻳﺢ رﺳﺗو ﻧظﺮ ﻧﻪ ﭘﻳو اﻳﻧدو‪ .‬ﭘﺮ ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ ﭔن ڏﻳﻧﮫن‬
‫ﮐن ﺟﻲ ﭘﻧڌ ۾ ﺟﮫﺎز ﺗوڙي ﻣﺳﺎﻓﺮ ھﻧدي وڏي ﺳﻣﻧڊ ﺟو ﭤڪ ﭜﭸﻧدا آھن ۽ اﮘﻳﺎن اﭤﺎھﻪ ﭼﻳﻧﻲ ﺳﻣﻧڊ ۾‬
‫ﻻء ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺻدﻳن ﮐﺎن‬ ‫ﻻء ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺗﻳﺎر ڪﻧدا آھن‪ .‬ان ڪﺮي ﺟﮫﺎزﻳن ِ‬ ‫ﮔﮫڙڻ ﺟو ﻣﻘﺎﺑﻠو ڪﺮڻ ِ‬
‫ﺧوﺷﻲ‪ ،‬آرام ۽ ﺳڪون ﺟﻲ ﻋﻼﻣت ﭘﺋﻲ رھﻲ آھﻲ‪.‬‬
‫ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ھﻲ ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر وارو ﺳﻧﮫو ﺳﺎﻣوﻧڊي رﺳﺗو ﭼﻳن ﺟﭘﺎن ﮐﺎن ھﻧدﺳﺗﺎن ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن ڏي‬
‫ﻻء ﺷﺎرٽ ڪٽ آھﻲ ﺟﻧﮫن ﺟﻲ اھﻣﻳت ﻓﻘط ھﺰارﻳن ﺳﺎل اڳ ھﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ ھﻧﻳﺋﺮ ﺑﻪ آھﻲ‪ .‬ﭼﻳﻧﻲ‬ ‫اﭼڻ وﭸڻ ِ‬
‫ﻣﺎﭨﮫو ھن رﺳﺗﻲ ﮐﺎن ھﻧدﺳﺗﺎن‪ ،‬آﻓﺮﻳڪﺎ‪ ،‬ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن آﻳﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﺳﻧڌﺑﺎد ۽ اﺑن ﺑطوطﻪ ﺟﺎ ﺳﻔﺮ ھن رﺳﺗﻲ‬
‫ﺻديء ۾ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ھن ﻧﺎر ذرﻳﻌﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﻋﻼﺋﻘن ۾ آﻳﺎ‪ .‬ان ﺑﻌد ﻋﺮب‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ﻋﻳﺳويء‬
‫َ‬ ‫ﮐﺎن ﭤﻳل آھن‪ .‬ﭔﻲ‬
‫ﭘورﭼوﮔﻳﺰ‪ ،‬ڊچ ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰ واﭘﺎر‪ ،‬ﺗﺑﻠﻳﻐﻲ ۽ ﺣڪوﻣت ڪﻧدڙ ۽ اڄ ﺟو ﻣﺎڊرن ﻣﺋﺮﻳﻧﺮ )ﺟﮫﺎزي( ھﻳڏي‬
‫ٽﻳڪﻧﺎﻻﺟﻲ ۽ ﺳﺎﺋﻧس ھوﻧدي ﺑﻪ‪ ،‬ھن ﺳﺎﻣوﻧڊي ﻧﺎر‪ -‬ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر‪ ،‬ﺟو ﻗدر ڪﺮي ﭤو ۽ ﮐﻳس اھم‬
‫ﺳﺎﻣوﻧڊي رﺳﺗو ﻣﭸﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺗﻲ اھو ﻧﺎﻟو ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﺟﻲ ڪﺮي ﭘﻳو‪ ،‬ﺟﻳڪو ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ڪﻧﺎري ﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو‬
‫ﻣﺷﮫور ﺷﮫﺮ ۽ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ آھﻲ‪ .‬ﺻدﻳن ﮐﺎن ﺳﻧدس ھن ﺳﭴﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﺳﻳﺎﺳﻲ‪ ،‬واﭘﺎري‪ ،‬ﻣذھﺑﻲ ۽‬
‫ﺗوارﻳﺧﻲ اھﻣﻳت رھﻲ آھﻲ‪ .‬ان ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ۾ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻧوﺟواﻧن ﮐﻲ ﺳﺎﻣوﻧڊي زﻧدﮔﻲ ۽ ﺟﮫﺎز‬
‫ﻻء ھڪ ﺗﻣﺎم وڏي ﻣﺋﺮي ٽﺎﺋﻳم اڪﻳڊﻣﻲ ﺳﺎل ڏﻳڍ ﮐﺎن ﮐوﻟﻲ وﻳﺋﻲ آھﻲ‪.‬‬ ‫ھﻼﺋڻ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻳم ۽ ﺗﺮﺑﻳت ڏﻳڻ ِ‬
‫ﻻء ﺗﻌﻠﻳم‬
‫ﺟﻳﺋن ھن ﻣﻠڪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ ﻧوﺟوان ﺟﮫﺎزن ﺟﺎ ڪﺋﭘٽن‪ ،‬ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ۽ رﻳڊﻳو آﻓﻳﺳﺮ ﭤﻳڻ ِ‬
‫اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ وﭸڻ ﺑدران ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺋﻲ ﻣﻠڪ ۾ ﺗﻌﻠﻳم وﭠﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ‬
‫ِ‬ ‫ﺧﺎطﺮ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن‪ ،‬اﻧڊﻳﺎ‪ ،‬ﺑﻧﮔﻼدﻳش‪ ،‬ﺟﭘﺎن ﻳﺎ‬
‫ﺟﮫﺎز ھﻼﺋﻳن ۽ ﻣﻠڪ ﺟون اھم ﮔﮫﺮﺟون ﭘورﻳون ڪن‪.‬‬
‫ﻻء دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﺧﺗﻠف ﻣﻠڪن ﻣﺎن‬ ‫ھن اڪﻳڊﻣﻲ ۾ ﻣﺧﺗﻠف ﻧﺎٽﻳڪل ۽ اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ﺳﺑﺟﻳڪٽ ﭘڙھﺎﺋڻ ِ‬
‫ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ۽ ڪﺋﭘٽن ﭼوﻧڊي ھﺗﻲ رﮐﻳﺎ وﻳﺎ آھن ﺟﻳﺋن اھﻲ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﻠﺋﻲ ڪﺋڊٽن ۽ ﺟﮫﺎزﻳن ﮐﻲ‬
‫‪ Pre-Sea‬۽ ‪ Post-Sea‬ﺟﺎ ﻣﺧﺗﻠف ﭤﻳوري ۽ ﭘﺮﻳڪٽﻳڪل )ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﺟﺎ( ڪورس ڪﺮاﺋﻳن‪.‬‬
‫اﻧﮫن ڌارﻳن ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮن ۽ ڪﺋﭘٽﻧن ﻣﺎن ھڪ ﻣﻧﮫﻧﺟو ﺳﺮ ﺑﻪ آھﻲ ۽ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﺣول ۽ ﻣوﺳم ۾ ھﺗﻲ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺳﺎن ﮔڏ ﮔﮫﺎرﭨو آھﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ ھﻲ اڄ ﺟﺎ ﻣﻠﺋﻲ ﺷﺎﮔﺮد ﺳﭜﺎﭨﻲ ﻗﺎﺑل ﺟﮫﺎزي ﺑﻧﺟﻲ‪ ،‬دﻧﻳﺎ‬
‫ﺟﻲ ھﺮ ﺳﻣﻧڊ ﺗﻲ ﺑﻧﺎ ڪﻧﮫن ﺧوف ﺧطﺮي ﺟﻲ ﺟﮫﺎز ھﻼﺋﻲ ﺳﮔﮫن‪.‬‬
‫ﻻء ﺑﻪ ھﻲ ھڪ ﻧﺋون ﺗﺟﺮﺑو ﭤﻳﻧدو ﺗﻪ ﻓﻘط ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺟﻲ ﭔﺎھﺮﻳن روﻧق ڏﺳڻ ﺑدران‪ ،‬ھﻲ‬ ‫ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ِ‬
‫‪37‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺟﺎدو ﭜﺮي اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻣﻠڪن ﺟﺎ ﺷﮫﺮ ﺷﮫﺮ‪ ،‬ﮘوٺ ﮘوٺ‪ ،‬وﺳﺗﻳون واھڻ ڏﺳﻲ ﺳﮔﮫﺑﺎ‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن‪-‬‬
‫ﺷﮫﺮي ﺗوڙي ﮘوﭠﺎﭨن ﺟﻲ ﻣذھب‪ ،‬ﻋﺎدﺗن‪ ،‬زﺑﺎﻧن‪ ،‬رواﺟن‪ ،‬ڪﭘڙن ﮔﻧدﻳن‪ ،‬رﻳﺗن رﺳﻣن ۽ رھﭨﻲ ڪﮫﭨﻲ‬
‫ﺑﺎﺑت ﭼﮜﻲ طﺮح ﻣﻌﻠوﻣﺎت ﺣﺎﺻل ڪﺮي ﺳﮔﮫﺎن‪.‬‬
‫ﭘﮫﺮﻳن ڏﻳﻧﮫن ﺟڏھن ڪواﻻﻟﻣﭘور ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ڏي ڪﺎر ۾ اﭼﻲ رھﻳو ھوس ﺗﻪ ﻣون ﺳﺎن ﮔڏ وﻳﭠل‬
‫ٽﻳوﻳﮫن ﭼووﻳﮫن ورھﻳن ﺟﻲ ﭴﻣﺎر ﺟو ﻧوﺟوان ڪﻼرڪ ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ﮘﺎﻟﮫﻳون ڪﻧدو‬
‫ھﺎء وي‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﮐﺎن ﺣﻳدرآﺑﺎد ﺳﭘﺮ ِ‬
‫َ‬ ‫ﻣﻠﺋﻲء ﮐﺎن ﻋﻼوه اﻧﮔﺮﻳﺰي ﺑﻪ آﺋﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫آﻳو‪ .‬ﮐﻳس ﻣﺎدري زﺑﺎن‬
‫ﺟﮫڙو رﺳﺗو ھو‪ .‬ﭼوڌاري ﻧﮔﺎھﻪ ﮐٽڻ ﺗﺎﺋﻳن ﺳﺎوڪ ﺋﻲ ﺳﺎوڪ ھﺋﻲ‪ .‬ھﻳٺ زﻣﻳن ﺗﻲ ﮀﭔﺮ ۽ ﮔﺎھﻪ ﭤﻲ‬
‫ﻧظﺮ آﻳو ۽ ﻣﭤﻲ ﻧﮔﺎھون ﮐﭨڻ ﺳﺎن ﻧﺎرﻳل‪ ،‬ﭘﺎم ۽ رﭔڙ ﺟﺎ وڻ‪ ،‬رﺳﺗﻲ ﺗﻲ ﭤوري ﭤوري ﭘﻧڌ ﺑﻌد ﻣﻠﺋﻲ‬
‫ﮀوڪﺮا ﮀوڪﺮﻳون ﻣﺧﺗﻠف ﻣﻳوا‪ :‬ﭘﭘﻳﺋو‪ ،‬ﭼڪون‪ ،‬ﻟﻳﭼﻲ‪ ،‬رﻣﺑوﺗن‪ ،‬اﺳٽﺎر ﻓﺮوٽ‪ ،‬اﻧﻧﺎس وڪﭨﻲ‬
‫رھﻳون ھﻳون‪ .‬ڪﭤﻲ ﭼﺎﻧﮫﻪ ۽ ﺷﺮﺑت ﺟون ﻧﻧڍڙﻳون ڪﮐﺎﺋون ھوٽﻠون ھﻳون‪ .‬ھڪ ﭔن ھﻧڌ ﺗﺮﺳﻲ‬
‫ڪوڪﺎ ڪوﻻ ﭘﻳﺗﻳﺳﻳن‪ .‬ﭼڪون ۽ رﻣﺑوﺗﺎن ورﺗﺎﺳﻳن‪ .‬اﺳٽﺎن واري ھوٽل ﺗﺎن ﭼﺎﻧﮫﻪ ﭘﻲ ﺳﻧدس‬
‫ﭘوڙھﻲ ﭼﻳﻧﻲ ﻣﺎﻟڪ ۽ ﻓﺮوٽ وڪﭨﻧدڙ ﮀوڪﺮﻳن ﮐﺎن ﺳﻧدن ھوٽل‪ ،‬دڪﺎن‪ ،‬ﮔﮫﺮ ۽ روز ﺟﻲ‬
‫ڪﻣﺎﺋﻲء ﺟو ﭘﮀﻳوﺳﻳن‪ .‬ﮐﺎﻧﺋن ﺟڏھن ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟو ﭘﮀﻳم ﺗﻪ ڪﺮاﭼﻲ ۽ اﺳﻼم آﺑﺎد ﺷﮫﺮن ﮐﺎن ﻋﻼوه‬ ‫َ‬
‫ڪﺟﮫﻪ ھﺎڪﻲ ۽ ڪﺮڪﻳٽ ﺟﻲ راﻧدﻳﮔﺮن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﺑﻪ ورﺗﺎﺋون‪ .‬ﻣﻠﺋﻲ ﭘﺎڻ رﮘو ﻓٽ ﺑﺎل راﻧد ﮔﮫﭨﻲ‬
‫ﮐﻳڏن‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﭔﻳن ﻣﻠڪن ﺟون ﭔﻳون ھڙ راﻧدﻳون ﺷوق ﺳﺎن ڏﺳن‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻲ روزﻧﺎﻣﻲ‪/‬اﺧﺑﺎر ۾‬
‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺑﺎﺑت ڪﺎ ﺳﻳﺎﺳﻲ ﺧﺑﺮ ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ﭘﺮ راﻧدﻳن ﺟﻲ ﺿﺮور ھوﻧدي‪.‬‬
‫ﭼﺗﺎء‪”:‬ﺳﻼﻣت‬
‫َ‬ ‫رﺳﺗﻲ ﺗﻲ ﻟﮘل ﺑورڊن ﺗﻲ ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ ﻟﮐﻳل ﭜﻠﻳڪﺎر‪ ،‬اطﻼع ۽‬
‫داﺗﻧگ“‪” ،‬آواس“‪” ،‬ﺑﺮھﻧﺗﻲ“ ﻟﻔظن ﺟﻲ ﻣﻌﻧﻲٰ ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ﮐﺎن ﭘﮀﻧدو ھﻠﻳس‪.‬‬
‫ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ﭘﮀﻳو‪” :‬ﺗوھﺎن ﮐﻲ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ اﭼڻ ﺟو ﺧﻳﺎل ڪﺋﻳن آﻳو؟“‬
‫ﺧﺎطﺮيء ﺳﺎن ﺧﺑﺮ ﻧﻪ‬
‫َ‬ ‫وراﭨﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ان ﺟو ﺷﺎﻳد ڪو ﭼٽو ﺟواب ﻧﻪ ڏﺋﻲ ﺳﮔﮫﺎن ﺟو ﻣون ﮐﻲ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﭘﮀﻳو ﺗﻪ ﻣون ﭼﻳوﻣﺎن‪” :‬ﻣون ﮐﻲ‬
‫َ‬ ‫آھﻲ‪ .‬اھو ﺋﻲ ﺳوال ﺟڏھن ﻣون ﮐﺎن ﻣﻧﮫﻧﺟن دوﺳﺗن‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺳﺎوڪ ۽ وڻ ٽڻ ﭔوٽﺎ وﭨن ﭤﺎ” ﺗﻪ دوﺳﺗن ﻣون ﮐﻲ ﮐﻠﻲ ﭼﻳو‪ :‬وڻ ٽن ﮐﺎﺋڻ ﺟو ﺷوﻧق ﭤﻳو‬
‫اﭤﺋﻲ ﮀﺎ؟“‬
‫ﭘوء ﺟڏھن اﻧٽﺮوﻳو ﻣﮫل ﺑﻪ ﻣون ﮐﺎن اھو ﺋﻲ ﺳوال ﭘﮀﻳو وﻳو ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ دﻳﺮ ﺳوﭼﻲ‬ ‫ِ‬ ‫۽‬
‫ﻻء ﭼوي ﭤﻲ‪ .‬ﭘڪ ﻧﻪ اﭤم‬
‫وراﭨﻳم‪”:‬ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ ﮀو‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ دل ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ رھڻ ۽ ﻧوڪﺮي ڪﺮڻ ِ‬
‫ﭘﺮ ﺷﺎﻳد ان ڪﺮي ﺑﻪ ﺟو ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﺳﻠﻣﺎن رھن ﭤﺎ‪“.‬‬
‫”ﭘﺮ ڪوﻳت‪ ،‬ﺳﻌودي ﻋﺮب‪ ،‬اﺑوظﮫﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﻪ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﻣﻠڪ آھن!“ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ اﻧٽﺮوﻳوﺋﺮ ﻣﺮڪﻲ‬
‫ﭼﻳو‪.‬‬
‫”واﻗﻌﻲ اھﺎ ﺗﻪ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ‪ “.‬ﻣون دل ۾ ﺳوﭼﻳو‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭘﺎﺳﻲ ﮀو؟ ﻣون ان ﺟو ﮀﻳد ڪﺮڻ‬
‫ﭘوء وراﭨﻳم‪” :‬ﺳﺎﺋﻳن ان ڪﺮي ﺟو آﺋون ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‬
‫ﭼﺎھﻳو ﭤﻲ‪ .‬ﻣون ﭘﺎڻ ﺑﻪ ﻓﺮق ﻣﻌﻠوم ڪﺮڻ ﭼﺎھﻳو ﭤﻲ‪ِ .‬‬
‫۾ ‪ Adjust‬ڪﺮي ﺳﮔﮫﻧدس‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺷﮫﺮ ﺗوڙي ﮘوٺ ۾ ﺟڏھن اﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺳﺎن ﮔڏ ھﻠﻧدس‬
‫ﺗﻪ آﺋون ﭘﻧﮫﻧﺟو ﭘﺎڻ ﮐﻲ ھڪ ﺋﻲ ﭘﻠﻳٽ ﻓﺎرم‪ ،‬ھڪ ﺋﻲ ﻟﻳول ﺗﻲ ﻣﺣﺳوس ڪﻧدس‪“.‬‬
‫‪38‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘوء ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ آﺻف ﻏﻳور ﺳﺎن ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺟو ذڪﺮ ڪﻳو ھوم‪ ،‬ﺟﻳڪو ﭘڻ ﻣون ﺳﺎن ﮔڏ ھﺗﻲ‬ ‫۽ ِ‬
‫ﭼوﻧڊﺟﻲ آﻳو آھﻲ‪ .‬آﺻف ڪوﻳت‪ ،‬اﻳﺮان ۽ ﭔﻳن ﻋﺮب ﻣﻠڪن ۾ ﻧوڪﺮي ﺳﺎﻧﮔﻲ ﺗوڙي ﺟﮫﺎز ﮐﻲ وﭠﻲ‬
‫ڊﻳوٽﻲء ﺟﻲ ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ ڪﻳﺗﺮا دﻓﻌﺎ وﭸﻲ ﭼڪو آھﻲ‪ .‬آﺻف ﭼﻳو‪” :‬ﻣون ﮐﺎن ﺑﻪ اھوﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫وﭸڻ ﺟﻲ‬
‫ٽﭔﻲء ۾ ﭘﺋﺟﻲ وﻳس ﺗﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ‪ ،‬اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟﮫڙن‬ ‫َ‬ ‫ﺳوال ڪﻳﺎﺋون ﺗﻪ آﺋون ﺗﻪ‬
‫ﻣﻠڪن ۾‪ ،‬ﮔﮫٽ ﭘﮔﮫﺎر ھوﻧدي ﺑﻪ ﮀو رھڻ ﭘﺳﻧد ﭤو ڪﺮﻳﺎن؟ ﺧﻳﺮ ﮐﻳن ﺗﻪ ﻣون اھو ﺋﻲ ﭼﻳو ﺗﻪ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﻣﻠڪ آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺧﺑﺮ اﭤﺋﻲ ڪﮫڙو ﻓﺮق آھﻲ؟ ﻓﺮق اھو آھﻲ ﺟو ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ھﺮ‬
‫ﻣﺎن ﻣﭤﺎﻧﮫون آھﻲ‪ .‬ھﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﮫﺮﺑﺎﻧﻲ ﭤﺎ ﺳﻣﺟﮫن ﺗﻪ اﺳﺎن اﭼﻲ‬ ‫ڌارﺋﻳن ﭘورھﻳت ﻳﺎ ھﻧﺮﻣﻧد ﺟو َ‬
‫ﺳﻧدن ﻣﺎﭨﮫن ۽ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﺣﺎﻟت ﺳﭠﻲ ڪﺮڻ ۾ ﻣدد ﭘﻳﺎ ڪﺮﻳون‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺟن ﺳﻧدن ﭘﮔﮫﺎر ﺟوﮐپ‬
‫آھﻲ ﺗﻪ ﮐﻳن اﺳﺎن ﺟﻲ ھﻧﺮ ۽ ﺗﻌﻠﻳم ﺟو ﮐپ آھﻲ‪ .‬۽ اھو ھﻲ ﻧﻪ ﻓﻘط ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻗدر ﺑﻪ ڪن ﭤﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟو ﻣﺳﻠﻣﺎن ھﺟڻ ﺟو ﭔڌي‪ .‬ھﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﺧوش ﭤﻳن ﭤﺎ‪ .‬ڏوراﻧﮫﻳن ڏﻳﮫن ﺟﺎ ھوﻧدي ﺑﻪ ڪﻧﮫن‬
‫ﮘﺎﻟﮫﻪ ۾ ھڪﺟﮫڙاﺋﻲ آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻋﺮب‪ ،‬ﮔﺳﺗﺎﺧﻲ ﻣﻌﺎف‪ ،‬ڌارﺋﻳن ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ –ﺧﺎص ڪﺮي‬
‫ھﻧدﺳﺗﺎن ۽ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﮫڙن ﻏﺮﻳب ﻣﻠڪن ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ ﺗﻪ ﻣﺎﭨﮫو ﻳﺎ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﺳﻣﺟﮫڻ ﺗﻪ ﭘﺮي ﺟﻲ‬
‫ﺑﺮﺗﺎء اھڙو آھﻲ ﺟو اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟو‬‫ُ‬ ‫ﮘﺎﻟﮫﻪ‪ ،‬وﻳﺗﺮ زرﺧﺮﻳد ﭔﺎﻧﮫون ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ‪ -‬ﻳﺎ اﺳﺎن ﺳﺎن ﺳﻧدن‬
‫ﮔﮫﭨو ﺣﺻو ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﻣﺳڪﻳن ۽ وﻳﭼﺎرو ﻣﺣﺳوس ڪﺮي ﭤو‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﭘﺋﺳو‬
‫ھﺗﻲ ﺑﻪ آھﻲ‪ ،‬رﭔڙ آھﻲ‪ ،‬ﺗﻳل آھﻲ‪ ،‬ڌاﺗو آھﻲ‪ ،‬ﺳڀ ڪﺟﮫﻪ آھﻲ ۽ اﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺗﻪ ﺟﭘﺎن‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺑﻌد ٽﻳون‬
‫ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ طﺎﻗﺗور اﻳڪﺎﻧﺎﻣﻲ آھﻲ‪“.‬‬
‫”ان ﺟو ﺳﺑب ﮀﺎ ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو ﺟو ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو اﻣﻳﺮ ھوﻧدي ﺑﻪ ﻣﻔﺮور ﻧﻪ آھن ۽ ﻣﻧﺟﮫن ﻧﮫﭠﺎﺋﻲ‬
‫آھﻲ؟“ ﻣون ﺳوال ڪﻳو‪.‬‬
‫”ﺷﺎﻳد اھو ھﺟﻲ ﺗﻪ ان ﭘﭠﻳﺎن ﺳﻧدن ﺻدﻳون ﭘﺮاﭨﻲ ﺗﮫذﻳب ۽ ڪﻠﭼﺮ آھﻲ‪ “.‬آﺻف ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺧﻳﺎل‬
‫ﺟو اظﮫﺎر ڪﻳو‪” .‬ﻋﺮب ﻣﻠڪن ۾ ﭘﺋﺳو ﺗﻪ اﭼﻲ وﻳو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ڪﻠﭼﺮ ﻳﺎ ﺗﻌﻠﻳم ﻧﻪ آھﻲ‪“.‬‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﮔڏ ﺳﻔﺮ ڪﻧدڙ ﻣﻠﺋﻲ ڪﻼرڪ ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن‪ -‬ﺟﻳڪو ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﻋﻣﺮ ۽‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟﻲ ﻟﺣﺎظ ﮐﺎن ﺗﻪ ﻧﻧڍو ھو‪ ،‬ﭘﺮ ڪﺎﻓﻲ ذھﻳن ۽ ﭘﺎڙھو ﻧﻣوﻧﻲ ﺟو ﭤﻲ ﻟﮘو‪ ،‬ﺗﻧﮫن ﮐﻲ‬ ‫َ‬
‫ﭼﻳم‪” :‬ﺑس ھﺗﻲ ﺗﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ان ڪﺮي آﻳو آھﻳﺎن ﺟو ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﻓﺋﻣﻠﻲ ھﺗﻲ‬
‫اﭼﻲ ﭼڪﻲ آھﻲ ۽ ھﻧن ﮐﻲ ﺑﻪ ھﻲ ﻣﻠڪ وﭨﻲ ﭤو‪ .‬ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﭴﺎﭨو ﺳﭸﺎﭨو اﭤم ۽‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو‪ ،‬ﻣﺎﻧﻲ ٽڪﻲ ﺗوڙي ﻣﺎﺣول ۽ ﻣوﺳم وﭨﻳم ﭤﻲ‪“.‬‬
‫ﻻء ﭔڌو آھﻲ ﺗﻪ ﻟﻳﮐڪ آھﻳو‪ .‬ﮀﺎ اھوﺻﺣﻳﺢ آھﻲ‪”.‬‬ ‫ڪﺟﮫﻪ رﺳﺗو اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ﻣون ﺗوھﺎن ِ‬
‫”ھﺎ‪ .‬ڪﺟﮫﻪ ڪﺟﮫﻪ‪ .‬ﻣون ﺗﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ﺟو ﺑﻪ ھڪ ﭔن ڪﺗﺎﺑن ۾ ذڪﺮ ڪﻳو آھﻲ‪ .‬ﺧﺎص‬
‫ڪﺮي اڄ ﮐﺎن ﭔﺎرھن ﺗﻳﺮھن ﺳﺎل اڳ ﺟون ﮘﺎﻟﮫﻳون ﺟڏھن ﻧﻧڍو اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ھوس ۽ ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﮔﮫﻣﻳو ھوس‪“.‬‬
‫ﻣﻠﺋﻲء ۾ ﺳوﭼﻲ‬
‫َ‬ ‫ﮔﮫﺮيء ﺳوچ ۾ ﭘﺋﺟﻲ وﻳو‪ .‬ﺷﺎﻳد‬
‫َ‬ ‫ﭘوء ﭤوري دﻳﺮ‬
‫واﺋڙو ﭤﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن؛ ”واﻗﻌﻲ!“ ِ‬
‫ﻻء وﻗت ﻟﮘﺎﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ﭘﺮ ﻣﺳٽﺮ اﻟطﺎف ﻣوﻧﮐﻲ ﺳﻣﺟﮫﻪ ۾ ﻧﭤو اﭼﻲ ﺗﻪ اﻳﺗﺮي‬ ‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۾ ﺟﻣﻠو ﭠﺎھڻ ِ‬
‫َ‬
‫ﭤوري ﻋﺮﺻﻲ ۾ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ﺑﺎﺑت ﮀﺎ ﻟﮐﻲ ﺳﮔﮫﻳو ھوﻧدﻳن؟“‬
‫‪39‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣون ﺳﻧدس ﮘﺎﻟﮫﻪ ﮐﻲ واﮐﺎﭨﻳﻧدي ﭼﻳو‪”:‬اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺑﻠڪل ﺻﺣﻳﺢ آھﻲ‪ .‬ان ڪﺮي ﺗﻪ آﺋون ﺗﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﭼﮜﻲء طﺮح ڏﺳﻲ واﺋﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺎﭨﮫن ﺳﺎن ﻣﻠﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﻻء ھﻠﻲ آﻳو آھﻳﺎن‪ .‬ﺟﻳﺋن ھن ﭜﻳﺮي‬
‫ﻣﻠڪ ۾ ﻟﮘﺎﺗﺎر رھڻ ِ‬
‫ﭘوء ڪﺟﮫﻪ ﻟﮐﺎن‪ .‬ان ڪﺮي ﺋﻲ ﺗﻪ آﺋون ﺟﻧﮫن ﺗﻧﮫن ﮐﺎن اﻧٽﺮوﻳو ۽ ﺳوال ﭘﮀﻧدو اﭼﺎن‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ھن‬ ‫ﺟﻠﻲ ِ‬
‫ﮐﺎن اڳ ﺟﻳڪﻲ ڪﺟﮫﻪ ﻣون ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺑﺎﺑت ﻟﮐﻳو آھﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اھﻣﻳت آھﻲ‪ .‬اھو ﻣﻧﮫﻧﺟو‬
‫ﻟﮐﭨﻲء ﻣﺎن اﻧدازو ﻟﮘﺎﺋﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ﭤو ﺗﻪ ﺟﻳڪو ﺑﻪ ﻣﺎﭨﮫو ﻣون‬‫َ‬ ‫ﭘﮫﺮﻳن ۽ ﻣﭤﺎﮀﺮي ﻧظﺮ ۾ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ھو ان‬
‫ﻻء ھﺗﻲ اﻳﻧدو ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ڪﻳﺋن ﻟﮘﻧدو‪“.‬‬
‫واﻧﮔﺮ ڪﺟﮫﻪ ڏﻳﻧﮫن ِ‬
‫ﭘوء اڄ ﺗﺎﺋﻳن ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ھﻣﻳﺷﻪ ان ﻣﺮڪ ﺳﺎن ﻣﻠﻧدو آھﻲ‬ ‫ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن ﮐﻠﻲ ﺧوش ﭤﻳو‪ .‬ان ﮐﺎن ِ‬
‫رھواﺳﻲء ﮐﺎن ﺣﺎﺻل ڪﺮي‬
‫َ‬ ‫ﺟﻳڪﺎ ﻣﺮڪ ﭔﻳن ڪﻳﺗﺮن اﻣﻳﺮﻣﻠڪن ۾ ڪﻧﮫن ﻗﻳﻣت ﺗﻲ ﺑﻪ اﺗﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻧﭤﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ‪ .‬ھﺮ روز آﻓﻳس ۾ اﻳﻧدي وﻗت ﻣﻠﺋﻲ ﺳﻳڪﻳورٽﻲ آﻓﻳﺳﺮ ﻣﺳٽﺮ ھﺎرون ﮐﻳڪﺎر وﻗت ﺟڏھن‬
‫ﺳﭴو ﺳﻼم‪ :‬اﺳﻼم ﻋﻠﻳڪم ورﺣﻣﺗﻪ ﷲ وﺑﺮڪﺎﺗﻪ ﭼوﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ﻋﺟﻳب ﭘﻧﮫﻧﺟﺎﺋپ ﻟﮘﻧدي آھﻲ‪ .‬ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ‬
‫ﮔڏيء ﺟﮫڙي ﻣﻠﺋﻲ ﮀوڪﺮي ﺳﺎﻟﻣﻳﺎ ۽ ﺳﻼﺋﻳڊون‬ ‫َ‬ ‫ﻣﺋﺮﻳن اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ﺟﺎ ﻧوٽس ٽﺎﺋﻳپ ڪﺮڻ واري‬
‫)ٽﺮاﻧﺳﭘﻳﺋﺮﻧﺳون( ﭠﺎھڻ وارو ﮔول ﻣﻧﮫن وارو ﻧﺎﺻﺮ ھﻣﻳﺷﻪ ﻗﺮﺑﺎن ﭤﻳﻧدي ﻧظﺮ اﻳﻧدا آھن‪ .‬ﻓون ﺟو‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۾ ﺗﺮﺟﻣو ڪﺮي‬
‫َ‬ ‫اطﻼع ڏﻳڻ واري ظﮫﺮا ﺑﻧﺗﻲ ﻳوﺳف ۽ ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ آﻳل ﺳﺮڪﺎري ﺧط‬
‫ڏﻳڻ واري ﭘﮫﺎﻧگ رﻳﺎﺳت ﺟﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﮀوڪﺮي ﻓﺎطﻣﻪ ﺑﻧﺗﻲ ﻋﻳﺳﻲٰ ھﻣﻳﺷﻪ اھو اﺣﺳﺎس ڏﻳﺎرﻳﻧدي آھﻲ ﺗﻪ‬
‫آﺋون ھﺗﻲ ﺟﻲ اھم ﻣﺎﭨﮫن ﻣﺎن ھڪ آھﻳﺎن‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ڪﺮي ﺳﻧدن ﻗوم ﺟﺎ ﭜﺎﺋﺮ ﺟﮫﺎز ھﻼﺋﻳﻧدا ۽ ﻣﻠڪ‬
‫ﺟو ﻧﺎﻟو ﻣﭤﻲ ڪﻧدا‪ .‬ﭘﮔﮫﺎر اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻧدن ﺳﺮڪﺎر ڏﻳﻧدي آھﻲ‪ .‬ان ﺳﺎن ﮔڏ ﭤوراﺋﺗﺎ ﭤﻳﻧدا آھن‪ ،‬ﭴڻ‬
‫اﺳﺎن ھﺗﻲ رھﻲ ھﻧن ﺗﻲ ﭜﺎل‪ -‬ﭜﻼﻳون ﭘﻳﺎ ڪﺮﻳون‪ .‬آﻓﻳس ۽ ﮔﮫﺮ ﺟﻲ ﺳﻧﭜﺎل ﻟﮫڻ واري اﻧﭼﺎرج‬
‫ﻋﺑداﻟﻐﻧﻲء ﮐﻲ ﺷل ﻧﻪ ﺧﺑﺮ ﭘوي ﺗﻪ ﻣون ﮐﻲ وڌﻳڪ ڪﺮﺳﻲ ﻳﺎ ڪوچ ﮐﭘﻲ‪ .‬ﻣﻳﺰ ﻳﺎ ﻣٽﺟﻲ ﮐﭘﻲ‪ .‬ھڪدم‬ ‫َ‬
‫ﭘﮫﭼﺎﺋﻲ وﻳﻧدو‪ -‬ڪڏھن ﺑﻪ ﭘﺋﺳﻲ ﺧﺮچ ڪﺮڻ ۾ دل ﻧﻧڍي ﻧﻪ ڪﻧدا‪ -‬ﺑس آﻳل ﻣﮫﻣﺎن ﮐﻲ ﺧوش رﮐﭨو‬
‫ﻻء اھم اﺻول آھﻲ‪ .‬ﭔﺋﻲ ﺷﮫﺮ ۾ ﻣﻳٽﻧگ ﻳﺎ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ دوري ﺗﻲ وﭸڻ ﺟو ﭘﺮوﮔﺮام‬ ‫آھﻲ‪ -‬اھو ﺋﻲ ﺳﻧدن ِ‬
‫ﭠﺎھڻ‪ ،‬وﻳﺰا ۽ ﭘﺎﺳﭘورٽ ﺟو ڪم‪ ،‬ﮔﮫﺮ ﺟﻲ ﭜﺎﺗﻳن ﮐﻲ ڊاڪٽﺮ ﮐﺎن دوا درﻣل وﭠﻲ ڏﻳﺎرڻ ﭘﺋﺎن )ﻣﺳﺰ(‬
‫ﺟﮫڙيء‬
‫َ‬ ‫ﺻﺎﺋﻣﻪ ﺑﻧﺗﻲ ﺧﻣﻳس ﺟو ڪم آھﻲ ۽ ٽﻳﻠﻳڪس ﺗﻲ ﻧﻳﺎﭘﺎ ﻣوڪﻠڻ ۽ وﭠڻ ﺟﭘﺎﻧﻲ ﻣﮫﺎﻧڊي‬
‫ﮀوڪﺮي ﭼڪ )ﻣس( ﻋﺰﻳﺰه ﺟو ڪم آھﻲ‪ .‬ڪڏھن ڪم ﺟﻲ ﮔﮫﭨﺎﺋﻲ ڪﺮي دﻳﺮ ﭤﻲ وﻳﻧدي ﺗﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻻء‬‫ﻣﺮڪﻧدي ﭼوﻧدي آھﻲ؛”ﻣڙﺋﻲ ﺧﻳﺮ آھﻲ‪ .‬ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﭔﻲ ﺳﺎھﻳڙي ﺟﻧﮫن ﺳﺎن ﮔڏ رھﺎن ﭤﻲ اھﺎ ﻣون ِ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻲ ﺗﻳﺎر ڪﺮي ﮀڏﻳﻧدي“ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﮘوٺ ﺟو ﻣﻠﺋﻲ ﮀوڪﺮو ﻣﺣﻣد دﻳن‪ -‬ﺟﻳڪو ﻓٽ ﺑﺎل راﻧد ۾ ﭘڻ‬
‫ﭔﻲء ﺗﺎﺋﻳن ڪﺎﻏذ‬
‫اﺳﺎن ﺟو ﭜﻳﭼﻲ ﭤﻳﻧدو آھﻲ‪ .‬ان ﺟو ڪم‪ :‬ﭼﺎﻧﮫﻪ ﭠﺎھڻ‪ ،‬اﺧﺑﺎر آﭨڻ ۽ ھڪ آﻓﻳس ﻣﺎن َ‬
‫ﭘﺎﺑﻧديء ﺳﺎن آﻓﻳس ۾ اﻳﻧدو آھﻲ ۽ ﺳڀ ﮐﺎن آﺧﺮ ۾ ﻣڙﻧﻲ آﻓﻳﺳن ﺟون ﺑﺗﻳون ۽‬ ‫َ‬ ‫ﭘﮫﭼﺎﺋڻ آھﻲ‪ .‬ھﻣﻳﺷﻪ‬
‫ﭘوء وﻳﻧدو آھﻲ‪ .‬ﮐﻳس ھﻣﻳﺷﻪ ﮐﻠﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدو آھﻳﺎن‪.‬‬
‫اﻳﺋﺮڪﻧڊﻳﺷﻧﺮ ﺑﻧد ڪﺮي ِ‬
‫ڊﻣﻲء ﺟو ڪﻣﺎﻧڊﻧٽ‪ -‬ڪﺋﭘٽن‬ ‫َ‬ ‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ﻣﭤﻳﺎن ﺗﻪ ﮐﭨﻲ ﭼﺋﺟن ﺗﻪ ﻣون ﮐﺎن ﻋﮫدي ۾ ﻧﻧڍا ﭤﻳﺎ‪ ،‬ﭘﺮ اڪﻳ‬
‫ﺣﻣﺰه ﺑن ﻧور ﺑﻪ اﻳڏو ﭘﻳو ﺧﻳﺎل رﮐﻧدو ﺟو ڪڏھن ڪڏھن ﺳﻣﺟﮫﻪ ۾ ﻧﻪ اﻳﻧدو آھﻲ ﺗﻪ آﻳﺎ اﺳﻳن ان ﺟﻲ‬
‫ﺷﻲء ﺟﻲ‬
‫ِ‬ ‫ﻻﺋق ﺑﻪ آھﻳون ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺷل ﻧﻪ ﭔڌي ﺗﻪ اﺳﺎن ڌارﻳن ﻣﻠڪن ﻣﺎن آﻳل ‪ Expatriates‬ﮐﻲ ڪﻧﮫن‬
‫ﺿﺮورت آھﻲ ﻳﺎ ڪﺎ ﺗڪﻠﻳف آھﻲ‪ .‬ور ور ڏﻳﺋﻲ ﭘﻳو ﺧﺑﺮ ﭼﺎر ﻟﮫﻧدو‪.‬‬
‫‪40‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺧﻳﺎل ۾ اھﻲ اھڙﻳون ﮘﺎﻟﮫﻳون آھن ﺟﻳڪﻲ ڌن دوﻟت ﮐﺎن ﺑﻪ وڌﻳڪ آھن ۽ ھڪ ﻣﻠڪ‬
‫ﮐﻲ ﭔﺋﻲ ﮐﺎن ﻣﻧﻔﺮد ۽ ﻣﭤﺎﻧﮫون ڪﺮي ﭤﻳون ﺑﻳﮫﺎرﻳن‪.‬‬
‫‪41‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﻣﻠڪ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺧط اﺳﺗواﺋﻲ ﻣﻠڪ آھﻲ‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ھﺗﻲ ﺳﻳﺎرو ۽ اوﻧﮫﺎرو ھڪ ﺟﮫڙو ﮔﺮم ﭤﺋﻲ ﭤو ۽ ﺳﭴو‬
‫ﺳﺎل ڏﻳﻧﮫن رات ﭘڻ ھڪ ﺟﻳڏا‪ -‬ﭔﺎرھن ڪﻼڪن ﺟﺎ ﭤﻳن‪.‬‬
‫ﺧدا اﺳﺗوا ﺟﻲ وﻳﺟﮫو ھﺟڻ ڪﺮي ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﭘڻ آﻓﺮﻳڪﺎ ﺟﻲ ﺧط اﺳﺗواﺋﻲ ﻣﻠڪن ﺟﮫڙي‬
‫ﮔﺮﻣﻲ ﭤﻳڻ ﮐﭘﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ڪن ﺟﺎﮔﺮاﻓﻳﺎﺋﻲ ﺣﺎﻟﺗن ڪﺮي ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣوﺳم اﻳﺗﺮي ﮔﺮم ﻧﺎھﻲ‪ .‬اﻧﮫن ﻣﺎن‬
‫ڪﺟﮫﻪ ھﻲ آھن‪:‬ھﻧدي ﺳﻣﻧڊ ۽ ﭼﻳﻧﻲ ﺳﻣﻧڊ ﮐﺎن ھﺮ وﻗت ﭼوﻣﺎﺳﻲ ﺟون ھواﺋون ﻟﮘن ﭤﻳون )ھﻲ اھﻲ‬
‫ﻻء ﭼﺋﺑو آھﻲ ﺗﻪ‬‫ﺳﺎﻧوﭨﻲء ۾ ﺳﻧڌ ۾ ﻟﮘن ﭤﻳون‪ ،‬ﺟن ِ‬
‫َ‬ ‫ھواﺋون آھن ﺟﻳڪﻲ اوﻧﮫﺎري ۾‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي‬
‫ڌرﺗﻲء ﮐﻲ ﭠﺎرﻳن ﭤﺎ‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‬
‫َ‬ ‫ڏﮐڻ ﺟﻲ ھﻳﺮ ﭘﺋﻲ ﻟﮘﻲ‪ (.‬ﺳﭠو ﺳﺎل ھﺗﻲ ﻣﻳﻧﮫن ﺟﮫڙ ﻟﮘﺎ ﭘﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ‬
‫ﺳﺎﻣوﻧڊي ﺳطﺢ ﮐﺎن ﻣﭤﭜﺮو آھﻲ ۽ ڪن ڪن ﺣﺻن ﺗﻲ ڪوﺋﻳٽﺎ واﻧﮔﺮ ﺗﻣﺎم ﻣﭤﻲ ھﺟڻ ڪﺮي ﻣﭤن‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ڊﮔﮫن ﺳﺎون وﭨن ﺳﺎن ﭜﺮﻳو ﭘﻳو آھﻲ ۽‬
‫ِ‬ ‫ﭼﮜﻲ ﭤڌ ﭘوي ﭤﻲ‪ .‬ﮔﮫﭨﻲ ﻣﻳﻧﮫن وﺳڻ ڪﺮي ﺳﭴو‬
‫ﮔﮫﭨن وﭨن ۽ ﺳﺎوڪ ڪﺮي ﺑﻪ ﻣﻠڪ ﭠﺮﻳل رھﻲ ﭤو‪ .‬ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭼوڌاري ﺳﻣﻧڊ ڪﺮي ڪﻧﺎري‬
‫وارﻳون ھواﺋون‪:‬ﺳﻲ ﺑﺮﻳﺰ ﭘڻ ﭤڌڪﺎر ﺑﺧﺷﻳن ﭤﻳون‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ھڪ ڊﮔﺮي ﮐﺎن ﺳت ڊﮔﺮﻳون وﻳﺮاﺋﻲ ﭰﺎڪ ‪ Latitude‬ﺗﻲ آھﻲ ۽ ‪ 100‬ڊﮔﺮﻳن ﮐﺎن‬
‫‪ 119‬ڊﮔﺮﻳون ڊﮔﮫﺎﺋﻲ ﭰﺎڪ ‪ Longitude‬ﺗﻲ آھﻲ‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ ﭘﺎڙﻳﺳﺮي ﻳﺎ وﻳﺟﮫﺎ ﻣﻠڪ آھن‪ :‬اﺗﺮ ۾‬
‫ﭤﺎﺋﻳﻠﻳﻧڊ‪ -‬ﺟﻳڪو ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺑﺎرڊر ﺳﺎن ﮘﻧڍﻳو ﭘﻳو آھﻲ‪ .‬ڏﮐڻ ۾ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟو ﻧﻧڍڙو ﭔﻳٽ ﺟﻳڪو ﺳﻧﮫﻲ‬
‫رﺳﺗﻲ )‪ (Cause-Way‬ذرﻳﻌﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺳﺎن ﺧﺷڪﻲ رﺳﺗﻲ ﮘﻧڍﻳل آھﻲ‪ .‬ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ اوﻟﮫﻪ ۾‬
‫اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ وچ ۾ ﭼﺎر ﺳﺋو ﻣﻳل ڏﮐڻ ﭼﻳﻧﻲ ﺳﻣﻧڊ ﺟﺎ آھن‪) .‬ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۽ ﺑﻧﮔﻼدﻳش‪-‬اﮘوﭨﻲ اﻳﺳٽ‬
‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ وچ ۾ ھﺰار ﻣﻳﻠن ﺟو وﻳﮀو ھو ۽ ﺳﻣﻧڊ ﺑدران زﻣﻳن‪ -‬ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟو ﻣﻠڪ ھو‪ (.‬ﺑﮫﺮﺣﺎل‬
‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﮐﺎن ﻋﻼوه ھﻲ ﭔﻳو ﻣﻠڪ آھﻲ ﺟﻧﮫن ﺟو ھڪ ﺣﺻو ﭔﺋﻲ ﮐﺎن ﭼﮜﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ آھﻲ‪ .‬اوﻟﮫﻪ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ )ﺟﻧﮫن ۾ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺟو ﺷﮫﺮ ﺑﻪ اﭼﻲ ﭤو( اوﭜﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ )ﺻﺑﺎح ۽ ﺳﺮواڪ( ﮐﺎن وڌﻳڪ‬
‫ﺳڌرﻳل‪ ،‬وڌﻳڪ اﻣﻳﺮ‪ ،‬وڌﻳڪ ﺗﺮﻗﻲ ﻳﺎﻓﺗﻪ آھﻲ‪ .‬اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟﻲ ﺣڪوﻣت ﮔذرﻳل ﭼﻧد ﺳﺎﻟن ۾ ﭔﻧﮫﻲ ﮐﻲ‬
‫ھونء اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺗﻪ ﭔﻧﮫﻲ ﺣﺻن ۾‬
‫َ‬ ‫ﻻء ڪﺎﻓﻲ ﺟدوﺟﮫد ڪﺮي رھﻲ آھﻲ‪.‬‬ ‫ﻣﻼﺋڻ ۽ ﺑﺮاﺑﺮ ڪﺮڻ ِ‬
‫ﺳﺎﮘﻳو ﻣذھب‪ ،‬ﺳﺎﮘﻲ زﺑﺎن ۽ ﺳﺎﮘﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﻗوم رھﻲ ﭤﻲ ۽ ﮔذرﻳل ﭼﻧد ﺳﺎﻟن ۾ ﺻﺑﺎح ۽ ﺳﺮواڪ ۾ ﺗﻣﺎم‬
‫ﮔﮫﭨﻲ ﺗﺮﻗﻲ ﭤﻲ آھﻲ‪ .‬اﺳڪول‪ ،‬ڪﺎﻟﻳﺞ‪ ،‬اﺳﭘﺗﺎﻟون‪ ،‬رﺳﺗﺎ‪ ،‬ڪﺎرﺧﺎﻧﺎ وﻏﻳﺮه ڌڙاڌڙ ﮐﻠﻧدا وﭸن‪ .‬ﻣﻠڪ ۾‬
‫ﭘﺋﺳو آھﻲ‪ .‬اﻳﻣﺎﻧداري آھﻲ‪ ،‬ﺳﭼﺎﺋﻲ آھﻲ‪ -‬ﺟﻳڪﺎ اڄ ﺟﻲ دور ۾ ﺗﻳل ۽ رﭔڙ ﮐﺎن ﺑﻪ وڌﻳڪ اھم آھﻲ‪.‬‬
‫ﺳﭴﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﭘﮐﻳڙ ﺳوا ﻟک ﭼورس ﻣﻳل ﮐن ﭤﻳﻧدي ۽ آدﻣﺷﺎري ﻓﻘط ﻳﺎرھن ﻣﻠﻳن! اھﺎ‬
‫ﻻء ﺗﻣﺎم ﺳﭠﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ‪ .‬ﺳﭴﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻳﺗﺮو آدم ﺗﻪ ﻓﻘط‬ ‫آدﺷﻣﺎري ﺗﻣﺎم ﮔﮫٽ آھﻲ ۽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ِ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟﻲ اﭴڪﻠﮫﻪ آدﻣﺷﻣﺎري ﭘڻ ﻳﺎرھن ﻣﻠﻳن آھﻲ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ڪﺮاﭼﻲء ﺷﮫﺮ ۾ اﺳﺎن وٽ رھﻲ ﭤو‪.‬‬
‫َ‬
‫‪42‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫)ﺳﭴﻲ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﭘﮐﻳڙ ٽﻲ ﻟک ﮐن ﭼورس ﻣﻳل آھﻲ ۽ آدﻣﺷﻣﺎري ﺳﺗﺮ ﻣﻠﻳن ﮐن‪(.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﺎ ﺟو اﻟﮫﻧدو ﺣﺻو اﻳڪوﻧﺟﺎھﻪ ھﺰار ﭼورس ﻣﻳل آھﻲ ۽ اوﭜﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ھڪ‬ ‫ِ‬ ‫ﭘﮐﻳڙ ۾‬
‫اﻳﺮاﺿﻲء ۾ اوﭜﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ اوﻟﮫﻪ ﮐﺎن ڏﻳڍوﭨو وڏو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ آدﻣﺷﻣﺎري ﺑﻧﮫﻪ ﮔﮫٽ اﭤس‪.‬‬ ‫َ‬ ‫رﻳﺎﺳت‬
‫اﭴڪﻠﮫﻪ ﺗﻳل ﻧڪﺮڻ ڪﺮي ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭔﻳن اﻳﺷﻳﺎﺋﻲ ﻣﻠڪن ﮐﺎن اﻣﻳﺮ ﻣﻠڪ ﻧﻪ ﭤﻳو آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ اڳ ۾ ﺑﻪ‬
‫اﻣﻳﺮ ھو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟو ھڪ وڏو ﺳﺑب آدﻣﺷﻣﺎري ﺟﻲ ﭤوراﺋﻲ آھﻲ‪ .‬ذرا ﺳوﭼﻳو ﺗﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻳﺎ‬
‫ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ آدﻣﺷﻣﺎري ان ﺣﺳﺎب ﺳﺎن ڪﻳﺗﺮي ﺗﻪ ﮔﮫﭨﻲ آھﻲ‪ .‬ﺑﻣﺑﺋﻲ ﻳﺎ ڪﻠڪﺗﻲ ﺟﮫڙي ھڪ‬
‫ھڪ ﺷﮫﺮ ۾ ﺗﻪ ﭔﻪ ﭔﻪ‪ -‬ﺑﻠڪ اڍاﺋﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎﺋون اﭼﻲ وﭸن‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺷﮫﺮن ﺗوڙي ﮘوﭠن ۾ ﭘﮫﺮﻳن ﻧظﺮ ۾ ﺋﻲ ﻣﺣﺳوس ﭤﻳو وﭸﻲ ﺗﻪ ﻋوام ﮔﮫٽ آھﻲ‪.‬‬
‫ﭼٽﮔﺎﻧگ‪ ،‬ڪﻠڪﺗو‪،‬ﭘﻳڪﻧگ‪ ،‬ﺷﻧﮔﮫﺎﺋﻲ‪ ،‬ﺣﻳدرآﺑﺎد ﺟﮫڙا وڏا ﺷﮫﺮ ﺗﻪ ﭘﺮي‪ ،‬ﭘﺮ ٽﻧڊوآدم‪ ،‬ﭼﻳﭼﻪ وطﻧﻲ‪،‬‬
‫ﺷﮫدادﭘور‪ ،‬ﺳﺋﻣڪﺎﻧگ‪ ،‬ﭜوﭘﺎل‪ ،‬ﺑﺮﻳﻠﻲ‪ ،‬ﻓﻳﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻠﮫٽ ﺟﮫڙن ﻧﻧڍن ﺷﮫﺮن ﻳﺎ ان ﮐﺎن ﺑﻪ ﻧﻧڍن ﮘوﭠن ۾ ﺑﻪ‬
‫وﭸﺑو ﺗﻪ ﺻﺑﺢ ﺟﻲ وﻗت ﭘڻ رﺳﺗن‪ ،‬ھوٽﻠن‪ ،‬ﭼوﻧڪن‪ ،‬ﻣﺎرڪﻳٽن اﮘﻳﺎن ڪﺋﻳن واﻧدا ﻣﺮد ۽ ﭔﺎر ﻧظﺮ‬
‫ڌاڙيء ڪﺮي ﻣﺎﭨﮫو ﻧﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ھﺋڻ ﮐﭘن‪ .‬ھﻳڏاﻧﮫن‬
‫َ‬ ‫اﻳﻧدا‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﺻﺑﺢ ﺟو ﺗﻪ اﺳڪول‪ ،‬آﻓﻳس ۽ ڌﻧڌي‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ م ﺻﺑﺢ ﺗوڙي ﺷﺎم ڪﻧﮫن ﺑﻪ رﺳﺗﻲ ﻳﺎ ﮘوٺ ﻣﺎن ﻟﻧﮔﮫﻪ ﺗﻪ ﺑس اﺳٽﺎﭘن ۽ دڪﺎﻧن اﮘﻳﺎن ﺑﻪ‬
‫اﻳﺗﺮا ﻣﺎﭨﮫن ۽ ﭔﺎرن ﺟﺎ ﻣﻳڙ ﻧظﺮ ﻧﻪ اﻳﻧدا‪ .‬ﺑﻘول اﺳن ﺟﻲ ھڪ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﻣﺳٽﺮ ﺑﺑﺮ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ اڄ ﺑﻪ اﺳﺎن ﺟﻳﺗﺮي آدﻣﺷﻣﺎري ﭤﻲ ﭘوي ﺗﻪ ﭔن ﺳﺎﻟن اﻧدر ﮔوڏن ﭜﺮ وﭸﻲ ﭰﮫڪو‬
‫ڪﺮي‪ .‬ھﻧدﺳﺗﺎن‪ ،‬ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۽ ﺑﻧﮔﻼدﻳش ۾ ﺑﻪ ﭜﻠﻳون زﻣﻳﻧون ﮐﺎﭨﻳون آھن‪ .‬ﻣﺎﭨﮫو ﺑﻪ ھﻧﺮﻣﻧد‪ ،‬ڪﺎرﻳﮔﺮ‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﭘﭠﻳﺎن اﻳﺗﺮا ﭘﻳٽ آھن ﺟو ھﺮ ھڪ ﺟﻲ ﺣﺻﻲ ۾ اﻳﺗﺮو ﮔﮫٽ ﭤو‬ ‫َ‬ ‫۽ ﭘورھﻳت آھن ﭘﺮ ھڪ ھڪ‬
‫زﻧدﮔﻲء ﺟون آﺳﺎﺋﺷون ﺗﻪ ﭘﺮي‪ ،‬رﮘو ﺿﺮورﺗون ﺑﻪ ﭘورﻳون ﻧﻪ ﭤﻳون ﭤﻲ ﺳﮔﮫن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫اﭼﻲ ﺟو ان ﻣﺎن‬
‫آدﻣﺷﻣﺎريء واري ﮘﺎﻟﮫﻪ ھﺮﮔﺰ ﻧﻪ وﭨﻧدي آھﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺳﺑب‬
‫َ‬ ‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﻳﺎر ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﮐﻲ ﮔﮫﭨﻲ‬
‫ڪﺮي‪ -‬ﺳﻧدس ﺧﻳﺎل ﻣوﺟب‪ -‬اﺳﺎن ﺟﺎ ﻣﻠڪ ﻏﺮﻳب ﭤﻳﻧدا وﭸن‪ .‬ھﺮ وﻗت ﻟﻳڪﭼﺮ ڏﻳﻧدو ﺗﻪ ﮔﮫﭨﺎ ﭔﺎر‬
‫ﭘﻳدا ڪﺮي ﮀڙواڳ ﮀڏي ڏﻳڻ ﺑدران ھڪ ﻳﺎ ﭔﻪ ﭔﺎر ﭴﭨﻲ‪ ،‬اﻧﮫن ﮐﻲ ﺳﭠﻲ ﺗﻌﻠﻳم ڏﺟﻲ‪ ،‬ﺻﺣﺗﻣﻧد ﺑﭨﺎﺋﺟﻲ‪-‬‬
‫ﺗﻪ ﺳﭴو ﻣﻠڪ ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي ﺧوﺷﺣﺎل ﭤﻲ وﭸﻲ‪.‬‬
‫ھڪ ڏﻳﻧﮫن ﭼوڻ ﻟﮘو‪” :‬ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ ﻧﻪ ڊﻳﻣوڪﺮﻳﺳﻲ ﭤﻲ ھﻠﻲ ۽ ﻧﻪ ڊڪٽﻳٽﺮ ﺷپ‪ .‬وﭸﺟﻲ ﺳو‬
‫وﭸﺟﻲ ڪﻳڏاﻧﮫن‪ .‬دﻧﻳﺎ ﭼﺋﻲ ﭤﻲ اﺋٽم ﺑم ﻧﻪ ﭠﺎھﻳو‪ .‬آﺋون ﺗﻪ دﻋﺎ ﭘﻳو ڪﺮﻳﺎن ﺗﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺑﻪ اﺋٽم ﺑم ﺟﻠد‬
‫ﭠﺎھﻲ‪ .‬ھڪ ﺑم ﺟﻲ ﺿﺮورت اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﻪ آھﻲ ﺟو ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ آدﻣﺷﻣﺎري ﺗوھﺎن ﮐﺎن ﺑﻪ وڌي وﻳﺋﻲ‬
‫آھﻲ‪ .‬ﭜﻠﻲ ان ﺑم ﺟو ﺷڪﺎر آﺋون‪ .‬رﻳﺗﺎ )ﺳﻧدس زال(‪ ،‬ﻣﺎﻣﺗﺎ ۽ ﮔﺋورف )ڌي ﭘٽ( ﺑﻪ ﭤﻳن‪“.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟون رﻳﺎﺳﺗون ﺻﺑﺎح ۽ ﺳﺮواڪ ﺟﻧﮫن وڏي ﭔﻳٽ ﺗﻲ آھن ان ﺟو ﻧﺎﻟو ﺑورﻧﻳو آھﻲ‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ‬
‫ان ﺑورﻧﻳو ﭔﻳٽ ﺟو اﺗﺮ وارو ﺣﺻو ﺻﺑﺎح ۽ ﺳﺮواڪ آھﻲ ۽ ڏﮐڻ وارو ﺣﺻو‪ -‬ڏﮐڻ‬
‫ﺑورﻧﻳو ”ڪﻠﻳﻣﻧٽ“ ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ ،‬ﺟﻳڪو اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟوﺣﺻو آھﻲ‪ .‬ﺳﺮواڪ ﭔﻳٽ ﺟﻲ اﻧدر ھڪ ﻧﻧڍڙي‬
‫ﺳﻠطﻧت ”ﺑﺮوﻧﺎﺋﻲ“ ﻧﺎﻟﻲ آھﻲ ﺟﻳڪﺎ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﮐﺎن ﺳﻳﺎﺳﻲ طﺮح اﻟڳ آھﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻼﻳﺎ ﮐﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﮐﺎن ‪1963‬ع ۾ ﺧودﻣﺧﺗﻳﺎري ﻣﻠﻲ‪ .‬ان وﻗت ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﻼﻳﺎ )اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟﻲ‬
‫ﭘوء آﮔﺳٽ ‪1965‬ع ۾ ﺳﻧﮔﺎﭘور رﻳﺎﺳت‬ ‫اوﻟﮫﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ(‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﺳﺮواڪ ۽ ﺻﺑﺎح اﭼﻲ ﭤﻲ وﻳﺎ‪ِ .‬‬
‫‪43‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫اﻟڳ ﻣﻠڪ وﭸﻲ ﭠﺎھﻳو‪.‬‬

‫وﻳﺳٽ )اوﻟﮫﻪ( ﻣﻼﺋﺳﻳﺎ ۾ ﻳﺎرﻧﮫن رﻳﺎﺳﺗون )ﺻوﺑﺎ( آھن ۽اﻳﺳٽ )اوﭜﺮ( ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ۾ ﭔﻪ‪ -‬ﺻﺑﺎح ۽‬
‫ﺳﺮواڪ ھﺮ ھڪ رﻳﺎﺳت ﺟﺎ اﻟڳ اﻟڳ ﺳﻠطﺎن آھن ﺟن ﻣﺎن ھڪ ﭴﭨو ﺳﭴﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﭘﻧﺟن ﺳﺎﻟن‬
‫ﻻء ﺣﺎڪم )ﺑﺎدﺷﺎھﻪ( ﭼوﻧڊﻳو وﻳﻧدو آھﻲ‪ -‬ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﻳﺎﻧگ دي‪ -‬ﭘﺮﺗﺋﺎن اﮔﺎﻧگ ‪Yang Di-Pertuan‬‬ ‫ِ‬
‫‪ Agong‬ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪.‬‬
‫اوﻟﮫﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻳﺎرھن رﻳﺎﺳﺗن‪/‬ﺻوﺑن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ھن رﻳت آھن‪:‬اﺗﺮ ۾ ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ﺟﻲ ﺑﺎرڊر ﺳﺎن ﭼﺎر‬
‫ﺻوﺑﺎ ﻣﻠﻳل آھن‪ .‬ھڪڙو ”ﭘﻳﺮﻳﻠس“‪ ،‬ﭔﻳو ”ڪﻳداح“ – ﺟﻧﮫن ﺟو ﻣﺳٽﺮ ﺗﻧڪو ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن‪ -‬اﮘوﭨو‬
‫ﮔﺎديء ﺟو ھﻧڌ ﻣﺷﮫور ﺷﮫﺮ ”اﻳﭘوح“ آھﻲ ۽‬
‫َ‬ ‫ﭘﺮاﺋﻳم ﻣﻧﺳٽﺮ رھﺎڪو آھﻲ‪ .‬ٽﻳون ”ﭘﻳﺮاڪ“ ﺟﻧﮫن ﺟﻲ‬
‫ﮔﺎديء ﺟو ھﻧڌ‪” -‬ڪوٽﺎﺑﺎرو“ ﭘڻ ﻣﺷﮫور ﺗﺎرﻳﺧﻲ ﺷﮫﺮ آھﻲ‪ .‬ﻣﻠﺋﻲ‬‫َ‬ ‫ﭼوﭤون ”ڪﻳﻼﻧﺗﺎن“‪ -‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ‬
‫ﭘوء آھﻲ‬
‫زﺑﺎن ۾ ڪوٽ )ﻗﻠﻌﻲ( ﮐﻲ ”ڪوٽﺎ“ ﺳڏﺟﻲ ﭤو ۽ ”ﺑﺎرو“ ﻣﻌﻧﻲٰ ﻧﺋون‪ .‬اﻧﮫن ﭼﺋن ﺻوﺑن ﺑﻌد ِ‬
‫ﮔﺎديء ﺟو ھﻧڌ ”ﺟﺎرج ٽﺎﺋون“ آھﻲ ۽ ﭘﻳﻧﺎﻧگ ﺷﮫﺮ وارو ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو‬
‫َ‬ ‫ﭘﻧﺟون ﺻوﺑو ”ﭘﻳﻧﺎﻧگ“‪ ،‬ﺳﻧدس‬
‫ﻻء دﻟﭘﺳﻧد ﺟﮘﮫﻪ آھﻲ‪.‬‬
‫ﺗﻣﺎم وڏو ﺑﻧدر ﮔﺎھﻪ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور واﻧﮔﺮ ڊﻳوٽﻲ ﻓﺮي ﺷﮫﺮ ۽ ﺟﮫﺎزﻳن ِ‬
‫ﭘﻳﻧﺎﻧگ ﺻوﺑﻲ ﺑﻌد ﮀﮫون ﺻوﺑو ”ﭘﮫﺎﻧگ“ آھﻲ‪ .‬ﭘﮫﺎﻧگ ﭘﮐﻳڙ ۾ ﺳﭜن ﮐﺎن وڏو ﺻوﺑو آھﻲ‪ .‬ﭘﮫﺎﻧگ ﺟﻲ‬
‫ﻣﭤﺎن ﺳﺗون ﺻوﺑو ”ﺗﺮﻳﻧﮔﺎﻧو“ آھﻲ ﺟﻳڪو ﻣﮫﺎﭨن ﺟﻲ ﮘوﭠن ۽ ھٿ ﺟﻲ ھﻧﺮن ﮐﺎن ﻣﺷﮫور آھﻲ ۽‬
‫ﭘﮫﺎﻧگ ﺻوﺑﻲ ﺟﻲ ھﻳﭠﻳن ﭘﺎﺳﻲ اﭠون ﺻوﺑو ”ﺳﻳﻼﻧﮔﺮ“ آھﻲ‪ -‬ﺟﻧﮫن ۾ ڪواﻻﻟﭘور ﺷﮫﺮ ۾ اﭼﻲ وﭸﻲ‬
‫ﮔﺎديء‬
‫َ‬ ‫ﮔﺎديء ﺟو ھﻧڌ آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺳﭴﻲ ﻣﻠڪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫ﭤو‪ ،‬ﺟﻳڪو ﻧﻪ ﻓﻘط ھن ﺻوﺑﻲ ﺳﻳﻼﻧﮔﺮ ﺟﻲ‬
‫ﺟو ھﻧڌ ۽ ھواﺋﻲ اڏو ﭘڻ آھﻲ‪ .‬ڪواﻻﻟﭘور ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺗﻪ ﻧﻪ آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﭘورٽ ڪﻼﻧگ ﺟو ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﮐﺎﻧﺋس‬
‫ﻓﻘط وﻳﮫﻪ ﻣﻳل ﮐن ﭘﺮي آھﻲ‪.‬‬
‫وﻳﺳٽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﻧﺎﺋون ﺻوﺑو ”ﻧﻳﻧﮔﺮي ﺳﻳﻣﺑﻼن“ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ھﻳﭠﺎن ڏھون‬
‫ﺻوﺑو ”ﻣﻼڪﺎ “ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﭘﻳﻧﺎﻧگ ﮐﺎن وڏو آھﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﭔﻳن ﺳﭜﻧﻲ ﮐﺎن ﻧﻧڍي ۾ ﻧﻧڍو ﺻوﺑو آھﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻧدس ﭘﮐﻳڙ ﺳﺎڍا ﮀﮫﻪ ﺳﺋو ﮐن ﭼورس ﻣﻳل ﭤﻳﻧدي‪ .‬ﻣﻼڪﺎ ﺻوﺑﻲ ﺟو ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ‬
‫ﺟﮫوﻧن ﺷﮫﺮن ﻣﺎن آھﻲ‪ ،‬ﺟﺗﻲ اڄ ﺑﻪ ﻋﺮﺑن ﺟون ﭠﮫﻳل ﻣﺳﺟدون ۽ ﭘورﭼو ﮔﻳﺰن ۽ ڊﭼن ﺟﺎ ﭠﮫﻳل‬
‫ﮘﺎڙھﻲ رﻧگ ﺟﺎ ﻗﻠﻌﺎ ۽ ڪﻠﻳﺳﺎ ﮔﮫﺮ ﻣوﺟود آھن‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻲ اھﺎ ﺟﮫوﻧﻲ ﻣﺳﺟد ﺟﺗﻲ ھﺗﻲ ﺟو ﺑﺎدﺷﺎھﻪ‬
‫اﺳﻼم ﻗﺑول ڪﺮي ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭤﻳو ھو‪ ،‬اھﺎ ﭘڻ ٽﻧﮔڪﻳﺮا روڊ ﺗﻲ ﻣوﺟود آھﻲ‪.‬‬
‫ﭘﮀڙيء وارو ﺻوﺑو ”ﺟوھور“ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺑﻌد‬ ‫َ‬ ‫ان ﺑﻌد ﻳﺎرھون ۽ وﻳﺳٽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ھﻳﭠون‬
‫ﭼﻲء ﺳﺎن ﻣﻧﮫوڙو ﭔﻳٽ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﺑﻌد ﻣﻧﮫوڙو ﭔﻳٽ ۽ ﺟﻳﺋن ڪﺮا َ‬
‫َ‬ ‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟو ﭔﻳٽ اﺋﻳن آھﻲ ﺟﻳﺋن‬
‫ﻣﺎڙي ﭘور واري رﺳﺗﻲ ذرﻳﻌﻲ ﮘﻧڍﻳل آھﻲ‪ .‬ﺗﺋﻳن ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟو ﭔﻳٽ )ﺟﻳڪو ﻣﻼڪﺎ رﻳﺎﺳت ﺟﻳڏو ﻣس‬
‫ﭤﻳﻧدو( ﺟوھور ﺻوﺑﻲ ﺳﺎن ﺳﻧﮫﻲ رﺳﺗﻲ ‪ Cause- Way‬ذرﻳﻌﻲ ﮘﻧڍﻳل آھﻲ‪ .‬ﺟوھور ﺻوﺑﻲ ﺟﻲ‬
‫ﮔﺎديء ﺟو ھﻧڌ ”ﺟوھورﺑﺎرو“ آھﻲ ﺟﻳڪو ﭘڻ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﺗﻣﺎم ﻣﺷﮫور ۽ ﻣﺎڊرن ﺷﮫﺮ آھﻲ‪.‬‬‫َ‬
‫‪44‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﮐﻲء ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫ﮔدرن‪ ،‬ﮀﺎﻧﮫﻳن ۽ ﺳورج‬
‫ﮀﺎپ وارﻳون ﺑﺷﺮٽون‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ اﭼڻ ﮐﺎن اڳ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ ﺳوﭼﻳم ﺗﻪ آﻳﺎ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ وﭸڻ ﮐﭘﻲ ﻳﺎ ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ﻣﻠڪ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ھڪ ﺋﻲ آﻓﻳس ۽ ھڪ ﺋﻲ ھﻧڌ رھڻ ﮐﭘﻲ ﻳﺎ وري ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﺟﻲ ڊﻳوٽﻲ ﮐﭨﻲ‬ ‫َ‬ ‫ڏاﻧﮫن‪.‬‬
‫ﻣﻠڪ ﻣﻠڪ ﮔﮫﻣﻧدو وﺗﺟﻲ‪ .‬ڪﺋﭘٽن ﺑﺷﻳﺮ وﺳطڙو ۽ ڪﺋﭘٽن ﻋﺎﻟم ﺷﻳﺦ ﺟن ﺟو ﺟﮫﺎز ٽن ﻣﮫﻳﻧن ﺑﻌد‬
‫ڪﺮاﭼﻲء آﻳو ھو۽ ﭔن ڏﻳﻧﮫن ۾ اھو ﺳﻣورو ﺳﺎﻣﺎن ﻻھﻲ وري‬ ‫َ‬ ‫آﻣﺮﻳڪﺎ ۽ ﻳورپ ﮐﺎن ﺳﺎﻣﺎن ﮐﭨﻲ‬
‫ﻣﺳﺎﻓﺮيء ﺗﻲ رواﻧو ﭤﻳﭨو ھو‪ .‬ﺗن ﺳور روﺋﻳﻧدي ﭼﻳو‪” .‬اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﮐﺎن ﺗﻪ ﺑﮫﺗﺮ آھﻲ ﺗﻪ‬ ‫َ‬
‫ﻣﺎﭨﮫو ﺑس ﺟو ڊراﺋﻳور وﭸﻲ ﭤﺋﻲ‪ -‬ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ڏاﮐڙن ﮐﺎن ﺑﭼﻳل رھﻧدو‪ .‬ﭼﺎر ﭘﻧﺞ ﺳﺎل اڳ‬
‫ﻧوڪﺮيء وارو ﻣﺰو وري ﺷﺎﻳد ﻣوٽﻲ ﻧﻪ اﭼﻲ‪“.‬‬
‫َ‬ ‫ﺗﺎﺋﻳن ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ‬
‫ﮔﮫﭨو اڳ ﺗﺎﺋﻳن دﻧﻳﺎ ﺟﺎ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ اﻳﺗﺮا ﻧﻧڍا ۽ ﭘﺮاﭨﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﺟﺎ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺟو ھڪ ﺋﻲ وﻗت ﺳڀ ﺟﮫﺎز‬
‫ﺟﺎء ﺣﺎﺻل‬ ‫ِ‬ ‫ﺑﻳﮫﻲ ﻧﭤﻲ ﺳﮔﮫﻳﺎ‪ .‬ڪﺮاﭼﻲ‪ ،‬ﭼٽﮔﺎﻧگ‪ ،‬ﺑﻣﺑﺋﻲ ﺟﮫڙن ﺑﻧدرﮔﺎھن ۾ ﺗﻪ ﺟﮫﺎز ﺑﻳﮫﺎرڻ ﺟﻲ‬
‫ﻻء ﻣﮫﻳﻧو ﻣﮫﻳﻧو ﺑﻪ اﻧﺗظﺎر ڪﺮﭨو ﭘوﻧدو ھو‪ .‬ﺟﻧﮫن ۾ ﺟﮫﺎز ﺟﻲ ﻣﺎﻟڪ ۽ ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ واﭘﺎرﻳن‬ ‫ڪﺮڻ ِ‬
‫ﻻء ﭴڻ ﻣوڪل ﭤﻲ وﻳﻧدي ھﺋﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺋﺟﻳﺮﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻌودي ﻋﺮب‪،‬‬ ‫ﺟو ﺗﻪ ﻧﻘﺻﺎن ﭤﻳﻧدو ھو‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟﮫﺎزﻳن ِ‬
‫ﭘوء ﺟڏھن ﺟﮫﺎز‬‫ﭼﻳن ۽ اﺗﺮ ڪورﻳﺎ ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھن ۾ ﺗﻪ ﭔﻪ ﭔﻪ ﻣﮫﻳﻧﺎ ﺑﻪ اﻧﺗظﺎر ڪﻳو ھوﻧدوﺳﻳن‪ ،‬۽ ِ‬
‫ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ۾ اﻧدر اﻳﻧدو ھو ﺗﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﻻھڻ ﺟو ﺗڪڙو ﺑﻧدوﺑﺳت ﻧﻪ ھوﻧدو ھو ۽ ڊﻳﺮڪن )ﺟﮫﺎز ﺟﻲ‬
‫ڪﺮﻳﻧن( ذرﻳﻌﻲ آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ڪﺮي ﻻھﻳو وﻳﻧدو ھو‪ .‬ﭘﺮ ھﺎڻ ھڪ ﺗﻪ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺳڀ وڏا ۽ اھڙا‬
‫ﺟﺎء ﺑﻪ ﺗﻳﺎر ﺗﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﻻھڻ وارا ﻣﺰدور ۽ ﻣﺷﻳﻧون ﺑﻪ ﺗﻳﺎر‬‫ﻣﺎڊرن ﭤﻳﻧدا وﭸن ﺟو ﺟﮫﺎز ﭘﮫﭼڻ ﮐﺎن اڳ ِ‬
‫۽ ﺟﮫﺎز ۾ ﮐﻠﻳل ﺳﺎﻣﺎن ﻳﻌﻧﻲ ﮐوﮐن ۽ ﮘﺋڙﻳن ﺟﻲ ﺻورت ۾ رﮐڻ ﺑدران وڏن ڪﻧٽﻳﻧﺮن ۾ رﮐﻳو وﭸﻲ‬
‫ﭤو‪ ،‬ﺟن ﮐﻲ ﻻھڻ وﻗت ڏﻳﻧﮫن ۽ ﻣﮫﻳﻧن ﺑدران ڪﻼڪن ﺟﺎ ﻓﻳﺻﻼ ﭤﻳو وﭸن‪ .‬اھو ﺟﮫﺎز ﺟﻳڪو ﺟدي‪،‬‬
‫دﻣﺎم‪ ،‬ڪﺮاﭼﻲ‪ ،‬ڪوﻟﻣﺑو وﻏﻳﺮه ۾ ﭔﻪ ﭔﻪ ﻣﮫﻳﻧﺎ ﺑﻳﮫﻧدو ھو‪ .‬اھو ﭔن ڏﻳﻧﮫن ۾ آﺟو ﭤﻳو وﭸﻲ ۽ وﻳﭼﺎرا‬
‫ﻻء وري ﺳﻣﻧڊ ﺟﮫﺎﮘڻ ﺷﺮوع ڪﺮﻳو ڏﻳن‪.‬‬ ‫ﺟﮫﺎزي ﻧﺋﻳن ﻣﺳﺎﻓﺮي َء ِ‬
‫ﻧوڪﺮيء ﮐﺎن ڪﻧﺎري ﺟﻲ ﻧوڪﺮي‪ -‬ﺳﺎن ﺑﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﮫڙي‬ ‫َ‬ ‫ﺳو اھڙﻳن ﺣﺎﻟﺗن ۾ ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻠڪ ۾ ﺳڀ ﮐﺎن ﺑﮫﺗﺮ ﻟﮘﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﺻدﻳﻘﻲء ﮐﻲ ﭼﻳم‪” :‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ وﭸڻ ﻣﺎن ﭔﻳو ڪو ﻓﺎﺋدو ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫َ‬ ‫ٽﻲ‪ .‬وي اﺳٽﻳﺳن ﺗﻲ ﺳﻠطﺎن‬
‫ﭘﺎزﻳٽو ﻓﺎﺋدو ﺿﺮور ﭤﻳﻧدو ﺗﻪ ڪﻳﺗﺮن ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ٽﺮڙن رﻧﮔن ۽ ٽﺮڙﻳن ڊﻳﺰاﺋﻳﻧن ﺟون رﮐﻳل‬ ‫ھڪ ِ‬
‫ﻗﻣﻳﺻون ﺟﻳڪﻲ ھﺗﻲ ﭘﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻳو آھﻳﺎن‪ ،‬ﺳﻲ اﺗﻲ ﭘﺎﺋﻲ ڏاڍو ﭘﻳو ﭠﮫﻧدس ۽ اﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﻣﺎن ﺋﻲ‬
‫ھڪ ﭘﻳو ﻟﮘﻧدس‪“.‬‬
‫آﭘﺎ ﺳﻠطﺎﻧﺎ‪ -‬ﺟﻳڪﺎ ورﻟڊ ورڪﻧگ ووﻣﻳن آرﮔﻧﺎﺋﻳﺰﻳﺷن ﺟﻲ ﻋﮫدﻳدار ﭘڻ آھﻲ ۽ ان ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾‬
‫ﮔذرﻳل ﭔن ٽن ﺳﺎﻟن ۾ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﺎ ﭼﮜﺎ دورا ڪﺮي ﭼڪﻲ آھﻲ ﺳﺎن ﻳڪدم ﭼﺮﭼو‬
‫‪45‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺳﻣﺟﮫﻲ ﮐﻠڻ ﻟﮘﻲ‪.‬‬

‫”ﺧﺑﺮاﭤﺎﻧو‪ “.‬ﻣون ﮐﻳس ﭔڌاﻳو‪” ،‬اﻧٽﺮوﻳو ﮐﺎن ﭔﻪ ڏﻳﻧﮫن اڳ ۾ ﺳوﭼﻳم ﭘﺋﻲ ﺗﻪ اﻧٽﺮوﻳو ﻣﮫل ڪﮫڙا‬
‫ﻻء وﭸﺟﻲ ﻳﺎ اھڙن‬ ‫ٽﺎء ﻗﻣﻳص‪ ،‬رﮘو ﺷﻠوار ﻗﻣﻳص ﭘﺎﺋﻲ اﻧٽﺮوﻳو ِ‬ ‫ڪﭘڙا ﭘﺎﺋﺟن‪ .‬ﺳوٽ ﭘﺎﺋﺟﻲ ﻳﺎ ﻓﻘط ِ‬
‫ﻣوﻗﻌن ﺗﻲ ﺟﺋڪٽ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻲ وﭸﺟﻲ‪ .‬آھﻲ ﺗﻪ ﮔﺮﻣﻲ ﺟو ﺳوٽ وڌﻳڪ ﻣﻧﺎﺳب ﭤو ﻟﮘﻲ‪ .‬۽ ﺟﻲ ﺳوٽ‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫اﻧﮫﻲء ﺳوچ ۾ ﺟﻳڪﻲ ڪﭘڙا اﺳﺗﺮي ﻧﻪ ﭤﻳل ھﺋﺎ اھﻲ ﺑﻪ اﺳﺗﺮي ڪﺮاﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫ٽﺎء ﭔڌﺟﻲ‪.‬‬
‫ان ﺗﻲ ڪﮫڙي ِ‬
‫ورﺗم‪ .‬اﺗﻔﺎق ﺳﺎن اﻧٽﺮوﻳو وارا ٽﺋﻲ ھﻣﺮاھﻪ اﻧٽﺮوﻳو ﮐﺎن ھڪ ڏﻳﻧﮫن ھڪ ھوٽل ۾ ﻣﻠﻲ وﻳﺎ‪ .‬ڏﺳﺎن ﮐﭨﻲ‬
‫ﺗﻪ ٽﺋﻲ ﭴﭨﺎ ﻓﺮي اﺳٽﺎﺋﻳل ۾ ﻧﻳﻠﻳن ﭘﻳﻠﻳن ﺑﺷﺮٽن ۾ ﻋﺎم ﻣﺎﭨﮫن واﻧﮔﺮ ھﻠﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ﺳﻧدن ﺑﺷﺮٽن ﺟﺎ ﻧﻪ‬
‫ﭘوء‬
‫ﻓﻘط ﻧﻳﻼ ﭘﻳﻼ رﻧگ ھﺋﺎ ﭘﺮ ھڪ ﺟﻲ ﺑﺷﺮٽ ﺗﻲ ﺗﻪ ﻋﺟﻳب ﺑﻲ ڊوﻻ ﮔدرا ۽ ﮀﺎﻧﮫﻳون ﭠﮫﻳل ھﻳون‪ِ .‬‬
‫ﻳڪدم ﺧﻳﺎل آﻳو ﺗﻪ ھن ﻣﻠڪ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ڪﭘڙي ﻟٽﻲ ﺟﻲ ﻣﻌﺎﻣﻠﻲ ۾ ھواﺋﻲ ﭔﻳٽ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎرﭘور‪ ،‬ﻓﺟﻲ‪،‬‬
‫اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻳﺎن ﻣﺳت ﻣﻠﻧگ آھن‪ -‬ﺟﺗﻲ ھﺮ ﻗﺳم ۽ ھﺮ رﻧگ ﺟو ڪﭘڙو ﻣﻠﻲ ﭤو‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ‬
‫ﺟﻳڪﻲ ﺑﻪ ﻏﺮﻳﺑﺎﭨﺎ ڪﭘڙا ﺗوھﺎن وٽ آھن‪ .‬اھو ﻓﺋﺷن ﺳﻣﺟﮫو‪ .‬ﻧﻧڍن ڪﺎﻟﺮن ﺳﺎن ﻗﻣﻳص ﭘﺎﻳو ﻳﺎ وڏن‬
‫ﺳﺎن‪ .‬ﭘﺗﻠون ﻧﻧڍﻳن ﭘﺎﻧﭼن واري ﭘﺎﻳو ﻳﺎ ﺑﻳل ﺑﺎٽم ٽﺎﺋﻳپ‪ ،‬ٽﺎﺋﻲ ﻟﮘﺎﻳو ﻳﺎ اﺳڪﺎرف ﭔڌو‪ .‬ٽوﭘﻠو ﭘﺎﻳو ﻳﺎ ﺳﮐن‬
‫وارو ﭘٽڪو‪ .‬ﮔوڏ ﭘﺎﺋﻲ ھﻠو ﻳﺎ ﭼڍي‪ -‬ﺳڀ ڪﺎر آھﻲ‪ .‬ﺳڀ ﭼﻠﺗﺎ ھﻲ وارو ﺣﺳﺎب آھﻲ‪ .‬ھﺮ ﻣﺎﭨﮫو ھﺮ‬
‫وﻗت ﻣﺳت ﻣﮔن ﻧظﺮ اﻳﻧدو‪“.‬‬
‫ڪﺟﮫﻪ ﻋﺮﺻو ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﺟﭘﺎن ﺗﻲ رھﻲ رھﻲ اﺳﺎن ﺗﻲ ﺑﻪ اﻧﮫن ﻣﻠڪن ﺟو رﻧگ ﭼڙھﻲ‬
‫وﻳو ھو ۽ ﺗﮐن رﻧگ ۽ وڏن ﮔﻠن ﻳﺎ ﻣورﺗﻳن وارﻳون ﻗﻣﻳﺻون ﭘﺎﺋڻ ﻟﮘﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪.‬‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ رھڻ ﺗﻲ ﺧﺑﺮ ﭘﻳﺋﻲ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺳﺎﺋﻳن ﭔﻳو ڪو ﻗﺎﻋدو ﻗﺎﻧون ﺳﺧت‬ ‫َ‬ ‫ﭘوء ڪﺟﮫﻪ ڏﻳﻧﮫن‬‫ﭘﺮ ِ‬
‫ﺳﺧﺗﻲء ﺳﺎن ﻋﻣل ڪﺮي ﭤو ۽‬ ‫َ‬ ‫ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ﭘﺮ ﻓﺋﺷن ﺟو ﻗﺎﻧون زور آھﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺗﻲ ﻏﺮﻳب ﻏﺮﺑو ﺑﻪ‬
‫ﺟﺗﻲ ڪﺎﻟﺮ ﺟو ﭼﻧد ﻣﻠﻲ ﻣﻳٽﺮ ﻧﻧڍو ﻳﺎ وڏو ھﺋڻ ﺑﻪ ﺑﺮداﺷت ﻧﭤو ڪﻳو وﭸﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻣﻧﮫﻧﺟو اھڙي ﻗﺳم‬
‫ﺟون ﻗﻳﻣﺻون ﭘﺎﺋﻲ ھﻠڻ اﺋﻳن ھو ﭴڻ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﺟوﻣﻧدر ۾ ﮔﮫڙڻ‪ ،‬ﺑﮫﺮﺣﺎل ﺑﺋﻧڪﺎڪ‪ ،‬ﭘﻳﻧﺎﻧگ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور‬
‫ﺟﻲ ھوا ﺟﻠد ﺋﻲ دﻣﺎغ ﻣﺎن ڪڍي‪ ،‬اھﻲ ﻗﻣﻳﺻون ﭠﭘﻲ رﮐﻲ ﮀڏﻳم‪.‬‬
‫ﭘﺮ ﺳﺎﺋﻳن ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﮫﻳﻧﻲ ﮐن اﻧدر ﺋﻲ اھو اﺣﺳﺎس ﭤﻳو ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺗﻪ اﭸﺎ ﺑﻪ اھﻲ ﺑوﺗﻳڪ ﺟون‬
‫ﻣﺮاديء ۾ ﮔﮫﭨﻲ ﻋﺰت ۽ ﻟﺋﻪ اﻧﮫن ﺟﻲ آھﻲ‬
‫َ‬ ‫ﺷﺎديء‬
‫َ‬ ‫ﻗﻣﻳﺻون ﭘﻳون ھﻠن ﺑﻠڪ آﻓﻳس ﻳﺎ ڪﻧﮫن ﺟﻠﺳﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺟﻳڪﻲ اھﻲ اﺟﺮڪن ﺟﮫڙﻳون ﻗﻳﻣﺻون ﭘﺎﺋﻲ ﭤﺎ اﭼن‪.‬‬
‫ﭘﮫﺮﻳون ﺋﻲ ھﺗﻲ وڏو ﻓﻧڪﺷن ﭤﻳو ﺗﻪ وزﻳﺮ‪ ،‬وڏا ﻣﺎﭨﮫو‪ ،‬آﻓﻳﺳﺮ‪ ،‬ﺳﻳﺎﺳﺗدان ۽ ﻟﻳڊر اﻧﮫن ﺑوﺗﻳڪ‬
‫ﺟﻲ ﻧﻳﻠن ﭘﻳﻠﻳن ۽ ﮔﻠن وارﻳن ﻗﻣﻳﺻن ۾ ھﺋﺎ ۽ آﺻف ۽ آﺋون ﭔﻪ ﭴﭨﺎ ھﺋﺎﺳﻳن ﺟﻳڪﻲ ﺳوٽن ۾ ﺧوار ﭤﻲ‬
‫رھﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪.‬‬
‫ﭔﻪ ﭼﺎر اﺳﺎن ﺟﺎ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ دوﺳت ﺟﻳڪﻲ ﻣدت ﮐﺎن ڪواﻻﻟﻣﭘور ۾ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺷﭘﻧگ‬
‫ﻣﮐﻲء ﺟﻲ ﮔﻠن وارﻳون ﺑﺷﺮٽون‬ ‫َ‬ ‫ڪﺎرﭘورﻳﺷن ۾ آھن اھﻲ ﺑﻪ ان دﻋوت ۾ ﮔدرن‪ ،‬ﮀﺎﻧﮫﻳن ۽ ﺳورج‬
‫ﭘﺎﺋﻲ ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺳﺎن رﻟﻲ ﻣﻠﻲ آرام ﺳﺎن اﺋﻳن ﭘﺋﻲ ھﻠﻳﺎ ﭴڻ ھو ﺑﻪ ھﻧن ﻣﺎن ﺋﻲ ھﺟن ۽ اﺳﺎن ﮐﮐﺎ‬
‫وﮐﺎ ﭘﺋﻲ ﭤﻳﺎﺳﻳن‪.‬‬
‫آﺻف ﮐﻲ ﭘﺎﺳﻳﺮو ڪﺮي ﭼﻳو ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﮐﺎن اﺟﺎﻳو ﺳوٽ ﺳﺋﻳٽﺮ ۽ ڪوٽ ﮔﮫﻠﻳﺎﺳون‪.‬‬
‫‪46‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺳﻲء ﭤﻳﻧدو ﺋﻲ ڪوﻧﮫﻲ‪ .‬ﭔﻳو آﻓﻳﺳن ۽ دﻋوﺗن ۾ ﺑﻪ ﭘﺎﺋڻ ﺟو رواج ڪوﻧﮫﻲ‬ ‫َ‬ ‫ھڪ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺳﭴو ﺳﺎل‬
‫ﭔڌاﺋﺟﺎنء ﺗﻪ اھﻲ ﺳوٽ‬
‫ِ‬ ‫ﺟو ﮐﭨﻲ ﭘﺎﺋﻲ ﭼوڙﺟن‪ .‬ھﺎڻ ﻧﻣﺑﺮ ون ﺗﻪ ڪﺎ ﭤﺎﻧو وڪﭨﻧدڙ ﻣﺎﺋﻲ ﻧظﺮ اﭼﻧﺋﻲ ﺗﻪ‬
‫ﭼﻳﻧﻲء ﺟون ﭤﺎﻟﮫﻳون ۽ ﻣﺧﺑﺎ وﭠون‪ .‬ﻧﻣﺑﺮ ٽو ﺗﻪ ﺳﭜﺎﭨﻲ ﺋﻲ ھل ﺗﻪ ﻓﻲ اﻟﺣﺎل ھڪ‬‫َ‬ ‫ڪوٽ ڏﺋﻲ ﮐﺎﻧﺋس ٽﺎم‬
‫ﭔﻪ ﺑﺎﺗڪ ﺟون ﺑﺷﺮٽون وﭠﻲ اﭼون‪ .‬ھﺗﻲ ﺗﻪ ﭘوڙھﺎ ﺟﮫور ﺑﻪ اھﻲ ﭘﺎﻳو ﭘﻳﺎ ھﻠن‪ .‬ﭘﺎڻ ﺟﻲ ﭘﺎﺗﻲ ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﺑﻪ‬
‫ڏﻳﺎرﺟﺎنء ﺗﻪ اھﻲ ﮔدرن‪ ،‬ﮀﺎﻧﮫﻳن‬
‫ِ‬ ‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟڏھن ھﻠون ﺗﻪ ﻣﮫﺮﺑﺎﻧﻲ ڪﺮي ﻳﺎد‬
‫َ‬ ‫اﻧﮫن ﺟﻲ وچ ۾‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﮐﻲء ﺟﻲ ﮀﺎپ وارﻳون ﺑﺷﺮٽون ھﺗﻲ ﺋﻲ ﮀڏي ھﻠون‪.‬‬‫َ‬ ‫۽ ﺳورج‬
‫‪47‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ھﺗﺎن ُھﺗﺎن ﺟون ﺧﺑﺮون‬

‫ﺷﺎم ﺟو ﭘﻧﺟﻳن ﺑﺟﻲ آﺻف ﻣون وٽ آﻳو ﺗﻪ ﮀﺎ ﭘﺮوﮔﺮام آھﻲ؟ ھﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ ۾ آﺻف ﺟو ﮔﮫﺮ‬
‫ﻻء‬
‫ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﭜﺮ ۾ آھﻲ‪ ،‬ﺳو ھﺮ وﻗت ھڪ ﭔﺋﻲ ﮐﺎن ﺣﺎل اﺣوال وﭠﻧدا آھﻳون‪ ،‬ﻳﺎ ڪﻳڏاﻧﮫن ﮔﮫﻣڻ ﭰﺮڻ ِ‬
‫ﻧڪﺮﻧدا آھﻳون ﺗﻪ ﺑﻪ ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﮔڏ ﮔڏ‪ .‬آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ اڄ ڪو ﺧﺎص ﭘﺮوﮔﺮام ﺗﻪ ﻧﺎھﻲ‪ .‬اﭠﻳن‬
‫ﺑﺟﻲ ڌاري ﻣﻠﺋﻲ ﭘﺮوﮔﺮام ”ﭘﺷﭘﺎورﻧﺎ“ ٽﻲ‪ .‬وي ﺗﻲ اﭼﭨو آھﻲ اھو ﺿﺮور ٽﻳپ ڪﻧدس‪ .‬ﺗﻳﺳﻳن ﭤوري‬
‫ﭘوريء وٽﺎن ﭤﻲ اﭼﺟﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫دﻳﺮ ڪﺋﭘٽن ﻣﺧدوم ﻳﺎ ڪﺋﭘٽن‬
‫ڪﺋﭘٽن اﺣﻣد ﺣﺳﻳن ﻣﺧدوم درﭔﻳﻠﻲ ﮘوٺ ﺟو ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ آھﻲ ۽ ﺳﻧڌ ﺟﻲ ﻣﮫﺷور ﺷﺧﺻﻳت‬
‫ﻋﺑداﻟواﻟﻲء ﺟﻲ ان ﻋظﻣت ﮐﺎن ڪو دﺷﻣن ﺑﻪ اﻧڪﺎر‬‫َ‬ ‫ﻋﺑداﻟواﻟﻲء ﺟو وڏو ﭘٽ آھﻲ‪ .‬ﻣﺧدوم‬
‫َ‬ ‫ﻣﺧدوم‬
‫ﻣﺮﻳدء ﺟﻲ ﭘڳ ﮐﻳس ﺳوﻧﭘﻲ وﻳﺋﻲ ﺗﻪ ھن اﻧڪﺎر‬ ‫َ‬ ‫ﻧﭤو ڪﺮي ﺳﮔﮫﻲ ﺗﻪ ﺟڏھن اﺑن ڏاڏن ﺟﻲ ﭘﻳﺮي‬
‫ڪﻧدي ﭼﻳو ھو‪” :‬آﺋون ﭘﻳﺮ ﭤﻲ ﭘﺎڻ ﺟﮫڙن اﻧﺳﺎﻧن ﮐﺎن ڏن وﭠﻲ ﭘﻳٽ ﭜﺮڻ ﮐﺎن ڪو ﭘورھﻳو ڪﺮي ﺣق‬
‫ﻣﺮﻳديء ﺟﻲ ﭘﺎور ۽ ﺑﺎﻧور ﮐﺎن ﭔﻳو ڪو‬
‫َ‬ ‫ﺣﻼل ﺟﻲ ڪﻣﺎﺋﻲ ﮐﺎﺋڻ ﮐﻲ وڌﻳڪ ﺑﮫﺗﺮ ﺳﻣﺟﮫﺎن ﭤو‪ “.‬ﭘﻳﺮي‬
‫واﻗف ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ﭘﺮ ھڪ ﺳﻧڌي ﭴﺎﭨﻲ ﭤو ﺗﻪ ِاھﺎ اھڙي ﻟٺ آھﻲ ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﻣﭤﺎ ﺋﻲ ﻣﭤﺎ آھن ۽ ھڪ‬
‫اھڙو ﭘﺎور ﺟﻧﮫن ۾ اﻧﺳﺎن ﺑﻲ ﺗﺎج ﺑﺎدﺷﺎھﻪ ﭤﻳو وﭸﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ ﭠڪﺮاﺋﻲ ﮀڏڻ ھڪ اھڙو ﻣﺛﺎل آھﻲ ﺟو‬
‫ھﻧد ﺳﻧڌ ۾ ﮔﮫٽ ﭤو ﻣﻠﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ﺗﻌﻠﻳم ﺣﺎﺻل ڪﺮي ﺳﺮڪﺎري ﻧوڪﺮي ڪﺮي ﭤورو ﭘﮔﮫﺎر ﻣﺎن ﭘورت‬
‫ڪﺮڻ ﺟو ﻣﺛﺎل ﻗﺎﺋم ڪﻳﺎﺋﻳن‪.‬‬
‫ڪﺋﭘٽن اﺣﻣد ﺣﺳﻳن ﻣﺧدوم ڪﺋڊٽ ڪﺎﻟﻳﺞ ﭘﻳٽﺎرو ۾ اﻧٽﺮ ﺗﺎﺋﻳن ﻣون ﺳﺎن ﮔڏ ھو‪ .‬ان ﺑﻌد ﻣﺋﺮﻳن‬
‫اڪﻳڊﻣﻲ ﭼٽﮔﺎﻧگ‪ -‬ﺑﻧﮔﻼدﻳش )ﺗڏھن ڪو اﭜﺮﻧدو ﭘﺎڪﺳﺗﺎن( ۾ ﺑﻪ ﮔڏ ﭘڙھﻳﺎﺳﻳن‪ .‬آﺻف ﻏﻳور ﭼﻳف‬
‫ﻻء ﭼوﻧڊﺟﻲ‬‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﻪ ان ﺋﻲ ﺳﺎل آدﻣﺟﻲ ﺳﺎﺋﻧس ڪﺎﻟﻳﺞ ﻣﺎن اﻧٽﺮ ڪﺮي ﻣﺋﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ ﭼٽﮔﺎﻧگ ِ‬
‫آﻳو ھو‪ .‬ﺳو ٽﻧﮫﻲ ﺟﻲ ﺗڏھن ﮐﺎن واﻗﻔﻳت ھﺟڻ ڪﺮي ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ھڪ ﭔﺋﻲ ﺳﺎن ﮔﮫﭨﻲ اﻧڊر‬
‫اﺳٽﻳڊﻧگ اﭤﺋون‪.‬‬
‫ﺗﻌﻠﻳم ﺑﻌد ﻣﺧدوم ﺗﻣﺎم ﭤورو وﻗت ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﻧﺋﺷﻧل ﺷﭘﻧگ ڪﺎرﭘورﻳﺷن ۾ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔڏ‬
‫ﺟﮫﺎزن ﺗﻲ رھﻳو‪1972-73 .‬ع ڌاري ﻣﻼﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ڪوﻳت‪ ،‬اﻳﺮان ﺟﮫڙن ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ ﻣﻠڪن ﮐﻲ‬
‫اﭼﻲ ﺷوق ﭤﻳو ﺗﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺷﭘﻧگ ڪﻣﭘﻧﻲ‪ -‬ﺟﮫﺎزران ڪﻣﭘﻧﻲ ﮐوﻟﺟﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﭜﺮ واري‬
‫ﭘﺎﭨﻲء ﺟﺎ ﺟﮫﺎز‪ :‬ﻟﻧڪﺎ راﭨﻲ‪ ،‬ﻟﻧڪﺎ‬
‫َ‬ ‫ﻣﻠڪ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ )ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ اﭸﺎ ﺳﻠون ﺳڏﺑو ھو( ﭘڻ ﭔﻪ ٽﻲ‬
‫دﻳوي‪ ،‬ﻟﻧڪﺎ ﺳﺎوﺗﺮي وﻏﻳﺮه وﭠﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺳﻠون ﺷﭘﻧگ ڪﺎرﭘورﻳﺷن ﮐوﻟﻲ‪ ،‬ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﻳﺎ ڪﺎروﺑﺎر‬
‫ﻻء ﮐﻳن ﻣﺎﭨﮫو ﻧﻪ ھﺋﺎ‪،‬ﺳو ﺟﻳﺳﻳن ﺳﻧدن ﮀوڪﺮا ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻳم ۽ ﺳﮐﻳﺎ وﭠن ﺗﻳﺳﻳن‬ ‫ﺳﻧﭜﺎﻟڻ ِ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﺟﻲ ﺣواﻟﻲ ڪﻳو وﻳو‪ .‬ﺟﻧﮫن ﭘﻧﮫﻧﺟو ڪﺟﮫﻪ ﻋﻣﻠو‬ ‫َ‬ ‫ﺳﭴو ڪم ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺟﮫﺎزران‬
‫ﺳﻠون ﺑدﻟﻲ ڪﻳو‪ .‬ڪﺋﭘٽن ﻣﺧدوم ﭘڻ اوڏاﻧﮫن وﻳو‪ .‬ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ ھو اﭸﺎ ﭤﺮڊ آﻓﻳﺳﺮ ھو‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ڪﺋﭘٽن‬
‫ﭘوء وري ﭘﺎڪﺳﺗﺎن آﻳو ۽ ﭔن ٽن‬ ‫ﮐﺎن ٽﻲ رﺋﻧڪو ھﻳٺ‪ .‬ڪﺟﮫﻪ ﺳﺎل ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﺎ ﺟﮫﺎز ھﻼﺋﻲ ِ‬
‫‪48‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ﺟﮫﺎزن ﺗﻲ ھو ﻣون ﺳﺎن ﮔڏ ھن ﻣﻠڪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ ۽ ﺟﭘﺎن ۾ ﺳﺎﮘﻲ‬
‫ﻻء اوﭜﺮ ﻳورپ ﺟﻲ ﻣﻠڪن‪ ،‬روﻣﺎﻧﻳﺎ‪ ،‬ﺑﻠﻐﺎرﻳﺎ‪ ،‬ﻳوﮔوﺳﻼوﻳﺎ ۽‬ ‫ﺟﮫﺎز ﺗﻲ آﻳو‪ .‬ھڪ ﺟﮫﺎز ﮐﻲ ﻋﺮﺻﻲ ِ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ﻣﺎن اﺳﺗﻌﻳﻔﻲٰ ڏﻳﺋﻲ ڪﺟﮫﻪ ﻋﺮﺻو‬ ‫َ‬ ‫ﭘوﻟﻧڊ وﭠﻲ وﻳﺎﺳﻳن‪ .‬ان ﺑﻌد ھو ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ﺟﮫﺎزران‬
‫ﻳوﻧﺎن‪ ،‬ﻻﺋﺑﻳﺮﻳﺎ‪ ،‬اﻳﺮان ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور وارن ﺟﮫﺎز ھﻼﺋﻳﻧدڙ رھﻳو‪ .‬وچ وچ ۾ ﺳﻲ‪-‬ٽﺎﺋﻳم )‪(Sea-Time‬‬
‫ﭘورو ﭤﻳڻ ﺗﻲ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﺳﺎﻣوﻧڊي اﻣﺗﺣﺎن ڏﻳﺋﻲ ﭘﺮوﻣوﺷن وﭠﻧدي وﭠﻧدي وﭸﻲ ڪﺋﭘٽن ﭤﻳو‪ .‬ان ﺑﻌد‬
‫ﮀوڪﺮيء ﺳﺎن اﺗﺎن ڪﻳﺎﺋﻳن‪-‬‬
‫َ‬ ‫وري ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﺎ ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﻟﮘو‪ .‬ﺷﺎدي ﺑﻪ ھڪ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﺳﻧﮔﺎﭘوري‬
‫ﭘﻲء ڪﻳﺋﻲ ﺳﺎل اڳ ﻧﻧڍي ھوﻧدي ﺋﻲ ﭘﻧﺟﺎب ﮐﺎن ﺳﻧﮔﺎﭘور اﭼﻲ ﮔذرﺑﺳﺮ‬ ‫ﻣﺎء ﻣﻠﺋﻲ آھﻲ ۽ ُ‬ ‫ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ُ‬
‫ﺷﺎديء ﺑﻌد ﻣﺧدوم ﺑﻧﮔﻼدﻳش ﺟو ﺟﮫﺎز ﺑﻧﮔﻼر ﻣﺎن ﭘڻ ھﻼﻳو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ڪﻳو‪ .‬ﭘﺎڻ ﻣﻠﺋﻲ ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن‪.‬‬
‫ﺟو اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺑﻧﮔﻼدﻳش وارن ﻧﺋون ﻧﺋون ورﺗو ھو‪ ،‬ﭘﺮ ﮐﻳن ڪﺋﭘٽن ﻧﻪ ﭘﺋﻲ ﻣﻠﻳو‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ‬
‫ڪﻼس ﻣﻳٽ‪ :‬ڪﺋﭘٽن ھﻼل ﺟﻲ اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﻣﺧدوم ﺳﺎن ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ ھڪ ھوٽل ۾ ﻣﻼﻗﺎت ﭤﻲ‪ .‬ھو‬
‫ﺑﻧﮔﻼدﻳش ﺷﭘﻧگ ڪﺎرﭘورﻳﺷن ﺟو ﺗڏھن اﻧﭼﺎرج ھو ۽ ڪﺋﭘٽن ﺟﻲ ﮘوﻻ ۾ ھو‪ .‬ھن ﻣﺧدوم ﮐﻲ اھو‬
‫ﻻء راﺿﻲ ڪﺮي ان ﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﮐﻳس ھواﺋﻲ اڏي ﺗﺎن ٽوڪﻳو وﻳﻧدڙ ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾‬ ‫ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ِ‬
‫ﭘﺎﭨﻲ واري ﺟﮫﺎز ’ﺑﻧﮔﻼر ﻣﺎن‘ ﺟﻲ وﭸﻲ ڪﻣﺎﻧڊ وﭠﻲ‪ .‬ﻣﺧدوم‬ ‫ﭼﺎڙھﻲ آﻳو ﺗﻪ ﺟﻳﺋن ھو اﺗﻲ ﺑﻳﭠل ﺳﻧدن ِ‬
‫ﻧوڪﺮيء ﮐﺎن ﭤڪﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫ﮀﮫﻪ ﻣﮫﻳﻧﺎ ان ﺟﮫﺎز ﺗﻲ ﭘورا ڪﺮي ﻧﻪ ﻓﻘط ان ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ﮐﺎن ﭘﺮ ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ‬
‫ﻓﻲ اﻟﺣﺎل ﻣوڪل ﺗﻲ ﻟﭤو‪.‬‬
‫ڪﭼﮫﺮيء ﺟو‪ .‬آﻓﻳس ۾ ﮀﮫﻪ‬
‫َ‬ ‫ڪﺋﭘٽن ﻣﺧدوم ﺟﺎ ﭔﻪ اڻ ﮐٽﭨدڙ ﺷوق آھن‪ .‬ھڪ ﮐﺎﺋڻ ﭘﻳﺋڻ ﺟو ۽ ﭔﻳو‬
‫ﺳت ڪﻼڪ ﮔڏ ھوﻧداﺳﻳن ﺗﻪ ﺑﻪ ﭘﻳو ﭼوﻧدو ﺗﻪ ﻳﺎرو ﺷﺎم ﺟو ﮔﮫﺮ اﭼﺟو ﺗﻪ ﺧﺑﺮون ﭼﺎرون‬
‫ڪﻧداﺳﻳن‪ .‬آﺻف ﮐﻲ ﭼﺋﻲ ﻣون ﮐﻲ ﭼوﻧدو ۽ ﻣون ﮐﻲ ﭼﺋﻲ آﺻف ﮐﻲ ﻣﻧﭤون ڪﻧدو‪ .‬ﻣﻧو! ﻣﺎﻧﻲ ڌاﻧﻲ‬
‫ﭘوء ﭘﺎڻ اﭼﻲ ﻳﺎ اﺳﻳن ھن وٽ‬‫ﮐﺎراﻳﺎنء‪ .‬۽ ِ‬
‫ِ‬ ‫ﭘﻲء‪ .‬ﭘڪوڙا ﺑﻪ‬
‫ﮐﺎء‪ .،‬ﭜﻼ ﭼﺎﻧﮫﻪ اﭼﻲ ُ‬ ‫اڄ ﻣون وٽ ﺗﻪ اﭼﻲ ُ‬
‫وﭸون‪ ،‬ﮘﺎﻟﮫﻪ ُﮀﺮي ۽ ﮔدري واري ﭤﻳﻧدي آھﻲ‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ ﭰﺎﺳﻲ اﺳﺎن وﻳﻧدا آھﻳون‪ -‬ﺟو ﻣﺧدوم ﺟﻲ‬
‫ڪﭼﮫﺮي ﮐٽڻ ﺟﻲ ﻧﻪ ھوﻧدي آھﻲ‪.‬‬
‫ڪڏھن ڪڏھن ﮔس ﭘﻧڌ ﺗﻲ ڪﺎر ۾ ﻣﻠﻧدو ﺗﻪ ﺑﻪ ﭼوﻧدو‪”:‬ﻣﻧو وﻳﮫﻪ ﺗﻪ ﭜﺮ واري ﺷﮫﺮ ﻣﺳﺟد‪-‬ﺗﺎﻧﺎج‬
‫ﻣﺎن ﭜﺎﭴﻲ ۽ ﮔﻳﮫﻪ وﭠﻲ اﭼون ۽ ﻣﻠﺋﻲ ڪواب ﺑﻪ ﮐﺎﺋﻲ اﭼون‪“.‬‬
‫”ﻧﻪ ﻳﺎر دﻳﺮ ﭤﻲ وﻳﻧدي‪ “.‬آﺋون ﺑﮫﺎﻧو ڏﻳﻧدو آھﻳﺎﻧس‪.‬‬
‫”ڪﻣﺎل ﭤو ڪﺮﻳن‪ .‬ھﻲ ﭘﻧدرھن ڪﻠوﻣﻳٽﺮ ﺑﻪ ڪو ﭘﻧڌ آھﻲ‪ .‬وﻳﻧداﺳﻳن ۽ اﻳﻧداﺳﻳن‪ .‬ﺳﻣﺟﮫﻪ ﺗﻪ‬
‫ﺳﮐﺮ ﮐﺎن ﺧﻳﺮﭘور ﭘﻳﺎ ھﻠون‪ .‬ﻳﺎ ﺷﺎھﻪ ﭘﻧﺟﻲ ﮐﺎن ﻣﻳﮫڙ‪“.‬‬
‫ﭘوء اﺗﻲ ﭘﮫﭼﻲ ﺳﺎﺋﻳن ﻣﺧدوم ڪو اﺋﻳن ﻣوٽﻲ! ڪﺎر ۾ ھﻠﻧدي ڪﭼﮫﺮي‪ ،‬ﺗﻪ دڪﺎﻧن ﺗﻲ‬ ‫۽ ِ‬
‫ﭘوء ﺟڏھن ﻣوٽڻ ﺟو ﻧﺎﻟو ﮐڻ ﺗﻪ ﭼوﻧدو‪’:‬ﺗﺮس ﺗﻪ ڪوڪ ﭘﻲ ﭤﺎ‬ ‫ﺧﺮﻳداري ڪﻧدي ﺑﻪ ڪﭼﮫﺮي‪ِ .‬‬
‫ﭘوء ڪﺎر ۾ وﻳﮫﻲ ڪﺎر اﺳٽﺎرٽ‬ ‫ﭘوء ڪوڪ ﭘﻳﺋڻ ﻣﻌﻧﻲٰ ﻣﻧٽ ﮐن ﺑﻳﭠﻲ ﺑﻳﭠﻲ ڪﭼﮫﺮي‪ ،‬۽ ِ‬ ‫ھﻠون‪ ‘.‬۽ ِ‬
‫ڪﭼﮫﺮيء ﺑﻌد ﮔﻳﺋﺮ ﭼﺋﻧﺞ ڪﺮي ڪﻠﭻ ﺗﺎن ﭘﻳﺮ ﮐﭨﻧدو آھﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﻧﻪ ڪﻧدو‪ .‬ﭼﺎﭔﻲ ھﭨﻲ ﭤوري دﻳﺮ وري‬
‫آﺻف ﭘﮫﺮﻳن ﭼوﻧدو ھو‪” :‬ﻳﺎر ﺗون اﺟﺎﻳو ڪﺋﭘٽن ﻣﺧدوم ﺳﺎن ﻣﻠڻ ﮐﺎن ﻟﮫﺮاﺋﻳن ﭤو‪ .‬ھو وﻳﭼﺎرو‬
‫ڪﻳﺗﺮو ﺣب ﺳﺎن دﻋوﺗون ﭤو ڏﺋﻲ‪“.‬‬
‫‪49‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”اھو ﺗﻪ آﺋون ﺑﻪ ﻣﭸﻳﺎن ﭤو‪ ،‬ﭘﺮ ﮀﺎ ڪﺮﻳﺎن ﻣون ﮐﻲ اڌ ڪﻼڪ ﮐﺎن وڌﻳڪ ﮘﺎﻟﮫﻳون ﭔڌڻ ﻳﺎ‬
‫ڪﺮڻ ھﻣت ﻧﺎھﻲ‪“.‬‬
‫ﭘوء ﻣون ﮐﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ھﺎ ﻳﺎر ھﺎڻ ﺗﻪ آﺋون ﺑﻪ‬ ‫آﺻف ﭘﮫﺮﻳن ڏﻳﻧﮫن ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ ﻧﻪ ڪﮀﻳو‪ ،‬ﭘﺮ ِ‬
‫ﭤڪﺟﻳو ﭘوان‪“.‬‬
‫ﭼﻳوﻣﺎﻧس‪”:‬ڏﭠﺋﻪ ﻧﻪ‪ .‬ﻣون ﮐﻲ ﺗﻪ ﭘﮫﺮﻳﺎﺋﻳن ﺋﻲ ﭘڪ ھﺋﻲ‪ .‬ھﺗﻲ ڪو ڪﺋﭘٽن ﺑﺷﻳﺮ وﺳطڙو ﻳﺎ ڪو‬
‫ﺟﺎء ﻧﺎھﻲ‪“.‬‬
‫ﭔﻳو ﻣﭼﺮ )ﮘوٺ( ﺟو وﺳطڙو اﭼﻲ ﻣﻧﮫن ڏﻳﺋﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ِ‬
‫”ﮀو ﭜﻼ؟“ آﺻف ﭘﮀﻳو‪.‬‬
‫ﻻء‬ ‫ڪﭼﮫﺮيء ِ‬
‫َ‬ ‫”ﮀو! ﺧﺑﺮ ﻧﻪ اﭤﺋﻲ؟! اھو ﺗﻪ ھن ﮐﺎن ﭔﻪ رﺗﻳون وڌﻳڪ آھﻲ‪ .‬ﺑﺷﻳﺮ وﺳطڙو ﺟﻲ‬
‫ﮔﺎڏيء ۾ وﭸﭨو ھﺟﻲ ﺗﻪ ﺑﺷﻳﺮ ﮐﻲ وﻳﮫﺎري ﮀڏﺟﻲ‪ .‬ﺳﭴﻲ رات ﺧﺑﺮون‬ ‫َ‬ ‫ﻣﺷﮫور آھﻲ ﺗﻪ ﻓﺟﺮ واري‬
‫ﭼﺎرون‪ ،‬ﭔٽﺎڪ ﺳٽﺎڪ‪ ،‬ﭜوڳ ﭼﺮﭼﺎ وﻳﭠو ڪﻧدو‪ .‬ﻧﻪ ﭘﺎڻ ﺳﻣﮫﻲ ۽ ﻧﻪ ﭔﺋﻲ ﮐﻲ ﺳﻣﮫڻ ڏي ﺟو ﮔﺎڏي ﮀٽﻲ‬
‫ﺳﮔﮫﻲ‪“.‬‬
‫ﭜﺎء ﺧﺎﻟد ﺟﻳڪو ﻣﻳﭠﺎرام ھﺎﺳٽل ۾ ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻣﻠﻧدو‬ ‫”ﭜﻼ اﺣﻣد ﺣﺳﻳن ﻣﺧدوم ﺟو ُ‬
‫ھو؟“ آﺻف ﭘﮀﻳو‪.‬‬
‫”اھو ﺑﻪ اﺋﻳن‪ .‬ﭘورٽ ﻗﺎﺳم ۾ اﭴڪﻠﮫﻪ ڊاﺋﺮﻳڪٽﺮ آھﻲ‪ ،‬ﺟﺗﻲ ﺳﻧدس ﭔﻳﺎ ڪﺎﻟﻳﺟﻲ ﻳﺎر‪ :‬ﻋﺑداﻟﺮزاق‬
‫ﭔﮔﮫﻳو‪ ،‬اﻗﺑﺎل ﺗﺮڪ ۽ ارﺷﺎد ﺷﻳﺦ وارا ﺳﭴو ڏﻳﻧﮫن ﮔڏ اﭤس ﭘﺮ ان ھوﻧدي ﺑﻪ روز ﺷﺎم ﺟو ﮔﻠﺷن اﻗﺑﺎل‬
‫ﺳوﺳﺎﺋٽﻲء ۾ اﻳﻧدو‪ .‬آﺋون ڪﺎﻟﻳﺞ وارن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺋﻲ‬
‫َ‬ ‫ﻻء ڊﻓﻳﻧس‬‫ڪﭼﮫﺮيء ِ‬
‫َ‬ ‫ﻣﺎن ھﻠﻲ‪ ،‬اﻗﺑﺎل ﺗﺮڪ وٽ‬
‫ڪﭼﮫﺮيء ﺟﺎ ﻣڙس ﻣﺎﭨﮫو آھن‪ .‬ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ اﺋﻳن واﻗﻌﻲ آھﻲ‬
‫َ‬ ‫ﭼوﻧدو ھوس ﺗﻪ اﺗﺮ ﺳﻧڌ وارا ھﻣﺮاھﻪ‬
‫ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﭘﺮ ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ﺟﻳڪﻲ اﺳﺎن ﺟﺎ ﺳﭸﺎﭨو ھم ڪﺎﻟﻳﺟﻲ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺳﻲ ﺳڀ اﺋﻳن ھﺋﺎ‪ :‬ﺷوڪت ﺟﻣﺎﭨﻲ‬
‫راء اوڏ‪،‬‬‫ﻻء ھﺮ وﻗت ﺗﻳﺎر‪ .‬ڪﻧڊﻳﺎري ﺟو ﻧول ِ‬ ‫ڪﭼﮫﺮيء ِ‬
‫َ‬ ‫ڌاڙيء ۾ رڌل ھوﻧدي ﺑﻪ‬‫َ‬ ‫ڏﺳو‪ -‬ھﻳڏي ڌﻧڌي‬
‫ﺧﻳﺮﭘور ﺟو ﻧﺟم ﻗﺎﺿﻲ‪ ،‬ﻻڙڪﺎﭨﻲ ﺟو اﺧﺗﺮ ﻋﺑﺎﺳﻲ ۽ ﻋﻠﻲ رﺿﺎ ﻣﻳﻣڻ‪ ،‬دادو ﭘﺎﺳﻲ ﺟو ﻏﻼم ﻣﺣﻣد‬
‫ﺳوﻣﺮو‪،‬ﻟﻳﺎﻗت ﺟﺗوﺋﻲ ﻳﺎ ھﺎدي ﺑﺧش ﺟﺗوﺋﻲ‪ -‬ھڪ ھڪ ﭔﺋﻲ ﮐﺎن وڌ ۽ ﭼﺮﭼن ۾ ﺳﺎﭨن ڪو ﺑﻪ ﻧﻪ‬
‫ﭘﭴﻲ‪“.‬‬
‫ﭘوريء وٽ؟“‬
‫َ‬ ‫ﭘوء ﭜﻼ ھﺎڻ ﮀﺎ ڪﺟﻲ‪ .‬ﻣﺧدوم وٽ ھﻠﺟﻲ ﻳﺎ ڪﺋﭘٽن‬ ‫آﺻف ﭼﻳو‪ِ ” :‬‬
‫”ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺧﻳﺎل ۾ ھﻠو ﺗﻪ ﭜﻼ ﻣﺧدوم وٽﺎن ﭤﻲ اﭼون ﺟو ڪﻳﺗﺮا ڏﻳﻧﮫن ﭤﻲ وﻳﺎ آھن‪ ،‬ھن ﺟﻲ ﮔﮫﺮ‬
‫ﭘوء ﺟﻲ ﺳوﻳﺮ ﺋﻲ ﻣوٽﻲ‬ ‫ﻧﻪ ھﻠﻳﺎ آھﻳون‪ .‬ڪﭤﻲ دل ۾ ﻧﻪ ڪﺮي ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﺻﻔﺎ اﭼڻ ﮀڏي ڏﻧو آھﻲ‪ِ .‬‬
‫ﭘوريء وٽ ﺑﻪ ﮐﭨﻲ ﻟﻳﺋو ﭘﺎﺋﻳﻧداﺳﻳن‪“.‬‬
‫َ‬ ‫ﺳﮔﮫﻳﺎﺳﻳن ﺗﻪ ڪﺋﭘٽن‬
‫ڪﺋﭘٽن ﭘوري ھﻧدﺳﺗﺎن ﮐﺎن آﻳل آھﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ﺳﭴﻲ اﺳٽﺎف ۾ وڏي ﻋﻣﺮ ﺟو آھﻲ‪ .‬اٽڪل ﭘﻧﺟﺎھﻪ‬
‫ﺳﺎﻟن ﺟﻲ ﻟڳ ﭜڳ ﭤﻳﻧدو ۽ ﭘﺮاﭨو ﺟﮫﺎزي آھﻲ‪ .‬ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺟﮫﺎزن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻳن ﻣﻠڪن ﺟﻲ‬
‫ڪﻣﭘﻧﻳن ۾ ﺑﻪ ڪم ڪﺮي ﭼڪو آھﻲ‪ .‬ﮔذرﻳل ڏھن ﺳﺎﻟن ﮐﺎن اﻧڊﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﺋﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ ۾ ڊﭘٽﻲ‬
‫ھﻲء‬
‫َ‬ ‫ڪﻣﺎﻧڊﻧٽ )واﺋﻳس ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل( ﺟﻲ ﻋﮫدي ﺗﻲ ھو‪ .‬اﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺧﻳﺎل ۾ ﺑﻣﺑﺋﻲ )ھﻧدﺳﺗﺎن( ﺟﻲ‬
‫ھﻲء‬
‫َ‬ ‫ﺻديء ﮐن اڳ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﭠﺎھﻲ ھﺋﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﻣﺋﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ ﭘﮫﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪﺎ اڄ ﮐﺎن اڌ‬
‫اڪﻳڊﻣﻲ ﭘﮫﺮﻳن ڊﻓﺮن ﻧﺎﻟﻲ ھڪ ﺟﮫﺎز ﺗﻲ ھﺋﻲ ۽ ڊﻓﺮن ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳڏي وﻳﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬اھو ﺟﮫﺎز‬
‫‪50‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺑﻣﺑﺋﻲء ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﺳﻣﻧڊ ۾ ﺑﻳﮫﺎرﻳل ھو ۽ ان ﺗﻲ اﻧﺟﻧﻳﺋﺮﻧگ ۽ ﻧﺎٽﻳڪل ڪﺋڊٽ ﺟﮫﺎز راﻧﻲ ۽ ﺟﮫﺎز‬ ‫َ‬
‫ﻧﻳويء ﺟﺎ ﭘﺮاﭨﺎ ﻓوﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫ﺳﺎزيء ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻳم ۽ ﺗﺮﺑﻳت وﭠﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﺮﭼﻧٽ ﻧﻳوي ﻳﺎ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن‬
‫َ‬
‫ﮔﮫﭨﻲ ﭜﺎﮜﻲ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﺋﻲ ﮔﺮﺋﺟوﺋﻳٽ آھن‪1963 .‬ع ۾ ﻣﺋﺮﻳن اڪﻳڊﻣﻲ ﭼٽﮔﺎﻧگ ۾ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺟﻳڪﻲ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺮوﻓﻳﺳﺮ ﭘڙھﺎﺋﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ ،‬ڪﻣوڊور آﺻف ﻋﻠوي‪ ،‬ڪﺋﭘٽن اﻧﺻﺎري‪ ،‬ڪﺋﭘٽن ﺷﺎھﻪ وﻏﻳﺮه‪ -‬ﺳڀ ڊﻓﺮن‬
‫ﺟﺎ ﺋﻲ ھﺋﺎ‪ .‬اھو ڊﻓﺮن ﺟﮫﺎز ﺑﻳﭠﻲ ﺑﻳﭠﻲ آﺧﺮ اﻳﺗﺮو ﭘﺮاﭨو ﭤﻲ وﻳو ﺟو ڪﺟﮫﻪ ﺳﺎل اڳ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺳﺮڪﺎر‬
‫ان ﮐﻲ ﭜﭸﺮاﺋﻲ ھڪ ﭔﻳو ﺟﮫﺎز راﺟﻳﻧدرا ﻧﺎﻟﻲ اڪﻳڊﻣﻲ طور رﮐﻳو آھﻲ ۽ ھﺎڻ اھﺎ اڪﻳڊﻣﻲ ڊﻓﺮن‬
‫ﺑدران راﺟﻳﻧدرا ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳڏﺟﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن‪ ،‬وﭼﺎن ﻓٽ ﺑﺎل ﮔﺮاﺋوﻧڊ ﻟﺗﺎڙي‪ ،‬ڪﺋڊٽ ھﺎﺳٽل ۽ ﭔﺎرن ﺟﻲ ﺑﺎﻏﻳﭼﻲ وٽﺎن ﭰﺮي ﻣﺧدوم ﺟﻲ‬
‫ﭼڍيء ۾ ﮔﮫﺮ اﮘﻳﺎن ﭘوﮐﻳل ڪﭠل‪ ،‬اﻧب ۽ زﻳﺗون ﺟﻲ وﭨن‬‫َ‬ ‫ﮔﮫﺮ ﭘﮫﺗﺎﺳﻳن‪ .‬ﭘﺎڻ ﺑﺎﺗڪ )ُﮀﺮ( ﺟﻲ ﺑﺷﺮٽ ۽‬
‫ﭜﺎﭴﺎﺋﻲء ﮐﻲ ھڪل ڪﻳﺎﺋﻳن‬‫َ‬ ‫ويء اﮘﻳﺎن وﻳﮫﺎري‬
‫َ‬ ‫ﮐﻲ ﭘﺎﭨﻲ ڏﺋﻲ رھﻳو ھو‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ڊراﺋﻳﻧگ روم ۾ ٽﻲ‬
‫ﻻء ﺑﻪ ﭼﻳﺎﺋﻳن‪ .‬اﺣﻣد‬‫ﺗﻪ ﻓﺮﺳٽ ڪﻼس ﭼﺎﻧﮫﻪ ﺗﻳﺎر ڪﺮي‪ .‬ﮐﻳس ﭼﺎﻧﮫﻪ ۾ دال ﭼﻳﻧﻲ ۽ اﻻﺋﭼﻲ وﺟﮫڻ ِ‬
‫ﮐﻲ ﭼﻳم اﻧﮫن ﻣﺎﻟن واري ﺧوﺷﺑودار ﭼﺎﻧﮫﻪ ﭘﻳﺋڻ ﺟو ﻣﺰو ﺳﻧڌ ۾ آھﻲ ﻳﺎ ﻳورپ ۾‪ .‬ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪،‬‬
‫اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﻳﺎ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻲ ﭔﻳٽ ﺗﻲ اھڙي ﭼﺎﻧﮫﻪ ﭘﻳﺋڻ ﺟﻲ ڪﮫڙي ﺿﺮورت‪ ،‬ﺟڏھن ﭼوڌاري واﻳو‬
‫ﭼﻳﻧﻲء ﺟﻲ ﺳﮘﻧڌ ﺳﺎن واﺳﻳو ﭘﻳو آھﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﻣﻧڊل ﻟوﻧگ ۽ دال‬
‫ھﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ )ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ( ۾ اﺳﺎن ‪) Expatriates‬ڌارﻳن( ﮐﻲ ﺟﻳڪﻲ ﻓﺮﻧﻳﭼﺮ ﺳﻣﻳت ﮔﮫﺮ ﻣﻠﻳل‬
‫آھن ﺳﻲ ﻧﻪ ﻓﻘط ﺳﭠﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﺎ ﭠﮫﻳل آھن‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ڪﺷﺎدا ڪﻣﺮا ﺑﺎٿ روﻣن ﺳﺎن ﮔڏ‪ ،‬ﮔﮫﺮ اﮘﻳﺎن‬
‫ﭘوﻳﺎن ﺟﭘﺎﻧﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﺎ وراﻧڊا‪ -‬ﭘﺮ ھﻲ ﮔﮫﺮ ﺟﻧﮫن ھﻧڌ ﺗﻲ آھن اھو ھﻧڌ ﺑﻪ دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ﺧوﺑﺻورت‬
‫ﻋﻼﺋﻘن ﻣﺎن ھڪ ﺳﻣﺟﮫﻳو وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﻧﻧڍي ھوﻧدي ﻣﺎﺋٽن ﮐﺎن اﺳﺎن رڻ ﭘٽن ﺟﺎ رھﺎڪو ﺳﻧڌي ﭔڌﻧدا آﻳﺎ‬
‫درﻳﺎء ۾ ﺑﺎغ ھوﻧدا‪ .‬ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺧﻳﺎل ۾ ھﻲ ﻋﻼﺋﻘو زﻣﻳن ﺟو ﺑﮫﺷت آھﻲ‪ .‬ﺟﺗﻲ ﭘﺎﭨﻲ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫آھﻳون ﺗﻪ ﺟﻧت ۾‬
‫ﺑﺎغ‪ ،‬ﺳﺎوڪ ۽ ﺟﮫڙ ﺋﻲ ﺟﮫڙ ﻟﮘو ﭘﻳو آھﻲ‪ .‬ﮔﮫﺮ ﺟﻲ ﭘوﻳن دڪﻳن ﮐﺎن وﭠﻲ ﭘﺮي ﭘﺮي ﺗﺎﺋﻳن ﻣﻼڪﺎ‬
‫ﭘﺎﭨﻲء واﻧﮔﺮ ﺳﺎﻧﺗڪو ﻧظﺮ اﭼﻲ ﭤو‪ -‬ﺟﻧﮫن ۾ ﭼووﻳﮫن ڪﻼڪن ۾ ﭔﻪ دﻓﻌﺎ‬ ‫َ‬ ‫ﻧﺎر ﺟو ﻣﺎﭠو ﺳﻣﻧڊ ڍﻧڍ ﺟﻲ‬
‫وﻳﺮ ﭼڙھڻ ﺗﻲ اﭤل ﭘﭤل اﭼﻲ ﭤﻲ‪.‬ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن ھﻧدي وڏي ﺳﻣﻧڊ ڏي وﻳﻧدڙ ﻳﺎ ﻳورپ ۽ آﻣﺮﻳڪﺎ ﮐﺎن‬
‫ﺟﭘﺎن‪ -‬ﭼﻳن ڏي اﻳﻧدڙ ﺟﮫﺎزن ﺟﻲ ﭘﺮي ﮐﺎن ھﺮ وﻗت اچ وڃ ڏﺳڻ ۾ اﭼﻲ ﭤﻲ‪ .‬ڪﺟﮫﻪ وﻳﺟﮫو ڪﻧﺎري‬
‫ﭜﺮﺳﺎن ﻣﻠﺋﻲ ﻣﮫﺎﭨﺎ ﭔﻳڙﻳن ۾ ﻣﮀﻳون ﻣﺎرﻳﻧدا ﻧظﺮ اﻳﻧدا‪ .‬ﺳﻣﻧڊ ﺟو ڪﻧﺎرو ﻧﮔﺎھﻪ ﮐٽڻ ﺗﺎﺋﻳن ﻧﺎرﻳﻠن ﺟﻲ‬
‫ڊﮔﮫن وﭨن ﺳﺎن ﭜﺮﻳل آھﻲ‪ .‬ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ﺳﻳﻧﻲ ﻣﺎن روزاﻧو ﺻﺑﺢ ﺟو ﺳﺞ اﭜﺮي اﻧﮫن ﻧﺎرﻳﻠن ﺷﺎم ﺟو‬
‫ﻏﺎﺋب ﭤﻲ وﻳﻧدو آھﻲ‪ .‬ﮔﮫﺮ ﺟﻲ اﮘﻳن دڪﻳن ﮐﺎن وﭠﻲ ﻣﻳﻠن ﺗﺎﺋﻳن ﺳﺎوڪ ﺋﻲ ﺳﺎوڪ ۽ ﺑﺎغ ﺑﺎﻏﻳﭼﺎ‬
‫آھن‪ .‬ﭼوڌاري ٽڪﺮﻳون ۽ ﻣﺎﭤﺮﻳون رﭔڙ‪ ،‬اﻧب‪ ،‬ﭘﺎم آﺋل‪ ،‬ﻧﺎرﻳﻠن ۽ ﭘﭘﻳﺋن ﺟﻲ وﭨن ﺳﺎن ﺟﮫﻧﺟﮫﻳون ﭘﻳون‬
‫آھن‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ ﮔﮫﺮ ﺟﻲ ﭘﭠﻳن درﻳن ﻣﺎن ﻧﮫﺎر ﺗﻪ رﮘو ﭘﺎﭨﻲ ﭘﺎﭨﻲ ﺋﻲ ﭘﺎﭨﻲ ۽ اﮘﻳﺎن وڻ ﺋﻲ وڻ‪ .‬ﮔذرﻳل ﺳﺎل‬
‫ﺑﺎء روڊ وﻳﻧدي‪ ،‬ھﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ ۾ ﻣﻧﺟﮫﻧد ﺟﻲ‬ ‫اﺳﺎن ﺟو ڊاڪٽﺮ ﻋﺎﺑد ﻣﻳﻣڻ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن ڪواﻻﻟﻣﭘور ِ‬
‫ﻻء ڪﺟﮫﻪ دﻳﺮ ﺗﺮﺳﻳو ھو‪ .‬وطن ﻣوٽڻ ﺗﻲ ﮐﺎﻧﺋس ﭘﮀﻳو ھوم ﺗﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ان ﺟو ﺷﮫﺮ ﻣﻼڪﺎ‬ ‫ﻣﺎﻧﻲء ِ‬
‫ِ‬
‫ڪﻳﺋن ﻟﮘو‪ .‬وراﭨﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ﺟﮫڙو ڪﺷﻣﻳﺮ‪“.‬‬
‫ﺷﻲء ھﺗﻲ ﻣوﺟود آھﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﺳو ﻣﺧدوم ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﺑﻪ ﺟﮫڙا ڪﺷﻣﻳﺮ ۾ وﻳﭠﺎ آھﻳون‪ ،‬ﺟﺗﻲ ﺟﻲ ھﺮ‬
‫‪51‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫وڏو ﺳﻣﻧڊ‪ -‬ﺟﻳڪو اﺗﻲ ﻧﺎھﻲ ۽ ڪﺎٽو ﺳﻲُء‪ -‬ﺟﻳڪو ھﺗﻲ ﻧﺎھﻲ‪.‬‬
‫ﭜﺎء ﺧﺎﻟد ﮐﺎن ﭘﮀﻳو ھوم ﺗﻪ ﻣﻼڪﺎ‬ ‫آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ﻣﻼڪﺎ اﭼڻ ﮐﺎن اڳ اﺣﻣد ﺣﺳﻳن ﻣﺧدوم ﺟﻲ ُ‬
‫ﻻء ﮔﮫﺮ ڪﻳﺋن آھن ۽ اﺣﻣد ان ﺑﺎﺑت ﮀﺎ ﭤو ﻟﮐﻲ‪ .‬ھن ﺳوال اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ رﮘو ڪﻣﺮن ﺟﻲ ﮔﮫﭨﺎﺋﻲ‬ ‫۾ رھﺎﺋش ِ‬
‫۽ وڌاﺋﻲ ﭔڌاﺋﻲ ﭘﺋﻲ ﺗﻌﺮﻳف ڪﺋﻲ‪ .‬ھﺎڻ ﺧﺎﻟد ﻣﻠﻲ ﺗﻪ ﭔڌاﻳﺎﻧس ﺗﻪ ھﮫڙا ﮔﮫﺮ ﺗﻪ ورھﺎﮜﻲ ﮐﺎن اڳ اﻧﮔﺮﻳﺰ‬
‫ﺣﺎڪﻣن ﮐﻲ ﻧﻳﻧﻲ ﺗﺎل ۾ ﺑﻪ ﻧﺻﻳب ﻧﻪ ﭤﻳﺎ ھﺋﺎ‪.‬‬
‫اﺣﻣد اھو ﭔڌي ﭼﻳو‪” :‬ھﺎ‪ ،‬اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﮔﮫﺮ ۽ وطن ﮐﺎن ھﻳڏو ڏور ۽ درﺑدر‪ -‬اھو ﺑﻪ ﺗﻪ‬
‫ڪﻳﺮ ﺳوﭼﻲ ﺗﻪ ڪﻳڏي ﺳﻣﺎﺟﻲ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ڏﻳﭨﻲ ﭘوي ﭤﻲ‪ ،‬ﺳﺎ ﺑﻪ ﺳﺎﻟن ﺟﺎ ﺳﺎل‪ .‬وﻳﺟﮫﺎ ﻣﺎﺋٽ‪-‬زال ۽ ﭔﺎر‬
‫ﭘﻲء‪ ،‬ﭜﻳﭨون ﭜﺎﺋﺮ‪ ،‬ﻣٽ ﻣﺎﺋٽ‪ ،‬دوﺳت ﻳﺎر‪ ،‬ﭴﺎﭨو ﺳﭸﺎﭨو‪ -‬ﺟن ﺳﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬ ‫ُ‬ ‫ﻣﺎء‬
‫ﮐﭨﻲ ﮔڏ ﭤﺎ رھن‪ ،‬ﭘﺮ ُ‬
‫ﭔوﻟﻲء ۾ ﭼﺮﭼﺎ ﭜوڳ‪ ،‬ﮘﺎﻟﮫﻳون ﭔوﻟﮫﻳون ڪﺑﻳون ھﻳون ۽ ﺳﻧدن ﺳﻣﺟﮫﺑﻳون ھﻳون ﺳﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ آھن‪ .‬ٽن ٽن‬ ‫َ‬
‫ﺳﺎﻟن ﺑﻌد ﻓﻘط ﻣﮫﻳﻧﻲ ﭔن ﺟﻲ ﻣوڪل ڪﺎ ھﻣﻳﺷﻪ ﺟﻲ ﺳڪ ﺗﻪ ﻧﭤﻲ ﻻھﻲ‪“.‬‬
‫آﺻف ﭼﻳو‪” :‬اھو ﺗﻪ ﺑﻠڪل ﺻﺣﻳﺢ آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﮫن ﮘﺎﻟﮫﻳن ﺳوﭼڻ ﺳﺎن ورﻧدو ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ‪ .‬وﻳﺗﺮ‬
‫ڊﻳوٽﻲء ۾ رﻧڊڪ ﭘﻳدا ﭤﻳﻧدي‪ .‬اھو ﺑﻪ ﺷڪﺮ ڪﺮڻ ﮐﭘﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﻣﺎﭨﮫو وڌﻳڪ ﺟذﺑﺎﺗﻲ ﭤو ﭤﺋﻲ ۽ اﺟﺎﻳو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﺗﻪ ﺟﻧﮫن ﻣﻠڪ ۾ آھﻳون ﻧﻪ ﻓﻘط اﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﺳﭠﺎ آھن‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻳڪﻲ ڌارﻳن ﻣﻠڪن ﮐﺎن ھﺗﻲ آﻳل آھن‪.‬‬
‫ﺳﻲ ﭘڻ ﺳﭠﺎ آھن ۽ ﺳڪون ﺟﻲ زﻧدﮔﻲ ﭘﻳﺋﻲ ﮔذري‪ .‬ﭔﻳو ﮀﺎ ﮐﭘﻲ‪ .‬وڏي ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ ﭔﻲ ‪ Choice‬ﺑﻪ ﺗﻪ ﻧﻪ‬
‫آھﻲ‪ .‬درﺑدر ﭤﻳڻ ﻳﺎ ھڪ ﻣﻠڪ ﮐﺎن ﭔﺋﻲ ۾ وﭸڻ ﮐﺎن ﺷڪﺎﻳت ڪﺮڻ اﺋﻳن آھﻲ ﺟﻳﺋن ڪو ﺳﺮﺟن‬
‫ﭼﺋﻲ ﺗﻪ آﭘﺮﻳﺷن ﭤﻳٽﺮ ۾ ﻧﻪ وﻳﻧدس‪ .‬ڪو وڪﻳل ﻳﺎ ﺟﺞ ﭼﺋﻲ ﺗﻪ ڪورٽ ۾ ﻧﻪ وﻳﻧدس‪“.‬‬
‫اﻳﺗﺮي ۾ در ﺟو ﺑﻳل وﮘو‪ .‬ﻣﺧدوم اﭤﻲ در ﮐوﻟﻳو ﺗﻪ ڪﺋﭘٽن ﭘوري ﭔﺎرن ﭔﭼن ﺳﻣﻳت ﭘﻲ اﭼﻲ‪.‬‬
‫وريء اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﭼﻳو‪” :‬ﻳﺎر ڪﻣﺎل آھﻲ‪ .‬ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ زال ﭼﻳو ﺗﻪ آﺻف ۽ اﻟطﺎف وارن‬ ‫َ‬ ‫ڪﺋﭘٽن ﭘ‬
‫وٽ ﺑﻪ ھﻠﺟﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗوھﺎن ﺗﻪ ھﺗﻲ وﻳﭠﺎ آھﻳو‪“.‬‬
‫اﺳﺎن ﺑﻪ ﮐﻳن ﭔڌاﻳو ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ دل ۾ ﺑﻪ اڄ اھوﺋﻲ ﺧﻳﺎل آﻳو ھو ﺗﻪ ﺗوھﺎن وٽ اﭼﺟﻲ‪ .‬ﻣﺧدوم ﭼﻳو‬
‫ﭘوء وﭸﺟو‪ .‬ﻣﺧدوم ﺟﻲ زال ﻣوﻧﺎ ﭼﺎﻧﮫﻪ ۽ ﭘڪوڙا آﭨﻲ‬ ‫ﺗﻪ ﺑس ھﺎڻ ﺳڀ ھﺗﻲ ﺋﻲ وﻳﭠﺎ ھﺟو‪ .‬ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ ِ‬
‫ﺳﭜﻧﻲ اﮘﻳﺎن رﮐﻳﺎ ﺗﻪ اﻳﺗﺮي ۾ وري ﺑﻳل رﮘو ۽ ڪﺋﭘٽن ذواﻟﻔﻘﺎر ﺑﻪ ﭔﺎرن ﺳﺎن اﭼﻲ ﺳﮫڙﻳو‪.‬‬
‫ڪﺋﭘٽن ذواﻟﻔﻘﺎر ﺑﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟو آھﻲ ۽ ڪوه ﻣﺮي ﭘﺎﺳﻲ ﺟو رھﺎڪو آھﻲ‪ .‬ھو ﺑﻪ ڪﺟﮫﻪ‬
‫ﻣﮫﻳﻧﺎ ﭤﻳﻧدا ھﺗﻲ آﻳو آھﻲ‪ .‬ھﺗﻲ ڊﻳڪ آﻓﻳﺳﺮن ﮐﻲ ﺟﻳڪﻲ اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ ﺟﮫﺎزن ﺟﺎ ڪﺋﭘٽن ﭤﻳﻧدا ﺗن ﮐﻲ‬
‫ﭼﺎرٽ ورڪ )ﺳﻣﻧڊ ﺟﻲ ﻧﻘﺷﻲ ﺗﻲ ﭘﮫﭼﻲ ﻣﻧﺰل۽ رﺳﺗو ﮘوﻟڻ ۽ ﭠﺎھڻ( ۽ ﻧﻳول آرڪﻳٽﻳڪﭼﺮ )ﺟﮫﺎز‬
‫ﺟﻲ اﺋﻧﺎٽﺎﻣﻲ‪-‬ﺟوڙﺟڪ( ﭘڙھﺎﺋﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ﭘوريء ﭼﻳو ”اڪﻳڊﻣﻲ ﺷﮫﺮ‬‫َ‬ ‫راء ﭤﻲ ڏﻧﻲ‪ .‬ڪﺋﭘٽن‬
‫ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻣﺎن ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭤﻲ ﻧڪﺗﻲ ۽ ﺳﭜﻧﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ِ‬
‫ﮐﺎن اﻟڳ ﭤﻠڳ ﭠﺎھﻲ اﭤن‪ .‬ڪڏھن ڪڏھن دل ﭼوي ﭤﻲ ﺗﻪ ﺷﮫﺮ ﺟﻲ وچ ۾ ھﺟﻲ ﺗﻪ ﺳﭠو‪ .‬آﺋون ﺗﻪ وﭸﻳو‬
‫ﭤو ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ وچ ﺷﮫﺮ ۾ رھﺎن‪ .‬اﻟطﺎف ﺗوھﺎن ﺑﻪ ھﻠﻧداﺋو؟“‬
‫ﻣون ھٿ ﭔڌي ﭼﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ﻧﻪ ﺳﺎﺋﻳن ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ‪ .‬آﺋون ﺗﻪ ڪوﻧﻪ ھﻠﻧدس‪ .‬آﺋون ﺷﮫﺮ ﺟﻲ ﮔوڙ ﺷور‬
‫ﺧﺎﻣوﺷﻲء ۽ ﺳڪون واري ھﻧڌ رھڻ ﭤو ﮔﮫﺮان‪“.‬‬‫َ‬ ‫ﮐﺎن ﻓﻲ اﻟﺣﺎل ﭘﺮي ھن‬
‫اﺣﻣد ﭼﻳو‪”،‬ھﺗﺎن ﮐﺎن ‪ 18‬ﻣﻳل ﭘﺮي آرﻣﻲ وارن ﺟﻲ ڪﺋﻣپ آھﻲ‪ .‬اﻧﮫن ﺟﻲ آﻓﻳﺳﺮس ڪﻠب ﺟو‬
‫‪52‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫آﺋون ﺑﻪ ﻣﻳﻣﺑﺮ آھﻳﺎن‪ .‬ڪﺋﭘٽن ﻧﻧدڪﺮ ﺳﺎن ھﻔﺗﻲ ۾ ﭔﻪ ﻳﺎ ٽﻲ دﻓﻌﺎ اﺗﻲ وﻳﻧدا آھﻳون‪“.‬‬
‫ﭘوريء ﭘﮀﻳو‪.‬‬
‫َ‬ ‫”آھﻲ ﮀﺎ اﺗﻲ؟“ ڪﺋﭘٽن‬
‫”ٽﻳﻧس آھﻲ‪ ،‬ﺳﺋﻣﻧگ ﭘول آھﻲ‪ ،‬ﺳﺋﻧﻳﻣﺎ آھﻲ‪ -‬۽ ﺗوھﺎن ﮐﻲ ﭤڌي ﺑﻳﺋﺮ ﺟو ﮔﻼس ﺑﻪ ﻣﻠﻲ وﻳﻧدو‪“.‬‬
‫ﭘوء روز ارڙھن ﻣﻳل ﭘﻧڌ ﺟﺎ ڪﺮي اوڏاﻧﮫن ﭰﺎھو ﮀو ﮐﺎﺋڻ‬ ‫”اھﻲ ﺷﻳون ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺑﻪ آھن‪ِ .‬‬
‫ﭘوريء ﭼﻳو‪.‬‬
‫َ‬ ‫ھﻠﺟﻲ‪ “.‬ڪﺋﭘٽن‬
‫ﻻء‪،‬ﺗﺑدﻳﻠﻲء ﺧﺎطﺮ‪ .‬ﭜﻼ ﺗوھﺎن ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ اﭰﺮاٽﺎ ۽ﭼڪن‬‫َ‬ ‫”ﺑس اﺋﻳن ﻣڙﻳﺋﻲ آﺋوٽﻧگ ِ‬
‫ﭜﺮﻳﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻧﻳدؤ؟“ ﻣﺧدوم ﭘﮀﻳو‪”.‬ڪﭤﻲ ﭤﻲ ﻣﻠﻲ؟“ اﺳﺎن ﭘﮀﻳس‪.‬‬
‫”ھﺗﺎن ﺳٺ ﻣﻳل ﮐن ﭘﺮي ﺟوھور ﺑﺎر واري ﭘﺎﺳﻲ ھڪ ﺷﮫﺮ آھﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ھڪ اﻧڊﻳن ھوٽل ۾ ﭤﻲ‬
‫ﻣﻠﻲ‪“.‬‬
‫ﭘوريء وراﭨﻳو‪” .‬ﺳٺ ﻣﻳل ﭘﺮي آھن؟“ ﻣﺧدوم ﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫”ﻳﺎر ﺳٺ ﻣﻳل واري ھوٽل ﺗﻪ ﭘﺮي ﭤﻲ‪ “.‬ڪﺋﭘٽن‬
‫زال ﻣوﻧﺎ ﺳوال واري ﻧﻣوﻧﻲ ۾ ﭘﮀﻳو ۽ ﭘﺎڻ ﺋﻲ ﺟواب ڏﻧو‪”:‬ڪﻼڪ ڏﻳڍ ﺟو ﺗﻪ ﭘﻧڌ آھﻲ‪ .‬اﺣﻣد ﺟو ﺗﻪ‬
‫ﻻء ﺳڌا ڪواﻻﻟﻣﭘور ھﻠﻳﺎ وﻳﻧدا آھﻳون‪ .‬۽ وري‬ ‫ڪڏھن ڪڏھن ﻣوڊ ﭤﻳﻧدو آھﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭼڪن ﺗڪﺎ ﮐﺎﺋڻ ِ‬
‫واﭘﺳﻲء ﺟﺎ ڪﺮي ﻣوٽﻧدا آھﻳون‪“.‬‬
‫َ‬ ‫ان ﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺳﺋو ﻣﻳل‬
‫”ﺷﺎﺑس ھﺟﻳو‪“.‬‬
‫”ڪواﻻﻟﻣﭘور ۾ ﺷﻳﺰان ھوٽل ھڪ ﭘﭠﺎڻ ﺟﻲ آھﻲ‪ ،‬ﺟﺗﻲ ھﺮ اﻧڊﻳن ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ﮐﺎڌو ﻣﻠﻲ ﭤو‪ ،‬ﭜﻼ‬
‫ھﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ واري ﮔﺟﺮاﺗﻲ ھوٽل ﺟﻲ ﺧﺑﺮ اﭤﺎﻧو؟ ﺟﺗﻲ ڏوﺳﺎ‪ ،‬ﭼﭘﺎﺗﻲ ۽ ﭔوڙ ﻣﻠﻲ ﭤو‪ .‬ﻣدراﺳﻲ ﺳﻳڌي‬
‫واري‪ -‬ﻣﻧﺟﻲ راﻧﺎ ﺟﻲ ﻻﺋﻳن ۾‪ .‬ﺳﻳوا ﺳﺋﻧﻳﻣﺎ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﮫون‪“.‬اﺣﻣد ﭘﮀﻳو‪.‬‬
‫ﭘوريء ﭔڌاﻳو‪” ،‬ﭘﺮ ﭘﻠﻳٽ ﺑدران ڪﻳﻠﻲ ﺟﻲ ﭘﻧن ﺗﻲ ﭜﺎﭴﻲ‬
‫َ‬ ‫”ھﺎ ان ﺗﻲ ھڪ دﻓﻌو وﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪ “.‬ڪﺋﭘٽن‬
‫رﮐﻲ ڏﻧﺎﺋون‪ ،‬ﺳو ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ ﭔﺎر ﮐﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻳﺎ‪ ،‬ﭼون ﺗﻪ ﭘﻠﻳٽون ﮐﭘن‪ ،‬ان ﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ھڪ ﺳﻧڌي ھﻧدو ﻓﺋﻣﻠﻲ‬
‫اﻧﮫﻲء روڊ‪ -‬ﺟﺎﻻن ﺑﻧدر ھﺎرا‬
‫َ‬ ‫دادﻻﭨﻲء ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﭸﺎﺗﺋون ﭤﻲ‪ -‬اﻧﮫن ﭼﻳو ﺗﻪ‬
‫َ‬ ‫ان ھوٽل ﺗﻲ ﻣﻠﻲ ھﺋﻲ‪ ،‬ڪﺋﭘٽن‬
‫ﺗﻲ اﮘﻳﺎن ھڪ ﭔﻲ ﺑﻪ ھوٽل آھﻲ‪ -‬ﺣﻣﻳده رﻳﺳٽوران ﻧﺎﻟﻲ‪ .‬اھﺎ آھﻲ ﺗﻪ ھڪ ﻣﻠﺋﻲ ﺟﻲ ﭘﺮ ان ﺗﻲ اﻧڊﻳن ﮐﺎڌو‬
‫ﺑﻪ ﻣﻠﻲ ﭤو‪ .‬ﺳو اﺳﺎن ﭔﻪ ﭼﺎر ﭼڪﺮ ان روڊ ﺗﻲ ھﻧﻳﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ ﻧظﺮ ﻧﻪ آﺋﻲ‪“.‬‬
‫ﭘوريء‬
‫َ‬ ‫ﺑﻣﺑﺋﻲء ۾ ﺗﻪ ڪﺋﭘٽن‬
‫َ‬ ‫ڪﺋﭘٽن ﭘوريَء ﺟﻲ زال ﭼﻳو‪” :‬ھﺗﻲ ﺳڀ ڪﺟﮫﻪ ﭘﺎڻ ﭤو ڪﺮﭨوﭘوي‪.‬‬
‫ﺟﻲ ﺑﺮﻳف ڪﻳس ﺑﻪ ﻧوڪﺮ ﮐﭨﻲ ڪﺎر ۾ رﮐﻧدو ھو‪ .‬ﺑﮫﺮﺣﺎل ڪم ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ڪﺮﭨو ﭘوﻧدو ھو‪ ،‬ﭘﺮ اﺗﻲ‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﮔﮫﺮ ﺟﻲ ڪﺟﮫﻪ راﭨﻲ ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ ﻧوڪﺮﻳﺎﭨﻲ ھﻳس‪ .‬ھﺗﻲ رﮘو ﻧوڪﺮﻳﺎﭨﻲ ﺋﻲ ﻧوڪﺮﻳﺎﭨﻲ‬
‫آھﻳﺎن‪ .‬ﭘﺮ اھو آھﻲ ﺗﻪ ھﺎج ۾ ڪﺋﭘٽن ﭘوري ۽ ﭔﺎر ﺑﻪ ھٿ وﻧڊاﺋﻳن ﭤﺎ ۽ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺳڀ ﮐﺎن وڏو‬
‫ﺳک اھو آھﻲ ﺟو ڌوڙ ﻳﺎ ﻣٽﻲ ﻧﺎھﻲ‪ .‬ان ڪﺮي ﻣﮫﻳﻧو ﻣﮫﻳﻧو ﮔذرﻳو وﭸﻲ ﺗﻪ ﺑﻪ ﭔﮫﺎري ﻳﺎ ﮀﻧڊ ﭰوڪ‬
‫ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻧﭤﻲ ﭘوي‪“.‬‬
‫ڪﺋﭘٽن ذواﻟﻔﻘﺎر ﺟﻲ زال رڙ ڪﺮي ﭼﻳو‪” :‬ﻣون ﮐﻲ ﺗﻪ اڪﻳﻠﻲ ﺳﺮ ﺳﭴو ڪم ڪﺮﭨو ﭤو ﭘوي‪.‬‬
‫ھﻲ ﺗﻪ ڪم ۾ ﺻﻔﺎ ھٿ ﻧﭤو وﺟﮫﺎﺋﻲ‪ .‬ﭔﺎر ﭘﻳو روﺋﻳﻧدو ﺗﻪ اھو ﺑﻪ ﻧﻪ ﮐﭨﻧدو‪ .‬ھڪ ﺗﻪ آﻓﻳس ۾ ﺋﻲ ڪم‬
‫اﻳﺗﺮو اﭤن ﺟو ﺑس‪“.‬‬
‫ﭘوريء ﺟﻲ زال ﻣﺳﺰ ذواﻟﻔﻘﺎر ﮐﺎن ﭘﮀﻳو‪.‬‬‫َ‬ ‫”ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ آﻓﻳس ۾ ڪم اﭤن ﺑﻪ ﻳﺎ ﻧﻪ؟“‬
‫‪53‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻻء ﺑﻪ ﻓﺎﺋﻳل ﮐﭨﻲ اﻳﻧدو ھو‪ “.‬ذواﻟﻔﻘﺎر ﺟﻲ زال ڊاڪٽﺮ‬ ‫”ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﺷﺮوع ۾ ﺗﻪ ﻣوڪل ﻣﮫل ﮔﮫﺮ ِ‬
‫ﺷﺎھده ﭔڌاﻳو‪.‬‬
‫ﻻء وﻗت ﻧﻪ اﭤن‪ “.‬ﻣوﻧﺎ ﭼﻳو‪” ،‬ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺧﻳﺎل ۾ آﻓﻳس ۾ ﺳﭴو‬ ‫”ﮀﺎ ڪن آﻓﻳس ۾ ﺟو ڪم ﭘورو ڪﺮڻ ِ‬
‫ڏﻳﻧﮫن ﮀوڪﺮﻳن ﺳﺎن ڪﭼﮫﺮﻳون ﭤﺎ ڪن‪ .‬ھﺮ ﺳﻳڪﺷن ۾ ﭔﻪ ﻳﺎ ٽﻲ ﻣﺮد آھن ﺗﻪ اٺ ڏھﻪ ڪﻼرڪ‬
‫ﻻء اﻟڳ‪ ،‬ﺳﻳڪﺮﻳٽﺮي اﻟڳ‪ ،‬ﺗﻪ ﭼﺎﻧﮫﻪ ﭠﺎھڻ‬ ‫ﻻء اﻟڳ‪ .‬ﻓوٽو اﺳٽﻳٽ ڪﺎﭘﻳون ﭠﺎھڻ ِ‬
‫ﮀوڪﺮﻳون‪ -‬ٽﺎﺋﻳپ ڪﺮڻ ِ‬
‫ﻻء اﻟڳ‪“.....‬‬
‫واري اﻟڳ‪ ،‬ڊراﺋﻧﮔون ۽ ﻧﻘﺷﺎ ﭠﺎھﻲ رﮐڻ واري اﻟڳ‪ ،‬ﺗﻪ وڊﻳو ۽ ﭘﺮوﺟﻳڪٽﺮ ﺗﻲ ﻓﻠﻣون ڏﻳﮐﺎرڻ ِ‬
‫ﭼﮜﻲء طﺮح ڏﺳﻲ آﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫ذواﻟﻔﻘﺎر ﺟﻲ زال ﭠﮫﻪ ﭘﮫﻪ وراﭨﻳو‪”:‬ھڪ ڏﻳﻧﮫن آﺋون ﺳڀ ﮀوڪﺮﻳون‬
‫آھﻳﺎن‪ .‬ڪﻧﮫن ۾ ﺑﻪ ڪو اھڙو ﭔڪ ﺳوﻧﮫن ﺟو ﺳﺮس ﻧﺎھﻲ ﺟن ﺗﻲ ھﻲ ﻋﺎﺷق ﭤﻳن‪ ،‬ﭘﺮ ان ھوﻧدي ﺑﻪ‬
‫ﺳﻧدن ﭘﺳﻧد ﺟو اھو ﻣﻌﻳﺎر آھﻲ ﺗﻪ وﭸﻲ ڌوڙ ﭘﺎﺋﻳن‪“.‬‬
‫ﻓﮫﻣﻲء ۾ ﭜﺎﭜﻲ ﻧﻪ ﭘﺋﺟو‪ “،‬ﻣﺧدوم ﭼﻳو‪” :‬ﺗوھﺎن ﺳڀ ﮀوڪﺮﻳون ھﺮﮔﺰ ﻧﻪ ڏﭠﻳون‬ ‫َ‬ ‫”ان ﻏﻠط‬
‫ھوﻧدﻳون‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ھﻳڏاﻧﮫن ‪ Post-Sea‬ٽﺮﻳﻧﻧگ واري ﭘﺎﺳﻲ ﺟون‪ .‬اﻧﮫن ﮐﻲ اﺳﺎن ﺟڳ ﺟﻲ‬
‫ﻧظﺮن ﮐﺎن ﺑﭼﺎﺋﻲ ﭘﺎﺳﻳﺮو ڪﺮي رﮐﻳو آھﻲ‪“.‬‬
‫ﺳڀ اﭼﻲ ﮐل ۾ ﭘﻳﺎ‪ .‬ﻣﺧدوم ﺟﻲ زال ﺟﻳڪﺎ ﺳﻼﺋﻲ ۽ ﭜﺮت ﺟﻲ ڪم ۾ ﻣﺎھﺮ آھﻲ ﺗﻧﮫن ﭜﺮت ﺟﺎ‬
‫ڪﺟﮫﻪ ﻧوان ﻧﻣوﻧﺎ اﭼﻲ زاﻟن ﮐﻲ ڏﻳﮐﺎرﻳﺎ ۽ اﺳﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻳن ﮘﺎﻟﮫﻳن ۾ ﻟﮘﻲ وﻳﺎﺳﻳن‪ .‬ﻣﺧدوم ﭼﻳو ﺗﻪ‬
‫دراﺻل ھﺗﻲ ڪم اﻳﺗﺮو آھﻲ ﺟو اﺳﺎن ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ھﻧدﺳﺗﺎن‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ اﻳﺷﻳﺎﺋﻲ ﻣﻧﮫن ڏﻳو وﻳﭠﺎ آھﻳون‪.‬‬
‫ﻳورپ ﺟو ڪو ھﺟﻲ ھﺎ‪ -‬ﻳﺎ ﺧﺎص ڪﺮي اﻧﮔﺮﻳﺰ ﺗﻪ ڏھﻪ ﻧﺧﺮا ڪﺮي ھﺎ‪ .‬ﺑﺣﺮﻳن‪ ،‬ڪوﻳت ۽ ﺳﻌودي‬
‫ﻋﺮب ۾ ﺟﻳڪﻲ ﮔورا ڪم ﭘﻳﺎ ڪن ﺳﻲ اھڙا ﺗﻪ ﻧﺧﺮا ﭤﺎ ڪن ﺟو ﺑس‪ .‬ﺳﺎل ﺟﺎ اٺ ﻣﮫﻳﻧﺎ ڪم ڪﻧدا‬
‫ﺗﻪ ﭼﺎر ﻣﮫﻳﻧﺎ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ وﭸﻲ آرام ڪﻧدا‪ .‬ﭘﺎڻ ﮐﻲ ٽن ﺳﺎﻟن ﺑﻌد ﻣوڪل ﭤﻲ ﻣﻠﻲ‪ “.‬آﺻف‬
‫ﺧﻣﻳﻧﻲء ﮐﺎن اڳ ﻳورﭘﻳن اھڙي ﺑﺎھﻪ ﭔﺎري ھﺋﻲ ﺟو ڪﮫڙي ﮘﺎﻟﮫﻪ ڪﺟﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﻳﺷﻳﺎﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﭼﻳو‪”:‬اﻳﺮان ۾‬
‫ڪﺎرن ﺟﻲ دﻣﺎغ ۾ اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺗﻪ ﺟﮫﺎز رﮘو اﻧﮔﺮﻳﺰ ھﻼﺋﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪ .‬ھو ﭘﮔﮫﺎر ﺑﻪ ﭔﻳﭨو ٽﻳﭨو وﭠﻧدا‬
‫ﭘوء ﭼﮜو ﺟو ﺧﻣﻳﻧﻲ آﻳو ۽ ھﺎڻ ﺳﺎﮘﻳو ڪم اﺳﺎن ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ‬ ‫ھﺋﺎ ۽ رﮘو ﻧﻣوﻧو رﮐﻳو وﻳﭠﺎ ھوﻧدا ھﺋﺎ‪ِ .‬‬
‫ڪﺮﻳون ﭤﺎ‪ .‬ﻧﻪ ڪڏھن ھﻧن ﺟﻲ ﺳﻳﺎﺳت ۾ ﭘﺋون ﭤﺎ‪ ،‬ﻧﻪ ﭰڏو ﻓﺳﺎد ﭤﺎ ڪﺮﻳون!“‬
‫ﭘوريء ھن ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ وزن وﭠﺮاﻳو‪” ،‬ٽٿ ﭘﻳﺳٽ وﭠﭨﻲ ھوﻧدن ﺗڏھن‬ ‫َ‬ ‫”۽ آھن وري اھڙا‪ “.‬ڪﺋﭘٽن‬
‫ﺑﻪ ﭼﺎھﻳﻧدا ﺗﻪ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ﻣﺎن وﭸﻲ وﭠون‪ .‬ﭔﺋﻲ ﻣﻠڪ ﻣﺎن ﮀو وﭠﺟﻲ‪ .‬اھو ڏھﻪ ﺷﻠﻧﮔن ﺟو ﻓﺎﺋدو ﺑﻪ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰ ﮐﻲ ﭤﺋﻲ‪ .‬ﺑس رﮘو ﭘﻧﮫﻧﺟو ﻣﻠڪ ﺟﻲ اﭤن‪“.‬‬
‫ﭘوڙھﻲء اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ رھﻳل ھوس ﺗﻪ‬
‫َ‬ ‫ﻻء‬
‫اﺣﻣد ﺣﺳﻳن ﻣﺧدوم ﭼﻳو‪” :‬آﺋون ﺟڏھن ڪﺋﭘٽن ﺟﻲ اﻣﺗﺣﺎن ِ‬
‫ﭘوڙھﻲء اﭼﻲ در ﮐڙڪﺎﻳو‪ .‬در ﮐوﻟﻲ‬ ‫َ‬ ‫آڌيء رات ﺟو ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﭘﺎڙي ۾ رھﻧدڙ‬ ‫َ‬ ‫ھڪ دﻓﻌﻲ‬
‫ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ﺧﻳﺮ ﺗﻪ آھﻲ؟“ ﭼوڻ ﻟﮘﻲ‪”:‬رات ﺟﺎ ﭔﻪ ﭤﻳﺎ آھن ﺗون اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن ﺑﺗﻲ ﭔﺎري ﮀو وﻳﭠو آھﻳن؟”‬
‫ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﻣﺣﺗﺮﻣﻪ‪” ،‬ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ اﻣﺗﺣﺎن وﻳﺟﮫﺎ آھن‪ ،‬ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﺮﺿﻲ‪ ،‬ﻻﺋﻳٽ ﺟو ﺑل ﺑﻪ آﺋون ﭤو ڏﻳﺎن‪ .‬ﻣون‬
‫ﮐﻲ ﭘڙھﭨو آھﻲ‪.‬‬
‫”اﺗﻲ ڪﺎوڙ ﻣﺎن ﭼوڻ ﻟﮘﻲ‪” :‬ﺗوﮐﻲ ﺧﺑﺮﻧﺎھﻲ ﺗﻪ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ ﺗﻳل ﻣﮫﻧﮔﻲ ﭤﻳڻ ڪﺮي ‪Electric- Crisis‬‬
‫ﺑﺟﻠﻲء ﺟو ﺑﺣﺮان( ﻟﮘل آھﻲ‪ .‬ﺗﻧﮫﻧﺟﺎ اﻣﺗﺣﺎن وﻳﺟﮫﺎ آھن ﺗﻪ ڏﻳﻧﮫن ﺑﻪ ﺗﻪ ﺟﺑل ﺟﻳڏو ﭤو ﭤﺋﻲ‪ .‬ان ۾ ﭘڙھﻲ‬ ‫َ‬ ‫)‬
‫‪54‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺳﮔﮫﻳن ﭤو‪.‬‬
‫”اﺋﻳن ﭼﺋﻲ ھﻠﻲ وﻳﺋﻲ‪ .‬آﺋون ھڪو ﭔڪو ﭤﻲ ﺳوﭼﻳﻧدو رھﻳس ﺗﻪ رن ﺗﻪ ڏﺳو‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ‬
‫ﻣﺎن ﺧﺰاﻧن ﺟﺎ ﮐوھﻪ ﻟٽﻲ وﻳﺎ ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ‪ .‬اﺳﺎن رﮘو ﺑﺗﻲ ﭔﺎري آھﻲ ﺗﻪ ﺑﺎھﻪ ﻟﮘﻲ وﻳﺋﻲ اﭤس‪”.‬‬
‫اﺳﺎن ﻣﺧدوم ﺟﻲ ﻣﻌﺻوﻣﻳت ﮐﻲ ڏﺳﻲ ۽ ﺳﻧدس ان وﻗت ﺟﻲ ﺣﺎﻟت ﺟو ﺳوﭼﻲ ﮐﻠڻ ﻟﮘﺎﺳﻳن‪.‬‬
‫ﮘﺎﻟﮫﻳن ڪﻧدي رات ﺟﺎ ﺳوا اٺ اﭼﻲ ﭤﻳﺎ‪ .‬ﺟﻠدي ﺟﻠدي ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ ﻣﺧدوم ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ﻳﺎر ھﺎڻ ﻣوڪﻼﻳون‬
‫ﺳﻣﺟﮫﺎء‪ .‬ڪﭼﮫﺮي ﺗﻪ اﭸﺎ ھﺎﭨﻲ ﭤﻲ ﻣﭼﻲ‪ “.‬ﭘﺮ آﺻف ﺑﻪ‬ ‫ِ‬ ‫ﭼﻳو ”ﻳﺎر ھن ﮐﻲ‬
‫ﻻء آﺻف ﮐﻲ ِ‬ ‫ﭤﺎ‪ .‬ﻣﺧدم ﻣو ِ‬
‫‪1‬‬
‫ﭼﻳس‪” :‬ﻧﻪ ادا ھﻳڏي دﻳﺮ ﺗﻪ وﻳﭠﺎﺳﻳن‪ .‬ھﺎڻ وڌﻳڪ ڪﭼﮫﺮي ”ﺗداق ﭔوﻟﻲ“ )ﻣﻣڪن ﻧﺎھﻲ‪“(.‬‬
‫ﻻء ھﺎﺋوڪﺎر‬‫”ﭼﮜو ﭜﻼ ڪﺋﭘٽن ذواﻟﻔﻘﺎر وارن ﮐﻲ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﮀڏي وﭸو‪ “.‬ڪﺋﭘٽن ذواﻟﻔﻘﺎر وﻳﮫڻ ِ‬
‫ﻻء اﺣﻣد ﭔﺎھﺮ آﻳو‪ .‬ﭔﺎھﺮ ﻧڪﺮي آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ﭔﻳﻠﻲ اڄ ذواﻟﻔﻘﺎر‬ ‫ڪﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ در ﺗﺎﺋﻳن ﮀڏڻ ِ‬
‫ﻻء وﻳﮫﭨو ﭘوي ھﺎ‪.‬‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺟﺎن ﮀڏراﺋﻲ ﻧﻪ ﺗﻪ اﭸﺎ اﻻﺋﻲ ڪﻳﺗﺮي دﻳﺮ ِ‬

‫)‪ BOLEH‬ﻣﻠﺋﻲ ﺟو ﻋﺎم ﻟﻔظ آھﻲ ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ﻣﻌﻧﻲٰ ”ﭜﻠﻲ“‪” ،‬ﻣوڪل اﭤﺎﻧو“ ﻳﺎ اﺋﻳن ڪﺮي ﺳﮔﮫو ﭤﺎ‪.‬‬ ‫‪1‬‬

‫ﻳﺰيء ۾ ﭘﺋﺟﻲ ‪ With Pleasure, O.K‬ﺷوق ﺳﺎن ﻳﺎ ﺟﻳﺋن ﺟﭘﺎﻧﻲ ۾‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻳﺋن اﻧﮔﺮ‬
‫‪”DOZO‬دوزو“ آھﻲ ۽ ‪ TIDAK‬ﻣﻧﻌﻧﻲٰ ﻧﻪ‪ .‬۽ ‪ TIDAK BOLEH‬ﻣﻌﻧﻲٰ ”ﻧﺎﻣﻣڪن“ آھﻲ‪ .‬ﻧﭤﺎ‬
‫ڪﺮي ﺳﮔﮫو‪ .‬ڪڏھن ڪڏھن ﺗداق ﭼوڻ ﺑدران ﻓﻘط ‪ TAK‬ﭼﻳو وﭸﻲ ﭤو‪(.‬‬
‫‪55‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﮔﮫٽﻲء ۾ ڏھﻪ زﺑﺎﻧون ﮘﺎﻟﮫﺎﺋڻ وارا‬

‫َ‬ ‫ھڪ ﺋﻲ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺗوڙي ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ اھﺎ ﻋﺟﻳب ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺗوھﺎن ﮐﻲ ﻣﺧﺗﻠف ﻣذھﺑن‪ ،‬زﺑﺎﻧن ۽‬
‫رﺳﻣن رواﺟن ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو اﻣن اﻣﺎن ۾ رھﻧدي ﻧظﺮ اﻳﻧدا‪.‬‬
‫ﭘﺎڻ وٽ ھﻧدو ﻣﺳﻠﻣﺎن ﻳﺎ ڪﺮﺳﭼن ﺳک ﺗﻪ ﭘﺎڻ ۾ ﭘﻳﺎ وڙھﻧدا‪ ،‬ﭘﺮ ﺷﻳﻌﺎ ﺳﻧﻲ ﺟﻳڪﻲ ھڪ ﺋﻲ‬
‫ﻣذھب ﺟﺎ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭤﻳﺎ اھﻲ ﺑﻪ ﭘﻳﺎ ڪڏھن ڪڏھن ڏﻧدﻳن ﭘوﻧدا‪ .‬ﺧﺎص ڪﺮي ﻋﺮاق‪ ،‬اﻳﺮان ۽ ﮔﻠف ﺟﻲ‬
‫ﭔﻳن ﻣﻠڪن ڏي ﺗﻪ اھو ﭼڪﺮ ھﻳڪﺎﻧدو آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ھن ﭘﺎﺳﻲ ڏي ﺑﻧﮫﻪ ﻧﺎھﻲ ۽ ﻣﺧﺗﻠف ﻣذھﺑن ۽ ﭔوﻟﻳن‬
‫ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ اﺋﻳن ﮔڏ رھﻧدو ڏﺳﻲ واﻗﻌﻲ ﺗﻌﺟب ﻟﮘﻲ ﭤو‪.‬‬
‫اﺳﺎن وٽ‪ -‬ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ۾ ﭼﻳو وﭸﻲ ﭤو ﺗﻪ ھﺮ ﭔن ﺳﺋو ﻣﻳﻠن ﺑﻌد ﭔﻲ ﭔوﻟﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪ -‬ﺧﺎص‬
‫ڪﺮي ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﭘﺎﺳﻲ ﺗﻪ اھو ڪم ھﻳڪﺎﻧدو آھﻲ‪ -‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ‪ ،‬ڪواﻻﻟﻣﭘور‪ ،‬ﺟوھورﺑﺎرو‪-‬‬
‫ﻳﺎ ﺧﺎص ڪﺮي ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ ﺗﻪ ان ﮐﺎن ﺑﻪ وڌﻳڪ زﺑﺎﻧون ﮘﺎﻟﮫﺎﻳون وﭸن ﭤﻳون‪ .‬ﺗوھﺎن ﮐﻲ ھڪ ﺋﻲ‬
‫ﮔﮫٽﻲء ۾ ڏھﻪ زﺑﺎﻧون ﮘﺎﻟﮫﺎﺋڻ وارا ﻣﺎﭨﮫو ﻣﻠﻧدا‪ -‬ھﻧدي‪ ،‬اڙدو‪ ،‬ﺳﻧڌي‪ ،‬ﺗﺎﻣل‪ ،‬ﺗﻳﻠﮔو‪،‬‬
‫َ‬ ‫وﻗت‪ ،‬ھڪ ﺋﻲ‬
‫ﻣﻠﻳﺎﻟم‪ ،‬ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ‪ ،‬ﻣﻠﺋﻲ‪ ،‬اﻧﮔﺮﻳﺰي‪ ،‬ﭼﻳﻧﻲ وﻏﻳﺮه‪ .‬۽ ﭼﻳﻧﻲ ﺑﻪ وري ﻓﻘط ﻣﺋﻧڊرﻳن ﻧﻪ ﭘﺮ ڪﺋﻧٽوﻧﻳﺰ‪ ،‬ھوڪﻳن‬
‫‪ Hokkian,‬ﺗﻳوﭼﻳو ‪ ،Techew‬ھﺎڪﺎ ۽ ھﺎﺋﻳﻧﺎﻧﻳﺰ وﻏﻳﺮه آھن‪.‬‬
‫ھڪ دﻓﻌﻲ ڪﻲ‪ .‬اﻳل )ڪواﻻﻟﭘور( ﭘﺋﻲ وﻳس‪) .‬ڪﻲ‪ .‬اﻳل ﺟو ﺷﮫﺮ ﺳﻠﻳﻧﮔﺮ رﻳﺎﺳت ۾ آھﻲ ﺟﻧﮫن‬
‫ﻻء وچ ۾ اﻳﻧدڙ ﻧﻳﻧﮔﺮي‪ -‬ﺳﻳﻣﺑﻳﻼن‪ ،‬رﻳﺎﺳت ٽﭘﭨﻲ ﭘوي ﭤﻲ( ﻧﻳﻧﮔﺮي ﺳﻳﻣﺑﻳﻼن رﻳﺎﺳت ﺟﻲ وڏي ﺷﮫﺮ‬ ‫ِ‬
‫ﺳﺮﻳﻣﺑﺎن ۾ اﺳﺎن ﺟﻲ اڪﺎﺋوﻧٽ آﻓﻳﺳﺮ ﻣﺳٽﺮ ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ ﭘﻧﮫﻧﺟو ﻧﻧڍڙو ﮔﮫﺮ ﭠﮫﺮاﻳو آھﻲ‪ .‬ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ ﭘﺎڻ‬
‫ﺑﻧﻳﺎدي طﺮح ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟو ﺗﺎﻣل آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻧدس ﭘڙ ڏاڏن ﻳﺎ ﺗڙ ڏاڏن ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ ڪڏھن ﭘﻧﮫﻧﺟو‬
‫ﭘوء ﺳﻧدس ڏاڏو اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ‬ ‫اﺑﺎﭨو دﻳس ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﮀڏي ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ۾ اﭼﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ڪک اڏﻳﺎ‪ ،‬ﺟﺗﺎن ِ‬
‫ﺣڪوﻣت ۾ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﮐﺎن ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ آﻳو‪ ،‬ﺟﺗﻲ ﺟﺎ ﭘﺎڻ اﭴڪﻠﮫﻪ ﺷﮫﺮي آھن‪.‬‬
‫ﭘﻲء ڪﺟﮫﻪ ڪﺟﮫﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اﺑﺎﭨﻲ ﭔوﻟﻲ ﺗﺎﻣل ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن‪ ،‬ﭘﺮ ﮔوﻧﺎ ﻓﻘط ﻣﻠﺋﻲ ۽‬ ‫ُ‬ ‫ﻣﺎء‬
‫ﺳﻧدس ﭘوڙھﺎ ُ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ‪ ،‬ﮔوﻧﺎ ﺟﮫڙا ﻣﺎﭨﮫو ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ اﭸﺎ ﺑﻪ ”اﻧڊﻳن“ ﺳڏﺟن ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ دل ﺟﺎن ﺳﺎن ﻣﻠﺋﻲ آھن‪.‬‬
‫ھو ھﺮ ﺣﺎل ۾ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﭤﻲ ﭼڪﺎ آن‪ .‬ﺟﻳﺋن اﺳﺎن وٽ ﺑﻠوچ ﻗوﻣون ﻳﺎ ﺷڪﺎرﭘور ﺟﺎ ﭘﭠﺎڻ وﻏﻳﺮه‪ ،‬ﺟن‬
‫ﺟﺎ ڏاڏا ﭘڙ ڏاڏا ﮐﭨﻲ ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺑﻠوﭼﺳﺗﺎن‪ ،‬ﺳﺮﺣد ﻳﺎ ڪﺎﺑل ﻗﻧڌار ﮐﺎن آﻳﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ھﺎڻ ﺳﻧدن اوﻻد‬
‫ﺳﻧڌي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﺳﻧڌي ﺳڏاﺋﻲ ﭤو‪ -‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ڪﻳﺗﺮن ﮔﮫﺮن ۾ ھو اﭸﺎ ﺑﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اﺻﻠﻲ زﺑﺎن‪،‬‬
‫ﺑﻠوﭼﻲ‪ ،‬ﺳﺮاﺋڪﻲ ﻳﺎ ﭘﺷﺗو ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن ﭤﺎ‪ .‬اھڙي طﺮح ﺋﻲ اﺳﺎن ﺟو ھﻲ اڪﺎﺋوﻧٽ آﻓﻳﺳﺮ ﮔوﻧﺎ‬
‫راﺟﺎ آھﻲ‪ .‬ﺳﺎﮘﺋﻲ وﻗت ﺳﻧدس ﻣذھب ﻋﻳﺳﺎﺋﻳت آھﻲ ﺟو ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ ﺗﺎﻣل ﺳڀ ھﻧدو ﻧﻪ آھن ﭘﺮ‬
‫ﻣﺳﻠﻣﺎن ۽ ﻋﻳﺳﺎﺋﻲ ﭘڻ آھن ۽ اﻧﮫن ﺗﺎﻣل ﻋﻳﺳﺎﺋﻳن ۽ ﭔﻳن ﻋﻳﺳﺎﺋﻳن ۾ ﺑﻪ وري ﻓﺮق آھن ﺟﻳﺋن ﺗﻪ‬
‫ڪﺋﭤوﻟڪ )ﺟﻳڪﻲ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ﮔﮫﭨﺎ آھن(‪ ،‬ﭘﺮوٽﻳﺳٽﻧٽ‪ ،‬ﻣﻳﭤﺎڊﺳٽ‪ ،‬ﺳﻳوﻧٿ ڊي اﻳڊووﻳﻧٽﺳٽ وﻏﻳﺮه‬
‫ﻻء وﭸن ﭤﺎ‪.‬‬
‫وﻏﻳﺮه ﺟﻳڪﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟن ﻣﺧﺗﻠف ﮔﺮﺟﺎ ﮔﮫﺮن ۾ ﻋﺑﺎدت ِ‬
‫‪56‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫اﺳﺎن ﺟو ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ ﭘﺮوٽﻳﺳٽﻧٽ آھﻲ ۽ ﻣﻼڪﺎ ﭘوﺳٽ آﻓﻳس ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﺳﻳﻧٽ زﺋوﻳﺋﺮ ﭼﺮچ ۾‬
‫وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﺳﻧدس زال ﭘﺷﭘﺎ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟﺎ وڏا ﭘڻ اﺻل ﺗﺎﻣل ﻧﺎدو‪ -‬ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ ھﺋﺎ ﺳﺎ ھﻧدو ﻣذھب‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ﺳﺎن ﮔڏ ﺗﺎﻣل ﺑﻪ ﻟﮐﻲ ﭘڙھﻲ ﭴﺎﭨﻲ ﭤﻲ‪ -‬ﺟو ﺳﭴﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻲ آھﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ﻣﻠﺋﻲ ۽‬
‫۾ ﻣﻠﺋﻲ ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰي ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺗﺎﻣل ۽ ﭼﻳﻧﻲ اﺳڪول ﺑﻪ آھن‪ .‬ﮐﻳن ﭔﻪ ﻧﻧڍا ﭔﺎر آھن‪:‬ھڪ ﭘٽ ۽ ھڪ‬
‫ڌيء ﺟو ڪﺮﺳﭼن ﻧﺎﻟو ڪﺮﺳٽﻳﻧﺎ‪) .‬ﮔﮫﺮ ۾‬ ‫َ‬ ‫ڌيء‪ ،‬ﭘٽ ﺟو ھﻧدو ﻧﺎﻟو ”ڌرﻣﻳﻧدرا راﺟﺎ“ رﮐﻳو اﭤن ۽‬ ‫ُ‬
‫ڪوڏاﺋڻ ۾ ٽﻳﻧﺎ ﺳڏﻳﻧس‪(.‬‬
‫ڏﻳﺎريء ﺟﻲ ﻣوڪل ﭤﻳﻧدي آھﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟو ﻳﺎر‪ -‬ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ زال ﺟﻲ ﻣﺎﺋٽن ڏي ڪوٽﺎ‬ ‫َ‬ ‫ھﺗﻲ‬
‫ٽﺮﻳﻧﮔﺎﻧو ھﻠﻳو وﻳﻧدو آھﻲ‪ .‬ﺟو ﺳﻧدس زال ﺟﺎ ھﻧدو ﻣﺎﺋٽ اﺗﻲ ﺋﻲ رھن ﭤﺎ ۽ ﺟڏھن ڪﺮﺳﻣس ﺟﻲ ﭔﻪ‬
‫ﭘﻲء ﺟﻲ ﮔﮫﺮ ﺟوھور ﺑﺎرو وﻳﻧدو آھﻲ ﺟو اھﻲ‬ ‫ﺎء ُ‬ ‫ڏﻳﻧﮫن ﻣوڪل ﭤﻳﻧدي آھﻲ ﺗﻪ زال ﺳﻣﻳت ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣ ُ‬
‫ﭘﻲء ﺗﻪ ﻋﻳﺳﺎﺋﻳت ﺟو وڏو ﺗﺑﻠﻳﻐﻲ ﻟﻳڊر آھﻲ‪ .‬اﻧﮫن ﺋﻲ ﻣوڪل‬ ‫ُ‬ ‫ھن واﻧﮔﺮ ﻋﻳﺳﺎﺋﻲ آھن‪ -‬ﺑﻠڪ ﺳﻧدس‬
‫ﭜﺎء ﺟﻳڪو آﺳٽﺮﻳﻠﻳﺎ ۾ ﻧوڪﺮي ڪﺮي ﭤو‪ ،‬اھو ﺑﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﭼﻳﻧﻲ زال‬ ‫ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾ ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ ﺟو ﭔﻳو ُ‬
‫ﮐﻲ وﭠﻲ ﺟوھور ﺑﺎرو اﻳﻧدو آھﻲ‪ .‬ﺳﻧدس ﭼﻳﻧﻲ زال ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﭘﺎﺳﭘورٽ ۽ ﻗوﻣﻳت رﮐﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﭘوء ﺳڌو ﮐﭨﻲ‬‫ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ان ﺟﺎ ﭼﻳﻧﻲ ڏاڏا ﻳﺎ ﭘڙ ڏاڏا ڪﻧﮫن دور ۾ ﺿﺮور ﭼﻳن ﮐﺎن آﻳﺎ ھوﻧدا‪ِ .‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﻧﻪ آﻳﺎ ھوﻧدا ﺗﻪ رﺳﺗﻲ ﺗﻲ اﻧﮫن ﺟﺎ وڏا ﺗﺎﺋﻳوان ڪﻣﺑوڊﻳﺎ ﻳﺎ ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ وﻳٽﻧﺎم ۾ رھﻧدا رھﻧدا‬
‫ھﻲء ﭼﻳﻧﻲ ﭜﺎﭴﺎﺋﻲ ۽ ان ﺟو اوﻻد آﺳٽﺮﻳﻠﻳﺎ ۾ ﺋﻲ‬‫َ‬ ‫ھﺗﻲ ﭘﮫﺗﺎ ھوﻧدا ۽ ھﺎڻ وري ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو ﺗﻪ ﮔوﻧﺎ ﺟﻲ‬
‫ﻻء رھڻ ﭘﺳﻧد ڪن اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ آﺳٽﺮﻳﻠﻳن ﺳڏاﺋﻳن‪.‬‬ ‫ھﻣﻳﺷﻪ ِ‬
‫ﮔوﻧﺎ ﺟﻲ ﮔﮫﺮ ۾ ﭘﺎڻ ۽ ﺳﻧدس زال ھڪ ﭔﺋﻲ ﺳﺎن اﻧﮔﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن‪ .‬ﭘٽ ڌرﻣﻳﻧدرا )ڪوڏاﺋڻ ﺟو‬
‫ﭘﻲء ﺳﺎﭨس اﻧﮔﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن ۽ ﮐﻳن ﺷوق‬ ‫ﻣﺎء ُ‬ ‫ﻧﺎﻟو راﺳﺎ( اﺳڪول ۾ ﻣﻠﺋﻲ ﭘڙھﻲ ۽ ﻣﻠﺋﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ ﭘﺮ ُ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۾ ﮔﮫﭨو ھوﺷﻳﺎر ﭤﺋﻲ‪ .‬ﮔوﻧﺎ ﺟو اھو اﭜﻳﺎس آھﻲ ﺗﻪ اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟﻳﺋن ﺗﻪ‬ ‫َ‬ ‫آھﻲ ﺗﻪ ھو اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ‬
‫ﻻء‬
‫ڪﻣﭘﻳوٽﺮ ۽ دﻧﻳﺎ ﺟﻲ زﺑﺎن اﻧﮔﺮﻳﺰي آھﻲ ﺳو ڪﻧﮫن ﺑﻪ ﻣﺎﭨﮫو ﻳﺎ ﻣﻠڪ ﮐﻲ دﻧﻳﺎ ۾ ﺗﺮﻗﻲ ڪﺮڻ ِ‬
‫ﭘوء ﭜﻠﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ۽ ﻣذھﺑﻲ ﭔوﻟﻲ ﭘڻ ﺳﮐﻲ‪.‬‬ ‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ﺟو ﺳﮫﺎرو وﭠڻ ﺑﻳﺣد ﺿﺮوري آھﻲ‪ِ -‬‬
‫َ‬
‫ﻣﺎء ﮐﻲ‬
‫ھوء ﮔﮫﺮ ۾ ﮔﮫﭨو وﻗت ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ُ‬ ‫َ‬ ‫ڌيء ٽﻳﻧﺎ اﭸﺎ ﺗﺎﻣل ﭤﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ ﺟو‬ ‫َ‬ ‫ﺳﻧدس ﭔن ﺳﺎﻟن ﺟﻲ‬
‫ﻧوڪﺮﻳﺎﭨﻲء ﺳﺎن ﺗﺎﻣل ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدو ﭤﻲ ﭔڌي‪ .‬ڏھن ﺳﺎﻟن ﺟﻲ اھﺎ ﻧوڪﺮﻳﺎﭨﻲ‪ -‬ﭘﺮﻣس ﻧﺎﻟﻲ ﻓﻘط ﺗﺎﻣل ﺋﻲ‬ ‫َ‬
‫ﭘﻲء اھڙي ھﻧڌ ڪم ڪن ﭤﺎ ﺟﺗﻲ ھﻧن ﮐﻲ ﻣﻠﺋﻲ‪ ،‬ﭼﻳﻧﻲ ﻳﺎ اﻧﮔﺮﻳﺰي‬ ‫ﻣﺎء ُ‬
‫ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ ﭤﻲ ﺟو ﺳﻧدس ﻏﺮﻳب ُ‬
‫ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙن ﺳﺎن واﺳطو ﻧﭤو ﭘوي ﺟو ﺳﮐڻ ﺟﻲ ڪوﺷش ڪن‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﮔﮫﺎٽن ﺟﻧﮔﻠن ۽ وﭨواھﻪ ﺟﻲ وچ ۾ رھﻲ رﭔڙ ڪڍڻ‪ ،‬ﭘﺎم آﺋل ﺟﻲ وﭨن ﻣﺎن ﺗﻳل ﺟون‬
‫ﻻء وڍڻ ڪٽڻ ﺟو ڪم ﮔﮫﭨو ڪﺮي ھﻲ ﻏﺮﻳب‬ ‫ﮐﮐڙﻳون ﭼوﻧڊڻ ﻳﺎ ﮔﮫﺎٽن ﭔﻳﻠن ﮐﻲ ﻋﻣﺎرﺗﻲ ڪﺎٺ ِ‬
‫زﻧدﮔﻲء ﺟﻲ وچ ۾ ڪﺎ ﻧﺎﻟﻲ ﻣﺎﺗﺮ وﭤﻲ‬
‫َ‬ ‫ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﻳﺎ اﻧڊوﻧﻳﺷﻲ ڪن ﭤﺎ‪ -‬ﺟن ﺟﻲ اﮘﻳﺎن ﻣوت ۽‬
‫ﻻء آﺋﻳﻧدي ﺟﻲ‬‫ﻻء ﻣوت ﺑﺮاﺑﺮ آھﻲ‪ .‬ﻣوت ﺳﻧدس ِ‬ ‫آھﻲ‪ ،‬ھﮫڙي ڏﮐﻲ زﻧدﮔﻲ ڪڏھن ڪڏھن ھﻧن ِ‬
‫زﻧدﮔﻲء ﺟﻲ اﻣﻳد آھﻲ‪ .‬ﭔﻳﻠن ۽ ﺟﮫﻧﮔﻠن ﺟﻲ ﮔﺮﻣﻲ ۽ اوﻧداھﻲ‪ ،‬ﮔپ ۽ ﮔﺎھﻪ‪ ،‬ﺟﻳت ﺟﭨن ۽ ﻧﺎﻧگ‬ ‫َ‬ ‫ﺧوﺷﺣﺎل‬
‫ﺑﻼﺋن ﺟﻲ وچ ۾ ھﻲ ﻏﺮﻳب ۽ ﻣﺣﻧﺗﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﺋﻲ ﭘورھﻳو ڪﺮي ﺳﮔﮫن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺟﻳﺋن اﺳﺎن وٽ ﭼوﻧڊي ﺟو ڪم ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﺑﺎﮔڙي ﭜﻳل ڪن ﭤﺎ ۽ اھڙن ڪﻣن ۾ اھﻲ وڏي ﻣدد‬
‫‪57‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫آھن‪ .‬ﺗﻳﺋن ھﺗﻲ ﻏﺮﻳب ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣدراس ﺟﻲ ﭼوڌاري ﮘوﭠن ﺟﺎ ﻏﺮﻳب ۽ اڻ ﭘڙھﻳل اھڙا ڪم‬
‫ڪن ﭤﺎ ۽ اﻧﮫن ﻣﺎﭨﮫن ﺑﻧﺎ ﺳﭻ ﭘﭻ ﺗﻪ ھن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﻠڪ ﺟﻲ وﭨن ﻣﺎن ﭰڙو ﭰڙو ڪﺮي رﭔڙ ڪڍڻ‬
‫۽ ﭔﻳﻠن ﻣﺎن ڪﺎٺ آﭨڻ ﻣﺷڪل ڪم آھﻲ ۽ اھو ﺳڀ ھﺗﻲ ﺟﻲ رھﺎڪو ﭼﻳﻧﻲ ۽ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ وس‬
‫ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻧﺎھﻲ‪ -‬ﺟﻳڪﻲ واﭘﺎر وڙو‪ ،‬دڪﺎﻧداري‪ ،‬ﺳﺮڪﺎري ﻧوڪﺮﻳن ۽ ﺳﻳﺎﺳت ﺟﮫڙا ڪم دل‬
‫وٽﺎن ڪﺮي ﺳﮔﮫن ﭤﺎ‪ .‬ان ۾ ڪو ﺷڪ ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ ﺟﻳﺋن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ واﭘﺎر وڙي ﺗﻲ ﭘﮫﺮﻳن ھﻧدو‬
‫ﮀﺎﻧﻳل ھﺋﺎ ۽ ھﺎڻ ﻣﻳﻣڻ‪ ،‬ﺧوﺟﺎ ۽ ﺑوري ﺗﻳﺋن ھﺗﻲ ﺟو ﺳﭴو واﭘﺎر ﭼﻳﻧﻳن ﺟﻲ ھٿ ۾ آھﻲ‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻲ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟﻲ ﻣﻳﻣﭨن واﻧﮔﺮ ﭘورھﻳت‪ ،‬ﻣﺣﻧﺗﻲ‪ ،‬ﺣﺳﺎب ڪﺗﺎب ﺟو ﭘڪو ۽ ﺳﻳﺎﭨو‬ ‫َ‬ ‫ﭼﻳﻧﻳن ﺟو ﭔﭼو ﭔﭼو‬
‫ﻧظﺮ اﻳﻧدو‪ .‬ﭼﻳﻧﻲ ﻧﻧڍي ھوﻧدي ﮐﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اوﻻد ﮐﻲ آرام ﮐﺎن ﭘﺮي رﮐن ﭤﺎ‪ .‬واﭘﺎري ﺟﻲ اٽڪﻠن‪.‬‬
‫‪ Tricks of Trade‬ﮐﺎن وﭠﻲ واﭘﺎري ﭠﮘﻳون‪ ،‬ﻣﻘﺎﺑﻼ ۽ ڏﻧﮔﺎﻳون ﭼﻳﻧﻲ ﭴﺎﭨﻲ ﭤو‪ .‬ھﺗﻲ اھو ﭘﮫﺎڪو ﻋﺎم‬
‫ﭼﻳﻧﻲء ﺟﻲ ﻣﭤﻲ ﺟو وار ﻓﻘط ﺳڌو ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﭼﻳﻧﻲ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﻌﺎﺷﻲ ﻧظﺎم ﮐﻲ اﺋﻳن ﺟﺎم ڪﺮي‬ ‫َ‬ ‫آھﻲ ﺗﻪ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﭘﭠﺎڻ ٽﺮﺋﻔڪ ﮐﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺳﮔﮫﻲ ﭤو ﺟﻳﺋن‬
‫ﺳﻳﺎﺳت ۽ ﺳﺮڪﺎري ﻧوڪﺮﻳن ۾ ﮔﮫﭨﺎﺋﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ آھﻲ‪ .‬زﻣﻳﻧون ﭘڻ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟون آھن‬
‫ﻣﻠﺋﻲء ﮐﻲ رﭔڙ ﺟﻲ ﭘوک آھﻲ ﺗﻪ ان ﭘوک ﮐﻲ ڏﻳﻧﮫن رات رھﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﭘﺮ ڪم ﭔﻳﺎ ھﻼﺋﻳن ﭤﺎ‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪:‬ڪﻧﮫن‬
‫رﭔڙ ڪڍاﺋڻ وارو ڪﻣدار ﻳﺎ ﻣﺋﻧﻳﺟﺮ ﭼﻳﻧﻲ رﮐﻳل ھوﻧدو‪ -‬ﺟﻳڪو روزاﻧو وﭨن ﻣﺎن رﭔڙ ڪڍڻ ﺟو‬
‫ڏﮐﻳو ڪم ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ڪﺎرن اﻧڊﻳن‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ﻣدراﺳﻳن ﻳﺎ اﻧڊوﻧﻳﺷن ﮐﺎن ڪﺮاﺋﻲ ﭤو‪.‬‬
‫اھڙيء‬
‫َ‬ ‫ھﻲء ﻧوڪﺮﻳﺎﭨﻲ ﭘﺮﻣس ﺑﻪ ﭔﻳﻠن ۾ ڪم ڪﻧدڙ‬ ‫َ‬ ‫ﺑﮫﺮﺣﺎل اﺳﺎن ﺟﻲ ڪﻠﻳگ ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ ﺟﻲ‬
‫اﻧڊﻳن ﻓﺋﻣﻠﻲ ﺳﺎن ﺗﻌﻠق رﮐﻲ ﭤﻲ‪ .‬۽ ھن ﮐﺎن اڳ ﻳڪو اھڙن ھﻧڌن ﺗﻲ رھﻲ آھﻲ ﺟو ﻓﻘط ﺗﺎﻣل ﺋﻲ‬
‫ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ﺳﻧدس ڪڙم ﻗﺑﻳﻠﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدا ھﺋﺎ ۽ ﮐﻳس ﺟﻳﺋن ﺗﻪ ھﺗﻲ آﺋﻲ اﭸﺎ‬
‫ﭤورا ڏﻳﻧﮫن ﭤﻳﺎ آھن ﺳو اﭸﺎ ﭔﻲ ڪﺎ زﺑﺎن ﻧﭤﻲ اﭼﻳس‪.‬‬
‫ﻳﻌﻧﻲ ھڪ ﺋﻲ ﮔﮫﺮ ۾ ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ زال ﻣڙس ﭔﺎر ۽ ﻧوڪﺮﻳﺎﭨﻲ اﻧڊﻳن ﻧﺳل ﺟﺎ آھن‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻧدن ﻣذھب‬
‫ﺑﻪ ﺟدا آھن ﺗﻪ زﺑﺎﻧون ﺑﻪ ﺟدا ﺟدا ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن ﭤﺎ‪ .‬ھﺗﻲ ﻣون واﻧﮔﺮ‪ ،‬آﻓﻳس طﺮﻓﺎن ﻣﻠﻳل ﮔﮫﺮ ۾ رھن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻧدن ﭘﻧﮫﻧﺟو ﮔﮫﺮ ﺟﻳڪو ﻧﻳﻧﮔﺮي ﺳﻳﻣﺑﻳﻼن ‪ Negri- Seblian‬رﻳﺎﺳت ﺟﻲ ﺷﮫﺮ ﺳﺮﻳﻣﺑﺎن‬
‫ٽڪﺮيء ﺗﻲ ﻧﺋﻳن اڏﻳل ﺑﺳﺗﻲ ”ﺗﻣن راﺳﺎ“ ۾ آھﻲ‪) .‬ﺗﻣن‬
‫َ‬ ‫‪ Sremban‬۾ ﭠﮫﻲ راس ﭤﻳو آھﻲ‪ ،‬اھو ھڪ‬
‫ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ آھﻲ ﻣﻌﻧﻲ ﭼﻣن ﻳﺎ ﺑﺎﻏﻳﭼو( ﺟﻳﺋن ﭘﺎڻ وٽ ﮔﻠﺷن اﻗﺑﺎل‪ ،‬ﮔﻠﺳﺗﺎن ﺟوھﺮ وﻏﻳﺮه آھﻲ‪ ،‬ﺗﻳﺋن ھﺗﻲ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺟﺗﻲ ڪﭤﻲ ”ﺗﻣن“ ﻟﻔظ ﺳﺎن ﺷﺮوع ﭤﻳﻧدڙ ﻋﻼﺋﻘﺎ ﻧظﺮ اﻳﻧدا‪ ،‬ﺟﻳﺋن اﺳﺎن ﺟو ھڪ ﭔﻳو‬
‫ڪﻠﻳگ ڪﺋﭘٽن ﺳﺗﻳش ھﺮداس ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ﺟﻧﮫن ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ رھﻲ ﭤو‪ ،‬ان ﺟو ﻧﺎﻟو ﺗﻣن ﻣﺣﺑﺎ آھﻲ‪ .‬اھڙي‬
‫طﺮح ﺗﻣن ﺟﺎﻳﺎ‪ ،‬ﺗﻣن ڪﻳﻣوﻧﭼﺎڪ‪ ،‬ﺗﻣن راس‪ ،‬وﻏﻳﺮه‪.‬‬
‫ﻣون ﮐﻲ ان ﭘﺎﺳﻲ وﻳﻧدي ڏﺳﻲ ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ ڪﺟﮫﻪ ڪم ڏﺳﻳﺎ ﺗﻪ رﺳﺗﻲ ﺗﻲ دڪﺎن ﺗﺎن ڪﺟﮫﻪ‬
‫ﺑﻠب ۽ ﭘﻧﮐﺎ وﭠﻲ ﺳﻧدس ان ﻧﺋﻳن ﮔﮫﺮ ۾ ﮀڏﻳﻧدو وﭸﺎن‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﭔﺋﻲ آﭼﺮ ﺗﻲ ﻻﺋﻳٽ وارو اﺗﻲ اﻧﮫن ﺟﻲ‬
‫ﻓٽﻧگ اﭼﻲ ڪﺮي وﻏﻳﺮه‪.‬‬
‫ﺑﺳﺗﻲء ۾ ﺳڀ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ ﺗﺎﻣل ھﻧدو ھوﻧدا‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﭘﺎڻ وٽ ﮔﮫﭨو‬‫َ‬ ‫ﻧﺋﻳنء‬
‫َ‬ ‫ﻣون ﺳﻣﺟﮫﻳو ﺗﻪ ان‬
‫ڪﺮي اﺋﻳن ﭤﻳﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ﻧﻳن ڪﺎﻟوﻧﻳن ۾ ڪﭤﻲ رﮘو ﮐوﺟﺎ رھﻳﺎ ﭘﻳﺎ ھوﻧدا ﺗﻪ ڪﭤﻲ ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ﺳوداﮔﺮ‪،‬‬
‫‪58‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ڪﭤﻲ ﺳﻧڌي ﺳﺮڪﺎري آﻓﻳﺳﺮ ﺗﻪ ڪﭤﻲ ڪوﺋﻳٽﺎ ۽ زﻳﺎرت ﺟﺎ ﺑﻠوچ‪ ،‬ڪﭤﻲ ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ﺗﻪ ڪﭤﻲ ﺳوات ﺟﺎ‬
‫ﭘﭠﺎڻ‪ ،‬ﭘﺮ ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ ﺟﻲ ﻧﺋﻳن ﭠﮫﻧدڙ ﮔﮫﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﮫون ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ﻓﺋﻣﻠﻲ رھﻳل ھﺋﻲ‪ .‬ﭜﺮ ۾ ھڪ ﭘﺎﺳﻲ ﭼﻳﻧﻲ‬
‫ﭘوء ٽﻲ ﮔﮫﺮ ﮐن ﭘڪﺎ ﺗﺎﻣل ﻧﺎدو ﻣﺳﻠﻣﺎﻧن ﺟﺎ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺟو ﺳﻧدن در‬ ‫ﻓﺋﻣﻠﻲ ھﺋﻲ ﺗﻪ ﭔﺋﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻓﻠﭘﻳﻧﻲ‪ِ .‬‬
‫ﭔﺎھﺮان ﺑﺳم ﷲ ﺟﻲ ﭜﺮت ﺟو ﻓﺮﻳم ٽﻧﮔﻳل ھو‪ .‬ان ﺑﻌد ھڪ ﭔﻪ ﮔﮫﺮ ﻣﻠﺋﻳن ﺟو ھو‪ ،‬ﺟو در ﺟﻲ ﭔﺎھﺮان‬
‫ﮔﮫٽﻲء ۾ ھڪ ﭔﻳو ﮔﮫﺮ ﺑﻪ ﭼﻳﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟو ھو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﺑوٽ‪ ،‬ﭼﺋﻣﭘل ۽ ﺳﺋﻧڊل ﻟﭤل ھﺋﺎ‪.‬‬
‫ﭔﺎھﺮان ”ﺷﻳﻧﮫن‪-‬دﻳوﺗﺎ‪ ،‬ﺟو ﺑت رﮐﻲ‪ .‬ﭼﺎر ﻣﺎﭨﮫو ﻧﻐﺎرا وﭴﺎﺋﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ﻟﻧﮔﮫﻧدڙ ﭘوڙھﺎ ﭼﻳﻧﻲ ﺳﻧدن‬
‫ﮔﮫٽﻲء ﺟﻲ ڪﻧڊ ﺗﻲ ﭔﻪ ﭼﺎر ھﻧدو ﺗﺎﻣل‬‫َ‬ ‫ﭘﻳﺗﻲء ۾ ﺧﻳﺮات طور ﺳڪﺎ وﺟﮫﻲ ﻟﻧﮔﮫﻲ ﭤﻲ وﻳﺎ‪.‬‬‫َ‬ ‫ﭼﻧدي ﺟﻲ‬
‫ﻳﺎ ﮔﺟﺮاﺗﻳن ﺟﺎ ﺑﻪ ﮔﮫﺮ ھﺋﺎ‪ .‬ﺟو اﻧﮫن اﮘﻳﺎن ﺟﻳڪﻲ زاﻟون ﺑﻳﭠﻳون ھﻳون ﺗن ﺟﻲ ﻧﺮڙ ﺗﻲ ﮘﺎڙھو ﺗﻠڪ‬
‫ھو ۽ ﺳﻳﻧڌ ۾ ﺳﻳﻧڌرو‪ -‬ﺗﻧﮫن ﺟﻲ ﻣﻌﻧﻲٰ ھﻧن ﺟو ھﻧدو ڌرم ﺳﺎن واﺳطو آھﻲ ۽ اﻧﮫن ۾ ڪﻲ ﺻﻔﺎ‬
‫ڪﺎرﻳون ھﻳون ﺟﻳڪﻲ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺻوﺑﻲ ”ﺗﺎﻣل ﻧﺎدو“ ﺳﺎن واﺳطو رﮐﻧدﻳون ھوﻧدﻳون ۽ ﭔﻳون‬
‫ﺟﻳڪﻲ ھﻧن واﻧﮔﺮ ڪﺎرﻳون ڪوﺟﮫﻳون ﻧﻪ ھﻳون‪ ،‬ﭘﺮ ڪﭨڪ رﻧﮔﻳون ۽ ﭘﻳﻼڻ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﺎﻳل ھﻳون ﺳﻲ‬
‫ﮔﺟﺮاﺗﻲ ﻳﺎ ﻣﺮھٽﻲ ﻟﮘﻳون ﭤﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﭴﻲ ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ۾ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ھﺟﺮت ڏﮐڻ طﺮف ﮔﮫﭨﻲ ﭤﻲ آھﻲ‪ .‬ڪﺷﻣﻳﺮ ۽ ﺳﺮﺣد ﺟﺎ‬
‫ﭘﻧﺟﺎب ڏي آﻳﺎ ھوﻧدا‪ ،‬ﭘﻧﺟﺎب ﺟﺎ ﺟﻳﺗﺮو ھﻳٺ اﺗﺮ ﺳﻧڌ ﺟﻲ ﺷﮫﺮن‪ :‬ﺟﻳڪب آﺑﺎد‪ ،‬ﺳﮐﺮ‪ ،‬روھڙي‪،‬‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﮔﮫﭨﺎ آﻳﺎ ھوﻧدا‪ .‬اھڙي‬
‫َ‬ ‫ﺧﻳﺮﭘور وﻏﻳﺮه ﺟﺎ ھﻳﭠﻳن ﺳﻧڌ ﺟﻲ ﺷﮫﺮن‪:‬ﺣﻳدرآﺑﺎد‪ ،‬ﻧواﺑﺷﺎھﻪ‪،‬‬
‫طﺮح ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ﺑﻪ ڪﺷﻣﻳﺮ ﺷﻣﻠﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺟﺎ دھﻠﻲ ﻟﮐﻧو ﭘﺎﺳﻲ آﻳﺎ ھوﻧدا‪ .‬۽ اﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﻣﭤﻲ‬
‫ڪﺷﻣﻳﺮ ڏي وﭸڻ ﺑدران وڌﻳڪ ھﻳٺ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺷﮫﺮن‪ :‬ﻣدراس‪ ،‬ﺑﻣﺑﺋﻲ وﻏﻳﺮه ڏي وڌﻳﺎ‬
‫ھوﻧدا‪ ،‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﻣﭤﻲ اﺗﺮ ۾ ﭘﻧﺟﺎب ۽ ڪﺷﻣﻳﺮ ﺗﻣﺎم ﺳﮫﭨو آھﻲ‪ .‬اھڙي طﺮح ﺑﻧﮔﻼدﻳش ۽ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ۾‬
‫ﭘڻ ﭤﻳو آھﻲ‪ .‬اھو ﺋﻲ وھڪﺮو ﻧدﻳن ﺟو ﺑﻪ آھﻲ‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ اﺗﺮ ﮐﺎن ڏﮐڻ طﺮف‪ .‬۽ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ﭼﺮﭘﺮ ان‬
‫ﺳﭴﻲء اﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺻدﻳن ﮐﺎن اﺋﻳن رھﻲ آھﻲ‪ .‬ان ﺟدول ھﻳٺ وچ اﻳﺷﻳﺎ‬ ‫َ‬ ‫اﺳٽﺎﺋﻳل ۾ ﻧﻪ ﻓﻘط ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ۾ ﭘﺮ‬
‫ﺟﻲ روﺳﻲ ﺷﮫﺮن‪ ،‬ﺑﺧﺎرا ﺳﻣﺮﻗﻧد ﮐﺎن ﻣﺎﭨﮫو ﻟڏي اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن‪ ،‬ﺳﺮﺣد ۽ ڪﺷﻣﻳﺮ ڏي اﻳﻧدا رھﻳﺎ ۽ اﺗﺎن‬
‫ﭘوء ﭘﻧﺟﺎب‪ ،‬ﺳﻧڌ ﻳﺎ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ڏي‪ .‬ڪﻳﺗﺮا ﺑﺮزگ دﻳن ﻋﺎﻟم ادﻳب ان ﻗدرﺗﻲ ﻟڏ ﭘﻼڻ ھﻳٺ اﺳﺎن‬ ‫ِ‬
‫ﺗﺎﺋﻳن ﭘﮫﺗﺎ‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻗﻠﻧدر ﻟﻌل ﺷﮫﺑﺎز ﻳﺎ ﻣﺮزا ﻗﻠﻳﭻ ﺑﻳگ‪ -‬ﺟﻧﮫن ﺟﺎ وڏا روس ﮐﺎن ھﻳٺ اﺳﺎن ڏي آﻳﺎ‪ .‬۽‬
‫وري ھﻳٺ ﺟﻳڪﻲ ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟﻲ آﺧﺮي ﺻوﺑن‪ :‬ڪﻳﺮاﻻ‪ ،‬ﺗﺎﻣل ﻧﺎدو وﻏﻳﺮه ﺟﺎ ھﺋﺎ‪ -‬ﺳﻲ ﻣﭤﻲ اﭼڻ‬
‫ﺑدران‪ ،‬ﺳﻣﻧڊ ٽﭘﻲ اﭸﺎ ﺑﻪ ھﻳٺ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ‪ ،‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن وﭸﻲ ﻧڪﺗﺎ‪ .‬ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن‬
‫ﺟﻲ ﺳﻣﻧڊ ﭘﺎر ﻟڏ ﭘﻼڻ ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟو ﺑﻪ وڏو ھٿ ھو ﺟوھﻧن ﮐﻲ آﻓﺮﻳڪﺎ ۽ اﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺑﻳﭠڪﻲ ۽ ﭔﻳٽن‬
‫ﻻء ﻣﺣﻧﺗﻲ‪ ،‬ﺳڌرﻳل‪ ،‬ﭘورھﻳت ۽ ﭘڙھﻳل ﮘڙھﻳل ﻣﺎﭨﮫو ﮐﺗﺎ ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ھﻧن ﺟﺎ ڪﻼرڪﻲ )ﻣﻧﺷﻳﮔﻳﺮي(‬ ‫ِ‬
‫دڪﺎﻧداريء ﺟﮫڙا ﺣﺮﻓﺗﻲ ڪم ڪﺮي‬ ‫َ‬ ‫ڪﻣن ﮐﺎن وﭠﻲ رﺳﺗﺎ ۽ رﻳل ﺟﺎ ﭘٽ وﮀﺎﺋڻ ﺟﮫڙا ڏﮐﻳﺎ ۽‬
‫ﺳﮔﮫن‪.‬‬
‫ھڪ دﻓﻌﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ڪﻠﻳگ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ﻳﺎر ھﻲ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ ﺗﺎﻣل‪ ،‬ﭔﻳن‬
‫ﭘﺎڙﻳﺳﺮي ﺻوﺑن ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﻳﻌﻧﻲ ﻣﮫﺎراﺷٽﺮﻳن‪ ،‬ﮔﺟﺮاﺗﻳن‪ ،‬ﺑﮫﺎرﻳن‪ ،‬ﺳﻧڌﻳن‪ ،‬ﭘﻧﺟﺎﺑﻳن‪ ،‬ﮔﺟﺮاﺗﻳن‪ ،‬ﭘﭠﺎﭨن‬
‫وﻏﻳﺮه ﮐﺎن رﻧگ ۾ ﺗﻪ ڪﺎرا آھن ﭘﺮ ﺷڪل ۾ ﺑﻪ ﺻﻔﺎ ﺳﺎدا ۽ ڪوﺟﮫﺎ آھن‪ .‬ڍ‬
‫‪59‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﮐﻠﻲ وراﭨﻳﺎﺋﻳن‪”:‬ﭘﺮ دراﺻل اھﻲ ﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫو ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ اﺻل رھواﺳﻲ آھن‪ .‬ﭘﺎڻ ﺗﻪ ﺳڀ ﻣﭤﺎن‬
‫وﻳﺟﮫڙاﺋﻲء ۾‪ ،‬ﻣﺣﻣد ﺑن‬
‫َ‬ ‫ﭘوء ڪﻲ ﺳڪﻧدر اﻋظم ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺗﻪ ڪﻲ‬ ‫اﺗﺮاھن ڏﻳﮫن ﮐﺎن آﻳﺎﺳﻳن‪ِ ،‬‬
‫ﻗﺎﺳم ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾‪ .‬ڪﻲ ارﻏوﻧن ۽ ﺗﺮﺧﺎﻧن ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾‪ ،‬ﺗﻪ ڪﻲ ﻏورﻳن ۽ ﻏﺰﻧوﻳن ﺟﻲ ڏﻳﮫن ۾‪.‬‬
‫ﭘوء ﺟﻳﺋن ﻣﭤﺎن ﻣﺎﭨﮫو اﻳﻧدا وﻳﺎ ﺗﻪ اﺻﻠﻲ ﻣﺎﭨﮫو ڏﮐڻ ڏي‬‫ڪﻲ ﺗﻪ ﻋﻳﺳوي ﺳن ﮐﺎن ﺑﻪ ﮔﮫﭨو اڳ آﻳﺎ‪ .‬۽ ِ‬
‫ڌڪﺑﺎ رھﻳﺎ‪ .‬ھﺎڻ اﺻﻠﻲ ھﻧدﺳﺗﺎن ڏﺳﭨﺎ آھن ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ﻣﻠﻧدا ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ‪،‬‬
‫ﺗﺮﻗﻲء ﺟﻲ ﺑﺎوﺟود ﺑﻪ ھﻲ وﻳﭼﺎرا اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن اھﻲ‬
‫َ‬ ‫ھﻳڏيء‬
‫َ‬ ‫ﺟﻲء ﺟﮫڙن ﭔﻳٽن ﺗﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎرﭘور ۽ ﻓ َ‬
‫ھﻳﭠﻳن ڪﻼس ﺟﺎ ﮔﮫٽ ۽ ڏﮐﻳﺎ ﭘورھﻳﺎ ڪن ﭤﺎ‪ .‬ﺟﻳﺋن ﭘﺎڻ ۾ ﺑﻪ ﻣوﭼڪو‪ ،‬ڪﺎڪوس ﻣﻳڙڻ ﺟو ڪم ۽‬
‫ﮔﮫﺎٽن ﭔﻳﻠن ۽ ﺟﮫﻧﮔﻠن ۾ ﭘوک ﺟو ڪم ھﻲ ڪن ﭤﺎ‪“.‬‬
‫ﭘوء ﺑﺑﺮ ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭘﺎﺳﻲ ﻋﺎم ﻣﺎﭨﮫو اﻧڊﻳن ﮐﻲ ﺳﭠﻲ ﻧظﺮ ﺳﺎن ﻧﭤﺎ ڏﺳن‪ ،‬ﮀو ﺟو ھﻲ‬ ‫ِ‬
‫اﺻﻠﻲ اﻧڊﻳن رھﺎڪو ھﺗﻲ ﮔﮫﭨو ڪﺮي ھﻳﭠﺎھﺎن ۽ ﻧﻳﭻ ﭘورھﻳﺎ ڪن ﭤﺎ‪ .‬ان ڪﺮي ﻣﺎﭨﮫو اھوﺋﻲ‬
‫ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ ﺗﻪ اﻧڊﻳن ﻣﻌﻧﻲٰ ﻧﻳﭻ ۽ ڪﺎرا‪.‬‬
‫”اھﺎ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ‪ “،‬ﺑﺑﺮ وڌﻳڪ ﭔڌاﻳو‪” ،‬ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﭘﻧﺟﺎﺑﻳن‪ ،‬ﺳﻧڌﻳن‪ ،‬ﮔﺟﺮاﺗﻳن‪ ،‬اﺗﺮﭘﺮدﻳش وارن ﺟو‬
‫رﻧگ ۽ ﻗدﺑت ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻳن ﮐﺎن وڌﻳڪ ﺑﮫﺗﺮ آھﻲ ان ڪﺮي ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﻠﺋﻲ ۽ ﭼﻳﻧﻲ‬
‫ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن ڪو ﭔﺋﻲ ﻣﻠڪ ﺟﺎ آھﻳون‪ .‬ڪﺎﻟﮫﻪ ھﺗﻲ ﻣﻠﺋﻲ دڪﺎﻧدار ﭘﮀﻳو ﺗﻪ آﺋون ڪﭤﻲ ﺟو‬
‫آھﻳﺎن‪ .‬ﭼﻳوﻣﻧس ﺗﻪ اﻧڊﻳﺎ ﺟو‪.‬ﭼوي ﺗﻪ اھو ﻧﺎﻣﻣڪن آھﻲ‪ .‬اﻧڊﻳن ﺗﻪ ڪﺎرا ۽ ڪوﺟﮫﺎ آھن‪ .‬ﺗون ﮐﻠﻳل‬
‫رﻧگ ﺟو ۽ ﻗداور آھﻳن‪ .‬ﺗﻧﮫن ﺗﻲ ﺳﻣﺟﮫﺎﻳو ﻣﺎﻧس ﺗﻪ ﺗوھﺎن ﺟن ﮐﻲ اﻧڊﻳن ﺳﻣﺟﮫو ﭤﺎ‪ ،‬اھﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﺳﭴﻲ‬
‫دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ﻧﻣﺎﺋﻧدﮔﻲ ﻧﭤﺎ ڪن‪ ،‬ﭘﺮ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﻓﻘط ھڪ ٽڪﺮي‪ -‬ڏﮐڻ ھﺳﻧدﺳﺗﺎن‪ -‬ﺑﻠڪ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن‬
‫ﭘﮀڙيء وارن ﺻوﺑن ﺟﺎ رھﺎڪو آھن‪ .‬ڪﺷﻣﻳﺮ‪ ،‬ﺳﺮﺣد ﻳﺎ ﭘﻧﺟﺎب ﭘﺎﺳﻲ ﺟﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻲ ﺑﻪ آﺧﺮي‬
‫ﮐﺎن ﺑﻪ ڊﮔﮫﺎ‪ ،‬ﻣوﭼﺎرا ۽ ﮐﻠﻳل رﻧگ ﺟﺎ آھن‪“.‬‬
‫ﻻء‬
‫اھﺎ واﻗﻌﻲ ﺣﻘﻳﻘت آھﻲ ﺗﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫو اھو ﺋﻲ ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ‪ .‬ﺗﻪ ﻓﻘط اﻳﺗﺮو ﭘﺮ ھﻧن ِ‬
‫ﺗﺎﻣل زﺑﺎن ﺋﻲ اﻧڊﻳن آھن ۽ ﭔﺋﻲ ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ھﻧدي ﺟﻧﮫن ﺟون ﻓﻠﻣون ھﻔﺗﻲ ۾ ﭔﻪ دﻓﻌﺎ ﮐن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ٽﻲ‬
‫ويء ﺗﻲ ڏﻳﮐﺎرﻳون وﭸن ﭤﻳون‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ ﻣﮫﻳﻧﻲ ۾ ڏھﻪ ﮐن ﻣﻠﺋﻲ ﻓﻠﻣون ڏﻳﮐﺎرﻳن‪ ،‬ڏھﻪ ﮐن‬ ‫َ‬
‫ﭼﻳﻧﻲ ۽ ڏھﻪ ﮐن اﻧڊﻳن ۽ وﻳﮫﺎرو ﮐن اﻧﮔﺮﻳﺰي‪ .‬اﻧﮫن ڏھﻪ اﻧڊﻳن ﻓﻠﻣن ۾ ﮀﮫﻪ ﺗﺎﻣل ھوﻧدﻳون ۽ ﭼﺎر ﮐن‬
‫ھﻧدي‪ .‬ڪڏھن ڪڏھن اﻧﮫن ﭼﺋن ھﻧدي ﻓﻠﻣن ﻣﺎن ﺑﻪ ھڪ ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ﻳﺎ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ اڙدو ﻓﻠم ھوﻧدي آھﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﺎ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﻠﺋﻲ دوﺳت‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻲ اﻧڊﻳن ڪﻳﻠگ‪ :‬ڪﺋﭘٽن ﻧﻧدڪﺮ‪ ،‬ڪﺋﭘٽن ھﺮداس ۽ ﭼﻳف‬
‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ﺟن ﮐﻲ ﭼوﻧدا آھن ﺗﻪ ﺗوھﺎن ڪﮫڙا اﻧڊﻳن آھﻳو ﺟو ﺗﺎﻣل ﻓﻠﻣون ﻧﭤﺎ ڏﺳو‪ ،‬ﺟن ﮐﻲ ﺳﭴﻲ‬
‫ﻣﻼڪﺎ ﺟﺎ اﻧڊﻳن ڏﺳن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﭘوء ﻣﻠﺋﻲ دوﺳﺗن ﮐﻲ ﺳﻣﺟﮫﺎﺋﭨو ﭘوﻧدو آھﻲ ﺗﻪ اھﻲ ﻓﻠﻣون اﻧڊﻳن ﺿﺮور آھن‪ ،‬ﭘﺮ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ‬ ‫ِ‬
‫ﻓﻘط ھڪ ﻧﻧڍڙي ﺣﺻﻲ‪ -‬ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺳﺎن ﺗﻌﻠق رﮐن ﭤﻳون‪ -‬ﺟﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو اﺗﻔﺎق ﺳﺎن ﺗوھﺎن وٽ‬
‫ﺋﻲ ﮔﮫﭨﺎ آھن‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ ﺗﺎﻣل ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙن ﺑﻌد ھﻧدي ﻳﺎ اڙدو ﺑﻪ ﭔﺋﻲ ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ﻧﻪ آھن‪ -‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ‬
‫ھﻧدي ﻓﻠﻣن ﺟﻲ وي‪ .‬ﺳﻲ‪ .‬آر ڪﺮي ﺧوب رﻳل ﭘﻳل آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﺎﻣل ﺑﻌد ﭔﺋﻲ ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ اﻧڊﻳﺎ ﺟون‪:‬ﺗﻳﻠﮔو‪،‬‬
‫‪60‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﺎرواڙي‪ ،‬ﻣﻠﻳﺎﻟم‪ ،‬ﻣﻠﺑﺎري‪ ،‬ڪﺎﻧﺎڊا زﺑﺎﻧون ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙ ﮔﮫﭨﺎ آھن‪ -‬ﺟﻳڪﻲ ﭘڻ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ رھﺎڪو‬
‫آھن‪ .‬ھﻳڏاﻧﮫن ڏور اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻣﻠڪن ۾ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ ﮀﺎﻧﺋﻳﺎ ﭘﻳﺎ آھن‪ .‬ﺳک‪ ،‬ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ‪ ،‬ﭘﭠﺎڻ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ‪،‬‬
‫دھﻠوي‪ ،‬ﻟﮐﻧوي‪ ،‬ڪﺷﻣﻳﺮي‪ ،‬ﻣﻳﺮﭘوري ﺑﻪ آھن‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻣﺎم ﭤورا‪ -‬اٽﻲ ۾ ﻟوڻ ﺑﺮاﺑﺮ‪ ،‬ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟﺎ اھﻲ‬
‫ﻣﺎﭨﮫو وري ﮔﻠف ﺟﻲ رﻳﺎﺳﺗن ۽ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‪ ،‬ﺟﺮﻣﻧﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺟﺎم ﻣﻠﻧدا‪ .‬اﻧﮫن ﺟو رخ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‪ ،‬آﻣﺮﻳڪﺎ ۽‬
‫ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن ﭘﺎﺳﻲ ﮔﮫﭨو آھﻲ‪ .‬ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻳن ﺟو ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ﺳﻧﮔﺎرﭘور ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ڏي آھﻲ‪ .‬ان ڪﺮي‬
‫ﭘﺮﻳﺰﻳڊﻧﺳﻲء ﺳﺎن ﻣﻼﺋﻲ ﮀڏﻳو ھو‪-‬‬
‫َ‬ ‫اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺑﻪ ﺳﮫوﻟﻳت ﺧﺎطﺮ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ ﻧﻧڍڙي ﭔﻳٽ ﮐﻲ ﻣدراس‬
‫ﭘﺮﻳﺰﻳڊﻧﺳﻲء ﺳﺎن ‪1935‬ع ﺗﺎﺋﻳن ﻣﻼﺋﻲ ﺣڪوﻣت ھﻼﺋﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺟﮫڙيء رﻳت ﺳﻧڌ ﮐﻲ ﺑﻣﺑﺋﻲ‬
‫َ‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل اھو ﺳﭴو اﺣوال ﻟﮐڻ ﻣﺎن اھﺎ ﻣﺮاد آھﻲ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ )ﺗوڙي ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾‪ -‬ﺟﻳڪو ﭘڻ‬
‫‪1965‬ع ﺗﺎﺋﻳن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﺣﺻو ھو( ۾ ﻣﺧﺗﻠف ﻣذھب‪ ،‬زﺑﺎﻧن ۽ رﺳﻣن رواﺟن ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﻧظﺮ اﭼن‬
‫ﭤﺎ ۽ اﻣن اﻣﺎن ۽ ﺳڪون ۾ رھن ﭤﺎ‪.‬‬
‫‪61‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﻧدر ۽ ٽڪﺎﭨﺎ‬

‫آﺛﺎر ﻗدﻳﻣﻪ ﺟﻲ ﮐﺎﺗﻲ ﮐﻲ ﻣﺧﺗﻠف ھﻧڌن ﺗﻲ ﮐوٽﺎﻳن ﻣﺎن ﻣﻼﻳﺎ ﺟﻲ ﺳﺮزﻣﻳن ﺗﻲ ﮀﮫﻪ ھﺰار ﺳﺎل اڳ‬
‫ﻣوﺟودﮔﻲء ﺟﺎ ﺛﺑوت ﻣﻠﻳﺎ آھن‪ .‬ﭘﺮ ﺻﺣﻳﺢ ﻣﻌﻧﻲٰ ۾ ﺗوارﺧﻳداﻧن ﮐﻲ ﺳﺮﺑﺳﺗو اﺣوال‬
‫َ‬ ‫ﺗﺎﺋﻳن اﻧﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻋﻳﺳوي ﺳن ﮐﺎن ﭔﻪ ﺳﺋو ﺳﺎل اڳ ﮐﺎن وﭠﻲ ﺟو آھﻲ‪ ،‬ﺟڏھن ﮔﮫﻣﻧدڙ ﭰﺮﻧدڙ اﻧڊﻳن ھﺗﺎن اﭼﻲ ﻧڪﺗﺎ ھﺋﺎ‬
‫ﭘوء وارن ڏﻳﻧﮫن‬
‫ھﻲء ﺳڪﻧدر اﻋظم ﺟﻲ وﻓﺎت ﮐﺎن ﺑﻪ ِ‬ ‫َ‬ ‫۽ آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ اﻧﮫن ﺟو ﻧﻣﺑﺮ وڌﻧدو وﻳو‪-‬‬
‫ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ )ﭼﻳن ۾ اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ”ﺟن“ ﮔﮫﺮاﭨﻲ ﺟو ﺧﺎﺗﻣو ﭤﻳو ۽ ھﺎڻ ‪ Han‬ﮔﮫﺮاﭨو ﺷﺮوع ﭤﻳو‬
‫ھو‪ (.‬روم ۾ اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ )ﻳﻌﻧﻲ ‪ 202‬ﻗﺑل ﻣﺳﻳﺢ( زاﻣﺎ ‪ Zama‬ﺟﻲ ﻟڙاﺋﻲ ھﻠﻲ رھﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ان واﻗﻌﻲ‬
‫ﭘوء ﺟوﻟﻳس ﺳﻳﺰر ﺟو ﻗﺗل )‪ 60‬ﻗﺑل ﻣﺳﻳﺢ( ۾ ﭤﻳو ھو‪“.‬‬‫ﮐﺎن ڏﻳڍ ﺳﺋو ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ِ‬
‫ڌرﺗﻲء ﺟﻲ ﺗﺧﺗﻲ ﺗﻲ‪ ،‬ﭔﻳن ھﻧڌن ﺗﻲ دﻧﻳﺎ‬ ‫َ‬ ‫ﻣﭤﻳون ﮘﺎﻟﮫﻳون ﻟﮐڻ ﻣﺎن ﻣﻧﮫﻧﺟو ﻣطﻠب آھﻲ ﺗﻪ ھن‬
‫ڪﭤﺎن ﺟو ڪﭤﺎن وﭸﻲ ﻧڪﺗﻲ ھﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻼﻳﺎ ۾ ان ﺟﻲ ﭜﻳٽ ۾ اﭸﺎ ﺷﺮوع ﺟﺎ ڏﻳﻧﮫن ھﺋﺎ ۽ ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ‬
‫دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ﭔﻳن ﻣﻠڪن ﺟﻲ آدﻣﺷﻣﺎري ﺑﻪ ڪﺎ ﺧطﺮﻧﺎڪ ﺣد ﺗﺎﺋﻳن ﻧﻪ ﭘﮫﺗﻲ ھﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ۾ ﺗﻪ‬
‫اﻧﮫن ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ آدﻣﺷﺎري ﺗﻣﺎم ﮔﮫٽ ۽ ﻧﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ھﺋﻲ‪ .‬ڏﭠو وﭸﻲ ﺗﻪ ﭔﻳن ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ اھﺎ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫ﮔﮫٽ آھﻲ‪ ،‬ھﺗﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ رھﺎﺋش ﮔﮫﭨﻲ دﻳﺮ ﺑﻌد ﭤﻳڻ ﺟو ھڪ اھو ﺑﻪ ﺳﺑب اھﻲ ﺗﻪ ھﻲ ﺳﭴو ﻣﻠڪ‬
‫ﻻء ﺟﻳﺋڻ ﺟﻧﺟﺎل ڪﺮي‬ ‫ﮔﮫﺎٽن ﭔﻳﻠن ﺟﻲ ﺻورت ۾ ھو۽ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﺟﺎﻧورن ۽ زھﺮﻳﻠن ﺟﻳت ﺟﭨن ﻣﺎﭨﮫن ِ‬
‫وڌو ھو وﻳﻧدي ﭼﺎﻟﻳﮫﻪ ﭘﻧﺟﺎھﻪ ﺳﺎل اڳ ﺗﺎﺋﻳن ﺑﻪ ھﺗﻲ رھڻ ﺟون اھﻲ ﺳﮫوﻟﻳﺗون ﻧﻪ ھﻳون ﺟﮫڙﻳون اﺳﺎن‬
‫وٽ ﻳﺎ ﻳورپ ۾ ھﺰار ﮐن ﺳﺎل اڳ ﺗﺎﺋﻳن ھﻳون‪ .‬اھﺎ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺗﻪ ﮔذرﻳل ڏھﺎڪو ﺳﺎﻟن اﻧدر ﻋﺮب‬
‫ڌاﺗوء ۽ رﭔڙ ﻣﺎن اﻳڏو ﺗﻪ ﭘﺋﺳو ﻣﻠڻ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺟو‬ ‫َ‬ ‫ﻣﻠڪن واﻧﮔﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺗﻳل‪،‬‬
‫ﮔوء ﮐﭨﻲ وﻳو آھﻲ‪.‬‬
‫ﺗﺮﻗﻲء ﺟﻲ راھﻪ ۾ ﭼﮜن ﭜﻠن ﻣﻠڪن ﮐﺎن ﺑﻪ ِ‬
‫َ‬ ‫ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي‬
‫ھڪ دﻓﻌﻲ ﮘﺎﻟﮫﻳن ڪﻧدي ڪﺋﭘٽن ﻧﻧدڪﺮ ﮐﻲ ﭼﻳو ﺗﻪ ﻳﺎر ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﺟﻳڪﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺑدران‬
‫اﻧڊﻳﺎ ۾ ھﺟن ھﺎ ﺗﻪ ﺳﻧدن ﭜﺎﺋﺮن واﻧﮔﺮ ڏﮐﻳﺎ ڏﻳﻧﮫن ﮔذارﻳن ھﺎ‪ .‬ﭘﺮ ھﺎڻ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺳﻧدن ﻣﺰا آھن‪.‬‬
‫ﺧوﺷﺣﺎﻟﻲء ۾ ﭘﺎڻ ﺑﻪ اوﺗﺮاﺋﻲ ﭜﺎﮜﻲ ﭜﺎﺋﻳوار آھن ﺟﻳﺗﺮو ﭼﻳﻧﻲ‬
‫َ‬ ‫ھﺗﻲ ﺟﺎ ﺷﮫﺮي ﭤﻳو وﻳﭠﺎ آھن‪ .‬ﻣﻠڪ ﺟﻲ‬
‫ﻳﺎ ﭔﻳﺎ‪.‬‬
‫”ﭘﺮ اھو ﺳوﭼﺟﻲ‪ “.‬ڪﺋﭘٽن ﻧﻧدڪﺮ ﭼﻳو‪” ،‬ﺗﻪ ﺟڏھن ھو اﻧڊﻳﺎ ﮐﺎن ھﺗﻲ ﻣﻼﻳﺎ ۾ آﻳﺎ ﺗﻪ ان وﻗت‬
‫ﻣﻼﻳﺎ ۾ ڪﮫڙﻳون ﺗﻪ ڏﮐﻳون ﺣﺎﻟﺗون ھﻳون‪ .‬ﻧﻪ رھڻ ﺳک ﺟﮫڙو ﻧﻪ ﮐﺎﺋڻ ﭘﻳﺋڻ! ﻣﮀﺮ ۽ ﻣﻠﻳﺮﻳﺎ‪ ،‬ﻧﺎﻧگ‬
‫ﺑﻼﺋون ۽ ﭜٽون‪ ،‬زھﺮﻳﻼ ﺟﻳت ۽ ﮔدﻟو ﭘﺎﭨﻲ‪ -‬۽ ﭔﻳﺎ ڪﻳﺗﺮا اھﻧﺞ ﺟن ڪﺮي ﮔﮫﺮ ﮔﮫﺮ ۾ ﻣوت ﻋﺎم ھوﻧدو‬
‫ھو‪ .‬اھوﺗﻪ اﺗﻔﺎق ﺳﺎن ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي رﭔڙ‪ ،‬ﭘﺎم آﺋل ۽ ﭘﻳٽﺮول ﻣﻠڻ ڪﺮي ھﻲ ﻣﻠڪ اﻣﻳﺮ ﭤﻲ وﻳو‪-‬‬
‫ﺻديء ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ﮐﺎن ﺟﮫﺎزن ﺟﻲ آﻣدرﻓت ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ۾ وڌڻ ڪﺮي ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﻳﺎ ھن‬
‫زﻧدﮔﻲء ۾ ﭰﻳﺮو آﻳو‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻪ ڏﭠو وﭸﻲ ﺗﻪ ھﻧن ﻣﻠڪن ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﻣﻠڪ ﺗﻪ ﺻدﻳن ﮐﺎن‬ ‫َ‬ ‫ڏﮐﺋﻲ‬
‫ﺳﮐﻳﺎ ﺳﺗﺎﺑﺎ ھﺋﺎ ۽ ﺟڏھن ﭘﺎڻ ﺳﮐﻳﺎ ﺳﺗﺎﺑﺎ ھﺋﺎﺳﻳن ﺗﻪ ھﻲ وﻳﭼﺎرا ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ رھﺎڪو ﭘﻧﮫﻧﺟو وطن‬
‫‪62‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻻء ﺳک‬‫ﮀڏي ھﺗﻲ ھﻠﻳﺎ آﻳﺎ‪ .‬ان ڪﺮي ﺟو ﺳﻧدن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ وطن‪ -‬ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ۾ ﺳک ھوﻧدي ﺑﻪ ھﻧن ﻏﺮﻳﺑن ِ‬
‫ﻧﻪ ھو‪ .‬ان ڪﺮي ھﻧن ھﻲ ﭘﺮدﻳس ﺟﺎ وڻ اﭼﻲ وﺳﺎﻳﺎ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻪ وطن ڪﻳﺮ ﭤو ﮀڏڻ ﭼﺎھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ڏﮐن ﭘﭠﻳﺎن‬
‫ﺳک ﭔﻳن ﺷﮫﺮﻳن واﻧﮔﺮ ﮐﻳن ﺑﻪ ﻧﺻﻳب ﭤﻳﻧدا وﭸن‪“.‬‬
‫وﻳﺟﮫڙاﺋﻲء ۾ اﺳﺎن ﺟو ھڪ دوﺳت ۽ ڪﺋڊٽ ڪﺎﻟﻳﺞ‬ ‫َ‬ ‫ان ﺗﺎن ھڪ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻳﺎد ﭤﻲ اﭼﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻳٽﺎرو ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺟو ڪﻼس ﻣﻳٽ‪ -‬ڪﻣوڊور اﺷﻔﺎق ﺑﻳگ ڪوﻳت ۾ ﺟڏھن ٽﻲ ﺳﺎل رھﻲ آﻳو ﺗﻪ‬
‫درﻳﺎء‬
‫َ‬ ‫ﮘﺎﻟﮫﻳن ڪﻧدي ﭼﻳﺎﺋﻳن‪”:‬ﻳﺎر ڪوﻳت ﺟﻲ ﮔﺮﻣﻲ ﮀﺎ ﺗﻪ ﻋذاب آھﻲ‪ .‬آھﻲ ﺗﻪ ﺳﻧڌ ۾ ﺑﻪ ﮔﺮﻣﻲ ﭘﺮ‬
‫ھﺟڻ ڪﺮي ﺟﺗﻲ ڪﭤﻲ وﭨﺮا ۽ ﮀﺎﻧورو ﺗﻪ آھﻲ ۽ رات ﺟو ﺗﻪ ﭠﺎر ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﭘﺮ ڪوﻳت ﺟﻲ ﻟﮘﺎﺗﺎر ظﺎﻟم‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﮐﻲ ﭘﭼﺎﻳو رﮐﻲ‪ .‬اھﺎ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺗﻪ ھﻳﻧﺋﺮ ڪوﻳت اﻣﻳﺮ ﻣﻠڪ ﭤﻲ ﭘﻳو آھﻲ‪ ،‬ان ڪﺮي‬ ‫َ‬ ‫ﻣوﺳم‬
‫ھﺮ آﻓﻳس‪ ،‬ھﺮ ﮔﮫﺮ‪ ،‬ھﺮ ﺑس ۽ دڪﺎن اﻳﺋﺮڪﻧڊﻳﺷﻧڊ آھﻲ ۽ ﭔﺎھﺮ ﺟﻲ ﮔﺮم ﻣوﺳم ﺟو اﺣﺳﺎس ﺑﻪ ﻧﭤو‬
‫ﭤﺋﻲ‪ .‬ڪڏھن ڪڏھن آﺋون ﭔﺎھﺮ ﺑﻳﮫﻲ ﮔﺮﻣﻲ ﻣﺣﺳوس ڪﺮي ﺳوﭼﻳﻧدو آھﻳﺎن ﺗﻪ ﮀﺎ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺟﻲ‬
‫ﮔﺮﻣﻲ آھﻲ‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻋﺮﺑن اھﺎ ﮔﺮﻣﻲ ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ﺻدﻳون ﺻﺑﺮ ﺳﺎن ﺑﺮداﺷت ڪﺋﻲ ۽ ھﺎڻ ﺷﺎﻳد‬
‫ﻻء رب ﭘﺎڪ ھﻧن ﺗﻲ اھڙي طﺮح ﭔﺎﺟﮫﻪ ڪﺋﻲ آھﻲ ﺟو ﺳﻧدن ﭘﻳﺮن ھﻳﭠﺎن‬ ‫ﮐﻳن ﺻﺑﺮ ﺟو ﻣﭠو ﭰل ڏﻳڻ ِ‬
‫درﻳﺎء ﺟﺎري ڪﺮي ﮀڏﻳﺎ اﭤس‪ ،‬ﺗﻪ ﭜﻠﻲ ھﻲ ﻣوج ڪن ﺟن ﺟﻲ وڏن ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ﺻدﻳون‬ ‫َ‬ ‫ﺗﻳل ﺟﺎ‬
‫ڏاڍو ڏﮐﻳو وﻗت ﮔذارﻳو‪“.‬‬
‫ﺳو ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣوﻻ اﺋﻳن ﻣﮫﺮ ڪﺋﻲ آھﻲ ۽ ھﺎڻ ھﺗﻲ ﺟﻲ اﺻﻠﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﺑﺎﺷﻧدن )ﻣﻼﻳو( ﺳﺎن ﮔڏ‬
‫ﺧوﺷﺣﺎﻟﻲء ۾ ﺳﻧدن‬
‫َ‬ ‫ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﮐﺎن ﻟڏي آﻳل ﻏﺮﻳب ﺗﺎﻣﻠن ﺟﺎ ﺑﻪ ﻋﻳش ﭤﻲ وﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺟو ھن ﻣﻠڪ ﺟﻲ‬
‫ﺑﻪ اوﺗﺮو ﺋﻲ ﺣﺻو آھﻲ ﺟو آﺧﺮ ھو ﺑﻪ ھﺗﻲ ﺟﺎ رھﺎڪو ۽ ﺷﮫﺮ واﺳﻲ ﭤﻳﺎ‪ .‬ھﺎڻ ﺗﻪ ﺳﺎﺋﻳن ڪﻧﮫن ﺑﻪ ﺗﺎﻣل‬
‫ﻣﻠﺑﺎريء ﮐﺎن ﮐﭨﻲ ﭘﭿ ﺗﻪ ﺑﺎﺑﺎ واﭘس ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اﺻﻠﻲ وطن ﭜﺎرت ڏي وﻳﻧدﻳن‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﮫﺮﻳن ﮔﮫوري اﺋﻳن ڏﺳﻧدو‬
‫َ‬ ‫ﻳﺎ‬
‫ﭘوء ڪﻧڌ ۽ وات ﺳﺎن ڪﺎ دﻳﺮ ﻧﮫڪﺎر ڪﻧدو رھﻧدو‪.‬‬ ‫ﭴڻ ﺗوھﺎن ﮔﺎر ڏﻧس ۽ ِ‬
‫ھﻲ ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ اﻧڊﻳﺎ ﮐﺎن ﻟڏي آﻳل ھﻣﺮاھﻪ ﻓﻘط اﻧڊﻳن ﻓﻠﻣون ڏﺳﻲ ﻓﺧﺮ ﻣﺣﺳوس ڪن ﭤﺎ ﺗﻪ‬
‫ھﻲ اﻣﻳﺗﺎڀ‪ ،‬راﮐﻲ‪ ،‬راﺟﻳش‪ ،‬ﺷﺷﻲ ۽ ﺳﻧﻳﺗﺎ ﭘﺎٽل ﺟون ﻓﻠﻣون ﺳﻧدن اﺑﺎﭨﻲ ﻳﺎ ڏاڏاﭨﻲ ڏﻳﮫﻪ ﺟون آھن‪ -‬۽‬
‫اﻧڊﻳﺎ ﺳﺎن ﻓﻘط اﻳﺗﺮو ﺋﻲ وﺟﮫﻪ واﺳطو رﮐڻ ﭘﺳﻧد ڪن ﭤﺎ‪ ،‬وڌﻳڪ ذرو ﺑﻪ ﻧﻪ‪ .‬ھو واﭘس اﻧڊﻳﺎ وﭸڻ ﮐﺎن‬
‫ھﺎڻ ھﺗﻲ رھڻ ۽ ھﺗﻲ ﻣﺮڻ ﭘﺳﻧد ڪن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ھڪ دﻓﻌﻲ ڪواﻻﻟﻣﭘور ۾ ھڪ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ٽﺋڪﺳﻲ ڊراﺋﻳور ﮐﺎن ﭘﮀﻳم‪”:‬ﺗون اﺻل ڪﭤﻲ‬
‫ﺟو آھﻳن؟“‬
‫”آﺋون اﻧڊﻳن ﻧﺳل ﺟو آھﻳﺎن ﺟو ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ اﺑﺎ ڏاڏا ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﮘوٺ ﮐﺎن ھﺗﻲ آﻳﺎ ھﺋﺎ‪ “.‬ھن‬
‫وراﭨﻳو‪.‬‬
‫”ﭜﻼ ﺗون ھﺗﻲ ﺧوش آھﻳن ﻳﺎ واﭘس اﻧڊﻳﺎ وﭸﻲ رھڻ ﭘﺳﻧد ڪﻧدﻳن؟“‬
‫ڪﺎ دﻳﺮ ﺟواب ﻧﻪ ڏﻧﺎﺋﻳن‪ ،‬ﺗﻪ وري ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ آﻳﺎ ھو اﻧڊﻳﺎ وﭸﻲ رھڻ ﭘﺳﻧد ڪﻧدو‪.‬‬
‫ﭤوري دﻳﺮ ﭔﻲ ﺳوﭼﻲ وراﭨﻳﺎﺋﻳن‪”:‬ﻧﻪ“‪.‬‬
‫”ﮀو ﭜﻼ؟“ ﻣون ﭘﮀﻳﺎﻣﺎﻧس ﭘﺮ ھو ﺟواب ڏﻳﺋﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻳو‪ .‬ﺷﺎﻳد ﭘﻧﮫﻧﺟن ﺧﻳﺎﻟن ﮐﻲ ﻟﻔظن ﺟو روپ‬
‫ڏﻳﺋﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻳو‪ .‬آﺧﺮ ﭔڌاﻳﺎﺋﻳن ﺗﻪ ھو ھﺗﻲ وڌﻳڪ ﺧوش آھﻲ‪.‬‬
‫‪63‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”ڪﮫڙﻳن ﮘﺎﻟﮫﻳن ڪﺮي ﺧوش آھﻳن؟“ ﻣون ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس‪ ،‬ﻣون ﮐﻲ ﺑﻪ وﻗت ﮔذارﭨو ھو‪ ،‬ﺟﻳﺳﻳن‬
‫ﻣﻧﺰل اﭼﻲ ﻋﻳد ﻣﻳﻼداﻟﻧﺑﻲ ﺟو ڏﻳﻧﮫن ھو‪ .‬ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺟﻲ رﺳﺗن ﺗﻲ ﺟﻠوس ﻟﻧﮔﮫڻ ڪﺮي ٽﺮﺋﻔڪ‬
‫ﺟﺎم ﭤﻳل ھﺋﻲ ۽ ٽﻳڪﺳﻲ آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ھﻠﻲ‪ .‬ﻏﺮﻳب ٽﺋڪﺳﻲ ڊراﺋﻳور ﻣﺮڪﻧدي‪ ،‬ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻋﻘل‬
‫ﻣوﺟب ﺳﺑب ﭔڌاﻳﺎ‪:‬‬
‫ﮔﺮﻣﻲء ۾ ڪﻳﺮ رھﻧدو‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻲ ڪﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ﮔﺮﻣﻲ ﭤﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫”ھڪ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﻣﻳﻧﮫن ﭤو ﭘوي‪ .‬اﻧڊﻳﺎ ۾‬
‫ﺑﻪ ﭤﻲ ﺗﻪ ﭤوري دﻳﺮ ﺑﻌد ۾ ﻣﻳﻧﮫن ﺷﺮوع ﭤﻳو وﭸﻲ ۽ ﻣﺰو اﭼﻳو وﭸﻲ‪ .‬ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ اﻧڊﻳﺎ ۾ ﻧوڪﺮﻳون‬
‫ڪﭤﻲ آھن؟ ھﺗﻲ ٽﺋڪﺳﻲ ھﻼﻳﺎن ﭤو‪ ،‬ﻣﺎﻟڪ ﮐﻲ ﻣﺳواڙ ڏﻳڻ ﺑﻌد ﺑﻪ ﭘﻧﺟوﻳﮫﻪ ٽﻳﮫﻪ ڊاﻟﺮ ﺑﭼن ﭤﺎ‪ .‬ﺟﻲ‬
‫ٽﺋڪﺳﻲ ھﻼﺋﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﺎن ھﺎ ﺗﻪ ﺑﻪ ﭠﻠﮫﻲ ھﭤﻳن رﮘو ﻣﺰوري ڪﺮﻳﺎن ﻳﺎ ﭘﺮاﻳون ڪﺎرون ڌوﺋﺎن ﺗﻪ ﺑﻪ‬
‫روزاﻧو ڏھﻪ ﭘﻧدرھن ڊاﻟﺮ ڪﻣﺎﺋﻲ ﺳﮔﮫﺎن ﭤو‪ .‬ﻳﺎ ﮔﺎھﻪ ڪٽڻ ﺟﻲ ﻣﺷﻳن وﭠﻲ روزاﻧو ﺳﺗن اﭠن ﮔﮫﺮ ﺟﻲ‬
‫آﮘﻧڌن ﺟوﮔﺎھﻪ ڪٽﻳﺎن ﺗﻪ ﺑﻪ وﻳﮫﻪ ڊاﻟﺮ روز ﭤﻲ وﭸن‪ .‬ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ آﺋون ﺗﻪ ﭘڙھﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻳس‪ ،‬ﭘﺮ ھﺗﻲ‬
‫ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ ﭔﺎر ﻣﻔت ۾ ﺑﮫﺗﺮ ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﻲ ﭘڙھﺎﺋﻲ ﺣﺎﺻل ڪﺮي ﺳﮔﮫن ﭤﺎ‪ ،‬ﺟو ‪) STPM‬اﻧٽﺮ( ﺗﺎﺋﻳن داﺧﻼ ۽‬
‫ﻻء اﺳڪﺎﻟﺮون آھن‪ .‬ھﺗﻲ ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ﭔﺎر ﭘڙھﻲ ڪﺎ‬ ‫ڪﺗﺎب ﻣﻔت آھن‪ .‬ان ﺑﻌد ۾ وڌﻳڪ ﺗﻌﻠﻳم ِ‬
‫ﺳﺮڪﺎري ﻧوڪﺮي درزڪو‪ ،‬واڍڪو ڌﻧڌو‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻳڪﺮي ھﻼﺋڻ ﺟﮫڙو ڪم ڪﺮي ﺳﮔﮫن ﭤﺎ‪“.‬‬
‫ﺳﻧدس ﻧﺎﻟو ﺳﺮدﻳش ڪﻣﺎر ھو‪ .‬ﻣون ﺳﺎن اﻧﮔﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ رھﻳو ھو ﭘﺮ ﺳﻧدس ﻣﺎدري زﺑﺎن‬
‫ڪﺎﻧﺎڊا ھﺋﻲ‪ -‬ﺟﻳڪﺎ ﭘڻ ﻣﻠﻳﺎﻟم‪ ،‬ﺗﺎﻣل‪ ،‬ﺗﻳﻠﮔو ﺟﻳﺎن ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ھڪ ﻣﺷﮫور زﺑﺎن آھﻲ‪.‬‬
‫ﺳﺮدﻳش ڪﻣﺎر ﺟﮫڙن ﺟﻲ وڏن ﺟو ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ اﭼڻ ﺳﺋو ﺳﺎل ﮐن اڳ ﭤﻳو‪ .‬اھو ڪو وڏو ﻋﺮﺻو‬
‫ﻧﺎھﻲ‪ .‬اﻧڊﻳﺎ‪ -‬ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﮐﺎن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ڏي ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ﭼﺮﭘﺮ ان ﮐﺎن ﺑﻪ ﭘﺮاﭨﻲ ۽ اڳ ﮐﺎن ھﻠﻧدڙ ھﺋﻲ‪ .‬ﭼﻳو‬
‫وﭸﻲ ﭤو ﺗﻪ ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﻣﻼﻳﺎ ڏي رخ ﺣﺿﺮت ﻋﻳﺳﻲٰ ﺟﻲ ﭴﻣڻ ﮐﺎن ﺑﻪ ﭔﻪ ﺳﺋو ﺳﺎل ﮐﺎن اڳ‬
‫ﺷﺮوع ڪﻳو‪ .‬ﻧﻪ ﻓﻘط ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ڏي ﭘﺮ ڏﮐڻ اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ڪﻳﺗﺮن ﻣﻠڪن‪:‬ﺑﺮﻣﺎ‪ ،‬ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ‪ ،‬ڪﻣﭘوﭼﻳﺎ‬
‫وﻏﻳﺮه ڏي ﭘڻ ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ اچ وڃ ۽ رﺳم رواج ﺗڏھن ﮐﺎن اﺛﺮ اﻧداز ﭤﻲ وﻳو ھو‪.‬‬
‫ﭼﻳو وﭸﻲ ﭤو ﺗﻪ اﻧڊي ﻣﻼﻳﺎ ۾ ﭘﮫﺮﻳن ڪﻳداح رﻳﺎﺳت ۾ ﭘﮫﺗﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ﮀو ﺟو ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺳﻣﻧڊ رﺳﺗﻲ‬
‫اچ وڃ ﭤﻳﻧدي ھﺋﻲ ۽ ﺧﻠﻳﺞ ﺑﻧﮔﺎل وارو ﺳﻣﻧڊ ٽﭘڻ ﺑﻌد ڪﻳداح رﻳﺎﺳت ﺟو ﺋﻲ اﻟﮫﻧدو ڪﻧﺎرو ۽ ﺟﺎﺑﻠو‬
‫ﭼوٽﻲء روﺣﺎﻧﻲ ڪﺷش ﭘﻳدا ڪﺋﻲ‪ .‬ھﻧن ﭘڪ‬ ‫َ‬ ‫ﻻء ڪﻳداح ﺟﺑل ﺟﻲ‬ ‫ﺣﺻو ﻧظﺮ اﭼﻲ ﭤو‪ .‬وھﻣﻲ اﻧڊﻳن ِ‬
‫ان ھﻧڌ ﮐﻲ دﻳوﺗﺎﺋن ﺟوﮔﮫﺮ ﺳﻣﺟﮫﻳو ھوﻧدو‪ .‬ڪﻳداح ﭘﻳدا ﺟﺑل ﺟﻲ ﻗدﻣن ۾ ﺳﻧﮔﺎﺋﻲ ﻣﺮﺑوڪ ڪﻳﭼل‬
‫)ﻧﻧڍي ﻣﺮﺑوڪ ﻧدي( وھﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﺗﻲ اڄ ﺑﻪ ھڪ ﻗدﻳﻣﻲ ھﻧدو ﻣﻧدر ﺟﺎ ﻧﺷﺎن ﮐﻧڊرن ﺟﻲ ﺻورت ۾‬
‫ﻣوﺟود آھن‪.‬‬
‫وﻳﺟﮫڙاﺋﻲء ۾ ‪ -‬ﺳﺋو ﺳوا ﺳﺋو ﺳﺎل ﮐن‬
‫َ‬ ‫اﺋﻳن ﻣﻧدر ﺗﻪ ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ ھﻧڌن ﺗﻲ ﻣوﺟود آھن‪ .‬ڪﻲ ﺗﻪ‬
‫اڳ ﺟﺎ ﭠﮫﻳل آھن‪ .‬ڪﻲ ﺗﻣﺎم ﻗدﻳﻣﻲ ھﻠﻧدا اﭼن‪ .‬ﻧﻪ ﻓﻘط ھﻧدن ﺟﺎ ﻣﻧدر ﭘﺮ ﺳﮐن ﺟﺎ ﮔوردوارا ﭘڻ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨﺎ آھن‪ .‬ﺗﺎزو ڪﺎﻟﮫﻪ ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ﻣﺷﮫور روڊ‪ -‬ﺟﺎﻻن ”ﻣﻧﺷﻲ ﻋﺑدﷲ“ وٽ ﭠﮫﻳل‬
‫ﺳﮐن ﺟو ﭘﻧﺞ ھﺰار وال ﮐن وڏو ﮔوردوارو ڏﺳڻ ﺟو ﻣوﻗﻌو ﻣﻠﻳو‪ ،‬ﺟﺗﻲ ھڪ ﻧوﺟوان ﭼﻳﻠﻲ ﮔﺮودﻳو‬
‫ﺳﻧﮔﮫﻪ ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ﺳﭴو ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪:‬ڪﻳداح ﮐﺎن وﭠﻲ ﺟوھور ﺗﺎﺋﻳن ﮔوردوارن ﺳﺎن ﭜﺮﻳل آھﻲ‪.‬‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺗوڙي ڏﮐڻ اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﭔﻳن ڪﻳﺗﺮن ﻣﻠڪن ۾ اڄ ﺑﻪ ھﻧدن ﺟﻲ ﺗﮫذﻳب ۽‬
‫‪64‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺗﻣدن ﺟﻲ ھﻠڪﻲ ﻳﺎ ﭼٽﻲ ﺟﮫﻠڪ ھﺮ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ رﺳم رواج ﻣﺎن ﺿﺮور ﻣﻠﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫‪65‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻼڪﺎ دي ﻣڊوي‪ -‬ھﺎﺋوس‪،‬‬

‫ﻣﻼڪﺎ ۾ اﺳﻼم ﺟﻲ آﻣد‬
‫ﭼﻳو وﭸﻲ ﭤو ﺗﻪ ﺣﺿﺮت ﻋﻳﺳﻲٰ ﺟﻲ ﭴﻣڻ ﮐﺎن ﺑﻪ اڳ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ اﭜﺮﻧدي ڪﻧﺎري ﺗﻲ ٽﻳﮫﻪ‬
‫ﮐﺎن ﻧﻧڍڙﻳون رﻳﺎﺳﺗون ﺟﻧم وﭠﻲ ﭼڪﻳون ھﻳون‪ .‬اﻧﮫن رﻳﺎﺳﺗن ﻣﺎن ھڪ ﺗن ﺳن )‪ (Tun Sun‬ﻧﺎﻟﻲ‬
‫ﺻديء ۾ ﭘﻧﺞ ﺳﺋو ﮐﺎن ﺑﻪ ﻣﭤﻲ ھﻧدو واﭘﺎري ۽ ﭔﺎوا رھﻳﺎ ﭤﻲ‪ .‬ھﻲ اھو دور ھو‬ ‫َ‬ ‫ٽﻳنء‬
‫َ‬ ‫ﭘڻ ھﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ۾‬
‫ﺟڏھن ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ﮔﭘﺗﺎ ﺳﻠطﻧت ﺷﺮوع ﭤﻲ ھﺋﻲ ۽ ﭼﻧدر ﮔﭘﺗﺎ ﭘﮫﺮﻳون‪ ،‬ﺗﺧت ﺗﻲ وﻳﭠو ھو‪.‬‬
‫ﭼﻲ‪ -‬ھﺗو )ﮘﺎڙھﻲ ڌرﺗﻲ( وارو ﻋﻼﺋﻘو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ ﺗﺎﻧﺎح ﻣﻳﺮاح ﭤو ﺳڏﺟﻲ‪ ،‬ﮀﮫﻳن‬
‫ﻧديء وٽ ﻗﺎﺋم ﭤﻳو ھو‪ .‬ﺳڀ ﮐﺎن وڌﻳڪ اھم اﻧڊﻳن رﻳﺎﺳﺗن‬ ‫َ‬ ‫ﺻدي ﻋﻳﺳوي ﺳن ۾ ڪﻳﻠﻧﺗﺎن ﻳﺎ ﺗﺮﻳﻧﮔﺎﻟو‬
‫ﻣﺎن ﻻﻧڪﺎ ﺳوڪﺎ )‪ (Lankasuka‬ھﺋﻲ ﺟﻧﮫن ﺟو راڄ ۽ دﭔدﭔو اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟﻲ ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ )ﭤﭔﻳٽ( ﺗﺎﺋﻳن‬
‫ﭘﮐڙﻳل ھو‪.‬‬
‫اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟﻲ رﻳﺎﺳت ڪﻳداح‪ ،‬ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ ڪﺎﻻح ﺳڏﺑﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ﺟﻧﮫن ﺟو ذڪﺮ ﻋﺮب‬
‫ﺻديء ﺗﺎﺋﻳن ڪﻳو آھﻲ‪ .‬ﭼﻳو وﭸﻲ ﭤو ﺗﻪ اھﺎ رﻳﺎﺳت ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﭤﺎﺋﻳﻠﻳﻧڊ‬ ‫َ‬ ‫ﻧﺎﺋﻳنء ﮐﺎن ﭼوڏھﻳن‬
‫َ‬ ‫ﺟﮫﺎزﻳن‬
‫)ﺳﻳﺎم( ۾ ھﺋﻲ‪ .‬ﺗﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ﺟون اھﻲ ﻧﻧڍﻳون ﻧﻧڍﻳون رﻳﺎﺳﺗون ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ھﺎڻ ﺧﺗم ﭤﻲ وﻳون آھن‪ .‬ﺗﻪ ﺑﻪ‬
‫اﻧﮫن ﺟﺎ ڪﺟﮫﻪ ڪﺟﮫﻪ ﺳﻳﺎﺳﻲ اﺛﺮ اڄ ﺟﻲ ﻣﺎڊرن ﻣﻠﺋﻲ رﻳﺎﺳﺗن ﺗﻲ ﻧظﺮ اﭼن ﭤﺎ‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ‬
‫ﻣﻠﺋﻲ ﺳڀ ﻣﺳﻠﻣﺎن آھن‪ .‬ﭘﺮ ﺳﻳﺎﺳت ﺟﻳﺎن ﺳﻧدن ﻣذھب ﺗﻲ ﺑﻪ ﭘﺮاﭨﻲ دور ﺟﻲ اﻧڊﻳن ﺟﻲ رﺳم رواج ﺟﺎ‬
‫اﺛﺮ ﺻﺎف ﻧﻣﺎﻳﺎن آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن ھﻧدو ھٿ ﭔڌي ﮐﻳڪﺎرﻳﻧدا آھن‪ ،‬ﺗﻳﺋن ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ رﻳﺎﺳت‬
‫ويء ﺗﻲ‬
‫َ‬ ‫ﺟﻲ راﺟﺎ ﻳﺎ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﺑﺎدﺷﺎھﻪ اﮘﻳﺎن ھٿ ﭔڌي ﺟﮫڪﻲ ﮐﻳڪﺎرﻳن‪ .‬ﺷﺮوع ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾ ٽﻲ‬
‫ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﮐﻲ اﺋﻳن ھٿ ﭔڌي ﺟﮫڪﻧدو ڏﺳﻲ ﻋﺟﻳب ﻟﮘﻧدو ھو ﺗﻪ اﺋﻳن ﺗﻪ ھﻧدو ﻣﻠﻧدا آھن‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ھﻲء ھﻧن ﺟﻲ ھڪ رﺳم آھﻲ‪ ،‬ﺟﺋﻳن اﺳﺎن وٽ ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ھﻧدو ڌرم ﺟون رﺳﻣون‬ ‫َ‬ ‫دراﺻل‬
‫ﭔڪﻲء ﺟﻲ رﺳﻣن‬ ‫َ‬ ‫رواج ۽ ﺳﺎٺ ﺳوڻ ھﻠﻧدا اﭼن‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﮘوﭠن ﺟﻲ ﻣﺮﭨﻲ ﭘﺮﭨﻲ‪،‬ﻣﮜﭨﻲ‪،‬‬
‫رواﺟن ۾‪ .‬ڪﻳﺗﺮﻳون اھڙﻳون رﺳﻣون رواج آھن ﺟن ﮐﻲ اﺳﺎن ﺗﻪ ﻣﺣﺳوس ﻧﭤﺎ ڪﺮﻳون‪ ،‬ﭘﺮ ڌارﻳﺎن‬
‫ڪن ﭤﺎ‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻗﺑﺮن ﺗﻲ ﭘڙ ﭼﺎڙھڻ‪ ،‬درﮔﺎھن ۽ ﻗﺑﺮن ﺟﻲ ﭼﺎﺋﻧﭠن ﮐﻲ ﭼﻣڻ ۽ ﺳﺟدو ڪﺮڻ‪ ،‬ﺟﮫﻧڊن ۽‬
‫ﻻء اﺳﺎن ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟﺎ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﮐﭨﻲ ﮀﺎ ﺑﻪ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﭘﻳش‬ ‫ﺗﺎﺑوﺗن اﮘﻳﺎن ھٿ ﭔڌڻ ۽ ﺧﺎڪ ﮐﺎﺋڻ وﻏﻳﺮه ﺟن ِ‬
‫ڪﺮﻳون‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻌودي ﻋﺮب ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو اﺳﺎن ﺟﻲ اﻧﮫن ﮘﺎﻟﮫﻳن ﺗﺎن ﺗﻌﺟب ﮐﺎﺋﻳن ﭤﺎ ۽ ان ﮐﻲ ﻏﻳﺮ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ‪ .‬ان ۾ ڏﭠو وﭸﻲ ﺗﻪ ﺣﻘﻳﻘت ﺑﻪ آھﻲ ﺗﻪ اھو ھڪ ﺷﺮڪ ﺟو ڪم آھﻲ‪.‬‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ھن ﭘﺎﺳﻲ‪ -‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڏور اوﭜﺮ ۽ ڏﮐڻ اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎﺋﻲ ﻣﻠڪن ۾ ﺑﻪ اھڙي طﺮح ڪﻠﭼﺮ‬
‫ﺟو ڪﻳﺗﺮﻳن ﺋﻲ ﮘﺎﻟﮫﻳن ﺗﻲ اﺛﺮ آھﻲ‪ .‬وﻳﻧدي ڪﻳﺗﺮا ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ﺟﺎ ﻟﻔظ ھﻧدي‪ ،‬ﺳﻧﺳڪﺮت‪ ،‬ﺗﺎﻣل ۽ ﭔﻳن‬
‫اﻧڊﻳن زﺑﺎﻧن ﻣﺎن ﻧڪﺗل آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ ﻣﺎﺳﺗﺮ )ٽﻳﭼﺮ( ﮐﻲ ﮔﺮو ﺳڏﻳن‪ ،‬ﻣڙس ﮐﻲ ﺳواﻣﻲ‪،‬‬
‫زال ﮐﻲ اﺳﺗﺮي‪ ،‬وزﻳﺮاﻋظم ﮐﻲ ﭘﺮڌان ﻣﻧﺗﺮي‪ ،‬ﺟﻧت ﮐﻲ ﺳﺮﮔﺎ‪ ،‬دوزخ ﮐﻲ ﻧوﮔﺎ وﻏﻳﺮه‪.‬‬
‫‪66‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺳﺎزيء ۾ ﭘڻ ﻧظﺮ اﻳﻧدو‪ .‬ڪﻳﺗﺮﻳن ﭘﺮاﭨﻳن ﻣﺳﺟدن ﺟو‬ ‫َ‬ ‫اﻧڊﻳن ﺗﮫذﻳب ۽ ﺗﻣدن ﺟو اﺛﺮ ﻣﻠﺋﻲ ﻋﻣﺎرت‬
‫ﻧﻣوﻧو ھﻧدو ﻣﻧدرن ﺟﮫڙو ﻳﺎ ﭼﻳﻧﻲ ﭘﮔوڊاﺋن ﺟﮫڙو آھﻲ‪ .‬ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ﺗﻪ ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ھﺗﻲ ﺟون‬
‫ﭘﺮاﭨﻳون ﻣﺳﺟدون ڏﻳﮐﺎرﻳون ھوﻧدﻳون ﺟن ﺟﻲ ﺑﻳﮫڪ ﮔﺟﺮات )ھﻧدﺳﺗﺎن( ﺟﻲ ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ ﻣﻧدرن ﺳﺎن‬
‫ﺳﺎزيء ۾ ﻗدﻳم ﭼﻳﻧﻲ ﻋﻣﺎرﺗن ﺳﺎن ﺑﻪ ﻣﻠن ﭤﻳون‪ ،‬ﺟو ﭼﻳﻧﻳن ﺟو‬ ‫َ‬ ‫ﻣﻠﻲ ﭤﻲ‪ .‬ڪﻲ ڪﻲ ﻣﺳﺟدون ﻋﻣﺎرت‬
‫ﭘوء آﻳو‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻪ ھﺗﻲ ھﻧدو ڌرم ھو‬‫ﺑﻪ ھن ﻣﻠڪ ﺗﻲ ﺻدﻳن ﮐﺎن اﺛﺮ ھﻠﻧدو اﭼﻲ‪ .‬اﺳﻼم ﺗﻪ ھﺗﻲ ﮔﮫﭨو ﮔﮫﭨو ِ‬
‫ﻳﺎ ﭔڌ ڌرم ۽ ڪﺟﮫﻪ ﻋﻳﺳﺎﺋﻳت‪ -‬ﺟﻳﺋن ﭘﺎڻ وٽ ﻣﺣﻣد ﺑن ﻗﺎﺳم ﮐﺎن اڳ‪ ،‬ﮔﻠﮔت ﮐﺎن ﺳﻠﮫٽ ﺗﺎﺋﻳن ۽‬
‫ﻧﺻﺮﭘور ﮐﺎن ﺟوڌﭘور ﺗﺎﺋﻳن ھو‪.‬‬
‫ﺻديء ڌاري ﻋﺮب ﻣﻠڪن ﮐﺎن اﻳﻧدڙ واﭘﺎرﻳن ﭘﮐﻳڙﻳو‪ ،‬ﻳﻌﻧﻲ ان‬ ‫َ‬ ‫ﭘﻧدرھﻳنء‬
‫َ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ اﺳﻼم ھﺎڻ‬
‫ﮐﺎن ﮀﮫﻪ ﺳﺋو ﺳﺎل ﮐن ڪﻲ ﻣس ﭤﻳﺎ آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ۾ ﭘﮫﺮﻳن اﺳﻼم ﺳﻧڌ ۾ آﻳو‪ ،‬اھڙي طﺮح ھن‬
‫ﺻديء ﺗﺎﺋﻳن ﺗﻪ ھن ڏﮐڻ‬
‫َ‬ ‫ﭘﺎﺳﻲ اﺳﻼم ﭘﮫﺮﻳن ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ۽ ﻣﻼڪﺎ رﻳﺎﺳت ۾ آﻳو‪ .‬ﺗﻳﺮھﻳن ﭼوڌھﻳن‬
‫اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎ واري ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ -‬ﻳﺎ ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ڪﺎ اھﻣﻳت ﺋﻲ ﻧﻪ ھﺋﻲ‪ .‬ڪﻧﮫن ﮐﻲ ﺑﻪ ﻣﻼڪﺎ ﻳﺎد‬
‫ﻧﻪ ھو ۽ ﻧﻪ ڪﻧﮫن ﺳﻣﺟﮫﻳو ﭤﻲ ﺗﻪ ڪو ﻣﻼڪﺎ اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ اھم ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ۽ ﺷﮫﺮ ﭤﻲ ﭘوﻧدو‪.‬‬
‫ﺳﺮي وﺟﺎﻳﺎ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﻣﺎﺗﺮي ﺳﻠطﻧت‪ ،‬ﻣﺎﺟﺎ ﭘﺎھت ﻧﺎﻟﻲ ﺟﺎوا ﺟﻲ ﻣﺷﮫور ﺳﻠطﻧت‪ ،‬ﻳﺎ ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ﺟﻲ‬
‫ﺳﻳﺎم ﺷﮫﻧﺷﺎھﻳت ھن ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟون ﻣﺷﮫور ﺣڪوﻣﺗون ھﻳون‪ .‬ﺟن ﺟون اوﺳﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺟون ﺑﺎﻗﻲ‬
‫رﻳﺎﺳﺗون زﺑﺮدﺳت ھﻳون ۽ ﺟن ﮐﻳن ڏن‪:‬ڏﻧڊ‪ ،‬ڍل ۽ ٽﺋڪس ﭤﻲ ڏﻧو‪ .‬اھڙﻳن ﺋﻲ رﻳﺎﺳﺗن ﻣﺎن ھڪ‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ اﻧڊﻳن رﻳﺎﺳت ﺗﻣﺎﺳڪ ‪ Tumasik‬ﻧﺎﻟﻲ ھﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ﺳﻣﺎﺗﺮي ﺣﺎڪم راﺟﺎ‬
‫ﺻديء ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ﭘﻧﺎھﻪ ورﺗﺎﺋﻳن‪ ،‬ﻣﻼڪﺎ‬ ‫َ‬ ‫ﻻء ﭼوڏھﻳن‬‫ﭘﺮاﻣﻳﺳورا ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ رﻳﺎﺳت ﮐﻲ آزاد ڪﺮاﺋڻ ِ‬
‫ﺻديء ۾ ﻣﮫﺎﭨن ﺟو ھڪ ﻧﻧڍڙو ﮘوٺ ھو‪ .‬راﺟﺎ ﭘﺮاﻣﻳﺳورا ﻣﻼڪﺎ ۾‬ ‫َ‬ ‫اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ﭼوڏھﻳن‬
‫رھﻲ آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ھڪ ﻧﻧڍڙي ﺣڪوﻣت ﻗﺎﺋم ڪﺋﻲ‪.‬‬
‫ﭘوء وڌڻ وﻳﺟﮫڻ ﺷﺮوع ڪﻳو‪.‬‬ ‫ھن ﺷﮫﺮ ﻣﻼڪﺎ ﺟﺗﻲ آﺋون رھﻳل آھﻳﺎن‪ ،‬دراﺻل ان دور ﮐﺎن ِ‬
‫راﺟﺎ ﭘﺮاﻣﻳﺳورا ﺟﻲ اﭼڻ ﮐﺎن اڳ ﺗﺎﺋﻳن ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ ھو‪ .‬ﭘوِء ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي ﺳﻧدس ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺻديء ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ﺗﺎﺋﻳن ﺳﻳﺎﺳت‬ ‫َ‬ ‫ﻣﺷﮫور ﭤﻳو ﺗﻪ ﺷﮫﺮ ﺟون ﻣﺎرڪﻳٽون ۽ ﺑﺎزارﻳون ﺑﻪ ۽ ﭘﻧڌرھﻳن‬
‫ﺗوڙي وﭨﺞ واﭘﺎر ۾ ﺳﭴﻲ ڏﮐڻ اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﻼڪﺎ ﺟو ڌاڪو ﭴﻣﻲ وﻳو‪ -‬ﻧﻪ ﻓﻘط ﻣﻼﻳﺎ ۾ ﭘﺮ ﺳﭴﻲ‬
‫ڏﮐڻ اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﻼڪﺎ ﺟو ﻧﺎﻟﻳﺮو ﭤﻳﻧدو وﻳو‪ .‬واﭘﺎر ۽ ﺳﻳﺎﺳت ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ اﺳﻼم ﭘﮐڙﺟڻ‬
‫ﺟو ڪم ﺑﻪ ﻣﻼڪﺎ ﮐﺎن ﺋﻲ ﺷﺮوع ﭤﻳو‪ .‬ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن ﮐﺎن اﻳﻧدڙ ﺟﮫﺎزﻳن ۽ واﭘﺎرﻳن ﺟﻲ اﭼڻ ڪﺮي اﺳﻼم‬
‫ﺻديء ﺟﻲ ﺷﺮوع ﺗﺎﺋﻳن اﻧڊﻳﺎ ۾ ﺑﻪ اﺳﻼم ﭘﮐڙﺟﻲ ﭼڪو ھو‪ .‬ﻣﺣﻣد ﺑن ﻗﺎﺳم‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻲ ﺗﺑﻠﻳﻎ ﭤﻲ‪ ،‬ﭘﻧڌرھﻳن‬
‫‪713‬ع ڌاري ﺳﻧڌ ﺗﻲ ﺣﻣﻠو ڪﻳو‪ ،‬ان ﺑﻌد آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ اﺳﻼم ﺳﭴﻲ ﻧﻧڍڙي ﮐﻧڊ ۾ ﭘﮐڙﺟﻲ وﻳو‪ ،‬۽‬
‫ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ اوﭜﺮ ﺑﻧﮔﺎل ۽ ﭔﻳن ھﻧڌن ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ اﻳﻧدڙ ﻣﺳﻠﻣﺎن وﭨﺟﺎرن ﭘڻ اﺳﻼم ﮐﻲ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن‬
‫ﺳﺎن ڪﺎﻓﻲ ﻣﺗﻌﺎرف ڪﺮاﻳو‪.‬‬
‫ﻣﻼڪﺎ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﻳﺎ ﻣﻼڪﺎ‪ -‬ﻧﺎر ﺟﻳﺗﺮو اڄ ﻣﺷﮫور آھﻲ‪ ،‬اوﺗﺮو ﺋﻲ ﺗﻧﮫن دور ۾ ھﺋو‪ .‬ﮀﺎڪﺎڻ ﺟو‬
‫ﺟﺎﮔﺮاﻓﻲء ﺟﻲ ﺧﻳﺎل ﮐﺎن اھڙي ﭘوزﻳﺷن آھﻲ ﺟو ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن آﻓﺮﻳڪﺎ ۽ ﻳورپ ﮐﺎن‬ ‫َ‬ ‫ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ‬
‫ﭼﻳن‪ ،‬ﺟﭘﺎن وﻳﻧدر ﺟﮫﺎز ﻳﺎ ﭼﻳن ﮐﺎن واﭘس اﻳﻧدڙ ﺟﮫﺎز ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﻣﺎن ﺋﻲ ﻟﻧﮔﮫﻧدا ھﺋﺎ‪.‬‬
‫‪67‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫اﭘﺮﻳل ﮐﺎن ﺳﻳﭘٽﻣﺑﺮ ﺗﺎﺋﻳن ﺟﻳڪﻲ ﺧﻠﻳﺞ ﺑﻧﮔﺎل ۽ ھﻧدي ﺳﻣﻧڊ ۾ ﭼوﻣﺎﺳﻲ ﺟون ھواﺋون ﻟﮘن ﭤﻳون‪،‬‬
‫اﻧﮫن ﺟﻲ زور ﺗﻲ ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن‪ ،‬دﻳﺑل‪ ،‬ﭜوڄ‪ ،‬ڪﭿ‪ ،‬ﮔوا‪ ،‬ﺑﻣﺑﺋﻲ‪ ،‬ﻣدرس‪ ،‬ﭼٽﮔﺎﻧگ‪ ،‬ڪﻠڪﺗﻲ‪ -‬ﭔﻳن ﻧﻧڍي‬
‫ﻻء ﻧڪﺮﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ﺳﻳﭘٽﻣﺑﺮ ﺗﺎﺋﻳن ﺟﮫﺎز اﭼﻲ ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر‬ ‫ﮐﻧڊ ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھن ﮐﺎن ﺳڙھن وارا ﺟﮫﺎز ﭼﻳن ِ‬
‫ﭘوء وري آڪٽوﺑﺮ ﮐﺎن ﻣﺎرچ ﺗﺎﺋﻳن‬ ‫۾ ﻣﻧﺰل اﻧداز ﭤﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ڪﺟﮫﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ اﺗﻲ ﺋﻲ ڏي وٺ ڪﺮي ِ‬
‫ﻟﮘﻧدڙ اﺑﺗﻲ طﺮف وارﻳن ھواﺋن ذرﻳﻌﻲ واﭘس وطن وﻳﻧدا ھﺋﺎ ﻳﺎ ﮀﮫﻪ ﻣﮫﻳﻧﺎ ﮐن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺷﮫﺮن ۾‬
‫ﺗﺮﺳﻲ ﻓﺮﺣت وﭠﻧدا ھﺋﺎ ۽ ﭘﻧﮫﻧﺟن ڪﺎٺ ﺟﻲ ﺟﮫﺎزن ﺟون ﻣﺮﻣﺗون ڪﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ﭔﻳﻠن ڪﺮي ﻣﻼڪﺎ ۾‬
‫ڪﺎٺ ﭼﭘﺮ ﺳﺳﺗﻲ ھﺋﻲ ۽ ﻣﭘﻳن ﺟو ﺗﻳل‪ ،‬ﭘﺎم ۽ ﻧﺎرﻳل ﺟو ﺗﻳل ﭘڻ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺳﺎن ھو ﭘﻧﮫﻧﺟن ﭔﻳڙن ﮐﻲ ﻣک‬
‫ﭘوء ﭔﺋﻲ ﺳﺎل اﭘﺮﻳل ﮐﺎن ﺳﻳﭘٽﻣﺑﺮ ﺗﺎﺋﻳن ﻟﮘﻧدڙ ﭼوﻣﺎﺳﻲ ھواﺋن ﺟﻲ زور ﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ ﮐﺎن‬ ‫ڏﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ِ .‬‬
‫اﮘﻳﺎن ﭼﻳن ھﻠﻳﺎ وﻳﻧدا ھﺋﺎ‪) .‬ھﻲ ﭼوﻣﺎﺳﻲ ‪ Monsoon‬ﺟون اھﻲ ھواﺋون آھن ﺟﻳڪﻲ ﭘﺎڻ وٽ ﺳﻧڌ ۾‬
‫ﻻء ﭼﺋﺑو آھﻲ ﺗﻪ ڏﮐڻ ﮀوٽ ﭘﻳو ﻟﮘﻲ ﻳﺎ اﻧﮫن ھواﺋن‬ ‫ﺟوﻻء ۽ آﮔﺳٽ ﺟﻲ ﻣﮫﻳﻧن ۾ ﻟﮘﻧدﻳون آھن‪ ،‬ﺟن ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﭘڻ‬
‫ﮐﺎن اڳ ﭼﺋﺑو آھﻲ ﺗﻪ ڏﮐڻ ﻟﮘﻲ ﺗﻪ ﮔﺮﻣﻳن ﺟو زور ﭜﭴﻲ‪(.‬‬
‫اھڙيء طﺮح ﭼﻳﻧﻲ ﺟﮫﺎزي ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن ۽ اﻧڊﻳﺎ ڏي وﻳﻧدا ھﺋﺎ ﺗﻪ واٽ ﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ ۾ ﺋﻲ داﭔو ڪﻧدا‬ ‫َ‬
‫ھﺋﺎ‪ .‬ﭔﻧﮫﻲ ﭘﺎﺳن ﺟﺎ ڪﻳﺗﺮا ﺟﮫﺎزي ﺗﻪ ھڪ ﭔﺋﻲ ﺟﻲ ﻣﻠڪن ۾ وﭸڻ ﺑدران ﻣﻼڪﺎ ۾ ﺋﻲ ھڪ ﭔﺋﻲ‬
‫ﺳﺎن ﺳودا ڪﺮي ﻣﺎل ﮐﭘﺎﺋﻲ ﻳﺎ ﺑدﻻﺋﻲ واﭘس وطن ڏي ورﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ اھو ﺋﻲ ‪Transhipment‬‬
‫ﺟو ڪم ﭤﻳﻧدو ھو ﺟﻳڪو اﭴڪﻠﮫﻪ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ۾ ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﭘﺮ ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﻣﻼڪﺎ اڄ ﺟﻲ‬
‫ﺳﻧﮔﺎرﭘور ﮐﺎن ﺑﻪ وڌﻳڪ اھﻣﻳت رﮐﻲ ﭤﻲ ۽ اھڙي طﺮح ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﻣڊوي ھﺎﺋوس ﻳﺎ ھﺎف وي‬
‫ھﺎﺋوس ﭘڻ ﺳڏﺑﻲ ھﺋﻲ‪.‬‬
‫اﻧڊﻳﺎ‪ ،‬ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن ۽ ﭼﻳن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻳورپ ﮐﺎن ﭘڻ ﺟﮫﺎز اﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ﻣﺧﺗﻠف ﻳورﭘﻲ ﺷﻳون‬
‫ﭼﻳﻧﻲء ﺗﻲ ﻳورﭘﻳن ﺟو‬
‫َ‬ ‫وڪﭨﻲ ﻣﺳﺎﻻ وﭠﻲ وﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﻟوﻧﮔن‪ ،‬ڪﺎرن ﻣﺮﭼن‪ ،‬ﭰوٽن‪ ،‬دال‬
‫ﻣﺎرو ھو‪ .‬ھﻲ اھﻲ ڏﻳﻧﮫن ھﺋﺎ ﺟڏھن اﭸﺎ رﻳﻔﺮﻳﺟﺮﻳٽﺮ ﺟﻲ اﻳﺟﺎد ﻧﻪ ﭤﻲ ھﺋﻲ ۽ ﻣﺎﭨﮫو ﮔوﺷت ﮐﻲ رﮐڻ‬
‫ﭘﮀﺎء ۾ ﻟذت ۽ ﺧوﺷﺑو آﭨڻ ﺧﺎطﺮ ﻟوڻ‪ ،‬ﻣﺮﻳن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ﻻء ﻣﺳﺎﻻ ھﭨﻲ ﺳڪﺎﺋﻳﻧدا ۽ ﺳﻧڌﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬وﻳﺗﺮ رڌ‬ ‫ِ‬
‫ﭘﻼﺟﻳﺮيء ﺗﺎﺋﻳن‪ ،‬ﻣﺳﺎﻟن ﺟﻲ ﺿﺮورت ڏﻳﻧﮫون ڏﻳﻧﮫن وڌﻧدي رھﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫)ڪﺎرﻳن ﻣﺮﭼن( ﮐﺎن ﻟوﻧگ‪،‬‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ﻣﻼڪﺎ ۾ ﺟﻧﮫن اﺳﻼم ﭘﮐﻳڙﻳو ﺳو ﻋﺮﺑﺳﺗﺎن ۽ ھﻧدﺳﺗﺎن ﮐﺎن اﻳﻧدڙ واﭘﺎرﻳن ۽ ﺟﮫﺎزﻳن ۽‬
‫ڪﺟﮫﻪ ڪﺟﮫﻪ ﺗﺑﻠﻳﻐﻲ ﺟﻣﺎﻋﺗن ﺟﻲ ڪﺮي‪ ،‬ﭘﮫﺮﻳن ﻣﻼڪﺎ ۾‪ ،‬ان ﺑﻌد ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﭔﻳن رﻳﺎﺳﺗن ۾‬
‫اﺳﻼم ﭘﮐڙﻳو ۽ ان ﺳﺎن ﮔڏوﮔڏ ﭘﺮﻳﺎن اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﭔﻳن رﻳﺎﺳﺗن ۾ اﺳﻼم ﭘﮐڙﻳو ۽ ان ﺳﺎن ﮔڏوﮔڏ ﭘﺮﻳﺎن‬
‫ﺑﺎﻟﻲء ۾ وﭸﻲ ﺑﭼﻳﺎ آھن‪.‬‬
‫َ‬ ‫اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ڏﮐڻ ﻓﻠﭘﻳن‪ ،‬ڏﮐڻ ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ طﺮف ﭘڻ‪ ،‬ھﺎڻ ھﻧدو ﭘوﭴﺎ ۽ ﻋﻘﻳدا ﻓﻘط‬
‫ﻣت ۽ ﺳﺎزﮔﺎر ﺣﺎﻟﺗون‬‫ﻻء ﻗدرت ﺻﺣﻳﺢ َ ِ‬ ‫راﺟﺎ ﭘﺮاﻣﻳﺳورا ﮐﻲ ﻣﻼح ۾ ﺻﺣﻳﺢ طﺮح راڄ ڪﺮڻ ِ‬
‫ڏﻧﻳون‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﻣطﺎﺑق ھن ﻳڪدم ﭼﻳن ﺟﻲ ﻣدد ﺣﺎﺻل ڪﺮي ورﺗﻲ‪ ،‬ﭼﻳﻧﻲ ﺟﮫﺎزﻳن ﺟﻲ اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾‬
‫ڏﮐڻ اﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ۾ اچ وڃ وڌي رھﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ان ڏس ۾ ﭼﻳﻧﻲ اﺋڊﻣﺮل ﭼﻳﻧگ‪ -‬ھو‪ ،‬ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو‬
‫‪1409‬ع ۾ ﻣﻼڪﺎ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﮔﮫﻣڻ آﻳو‪ .‬ان ﺑﻌد وري‪1414‬ع ۾ آﻳو‪ .‬اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﭼﻳن اوﺳﻲ ﭘﺎﺳﻲ‬
‫ﻻء راﺟﺎ‬‫ﺟﻲ رﻳﺎﺳﺗن ﮐﺎن ﺗﻣﺎم طﺎﻗﺗور ھو‪ ،‬ان ڪﺮي ﭼﻳﻧﻲ ﺣڪوﻣت ﮐﻲ ﺳﺎﻟﻳﺎﻧو ڏن ڏﻳڻ ِ‬
‫ﻻء‬
‫اﻧﮫﻲء ﻣﭸﺗﺎ ﺟﻲ ﺑدﻟﻲ ۾ ﻣﻼڪﺎ ﮐﻲ دﺷﻣن ﺟﻲ ﺣﻣﻠﻲ ﮐﺎن ﺑﭼﺎﺋڻ ِ‬ ‫َ‬ ‫ﭘﺮاﻣﻳﺳورا ﭘﺎڻ ﭼﻳن ھﻠﻲ وﻳو‪.‬‬
‫‪68‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘﭠﭜﺮاﺋﻲء ۽ ڏڍ ڪﺮي‬
‫َ‬ ‫اھڙيء طﺮح ڪﻳﺗﺮﻳن ﺋﻲ ٽﮫﻳن ﺗﺎﻳﺋن ﭼﻳن ﺟﻲ‬‫َ‬ ‫ﭼﻳﻧﻲ ﺣڪوﻣت واﻋدو ڪﻳو‪.‬‬
‫راﺟﺎ ﭘﺮاﻣﻳﺳورا ﺟﻲ ﺳﻠطﻧت ﺟو ﻧﺎﻟو ﺑﻪ ﻧﻪ وﭠﻧدﻳون ھﻳون‪ .‬ﺧﺎص ڪﺮي ﭜﺮ واري ﺳﻳﺎم )ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ(‬
‫ﺑﭼﺎء ۽ ﺳڪون ڪﺮي ﻣﻼڪﺎ ۾ ﺑﻲ ﺧوف ﺧطﺮ ھڪ ﺋﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﺣڪوﻣت‪ ،‬ﮘڙﭔڙ ﮐﺎن‬
‫ﺗﺮﻗﻲء ۾ ﺑﻪ ﺗﻪ ﺳﻳﺎﺳﻲ‬‫َ‬ ‫ﺣڪوﻣت ھﻠﻧدي رھﻲ‪ .‬ﺟﻧﮫن ڪﺮي ﻣﻠڪ ﺳﮐﻳو ﺳﺗﺎﺑو ﭤﻳﻧدو رھﻳو‪ -‬واﭘﺎري‬
‫ﭘﮐﻳڙ ۽ ﺣڪوﻣت ۾ ﺑﻪ‪ .‬ﻣﻼڪﺎ ﺣڪوﻣت ﺟون ﺣدون وڌڻ ﺳﺎن ﮔڏوﮔڏ اﺳﻼم ۾ وڌﻧدو وﻳو‪ -‬ﺧﺎص‬
‫ڪﺮي ﻣظﻔﺮ ﺷﺎھﻪ ﺟﻲ ﺣڪوﻣت )‪ (1446-59‬۾‪ .‬ﻣظﻔﺮ ﺷﺎھﻪ ھﻧدو راﺟﺎ ﭘﺮاﻣﻳﺳورا ﺟو ﭘوٽو ھو‪.‬‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﺗن ﭘﻳﺮاق ﮐﻲ ﻣﻼڪﺎ ﺟو وزﻳﺮاﻋظم )ﺑﻧداھﺎرا(‬ ‫َ‬ ‫‪1456‬ع ۾ ﻣظﻔﺮ ﺷﺎھﻪ ھڪ ﺗﻣﺎم ﻗﺎﺑل‬
‫ﻣﻘﺮر ڪﻳو‪ .‬ﺳﻧدس ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺳﻳﺎﻣﻳن )ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ وارن( ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ ﺣﻣﻠو ڪﻳو ﺟن ﮐﻲ ﺗن ﭘﻳﺮاق ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﻟڙاﺋﻲء ۾ ﺷڪﺳت ڏﻳﺋﻲ ﻣﻼڪﺎ ﮐﻲ ﺑﭼﺎﻳو‪ ،‬ﺗن ﭘﻳﺮاق‬ ‫َ‬ ‫ﺑﮫﺎدري ۽ﻋﻘل ﺳﺎن ﺟوھور وٽ ﺳﺧت ﺑﺣﺮي‬
‫ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﻣﻼڪﺎ ﺟو ﺳﻠطﺎن ﻧﻪ ﺑﭨﻳو‪ ،‬ﭘﺮ اٽڪل ﭼﺎﻟﻳﮫﻪ ﺳﺎل‪1456 :‬ع ﮐﺎن ‪1498‬ع ﺗﺎﺋﻳن ﺣڪوﻣت‬
‫ﺟون واﮘون ﺳﻧدس ﺣواﻟﻲ ھﻳون‪ .‬ﭘﻳﺮاق رﻳﺎﺳت اﮘﮫﻳن ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭤﻲ ﭼڪﻲ ھﺋﻲ ۽ ‪1460‬ع ۾ ﻣﻼڪﺎ‬
‫ھڙيء طﺮح ﭘﮫﺎﻧگ رﻳﺎﺳت ﺟﻳڪﺎ ﺳﻳﺎم )ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ( ﺟﻲ ﻗﺑﺿﻲ ۾ ھﺋﻲ‪ .‬ﺳﺎ ﭘڻ‬ ‫َ‬ ‫ﺟو ﺣﺻو ﭤﻲ رھﻲ‪ .‬ا‬
‫اھڙيء طﺮح‬
‫َ‬ ‫ﻣﻼڪﺎ وارن ﻓﺗﺢ ڪﺋﻲ‪ -‬۽ اﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﺑﻪ ﭘﻳﺮاق رﻳﺎﺳت واﻧﮔﺮ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭤﻳڻ ﻟﮘﺎ‪.‬‬
‫ﺗﺮﻳﻧﮔﺎﻧو رﻳﺎﺳت ﺟﻲ اﺗﺮ ﺗﺎﺋﻳن ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟو ﻣذھب اﺳﻼم ﭤﻲ وﻳو‪ .‬ڏﮐڻ ﻣﻼﻳﺎ ﮐﻲ ﭘڻ ﻣﻼڪﺎ‬
‫ﺳﻠطﻧت ﺟو ﺣﺻو ﺑﭨﺎﻳو‪ .‬ﺳﻣﺎﺗﺮا )ﺟﻳڪو اﭴڪﻠﮫﻪ اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟو ھڪ ﭔﻳٽ آھﻲ( ﺟون اھﻲ ﻧدﻳن‬
‫ﭘﺎﭨﻲء رﺳﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ ﺳﺎن وﭨﺞ واﭘﺎر ﺟﻲ ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ ﮘﻧڍﻳل ھﻳون ﺳﻲ ﭘڻ‬ ‫َ‬ ‫وارﻳون رﻳﺎﺳﺗون ﺟﻳڪﻲ‬
‫ﻻء ‪1477‬ع ۾ ﺣﺎﺻل ڪﻳون وﻳون‪1474 .‬ع ۾ ﻣﻼﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﺷﮫور رﻳﺎﺳت ڪﻳداح‬ ‫ﻣﻼڪﺎ ﺳﻠطﻧت ِ‬
‫ﺟو ﺳﻠطﺎن ﭘڻ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﺑﭨﻳو‪.‬‬
‫ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ھﺎڪ ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي ﻳورپ ﺗﺎﺋﻳن ھﻠﻲ وﻳﺋﻲ‪ ،‬ﺟن ﺟﻲ ھن ﭘﺎﺳﻲ ﭤﻳﻧدڙ ﻣﺳﻠﻣﺎن ۾‬
‫ﺻديء ﮐﺎن ﻣﺷﺮق ﺟﻲ ﻣﻠڪن ﺟﺎ‬ ‫َ‬ ‫ﮔﮫﭨﻲ دﻟﭼﺳﭘﻲ ۽ ڪﺮڙي اک ھﺋﻲ‪ .‬ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﺟﻳڪﻲ ﮔذرﻳل‬
‫رﺳﺗﺎ ﮘوﻟڻ ۽ ﭘﮫﭼڻ ﮐﺎن ﻣﺷﮫور ﭤﻲ ﭼڪﺎ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺳﻲ ‪1509‬ع ۾ ﻣﻼڪﺎ ﭘﮫﺗﺎ‪ .‬ﭘورﭼو ﮔﻳﺰ ﭘﮫﺮﻳﺎن‬
‫ﻳورﭘﻲ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺟن ﺳﻣﻧڊ رﺳﺗﻲ ڪﻳپ آف ﮔڊ ھوپ ٽﭘﻳو‪1488 .‬ع ۾ ھڪ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ھﻣﺮاھﻪ‬
‫ﺑﺎرﭤوﻟوﻣﻳو‪ -‬دﻳﺎز ڪﻳپ آف ﮔڊ ھوپ ٽﭘﻲ وري اﺗﺎن ﺟو اﺗﺎن واﭘس ﭘورﭼوﮔﺎل ﻣوٽﻲ وﻳو‪ .‬ان ﺑﻌد‬
‫‪1498‬ع ۾ واﺳڪو ڊﻳﮔﺎﻣﺎ ڪﻳپ آف ﮔڊ ھوپ ٽﭘﻲ‪ .‬ھﻧدي ﺳﻣﻧڊ ﺟو ﺣﺻو ۽ ﻋﺮﺑﻲ ﺳﻣﻧڊ ﻟﺗﺎڙي ڏﮐڻ‬
‫ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺷﮫﺮ ڪﺎﻟﻳڪٽ ۾ ﭘﮫﺗو ھو‪ .‬ان ﺑﻌد ھو اﮘﺗﻲ وڌڻ ﺟو ﺳوﭼڻ ﻟﮘﺎ ۽ ﻣﻼڪﺎ ۾ ‪1509‬ع ۾‬
‫ﺟڏھن ﭘﮫﺮﻳون ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﭘﮫﺗو ﺗﻪ ﻣﺎﭨﮫن ﺗڏھن ﺋﻲ ﭼﻳو ﺗﻪ ھﺎﭨﻲ ﻳورﭘﻲ ﻣﺎﭨﮫو اﺳﺎن ﺟو ﻣﻠڪ ۽ ﻣﺎﭨﮫو‬
‫ڏﺳﻲ وﻳﺎ اھن‪ ،‬ﺳو ھﺎڻ ﺧﺑﺮﻧﺎھﻲ‪ .‬واﻗﻌﻲ ﭤﻳو ﺑﻪ اﺋﻳن ﺟﻳﺋن ھﻧد‪ ،‬ﺳﻧڌ‪ ،‬ﭘﻧﺟﺎب‪ ،‬ﺳﻠون ۾ ﻳورﭘﻲ ﻣﺎﭨﮫن ۽‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰن ڪﻳو‪.‬‬
‫وء ﺳوڪوﺗﺮا ﭔﻳٽ ۽ ھﺮﻣﺰ‬ ‫‪1510‬ع ۾ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺷﮫﺮ ﮔوا ﺗﻲ ﻗﺑﺿو ڪﻳو‪ ،‬ﭘ ِ‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻗﺑﺿﻲ ۾ آﻧداﺋون )ﻋدن ﺳو ﺳﻧدن ور ﻧﻪ ﭼڙھﻳو ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ڪوﺷش ڏاڍي ڪﻳﺎﺋون( ان ﺑﻌد‬
‫ﻻء ھﺎڻ ﮐﻳن ﻓﻘط ﻣﻼڪﺎ ﭤﻲ ﮐﺗو‪.‬‬ ‫ﭼﮜﻲء طﺮح ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ور ۾ آﭨڻ ِ‬
‫َ‬ ‫ﻣﺷﺮق ﺟﻲ واﭘﺎري اڏن ﮐﻲ‬
‫‪69‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”ﮔوار ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ﻣﻼڪﺎ ﻣﻧﺟﮫﻪ“‬

‫ﮀوڪﺮيء ﺟﻲ ﻋﺷق ﺟو ﻧﺗﻳﺟو“‬
‫َ‬ ‫”‬
‫ﻻء ﺳورھن‬ ‫‪1511‬ع ۾ ﭼوﻣﺎﺳﻲ ﺟﻲ ھواﺋن ﺳﺎن ﮔڏ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ ﺣﻣﻠﻲ ڪﺮڻ ِ‬
‫ﺟﮫﺎزن ۽ ﻳﺎرﻧﮫن ﺳﺋو ﺳﭘﺎھﻳن ﺟﻲ ﻟﺷڪﺮ ﺳﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺗﻲ ﺣﻣﻠو ڪﻳو‪ .‬اﻧﮫن ﻳﺎرھن‬
‫ﺳﺋو ﺳﭘﺎھﻳن ۾ اٺ ﺳﺋو ﺳﻧدن ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﭘﻧﺞ ﺳﺋو ﮐن ﻣﻠﺑﺎري ﺟﻳڪﻲ ھن واٽ ﺗﺎن )ﭘڪ‬
‫ﻻء ھﻧن وٽ ﺑﮫﺎﻧو اڳ ﺟو ھو‪ .‬ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﺟڏھن ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو ‪1509‬ع‬ ‫ﮔوا ﻣﺎن( ﮐﻧﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ھن ﺣﻣﻠﻲ ِ‬
‫۾ ﻣﻼڪﺎ آﻳﺎھﺋﺎ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﮐﻳن ﮔوار ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ﺳﻣﺟﮫڻ ۽ ﺳڏڻ ﻟﮘﺎ‪ -‬ﺟو ان ﮐﺎن اڳ ﺑﻧﮔﺎل ﺟﻲ‬
‫ڪﻧﺎري ﮐﺎن آﻳل ﺳڀ اﻧڊﻳن ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ﺳڏﺑﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ھﻲ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺑﻧﮔﺎل ﺟو ڪﻧﺎرو ۽ ﺧﻠﻳﺞ ﺑﻧﮔﺎل‬
‫ﺳﻼﻣﺗﻲء ۽ ﺳﻧوت وارو ھو‪.‬‬‫َ‬ ‫)ﺳﻣﻧڊ( ﻟﺗﺎڙي ھﺗﻲ آﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ﺟو ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ اھو رﺳﺗو وﻳﺟﮫو ۽ وڌﻳڪ‬
‫ان رﺳﺗﻲ ﺟﺎ ﺳوﻧﮫﺎن ﺑﻪ ﺳوﻻ ﻣﻠﻲ وﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ﻣدراس‪ ،‬ڪوﭼﻳن‪ ،‬ﺑﻣﺑﺋﻲ‪ ،‬ﮔوا ﻳﺎ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻲ‬
‫ٽﺮڪوﻣﺎﻟﻲء ﮐﺎن ﺳڌو اﭼڻ ۾ ڏﻳﻧﮫن ﺑﻪ ﻟﮘﺎ ﭤﻲ ﺗﻪ ﺳﺎﻣوﻧڊي ڏاﮐڙا ﺑﻪ ﮔﮫﭨﺎ ھﺋﺎ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ڪوﻟﻣﺑو ﻳﺎ‬
‫ﭼﻳو وﭸﻲ ﭤو ﺗﻪ ﺷﺮوع ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﺗﻌﺟب ﻣﺎن اﻧﮫن ﺳﻔﻳد ﺑﻧﮔﺎﻟﻳن ) ‪White‬‬
‫‪ -(Bengalis‬ﻳﻌﻧﻲ ﭘورﭼﺎﮔﺎﻟﻳن ﮐﻲ وﻳﺟﮫو وﻳﺟﮫو اﭼﻲ ڏﺳڻ ﻟﮘﺎ‪ .‬ﺳﻧدن ﻧﺎﺳﻲ ﭜورﻳون ڏاڙھﻳون ھﭤن‬
‫ﺳﺎن ﮀﮫڻ ﻟﮘﺎ‪ .‬ﺧﻳﺮ ﺳﺎﺋﻳن ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ﺳﺎدﮔﻲ ۽ اﭔوﺟﮫﺎﺋپ ﻣﺎن ﻓﺎﺋدو وﭠﻲ ھﻲ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ‬
‫ﻣﻼڪﺎ ۾ دﻳﺮو ﭴﻣﺎﺋڻ ﻟﮘﺎ ۽ ﭔﻳن ﮐﻲ ﺑﻪ ﭘورﭼو ﮔﺎل ﻣﺎن ﮔﮫﺮاﺋﻳﻧدا وﻳﺎ‪ .‬ﺳﻧدن اھﻲ ﺣﺎل ڏﺳﻲ ﻣﻼڪﺎ‬
‫ﺟﻲ واﭘﺎري ڪﻣﻳوﻧٽﻲ – ﺟﻧﮫن ۾ ﮔﮫﭨﻲ ﭜﺎﮜﻲ ﮔﺟﺮاﺗﻲ ۽ ﭔﻳﺎ اﻧڊﻳن ھﺋﺎ‪ ،‬ﺧﺑﺮدار ﭤﻲ وﻳﺎ ﺗﻪ ھﺎڻ ھﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫ھﻲ ﻳورﭘﻲ اھو ﺣﺷﺮ ڪﻧدا ﺟﻳڪو ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ڪﺮي ﭼڪﺎ آھن‪ .‬واﭘﺎر ﺑﻪ ھﭤن ﻣﺎن وﻳﻧدو ﺗﻪ ڌرﺗﻲ‬
‫ﺑﻪ‪ .‬ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ وزﻳﺮاﻋظم ﺑﻧداھﺎراﺗن‪ -‬ﻣظﮫﺮ ھو‪ .‬ھن واﭘﺎرﻳن ﺟون اھﻲ ﮘﺎﻟﮫﻳون دل ﺳﺎن ھﻧڊاﺋﻲ‬
‫ﺳﺎﭨن ھﻣدردي ڪﺋﻲ ۽ اﻧدر ﺋﻲ اﻧدر اھو ﻣﻧﺻوﺑو ﭠﺎھﻳو وﻳو ﺗﻪ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ۾ ﺑﻳﭠل ﻣڙﺋﻲ ﭘورﭼوﮔﺎل‬
‫ﺟﮫﺎز ﺟﮫﻠﻳﺎ وﭸن‪ .‬ﭘﺮ اﻓﺳوس ﺟو ﻋﻳن وﻗت ﺗﻲ اھو ﺳٽل ڪﺎﻣﻳﺎب ﻧﻪ وﻳو‪ .‬ﮀو ﺟو ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭤﺎ ڪن‪-‬‬
‫ﺟﻳڪﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ ۽ ﭔﻳون ھﺗﻲ ﺑﻳﺎن ڪﻳل ﮘﺎﻟﮫﻳون ھﺗﻲ ﺟﻲ اﺳڪوﻟﻲ ڪﺗﺎﺑن ۾ ﭘڻ آھن‪) .‬ﻣﺛﺎل طور‪:‬‬
‫ﺟﻳﺳﻲء ﺟﻲ ﻟﮐﻳل ڪﺗﺎب‪ Malaya in World History :‬۾ ﭘڻ آھﻲ( ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﺟوﮔﻳﻧدر ﺳﻧﮔﮫﻪ‬
‫ﺟﮫﺎزيء )‪ (Sailor‬ﺳﺎن ھﻠﻲ رھﻳو ھو‪ ،‬ﺗﻧﮫن‬‫َ‬ ‫ﮀوڪﺮيء‪ -‬ﺟﻧﮫن ﺟو ﻋﺷق ڪﻧﮫن ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ‬ ‫َ‬ ‫ھڪ‬
‫ھن ﻣﻧﺻوﺑﻲ ﮐﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻳﺎر ﮐﻲ وﭸﻲ آﮔﺎھﻪ ڪﻳو‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺗﻲ ﺳﺧت ﭘﮫﺮو ۽ ﺟﺎﺳوس‬
‫ﭔﻳڙيء ﺗﺎﺋﻳن ﭘﮫﺗﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﭘﺎﭨﻲء ﺟﻲ اﻧدران ﺋﻲ اﻧدران ﺗﺮي وﭸﻲ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ‬‫َ‬ ‫ھوء‬
‫ﺑﻳﭠل ھﺋﺎ‪ .‬ﭘﺮ ان ھوﻧدي ﺑﻪ َ‬
‫ﺧطﺮي ﺟو اطﻼع ﻣﻠڻ ﺳﺎن ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﺳﺎﺟﮫﺮ ﺋﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺟﮫﺎزن ﺟﺎ ﺳڙھﻪ ﺳڌا ڪﻳﺎ ۽ وﭠﻲ ﭜﮘﺎ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ﺗﻧﮫن ھوﻧدي ﺑﻪ وﻳﮫﻪ ﮐﺎن ﭘورﭼو ﮔﺎﻟﻲ ﺟﮫﻠﺟﻲ ﭘﻳﺎ ﺟن ﮐﻲ ﻣﻼڪﺎ وارن ﻗﻳدي ﭠﺎھﻲ رﮐﻳو‪.‬‬
‫ﻻء‬
‫ان ﺟﻲ ﺧﺑﺮ ﺟڏھن ﻟﺳﺑن ۾ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﺷﮫﻧﺷﺎھﻪ ﮐﻲ ﭘﮫﺗﻲ ﺗﻪ ھن ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو آزاد ڪﺮاﺋڻ ِ‬
‫ھڪ ﺟﻧﮔﻲ ﭔﻳڙو رواﻧو ڪﻳو‪ ،‬ﺟﻳڪو ﭘﮫﺮﻳن ھﻧدﺳﺗﺎن ﭘﮫﺗو‪ .‬اﺗﻲ ھن ۾ وڌﻳڪ ﺟﮫﺎز ۽ ﻣﺎﭨﮫو ﺷﺎﻣل‬
‫‪70‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺑﭼﺎء ﭤﻳل آھﻲ ۽ ان ﺗﻲ ﺣﻣﻠﻲ ڪﺮڻ‬

‫ُ‬ ‫ڪﻳﺎ وﻳﺎ ﺟو اﺗﻲ ﭘﮫﭼﻲ ﮐﻳن اطﻼع ﻣﻠﻳو ﺗﻪ ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﺟو ﭼﮜو‬
‫ﻻِء وڏي ﺑﻧدوﺑﺳت ﺟﻲ ﮔﮫﺮج اھﻲ‪ .‬ان ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺟو اطﻼع ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﻗﻳدﻳن ﺟﻲ ﺳﺮدار ﻣﻼڪﺎ ﮐﺎن‬
‫ﭼوريء ھڪ ھﻧدو واﭘﺎري ﻧﻳﻧﺎ ﭼﺎﺗو وڏي ﻣﻠﮫﻪ ۽ ﻧﺎﭨﻲ‬
‫َ‬ ‫ﺧط ذرﻳﻌﻲ ﻣوڪﻠﻳو‪ .‬اھو ﺧط ﺟﻳل ﻣﺎن ﻟڪ‬
‫ﺟﻲ آڇ وﭠﻲ ﭘﮫﭼﺎﻳو ھو‪.‬‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ﻣﭤﻲ ڪﻳل ﺑﻳﺎن ﻣوﺟب ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﺳورھن ﺟﮫﺎزن ۽ ﻳﺎرھن ﺳﺋو ﻣﺎﭨﮫن ﺳﻣﻳت ﻣﻼڪﺎ‬
‫ﻻء ﭘﮫﺗﺎ‪ .‬ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﻣﻼڪﺎ ﺟو ﺣﺎڪم ﺳﻠطﺎن ﻣﺣﻣود ھو‪ .‬ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﺧط ذرﻳﻌﻲ ﺳﻠطﺎن‬ ‫ﺗﻲ ﺣﻣﻠﻲ ِ‬
‫ﻣﺣﻣود ﮐﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻳن ﻗﻳدﻳن ﺟﻲ ﮔﮫﺮ ڪﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺑﻌد ﻣﻼڪﺎ ﻣﺎن ﻣوٽﻲ وﭸڻ ﺟو واﻋدو ڪﻳو ﺗﻪ ﭘﻧﺞ‬
‫واﭘﺳﻲء ﺟون ﭼوﻣﺎﺳﻲ وارﻳون ھواﺋون ﻟﮘﻧدﻳون ﺗﻪ ھو ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﭔﻳڙا ھڪﺎﻟﻲ‬
‫َ‬ ‫ﮀﮫﻪ ﻣﮫﻳﻧن ﺑﻌد ﺟﻳﺋن ﺋﻲ‬
‫ھﻠﻳﺎ وﻳﻧدا‪.‬‬
‫ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﺟو اھو ﭠﻠﮫو ﺑﮫﺎﻧو ھو ۽ ﺳﻧدن ﻧﻳت ۾ ﺧﻠل ﺟو ﺧﻳﺎل ﺳﭜﻧﻲ ﮐﻲ ھو‪ .‬ھوڏاﻧﮫن‬
‫ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﺳﭘﺎھﻳن ﮐﻲ ﺟﻳل ﻣﺎن ﺳﻧدن ﺳﺎﭤﻳن ﺟو ھڪ ﭔﻳو ﺑﻪ ﺧط ﻣﻠﻲ وﻳو ﺗﻪ ﺳﻧدن ﻓڪﺮڪﺮڻ ﺑﻧﺎ‬
‫ﺣﻣﻠو ﺷﺮوع ڪﻳو وﭸﻲ‪.‬‬
‫‪71‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻼڪﺎ ۽ ﺣﻳدرآﺑﺎد ﺟو ﻗﻠﻌو‬

‫ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ ﺣﻣﻠو ڪﺮڻ ﮐﺎن ﭘﮫﺮﻳن ڪﻧﺎري وٽ رھﻧدڙ ﮔﺟﺮاﺗﻲ واﭘﺎرﻳن ﺟﺎ ﮔﮫﺮ ۽‬
‫ﻻء ﺳﻠطﺎن ﻣﺣﻣود ﺟﺎ ڪن ﭜﺮڻ ۾ ﮔﺟﺮاﺗﻳن‬ ‫ﺟﮫﺎز ﺳﺎڙﻳﺎ‪ .‬اھو ﺳوﭼﻲ ﺗﻪ ﮐﻳن ﻣﻼڪﺎ ۾ ﭘﻳﺮ ﻧﻪ ﭴﻣﺎﺋڻ ِ‬
‫ﺟو وڏو ھٿ ھو‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﻣﻼڪﺎ ﮐﻲ ﮔﮫﭨو ﺋﻲ ﺑﭼﺎﻳو‪ ،‬ﭘﺮ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﻗﺑﺿو ڪﺮي وﻳﺎ‪.‬‬
‫ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ ﻗﺑﺿو ڪﺮڻ ﺑﻌد ھﻧن ﺟﻠدي ﺋﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﭘوزﻳﺷن ﻣﺿﺑوط ڪﺮڻ ﺷﺮوع ڪﺋﻲ‪ .‬ﮀﺎڪﺎڻ‬
‫ﮔﺎديء ﺟو ھﻧڌ‪ -‬ﻣﻼڪﺎ ﺗﻪ وﭸﺎﺋﻲ وﻳﭠو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﮐﻳس اﭸﺎ ﺑﻪ‬
‫َ‬ ‫ﺟو ھﻧن ڏﭠو ﺗﻪ ﺳﻠطﺎن ﻣﺣﻣود ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ‬
‫وڏي ﺷﺎھﻲ ﺳﻠطﻧت ﭘﭠﻳﺎن آھﻲ ۽ ﻣﺗﺎن ﮐﻳس ِھﺗﺎن ُھﺗﺎن ﻣدد ﻣﻠﻲ وﭸﻲ ۽ وري ﺣﻣﻠو ڪﺮي‪ .‬ﺳو اھو‬
‫ﻧديء ﺟﻲ ڪﻧﺎري ﺗﻲ ﻗﻠﻌو ﭠﺎھﻳو‪ .‬ﺟﻧﮫن‬‫َ‬ ‫ﻻء ﻣﻼڪﺎ‬
‫ﺑﭼﺎء ﻣﺿﺑوط ڪﺮڻ ِ‬ ‫ُ‬ ‫ﺳوﭼﻲ ھﻧن ﭘﮫﺮﻳن ﭘﻧﮫﻧﺟو‬
‫ﻻء ﺳﺮون ۽ ﭔﻳو ﺳﺎﻣﺎن ﭜﺮ ۾ ﭠﮫﻳل ﻣﺳﺟد ۽ ﺳﻠطﺎﻧن ﺟﻲ ﻗﺑﺮﺳﺗﺎن ﺟون ﻗﺑﺮون ڊاھﻲ ھٿ ڪﻳو‪ .‬ھن‬ ‫ِ‬
‫ﻗﻠﻌﻲ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﮐﻲ ﻧﻧڍن ﻧﻧڍن ﺣﻣﻠن ﮐﺎن ھڪ ﺳﺋو ٽﻳﮫﻪ ورھﻳﻪ ﺑﭼﺎﺋﻲ رﮐﻳو‪.‬‬
‫ﻧديء ﺟﻳڏي‬
‫َ‬ ‫اھﺎ ﻣﻼڪﺎ ﻧدي اڄ ﺑﻪ وھﻲ ﭘﻳﺋﻲ ۽ ﺷﮫﺮ ﺟﻲ وچ ﻣﺎن ﺋﻲ ﻟﻧﮔﮫﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻧﻳل ﻧدي ﻳﺎ ﺳﻧڌو‬
‫وڏي ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﺑس ھڪ ﻧﻧڍڙي واھﻪ ﻣﺛﺎل آھﻲ‪ .‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ﻣﭤﺎن ﺳﻳﻣﻧٽ ﺟﻲ ﭠﮫﻳل ﭘل ٽﭘﻲ ﺳﺎﻣﮫون ھﺗﻲ‬
‫ﺟﻲ ھڪ ﻣﺷﮫور رﺳﺗﻲ ﺑﻧﮔﺎراﻳﺎ )‪ (Jalan Bunga Raya‬ﺗﻲ وﭸﺑو آھﻲ‪ .‬ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن اڄ ﺑﻪ اھو‬
‫ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﺟو ﻗﻠﻌو ﻣوﺟود آھﻲ‪ .‬روزاﻧو دﻧﻳﺎ ﺟﺎ ﺳﻳﺎح‪ ،‬ﺗوارﻳﺦ ﺟﺎ ﺷﺎﮔﺮد‪ ،‬ٽورﺳٽ‪ ،‬ﺟﮫﺎزي ﺟﻲ‬
‫ﻻء ﻣﻼڪﺎ اﭼن ﭤﺎ‪ .‬ﻣﻧﮫﺟو ﭘڻ ھن ﺷﮫﺮ ﺳﺎن واﺳطو ھﺟڻ ڪﺮي ھﺗﻲ ﺟﻲ ھﺮ وﻗت‬ ‫ﻗﻠﻌﻲ ﮐﻲ ڏﺳڻ ِ‬
‫اﭼڻ ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬ھﻲ ٽڪﺮو ﺣﻳدرآﺑﺎد ﺟﻲ ﺗﻠڪ ﭼﺎڙھﻲ واري ﺣﺻﻲ واﻧﮔﺮ آھﻲ‪ .‬ﺟﺗﺎن ھﺮ ڪﻧﮫن ﺟو‬
‫ﻧديء ﺟﻲ ڪﻧﺎري وٽ ﭠﮫﻳل دڪﺎن ‪ River Side Book Store‬ﺗﺎن ﭘﺮاﭨﺎ ڪﺗﺎب اڌ‬ ‫َ‬ ‫ﻟﻧﮔﮫﻪ ﭤﺋﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ﻗﻳﻣت ﺗﻲ وﭠﻧدو آھﻳﺎن ﭘﺮ ﭘڙھڻ ﺑﻌد ﭼوﭤﺎﺋﻲ ﻗﻳﻣت ﺗﻲ ان ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺳﻠﻣﺎن دڪﺎﻧدار ﮐﻲ واﭘس ڏﺋﻲ وري‬
‫ﭔﻳﺎ وﭠﻧدو آھﻳﺎن‪ .‬ﭜﺮ ۾ ﺧدﻳﺟﻪ اﺳٽور ﻧﺎﻟﻲ دڪﺎن ﺗﺎن ﮔوڏ‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻗوال ٽﺎﺋﻳپ ٽوﭘﻲ‪ ،‬ﺑﻳڊﻣﻧٽن ﺟون‬
‫رﺋڪٽون ۽ ﮔڏﻳون ورﺗﻳون ھوﻧدم‪ .‬ﭜﺮ ۾ ﺣﺟﺎم ﺟو دڪﺎن‪ ،‬واﭼن واري ﺟو دڪﺎن وﻏﻳﺮه وﻏﻳﺮه‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﮫون رﺳﺗﻲ ﺟﻲ ﭔﺋﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺳﻳﻧٽ زﺋوﻳﺋﺮ ﻧﺎﻟﻲ ﭘﺮاﭨو ﭼﺮچ ۽ ﭜﺮ ۾ ﻧﺋﻳن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﻓﺎﺋﻧﻧﺰ ﺑﺋﻧڪ‬
‫ﺑﺮﺣد‪ -‬وڏي ۽ ڪﺷﺎدي‪ .‬اﻧدر ﺑﻳﮫﻲ ڪﺮڪﻳٽ ﻧﻪ ﺗﻪ واﻟﻲ ﺑﺎل ﺗﻪ ﮐﻳڏي ﺳﮔﮫﺟﻲ‪ .‬ﺳﭴﻲ آراﻣداه‬
‫ڪوﭼن ۽ اﻳﺋﺮڪﻧڊﻳﺷن ﺳﺎن ﺳﭤﻳل‪ .‬ﮔﮫڙڻ ﺳﺎن اﺣﺳﺎس ﭤﺋﻲ ﭤو ﺗﻪ ﻣﻠڪ ۾ ﭘﺋﺳو آھﻲ‪ .‬ﺑﺋﻧڪ ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ واري ﻗطﺎر ۾ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﺟﻧﺮل ﭘوﺳٽ آﻓﻳس ‪) Pejabat Pos Besar‬ﭘﻳﺟﺎﺑت ﻣﻌﻧﻲٰ‬
‫آﻓﻳس‪ ،‬ﭘوس ﻣﻌﻧﻲٰ ﭘوﺳٽ ۽ ﺑﻳﺳﺎر ﻣﻌﻧﻲٰ وڏي(‪ .‬ان ﮐﺎن اﮘﻳﺎن دڪﺎﻧن ﺟﻲ ﻗطﺎر ۾ دڪﺎن ﻧﻣﺑﺮ‬
‫ارڙھون ﮔﺟﺮاﺗﻲ ﺑڪ ﺳﻳﻠﺮ ﺟو ﺟﻧﮫن ﮐﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ذاﺗﻲ ڪﺎﻏذ ﭘٽ ﻳﺎ ھﻲ ﻣﺿﻣون ﻓوٽو ڪﺎﭘﻲ‬
‫ڪﺮاﺋﻳﻧدو آھﻳﺎن‪ .‬ﺟﻳﺋن رﺳﺎﻟﻲ ﺟﻲ اﻳڊﻳٽﺮ ﺻﺎﺣب ﻳﺎ ڪﺗﺎب ﺟﻲ ﭘﺑﻠﺷﺮ ﮐﺎن ھﻲ ﮔم ﭤﻲ وﭸن ﺗﻪ ﻓوٽو‬
‫ڪﺎﭘﻲ ﺗﻪ ھﺟﻳم‪ .‬دڪﺎن ﻧﻣﺑﺮ وﻳﮫون ﺳﻧڌي ھﻧدوﭼوھڙﻣل ﺟو‪ .‬اﻧﮫن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻳﺎ ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ‬
‫ﭼﻳﻧﻳن‪ ،‬ﮔﺟﺮاﺗﻳن ۽ ﺗﺎﻣل ﻣﺎﭨﮫن ﺟﺎ دڪﺎن‪ ،‬ﺑﺋﻧڪ ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺑﺋﻧڪ ﺳﺎن ﮔوﻧﻲ ڪﻧڊ ﭠﺎھﻳﻧدڙ‬
‫‪72‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣدراﺳﻲء ﺟو ﮔووﻧدا ﺳواﻣﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﻳڌي ﺟو دڪﺎن‪ -‬ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ ﮔووﻧدا ﺳواﻣﻲ واري‬ ‫َ‬ ‫رﺳﺗﻲ ﺗﻲ‬
‫دڪﺎن ﺟﻲ ﺷﺎخ‪ ،‬ھن دڪﺎن ﺟﻲ ڏور اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻣﻠڪن ۾ اھﻣﻳت ﺟو ذڪﺮ ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن ھﻧڌ ڪﺑو‪،‬‬
‫ﻣﻧﺟﮫس دﻧﻳﺎ ﺟو ھﺮ ﻣﺳﺎﻟو‪ ،‬ﺳڪو ﻣﻳوو ۽ اﻧﺎج ﻣﻠﻧدو‪ .‬ڪﺎﺑل ۽ ﻗﻧڌار ﺟﻲ ڪﺷﻣش ۽ ڪﮫﺮن ﮐﺎن‬
‫ﺷﻲء ھت ﻣﻠﻧدي‪ .‬ﮔداﻣڙي‪ ،‬ڪﺎرﻳون ﻣﺮﻳون‪،‬‬ ‫ِ‬ ‫اﻳﺮان ﺟﻲ ﺑﺎداﻣن ۽ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﭼﺎﻧورن ﺗﺎﺋﻳن ھﺮ‬
‫ﻟوﻧگ‪ ،‬ﭘﻼﺟﻳﺮي‪ ،‬اﮀو ﺟﻳﺮو‪ ،‬ڪﺎرو ﺟﻳﺮو‪ ،‬ﺟﺋﭱل‪ ،‬ﺟﺎوﺗﺮي‪ ،‬داﻟﻳن ﺟﺎ ﻣڙﻳﺋﻲ ﻗﺳم‪ ،‬ﭼﺎﻧورن ﺟﺎ ﻣڙﻳﺋﻲ‬
‫اﻧﮫﻲء وﮐﺮ ﺟﺎ ﭔﻳﺎ ﺑﻪ ﺑﻪ ﭼﺎر ﻣدراﺳﻲ دڪﺎن‪ -‬ﺟن ۾‬ ‫َ‬ ‫ﻗﺳم ۽ اٽﻲ ﺟو ھﺮ ﻗﺳم ھﺗﺎن ﻣﻠﻧدو‪ .‬ﭜﺮ ۾‬
‫ﻻء ﻣﻧﮫﻧﺟو وﭸڻ ﭤﺋﻲ ﭤو ۽ ﺳﺎﻣﮫون ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﭜﺗﻳن وٽ‬ ‫روزﻣﺮه ﺟﻲ ﭜﺎﭴﻲ ﭜﺗﻲ ۽ ﺳﻳڌو ﺳﻠف وﭠڻ ِ‬
‫ﻣﺎﺿﻲء ﺟﻲ ﻣوج ۾ وھﻲ‬
‫َ‬ ‫ﻻء ﺣﺎل ﺟﻲ ﻗﻳد ﻣﺎن اڏاﻣﻲ‬ ‫ﺑﻳﮫﻲ ﺳوﭼڻ ﺳﺎن ﻣﻧﮫﻧﺟو دﻣﺎغ ڪﺟﮫﻪ ﮔﮫڙﻳن ِ‬
‫وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﺟڏھن اڄ ﮐﺎن ﭼﺎر ﭘﻧﺞ ﺳﺋو ﺳﺎل اڳ ﭘورﭼو ﮔﺎﻟﻳن ھﺗﻲ ھﻲ ﻗﻠﻌو ﭠﺎھﻳو ھو‪.‬‬
‫اڄ ﺟﭘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﺋﻳڊش‪ ،‬آﻣﺮﻳڪن‪ ،‬ﺟﺮﻣن ﺳﻳﺎح ﻣﺮدن ۽ ﻋورﺗن ﺟﻲ اﻧﺑوھن ﮐﻲ ھن ﻗﻠﻌﻲ اﮘﻳﺎن‬
‫ﺑﻳﮫﻲ‪ ،‬ﻓوٽﺎ ڪڍاﺋﻳﻧدي ﻳﺎ ﭘﻧﮫﻧﺟﻳن ڪﺎﭘﻳن ۾ ھﻧن ﻋﻣﺎرﺗن ﺑﺎﺑت ﺗوارﻳﺧﻲ ﺳن ۾ اﺣوال ﻟﮐﻧدو ڏﺳﻲ‬
‫ﺳوﭼﻳﻧدو آھﻳﺎن ﺗن ان ﮐﺎن ﺑﻪ وڏا ۽ اﻳﺗﺮي ﺋﻲ اھﻣﻳت ﺟﺎ ﻗﻠﻌﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﺷﮫﺮن ﺣﻳدرآﺑﺎد‪،‬‬
‫ڪوٽڏﻳﺟﻲ‪ ،‬ﻻھور وﻏﻳﺮه ۾ ﺑﻪ ﺗﻪ ﻣوﺟود آھن‪ ،‬ﭘﺮ ھﻧن ﺳﻳﺎﺣن ﮐﻲ ڪﮫڙي ﺧﺑﺮ!‬
‫ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ھن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ رﻧگ روپ ﮐﻲ اڄ ﺑﻪ اھڙو ﺋﻲ رﮐﻳو وﻳو آھﻲ‪ ،‬ﭴڻ ﭘﻧﺞ ﺳﺋو ﺳﺎل اڳ‬
‫ﺟﻲ ﺣﺎﻟت ۾ ھﺟﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ۾ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﮀڏﻳو‪ .‬ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻋﻣﺎرت ﮐﻲ ڊاھڻ ﻳﺎ ﺑﮔﺎڙن ﺗﻪ ﭘﺮي ﺟﻲ‬
‫ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻧدس اﮘﻳﺎن ڪﺎر ﻳﺎ ﺳﺎﺋﻳڪل ﺑﻳﮫﺎرڻ ﺟﻲ ﺑﻪ اﺟﺎزت ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن وﻗﺗﻲ طور ﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻧدس ڏﻳک ﺧﺮاب ﻧﻪ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻼڪﺎ اﭼڻ ﮐﺎن اڳ ﮘوﭠﺎن ڪﺮاﭼﻲ ڏي اﻳﻧدي‪ ،‬ﺣﻳدرآﺑﺎد ﺟﻲ ﭘڪﻲ ﻗﻠﻌﻲ ڏﺳڻ ﺟو ﺷوق ﭤﻳو‬
‫ھوم‪ ،‬ﺳو ﭴﺎﻣﺷوري ﺗﺎﺋﻳن ﭘﮫﭼﻲ وري ﻣوٽﻳس‪ .‬ﺳﻳﻧٽﺮل ﺟﻳل ۽ ھﻳﺮآﺑﺎد ﺟو ﭘﺎﺳو ڏﻳﺋﻲ‪ ،‬ﺗﻠڪ ﭼﺎڙھﻲ‬
‫۽ اﺳٽﻳﺷن روڊ ﻟﺗﺎڙي ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ وﻳﺟﮫو ﭘﮫﺗس‪ .‬ﺳﻧدس ڪﺮﻳل ڪﻣﺎﻧون ۽ ُﭜﺮﻳل ﭜﺗﻳون‪ ،‬ﭜﺗﻳن ﻣﻧﺟﮫﻪ ڏار‬
‫۽ ھﻳٺ ڪﺮﻓﺗﻲ‪ ،‬ﭜﺗﻳن ﻣﺎن ﭔﺎھﺮ ﻧڪﺗل ﻣوٽﺮن ۽ ﻣوٽﺮﺳﺎﺋﻳڪﻠن ﺟﻲ ﻣﺮﻣت ﺟﺎ دڪﺎن ۽ ﭜﺗﻳن اﻧدر‬
‫ڏرڙ ڪﺮي ﭠﺎھﻳل ٽﻳن ﺟﻲ ﭤﺎﻧون‪ ،‬ڪﺎٺ ﺟﻲ ﻣﻧﺟﻳن ۽ ﻗﺑﺮن ﺟﻲ ڪﺗﺑن ﺟﺎ دڪﺎن ڏﺳﻲ ڏاڍو ڏک ﭤﻳو‬
‫ﺗﺑﺎھﻲء ﺟﻲ اوج ﺗﻲ‬
‫َ‬ ‫ﺷﻲء اﺋﻳن ﻧڌﭨڪﻲ ۽ ڌڪﺎرﻳل ﭔﺎر واﻧﮔﺮ ﮔدﻟن اﻓﻌﺎﻟن ۾‬‫ِ‬ ‫ﺗﻪ ھﻳڏي ﻗﻳﻣﺗﻲ ﺗﺎرﻳﺧﻲ‬
‫ﺑﻳﭠﻲ آھﻲ‪ .‬ﭴڻ ڪو ڌﭨﻲ ﺳﺎﺋﻳن ﻧﻪ ھﺟﻲ‪ .‬ﭴڻ ﺗﻣﻧدن ڪﻠﭼﺮ ﺟو ﻣوت ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ اھﻣﻳت ﻧﭤو رﮐﻲ‪.‬‬
‫‪73‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﺑﻌد ڊچ‪-‬‬

‫ﻣﻼڪﺎ ۽ ﭠٽﻲ ﺷﮫﺮ ۾ ھڪﺟﮫڙﺋﻲ‬
‫ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﺟو ‪1511‬ع ﮐﺎن وﭠﻲ ‪1614‬ع ﺗﺎﺋﻳن ﻗﺑﺿو رھﻳو‪ .‬ان ﺑﻌد ﻣﻼﻳﺎ ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﮫون واري اﻧڊوﻧﻳﺷﻲ ﻣﻠڪ ﺳﻣﺎﺗﺮا ﺟﻲ ھڪ ﻣﺷﮫور ﺳﻠطﻧت‪ -‬آﭼﻳﺢ وارن ﭰﻳﺮا ڪﻳﺎ‪ .‬ﺳورھﻳن‬
‫ﺻديء ﺟﻲ ﺷﺮوع ﮐﺎن وﭠﻲ ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ ﺳﻣﺎﺗﺮا ﭔﻳٽ ﺟﻲ ھن طﺎﻗﺗور ﺳﻠطﻧت )آﭼﻳﺢ( ﺟو اﺛﺮ رھﻳو‪.‬‬ ‫َ‬
‫ھڪ ﺗﻪ اھﺎ ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ وﻳﺟﮫو ھﺋﻲ‪ -‬ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ ﺑﻠڪل ﭔﺋﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺳﺎﻣﮫون ﺋﻲ ﺳﺎﻣﮫون‪ .‬ﭔﻳو ﺗﻪ‬
‫ﺳﺎﻧﺗﻳڪﻲ ﺳﻣﻧڊ ڪﺮي ﻣﺎﭨﮫن‪ ،‬واﭘﺎرﻳن ۽ ﺟﮫﺎزﻳن ﺟﻲ اچ وڃ ﺳوﻟﻲ ھوﻧدي ھﺋﻲ‪ .‬ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر اﺋﻳن‬
‫ﺳﻧڌوﻧديء ﺟﻲ ھڪ ﭜﺮ ﻧواﺑﺷﺎھﻪ‬
‫َ‬ ‫آھﻲ ۽ ڪن ڪن ھﻧڌن ﺗﻲ اﻳﺗﺮي ﮔﮫٽ وﻳڪﺮي آھﻲ ﺟﻳﺗﺮي‬
‫ﺿﻠﻌﻲ ﺟو ﻣورو ﺷﮫﺮ ۽ ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ ﭔﺋﻲ ﭘﺎﺳﻲ اﻧڊوﻧﻳﺷﻲ ﻣﻠڪ ﺟو ﺳﻣﺎﺗﺮا ﭔﻳٽ اﺋﻳن اھﻲ ﺟﻳﺋن‬
‫ﺟﺎء ﻣﻠﻳل آھﻲ اھﺎ ﺑﻠڪل ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ‬ ‫ﻻء ﺟﻳڪﺎ ِ‬ ‫ﺳﻧڌوﻧديء ﺟﻲ ﭔﻲ ﭜﺮ دادو ﺿﻠﻌو‪ .‬ﻣون ﮐﻲ رھڻ ِ‬
‫َ‬
‫ڪﻧﺎري ﺗﻲ آھﻲ ۽ ﺳﺎﻣﮫون ﺳﻣﺎﺗﺮا ﭔﻳٽ ﺟﺎ ﺟﺑل ﺻﺎف ﻧظﺮ اﭼن ﭤﺎ‪) .‬اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﮔﺎديَء واري ھﻧڌ‬
‫ﺟڪﺎرﺗﺎ ھن ﭔﻳٽ ﺳﻣﺎرﺗﺮا ﺗﻲ ﻧﻪ ﭘﺮ ﺟﺎوا ﭔﻳٽ ﺗﻲ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﺳﻣﺎﺗﺮا ﭔﻳٽ ﺟﻲ ﭜﺮ ۾ ۽ ان ﮐﺎن ﻧﻧڍو‬
‫آھﻲ(‬
‫‪1537‬ع ۾ آﭼﻳﻧن ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ ﺣﻣﻠو ڪﻳو‪ ،‬ﭘﺮ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﻗﻠﻌﻲ ۾ ِﻟڪڻ ڪﺮي ﺑﭼﻲ وﻳﺎ‪ .‬ان ﺑﻌد‬
‫آﭼﻳﻧن ‪1539‬ع‪1547 ،‬ع‪1568 ،‬ع‪1570 ،‬ع‪1573 ،‬ع ۾ ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ رﮐﻲ رﮐﻲ ﺣﻣﻼ ڪﻳﺎ‪ .‬آﭼﻳﻧن‬
‫ﺟو ﻧﺷﺎﻧو ﻓﻘط ﻣﻼڪﺎ ﻧﻪ ﭘﺮ ﻣﻼﻳﺎ ﺟون ﭔﻳون رﻳﺎﺳﺗون ﺑﻪ ھﻳون‪.‬‬
‫ﺳٽ ﺟﮫڙي ﻣﻧﺟﮫﻳل ھﺋﻲ‪ .‬ﺟو‬ ‫ﺻديء ﺗﺎﺋﻳن ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ڪﮫﺎﭨﻲ ﻣوﻣل ﺟﻲ َ َ‬ ‫َ‬ ‫ان ﺑﻌد ﺳﺗﺮھﻳن‬
‫ڪڏھن ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ۽ ﻣﻠﺋﻲ ﮔڏ آﭼﻳﻧن ﺳﺎن ﭘﺋﻲ وڙھﻳﺎ ﺗﻪ ڪڏھن ﭘﻧﮫﻧﺟو ﭘﺎڻ ۾ وڙھﻲ ڪﻣﺰور ﭘﺋﻲ‬
‫ﺻديء ﺟﻲ ﮘﭘل ﺣﺻﻲ ﺗﺎﺋﻳن ﻟﮘﺎﺗﺎر ﻳﺎ وچ وچ ۾ وڙھﻧدا رھﻳﺎ‪ .‬ان وﻗت ﺗﺎﺋﻳن‬‫َ‬ ‫ﭤﻳﺎ‪ .‬آﭼﻳﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﺗﺮھﻳن‬
‫ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ – ڪﺟﮫﻪ ﻣﺮڻ ﻣﺎرﺟڻ ڪﺮي ڪﺟﮫﻪ ﭜﭴﻲ وﭸڻ ڪﺮي‪ ،‬ﺗﻌداد ۾ ﮔﮫٽ ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﻧﮫن ﺋﻲ‬
‫ڏﻳﻧﮫن ۾ ھڪ ﻧﺋﻳن ﻳورﭘﻲ طﺎﻗت ﻧﻣﺎﻳﺎن ﭤﻲ‪ -‬اھﻲ ھﺋﺎ ڊچ‪1596 .‬ع ۾ ڊﭼن ﭘﮫﺮﻳﺎﺋﻳن ﺟﺎوا ﭔﻳٽ ﺟﻲ‬
‫ھڪ ﺑﺣﺮي اڏي ﺗﻲ ﻗﺑﺿو ڪﻳو‪ .‬ﺳﻣﺎﺗﺮا ﺟﻲ ﭜﺮ ۾ ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺟﺎوا ﭘڻ ھڪ وڏو ۽ اھم ﭔﻳٽ ھو‪.‬‬
‫ڊچ ﺳﻣﺎﺗﺮي ﭔﻳٽ ﺟﻲ آﭼﻳﻧﻳن ﺳﺎن ﻣﻠﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﻣﻼڪﺎ وارا ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﺟوھور وارن ﺳﺎن‬ ‫‪1607‬ع ۾ َ َ‬
‫ﭘوء ‪1613‬ع ﮐﺎن ‪1620‬ع ﺗﺎﺋﻳن ھڪ ﭔﺋﻲ ﭘوﻳﺎن ﺟوھور‪ ،‬ﭘﮫﺎﻧگ‪ ،‬ڪﻳداح ۽‬ ‫وﭸﻲ ﮔڏ ﭤﻳﺎ‪ .‬آﭼﻳﻧﻳن ِ‬
‫ﭘﻳﺮاق رﻳﺎﺳﺗن ﺗﻲ ﺣﻣﻼ ڪﺮي ﻗﺑﺿو ڪﻳو ۽ وﻳﮫﻪ ﺳﺎﻟن ﺗﺎﺋﻳن ﺑﻧﺎ ڪﻧﮫن ڊپ ﺟﻲ ﺣڪوﻣت ڪﻧدا‬
‫رھﻳﺎ ۽ ھوڏاﻧﮫن ﺟﺎوا )اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ( ۾ ڊچ ڏﻳﻧﮫون ڏﻳﻧﮫن طﺎﻗﺗور ﭤﻳﻧدا وﻳﺎ‪ .‬۽ ‪1633‬ع ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ‬
‫ﺣﻣﻼ ﺷﺮوع ڪﺮي ڏﻧﺎﺋون‪ .‬ﺟﻧﮫن ﺳﺎن آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ﭘورﭼوﮔﻳﺰ آڻ ﻣﭸﻳﻧدا وﻳﺎ‪ .‬ﺗﺎن ﺟو ‪1641‬ع ۾‬
‫ﺳﭴو ﻣﻼڪﺎ ڊﭼن ﺣواﻟﻲ ﭤﻲ وﻳو‪.‬‬
‫ﻟﮘﺎﺗﺎر ﺟﮫﻳڙن‪ ،‬ﻟڙاﺋﻳن ۽ ﭘﻧﮫﻧﺟن ﭘﺮاون ﺟﻲ ﻓﺳﺎدن ﻣﻼڪﺎ ﮐﺎن اھواوج ۽ ﺗﺮﻗﻲ ﮐﺳﻲ ورﺗﻲ ۽‬
‫‪74‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭼﮜﻲء طﺮح ﻗﺑﺿو ڪﺮڻ ﺑﻌد ڊﭼن‬ ‫َ‬ ‫ﺗﺮﻗﻲ ڪﺮڻ ﺑدران ڏﻳﻧﮫون ڏﻳﻧﮫن ﻣﻼڪﺎ وﻳو ﭘﭠﺗﻲ ﭘوﻧدو‪ .‬ﻧﻳٺ‬
‫ھڪ واري ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﮐﻲ وري ﺳﺎﮘﻲ اوج ﺗﻲ آﭨڻ ﺟﻲ ڪوﺷش ﺷﺮوع ڪﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﻓﺳوس ﺟو‬
‫ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﺟﺎ اھﻲ ﺑﻠﻲ ﺑﻠﻲ وارا ڏﻳﻧﮫن اڄ ڏﻳﻧﮫن ﺗﺎﺋﻳن وري ﻣوٽﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻳﺎ آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن ﺳﻧڌ ﺟو‬
‫ﺷﮫﺮ ﭠٽو‪ ،‬ﺟﻳڪو ﻣﻼڪﺎ واﻧﮔﺮ ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ واﭘﺎر وڙي‪ ،‬ﻣدرﺳن ﻣﺳﺟدن‪ ،‬ﻣﺳﺎﻓﺮﺧﺎﻧن ۽ ﺧﭤﺎﺑن‪،‬‬
‫ﭘوء‬
‫ﻋﺎﻟﻣن ۽ ﺟﻳدن‪ ،‬ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ۾ اﻳﻧدڙ وﻳﻧدڙ ﺟﮫﺎزن ۽ ڪﺎروﺑﺎر ﮐﺎن ﭘﺮي ﭘﺮي ﺗﺎﺋﻳن ﻣﺷﮫور ھو‪ .‬ﭘﺮ ِ‬
‫اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ ﺳڀ ڪﺟﮫﻪ ﺑدﻟﺟﻲ وﻳو‪ .‬اڄ ﭠٽو ﻓﻘط ﺗﺎرﻳﺧﻲ ﺷﮫﺮ آھﻲ‪ .‬ﺗﻳﺋن ﻣﻼڪﺎ اڄ ﻓﻘط ﺗوارﻳﺧﻲ ﺷﮫﺮ‬
‫آھﻲ‪ .‬۽ ﺟﻳﺋن ﭠٽﻲ ﺑدران ڪواﻻﻟﭘور‪ ،‬ﭘﻳﺎﻧگ ۽ ﺟوھورﺑﺎور ﺟﮫڙا ﺷﮫﺮ وڏي ڌاڪﻲ وارا ﭤﻲ وﻳﺎ آھن‪.‬‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﮫڙي ﺑﺳﺗﻲ ﺟﻳڪﺎ اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﻣﮫﺎﭨن ﺟو ﮘوٺ ھﺋﻲ‪ .‬ﺟﺗﻲ ﺧﻳﺮاﺗﻲ ﻧل ﻟﮘو ﺗﻪ ﻏﺮﻳب‬
‫ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ ﭘﻳﺋڻ ﺟو ﺻﺎﻓﻲ ﭘﺎﭨﻲ ﻧﺻﻳب ﭤﻳو‪ -‬اھو ھﻳﻧﺋﺮ دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ﭘﻧﺟن وڏن ﺑﻧدرﮔﺎھن ﻣﺎن ھڪ آھﻲ‪.‬‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ھن ﻧﺋﻳن دور ۾ ﻣﻼڪﺎ ﮐﻲ ﺻﺎف ﺳﭤﺮو رﮐڻ ۽ وڌاﺋڻ ﺟﻲ ڪوﺷش ﺿﺮور ڪﺋﻲ ﭘﺋﻲ‬
‫ﻻء ﺣڪوﻣت ڏﻳﻧﮫون ڏﻳﻧﮫن وڏا‬ ‫وﭸﻲ‪ .‬۽ ٽورﺳٽ‪ /‬ﺳﻳﺎﺣن ﺟﻲ اﭼڻ ۽ ﺳﻧدن ﺳﺎر ﺳﻧﭜﺎل ﻟﮫڻ ِ‬
‫ﻻء ﮔﮫڻ ﻣﺎڙ ھوٽﻠون ﭠﮫﻲ‬ ‫ﺑﻧدوﺑﺳت ڪﻧدي رھﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﮔﮫﻣڻ ﻳﺎ واﭘﺎر ﺳﺎﻧﮔﻲ آﻳل ﭘﺮدﻳﺳﻳن ﺟﻲ رھﺎﺋش ِ‬
‫رھﻳون آھن‪ .‬راﻣﺎدا ِان‪ ،‬ﻣﺮﻟﻳن ھوٽل‪ ،‬ﻣﻼڪﺎ اﺳٽﺮﻳٽ ِان‪ ،‬ﻣﻼڪﺎ وﻟﻳﺞ رﻳﺳٽورﻧٽ‪ ،‬اﺋڊﻣﺮل ھوٽل‬
‫ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺳﺳﺗﻳون ھوٽﻠون ﭘڻ ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ آھن‪ :‬ڪﭤﻲ ھوٽل‪ ،‬ﺟﺎﻻن ﺑﻧداھﺎرا ﺗﻲ ﻓﻳڊرل ھوٽل ۽‬
‫وﺋﻠﻳﻧٽ ھوٽل‪ ،‬ﺟﺎﻻن ﻣﻧﻲ ﻋﺑدﷲ ﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ ھوٽل‪ ،‬ﭘﺋﻠس ھوٽل‪ ،‬رﻳﮔل ھوٽل ۽ وﺳﻣﺎ ھوٽل‪ ،‬ﺟﺎﻻن‬
‫ﺑﻧﮔﺎراﻳﺎ ﺗﻪ ﻣﺋﺟﺳٽڪ ھوٽل ۽ اﻧگ ﻓوڪ ھوٽل‪ ،‬ﺳﻳﻧﺗوﺳﺎ ھوٽل‪ ،‬ﺷﺎھﻪ ﺑﻳﭻ ھوٽل ۽ ﭔﻳون ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮﻳون‬
‫آدﻣﺷﻣﺎريء ۾ ﺗﻪ اﭸﺎ ﺑﻪ ﮔﮫٽ آھﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫روھڙيء ﮐﺎن ﺑﻪ ﻧﻧڍو آھﻲ ۽‬
‫َ‬ ‫ﺋﻲ ھوٽﻠون‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ‬
‫اﻧﮫن ھوٽﻠن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻧوان رﺳﺗﺎ‪ ،‬ﻧوان ﺑﺎغ ۽ ﭘﺎرڪ ﭘڻ ﭠﮫﻲ وﻳﺎ آھن‪ .‬ﻧواڻ ﺳﺎن ﮔڏ ﭘﺮاﭨﻲ‬
‫ﺗوارﻳﺦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻲ اھﻣﻳت ڏﻧﻲ ﭘﻳﺋﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ﭘﺮاﭨﻲ ”ﭘﮐﻲ ﮔﮫﺮ“ ۾ ﻧﻪ ﻓﻘط ﭘﺮاﭨﺎ ۽ اھم ﭘﮐﻲ‬
‫۽ ﺟﺎﻧور ﻣﻠﻧدا )ﻣﺛﺎل طور‪:‬درﻳﺎﺋﻲ ﮔﮫوڙو ﺟﻳڪو ﺳﭴﻲ دﻧﻳﺎ ۾ ﻓﻘط ھن ﭘﮐﻲ ﮔﮫﺮ ۾ آھﻲ ﻳﺎ ”اورﻧگ‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﭤو(‪ ،‬ﭘﺮ وڻ ۽ ﭔوٽﺎ ﭘڻ آھن‪ .‬ﭘﺮاﭨﻳن ﻣﺳﺟدن‪،‬‬‫َ‬ ‫ھﺗﺎن“ – اھو ﮔورﻳﻠو ﺟﻳڪو ﺑﻠڪل‬
‫ﻣﻧدرن‪ ،‬ﮔودوارن‪ ،‬ﭘﮔوڊاﺋن ۽ ﭼﻳﻧﻳن ﺟﻲ ﻋﺑﺎدت ﮔﮫﺮن ﺟو ﻧﻪ ﻓﻘط ھﺗﻲ ﺟﻲ ﺣڪوﻣت‪ ،‬ﭘﺮ رھﺎڪو ﭘڻ‬
‫وڏو ﺧﻳﺎل رﮐن ﭤﺎ‪ -‬ﭼﺎھﻲ ﺳﻧدن ﻣذھب ۽ زﺑﺎن ڪﮫڙي ﺑﻪ ھﺟﻲ‪.‬‬
‫ﻻء ﻧﻪ ﻓﻘط ﻋﻣﺎرﺗن ﮐﻲ ﺑﺮﻗﺮار رﮐﻳو وﻳو آھﻲ ﭘﺮ ﺳﻧدن ﻧﺎﻻ ﺑﻪ‬ ‫ﺗوارﻳﺦ ﮐﻲ ﺟﻳﺋﺮو ﺟﺎﮘﻧدو رﮐڻ ِ‬
‫اھﻲ ﺋﻲ ﻗﺎﺋم آھن‪ .‬ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻳن ﺟو ﻋﻼﺋﻘو اڄ ﺑﻪ ﭘورﭼوﮔﻳﺰ ﺳﻳٽﻠﻣﻧﻳٽ ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ .‬ﺟﻧﮫن ۾ ﺳﺋو‬
‫ﺳﻳڪڙو ﮔوراﻟﺳﺑﻧﻲ ﺟﻳڪﻲ ﭘورﭼوﮔﻳﺰ ﺗﻪ ﮐﭨﻲ ﻧظﺮ ﻧﻪ اﻳﻧدا ﺟو اھﻲ ﭘورﭼوﮔﺎل ﺋﻲ ھﻠﻳﺎ وﻳﺎ‪،‬‬
‫ﭘﺮ ”ڪﺮﻧٽﺎ‪ - ،‬اڌ ﭘورﭼوﮔﻳﺰ اڌ ﻣﻠﺋﻲ‪ .‬اﻧڊﻳن‪ ،‬اﻧڊوﻧﻳﺷﻲ ﻳﺎ ﭼﻳﻧﻲ ﺿﺮور ﻣﻠﻧدا‪ .‬ﺟﻳڪﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻳون‬
‫ﻣﻠﺋﻲء‬
‫َ‬ ‫ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ رﻳﺗون ۽ رﺳﻣون ۽ رواج اڄ ﺑﻪ آزاد ﻧﻣوﻧﻲ ﺳﺎن ﺑﺮﻗﺮار رﮐﻧدا اﭼن‪ .‬ڪﻳﺗﺮا ﺗﻪ‬
‫ﺳﺎن ﮔڏ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ زﺑﺎن ۾ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن ﭤﺎ‪ .‬ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﮔﻳت‪ ،‬ﮔﺎﻧﺎ‪ ،‬ﻧﺎچ ﻧﻣوﻧﺎ ڪن ﭤﺎ‪ .‬ھﻳﻧﺋﺮ ﺗﺎزو اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫اڪﻳڊﻣﻲء ۾ ‪) ECC‬ﻳورﭘﻳن ڪﺎﻣن ﻣﺎرڪﻳٽ( وارن ﺟو ﺳﻳﻣﻳﻧﺎر ﭤﻳو‪ .‬آﺧﺮي ڏﻳﻧﮫن ﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ‬ ‫َ‬
‫ﻣﺧﺗﻠف ڪﻠﭼﺮل ٽوﻟن ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﭘﺮوﮔﺮام ﭘﻳش ڪﻳﺎ‪ .‬ھڪ ٽوﻟو ﭘورﭼوﮔﻳﺰ ﺑﺋﻧڊ ۽ ڊاﻧﺳﺮن ﺟو ﺑﻪ ھو‪.‬‬
‫اﮀﻲ ﮐﻳﺮ ﺟﮫڙي رﻧگ ﮐﺎن وﭠﻲ ڪﭨڪ رﻧگ وارن ﮀوڪﺮن ۽ ﮀوڪﺮﻳن اھڙا ﺗﻪ ﭘورﭼوﮔﺎﻟﻲ ﻧﺎچ‬
‫‪75‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘﻳش ڪﻳﺎ ﺟو ﻟﮘو ﭤﻲ ﺗﻪ ﻣﻼڪﺎ رﻳﺎﺳت ﻟﺳﻳن )ﭘورﭼوﮔﺎل( ﺟﻲ ڪﻧﮫن ڪﻧڊ واري ﭤﻳٽﺮ ۾ وﻳﭠﺎ‬
‫آھﻳون‪.‬‬
‫‪76‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”ﻣﻼﻳﺎ ۾ ھﻧدﺳﺗﺎن واري‬

‫اﻳﺳٽ اﻧڊﻳﺎ ڪﻣﭘﻧﻲ“‬
‫ﺻديء ﺟﻲ آﺧﺮي ﭘﻧﺟﺎھﻪ ﺳﺎﻟن ۾ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻣﻧﺎﻧﮔڪﺎﺑو ﻗﺑﻳﻠن ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﺳﻣﺎﺗﺮا ﭔﻳٽ‬ ‫َ‬ ‫ﺳﺗﺮھﻳن‬
‫ﮐﺎن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ڏاﮐﭨﻳن رﻳﺎﺳﺗن ۾ اﭼﻲ رھﻳﺎ‪ ،‬ﺟﺗﻲ آدﻣﺷﻣﺎري ﺗﻣﺎم ﮔﮫٽ ھﺋﻲ‪ .‬ھﻧن ﻣﺎﭨﮫن ۾ اھﺎ رﺳم‬
‫ﺷﻲء‪ -‬ﻣﻠڪﻳت ﮐﺎن رﻋب ﺗﺎب ﺳﻧدن ﻋورﺗن ﺟﻲ ھﭤن ۾ ھو‪ .‬ﺑﺎدﺷﺎھﻪ ﭼوﻧڊڻ ﺟﻲ رﺳم اڄ‬ ‫ِ‬ ‫ھﺋﻲ ﺗﻪ ھﺮ‬
‫ﺻديء ۾ ﻧون رﻳﺎﺳﺗن )ﻧﻳﻧﮔﮔﺗﺮي‬ ‫َ‬ ‫ﺑﻪ ھﻧن ﺟﻲ دور ﮐﺎن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ھﻠﻧدي اﭼﻲ‪ .‬ﺟن ﻣﻼﻳﺎ ﮐﻲ ارڙھﻳن‬
‫ﺳﻳﻣﺑﻳﻼن( ۾ ورھﺎﻳو‪ -‬ﻧﻳﻧﮔﺮي ﻣﻌﻧﻲٰ رﻳﺎﺳﺗون‪ .‬ﺳﻳﻣﺑﻳﻼن ﻣﻌﻧﻲٰ َ َ‬
‫ﻧو‪.‬‬
‫آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ڊﭼن اھو ﻣﺣﺳوس ڪﻳو ﺗﻪ ﻣﻼڪﺎ ۾ ھﺎڻ اھو ﮐڙ ﺗﻳل ﻧﻪ رھﻳو آھﻲ‪ .‬ﻣﻼڪﺎ‬
‫ﭘﭠﻳﺎن اﺟﺎﻳو ھﺎڻ وﻗت وﭸﺎﺋڻ ﺑدران ﺳﻣﺎﺗﺮا‪ ،‬ﺟﺎوا ۽ ﻣﺳﺎﻟﻲ ﮐﺎن ﻣﺷﮫور ﭔﻳن اھڙﻳن ﭔﻳٽن ڏي وڌﻳڪ‬
‫ڌﻳﺎن ڏﻳڻ ﮐﭘﻲ‪ .‬ﮐﻳن ڪﻣﺰور ڏﺳﻲ اوﭜﺮ ﺟﻲ ﭔﻳٽن ﺳﻳﻠﻳس وﻏﻳﺮه ﮐﺎن ﺑوﮔﻲ ﻧﺎﻟﻲ ھڪ ﺳﻠﺟﮫﻳل ﻗوم‬
‫اﻧﮫﻲء ﻗوم ﺟﻲ ڪﺮي ﭼﺋﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪1784 .‬ع ڌاري‬ ‫َ‬ ‫دﻟﭼﺳﭘﻲ وﭠڻ ﻟﮘﻲ‪ .‬ﺟوھور ۽ ﺳﻠﻳﻧﮔﺮ ﺟﻲ ﺗﺮﻗﻲ‬
‫ﺣﺎﺟﻲء ‪1770‬ع ۾ ﭘﻳﺮاق‬
‫َ‬ ‫ﻣﻼڪﺎ ﺳﻧدس ﻣڪﻣل ﻗﺑﺿﻲ ۾ آﻳو‪ .‬ان ﮐﺎن اڳ ﺑوﮔﻲ ﻗوم ﺟﻲ ﺳﺮدار راﺟﺎ‬
‫ھونء ﺑوﮔﻲ ﻗوم ﺟو واﭘﺎر ۽ اچ وڃ ﺗﻪ ﻣﻼﻳﺎ ۾ ﮔﮫﭨﻲ‬ ‫َ‬ ‫۽ ڪﻳداق ۽ ڪﻳداح ﮐﻲ ﻓﺗﺢ ڪﺮي ورﺗو ھو‪.‬‬
‫ﻋﺮﺻﻲ ﮐﺎن ھﺋﻲ ۽ ‪1700‬ﻋﻳﺳوي ﺳن ﮐﺎن وﭠﻲ ﺳﻠﻳﻧﮔﺮ رﻳﺎﺳت ﺟو ﺗﻪ ﺳﻠطﺎن ﺑﻪ ھﻧن ﻣﺎن ﺋﻲ ﭤﻳﻧدو‬
‫ھو‪) .‬ﺳﻠﻳﻧﮔﺮ اھﺎ رﻳﺎﺳت آھﻲ ﺟﻧﮫن ۾ ڪواﻻﻟﭘور آھﻲ( ڊﭼن ﺟو رﻋب ۽ ﻣﻼڪﺎ ﺗﻲ ﻗﺑﺿو ﻧﻪ ﻓﻘط‬
‫ﺑوﮔﻳن ﺟﻲ ڪﺮي ﺧﺗم ﭤﻲ وﻳو‪ .‬ﭘﺮ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ اﭼڻ ڪﺮي ﭘڻ ڊﭼن ﺗﻲ اﺛﺮ ﭤﻳو‪.‬‬
‫ڪﻣﭘﻧﻲء ذرﻳﻌﻲ ﭘﻳﻧﺎﻧگ ﭔﻳٽ ﺧﺮﻳد‬
‫َ‬ ‫ﻻء اﻳﺳٽ اﻧڊﻳﺎ‬ ‫‪1786‬ع ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﭼﻳن ۾ ﻣﺎل ﺟﻲ وڪﺮي ِ‬
‫ڪﻳو ۽ ‪1795‬ع ۾ ﺣﻣﻠو ڪﺮي ﻣﻼڪﺎ ﻓﺗﺢ ڪﻳو‪1819 .‬ع ۾ ﺳﺮ ﭤﺎﻣس اﺳٽﺋﻣﻔورڊ رﺋﻔﻠس ﺳﻧﮔﺎﭘور‬
‫ﭔﻳٽ ﺗﻲ ﺑﻳﭠڪ ﭠﺎھﻲ ۽ ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ ٽﻲ اھم ﺑﻧدر ۽ ﺷﮫﺮ‪:‬ﭘﻳﻧﺎﻧگ‪ ،‬ﻣﻼڪﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ‪1867‬ع ڌاري‬
‫ﻣڪﻣل طور‪ ،‬اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ ھٿ ۾ اﭼﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﺳﻧﮔﺎﭘور ھڪ آزاد ِﭔﻳٽ‪ /‬ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺟﻲ ﺣﻳﺛﻳت ۾ اﻳڏي‬
‫ﺗﺮﻗﻲ ڪﺋﻲ ﺟو دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ڪﻳﺗﺮن ﭘﺮاﭨن ﺷﮫﺮن ﮐﺎن ﮔﮫﭨو اﮘﻳﺎن ﻧڪﺮي وﻳو‪.‬‬
‫‪1869‬ع ۾ ﺟڏھن ﺳﺋﻳﺰ ڪﺋﻧﺎل ﮐﻠﻳو ﺗﻪ ﻳورﭘﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ اچ وڃ ڪﺮي ِاﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﭔﻳن ﻣﻠڪن‬
‫ﺻديء ﺟﻲ اڌ ﮐﺎن‬
‫َ‬ ‫ٽﻳڪﻧﺎﻻﺟﻲء ﮐﺎن واﻗف ﭤﻳڻ ﻟﮘﺎ‪ .‬اوﭨﮫﻳن‬‫َ‬ ‫ﺳﺎن ﮔڏ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﮫڙا ھﻧڌ ﺑﻪ ﺳﺎﺋﻧس ۽‬
‫ﭘوء ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﭼﻳﻧﻳن ﺟﻲ اچ وڃ ﺑﻪ ھﻳڪﺎﻧدي وڌي وﻳﺋﻲ‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ٽﻳن‪ ،‬ﻗﻠﻌﻲ )‪(Tin‬‬ ‫ِ‬
‫ﭘوء‪.‬‬
‫ﺟﻲ ﮐﺎﭨﻳن ﻟﭜڻ ﮐﺎن ِ‬
‫ان وﻗت ﮐﺎن اڄ ﺗﺎﺋﻳن ﻣﻠﺋﻲ ۽ ﭼﻳﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟو دﻟﻲ طﺮح ﭘﺎڻ ۾ ڪو ﮔﮫﭨو ﭠﺎھﻪ ﻧﺎھﻲ ﺟو ﭔﻧﮫﻲ ۾‬
‫ﻣذھﺑﻲ‪ ،‬رﺳﻣﻲ ۽ ﺗﮫذﻳﺑﻲ وﻳﮀﺎ ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨﺎ آھن‪ .‬اﻳڏو اﭼﻲ ﺗڪﺮار ﭘﻳدا ﭤﻳو‪ ،‬ﺟو اﻧﮔﺮﻳﺰ وچ ۾ ٽﭘﻲ ﭘﻳﺎ‪ .‬ان‬
‫ﭼڪﺮ ۾ ڪﺟﮫﻪ ﻧﻳﻧﮔﺮي ﺳﻳﻣﺑﻳﻼن‪ ،‬ﺳﻠﻳﻧﮔﺮ ۽ ﭘﮫﺎﻧگ ﺗﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟو اﺛﺮ ﭴﻣﺎﺋﻲ ورﺗو ۽ اﻧﮫن ﭼﺋن رﻳﺎﺳﺗن‬
‫ﮔﺎديء ﺟو ھﻧڌ ﻣﻘﺮر ڪﻳﺎﺋون‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﮐﻲ ‪1896‬ع ۾ ﮔڏي ﻓﻳڊرﻳﺷن ﭠﺎھﻳﺎﺋون ۽ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﮐﻲ‬
‫‪77‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺟون ﺑﺎﻗﻲ ﺟﻳڪﻲ رﻳﺎﺳﺗون ھﻳون ﺗن ﺟﺎ ﺳﻠطﺎن ﭘڻ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﮐﻲ طﺎﻗﺗور ۽ ”ﺳﻣﺟﮫو“ ﻣﭸڻ ﻟﮘﺎ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﺳﺎﭨن ﮔڏﺟڻ ﮐﺎن ﭘﺮي رھﻳﺎ‪ .‬اﻧڊﻳﺎ ۽ ﭔﻳن زﺑﺮدﺳت ﻣﻠڪن واﻧﮔﺮ اﻧﮔﺮﻳﺰن ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﻲ‬
‫ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ڪن ﮘﺎﻟﮫﻳن ۾ ھٿ ﭼﺮاﻧد ﺑﻠڪل ﻧﻪ ڪﺋﻲ‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ﺳﻠطﺎﻧن ﮐﻲ ﺳﻠطﺎن ﭤﻲ رھڻ ڏﻧو‬
‫ﺟﻳﺋن ﺧﻳﺮﭘور رﻳﺎﺳت‪ ،‬ﺣﻳدرآﺑﺎد دﮐن ۽ ﭔﻳن ھﻧڌن ﺗﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰن ڪﻳو‪ .‬ﻣﺳﻠﻣﺎﻧن ﻳﺎ ﭔﻳن ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﻣذھب ﺟﻲ آزادي ڏﻧﻲ ۽ ﻓﺮﻳﻧﭼن ۽ ﭘورﭼو ﮔﺎﻟﻳن واﻧﮔﺮ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺗﮫذﻳب ۽ رﺳم رواج‬
‫زﻧدﮔﻲء ﺟو ﺳﺎﮘﻳو طور طﺮﻳﻘو رھڻ ڏﻧو‪-‬‬
‫َ‬ ‫زﺑﺮدﺳﺗﻲ ھڪدم ﭤﺎﭰڻ ﺑدران ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ‬
‫ﺑﺮوﻧﺎﺋﻲء ۾ ﻧﻣوﻧو رﮐﻳو اﭼڻ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺟﻳﺋن اﻧڊﻳﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺋﻳﺟﻳﺮﻳﺎ‪ ،‬ڪﻳﻧﻳﺎ‪ -‬ﻳﺎ وﻳﻧدي اﭴڪﻠﮫﻪ ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ ﻳﺎ‬
‫اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺗﺮﻳﻧﮔﺎﻧو‪ ،‬ڪﻳﻠﻧﺗﺎن ۽ ڪﻳداح رﻳﺎﺳﺗون ﺳﻳﺎم )ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ( ﺟﻲ اﺛﺮ ھﻳٺ ھﻳون‪ .‬اﻧﮫن ﮐﻲ‬
‫‪1902‬ع ۽ ‪1909‬ع ﺟﻲ وچ ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﭘﻧﮫﻧﺟو ڪﺮي ورﺗو ۽ ﺟوھور رﻳﺎﺳت ﺑﻪ ‪1914‬ع ۾‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰن ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟو ”ﺻﻼﺣڪﺎر“ ﻗﺑول ڪﻳو‪.‬‬
‫‪78‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻣﻼﻳﺎ ﺟﻲ ﺳڌرڻ ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟو ﺣﺻو‬

‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺗﻲء ڪﺮي ﻣﻼﻳﺎ ۾ ﻣﻌﺎﺷﻲ ۽ ﺳﻣﺎﺟﻲ اﻧﻘﻼب آﻳو‪ .‬ﮔڏﻳل ھﻧدﺳﺗﺎن‪ ،‬ڪﻳﻧﻳﺎ ۽‬‫َ‬ ‫اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ‬
‫ﺳﻠون واﻧﮔﺮ ھﺗﻲ ﺑﻪ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﻳڪدم آﻣدرﻓت ڏاﻧﮫن ڌﻳﺎن ڏﻧو‪ .‬ھﻧن ﻣﺧﺗﻠف ﺷﮫﺮن ۽ اھم ھﻧڌن ﮐﺎن‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﭘوٽ ڪﻼﻧگ )ﭘورٽ ﺳوﻳٽ ﻧﺎم(‪ ،‬ﭘﻳﻧﺎﻧگ )ﺑٽﺮوٿ( ﺗﺎﺋﻳن اھڙا ﺗﻪ ﭘڪﺎ رﺳﺗﺎ ﭠﺎھﻳﺎ ﺟﻳڪﻲ‬
‫ﺳﺧت ﻣﻳﻧﮫن ۾ ﺑﻪ ﺧﺮاب ﻧﻪ ﭤﻳن‪ .‬ٽﻳن ﺟﻲ ﮐﺎﭨﻳن ﮐﺎن وﭠﻲ ﺷﮫﺮن ۽ ﺑﻧدرﮔﺎھن ﺗﺎﺋﻳن رﻳل ﺟﺎ ﭘٽﺎ وﮀﺎﻳﺎ‬
‫وﻳﺎ ۽ ﭘﻳﻧﺎﻧگ ﮐﺎن ﺳﺮﻳﻣﺑﺎن ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺗﺎﺋﻳن ﭘﮫﺮﻳن رﻳﻠوي ﻻﺋﻳن ‪1924‬ع ۾ ﭠﮫﻲ راس ﭤﻲ ۽ اڄ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫اﻧﮫن ﺋﻲ ﭘٽن ﺗﺎن رﻳل ﮔﺎڏي ھﻠﻧدي رھﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﻓﺮق ﻓﻘط اھو آھﻲ ﺗﻪ ڪوﺋﻠن ۽ ﭔﺎڦ ﺗﻲ ھﻠﻧدڙ اﻧﺟڻ‬
‫ﺑدران اڄ ﺟﻲ اﻧﺟڻ ڊﻳﺰل ﺗﻲ ھﻠﻲ ﭤﻲ ۽ ﻣﺳﺎﻓﺮ اﻳﺋﺮڪﻧڊﻳﺷن ﮔﺎڏن ﺟﻲ ﻧﺮم ڪوﭼن ﺗﻲ وﻳﮫﻲ وي‪.‬‬
‫ﺳﻲ‪ .‬آر ﺗﻲ ﻓﻠﻣون ڏﺳن ﭤﺎ ﻳﺎ درﻳن ﺟﻲ ٽﻧٽﻳڊ ﺷﻳﺷن ﻣﺎن ﭔﺎھﺮ ﺟو دﻟڪش ﻧظﺎرو ڪن ﭤﺎ‪ -‬ﭘﺮ رﻳل ﺟﺎ‬
‫ﭘٽﺎ ۽ ﮔﻳﺞ اھﺎ ﺳﺎﮘﻲ آھﻲ‪ .‬رﺳﺗﺎ ۽ راھون ﺳﺎﮘﻳﺎ آھن‪ -‬ﺟﻳڪﻲ اڄ ﮐﺎن ﭘورا ﺳٺ ﺳﺎل ﮐن اڳ اﻧﮔﺮﻳﺰ‬
‫ﻧظﺮداريء ۾ ﭼﻳﻧﻲ ۽ ﺗﺎﻣل ﻣﺰدورن ﮐﺎن ﻣﻼﻳﺎ ﻣﻠڪ ﺟﺎ ﺟﮫﻧﮔل‪ ،‬ﭔﻳﻼ ۽ ٽڪﺮﻳون‬ ‫َ‬ ‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮن ﺟﻲ‬
‫ﮔﺎڏيء ۾ وﻳﮫﻲ ﺟوان ﺟوھورﺑﺎرو ۽ ﺳﮫﭨﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور‬ ‫َ‬ ‫ٽڪﺮاﺋﻲ ﭠﺎھﻳﺎ وﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬اڄ ﺟﻲ ﻣﺳﺎﻓﺮ ﮐﻲ ھﮘﻳل‬
‫ﺟو ﻧظﺎرو ڪﻧدي اھو وﺳﺮﻳو ﭤو وﭸﻲ ﺗﻪ ھﻧن رﺳﺗن ﺗﻲ‪ ،‬ھﻧن ﭘﭤﺮن ﺗﻲ‪ ،‬ھﻧن رﻳﻠوي اﺳٽﻳﺷن ۽‬
‫ﺳﮔﻧﻠن ﺟﻲ ﭜﺮﭘﺎﺳﻲ ۾ ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ ﻏﺮﻳب ﻣﺎﭨﮫن ﺟو ﭘﮔﮫﺮ ﺟذب ﭤﻳل آھﻲ‪ ،‬ﺟن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ڏﻳﮫﻪ ﺟﻲ ڏﮐﻲ‬
‫ﻻء ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﻣٽ ﻣﺎﺋٽ ۽ ﮔﮫﺮ ﭔﺎر ﮀڏي ھﺗﻲ ﭘﺮدﻳس ﺟﻲ‬ ‫ﻣﻌﺎﺷﻲ ﺣﺎﻟت ۽ ﻣﺟﺑورﻳن ﮐﻲ ﻣﻧﮫن ڏﻳڻ ِ‬
‫ﮔﺮﻣﻳن‪ ،‬ﮔﮫﺎٽن ﭔﻳﻠن‪ ،‬ﻣﻳﻧﮫوﮘﻲ ۽ رت ﭘﺋﻧدڙ ﻣﮀﺮن ﺟﻲ ﻣﻧﮫن ۾ ڌارﻳن ﺟﻲ ﺣڪم ھﻳٺ اﭼﻲ ﭘورھﻳو‬
‫ڪﻳو‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﺳﻧدن اﻳﻧدڙ ٽﮫﻳون‪ -‬ﺟﻳڪﻲ اڄ ﺧوش ﻧظﺮ اﭼﻲ رھﻳون آھن ﺳﻲ‪ -‬ﺳک ﺟو ﺳﺎھﻪ ﮐﭨﻲ‬
‫ﺳﮔﮫن‪.‬‬
‫ﭘوء‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل اﻧﮔﺮﻳﺰن ﭘﻧﮫﻧﺟن ﭔﻳن ﻗﺑﺿﻲ ھﻳٺ آﻳل ﻣﻠڪن واﻧﮔﺮ ھﺗﻲ ﺑﻪ رﻳل رﺳﺗﺎ ﺧوب ﭠﺎھﻳﺎ‪ِ .‬‬
‫ﻓﻲ اﻟﺣﺎل ﭘﮫﺮﻳن ان ۾ ﮐﭨﻲ ﺳﻧدن ﺋﻲ ﻣطﻠب ۽ ﻏﺮض ﻣوﺟود ھو‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ رﭔڙ ﺟﻲ ﺑﮫﺗﺮ ﭘوک ۾ ﭘڻ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟووڏو ھٿ آھﻲ ﺟن رﭔڙ ﺟﻲ وﭨن ﺟﻲ ﭘﮫﺮﻳن ﮐﻳپ ‪1870‬ع ۾ ﺳﻠون ﮐﺎن ﮔﮫﺮاﺋﻲ ھﺗﻲ ﭘوﮐڻ‬
‫ﭘوء وري ﭔﻳو دﻓﻌو ‪1890‬ع ۾ ان‪ .‬ي‪ .‬رڊﻟﻲ )ﺳﻧﮔﺎﭘور‬ ‫ﺟو ﺗﺟﺮﺑو ڪﻳو‪ ،‬ﺟﻳڪو ﺑﻧﮫﻪ ڪﺎﻣﻳﺎب ﻧﻪ وﻳو‪ِ .‬‬
‫ﺟﻲ ﺑوٽﺎﻧﻳڪل ﺑﺎغ ﺟﻲ ڊاﺋﺮﻳڪٽﺮ( رﭔڙ ﺟﻲ ﭼڪﻳن ﺟﻲ ﭔﻲ ﮐﻳپ ﮔﮫﺮاﺋﻲ آزﻣﺎﺋش ڪﺋﻲ ۽ ڪﺎﻣﻳﺎب‬
‫ﻻء ڪﺎﻓﻲ ﻣﺎﻟﻲ‬ ‫وﻳو‪ .‬ﺑﺮٽش ﺣڪوﻣت ﻣﻼﻳﺎ ﺟﺎ ﮔﮫﺎٽﺎ ﭔﻳﻼ وڍراﺋﻲ رﭔڙ ﭘوﮐڻ ڪﺎرڻ زﻣﻳن ﺗﻳﺎر ڪﺮڻ ِ‬
‫ﻣدد ڏﻧﻲ‪ ،‬رﭔڙ ﺟﻲ ﭘوک ﺟﻳﺋن ﺟﻳﺋن ﺗﻳﺎر ﭤﻳﻧدي وﻳﺋﻲ‪ ،‬ﺗﻳﺋن ﺗﻳﺋن ڪم وارن ﺟﻲ ﺿﺮورت وڌڻ ﻟﮘﻲ‪ .‬ان‬
‫ﻻء ﺳڀ ﮐﺎن ﺻﺣﻳﺢ ﻣﺎﭨﮫو‪ -‬ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ ﻏﺮﻳب ﺗﺎﻣل ۽ ﻣﻠﻳﺎﻟم اﭼﻲ ﻣﻼﻳﺎ ۾ رھڻ ﻟﮘﺎ‪ .‬ٽﻳن‬ ‫ڪم ِ‬
‫اھڙيء‬
‫َ‬ ‫ﺟﻲ ﮐﺎﭨﻳن ڪﺮي ﭼﻳﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﺎ ڪٽڪ ﺗﻪ ڪڏھن ﮐﺎن ﻣﻼﻳﺎ ۾ دﻳﺮو ﭴﻣﺎﺋﻲ ﭼڪﺎ ھﺋﺎ‪.‬‬
‫طﺮح ﻣﻼﻳﺎ ۾ ﻣڪس ﻗﺳم ﺟﻲ زﺑﺎﻧن ۽ ﻣذھﺑن ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﮔڏ ﭤﻲ وﻳﺎ‪.‬‬
‫‪79‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”ﻣﻼﻳﺎ ﺗﻲ ﺟﭘﺎن ﺟو ﻗﺑﺿو“ – ”ﻣﻼﻳﺎ ۽‬

‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟوﮔڏﺟڻ ۽ ڌار ﭤﻳڻ“‬
‫ﺳﺗﻳن ڊﺳﻣﺑﺮ ‪1941‬ع ۾ ﺟﭘﺎﻧﻳن ﭘﺮل ھﺎرﺑﺮ ﺗﻲ ﺣﻣﻠو ڪﻳو ۽ ڏھﻳن ڊﺳﻣﺑﺮ ﺗﻲ ﻓﻠﭘﺎﺋﻳن ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﺣواﻟﻲ ڪﺮي آﻣﺮﻳڪن ﺟو ﭘﺋﺳﻔڪ ﺳﻣﻧڊ ﻣﺎن ﺑڻ ﺑﻧﻳﺎد ﺧﺗم ڪﺮي ﮀڏﻳو‪ -‬ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ڪﺟﮫﻪ‬
‫اﻧﮫﻲء وچ ۾ اﭠﻳن ڊﺳﻣﺑﺮ ﺗﻲ ﺟﭘﺎﻧﻳن ﻣﻼﻳﺎ ﮐﻲ ﻓﺗﺢ ڪﺮي ورﺗو ۽ ھﻳٺ ڏﮐڻ ڏي‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﻻء‪.‬‬
‫ﻋﺮﺻﻲ ِ‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ڏي وڌڻ ﻟﮘﺎ‪ .‬ﺟﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ وڏي ﻓوج ھﺋﻲ‪ .‬ﺟﺗﺎن اﻧﮔﺮﻳﺰ ﺳﭴﻲ ڏﮐڻ اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎ ﺗﻲ‬
‫ﻻء ﮘﺎٽﻲ ﭜﮘﻲ ھﺎر ھﺋﻲ‪ .‬اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟو‬ ‫ڪﻧٽﺮول ڪﺮي رھﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺟﻲ ﺷڪﺳت اﻧﮔﺮﻳﺰن ِ‬
‫ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺗﻲ ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﻣﺿﺑوط ھٿ ھو ﭘﺮ ﺟﭘﺎﻧﻳن ﺳﺗﺮ ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﻓﺗﺢ ڪﺮي ورﺗو‪.‬‬
‫ٽن ڏﻳﻧﮫن اﻧدر ﺟﭘﺎﻧﻳن ﺟﻲ ھواﺋﻲ ﻓوج اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﺎ ”ﭘﺮﻧس اف وﻳﻠس“ ﺟﮫڙا ﺟﻧﮔﻲ ﺑﺣﺮي ﺟﮫﺎز‬
‫ﻧﺎﺑود ڪﺮي ﮀڏﻳﺎ ۽ ﺑﺮطﺎﻧوي ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎزن ﮐﺎن ﭘڻ آﺳﻣﺎن ﺧﺎﻟﻲ ڪﺮي ﮀڏﻳو‪ .‬ﺟﭘﺎﻧﻲ ﺟﻧﺮل ﻳﺎﻣﺎ‬
‫ﺷﻳﺗﺎ ﺟﻲ ﻓوﺟﻳن اﻧﮔﺮﻳﺰ ﺟﻧﺮل ﺑﺮﺳﻳوال ۽ ﺳﻧدس اﻧﮔﺮﻳﺰ‪ ،‬ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻠﺋﻲ ۽ آﺳٽﺮﻳﻠوي ﻓوج ﮐﻲ‬
‫ھﻳﭠﺎھون ڪﺮي ﮀڏﻳو‪ .‬ﭘﻧڌرھﻳن ﻓﻳﺑﺮوري ‪1943‬ع ﺗﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺗﻲ ﺟﭘﺎﻧﻳن ﺟو ﻣڪﻣل ﻗﺑﺿو ھو‪.‬‬
‫ﺟﭘﺎﻧﻳن ﺟﺎ ﭘﻧڌرھن ھﺰار ﻣﺎﭨﮫو ﻣﺎرﺟﻲ وﻳﺎ ۽ ﺑﺮطﺎﻧﻳﻪ ۽ ڪﺎﻣن وﻳﻠٿ ﺟﺎ ڏﻳڍ ﻟک ﮐﺎن ﺑﻪ ﻣﭤﻲ ﺳﭘﺎھﻲ‬
‫ﭼٽ ﭤﻲ وﻳﺎ‪.‬‬
‫اﻧﮫﻲء دوران ﺟﭘﺎﻧﻳن ھﺗﻲ ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫‪1942‬ع ﮐﺎن ‪1945‬ع ﺗﺎﺋﻳن ﺟﭘﺎﻧﻳن ﺟو ﻣﻼﻳﺎ ﺗﻲ ﻗﺑﺿو رھﻳو‪.‬‬
‫ﺟواﺑداريء وارﻳون‬
‫َ‬ ‫ﺑﺮﺗﺎء ڪﻳو‪ .‬ﮐﻳن‬
‫ُ‬ ‫اﺻﻠﻲ ﺑﺎﺷﻧدن‪ -‬ﻣﻼﻳو اورﺋﻧگ )ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن( ﺳﺎن ﻣڙﻳﺋﻲ ﺳﭠو‬
‫ﺑﺮﺗﺎء ڪﻳﺎﺋﻳون‪ .‬ﺟﻧگ ﺟﻲ ﻣﻳدان ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺳﺎن‬‫ُ‬ ‫ﻧوڪﺮﻳون ﺑﻪ ڏﻧﻳون‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﭼﻳﻧﻳن ﺳﺎن ﮔﮫﭨو ظﺎﻟﻣﺎﭨو‬
‫ﮔڏ ﺟﻳڪﻲ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﭔﺎﻧﮫن ﭔﻳﻠﻲ ھﺋﺎ ﻳﺎ ﻣﻼﻳﺎ ۾ ﻣوﺟود ھﺋﺎ ﺗن ﮐﻲ ھﺷﻲ ڏﻧﺎﺋون ﺗﻪ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﮐﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟو‬
‫ﭘﺎڻ ۽ ﻣﻠڪ )ھﻧدﺳﺗﺎن( آزاد ڪﺮاﺋﻲ وﭠو‪.‬‬
‫ﻧﺎﮔﺎﺳﺎڪﻲء ﺗﻲ ﺑم ڪﺮڻ ﺑﻌد ﺣﺎﻟﺗون ﭔﻳون ﭤﻲ وﻳون‪ .‬ﺟﭘﺎﻧﻳن ﮐﻲ ﺟﺗﺎن ڪﭤﺎن ھٿ‬‫َ‬ ‫ھﻳﺮوﺷﻳﻣﺎ ۽‬
‫ڪڍﭨﺎ ﭘﻳﺎ‪ .‬ﻣﻼﻳﺎ ۾ ﺑﻪ ﺟﭘﺎﻧﻳن ﮐﻲ ھﺎڻ ڪﻣﺰور ڏﺳﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰن ھڪ دﻓﻌو وري ﺷﻳﻧﮫن ﭤﻲ وﻳﺎ‪،‬‬
‫ﭘوء ھﺮﮔﺰ وٺ ﻧﻪ ڏﻧو ۽ ﺳﺎل‬ ‫ﭘوء ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ )ھﻧدﺳﺗﺎن( ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻳن ِ‬‫ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ان ﭔﻲ وڏي ﺟﻧگ ﮐﺎن ِ‬
‫ﭘوء ‪1947‬ع ۾ ﮐﻳن ٽﭘڙ ﮐﭨﺎﺋﻲ آزادي ورﺗﺎﺋون‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻼﻳﺎ ﮐﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰن اﻳﺗﺮو ﺟﮫٽ ﻧﭤﻲ ﮀڏڻ‬ ‫ﭔن ﮐﺎن ِ‬
‫ﻻء ﻣﻼﻳﺎ‬
‫ﺳﻧﺋﻳنء وري ﺣڪوﻣت ڪﺮڻ ﺟﻲ ﻣوڊ ۾ ھﺋﺎ ۽ ﺣڪوﻣت ﺟو اﻧﺗظﺎم ھﻼﺋڻ ِ‬ ‫َ‬ ‫ﭼﺎھﻳو‪ .‬ھو ﻧﺋﻳن‬
‫ﺟون ﺳڀ رﻳﺎﺳﺗون‪ /‬ﺻوﺑﺎ ﮘﻧڍي ھڪ ڪﻳﺎﺋون‪ .‬اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ ﺑﻧﮫﻪ ﻧﻪ وﭨﻲ ﺟو ھڪ ﺗﻪ‬
‫ﻻء ﮐﭨﻲ ﻣﻼﻳﺎ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﺟﭘﺎﻧﻳن‬‫ھﻧن ﺟﻲ ھﺮ رﻳﺎﺳت ﺟو ﭘﻧﮫﻧﺟو ﺳﻠطﺎن )ﺳﺮدار( ھو ۽ ﭔﻳو ﺗﻪ اﻧﮔﺮﻳﺰن ِ‬
‫ﻻء ﻣﻳﺎس ﺳﻲ ڪﺎﻧڌي ڪﻳن ﭤﺎ‪ ،‬واﻧﮔﺮ آزاد ڪﺮڻ ﺗﻪ ﭠﮫﻳو ﻣﺎﮘﮫﻳن ﭠﮫﻲ ﭠڪﻲ‬ ‫ﺳﺎن ﺑﻪ وڙھﻳﺎ‪ -‬ﭘﺮ ﺟن ِ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰ ﻣﻼﻳﺎ ﮐﻲ ﻗﺑﺿﻲ ۾ رﮐڻ‪ ،‬ﺣڪوﻣت ڪﺮڻ ۽ ﮔﮫﺮ )اﻧﮔﻠﻳﻧڊ( ﺟﺎ ﺧﺮچ ﻣﻼﻳﺎ ﻣﺎن ﭘورا ڪﺮڻ ﺟو‬
‫ﺳوﭼڻ ﻟﮘﺎ‪.‬‬
‫‪80‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ان دور ۾ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ۾ زﺑﺮدﺳت ﺳﻳﺎﺳﻲ ﺳﺟﺎﮘﻲ ﭘﻳدا ﭤﻲ ۽ داﺗو آن ﺑن ﺟﻌﻔﺮ ‪1942‬ع ۾‬
‫آزاديء‬
‫َ‬ ‫ﻳوﻧﺎﺋﻳٽﻳڊ ﻣﻠﺋﻲ ﻧﺋﺷﻧل آرﮔﻧﺎﺋﻳﺰﻳﺷن ‪ -UMNO‬ﺳﻳﺎﺳﻲ ﺟﻣﺎﻋت ﭠﺎھﻲ‪ .‬ﺟﻳڪﺎ ﻋوام ﺳﺎن ﮔڏﺟﻲ‬
‫ﻻء ڪوﺷش ڪﺮڻ ﻟﮘﻲ‪1948 .‬ع ۾ ﻣﻠﺋﻲ ﺣڪوﻣت ڪﻣﻳوﻧﺳٽ ﭘﺎرٽﻲ ‪ MCP‬ﭘڻ وﺟود ۾ آﺋﻲ‪،‬‬ ‫ِ‬
‫آزاديء‬
‫َ‬ ‫ﺟﻳڪﺎ ﭘڻ ﮐﻠﺋﻲ ﻋﺎم ﻣﺮدﻳڪﺎ )آزادي( ﺧﺎطﺮ اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺳﺎن ﻣﮫﺎڏو ڏﻳڻ ﻟﮘﻲ‪ .‬ﺟڏھن ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ‬
‫ﻻء ﺳﺟﺎﮘﻲ ھڪدم وڌي وﺋﻲ ﺗﻪ ﺑﺮطﺎﻧﻳﻪ ‪ 31‬آﮔﺳٽ ‪1957‬ع ﺗﻲ ﻣﻼﻳﺎ ﮐﻲ آزادي ڏﻳﺋﻲ ﮀڏي‪.‬‬ ‫ِ‬
‫‪1963‬ع ۾ ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﺳﺮاواڪ ۽ ﺻﺑﺎح رﻳﺎﺳﺗن ﻣﻼﻳﺎ ﺳﺎن ﮔڏﺟﻲ ھڪ آزاد ﻓﻳڊرﻳﺷن ﭠﺎھﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﭔن ﺳﺎﻟن ﺑﻌد ‪1965‬ع ۾ ﺳﻧﮔﺎﭘور وري ڌار ﭤﻲ رھڻ ﻟﮘو‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﺻﺑﺎح ۽ ﺳﺮاواڪ ۽ ﻣﻼﻳﺎ ﮔڏﺟﻲ‬
‫ھڪ ﻧﺋون ﻣﻠڪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭠﺎھﻳو‪ .‬ﺻﺑﺎح ۽ ﺳﺮاواڪ رﻳﺎﺳﺗون اﻧڊوﻧﻳﺷﻲ ﭔﻳٽ ﺑورﻧﻳو ﺟﻲ اﺗﺮاھﻳن‬
‫ﺣﺻﻲ ﺗﻲ آھن‪) .‬ﺟﻧﮫن ﺟو ھڪ ﻧﻧڍڙو ﺣﺻو ﺑﺮوﻧﺋﻲ ﭘڻ آھﻲ( ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟون ﻣﻼﻳﺎ وارﻳون‬
‫ﻳﺎرھن رﻳﺎﺳﺗون ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ﺟﻲ ﺑﺎرڊر ﮐﺎن ﺷﺮوع ﭤﻳن ﭤﻳون ۽ ھﻳٺ ﺳﻧﮔﺎرﭘور ﺟﻲ ﭔﻳٽ ﺗﺎﺋﻳن وﭸﻳو ﭘﮫﭼن‪.‬‬
‫‪81‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”ﺑﻔﺮ اﺳٽﻳٽ ﻳﺎ ڊﻓﺮ اﺳٽﻳٽ“‬

‫ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ﺳک ڌار ﻣﻠڪ‪ -‬ﺧﺎﻟﺻﺗﺎن ﭠﺎھڻ ﺟﻲ ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ ﺟﻳڪو ﮔوڙ ﻓﺳﺎد ڪﺮي رھﻳﺎ آھن‪ ،‬ان‬
‫ويء ﺗﺎن‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺟون ﺧﺑﺮون ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺑﻪ ھﺮ وﻗت اﻳﻧدﻳون رھن ﭤﻳون‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ٽﻲ‬
‫ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ ﺑﻪ ڪﺎﻓﻲ ﺳک رھن ﭤﺎ‪ .‬ﺟن ﺟﺎ اﺑﺎ ڏاڏا ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ھﺗﻲ ٽڪﻳل آھن‪.‬‬
‫ﮔﮫﭨو ڪﺮي اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ ﺣڪوﻣت ۾ ھﻧن ﺟﺎ وڏا ھﺗﻲ ﭘورھﺋﻲ ڪﺎرڻ آﻳﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ﺳﻧﮔﺎرﭘور ۾ ﺗﻪ ﻟﻔٽ‪-‬‬
‫ﻣﺋن‪ ،‬ھوٽل ﺟو ﺑﺋﺮو ﻳﺎ ٽﺋڪﺳﻲ ڊراﺋﻳور ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﺳک ﻧظﺮ اﻳﻧدو‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﭘڙھﻳل‬
‫ﮘڙھﻳل ﺳک ﺑﻪ ڪﺎﻓﻲ آھن‪ .‬ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﺟﺞ‪ ،‬ﻣﺋﺟﺳٽﺮﻳٽ‪ ،‬وڪﻳل‪ ،‬ڊاڪٽﺮ آھن‪ ،‬ﺟن ﺑﺎﺑت اﺧﺑﺎرن ۾‬
‫ﻣﺎﻧﻲء ﺟو‬
‫َ‬ ‫اﻳﻧدو رھﻲ ﭤو‪ .‬ﺧﺎص ڪﺮي ڪو ﭘوڙھو ﺳک ﮔذاري وﻳﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ڪﺎﻧڌﭘﻲ ﺟﻲ‬
‫اطﻼع اﺧﺑﺎر ۾ ﺳﻧدس ﻓوٽﻲ ﺳﺎن ﮔڏ ڏﻧو وﻳﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ”ﭘﻳﻧﺎﻧگ ﻳﺎ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺟﻲ ﻓﻼﻧﻲ ﮔوردواري‬
‫۾ ﺷﺎم ﺟو ﻓﻼﭨﻲ وﻗت ﭜوڄ آھﻲ‪ “.‬ان ﺳﺎن ﮔڏ وﻓﺎت ڪﻧدڙ ﺟﻲ ﭘٽ‪ ،‬ڌﻳﺋن‪ ،‬ﻧﺎﭠﻳن‪ ،‬ﻧﮫن‪ ،‬ﭘوٽن‪ ،‬ڏھٽن‬
‫ﺟﻲ وڏي ﻟﺳٽ ﭘڻ ھوﻧدي آھﻲ ﺗﻪ ﻣﺮﺣوم ﭘﭠﻳﺎن ڪﮫڙو اوﻻد ﮀڏﻳو ۽ اھﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﮫڙي‬
‫ويء ﺟون ﺧﺑﺮون ﭔڌاﺋڻ وارو ﭘڻ ھڪ ﺳک آھﻲ ۽ ﭔﻳن ﻣﻠﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﻧوڪﺮي ﻳﺎ ڌﻧڌي ﺳﺎن ﻟﮘل آھن‪ .‬ٽﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺮوﮔﺮاﻣن ۾ ﭘڻ ﺳک ﻧظﺮ اﭼن ﭤﺎ‪ .‬ھﺗﻲ رھڻ ڪﺮي ھو ﻣﻠﺋﻲ ﻟس ﺋﻲ ﻟس ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن‪ .‬ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ﭘڻ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن‬
‫ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﺳﻧدن ﻧﻧڍي ٽﮫﻲ ﻣﺎدري زﺑﺎن اﻳﺗﺮو ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻲ ﺟﻳﺗﺮو ﻣﻠﺋﻲ‪.‬‬
‫ھونء ھﺗﻲ ڪﻧﮫن ﺑﻪ ﺳک ﮐﺎن ﭘﮀﻳو ﺗﻪ ڪﻳﺮ آھﻳن ﺗﻪ ھو اھو ﻧﻪ ﭼوﻧدو ﺗﻪ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ آھﻳﺎن ﭘﺮ‬ ‫َ‬
‫ﭼوﻧدو ﺗﻪ ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ آھﻳﺎن‪ .‬ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﺟﻲ ھڪ ﻣﺷﮫور ﭼﻳﻧﻲ ڊﭘﺎرٽﻣﻧٽل اﺳٽور ﻟﺋن ﻓﺋﺎٽ ۾ ﺟﺗﻲ ﺳڀ‬
‫ﮀوڪﺮيء ﮐﺎن‬
‫َ‬ ‫ﭼﻳﻧﻲ ﮀوڪﺮﻳون ڪم ڪن ﭤﻳون اﺗﻲ ﺳﻧﮫﺮي ﻣﻧﮫن ۽ ﺳﺎﻧوري رﻧگ ﺟﻲ ھڪ‬
‫ﭘﮀﻳم‪” .‬آر ﻳو اﺋن اﻧڊﻳن”“‬
‫وراﭨﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ﻧو اﺋم اي ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ‪“.‬‬
‫۽ ھﻲ ﺟﺎ ﻣﻠﺋﻲ رھﺎڪو ﺑﻪ اڪﺛﺮ ﭼوﻧدا ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ ﻣﻠﺋﻲ ۽ ﭼﻳﻧﻳن ﮐﺎن ﻋﻼوه اﻧڊﻳن‬
‫آھن‪ ،‬ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ آھن‪ ،‬ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ آھن‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ ھﻧدو ﺳﻧڌي‪ ،‬ھﻧدو ﻳﺎ ﻣﺳﻠم ﺗﺎﻣل‪ ،‬ﮔﺟﺮاﺗﻲ ۽ ﻣﻠﺑﺎري وﻏﻳﺮه‬
‫ويء ﺟو ﻣﺷﮫور‬ ‫َ‬ ‫ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ )اﻧڊﻳن( ﺳڏاﺋﻳﻧدا‪ ،‬ﭘﺮ ﺳک‪ ،‬ڪڏھن ﺑﻪ اﻧڊﻳن ﻧﻪ ﭼواﺋﻳﻧدو‪ .‬اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ٽﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺮوﮔﺮام ‪ – Mind Your Language‬ﺟﻳڪو ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ﺑﻪ اﭼﻲ ﭼڪو آھﻲ ۽ اﭴڪﻠﮫﻪ ھﺗﻲ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ ﭘﻳﺎ ڏﻳﮐﺎرﻳن‪ -‬ان ۾ ﺑﻪ ﭔﻳﺎ ﺗﻪ ﺳڀ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻗوﻣﻳت ﻣﻠڪ ﺳﺎن واﺑﺳﺗﮔﻲ ﭤﺎ ڏﻳﮐﺎرﻳن‬
‫ﭘﺮ ﺳک‪ -‬رﻧﺟﻳت ﺳﻧﮔﮫﻪ ﮐﺎن ﺟڏھن ﻗوﻣﻳت ﭘﮀﻲ ﭤﻲ وﭸﻲ ﺗﻪ ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ﭔڌاﺋﻲ ﭤو‪.‬‬
‫آدﻣﺷﻣﺎريء ﺟﻲ ﺣﺳﺎب ﺳﺎن ڪﻲ ﮔﮫﭨﺎ ﻧﻪ آھن‪ ،‬ﭘﺮ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋڻ ﭔوﻟﮫﺎﺋڻ ﺟﻲ ﻧﻣوﻧﻲ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ﺳک ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ‬
‫ﻣذھب‪ ،‬ڏاڙھﻲ ۽ ﭘٽڪﻲ‪ ،‬ﻋﺎدﺗن ۽ ھﻠت ﭼﻠت ڪﺮي ھو ﺟﺗﻲ ڪﭤﻲ ﻧﻣﺎﻳﺎن ۽ اﻟڳ ﭤﻠڳ ﻟﮘن ﭤﺎ‪ .‬ھو‬
‫آدﻣﺷﻣﺎريء ﺟو ﭔﻪ ﺳﻳڪڙو ﻣس ﭤﻳﻧدا‪ .‬ﭘﺮ ﭘﻧﮫﻧﺟو ھڪ ﭘﺧﺗو ﮔﺮوپ ‪ /‬ٽوﻟو ﭠﺎھﻳن‬ ‫َ‬ ‫ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺳﭴﻲ‬
‫ﭤﺎ‪ .‬ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ﭔﻳن اﻗﻠﻳﺗن )ﻣﺳﻠﻣﺎﻧن‪ ،‬ڪﺮﺳﭼﻧن‪ ،‬ﭘﺎرﺳﻳن( واﻧﮔﺮ ﺳک ٽڙﻳل ﭘﮐڙﻳل ﻧﻪ آھن ﭘﺮ ﺳﻧدن‬
‫‪82‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫آدﻣﺷﻣﺎريء ﺟو وڏو ﺣﺻو )ﭘﻧﺟﺎﺳﻲ ﺳﻳڪڙو( ھڪڙي ﺋﻲ ھﻧڌ ھﻧدﺳﺗﺎن ۽ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺑﺎرڊر‬ ‫َ‬
‫واري ﺻوﺑﻲ اوﭜﺮ ﭘﻧﺟﺎب ۾ ﮘﮫت ﭤﻳل آھﻲ‪.‬‬
‫ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ﭔﻧﻲ ﭔﺎري ﺟﻲ ڪم ۾ ﺳک ﺳڀ ﮐﺎن اﮘﺗﻲ آھن‪ .‬ﻓوج ۾ ﭘڻ ﺳﮐن ﺟو ڏھون ﺣﺻو آھﻲ‬
‫۽ ﺗﻌداد ﺟﻲ ﺣﺳﺎب ﺳﺎن ﺳﺮڪﺎري ﻧوڪﺮﻳن ۾ ﺑﻪ ﺗﻣﺎم وڏو ﺣﺻو اﭤن‪ .‬ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺳﭜﻧﻲ اﻗﻠﻳﺗن‬
‫ً‬
‫ﻓطﺮﺗﺎ ڪﺟﮫﻪ ﺗﮐﻲ طﺑﻳﻌت‬ ‫ﻣﺎن ﺳڀ ﮐﺎن ﮔﮫﭨو ﺳﮐن ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟن ﺣﻘن ﺣﺎﺻل ڪﺮڻ ﺟو ﺧﻳﺎل آھﻲ ۽‬
‫ﺟﺎ ھﺟڻ ڪﺮي‪ ،‬ﭤوري ٽﻳڪﺮ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺟوش ۾ اﭼﻳو وﭸن‪ .‬ان ڪﺮي ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﺣڪوﻣت ﺟﻲ اﻧﺗظﺎﻣﻳﺎ‬
‫ﺑﻪ ھﻧن ﮐﺎن ڪن ھﭨﻲ ﭤﻲ‪ .‬ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي ﭼﻧد ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ﺳﮐن ﺟﻲ ھڪ ٽوﻟﻲ ﺧﺎﻟﺻﺗﺎن ﻧﺎﻟﻲ‬
‫ھڪ اﻟڳ ﺣڪوﻣت ھﻼﺋڻ ﺟﻲ ﻣﮫم ﺷﺮوع ڪﺮي ڏﻧﻲ آھﻲ‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ اﭸﺎن ان ﻣﮫم ڪو ﮔﮫﭨو زور‬
‫ﻧﻪ ورﺗو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧدر ۾ ڪﺎﻓﻲ ﺷﺮ رﮐﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﮐﺎن ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺣڪوﻣت ﮔﮫﭨو ﻓڪﺮﻣﻧد آھﻲ‪.‬‬
‫ﮔﺮوﻧﺎﻧڪ ﺳﮐن ﺟو ﭘﮫﺮﻳون اﮘواڻ ۽ ﻣذھﺑﻲ رھﻧﻣﺎ ھو ﺟﻧﮫن ﺳک ڌرم ﺷﺮوع ڪﻳو‪ .‬ﭘﺎڻ‬
‫‪1469‬ع ۾ ﭴﺎﺋو ھو ۽ ‪1539‬ع ۾ ﮔذاري وﻳو‪ .‬ﺷﺮوع ﺷﺮوع ۾ ﺳک ﺗﻣﺎم اﻣن ﭘﺳﻧد ۽ ﺳﺎﻧﺗﻳڪﻲ‬
‫ﭘوء ﮔﺮو ﮔوﺑﻧد ﺳﻧﮔﮫﻪ‪ -‬ﺟﻳڪو ڏھون ۽ آﺧﺮي ﮔﺮو ﭤﻲ ﮔذرﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺗﻧﮫن ﮐﻳن‬ ‫طﺑﻳﻌت ﺟﺎ ھﺋﺎ‪ .‬ﭘﺮ ِ‬
‫ﺑﺮادريء ۾ ﺑدﻻﺋﻲ ﮀڏﻳو‪ .‬ﮔﺮو ﮔوﺑﻧد ﺳﻧﮔﮫﻪ ‪1677‬ع ۾ ﭴﺎﺋو ھو ۽ ‪1708‬ع ۾ ﮔذاري وﻳو‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻧﮔﻲ‬
‫‪1699‬ع ۾ ﮔﺮو ﮔوﺑﻧد ﺳﻧﮔﮫﻪ ﺳﮐن ﮐﻲ ﺧﺎﻟﺻن ﺟو ﻟﻘب ڏﻧو‪ -‬ﻣﻌﻧﻲٰ ”ﺧﺎﻟص ﻧﺞ“ اڄ ﺑﻪ ﺳﻧڌ ۾ ﺳﮐن‬
‫ﮐﻲ ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﺧﺎﻟﺻو ﺳڏﻳن‪ .‬ان ﺑﻌد ﮔﺮدوارن )ﺳﮐن ﺟﻲ ﻣﻧدرن( ۾ ھﺮ ﭘوﭴﺎ ﭘﺎٺ ﺑﻌد اھﺎ دﻋﺎ ﮘﺎﺋﻲ‬
‫وﭸڻ ﻟﮘﻲ ﺗﻪ‪” :‬راج ڪﺮﻳﮔﺎ ﺧﺎﻟﺻﺎ“ – )ﺧﺎﻟﺻو ﺋﻲ راڄ ڪﻧدو‪(.‬‬
‫دراﺻل ﺳﮐن ﭘﻧﺟﺎب ﺗﻲ ﻓﻘط ﭘﻧﺟﺎھﻪ ﺳﺎل )‪1849‬ع ﺗﺎﺋﻳن ﺋﻲ( راڄ ﻣس ڪﻳو‪ ،‬ﺗﻪ اﻧﮔﺮﻳﺰن اﭼﻲ‬
‫ﭘوء راڄ ڪﺮڻ‬ ‫ﻗﺑﺿو ڪﻳو ۽ ﭘﻧﺟﺎب ﮐﻲ ﺑﻪ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟو ھڪ ﺻوﺑو‪ /‬ﭘﺮﮘﭨو ﺑﻧﺎﺋﻲ ﮀڏﻳو‪ .‬ان ﮐﺎن ِ‬
‫ﺟﻲ ﺷوق ﺟﻲ دﻋﺎ ﻓﻘط اﻣﻳد ﺗﺎﺋﻳن ۽ ﻣذھﺑﻲ ﺳﺎٺ ﺳوڻ‪ /‬رﺳم رواج ﺗﺎﺋﻳن ھﻠﻧدي اﭼﻲ‪.‬‬
‫‪1947‬ع ۾ ﺟڏھن اﻧﮔﺮﻳﺰن ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟﻲ ﭘﭼﺮ ﮀڏي ۽ ھﻧدﺳﺗﺎن ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﭤﻳو ﺗﻪ ﭘﻧﺟﺎب ﮐﻲ ﭔن‬
‫ﺣﺻن ۾ ورھﺎﻳو وﻳو ۽ ﺳﮐن ﺟﻲ اڌ ﮐن آدﻣﺷﻣﺎري ۽ ڪﺟﮫﻪ ﻣذھﺑﻲ ادارا ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ﭘڻ اﭼﻲ وﻳﺎ‪.‬‬
‫ﻻء ھﻧدﺳﺗﺎن ﮐﺎن ﺳک ھﺮ ﺳﺎل اﭼن ﭤﺎ‪.‬‬ ‫ﺟﮫڙوڪ ﺣﺳن اﺑدال وارو ﮔوردوارو‪ -‬ﺟﺗﻲ اڄ ﺑﻪ زﻳﺎرت ِ‬
‫ﺧون ﺧﺮاﺑﻳن ﺑﻌد ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ﺑﭼﻳل ﺳک اوﭜﺮ ﭘﻧﺟﺎب ڪڍﻳﺎ وﻳﺎ ۽ اوﭜﺮ ﭘﻧﺟﺎب ﺟﺎ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭘﺎڪﺳﺗﺎن‬
‫زﻧدﮔﻲء ۾ ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو ﺳﮐن ﻣﺣﺳوس ڪﻳو ﺗﻪ ھو ﭘﻧﺟﺎب ﺟﻲ ڪﺟﮫﻪ ﺿﻠﻌن ۾‬ ‫َ‬ ‫اﻣﺎﭨﻳﺎ وﻳﺎ‪ .‬ان ﺑﻌد‬
‫ﮔﮫﭨﺎﺋﻲء )ﻣﺋﺟﺎرٽﻲ( ۾ آھن‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺗﻣﺎم‬
‫ﻻء اﻟڳ ﺻوﺑﻲ ﺟﻲ ﮔﮫﺮ ڪﺋﻲ ۽ ‪1966‬ع ۾ ﭘﻧﺟﺎب‬ ‫زﺑﺎن ﺟﻲ ﺑﻧﻳﺎد ﺗﻲ ﺳﮐن ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙن ِ‬
‫ﺻوﺑو اﻟڳ ڪﻳو وﻳو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ۾ ﺳﮐن ﺟو ﭘﻧﺟوﻧﺟﺎھﻪ ﺳﻳڪڙو ﭤﻳو ﭤﻲ ۽ ھﻧدن ﺟو ﭘﻧﺟﻳﺗﺎﻟﻳﮫﻪ ﺳﻳڪڙو ۽‬
‫ﭘوء ذري ﮔﮫٽ ﺳﻣورو ٽﺎﺋﻳم ﭘﻧﺟﺎب ﺟﻲ ﭼﻳف ﻣﻧﺳٽﺮي ﺳک ﺟﻲ ﺋﻲ ھٿ ۾ رھﻲ‪ .‬ﺳﮐن ﺟﻲ‬ ‫ان ﮐﺎن ِ‬
‫ﻧﺎﻣﺣﺮوﻣﻲ ۽ ڏﮐن ﺟﻲ اﺣﺳﺎس ﮐﻲ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟون ﺳﻳﺎﺳﻲ ﺟﻣﺎﻋﺗون ﺑﻧﻳﺎدي طﺮح ﻓﻘط ﺳﻳﺎﺳﻲ‬
‫ﭘﺮوﭘﺋﮔﻧڊا طور ﺋﻲ اﺳﺗﻌﻣﺎل ڪﻧدﻳون اﭼن‪.‬‬
‫ﭘوء ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ وڏا‬
‫ورھﺎﮜﻲ ﮐﺎن اڳ ﺳک زﻣﻳﻧدار ۽ ﺟﺎﮔﻳﺮدارن ﺟﻲ ڪﻣﻳوﻧٽﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ورھﺎﮜﻲ ﮐﺎن ِ‬
‫زﻣﻳﻧدار ﻧﻧڍا ﭤﻲ وﻳﺎ‪ -‬ﺟن ﻣﺎن ڪﻳﺗﺮن ﮐﻲ ﺗﻪ ﭘﺎڻ ھﺮ ھﻼﺋﻲ ھﺎرﭘو ڪﺮﭨو ﭘﻳو‪ .‬اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ‬
‫‪83‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺣڪوﻣت ۾ ھﻧن ﮐﻲ ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ﺳﮫوﻟﺗون ﻣﻠﻳل ھﻳون‪ .‬ﺑﺮٽش اﻧڊﻳن آرﻣﻲ ﺟو ﭼوﭤون ﺣﺻو ﺳک‬
‫ﭘوء ھﻧن ﺟو ان ۾‬‫آزاديء ﮐﺎن ِ‬
‫َ‬ ‫ھﺋﺎ ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰ راڄ ﺟﻲ ﭘوﻟﻳس ﺑﻪ ﺳﻧدن ﭼﮜﻲ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻣﺎﺋﻧدﮔﻲ ھﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺣﺻو ﺻﻔﺎ ﮔﮫٽﺎﻳو وﻳو‪.‬‬
‫ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺳﮐن ﮐﻲ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﺣڪوﻣت ﺳﺎن ﭔﻳن ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ﺷڪﺎﻳﺗون آھن‪ ،‬ﺟﺋﻳن ﺗﻪ‬
‫ﭜﺮ وارا ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ﺗﻌﻠﻘﺎ ﭘﻧﺟﺎب ﺳﺎن ﻣﻼﺋڻ ﺑدران ھﺮﻳﺎﻧﺎ‪ ،‬ھﻣﺎﭼل ﭘﺮدﻳش ۽ راﺟﺳﺗﺎن ﺻوﺑﻲ ﺳﺎن ﻣﻼﻳﺎ‬
‫ھﺎء‬
‫ﮔﺎديء ھﻧڌ ﻣﻘﺮر ڪﻳو وﻳو‪ِ .‬‬‫َ‬ ‫ﻻء ﺑﻪ‬
‫وﻳﺎ آھن‪ .‬ﭼﺎﻧدي ﮔﺮه ﮐﻲ ﻧﻪ ﻓﻘط ﭘﻧﺟﺎب ﺟو‪ ،‬ﭘﺮ ﭔﺋﻲ ﺻوﺑﻲ ِ‬
‫ﻻء ﺳﮐن ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺻوﺑﻲ ﺑدران ھﺮﻳﺎﻧﺎ وﭸﭨو ﭘوي ﭤو‪ .‬اﺗﺮ ﭘﺮدﻳش ﺟو ﻋﻼﺋﻘو ﻧﻳﭘﺎل‬ ‫ڪورٽ ِ‬
‫ﺗﺮاﺋﻲ‪ -‬ﺟﻳڪو ﻣﻠﻳﺮﻳﺎ‪ ،‬دﻟدل ۽ ﺟﮫﻧگ ﺳﺎن ﭜﺮﻳل ھو‪ .‬ﺗﻧﮫن ﮐﻲ ﺳﮐن ﺻﺎف ڪﺮي ﺟڏھن رھڻ ﻻﺋق‬
‫ﺑﭨﺎﻳو ﺗﻪ ﮐﻳن اﺗﺎن ﻟوڌﻳو وﻳو‪ .‬درﻳﺎھﻪ ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﭘﻧﺟﺎب ﻣﺎن ﻟﻧﮔﮫن ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﻧﺟﺎب ﮐﻲ ﮔﮫﺮج آھﺮ ﭘﺎﭨﻲ‬
‫ڏﻳڻ ﺑدران ﭔﻳن ﺻوﺑن ﮐﻲ ڏﻧو وﭸﻲ ﭘﻳو‪ .‬ھﻳڊرو اﻟﻳڪٽﺮڪ ڪﺎﻣﭘﻠﻳڪس ﺟﻳڪو آھﻲ ﺗﻪ ﭘﻧﺟﺎب ۾ ﭘﺮ‬
‫ان ﺟو ڪﻧٽﺮول ﭔﻳن ﺟﻲ ھﭤن ۾ آھﻲ‪ ،‬ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭘﻧﺟﺎب ۾ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﺣڪوﻣت ﻓﻘط ﻧﺎﻟﻲ ﻣﺎﺗﺮ‬
‫ڪﻲ ڪﺎرﺧﺎﻧﺎ ﻳﺎ ﻓﺋڪٽﺮﻳون ﻟﮘﺎﻳون آھن‪ -‬ﺳو اھﻲ ﭼﻧد اھڙﻳون ﮘﺎﻟﮫﻳون آھن‪ ،‬ﺟن ﺳﮐن ۾‬
‫ﻧﺎﻣﺣﺮوﻣﻲء ﺟو اﺣﺳﺎس ﭘﻳدا ڪﻳو آھﻲ‪ .‬ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻳون ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ﻧﻧڍﻳون ﻧﻧڍﻳون ﮘﺎﻟﮫﻳون‬‫َ‬
‫آھن‪ ،‬ﺟن ڪﺮي ﺳک ﺑﻳﺗﺎب آھن ﺗﻪ ھﻧن ﮐﻲ اﻟڳ ﻣﻠڪ ھﺟﻲ ﺗﻪ ھو ﭼﮜو‪ .‬اﻧﮫن ﻧﻧڍﻳن ﮘﺎﻟﮫﻳن ۾ ڪﺟﮫﻪ‬
‫اھﻲ ﺑﻪ آھن ﺗﻪ ﺣڪوﻣت ﺳﻧدن ﻣذھﺑﻲ ﮘﺎﻟﮫﻳن ۾ ﺑﻪ دﺧل اﻧداز ﭤﻲ رھﻲ آھﻲ‪ .‬ﮔوردوارن ﮐﻲ ﺟﻳڪﺎ‬
‫ﻻء اﺳڪول‪،‬‬ ‫ﻻء اﺳﺗﻌﻣﺎل ڪﻧدا ھﺋﺎ ۽ ﭘﻧﮫﻧﺟن ِ‬ ‫ﭜﻼﺋﻲء ِ‬
‫َ‬ ‫ﺑﺮادريء ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫ﻣﻠت ﭤﻳﻧدي ھﺋﻲ اھﺎ ﺳک ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﻳﺗﻳم ﺧﺎﻧﺎ ۽ ﺧﻳﺮاﺗﻲ اﺳﭘﺗﺎﻟون ھﻼﺋﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ھﺎڻ اھﺎ ﻟﮐﮫﺎ رﭘﻳن ﺟﻲ اﭘت ﺣڪوﻣت ﮐﻧﻳو وﭸﻲ‪.‬‬
‫ﺳﮐن ﺟﻲ اﻟڳ ﺣڪوﻣت ﺟﻲ ﮔﮫﺮ ﭘﮫﺮﻳن ‪1971‬ع ۾ ﭘﻧﺟﺎب ﺣڪوﻣت ﺟﻲ اﮘوﭨﻲ وزﻳﺮ ﺟﮘﺟﻳت‬
‫ﺳﻧﮔﮫﻪ ﭼوھﺎن ڪﺋﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ان وﻗت ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ڪﻧﮫن ﺑﻪ ان ڏي ڌﻳﺎن ﻧﻪ ڌرﻳو ھو‪ .‬ﭼوھﺎن وڌ ۾ وڌ‬
‫اھو ڪﻳو ﺟو آﻣﺮﻳڪﺎ‪ ،‬اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۽ ڪﺋﻧﻳڊا ۾ رھﻧدڙ ﺳﮐن ﮐﻲ ھڪ ﭘﻠﻳٽ ﻓﺎرم ﺗﻲ آﻧدو‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ان ﺟﻲ‬
‫ﺣق ۾ ھﺋﺎ‪ .‬ﭼﻳو وﭸﻲ ﭤو ﺗﻪ ھن ﮐﻲ ڪﺟﮫﻪ ﭔﻳن ﺣڪوﻣﺗن طﺮﻓﺎن ﺑﻪ اﻣداد ﻣﻠﻲ ھﺋﻲ‪.‬‬
‫اھﺎ ھﻠﭼل آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ وڌڻ وﻳﺟﮫڻ ﻟﮘﻲ‪ .‬ﺧﺎص ڪﺮي ﺳﮐن ﺟو ﭘڙھﻳل ﮘڙھﻳل طﺑﻘو ان ﮐﺎن‬
‫ﭘوء ﭔﻳﺎ ﭘڻ‪ .‬اڪﺎﻟﻲ دل ﺳﮐن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺳﮐن ﺟﺎ ﭔﻳﺎ ٽوﻻ ﭘڻ‪-‬‬ ‫ﻣﺗﺎﺛﺮ ﭤﻲ ﺷﺎﻣل ﭤﻳڻ ﻟﮘو ۽ ان ﭘﭠﻳﺎن ِ‬
‫اﮘواﭨﻲء ۾ ﺣﻣﺎﻳت ڪﺮڻ ﻟﮘﺎ‪ .‬ﭘﺎڻ ‪1981‬ع ۾ ﻗﻳد ﺑﻪ‬‫َ‬ ‫ﺧﺎص ڪﺮي ﭜﻧڊرا واﻻ ﺟﻲ ﺟﺮﻧﻳل ﺳﻧﮔﮫﻪ ﺟﻲ‬
‫ﻻء ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﺑﻪ اﻏوا‬ ‫ڪﻳو وﻳو ھو‪ .‬ﺳﻧدس ﻣﺎﭨﮫن ھن ﺟﻲ آزادي ۽ ﺧﺎﻟﺻﺗﺎن ﮐﻲ ﺗﺳﻠﻳم ڪﺮڻ ِ‬
‫ﭘوء ﺟﻠد ﺋﻲ آزاد ڪﻳو وﻳو ھو‪.‬‬
‫ڪﻳو ھو‪ .‬ﭘﺮ ﮐﻳس ِ‬
‫ﺳﮐن ﺟﻲ ﺗﺣﺮﻳڪ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن ھﻠﻧدي اﭼﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ان ﺗﺣﺮﻳڪ ۾ ﭘﻧﺟﺎب ﮐﺎن ﭔﺎھﺮ ھﻧدﺳﺗﺎن ﻳﺎ‬
‫ھﻳڏاﻧﮫن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ‪ ،‬ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ‪ ،‬ﺳﻧﮔﺎﭘور ﭘﺎﺳﻲ رھﻧدڙ ﺳک اﻳﺗﺮو دﻟﭼﺳﭘﻲ ﻧﭤﺎ وﭠن‪ .‬ان ﺟو‬
‫ھڪ اھو ﺑﻪ ﺳﺑب آھﻲ ﺟو ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﺳک اﺻل ﭘﻧﺟﺎب ﺟﺎ ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﻪ آھن‪ .‬ڪﻳﺗﺮا ھﻧدن ﻣﺎن ﺳک‬
‫وﻳﺟﮫڙاﺋﻲ ﺗﺎﺋﻳن اﺗﺮ اوﻟﮫﻪ‬
‫ِ‬ ‫ﭤﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺟن ﮐﻲ ﭘﻧﺟﺎب ﺟﻲ ﺳﮐن ﺟﻲ ﻣﺳﺋﻠن ﺳﺎن ڪﺎ ﺑﻪ دﻟﭼﺳﭘﻲ ﻧﺎھﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻧﺟﺎب ۽ ﺳﻧڌ ﺟﻲ ھﻧدن ۾ اھو رواج ھو ﺗﻪ ھو ﭘﻧﮫﻧﺟن ﭘٽن ﻣﺎن ھڪ ﮐﻲ ﺧﺎﻟﺻو ﺑﭨﺎﺋﻳﻧدا ھﺋﺎ ۽‬
‫ﻻء ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ھﻧدو ڌرم ﺟﻲ ﻣﻧدر ۾‬ ‫ﭘﻧﮫﻧﺟون ڌﻳﺋون ﭘڻ ﺳﮐن ﺳﺎن ﭘﺮﭨﺎﺋﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ھﻧدو ﭘوﭴﺎ ِ‬
‫‪84‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫وﭸڻ ﺑدران ﺳﮐن ﺟﻲ ﮔوردواري ۾ وﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬اڄ ﺑﻪ ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ ۽ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻲ ﺳﻧڌي‬
‫ھﻧدو واﭘﺎرﻳن ﺟﻲ دڪﺎﻧن ۾ ﮔﺮوﻧﺎﻧڪ ﻳﺎ ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ﺳک ﻣذھﺑﻲ رھﻧﻣﺎ ﺟﻲ ﺗﺻوﻳﺮ ٽﻧﮔﻳل ﻧظﺮ‬
‫ھﻧدوء‬
‫َ‬ ‫اﻳﻧدي‪) .‬ان ﺑﺎﺑت ﻟوڪﺮام ڏوڏﻳﺟﺎ ﭘڻ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ڪﺗﺎب ﺳڪﺎرﭤو ﺳﻔﺮ ۾ ﻟﮐﻳو آھﻲ‪ (.‬ﺳﺎﮘﻲ وﻗت‬
‫ﻣﺎن ﺳک ﭤﻳل رﮘو ڏاڙھﻲ ۽ وار ڪوڙاﺋڻ ﺳﺎن وري ھﻧدو ﭤﻳو وﭸﻲ‪ .‬ان ڪﺮي ﺻﺣﻳﺢ ﺧﺑﺮ ﻧﭤﻲ ﭘوي‬
‫ﺗﻪ ڪﮫڙا ﺳﭼﻲ دل ﺳﺎن ﺳک آھن‪.‬‬
‫ﻳوﻧﻳورﺳٽﻲء ۾ اﺗﺮ ھﻧدﺳﺗﺎن‬
‫َ‬ ‫ھڪ ﻣﺷﮫور ﻣذھﺑن ﺟﻲ ﭴﺎﭨو اﻧﮔﺮﻳﺰ ﭘﺮوﻓﻳﺳﺮ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ﺟﻲ ڪﻧﮫن‬
‫ﺟﻲ ﻣذھﺑن ﺗﻲ ﻟﻳڪﭼﺮ ڏﻳﺋﻲ رھﻳو ھو‪ .‬ڪﻧﮫن ﭘﮀﻳس‪” :‬ﺳﺎﺋﻳن‪ ،‬اﺳﺎن ھﻧدن ۽ ﻣﺳﻠﻣﺎﻧن ﺑﺎﺑت ﭔڌو آھﻲ‬
‫ﺗﻪ اھﻲ ﺳک ڪﻳﺮ آھن ﺟن ﺑﺎﺑت ﺗوھﺎن ﭔڌاﺋﻲ رھﻳﺎ آھﻳو؟“‬
‫ﻋﺎﻟم ﭘﺮوﻓﻳﺳﺮ وراﭨﻳو‪:‬‬
‫“ ‪”It is Awfully Hard to define a Sikh is Kind of Vicious Hindu.‬‬
‫ﭘوء ﺟﻳﺋن ﺗﻪ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺣڪوﻣت ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ ﺳﻳڪﻳوﻟﺮزم آﻧدو آھﻲ‪ ،‬ان‬ ‫آزاديء ﮐﺎن ِ‬
‫َ‬
‫ڪﺮي ﻣذھﺑﻲ ﺑﻧﻳﺎدن ﺗﻲ ﺟﻳڪﻲ ﺑﺮٽش راڄ ۾ ﺳﮐن ﮐﻲ ﺳﮫوﻟﻳﺗون ﻣﻠﻳل ھﻳون ﺳﻲ ﺑﻧد ڪﻳون وﻳون‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟﻲ ﻓﺎرﻣن ﺗﻲ ﺧﺎﻟﺻو )ﺳک( ﻟﮐڻ ﺑدران‬ ‫َ‬ ‫آھن‪ .‬ڪﻳﺗﺮا ﻧوﺟوان ﺳک داﺧﻼ ﻳﺎ‬
‫اﭴڪﻠﮫﻪ ”ھﻧدو“ ﻟﮐڻ ﻟﮘﺎ آھن‪ .‬ﭘﺮاﭨﻲ ﺧﻳﺎل ﺟﻲ ﺳﮐن ﮐﻲ اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ ھﺮﮔﺰ ﭘﺳﻧد ﻧﻪ آھﻲ ﺟو ھﻧدو‬
‫ھﻣﻳﺷﻪ ﺳﮐن ﮐﻲ ﭴٽ ۽ ﺑﻳوﻗوف ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ‪ .‬ھﻧن ﺟو ﭼوڻ آھﻲ ﺗﻪ ﺟﻳﺋن ﺗﻪ ﺳک وار ﻧﭤﺎ ڪوڙاﺋﻳن ۽‬
‫ان ﻣﭤﺎن ھﻳڏو ﺳﺎرو ﭘٽڪو ﭤﺎ ﭔڌن‪ ،‬ان ڪﺮي ﮔﺮﻣﻲ ﺳﻧدن دﻣﺎغ ﺗﻲ اﺛﺮ ﭤﻲ ڪﺮي ۽ ﻣﻧﺟﮫﻧد ڌاري‬
‫ﺻﻔﺎ ھﭤن ﻣﺎن ﻧڪﺮﻳو وﭸن‪.‬‬
‫ﺳک ”ﺳﺮدار ﺟﻲ“ ﺟﻲ ﻟﻘب ﺳﺎن ﺳڏﺟن ﭤﺎ ۽ ﺳﮐن ﺑﺎﺑت ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻟطﻳﻔﺎ ”ﺳﺮدار ﺟﻲ“ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻧوان ﺳﺎن دﻧﻳﺎ ۾ ﻣﺷﮫور آھن‪ .‬ﺟن ﻣﺎن ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﭼﺮﭼﺎ ﺳﮐن ﭘﺎڻ ﭠﺎھﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ھو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﻣوﺟودﮔﻲء ۾ اھڙو ﭼﺮﭼو ﭜوڳ‬
‫َ‬ ‫ڪﭼﮫﺮيء ۾ ﭔڌاﺋﻳﻧدا آھن‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﺟﺎل آھﻲ ﺟو ڪو ڌارﻳون ﺳﻧدن‬ ‫َ‬
‫ﭔڌاﺋﻲ‪ .‬ﻣﭤو ﭰﺎڙي رﮐﻧدس‪ .‬ھﺗﻲ ھڪ ﺗﺎزو ﻟطﻳﻔو ﭔڌاﺋڻ ﺑﻲ ﻣﮫﻠو ﻧﻪ ﭤﻳﻧدو‪ ،‬ﺟﻳڪو ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ﺟو ﻧﻪ ﭘﺮ‬
‫ﺧوﺷوﻧت ﺳﻧﮔﮫﻪ ﺟو ﺋﻲ ﭔڌاﻳل آھﻲ ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰي ھﻔﺗﻳوار رﺳﺎﻟﻲ ٽﺎﺋﻳم ۾ ﺑﻪ اﭼﻲ ﭼڪو آھﻲ‪ .‬ﺧوﺷوﻧت‬
‫دھﻠﻲء ﻣﺎن ﻧڪﺮﻧدڙ اﺧﺑﺎر ”ھﻧدﺳﺗﺎن ٽﺎﺋﻳﻣس “ ﺟو اﻳڊﻳٽﺮ آھﻲ ۽ ﻣﺷﮫور ﻟﻳﮐڪ ۽ ﺳﮐن ﺟو‬ ‫َ‬ ‫ﺳﻧﮔﮫﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻧوﻳس ﭘڻ‪ .‬ﻟطﻳﻔو ﺧﺎﻟﺻﺎن ﺟﻲ ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﺟﻳڪڏھن اﻟڳ ﻣﻠڪ ﭤﻲ وﻳو ﺗﻪ‬
‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۽ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ وچ ۾ اﻳﺋن ﺑﻔﺮ اﺳٽﻳٽ ‪ Buffer- State‬ﭤﻲ ﭘوﻧدو‪ ،‬ﺟﻳﺋن اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن‪ ،‬روس‬
‫۽ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن وچ ۾ آھﻲ‪.‬‬
‫ھﻧدوء ﺳک ﮐﺎن ﭘﮀﻳو‪:‬ﺗوھﺎن ﺳک اﻟڳ ﻣﻠڪ‬‫َ‬ ‫ﻟطﻳﻔو‪ :‬ھﻧدو۽ ﺳک ﺟﻲ وچ ۾ ﮔﻔﺗﮔو آھﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ھڪ‬
‫ﻻء ﮀو ﮔﮫﺮ ڪﺮي رھﻳﺎ آھﻳو؟ ﮀﺎ اھو ﻧﭤﺎ ﺳﻣﺟﮫو ﺗﻪ اﺋﻳن ڪﺮڻ ﺳﺎن ھﻧدﺳﺗﺎن ﮐﻲ‬ ‫ﺧﺎﻟﺻﺗﺎن ﭠﺎھڻ ِ‬
‫ﻧﻘﺻﺎن رﺳﻧدو؟“‬
‫”ھﺮﮔﺰ ﻧﻪ‪ “،‬ﺳک وراﭨﻳو‪” ،‬ﺧﺎﻟﺻﺗﺎن ﺗوھﺎن ﺟﻲ اﺗﺮ اوﻟﮫﻪ واري ﺑﺎڊر ﮐﻲ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﺣﻣﻠﻲ‬
‫ﮐﺎن ﺑﭼﺎﺋﻳﻧدو‪“.‬‬
‫ھﻧدوء ﭘﮀﻳو‪.‬‬
‫َ‬ ‫”اھو وري ڪﻳﺋن؟“‬
‫‪85‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”ﮀﺎڪﺎڻ ﺟو ﺧﺎﻟﺻﺗﺎن ﭔﻧﮫﻲ ﻣﻠڪن ﺟﻲ وچ ۾ ڊﻓﺮ اﺳٽﻳٽ ‪ Duffer- State‬ﺟو ڪم ڏﻳﻧدو‪“.‬‬

‫‪86‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ڊراﺋﻳوﻧگ ﻻﺋﺳﻧس ﺣﺎﺻل ڪﺮڻ‬

‫ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ٽﺮﺋﻔڪ ﭘوﻟﻳس ﺟو ڪﺎﻓﻲ رﻋب آھﻲ ۽ ﮐﻳن ﻓﻘط اﺧﺗﻳﺎري ﻣﻠﻳل آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ان‬
‫اﺧﺗﻳﺎريء ﮐﻲ ھو اﺳﺗﻌﻣﺎل ﺑﻪ ڪن ﭤﺎ ۽ ڪو ﺑﻪ اﺛﺮ رﺳوخ وارو رﺋﻳس‪ ،‬وڏﻳﺮو ﻳﺎ ﺳﺮڪﺎري آﻓﻳﺳﺮ‬ ‫َ‬
‫ھڪﺟﮫڙا آھن‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ﻻء‬
‫ڏوھﻪ ڪﺮي ﻗﺎﻧون ﮐﺎن ﺑﭼﻲ ﻧﭤو ﺳﮔﮫﻲ‪ .‬رﺳﺗﻲ ﺟﺎ ﻗﺎﻋدا ﻗﺎﻧون ﻏﺮﻳب ﺗوڙي اﻣﻳﺮ ِ‬
‫ﻧﺗﻳﺟﻲ ۾ ھﺮڪو ﺧﻳﺎل ﺳﺎن ﮔﺎڏي ھﻼﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﺟﻧﮫن ﺟو رﺳﺗﻲ ﺗﻲ ﺣق آھﻲ‪ .‬ھﺮڪو ﭘﮫﺮﻳن ان ﮐﻲ‬
‫ﭼﮜﻲء طﺮح ﺳﻳﻔٽﻲ ﺑﻳﻠٽ ﭔڌي‬‫َ‬ ‫ﻻء ﺻﺑﺮ ﮐﺎن ڪم وﭠﻲ ﭤو‪ .‬ڪﺎر وارو ﮔﺎڏي ھﻼﺋڻ ﮐﺎن اڳ‬ ‫رﺳﺗو ڏﻳڻ ِ‬
‫ﭤو ۽ ﻣوٽﺮﺳﺎﺋﻳڪل وارو ﻣﭤﻲ ﺗﻲ ﻟوھﻲ ٽوﭘﻠو ﭼﺎڙھﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ڪﺟﮫﻪ ڏﻳﻧﮫن اڳ ﻣﻼڪﺎ ﮐﺎن وﻳﮫﻪ ﻣﻳل ﭘﺮي ھڪ ﺷﮫﺮ ”ﻣﺳﺟد ﺗﺎﻧﺎح“ ۾ ﻏﻠط ھﻧڌ ﺗﻲ ﻣون ﮐﺎن‬
‫ﻻء ھﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣون ﺳﻣﺟﮫﻳو ﺷﺎﻳد ڪﺎرن‬ ‫ﺟﺎء ﻣوٽﺮﺳﺎﺋﻳڪﻠن ﺑﻳﮫﺎرڻ ِ‬ ‫ڪﺎر ﭘﺎرڪ ﭤﻲ وﻳﺋﻲ‪ .‬اھﺎ ڪﺎ ِ‬
‫ﻻء اﺗﻲ ﺑﻳﭠل ھڪ‬ ‫ﻻء ھﺟﻲ ﺟو ﭤورو اﮘﻳﺎن ۽ ﭘوﻳﺎن ﭔﻳون ڪﺎرون ﺑﻳﭠل ھﻳون‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﭘڪ ڪﺮڻ ِ‬ ‫ِ‬
‫ﭔن ھﻣﺮاھن ﮐﺎن ﭘﮀﻳم ﺗﻪ اﺗﻲ ڪﺎر ﺑﻳﮫﺎرﻳﺎن‪ -‬ﺗﻪ ھﻧن ﺑﻪ ﭼﻳو ﺗﻪ ﭜﻠﻲ ﺑﻳﮫﺎر‪ .‬ﺷﺎﻳد ھﻧن ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻧﻪ‬
‫ﺳﻣﺟﮫﻲ ﻳﺎ ﻣون ﺳﻧدن ﻧﻪ ﺳﻣﺟﮫﻲ‪.‬‬
‫ﭘوء اﭼﺎن ﺗﻪ ڪﺎر ﺟﻲ اﮘﺋﻳن ﺷﻳﺷﻲ ﺗﻲ‪ ،‬واﺋﻳﭘﺮ ھﻳﭠﺎن‬ ‫ﺷﮫﺮ ﻣﺎن ڪم ڪﺎر ﻻھﻲ ﭤوري دﻳﺮ ﮐﺎن ِ‬
‫ﻏﻠط ﭘﺎرڪ ڪﺮڻ ﺟﻲ ﺳﻠﺳﻠﻲ ۾ اطﻼع ﺟﻲ ﭘﺮﭼﻲ ﻟﮘﻲ ﭘﻳﺋﻲ آھﻲ ۽ ﻣﻧﺟﮫس ﭘوﻟﻳس آﻓﻳس ۾ ﭘﺎڻ ﮐﻲ‬
‫ﭼﺗﺎء ڏﻧل ھو‪ .‬ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ اھو رواج آھﻲ ﺗﻪ ﻏﻠط ڪم ڪﺮڻ‬ ‫ُ‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ ڪﺮي ڏﻧڊ ﭜﺮي وﭸڻ ﺟو‬
‫ﻻء ﭘوﻟﻳس ﮘﺎڙھﻲ رﻧگ ﺟﻲ ﭘﺮﭼﻲ ھﭨﻲ وﻳﻧدي آھﻲ ۽ ان ﺟﻲ ڪﺎرﺑن ڪﺎﭘﻲ‬ ‫ﺗﻲ ﻳﺎ ﭘﺎرڪﻧگ ﻓﻲ ِ‬
‫ﭘوء وﻳﺟﮫﻲ ﭘوﻟﻳس اﺳٽﻳﺷن ﺗﻲ اھﺎ ﭘﺮﭼﻲ ۽ ڏﻧڊ ڏﻳﺋﻲ ﺳﺎﺋﻲ رﻧگ ﺟﻲ‬ ‫)ﻧﻘل( ﭘﺎڻ وٽ رﮐﻧدي آھﻲ‪ِ .‬‬
‫رﺳﻳد وﭠﺑﻲ آھﻲ‪ .‬ﺟﻲ ان ﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن وﭸڻ ﺑدران ﭔﻳو ڏﻳﻧﮫن ﭤﻲ وﻳو ﺗﻪ ڏﻧڊ ڪﺟﮫﻪ وڌﻳڪ ورﺗو وﻳﻧدو‬
‫ﭘوء ھﻳڪﺎﻧدو ﮔﮫﭨو‪ .‬ھﺗﻲ اھو ﺑﻪ آھﻲ ﺗﻪ ڪو ﺑﻪ ﻣﺎﭨﮫو ﺑﭼﻲ ﻧﭤو ﺳﮔﮫﻲ‪ ،‬ﺟو‬ ‫آھﻲ‪ .‬ﺟﻲ ھﻔﺗو ﭤﻲ وﻳو ﺗﻪ ِ‬
‫ﺳﭜﻧﻲ ﮔﺎڏﻳن ﺟﻲ ﻣﺎﻟڪن ﺟون اﺋڊرﻳﺳون رﺟﺳٽﺮﻳﺷن آﻓﻳس ۾ ﻣوﺟود آھن ۽ ﻏﻠط اﺋڊرﻳس ڪو ﺑﻪ ان‬
‫ڪﺮي ﻧﭤو ڏﺋﻲ ﺟو ڪﺎر ﺧﺮﻳد ڪﺮڻ ﻣﮫل رﺟﺳٽﺮﻳﺷن ڪﺎرڊ ﻳﺎ ڊراﺋﻳوﻧگ ٽﻳﺳٽ ﭘﺎس ڪﺮڻ ﻣﮫل‪،‬‬
‫ﻻﺋﺳﻧس ھٿ ۾ ڏﻳڻ ﺑدران ﭘوﺳٽ ڪﻳو وﭸﻲ ﭤو ﺗﻪ ﺟﻳﺋن ﭘڪ ﭤﺋﻲ ﺗﻪ اﺋڊرﻳس ﺻﺣﻳﺢ آھﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ‪.‬‬
‫ان ڏﻳﻧﮫن ﺗﻪ ﻣون ﮐﻲ دﻳﺮ ﭤﻲ وﻳﺋﻲ ھﺋﻲ ﺳو ﭘوﻟﻳس اﺳٽﻳﺷن ﺗﻲ وﭸﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻳس‪ .‬ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ آﻓﻳس ﻣﺎن ﭤﻳﻧدو ﺳڌو ﭘوﻟﻳس اﺳٽﻳﺷن ﺗﻲ ﭘﮫﺗس‪ .‬واﺳطﻳدار ڊﻳوٽﻲ آﻓﻳﺳﺮ‪ ،‬ﺳﺮدار ﺟﻲ )ﺳک(‬
‫ﭘوء ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ ﺳﺮدار‬ ‫ﮐڙيء ﮐﺎن ِ‬
‫َ‬ ‫ھو‪ .‬ﺷﺎﻳد اﻳس‪ .‬ﭘﻲ ﻳﺎ ڊي‪ .‬اﻳس ﭘﻲ ﺟﻲ رﺋﻧڪ ھﺟﻳس‪ .‬ﮐﻳڪﺎر‬
‫ﻓﮫﻣﻲء ۾ ﭤﻳو آھﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﻻء اﭼﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﭤﻳو آھﻳﺎن‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ اھو ﻏﻠط‬ ‫ﺟﻲ ڏوھﻪ ڪﺮي وﻳﭠو آھﻳﺎن‪ ،‬ان ِ‬
‫ﺟﻲء اھﺎ ﻣﮫﺮﺑﺎﻧﻲ ڪﺋﻲ ﺟو ﭘﻧﺟﺎھﻪ ڊاﻟﺮن ﺑدران ﭘﮫﺮﻳن ڏﻳﻧﮫن وارو ڏﻧڊ ﻓﻘط ٽﻳﮫﻪ ڊاﻟﺮ‬ ‫َ‬ ‫ﺳﺮدار‬
‫ﭘﺮﭼﻲء ﺗﻲ ﺻﺣﻳﺢ ڪﺮي ﭠﭘﺎ ھﭨﻲ ڏﻧﺎﺋﻳن‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ ﻓﻳﺻﻠو ﭤﻳو ﺗﻪ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺧﺗم‬ ‫َ‬ ‫)ﭔﻪ ﺳﺋو رﭘﻳﺎ ﮐن( ورﺗﺎﺋﻳن ۽‬
‫ﭤﻲ‪ .‬ﭼﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ﺳﺮدار ﺟﻲ ﻣون ﮐﻲ وري ﺗﻪ ﻧﻪ اﭼﭨو ﭘوﻧدو‪“.‬‬
‫‪87‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘوء ﮐﻠﻲ‬
‫ﺟﻲء ھڪدم ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ رواﻳﺗﻲ ﻟﮫﺟﻲ ۾ وراﭨﻳو‪” :‬ﻳو آر ﻣوﺳٽ وﻳﻠڪم“‪ -‬۽ ِ‬ ‫َ‬ ‫ﺳﺮدار‬
‫ﻻء ھﺗﻲ آﻓﻳس ۾ ھﺮ وﻗت اﭼﻲ ﺳﮔﮫﻳن ﭤو‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ‬ ‫ﭼﻳﺎﺋﻳن‪” :‬او ﻣﻧﮫﻧﺟو ﻣطﻠب آھﻲ ﺗﻪ ﻣون وٽ ﮔﮫﻣڻ ِ‬
‫ﻻء اﻣﻳد ﺗﻪ آﺋﻳﻧدي ﺧﻳﺎل رﮐﻧدﻳن‪“.‬‬
‫ﺳﺰا‪ /‬ڏﻧڊ ِ‬
‫ﻻء ﭘﺋﺳﺎ ﻣﻠﻳﺎ ﺗﻪ ھﺮڪو ﭘﮫﺮﻳن ڏﻳﻧﮫن ﺋﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﭘﺳﻧد ﺟﻲ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ اﭼڻ ﺳﺎن ﺟﻳﺋن ﺋﻲ ڪﺎر ِ‬
‫ﭘوء ﭘﺋﻲ ﺗﻪ اﭸﺎ ھﻼﺋﻲ ﻧﭤﺎ ﺳﮔﮫون ﺟو ھﺗﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن )۽‬ ‫ڪﺎر ﺗﻪ وﭠﻲ آﻳو‪ ،‬ﭘﺮ ﺧﺑﺮ ِ‬
‫ھﻧدﺳﺗﺎن‪ ،‬ﺑﺮﻣﺎ ۽ ڪﺟﮫﻪ ﭔﻳن ﻣﻠڪن( ﺟﺎ ڊراﺋﻳوﻧگ ﻻﺋﺳﻧس ڪﺎرﮔﺮ ﻧﻪ آھن‪ .‬ﻣﻼڪﺎ ٽﺮﺋﻔڪ ﭘوﻟﻳس‬
‫آﻓﻳس وارن ﺻﺎف ﺻﺎف ﭼﻳو‪” :‬ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪن ﺟو ﻻﺋﺳﻧس اﺳﺎن ﻗﺑول ﻧﻪ ڪﻧداﺳﻳن‪ ،‬ﮀﺎڪﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﺟو ﺗوھﺎن ﺟﺎ ﻣﻠڪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ڊراﺋﻳوﻧگ ﻻﺋﺳﻧس ﻗﺑول ﻧﭤﺎ ڪن‪ .‬اﺳﺎن ﺟﺎ ﺷﺎﮔﺮد ۽‬
‫آﻓﻳﺳﺮ ﺟڏھن ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ وﭸن ﺗﻪ اﻧﮫن ﮐﻲ ڪو ﻟﻔٽ ﻧﭤو ڪﺮاﺋﻲ‪ .‬ھﺎ‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ھڪ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ‬
‫ﺗﻪ ﺟﻲ ﺗوھﺎن وٽ اﻧٽﺮﻧﻳﺷﻧل ﻻﺋﺳﻧس ﻳﺎ ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ﻣﻠڪ ﻣﺛﻼ ﺳﻧﮔﺎﭘور‪ ،‬ﺳﻌودي ﻋﺮب‪ ،‬ﺑﺣﺮﻳن‪،‬‬
‫ﻻء ﻻﺋﺳﻧس ﺗﻲ ٽﻲ ﻣﮫﻳﻧﺎ ﮐن ڪﺎر ھﻼﺋﻲ ﺳﮔﮫو ﭤو‪“.‬‬ ‫ﭘوء ان ِ‬
‫اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ﺟو ھﺟﻲ ﺗﻪ ِ‬
‫ﭔڌاء ﺗﻪ ﻻﺋﺳﻧس ڪﻳﺋن‬‫ِ‬ ‫واﭘس اﭼﻲ ڪﺋﭘٽن ﻣﺧدوم ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ اﺳﺗﺎد ڪو طﺮﻳﻘو ﻳﺎ ڪﺎ رﻣﺰ‬
‫ﻣﺎﭨﺟﻲ‪ .‬ﺗون ھﺗﻲ ﭘﺮاﭨو آﻳل آھﻳن‪.‬‬
‫ﻣﺧدوم ﭼﻳو‪” :‬اﺑﺎ ﻣﺎٺ اﭤو ﭜﻠﻲ‪ .‬طﺮﻳﻘو اھوﺋﻲ ھڪڙو آھﻲ ﺗﻪ ڊراﺋﻳوﻧگ ﺟو وﭸﻲ اﻣﺗﺣﺎن ﭘﺎس‬
‫ڪﺮﻳو‪ .‬ﺧﺑﺮ اﭤﺋﻲ‪ “،‬ھن وڌﻳڪ ﭔڌاﻳو‪” ،‬اﺳﺎن ﺟڏھن ﮔذرﻳل ﺳﺎل آﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻪ اھو ﺋﻲ‬
‫ﺳﻣﺟﮫﻳو ﺗﻪ ڪﻧﮫن ڊراﺋﻳوﻧگ اﺳڪول ﺟﻲ ﻓﻲ ﭜﺮي ﻳﺎ ڪﻧﮫن ٽﻳﺎڪڙ ﮐﻲ ﭼﺎﻧﮫﻪ ﭘﺎﭨﻲ ڪﺮاﺋﻲ ﮔﮫﺮ‬
‫اڪﻳڊﻣﻲء ﺟو ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﺟﻳڪو ڪﺎﻓﻲ اﺛﺮ رﺳوخ وارو آھﻲ‬ ‫َ‬ ‫وﻳﭠﻲ ﻻﺋﺳن ﺣﺎﺻل ڪﺮي وﭠﻧداﺳﻳن‪.‬‬
‫ﺗﻧﮫن ﭼﻳو ﺗﻪ ﻓڪﺮ ﻧﻪ ڪﺮﻳو‪ .‬ٽﺮﺋﻔڪ ﭘوﻟﻳس ﺟو وڏو ﻋﻣﻠدار ﻣﻧﮫﻧﺟو ﺳﭸﺎﭨو آھﻲ‪ ،‬ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ ﺳﻼم‬
‫ڏﺟوس‪ -‬اﻳﺗﺮو ﺋﻲ ڪﺎﻓﻲ آھﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻧديء ﺟﻲ ﻣوﺳم ۾ ڪﺋﭘٽن ھﺮداس‪ ،‬ڪﺋﭘٽن اﻳس‬ ‫َ‬ ‫ﭘوء ﺳﺎﺋﻳن ھڪ ﺧوﺷﮔوار ﺻﺑوح ﺟو ﺑوﻧدا‬ ‫” ِ‬
‫ﻻء ﭠﮫﻲ ﭠڪﻲ ﭘوﻟﻳس اﺳٽﻳﺷن ﺗﻲ‬ ‫ڪﻲ ﭘوري‪ ،‬ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ۽ آﺋون ڊراﺋﻳوﻧگ ﻻﺋﺳﻧس وﭠڻ ِ‬
‫ﭘﮫﺗﺎﺳﻳن‪ .‬ﭘوﻟﻳس ﺟﻲ وڏي ﻋﻣﻠدار ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﺟﺎ ﺳﻼم ﭼﻳﺎﺳﻳﻧس ۽ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ڪم ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ‬
‫ﻻء اﻳﺎ آھﻳون‪ .‬ھن ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭔڌي ﭤڏي ﺗﻲ ﺋﻲ ﺟواب ڏﻧو ﺗﻪ ”ﻧﻣﺑﺮ ون ﺗﻪ‬ ‫ڪﺋﻳﺳوﻧس ﺗﻪ اﺳﺎن ھن ڪم ِ‬
‫آﺋون ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﻳﺎ ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ﮐﻲ ﺳﭸﺎﭨﺎن ﺋﻲ ڪو ﻧﻪ‪ .‬ﻧﻣﺑﺮ ٽو ﺗﻪ ﭔﺎھﺮ اﻣﺗﺣﺎن وﭠڻ وارو‬
‫ﭘوﻟﻳس اﻧﺳﭘﻳڪٽﺮ ﺑﻳﭠو اﭤو ان ﮐﻲ ڪﺎر ڊراﺋﻳوﻧگ ﺟﻲ ٽﻳﺳٽ وﭸﻲ ڏﻳو‪“.‬‬
‫ﺟواﻧﻲء ﺟﺎ وﻳﮫﻪ ﺳﺎل ﮀﺗﻳن ﮀوﻟﻳن ۽‬
‫َ‬ ‫”اﺳﺎن ٽﺋﻲ ڪﺋﭘٽن ۽ ھڪ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ‪ -‬ﺟﻳڪﻲ ﭰوھﻪ‬
‫ﻧوڪﺮيء ۾‬
‫َ‬ ‫ﻻء ڪﻧﺎري ﺟﻲ‬ ‫طوﻓﺎﻧﻲ ھواﺋن ۾ وڏا وڏا ﺟﮫﺎز ھﻼﺋﻲ ھﺎڻ ﺳڪون ﺟﻲ زﻧدﮔﻲ ﮔذارڻ ِ‬
‫ﮔﮫڙﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪ ،‬ﺳﻲ ﻣﺎﭠڙي ڪﺮي ﭔﺎھﺮ ﻧڪﺗﺎﺳﻳن‪ .‬ﭔﺎھﺮ ﻧڪﺮي ﭼﻳوﺳﻳن ﺗﻪ اﺟﺎﻳو وڏي آﻓﻳﺳﺮ وٽ‬
‫وﻳﺎﺳﻳن‪ .‬واﺳطﻳدار اﻧﺳﭘﻳڪٽﺮ ﺳﺎن ﺋﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭔوﻟﮫﻪ ڪﺮڻ ڪﺎﻓﻲ رھﻧدو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ اﺧﺗﻳﺎر ۾ ﺋﻲ ﺗﻪ‬
‫ﭘﺎس ﻳﺎ ﻓﻳل ڪﺮڻ آھﻲ‪ .‬ﺳو اﺳﺎن ﻣﺎن ﭘڪ ﻣﺮﻋوب‪ /‬ﻣﺗﺎﺛﺮ ﭤﻲ وﻳﻧدو‪.‬‬
‫”ﭔﺎھﺮ ﺑﻳﭠل ﺑﺎاﺧﺗﻳﺎر ۽ واﺳطﻳدر اﻧﺳﭘﻳڪٽﺮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭔڌي ﭼﻳو‪:‬ﭜﻠﻲ ﺗوھﺎن ﮐﭨﻲ ﭼﺎﻟﻳﮫﻪ ﺳﺎل‬
‫ﺟﮫﺎز ھﻼﻳو ھﺟﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ۾ ڪﺎر ھﻼﺋڻ ﺗڏھن ڏﻳﻧدوﺳﺎﻧو ﺟڏھن ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻌﻳﺎر ﻣوﺟب‬
‫‪88‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ڊراﺋﻳوﻧگ ﺟو اﻣﺗﺣﺎن ﭘﺎس ڪﺮي ڏﻳﮐﺎرﻳﻧدو‪“.‬‬

‫ﭘوء ‪ Reverse‬ﭘﺎرڪﻧگ‪ ،‬ان ﺑﻌد ٽن‬ ‫”ٽﻳﺳٽ ۾ ھڪ ﺗﻪ ‪ Side- Parking‬ڪﺮﭨو ھو‪ .‬ان ﮐﺎن ِ‬
‫ﺑڪٽ‬
‫ِ‬ ‫ﮔﺎڏيء ﮐﻲ ﻣوڙي ڏﻳﭨو ھو‪ .‬ان ۾ ﭘﺎس ﭤﻳڻ ﺟﻲ ﺻورت ۾ ﭼوﭤون ﻧﻣﺑﺮ‬ ‫َ‬ ‫ﺣﺮڪﺗن ۾ ﭘوري‬
‫ﻣﭤﺎھﻳنء( ﺗﻲ وﭠﻲ ﻣﻘﺮر ھﻧڌ ﺗﻲ ﺑﺮﻳڪ ھﭨﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﭼﺎڙھﻲء )‬
‫َ‬ ‫ﮔﺎڏيء ﮐﻲ‬
‫َ‬ ‫ٽڪﺮيء( ﺟو ٽﻳﺳٽ ھو‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ‬‫َ‬ ‫)‬
‫ﮔﺎڏيء ﮐﻲ اﭸﺎ‬
‫َ‬ ‫اﻧﺟڻ ﺑﻧد ڪﺮي ﮀڏﭨﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ان ﺑﻌد وري اﻧﺟڻ اﺳٽﺎرٽ ڪﺮي ھٿ ﺟﻲ ﺑﺮﻳڪ ﮀڏي‬
‫ﭼﺎڙھﻲء ﺗﺎن ﻻھﭨو ھو‪ .‬اﻧﮫن ﻣڙﻧﻲ اﻣﺗﺣﺎﻧن ﺑﻌد ﺷﮫﺮ ۾ ﮔﺎڏي ھﻼﺋﻲ ڏﻳﮐﺎرﭨﻲ ھﺋﻲ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﺑﻪ اﮘﺗﻲ وﭠﻲ‬
‫ﭘﮫﺮﻳن ٽﻳﺳٽ‪ -‬ﺳﺎﺋﻳڊ ﭘﺎرڪﻧگ ۾ ﮀﮫﻪ ﮐن ﻟوھﻪ ﺟون ﻟﭠﻳون ﭘٽ ﺗﻲ ﮐﺗل ھﻳون ﺟن ﺟﻲ وچ ﻣﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ڪﺎر ﮐﻲ اﻧﮔڙ وﻧﮔﺮ ھﻼﺋﻲ ﭔن ڪﺎرن ﺟﻲ وچ ۾ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ڪﺎر ﮐﻲ ﭘﺎرڪ ڪﺮﭨو ھو‪.‬‬
‫ﭘوء ﺳﺎﺋﻳن ﭘﮫﺮﻳن ڪﺋﭘٽن ﭘوري ڪﺎر ۾ وﻳﭠو‪ .‬ﻟوھﻲ ﻟڙھﺎ ﺗﻪ اڪﺮي وﻳو ﭘﺮ ﭘﺎرڪﻧگ ﻣﮫل‬ ‫” ِ‬
‫ﮔﺎڏيء ۾ ﺑﻪ ﮔﮫٻ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﮔﺎڏيء ۾ ﺑﻪ ڊﻳﻧٽ ﺗﻪ ﻻﺋﻳن ۾ ﺑﻳﭠل اﮘﻳن‬
‫َ‬ ‫ﭠڪﺎء ﮐﭨﻲ ڪﺮي ﺗﻪ ﺳﻧدس‬ ‫ُ‬
‫ﭘوء ﻣﻧﮫﻧﺟو ۽ ڪﺋﭘٽن ھﺮداس ﺟو وارو آﻳو‪ .‬ﭔﺋﻲ ﭴﭨﺎ ﻓﻳل ۽ ﭔﻧﮫﻲ ﮐﻲ اﻧﺳﭘﻳڪٽﺮن ﭔن ﻣﮫﻳﻧن ﺟو‬ ‫” ِ‬
‫ﻻء ﺗﻳﺎر ﭤﻲ اﭼﺑو‪ .‬اﺳﺎن ٽﻧﮫﻲ ڪﺋﭘٽﻧن ﺑﻌد‬ ‫ﻣدو ڏﺋﻲ ﮀڏﻳو ﺗﻪ وﭸﻲ ﭘﺮﺋڪٽس ڪﺮﻳو‪ .‬ان ﺑﻌد اﻣﺗﺣﺎن ِ‬
‫ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ﺟو وارو آﻳو‪ .‬اھو ﻣﭸڻ ﻣﺮاد اھﻲ ﺗﻪ ﺟﺗﻲ اﺳﺎن ڪﺋﭘٽن ﻓﻳل ﭤﻲ ﭘﻳﺎﺳﻳن اﺗﻲ ﭼﻳف‬
‫اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ڪﺮي ﻣڙﻳﺋﻲ ٽﻳﺳٽ ﭘﺎس ڪﺮي وﻳو‪ .‬ان ﮐﻲ ﻻﺋﺳﻧﺳن ﻣﻠﻲ وﻳو‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﭘوء ﭔن ﻣﮫﻳﻧن ﺑﻌد وﭸﻲ ﭘﺎس ڪﻳو‪“.‬‬ ‫اﺳﺎن ِ‬
‫ﻻء ﻧڪﺗﺎﺳﻳن‪ .‬ٽﺮﺋﻔڪ آﻓﻳس وارا ﭼوڻ‬ ‫ﻣﺧدوم ﺟون اھﻲ ﮘﺎﻟﮫﻳون ﭔڌي اﺳﺎن ﺑﻪ ﺗﻳﺎر ﭤﻲ اﻣﺗﺣﺎن ِ‬
‫ﻟﮘﺎ‪”:‬ﺗوھﺎن ﺟو ﺗﻪ ﻟﮐت ۾ ﺑﻪ اﻣﺗﺣﺎن ﭤﻳﻧدو‪ ،‬ﺟﻳﺋن ھﺗﻲ دﺳﺗور ﻣوﺟب ﭔﻳن ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟو ورﺗو وﭸﻲ‬
‫ﭤو‪“.‬‬
‫ھﻲء ﭼﮜﻲ ﺧواري‬ ‫َ‬ ‫اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔڏ ﺟﻳڪو اﺳﺎن ﺟﻲ آﻓﻳس ﺟو ﻣﺎﭨﮫو آﻳو ھو‪ ،‬ﺗﻧﮫن ﮐﻲ ﭼﻳو ﺗﻪ‬
‫ﻻء ھﺗﻲ آﻳﺎ آھﻳون ۽ ﻧﻪ ڪﺎر ھﻼﺋڻ ﺟﻲ‬ ‫ﭼﺋﺑﻲ‪ .‬ھن ﻋﻣﺮ ۾‪ .‬اﺳﻳن ﭘﺎڻ ﺟﮫﺎزﻳن ﺟﺎ اﻣﺗﺣﺎن وﭠڻ ِ‬
‫اﻣﺗﺣﺎن ۾ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﭰﺎﺳﺎﺋڻ‪.‬‬
‫آﻓﻳس واري ھﻣﺮاھﻪ ﭼﻳو‪”:‬ﻓڪﺮ ﻧﻪ ڪﺮﻳو ﻣﺳﺟد ﺗﺎﻧﺎح ﺷﮫﺮ ۾ ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ دوﺳت ﺟو ﺳﻳڪوﻻ‬
‫ﻣﻳﻣﻧدو ڪﻳﺮاٽﺎ ڊان ﻣوٽﺮ )ﻣوٽﺮ ﺳﮐڻ ﺟو اﺳڪول( آھﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ھﻠﻲ داﺧﻼ وﭠو‪ .‬ھو ﺗوھﺎن ﮐﻲ اﻣﺗﺣﺎن‬
‫ﻻء ﺑﻪ ھن وﻗت ﻧﻣوﻧﻲ‬ ‫ﺟﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺳﺎن ﺗﻳﺎري ڪﺮاﺋﻲ ﮀڏﻳﻧدو‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﭘﺎس ﭤﻲ وﭸو‪ .‬ﻟﮐت ﺟﻲ اﻣﺗﺣﺎن ِ‬
‫ﺟﺎ ﭘﻳﭘﺮ ﭘﻳﺎ آھن‪“.‬‬
‫ڏﺟﺎنء‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ ﻓﻘط ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﺎ ﺟﺎ ﭘﻳﭘﺮ ﻧﻪ‪ ،‬ﭘﺮ ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﺗﻪ ﮐﻳس ﭘﻳﭘﺮ ﺑﻪ ھٿ ڪﺮاﺋﻲ‬
‫آﺻف رڙ ڪﺮي ﭼﻳو‪” :‬ﮐﻳس ﭘﻳﭘﺮن ﺳﺎن ﺑﻪ ڪم ﺷﺎﻳد ﻧﻪ ھﻠﻲ‪ .‬ﭼﺋﻳﻧس ﺗﻪ اﺻل ﭘﻳﭘﺮ ﺟﻲ ﻟﻳڪ‬
‫آﺋوٽ ﭤﻲ ﻣﻠﻲ ﺗﻪ اھو ڪم ﺳڀ ۾ ﺳﭠو‪“.‬‬
‫آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ ﭤﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻲ ﺗون ٽﺮﺋﻔڪ ﺟﻲ ﻟﮐت واري اﻣﺗﺣﺎن ۾ ﻓﻳل ﭤو ﭤﻳن ﺗﻪ‬
‫اﻳﺗﺮو ﺿﺮور ڪﻧدس ﺗﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﻲ اﺧﺑﺎرن ۾ اھﺎ ﺧﺑﺮ ﻣوڪﻠﻲ ڏﻳﻧدس ﺗﻪ‪” :‬ﮀﮫﻪ ﺳﺎل ﭘﺎڪﺳﺗﺎن‬
‫ﺟﻲ وڏي ۾ وڏو ﻣﺳﺎﻓﺮ ﺟﮫﺎز‪ -‬ﺳﻔﻳﻧﻪ ﺣﺟﺎج ھﻼﺋڻ وارو ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﻣﺳٽﺮ آﺻف ﻏﻳور ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‬
‫ﺟﻲ ﺷﮫﺮ ﻣﻼڪﺎ ۾ ڪﺎر ھﻼﺋڻ ﺟﻲ ٽﻳﺳٽ ۾ ﻓﻳل ﭤﻲ ﭘﻳو‪“.‬‬
‫‪89‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘوء ﺗﻪ ﻋﺰت ﺑﭼﺎﺋڻ ﺧﺎطﺮ ﭔﻳﺎ ﺑﻪ ڪم ڪﺎرﻳون ﮀڏي رﺳﺗﻲ ﺟون ﻧﺷﺎﻧﻳون‪ -‬ﺧﺎص‬ ‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ِ‬
‫ڪﺮي رﺳﺗﻲ ﺗﻲ ﻟﮐﻳل ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ )ﺑﺮھﻧﺗﻲ ﻣﻌﻧﻲٰ ﺑﻳﮫﻲ رھو‪ ،‬آواس=ﺧﺑﺮدار‪ ،‬ﺟﺎﻻن ﻣﻌﻧﻲٰ‬
‫ھﻠو‪:‬ڪﺎﻧﺋڪ ڪﺎﻧﺋڪ ﻣﻳﻠﻧﺗﺎ‪ -‬ﻣﻌﻧﻲٰ ﭔﺎر ﻟﻧﮔﮫﻲ رھﻳﺎ آھن‪ .‬ﻳﺎ ﺣد ﻻﺟو‪ -‬ﻣﻌﻧﻲٰ ﮔﺎڏي ﻣﻘﺮر رﻓﺗﺎر ۾‬
‫ﭘوء ﺳڪون ﺟو‬ ‫ھﻼﻳو‪ .‬وﻏﻳﺮه وﻏﻳﺮه( ﻳﺎد ڪﺮڻ ۾ اھڙو ﺗﻪ ﻟﮘﻲ وﻳﺎﺳﻳن ﺟو ﻧﻳٺ اﻣﺗﺣﺎن ﭘﺎس ڪﺮي ِ‬
‫ﺳﺎھﻪ ﮐﻧﻳوﺳﻳن‪.‬‬
‫ھونء اﺳﺎن اﺳڪول ۾ ﻓﻘط ﭼﺎر ڏﻳﻧﮫن ڪﻼڪ ڪﻼڪ ﭘڙھﻳو‪ -‬ﻧﻪ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻧوان ﺳﻳﮐڙاٽ‬ ‫َ‬
‫ﭘﻧڌرﻧﮫن ﮐﺎن وﻳﮫﻪ ڪﻼڪ ﺟﻲ ﭘﺮﺋڪٽس ڪن‪ .‬اﺳﺎن ﭘﺎس ﺑﻪ ﭘﮫﺮﻳن دﻓﻌﻲ ۾ ﭤﻳﺎﺳﻳن ﺗﻪ ﺑﻪ ھﺗﻲ‬
‫اﺳڪول ﺟون ﻓﻳون ۽ ﻻﺋﺳﻧس ﺟن ﻓﻳون اﻳﺗﺮو ﮘﺮﻳون آھن ﺟو آﻣﺮﻳڪﺎ‪ ،‬اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‪ ،‬ﺟﭘﺎن ۾ ﺑﻪ ﻻﺋﺳﻧس‬
‫ﭘﭠﻳﺎن اﻳڏو ﺧﺮچ ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪:‬‬
‫ﻓﻲ ‪ 10‬ڊاﻟﺮ‬ ‫ﭘﮫﺮﻳن ڪﭼﻲ اﻳل ”‪ “L‬ﻻﺋﺳﻧس ﺟﻲ‬
‫ﻓﻲ ‪ 20‬ڊاﻟﺮ‬ ‫ﻻء اﻣﺗﺣﺎن ڏﻳڻ ﺟﻲ‬
‫ان ﺑﻌد ﭘڪﻲ ِ‬
‫ﻓﻲ ‪ 15‬ڊاﻟﺮ‬ ‫اﺳڪول ﺟﻲ ﻓﻲ ڪﻼڪ ﺟﻲ‬
‫ﻓﻲ ‪ 75‬ڊاﻟﺮ‬ ‫ان ﺣﺳﺎب ﺳﺎن ﭘﻧﺟن ڪﻼڪن ﺟﻲ‬
‫اﻣﺗﺣﺎن واري ڏﻳﻧﮫن اﺳڪول ﺟﻲ ڪﺎر‬
‫ﻓﻲ ‪ 40‬ڊاﻟﺮ‬ ‫اﺳﺗﻌﻣﺎل ڪﺮڻ ﺟﻲ‬
‫ﻓﻲ ‪ 20‬ڊاﻟﺮ‬ ‫اﻣﺗﺣﺎن ﭘﺎس ڪﺮڻ ﺑﻌد ﭘڪو ﻻﺋﺳﻧس وﭠڻ ﺟﻲ‬
‫‪ 165‬ﻣﻠﺋﻲ ڊاﻟﺮ‬ ‫ﺟﻣﻠﻲ‬
‫ﻓﻲ ڊاﻟﺮ ﮀﮫﻳن رﭘﺋﻲ ﺑﻪ ﺳﻣﺟﮫﻳو وﭸﻲ ﺗﻪ ﺑﻪ ‪ 990‬رﭘﻳﺎ ﭤﻳﺎ‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ھﺰار رﭘﻳن ﮐن ﺟو ﻧﺳﺧو ﭤﻳو‪.‬‬
‫‪90‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫روﺋڻ وارو وڻ‬

‫ﭘﺎﭨﻲء ﺟﻲ ﺟﮫﺎز رﺳﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‬‫َ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﭼﺎھﻲ ڪو ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ذرﻳﻌﻲ ڪواﻻﻟﻣﭘور اﭼﻲ ﻳﺎ‬
‫ﺟﻲ ڪﻧﮫن ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ‪:‬ﭘورٽ ڪﻼﻧگ‪ ،‬ﭘورٽ ڊڪﺳن‪ ،‬ﻣﻼڪﺎ ﻳﺎ ﭘﻳﻧﺎﻧگ ۾ اﭼﻲ‪ .‬ﮐﻳس ﭼوڌاري رﭔڙ ﺟﺎ‬
‫ڊﮔﮫﺎ ڊﮔﮫﺎ وڻ ﻧظﺮ اﻳﻧدا‪ .‬ﭔﺋﻲ ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ﻧﺎرﻳل ۽ ﭘﺎم‪ -‬آﺋل )‪ (Palm- Oil‬ﺟون ﻣﺧﺗﻠف ﺟﻧﺳون‪.‬‬
‫ﭘوء اﻳﺋﺮﭘورٽ ﻳﺎ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﮐﺎن ﭔﺎھﺮ ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ﺷﮫﺮ ڏي رﻳل ﮔﺎڏي ﻳﺎ ڪﺎر ۾ وﻳﻧدي وﻗت‬ ‫۽ ِ‬
‫ﭼٽﻲء طﺮح ڏﺳﻲ ﺳﮔﮫﺟن ﭤﺎ‪ .‬رﭔڙ ﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫رﺳﺗﻲ ﺟﻲ ﭔﻧﮫﻲ ڪﭘﺮن ﺗﻲ ﺳڌﻳن ﻗطﺎرن ۾ ﭘوﮐﻳل ھﻲ وڻ‬
‫وﭨن ﺟﻲ اھﺎ ﺑﻪ ﻧﺷﺎﻧﻲ آھﻲ ﺗﻪ ﺳﻧدن ﭤڙ ۾ ھڪ ﻧﻧڍڙي ﭠڪﺮ ﺟﻲ وٽﻲ ﻳﺎ ﭘﻼﺳٽڪ ﺟﻲ ﭤﻳﻠﮫﻲ‬
‫ﻟڙڪﻧدي ﻧظﺮ اﻳﻧدي‪ .‬ﺟﻧﮫن ۾ ﭤڙ ﮐﻲ ڏﻧل ﭼﻳﮫڪ ﻣﻧﺟﮫﺎن ﮐﻳﺮ ٽﻣﻧدو ﻧظﺮ اﻳﻧدو‪ .‬ھﻲ اﮀو ﮐﻳﺮ ‪Latex‬‬
‫ﻣﺎﮐﻲء واﻧﮔﺮ ﮔﮫﺎٽو ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﻣﺎرڪﻳٽ ۾ رﭔڙ ﺟون ﺟﻳڪﻲ ﻣﺧﺗﻠف‬ ‫َ‬ ‫)ﻟﺋٽﻳڪس( ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ .‬ﺟﻳڪو‬
‫ﺷﻳون اﺳﺎن ڏﺳون ﭤﺎ اھﻲ ﺳڀ ھن ﮐﻳﺮ ﻣﺎن ﭠﮫن‪ .‬ھﻲ ﮐﻳﺮ‪ -‬ﻟﺋٽﻳڪس وڻ ﺟﻲ ﭤڙ ۽ ﮀوڏي ﺟﻲ وچ ۾‬
‫ﭘوء آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ﭴﻣﻲ ان ﭼﮫﻳڪ واري ھﻧڌ ﺗﻲ اﺋﻳن ﺗﮫﻪ ﭠﺎھﻳو ﮀڏي ﺟﻳﺋن اﻧﺳﺎﻧﻲ ﺟﺳم ﺗﻲ‬ ‫ﭤﺋﻲ‪ .‬ﭤڙ ِ‬
‫ﻧديء ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫ﭘوء وڌﻳڪ ٽﻣڻ ﺑﻧد ﭤﻳو وﭸﻲ‪ .‬ڏﮐڻ آﻓﺮﻳڪﺎ ۾ اﻣﻳﺰان‬
‫رھﻧڊ اﭼڻ ﺗﻲ رت ڪڙي ﭤو ﭔڌي ۽ ِ‬
‫ﻻء ﭼوﻧدا آھن ﺗﻪ اھو وڻ ﺗڪﻠﻳف ﭘﮫﭼڻ ڪﺮي ﮘوڙھﺎ‬ ‫ﻣﺎﭤﺮيء ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ھن وڻ ﺟﻲ ان رس ﮘﺎڙڻ ِ‬ ‫َ‬
‫ﮘﺎڙي ﭤو ۽ اﺗﻲ ﺟﻲ زﺑﺎن ۾ رﭔڙ ﺟﻲ وڻ ﺟو ﻧﺎﻟو ﺋﻲ اھﻲ ڪﺎھوﭼو‪ -‬ﻣﻌﻧﻲٰ اھو وڻ ﺟﻳڪو روﺋﻲ‪.‬‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۾ ﺳﻧدس ﻧﺎﻟو‬
‫َ‬ ‫ﺳواء ﭤورڙي ﭰﻳﺮ ﭰﺎر ﺟﻲ‪.‬‬
‫ِ‬ ‫اھو ﻧﺎﻟو ﺟﺮﻣن ۽ ﻓﺮﻳﻧﭻ ﭔوﻟﻳن ۾ ﭘڻ ﺳﺎﮘﻳو آھﻲ‪-‬‬
‫ﺻديء ۾ اﻧﮔﺮﻳن ڏﭠو ﺗﻪ وڻ ﻣﺎن‬
‫َ‬ ‫رﭔڙ ‪ Rubber‬ﺳﻧدس ﭘﮫﺮﻳن ڪم – ﻳﻌﻧﻲ ڊاھڻ ڪﺮي ﭘﻳو‪ .‬ارڙھﻳن‬
‫ﻧڪﺮﻧدڙ اھﻲ ﮘوڙھﺎ‪ -‬ﮐﻳﺮ‪ ،‬ﭘﻧﻲ ﺗﺎن ﭘﻳﻧﺳل ﺟﺎ ﻧﺷﺎن ‪ Rub‬ﭤو ڪﺮي‪ -‬ڊاھﻲ ﭤو‪ .‬ان ڪﺮي ﻧﺎﻟو ﭘﻳس‬
‫‪-Rubber‬رﭔڙ‪.‬‬
‫رﭔڙ ﻣﻼﻳﺎ ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮزاﻳل ۾ ﺑﻪ ﺟﺎم ﭘوﮐﻳو وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﺑﻠڪ ﺑﺮازﻳل ۾ ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨو اڳ ﮐﺎن آھﻲ ۽‬
‫ﻻء ﺟوﺗﺎ ۽ واٽﺮ ﭘﺮوف ڪﭘڙو‬ ‫ﺳﺎﺋﻧس ﺟﻲ اواﺋﻠﻲ دور ۾ ان ﮐﻳﺮ ﺟﮫڙي رﭔڙ ‪ Latex‬ﻣﺎن ﭘﻳﺮن ڍڪڻ ِ‬
‫ﭘوء اﮘﺗﻲ ھﻠﻲ ھن‬ ‫ﭠﺎھﻳو وﻳو ﭤﻲ‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ان رﻳت رﭔڙ ذرا ٽﺎڪﺋون ۽ ﺳﺧت ﭤﻲ ﭤﻳو‪ .‬ان ڪﺮي ِ‬
‫ﮐﻳﺮ ﮐﻲ ڏاﻣﺮ )ڪول ﺗﺎر‪ -‬ﻧﺋﻔﭤﺎ( ۾ ﻣﻼﺋﻲ اﺳﺗﻌﻣﺎل ڪﻳو وﻳو‪ .‬ﭘﺮ اھو ﺑﻪ ﭤڌ ۾ ﺳﺧت ۽ ﭜﺮڪﭨو ﭤﻲ ﭤﻲ‬
‫ﮔﺮﻣﻲء ۾ ِﻟڳ ِﻟڳ ۽ ڌپ ﭤﻲ ڪﻳﺎﺋﻳن‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﭘﻳو ۽‬
‫‪1840‬ع ڌاري اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ ھﺋﻧڪﺎڪ ۽ آﻣﺮﻳڪﺎ ۾ ﮔڊﻳﻳﺋﺮ ﻧﺎﻟﻲ ڪﻣﭘﻧﻳن رﭔڙ ۾ ﺳﻠﻔﺮ )ﮔﻧدرگ(‬
‫ﻣﻼﺋﻲ ڪﮫﻪ ﺳڌارو آﻧدو‪ .‬ﺳﻠﻔﺮ ﮐﻲ ﻣﺧﺗﻠف ﻣﻘدار ۾ ﻣﻼﺋﻲ رﭔڙ ﺟﺎ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻗﺳم‪ ،‬ﻟﭼڪﭨو )ﻧﺮم‬
‫ﻻء( ﭠﺎھﻳو وﻳو‪.‬‬
‫ﻻء( ۽ ﺳﺧت )رﺳﻳن ِ‬ ‫ﮔﺎدﻳﻠن ِ‬
‫‪1876‬ع ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰ ﺣڪوﻣت ﺑﺮازﻳل ۽ ڏﮐڻ آﻣﺮﻳڪﺎ ﺟﻲ ﭔﻳن ﻣﻠڪن ﻣﺎن رﭔڙ ﺟﻲ ﺳﭠن وﭨن ﺟﺎ‬
‫ﻻء ﭘوﮐﻳﺎ‪ .‬ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣوﺳم‪ ،‬ڌرﺗﻲ ۽ ﻣﻳﻧﮫن رﭔڙ‬ ‫ﭔﺞ ﮔﮫﺮاﺋﻲ ﻣﻼﻳﺎ ۽ ﺳﻠون ۾ ﺗﺟﺮﺑﻲ ِ‬
‫ﺟﻲ وﭨن ﮐﻲ وڌڻ وﻳﺟﮫڻ ۾ اﻳﺗﺮي ﺗﻪ ﻣدد ڏﻧﻲ ﺟو ھﺎڻ رﭔڙ ڪﺮي ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ھن ﭘﺎﺳﻲ ﺟﻲ ﺳﭜﻧﻲ‬
‫‪91‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﮐﺎﻧﭘوء( ٽﻳون ﻧﻣﺑﺮ اﻣﻳﺮﻣﻠڪ ﻟﻳﮐﻳو وﭸﻲ ﭤو‪.‬‬

‫ِ‬ ‫ﻣﻠڪن ۾ )ﺟﭘﺎن ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور‬
‫ﭘوء آھﺳﺗﻲ آھﺳﺗﻲ ان ﺗﻲ ﺗﺟﺮﺑﺎ ڪﺮي ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ‬ ‫ﺟﻳﺋن اﻧب ﺑﻪ ﭘﮫﺮﻳن ﺟﮫﻧﮔﻠﻲ ﻣﻳوو ھو‪ِ .‬‬
‫ﺗﺎزﮔﻲء ۾ ﭘﮫﺮﻳن ﮐﺎن وڌﻳڪ ﺑﮫﺗﺮ آھن‪،‬‬
‫َ‬ ‫ﻋﻣدﻳون ﺟﻧﺳﻳون ﭠﺎھﻳون وﻳون‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ اڄ ﺳواد‪ ،‬ﺳوﻧﮫن ۽‬
‫ﻻء اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن ﻧت ﻧوان ﺗﺟﺮﺑﺎ ڪﻳﺎ‬
‫ﺗﻳﺋن ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﭘڻ رﭔڙ ﺟﻲ وﭨن ﻣﺎن ﮔﮫﭨﻲ ۽ ﺑﮫﺗﺮ رس ڪڍڻ ِ‬
‫ﭘﻳﺎ وﭸن‪ .‬ان ۾ ﮔﮫﭨو ھٿ ھﺗﻲ ﺟﻲ ”رﭔڙ رﻳﺳﺮچ اﻧﺳٽﻳٽﻳوٽ آف ﻣﻼﺋﺷﻳﺎ“ )‪ (Prim‬ﺟو آھﻲ‪ .‬ھﻲ ادارو‬
‫دﻧﻳﺎ ۾ رﭔڙ ﺗﻲ ﮐوﺟﻧﺎﺋﻲ ڪﻣن ﺟو وڏي ۾ وڏو ادارو آھﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ھن اداري ﺟﻲ ڪﺮي رﭔڙ ﺟﻲ ﺧﺎﺻﻳت ۽ اھﻣﻳت ڏﻳﻧﮫون ڏﻳﻧﮫن وڌي رھﻲ آھﻲ‪.‬‬
‫اڄ رﭔڙ ﻧﻪ رﮘو ﮔﺎدﻳﻠن‪ ،‬ﮔﺎڏﻳن ﺟﻲ ﭰﻳﭤن ۽ ﺑوٽن ۾ ﭘﺮ ﺟﭘﺎن ﺟﮫڙن ﻣﻠڪن ۾ ﺟﺎﻳن ﮐﻲ زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻲ ﻟوڏن‬
‫ﻻء ﺳﻧدن ﭘﻳڙھﻪ ۾ ﭘڻ وڏو وﭸﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ﮐﺎن ﺑﭼﺎﺋڻ ِ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﮐﺎن ﻋﻼوه رﭔڙ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ‪ ،‬ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ رﻳﺎﺳت ڪﻳﺮاﻻ‪ ،‬ﺑﺮازﻳل ۽ ﭔﻳن ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ‬
‫ﻣﻠڪن ۾ ﭤورو ﮔﮫﭨو ﭤﺋﻲ ﭤو‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺳڀ ﮐﺎن ﮔﮫﭨو ۽ ﻋﻣدي ﺟﻧس ﺟو ﭤﺋﻲ ﭤو ۽ دﻧﻳﺎ ۾ رﭔڙ ﺟﻲ‬
‫اڌ ﺿﺮورت ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭘوري ڪﺮي ﭤو‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ رﭔڙ ﺟﻲ ﺳﺎﻟﻳﺎﻧﻲ ﭘﻳداﺋش ڏﻳڍ ﻣﻠﻳن ٽن آھﻲ‪ .‬رﭔڙ‬
‫ﺟو وڻ ﭘﻧﺟوﻳﮫﻪ ﺳﺎل ڪﻣﺎﺋﻲ ڏﺋﻲ ﭤو‪ .‬ان ﺑﻌد وري ﻧﺋون وڻ ﭘوﮐڻ ﮐﭘﻲ‪ Prim .‬وارا ھﺮ ﺳﺎل وﭨن‬
‫ﺟﻲ ﺑﻳﮫڪ ۽ ﻣﻧﺟﮫﺎﺋن ﻧڪﺮﻧدڙ ﻣﺎل ﺗﻲ ﭘڻ اﻳﺗﺮو ڌﻳﺎن ڏﻳﺋﻲ رھﻳﺎ اھن ﺟو اڄ ﮐﺎن ٽﻳﮫﻪ ﺳﺎل اڳ ﻓﻲ‬
‫اﻳڪڙ ﻓﻘط وﻳﮫﻪ ﻣڻ ﮐن ﻟﺋٽﻳڪس ڏﻧو ﭤﻲ‪ .‬ﭘﺮ ھﺎﭨﻲ اھو ﭼﺎﻟﻳﮫﻪ ﻣﭨن ﺗﺎﺋﻳن وﭸﻲ ﭘﮫﺗو آھﻲ‪.‬‬
‫دريء ﻣﺎن‬
‫َ‬ ‫ﭰٽﻲء ﻣﮫل ﺟڏھن ھﻲ ﻣﺿﻣون رﭔڙ ﺑﺎﺑت ﻟﮐﻲ رھﻳو آھﻳﺎن ﺗﻪ ﺳﺎﻣﮫون‬ ‫َ‬ ‫ھﻳﻧﺋﺮ ﭘﺮھﻪ‬
‫ﺻﺑﺢ ﺟﻲ ھﻠڪﻲ ﺳوﺟﮫﺮي ۾ ﮔوڏﻳن ۾ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺮد وٽﻳن ۾ ٽﻣﻳل رﭔڙ ﺟو ﮐﻳﺮ ھڪ وڏي دﭔﻲ ۾ ﻻھﻲ‬
‫ﭘوء ﭼووﻳﮫن‬
‫رھﻳﺎ آھن‪ .‬اھو ﮐﻳﺮ ﺳﺞ اﭜﺮڻ ﮐﺎن اڳ ﮔڏ ڪﺮﭨو ﭘوي ﭤو ﻧﻪ ﺗﻪ ﭴﻣﻳو وﭸﻲ‪ .‬ان رﭔڙ ﮐﻲ ِ‬
‫ﭘوء ﻓﺎرﻣڪ ﻳﺎ اﺋﻳٽڪ اﺋﺳڊ )ﺗﻳﺰاب( ﻣڪس ڪﻳو وﭸﻲ‬ ‫ڪﻼڪن اﻧدر ﮀﺎﭨﻲ ﻣﻧﺟﮫس ﭘﺎﭨﻲ ﻣﻼﺋﻲ ۽ ِ‬
‫ويء ﺟﻲ ﻣﺎپ ﺟﻳڏن ﺑﻼڪن ۾ ﺳڪﺎﻳو‬ ‫َ‬ ‫ﭘوء اھو رﭔڙ اٽڪل ٽﻲ‪.‬‬ ‫ﭤو ﺟﻳﺋن رﭔڙ ﺻﺎف ﺳﭤﺮو رھﻲ‪ِ .‬‬
‫وﭸﻲ ﭤو ﻳﺎ ﺳﻧﮫﻳن ﭼﺎدرن ﺟﻲ ﺷڪل ۾‪ .‬ڪﻳﺗﺮا دﻓﻌﺎ ﺟﮫﺎز رﺳﺗﻲ اھو رﭔڙ ﻣﻼﻳﺎ ﻣﺎن ﮐﭨﻲ ﺟﭘﺎن‬
‫ھونء ڪﻳڏو ھﻠڪو ﻟﮘﻲ ﭤو ﺳو ڪﭘﮫﻪ ﺟﻲ ﮘﭠڙﻳن واﻧﮔﺮ‬ ‫َ‬ ‫ﭘﮫﭼﺎﺋڻ ﺟو ﻣوﻗﻌو ﻣﻠﻳو ھوﻧدو‪ .‬رﭔڙ ﺟﻳڪو‬
‫ويء ﺟﻲ ﻣﺎپ ﺟﻳڏو ﺑﻼڪ ﭼﺎر ﻣﺎﭨﮫو ﺑﻪ ﮐﭨﻲ ﻧﻪ‬ ‫َ‬ ‫اﻳﺗﺮو ﺗﻪ ﭘﺮﻳس ﭤﻳل ۽ ﻧﮫﺮو ھوﻧدو آھﻲ ﺟو اھو ٽﻲ‪.‬‬
‫ﺳﮔﮫﻧدا آھن‪.‬‬
‫رﭔڙ ڪﻳﻣﻳﺎﺋﻲ طﺮح ﮀڊو ھﺎﺋڊرو ڪﺎرﺑن آھﻲ‪ -‬ﺟﻳڪو ڪﺎٺ‪ ،‬ﺗﻳل‪ ،‬ﮐﻧڊ وﻏﻳﺮه ۾ ﭘڻ آھﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻧدس ڪﻳﻣﻳﺎﺋﻲ ﻗﺎﻋدو ‪ (C5Hg)N‬آھﻲ‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ ڪﺎرﺑن ﺟﺎ ﭘﻧﺞ ۽ ھﺎﺋڊروﺟن ﺟﺎ اٺ ﺟﺰا‪ -‬اﻳن دﻓﻌﺎ‬
‫)۽ ان اﻳن ”‪ “N‬ﺟو ﻣﻘدار اٽڪل ٽﻲ ھﺰار ﮐن ﺳﻣﺟﮫڻ ﮐﭘﻲ‪ (.‬رﭔڙ ﺟﻲ ﺟﺰي ﺟو ﺑﻧﻳﺎدي ڏاڪو‬
‫ﺷﻲء ٽﺮﭘﻳﻧٽﺎﺋﻳن ﺗﻳل ۾ ﺑﻪ ﭤﺋﻲ ﭤﻲ‪186 .‬وع ۾ ﭘﮫﺮﻳون دﻓﻌو رﭔڙ ﮐﻲ‬ ‫ِ‬ ‫آﺋﺳوﭘﺮﻳن ‪ CH2‬آھﻲ‪ .‬ﺟﻳڪﺎ‬
‫ﮘﺎري ﺛﺎﺑت ڪﻳو وﻳو ﺗﻪ آﺧﺮ ۾ آﺋﺳوﭘﺮﻳن وﭸﻳو ﭤﻲ ﺑﭼﻲ‪.‬‬
‫دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ڪن ﻣﻠڪن ۾ اﭴڪﻠﮫﻪ ان ڪﻳﻣﻳﺎﺋﻲ ﻣﻌﻠوﻣﺎت ﺟﻲ ﻣدد ﺳﺎن ھﭤﺮادو )‪(Synthetic‬‬
‫رﭔڙ ﭘڻ ﭠﺎھﻲ رھﻳﺎ آھن‪ -‬ﺟﻧﮫن ﻣوﺟب وﭨن ﻣﺎن ﮐﻳﺮ ڪڍي رﭔڙ ﭠﺎھڻ ﺑدران ﺳﻧدس ڪﻳﻣﻳﺎﺋﻲ ﺟﺰا‪-‬‬
‫ڪﺎرﺑن ۽ ھﺎﺋﻳڊروﺟن وﻏﻳﺮه ﻗدرﺗﻲ رﭔڙ واري ﻧﻣوﻧﻲ ﻣوﺟب ﻣﻼﺋﻲ رﭔڙ ﭠﺎھﻳو وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ان ھﭤﺮادو‬
‫‪92‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻻء ﭼﮜو ﺧطﺮو ﭘﻳدا ڪﻳو آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺟو ﻣﻘﺎﺑﻠو ڪﺮڻ‬ ‫رﭔڙ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﮫڙن رﭔڙ ﭘﺋدا ڪﻧدڙ ﻣﻠڪن ِ‬
‫ﻻء ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ان ڪوﺷش ۾ ﻟﮘﺎ ﭘﻳﺎ آھن ﺗﻪ ﭜﻠﻲ ﮐﺎن ﭜﻼ وڻ ﭘوﮐﻲ اﻧﮫن ﮐﻲ ﺑﻳﻣﺎرﻳن ۽ ﺧﺮاﺑﻳن ﮐﺎن‬
‫ِ‬
‫ﺑﭼﺎﺋﻲ ﺻﺣﻳﺢ طﺮح رﭔڙ ڪڍﺟﻲ ﺟﻳﺋن رﭔڙ ﺟﻲ ﭘﻳداوار اﻳﺗﺮي ﺗﻪ ﮔﮫﭨﻲ‪ ،‬ﺳﭠﻲ ۽ ﺳﺳﺗﻲ ﭤﻲ ﭘوي ﺟو‬
‫ﻣﺎﭨﮫو ﻧﻘﻠﻲ رﭔڙ ﮐﻲ ﮀڏي ﻗدرﺗﻲ رﭔڙ ﮐﻲ ﺋﻲ وﭠن ۽ ان ۾ ھﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﭼﮜﻲ ﺣد ﺗﺎﺋﻳن ڪﺎﻣﻳﺎب ﺑﻪ وﻳﺎ‬
‫آھن‪.‬‬
‫‪93‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﭘﺗﺮ ﮔﮫﺳﻳڙو ۽ ﭘﻳﺗﻲ ﺳﻳﺟوڪ‬

‫ﻣﻠﺋﻲ ﺑﺎﺷﺎ )ﭔوﻟﻲ( ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ ”ﭜﮫﺎﺳﺎ ﻣﻼﻳو“ ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ ،‬ﭘﮫﺮﻳن ﻋﺮﺑﻲ رﺳم اﻟﺧط ۾‬
‫ﭘوء ﺗﺮڪﻲ زﺑﺎن واﻧﮔﺮ ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﻣﺎن ﭰﻳﺮاﺋﻲ روﻣن ۾‬ ‫ھﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ”ﺟوي“ ﺳڏﺟﻲ ﭤو‪ ،‬ﭘﺮ ِ‬
‫ڪﺋﻲ وﻳﺋﻲ ۽ اھﺎ ”روﻣﻲ“ ﻟﮐﭨﻲ ﺳڏﺟﻲ ﭤﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰي واري اﻟﻔﺎﺑﻳٽ )اي ﺑﻲ ﺳﻲ( ڪﺮي ھﺮ اھو‬
‫ڌارﻳون ﺟﻳڪو ﺑﻳن اﻻﻗواﻣﻲ زﺑﺎن اﻧﮔﺮﻳﺰي ﭘڙھﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪ .‬ﻣﻠﺋﻲ ﭔوﻟﻲ ﺑﻪ ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ﭘڙھﻲ‬
‫ﭘوء ﮐﭨﻲ ﻣطﻠب ﺳﻣﺟﮫﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ڪﻧﮫن ﮐﻲ ﺟﻲ اڙدو‪ ،‬ھﻧدي‪ ،‬ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺳﻧﺳڪﺮت‪،‬‬ ‫ﺳﮔﮫﻧدو‪ِ -‬‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰي ﺗﺎﻣل ﮘﺎﻟﮫﺎﺋڻ اﭼﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ھو ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ ﺳﻣﺟﮫﻲ ﺑﻪ ﺳﮔﮫﻧدو‪ -‬ﮀو ﺗﻪ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺗﻲ‬
‫ﺻدﻳن ﮐﺎن اﻧڊﻳن‪ ،‬ﻋﺮب ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰ ﺗﮫذﻳب‪ ،‬ﺛﻘﺎﻓت‪ ،‬ﻣذھب ۽ زﺑﺎن ﺟو ﮔﮫﭨو اﺛﺮ ھﺋڻ ڪﺮي اﻧﮫن ﺟﻲ‬
‫ﭤوريء ردﺑدل ﺳﺎن ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ ﻣﻠﻲ ﺟﻠﻲ وﻳﺎ آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن‬ ‫َ‬ ‫ﭔوﻟﻳن ﺟﺎ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻟﻔظ اﺻﻠﻲ ﺻورت ۾ ﻳﺎ‬
‫ﺗﻪ ﺳﻧﺳڪﺮت‪ ،‬ھﻧدي ۽ اڙدو ﺟﺎ ﻟﻔظ ‪) Isteri‬اﺳﺗﺮي( ﻣﻌﻧﻲٰ زال‪) Rupa ،‬روﭘﺎ( ﻣﻌﻧﻲٰ روپ‪ ،‬ﻣﮐڙو‪،‬‬
‫‪) Raja‬راﺟﺎ( ﻣﻌﻧﻲٰ ﺣﺎڪم ﻳﺎ ﺷﮫﺰادو‪ Penrara ،‬ﻣﻌﻧﻲٰ ﭘﭸﺮو ﻳﺎ ﻗﻳد ﺧﺎﻧو ﺟﻳل‪) Guru ،‬ﮔﺮو( ﻣﻌﻧﻲٰ‬
‫ويء ﺗﻲ ﭔﺎﻧگ وﻗت ﺗﺮﺟﻣﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﭘﻲء‪) Maha ،‬ﻣﮫﺎ( ﻣﻌﻧﻲٰ ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨو‪) -‬ٽﻲ‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫ﻣﺎﺳﺗﺮ ﻳﺎ اﺳﺗﺎد‪ Bapa ،‬ﻣﻌﻧﻲٰ‬
‫۾ ﷲ اڪﺑﺮ ﺟﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﻌﻧﻲٰ ‪ Allah Maha Besar‬ھوﻧدي آھﻲ‪ .‬ﺑﻳﺳﺎر ﻣﻌﻧﻲٰ وڏو ۽ ﻣﮫﺎﺑﻳﺳﺎر ﻣﻌﻧﻲٰ‬
‫ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨو وڏو‪ (.‬اھڙي طﺮح ﺳﻳﻧﺋﺮ ﻟﻳڪﭼﺮر ﻣﮫﺎﮔﺮو ﺳڏﻳو وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﺳﺮي ﻣﻌﻧﻲٰ ﺟﻧﺎب‪Inggeris ،‬‬
‫)اﻧﮔﺮﻳس( ﻣﻌﻧﻲٰ اﻧﮔﺮﻳﺰ ۽ ‪ Topi‬ٽوﭘﻲ‪Almari ،‬اﻟﻣﺎري ﻣﻌﻧﻲٰ ڪﭔٽ‪ Bandar ،‬ﺑﻧدر ﻣﻌﻧﻲٰ ﺷﮫﺮ‪،‬‬
‫‪) Tangki‬ٽﺎﻧﮔڪﻲ( ﻣﻌﻧﻲٰ ٽﺎﻧڪﻲ ﺣوض‪) Roti ،‬روٽﻲ( ﻣﻌﻧﻲٰ ڊﺑل روٽﻲ ﻳﺎ اﭰﺮاٽو‪ .‬ھﺗﻲ اﭰﺮاٽو ﻋﺎم‬
‫ھﻠﻲ ﭤو‪ -‬ﺳت ﭘڙي اﭰﺮاٽﻲ ﺟﮫڙو‪ ،‬ﺧﺎص ڪﺮي ﻣﻠﺋﻲ ۽ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ھوٽل ﺗﻲ ﻧﻳﺮن ﺟو اﭰﺮاٽو ۽‬
‫دال )روٽﻲ ﭼﻧﺎﺋﻲ( ﻋﺎم ھﻠﻲ ﻳﺎ روٽﻲ ﺗﻳﻠور )ُاﭰﺮاٽو ﺑﻳﺿو( ﻳﺎ ﭠﻠﮫو اﭰﺮاٽو ﮐﺎﺋﻳن‪ -‬روٽﻲ ڪوﺳوﻧگ‬
‫ﻣﻌﻧﻲ ﭔڙي‪ ،‬زﻳﺮو‪ ،‬ڪﺟﮫﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻟﻲ‪(.‬‬‫َ‬ ‫)ڪوﺳوﻧگ‬
‫‪) Negeri‬ﻧﮔﺮي( رﻳﺎﺳت ﮐﻲ ﭼون‪) Minta ،‬ﻣﻧﺗﺎ( ﻣﻧٿ‪) Nanas ،‬ﻧﺎﻧﺎس( اﻧﻧﺎس‪Malang ،‬‬
‫ﻻء ‪ CH‬ﻟﮐن‪ .‬ڪ ۽‬ ‫ﻣﻠﺋﻲء ۾ چ ﺟﻲ اﭼﺎر ِ‬
‫َ‬ ‫)ﻣﻠﻧگ( ﺑدﻧﺻﻳب‪) Kaca ،‬ڪﺎﭼﺎ( ﻣﻌﻧﻲٰ ڪﺎﻧﭻ ﻳﺎ ﺷﻳﺷو‪،‬‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ﺟﺎ ﺳڀ اﮐﺮ اي ﺑﻲ ﺳﻲ وﻏﻳﺮه ﻣﻠﺋﻲ اﻟﻔﺎﺑﻳٽ ۾ اﺳﺗﻌﻣﺎل‬ ‫َ‬ ‫ﻻء ‪ K‬ﭘﺮ ﻗﺮآن ‪ Q‬ﺳﺎن ﻟﮐن‪.‬‬ ‫ق ِ‬
‫ﻻء‪) Baldi ،‬ﺑﺎﻧدي( ﺑﺎردي‪،‬‬ ‫ﺳواء ‪X, Q‬۽ ‪V‬ﺟﻲ‪) Cadar .‬ﭼﺎدر( ﻣﻌﻧﻲٰ ﭼﺎدر‪ Curi ،‬ﭼوري ِ‬ ‫ِ‬ ‫ﭤﻳن‪-‬‬
‫‪) Alat‬آﻻت( اوزار‪) Bahasa ،‬ﺑﮫﺎﺳﺎ( ﻣﻌﻧﻲٰ ﭔوﻟﻲ‪ Badan ،‬ﺑدن‪) Suwami ،‬ﺳواﻣﻲ( ﻣڙس‪،‬‬
‫‪) Baki‬ﺑﺎﻗﻲ( ﻣﻌﻧﻲٰ ﺑﭼﻳل‪ ،‬رھﻳل‪) Cuti ،‬ﭼوٽﻲ( ﻣﻌﻧﻲٰ ُﮀٽﻲ ﻣوڪل‪ ،‬وﻏﻳﺮه ﺷﺎدي ڪﺎرڊن ﻳﺎ ﭔﻳن‬
‫دﻋوت ﻧﺎﻣن ۾ ﻣﭤﺎن ﺋﻲ ﻟﮐﻳل ھوﻧدو ﭘﺋﺎن‪ /‬ﺗﺋﺎن‪ ....‬ﻓﻼﭨو‪ .....‬۽ اﺳﺗﺮي‪/‬ﺳواﻣﻲ‪ -‬ﻣﻌﻧﻲٰ ﻣﺳﺰ‪/‬ﻣﺳٽﺮ ﻓﻼﭨو‬
‫۽ زال‪ /‬ﻣڙس‪) .‬ﭘﺋﺎن ﻣﻌﻧﻲٰ ﻣﺳﺰ ﻳﺎ ﻣﺣﺗﺮﻣﻪ ۽ ﺗﺋﺎن ﻣﻌﻧﻲٰ ﺟﻧﺎب ﻳﺎ ﻣﺣﺗﺮم‪(.‬‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ﺟﺎ ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻟﻔظ ﻣﻠﺋﻲ ۾ آھن‪ -‬ﺑﻠڪ‬ ‫َ‬ ‫اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ ﺣڪوﻣت رھڻ ڪﺮي‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ﺟﺎ ﺗﻪ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻟﻔظ طﮫﺮ ڪﺮاﻳو ﻣﻠﺋﻲ ﭤﻳﻧدا وﭸن‪ -‬ﻳﺎ ﺗﻪ ڪﻲ ﺑﻧﺎ وڍڪٽ ﺟﻲ‬ ‫َ‬
‫‪94‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ھوﺑﮫو ﺳﺎﮘﻲ ﺷڪل ۾ داﺧل ﭤﻳﻧدا وﭸن‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪ ،‬ﮔﻼس‪ ،‬ﭘﻳﻧﺳل‪ ،‬ڊاڪٽﺮ‪ ،‬ﺑﺋﻧڪ‪ ،‬ﺑس‪ ،‬ﺟﺋم‪ ،‬ﺟﻳﻠﻲ‪،‬‬
‫ﻓﺋﺷن‪ ،‬ڪﺋﻣپ‪ ،‬ڪﺋﺑن‪ ،‬ﺳﺮڪس‪ ،‬ﺑﺋگ‪ ،‬ﺑﻼڪ‪ ،‬رش‪ ،‬اﻟﺑم‪ ،‬ڪﺎرﺑن‪ ،‬ﺳﻳﻣﻧٽ‪ ،‬ڊراﺋﻳور‪ ،‬ﮔورﻧﺮ‪،‬‬
‫ﺟوڪﺮ‪ ،‬ﻻري‪ ،‬ﻣﺋﺟﺳٽﺮﻳٽ‪ ،‬ﭘﺮوﻓﻳﺳﺮ‪ ،‬ٽﺎﺋﺮ‪ ،‬ٽﻳﻠﻳﻔون ﺟﮫڙا ﻟﻔظ ﺗﻪ ﭴڻ اﺻل ﮐﺎن ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ ھﺋﺎ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ﺟﺎ ﻧﻪ ﭘﺮ ﭴﺎﺋﻲ ﭴم ﮐﺎن ﺳﻧڌي ھﺟن‪ .‬ﭔﺋﻲ ﻧﻣﺑﺮ‬ ‫َ‬ ‫ﺳﻧڌيء ۾ ﭘڻ اھڙا ﻟﻔظ ﻟﮘﻧدو آھﻲ ﺗﻪ‬
‫َ‬ ‫ﺟﻳﺋن‬
‫ﺳﻧڌيء ۾‬
‫َ‬ ‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ﺟﺎ اھﻲ ﻟﻔظ آھن ﺟن ﮐﻲ ﭤورو ﻣﺮوڙو ڏﻳﺋﻲ ﻣﻠﺋﻲ ڪﻳو وﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن‬ ‫َ‬ ‫ﺗﻲ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰي ﻟﻔظ ﺟگ ﺟڳ ﭤﻲ وﻳو ﻳﺎ اﺳٽﻳﺷن ٽﻳﺷن ﭤﻲ وﺋﻲ ۽ ﭘﺳٽل ﭘﺳﺗول ﭤﻲ وﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺗﻳﺋن اﻧﮔﺮﻳﺰي‬
‫ﻣﻠﺋﻲء ۾ ﺑوڪو‪ ،‬ﻟﺋﻣپ ﻟﺋﻣﭘو‪ .‬ٽﻲ ﺗﻳﺢ‪ ،‬ﺳﻳﻧٽ ﺳﻳن‪ ،‬اﻳﺟﻧٽ اﻳﺟن ﭤﻲ وﻳو آھﻲ‪ .‬ڪﻲ ڪﻲ ﻟﻔظ‬ ‫َ‬ ‫ﻟﻔظ ُﺑڪ‬
‫اﺋﻲء ۾ ﺷﺎﻣل ڪﻳﺎ وﻳﺎ آھن‪ .‬ﻣﺛﺎل طور اﺋﺳﭤﻳڪ‪،‬‬ ‫ﺗﻪ ﮐﻠﻲ ﻋﺎم ﮐﻧﻳﺎ وﻳﺎ آھن ۽ ﻟﮘﻲ ﭤو وﻳﺟﮫڙ َ‬
‫ڪﺎﻣﭘﻠﻳڪس‪ ،‬ڪﺮﻳڪﻳوﻟﻳم‪ ،‬اﻣﻳﻧﺳﻳﺷن‪ ،‬اﻳڪﺳﭘﻼﺋﻳٽﻳﺷن‪ ،‬ﻓﺋﻧٽﺎﺳٽڪ‪ ،‬ﮔﺮﻳﺟﺋوٽﻲ‪ ،‬ﻓﺎرﻣوﻻ‪ ،‬ﻣﺎراﭤﺎن‪،‬‬
‫ﻣﺳڪﺎرا‪ ،‬ﻓوٽو ﺟﻳﻧڪ‪ ،‬اﺋﭘول وﻏﻳﺮه وﻏﻳﺮه‪ .‬ﺧﻳﺮ اﺋﭘول )اﺋﭘل‪ -‬ﺻوف( ﺗﻪ ﮐﭨﻲ ﭠﮫﻳو ﺟو اھو ﻣﻳوو‬
‫ﻻء ﭘﻧﮫﻧﺟو ﻧﺎﻟو ﻧﺎھﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﭘڪوڙن ﮐﻲ اﻧﮔﺮﻳﺰ ﭘڪوڙا ﺋﻲ ﭼون‬ ‫ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻧﺎھﻲ ۽ ھﻧن ﮐﻲ ان ِ‬
‫ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﭔﻳﺎ ﻟﻔظ اھڙا آھن ﺟن ھﺮوﭜﺮو ﮐﻧﻳل آھﻲ‪ .‬اھﺎ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺗﻪ اھڙا ﻣﺷﮫور ﭤﻲ وﻳﺎ آھن ﺟو‬
‫ﮘوﭠن ۾ ﭘوڙھﻳون ﺟﮫور ﻋورﺗون ﺑﻪ ﭼوﻧدﻳون وﺗﻧدﻳون‪:‬اﻧﻲ ﮔﺋﻣﺑﺎر ﻓﺋﻧٽﺎﺳٽڪ‪) ،‬ھﻲ ﻓوٽو واھﻪ ﺟو‬
‫ﭠڪﺮاء(‪ .‬وﻏﻳﺮه‪.‬‬
‫ِ‬ ‫آھﻲ‪ (.‬ﻳﺎ ”ﺟﻧﮔن ﭘﺗﺎح ﻓﻳﻠﻧگ ﺳﺎﻳﺎ“ )ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﺟذﺑﺎت ﮐﻲ ﻧﻪ‬
‫ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫو ف ۽ پ ﮐﻲ ھڪ ﭔﺋﻲ ﺳﺎن ﻣﻧﺟﮫﺎﺋﻳﻧدا رھن ﭤﺎ‪ .‬ﮐﻳن ف ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ پ ﺳوﻟو ﭤو‬
‫ڪﺎﻓﻲء ﮐﻲ ڪﺎﭘﻲ ﭼون ۽ ﻓڪﺮ ﮐﻲ ﭘڪﺮ‪ .‬وﻳﻧدي ﻧﺎﻟن ۾ ﺑﻪ ﮔﮫﭘﻠو ڪن‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪:‬‬ ‫َ‬ ‫ﻟﮘﻲ‪ .‬ان ڪﺮي‬
‫ڪﻳﺗﺮا ﻣﻠﺋﻲ ﻳوﺳف ﺑدران ﻳوﺳپ ﻟﮐن‪ .‬ﻣﻌﺮوف ﺑدران ﻣﻌﺮوپ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ آﻓﻳس ﺟﻲ ٽﻳﺑل ٽﻳﻧس ﺟﻲ‬
‫ﭘﭼﺎء ﺳﻳﮐﺎرﻳﻧدڙ ﻟﻳڪﭼﺮار ﺷﺮﻳﭘﺎن آھﻲ )ظﺎھﺮ آھﻲ ﺳﻧدس ﺻﺣﻳﺢ ﻧﺎﻟو ﺷﺮﻳﻔﺎن ھوﻧدو(‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ڪﺋﭘٽن رڌ‬
‫ڪﺋڊٽن ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻳٽﺮ ﺟﻲ ﻧﺎﻟو ﻣﺣﻣد ﻋﺎرب اھﻲ‪ .‬ﺟﻳڪو ﻣﺣﻣد ﻋﺎرف ھﺟڻ ﮐﭘﻲ‪ .‬ﺟوي زﺑﺎن ۾‬
‫ﻻء ھو اﺳﺎن واﻧﮔﺮ پ ﻧﻪ ﻟﮐن‪ ،‬ﭘﺮ ف‬ ‫ھونء ‪ P‬ﺟﻲ اﭼﺎر ِ‬ ‫َ‬ ‫ﻧڪﺮﻧدڙ ﻣﻠﺋﻲ اﺧﺑﺎر ۾ ﻓﻠپ ﮐﻲ ﭘﻠپ ﻟﮐن‪) .‬‬
‫ﺟويء ۾ ڪو اﮐﺮ ﻧﻪ اﭤن‪(.‬‬
‫َ‬ ‫ﻻء‬
‫ﻣﭤﺎن ھڪ ﻧڪﺗو ڏﻳڻ ﺑدران ٽﻲ ﻧڪﺗﺎ ڏﻳن ۽ ‪ F‬ﺟﻲ اﭼﺎر ِ‬
‫ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ﺗﻲ ﻋﺮﺑﻲ زﺑﺎن ﺟو ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨو اﺛﺮ رھﻳو آھﻲ‪ ،‬ﺟو ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﻣﻠﺋﻲ‬
‫ﺳڀ ﻣﺳﻠﻣﺎن آھن‪ .‬ھﺗﻲ اﺳﻼم ﻣﺣﻣد ﺑن ﻗﺎﺳم ﺟﮫڙي ﺟﺮﻧﻳل ﺷﺮﻧﻳل ﻣﻠڪ ﻓﺗﺢ ڪﺮي ﻧﻪ آﻧدو‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﭘﺎﭨﻲء ﭼﻳن وﻳﻧدڙ ﺟن ﻋﺮب واﭘﺎرﻳن ﮐﻲ ﭘﺎڻ ڏي ﮀڪﻳو‪ ،‬اﻧﮫن ﺟون‬ ‫َ‬ ‫ﻣﻼڪﺎ ﻧﺎر ﺟﻲ ﺳﺎﻧﺗﻳڪﻲ‬
‫ﺳﭠﻳون ﮘﺎﻟﮫﻳون‪ ،‬ﺧﻳﺎل ۽ ﻋﻣل ڏﺳﻲ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭤﻳﺎ‪ .‬اﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ۾ ﻣﻼڪﺎ ﺗﻣﺎم ﻣﺷﻐول ۽‬
‫ﻣﺷﮫور ﺷﮫﺮ ھو ۽ ﺑﻐداد‪ ،‬ﺑﺻﺮي‪ ،‬ﭠٽﻲ )دﻳﺑل(‪ ،‬ﻣﻣﺑﺎﺳﺎ‪ ،‬داراﻟﺳﻼم‪ ،‬ﺳڪﻧدرﻳﺎ واﻧﮔﺮ ﺑﻠﻲ ﺑﻠﻲ ھو‪.‬‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ﺟو وڏو اﺛﺮ ﭤﻳو‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺟﻳﺋن ﺗﻪ اھﻲ واﭘﺎري ﻋﺮﺑﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدا ھﺋﺎ ان ڪﺮي ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ﺗﻲ‬
‫ﻓﺎرﺳﻲء( ﺟو ﺑﻪ وڏو اﺛﺮ آھﻲ‪ -‬ﺑﻠڪ ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾‬ ‫َ‬ ‫اﻳﺮاﻧﻲء )‬
‫َ‬ ‫ﻋﺮﺑﻲء ﮐﺎن ﻋﻼوه‬
‫َ‬ ‫اﺳﺎن وٽ‬
‫ﻓﺎرﺳﻲء ﮐﻲ ﺳﺮڪﺎري زﺑﺎن ﺟو درﺟو رﺳﻳل ھو ۽ ﻓﺎرﺳﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙن ﺟو وڏو ﻣﺎن ھو ۽ ﻣﺛﺎل‬ ‫َ‬
‫ﻣﺷﮫور ھو ﺗﻪ ”ﻓﺎرﺳﻲ ﮔﮫوڙي ﭼﺎڙھﺳﻲ“ ﻳﻌﻧﻲ ﻓﺎرﺳﺋﻲ ﭴﺎﭨﻧدڙ ﮐﻲ وڏو رﺗﺑو‪ /‬ﻧوڪﺮي ﻣﻠﻧدي ھﺋﻲ‪.‬‬
‫ﻓﺎرﺳﻲء ﺟو ﺳﻳﺎﺳﻲ اﺛﺮ ھﺟڻ ﮐﺎن ﻋﻼوه ادﺑﻲ ۽ ﻣذھﺑﻲ طور ﭘڻ اﺳﺎن وٽ اھم ﺳﻣﺟﮫﻲ وﻳﻧدي ھﺋﻲ‪.‬‬ ‫َ‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ﺟو اﺳڪوﻟن ۾ ﺑﺮاﺑﺮ ﺟو درﺟو ھو‪ (.‬ان ڪﺮي اﺳﺎن وٽ‬ ‫َ‬ ‫)ﺑﻠڪ ‪1960‬ع ﺗﺎﺋﻳن ﻓﺎرﺳﻲ ۽‬
‫‪95‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻓﺎرﺳﻲء ۾ آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ‬

‫َ‬ ‫ﻣﺎﭨﮫن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﭘڻ ﭠﻳٺ ﺳﻧڌي )ﺻوﺑﺎﺋﻲ زﺑﺎﻧن( ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻋﺮﺑﻲ ۽‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ﺟو‪ .‬ﻳﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭔﺋﻲ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺳﺎﭤﻲ‪ -‬ﻣﺣﻣد‬
‫َ‬ ‫ﻓﺎرﺳﻲء ﺟو آھﻲ ﺗﻪ ”اﺣﻣد“‬‫َ‬ ‫ﺟو اڌ )اﻟطﺎف(‬
‫آﺻف ﺟو ﭘڻ اڌ ﻋﺮﺑﻲ ﭤﻳو ﺗﻪ اڌ ﻓﺎرﺳﻲ‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻻء ﺟﻧﮫن ﺟو ﻧﺎﻟو ﻋﺮﺑﻲ آھﻲ اھو‬‫ﭔﻳن زﺑﺎﻧن ﺟﺎ آھن‪ .‬ھﺗﻲ ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﺎﻻ ﺑﻧﮫﻪ ﻧﻪ ﻣﻠﻧدا ۽ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ِ‬
‫ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭤﻳو‪ .‬ھﻧن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﻋﺑد ﺳﺎن آھن ﺟﺋﻳن ﺗﻪ‪ :‬ﻋﺑداﻟﺮﺣﻣﺎن‪ ،‬ﻋﺑداﻟﺮزاق‪ ،‬ﻋﺑداﻟﻐﻧﻲ‪،‬‬
‫ﻋﺑداﻟﺳﺗﺎر وﻏﻳﺮه‪ .‬ﭔﺋﻲ ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ذواﻟﻔﻘﺎر‪ ،‬ﺣﻣﺰو‪ ،‬ﺗﺎج اﻟدﻳن‪ ،‬ﻣﺣﻣد اﺳﺣﺎق‪ ،‬ﺻﺑﺮ اﻟدﻳن‪ ،‬ﻣﺣﻣد ڪﺎﻣل‪،‬‬
‫ﻣﺣﻣد ﻧﻌﻳم‪ ،‬زﻳن اﻟﻌﺎﺑدﻳن ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﺎ آھن‪ .‬ٽﻲ ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ڏﻳﻧﮫن ﻣﮫﻳﻧن ﺟﺎ اﺳﻼﻣﻲ ﻧﺎﻻ‪ :‬رﻣﺿﺎن‪ ،‬ﺟﻣﻌو‪،‬‬
‫ﻣﻠﺋﻲء ۾ ﺧﻣﻳس ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ﮐﻲ ﺧﻣﻳس ﺋﻲ ﭼون ۽ ﮀﻧﮀﺮ ﮐﻲ ﺳﺑﺗو‪ -‬۽ اھﻲ ﭔﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﺷﻌﺑﺎن وﻏﻳﺮه آھن‪.‬‬
‫ﻧﺎﻻ‪:‬ﺧﻣﻳس ۽ ﺳﺑﺗو ﻣﺮدن ﺟﺎ اھن ۽ ﺗﻣﺎم ﻋﺎم ﻧﺎﻻ آھن‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ھڪ ﺑس ڊراﺋﻳور ﺟو ﻧﺎﻟو ﺳﺑﺗو آھﻲ‬
‫۽ ﺧﻼﺻﻳن ﮐﻲ ﭔﻳڙي ھﻼﺋڻ ﺳﻳﮐﺎرڻ واري اﺳﺗﺎد ﺟو ﻧﺎﻟو اﻧﭼڪ ﺧﻣﻳس آھﻲ‪) .‬اﻧﭼڪ ﻣﻌﻧﻲٰ ﻣﺳٽﺮ‪.‬‬
‫ﭠﻠﮫو ﭼڪ ‪ Cik‬ﻣﻌﻧﻲٰ ِﻣس ۽ ﭘﺋﺎن ﻣﻌﻧﻲٰ ﻣﺳﺰ‪ (.‬ڪﺟﮫﻪ ﻣﻠﺋﻲ ﻧﺎﻻ ﮔﻠن‪ ،‬ﻣوﺳﻣن ۽ ﻣﻳون ﺗﻲ ﺑﻪ آھن‪.‬‬
‫ﺟﻳﺋن ﺳﻧڌ ۾ اﻧب‪ ،‬ڪﺮڙ‪ ،‬ﭼﭜڙ‪ ،‬ﻟﻳﻣون‪ ،‬ﺻوف ﻧﺎﻻ ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻣﺷﮫور ھﺋﺎ‪ .‬ھﻳﻧﺋﺮ ﺑﻪ ﮘوﭠن ۾‬
‫ڪوڏاﺋڻ طور اھﻲ ﻧﺎﻻ رﮐﻳﺎ وﭸن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻋﺮﺑﻲ ﻧﺎﻟن ﺗﺎن ﮘﺎﻟﮫﻪ ﻳﺎد آﺋﻲ ﺗﻪ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﭘﮫﭼڻ ﺗﻲ ھﺗﻲ ﺟﻲ ھڪ ھوٽل‪-‬‬
‫”ﺗﺮﻳوﻟﺮس ِان“ ۾ ﺟڏھن ڪﻣﺮا ﺑڪ ڪﺮاﺋﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن ﺗﻪ رﺳﻳﭘﺷن ﺗﻲ ﭔﺋﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﮀوڪﺮﻳون‬
‫ﻋﺰﻳﺰان ۽ ﻧورﻳﺰان ﻣﺳﻠﻣﺎن ھﻳون‪ .‬اﺳﺎن ﮐﺎن ﭘﮀﻳﺎﺋون ﺗﻪ ڪﭤﻲ ﺟﺎ آھﻳو‪.‬‬
‫”ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﺎ‪ “.‬وراﭨﻳوﺳﻳن‪.‬‬
‫”ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ﺗﻪ ﺳڀ ﻣﺳﻠﻣﺎن ھوﻧدا؟!“‬
‫”ھﺎ‪ .‬ھﺗﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﺳڀ ﻣﺳﻠﻣﺎن آھن‪ .‬اﻧڊﻳن ۽ ﭼﻳﻧﻳن ۾ ﺑﻪ ڪﺟﮫﻪ ﻣﺳﻠﻣﺎن آھن‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ھﻧدو‪ ،‬ﺳک‪،‬‬
‫ڪﺮﺳﭼن‪ ،‬ڪﻧﻔﻳوﺳٽ وﻏﻳﺮه‪“.‬‬
‫ﻻء اﺳﺎن‬
‫ھو ھڪ ڏوراﻧﮫﻳن ڏﻳﮫﻪ ﮐﺎن ﺳﺎﮘﻲ ﻣذھب ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ڏﺳﻲ ۽ ڪﺟﮫﻪ وﻗت ﭘﺎس ڪﺮڻ ِ‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟون ﺧﺑﺮون ﭘﮀڻ ﻟﮘﻳون‪ .‬ﺟﻳﺳﻳن روم ﺑﺋﺎ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟو ﺳﺎﻣﺎن‬ ‫َ‬ ‫ﮐﺎن اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۽‬
‫ٽﺮاﻟﻲء ۾ ڪﻧﮫن ﮐﻲ ھﺟﺎﺋﺗو ﭤﻳﻧدو ڏﺳﻲ‪ ،‬ﮐل ﺟﮫڙي ﮘﺎﻟﮫﻪ ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ڏﻧد ٽﻳڙي‬ ‫َ‬ ‫ٽﺋڪﺳﻲء ﻣﺎن ﻻھﻲ‬
‫َ‬
‫ﭘﺎﺳﭘورٽ ﻧﻣﺑﺮ ۽ ﻧﺎﻟو ورﺗو‪ .‬ﺟڏھن اﺳﺎن ﮐﻳن ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﻧﺎﻻ‪ :‬اﻟطﺎف ۽ آﺻف ﭔڌاﻳﺎ ﺗﻪ ﭔﺋﻲ واﺋڙﻳون ﭤﻲ‬
‫ﭼوڻ ﻟﮘﻳون‪ “You can not be Muslims” :‬ﺗوھﺎن ﺗﻪ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﭤﻲ ﻧﭤﺎ ﺳﮔﮫو؟‬
‫”اڙي ﮀو؟“ اﺳﺎن ﭠﮫﻪ ﭘﮫﻪ ﭘﮀﻳن‪.‬‬
‫”‪ “Because Altaf and Asif are not Muslim name‬ﮀو ﺟو اﻟطﺎف ۽ آﺻف ڪﻲ‬
‫ﻣﺳﻠﻣﺎﻧن ﺟﺎ ﺗﻪ ﻧﺎﻻ ﻧﻪ آھن‪“.‬‬
‫ﭘوء ﺟڏھن ﮐﻳن ﺳﭴﺎ ﻧﺎﻻ‪ :‬ﻣﺣﻣد آﺻف ۽ اﻟطﺎف اﺣﻣد ﭔڌاﻳوﺳﻳن ﺗﻪ رڙ ڪﺮي ﭼوڻ ﻟﮘﻳون‪.‬‬ ‫ِ‬
‫ﭘوء اﺋﻳن ﭼﺋو ﻧﻪ‪“.‬‬
‫”‪ “ Then say Like that‬ﺗﻪ ِ‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ﺟﺎ ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨﺎ ﻟﻔظ آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن ﺗﻪ ﺳﻼﻣت ﻣﻌﻧﻲٰ ﺳﻼﻣﺗﻲ‬
‫َ‬ ‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ﻣﻠﺋﻲ ۾ ﭔﻲ ڏوراﻧﮫﻳن ﭔوﻟﻲ‬
‫۾‪ ،‬ﺣﻔﺎظت ۾‪ ،‬ﺳﻼﻣت داﺗﻧگ ۽ ﺳﻼﻣت ﺟﺎﻻن ﺗﻪ ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨﺎ ﭔڌﺑﺎ‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ﭜﻠﻲ ڪﺮي آﻳﺎﺋو )اﭼڻ ﺟﻲ‬
‫‪96‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﻻء اﻟﺳﻼم ﻋﻠﻳڪم ﺑﻪ ﭼون ﺗﻪ‬ ‫ﺳﻼﻣﺗﻲ( ۽ وﭸڻ ﺟﻲ ﺳﻼﻣﺗﻲ‪ -‬ﻣﻌﻧﻲ ﺧدا ﺣﺎﻓظ‪ ،‬ﷲ ﮐﻲ ﭘﺮﺗﻳن‪ .‬ﺳﻼم ِ‬
‫اﻳﺮاﻧﻳن ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰن واﻧﮔﺮ ﺻﺑﺢ ﻣﻧﺟﮫﻧد ﺷﺎم رات ﺟﺎ ڌار ڌار ﺳﻼم ﺑﻪ ڪن‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪” :‬ﺳﻼﻣت‬
‫ﭘﺎﮔﻲ“ ﻣﻌﻧﻲٰ ﺻﺑﺢ ﺟو ﺳﻼم‪ ،‬ﺳﻼﻣت ﭘﻳﺗﺎﻧگ“ ﻣﻌﻧﻲٰ ﺷﺎم ﺟو ﺳﻼم ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ِﭔﺎ ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻋﺮﺑﻲ‬
‫ﺟﺎ ﻟﻔظ ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ آھن‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ڪﺮﺳﻲ‪ ،‬ﻋﺳڪﺮ‪) ،‬ﻓوﺟﻲ(‪ ،‬ﻧﺻﻳب ﻗﺻﺎ‪) Wajib ،‬واﺟب(‬
‫ﻣﻌﻧﻲٰ ﺿﺮوري ‪)Tadbir‬ﺗدﺑﻳﺮ( ﻣﻌﻧﻲٰ ﺑﻧدوﺑﺳت ﻳﺎ اﻧﺗظﺎم‪ ،‬ﺻﻔت‪ ،‬ﺻﺣت‪ ،‬ﻧﺻﻳﺣت‪ ،‬ﻣﺳﺟد‪Maaf ،‬‬
‫)ﻣﺎف( ﻣﻌﻧﻲٰ ﻣﻌﺎف‪) Mahkamah ،‬ﻣﺎﺣڪﺎﻣﺎح( ﻣﻌﻧﻲٰ ڪورٽ‪) Kertas ،‬ﻗﺮطﺎس( ﻣﻌﻧﻲٰ ڪﺎﻏذ‪،‬‬
‫ﺧدﻣت‪ ،‬ﺟواب‪) Jenis ،‬ﺟﻧس( ﻣﻌﻧﻲٰ ﻗﺳم‪ .‬ﻣوڪل ﺟﻲ درﺧواﺳت ﺗﻲ ھڪ ڪﺎﻟم ھوﻧدو آھﻲ‪:‬‬
‫ﺟﻧس ُﭼٽﻲ‪ Jenis Cuti -‬ﻣﻌﻧﻲٰ ﻋﺮﺿدار ﮐﻲ ڪﮫڙي ﻗﺳم ﺟﻲ ﻣوڪل ﮐﭘﻲ‪:‬ﭘﮔﮫﺎر ﺳﺎن‪ ،‬ﺑﻧﺎ ﭘﮔﮫﺎر‬
‫ﺳﺎن‪ ،‬ﻣﻳڊﻳڪل‪ .....‬وﻏﻳﺮه‪) Daftar .‬دﻓﺗﺮ( ﻣﻌﻧﻲٰ ﻧوٽ ﺑڪ‪ .‬ان ﮐﺎن ﻋﻼوه رﺟﺳٽﺮ‪ ،‬ﻋﺎدل‪ ،‬زﻣﻳن‪،‬‬
‫زﻣﺎن‪ ،‬ظﺎﻟم‪ ،‬وﻗت‪ ،‬وڪﻳل‪ ،‬زﻣﺮد‪ ،‬طﺑﻳﻌت‪ ،‬ﻋﺰت‪ ،‬وﻟﻳﻣﺎ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺗوارﻳﺦ‪ ،‬ﺗﻣﺮ )ڪﺗل(‪ ،‬ﺗﺎج‪ ،‬ڪﺗﺎب‬
‫)ﻣذھﺑﻲ ڪﺗﺎب(‪ ،‬ﺑوڪو )ﻋﺎم ڪﺗﺎب(‪ ،‬ﻻﺋق‪ ،‬ڪﺷﻣڪش‪ ،‬ڪﻧﺟﻲ‪ ،‬ﻗﺣط‪) ،‬ڏڪﺎر(‪ ،‬ﺑﮫﺎدري‪ ،‬ﻋﻣﺮ‬
‫اوﻟﻳﺎء‪ ،‬ازل‪ ،‬ﻋظﻣت‪ ،‬ﻳﻘﻳن‪ -‬اھﻲ ۽ ﭔﻳﺎ ڪﺋﻳن ھﺰارﻳن ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ ﺟﻳڪﻲ‬ ‫ِ‬ ‫)ﭴﻣﺎر(‪ ،‬ﻟﻐﺎم‪ ،‬ﻋذاب‪ ،‬ﻋوام‪،‬‬
‫ﻋﺮﺑﻲء‬
‫َ‬ ‫ﻋﺮﺑﻲء ﺗﺎن ﮐﻧﻳل آھن‪ .‬وﻳﻧدي ڏﻳﻧﮫن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ‪ :‬اﺣد‪ ،‬اﺛﻧﻳن‪ ،‬ارﺑﻌﻳن‪ ،‬ﺧﻣﻳس‪ ،‬ﺟﻣﻌﺗﻪ‪ ،‬ﺳﺑت وﻏﻳﺮه‬
‫َ‬
‫ﺗﺎن ﮐﻧﻳل آھن‪.‬‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ﺗﺎن ﮐﻧﻳل آھن‪ .‬اھﺎ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ‬
‫َ‬ ‫ﻣﺮدن ﺟﻲ ﻧﺎﻟن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻋورﺗن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﭘڻ ﮔﮫﭨﻲ ﭜﺎﮜﻲ‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ﺑدران ﭤورو ﭰﺮي وﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺟﻳﺋن اﺳﺎن ﺟﻲ آﻓﻳس‬‫َ‬ ‫آھﻲ ﺗﻪ ﭔﻳن ﻧﺎﻟن واﻧﮔﺮ ھﻲ ﻧﺎﻻ ﺑﻪ ﺻﺣﻳﺢ‬
‫ﮀوڪﺮيء ﺟو ﻧﺎﻟو ‪ Puan Siti Zaleha Bte Yakoop‬آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو دراﺻل‬ ‫َ‬ ‫ﺟﻲ ھڪ ٽﺎﺋﭘﺳٽ‬
‫ﺿﺎﻟﺣﺎ )‪ (Zaleha‬ﺑدران ﺻﺎﻟﺣﺎ ھوﻧدو‪ .‬ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ اﮘﻳﺎن ﻟﮐﻳل ﭘﺋﺎن ﻣﻌﻧﻲٰ ﻣﺳﺰ )ﺑﻳﮔم( آھﻲ ۽ ڪﻳﺗﺮﻳن‬
‫ﺳﺗﻲء‬
‫َ‬ ‫ﮀوڪﺮﻳن ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ۾ ﺳﻳﺗﻲ ﻋﺎم طﺮح اﭼﻲ ﭤو‪ .‬ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو ھن ﻧﺎﻟﻲ ﺟو واﺳطو ھﻧدي ﻟﻔظ‬
‫ﺳﺳﻲء ﺟﮫڙا ﻧﺎﻻ آھن‪ .‬ﻣﭤﻳن‬
‫َ‬ ‫ﺳﺎن ھﺟﻲ‪ -‬ﻣﻌﻧﻲٰ ﭘﺎڪ‪ ،‬وﻓﺎدار وﻏﻳﺮه‪ .‬ﺟﻳﺋن ﭘﺎڻ وٽ ﻣﺎرﺋﻲ‪ ،‬ﺳورٺ‪،‬‬
‫ڌيء‪ .‬ھﺗﻲ ﺑﻧت ۽ ﺑن )ﭘٽ( ﻟﮐڻ ﻋﺎم آھﻲ‪ .‬ﺑﻧت ﻳﺎ‬
‫َ‬ ‫ﻧﺎﻟﻲ ۾ ﻟﮐﻳل ‪ Bte‬ﺑﻧت ﺟو ﺷﺎرٽ ﻓﺎرم آھﻲ‪.‬ﻣﻌﻧﻲٰ‬
‫ڌيء‪ -‬دراﺻل اھو ﻳﺎڪوپ ﻳﻌﻘوب آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ب ﺟﺎ اﮐﺮ ﺑﻪ ﻣﻠﺋﻲ ۾ ڪﭤﻲ‬ ‫َ‬ ‫ڪوپ ﻣﻌﻧﻲٰ ﻳﺎڪوپ ﺟﻲ‬
‫ڪﭤﻲ پ اﭼﺎرﺟن‪ .‬ﺟﻳﺋن زﻳﻧب زﻧﻳپ ﺳڏﺟﻲ‪ .‬ﭔﻳﺎ ڪﺟﮫﻪ ﻧﺎﻻ ھن رﻳت آھن‪:‬ﻓﺮﻳده ﺑﻧت ﺣﺎﺟﻲ ﻣﺣﻣد‬
‫ﺷﺎھﻪ‪ ،‬ام ڪﻠﺛوم‪ ،‬ﻗﻣﺮﻳﺎه‪ ،‬ﺳﺎﻟﻣﻳﺎه‪ ،‬ﻓﺎطﻣﻪ‪ ،‬ﺣﻣﻳده‪ ،‬ﺧﺎوﻳﻪ‪ ،‬ﺻﺑﺎرﻳﺎه )ﺟﻳڪو ﭘڪ اﺻل ۾ ﺻﺎﺑﺮه‬
‫ھوﻧدو(‪ .‬ﺳﺎدﻳﺎه‪ ،‬ظﮫﺎراه )ﺟﻳڪو ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو ظﮫﺮا ھﺟﻲ(‪ ،‬ﺣﺎﺟﺎﭨﻲ ﺑﺻﺮاه‪ ،‬ﺣﺎﻧﻳﺎه‪ ،‬روﺣﺎﺋداه‪،‬‬
‫ﺳﺎﺋﻣﺎن‪ ،‬ﺻوﭘﻳﺎ )ﺟﻳڪو ﺻوﻓﻳﺎ ھوﻧدو( وﻏﻳﺮه وﻏﻳﺮه‪.‬‬
‫ﻻء ﺳﻧدن ھوﺑﮫو ﻟﻔظﻲ ﺗﺮﺟﻣو ڪﻳو وﻳو‬ ‫ڪن ڪن ڌارﻳن ﻟﻔظن ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﺎﺋپ ﺟو ﭼوﻏو ﭘﺎﺋڻ ِ‬
‫ھﻧديء ۾ آﻧدو وﻳو ھو‪ .‬ﺟﮫڙوڪ‪ :‬ﭘوﺳٽ‬‫َ‬ ‫آھﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن ڪﻧﮫن زﻣﺎﻧﻲ ۾ ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ اﻧﮔﺮﻳﺰي ﻟﻔظن ﮐﻲ‬
‫ﻣﺋن )ﺧط ورھﺎﺋﻳﻧدڙ‪ -‬ٽﭘﺎﻟﻲ( ﮐﻲ ﭘﺗﺮ ﺑﮐﻳڙو ۽ ﻟﻳٽﺮ ﺑﺎڪس ﮐﻲ ﭘﺗﺮ ﮔﮫﺳﻳڙو وﻏﻳﺮه ﭠﺎھﻳو وﻳو ھو‪.‬‬
‫اھڙيء طﺮح ڪﻳﺗﺮا ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ اﺋﻳن ﭘڻ ﭠﺎھﻳﺎ وﻳﺎ آھن‪ .‬ﺟﻳﺋن رﻳﻔﺮﻳﺟﺮﻳٽﺮ ﺟو ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ ‪Peti- Sejuk‬‬ ‫َ‬
‫دﻳگ ﺑﺧﺎر )ﭔﺎڦ ﺟﻲ‬‫ﻓﺎرﺳﻲء ۾ ﺑﺋﺎﻟﺮ ﮐﻲ ِ‬
‫َ‬ ‫)ﭘﻳﺗﻲ‪ -‬ﺳﻳﺟوڪ( ﻣﻌﻧﻲٰ ﭤڌي ڪﺮڻ ﺟﻲ ﭘﻳﺗﻲ ﻳﺎ دﭔو‪ .‬ﺟﻳﺋن‬
‫دﻳگ( ﺳڏﻳو ﭤو وﭸﻲ‪.‬‬
‫‪97‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ان ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﻲ ﺗﺮﺟﻣﻲ ﻣﺎن ﭔﻳو ڪو ﻣﺗﺎﺛﺮ ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟو درﭔﻳﻠﻲ ﺟو ﭘﻳﺮ‪-‬‬
‫ڪﺋﭘٽن اﺣﻣد ﺣﺳﻳن ﻣﺧدوم ﺿﺮور آھﻲ‪ .‬ڪﻳﺗﺮا دﻓﻌﺎ ﻣون ﮐﻲ ﭼﻳو ھوﻧداﺋﻳن‪”:‬ڪﻳڏي ﻧﻪ ﺳﭠﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ‬
‫ﺳﻧڌيء ۾ ﺑﻪ ڌارﻳﺎن ﻟﻔظ اﺋﻳن ﺗﺮﺟﻣو ڪﺮڻ ﮐﭘن‪“.‬‬
‫َ‬ ‫آھﻲ‪ ،‬اھﺎ‪.‬‬
‫ڪڏھن ڪڏھن دل ۾ اﻳﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ﭼواﻧس دروﻳش ﺗون ﮘﺎﻟﮫﻳون ڪﮫڙﻳون ﭘﻳو ڪﺮﻳن‪ .‬ﺟﻳڪﺎ‬
‫ﺳﻧڌي زﺑﺎن رھﻲ آھﻲ ان ﺟﻲ ﺟﻳﺋﺮي رھڻ ﺟﻲ ﺣق ۾ ﺗﻪ ﭘﮫﺮﻳن دﻋﺎ ﮔﮫﺮ‪ .‬ﺗون ‪1962‬ع ۾ ﭘﻳٽﺎرو‬
‫ڪﺋڊٽ ڪﺎﻟﻳﺞ ﻣﺎن اﻧٽﺮ ڪﺮي ﭔﺎھﺮ وﻳو آھﻳن ﺗﻪ وري ﺗوﮐﻲ ڪو ﺷﺎﻳد ﺳﻧڌ ۾ اﭼڻ ﺟو ﻣوﻗﻌو ﻣﻠﻳو‬
‫ﺳﻧڌيء ﺗﻲ ڪﮫڙا ارٽ ﭘﻳﺎ ھﻠن‪ .‬ﭔﻳن ﺣڪوﻣﺗن ۾ ﺗﻪ ﭠﮫﻳو ﭘﺮ‬
‫َ‬ ‫ﭼﮜﻲء طﺮح ﺧﺑﺮ ﭘوﻧﺋﻲ ﺗﻪ‬
‫َ‬ ‫آھﻲ ﺟو‬
‫ﺳﻧڌيء ۾ ﻟﻔظ ﮘوﻟڻ ﺟﺎ‬
‫َ‬ ‫ﺳﻧڌيء ﺟو ﺳﺎھﻪ ﻧﭘوڙﻳو وﻳو ھو‪ .‬ﺗون ڌارﻳن ﻟﻔظن ﺟﺎ‬
‫َ‬ ‫ﻋواﻣﻲ ﺣڪوﻣت ۾ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻧڌيء ۾ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋڻ ﺟﻲ ﺑﻪ ھﻣت اﻓﺰاﺋﻲ ڪﺎ ﻧﻪ ﭘﺋﻲ ڪﺋﻲ وﭸﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﺳﻧڌيء ﺟﺎ ﻟﻔظ‬
‫َ‬ ‫ﺧواب ﭘﻳو ﻟﮫﻳن‪ .‬ھﺗﻲ‬
‫‪98‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”ڪﺮدار ‪ Verified‬ﻧﺎھﻲ“‬
‫ﻻء ﻳورپ ﮐﺎن اﭼﻲ رھﻳو ھو‪ .‬ﮐﻳن‬ ‫ڪو آﻓﻳﺳﺮن ﺟو ﺟﭤو اﺳﺎﻧﺟﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ واري اڪﻳڊﻣﻲ ﮔﮫﻣڻ ِ‬
‫ﺑﺎء روڊ‬
‫اڪﻳڊﻣﻲء ﺟﻲ ڪﺎر ۾ ِ‬
‫َ‬ ‫ﺑﺋﻧڪﺎڪ ﭘﮫﭼﻲ اﺗﺎن ﭔﻲ اڏام ۾ ڪواﻻﻟﻣﭘور ﭘﮫﭼﭨو ھو‪ .‬ﺟﺗﺎن ﮐﻳن‬
‫ﻣﻼڪﺎ وﭠﻲ اﭼڻ ﺟو ڪم ﻣون ﮐﻲ ﺳوﻧﭘﻳو وﻳو ھو‪.‬‬
‫اڪﻳڊﻣﻲء ﺟﻲ اڪﺎﺋوﻧٽ آﻓﻳﺳﺮ ﺻﻼح ڏﻧﻲ ﺗﻪ اﺋﻳن ﮀو ﻧﻪ ڪﻳو وﭸﻲ ﺟو ﮐﻳن ﺑﺋﻧڪﺎڪ ﮐﺎن‬ ‫َ‬
‫ﺑﺎء روڊ ﻣﻼڪﺎ وﭠﻲ اﭼﺟﻲ‪ .‬اﺟﺎﻳو ھو ﺑﺋﻧڪﺎڪ ﮐﺎن ڪواﻻﻟﻣﭘور ﺗﺎﺋﻳن وڌﻳڪ اڏام ﺟو ﭜﺎڙو ۽ وﻗت‬ ‫ِ‬
‫ﭘوء ﻣون ﮐﻲ ﻣﺧﺎطب ﭤﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن‪” :‬اﻟطﺎف ھﻳﻧﺋن ڪﺮ ﺟو ﺳڌو ﺑﺋﻧڪﺎڪ ھﻠﻳو وڃ‪ .‬رات‬ ‫وﭸﺎﺋﻳﻧدا‪ .‬۽ ِ‬
‫ﺟو ڏھﻳن ﺗﺎﺋﻳن ﭘﮫﭼﻲ وﻳﻧدﻳن‪ .‬رات رھﻲ ﺻﺑﺢ ﺟو ﺟﻳﺋن ﺋﻲ ﻣﮫﻣﺎن اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﻟﮫن ﺗﻪ اﺗﺎن ﺳڌو‬
‫ﮐﻳن ھﺗﻲ وﭠﻲ اچ‪ -‬اﺋﻳن ڪﺮڻ ﺳﺎن ﺗﻧﮫﻧﺟو ڪو ﺧﺎص وﻗت ﺿﺎﻳﻊ ﻧﻪ ﭤﻳﻧدو‪“.‬‬
‫ﻻء ﺳوﭼﻲ ﭼﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ﻧﻪ ﻳﺎر ﻣون ﮐﻲ ڏي ﻣﻌﺎﻓﻲ‪ .‬ڪواﻻﻟﻣﭘور ﻳﺎ ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن‬ ‫ﻣون ﻟﻣﺣﻲ ﭔن ِ‬
‫ﺷﮫﺮ ۾ ﭼﺋﻳن ﺗﻪ ھﻠﻳو وﭸﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﺑﺋﻧڪﺎڪ ﺟﮫڙي ﺷﮫﺮ ۾ وﭸﻲ اﺟﺎﻳو ﮔﻼ ﺟو ﮔﮫﺎﻧﮔﮫﺮو ﻣﻔت‬
‫ﻻء!‪ -‬اھو ﺗﻪ ان ﻣﺛﺎل واﻧﮔﺮ ﭤﻳو ﺗﻪ ڪﺗو ﺑﻪ‬‫ﮘﭼﻲء ۾ ﮐﭨڻ ﻧﭤو ﭼﺎھﻳﺎن‪ .‬ﺳو ﺑﻪ ﻓﻘط ھڪ رات ِ‬ ‫َ‬ ‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﮐﺎﺋﺟﻲ ڪک ﺑﻪ ﻧﻪ ﭜﺮﺟﻲ‪“.‬‬
‫رھﺟﺎنء ﺑﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن‪ -‬ھﺎﺋوس ۾‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﮀﺎ‪“.‬‬
‫ِ‬ ‫”ﻓڪﺮ ﮀو ﭤو ڪﺮﻳن‪ .‬ڪو ڪﺟﮫﻪ ﻧﻪ ﺳوﭼﻳﻧدو‪.‬‬
‫اڪﻳڊﻣﻲء ۾ ڪﮫڙو ڪﺎﻓﺮ ﻣون ﺗﻲ‬
‫َ‬ ‫”ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ھﺎﺋوس ۾ ﮀﺎ‪ ،‬ﮐﭨﻲ ﻣﺳﺟد ۾ رھﻲ اﭼﺎن‪ ،‬ﭘﺮ ھﺗﻲ‬
‫وﻳﺳﺎھﻪ ڪﻧدو؟“‬
‫”ﻧﻪ ﻧﻪ آﺋون ﭔﻳن ڪﺋﭘٽﻧن ۽ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮن ﮐﻲ ﺑﻪ ﭔڌاﺋﻲ ﮀڏﻳﻧدس ﺗﻪ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ اﻟطﺎف‬
‫ﺑﺋﻧڪﺎڪ ڪﻧﮫن ﺑﺮي ﻧﻳت ﺳﺎن ﻧﻪ ﭘﺮ اھم ﺳﺮڪﺎري ڪم ﺳﺎن وﻳو ھو‪ “.‬اڪﺎﺋوﻧٽ آﻓﻳﺳﺮ ﻣون ﮐﻲ‬
‫ﺳﻣﺟﮫﺎﺋڻ ﺟﻲ ڪوﺷش ڪﺋﻲ‪.‬‬
‫ھونء ﻧﻪ‬
‫َ‬ ‫”ﺗون ﭼوﻧدﻳن؟!“ ﻣون ﮐﻠﻧدي وراﭨﻳوﻣﺎﻧس‪” ،‬ﺗﻧﮫﻧﺟو ﺋﻲ ڪﺮدار ‪ Verified‬ﻧﺎھﻲ‪.‬‬
‫ﺷڪﻲ ﭤﻳن ﺗﻪ اﺋﻳن ﭤﻳن! ۽ ھﻲ ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ ﺳﺎﭤﻲ ﺟﮫﺎزي! اھڙا اﺳﺗﺎد آھن ﺟو ﺳﭴو ﻣﻧدر ﻣﺳﺟد ﻣﭤﻲ ﺗﻲ‬
‫رﮐﻳن ﺗﻪ ﺑﻪ ﻳﻘﻳن ﻧﻪ ڪن‪“.‬‬
‫‪99‬‬ ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬

‫”ﻣﻼڪﺎ ۽ رﻧﮔون ۾ ﭘﭠﺎڻ“‬

‫ﻣﻼڪﺎ ﺟﻲ ”اﺳٽﺮﻳٽ ِان“ ھوٽل ﺟﻲ ﺳﺎﻣﮫون ھڪ ڊراﺋﻳوﻧگ اﺳڪول ﺟو ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﻟڪ ﻣﻠﻳو‪،‬‬
‫ﺟﻧﮫن ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ھو اﺻل ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟو ﻣﺳﻠﻣﺎن آھﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ۾ رﮘو ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ﺋﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن ۽ اﺳﺎن ﺳﺎن‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰي‪ .‬ﭔڌاﻳﺎﺋﻳن ﺗﻪ ھو ﭘﭠﺎڻ آھﻲ‪ ،‬ﺳﻧدس ڏاڏو ﭘﺷﺎور ﮐﺎن ﮔﮫﭨو ﮔﮫﭨو اڳ آﻳو ھو ۽ ھڪ ﻣﻠﺋﻲ ﻋورت‬
‫ﺳﺎن ﺷﺎدي ڪﺮي ھﺗﻲ ﺋﻲ ِٽڪﻲ ﭘﻳو‪.‬‬
‫ڪﺋﭘٽن ﻣﺧدوم ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﭘﭠﺎڻ آھن‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ اﺻل ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟﺎ آھن‪.‬‬
‫آء‪ .‬ﺟﻲ ﭘوﻟﻳس ﻣﺳٽﺮ زﻣﺎن ﺧﺎن آھﻲ‪ .‬ھڪ‬ ‫ڪﻳﺗﺮا ﺗﻪ وڏن ﻋﮫدن ﺗﻲ آھن‪ ،‬ﺟﻳﺋن ھﺗﻲ ﺟو ڊي‪ِ .‬‬
‫ٽﺋڪﺳﻲ اﭼﻲ ﻟﻧﮔﮫﻲ‪ .‬ﻧﺎﻟو ۽ اﺋڊرﻳس ﭘڙھﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن ھﻲ ﺑﻪ ﭘڪ ﭘﭠﺎڻ ھوﻧدو‪ -‬ﻧﻳﻧﮔﺮي ﺳﻳﻣﺑﻳﻼن رﻳﺎﺳت‬
‫۾ رھﻲ ﭤو‪) .‬ھﺗﻲ ھﺮ ٽﺋڪﺳﻲ ۽ ﭜﺎڙي ﺟﻲ وﺋﮔن ﺗﻲ ﻣﺎﻟڪ ﺟو ﻧﺎﻟو اﺋڊرﻳس ﻟﮐﻳل ﭤﺋﻲ‪ .‬ان ٽﺋڪﺳﻲ‬
‫واري ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﭘﭠﻳﺎن ﺧﺎن ﻟﮐﻳل ھو‪(.‬‬
‫ﻣﺧدوم ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ﭘﭠﺎڻ اﻳﺷﻳﺎ ۾ ﮔﻠف ﺟﻲ ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ ﻣﻠڪن ۾ آھن‪ ،‬ﭘﺮ ھڪ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺟو ھﻧن‬
‫ﻣﺎن ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫو ڪڏھن ﺑﻪ ﻧﺎﺧوش ﻧﻪ آھن‪ .‬ھو ﺟﺗﻲ ﺑﻪ رھن ﭤﺎ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺟﺎ ﭤﻲ رھن ﭤﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ دوﺳت ڪﺋﭘٽن دﻟدار ﺣﺳﻳن وراﭨﻳو‪”:‬اھو ان ڪﺮي ﺟو ﭘﭠﺎڻ ﺳﺧت ﻣﺣﻧﺗﻲ اﻳﻣﺎﻧدار‬
‫ﻗوم آھﻲ‪ .‬وڏي ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ ھو ﺟﺗﻲ ﺑﻪ رھن ﭤﺎ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ﻣذھب‪ ،‬ﭔوﻟﻲ ۽ رﺳم رواج ﺗﺎن‬
‫ﭠﭠوﻟون ﻧﭤﺎ ڪن‪ -‬ﺑﻠڪ ڪوﺷش ڪﺮي‪ ،‬ھو اﻧﮫن ﺟﻲ ﭔوﻟﻲ ﺳﮐﻲ اھﺎﺋﻲ ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن ﭤﺎ‪“.‬‬
‫ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﻋﺑدﷲ ﭼﻳو‪”:‬اﺳﺎن ﺟڏھن ﻧﻧڍي ھوﻧدي ﺑﻧﮔﻼدﻳش ۾ ﭘڙھﻧدا ھﺋﺎﺳﻳن ﺗﻪ رﺳﺗن ﺗﻲ‬
‫ﭘﭠﺎﭨن ﮐﻲ ڪم ڪﻧدي ڏﺳﻧدا ھﺋﺎﺳﻳن‪ .‬ھو ﻧﻪ ﺳﻳﺎﺳت ۾ وﭼڙھﻧدا ھﺋﺎ ۽ ﻧﻪ ڪﺎ ﭔﻲ ﮐٽ ﮐٽ‪ ،‬ھﺮ وﻗت‬
‫ﻟڙاﺋﻲء ۾ ﺑﮫﺎرﻳن‪ ،‬ﭘﻧﺟﺎﺑﻳن ۽ ﭔﻳن‬
‫َ‬ ‫ﭘﻧﮫﻧﺟو ﻣﻧﮫن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﮫﺎڙ ھوﻧدي ھﻳن‪ .‬ﻧﺗﻳﺟﻲ ۾ اﻳڪﮫﺗﺮ واري‬
‫ﻣﻐﺮﺑﻲ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻳن ﺗﻲ ﺗﻪ ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ﭼڙ ڪﻧدا رھﻳﺎ ﭘﺮ ﺑوھﺮﻳن‪ ،‬ﮐوﺟن ۽ ﭘﭠﺎﭨن ﺟو ڪوﺷش ڪﺮي ﻧﺎﻟو‬
‫ﻧﭤﻲ ورﺗﺎﺋون ۽ ھو اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن اﺗﻲ رھﻳﺎ ﭘﻳﺎ آھن‪“.‬‬
‫اﻧڊﻳن ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ‪” ،‬اﺳﺎن وٽ ﺗﻪ ﭘﭠﺎڻ ﺳڀ ﻣﺳﻠﻣﺎن آھن ﺑﻠڪ ﻣذھب ﺟﻲ‬
‫ﻣﻌﺎﻣﻠﻲ ۾ ﺳڀ ﮐﺎن اﮘﭜﺮا آھن ﭘﺮ ﺟﻳڪﻲ ﭘﭠﺎڻ اﻧڊﻳن ﻓﻠﻣن ۾ وﻳﺎج ڏﻳﻧدي ڏﻳﮐﺎرﻳﺎ وﻳﻧدا آھن‪ ،‬اھﻲ‬
‫ﻣﺳﻠﻣﺎن آھن ﻳﺎ ھﻧدو؟“ ﺑﺑﺮ ﭔڌاﻳو‪” ،‬ﭘﺮ ڊرﻳس اﻧﮫن ﺟﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻲ آھﻲ‪ .‬ﺳﺎﮘﻳو ﭘٽڪﻲ ﺟو ﻧﻣوﻧو‪،‬‬
‫ﺳﺎﮘﻳو وارن ﺟو ﻧﻣوﻧوو‪-‬ﭘﭠﺎڻ ﺳڌي ﻟﻳڪ ۾ وار ڪٽﻳل‪ ،‬ﺳﺎﮘﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﻲ ﺻدري ۽ ھٿ ۾ ڏﻧڊو‪“.‬‬
‫ﭘﭠﺎڻ ﻧﻪ ﻓﻘط ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۽ ﺑﻧﮔﻼدﻳش ۾ ﻣﻠﻧدا‪ ،‬ﭘﺮ ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ۾ ﭘڻ‪ .‬ﺟﻳڪﻲ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﮔﮫﺮاﭨﺎ آھن‪ ،‬اﻧﮫن ۾‬
‫ﺷﮫﺮيء واﻧﮔﺮ ﭘﺎڻ‬
‫َ‬ ‫ڪﻳﺗﺮا ﺗﻪ ﭘﭠﺎڻ آھن‪ -‬اھﺎ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺗﻪ ان ﻣﻠڪ ۾ رھڻ ڪﺮي ھو ھڪ ﺳﭠﻲ‬
‫ﮐﻲ ﭤﺎﺋﻲ ﭤﺎ ﺳڏاﺋﻳن‪ -‬ﺟﻳﺋن ﺷڪﺎرﭘور ﺳﻧڌ ۾ رھﻧدڙ ﭘﭠﺎڻ ﺳﻧڌي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن ﭤﻳﺎ ۽ ﺳﻧڌي رﺳم رواج‬
‫اﭘﻧﺎﺋﻳن ﭤﺎ‪ .‬ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ۾ رھﻧدڙ ﭘﭠﺎڻ اﺻل ۾ ڪﺷﻣﻳﺮ‪ ،‬ﺳﺮﺣد ۽ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن ﮐﺎن ﭘورھﺋﻲ ۽ واﭘﺎر ڪﺎرڻ آﻳﺎ‬
‫۽ اﺗﻲ ﺋﻲ ﺗﺮﺳﻲ ﭘﻳﺎ‪.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪100‬‬

‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟﮫڙي ﺷﮫﺮ ۾‬

‫َ‬ ‫اڄ ﺑﻪ دڪﺎﻧن‪ .‬ڊﭘﺎرٽﻣﻳﻧٽ اﺳٽورن ۽ ھﺮ ﻗﺳم ﺟﻲ ﺳوارﻳن ھوﻧدي ﺑﻪ‬
‫ﮔﮫٽﻲء ﮔﮫٽﻲ ۾ ﺷﻳون وڪﭨﺑو ڏﺳﺑو آھﻲ‪ .‬اھڙي طﺮح اﮘﺋﻳن‬ ‫َ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﭠﺎﭨن ﮐﻲ ﭤﺎﻧون ﺟون ھڙون ﮐﭨﻲ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﭘﭠﺎڻ ﻣﺧﺗﻠف ﺷﻳون‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﺳڪو ﻣﻳوو ۽ ﭤﺎﻧو ﮐﭨﻲ ﻧﻪ ﻓﻘط اﻧڊو ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ﭘﺮ‬
‫ﺑﻧﮔﺎل‪ ،‬ﺑﺮﻣﺎ‪ ،‬ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ ﺗﺎﺋﻳن وڪﭨڻ اﻳﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ھڪ اھڙي ڪﺎﺑل واري ﭘﭠﺎڻ ﺟﻲ ڪﮫﺎﭨﻲ ﻧوﺑل اﻧﻌﺎم‬
‫ﮐٽﻧدڙ ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ﺷﺎﻋﺮ‪ -‬راﺑﻧدر ﻧﺎٿ ﭠﺎڪور )ٽﺋﮔور( ﭘڻ ﻟﮐﻲ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ ۾ ھﺮ ﺳﺎل ﻣﻘﺮر ﻣوﺳم‬
‫۾ اﭼﻲ ڪﺷﻣش‪ ،‬اﺧﺮوٽ‪ ،‬ﻧﻳﺰا وڪﭨﻧدو ھو‪.‬‬
‫ﺳﺮدارﺟﻲء ﺟو ڪﭘڙي ﺟو دڪﺎن آھﻲ‪ .‬ھڪ ڏﻳﻧﮫن دڪﺎن ۾‬ ‫َ‬ ‫ڪوﺑﻲ )ﺟﭘﺎن( ۾ ھڪ ﺳک‬
‫ھﻳڏاﻧﮫن ھوڏاﻧﮫن ﻧﮫﺎرﻳﻧدي ھڪ وڏي ﮐوﮐﻲ ﺗﻲ ﻧظﺮ ﭘﻳﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ۾ ﺗﺎڪﻳن ﻣﺎن ﺑﭼﻳل ڪﭘڙن ﺟﺎ‬
‫ﺳﺮدارﺟﻲء ﮐﺎن ﭘﮀﻳم ﺗﻪ ھﻲ ٽڪﺮا ﺗﻧﮫﻧﺟﻲ ڪﮫڙي ڪم اﭼن؟‬
‫َ‬ ‫ٽڪﺮ ﭘﻳل ھﺋﺎ‪.‬‬
‫ﭘوء ﺳﻳﺎري ﺟﻲ ﻣوﺳم ۾ اﻓﻐﺎﻧﺳﺗﺎن‬ ‫ﭼوڻ ﻟﮘو‪”:‬ھﻲ ٽڪﺮ ھﻧن ﮐوﮐن ۾ ڍﻳﺮ ڪﻧدو وﻳﻧدو آھﻳﺎن‪ِ ،‬‬
‫ﮐﺎن ﭘﭠﺎڻ اﭼن ۽ اھﻲ ﻳڪﺎ ﺧﺮﻳد ڪﺮي ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ وﭸﻲ وڪﭨن‪“.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﺑﺮﻣﻲ دوﺳت ڪﺋﭘٽن ﻓﺮﻳڊ ﭘﻳٽﺮ ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ھن ﮐﻲ ﻳﺎد آھﻲ ﺗﻪ ھو ﺟڏھن ﻧﻧڍو ھو ﺗﻪ‬
‫ﺳﻧدس ﺷﮫﺮ رﻧﮔون )ﺑﺮﻣﺎ( ۾ ﭘڻ ھڪ ﭘﭠﺎڻ ھﺮ ﺳﻳﺎري ۾ ﺳڪو ﻣﻳوو اﭼﻲ وڪﭨﻧدو ھو‪ .‬ڪڏھن ﭘﺋﺳﺎ‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﮐﺎن وﭠﻲ وﻳﻧدو ھو‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﻧﻪ ھوﻧدا ھﺋﺎ ﺗﻪ اڌار ﺑﻪ ڏﺋﻲ وﻳﻧدو ھو‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ھو ﭔﺋﻲ ﺳﺎل ﻳﺎد ڪﺮي ان‬
‫ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ﻳﺎد رھﻧدو ھوس ﺗﻪ ڪﻧﮫن ﮐﻲ ڪﻳﺗﺮي اڌار ڏﻧﺎﺋﻳن ۽ ﺟﻲ ڪو ﺑﺮﻣﻲ اھو ﺷﮫﺮ‬
‫ﮀڏي ھﻠﻳو وﭸﻲ ﺗﻪ؟“‬
‫”اھوﺋﻲ ﺗﻪ ڪﻣﺎل ھوﻧدو ھو‪ “،‬ڪﺋﭘٽن ﻓﺮﻳد ﭘﻳٽﺮ ﭼﻳو‪ ،‬ﺟو ﭔﺋﻲ ﺳﺎل ان ھﻣﺮاھﻪ ﮐﻲ ھو ﮘوﻟﻲ‬
‫اﭼﻲ ﻟﮫﻧدو ھو‪ -‬ﭼﺎھﻲ ڪﭤﻲ ﺑﻪ ھﺟﻲ‪ .‬ﭘﭠﺎڻ اوڌر ﺿﺮور ڏﻳﻧدو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ھو ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ ﭘﺋﺳﺎ ڪڏھن ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮﻣﻲء ۾ ﺗﻪ اھﺎ ﭼوﭨﻲ ﻣﺷﮫور آھﻲ ﺗﻪ ”ﭘﭠﺎڻ ﭘﻧﮫﻧﺟو ﻗﺮض ﻗﺑﺮ ﮐﺎن‬
‫َ‬ ‫ڪﻧﮫن ﮐﻲ ﻣﻌﺎف ﻧﻪ ڪﻧدو آھﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﭼﻲ اوﮘﺎڙﻳﻧدو آھﻲ“ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻧﻧڍي ھوﻧدي ڏاڏي ڊﻳﭴﺎري ﭼوﻧدي ھﺋﻲ‪” ،‬ﻣﺗﺎن ڪﻧﮫن ﭘﭠﺎڻ ﺟﺎ‬
‫ﭘﺋﺳﺎ ﮐﺎڌا اﭤﺎﻧو‪ ،‬ﺟﻳڪو ﻣﺎﭨﮫو ﭘﭠﺎڻ ﺟﻲ اوڌر واﭘس ﻧﻪ ڪﻧدو ﭘﭠﺎڻ ﻗﺑﺮ ﻣﺎن ان ﺟﺎ ھڏا ﺑﻪ ڪڍي اﻧﮫن‬
‫ﮐﻲ ﻟٺ ﺳﺎن ﻣﺎرﻳﻧدو‪“.‬‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﮐﻲ اوڌر ڏﻳﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﺷڪل اھڙي ﻳﺎد ڪﺮي ﮀڏﻳﻧدو آھﻲ‬ ‫َ‬ ‫”واﻗﻌﻲ ﭘﭠﺎڻ ﺟﻧﮫن‬
‫ﺟو ڪڏھن ﺑﻪ ﻧﻪ وﺳﺮﻳس‪ “.‬ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ﭔڌاﻳو‪” ،‬ھڪ ﭜﻳﺮي ﺟڏھن ﺑﻣﺑﺋﻲ ﺟﻲ ﻣﺋﺳﻲ ﮔﺎن ڊاڪ‬
‫۾ آﺋون اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺳﭘﺮﻳﻧٽﻳﻧڊﻧٽ ھوس‪ ،‬ھڪ ڏﻳﻧﮫن ڏﺳﺎن ﺗﻪ ﻣﮐﻳﻪ دروازي وٽ ھڪ ﭘﭠﺎڻ ﺻدري ۽‬
‫ﭘوء ﺧﺑﺮ ﭘﻳﺋﻲ ﺗﻪ ھو اﻧﮫن ﻣﺰدورن ﮐﻲ ﭘﻳو‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﮐﻲ ﭘﻳو ﺟﺎﻧﭼﻲ‪ِ .‬‬
‫َ‬ ‫ﭘٽڪﻲ ۾‪ ،‬اﮐﻳون ﭰﺎڙي‪ ،‬ھڪ ھڪ‬
‫ﮘوﻟﮫﻲ ﺟن ھن ﮐﺎن ﮔذرﻳل ﺳﺎل اوڌر ورﺗﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ﺳو ﭘﭠﺎڻ ﺟو ﮐﻠﺋﻲ دل ﺳﺎن اوڌر ڏﺋﻲ ﭤو ﺗﻪ ھو‬
‫واﭘس وﭠﻲ ﺑﻪ ﭴﺎﭨﻲ ﭤو‪“.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪101‬‬

‫ﻣﺎء‪“....‬‬
‫”ﻣون ﺳﻲ ڏﭠﺎ ُ‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ڪﻠﻳگ‪ -‬ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﭼﻳف اﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ﮐﺎن ﭘﮀﻳم ﺗﻪ آﻳﺎ ﻣﺷﮫور ﻓﻠﻣﻲ ھﻳﺮو راج ﺑﺑﺮ ھن ﺟو‬
‫ﻣﺎﺋٽ آھﻲ؟‬
‫وراﭨﻳﺎﺋﻳن‪”:‬ﻧﻪ‪ .‬ﻣﺎﺋٽ ﺗﻪ ﻧﺎھﻲ ﺑﺎﻗﻲ ذات ﭜﺎﺋﻲ ﺿﺮور آھﻲ‪ .‬ﭔﻳﺎ ﺑﻪ اﺳﺎن ﮐﺎن اھو ﺋﻲ ﭘﮀﻧدا آھن‪.‬‬
‫ﺑﻠڪ اﺳﺎن ﺟﻲ ذات ”ﺑﺑﺮ“ ھﻧدﺳﺗﺎن ﻳﺎ ھﻧدﺳﺗﺎن ﮐﺎن ﭔﺎھﺮ ﻣﺷﮫور ﺋﻲ راج ﺑﺑﺮ ﺟﻲ ڪﺮي ﭤﻲ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻪ‬
‫ﮔﮫﭨﺎ ﺗﻪ اھو ﺳﻣﺟﮫﻧدا ھﺋﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟو ﻧﺎﻟو ﺑﺎﺑﺮ آھﻲ‪ .‬ڪڏھن ڪڏھن زال ﮐﻲ ﭼوﻧدو آھﻳﺎن ﺗﻪ اچ ﺗﻪ‬
‫ﻣﮫﺮﺑﺎﻧﻲء ﺟو ﺧط ﻟﮐون ﺗﻪ ھن ﺟﻲ ﻓﻠﻣﻲ دﻧﻳﺎ ۾ اﭼڻ ﺳﭠﻲ اداڪﺎري ڪﺮڻ ڪﺮي اﺳﺎن‬ ‫َ‬ ‫راج ﺑﺑﺮ ﮐﻲ‬
‫ﺟﻲ ذات ﻣﺷﮫور ﭤﻲ آھﻲ‪“.‬‬
‫ﺑﻣﺑﺋﻲء ۾ ﺳﻧدس ﮔﮫﺮ ﭘﺎﻟﻲ ھل ﺗﻲ آھﻲ‪ .‬ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ اﺗﻲ ﺗﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻓﻠﻣﻲ‬‫َ‬ ‫ﭘﺎڻ ﺳداﺋﻳن ﺗﻪ‬
‫اداڪﺎر رھن ﭤﺎ‪ .‬ﭼوڻ ﻟﮘو‪” :‬ھﺎﺋو‪ ،‬رﮘو اﺳﺎن ﺟﻲ ﺑﻠڊﻧگ ﺟﻲ ﺳورھن ﮐن ﻓﻠﻳٽن ﻣﺎن ﭘﻧﺟن ﮀﮫن ۾ ﻓﻠﻣﻲ‬
‫دﻧﻳﺎ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو‪:‬ﭼوﭘڙا‪ ،‬رﺗﻲ اﮔﻧﻲ ھوﺗﺮي‪ ،‬ﭘوﻧم ڌﻻن‪ ،‬ﭘدﻣﻧﻲ ڪوﻟﮫﺎﭘوري وﻏﻳﺮه رھن‪ .‬روز اﻳﻧدي‬
‫وﻳﻧدي ﻧظﺮ اﻳﻧدا آھن‪“.‬‬
‫ﭘﻧﮫونء‬
‫َ‬ ‫ﻣﺎء ﺟن َﭘﺳﻳو ﺳﭘﺮﻳن ﮐﻲ“ ﭔڌاﺋڻ ﺳﺎن ﮔڏ‪ ،‬ﺳﺳﺋﻲ‬
‫ﻣون ﮐﻳس ﺳﻧڌي ﺷﻌﺮ‪” :‬ﻣون ﺳﻲ ڏﭠﺎ ُ‬
‫ﺟو ﻗﺻو ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ڪﻳﺋن آﺧﺮ ۾ ﺳﺳﺋﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﺣﺑوب ﺟﻲ ﮘوﻻ ۾ اھﻲ ﺟﮫﺮ ﺟﮫﻧگ ۽ ﭘﻳﭼڙا وﭠﻲ‬
‫ﭘﻧﮫونء ﮐﻲ ﺳﻧدس ﭜﺎﺋﺮ ڪﻳﭻ ﻣڪﺮان وﭠﻲ وﻳﺎ ھوﻧدا‪ .‬ﭘﺮ‬
‫َ‬ ‫وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺟن ﺗﺎن ھن ﮐﻲ ﺷڪ آھﻲ ﺗﻪ‬
‫ھوء ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﺣﺑوب ﮐﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ ڏﺳﻲ ﺳﮔﮫﻲ‪ ،‬اﻟﺑت اﻧﮫن ﺟﺑل ٽڪﺮن ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﺑﻪ ﺧوش‬ ‫َ‬ ‫اﻓﺳوس ﺟو‬
‫ھوء ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ اﻧﮫن ﮐﻲ ڏﺳﻲ رھﻲ آھﻲ‪ ،‬ﺟن ﺳﻧدس ﻣﺣﺑوب ﮐﻲ وﻳﻧدي ڏﭠو‪.‬‬ ‫ﭤﻲ ﭤﺋﻲ ﺗﻪ َ‬
‫ﺳو ﺑﺑﺮ ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻪ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺗﻪ وﭸﻲ ﻧﭤﺎ ﺳﮔﮫون ﺟو ﭘﻧﮫﻧﺟﻳن اﮐﻳن ﺳﺎن ﭘوﻧم ڌﻻن‪،‬‬
‫ھوﺗﺮيء ﮐﻲ ڏﺳون‪ ،‬ﭘﺮ ﮔﮫٽ ۾ ﮔﮫٽ ﺗوﮐﻲ ڏﺳﻲ اﻳﺗﺮو ﺗﻪ ﭼﺋﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﭘدﻣﻧﻲ ڪوﻟﮫﺎﭘوري ﻳﺎ رﺗﻲ اﮔﻧﻲ‬
‫ﻣﺎء ﺟن ﭘﺳﻳو ﺳﭘﺮﻳن ﮐﻲ‪.‬‬
‫ﺳﮔﮫون ﭤﺎ ﺗﻪ ﻣون ﺳﻲ ڏﭠﺎ ُ‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪102‬‬

‫”ﻣﺎﻟﻳﺰا‪ -‬ڪﮫڙي ﻋﺮب ﻟﮐﻳو آھﻲ“‬

‫ﺳﻧڌيء ﻣون ڏي ھﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ )ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ( ڪﺗﺎب ﭘﺎرﺳل ڪﻳﺎ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ھڪ دﻓﻌﻲ ﻻڙڪﺎﭨﻲ ﮐﺎن زﻳب‬
‫ﺳﻧدس ﺧط ﭘﺎرﺳل ﮐﺎن اڳ ﭘﮫﺗو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ۾ ڪﺗﺎب ﺟﻲ ﭘﺎرﺳل ﺑﺎﺑت ﻟﮐﻳل ھو‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ھن ﭼﺎر ڏﻳﻧﮫن‬
‫اڳ ‪) By- Air‬ھواﺋﻲ ٽﭘﺎل( رﺳﺗﻲ ُﻣڪﺎ آھن‪.‬‬
‫ھﻳڏاﻧﮫن ڪﺗﺎﺑن ﺟو ھﻲ ﭘﺗو ﻧﻪ ھو ﭘﺗو‪ .‬ھﻔﺗو ﮐن ﭔﻳو ﺑﻪ اﻧﺗظﺎر ڪﺮڻ ﺑﻌد ﺟڏھن آﺳﺮو ﻻھﻲ‬
‫وﻳﭠس ﺗﻪ ڏﺳﺎن ﺗﻪ ھڪ ڏﻳﻧﮫن ٽﭘﺎﻟﻲ ڪﺗﺎﺑن ﺟو اھو ﭘﺎرﺳل ﮐﻧﻳو ﭘﻳو اﭼﻲ‪ .‬ﺟﺎﻧﭼﻲ ڏﭠم ﺗﻪ ٽڪﻠﻳون ﺑﻪ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۾ ﭘﺮ ﮘﺎڙھﻲَء ﭘﻳن‬
‫َ‬ ‫ﭼٽﻲء طﺮح ﻟﮐﻳل ھﺋﻲ‪ .‬ﻧﻪ ﻓﻘط‬
‫َ‬ ‫ﺻﺣﻳﺢ ﻟﮘل ھﻳون ﺗﻪ اﺋڊرﻳس ﺑﻪ ﺻﺣﻳﺢ ۽‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ۾ ﭘڻ ﻟﮐﻳل ھﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ اھو اﻧدازو ﻟﮘﺎﻳم ﺗﻪ ﻋﺮﺑﻲ ﻟﮐﭨﻲ زﻳب ﺟﻲ ﻧﻪ ھﺋﻲ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﺳﺎن‬
‫ﭘوء ﻳﺎد آﻳو ﺗﻪ ان ﮘﺎڙھﻲ ﭘﻳن ﺳﺎن ﺳﺎﮘﻲ ﻋﺮب ﻟﮐﭨﻲ ھن ﮐﺎن اڳ ﺑﻪ ﭔن ٽن ﺧطن ﺗﻲ ڏﺳﻲ ﭼڪو‬ ‫ِ‬
‫آھﻳﺎن‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ﻻڙڪﺎﭨﻲ ﮐﺎن ﻧﻪ ﭘﺮ ڪﺮاﭼﻲ‪ ،‬ﻻھور‪ ،‬ھﺎﻻ ۽ ﭔﻳن ھﻧڌن ﮐﺎن ھﺋﺎ‪ .‬ﺗﻧﮫن ﺟﻲ ﻣﻌﻧﻲٰ ﺗﻪ‬
‫ﺳﻧڌيء ﺟﻲ ڪﻧﮫن دوﺳت ﻳﺎ‬ ‫َ‬ ‫ﻻء اﺋﻳن ﺑﻪ ﻧﭤو ﭼﺋﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ﺗﻪ زﻳب‬ ‫ﭘوء ﺟﻲ ﻟﮐﻳل ﻋﺮﺑﻲ اﺋڊرﻳس ِ‬ ‫ان ِ‬
‫ﺳﻧڌيء ۾ ﻳﺎ اڙدو ۾ ‪ Malaysia‬ﮐﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﻻڙڪﺎﭨﻲ ﺟﻲ ﭘوﺳٽ وارن ﻟﮐﻲ ھﺟﻲ‪ .‬ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ اﺳﺎن‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﻟﮐون ﭤﺎ‪ .‬ڪو ڪو ورﻟﻲ ﻣﻠﺋﻳﺷﻳﺎ ﻟﮐﻧدو ھﺟﻲ‪ .‬ﭘﺮ ھﻲ “ﻣﺎﻟﻳﺰﻳﺎ“‪ -‬ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺳﺎن ڪﮫڙي‬
‫ﻋﺮب ﺳﮘوري ﻟﮐﻳو آھﻲ! ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو ڪﺮاﭼﻲ اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ان ڪم ﺗﻲ ڪو ﻋﺮﺑﻲ ﻟﮐڻ وارو‬
‫ﻟﮐﭨﻲء ۾ اﺋڊرﻳﺳون ﮀو ﻧﻪ آھن‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﭘوء ﭜﻼ ﺳﭜﻧﻲ ﺧطن ﺗﻲ ان‬ ‫وﻳﭠل ھﺟﻲ‪ .‬ﭘﺮ ِ‬
‫اھو ﺳوﭼﻲ رھﻳو ھوس ﺗﻪ ڏﺳﺎن ﺗﻪ اﺋڊرﻳس ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ۽ ﭘﺎرﺳل ﺟﻲ ﭘﭠﺋﻳن ﭘﺎﺳﻲ ﭘڻ ﭼٽو ﺋﻲ‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ۾ ﻟﮘو ﭘﻳو آھﻲ‪.‬‬
‫َ‬ ‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۽‬
‫َ‬ ‫ﭼٽو ﻣڪﻲ ﺷﺮﻳف )ﺳﻌودي ﻋﺮب( ﺟﻲ ﭘوﺳٽ ﺟو ﭠﭘو‪-‬‬
‫ﭘوء راز ﻓﺎش ﭤﻳو ﺗﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﺟو ٽﭘﺎل ﮐﺎﺗو ڪڏھن ڪڏھن ﭜل ۾ ﻣﻼڪﺎ ﺟﺎ ﺧط ﻣڪﻲ‬ ‫ِ‬
‫ﻣوڪﻠﻳﻧدو رھﻲ ﭤو ﺟو اﻧﮔﺮﻳﺰي ﻟﻔظ ﻣﻼڪﺎ ‪ Malacca‬ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨو ﻣڪﺎ ‪ Mecca‬ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﭤو‪ .‬ﺳو‬
‫ﺧط ﺟدا ﺟدا ڪﺮڻ وﻗت ﻣﻼڪﺎ ﺟﺎ ﺧط ﻣڪﺎ )ﺳﻌودي ﻋﺮب( ﺟﻲ ﮘوﭤﺮي ۾ ﺑﻧد ﭤﻲ اﻟﺳﻌودﻳﻪ ﻳﺎ ﭔﻲ‬
‫ھونء ﺑﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﮐﺎن ﮔﮫﭨﺎ ﺧط ﻣڪﻲ ڏي‬ ‫َ‬ ‫ڪﻧﮫن ھواﺋﻲ ﺟﮫﺎز ۾ ﺳﻌودي ﻋﺮب رواﻧﺎ ﭤﻲ وﭸن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺋﻲ ﻟﮐﻳﺎ وﭸن ﭤﺎ ۽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟو ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ اڄ ﮐﺎن ﭔﻪ ﺳﺋو ﺳﺎل اڳ ﺗﻪ ﮐﭨﻲ ﻣﺷﮫور ﺷﮫﺮ ھو‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫اﭴڪﻠﮫﻪ ڪﻧﮫن ﮐﻲ ﻳﺎد ڪﻧﮫن ﮐﻲ ﭘﺎد‪.‬‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ﻣڪﻲ ﺷﺮﻳف ﺟﻲ ﭘوﺳٽ آﻓﻳس وارن ﺟﻲ ﻣﮫﺮﺑﺎﻧﻲ ﺟو ھن وٺ وﭠﺎن ۽ ﻣﺷﻐوﻟﻲ واري‬
‫ﻋﺮﺑﻲء ۾ ﺑﻪ اﺋڊرﻳس‬
‫َ‬ ‫ٽوڪﺮيء ۾ اﮀﻼﺋڻ ﺑدران ﻣﭤﺎﺋن‬
‫َ‬ ‫رديء ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫دور ۾ وﻗت ڪڍي ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ ﭜﻠﻳل ﺧط‬
‫ﻟﮐﻲ ﻣون ڏي ﻣوڪﻠﻳﻧدا رھﻳﺎ آھن‪ -‬ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ اﭸﺎ ڪﻳﺗﺮو ﻋﺮﺻو ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ٽﭘﺎﻟﻲ ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ ﺧط‬
‫ﻣڪﻲ ﺷﺮﻳف ﻣوڪﻠﻳﻧدا رھﻧدا ۽ ﻣڪﻲ ﺟو ٽﭘﺎل ﮐﺎﺗو اﻧﮫن ﺧطن ﺟﻲ ”ٽﺮان‪ -‬ﺷپ – ﻣﻳﻧٽ“ ﻣﻼڪﺎ‬
‫ڪﻧدو رھﻧدو‪.‬‬
‫ھونء ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ﺟون ﭔﻪ اﺳﭘﻳﻠون آھن‪ .‬ھڪ ‪ Malacca‬ﺟﻳڪﺎ اﻧﮔﺮﻳﺰن ۽ ڊﭼن ﺟﻲ دور‬ ‫َ‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪103‬‬

‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۾ ﻟﮐڻ وﻗت اھﺎ اﺳﺗﻌﻣﺎل ﭤﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﻳﺎ ﭔﻳﺎ ھﺗﻲ رھﻧدڙ‬‫َ‬ ‫ﮐﺎن ھﻠﻧدي اﭼﻲ ۽ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫ڌارﻳﺎن اھﺎ ﺋﻲ ﻟﮐون ۽ اﺋﻳن ﺋﻲ اﭼﺎرﻳون‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ﻣﻳم ﺗﻲ زﺑﺮ ڏﻳﺋﻲ ﻣﻼڪﺎ ﭼﺋون‪.‬‬
‫ﭔﻲ اﺳﭘﻳﻠﻧگ ‪ Melaka‬آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪﺎ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﻣﻠﺋﻲ ﭜﺎﺷﺎ ۾ ﻟﮐن ﭤﺎ ۽ ﻣﻳم ﺗﻲ زﻳﺮ‬
‫ڪ ﭼون ﭤﺎ‪.‬‬ ‫ڏﻳڻ ﺑدران زﻳﺮ ڏﻳﺋﻲ ِﻣﻼڪﺎ اﭼﺎرﻳن ﭤﺎ‪ .‬ﺑﻠڪ آﺧﺮ ۾ ڪﺎ ﭼوڻ ﺑدران ﻓﻘط َ‬
‫اھو ان ڪﺮي آھﻲ ﺟو اﺻل ۾ ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺳﺎن ﻟﮐﻲ وﺋﻲ ﭤﻲ‪) .‬ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﺟوي‬
‫ﻟﮐﭨﻲء ﺟو ﻧﻣوﻧو اﺋﻳن ھو‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﺳﻧڌي‪ ،‬اڙدو‪ ،‬ﭘﺎرﺳﻲ وﻏﻳﺮه ﺟو آھﻲ‪ .‬ان ﺣﺳﺎب‬ ‫َ‬ ‫ﺳڏﺟﻲ ﭤو( ۽ اھو‬
‫ﺳﺎن ﻣﻼڪﺎ ”ﻣﻼڪ“ ﻟﮐﻳو وﻳﻧدو ھو ۽ اڄ ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮﻳن ﭘﺮاﭨﻳن ﻣﺳﺟدن ۽ ﮔﮫﺮن ﺟﻲ ﭔﺎھﺮان ﻣﻼڪﺎ‬
‫ﭘوء‬
‫ﻟﮐﻳو وﻳﻧدو ھو اڄ ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮﻳن ﺋﻲ ﭘﺮاﭨﻳن ﻣﺳﺟدن ۽ ﮔﮫﺮن ﺟﻲ ﭔﺎھﺮان ﻣﻼڪﺎ اﺋﻳن ﻟﮐﻳل آھﻲ‪ِ .‬‬
‫ﺟويء ﻣﺎن ﭰﻳﺮاﺋﻲ روﻣﻲ )اﻧﮔﺮﻳﺰي ﻧﻣوﻧﻲ( ۾ ڪﺋﻲ وﻳﺋﻲ ﺗﻪ ﻣﻼڪ ﮐﻲ ‪Melaka‬‬ ‫َ‬ ‫ﺟڏھن ﻣﻠﺋﻲ ﻟﮐﭨﻲ‬
‫ﻟﮐﻳو وﻳو‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ اھﺎ آﺧﺮي واري اي اﻳف ﻧﻪ ﭘﺮ زﻳﺮ آھﻲ‪ .‬۽ ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ‪ A‬ﻧﭤﻲ ڏﺟﻲ ﺗﻪ ‪ Melk‬ﻣﻳﻠڪ‬
‫ﭤﻲ ﭘوﻧدو‪.‬‬
‫ﭔوﻟﻲء ۾ ﺑﻪ اﭸﺎ ھﻠﻧدا اﭼن‪ ،‬ﺟﻳڪﺎ ﭘڻ ﭘﮫﺮﻳن ﻋﺮﺑﻲ رﺳم‬ ‫َ‬ ‫ھﻲ اھﻲ ﻣﺳﺋﻼ آھن ﺟﻳڪﻲ ﺗﺮڪﻲ‬
‫اڙدوء ﮐﻲ ﺟﻳڪڏھن‬
‫َ‬ ‫اﻟﺧط ۾ ﻟﮐﻲ وﻳﻧدي ھﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ھﺎڻ روﻣن اﻧﮔﺮﻳﺰي ۾ ﻟﮐﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺳﺎﮘﻲ طﺮح‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء ۾ ﻟﮐﺑو ﺗﻪ‬
‫َ‬ ‫ﺳﻧڌيء ﮐﻲ ﺟﻲ ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﻟﮐڻ ﺑدران‬
‫َ‬ ‫روﻣن ۾ ڪﺟﻲ ﺗﻪ ﺷﺎﻳد ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﻟﻔظ ﺻﺣﻳﺢ طﺮح اﭼﺎري ﻧﻪ ﺳﮔﮫﺑﺎ‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ﺳﻧڌي ﻟﻔظ اک ﮐﻲ ﺟﻲ روﻣن ۾ ﻟﮐﺑو ﺗﻪ‬
‫ﭤﻳﻧدو ‪ Askhi‬ﻳﻌﻧﻲ ﭔﻳو ﻧﻣﺑﺮ ‪A‬زﺑﺮ آھﻲ ۽ آﺧﺮي ‪ I‬زﻳﺮ طور آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻏﻳﺮ ﺳﻧڌي ان ﮐﻲ ﺻﺣﻳﺢ‬
‫طﺮح ﺳﻣﺟﮫﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻧدو ۽ ﭘڪ آﮐﻲ ﭘڙھﻧدو‪.‬‬
‫ﺳﺎﮘﻳو ﺣﺎل ﻣﻠﺋﻲ ﺟﻲ ﭔﻳن ﻟﻔظن ﺳﺎن ﺑﻪ آھﻲ‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ڪﺎرڻ )‪ (Reason‬ﻟﻔظ ﺟو ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ‬
‫ﭘوء ھڪ ﻣﻠﺋﻲ دوﺳت ُدرﺳﺗﻲ ڪﻧدي‬ ‫آھﻲ ‪ Sebab‬ﺟﻧﮫن ﮐﻲ آﺋون ﺳﻳﺑﺎب ﺋﻲ اﭼﺎرﻳﻧدو رھﻳس‪ .‬ﭘﺮ ِ‬
‫ﭔڌاﻳو ﺗﻪ اھو ﻟﻔظ ﺳﻳﺑﺎب ﻧﻪ ﭘﺮ ”ﺳﺑب“ اﭼﺎرڻ ﮐﭘﻲ‪ .‬ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ دروﻳش اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ ﭘﮫﺮﻳن ڪﺮﻳن‬
‫ھﺎ‪ .‬اھو ﻟﻔظ ﺗﻪ اﺳﺎن وٽ ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻳو آھﻲ‪.‬‬
‫ھونء ﻣﻠﺋﻲ ﭜﺎﺷﺎ ﮐﻲ ﺟوي )ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻣوﻧﻲ( ﻣﺎن ڪڍي روﻣﻲ )اﻧﮔﺮﻳﺰي اي‪ .‬ﺑﻲ‪ .‬ﺳﻲ( واري‬ ‫َ‬
‫ﻧﻣوﻧﻲ ۾ آﭨڻ ڪﺮي ﮐﻳن ﻓﺎﺋدا ﺑﻪ ﮔﮫﭨﺎ ﭤﻳﺎ آھن‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي اﭴڪﻠﮫﻪ ﺟﻲ ٽﻳڪﻧﺎﻻﺟﻲ واري دﻧﻳﺎ ۾‪.‬‬
‫ﺧوﺷﻲء ۾ ﻟﮐﻳو‬
‫َ‬ ‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ان ﻣوﺿوع ﺗﻲ ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ھﻧڌ ﻟﮐﺑو‪ .‬ﻓﻲ اﻟﺣﺎل ھﺗﻲ ﻓﻘط ڪﺗﺎﺑن ﭘﮫﭼڻ ﺟﻲ‬
‫ﺳﻧڌيء ڪﺗﺎﺑن واري ﭘﺎرﺳل ﺳﺎن ﮔڏ ﻣوڪﻠﻳل ﺧط ۾ ﭘڻ ﺗﺎڪﻳد ڪﺋﻲ آھﻲ ﺗﻪ‬ ‫َ‬ ‫اﭤم‪ .‬ﺟن ﺑﺎﺑت زﻳب‬
‫ﺳﻼﻣﺗﻲء ﺳﺎن‬
‫َ‬ ‫ﺟﻳﺋن ﺋﻲ ڪﺗﺎب ﻣﻠن ﺗﻪ ﭘﮫﭻ ﺟو اطﻼع ڪﺮﻳﺎن‪ ،‬ﺳوﺳﺎﺋﻳن ڪﺗﺎب ھﭤﻳڪﺎ ﻣﻠﻳﺎ‪ .‬ﻧﻪ ﻓﻘط‬
‫ﻣﻠﻳﺎ ﭘﺮ ﭜﻼري دﻳس ﮐﺎن ﭤﻳﻧدا آﻳﺎ‪ .‬ان ڪﺮي ڪﺗﺎﺑن ﺟﻲ ﭘﺎرﺳل ﮐﻲ ﭘﮫﺮﻳن اﮐﻳن ﺗﻪ رﮐﻲ ﭼﻣڻ ﮐﺎن‬
‫ﻻء ڪڍﻳﺎ اﭤم‪.‬‬
‫ﭘوء ﻣﻧﺟﮫﺎﺋﻧس اﻣﺮ ﺟﻠﻳل‪ ،‬ﻧﺟم ﻋﺑﺎﺳﻲ ۽ ﻟﻳﻠﻲٰ ﺧﺎﻟد ﺟﺎ ڪﺗﺎب ﭘڙھڻ ِ‬ ‫ِ‬
‫ﻻء ﺳﻧﮔﺎﭘور ﻣوڪﻠﻳو‬ ‫اﺳﺎن ﮐﻲ ڪڏھن ڪڏھن‪ -‬ﺑﻠڪ اڪﺛﺮ ڪو ﻧﻪ ڪو ﺳﻳﻣﻳﻧﺎر اٽﻳﻧڊ ڪﺮڻ ِ‬
‫ﭘوء ڪڏھن ڪو ﻟﻳڪﭼﺮ ﺑور ھوﻧدو آھﻲ ﺗﻪ اﭔﺎﺳﻳون‬ ‫وﻳﻧدو آھﻲ )ڪﻲ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺑﻪ ﭤﻳن ﭤﺎ(‪ِ .‬‬
‫ﻻء ﻣﺿﻣون وﻳﮫﻲ ﻟﮐﺟﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﭜﺮ ۾ وﻳﮫﻧدڙ‬ ‫ڏﻳڻ ﺑدران دل ﭼوﻧدي آھﻲ ﺗﻪ ﺟﻳڪﺮ اﺧﺑﺎر ِ‬
‫اﻧﮔﺮﻳﺰيء واﻧﮔﺮ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن‬
‫َ‬ ‫ھڪ ﻣﻠﺋﻲ دوﺳت ڪﺋﭘٽن ﺣﻠﻳم وﻳﮫﻲ ﺧط ﻟﮐﻧدو آھﻲ‪ .‬ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪104‬‬

‫ﻟﮐڻ ڪﺮي ۽ ﺳﺎﮘﻲ اﻟﻔﺎﺑﻳٽ ھﺟڻ ڪﺮي ﻟﻳڪﭼﺮار ﺗوڙي اوﺳﻲ ﭘﺎﺳﻲ وارا اھو ﺳوﭼﻳﻧدا آھن ﺗﻪ ھو‬
‫ﺳﻧڌيء ۾ ﻟﮐﻳو ﭘﺮ ﺷڪ ۾‬
‫َ‬ ‫دﻟﭼﺳپ ﻟﻳڪﭼﺮ ﺟون اھم ‪ Points‬ﻟﮐﻲ رھﻳو آھﻲ‪ .‬ﻣون ھڪ ﭔﻪ دﻓﻌو‬
‫وﺟﮫﻲ ﮀڏﻳو‪ ،‬ﻓﻘط اھڙن ﻣوﻗﻌن ﺗﻲ دل ﭼﺎھﻳﻧدي آھﻲ ﺗﻪ ﺳﻧڌي ﻟﮐﭨﻲ روﻣن ﻧﻣوﻧﻲ ﺟﻲ ھﺟﻲ ﺗﻪ ﺑور ۽‬
‫ﺑﻳڪﺎر ﺗﻘﺮﻳﺮن ﺟو وﻗت ڪﻧﮫن ﺳﭠﻲ ڪم ۾ ﻟﮘﺎﺋﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ھﺎ ۽ وﻗت ﺑﻪ ﺳﭠو ﮔذري وﭸﻲ ھﺎ‪.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪105‬‬

‫”اھڙي ﺑﻪ ﮀﺎ ﺟﻠدي“‬
‫اﭘﻼء ڪﻳو‪.‬‬
‫ِ‬ ‫ﻧوڪﺮيء ﺟو اﺷﺗﮫﺎر ﺟڏھن اﺧﺑﺎر ۾ آﻳو ﺗﻪ ﭔﻳن ھﻣﺮاھن ﺳﺎن ﮔڏ ﻣون ﺑﻪ‬‫َ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟﻲ ﻧوﻋﻳت ۽ ﭔﻳون ﺳﮫوﻟﻳﺗون ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ دل وٽﺎن ھﻳون‪.‬‬‫َ‬ ‫ﭘﮔﮫﺎرﺗﻪ ﮐﭨﻲ ڪو ﺧﺎص ﻧﻪ ھو ﭘﺮ‬
‫اﺷﺗﮫﺎر ۾ ھو ﺗﻪ ﺟﮫﺎزن ﺟﻲ ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮن ۽ ڪﺋﭘٽﻧن ﺟﻲ ﺳﺧت ﺿﺮورت آھﻲ‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي اﻧﮫن‬
‫ﺟﻲ ﺟن ﮐﻲ ﭘڙھﺎﺋڻ ﺟو ﺗﺟﺮﺑو ھﺟﻲ‪.‬‬
‫اﭘﻼء ڪﺮڻ ﺑﻌد ھﻔﺗﻲ ﭔن ۾ اﻧٽﺮوﻳو ﺟو ﺧط ﻳﺎ ﺗﺎر اﭼﻲ وﻳﻧدي‪ .‬اﻧٽﺮوﻳو ﺑﻌد‬ ‫ِ‬ ‫ﻣون ﺣﺳﺎب ﻟﮘﺎﻳو ﺗﻪ‬
‫اھڙي ھﻔﺗﻲ ﭔن اﻧدر ﭼوﻧڊ ﺟﻲ ﻧﺗﻳﺟﻲ ﺟو ﭔڌاﺋﻳﻧدا ۽ ھﻔﺗﻲ ﭔن ﺑﻌد ﮔﮫﺮاﺋﻲ ﺑﻪ وﭠﻧدا‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ڏﻳڍ ﻳﺎ ﭔن‬
‫ﻣﮫﻳﻧن اﻧدر ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ھﺟﺑو‪ -‬ﻳﺎ ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو ان ﮐﺎن ﺑﻪ اڳ‪ .‬ﮀﺎڪﺎڻ ﺗﻪ اﺷﺗﮫﺎر ۾ ﺻﺎف ﺻﺎف ھو ﺗﻪ‬
‫ھﻧن ﮐﻲ اﺳﺎن ﺟو ﺗڪڙو ﮐپ آھﻲ‪ ،‬ﺳو ان ﺣﺳﺎب ﺳﺎن ﻧﻪ ﻓﻘط ﭘﺎڻ ﮐﻲ ذھﻧﻲ طﺮح ﺗﻳﺎر ڪﻳم‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ڪم ڪﺎرﻳون ۽ ﺳﺎﻣﺎن ﺳڙو ﺑﻪ ﮔﮫﭨﻲ ﺣد ﺗﺎﺋﻳن ﭠﺎھﻲ ﮀڏﻳم‪ -‬ﺟو ھﻲ ﺟﮫﺎزي ﻧوڪﺮﻳون اھڙي ﻧوﻋﻳت‬
‫ﺟون ھوﻧدﻳون آھن‪ ،‬ﺟن ۾ ھﺮ وﻗت ﭜﭳ ﭜﭴﺎن ۽ ﺟﻠدي ھوﻧدي آھﻲ‪ .‬ڪﻳﺗﺮا اھڙا ﺟﮫﺎزي ھوﻧدا ﺟن ﮐﻲ‬
‫ﻻء ﭼﻳو وﻳو ھوﻧدو‪ .‬ڪﻳﺗﺮا اھڙا ھوﻧدا ﺟن ﺟو ڪو‬ ‫ﺷﺎديء ﺟﻲ ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺋﻲ ﺟﮫﺎز ﮐﻲ وﭠﻲ وﭸڻ ِ‬ ‫َ‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟﻲ ڏﮐﻳن ﻗﺎﻋدن ﻗﺎﻧوﻧن ڪﺮي ڌارﻳون ﻣﻠڪ ﮀڏي‬ ‫َ‬ ‫وﻳﺟﮫو ﻋﺰﻳﺰ ﻓوت ﭤﻲ وﻳو ھوﻧدو‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ وطن اﭼﻲ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻳﺎ ھوﻧدا‪ .‬ﻳﺎ ﻣوڪل ﻣﻠﻲ ھوﻧدن ﺗﻪ ﻣﻠڪ ﭘﮫﭼڻ ﺗﻲ وري ﮐﻳن ﮔﮫﺮاﻳو وﻳو‬
‫ﻧوڪﺮيء ۾ ﮔﮫڙڻ ﻣﮫل‪ -‬ﺑﻠڪ ﺗﻌﻠﻳم دوران ﺋﻲ آﮔﺎھﻪ ۽ ﺗﻳﺎر ڪﻳو‬‫َ‬ ‫ﻻء ﺟﮫﺎزي‬ ‫ھوﻧدو‪ .‬اھڙﻳن ﮘﺎﻟﮫﻳن ِ‬
‫وﻳﻧدو آھﻲ‪.‬‬
‫ﺳو اﺳﺎن ﺗﻪ ان ﺷڪ ۾ ﺑﻪ ھﺋﺎﺳﻳن ﺗﻪ ﻣﺗﺎن اﻧٽﺮوﻳو ﺋﻲ ﻧﻪ وﭠن‪ .‬۽ اﺳﺎن ﺟﻲ ڪﺎﮘﺮ ﭘٽن ﻣﺎن ﺋﻲ‬
‫ﻻء ﺳڌو ﮔﮫﺮاﺋڻ ﺟﻲ ﺗﺎر ﻧﻪ ڪن‪ .‬وﻳﺗﺮ اﺣﻣد ﺣﺳﻳن ﻣﺧدوم ﺳﺎن ﺗﻪ اﺋﻳن ﺋﻲ‬ ‫ﻧوڪﺮيء ِ‬
‫َ‬ ‫اﻧدازو ﻟﮘﺎﺋﻲ‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺗﻲ ﭼڙھﻳو ھو‪ .‬اﺣﻣد ﭔڌاﻳو‪” :‬ﻣون ﺗﻪ ھن‬ ‫َ‬ ‫ﭤﻲ ﭼڪو ھو‪ -‬ﺟﻳڪو اﺳﺎن ﮐﺎن اڳ ان‬
‫ﻻء درﺧواﺳت ﺑﻪ ڪﺎ ﻧﻪ ڏﻧﻲ ھﺋﻲ‪ .‬ﺗن ڏﻳﻧﮫن ۾ آﺋون ﺳﻧﮔﺎﭘور ۾ ﻣوڪل ﺗﻲ ھوس ۽ اھو‬ ‫ﻧوڪﺮيء ِ‬
‫َ‬
‫ﭘﮫﻪ ﭘﺋﻲ ڪﻳم ﺗﻪ ھﺎڻ ﺳﻣﻧڊ ﺗﻲ رﻟڻ ﭘﻧڻ ﮀڏي ڪﻧﮫن ھڪ ﻣﻠڪ ۾ رھﻲ ﻧوڪﺮي ڪﺟﻲ‪ .‬ان ﺳﻠﺳﻠﻲ‬
‫۾ ڪواﻻﻟﻣﭘور آﻳس‪) Misc -‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳن اﻧٽﺮﻧﻳﺷﻧل ﺷﭘﻧگ ڪﺎرﭘورﻳﺷن( ﺟﻲ آﻓﻳس‪ -‬ﺗﻪ ﻣون ﮐﻲ ڪو‬
‫‪) Shire Job‬ڪﻧﺎري ﺟﻲ ﻧوڪﺮي( ڏﻳو‪.‬‬
‫”ھﻧن ﭼﻳو‪” :‬ﺷور ﺟﺎب ﺗﻪ ﭠﮫﻳو ﭘﺮ ﺟﮫﺎزن ﺗﻲ ﺑﻪ ﻓﻲ اﻟﺣﺎل ﻧوڪﺮي ڪﺎﻧﻪ آھﻲ‪ .‬ھڪ اﺳﺎن ﺟو‬
‫ﺟﮫﺎز ڏﮐڻ آﻣﺮﻳڪﺎ ﺟﻲ ﺑﻧدرﮔﺎھﻪ ﺳﻳﻧٽ ﭘﺋﺎﻟو ۾ ﺑﻳﭠو آھﻲ‪ .‬ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ڪﺋﭘٽن ﺟو ڪﺎﻟﮫﻪ ﺣﺎدﺛو ﭤﻲ ﭘﻳو‬
‫ﻻء ﺟﻲ ﺗون ﭼﺎھﻳن ﺗﻪ‬ ‫ﻻء ڪﺋﭘٽن ﺟﻲ ﺿﺮورت آھﻲ‪ .‬ان ﺗﻲ ﭼڙھڻ ِ‬ ‫آھﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ان ﺟﮫﺎز ھﻼﺋڻ ِ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء وﻳﻧدو ﻧﻪ ھﻳڏاﻧﮫن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‬
‫َ‬ ‫ھﻧﻳﺋﺮ ﺋﻲ ﺗوﮐﻲ ‪ Fly‬ڪﺮاﻳون‪ .‬ﭘﺮ اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ ﺗﻪ ﺟﮫﺎز ﻧﻪ ﺗﻪ‬
‫اﻳﻧدو‪ .‬ﺳﻳﻧٽ ﭘﺋﺎﻟو ﮐﺎن ڪوﻳت اچ وڃ ڪﺮﭨﻲ ﭘوﻧدي‪ .‬ﻣﮫﻳﻧﻲ ﺟو ﭘﮔﮫﺎر ٽﻲ ھﺰار ڊاﻟﺮ ڏﻳﻧداﺳون‪ .‬ان‬
‫ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻳون ﺳڀ ﺳﮫوﻟﻳﺗون‪:‬ﮐﺎڌو ﭘﻳﺗو‪ ،‬دوا درﻣل وﻏﻳﺮه وﻏﻳﺮه‪“.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪106‬‬

‫ﭘوء اﺗﻲ واﺳطﻳدار‬

‫ﻣﺎﻳوﺳﻲء ﻣﺎن ﭼﻳوﻣﺎن ”ﭔﻳﻠﻲ ڏاھﺎ ﭤﻳو‪ .‬ﭘﺋﺳﺎ ﻧﻪ ﮐﭘن‪ ،‬ﺷور ﺟﺎب ﮐﭘﻲ“ ِ‬ ‫َ‬ ‫”ﻣون‬
‫ﻋﻣﻠدار ﺳوﭼﻲ ﭘﮀﻳو‪:‬وراﭨﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ ھﺎﺋو‪ ،‬ڪﺟﮫﻪ ڪﺟﮫﻪ اﭤم‪ .‬ھن اﺗﻲ ﺟو اﺗﻲ ﻣﻼڪﺎ ﻓون ڪﺮي‬
‫اڪﻳڊﻣﻲء ﺟﻲ ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﺳﺎن ﮘﺎﻟﮫﺎﻳو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﻣون ﮐﻲ ﺑﻧﺎ اﻧٽﺮوﻳو وﻏﻳﺮه ﺟﻲ‬ ‫َ‬ ‫ﻣﺋﺮي ٽﺎﺋﻳم‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟﻲ آڇ ڪﺋﻲ‪“.‬‬
‫َ‬
‫ﺟﺎء‬‫”ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺳﻧﮔﺎﭘور ﭘﮫﭼﻲ زال ﺳﺎن ﺻﻼح ڪﻳم ﺗﻪ ھل ﺗﻪ ﻣﻼڪﺎ ﺷﮫﺮ ھﻠﻲ رھڻ ﺟﻲ ِ‬
‫ﭘوء ﭰﺎﺳﻲ وﭸﺟﻲ‪ .‬ﻣون وٽ ڪﺎر ﺑﻪ ﻧﻪ ھﺋﻲ ﺳو ﺳﻧﮔﺎﭘور‬ ‫ڏﺳﻲ اﭼون ﺗﻪ ڪﻳﺋن آھﻲ‪ ،‬اﺋﻳن ﻧﻪ ﭤﺋﻲ ﺟو ِ‬
‫ﻻء ﮐﻧﻳم ۽ ﭔﻪ ﺳﺋو ﻣﻳﻠن ﺟو رﺳﺗو ڪﺮي ﺳﻧﮔﺎﭘور ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ‬ ‫ﻣﺎن ﭜﺎڙي ﺟﻲ ڪﺎر ھڪ ڏﻳﻧﮫن ِ‬
‫ﺟﺎء ﺗﻲ رﮐﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎ‪ ،‬ﺟﻳڪو ٽﻲ ﺳﺎل ﭘورا‬ ‫دادﻻﭨﻲء ﺟﻲ ِ‬
‫َ‬ ‫ﭘﮫﺗس‪ .‬ﻣون ﮐﻲ ھڪ ﺳﻧڌي ڪﺋﭘٽن‬
‫ڪﺮي ھﺎڻ ﺑﻣﺑﺋﻲ ﻣوٽﻲ رھﻳو ھو‪.‬‬
‫دادﻻﭨﻲء ﺳﺎن ﻣﻼﻳو‪ .‬ھو ان وﻗت‬
‫َ‬ ‫اڪﻳڊﻣﻲء ﭘﮫﭼﻲ ﺟﮫڙو ڪﺎر ﻣﺎن ﻟﭤس ﺗﻪ ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل وﭠﻲ اﭼﻲ‬ ‫َ‬ ‫”‬
‫دادﻻﭨﻲء‬
‫َ‬ ‫ڪﻼس روم ۾ ڪﺋڊٽن ﮐﻲ ﺷپ – اﺳٽﺋﺑﻠٽﻲ )‪ (Ship-Stability‬ﭘڙھﺎﺋﻲ رھﻳو ھو‪ .‬ﭘوڙھﻲ‬
‫ﮐﻲ ﺧﺑﺮ ﭘﻳﺋﻲ ﺗﻪ آﺋون ﺑﻪ ﺳﻧڌي آھﻳﺎن ﺳو وڏو ﭜﺎڪﺮ ﭘﺎﺋﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ﺳﺎﺋﻳن اﭼو اﭼو‪ .‬ﭜﻠﻲ ڪﺮي‬
‫ﭘڙھﺎء“ ﻣون ﮐﻠﻲ ﭼﻳوﻣﺎﻧس‪ ،‬ﺳﺎﺋﻳن ھﻲ ﺗﻪ‬
‫ِ‬ ‫آﻳﺎﺋو“ ۽ ﭼﺎڪ ﻣون ﮐﻲ ھﭤن ۾ ڏﻳﺋﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ﺑﺎﺑﺎ ھﻧن ﮐﻲ‬
‫دادﻻﭨﻲء ڪﺟﮫﻪ دل ۾ ڪﻳو ﭘﺮ ﮘﺎﻟﮫﻪ درﮔذر‬
‫َ‬ ‫ھن ﭘﮫﺎڪﻲ وارو ڪم ﭤﻳو ﺗﻪ ”واٽ وﻳﻧدي ﭔﺎﻧﭜڻ ﭰﺎﭤو‪“.‬‬
‫ڪﺮي ﭼﻳو‪” :‬ﻧﻪ ﺑﺎﺑﺎ ﻣون ﮐﺎن ھﻳﻧﺋﺮ ﺋﻲ ﭼﺎرج وٺ‪ ،‬ﻣون ﭼﻳوﻣﺎﻧس‪” :‬ﺗوھﺎن وڏن ﺳﺎن ﻣﺎن ڪﮫڙو‬
‫وﻳﮫﻲ ﺑﺣث ڪﺮﻳﺎن‪ ،‬ﭘﺮ اﺋﻳن ڪﺋﻳن ﭤو ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﺟو ھﻳﻧﺋﺮ ﺋﻲ ﭼﺎرج وﭠﻲ ﭘڙھﺎﺋڻ ﺷﺮوع ڪﺮﻳﺎن‪.‬‬
‫ﮔﺎڏيء ۾ وﻳﭠﺎ اﻧﺗظﺎر ڪن‬
‫َ‬ ‫ﺟﺎء ۽ ﻣﺎﺣول ڏﺳڻ آﻳو آھﻳﺎن‪ .‬ﻣﻧﮫﻧﺟﺎ ﭔﺎر ﺳﺎﻣﮫون‬ ‫آﺋون ﺗﻪ اﭸﺎ ﻓﻘط ﻣﺎﭨﮫو‪ِ ،‬‬
‫۽ ﮔﺎڏي ﻣﺳواڙ ﺗﻲ ﮐﻧﻳل آھﻲ‪ .‬اﺻل ﻣﭸﻲ ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﭤﺎن ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﺑﻪ اﭼﻲ وﻳو‪ ،‬ﺗﻧﮫن ﺑﻪ ﭼﻳو‪ :‬ﻣﺧدوم ڪﺋڊٽن‬
‫ﭘوء‬
‫ڪﺮاء‪ .‬اھڙي طﺮح ﭘورا ٽﻲ ڏﻳﻧﮫن رھﻲ ﭘﻳس‪ِ .‬‬ ‫ِ‬ ‫ﺟو اﻣﺗﺣﺎن وﻳﺟﮫو آھﻲ‪ .‬ﺳﻧدن ﺗﻳﺎري ﻣڪﻣل‬
‫ﻣوڪل واري ڏﻳﻧﮫن )آﭼﺮ ﺗﻲ( ﺳﻧﮔﺎرﭘور ﭘﺮاﺋﻲ ڪﺎر اﭼﻲ واﭘس ڪﻳم ﺟﻧﮫن ﺟﻲ ﻣﺳواڙ اٺ ﺳﺋو‬
‫رﭘﻳﺎ ﮐن ﭼڙھﻲ وﺋﻲ ھﺋﻲ‪“.‬‬
‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ﻣﺧدوم ﺳﺎن اھو اﺗﻔﺎق ﭤﻳو‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟﻳڪﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟو ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﭔن ﻣﮫﻳﻧن اﻧدر ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟو ﭼﭠو ﺗﻪ ﮀﺎ ﭘﺮ ﻣوڪﻠﻳل درﺧواﺳﺗن ﺟﻲ ﭘﮫﭻ ﺑﻪ ﻧﻪ‬ ‫َ‬ ‫ﺳﻣﺟﮫﻲ رھﻳﺎ ھﺋﺎﺳﻳن‪ .‬اﻧﮫن وٽ‬
‫ﻣﻠﻲ‪ .‬ڪﻳﺗﺮا ھﻣﺮاھﻪ ﺗﻪ وڌﻳڪ اﻧﺗظﺎر ڪﺮڻ ﮀڏي ﻣﺧﺗﻠف ﺟﮫﺎزن ﺗﻲ ﻳﺎ ﭔﻳن ﻣﻠڪن ڏي‪ -‬ﺧﺎص‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ھﺋﺎﺳﻳن ﺗن ﭔن‬
‫َ‬ ‫ڪﺮي ﻋﺮب ﻣﻠڪن ڏي ﻧوڪﺮﻳن ﺗﻲ ھﻠﻳﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﺟﻳڪﻲ ڏھﺎڪو ﮐن‬
‫ٽن ﻣﮫﻳﻧن ﺑﻌد ﮘﺎﻟﮫﻪ وﺳﺎري ﮀڏي‪.‬‬
‫ﻻء ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‬
‫ﭘوري ﺳﺎل ﺑﻌد ھڪ ڏﻳﻧﮫن ﺳﭜﻧﻲ ﮐﻲ ﮔﮫﺮ ﭘﮫﭼڻ ﺗﻲ ﺗﺎر ﻣﻠﻲ ﺗﻪ ﭔﺋﻲ ھﻔﺗﻲ اﻧٽﺮوﻳو ِ‬
‫ﮐﺎن ھﻣﺮاھﻪ اﭼﻲ رھﻳﺎ آھن‪ .‬ھڪ ھڪ ڏﻳﻧﮫن ﺟﻲ اﻧﺗظﺎر ﺑﻌد ﺟڏھن ﭔن ھﻔﺗن ۾ ﻓﻘط ﭔﻪ ڏﻳﻧﮫن ﮐن‬
‫وﭸﻲ ﺑﭼﻳﺎ ﺗﻪ ﭔﻲ ﺗﺎر آﺋﻲ ﺗﻪ دل ۾ ﻧﻪ ڪﻳو اﺳﺎن ھﻔﺗو ﮐن اﭸﺎ ﺑﻪ دﻳﺮ ﺳﺎن اﻳﻧداﺳﻳن‪.‬‬
‫آﺧﺮڪﺎر ﭔﺋﻲ ھﻔﺗﻲ ﺑﻌد اھو ﺳﭜﺎﮘو ڏﻳﻧﮫن اﭼﻲ وﻳو ۽ اﻧٽﺮوﻳو ﭤﻳو‪ .‬اﻧٽﺮوﻳو ﺑﻌد آﺻف ۽ ﻣون ﮐﻲ‬
‫ﭔڌاﻳو وﻳو ﺗﻪ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻣﺎن ﻓﻘط اﺳﺎن ﭔن ﮐﻲ ﭼوﻧڊﻳو اﭤن‪ ،‬ﺳو اﺳﻳن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ھﻠڻ ﺟﻲ ﺗﻳﺎري‬
‫ڪﺮﻳون‪.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪107‬‬

‫ﻧوڪﺮيء ﺟو آﻓﻳﺷل ﺧط ﭤﺎ ﻣوڪﻠﻳون“ ﭘﺮﻧﺳﭘﺎل ﭼﻳو‪ ،‬ان ﺗﻲ آﺻف‬ ‫َ‬ ‫”اﺳﺎن اﺗﻲ ﭘﮫﭼﻲ ﺗوھﺎن ﮐﻲ‬
‫ﭘوء اﺳﺎن ﺗﻳﺎري ﻣڪﻣل ڪﺮي وﻳﭠﺎﺳﻳن‬ ‫ﭼﺋﻲ ڏﻧن ﺗﻪ اﺋﻳن ﻧﻪ ﭤﺋﻲ ﺟو اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﺎل ﻟﮘﻲ وﭸﻲ‪ .‬۽ ِ‬
‫۽ ﭘڪ ُھﺋﺳﻳن ﺗﻪ ﭼﺋن ﭘﻧﺟن ڏﻳﻧﮫن اﻧدر ﺧط اﭼﻲ وﻳﻧدو‪ .‬ﺟڏھن ﭘورو ھﻔﺗو ﮔذري وﻳو‪ ،‬ﭘﺮ ﻧﻪ ڪﻧﮫن‬
‫زﻳديء‬
‫َ‬ ‫ٽﭘﺎﻟﻲء ﺧط آﻧدو ﻧﻪ وري ڪﺎﻧﮔل ﮐﻳﺎﻧﺗو‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ اڻ ﭼٽﺎ ﺧوف ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ دوﺳت ﺳﻌﻳد اﺧﺗﺮ‬ ‫َ‬
‫ﮐﻲ ﻓون ﺗﻲ ﭔڌاﻳم‪ .‬ھو ﭼﮜو وﻗت ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ رھﻲ ﭼڪو آھﻲ‪ .‬ﭔڌاﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ ﺑﺮادر ھﺗﻲ آﺋون روز‬
‫اﻟوداﻋﻲ دﻋوﺗون ﭘﻳو ﮐﺎن ﭘﺮ ﺗﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﮐﺎن ﭼوﻧڊ ﺟو ﻟﮐت ۾ ﻧﻳﺎﭘو اﭸﺎ ﻧﻪ ﻣﻠﻳو آھﻲ‪ .‬اﺋﻳن ﺗﻪ‬
‫ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ ھﻧن ارادو ﺑدﻻﺋﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺧﺗم ڪﺮي ﮀڏي آھﻲ‪.‬‬
‫زﻳديء دﻻﺳو ڏﻳﻧدي ﭼﻳو‪ :‬اﺋﻳن ﭤﻲ ﻧﭤو ﺳﮔﮫﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﺗﻣﺎم ﭜﻼ آھن‪ .‬ﺟﻳڪﻲ زﺑﺎن ﺳﺎن‬ ‫َ‬
‫ﭼﻳﺎﺋون‪ ،‬اھو ﺳﻧدن ﻋﻣل ﺳﻣﺟﮫڻ ﮐﭘﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﻧﺟﮫن رﮘو اھﺎ ڪﻣﺰوري آھﻲ ﺗﻪ ﭤورو ‪Slow-‬‬
‫‪ Motion‬۾ آھن‪ .‬ھﺮ ﮘﺎﻟﮫﻪ ڌﻳﺮج ﺳﺎن ڪن ﭤﺎ‪ .‬ﺧط ﻟﮐﻧدي ﻟﮐﻧدي ﺑﻪ وﻗت ﻟﮘﻧدن‪ .‬ﺑس ﺳﻣﺟﮫﻪ‬
‫ﺗﻪ ”ﺗڪڙ ڪم ﺷﻳطﺎن ﺟو“‪ -‬واري ﭘﮫﺎڪﻲ ﺗﻲ ﭔﻳو ڪو ﻋﻣل ڪﺮي ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﭘﺮ ھﻲ ڪن ﭤﺎ‪“.‬‬
‫ﭘوء آھﺳﺗﻲ‬
‫ﻧوڪﺮيء ﺟو ﺧط ﻣﻠﻳو‪ِ .‬‬
‫َ‬ ‫واﻗﻌﻲ ﭤﻳو ﺑﻪ اﺋﻳن‪ ،‬ڪﺟﮫﻪ ﭔﻳﺎ ڏﻳﻧﮫن اﻧﺗظﺎر ڪﺮڻ ﺑﻌد‬
‫ﻻء ٽڪﻳٽون آﻳون‪.‬‬‫ﭘوء ﻣون وٽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﭘﮫﭼڻ ِ‬ ‫آھﺳﺗﻲ ڌﻳﺮج ﺳﺎن ﭘﮫﺮﻳن آﺻف وٽ‪ِ ،‬‬
‫ڪواﻻﻟﻣﭘور اﻳﺋﺮﭘورٽ ﺗﻲ ﺟﮫﺎز دﻳﺮ ﺳﺎن ﭘﮫﺗو‪ ،‬ﺧﺑﺮ ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ ڪو وﭠڻ ﺑﻪ آﻳو ھو ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬اﺳﺎن‬
‫ﻻء رﻳﺰرو ﭤﻳل ھﺋﻲ‪ .‬ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺻﺑﺢ ﺟو اﭤڻ ﺳﺎن‬ ‫ﭘﺎﭨﮫﻲ ﺋﻲ ھوٽل ۾ ھﻠﻳﺎ آﻳﺎﺳﻳن‪ ،‬ﺟﻳڪﺎ اﺳﺎن ِ‬
‫رﺳﻳﭘﺷن ﺗﻲ ﻓون ڪﺮي ﻣﻌﻠوم ڪﻳوﺳﻳن ﺗﻪ ڪو اﺳﺎن ﺟو ڌﭨﻲ ﺳﺎﺋﻳن ﭘﮫﺗو‪ .‬ﭘﺮ ﺟواب ھﺮ‬
‫دﻓﻌﻲ ”ﻧﻪ“ ۾‪ .‬آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ ھﺎڻ ﭼﭘڙي ڪﺮي ﺳﻣﮫﻲ رھﻪ‪ .‬ﺿﺮور ڪو ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ھﺗﺎن وﭠڻ‬
‫اﻳﻧدو‪ ،‬ﺟﻳڪو ھوٽل ﺟو ﺑل ﺑﻪ ﭜﺮي ﻣﻼڪﺎ وﭠﻲ ھﻠﻧدو‪ -‬ﭘﺎڻ ﮐﻲ ڪﮫڙي ﺧﺑﺮ ﺗﻪ ﻣﻼڪﺎ ﭘﮫﭼﻲ ﺑﻪ‪،‬‬
‫ﭘوء ڪﮫڙو ُرخ ڪﺮﭨو آھﻲ‪.‬‬ ‫ِ‬
‫آﺧﺮ ﭤﻳو ﺑﻪ اﺋﻳن‪ .‬ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن ھڪ ﺑﺟﻲ ڌاري اﺳﺎن ﮐﻲ وﭠڻ وارو ڪﻼرڪ ۽ ڊراﺋﻳور ھوٽل ۾‬
‫ﻻء ﻧڪﺗﺎ ھﺋﺎ‪.‬‬‫ﭘﮫﺗﺎ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ھڪ ڏﻳﻧﮫن اڳ اﺳﺎن ِ‬
‫ﻻء ﮔﮫﺮ ﺟون ﭼﺎﭔﻳون ڏﻧﻳون وﻳون‪ .‬ﭔﺋﻲ ڏﻳﻧﮫن آﻓﻳس ۾ ﮔﮫﺮ ﺟو ﭘﮀﻳو وﻳو‬ ‫ﻣﻼڪﺎ ﭘﮫﭼﻲ رھﺎﺋش ِ‬
‫ﺗﻪ ان ۾ ﻓﺮﻧﻳﭼﺮ‪ ،‬ﭘﺎﭨﻲ‪ ،‬ﺑﺟﻠﻲ ﺳڀ ﺻﺣﻳﺢ آھﻲ‪ .‬ڪﺟﮫﻪ ﺑﻠب ﻓﻳوز ﭤﻳل ھﺋﺎ‪ ،‬ﺳﻲ ﭼﻳﺎﺋون ﺗﻪ ﭔﻳﺎ ﻟﮘﺎﺋﻲ‬
‫ﻻء آﻓﻳس اﭸﺎ ﺗﻳﺎر ﻧﻪ ھﺋﻲ ﺳو ڪڏھن ﻣﺧدوم ﺟﻲ آﻓﻳس ۾ ﺗﻪ ڪڏھن ﭼﻳف اﻧﺟﻧﻳﺋﺮ ﺑﺑﺮ ﺟﻲ‬ ‫وﻳﺎ‪ .‬اﺳﺎن ِ‬
‫آﻓﻳس ۾ ڪوﭼن ﺗﻲ ﺑﺎﻟم ﭤﻲ وﻳﮫﻧدا ھﺋﺎﺳﻳن‪ .‬ﻣﺧدوم ﭼوڻ ﻟﮘو ﺟﻳﺳﻳن روز ﻧﻪ ﭼوﻧداﺋو ﺗﻳﺳﻳن آﻓﻳس ۾ ﻧﻪ‬
‫ﻟﮘﻧداﻧو‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﻓﺮﻧﻳﭼﺮ اﻳﻧدو ﻧﻪ اﻳﺋﺮڪﻧڊﻳﺷﻧﺮ‬
‫دﻓﻌواﻳﻣﺮﺟﻧﺳﻲء ۾ اﻳﺮاﻧﻳن ﺟو ﺟﮫﺎز‬
‫َ‬ ‫آﺻف ﭼﻳو‪” :‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ھﺮ ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﺳﺗﻲ ﭤﻲ ﭤﺋﻲ‪ .‬ھڪ‬
‫اڪﻼء ﭤﺋﻲ ﺗﻪ ﺟﮫﺎز ﮐﻲ ﭔﻲ‬ ‫ُ‬ ‫ڪﻳپ ٽﺎﺋون )ڏﮐڻ آﻓﺮﻳڪﺎ( ۾ وﭠﻲ وﻳس‪ ،‬آﺋون ﭜﺎﻧﻳﺎن ﺗﻪ ﺟﻠدي ڪم ﺟو‬
‫ﻣﻧﺰل ڏي وﭠﻲ وﭸﺎن‪ ،‬ﭘﺮ ڪﻳپ ٽﺎﺋون ﺟﻲ آﻓﻳس وارن ﮐﻲ ﭘﺮواھﻪ ﺋﻲ ﻧﻪ‪ .‬اﻳﺟﻧٽ ھﺮ وﻗت ﭼوﻧدو‬
‫ھو‪”:‬ﭼﻳف! ھﻲ ﺳﺎﺋوٿ آﻓﺮﻳڪﺎ آھﻲ‪ ،‬ھﺗﻲ ھﺮ ڪو آرام ﺳﺎن ﭤﺋﻲ ﭤو‪“.‬‬
‫ڪﺋﭘٽن ﻣﺧدوم ۽ ھﺮداس ﮐﻠﻲ ﭼﻳو‪”:‬ﺳﺎﺋوٿ آﻓﺮﻳڪﺎ ۾ ڪم آرام ﺳﺎن ﭤﻳﻧدو ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﭘﺮ ھﺗﻲ‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ھﺮ ڪم آرام ﺳﺎن ﺿﺮور ﭤﺋﻲ ﭤو‪“.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪108‬‬

‫ﺗﻧﮫن ﺗﻲ ﻣون ﭼﻳو ﻣﺎن ﺗﻪ رﻧﮔﺎﻣٽﻲ ﺟﮫﺎز ﺗﻲ ﻣون ﺳﺎن ﮔڏ ڪﺋﭘٽن ﺣق ﻧواز ھوﻧدو ھو‪ ،‬ان ھڪ‬
‫ڏاڍو دﻟﭼﺳپ ﻟطﻳﻔو ﭔڌاﻳو ھو ﺗﻪ‪” :‬اھڙي ﺑﻪ ﮀﺎ ﺟﻠدي آھﻲ‪“.‬‬
‫آھﺳﺗﻲء ﺳﺎن‬
‫َ‬ ‫ھن ﭔڌاﻳو ﺗﻪ ڪﻧﮫن ﺷﮫﺮ ۾ ڪﺟﮫﻪ ﻣﺎﭨﮫو ﺗﻣﺎم ﺳﺳت ھﺋﺎ‪ .‬ھﺮ ڪم آرام ۽ آھﺳﺗﻲ‬
‫ڪﻧدا ھﺋﺎ‪ .‬ھﻧن ھڪ ﺳﺳت ﻣﺎﭨﮫن ﺟو ڪﻠب ﮐوﻟﻳو‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺟوﭘﮫﺮﻳون ﺋﻲ ﺷﺮط اھو ھو ﺗﻪ ﺟﻳڪو‬
‫ﺟﻠدي ۾ ڪم ڪﻧدو‪ ،‬ان ﮐﻲ ان ڪﻠب ﻣﺎن ڪڍﻳو وﻳﻧدو‪ .‬ھڪ ڏﻳﻧﮫن ڪﺟﮫﻪ ﻣﻳﻣﺑﺮن ڪﻠب ﺟﻲ‬
‫رﻓﺗﺎريء ﺳﺎن‬
‫َ‬ ‫ﺳﻳڪﺮﻳٽﺮيء وٽ داﻧﮫن آﻧدي ﺗﻪ ھﻧن ڪﻠب ﺟﻲ ھڪ اھم ﻣﻳﻣﺑﺮ ﮐﻲ ﺷﮫﺮ ۾ ﺗﻳﺰ‬ ‫َ‬
‫ڪﺎر ھﻼﺋﻳﻧدي ڏﭠو آھﻲ‪.‬‬
‫ﭘوء ڪﺟﮫﻪ ڏﻳﻧﮫن‬ ‫ﻻء ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻘﺮر ڪﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ ِ‬ ‫ﺳﻳڪﺮﻳٽﺮيء ﮐﻲ ڪﺎوڙ ﻟﮘﻲ ۽ ﻓﻳﺻﻠﻲ ِ‬
‫َ‬ ‫اھو ﭔڌي‬
‫ﺑﻌد اھو ﺳوﭼﻲ اھﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺮﺗﻲ ڪﺋﻲ وﻳﺋﻲ ﺗﻪ اھڙي ﺑﻪ ﮀﺎ ﺟﻠدي آھﻲ‪ .‬وري ﻓﻳﺻﻠﻲ ﺟﻲ ﻧﺋﻳن ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫آﺋﻲ ﺗﻪ ﺧﺑﺮ ﭘﻳﺋﻲ ﺗﻪ ﻓﻳﺻﻼ ڪﻣﻳٽﻲ ﺟﺎ ڪﺟﮫﻪ ﻣﻳﻣﺑﺮ ﺳﺗﺎ ﭘﻳﺎ آھن‪ ،‬ڪﻲ اﭼڻ ﺟﻲ ﻣوڊ ۾ ﻧﻪ آھن ۽‬
‫ﺳﭜﻧﻲ اھو ﭼواﺋﻲ ﻣوڪﻠﻳو ﺗﻪ اھڙي ﺑﻪ ﮀﺎ ﺟﻠدي‪ ،‬ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ﮐﭨﻲ ﻓﻳﺻﻠو ڪﺑو‪.‬‬
‫رﻓﺗﺎريء ﺳﺎن ڪﺎر‬
‫َ‬ ‫ڏوھﺎريء ﮐﺎن ﺗﻳﺰ‬
‫َ‬ ‫ﻻء ﮔڏ ﭤﻳﺎ ۽‬
‫ﻧﻳٺ ﻣس ﻣس ھڪ ڏﻳﻧﮫن ﺳڀ ﻓﻳﺻﻠﻲ ِ‬
‫ھﻼﺋﻲ‪ ،‬ڪم ۾ ﺟﻠدي ڪﺮڻ ﺟو ﺳﺑب ﭘﮀﻳو وﻳو‪.‬‬
‫ھن وراﭨﻳو‪”:‬ﻣﻧﮫﻧﺟو ڏوھﻪ ھﺮﮔﺰ ﻧﺎھﻲ ﺟو ﻣون ڪﻧﮫن ﺑﻪ ڪم ۾ ﺟﻠدي ﻧﻪ ڪﺋﻲ آھﻲ‪ .‬ان ڏﻳﻧﮫن‬
‫ڪﺎر ﮐﻲ ﺑﺮﻳڪ ھﭨﻲ ﺑﻳﮫﺎرﻳم ﭤﻲ ﺗﻪ ﭘﻳﺮ ُﭜل ۾ ﺑﺮﻳڪ واري ﭘﺋڊل ﺑدران رﻓﺗﺎر )اﺋڪﺳﻳﻠٽﺮﻳٽﺮ( واري‬
‫ﭘﺋڊل ﮐﻲ وﭸﻲ ﻟﮘو ۽ ﻣون ﮐﻲ ﺧﺑﺮ ﺗڏھن ﭘﻳﺋﻲ ﺟڏھن ڪﺎر ﺟﻲ رﻓﺗﺎر ﺗﮐﻲ ﭤﻲ وﻳﺋﻲ‪“.‬‬
‫ڪﻣﻳٽﻲء ﺟو ﻣﻳﻣﺑﺮ ﭘﮀﻳس‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﭘوء ان ﭘﺋڊل ﺗﺎن ﻳڪدم ﭘﻳﺮ ﮀو ﻧﻪ ﮐﻧﻳﺋﻲ؟“ ﻓﻳﺻﻠﻲ واري‬‫”ﺗﻪ ِ‬
‫”ﺑس اھو ﺋﻲ ﺳوﭼﻲ ﺗﻪ اھڙي ﺑﻪ ﮀﺎ ﺟﻠدي آھﻲ‪“.‬‬
‫ڪﺋﭘٽن ﺣق ﻧواز ﺟو اھو ﭼﺮﭼو ھﺗﻲ ﺟﻲ ھﻣﺮاھن‪:‬ﻣﺧدوم‪ ،‬ﺑﺑﺮ‪ ،‬ھﺮداس وﻏﻳﺮه ﮀﺎ ﭔڌو ﺑس‬
‫ﭘﻧﮫﻧﺟو ﭘﺎڻ ۾ ﺟڏھن ڪو ڪم ﻧﻪ ڪﺮﭨو ھوﻧدو اﭤن‪ ،‬ﺗﻪ ﭠﮫﻪ ﭘﮫﻪ ﭼوﻧدا آھن‪”:‬اھڙي ﺑﻪ ﺟﺎ ﺟﻠدي آھﻲ‪“.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪109‬‬

‫”‪ – Bumiputra‬ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا“‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ آﻳل ﻧﺋﻳن ھﻣﺮاھﻪ ﮐﻲ ﭘﮫﺮﻳن ﺋﻲ ﭔن ٽن ڏﻳﻧﮫن اﻧدر ﺟﻳڪﻲ ﭼﻧد ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ زﺑﺎن ﺗﻲ‬
‫ﭼڙھن ﭤﺎ‪ .‬ﺗن ﻣﺎن ﺑوﻣﻳﺗﺮا ‪ Bumiputra‬ﺟو اﺷﺗﮫﺎر ھﺮ وﻗت ٽﻲ‪ .‬وي ۽ رﻳڊﻳو ﺗﻲ ﭔڌي ﭔڌي ﻟﻔظ‬
‫ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا ﻳﺎد ﭤﻳو وﭸﻲ‪” -‬ﺑﺋﻧڪ ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا‪ ،‬ﺑﺋﻧڪ اﻧڊا‪ -‬ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا ﺑﺋﻧڪ‪ ،‬ﺗوھﺎن ﺟﻲ ﺑﺋﻧڪ‪ “،‬ﭔﻳو ھﺗﻲ‬
‫ﻻء اھو ﺷﺮط ﺿﺮور ھوﻧدو‪-‬‬ ‫ﻧوڪﺮيء ﻳﺎ ڪﻧﮫن داﺧﻼ ِ‬‫َ‬ ‫ﺟﻲ اﺧﺑﺎر ﮐﭨﻲ اﺷﺗﮫﺎرن ﺟوﺻﻔﺣو ڏس ﺗﻪ‬
‫ﻻء ﺋﻲ آھﻲ‪.‬‬‫ھﻲء آڇ ﻓﻘط ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا ِ‬
‫َ‬ ‫ﺑﻠڪ ﭘﮫﺮﻳن ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ھوﻧدو ﺗﻪ‬
‫ﻻء‬
‫ﻣﻠﺋﻲ ﻟﻔظ ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا ﺟﻲ ﻣﻌﻧﻲٰ آھﻲ‪ ،‬ھن ڌرﺗﻲ )ﻣﻠﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺳﺮزﻣﻳن( ﺟﺎ اﺻل رھﺎڪو‪ -‬ﺟﻧﮫن ِ‬
‫اﭴﻠڪﮫﻪ اﻧﮔﺮﻳﺰي ﻟﻔظ ‪ Sons of Soil‬ﭘڻ ڪﻳﺗﺮن ﺋﻲ ﻣﻠڪن ۾ ﻋﺎم ﭤﻲ وﻳو آھﻲ‪ .‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾‬
‫ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﭼﻳن ۽ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺻدﻳن ﮐﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟﺎ اﺻﻠﻲ ﻣﻠڪ ھﻧدﺳﺗﺎن ۽ ﭼﻳن ﮀڏي رھﻧدا اﭼن ۽‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ ﺋﻲ ﺷﮫﺮي ۽ ﭘﺎﺳﭘورٽ رﮐﻧدڙ آھن‪ .‬ﭘﺮ ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا ﻓﻘط ﻣﻠﺋﻲ ﺳﻣﺟﮫﻳﺎ وﭸن ﭤﺎ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ اﺻل‬
‫ڌرﺗﻲء ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻲ ڪﻧﮫن ﻣﻠڪ ﺳﺎن ﻟﮘل ﻻﮘﺎﭘو ﻧﻪ اﭤن‪ .‬ﺟﻳﺋن‬ ‫َ‬ ‫ﮐﺎن ھﺗﻲ ﺟﺎ رھﺎڪو آھن ۽ ھن‬
‫ﭼﻳﻧﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ رھﻧدي‪ /‬ڪﻣﺎﺋﻳﻧدي ﺑﻪ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﭼﻳن‪ ،‬ھﺎﻧگ ڪﺎﻧگ‪ ،‬ﺗﺎﺋﻳوان ۽ ﺳﻧﮔﺎﭘور ﺳﺎن واﺑﺳﺗﻪ‬
‫ڪﺮي ﭤو‪ ،‬ﺟﺋﻳن ﺗﺎﻣل ۽ ھﻧدي ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺳﺎن ﭘﺮ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟو ﭔﺋﻲ ﻣﻠڪ ﺳﺎن واﺳطو‬
‫ڌرﺗﻲء ﺟﺎ ﭘٽ( آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪو ﭔﻳن ڪﻳﺗﺮن‬ ‫َ‬ ‫ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﺑوﻣﻳﭘﺗﺮا دراﺻل ﻧﻧڍي ﮐﻧڊ ﺟو ﻟﻔظ ﭜوﻣﻲ‪ -‬ﭘﺗﺮا _)‬
‫ھﻧدي ﺳﻧﺳڪﺮت ۽ ﺗﺎﻣل ﻣﻠﻳﺎﻟم زﺑﺎﻧن ﺟﻲ ﻟﻔظن واﻧﮔﺮ ﻣﻠﺋﻲ زﺑﺎن ۾ رﭼﻲ ﺑﺳﻲ وﻳو آھﻲ‪.‬‬
‫ھﺮ ﻣﻠڪ ۾ ڏﭠو وﭸﻲ ﺗﻪ ھن ۾ ﺑﻳن اﻻﻗواﻣﻲ ﭤﻳڻ ﺑدران ڏﻳﻧﮫون ڏﻳﻧﮫن ﭘﺎڻ ﺗﺎﺋﻳن ﻣﺣدود رھڻ ﺟو‬
‫ﭘوء ان ﮐﻲ ڪﻲ ﺻوﺑﺎﺋﻳت ﭤﺎ ﺳﻣﺟﮫن ﺗﻪ ڪﻲ ﻗوﻣﻳت ﺟﻲ ﺗﻘﺎﺿﺎ‪ .‬ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﮐﺎن‬ ‫ﺟذﺑو وڌﻧد وﭸﻲ‪ِ ،‬‬
‫وﭠﻲ ﺟﭘﺎن ﺗﺎﺋﻳن‪ ،‬اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ﮐﺎن ﭼﻳن ﺗﺎﺋﻳن‪ ،‬ﺳﻌودي ﻋﺮب ﮐﺎن ﺳﺋﻳڊن ﻧﺎروي ﺗﺎﺋﻳن ھﺮ ﻣﻠڪ اھوﺋﻲ‬
‫ﻻء ﺋﻲ ھﺟن‪.‬‬
‫ڌرﺗﻲء ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ِ‬
‫َ‬ ‫ﭼﺎھﻲ ﭤو ﺗﻪ ﺳﻧدس ﻣﻠڪ ﺟون ﺳﮫوﻟﻳﺗون‪ ،‬دوﻟت‪ ،‬ﻧوڪﺮﻳون ان‬
‫ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ۾ ﺳﻧﮫﺎﻟﻲ اﺻل ﺟﺎ رھﺎڪو آھن ۽ ﺳﻧﮫﺎﻟﻲ زﺑﺎن ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳن ﭤﺎ‪ .‬ﭔﻳﺎ ڏﮐڻ ھﻧدﺳﺗﺎن ﮐﺎن‬
‫وﻳﺟﮫڙاﺋﻲ ۾ آﻳل ﺗﺎﻣل زﺑﺎن ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ آھن‪ .‬ﺗﺎﻣل ﮐﻲ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ۾ رھﻲ ﺳﺋو ﺳوا ﺳﺋو ﺳﺎﻟن‬
‫ﮐﺎن اﭼﻲ ﭤﻳﺎ آھن‪ ،‬ﺳﻧدن ﺷﮫﺮﻳت ۽ ﭘﺎﺳﭘورٽ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟو آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي اﺗﻲ ﺑﻪ اھﺎ‬
‫ﻻء آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ان ﻣﻠڪ ﺟﺎ ﭜوﻣﻲ ﭘﭤﺮا آھن‪.‬‬ ‫ﮘﺎﻟﮫﻪ زور وﭠﻧدي وﭸﻲ ﺗﻪ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﻓﻘط ﺳﻧﮫﺎﻟﻳن ِ‬
‫ﺟﻲء ۾ ﺟﺎﻳون ڏﻧﻳون ۽ ھﺎڻ‬
‫َ‬ ‫ﺳﻧﮫﺎﻟﻳن ﺟو اھو ﭼوڻ آھﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺗﺎﻣﻠن ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ ڏﮐﺋﻲ وﻗت‬
‫ھو ھﺮ ﻧوڪﺮي ۽ واﭘﺎر ﺗﻲ وﭸن ﭤﺎ ﻗﺑﺿو ڪﻧدا ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﻳوﻗوف ۽ ﺳﺎدو ﺳﻣﺟﮫﻲ ﭘﭠﺗﻲ ﮀڏﻳﻧدا‬
‫وﭸن‪ .‬ﺗﺎﻣل ﺟﻳڪﻲ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ۾ ھﻧدﺳﺗﺎن ﮐﺎن اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾ ﻟڏي آﻳﺎ‪ .‬اﻧﮫن ﺟو وري اھو ﭼوڻ‬
‫آھﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﻧﮫﻧﺟو ڏﻳﮫﻪ ﮀڏي ھﺗﻲ اﭼﻲ ﻣﺣﻧت ڪﺋﻲ‪ ،‬ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﺗﻪ ﺳﺳت‪ ،‬ﮔﮫٽ ﭴﺎﭨو ۽‬
‫اﭨﭘڙھﻳل ھﺋﺎ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻲ ڪﺮي ﺋﻲ ﻣﻠڪ ﺗﺮﻗﻲ ڪﺋﻲ ۽ ھﺎڻ اﺳﺎن ﮐﻲ وڏﻳون ﻧوڪﺮﻳون ۽ واﭘﺎر ۾‬
‫ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ڏﺳﻲ ارھو ﮀو ﭤﺎ ﭤﻳن‪.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪110‬‬

‫ﺻديء ۾ اھو ﺟذﺑو اﭜﺮي‬

‫َ‬ ‫ﺳﺎﮘﺋﻲ طﺮح آﻓﺮﻳڪﺎ ﺟﻲ ڪﻳﺗﺮن ﻣﻠڪن ۾ ﭘڻ اوﭼﺗو ﺋﻲ اوﭼﺗو ھن‬
‫ﭘﻳو آھﻲ ۽ ڏﺳﻧدي ﺋﻲ ڏﺳﻧدي ﻳوﮔﻧڊا‪ ،‬ڪﻳﻧﻳﺎ ۽ روڊﻳﺷﻳﺎ ﺟﮫڙن ﻣﻠڪن ڌارﻳن )ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻳن ۽ اﻧﮔﺮﻳﺰن(‬
‫ﮐﻲ ﻣﻠڪ ﮐﺎن ﭔﺎھﺮ ڪڍي ﮀڏﻳو آھﻲ‪ .‬آﻓﺮﻳڪﺎ ۽ اﻳﺷﻳﺎ ﺟﺎ ﺗﺮﻗﻲ ﭘذﻳﺮ ﻣﻠڪ ﺗﻪ ﮀﺎ ﺟﭘﺎن ﺟﮫڙي ﺗﺮﻗﻲ‬
‫ﻳﺎﻓﺗﻪ ﻣﻠڪ ﺟو ﺑﻪ اھو ﺣﺎل آھﻲ ﺟو ھو ڌارﺋﻳن ﮐﻲ ﭘﺎڻ وٽ ﻧوڪﺮي ۽ واﭘﺎر ڪﻧدي ﻧﭤو ﺳﮫﻲ‪.‬‬
‫ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ڪورﻳن ﺟﻳڪﻲ ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ﺟﭘﺎن ﺟﺎ ﺑﺎﺷﻧدا ﭤﻲ ﭼڪﺎ آھن‪ ،‬اﻧﮫن ﮐﻲ ﺟﭘﺎﻧﻲ اﭸﺎ ڌارﻳون ﭤﺎ‬
‫ﺳﻣﺟﮫن‪ .‬اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ اﺳﺎن ﺟﻲ ڪن ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻳن ۽ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻳن ﮐﻲ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ رھﻲ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﺳﺎل ﭤﻲ وﻳﺎ‬
‫آھن‪ .‬ﺳﻧدن ﭘٽ ﭘوٽﺎ ﺑﻪ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ ﭴﺎوا ۽ وڏا ﭤﻳﺎ آھن‪ ،‬ﭘﺮ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻳن ﮐﻳن اﻧﮔﺮﻳﺰ ﭘﻧﮫﻧﺟو ﻧﭤﺎ ﺳﻣﺟﮫن‪.‬‬
‫ڪڏھن ڪڏھن ﺳوﭼﻳﻧدو آھﻳﺎن ﺗﻪ اﺋﻳن ﮀو آھﻲ؟ ﺷﺎﻳد ان ڪﺮي ﺟو ﺟﺗﻲ ﺑﻪ ڌارﻳن ﻣﺎﭨﮫن‬
‫ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ رﺳم رواج‪ ،‬ﭔوﻟﻲ‪ ،‬ﻣذھب ۽ ﺳڪون ﺳﺎن ھٿ ﭼﺮاﻧد ڪﺋﻲ‪ .‬ﻳﺎ ھﻧن ﮐﻲ ﻧﻳﭻ‬
‫ﺳﻣﺟﮫﻳو ۽ ﺳﺎﭨن ﻣﻠﻲ ﺟﻠﻲ رھڻ ﺑدران اﻟڳ ﭤﻠڳ رھڻ ﮔﮫﺮﻳو‪ ،‬ھڪ ﻣﻠڪ ۾ رھﻲ ڪﺮي ﺑﻪ ﭘﻧﮫﻧﺟو‬
‫ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن ﻣﻠڪ ﺳﺎن واﺑﺳﺗﻪ رﮐﻳو ﻳﺎ ﭘﻧﮫﻧﺟون ذھﻧﻲ ﭘﺎڙون ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن ڏﻳﮫﻪ ۾ ﻣﺿﺑوط‬
‫ڪﻳون ﺗﻪ ھﻧن ﮐﻲ ھﻣﻳﺷﻪ ﮀﻳﮫو ﺋﻲ رﺳﻳو‪ .‬دل ﺗﻲ ھٿ رﮐﻳو وﭸﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ۾ رھﻲ‬
‫ﮀﺎ ﮀﺎ ﻧﻪ ڪﻳو ھوﻧدو‪ .‬اﺳﺎن ھﺮ وﻗت اﻧﮔﺮﻳﺰن ﺟﻲ ﮔﻼ ۽ ﮐﻳن ﮔﮫٽ ڪﺮڻ ﺟﻲ ڪوﺷش ڪﺋﻲ‬
‫ﭘﺎﭨﻲء‬
‫َ‬ ‫ھوﻧدي ﺗﻪ ﺷﺮاﺑﻲ آھن‪ ،‬ﺑﻲ ﻏﻳﺮت آھن‪ ،‬ﺳوﺋﺮ ﭤﺎ ﮐﺎﺋﻳن‪ ،‬ھڪ ﭔﺋﻲ ﺟﻲ زاﻟن ﺳﺎن ڊاﻧس ﭤﺎ ڪن‪،‬‬
‫ﺑدران ﭘﻧﻲ ﺳﺎن طﮫﺎرت ﭤﺎ ڪن وﻏﻳﺮه وﻏﻳﺮه‪ .‬۽ اﺳﺎن ھﺮ وﻗت ان ﭼڪﺮ ۾ ھوﻧدا آھﻳون ﺗﻪ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ‬
‫ﺑﮫﺗﺮيء ۾ ﻟﮘﺎﺋڻ ﺑدران ھﻧدﺳﺗﺎن‪،‬‬
‫َ‬ ‫ﺟو ﭜﻠﻲ ﮔﮫﺮ‪ ،‬ﮔﮫٽﻲ ﮔﻧد ﭤﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﺋﺳو ڪﻣﺎﺋﻲ اﻧﮔﻠﻳﻧڊ ﺟﻲ‬
‫ﻻء ﺗﻪ ﮐﭨﻲ ﺳﭠﻲ آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ ﺗﻪ‬ ‫ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ﻳﺎ ﺑﻧﮔﻼدﻳش ﮐﭨﻲ ھﻠﭨو آھﻲ‪ .‬اھﺎ ﮘﺎﻟﮫﻪ اﺳﺎن ِ‬
‫ﻻء ڪوﺷش ڪﺮي رھﻳو آھﻲ ﺗﻪ ﻣﺎﻟڪ ان ﺟﺎ‬ ‫ﺮيء ِ‬
‫ﺧﺎر ﭤﺎ ﻟﮘن‪ .‬ھو ﭘﻧﺞ ﺳﺋو ﭘﺎﺋوﻧڊن واري ﻧوڪ َ‬
‫وڌاﺋﻲ ﮀﮫﻪ ﺳﺋو ﭘﺎﺋوﻧڊ ڪﺮي ڏﺋﻲ ﺗﻪ ﺗوھﺎن وﭼﺎن ﺋﻲ ﭼﺎر ﺳﺋو ﺗﻲ راﺿﻲ ﭤﻲ ھن ﮐﻲ ﺑﻳﺮوزﮔﺎر‬
‫ﺑﭨﺎﻳو ﮀڏﻳو‪ -‬ﺟﺋﻳن اﭴڪﻠﮫﻪ ﻏﻳﺮ ﻗﺎﻧوﻧﻲ طﺮح ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ آﻳل ﺑﻧﮔﺎﻟﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﭠﺎڻ‪ ،‬ﺳﻧڌي‪،‬‬
‫ﻣڪﺮاﻧﻲ ﻣﺰدور ﮐﻲ ﺑﻳﺮوزﮔﺎر ﺑﭨﺎﺋﻲ رھﻳﺎ آھن‪.‬‬
‫اھڙي طﺮح ﺗﺎﻣﻠن ﮐﻲ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ۾ رھﻲ ﺳﺋو ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ﺑﻪ ﻣﭤﻲ ﭤﻲ وﻳو آھﻲ ﭘﺮ ڪﻲ ﭤورا ھوﻧدا‬
‫ﺟﻳڪﻲ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻲ اﺻﻠﻲ ﺑﺎﺷﻧدن ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﺟﻠﻲ رھﻧدا ھوﻧدا‪ .‬اﻧﮫن ﺟﻲ رﺳم رواج ۽ ﭔڌ ڌرم ﺟﻲ‬
‫ﻋﺰت ڪﻧدا ھوﻧدا‪ ،‬ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ڪﻣﺎﺋﻲ اﺗﻲ ﺟﻲ ﺑﺋﻧڪن ۾ رﮐﻧدا ھوﻧدا‪ ،‬ﭘﻧﮫﻧﺟن ﭔﺎرن ﮐﻲ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﭔوﻟﻲ‬
‫ﭘڙھﺎﺋﻳﻧدا ھوﻧدا‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻪ ﮔﮫﭨﻲ ﭜﺎﮜﻲ اڄ ﺑﻪ ھو ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟون ﮔﻼﺋون ڪن ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺎڻ ﮐﻲ اﺗم ۽ ﺳﻳﺎﭨو‬
‫ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ‪ .‬ﭠﮘﻳون ﺑﻠﻳڪ ﻣﺎرڪﻳٽﻧگ ۽ ﺳﻣﮔﻠﻧگ ڪن ﭤﺎ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﻣﺎن ھو ﭘﺎڻ ﺗﻪ اﻣﻳﺮ ﭤﻳو وﭸن ﭘﺮ ﻣﻠڪ‬
‫ﭜﻼﺋﻲء ﺟو ﺳوﭼڻ ﺑدران ھﻧن ﮐﻲ ھﻧدﺳﺗﺎن‬ ‫َ‬ ‫ڪﻣﺰدور ﭤﻳﻧدو وﭸﻲ‪ .‬ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ۾ رھﻲ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻲ‬
‫ﭘوء‬
‫ﺟو وڌﻳڪ ﻓڪﺮ رھﻲ ﭤو ۽ اڄ ﺑﻪ ﭘﺎڻ ﺗﻲ ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﻲ ﻟﻳﺑل ھﭨﻲ‪ ،‬ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ اھﻣﻳت ظﺎھﺮ ڪن ﭤﺎ‪ِ .‬‬
‫ﮐﭨﻲ ھﻧدﺳﺗﺎن ۾ ﺳﻧدن ٽڪﻲ ﺟﻲ ﺑﻪ ﻋﺰت ﻧﻪ ھﺟﻲ‪.‬‬
‫ﭘوء ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﺗﺎﻣل‬‫اھﺎ ﻣﭤﻳن ﮘﺎﻟﮫﻪ ھڪ ﺳﺮﻳﻠﻧڪﺎ ﺟﻲ ﺑﺎﺷﻧدي ﺳﻧﮫﺎﻟﻲ ڪﻼرڪ ﭔڌاﺋﻲ‪ ،‬ھن ِ‬
‫ﻣﺎء ﺑﻧﮔﻠور وﻳﭠو ڪﺮي‪ ،‬ﭘﺮ ھﺟﻲ ھﺎ ﺗﻪ ُاﺗﻲ ﺗﻪ‬ ‫ﻣﺎء ﻣدراس ۽ ِ‬ ‫ﻻء ﭼﻳو‪”:‬ﺳﭴو ﺳﭴو ڏﻳﻧﮫن ِ‬ ‫ﺻﺎﺣب ِ‬
‫ﺳﻧدس ﭔﻳن ﺳوٽن‪ ،‬ﻣﺎﺳﺎﺗن واﻧﮔﺮ ﻓوٽ ﭘﺎٿ ﺗﻲ ﮀوﻻ رﮐﻲ ڪﻳﻠﻲ ﺟﻲ ﭘن ﺗﻲ وڪﭨﻲ ھﺎ‪“.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪111‬‬

‫آدﻣﺷﻣﺎريء ۾ اڌ ﮐن ﻣﻠﺋﻲ آھن‪ ،‬ﭼﺎﻟﻳﮫﻪ ﺳﻳڪڙو ﭼﻳﻧﻲ ۽ ڏھﻪ ﺳﻳڪڙو ھﻧدﺳﺗﺎن ﺟﺎ‬ ‫َ‬ ‫ﻣﻠﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ‬
‫ﺗﺎﻣل ۽ ﻣﻠﻳﺎﻟم ﮘﺎﻟﮫﺎﺋﻳﻧدڙ ھﻧدو ۽ ﻣﺳﻠﻣﺎن ۽ ڪﺟﮫﻪ ﭘﻧﺟﺎﺑﻲ ۽ ﻋﺮب اﺻﻠﻳت ﺟﺎ آھن‪ .‬ﭼﻳﻧﻲ ۽ ھﻧدﺳﺗﺎﻧﻲ‬
‫)اﻧڊﻳن( ﺳوﻳن ﺳﺎﻟن ﮐﺎن ھﺗﻲ آﺑﺎد آھن‪ .‬ﭘﺮ ھڪ ڌارﺋﻳن ﺟﻲ ﺣﻳﺛﻳت ۾ ﺗوھﺎن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ڪﺟﮫﻪ ڏﻳﻧﮫن‬
‫ﺟﻲء ۾ ﺟﺎﻳن ڏﻳڻ‬
‫َ‬ ‫ﭘوء ﺣق ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ڪﺮﻳو ﺗﻪ ﻣﻠﺋﻲ ڪﻳﺗﺮا ﺗﻪ ﺳﺎدا‪ ،‬ﺳﭔﺎﺟﮫﺎ‪ ،‬ﻣﮫﻣﺎﻧواز ۽‬ ‫رھو ۽ ِ‬
‫وارا آھن‪ .‬۽ ﮀﺎ اﺋﻳن ﻧﻪ آھﻲ ﺗﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ ﭼﻳﻧﻲ ۽ اﻧڊﻳن ھﺗﻲ ﺧوش ھوﻧدي ﺑﻪ ھﺗﻲ ﺟﻲ اﺻﻠﻲ‬
‫ﺑﺎﺷﻧدن‪ -‬ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ﮔﻼ ڪن ﭤﺎ‪ ،‬وڏون ڪڍن ﭤﺎ‪ ،‬ﺳﻧدن ﻣذھب‪ ،‬زﺑﺎن ۽ رﺳم رواج ﮐﻲ ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﮔﮫٽ ﺳﻣﺟﮫن ﭤﺎ ۽ ﮐﻳن ﺳﺳت ۽ ﺳﺎدو ﺳڏﻳن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﭠﻳڪ آھﻲ ھﺮ ﻣﻠڪ ۽ ھﺮ ﻗوم ﺟﻲ ﻣﺎﭨﮫن ۾ ﭘﻧﮫﻧﺟون ﭘﻧﮫﻧﺟون ﺧﺎﻣﻳون ۽ اوﭨﺎﻳون ﭘوﭨﺎﻳون آھن ﭘﺮ‬
‫ان ﺳﺎن ﮔڏ ﺧﺎﺻﻳﺗون ﺑﻪ ﺗﻪ آھن‪ .‬اﻧﮫن ﺟو ذڪﺮ ﮀو ﻧﭤﺎ ڪن‪ .‬ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﮐﭨﻲ ﭼﺎﻻڪ ﻧﻪ آھن‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ڪم ڌﻳﺮج ﺳﺎن ﺳﺎﻧﺗﻳڪﻲ ﻧﻣوﻧﻲ ﺳﺎن ڪﻧﭤﺎ‪ .‬ﺳﻧدن ﮀوڪﺮﻳون ڪﺟﮫﻪ ﻣذھب ۽ ڪﺟﮫﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﻗدر‬
‫ﺑﺮﻗﺮار رﮐڻ ڪﺎرڻ ﭼﻳﻧﻲ ﮀوڪﺮﻳن واﻧﮔﺮ اڌ اﮔﮫﺎڙا ڪﭘڙا ﭘﺎﺋﻲ ﭘﺎڻ ﻧﭤﻳون وﭨﺎﺋﻳن‪ -‬ﭘﺮ اھو ﺑﻪ ﺗﻪ‬
‫ڪو ﺳوﭼﻲ ﺗﻪ ﻣﻠﺋﻲ ڪﻳﺗﺮا اﻣن ﭘﺳﻧد آھن‪ ،‬ڪﻳﺗﺮو ھﻧن ۾ ﺻﺑﺮ ۽ ﺳﮫپ ﺟو ﻣﺎدو آھﻲ‪ .‬ھو ﭰڏي ﺑﺎز‬
‫ﻳﺎ اٽڪل ﺑﺎز ﺗﻪ ﻣور ﻧﻪ آھن‪ ،‬ﻣﺧﺗﻠف ﻣذھﺑن ۽ زﺑﺎﻧن ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو ﺳﻧدن ﻣﻠڪ ۾ رھﻳﺎ ﭘﻳﺎ آھن ﺗﻪ ﺑﻪ ھو‬
‫ھﺮ ھڪ ﺟو اﻧﮔل رﮐﻳو وﻳﭠﺎ آھن‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ آﻓﻳس ﺟﻲ ھڪ ﻣﻠﺋﻲ ھﻣﺮاھﻪ ﭼﻳو ﺗﻪ ﻳﺎر ڪﻣﺎل آھﻲ ﻣون ﮐﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ رھﻲ ﭔﻪ‬
‫ﻣﻠﺋﻲء ﮐﻲ ھﺗﻲ ﺟﮫﻳڙو ڪﻧدي ﻧﻪ ڏﭠو اﭤم‪ .‬ھﭤن ﺟﻲ ﻣﺎرڪٽ‬ ‫َ‬ ‫ﺳﺎل ﭤﻲ وﻳﺎ آھن‪ ،‬ﭘﺮ اﻓﺳوس ﺟو ڪﻧﮫن‬
‫ﺗﻪ ﮀﺎ ﭘﺮ زﺑﺎن ﺳﺎن ﺑﻪ وڙھﻧدي ﻧﻪ ڏﭠو اﭤم‪.‬‬
‫ﭘﺎڻ ﮐﻠﻲ ﭼﻳﺎﺋﻳن‪”:‬اھﺎ اﺳﺎن ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ﺧﺎﺻﻳت اﭤﺋﻲ ﺗﻪ ڪو اﮘﺮاﺋﻲ ڪﺮي وﻳﻧدو ﺗﻪ ﺑﻪ ﭼپ‬
‫رھﻧداﺳﻳن‪ .‬ﺟﻳﺗوﭨﻳڪ ﺳﻣﺟﮫﻧداﺳﻳن ﺳڀ ﭘﻳﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ڪوﺷش ڪﻧداﺳﻳن ﺗﻪ ﮘﺎﻟﮫﻪ درﮔذر ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﻣﺛﺎل‬
‫طور اﺳﺎن ﺟﻲ ﮔﮫﺮ ﺳﺎﻣﮫون ﭼﻳﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫو رھن ﭤﺎ‪ .‬ھﻧن ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﮔﮫﺮ ۾ ﮐﭨﻲ ﺳوﺋﺮن ﺟﺎ ڌڻ ﭘﺎﻟﻳﺎ آھن‪،‬‬
‫ڪﮫن ﺑﻪ ﮔﮫﺮ ۾ ﺋﻲ ﭤﺎ‪ .‬ڪڏھن ڪڏھن اﻳڏي ﮔﻧدﮔﻲ ﭤﻳﻧدي آھﻲ ﺟو ھوا ﺟو ﺟﮫوٽو ﻟﮘﻧدي ﺋﻲ‬ ‫ﺟن ﮐﻲ ُ‬
‫ﭘوء ﺑﻪ ﻣﺎٺ ۾ ﺋﻲ رھﭨو ﭘوي ﭤو‪ .‬ﭜﻼ ﮀﺎ‬‫دل ڪﭼﻲ ﭤﻳﻧدي آھﻲ ۽ اھڙي ﭼڙ ﻟﮘﻧدي آھﻲ ﺟو ﺑس‪ ،‬ﭘﺮ ِ‬
‫ڪﺟﻲ؟ ﮀﺎ ﺧﻧﺟﺮ ﮐﭨﻲ وﭸﻲ ھﻧن ﮐﻲ ھﭨﺎن؟ اھو ﺋﻲ ﺳوﭼﻳﻧدو آھﻳﺎن ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ ھﺮ ﻣذھب‬
‫ﺟو ﻣﺎﭨﮫو رھﻲ ﭤو‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ وڏي دل ڌارڻ ﮐﭘﻲ‪“.‬‬
‫ﭘﺮ ھﺮ ﺳﮫپ ﺟﻲ ھڪ ﺣد ھوﻧدي آھﻲ‪ .‬ﻣڪﺎﻧﻲ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﺗﻪ ﮀﺎ ﭘﺮ اﺳﺎن ڌارﻳﺎن ﺟﮫﺎزي ﺑﻪ‬
‫ﮔذرﻳل ڏھﻪ ﭔﺎرھن ﺳﺎﻟن ﺟﻲ اچ وڃ ڪﺮي ﻣﺣﺳوس ڪﺮي ﺳﮔﮫون ﭤﺎ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ دڪﺎﻧن‪،‬‬
‫ﻣﻠﺋﻲء ﺟو ﻗﺑﺿو ﮔﮫٽﺑو وﭸﻲ ۽ اﺳﺎن ﺟو ﭼﻳﻧﻲ ۽‬ ‫َ‬ ‫ھوٽﻠن ۽ واﭘﺎر وڙي ﺗﻲ ھﺗﻲ ﺟﻲ اﺻﻠﻲ رھﺎڪو‪-‬‬
‫اﻧڊﻳن ھﺮ ھﻧڌ ﮀﺎﻧﺋﺟﻲ‪ ،‬ﻋﺮب ۽ اٺ واري ﺗﺎرﻳﺦ دھﺮاﺋﻳﻧدو وﭸﻲ ۽ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﻣﻠڪ ۾ ھوﻧدي‬
‫ﺑﻪ وﻳﭼﺎرو ۽ ﻣﺣﺮوم ﻣﺣﺳوس ڪﺮي ﭤو‪ .‬ﺷﺎﻳد اھو ﺋﻲ ﺳﺑب آھﻲ ﺟو ﺑﻧﮔﻼدﻳش واﻧﮔﺮ ھﺗﻲ ﺑﻪ ‪Sons‬‬
‫‪” -of soils‬ﭜوﻣﻲ ﭘﺗﺮا“ ﺟﻲ ﻣﮫم ڏﻳﻧﮫون ڏﻳﻧﮫن زور وﭠﻧدي وﭸﻲ‪.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪112‬‬

‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻣوﺳم‪ -‬ﻧﺎﻧگ ﺑﻼﺋون‪-‬‬

‫ﺣﺳﺎﺑن ۾ ڪﭼﻲ آھﻳﺎن‬
‫ﺳﻧڌ ﺟﻲ ﺟﮫوﻧﻲ ادﻳب ﻣﺣﺗﺮم ﻣﺣﻣد اﺳﻣﺎﻋﻳل ﻋﺮﺳﺎﭨﻲ ﭤﺮ ﺑﺎﺑت ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ھڪ ڪﺗﺎب ”ﺑدﻧﺻﻳب‬
‫ﭤﺮيء“ ۾ ﻟﮐﻳو آھﻲ ﺗﻪ ھڪ ﭤﺮي ﺷﺎﮔﺮد ﮐﺎن ﺟڏھن ﭘﮀﻳم ﺗﻪ ﺳﺎل ۾ ﻣﻧدو ﮔﮫﭨﻳون آھن ﺗﻪ‬ ‫َ‬
‫ﺳﺮء‪ ،‬ﺳﻳﺎرو‪ ،‬ﺑﮫﺎر ۽ وﺳڪﺎرو‪ “.‬ان ﺑﻌد ﻋﺮﺳﺎﭨﻲ ﺻﺎﺣب ﭤﺮ ۾ ﻣﻳﮫن ﺟﻲ‬ ‫ُ‬ ‫وراﭨﻳﺎﺋﻳن‪”:‬ﭘﻧﺞ‪ -‬اوﻧﮫﺎرو‪،‬‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﺟﻲ زﻧدﮔﻲ ﺟو ﻣدار ﻣﻳﻧﮫن ﺟﻲ ﭰڙﻳن ﺗﻲ آھﻲ‪ .‬ﻣﻳﻧﮫن وﺳڻ‬ ‫َ‬ ‫اھﻣﻳت ﺑﺎﺑت ﻟﮐﻳو آھﻲ ﺗﻪ ﭤﺮي‬
‫ﻻء ﭘﻧﺟﻳن ۽ ﺳڀ ۾ اھم ﻣوﺳم وﺳڪﺎرو آھﻲ‪.‬‬ ‫ﺳﺎن ﭤﺮ‪ ،‬ﭤﺮ آھﻲ ﻧﻪ ﺗﻪ ﺟﮫڙو ﺑﺮ‪ ،‬ان ڪﺮي ﭤﺮﻳن ِ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟﻲ ڪﺎﺳﻣو ﭘوﻟﻳٽن ﺷﮫﺮ ۾ ھﺟﻲ ﻳﺎ‬
‫َ‬ ‫ﺷﺎﻳد اھو ﺋﻲ ﺳﺑب آھﻲ ﺟو ڪو ﺑﻪ ﭤﺮي ﮐﭨﻲ‬
‫اﺳﻼم آﺑﺎد ۾ آرام ﺟﻲ ﻧوڪﺮي ڪﺮي رھﻳو ھﺟﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﮐﻧوڻ ﺟﻲ ﭘﮫﺮﻳن ﮐﺟڪﻲ ﺗﻲ ﺋﻲ ڪوﺷش‬
‫ڪﻧدو ﺗﻪ ﭤﺮ ﭜﭴﺟﻲ‪.‬‬
‫ﭤﺮ ۾ ﺗﻪ ﭘﻧﺞ ﻣﻧدون آھن‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﻳﺗﺮﻳون ﭤﻲ ﺳﮔﮫن ﭤﻳون؟! ﺟواب آھﻲ‪ :‬ﻓﻘط ھڪ!‬
‫ﺳﺮء! ﭔﺎرھوﺋﻲ ﺟﮫڙ ۽ ﻣﻳﻧﮫن ﭘوي‪.‬‬
‫ُ‬ ‫ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻧﻪ ﺳﻳﺎرو ﭤﺋﻲ ۽ ﻧﻪ اوﻧﮫﺎرو‪ .‬ﻧﻪ ﺑﮫﺎر ۽ ﻧﻪ وري‬
‫ﻻء‬
‫ڌرﺗﻲء ﺟو ﻣﭤﻳون اڌ ﮔول ﺳﺞ ﮐﺎن ڪﺟﮫﻪ ﻣﮫﻳﻧن ِ‬ ‫َ‬ ‫ڌرﺗﻲء ﺗﻲ ﺳﻳﺎرو ﺗڏھن ﭤﺋﻲ ﭤو ﺟڏھن‬
‫َ‬
‫ﭘﺎﺳﻳﺮو ﭤﻳو وﭸﻲ‪ .‬۽ ﺟڏھن ان اڌ ﮔوﻟﻲ ۾ ﺳﻳﺎرو ھوﻧدو آھﻲ ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ اڌ ﺗﻲ اوﻧﮫﺎرو ھوﻧدو آھﻲ‪.‬‬
‫ﮀﺎڪﺎڻ ﺟو اڌ ﮔوﻟﻲ ﺟو ﺳﺞ ڏي ﻣﻧﮫن ھﺟڻ ڪﺮي اﺗﻲ ﺗﭘش ﭤﺋﻲ ۽ ﺳﺎﮘﻲ وﻗت ﺳﺞ ﺟﻲ روﺷﻧﻲ‬
‫ﮔﮫﭨﻲ دﻳﺮ رھڻ ڪﺮي اوﻧدھﻪ ﭤﺋﻲ ۽ اﺳﺎن ﭼوﻧدا آھﻳون ﺗﻪ راﺗﻳون وڏﻳون ﭤﻲ وﻳون آھن‪ .‬ﭘﺮ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‬
‫ﺟو ﻣﻠڪ ﺧط اﺳﺗوا‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ دﻧﻳﺎ ﺟﻲ وچ ﻣﺎن ﻟﮔﮫﻧدڙ ﺧﻳﺎﻟﻲ ﻟﻳڪ ﺟﻲ اﻳﺗﺮو ﺗﻪ وﻳﺟﮫو آھﻲ ﺟو ﺳﭴو‬
‫ﺳﺎل ﺳﺞ ھڪﺟﮫڙو ﺋﻲ رھﻲ ﭤو ۽ ﻧﻪ ﻓﻘط ﻣوﺳم ﺳﭴو ﺳﺎل ھڪ ﺟﮫڙي رھﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ڏﻳﻧﮫن رات ﺑﻪ‬
‫ھڪ ﺟﻳڏو ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﺳﭴﻲ ﺳﺎل ۾ ﭼﻧد ﻣﻧٽن ﺟو ڪو ﻓﺮق ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ھﺗﻲ ﻣﻳﻧﮫن ﭔﺎرھوﺋﻲ وﺳﻧدو‬
‫رھﻲ ﭤو‪ .‬ﺳو ﺟﻳڪڏھن ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﺎ ﻣﻧد آھﻲ ﺑﻪ ﺗﻪ ﻓﻘط ﻣﻳﻧﮫوﮘﻲ‪ -‬ﺟﻳڪﺎ ﺳﭴو ﺳﺎل ھﻠﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫اﻳڏي ﻣﻳﻧﮫن ﺟو ﭔڌي ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن ﮐﻲ ﺗﻌﺟب ﻟﮘﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﭘﺮ ﻋﺮﺑن‪ ،‬ﻣﺻﺮﻳن‪ ،‬ﺳﻧڌﻳن‪ ،‬راﺟﺳﺗﺎﻧﻳن‪،‬‬
‫آﻣﺮﻳڪﺎ ﺟﻲ رﻳﺎﺳت ٽﻳڪﺳﺎز ﺟﻲ رھﺎڪن‪ ،‬ڏﮐڻ ﻟﺑﻳﺎ ۽ ﺳوڊان ﺟﻲ رھﺎڪن ۽ ﭔﻳن اھڙن ﮐﻲ‬
‫ﺿﺮور ﭤﻳﻧدو ھوﻧدو‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ دﻧﻳﺎ ﺟو ﭤﺮ‪ ،‬ﺻﺣﺮا ۽ ﮔوﺑﻲ ﺟﮫڙن ﺑﻳﺎﺑﺎﻧن‪ ،‬ﺑﺮﭘٽن ۽ رڻ ﭘٽن ﺟﺎ رھﺎڪو‬
‫آھن‪.‬‬
‫ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺟﮫڙ ﺗﻪ روز ھوﻧدو آھﻲ‪ .‬ﺳﭴﻲ ڏﻳﻧﮫن ۾ ﺷﺎﻳد ڪﺎ اھڙي ﮔﮫڙي ھﺟﻲ ﺟﻧﮫن ۾‬
‫آﺳﻣﺎن ڪڪﺮن ﮐﺎن ﺧﺎﻟﻲ ھﺟﻲ ﺑﺎﻗﻲ وﻗت ڪﺟﮫﻪ ﻧﻪ ڪﺟﮫﻪ ڪڪﺮ ﺿﺮور ھوﻧدا آھن‪ ،‬ﻣﻳﻧﮫن وچ‬
‫ﭘوء ڪڏھن ﻟﮘﺎﺗﺎر ﺗﻪ ڪڏھن رﮐﻲ رﮐﻲ وڏ ﭰڙو ۽‬ ‫۾ ڏﻳﻧﮫن ﭔﻪ ﺳﺎھﻲ ﭘٽﻲ وري ھﻔﺗو ڏﻳڍ ﭘﻳو وﺳﻧدو‪ِ .‬‬
‫ﺑوﻧدا ﺑﺎﻧدي‪ .‬ﺟﻳﺋن ﮔذرﻳل ﺳﺎل ڪﺮﺳﻣس ﺟﻲ ڏﻳﻧﮫن ﺗﻲ ﺳﭴﻲ ﺳﻧﮔﺎﭘور ۽ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﺟوھور‬
‫رﻳﺎﺳت ۾ ﻟﮘﺎﺗﺎر ﭔﺎھﺗﺮ ڪﻼڪ ﻣﻳﻧﮫن وﺳﻧدو رھﻳو‪.‬‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪113‬‬

‫ﻣﻳﻧﮫن ﺟﻲ ڪﺮي ھﺗﻲ ﭼوڌاري ﺳﺎوڪ ﺋﻲ ﺳﺎوڪ رھﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺑﻘول آﺻف ﺟﻲ اﺳﺎن وٽ ﮔﺎھﻪ‬
‫ﭘﺎﭨﻲء ﺟو ﺑﻧدوﺑﺳت‬
‫َ‬ ‫ﻻء زﻣﻳن ﭠﺎھﭨﻲ ﭘوﻧدي‪ ،‬ﭜﺎڻ وﺟﮫﭨو ﭘوﻧدو ۽‬ ‫ﭘوﮐڻ ﺑﻪ وڏي ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ِ‬
‫ﻻء ﭘورو ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ وڻ ٽڻ ﻳﺎ‬‫ڪﺮﭨو ﭘوﻧدو‪ -‬ﺟﻳڪو ﭘﺎﭨﻲ اﻧﺳﺎﻧن ﮐﻲ ﺑﻪ ﭘﻳﺋڻ ِ‬
‫ﺷﻲء ﺟﻠد ﭰٽﻲ ﭤﻲ ۽ ﻣﺎﭨﮫن ﮐﻲ رﮘو وڌﻳڪ‬ ‫ِ‬ ‫ﻻء ڪﺎ ﺑﻪ ﺗڪﻠﻳف ﻧﭤﻲ ڪﺮﭨﻲ ﭘوي‪ .‬ھﺮ‬ ‫ﮔل ﭔوٽﺎ ﭘوﮐڻ ِ‬
‫وﭨن ﻳﺎ ﮔﺎھﻪ ﮐﻲ ﮀﺎﻧﮔڻ ۽ ڪٽڻ ﺟو ﺳوﭼﭨو ﭘوي ﭤو‪.‬‬
‫اﺳﺎن وٽ ﻧدﻳن ۾ ﭘﺎﭨﻲ ھﻣﺎﻟﻳﻪ ﺟﺑل ﺗﺎن ﺑﺮف ﮘﺮڻ ﺑﻌد ﻣوﺳم آھﺮ ﭤورو ﻳﺎ ﮔﮫﭨو ﺟﻳڪو اﭼﻲ ﭤو ان‬
‫ﮐﻲ واھن ۽ ﺷﺎﺧن رﺳﺗﻲ ورھﺎﺋﻲ ﭔﻧﻳن ﭔﺎرن ﮐﻲ ڏﻧو وﭸﻲ ﭤو‪ .‬درﻳﺎھﻪ ﻧدﻳون ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ﺑﻪ آھن‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫اھﻲ ﭘوک طور ﻧﭤﻳون ڪم ۾ اﭼن‪ .‬ﭘﺮ ﻧﺎرن ڪﺳﻳن طور‪ ،‬ھﺗﻲ ﺟون ﻧﻧدﻳون ﻧﺎﻻ ﭔﻳن ﭔﺎرن ۽ ﺷﮫﺮن‬
‫ﭘﺎﭨﻲء ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻧﺎھﻲ‪،‬‬‫َ‬ ‫ﺟو ﭘﺎﭨﻲ ﮐﭨﻲ ﺳﻣﻧڊ ڏي وھن‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﭔﻧﻳن ﭔﺎرن‪ /‬ﭘوک ﮐﻲ ﻧدﻳن ﺟﻲ‬
‫ﭘوء واھﻪ‬
‫ﻣﻳﻧﮫن ﺟو ﭘﺎﭨﻲ ﺋﻲ اﻳﺗﺮو ﭤو ﭤﺋﻲ ﺟو ﭔوڙ ﭔوڙان ﻟﮘﻳو وﭸﻲ ۽ ﻓﺎﻟﺗو ﭘﺎﭨﻲ وھﻲ ﻧﻧڍﻳون ﻧﺎﻟﻳون‪ِ ،‬‬
‫ﭘوء وڏا درﻳﺎھﻪ ﭠﺎھﻳو وﭸﻳو ﺳﻣﻧڊ ۾ ﮀوڙ ڪﺮي‪ .‬اﺋﻳن ﺟﻲ ﺳﻠﺳﻠو ﻧﻪ ھﺟﻲ ﺗﻪ ﻣﻳﻧﮫن ﺟو ﭘﺎﭨﻲ ﺑﻳﭠل‬ ‫۽ ِ‬
‫ﻓﺻل ۽ ﮔﮫﺮ ﮔﮫﺎٽ ﭔوڙي رﮐﻲ‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ ھﺗﻲ اﺳﺎن وارو ﺣﺳﺎب ﻧﺎھﻲ ﺗﻪ ﺳﻳﺎري ۾ ﺑﺮف ﻧﻪ ﮘﺮڻ ڪﺮي‬
‫ﻳڪﺎ ﭔﻪ ٽﻲ ﻣﮫﻳﻧﺎ درﻳﺎھﻪ ﺳڪل ھوﻧدو ۽ اوﻧﮫﺎري ۾ وري ﭔﻪ ٽﻲ ﻣﮫﻳﻧﺎ ﭔوڙ ﭔوڙان‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﺟﻲ‬
‫درﻳﺎﺋن ﺟﻲ ﻻھﻪ ﭼﺎڙھﻪ ۾ ﭰﻳﺮو ﻣﮫﻧﻳن ﺑدران روز اﭼﻲ‪ .‬ﻳﻌﻧﻲ ﺟﻧﮫن ڏﻳﻧﮫن ﮔﮫﭨو ﻣﻳﻧﮫن ﭘﻳو ﺗﻪ ﺳڀ‬
‫ﻧﻧدﻳون ﺳﻣﻧڊ ڏي ٽٻ ﭤﻳو ﭘﻳون وﻳﻧدﻳون ۽ ﺟﻲ ﻣﻳﻧﮫن ﺟﮫڪو ﭤﻳو ﺗﻪ ﻳڪدم ﻧدﻳن ﺟﻲ ﻟﻳول ﻟﮫﻲ وﭸﻲ‬
‫ﭘٽ ﭘوﻧدي آھﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ڪﻳﺗﺮﻳون ﺋﻲ ﻧدﻳون آھن‪ ،‬ﺟﻳڪﻲ ڪﺳﻳن ﺟون ڪم ڏﻳن ۽ ﺳﭴﻲ ﻣﻠڪ ﺟﻲ ﻣﻳﻧﮫن‬
‫ﺟو ﭘﺎﭨﻲ ﺳﻣﻧڊ ﺗﺎﺋﻳن ﭘﮫﭼﺎﺋﻳن ﭤﻳون‪ .‬ڪن اھم ﻧدﻳن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ آھن‪ :‬ﺑﺎرام ﻧدي‪ ،‬ڪﻳﻠﻧﺗﺎﺋﻳن ﻧدي‪ ،‬ﻻﺑوڪ‬
‫ﻧديء‪ ،‬وﻏﻳﺮه وﻏﻳﺮه‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﻧدي‪ ،‬ﭘﺎھﺎﻧگ ﻧدي‪ ،‬ﭘﻳﺮاڪ ﻧدي‪ ،‬راﺟﺎﻧگ ﻧدي‪ ،‬ﺳﻳﮔﺎﻣﺎ‬
‫ﻣﻳﻧﮫن ﮔﮫﭨﻲ ﭘوڻ ڪﺮي ﮔﺎھﻪ ﭔوٽﺎ وڻ ٽڻ ھﺗﻲ ﺟﺎم آھن‪ .‬وﭨواھﻪ ۽ ﭔﻳﻠن ڪﺮي اﻧﻳڪ ﺟﻳت‪،‬‬
‫ﭘﮐﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻧگ ﺑﻼﺋون ۽ ﺟﺎﻧور آھن‪ .‬ﻳورپ ۽ آﻣﺮﻳڪﺎ ﺟﻲ ﭤڌن ﻣﻠڪن ۾ ﺑﺮف ﮔﮫﭨﻲ ﭘوڻ ڪﺮي ﮔﮫٽﻳون‬
‫۽ رﺳﺗﺎ ھﻠﭼل ﺟﻲ ﻗﺎﺑل ﻧﻪ رھﻧدا آھن ۽ ھﺮ وﻗت ﺑﺮف ھٽﺎﺋﻲ وﻳﻧدي آھﻲ‪ ،‬ﺟﻳﺋن ﺻﻔﺎﺋﻲ رھﻲ‪ ،‬ﺗﻳﺋن‬
‫ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ وري ﮔﮫﭨﻲ ﻣﻳﻧﮫن وﺳڻ ڪﺮي ﮔپ ﻳﺎ ﻣﻳﻧﮫن ﺟو ﭘﺎﭨﻲ ﺗﻪ ڪو ﻧﻪ ﭤو ﺑﻳﮫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ڏﺳﻧدي‬
‫ﺋﻲ ڏﺳﻧدي ﮔﺎھﻪ اﻳڏو ﺗﻪ ﺟﻠد وڌﻳو وﭸﻲ ﺟو ان ﻣﺎن ھﻠڻ ﻧﻪ ﻓﻘط ڏﮐﻳو ﭘﺮ ﺧطﺮﻧﺎڪ ﭤﻳو ﭘوي‪ .‬ﮀﺎڪﺎڻ‬
‫ﺟو ھڪ ﺗﻪ ﺻﺑﺢ ﺟﻲ وﻗت ﻣﺎڪ ﭘوڻ ڪﺮي آﻟو ﭤو رھﻲ ۽ ڪﭘڙا )ﭘﺗﻠون‪ ،‬ﺷﻠوار ﻳﺎ ﮔوڏ( ﺧﺮاب ﭤﻳو‬
‫ﭘوي ۽ رات ﺟﻲ وﻗت وري ان ۾ زھﺮﻳﻼ ﺟﻳت ﺟﭨﻳﺎ‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﻧﺎﻧگ ﺑﻼﺋن ﺟو ﺧطﺮو رھﻲ ﭤو ۽‬
‫ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ اﻧﮫن ﺟﻲ ڏﻧﮔن‪ /‬ﭼڪن ﺟو ﺷڪﺎر ﭤﻳن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ھونء ڏﮐڻ اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ ﻣﻠڪن ۾ ﺟﺎﻧورن ۽ ﺟﻳﺗن ﺟﭨﻳن ۾ ﺳڀ ﮐﺎن ﺧطﺮﻧﺎڪ زھﺮﻳﻼ ﻧﺎﻧگ‬ ‫َ‬
‫ﺑﻼﺋون آھن‪ .‬دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ﭔﺋﻲ ڪﻧﮫن ﺑﻪ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ اﻳﺗﺮا ﻣﺎﭨﮫو ﻧﭤﺎ ڏﻧﮔﺟن‪ ،‬ﺟﻳﺗﺮا ڏﮐڻ اوﭜﺮ اﻳﺷﻳﺎ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻠڪن‪:‬ﭤﺎﺋﻠﻳﻧڊ‪ ،‬ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬اﻧڊوﻧﻳﺷﻳﺎ‪ ،‬ﻓﻠﭘﻳن‪ ،‬ڪﻣﭘوﭼﻳﺎ‪ ،‬ﺑﺮﻣﺎ وﻏﻳﺮه ۾‪ .‬ڊاڪٽﺮي رﭘورٽن ﻣوﺟب رﮘو‬
‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ ھﺮ ﺳﺎل ﮀﮫﻪ ھﺰار ﻣﺎﭨﮫو ﻧﺎﻧﮔن ﺟﻲ ﭼڪن ڪﺮي اﺳﭘﺗﺎﻟن ۾ اﭼن ﭤﺎ‪) .‬ﻳﺎد رھﻲ ﺗﻪ ﺳﭴﻲ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ﺟﻳﺗﺮي آھﻲ ۽ ان ﺣﺳﺎب ﻣوﺟب اھو اﻧگ ﺗﻣﺎم وڏو آھﻲ‪(.‬‬
‫َ‬ ‫ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾ آدﻣﺷﻣﺎري‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪114‬‬

‫اﭴﻠڪﮫﻪ ﻣﻳڊﻳڪل ﺟﻲ اﮀت ﻣدد ڪﺮي ڪﺎﻓﻲ ﻣﺎﭨﮫو ﭼﺎق ﭼﮜﺎ ﭜﻼ ﭤﻳو وﭸن‪ .‬ﻣﺛﺎل طور‪ :‬ڪﺟﮫﻪ‬
‫ﻣﺎء ﮐﻲ ﺟﻳﺋن ﺋﻲ ﻧﺎﻧگ ﭼڪ ھﻧﻳو ﺗﻪ ھن ﮐﻲ ﻳڪدم ﭜﺮ واري اﺳﭘﺗﺎل‬‫ڌوﭔﻲء ﺟﻲ ُ‬
‫َ‬ ‫ﻋﺮﺻو اڳ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫۾ ﮐﭨﺎﺋﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﭼڪ ﺟﻲ ﻧﺷﺎن ﻣﺎن ڊاڪٽﺮ ﺳﻣﺟﮫﻲ وﻳو ﺗﻪ ھن ﮐﻲ واﺳﻳﻧگ )‪ (Cobra‬ﻧﺎﻧگ ﭼڪ ھﻧﻳو‬
‫آھﻲ‪ .‬ڊاڪٽﺮ ﮐﻳس ﻳڪدم اﺋﻧٽﻲ وﻳﻧن ‪ Anti Venin‬ڏﻧو‪ .‬اھﺎ ھڪ اھڙي دوا اھﻲ ﺟﻳڪﺎ ﮔﮫوڙي‬
‫ﭘوء ان ﺟﻲ رت ﻣﺎن ﭠﺎھﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻣﺎﺗﺎ ۽‬‫ﮐﻲ ﮀﮫﻪ اٺ ﻣﮫﻳﻧﺎ ﭤورو ﭤورو زھﺮ ﮐﺎﺋڻ ﺗﻲ ھﻳﺮاﺋﻲ ِ‬
‫ﻻء ﺟﻳڪﻲ ٽڪﺎ ھﭨﺑﺎ آھن‪ .‬اﻧﮫن ﺟﻲ دوا ڍﮘﻳن ﻣﺎن ڪڍي وﻳﻧدي آھﻲ‪ .‬ﻧﺎﻧگ ﺟﻲ‬ ‫ﺑﭼﺎء ِ‬
‫َ‬ ‫ارڙيء ﺟﻲ‬‫َ‬
‫ﻻء ﻧﺎﻧگ ﺟﻲ زھﺮ ﻣﺎن ﭘڻ دوا )‪ (Serum‬ﭠﺎھﻲ وﻳﻧدي آھﻲ‪.‬‬ ‫ﭼڪ ﺟﻲ ﻋﻼج ِ‬
‫ﻣﺎء ﮐﻲ اﺳﭘﺗﺎل ﺗﺎﺋﻳن ﭘﮫﭼڻ ﮐﺎن اڳ ﺋﻲ ﺳﺎھﻪ ﮐﭨڻ ۾ ﺗڪﻠﻳف ﺷﺮوع ﭤﻲ‬ ‫ڌوﭔﻲء ﺟﻲ ُ‬
‫َ‬ ‫ﺑﮫﺮﺣﺎل ھن‬
‫ﮐﭨﭨﻲء ذرﻳﻌﻲ ھن ﮐﻲ ﺳﺎھﻪ ﮐﭨﺎﺋڻ ﺷﺮوع ڪﻳو‪ .‬ٽن ڏﻳﻧﮫن‬
‫َ‬ ‫وﻳﺋﻲ ھﺋﻲ ﺳو ڊاڪٽﺮ ”آرٽﻳﻳﺷل‪ -‬ﺳﺎھﻪ‪-‬‬
‫ھوء ان ﻻﺋق ﭤﻲ ﺟو ﭘﺎﭨﮫﻲ ﺳﺎھﻪ ﮐﭨﻲ ﺳﮔﮫﻲ‪ .‬ﺳﻧدس ﭘﻳﺮ ۽ ﭴﻧﮔﮫﻪ ھڪ ھﻔﺗو ﭔﻳو ﺑﻪ ﺳﭴﻳل رھﻲ‪.‬‬ ‫ﺑﻌد َ‬
‫ﻻء‬
‫اﺳﭘﺗﺎل ﻣﺎن ڊﺳﭼﺎرج ﭤﻲ ﮔﮫﺮ ﺗﻪ آﺋﻲ ﭘﺮ ڪﺟﮫﻪ ڏﻳﻧﮫن ﺑﻌد ھن ﮐﻲ ﭘﻳﺮ ۾ ﮔﺋﻧﮔﺮﻳن ﭤﻲ ﭘﻳﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻧﮫن ِ‬
‫ﭘوء وﭸﻲ ﭼﺎق ﭼﮜﻲ ﭜﻠﻲ ﭤﻲ‪.‬‬‫وري ﮐﻳس اﺳﭘﺗﺎل ﻣوٽﻲ وﭸﭨو ﭘﻳو ۽ ﻣﮫﻳﻧو ﮐن ﭔﻳو ﺑﻪ ﻋﻼج ھﻳٺ ھﺋﻲ‪ِ .‬‬
‫ھﻲء ﺧوﺷﻧﺻﻳب ﭼﺋﺑﻲ ﺟو ﺗﺮت ﻋﻼج ﭤﻳڻ ڪﺮي ﺑﭼﻲ وﻳﺋﻲ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﭘﺮ وري ﺑﻪ‬
‫ھونء ڪو ﺑﻪ ﻣﻠڪ ﻳﺎ ﻋﻼﺋﻘو ﻧﺎﻧگ ﺑﻼﺋن ﮐﺎن ﺑﭼﻳل ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﭼﺎھﻲ ﺟﮫﻧگ ﺟﮫﺮ ھﺟﻲ ﻳﺎ ﺑﻳﺎﺑﺎن رڻ‬ ‫َ‬
‫ﭘٽ‪ ،‬ﺟﺎﺑﻠو ﻋﻼﺋﻘو ھﺟﻲ ﻳﺎ ﺳﺎﻣوﻧڊي‪ .‬ﭘﺮ دﻧﻳﺎ ﺟﻲ ھن ﭘﺎﺳﻲ ڪﺟﮫﻪ ﮔﮫﭨﺎﺋﻲ ﻧﺎﻧگ ﺑﻼﺋون آھن ۽ اﻧﮫن ۾‬
‫ﮔﮫﭨو ﺣﺻو ﺧطﺮﻧﺎڪ ۽ زھﺮﻳﻠن ﻧﺎﻧﮔن ﺟو آھﻲ‪ .‬ﺟﻳﺋن ﻣﺛﺎل طور واﺳﻳﻧگ ﻧﺎﻧگ ھﺗﻲ ﺗﻣﺎم ﮔﮫﭨو آھﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻧﮫن ﮐﻲ اﺳﺎن وٽ ﺟوﮘﻲ اڪﺛﺮ ﻣﺮﻟﻳن ﺗﻲ ﻧﭼﺎﺋﻲ ﭘﺋﺳﺎ ڪﻣﺎﺋﻳﻧدا آھن‪ .‬ڪﻲ ڪﻲ واﺳﻳﻧگ ﻧﺎﻧگ ﺗﻪ‬
‫ارڙھن ﻓوٽن ﺟﺎ ﺑﻪ ﭤﻳن ۽ ﻧﺎﻧﮔن ﺟﻲ ﭴﺎﭨن ﺟو ﭼوڻ آھﻲ ﺗﻪ واﺳﻳﻧگ ﻧﺎﻧگ ﺳﺋو ﮐﺎن ﺑﻪ ﻣﭤﻲ دﻓﻌﺎ ھڪ‬
‫ﺋﻲ وﻗت ڏﻧگ ھﭨﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪ .‬واﺳﻳﻧگ ﻧﺎﻧگ ڪوﺋﺎ ۽ ڏﻳڏر ﮐﺎﺋڻ ﺟﺎ ﺷوﻗﻳن آھن‪ .‬ان ڪﺮي اھﻲ ﮔﮫﺮن‬
‫ﻣﺎﭨﮫوء ﺟو ﺟﻳڪڏھن ﻣﭤﺎن ﭘﻳﺮ اﭼﻳو وﭸﻲ ﺗﻪ ﭼڪﻳو رﮐن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ﭘوء ڪﻧﮫن‬
‫اﮘﻳﺎن ﺋﻲ ﭰﺮﻧدا ﻧظﺮ اﭼن ﭤﺎ‪ِ .‬‬
‫واﺳﻳﻧﮔن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻳﺎ ﺑﻪ ڪﻳﺗﺮاﺋﻲ زھﺮﻳﻼ ﻧﺎﻧگ ﮔﮫﺮن اﮘﻳﺎن‪ -‬ﺧﺎص ڪﺮي ﮀﭔﺮ ۽ ﮔﺎھﻪ ﺗﻲ ﭰﺮن‬
‫ﻻء ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﺎﭨﮫو اڪﺛﺮ ﻧﺻﻳﺣت ڪﻧدا آھن ﺗﻪ رات ﺟﻲ وﻗت وڏو ﺑوٽ ۽ ﭘﺗﻠون‬ ‫ﺑﭼﺎء ِ‬
‫َ‬ ‫ﭤﺎ‪ ،‬ﺟن ﺟﻲ‬
‫ﭘوء ﮀﭔﺮ ﺗﻲ ھﻠﺟﻲ‪ ،‬ﺧﺎص ڪﺮي ﮔﺮم ۽ ﮔﮫﻣﻳل راﺗﻳن ﺟو ﺗﻪ وڌﻳڪ ﺧﻳﺎل رﮐﺟﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﮔڏ‬ ‫ﭘﺎﺋﻲ ِ‬
‫ٽﺎرچ رﮐﺟﻲ ۽ ﭤﻲ ﺳﮔﮫﻲ ﺗﻪ ﻟڪڻ ﭘڻ ﮐﭨﻲ ھﻠﺟﻲ‪ -‬ﺟﻧﮫن ﮐﻲ ﭘٽ ﺗﻲ ھﭨڻ ﺟو آواز ﺗﻲ ﻧﺎﻧگ اﮘواٽ‬
‫ﭘﺮي ﭜﭴﻲ وﻳﻧدو‪ .‬ﻧﺎﻧﮔن ﮐﻲ ڪن ﻧﻪ ﭤﻳن ﺳو ﭔڌي ﺗﻪ ﻧﻪ ﺳﮔﮫﻧدو آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ زﻣﻳن ﺗﻲ ﻟڪڻ ھﭨڻ ﺳﺎن )ﻳﺎ‬
‫ﻣﺮﻟﻲء ﺟﻲ آواز ﺗﻲ( ﺟﻳڪﻲ زﻣﻳن ﻳﺎ ھوا ۾ ﻟﮫﺮون ﭘﻳدا ﭤﻳن ﭤﻳون‪ ،‬اھﻲ ھن ﺟو ﺟﺳم ﻣﺣﺳوس ڪﺮي‬ ‫َ‬
‫ﺳﮔﮫﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ڪﻧﮫن ﺑﻪ ﭘوري ﺑﻧد ﻳﺎ ﮔﺎھﻪ ۾ ھٿ ﻧﻪ وﺟﮫﺟﻲ‪ .‬ڪو ﭘﭤﺮ ﻳﺎ ﺑﻧد رﮐﻳو ھﺟﻲ ﺗﻪ ان ﺗﺎن ﻻﻧگ وراﺋﻲ‬
‫ٽﭘڻ ﺑدران ان ﺟﻲ ﻣﭤﺎن ﭘﻳﺮ رﮐﺟﻲ ﺟو ڪڏھن ڪڏھن ﭘﭤﺮ ﺟﻲ ﭘوﻳﺎن ﻧﺎﻧگ ﻟڪﻲ وﻳﮫﻲ ﭤو‪ .‬ڪﻧﮫن ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎﻧگ ۾ ھٿ ﻧﻪ وﺟﮫﺟﻲ‪ ،‬ﭼﺎھﻲ اھو ﺟﻳﺋﺮو ھﺟﻲ ﻳﺎ ﻣﺋل‪ .‬ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﮔﮫﺮ ﺟو ﮔﺎھﻪ ﺟﻳﺋن وڌي ﺗﻪ ڪﺗﺮي‬
‫ﻧﻧڍو ڪﺮاﺋﻲ ﮀڏﺟﻲ‪ ،‬ﮔﻧد ڪﭼﺮي ﺟﻲ ڍﻳﺮ ﻳﺎ ﭘﺮاﭨﻲ ﮐوھﻪ وٽﺎن ﻟﻧﮔﮫڻ ﮐﺎن ﭘﺎﺳو ڪﺟﻲ ﺟو اھڙن‬
‫ھﻧڌن ﺗﻲ ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﻧﺎﻧگ ڏﻳڏرن ﺟﻲ ﺗﺎڙ ۾ وﻳﭠل ھوﻧدا آھن‪ .‬ﮔﮫﺮ ۾ ﺟﻲ ڪوﺋﺎ ھﺟن ﺗﻪ اﻧﮫن ﮐﻲ‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪115‬‬

‫ﻻء وڏي ڪﺷش آھن‪ .‬ﺟﻳڪڏھن ڪو ﻧﺎﻧگ ﺳﺎﻣﮫون اﭼﻲ وﭸﻲ ﺗﻪ‬ ‫ﻣﺎراﺋﻲ ﮀڏﺟﻲ ﺟو ڪوﺋﺎ ﭘڻ ﻧﺎﻧﮔن ِ‬
‫ﭘﺮﻳﺷﺎن ﭤﻲ ان ﮐﻲ اﻧڌاڌﻧڌ ڏﻧڊا وھﺎﺋﻲ ڪڍﺟن‪ .‬ڪوﺷش ڪﺮي ﭼپ ﭼﺎپ ﺑﻳﮫﻲ رھﺟﻲ‪ ،‬ﮀو ﺟو‬
‫ﭼﺮﭘﺮ ﺗﻲ ﻧﺎﻧﮔن ﺟو ڌﻳﺎن ﮀڪﺟﻲ ﭤو ۽ ﻣﺎٺ ڪﺮي ﺑﻳﮫڻ ﺳﺎن ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﻧﺎﻧگ ﭘﺎﺳو ڏﻳﺋﻲ ﭜﭴﻲ‬
‫وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﮔﮫﭨو ڪﺮي ﻧﺎﻧگ ﺗﻳﺳﻳن ﭼڪ ﻧﭤو ھﭨﻲ ﺟﻳﺳﻳن ان ﺳﺎن ﮐﺷٽ ﻧﭤﻲ ڪﺟﻲ‪ .‬ﺟﻳڪڏھن ڪو‬
‫ﺧﺑﺮداريء ﺳﺎن ﻟٺ ﺟﻲ‬
‫َ‬ ‫زھﺮﻳﻠو ﻧﺎﻧگ ﮔﮫﺮ ۾ ﮔﮫڙي اﭼﻲ ۽ ان ﮐﻲ ھﺮوﭜﺮو ﻣﺎرﭨو ﺋﻲ ﭘوي ﺗﻪ ﻧﮫﺎﻳت‬
‫ھڪ ﺋﻲ ڌڪ ﺳﺎن ﺳﻧدس ﻣﻧﮫن ﭼﭼﺮي رﮐﺟﻲ‪ ،‬ﮀو ﺟو ﺟﻳﺋﺮي ﻧﺎﻧگ ﮐﺎن ﭰٽﻳل ﻧﺎﻧگ ﺧطﺮﻧﺎڪ ﭤﺋﻲ‬
‫ﺷﻲء‪ -‬ڪﮫﺎڙي‪ ،‬ڪﺎت ﻳﺎ ﺗﺮار ﺟﻲ ﭰﺮ ﺳﺎن ﻧﺎﻧگ ﮐﻲ ڌڪ ﻧﻪ ھﭨﺟﻲ ﺟو اﺋﻳن‬ ‫ِ‬ ‫ﭤو‪ .‬ڪڏھن ﺑﻪ ﺗﮐﻲ‬
‫ڪﺮڻ ﺳﺎن ﻧﺎﻧگ ﻓﻘط ﭔﻪ اڌ ﭤﻳو ﭘوي ۽ اڌ ﻧﺎﻧگ ﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻳو ﺧطﺮو آھﻲ ﺟﻳڪو ﺳﭴﻲ ﻣﺎن‪.‬‬
‫ﮔﮫﭨﻲ ﮔﺎھﻪ ﻣﺎن اھو ﺳو ﻓﺎﺋدو ﺿﺮور آھﻲ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺟﺎﻧور وھٽ ﺧوش ۽ ﻣﺗﺎرا آھن‪ .‬ﺳﻧدن ﭘﻳﺮن‬
‫ھﻳﭠﺎن ھﺮ وﻗت ۽ ھﺮ ھﻧڌ ﮔﺎھﻪ ﺋﻲ ﮔﺎھﻪ ﻣوﺟود آھﻲ‪ .‬ڪﻧﮫن ﺟﻲ ﮔﮫﺮا ﮘﻳﺎن ڍﮘﻳون ﻣﻳﻧﮫون وﭸﻲ‬
‫ﭼﺮﻧدﻳون ﺗﻪ ﮔﮫﺮ ﺟو ﻣﺎﻟڪ ﮐﻳن ڍڪ ۾ اﻣﺎﭨڻ ﺑدران ﺧوش ﭤﻳﻧدو ﺗﻪ ﭜﻠﻲ ﮔﮫﭨﻲ ﮐﺎن ﮔﮫﭨو ﮔﺎھﻪ ﮐﺎﺋﻲ‬
‫ڪﺮاﭼﻲء ۾ ﮔﮫﺮ‬
‫َ‬ ‫وﭸن‪ .‬ﺟﻳﺋن اﻳﻧدڙ ﻣوڪل ﺟو ڏﻳﻧﮫن ﮔﺎھﻪ ڪٽڻ ﮐﺎن ﻓﺮﺳت ﻣﻠﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ وٽ‬
‫اﮘﻳﺎن ﮀﭔﺮ ﭘوﮐڻ ﺗﻪ ﻧﺎﻣﻣڪن ﮘﺎﻟﮫﻪ آھﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻲ ڪو ﭘﺋﻳڻ ۽ وھﻧﺟڻ ﺟﻲ ﺣﺻﻲ ﻣﺎن ﭘﺎﭨﻲ ﺑﭼﺎﺋﻲ ﮔﺎھﻪ‬
‫ﭠڪﺎء ﭤﻳو وﭸﻳﻧس‪ .‬وﻳﭼﺎرﻳون ﮔﺎھﻪ ﺗﻪ ﮀﺎ‪.‬‬
‫ُ‬ ‫ﺳﻠو ﭘوﮐﻲ ﭤو‪ .‬۽ ڪﺎ ڍﮘﻲ ان ۾ ﻣﻧﮫن اﭼﻳو وﺟﮫﻲ ﺗﻪ ﭘﭤﺮ‬
‫ڍء! اڪﺛﺮ‬ ‫ڪڙن ڪﺳﺎرن ﭔوٽن ۾ ﺑﻪ ﭘﻳون ﭼڪ ھﭨن‪ .‬ﮐﻳن ﻧﻪ وﭤﺎڻ ﺗﻲ ڏاري ﺟو وﺟﮫﻪ ﻧﻪ ﭘﮫﺮ ﺗﻲ ُ‬
‫ھﺎء وي ﺗﻲ اﮔﮫﺎڙن ٽﺮڪن ۾ ﻧٽﮫﻪ ُاس ۾ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺑﻲ زﺑﺎن ﺟﺎﻧورن ﮐﻲ اﺋﻳن ڍوﺋﻳﻧدو ڏﺳﻲ ڏاڍو‬ ‫ﺳﭘﺮ ِ‬
‫ﭘﭠﻲء ﺳﺎن ﻟﮘل ھوﻧدو آھﻲ‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﺟﻲ ﭼوﭘﺎﻳو ﺷﺎﻳد ﺋﻲ ڪو‬‫َ‬ ‫ڏک ﭤﺋﻲ ﭤو‪ .‬ﺑک ۽ اڃ ڪﺮي ﺳﻧدن ﭘﻳٽ‬
‫ڏﻳﻧﮫن – ﺑﻠڪ ڪو ڪﻼڪ ﺑﻪ ﺑک ۾ ڪﺎٽﻳو ھﺟﻲ‪ .‬ان ڪﺮي ﺟﻧﮫن ڍور ڏي ﻧظﺮ ڪﺮ ﺗﻪ ﻣﺗﺎرو‬
‫ﻧظﺮ اﭼﻲ ﭤو‪.‬‬
‫ھﺗﻲ ﺟﻲ ﺣڪوﻣت ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ ﺻﺣت ﺟو ﻧﮫﺎﻳت ﺧﻳﺎل رﮐﻲ ﭤﻲ‪ .‬ڪﻧﮫن ﺑﻪ ﺑﻳﻣﺎر ﻳﺎ ﭘوڙھﻲ ڍور‬
‫ﮐﻲ ڪﮫﻲ ﮔوﺷت وڪﭨڻ ﺗﻲ ﺳﺧت ﭼڪﺎس ۽ ﺳﺰاﺋون آھن‪ .‬ﭔڪﺮي‪ ،‬ڍﮘﻲ ﻳﺎ ﻣﻳﻧﮫن ﺟﻲ ذﺑﺢ ﭤﻳڻ‬
‫ﺟﻲ ﻋﻣﺮ ﻣﻘﺮر ﭤﻳل آھﻲ‪ .‬ان ﻋﻣﺮ ﺗﻲ ﭘﮫﭼڻ ﺳﺎن ﮐﻳس ڪﮫﻲ ﺳﮔﮫﺟﻲ ﭤو‪ .‬ﺑﻠڪل ﻧﻧڍي ﻳﺎ ﭘوڙھﻲ ڍور‬
‫ﺗﻲ ڪﺎﺗﻲ ﭰﻳﺮاﺋڻ ڏوھﻪ ﺟو ڪم آھﻲ‪ .‬اﺳﺎن وٽ ﻣﺟﺑوري ڪﺎرڻ ﻧﻧڍي ﻋﻣﺮ ﺟون ڍﮘﻳون‪ /‬ڍﮘﺎ ان‬
‫ڪﺮي ﺑﻪ ذﺑﺢ ﻧﭤﺎ ڪﻳﺎ وﭸن ﺟو ﮐﺎﻧﺋن ﮐﻳﺮ ۽ ھﺮ ڪﺎھڻ ﺟو ڪم ورﺗو وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﺟﻳﺳﻳن ھﺮ ڪﺎھڻ‬
‫ﻳﺎ ﮐﻳﺮ ڏﻳڻ ﺟﻲ ﺻﻼﺣﻳت رﮐن ﭤﺎ‪ ،‬ﺗﻳﺳﻳن ﮐﻳن ڪﮫڻ ﻧﻘﺻﺎﻧڪﺎر ﺳﻣﺟﮫﻳو وﭸﻲ ﭤو‪ .‬ﭘﺮ ھﺗﻲ ﻣﻼﺋﻳﺷﻳﺎ ۾‬
‫ﭘوک ﺟوﻧﻣوﻧو اھڙو آھﻲ ﺟﻧﮫن ۾ ﻧﻪ ﮔﮫﭨﻲ ھﺮ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻧﻪ رﻳﺞ ﺟﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺰﻳدار ﮘﺎﻟﮫﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺎڙﻳﺳﺮي ھﻣﺮاھﻪ ﻣﺳٽﺮ ﮔوﻧﺎ راﺟﺎ ﭔڌاﺋﻲ ﺗﻪ ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﻣﻳﻧﮫن‬
‫ﺑوء ﭘﺳﻧد ﻧﺎھﻲ‪ .‬ﭼﺎﻧﮫﻪ ۾ ﺑﻪ دﭔن ﺟو ﻣﭠو‬
‫ڍﮘﻲء ﺟو ﮐﻳﺮ ﭘﻳﺋن ﺋﻲ ڪو ﻧﻪ ﺟو ھﻧن ﮐﻲ ﺗﺎزي ﮐﻳﺮ ﺟﻲ ِ‬ ‫َ‬ ‫ﻳﺎ‬
‫‪ Condensed‬ﮐﻳﺮ وﺟﮫن‪ .‬ﭔﺋﻲ ﻧﻣﺑﺮ ﺗﻲ ھﺗﻲ ﺟﻲ آدﻣﺷﻣﺎري ﭼﻳﻧﻲ ﻣﺎﭨﮫن ﺟﻲ آھﻲ‪ .‬اھﻲ ﭘڻ ﮐﻳﺮ ﮐﻲ‬
‫ھٿ ﻧﻪ ﻻﺋﻳن‪ .‬ﭼﻳوﻣﺎﻧس‪” .‬ﺣق ﺗﻲ اﺳﺎن ﺟو ﮐﻳﺮ واري روز ﭘﮀﻧدي آھﻲ ﺗﻪ ﭔﻳﺎ ﭘﺎڪﺳﺗﺎﻧﻲ ڪڏھن‬
‫ﻻء ھڪ ﺗﺎﻣل ھﻧدو ﮀوڪﺮي ‪ Jeans‬ﺟﻲ ﭘﺗﻠون ۽ ﺟﺋڪٽ ﭘﺎﺋﻲ اﻳﻧدي آھﻲ‪.‬‬ ‫اﻳﻧدا؟ ﮐﻳﺮ وڪﭨڻ ِ‬
‫ﮔوﻧﺎ ﮐﻠﻲ ﭼﻳو‪:‬ھﺎ‪ ،‬ھﺗﻲ ڪو ﺑﻪ ﮐﻳﺮ ڪو ﻧﻪ ﭘﻳﺋﻲ‪ .‬آﺋون ھﺗﻲ آﻳس ﺗﻪ ﭘﮫﺮﻳن ﭘﮫﺮﻳن ﻣون ھن ﮐﻲ‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪116‬‬

‫وء آﺻف ۽‬ ‫ﭘوء ڪﺋﭘٽن ﻣﺧدوم ۽ ڪﺋﭘٽن ﻧﻧدڪﺮ ﭼﻳو‪ .‬ﭘ ِ‬ ‫ﻻء ﭼﻳو ﺟو اﺳﻳن اﻧڊﻳن ﺗﻪ ﮐﻳﺮ ﭘﻳﺋون‪ِ .‬‬ ‫ﮐﻳﺮ ِ‬
‫ﺗوھﺎن‪ .‬ﺳو ظﺎھﺮ آھﻲ ﺗﻪ ﺳﻧدس ﮐﻳﺮ ﺟﻳڪو ﺿﺎﻳﻊ ﭤﻲ وﻳﻧدو ھو ﺗﻧﮫن ﺟﺎ ھﺎڻ ﭘﺋﺳﺎ ﭘﻳﺎ ﻣﻠﻧدس‪ .‬ﻣﺧدوم‬
‫ﻻء ﭘﮀﻳﺎﺋﻳن ﺗﻪ ﻣون ﮐﻲ ڏاڍو ﺗﻌﺟب ﻟﮘو‪ .‬ﻣون ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ‬ ‫ﺟڏھن آﻳو ۽ ﻣﻳﻧﮫن ﻳﺎ ڍﮘﻲ ﺟﻲ ﺗﺎزي ﮐﻳﺮ ِ‬
‫ڍﮘﻲء ﺟو ﮐﻳﺮ ﭘﻳﺋن ﺋﻲ ڪو ﻧﻪ‪ .‬ﮐﻳﺮ رﮘو اھﻲ ھﻧدو ۽‬ ‫َ‬ ‫ﻳﺎر ﺗون ﻣﺳﻠﻣﺎن آھﻳن‪ .‬ھﺗﻲ ﺟﺎ ﻣﻠﺋﻲ ﻣﺳﻠﻣﺎن ﺗﻪ‬
‫ڍﮘﻲء‬
‫َ‬ ‫ڪﺮﺳﭼن ﭤﺎ ﭘﻳﺋن ﺟﻳڪﻲ اﺻل ھﻧدﺳﺗﺎن ﻳﺎ ﻳورپ ﮐﺎن ﻟڏي ھﺗﻲ آﻳل آھن‪ .‬ﺗﻪ ﻣﺧدوم وراﭨﻳو‪”:‬‬
‫ﺟو ﺗﻪ ﮀﺎ ﻣﻳﻧﮫن ﺟو ﮐﻳﺮ ﻣﻠﻲ ﺗﻪ اﭸﺎ ﺑﻪ ﺑﮫﺗﺮ‪ .‬اﺳﺎن وٽ ﭘﺎڪﺳﺗﺎن ۾ ﺗﻪ ﮐﻳﺮ ﭘﻳﺋڻ ﺟﻲ ﻋﺎدت ﻧﻧڍي‬
‫ﻻء ﮐﻳﺮ ۾ ﭘﺎﭨﻲ‬‫ھوﻧدي ﮐﺎن وﺟﮫن ۽ ﮐﻳﺮ ﺟﻲ ﮐﭘت اﻳﺗﺮي ﺗﻪ آھﻲ ﺟو ﮐﻳﺮ وارا ﭘورت ۽ ﭘﺋﺳو ڪﻣﺎﺋڻ ِ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻼﺋﻲ وڪﭨن‪“.‬‬
‫ﮀوڪﺮيء ﮐﻲ ﮔﮫﭨﻳون ڍﮘﻳون آھن؟”‬
‫َ‬ ‫ﮔوﻧﺎ ﮐﺎن ﭘﮀﻳم‪”:‬ﭘﻧﮫﻧﺟﻲ ﮐﻳﺮ واري‬
‫ﭼﻳﺎﺋﻳن‪” :‬ﻓﻘط ھڪڙي‪“.‬‬
‫ﻻء‬
‫آﺻف ﮐﻲ ﭼﻳم ﺗﻪ اﺳﺗﺎد وڌﻳڪ ﮐﻳﺮ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﭘﻳﺋﻲ ﺗﻪ ھﺎڻ ڪﻧﮫن ﭔﺋﻲ ﮐﻲ ﮐﻳﺮ آﭨڻ ِ‬
‫ھﻲء ﺑﻪ اھو ﺋﻲ ڪم ڪﻧدي ﺟﻳڪو ﺳﻧدس ﭜﺎﺋﺮ ﭜﻳﻧﺮون اﭴڪﻠﮫﻪ‬ ‫َ‬ ‫ﻻء‬
‫ﭼﺋﺑو‪ .‬ﻧﻪ ﺗﻪ ﮐﻳﺮ ﭘورو ڪﺮڻ ِ‬
‫ﺳﻧڌ‪ ،‬ﭘﻧﺟﺎب‪ ،‬ﺑﻠوﭼﺳﺗﺎن ﮐﺎن ﮔﺟﺮات ﻣﮫﺎراﺷٽﺮا‪ ،‬اﺗﺮ ﭘﺮدﻳش ۽ ﺑﻧﮔﺎل ۾ ڪﺮي رھﻳﺎ آھن‪ -‬ﻳﻌﻧﻲ ﮐﻳﺮ ۾‬
‫ﭘﺎﭨﻲء ۾ ﮐﻳﺮ ﻣﻼﺋﻳﻧدي‪.‬‬
‫َ‬ ‫ﭘﺎﭨﻲ ﻣﻼﺋﻳﻧدي‪ -‬اﭸﺎ ﺑﻪ ﺟﻲ ﺿﺮوري ﺳﻣﺟﮫﻳﺎﺋﻳن ﺗﻪ‬
‫آﺻف ﮐﻠﻲ ﭼﻳو‪” :‬ﻧﻪ ﻳﺎر‪ ،‬اﺋﻳن ھﺗﻲ ھﺮﮔﺰ ﻧﻪ ﭤﻳﻧدو‪ .‬ان ﺑﺎﺑت ﭘڪ ڪﺮي ﭼڪو آھﻳﺎن‪ ،‬ﮐﺎﻧﺋس‬
‫ﭘوء ﺗﻧﮫﻧﺟﻲ ھڪڙي ڍﮘﻲ ﺗﻪ ﭘوري ﭘﺋﺟﻲ ﻧﻪ‬ ‫ﭘﮀﻳو ھوم ﺗﻪ ”وڌﻳڪ ﮐﻳﺮ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﭘﻳﺋﻲ ﺗﻪ ِ‬
‫ﺳﮔﮫﻧدي‪ “.‬وراﭨﻳو ھﺋﺎﺋﻳن‪”:‬ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ڍﮘﻲ ﺗﻪ ھﻳﻧﺋﺮ ﺑﻪ ﮐﻳﺮ ڪﺎ ﻧﻪ ﭤﻲ ڏﺋﻲ‪“.....‬‬
‫ﭘوء ﻧﻳﻧڊو‪ ،‬اﺋﻧڪﺮ ﻳﺎر رﻳڊ ڪﺎﺋو ﺟو‬ ‫آﺻف ﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ اڌ ۾ ڪٽﻲ واﺋڙو ﭤﻲ ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس‪”:‬ﺗﻪ ِ‬
‫ﭘﺎﭨﻲء ۾ ﻣﻼﺋﻲ ﭤﻲ ڏﺋﻲ ﮀﺎ؟“‬
‫َ‬ ‫ﭘﺎﺋوڊر‬
‫”ﻧﻪ ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻧﮫﻧﺟﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﭔڌ‪ .‬ھن ﭔڌاﻳو ﺗﻪ رﺳﺗﻲ ﺗﻲ ﻳﺎ ﭘﺎڙي اوڙي ۾ ﮐﻳس ﺟﻳڪﺎ ﺑﻪ ڍﮘﻲ ﻧظﺮ اﭼﻲ‬
‫ﭤﻲ ﺗﻪ ان ﺟو ﮐﻳﺮ ڏھﻲ اﭼﻲ وڪﭨﻧدي آھﻲ‪ ،‬ﺟو ھﺗﻲ ﺗﻪ ﮐﻳﺮ ﺟﻲ ڪﻧﮫن ﮐﻲ ﺿﺮورت ﺋﻲ ڪﺎﻧﮫﻲ‪ .‬۽‬
‫ڏھﺎﺋﻲء ﺟﻲ ﻣﺣﻧت ۽‬‫َ‬ ‫ﭘﺋﺳﺎ ﺑﻪ ڪو ﮐﻳﺮ ﺟﻲ ﺣﺳﺎب ﺳﺎن ڪو ﻧﻪ ﭤﻲ ڏﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻣﺟﮫﻪ ﺗﻪ ﺳﻧدس‬
‫ھوء ﭼڙھﻳو ﭤﻲ اﭼﻲ‪ .‬ﺗڏھن ﺗﻪ ﭼﻳﺎﺋﻳن ﭘﺋﻲ ﺗﻪ ﺟﻲ ﭔﻳﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻣوٽﺮﺳﺎﺋﻳڪل ﺟﻲ ﭘﻳٽﺮول ﺟﺎ آھن‪ ،‬ﺟﻧﮫن ﺗﻲ َ‬
‫ﭘوء ﻗﺮض ڏﺟو ﺗﻪ ﮐﻳﺮ ڏھڻ واري اﻟﻳڪٽﺮڪ ﻣﺷﻳن وﭠﺎن‪“.‬‬ ‫ﮔﮫﭨﺎ اﭼﻲ وﻳﺎ ﺗﻪ ِ‬
‫ھونء ﺋﻲ ﺻﺣﻳﺢ‬ ‫َ‬ ‫اﭤﺎﻧو‪ .‬ﻟﻳﮐﻲ ﭼوﮐﻲ ۾‬
‫َ‬ ‫ﺗﻧﮫن ﺗﻲ ﮔوﻧﺎ ﺧﺑﺮدار ڪﻧدي ﭼﻳو‪”:‬ﻣﺗﺎن ﭘﺋﺳﺎ اﮘواٽ ڏﻧﺎ‬
‫ﻧﺎھﻲ‪ .‬روز ﺟﻳڪو ﮐﻳﺮ ڏﺋﻲ اھو ﻟﮐﻧدا ﺑﻪ وﭸو‪ .‬ﺟو ﻣﮫﻳﻧﻲ ۾ ﭔﻪ ﭼﺎر ڏﻳﻧﮫن ﮐﻳﺮ آﭨﻲ ڪﺎ ﻧﻪ ﭤﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﻣﮫﻳﻧﻲ ﭘوري ﭤﻳڻ ﺗﻲ ﭘﺋﺳﺎ ﺳﭴﻲ ﻣﮫﻳﻧﻲ ﺟﺎ ﭤﻲ وﭠﻲ‪ .‬اﮘﺋﻳن ﻣﮫﻳﻧﻲ ﺟﺎ ﺳورھن ڊاﻟﺮ )ﮀﮫﺎﻧوي رﭘﻳﺎ( وﭠڻ‬
‫آﺋﻲ ﺗﻪ ﭘﮀﻳوﻣﺎﻧس ﺳورﻧﮫن ڊاﻟﺮ ڪﻳﺋن ﭤﻳﺎ‪ .‬ﺗﻪ ﭼوڻ ﻟﮘﻲ‪:‬روز ھڪ ﺳﻳﺮ ﮐﻳﺮ ﺟﺎ ﭘﻧﺟﺎھﻪ ﺳﻳﻧٽ ﭤﻳﺎ ۽‬
‫اوﭨٽﻳﮫن ڏﻳﻧﮫن ﺟﺎ ﭤﻳﺎ ﺳورھن ڊاﻟﺮ‪ .‬ﺗﻧﮫن ﺗﻲ ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ ﭘﮫﺮﻳن ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ ﭘﻧﺟﺎھﻪ ﮐﻲ اوﭨٽﻳﮫن ﺳﺎن‬
‫ﺿﺮب ڪﺮڻ ﺳﺎن ﺳورھن ڊاﻟﺮ ﻧﻪ ﭘﺮ ﺳﺎڍا ﭼوڏھن ڊاﻟﺮ ﭤﺎ ﭤﻳن ۽ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﮫﻪ ﺗﻪ ﺗون ھن ﻣﮫﻳﻧﻲ ﻓﻘط‬
‫ھﺋﻳنء‪ -‬ﺟﻳڪو آﺋون روز ڪﺋﻠﻳﻧڊر ﺗﻲ ﻧوٽ ڪﻧدو وﭸﺎن‪ ،‬ﺳو ان ﺣﺳﺎب ﺳﺎن‬ ‫َ‬ ‫ﭘﻧﺟوﻳﮫﻪ ڏﻳﻧﮫن آﺋﻲ‬
‫ﻓﻘط ﺳﺎڍا ﭔﺎرھن ڊاﻟﺮ ﭤﻳﺎ‪ .‬ﺗﻧﮫن ﺗﻲ ﮐﻠﻲ وراﭨﻳﺎﺋﻳن‪ :‬آﺋون ﺣﺳﺎب ۾ ڪﭼﻲ آھﻳﺎن‪ .‬اﺳڪول ۾ ﺑﻪ ﻓﻳل‬
 ‫ﻣڪﻠﻲ َء ﮐﺎن ﻣﻼڪﺎ ﺗﺎﺋﻳن‬
‫‪117‬‬

‫ھﺋﻳنء‪ ،‬ﭘﺮ اﻳﺗﺮي ڪﺎ ڪﭼﻲ ﻧﻪ آھﻳن ﺟو ڪﻧﮫن‬

‫َ‬ ‫ﭤﻳﻧدي ھﻳس‪ .‬ﺗﻧﮫن ﺗﻲ ﭼﻳوﻣﺎﻧس ﺗﻪ اھو ﭜﻠﻲ ﭤﻳﻧدي‬
‫ﻣﮫﻳﻧﻲ ﺣﺳﺎب ﮐﭨﻲ ﮔﮫٽ وﭠﻳن؟‪.‬‬