Oinarrizko Maila 2 G Lehenaldi burutua, norako birdeklinabidea

3A H Oporrak
A Hitz amaierako kontsonante taldeak
Oporretan
I Gertaera bitxia
M Azken oporrak
1 IRAKURMENA Oporrak ala amesgaiztoa?

Irakurriko duzun testuak ikasle bati gertatutakoa kontatuko dizu. Gertakari honen
inguruan ariketa batzuk proposatuko dizkizugu.

Besteak beste, hauek dira proposatzen dizkizugun lanak:

- Berri berezi baten irakurketa
- Bertan ageri diren hitzen lanketa
- Ideia nagusiaren ulermena
- Testuko xehetasun batzuk jasotzea
- Testu bat lehenaldian jartzea
- Elkarrizketako hutsuneak osatzea
- Hizkuntzari erreparatzea: NORAKO birdeklinabidea

Berria irakurri baino lehen

2 HIZTEGIA
a Irakurriko duzun berrian hitz hauek aurkituko dituzu:
lehiaketa, saria, irabazi, ametsa, amesgaiztoa, oporrak, bidaia, txartela, informazio-orria, ezustekoa,
zerga, laguna...
b Lotu hitza bere azalpenarekin:

OPORRAK 1 Estatuak gastu publikoak ordaintzeko hiritarrei hartzen dien dirua.

IKASLEA 2 Ikasleek edo langileek izaten dituzten atseden-egunak edo atseden-garaia.
AMESGAIZTOA 3 Gertatzea espero ez dena.
EZUSTEKOA 4 Lo zaudenean, larritasuna edo beldurra eragiten duena.
LAGUNA
5 Ikasten ari dena; bereziki, ikastetxe
ZERGA
6 Edozein pertsona

Berria irakurri bitartean

Hawaiiko ametsa amesgaizto bihurtu zen suediar ikaslearentzat

STOCKHOLM Abuztuaren 5a (Agentziak)- Lehiaketa batean irabazitako bi lagunentzako bidaia

amesgaizto bihurtu zen Björn Ekberg ikasle suediarrarentzat.
Björnek aldizkari suediar batek antolatutako lehiaketa irabazi eta Hawaiirako bidaia aukeratu zuen
sarien artean. Baina, txartelen bila joan zenean, bidaiaren foiletoa eta 1.527 €ko balioa zuen txekea
jaso zituen soilik.
"Txartelak erostera joan nintzenean, Hawaiira joateko dirua ez zela nahikoa konturatu nintzen, ezta
txartelik merkeena erosteko ere." esan zuen 25 urteko ikasleak.
Baina, ezustekorik handiena geroago etorri zen, Suediako zerga-arduradunek saria irabazteagatik
992 € ordaindu behar zituela adierazi ziotenean. Suediako zergak mundu industrializatuko altuenak
dira.

a Ideia nagusia ulertu. Aukera zuzena egin:

a. 1 Suediar ikasle batek lehiaketa bat irabazi zuen, baina gero,…

1. ez zioten saririk eman.
2. ez zituen zergak ordaindu.
3. ez zuen nahikoa diru lortu bidaia ordaintzeko.
4. txartel garestiegia erosi zuen.

Txikitan 1 Gasteizko HEO

a. 2 Lotu galdera bakoitza erantzun egokiarekin:

Galdera Erantzuna
1 Aurkeztu al zen Björn bidaia bat irabazteko lehiaketa batera? 1 Bai. Eta baita irabazi ere.
2 Hawaiira joateko asmoa al zuen? Bai. Saiatu, saiatu zen baina…
3 Irabazi al zuen lehiaketa? Bai. Saria eta ustekabea.
4 Jaso al zuen saririk? Bai. Asmoa eta ametsa.
5 Saiatu al zen Hawaiirako txartelak erosten? Bai. Ikaragarria.
6 Ezusteko handia izan al zuen ondoren? Bai. Irabazi zuen.

a.3 Xehetasunak gogoratuz

Hona hemen testuari buruzko esaldi batzuk. Esaldi bakoitzean oker bat dago. Aurkitu eta
zuzendu.

1.- Lehiaketak hiru lagunentzako oporren saria eskaintzen zuen.

2.- Björn suitzarra da.

3.- Björn 27 urteko ikaslea da.

4.- Björnek 1.527€ko balioa zuten bi txartel eskuratu zituen.

5.- Irabazi zuen dirua nahikoa zen Hawaiira joateko bidaiarik

merkeena ordaintzeko.

Berria irakurri ondoren

3 GRAMATIKA Berria irakurri ondoren, hiru lan proposatu nahi dizkizugu.

a Bi pertsonen arteko elkarrizketa irakurriko duzu segidan. Björn Ekbergi gertatutakoa

komentatzen ari dira biak. Bete itzazu hutsuneak:

Hutsuneetako aukerak
Mikel: Lehiaketa bat antolatu zuen (1) ezagun batek
eta (2) mundialak ziren! Aukeretako bat 1 egunkari 2 amesgaiztoak
Hawaiirako (3) bat zen. Björn Ekberg aldizkari zigorrak
izeneko ikasle batek irabazi zuen. argitaletxe sariak
Alain: Eta? (4) nahi al zuen Hawaiira?
Mikel: Bai, nahi zuen, baina azkenean ez zen joan. 3 txartel 4 Ezagutu
Alain: Zergatik? bidaia Joan
Mikel: Jaso zuen (5) ez zelako nahikoa bidaiarik hegazkin Bisitatu
merkeena ere ordaintzeko.
Alain: Zenbat diru jaso zuen, bada? 5 eskupekoa 6 sariak
Mikel: 1.527€ besterik ez. soldata zergak
Alain: Benetan? dirua isunak
Mikel: Bai eta gainera, (6) ordaindu behar zituela
esan zioten.
Alain: Zergak? 7 jaso
Mikel: Bai, suediarra zen ikaslea eta Suedian, ordaindu
dirudienez, sari bat jasotzen bada, zergak erosi
ordaindu behar dira.
Alain: Diru asko?
Mikel: Pentsa! Ia sarian (7) zuena!
Alain: Ez da egia izango!

Txikitan 2 Gasteizko HEO

b Lehenaldian 15. or. Gramatika azalpena

Segidan aurkituko duzun paragrafoak gertakariaren berri ematen dizu.

Björn aldizkari bat irakurtzen ari da eta lehiaketa bati buruzko iragarkia ikusi du. Lehiaketan
parte hartu eta irabazi egin du saria: Hawaiirako bidaia. Saria jasotzera joan denean, hara zer
jaso duen! Bidaiaren foileto bat eta 1.527 €ko txeke bat. Dirua ez da, ordea, nahikoa, ezta
Hawaiirako bidaiarik merkeena ordaintzeko ere. Gainera, Suediako ogasun sailekoek esan diote
sariaren gaineko zergak ordaindu behar dituela: 992 €!!

Pentsa ezazu aspaldi gertatu zela eta beheko koadroan idatzi lehenaldian.

c Norako birdeklinabidea 15. or. Gramatika azalpena

Oraingoan, berriz, beste esaldi hauei erreparatuko diegu:

Hawaiirako bidaia aukeratu zuen sarien artean

Urrutirako bidaia izan zen
Bidaiarako informazio-orria

Irakur itzazu beste adibide hauek:

a.- Etxerako bidean ikusi nuen (Etxera doan bidean)
b.- Donostiarako autobusa hartu du (Donostiara doan autobusa)
c.- Hondartzarako errepidean katu beltz bat aurkitu nuen hilda (Hondartzara doan errepidean)

Berridatz itzazu zuk hurrengo esaldiak:

1.- Santurtzitik Bilbora doan ibaian galdu zuen Mertxek bainujantzia

2.- Santa Klara irlara doan itsasontzia hondoratu egin da

3.- Nora joateko bidea da hori?

4.- Non hartu behar dut Brinkolara doan trena?

Txikitan 3 Gasteizko HEO

 4 ENTZUMENA Overbooking-aren biktima

a Irrati entzule batek sufritu duen overbooking kasua azaltzen du, baita bere iritzia eman ere.
Zergatik irten ziren bi gazte hegazkinetik?
1 Arantzak eskatu zielako
2 Konpainiarekin akordio ekonomikoa lortu zutelako
3 Hurrengo egunean bidaiatu nahiago zutelako
b Entzun berriro. Zuzendu informazio okerra.
0 Behin gertatu zaio overbooking-a. Askotan gertatu zaio overbooking-a
1 Arazoa Britainia Handian gertatu zen.
2 Arantza bakarrik joan zen bidaian.
3 Hiru bidaiari kanpoan utzi nahi zituzten.
4 Arantzak eta bere lagunek hurrengo egunean bidaiatu zuten.
5 Konpainiak txartel osoa ordaindu zien.
6 Bi gazte bi egun gehiago geratu ziren oporretan.
7 Arantzaren ustez honelako oztopoak diruarekin konpon daitezke.

5 AHOSKERA
Hitz amaierako kontsonante taldeak. Nola ahoskatzen dituzu hurrengo hitzak?
bost prest Lantz (Nafarroa) antz (handia) beltz hartz hortz (bat) nork bart kosk

6 HIZTEGIA Oporretako jarduerak 7 MINTZAMENA

a Pentsatu galdera hauen
a Osatu esaldiak beheko aditzekin
erantzunei buruz.
__________________________________________
erosi alokatu topatu gidatu gastatu Zure azken oporrak
pasatu geratu hartu ibili egin
__________________________________________________________
Nora…? / Noiz…? / joan
hotel/kanpin batean _geratu_ argazkiak _______ Norekin…? / joan
oroigarriak _______ eguzkia _______ Nola…? / joan
ondo _______ dirua _______ Non…? / lo egin
mendian/hirian _______ apartamentua ______ Zenbat egun…? / geratu
lagunak _______ autoa _______ Nolako eguraldia…? / izan
Zer…? / egin / egunez
b Lotu izenak irudiekin
Zer…? / egin / gauez
a zinema Nola…? / pasatu
3
b autobus- Arazorik…? / izan
-geltokia 1 2
c aireportua b Binaka lan egin.
d hondartza 5 A Galdetu ikaskideari
e tren- bere oporrei buruz
4 6
-geltokia B Entzun eta eskatu
f kanpina informazio gehiago
g igeritokia
h ostatua c Rolak aldatu
i i itsasontzia 8
7 9

Txikitan 4 Gasteizko HEO


3B
Biografiak
1 IRAKURMENA
Almudena Cid
Zuriñe VELEZ DE MENDIZABAL ETXABE
Mundu osoan oso ezaguna da Almudena Cid; bai
behintzat gimnasia ezagutzen dutenen artean.
1980ko ekainaren
15ean jaio zen
Gasteizen, baina gaur
egun Bartzelonan bizi
da. Zazpi urte zituela
hasi zen kirol
modalitate hori
praktikatzen. Gaur
egun ez du aktibo
jarraitzen, baina 27
urte zituenean
gimnasia modu
Argazkia: Ismael Diaz de
profesionalean egiten
Mendibil.
zutenen artean
bakarra zen adin horrekin. 1994. urtean sartu
zen Espainiako talde nazionalean. Baina gaur
egun, modu independentean dabil.
Palmares aldetik, izugarrizko lana egin du
gasteiztarrak. Mundu osoan zehar bidaiatu du
txapelketatan parte hartuz, eta sarritan lortu
du handienen artean egotea. Aipagarriena, lau
final olinpikotan parte hartu duela jarraian:
1996. urtean Atlantako Joko Olinpikoetan aritu
zen, 2000n Sidneyen, 2004an Atenasen eta
2008an Pekinen. Gainera, sei bider izan da
Espainiako txapeldun eta zortzi Munduko
txapelketetan aritu da, besteak beste.
Errekonozimendua egin diote sarritan eta 2003
urtean, esaterako, Kirol-merezimenduari
Errege Ordenaren brontzezko domina jaso
zuen.
Baina guztia ez da kirola izan Almudenaren
bizitzan. Izan ere, modelo lanak ere egin ditu.
Cibeles Ibiltokia zapaltzeko aukera izan zuen,
bai eta Gaudin parte hartzeko ere. Moda
mundua gustatzen zaio, eta hala erakusten du,
ESDIn (Goi-mailako Diseinu Eskola) ari baita
ikasten. Gimnasia munduarekin lotuta
jarraitzeko asmoa du, esaterako, kirol hori
praktikatzeko arropak diseinatuz.
29 urte ditu, baina argi erakutsi du gasteiztar
gazte honek ahal zuen arte jarraitu zuela
gimnasia praktikatzen, besteei kasu egin gabe.
Txikitan
G Lehenaldi burutua
H Biografiak
A Idazkera arauak: -nb-; -np-
Ir/Id Biografiak
M Pertsonen deskribapenak
Unax Ugalde
Zuriñe VELEZ DE MENDIZABAL ETXABE
Telebista piztu edo zinemara joan garenean,
sarri ikusi dugu gazte honen aurpegia pantailan.
Unax Ugalde 1978ko azaroaren 27an jaio zen
Gasteizen. Afizio ugari ditu; gazteagoa zenean
euskal dantzetan edo irratian aritu zen, adibidez,
Maritxu Berritsuko esatari gisa.
Baina aktore izan
aurretik, beste
mundu batean
sartzeko ideia izan
zuen, Itsas Zientziak
ikasi nahi baitzituen.
Hala ere, azkenean
Arte Dramatikoko
ikasketak amaitu eta
antzezten hasi zen.
Entre dos Fuegos
telesailean (1998) lortu zuen bere lehenengo
papera, geroago beste lan arrakastatsu batzuk
egin zituen telebistarako. 1999. urtean Madrilera
joan zen eta bertan Periodistas, A las Once en
Casa edo El Grupo saioetan aritzeko aukera izan
zuen.
Baina zineman ere lan ugari egin duen mutila
dugu Unax. Bailame el Agua (2000), Volverás
(2002), Reinas (2005), edo Alatriste (2006)
pelikuletan ikusi dugu, eta ez protagonismo
gutxirekin gainera.
Kolonbian ere egin du lan gasteiztarrak eta
bertan Rosario Tijeras (2005) deitutako film
batean parte hartu zuen. Bestalde, ingelesez ere
grabatu ditu hainbat lan: Los Fantasmas de Goya
(2006) eta Savage Grace (2007) dira horietariko
batzuk.
Bere lana askotan saritu diote Unax Ugalderi.
Hala, Goya Sarietan Aktore Hoberena izateko
hautagaia izan zen 2003an. Ourenseko Zinema
Independentean, aldiz, Aktore Protagonista
Onenaren Saria eman zioten 2004an Frío sol de
Invierno-n egindako antzezpenarengatik.
Helena Tabernaren La buena nueva grabatu zuen
Euskal Herrian 2007ko maiatza eta uztaila
bitartean, eta 2008an estreinatu zen. Gaztea
denez, oraindik bide luzea du zinemagintzan, eta
arrakasta gehiago lortzeko denbora.
5 Gasteizko HEO
a Irakurri biografiak eta osatu esaldiak 2 MINTZAMENA
Almudena edo Unax idatzita A ikaslea 17 or.; B ikaslea 18 or.
________ udazkenean jaio zen. a Binaka. Deskribatu irudiko pertsonak.
________ orain dela 29 urte jaio zen.
______(e)k modelo-lanak egin zituen. 3 ENTZUMENA Bob Marley
______(e)k Itsas Zientziak ikasi nahi zituen. Bideoa ikusi ondoren, adierazi ea egia edo
________ duela 10 urte Madrilera joan zen. gezurra diren hurrengo baieztapenak.
________(e)k 2004an saria lortu zuen.
________ Bartzelonara joan zen bizitzera. 1. Bob Marley abeslaria rastafari erlijioaren
_______(e)k 2005ean Kolonbian egin zuen jarraitzailea zen.
lan. Egia Gezurra

b Binaka, erantzun galderei 2. Rastafari erlijioa Jamaikan sortu zen.

• Ospetsuen artean zein duzu gustuko? Egia Gezurra
• Zein ez? Zergatik?
• Nolako eragina dute guregan? 3. Bob Marley abeslariak rap musika jotzen
c Binaka edo talde txikian, erantzun zuen.
galderei. Egia Gezurra
1 Nolako/Noren musika entzuten duzu…? 4. 1981ean hil zen, 36 urte zituela.
pozik zaudenean
Egia Gezurra
triste zaudenean
autoan zoazenean 5. Gazte hil zen.
ikasten ari zarenean
Egia Gezurra
maiteminduta zaudenean
jai batean/etxean 6. Urtero bezala, Etiopian egingo dute Bob
Marley-ren omenaldia.
d Osatu galderak eta gero erantzun Egia Gezurra
________________________________
zenbat(2) non(2) noren nolako 7. Etiopian ez dago debekatuta marihuana
nolakoa noiz(2) nor nork erretzea.
_______________________________________________________________________
Egia Gezurra

1 _______ jaso zuen Bernardo Atxagak a 1989an b 1991n c 1995ean

literatur sari nazionala?
2 _______ urtez egon ziren elkarrekin Beatles a zortzi urtez b hamahiru c hamazazpi
taldekoak? urtez urtez
3 _______ Tour irabazi zituen Indurainek? a hiru b sei c bost
4 _______ ezkondu zen Ane Igartiburu? a Bakion b Mundakan c Gaztelugatxen
5 _______ izan zen Negu Gorriak taldearen a Fermin b Jabier c Iñigo
sortzailea? Muguruza Muguruza Muguruza
6 _______ jaio zen Anabel Alonso? a Bilbon b Barakaldon c Erandion
7 _______ filma egin zuen Alex Angulok a El laberinto b Princesas c Hable con ella
2006an? del fauno
8 _______ zuzendu zuen Obaba filma? a Julio b Kepa Sojok c Montxo
Medemek Armendarizek
9 _______ jaio zen Cesar Saratxu, Bernardo a San Blas b Inuxeteen c Errege
Camera Café-n? egunean egunean egunean
10 _______ zen Marisa, Marivi Bilbao, Aqui no a ironikoa eta b alaia eta c lotsatia eta
hay quien viva telesaioan? lotsagabea inuzentea diruzalea
11 _______ kontra jokatu zuen Alavesak a Liverpoolen b Milanen c Bayerren
UEFAko finala 2001ean? kontra kontra kontra

Txikitan 6 Gasteizko HEO

4 GRAMATIKA Duela 28 urte...

1981. urtea oparoa izan zen ospakizun, gertakari eta jaiotza aldetik. Jaio, adibidez, HABE
Aldizkaria jaio zen. Beraz, "HABE Aldizkariak 28 urte bete ditu", "Duela 28 urte jaio zen HABE
Aldizkaria", HABE Aldizkariak aurten ditu 28 urte"... bezalako esaldiak etorri zaizkigu gogora.
Agerian geratu denez datu hau emateko modu asko dago, eta juxtu molde honi helduko diogu.

Hona hemen hainbat adibide:

Duela 28 urte jaio zen. Egitura, beraz, hauxe dugu:

Orain dela 28 urte jaio zen.
Halakok aurten 28 urte bete ditu.
Halakok aurten 28 urte ditu.
Aurten dira 28 urte halako jaio zela.
Aurten halakoren 28. urteurrena da.
28 urte bete dira hura gertatu zenetik.
• Orain dela/Duela 28 urte gertatu, lortu,
jaio, sortu, irabazi....
• Ezkontza, izendapena -ren 28. urteurrena
• Aurten dira 28 urte ................ (gertatu,
lortu, jaio, sortu, irabazi...) z(u)ela

a Nor jaio zen?

Aldizkaria ez da bakarra urteak betetzen. Gaur egun ospetsuak diren hainbat pertsonaia ere urte
horretan bertan jaio baitziren. Hala nola, Paris Hilton, Xabi Alonso, Fernando Alonso...

Hirurak dira 1981ean jaioak. Argazki bakoitzarekin idatzi esaldi bat datu horren berri emanez.

b Zer egin zuten?

Jarraian aurkeztuko dizkizugun beste pertsonaia hauek, ordea, urte horretan jaio ez baina beste
zerbait egin zuten.

Ba al dakizu esaten zer? Argazki bakoitzarekin idatzi esaldi bat.

5 ORTOGRAFIA Idazkera araua

-b- edo –p-ren aurrean –n- idatzi: -nb- ; -np-
Adibidez: denbora, ganbara, kanpo, lanpara…

6 INTERNET www.ikasbil.net
Dokumentua: Txomin Artola Zenbakia: 288641 Maila: 1B. maila Atazak/Sekuentzia

Txikitan 7 Gasteizko HEO

 G Lehenaldi burutugabe puntukaria
3C Une ahaztezinak
H Argazki zaharrak
A Bustidura adierazgarria: [x], [tx]
Ir/Id Deskribapena: argazki ospetsuak
1 IRAKURMENA Argazki ospetsuak M Atzo egindakoa

a Begiratu argazki ospetsu b Irakurri testuak eta lotu testu bakoitza

hauei. Non zeuden dagokion argazkiarekin.
protagonistak? Zertan ari ziren?

1/ a Berlinen atera zen argazki hau 1989an. Harresia

jendez inguratuta zegoen: soldadu batzuk harresiaren
gainean, jendeari begira zeuden baina ezer egin gabe.
Lehen planoan gazte bat kolpeka ari zen, mailu handi bat
zeukan eskuetan eta harresia botatzen lagundu nahi zuen.

Libanon atera zen argazki hau 2006an.

2/ b Gizonezko bat eta lau neska gazte auto gorri batean
zihoazen. Neskak oso dotore zeuden jantzita, eguzkitarako
betaurrekoak eta eskuko telefonoak zeuzkaten. Inguruan
bonbardaketaren seinaleak zeuden. Bi mundu diferente
ziren. Oso kontraste handia auto barruan eta autotik
kanpo gertatzen ari zenaren artean.

3/ c “Ama-semeak larrialdietako jaki-zentro batean”

Nigerren atera zen argazki hau 2005ean. Ama
errefuxiatua eta semea larrialdietarako zentro batean
zeuden. Haurraren eskutxoa amaren ahoa estaltzen ari
zen. Gose zen. Ama begira baina isilik zegoen. Begi
galduak ikaragarri irekita zeuzkan.

4/ d New Yorken.
“Goizeko bederatziak laurden gutxi ziren eta zerua
urdin zegoen. Ni lanera nindoan nire pentsamenduetan
murgildurik. Halako batean, zarata ikaragarria entzun
nuen. Zerura begiratzean ke beltz-beltza ateratzen ari zen:
Dorre Bikiak sutan zeuden, erre usaina airean”.

5/ e Hego Asian atera zen argazki hau 2004ko

abenduaren 26an. Tsunami-aren ondorioak.
Emakume bat lurrean zegoen, eskuak gora begira
zeuzkan eta negarrez ari zen, etsita. Lehen izandako etxea
ez zegoen, ezta familia ere; bakar-bakarrik zegoen
munduan.

2 MINTZAMENA

a Binaka eta txandaka erantzun atzo egindakoari buruz.

Non zeunden…? Norekin zeunden…? Zer zeneukan jantzita…? Zertan ari zinen…?

9.30ean 15.15ean 17.40an 21.00etan

Txikitan 8 Gasteizko HEO

3 ENTZUMENA Eztanda
a Grabazioa entzun ondoren osatu
beheko testua
−Entzun zenuten beheko bankuan gertatu zen
eztanda?
−Bai, telebista _____________ eta aulkietan
eserita __________. Aulkiak ere mugitu ziren.
Txakurra lotan __________ eta, eztanda
entzun zuenean, ikaratuta esnatu zen.
−Ez naiz harritzen, eztanda izugarria izan zen.
Ni ordurako ohean erdi lotan _________, eta 2 Hemen zarata handia dago; ________, gero
bat-batean leihoko kristal guztiak lurrean
__________la konturatu nintzen. Hori ikusi
bezain laster, balkoira atera nintzen eta lurra
harriz beterik __________la ikusi nuen.
Handik gutxira auzoko jende guztia bertan
__________ bildurik. Bata jantzi eta kalera
jaitsi nintzen. Baina zuek ez __________ han, 6 Ez da Andoni etorri, bere anaia ________ .
ezta?
−Egia esan, horretaz ez ginen gehiegi kezkatu.
Gainera, kalean hotz __________. Umeak
pijama jantzirik __________; ni, berriz, erdi
gaixorik __________, eta goxo-goxo
__________ etxean. Momentu batean
leihoetatik begiratu genuen eta zu han
__________la ikusi nuenean etxean gelditzea 11 Gauza merke ________ politak saltzen ditu.
erabaki genuen.
−Etxean gelditzea erabaki zenutela? Eta zer
zela eta?
−Beti saltsa guztietan sarturik egoten zara,
dena jakiten duzu; beraz, gu zertarako jaitsi?
Informazio guztia zuk ematen diguzu eta.
4 GRAMATIKA orainaldi/lehenaldi
puntukaria 15. or. Gramatika azalpena.
a Idatz ezazu aditz egokia hutsuneetan.
1 Peruk txikitan ez ________ bizikletarik, baina
orain bi _______ . (eduki)
2 Gu, herenegun Galizian ________; orain,
ordea, Asturiasen ________ . (egon)
3 Alemanian ___________ enean ezagutu zuen
Iñakik bere emaztea. (lan egin)
4 Atzo arratsaldean ni ez ________ ondo, gaur,
berriz askoz hobeto ________ . (egon)
5 Zertan __________ zu atzo arratsaldeko
zazpietan? (ari izan)
6 Zuk joan den ostegunean opari bat
________ eta gaur hiru ________ . (eduki)
7 Ni ____________ telefonoz deitu zenuenean.
(gidatu)
8 Txirrindulari hori oso nekatuta ________ joan
den astean, baina gaur indartsu ________ .
(ibili)
9 Ni heldu nintzenean zu bonboiak _________
_____. (jan)
10 Zenbat diru ________ zuk txikitan? (eduki)
11 Bart ba________ ogirik etxean? (egon)
Txikitan
12 Argibideak eman nituenean zuek ez
____________ . (entzun)
13 Iaz ba________ zuek furgonetarik? (eduki)
14 Lehen guk ez ________ etortzeko gogorik.
(eduki)
5 SINTAXIA baina, ordea, beraz, baizik
16. or. Gramatika azalpena
a Osatu esaldiak goiko lokailuak erabilita.
1 Josuk poliki egin du; Mirenek, ________
presaka.
hitz egingo dugu.
3 Berriro egin dezakezu, ________ ez du
merezi.
4 Ez dago etxean, bulegoan ________ .
5 Ez daukagu dirurik; ________, ezin dugu
erosi.
7 Itxita dago; ________, itxaron beharko
duzu.
8 Afaria garesti atera zitzaigun, ________ oso
gozoa zegoen.
9 Ez dut zugatik egin, zure amagatik _______ .
10 Nahi duzunean etor zaitezke, _______ gaur
ez.
6 MINTZAMENA Argazki zaharrak
a Ekarri gehien gustatzen zaizun argazkia
eta kontatu zure ikaskideari argazki horri buruz.
1 Non zeunden? Norekin?
2 Zertan ari zinen/zineten?
3 Zer zeneukan jantzita? Eta besteek?
4 Nork egin zuen argazkia? Zergatik?
5 Noiz egin zen argazkia?
b Erantzun zure ikaskideak egiten
dizkizun galderei.
c Rolak aldatu.
d Talde txikian mintzatu:
1 Baduzu argazkirik logelan edo egongelan?
2 Gustatzen zaizu argazkiak egitea?
3 Zure familian nor da trebea argazkiak
egiten?
4 Gustatzen zaizu argazkietan egotea?
Zergatik?
7 AHOSKERA X eta TX hitz adierazkorretan
Adierazkorrak diren hitzetan, hau da,
maitasuna, goxotasuna, edo xamurtasuna
adierazi nahi denean.
Z, S → X: goxo, xuxen, muxu, Joxe, Xanti,
Bixente, ixilik // txintxo, txuri
TZ, TS → TX: itxaso, itxu
9 Gasteizko HEO
 G Lehenaldi burutugabea
3D H
A
Ipuinak
Kontsonante geminatuak
Txikitako kontuak I Elkarrizketa, ipuina
M Txikitako kontuak

1 IRAKURMENA Anek Pepi amamari egindako elkarrizketa. www.bazenbehin.com

ANE LASA

PEPI MARTIARENA

E L K A R R I Z K E T A

Non jaio zinen? a Testuko hutsuneak bete. Horretarako

Ni Irunen jaio nintzen, baserrian, Mendietxeberri
aukeratu hitz egokiak beheko koadroan.
izena duen baserrian, Olaberria auzoan.
Kontuan eduki bi hitz soberan daudela.
Zenbat urterekin hasi zinen eskolara joaten?
Zortzi urterekin aldiz Frantziara gogorragoa
Nola joaten zinen? hamalau koaderno mendian
_(1)_ joaten ginen oinez zaharra
Eta zenbat kilometro egiten zenituen oinez?
Hiru kilometro zirela esaten zuten b Elkarrizketa irakurri ondoren bete itzazu
Ze(r) material erabiltzen zenuten? amamaren datuak. Kontuan izan eskatzen
_(2)_ bat gauza guztiak egiteko eta lapitza, tinta zaizun informazioa eta testuan dagoena
ere bai ez daudela ordena berean.
Zure ikaskideekin zertan jolasten zinen? Datu pertsonalak
Pilotan, tokan, kukuka asko
Izena:
Eskolan gaizki portatzen bazinen zer zigor
Abizena:
jasotzen zenuten?
Gauza bera berrogeita hamar _(3)_ kopiatu Jaioterria:
Baserriaren izena:
Zertan laguntzen zenien gurasoei?
Auzoa:
Esaten zutena egiten genuen, denetan, batzuetan
sukaldean, bestetan ganaduarekin Eskola-garaia
Ba al zeneukaten jostailurik etxean? Zenbat urterekin hasi:
Ez, ez genuen Zenbat urterekin bukatu:
Zenbat urterekin bukatu zenuen eskola? Nola joan:
_(4)_ urterekin Ikasteko materiala:
Zure bizitzan zenbat lanbide izan dituzu? Jolasak:
Ezkondu aurretik neskame egon nintzen eta Jostailuak:
ezkondutakoan baserrian Zigorrak:
Nolakoa zen bizitza lehen?
Lana
Orain baino _(5)_ niretzat
Ezkondu aurretik:
Nola bizi izan zenuen gerra?
Izebaren etxera baserritik herrira jaitsi ginen eta Ezkondu ondoren:
gero _(6)_ pasatu ginen
Gerra-garaia
Eskerrik asko denagatik eta agur Non pasatu:
Agur Anetxo

2 MINTZAMENA Eta zuk, zer egiten zenuen txikitan?

a Binaka eta txandaka erantzun txikitan egindakoari buruz. Zer egiten zenuen… ?
Egunero… Astero… Hilero… Urtero… Goizetan… Gauetan… Askotan…
Igandeetan… Gabonetan… Urtebetetzeetan… Udan… Inoiz ez…

Txikitan 10 Gasteizko HEO

 3 IRAKURMENA
Tximinoek ilargia salbatu
zuten (Tibet)
a Irakurri ipuina. Ordenatu
paragrafoak era egokian.
Baina adarrak ez zion pisuari eutsi eta
azken tximinoa ura ukitu arte makurtu zen.
Orduan uraren azala mugitu eta Ilargiaren irudia
bat-batean desagertu zen. Une hartan adarra
apurtu zen eta tximino guztiak uretara erori
ziren.
1 g zerua
Behin batean oihan sakon eta trinko
batean tximino-talde bat bizi zen. Pozik bizi
ziren, adarrez adar saltoka eta intxaurrak jaten.
Tximinoak zuhaitzen adarretan atsedena
hartzen ari ziren gau batean, oihaneko lakuan
Ilargiaren isla ikusi zuten.
Tximinoak poz-pozik zeuden eta laster
ahaztu zuten lakuan hartutako bainu hotza.
Ilargia beraiek salbatu zutela uste zuten:
−Mundua salbatu dugu! −esaten zieten harro-
-harro beste animaliei−. Guri esker mundua ez
da Ilargirik gabe geratu.
−Kate bat egin behar dugu. Kate horren
bidez Ilargia lakutik atera eta zeruan jarriko
dugu berriro.
−Ederto! −esan zuten tximino guztiek batera.
Eta halaxe egin zuten. Tximino batek gogor
heldu zion laku ondoan makurtuta zegoen
zuhaitz baten adarrari, bigarrena haren
buztanetik zintzilik jarri zen eta hirugarrena
honen buztanetik. Horrela, bata bestearen
buztanetik zintzilik, uretaraino heltzen zen katea
osatu zuten.
Guztiz bustita eta beldurrez eta hotzez
dardarka irten ziren. Zuhaitzetara igo eta hantxe
geratu ziren. Halako batean, haietako batek
gora begiratu zuen eta Ilargia ikusi zuen.
−Begira, lagunok! −oihukatu zuen−. Ilargia
zerura itzuli da! Ziur asko, katea osatu
dugunean, harrapatu nahi genuela pentsatu du
eta zerura ihes egin du.
−Begira! −oihu egin zuen tximino batek−.
Ilargia lakura erori da! Salbatu egin behar dugu,
mundua ezin baita Ilargirik gabe geratu!
Beste tximino guztiak ados egon ziren.
−Ongi da. Goazen Ilargia lakutik ateratzera.
Eta Ilargia lakuko uretatik nola atera
pentsatzen hasi ziren. Haietako batek hauxe esan
zuen:
Txikitan 11
b Erreparatu azpimarratutako hitzei. Zer
esan nahi dute? Lotu hitzak irudiekin.
a adarra
b tximinoa
zintzilik 1 2
c Ilargiren
isla
3 4
d lakua
e katea
f bustita
5 6
h ados egon
7 8
4 ENTZUMENA
Ahuntz ama eta zazpi antxumeak
a Ipuina entzun ondoren, esan egia ala
gezurra diren:
1. Goiz batean, ama azokara joan zen eta
atea irekitzeko eskatu zien antxumeei.
2. Otsoak, ahotsa fintzeko, eztia jan zuen
eta oinak zuritu behar izan zituen.
3. Txabolatik ase-ase eginda atera zenean,
lotara zihoala esan zuen otsoak.
4. Antxumerik txikiena ohe azpian ezkutatu
zen otsoak lapurtzen zuen bitartean.
5. Otsoa ibai ondoan zegoen, zuhaitz baten
azpian, eta ahuntzak eta antxumeak tripa
mugitzen zitzaiola ikusi zuten.
6. Heidik esan duenez, ahuntz batentzat
zazpi antxume izatea gehiegi da.
5 AHOSKERA Kontsonante geminatuak
(izen nagusietan batez ere)
tt → Bittor, Antton, Kattalin, pottoka, pattar
dd → Maddalen, Maddi, onddo
ll → Pello, tortilla
Balio txikigarria edo maitagarria emateko:
pittin, kuttun, maittea, aitta, polliki, edder
Gasteizko HEO
 3E
Idazmena

a Idatzi zure familiako baten biografia. Amamarena, aitarena, izeba batena… edo
zuretzat berezia eta ondo ezagutu duzun pertsona batena. Kontatu:

1 Non jaio zen?

2 Nolako haurtzaroa izan zuen?
3 Ikasi zuen? Zertan egin zuen lan?
4 Ezkondu egin zen? Norekin?
5 Seme-alabarik izan al zuen?
6 Zer egin zuen helduaroan?
7 Nolako zahartzaroa izan zuen?

b Argazkiak gordetzen duen istorioa.

Aukeratu gogoko argazki bat eta idatzi deskribapen labur bat kontatzeko zergatik den
garrantzitsua zuretzat.

1 Nire gogoko argazkian gure gida (tuareg bat) tea

prestatzen ari da.

2 1999ko udan egin nuen argazkia Afrikan

oporretan nengoenean.

3 Malin geunden, eta basamortua ezagutzen ari

ginen. Bero handia zegoen eta ezin genuen ezer
egin. Orduan denda barrura sartu ginen tea
hartzeko prest.

4 Reza, gida, oso pertsona atsegina zen –lagun

handiak egin ginen. Gainera, sukaldari trebea
zen. Ezin dut gogoratu non geunden zehatz-
mehatz, baina teak oso zapore ona zeukan!

5 Argazki hau nire logelako horman jarri nuen.

Horrela, egun ilun eta euritsua dugunean, nik
argazkiari begiratzen diot eta berehala etortzen
zaizkit gogora bertan pasatako egun zoragarriak.
Berriro, Afrika eguzkitsuan nagoela amets egiten
dut.

a Lotu galderak 1-5 paragrafoekin.

Zer ari zen gertatzen argazkia egin zenuenean?
Non gordetzen duzu argazkia? Zergatik gustatzen zaizu?
Zein da zure gogoko argazkia?
Nork egin zuen? Non? Noiz?
Kontatu gehiago argazkian daudenei buruz.

b Idatzi zure gogoko argazkiari buruz.

c Birpasatu zure idazlana gramatika, ortografia eta hiztegi akatsak zuzentzeko.

Txikitan 12 Gasteizko HEO

AUTOEBALUAZIOA

Zer gogoratzen duzu? IRAKURMENA

Ospitalean baina onik, 8O orduz leize
HIZTEGIA batean egon den espeleologoa
a Oporrak. Idatzi aditz egokia.
Iruñea
0 Ostatuan _geratu_
1 Argazkiak ________ Kanpoan da. Igandean
2 Primeran ________ hasi zen erreskatea
3 Jatetxean ________ atzo goizaldean amaitu
4 Oroigarriak _______ zen, 05:38an. Anette
5 Apartamentua ________ Van Houtte espeleologo
6 Autoa ________ belgikarra ordu horretan atera zuten onik
7 Aireportura ________ Izabako San Martin Harri inguruko leizezulotik,
8 Lagunak ________ ohatila batean, 80 orduz zuloan harrapatuta eta
9 Eguzkia ________ zaurituta egon ondoren.
9
Leizezulotik atera eta berehala, Paueko
GRAMATIKA ospitalera (Frantzia) eraman zuten
a Aukera ezazu erantzun egokia: a, b, c espeleologoa, helikopteroz. Larunbatean sartu
0 Non jaio _______ ? zen leizezuloan beste lau kiderekin batera.
a zenuen b zinen c zitzaizun Avalon taldeko kideak dira, eta hainbat urte
1 Iaz Britainia Handira joan _______ oporretan. egin dituzte jada San Martin Harri inguruko
a genuen b zitzaigun c ginen sistema aztertzen.
2 Lagunek _______ gurekin etorri nahi. Espeleologoa 700 metroko sakoneran
a ez ziren b ez zuten c zuten zegoenean eta irteeratik 4,5 kilometro ingurura,
3 Argazkia egin nuenean zuek ________ . hormatik askatu zen eta harri puska batek jo
a jaten ari zineten b jan zenuten c jaten zenuten zuen oinean: hiru behatz hautsi zizkion, eta
4 Zertan _______ telefonoz deitu nuenean? zauri irekia eragin zion. Ezin aurrera egin
a egin zuen b ari zen c egiten zuen gelditu zen.
5 Nork ________ kanta hori?
a idatzi zen b idazten zuen c idatzi zuen ERRESKATE ZAILA. Igande arratsaldean jaso
6 Noiz _______ Txillida? zuten larrialdietarako zerbitzuek ezbeharraren
a hil zen b hil zuen c hiltzen zuen berri eman zien deia. Espeleologoen taldeko bi
7 Orain dela bost urte ________ hona bizitzera. kide zulotik atera ziren laguntza bila, eta beste
a etortzen ginen b etorri ginen bi Van Houtterekin gelditu ziren, barruan.
Leizetik kanpo, salbamendu lanak martxan jarri
b Norako birdeklinabidea. Esaldia osatu zituzten Nafarroako Larrialdi Agentziako kideek,
parentesi arteko hitza deklinatuz. Guardia Zibileko mendi taldeetakoek eta
Baionako suprefeturako espeleologia
0. Tresna hauek _lanerako_ (lan) behar ditut. erreskaterako kideek, denak elkarlanean.
1. Aspirina hartu dut buruko ________ .(min) Erreskatearen azken txanpan lehergaiak erabili
2. Atzo ________ (Madril) trena hartu genuen. behar izan zituzten, ohatilari bidea egin ahal
3. Musika tresna ________ (auto) erosi duzu? izateko. Salbamendu taldeko kideek, 400
4. Azukrea kaltegarria da ________ (haginak). metroko horma bertikal batean gora eraman
5. Ohe berria gela ________ (hau) ekarri nuen. behar izan zuten espeleologoa, leizetik atera
6. Zein da __________ (Donostia) bidea? ahal izateko.
7. Ura ona da ________ (zauriak). berria, 2007ko abuztuaren 9a
8. __________ (Agurain) errepidea itxita dago.
9. Aulkiak ikastetxe ________ (hauek) dira. a Esan esaldiak egia ala gezurra diren

c baina, ordea, beraz, baizik. Esaldiak osatu. 1 San Martin Harrian sartu izan zuen istripua
1 Oso ilun zegoen; _________, ez genuen zure
laguna ikusi.
2 Musika ez zitzaigun gehiegi gustatu, ________
gau osoan dantzan ibili ginen.
3 Ez zenuen ura eskatu, ardoa _________ .
4 Gaur itsasoa bare dago; atzo, _________
haserre zegoen.
20
Anettek.
2 Anette hiru egun baino gehiago egon zen
harrapatuta leizezuloan.
3 Sartu zen egunean bertan izan zuen Anettek
istripua.
4 Anette bakarrik geratu zen leize barruan.
5 Erreskatearen azken txanpa izan zen zailena.
5

Txikitan 13 Gasteizko HEO

ENTZUMENA IRAKURMENA
a Irakurri iragarkiak. Lotu interesatu bakoitza
Marco Polo
iragarki egokiarekin, adibidean bezala. Letra
bat soberan dago, hori ez jarri inon.
Irratsaioan Marco Polo bidaiari
ospetsuaren biografiako hainbat 0 /c 1/ 2/ 3/ 4/ 5/
pasarte ematen dizkigute.
Entzun ondoren aukeratu a
erantzun zuzena. 0. Rossignol eskiak
Egongela aldatzen
salgai, bastoi eta
0. Marco Polo noiz hil zen? ari dira.
fundarekin. Eskiak
a. Orain dela 182 urte
b. Duela 692 urte
1,75 neurrikoak.
Oso gutxi erabiliak. b
c. Orain dela 682 urte
Prezio Oporretan joateko
1. Non jaio zen Marco Polo? negoziagarria. behar dute asko
a. Venezian 6294899. mugitzea gustatzen
b. Ukraniako hiriburuan, Kieven
c. Korkula irlan 1. Gitarra
zaie-eta.
2. Marco Poloren familia… elektrikoa salgai,
c
a. arrantzalea zen. Lag “Roxane”
Elurra eta kirola
b. merkataria zen. markakoa; erdi
c. ez zen merkataria. gustatzen zaie.
mailako gitarrak,
3. Zenbat urte zituen Marco Polok bidaia hasi oso egoera onean. d
zuenean? 62815842.
a. 20 urte baino gutxiago
Udako oporretan
b. 20 eta 27 artean itsasoan arrainak
2. Caravana
c. 27 urte salgai, Roller. harrapatzeko behar
4. Zenbat denbora iraun zuen Marco Poloren Bost plazakoa. dute.
bidaiak? 609601310.
a. 24 hilabete e
b. 24 urte 3. Zurezko Haurdun dago eta
c. 34 urte sehaska salgai. gela berria prestatzen
5. Kublai Khan enperadorea… Oso egoera ari da.
a. Marco Poloren etsaia zen onean. 125
b. Marco Poloren bidai laguna izan zen euro. f
c. Marco Poloren laguna izan zen 20:00etatik
22:00etara Alaba musikaria
6. Marco Polo itzultzean eta ikusitakoa deitu. dute eta rock zalea.
kontatzean… 655731279. Opari bat egin nahi
a. jendea ekialderantz abiatu zen.
diote.
b. aztia zelakoan zigortu egin zuten. 4. Ordenagailua,
c. jende askok ez zion sinistu. Windows XP, salgai. 3
urtekoa. 675710799. g
7. Kublai Khan enperadorearen garaian Informatika ikasten
asmakuntza berri asko egin ziren. 5. Sofa berri-berria
a. Egia
ari da eta etxean lanak
salgai. Txaflan edo eta praktikak egiteko
b. Gezurra
eskinero deitzen
zaie. Urtebete
behar du.
8. Marco Polo itzuli ondoren…
a. Veneziako galera bateko kapitaina dauka. 700 euro.
izan zen. 667326707
b. gerran hil zen. (arratsaldez) 5
c. Genovara joan zen. MINTZAMENA
9. Nola du izena Marco Poloren liburuak? a Azken oporrei buruz hitz egin dezakezu?
a. Txina Gogoko argazkiari buruz hitz egin dezakezu?
b. Munduaren aurkikuntza Gogoko musikari buruz hitz egin dezakezu?
c. Ekialderako bidaia Zertan ari zinen gaur goizeko 9:00etan?
9
4
Txikitan 14 Gasteizko HEO
 GRAMATIKA

3 A / 3 B lehenaldi burutua

Aditz nagusiaren aspektu burutua (–tu) + lehenaldiko laguntzailea

Atzo autobusez joan ginen lanera. + Zure gutuna jaso genuen.

Filma ez zitzaien gehiegi gustaTU. - Herenegun ez zen etxetik atera.
Non erosI zenuen jertse hori? ? Prakak erre zitzaizkizuen?

Denbora erreferenteak: (behin batean, iaz, orain dela 10 urte, duela bi aste, joan den
astean, aurreko egunean, herenegun, atzo…)

• Erabili lehenaldi burutua lehenaldian bukatutako jarduerei buruz hitz egiteko.

• Gaztelaniazko pretérito indefinidoaren parekoa da (fui, estuve, llegué, comí…)

NORAKO birdeklinabidea: NORA + -KO → NORAKO

Izen arrunt bizigabeak Izen nagusiak

Hitz amaiera
Mugagabea Singularra Plurala Leku-izena
Bokalez
etxeTARAKO etxeRAKO etxeETARAKO BilboRAKO
(e, i, o, u)
Bokalez (a) tabernaTARAKO tabernaRAKO tabernETARAKO TolosaRAKO
Kontsonantez komunETARAKO komunERAKO komunETARAKO GasteizERAKO

Erakusleak
Leku-adberbioak
Singularra Plurala
honetarako hauetarako honako
horretarako horietarako horrako
hartarako haietarako harako

a) Hau etxeRAKO bidea da. (izenlaguna: etxera daraman bidea)

b) Hau etxeRAKO da. (adizlaguna: etxera eramateko, etxean erabiltzeko)

3 C lehenaldi puntukaria

Aditz trinkoa lehenaldian / Aditz nagusia aspektu burutugabean –t(z)en + ari izan (nintzen, zen…)

Aditz trinkoak ARI IZAN

izan, egon, joan, etorri, ibili, ukan, eduki,
(jakin), (eraman), (ekarri)
• Aditz trinkoek puntukaritasuna adierazten dute;
hau da, egoera edo ekintza puntuala.
Heldu zinenean ni ohean nengoen
Gure etxea lehen ez zen hain handia
Bazeneukan bizikletarik txikitan?
Beste aditzak
• Trinkorik ez duten aditzek ARI IZAN
erabiltzen dute puntukaritasuna adierazteko.
+ Jone orduan atea zabaltzen ari zen
- Etxera heldu zinenean ez nintzen
bazkaria prestatzen ari.
? Atzo arratsaldean leihoko kristalak
garbitzen ari zinen?

Denbora erreferenteak: orduan, momentu/une hartan, -enean, atzo 7:00etan…

• Erabili lehenaldi puntukaria lehenaldian gertatzen ari diren jarduerei buruz hitz egiteko.
• Gaztelaniazko pretérito imperfectoaren parekoa da (era, tenía, iba, estaba comiendo…)
Atzo arratsaldeko seietan ez geunden etxean.
Sartu nintzenean semea e-posta bidaltzen ari zen.

Txikitan 15 Gasteizko HEO

Sintaxia: baina, ordea, baizik, beraz

BAINA
Juntagailu honek aurkaritza edo kontrakotasuna adierazten du, baina aurkaritza ez da
erabatekoa; hau da, bigarren juntagaiak ez du lehenengoa ezeztatzen, honek iradokitzen duen
zerbait baizik.
Ab.: Azterketa oso zaila izan da, baina gainditu egin dut.
Lagundu nahi dizut, baina nola?
Begiratu nahi duzun guztia, baina ez ukitu.

ORDEA
Lokailu honek aurkaritza adierazten du; hau da, aldez aurretik esandako zerbaiten
aurkaritza edo kontrastea. Koma artean idazten da eta kontrajartzen dituzten perpausak puntu
eta komaz bereizita agertzen dira.
Hori merkeagoa da; beste hori, ordea, hobeto eginda dago.
Etxeko guztiek erretzen dute; nik ez, ordea.
Honek babarrunak eskatu ditu; nik, ordea, arrain zopa nahiago dut.
Txikitan askotan joaten nintzen; orain, ordea, behin ere ez.
Emaztea oso serioa da, gizona, ordea, oso barregarria.
Niretzat handiegia da; Anerentzat, ordea, txikiegia.
Iaz hondartzara joan ginen; aurten, ordea, Pirinioetara.

BAIZIK
a) Aurkaritza-mota honek galdegaien arteko kontrastea adierazten du, lehen juntagaian
ezeztatzen dena bigarrenean baieztatuz. Hau da, aurkaritzan dauden osagaiak
perpausaren galdegai dira.
b) Lehen juntagaia ezezkoan doa beti: (ez A, B baizik)
Ab.: Ez dut nik egin, Amaiak baizik.
Ez naiz gaur joango, bihar baizik.
Hau ez da zurea, nirea baizik.
Zurea ez da hau, hori baizik.
Bihar ez gara zurekin joango, Itziarrekin baizik.

BERAZ
Ondoriozko lokailu hau erabilienetakoa dugu. Beraz aurretik esandakoaren ondorio
zuzena, jakina edo gauza bera beste era batera adierazteko erabili ohi da.
Ab.: Zu ez zinen bertan egon; beraz, isilik egon.
Oso hauskorra da; beraz, kontu handiz erabili.
Zortzi ginen eta bik huts egin dute; beraz, sei gelditzen gara.
Itxita dago; beraz, itxaron egin beharko dugu.

3 D lehenaldi burutugabea

Aditz nagusiaren aspektu burutugabea (-ten/–tzen) + lehenaldiko laguntzailea

Astero joaTEN ginen amamaren etxera. + Gabonetan gaztainak jaTEN nituen.

Antzerkia ez zitzaien gehiegi gustaTZEN. - Txikitan ez genuen erreTZEN.
Non erosTEN zenuen normalean? ? Oporretan berandu jaikiTZEN zineten?

Denbora erreferenteak: maiztasuna adierazten dutenak (beti, normalean, askotan,

batzuetan, -ERO, noiz pluralean, noiz singularrean + BEHIN, bitan/bi aldiz…)

Adibidez: txikitan beti - lehen askoTAN - txikitan asteRO – iaz astelehenETAN -

hileAN BEHIN - urteAN bi aldiz

• Erabili lehenaldi burutugabea lehenaldian bukatu gabeko jarduerei buruz hitz egiteko.
• Gaztelaniazko pretérito habitualaren (edo imperfectoaren) parekoa da: iba (habitualmente)
/ solía ir, estaba / solía estar, comía / solía comer …

Txikitan 16 Gasteizko HEO

MINTZAMENA A ikaslea
3 B
1 Deskribatu nor den pertsona bakoitza (Bego, Iñaki, Imanol, Kepa eta Koldo)
erlatibozko esaldiak erabilita. Adibidez: eskuetan kafe kikara daukana … da.

a Begiratu zure irudiari.

Gero, deskribatu B
ikasleari zuk dituzun
pertsonak berak
izenak idazteko.

b Entzun B ikaslearen
deskribapena. Idatzi
pertsonen izenak. Ez
begiratu bere irudiari.
Galdetu B ikasleari irudiko
pertsonei buruz.

c Orain konprobatu zuk idatzi

dituzun izenak orijinalarekin.

2 ENTZUMENA

Pitoi sugea A ikaslea

a Entzun B ikasleak kontatzen dizkizun galderak eta erantzunak.

b Berria entzun bitartean, erantzun galderei. Gero, B ikaslearekin elkartu

eta kontatu zuk dituzun galderak eta idatzi dituzun erantzunak.

1. Non gertatu da berria?

2. Non aurkitu zuten sugea?

3. Zein suge-mota zen?

4. Hasieran zer pentsatu zuen emakumeak?

5. Zer egin zuen emakumeak sugea zela ikusi zuenean?

6. Zer egin zuen mosso d’esquadra batek?

7. Nora eraman zuten animalia?

Txikitan 17 Gasteizko HEO

MINTZAMENA B ikaslea
3 B
1 Deskribatu nor den pertsona bakoitza (Isabel, Xabier, Patxi, Josu eta Ines)
erlatibozko esaldiak erabilita. Adibidez: besaulkian eserita dagoena … da.

a Entzun A ikaslearen
deskribapena. Idatzi
pertsonen izenak. Ez
begiratu bere irudiari.
Galdetu A ikasleari irudiko
pertsonei buruz.

b Begiratu zure irudiari.

Gero, deskribatu A
ikasleari zuk dituzun
pertsonak berak izenak
idazteko.

c Orain konprobatu zuk idatzi

dituzun izenak orijinalarekin.

2 ENTZUMENA

Pitoi sugea B ikaslea

a Berria entzun bitartean, erantzun galderei. Gero, A ikaslearekin elkartu

eta kontatu zuk dituzun galderak eta idatzi dituzun erantzunak.

b Entzun A ikasleak kontatzen dizkizun galderak eta erantzunak.

1. Zer aurkitu zuten?

2. Nork aurkitu zuen?

3. Zer ordutan aurkitu zuen?

4. Zein neurritakoa zen sugea?

5. Nor joan zen emakumearen etxera?

6. Zer egin zuen sugearekin?

7. Nondik zetorren sugea?

Txikitan 18 Gasteizko HEO