Nəhcül-Bəlağə 2

"NHCL BLA"
mam li leyhis-salamn xtb, mktb ! hikmtli

klamla"
(trcm v rh, 2 cildd)
II CLD
#$%layan&
Seyyid Rzi
'"h(i&
Aytullah Feyzul-slam
#")m(il"&
Aabala Mehdiyev
Drdan Crli
!tibar "uliyev
*e+akt$la"&
xtisas "e+akt$"&
#$%%tl-islam vl-mslimin
#a%& Adil M$vlayi
+bi "e+akt$"&
A'ademi' #a%& ('ir )biyev
#exniki "e+akt$"&
Rau *rim+v

,
NHCL-
BLA
mam li leyhis-salamn xtb,
mktb ! hikmtli klamla"
(trcm v rh, 2 cildd)
,, CL-
.ey/l-slamn ,0 hissy ya/+1
m2++im&
3
4
564 7
8
9: ;
4
<6
=
7
8
9: >4 : 3
4
?
=
@
4
A
4
:BCC@
=
D
E
;= F4 GH9
E
IE J
E
K
E
L
E
M4 7
4
N
=
O
P
;= F4 GH<
E
QE 9
=
D
E
L
E
R4 ?4 S
=
T
E
;= F4 GHK
E
7
8
UE GF VWUE >
X
4 4 YP<
=
Z
E
9
=
D
E
L
E
[4GCCZ9
=
\
=
4
: ;E CCF4 GH]
E
H
8
^
E
L
E
M4 Y4564 B
=
_
E
VK4 R
P
9
E
`
4
ab
=
\
=
4
: ;E F4 R4 5
=
W
E
UE GH9
8
[E L
E
R4 J45
8
@
4
B@
P
7
P
@
4
3
4
W
=
c4 9
=
:
7
4
CC5H4<
P
9
=
: d
4
:7CC?
e
9: 7
4
fg4CCH
8
9: 7
4
5CCh4 ]
E
9
=
: R4 94BCCi
P
j
E
L
E
M4 Y4]
=
UE VWUE k
P
BWl
8
9: L
E
M4 7
4
F
=
D
E
VK4 m4 h
8
9:
;E 5]
4
5
e
n
8
9: o4 <
8
p4q
= E
: R4 94: L
E
Yr<
8
Z
E
F
P
;E 5W4i
E
7
=
<
P
9
=
: L
E
s
4
G5]
4
T
=
q
= E
: Y45
e
i
E
-
L
E
;E CC594L
8
q
= E
: ;E CCF4 3
=
QP pE:YCCU= D
E
m
=
CCW4t= D
E
L
E
3
=
QP J
E
c
E
5CCO4 7
=
CCl
P
T
=
: L
E
3
=
CCQP ^
E
7
E
K
E
u
=
CCv
e
UE 3
8
CCQ
w
W9:
;E 5<4 9
E
Gc9
=
: A
8
j
E
;E 5F4 : ;E f7
4
b4 x
=
:
*im di..t v d/n% il 0)h%l-(la1ni mtali
ets2 bdi sadt y+l ta3ar- *im +na ml ets2 Allah v
4eymbrin raz&l&&n& ld edr v +nun nti%sind dnya
hyat&nda ba/& u%a v .lbi diri2 .br v .iyamtd rahat2
Cnntd is 'am alan +lar- (u m.dds 'itab2
b/riyytin hidayt5i v bld5isi +lan slam elm v
hi'mtlrinin 6lassidir v +2 sadt v 6+/b6tliy
5atma. 5n %ahil%sin tssbdn l 5'n v bu 'itab&
$zn $rn' edn 'si m.sdin 5atd&r&r- 7n'i +nda
nadanl&.lar zrindn 3rd 8$trlb2 h.i.tlr a/'ar
edilib v +6u%u bu srd hr bir hadisdn 6brdar +lur-
(una 8$r d +nunla tan&/ +lan v +na ml edn 's

9
az&nl&. y+luna .dm .+ymaz v avara v sr8rdan
.almaz- :nun bir slini di..tl mtali edn insal& 's
bizim s$zmzn dz8nlyn v d+ruluuna inanar-
Allaha /'r edirm 'i2 uzun illrdn bri +nun mziyyt v
6susiyytlri il tan&/ +lub btn m%lis v y&&n%a.larda
ham&n& ;mirl-m$minin leyhis-salam&n 'lam v
mllrini ara/d&r&b +nlara tabe +lma& t$vsiy edn mni
rb dilini bilmynlr 5n tr%m v /rh etmy
mv. edib- ndi d$rdn% hissnin tr%m v /rhin
ba/lay&r v .adir Allahdan istyirm 'i2 bu v s+nra'& i'i
hissni ba/a 5atd&rmaa mni mv. etsin-
;E 5<4 6:
e
79: 3
E
6
E
j
=
D
E
Gf m
E
J4<
E
6
=
7
E
@
4
VH4<
=
6
E
j
=
:L
E
m
E
y4 W
=
b
E
o4 WzE?
=
F
E
;= UE m
E
J4W
E
zE?<
E
@
4
VH4H4{
=
D
E
3
8
QW
X
9:
.ani bn+& liyynn2i .ey/l-slam s|ahani
Ali-}hmm+ +--iba)~

<
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Allah-talann vsfi, Hzrt
Peymbrin mdhi, nsiht, tqva v rhiz!arlq barsind!i"
6tblrindndir-
#md + Allaha layi.dir 'i2 sltntinin ni/anlrindn v
b$y'lynn zmtindn .drt v ba%ar&&n&n
heyranl&.lar&n& a/'ar etdi2 8$zlri mat v heyran .+ydu v
insanlar&n zehnlrindn 'e5n i'irlri =z sitinin
h.i.tlrinin dr'indn sa6lad&- (Al sahiblri #n$n
yaratdqlarnn mqabilind mat-mttl qalblar v %nlarn allar
#n$n hqiqtlrini dr! etm!dn acizdirlr&" >hadt - iman2 inam2
niyyt sal&& v itat zndn +lan bir /hadt - verirm 'i2
Allahdan ba/.a bir tanr& y+6dur- ('$ hadtd qlbiml dilim
birdir v %nda tqlid v riya y%(d$r&" >hadt verirm 'i2
Mhmmd :nun bndsi v el5isidir- :nu + va6t 8$ndrdi
'i2 .urtulu/ ni/anlri v dinin a/'ar y+llar& aradan 8etmi/2
viran +lmu/du (insanlar zlalt v aznlqda addmlayr, nfsi
ist!lrin ar(asnca )edirdilr"- (el +lan halda2 +2 ha..& a/'ar
etdi2 6al.a nsiht verdi2 (danq v davranda" dzl' v
d+rulua hidayt etdi v m$t?dil y+lu tutma& mr etdi-
Allah +na v +nun ;hli-(eytin salam 8$ndrsin-
!y Allah&n bndlri@ (ilin 'i2 Allah sizi b+/ yer
yaratmay&b2 (heyvanlar !imi" $zba/&na bura6may&b (bl! sizin
*n vzif v h+!mlr myynldirib !i, hr birini +z va(tnda yerin
yetirsiniz"2 siz verdiyi nemt v b6/i/lrin mi.dar&n& bilir
v mrhmt v ltn say&b (!i, sizin !r etmyinizi v
na!rlynz snasn"- (el is zr v .lbni (dmn
qalib )lmyi" v ha%tin rva +lmas&n& :ndan dilyin2 $z
istyinizi :ndan istyin v ta v b6/i/i :nda a6tar&n 'i2
sizinl :nun aras&nda as&l& 3rd v bal& .a3& y+6dur- :2
hr yerd v hr bir va6t v zamanda haz&rd&r v hr bir
insan v %inl birli'ddir- ;ta v b6/i/ :nu (%n$n nemtlrini"
azaltm&r v (%nlarda" n$.san yaratm&rA :ndan istyn :nun
nemtini s+na 5atd&rm&rA arzulayan :nun 6zinlrinin

B
s+nuna 5atm&rA he5 's :nu di8rindn sa6lam&rA bir ss :nu
$zn m/ul edr' :nun di8r ssi e/itmsin mane
+lmurA
,
(nemt" ba&/lama. :na (eyni zamanda di)r nemti"
almaa mane +lmurA .zb etm' :na rhm etmy mane
+lmurA mehribanl&. :nu zab etm'dn sa6lam&rA 8$z
8$rnmzli' :nun a/'ar +lmas&na mane deyil v a/'ar
+lma. :nu 8$z 8$rnmzli'dn ay&rm&r-
9
#m ya6&nd&r2
hm uza.2 hm yu6ar&dad&r2 hm d a/a&da2 hm a/'ard&r2
hm 8izli v hm 8izlindir2 hm d a/'ar- Czaland&r&b2
amma %zalanmay&b- (Hamnn hesabn # edir& Amma he* !sin
#n$n hesabn aarmaq dr!i v qdrti y%(d$r&" Carad&lm&/lar&
i'irl yaratmad& v he5 bir i/d +nlardan yard&m istmy
m$hta% deyil- (,n!i vc$d$ vacib %lan varlq acizli!dn $zaq v
a!dr&"
!y Allah bndlri@ Siz t.val& v Allaha itat'ar
+lma& t$vsiy edirm- 7n'i t.va (sahibini sadt *!n"
%il+vdur v (ilrin nizam-intizamn sa(layan" stuna bnzyir-
(el is +nun m$h'm balar&na sar&l&n v h.i.tlrindn
ya3&/&n 'i2 8$zlrin (q%r($ v vahimdn" brli .alara.
.&r3&lmad&& v tra&na nzr sala bilmdiyi2 .aranl&&n hr
yeri brdy v d+ma.lar& ya6&n +lan +n ayl&. hamil
dv srsnn sahibsiz .ald&& 8nd
<
sizi rahatl&. v
min-amanl&. m'anlar&2 8eni/ yerlr2 .+runan hasarlar v
h$rmt bslniln mnzillr 5atd&rs&n (he* bir *tinliyi v
)iriftar*l %lmayan bdi -nnt aarsn"- D Sur (.srafilin s$r$"
5al&na%a.d&r- #min va6t btn %anlar bdnlrdn 5&6a%a.
v btn dillr lal +la%a.d&r (+lm hamn bryc!"A u%a
dalar v m$h'm da/lar 3ar5alanara. da&la%a.2 +nlar&n
srt da/& 3arla. il&m 'imi 8$rn%' v +nlar&n durdu.lar&
,
,n!i bir i m$l %laraq di)r idn qalmaq qfltdn d%$r v
b$, cismin (s$siyytlrindndir&
9
,n!i #, hm a!ardr, hm )izli/ nianlri il a!ar, hqiqti is
)+zlrdn )izlindir&
<
Hamnn *tinli! v )iriftar*ln *%(l$$ndan +z nicat v q$rt$l$$
il m$l %ld$$ v n nfis mallarna )+z y$md$qlar ()n"&

E
v sa'in +ldu.lar& yerlr hamar (al*aq-hndrszF +la%a.
(abadlq v he* bir nian qalmayacaq"- (elli'l2 (hmin )n" n
/at ed%' ()nahn vf edilr! balanmasn istyn"
/at5i2 n 5tinliyi d ed%' .+hum2 n d 6eyir ver%'
zr v bhan +la%a.- (0las, tqva v rhiz!arlqdan baqa bir
snacaq y%(d$r&"
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Hzrt Peymbrin Allah
trfindn )+ndrilm zamanna t%($naraq tqva v rhiz!arla
t+vsiy etdiyi, dnyann *ir!inli!lrini a*qlad v +lm *atmamdan
ya( ilr )+rmy tviq etdiyi" 6tblrindndir-
Allah2 #zrt 4eymbri + va6t 8$ndrdi 'i2 n bir
ni/an .alm&/d& (a(rnc eymbrl % Hzrt arasnda! zaman
fasilsi insanlar haqq y%ldan $zaqladrmd"2 n 3ar&ldayan bir
i/&. (haqq rit )izlin qalmd v he* !s Allaha itat etmirdi"2 n d
ayd&n bir y+l var idi- (Ham aznlqda v nadanlqda sr)rdan
idi& 'el bir vziyytd % Hzrt briyyti hidayt edr!
bdb(tli!dn nicat verdi&" !y Allah&n bndlri@ Siz t.val&
+lma& v Allaha itat etmyi t$vsiy edirm v dnyadan
5'indirirm- 7n'i dnya '$5 etm' diyar& v .m-.ss
v drd yeridir- :nun sa'ini 8edn2 ms'unla/an&
ayr&land&r- : $z hlini br' 'l'lr 8milri dnizlrd
hr't 8tirib titrtdiyi 'imi titrdr' 5'i/my salar-
(elli'l2 srni/inlrin bzilri b+ulara. hla' +larlar-
(zilri is ni%at ta3ara. dalalar&n zrind 5abalayarlar
v 'l'lr +nlar& bir trdn di8r tr a3arara. .+r6u
v ni8aran5&l&.lara d5ar edr- (+ulan& bir daha ta3ma.
mm'n deyil- )i%at ta3an is hla' +lmaa tr 8edir-
,

!y Allah&n bndlri@ ndi 'i2 dillr a5&.2 %isimlr
salam2 bdn itat'ar2 8et-8l yeri 8eni/dir v rst
,
0las, insanlar dnyada dnizd )misi (arab %lm$ !slr
!imidirlr !i, bzilri mhv %laraq aradan )ediblr v %nlardan he* bir
(br v lamt y%(d$r& 'zilri is nfsi ist!lr d*ar %l$blar v
hla!t y%l$nda hr!t edirlr&

G
.alma.dad&r2 y+6luun tlsmsindn v $lmn 8lib
5atmas&ndan .aba. i/ 8$rn (Allaha ibadt v (alqa (idmt edin"-
:nun sizin yan&n&za 8lmsini 8er5'l/mi/ bilin v
intizar&n& 5'myin-
,

- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (+znn Peymbr ya(nlqda t!
%lmas, (ilaft daha layiq %lmas v baqasnn b$ mqama layiq
%lmamas barsind!i" 6tblrindndir-
Mhmmdin (sllllah$ leyhi v alih" .+ruyu%u +lan
(1$r2an v %n$n snnsini q%r$yan v %n$n sirlrindn (brdar"
shablrinin b$y'lri bilirlr 'i2 mn he5 va6t bir saat
bel Allah v 4eymbrin mrindn 'narda +lmam&/am
v i8idlrin .a5d&.lar& v add&mlar&n .ay&td&.lar& (he* !sd
dmnin qarsn almaq crti %lmayan" yerlrd (*tinli! v
mhariblrd" Allah&n mni ziz tutduu /%at v i8idli'l
$z %an&m& #zrt 4eymbrdn sir8mmi/m- Allah&n
4eymbri - sllllahu leyhi v alih - ba/& mnim
sinmd +lan halda %an&n& ta3/&rd& v +nun ruhu + mnim
llrim zrind +landa bdnindn ayr&ld& v mn (tbrr!
v trbt !imi" limi zm 5'dim- : #zrtin (sllllah$
leyhi v alih" .sln $z $hdm 8$trdm v ml'lr
mn '$m' etdilr- S+nra ev v +nun tra& (%rada %lanlar v
)et-)l edn ml!lr" alayara. nal .+3ard&lar- Ml'lrin
bir dstsi enir2 di8r bir dstsi is yu6ar& .al6&rd&lar-
:nlar&n + #zrt .&ld&.lar& namaz&n ssi2 +nu .brin
.+yana 'imi .ula&mdan 8etmirdi- (el +lan halda2 'im +
#zrt hyat v $lmnd mndn daha ya6&n v
layi.dirH@ (3im layiq v ya(n %lmaq iddias ets yalan deyib v
+zn nahaq yer %n$n (lif v caniini hesab edib&" I$za5&.l&.
v bsirtl (!! v trddd etmdn" tlsin- Ir' d/mnl
,
4lmn sizi haqlayaca qti %ld$$ *n %n$ )lmi bilin& Amma
intizar *!n adam !imi )+z y%lda %l$b be!ar %t$rmayn&

J
mharibd sizin niyytlriniz dz +lsun (nifaq v i!izll!
%lmadan +z haqq imamnza tabe %lasnz"- :ndan ba/.a bir tanr&
+lmayan Allaha and +lsun 'i2 mn ha.. y+ldayam (s+z v
mllrim eyni il Allah v Peymbrin b$y$rd$qlardr"- (izim
d/mnlrimiz is batil sr/'nli'lrddirlr (is ilr mr
edn nfs v eytana tabedirlr"- !/itdi'lrinizi deyirm K!i,
haqq batildn se*sinizF v Allahdan (siz )iriftar %lm$" $zm
5n v siz (!e*mi mllriniz *n" ba&/lanma istyirm (!i,
bir d aznlq y%l$na qdm basmayasnz v haqq imama tabe
%lasnz"-
-) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Allahn elminin varlqlar hat
etmsi, tqva v rhiz!arla tviq, mqdds .slam dininin vsfi,
Hzrt Peymbrin Allah trfindn )+ndrildiyi zaman v 1$2rani-
3rimin mdhi barsind!i" 6tblrindndir-
Allah2 +tlayan heyvanlar&n 5$llrd'i ss v nalsindn2
bndlrin 8izlind'i 8nahlar&ndan2 bal&.lar&n b$y'
dnizlrd'i 8et-8llrindn v suyun br' 'l'lr vasitsi
il dalalanara. bir-birin dymsindn 6brdard&r-
>hadt verirm 'i2 Mhmmd Allah&n se5ilmi/i2 vhy
(h+!m" 8tirni v :nun rhmt v mehribanl&. el5isidir-
Allah-talaya hmddn v #zrt Mustaan&n mdhindn
s+nra2 sizi 3rhiz'arl&a v yarad&l&/&n&z&n ba/lan&%& :ndan
+lan2 .ay&d&/ v d$n/ yeriniz :na tr +la%a.2 ehtiya% v
ist'lrinizin hyata 'e5msi :ndan as&l& +lan2 arzu v
dilyinizin s+nu +lan2 d+ru y+lunuz :na tr +lan v
3nah v s&&na%a&n&z : +lan Allahdan .+r6maa t$vsiy
edirm- 7n'i t.va v Allahdan .+r6ma. r'lrinizin
drdlrinin drman&2 .lblrinizin '+rluunun 8$rmsi2
%isimlrinizin 6stliyinin /as&2 sinlrinizin sad&n&n
dzlmsi2 nslrinizin 5ir'inin tmizlnmsi2 8$zlrinizin
$rt'lrinin ayd&nl&&2 .lblrinizin .+r6usunun min-
amanl&& v (nadanlq" zlmtlrinizin .aranl&.lar&n&n
nurudur- (una 8$r d Allaha itat v tabe5iliyi (bdn

L
yamayan" st 3altar& deyil2 alt '$ynyi 'imi $z adtiniz
edin- D (htta %n$" '$ynyin alt&nda bdninizin da6ili bir
hisssi edin2 ndam&n&zda 8izldin +nu- (0las, el bir i
)+rn !i, sizin btn bdn zvlriniz Allaha itat!ar v tabe %ls$n&"
/lrinizd :nu ha'im bilin (btn ilrd Allahn mr v
qadaalarna tabe %l$n" v (%n$ qiyamt" da6il +la%a&n&z zaman
5n 5e/m2 istyinizi alma. vasitsi2 (*tin hadislrdn"
.+r6u 8nnz 5n .al6an2 .birlriniz aras&nda'&
5&ra.lar2 .+r6u v vahimnizin uzunluunda nsiyyt
y+lda/& v 'drli yerlrinizin yn8lly tyin edin- 7n'i
Allaha itat v tabe5ili' z tutan thl'li (v mhv sbb
%lan" yerlrdn2 .ar/&ya 5&6mas& 8$zlniln .+r6ulardan v
()nah!arlar *n" yand&r&lm&/ +dun istiliyindn .+ruyu%udur-
(una 8$r d 'im t.va v 3rhiz'arl&& $z 3e/si ets2
5tinli'lr +na ya6&nla/andan v z tutandan s+nra +ndan
uza.la/arA i/lr a%&l&.dan s+nra +nun 5n /irinl/rA
dalalar (fitn-fsad" ard&%&l 8ldi'dn s+nra +ndan uza.la/ar2
5tinli'lr in%idr' ziyyt sald&.dan s+nra +na asanla/arA
lt v ehsan (Allahn ltf v mrhmti" .htli'dn s+nra +na
5+6alarA rhmt v mrhmt uza.la/d&.dan s+nra +na z
tutarA nemtlr azalandan s+nra +na artar v br't az
ya&/dan s+nra yaan d+lu ya&/ 'imi +na 5atar- (el is
=znn (1$r2ani-3rimd!i" $ydlri il sizi bhrlndirmi/2
(eymbrlr vasitsi il" siz =z h$'mlri il nsiht vermi/
v nemt vermsi il siz minnt .+ymu/ Allahdan .+r6un-
(una 8$r d :na ibadt v bndli' 5n $z nslrinizi
ram edin v :na itat ha..&n& yerin yetirin (mr etdi!lrini
yerin yetirr! qadaan etdi!lrindn *!inib $zaq %l$n"-
(5qva v itatin vsfindn" s+nra (bilin"2 bu slam Allah&n
dinidir 'i2 K: +ndan ba/.as&n& bynmir vF +nu =z K=zn
tan&td&rma.F 5n se5ib2 =z .ay&s& il bslyib2 +nun tblii
5n yaratd&.lar&n&n n ya6/&s&n& (Hzrt Peymbri-sllllah$
leyhi v alih-" se5ib v +nun stunlar&n& (qan$n v h+!mlrini"
=z mhbbti zrind .urub- ('$na )+r d Allah sevn !s
.slamn h+!mlrin tabedir&" :nun izzti il (baqa" dinlri 6ar v

M
h.ir (ns(" edibA +nun b$y'ly il milltlri %&l&zla/d&r&bA
+nun .lbsi il d/mnlri .dir-.iymtsiz v 'i5i' edibA
+nun '$myi il m6alilri mlub edibA +nun stunu (sas
!+! v qan$nlar" il az&nl&. (nadrst qidlr" dir'lrini viran
edibA te/nlri (elm v maarif s$s$zlarn" +nun h+vuzlar&ndan
d+ydurubA +nun su da/&yanlar& (imamlar leyhim$s-salam"
vasitsi il h+vuzlar& d+ldurub (1$r2ani-3rimin aylrinin
tfsir, y%z$m v h+!mlrinin yerlrini byan edib"- S+nra +nu el
(m+h!m v qvvtli" edib 'i2 dstyi ayr&lan v zn%irlri
a5&lan deyil- Nmli viran2 stunlar& 6arab +lmaz- :nun
aa%& yerindn 5&6ar&lmaya%a.d&r- :nun mddtinin s+nu
y+6dur (qiyamt !imi brqrar %lacaq v %n$ ns( etm! *n
eymbr )+ndrilmyc!dir"- #$'mlri '$hnlmy%' v
buda.lar& s&nd&r&lmaya%a.- (He* va(t hanssa bir alim, elmi
saslarla %n$n h+!mlrindn hans birinins dzlyn in!ar ed
bilmz&" C+llar& daralmaya%a.2 asanl&.lar& 5tinl/my%'2
al&& .ara2 dzly yri2 5ubuu yilmi/2 8eni/ y+lu
.umlu.2 5&ra.lar& s$ndrlm/ v /irinliyi a%&l&.
+lmaya%a.- (una 8$r d slam2 Allah&n +nun tmlini
ha.da yerl/dirdiyi (batil v yriliyin ilmdiyi" v $zln
m$h'm etdiyi stunlard&r- :2 ar6lar& su il d+lu +lan
5e/mlr2 i/&.lar& 3arla. +lan 5&ra.lar2 8ednlrin2 vasitsi
il y+l a6tard&.lar& ni/anlr2
,
vasitlri il y+llar ta3&lan
lamtlr v da6il +lanlar&n +nlarla d+ydu.lar& (tabe %lanlarn
dnya v a(irtd (%b(t %ld$qlar" bula.d&r- Allah raz&l&&n&n
s+nunu2 h$'mlrinin n stnn2 itat v bnd5iliyinin n
y'syini +nda .+yub- (una 8$r d Allah yan&nda bu
dinin tmli m$h'm2 binas& u%a2 dlili a/'ar2 i/&& 3arla.2
sltnti ziz v ni/anlri u%ad&r- :nu y+6 etm' mm'n
deyil- (He* !sd %n$ mhv etm! v ya %na tn v$rmaq qdrti
y%(d$r&" (el is +nu m$htrm v b$y' tutara. +na tabe
+lun- :nun ha..&n& da edin (mrlrini yerin yetirr! qadaan
,
6%l )edn sfr adam *+ll!d y%l$ nianlrl tad !imi %n$n da
dlil v sb$tlar vardr !i, alimlr %nlara saslanaraq dlil )tirir,
fi!irlrini saslandrrlar&

,O
etdi!lrinin trafna bel frlanmayn"- :nu $z yerin .+yun
(h+!mlrindn he* birini dyidirmyin !i, dnyada ziyan )+rr,
a(irtd is zaba d*ar %larsnz"-
(.slam dininin raft v b+y!lynn byandan" s+nra (bil !i,"
eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah (%n$n
tblii *n" Mhmmdi (sllllah$ leyhi v alih" ha.. +lara.
8$ndrdi2 + zaman 'i2 (*a(nama, )iriftar*lq v nahaq qan
t+!lmsinin *%(l$$ndan" dnyan&n bitmsi (hr bir milltin
dnyasnn s%n$, fsad nticsind" ya6&nla/m&/d&2 (%nlarn,
+lmlri vasitsi il" a6irt i/indn 6brdar +lmalar& (%nlara" z
tutmu/du2 +nun /adl&. v sevin%i 3arlad&.dan s+nra
.aranl&.la/m&/d&2 $z hlini (*tinli!lr d*ar etmidi v *( y%l$
taa bilmirdilr"2 +nun yata& narahatla/m&/d& v %il+vu .atilin
lin verilmi/di- (u2 mddtin s+na 5atd&&2 (viranlq"
lamtlrin(in" ya6&nla/d&&2 halinin ldn 8etdiyi2 hal.an&n
s&nd&&2 'ndirin .&r&ld&&2 ni/anlrin '$hnldiyi v mhv
+lduu2 eyblrin a/'ar +lduu v +nun uzun mddtinin
.&sald&& zamanda idi-
,
!yb v n$.san sitlrdn uza. v
3a' +lan Allah + #zrti =z 3eymbrliyinin tbliat5&s&2
mmtin 'ramtlili' amili2 zman hlinin bahar& (sevinci"2
'$m'5ilrin ba/ u%al&& v yard&m5&lar&n&n izzti etdi-
S+nra +na "ur?an& nazil etdi- "ur?an2 nuru azalmayan 5&ra.2
i/&& s$nmyn m/l2 dibi bilinmyn dniz2 8edr'n
az&nl&a a3armayan y+l2 nuru t'nmyn 3arla. /a2
dlili azalmayan ay&ran (haqq batildn ayran"2 tmli viran
+lmayan bina2 (hlinin" 6stli'lrind .+r6u +lmayan /a
(*n!i %, cismi v r$hi %lmasndan asl %lmayaraq qarya *(a bilc!
btn (stli!lr fadr"2 yard&m5&lar& mlub +lmayan /r
v izzt2 '$m'5ilri bas&lmayan ha.d&r- (una 8$r d
"ur?an iman&n m?dni v +nun mr'zidirA dalt balar&
v +nun h+vuzlar&d&rA elmin 5e/mlri v +nun dnizlridirA
,
0las, Allah Hzrt Peymbri dnyann hr yerini nadanlq v
aznlq brdy bir zamanda )+ndrdi v % Hzrt az bir mddtd
insanlar hidayt v q$rt$l$$n sas y%l$ il, elc d ilahi elm v
maarifl tan etdi&

,,
slam&n binas&n&n da/lar& v +nun stunlar&d&rA ha..&n
shralar& v +nun hamar 5$llridir- :2 el bir dnizdir 'i2 su
da/&yanlar +nu b+/altmazlarA el bir bula.d&r 'i2 su 5'nlr
+nun suyunu azaltmazlarA el bir 5e/mdir 'i2 da6il +lanlar
+nu s'iltmzlr (alimlr %n$n btn sirrini dr! ed
bilmyc!lr"2 el mnzillrdir 'i2 msairlr +nlar&n y+lunu
itirmzlrA el ni/anlrdir 'i2 y+l 8ednlr +nlar& nzrdn
.a5&rmazlarA el t3lrdir 'i2 z tutanlar +nlardan a/a
bilmzlr- Allah +nu alimlrin susuzlu.lar&n&n yat&r&%&s&2
m%thidlrin .lblrinin bahar&2 ya6/&lar&n y+llar&n&n
m.sd v s+nu2 s+nras&nda ar& .almayan drman2 +nunla
zlmt +lmayan nur2 tuta%a. yeri m$h'm +lan i32 hndr
.alas& m$h'm +lan s&&na%a.2 +nu sevnin izzt v ba/
u%al&&2 +na da6il +lan&n slh v min-amanl&&2 tabe +lan&n
hidayt v .urtulu/u2 +nu $zn nisbt vernin zr2 +na
saslanara. dan&/an&n dlili2 +nun vasitsi il d/mnl
mbahis ednin /ahidi2 +nu dlil 8tirnin .lbsi2 +na
ml ednin .+ruyu%usu2 +nu i/ldnin iti miniyi2 ni/an
a6taran&n ni/ansi2 ba/a tutan&n .al6an&2 yad&nda sa6layan&n
elmi2 n.l ednin 6bri2 ((alq arasnda" h$'m vernin h$'m
edib (*n!i 1$r2an hr bir i barsind haqq %lan ha!imdir v %ndan
baqa bir eyin h+!m verm! haqq y%(d$r& '$na )+r d 1$r2andan
baqasndan %lan h+!m nadrstdr"-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (namaz, z!at v manti da etm!
barsind" $z shablrin t$vsiy etdiyi 'lamlar&ndand&r-
)amaz i/in riayt edin (!i, %, m+minin me2rac, dinin st$n$
v qiyamtd bnddn s%r$$lacaq il! eydir& 7)r qb$l %lm$ %lsa,
di)r mllr d qb$l %lar& 1b$l edilmyib hesaba alnmadqda is
mllrin he* biri insana bir fayda vermz"- :nu .+ruyun (%n$n
qlnmasnn fziltli va(tndan qafil %lmayn" v +nu 5+6 yerin
yetirin- :nun vasitsi il KAllahaF ya6&nla/&n- 7n'i (1$r2ani-
3rimin 8isa s$rsinin 9:;-c aysind b$y$r$ld$$ !imi <VW
E
UE = T
E
G
E

,9
GCC_
B
P
B
=
F
8
GCC@
GJ
E
4 ;E 5H4F4 = CC$ddssir s$rsinin ?2-?;-c aylrind %ld$$
!imi <;E 5W
e
CCl
E
<
P
9
=
: ;E CCF4 m
P
CCT
E
3
=
CC9
E
:B9
P
GCC
E
7
E
y
E
CCi
E
CCK4 3
=
N
P
N
E
W
E
i
E
GF
E
=" +nlardan 0sizi
Chnnm salan ndirH1 s+ru/ular'n verdi'lri bu %avaba
'i2 0+nlar dey%'lrP (iz namaz .&lanlardan deyildi'1
(cani-dildn" .ula. asm&rs&n&zH )amaz 8nahlar& yar3a&n
(aacdan" t$'lmsi 'imi t$'r v ilmlrin (heyvanlarn
b%y$nlarndan" a5&lmas& 'imi a5&b b+/ald&r- Allah&n
4eymbri (sllllah$ leyhi v alih" namaz& insan&n .a3&s&n&n
az&nda +lan v insan&n 8n rzind be/ d i5ind 5imdiyi
su 5e/msin bnzdib- (el +lan halda2 (ml$md$r !i," hmin
/6sd he5 bir 5ir' .almaya%a.d&r- :nun ha..&n&
m$minlrdn + /6slr tan&y&blar 'i2 mal&n (dnya malnn"
zinti2 $vlad v var-d$vlt 'imi 8$z ayd&nl&& +lan /eylr
+nlar& +ndan sa6lam&r- !yb v n$.san sitlrdn 3a' v
uza. +lan Allah (1$r2ani-3rimin 8$r s$rsinin ;@-ci aysind"
buyururP 0sGCCJ
E
f
4
L
E
k4 a
E
l
8
9:
4
G
E
4
L
E
>
8
4 : 7
4
=
4 ;UE 5
=
@
E
x
E
L
E
k
j
E
Gv
E
_4 3
=
Q
4
5Q
4
W
=
_
P
x
8

G^
E
j
4
k4 G
E
8
9:1 0: 'slr 'i2 n ti%art2 n al&/-veri/ +nlar& Allah&
zi'r etm'dn2 namaz .&lma.dan v z'at verm'dn
yay&nd&rmaz-1 Allah&n 4eymbri (sllllah$ leyhi v alih"
Cnntl mQdlnmsin ba6mayara.2 $zn namaz 5n
5tinliy sal&rd& (*%( namaz qlrd"- Sbb eyb v n$.san
sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah&n (5a-ha s$rsinin 9;2-ci
aysind!i" bu buyuruu idi 'iP 0GQ5
=
W
E
UE 7
=
]
4
n
E
=
:L
E
k4 a
E
l
8
9G@
4
m
E
W
E
t= D
E
7
=
F
P
D
=
L
E
1
0;hlin Khli-beyt v mmtinF namaz .&lma& mr et v $zn
d +nun yerin yetirilmsind sbrli +l-1 (una 8$r d +
#zrt hm $z hlin namaz& mr edirdi2 hm d $zn
+nun 5tinli'lrin sbrli +lmaa m%bur edirdi-
S+nra2 z'at mslmanlar 5n namazla birli'd tan&/l&.
vasitsi edilib (%n$n da edilmsi namaz !imi Allaha ya(nlama
vasitsidir"- R'at2 +nu $z istyi2 rbt v sevin%l da edn
's 5n 'ar (v )nahlarn +rty"2 el% d +ddan
(-hnnm %d$ndan" sa6layan v .+ruyand&r- (#n$ +dyn" he5
bir 's +nun i'rind +lmamal& v +na 8$r 5+6

,<
'drlnmmlidir- 7n'i (maln fi!rind %lmaq v !drlnm!
var-d+vlt ballq sbbindndir v %na bal %lmaq Allaha
ya(nlamaa ziddir v" +nu '$nlsz verib (vzind" +ndan
stn +lan /ey Kbdi -nnt" midvar +lan 's (Allah
sevm! iddiasnda yalan* v" #zrt 4eymbrin snnsin
nadand&r-
,
:2 (yni, z!at r!siz vern (s" savab v m'aat
ld etm'd ziyana uray&b (*n!i savab v m!afat ml
mqabilind verirlr, b$ ml is Allahn razlnn !sindir" v
mld az&nd&r (*n!i )+strilr zidd davaranb"- :nun
3e/man5&l&& 5+6dur (*n!i vzifsini yerin yetirmsin
ba(mayaraq, %n$n nticsindn mhr$md$r"-
(8amaz v z!at yerin yetirdi!dn" s+nra manti da edin-
7n'i +nun hli +lmayan (%na (yant edn" 's namid
edilr- #.i.tn mant u%ald&lm&/ 8$ylr2 srilmi/
yerlr v y'sldilmi/ m$h'm dalara t.dim v t'li
edildi- :nlardan hndr2 8eni/2 u%a v b$y' bir /ey
y+6dur- ;8r bir /ey y's'li'2 ya 8eni/li' v ya
.vvtlili'2 ya6ud da .drtlili' sbbindn (% manti qb$l
etm!dn" imtina etsydi2 mtl. 8$ylr2 yerlr v dalar
imtina edr2 tslim +lmazd&- La'in (%nlarn manti qb$l
etm!dn *!inmlrinin sbbi mrdn b%y$n qa*rmaq v itatsizli!
deyil, zr(ahlq chtindn idi v" +nlar %zadan (%na (yant
etm!dn" .+r6dular v +nlardan daha zi +lan insan&n
bilmdiyi /eyi bildilr- 0:2 5+6 zal&m v nadand&r-1
9
(.mam
,
,n!i %n$n verilmsinin snnsi b$d$r !i, % i!rah v narahat*lqla
deyil, !+nl (%l$$ v sevincl verilmlidir& 8ec !i, 1$r2ani-3rimin
.nsan s$rsinin A-B-c$ aylrind b$y$r$rC <GH
5N4 ?
=
F4 R4 ]
e
6
P
VW
E
UE
E
GcE n
8
9: E B
8
4 : R4 ^
=
B
E
CC94 3
=
CCN
P
<
P
c4 n
=
T
P
G<
E
T
8
4
:7
5i4 D
E
L
E
G<
5J4f
E
L
E
= <#nlar Allah
sevdi!lri *n (mslman" y%(s$l v atasz $aa v (mri!" sir
yem! verrlr, (b$ niyytl !i," sizi ancaq Allah sev)isin )+r
yedirdiri! v sizdn he* bir m!afat v t!!r istmiri!&=
9
1$r2ani-3rimin 7hzab s$rsinin @2-ci aysind b$y$r$rC <GH
E
=
7
E
UE GT
8
4
R
P
CCT
8
4
P G?
E
T\
=
4
: GQE W
E
<
E
6
E
L
E
GQE H
=
F4 ;E y
=
S
E
O
=
D
E
L
E
GQE H
E
W
=
<4 Z
=
f
E
D
E
;E 5
=
@
E
E
K
E

4
G]
E
v
4
9
=
:L
E

4
j
=
q
= E
:L
E
4 :L
E
G<
E
?
8
9: VW
E
UE o
E
T
E
GF
E
q
= E
:
x
BQP ^
E
GF
BW
P
E
E G
E
= <'iz manti )+ylr, yer v dalara t!lif etdi!& #nlar
%n$ )+trm!dn q%r($b *!indilr& ,%( zalm v cahil %lan insan is
%n$ )+trd&= '$ mbar! aynin tfsir v izahnda deyiblr !iC
7mantdn mqsd bndlrin hr birinin istedad miqdarnda eyb v

,B
leyhis-salam b$rada namaz, z!at v mantin da edilmsinin !sin
*(maq barsind bel b$y$r$rC"
(ndlrin 8e% v 8ndz rzind etdi'lri2 eyb v
n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allaha 8izlin deyil- :2
+nlar&n n 'i5i' i/lrindn a8ah2 mllrindn 6brdard&r-
Sizin bdn zvlriniz :nun /ahidlri2 bdnlriniz .+/un
v mrin tabe +lanlar2 d/n%lriniz 8$zt5ilridir v
sizin 8izlilriniz :nun yan&nda a/'ard&r-
,

- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (>aviynin fi!irlrinin daha
d%l$n v t+!dy tdbirlrin % Hzrtin tdbirlrindn daha ya(
%lmasn )man edn !sin znninin shv %lmas barsind!i"
'lamlar&ndand&r-
Allaha and +lsun 'i2 Maviy mndn zir' deyil2 'sin2
+2 vas&zl&. v 6yant edib2 8nah v itatsizli'l
m/uldur-
9
;8r hiyl8rli' v vas&zl&. 6+/a8lmz
+lmasayd& (Allah %na zab myynldirmsydi"2 mn insanlar&n
n+qsan siftlrdn a! v $zaq %lan Allaha itat v bndli! etm!
vzifsidir& .tat v bndliyin n mhm is %n$n hli *n ilahi
(ilafti qb$l etm! v hmin mqam +z *n iddia etmm!dir&
#n$n )+ylr, yer v dalara t!lif edilmsi v %nlarn qb$l
etmmlrindn mqsd is %nlarn lyaqtlrinin %lmamasn baa
salmaqdr& .nsann tslim %laraq %n$ qb$l etmsindn mqsd %na
layiq %lana t!bbr )+strib lyaqti %lmadan %n$ +zn nisbt vern
!sdir& Dalm v nadan %lmaqdan mqsd is qzb v hvt
qvvlrinin %na ha!im %lmasdr& 7mantin mnas barsind di)r
s+zlr d deyilib v *%(l$ rvaytlr nql edilib !i, %nlarn barsind
drindn fi!irlr! dnm! lazmdr& Eem! %lar !i, mantin
tqdim v t!lif %l$nmas aysi 1$r2ani-3rimin <mtabih= aylrin
bnzyir&
,
'$na )+r d el )man etmyin !i, y%(lan )n sizin dnc, s+z
v mllrinizdn ns yaddan *(acaq v barsind s%r$-s$al
edilmyc!dir& '$ )man shvdir v %n$n nticsi bdi eman*lq
v bdb(t*ili!dir&
9
'tn ilrd hiyl v !l! ildir v hd-eymanna vfa etmir& '$na
)+r d nadanlar el bilirlr !i, b$, %n$n zir!li! v alimliyindn irli )lir&

,E
n zirn8i +lard&m- Amma (bilin !i," btn hiyl v
vas&zl&.lar 8nahd&r v hr bir 8nah itatsizli'dir-
"iyamt 8n hd-3eyman&n& 3+zmu/ hr bir 's 5n bir
bayra. v ni/an +lar v +2 +nunla tan&nar ()nah z *(araq
%n$ %da aarar"- Allaha and +lsun 'i2 mn (hmi %nlarn m!r
v hiyllrindn (brdar %ld$$m *n" .lt d/b
.illnmirm 'i2 barmd 'l' v hiyl i/ltsinlr v
5tinli' v 8iritarl&.larda a%iz .alm&r v zi d/mrm-
,

- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (nicat y%l$na tviq etdiyi, haqqa
tabe %lanlarn azlndan ni)aran %lmamaq barsind!i v is ilrdn
*!indirmyi tard" 'lamlar&ndand&r-
!y insanlar@ #idayt v ni%at y+lunda +na tabe +lanlar&n
azl&&ndan (v m(aliflrin *%(l$$ndan" .+r6ub vahimy
d/myin- 7n'i insanlar t+6luu az2 a%l&& is 5+6 +lan bir
srnin ba/&na t+3la/&blar-
9
!y insanlar@ (Fnah v itatsizliy"
raz& +lma. v (itat v bndli!dn" .zb 8lm' insanlar&
bir yer t+3lay&r (zaba hazrlayr, htta hmin mli yerin yetirn
bir nfr %lm$ %lsa belG ,n!i %, raz %lmaq v ya qzblnm!l
hmin ii )+rm !s !imidir&" Smudun (b$ qbilnin eymbri
%lm$ Hzrt Halehin" dvsini bir nr 'sib $ldrd- Allah
is +nlar&n ham&s&n& zaba d5ar etdi- :na 8$r 'i2 +nlar
dvni $ldrmy raz& +lmu/dular- (u sbbdn eyb v
n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah (1$r2ani-3rimin
Ira s$rsinin 9J@-ci aysind" buyururP 0;E 5F4 [4GT
E
:BZ
P
]
E
E
K
E
GtE L7
P
y
E
c
E
K
E
1
0Smud tayas& dvni 'sib $ldrdlr v s+nra'& shrd
,
,n!i hamdan daha )clym& Ka!in Allah v Peymbrin
)+strilrin tabe %lmaq *n #nlarn razlqlar %lmayan eydn z
d+ndrirm& '$, baqasnn nzr v dncsinin mndn stn v
)cl %lmasna dlil deyil& ,n!i %, eytana v nfsi ist!lrin tabedir&
>n is hr bir id Allah nzrd t$t$ram&
9
Enyann tezli!l fani %lacaq zint v bzyin r! balayblar v b$
balla v haqqa tabe %lmamaa )+r qiyamtd s%ns$z zab v
*tinliy d*ar %lacaqlar&

,G
(Hzrt Halehin %nlara (br verdiyi zabn nianlrini mahid edn
!imi" 3e/man +ldular-1 (elli'l2 (dvnin +ldrlmsini %nlarn
hamsna nisbt verib& ,n!i im!anlarnn %lmasna ba(mayaraq,
dvni +ldrn mane %l$b qarsn almadlar& Htta %n$n mlin
raz da %ld$lar v" zablar& bel +ldu 'i2 +nlar&n yerlri2 (zlzl
v imartlrinin" batmas& nti%sind .&zm&/ '+tan dz yerd
ss edn 'imi ss etdi-
!y insanlar@ *im dz y+l il hr't ets2 abadl&a 5atar
(v s$s$zl$qdan q$rt$lar"- *im shv v yri y+l il 8ets
(ayan dz y%ldan !nara q%ysa"2 +tsuz-susuz 5$lly d/r
(s$s$zl$qdan +lr& 0las, !im Allah v Pembrin )+strilrin
$y$n davransa, (%b(t %lar& Ieytana v is ilr mr edn nfs tabe
%lan !s is zaba d*ar %lacaq"-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n2 6an&mlar 6an&m& Fatim
leyhas-salam& t+r3aa ta3/&rar'n buyurduu n.l edilmi/
'lamlar&ndand&r- :2 san'i Allah&n 4eymbri (sllllah$
leyhi v alih" il2 + #zrtin mzar& m.abilind dayan&b sir
dan&/&rd&P
Salam +lsun sn2 ey Allah&n 4eymbri2 mndn v
snin 'nar&na enmi/ ('qi qbristanlnda, ya evind, ya da
Hzrt Peymbrin hrmind dfn edilmi" v sn tez .+vu/mu/
.&z&ndan@ (Alimlrin mh$r nzrin sasn, Hzrt Latim
atasndan s%nra dnyada yetmi be )n yaayb&" !y Allah&n
4eymbri@ Mnim snin se5ilmi/in (%n$n ayrlna"
sbrim azald& v +na (%n$n )etmsin" 8$r ta.t v 8%m
ldn 5&6d&- Amma mnim 5n2 sndn ayr&lma& v snin
msibt v .minin 5tinliyini 8$rd'dn s+nra sbrliliyin
yeri var-
,
#albu'i snin ba/&n& .birinin lhdin (*$($r$na"
mn .+ydum v ruhun bdnindn mnim b+ynumla sinm
,
Latim leyhas-salamdan ayrlmaq msibtinin ar v b+y!
%lmasna ba(mayaraq, b$, sndn ayrlmaq msibtindn *tin deyil&
Hmin msibt sbr etdiyim *n b$ msibt d sbr edcym&

,J
aras&nda 5&6d&- ('$ qdr mhbbt v ballqla nlr *!diyim
ml$md$r& Amma yen sbr v d+zmlly yer var& ,n!i" 0(iz
Allah&n&. v :na tr .ay&da%a&.-1
,
#.i.tn mant
(Latim leyhas-salam" 8eri .aytar&ld& v 8ir+v thvil al&nd&-
Amma (b$ msibtd" bundan s+nra hmi/ .m-.ssd
+la%a. v Allah mnim 5n snin ms'unla/d&&n diyar&
se5n (mni sn birldirn" 'imi 8e%m +ya.l&.la 'e5%'-
7+6 tezli'l .&z&n sn2 mmtinin + mzluma zlm
etm'd birl/mlrindn (%n$n haqqn tanmamalarndan,
qabrasn sndrmalarndan, btnind!i $a salmalarndan v
Ldyini qsb etmlrindn" 6br ver%'- (una 8$r d +ndan
ba/ vernlrin ham&s&n& s+ru/ v biziml ne% rtar
etmlrini 6br al- :nlar biz bu .dr zlm etdilr2
halbu'i snin 8etmyindn bir (% qdr d *%(" mddt
'e5mmi/di v snin 6atirlrin unudulmam&/2 itmmi/di-
Sizin hr i'iniz salam +lsun2 .zblnmi/2 in%imi/ v .lbi
s&6&lm&/ /6sin deyil2 (mhbbt v sev)i il" vidala/an&n
salam&@ (una 8$r d 8etsm2 bu2 mhbbtin
+lmamas&ndan deyil- #m5inin 8r .alsam2 bu2 Allah&n
sbrlilr vd etdi'lrin .ar/& 3is 8manda +lma.dan
deyil- (Hizin yannzdan )edirm& Amma hr yerd sizi
(atrlayacaam&"
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (dnyaya r! balamamaq v itat
v bndliy hvslndirm! barsind!i" 'lamlar&ndand&r-
!y insanlar@ #.i.tn dnya 'e5id evi2 a6irt is
.alma. yeridir- (una 8$r d 'e5id yerindn .rar tutula%a.
yeriniz 5n Kazu.F 8$trn- (8 qdr !i, dnyadasnz, a(irtd
(%b(t %lmanz *n Allaha ibadt v (alqa (idmt edin&" Sizin
sirlrinizi bilnin yan&nda 3rdlrinizi tam 8$trmyin
,
'izim canlarmz #n$n i(tiyarndadr v b$ dnya qalmaq yeri deyil&
'$na )+r d hammz snin yanna )lcyi! v ml y!n %rada
a*acaq&

,L
(Allaha itatsizli! etmyin"- (dnlriniz dnyadan
5&6ar&lmam&/dan2 .lblrinizi +ndan 5&6ard&n- (4lm
asanlqla qarlamaq *n dnyaya r! balayaraq v$r$n %lmayn&
,n!i" siz dnyada s&na. .ar/&s&ndas&n&z v +ndan ba/.as&
(a(irt" 5n yarad&lm&s&n&z- (iri $ln zaman (dnyarst"
insanlar deyirlrP (>al-d+vltdn" yerd n .+yduH Ml'lr
is deyirlr 'iP "ar/&ya (ibadt v bndli!dn" n 8$ndrdiH
Allah atalar&n&z& ba&/las&n@ (ir hissni (mallarnzn bir
hisssini" .ar/&ya 8$ndrin (Allahn )+strii sasnda aylayn" 'i2
sizin 6eyriniz +ndad&r- #am&s&n& yerd .+ymay&n 'i2 sizin
ziyan&n&zad&r (b$n$n *%(l$ *tinli!lri vardr"-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (a(irt sfri *n az$q tdar!
)+rmy hvslndirdiyi" 'lamlar&ndand&r 'i2 $z shablrin
(ia namazndan s%nra" +nunla $yd-nsiht verrdiP
Allah sizi ba&/las&n@ Sr (a(irt sfrinin" t%hizatlar&n&
haz&r edin- 7n'i aran&zda '$5 etm' 5a&r&/& u%al&b-
,
Dnyada .alma& az san&n (%na r! balamayn" v liniz
5atan layi.li azu. (itat v bndli!" il (Allaha trf" .ay&d&n-
7n'i sizin .ar/&n&zda 'l-'$tr 'e5id v d$n8lr2
.+r6un% v dh/tli mnzillr vard&r (+lmn *tinli!lri, qbr
v 'rz( alminin )iriftar*lqlar v qiyamt )nnn s%r$-s$al
mntqlri qarnzdadr" 'i2 +nlara da6il +lma. v +nlarda
dayanma. m%buriyytindsiniz- (ilin 'i2 $lmn 8$zu%u
ba6&/lar& siz trdir v san'i +nun siz bat&rd&&
%ayna.lar&nda sirsiniz (%ndan q$rt$la bilmzsiniz"- 7ir'in2 5+6
5tin v a&r i/lr sizi +ndan 8izldib- (una 8$r d
dnyaya bal&l&.lar& (+znzdn" uza.la/d&r&n v $znz
3rhiz'arl&. azu.si il 8%lndirin-
9
(Heyyid Mzi deyirC"
,
Allah 1$r2ani-3rimin 8isa s$rsinin @A-ci aysind b$y$r$rC <G<
E
H
E
f
=
D
E
kr YE5
8
h
E
F
w
d
r
L7
P
@
P
K4 3
=
J
P
H
P
B
=
9
E
L
E
P B
=
<
E
9
=
: 3
P
N
w
j
4
Y=f
P
:
=
BT
P
BN
P
_
E
= <Harada %l$rs$n$z %l$n, htta
$ca v m+h!m qalalar i*risind %lsanz bel, +lm sizi haqlayacaq&=

,M
(undan .aba. (A?-c (tbd" bu 'lam&n bzilri bu
rvaytdn r.li bir rvaytd 'e5di-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n Nlh il Rbeyr +nunla
6ilatd bey?t edib +nlarla mslhtl/myi tr' etmsi v
i/lrd +nlardan '$m' istmmsindn /i'aytlndi'dn
s+nra2 +nlara buyurduu 'lamlar&ndand&r-
#.i.tn siz azdan (mslhtlmm!dn v siz b+y!
)+rnn meyl v ist!lriniz $y$n davranmamaqdan" naraz& idiniz
v 5+6u ar6aya atd&n&z-
,
Mn deyin 8$rm2 sizin nd
ha..&n&z +lub v mn +nu sizdn sir8mi/mH Ca6ud
(mslmanlarn beytlmalndan" hans& 3ay& $zm 8$trb siz
vermmi/mH Ca6ud hans& ha.. v i6tilal& msl +lub 'i2
mslmanlardan biri +nu mnim yan&ma 8tirib v mn
+nda (%n$n h+!mn byan etm!d" a%iz .alm&/am v ya +nu
bilmyib h$'mnd shv etmi/mH (# adam mslhtlr !i,
iin y%l$n$ bilmir/ !+myi % adam istyr !i, aciz qalr&"
Allaha and +lsun 'i2 mn 6ilati istmirdim2
ha'imiyyt meylim y+6 idi- Amma siz mni dvt edr'
+na m%bur etdiniz- Silat mn 5atandan s+nra is mn
Allah&n 'itab&na (1$r2ani-3rim" v bizim 5n (%nda"
myynl/dirdiyi v +nun sas&nda h$'m 5&6arma&m&z&
mr etdiyi 8$stri/lr nzr salara. tabe +ldum- #m5inin
4eymbrin (sllllah$ leyhi v alih" .+yduu snny ba6&b
(%n$n" ar6as&n%a 8etdim- (u bard sizin v sizdn
ba/.as&n&n nzr v i'irlrin m$hta% deyildim v el bir
h$'m .ar/&ya 5&6may&b 'i2 +nu bilmyib sizinl v di8r
mslman .arda/larla mslhtl/m a3ar&m- ;8r bel
+lsayd& (h+!mlrdn hanssa birini bilmsydim" sizdn v
9
Nar-d+vlt, +vlad v dnya malnn mhbbtini qlbinizdn q%v$b
*(arn, zahidli! v rhiz!arl +z eniz edin&
,
Allahn vacibi haqlara riayt etm! v mn tabe %lmaqla ld etmli
%ld$$n$z razlq v adlna )+z y$md$n$z&

9O
ba/.alar&ndan z 5evirmzdim (mslhtlm aarardm"-
(eytlmal&n b$l/drlmsind brabr v ye'san
davranma&m&n (sizi di)r mslmanlarla brabr bilib he* !si
di)rindn stn t$tmamamn" sbbi barsind dedi'lriniz
8ldi'd is (bilin !i"P Mn bu msld d $z nzrim v
nsi ist'lrl h$'m 5&6armam&/am- Allah&n
4eymbrinin (sllllah$ leyhi v alih" 8tirr' br.rar
etdiyi h$'mlr hm mnim2 hm d sizin linizddir (%nlar
dyidirm!, vz etm! %lmaz"- Allah&n2 b$l/drlmsi v
myynl/dirilmsi barsind 8$stri/ verdiyi v
barsind h$'m imzalad&& /eyd d siz ehtiya%&m y+6 idi-
(una 8$r d Allaha and +lsun 'i2 mnim yan&mda sizin v
sizdn .eyrisinin mndn /i'aytlnr' mzmmt
etmyiniz 5n he5 bir ha..&n&z y+6dur- Allah bizim v
sizin .lblrinizi ha..a y$nltsin (!i, s+z v mld #n$n
razln ld ed!" v hm biz2 hm d siz sbr ta etsin (!i,
dnya v %n$n malna )+r #n$n )+strilrin zidd davranmayaq"-

mam leyhis-salam s$n"a bel by"+&
Allah ha..& 8$rb +na '$m' edni (%na qar bir s+z
danmayb bir addm atmayan" v ya 8$rdy zlmn .ar/&s&n&
al&b zal&ma .ar/& mzluma yard&m5& +lan& ba&/las&n@

9,
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n Sieyn mharibsi 8nlrind
shablrindn bir dstnin >am .+/ununu s$ymsini
e/idr'n buyurduu 'lamlar&ndand&r-
Mn sizin (Iam halisin qar" s$y/ s$ymyinizi
bynmirm-
,
(H%nra .mam leyhis-salam b$y$r$rC" Amma 8r
+nlar&n mllrini a5&.lasan&z v vziyytlrini (zlm v
sitmlrini, hvt v nfsi ist!lr tabe %lmalarn, haqq y%ldan
*(malarn v b$ !imi s+zlri" 6at&rlatsan&z2 bu2 dan&/ar'n
(s+ym!dn" daha ya6/& v (etiraz edr! <%nlarla n *n
mharib edir, v$r$$rs$n$zO= deyn !s" dlil 8tirm'
m.am&nda daha tutarl& v yetrli +lar- Ca6/& +lar 'i2 +nlar&
s$ymyin vzin bel deysinizP Allah&m@ (izim v
+nlar&n .anlar&n& t$'lm'dn .+ruA biziml +nlar&n
,
'$ cml %nlar s+ymyin haram %lmasna dlalt etmir& ,n!i
m+mindn baqasn, yni, !afir v fasiqlri, >hmmd 7hli-'eytinin
(leyhim$s-salam" dmnlrini s+ymyin mm!n v icazli %lmasnda
he* bir !!-bh y%(d$r v %nlardan $zaq %laraq %nlara nifrt
bildirm! vacibdir& # Hzrtin b$ mharib v v$r$madan mqsdi
ha!imiyyt v sltnti l almaq deyil, insanlarn hidayti, %nlar dz
y%la istiqamtlndirm! v .slam !lmsini $caltmaq %ld$$ *n .mam
leyhis-salam hmin !lam il s+yn dmn*ili! v !in-!d$rtin
artmasna sbb %lmasn nzrd t$t$r& ,n!i bel %lan halda, %nlar da
nadanlq zndn % Hzrti v %n$n q%$n$n$ s+yrlr& Allahn d%st$n$
s+ym! d Peymbri s+ym! dem!dir& Peymbri s+ym! is Allah
s+ym!dir v %da )irmy sbb %l$r& 0las, Allahn, Peymbrin v %
Hzrtin haqq caniinlrinin dmnlrin tn v$rmaq v %nlar
s+ym! rit ba(mndan icaz verilmi v msthbbi bir idir v
%nlardan $zaq %laraq %nlara nifrt bslm! vacibdir, nec !i, %n
d%qq$z$nc$ !lamda .mam leyhis-salam +z q%$n$ arasnda!
mnafiqlrdn %lm$ 72s ibn 1eysi l2ntlyib& Amma can v mala
zrr dymsi q%r($s$ %landa v +zn mdafi etmy qadir
%lmayanda %nlardan *!inr! $zaq %lmaq da vacibdir& '$na )+r d
1$r2ani-3rimin 7n2am s$rsinin 9:A-ci aysind b$y$r$rC <:
=
B]
w
C?
P
_
E
x
E
L
E
3
r
CCW
=
U4 7
4
CC5
=
E
@
4
:L
Y=CCUE CC>
X E
: :
=
B]
w
CC?
P
5
E
K
E
CC>
X
4 :
4
L[P ;CCF4 E BUP Y=CCf
E
;E fg4CC9
8
:= <Allahdan baqalarna
tananlar s+ymyin& 6%(sa %nlar da bilmdi!lri zndn Allah
dmncsin s+yrlr&=

99
aralar&n& dzltA +nlara az&nl&.lar&ndan ni%at ver 'i2 ha.dan
6brsiz +lan +nu tan&ya bilsin v az&nl&. v d/mn5ili'
hrisi v vurunu +lan 's +ndan l 5'sin-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n Sieyn mharibsi 8nlrinin
birind +lu #sn leyhis-salam&n d$y/ meydan&na
tlsdiyini 8$rr'n buyurduu 'lamlar&ndand&r-
Mnim yerim bu 8n% sahib durub +nu sa6lay&n (%n$n
d+ymsinin qarsn aln"- Mbad mni 'drlndirsin-
7n'i mn bu i'i 8n%in yni2 #snl #seyn leyhimas-
salam&n $lmn 6sisli' edirm (raz deyilm" 'i2 +nlar&n
$lm il Allah&n 4eymbrinin (sllllah$ leyhi v alih"
nsli 'silmsin- (Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
: #zrt leyhis-salam&n 0
E
a
P
9
=
: g
E
Ct VCH
e
UE :BCCN
P
W4F
=
1 0mnim
yerim bu 8n% sahib durun1 'lam& n 8$zl v sih
'lamlardand&r-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Hiffeyn mharibsind"2
shablri +nunla 0h'miyyt1 (d+yn trflr arasnda
ha!im tyin etm!" mslsi barsind m6alit edr'n
buyurduu 'lamlar&ndand&r-
,
,
Iam q%$n$ .raq q%$n$ il d+ym!d aciz qalaraq ml$b %lan
zaman 7mr ibn Asn hiyl)rliyi il 1$r2anlar nizlrin bana !e*irib
%nlar 1$r2ann h+!mn dvt etdi v slh v barq edilmsini istdi&
'$na )+r d .raq q%$n$n$n bzilri Iam q%$n$n$n dz demsin
inand *n, bzilri mharibdn y%r$ld$$na )+r, bzilri is
+zn zahird itat!ar )+strmsin ba(mayaraq, batind .mam leyhis-
salamla dmn*iliyinin %lmas sbbindn %nlarn 1$r2ana dvtlrini
bhan edr! birli!d % Hzrtin yanna )lib dedilrC Fr!
mharibdn l *!r! >ali! 7tr v di)r d+y*lri v$r$madan
)eri qaytarasan& 'el %lmasa, sni d #sman !imi +ldrcyi!& .mam
leyhis-salam >ali! v di)rlrinin d+y meydanlarndan qaytmalar
)+striini verdi v %nlar da qaytdlar& #ndan s%nra b$nlar

9<
Camaat@ Mnim mr v rman&m hmi/ - indi
mharib sizi zi v a%iz salana 'imi - $zm istyn
/'ild +lub- Allaha and +lsun 'i2 siz mhariby '$nll
8lmisiniz2 (%n$" tr' edn d sizsiniz2 halbu'i +2
d/mnlrinizi daha zi v a%iz sal&b- ('$na )+r d )r
m(alift etmsydiniz >aviyy v Iam q%$n$na qalib )lrdiniz v
zfr sizinl %lard& Amma n edimOG" Dnn mr vern idim2 bu
8n is mr edilnA dnn 5'indirn v .adaan edn idim2
bu 8un is 5'indirilr' sa6lan&lan- Siz sa .alma&
sevdiniz- Mn sizi 6+/lamad&&n&z bir /ey m%bur etm'
istmirm- (Hizi mharib aarmaa mcb$r etmy )cm *atmr v
ya mcb$r etmyim mslht deyil&"
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (srd shablrindn +lmu/
;la ibn Riyad #arisi 6st i'n ;lan&n yan&na 8ednd2
+nun evinin 8eni/liyini 8$rb buyurduu 'lamlar&ndand&r-
Dnyada bu evin 8eni/liyi il n etmisnH #albu'i sn
+nun 8eni/liyin a6irtd daha m$hta%san- (,n!i b$ evd bir
ne* )ndn artq qalmayacaqsan& # birind is hmili!
qalacaqsan&" (li2 8r bu evin 8eni/liyi il a6irt evinin
8eni/liyini d ld etm' istyirsns2 +nda .+na. .bul
edr' .+hum-.rabanla la.d +l2 +ndan /ritin (($ms,
z!at, sdq v di)r vacibi v msthbbi" ha.lar&n& ver 'i2 bel
+lan halda2 bu evin 8eni/liyi vasitsi il a6irt evinin
8eni/liyini d .azanm&( %lar"san-
S+nra ;la + #zrt dediP !y ;mirl-m$minin2 .arda/&m
Asim ibn Riyaddan sn /i'ayt edirm- : #zrt buyurduP
) 5nH DediP :2 (tr!idnya rahiblr !imi" %+d 3altar
8eyinr' dnyadan uza.la/&b- #zrt buyurduP :nu mnim
yan&ma 8tirin- : 8lnd (Hzrt %na bel" buyurduP !y
$znn d/mn%iyzi@ Murdar v 6bis (eytan" sni avara
b$y$rm$d$r&

9B
edib (v sni b$ y%la s+vq edr! %n$ snin )+znd )+zlldirib"-
(5!li! v drviliyi +z en etm!l" arvad-u/a&na rhm
etmirsnH (el 8man edirsn 'i2 Allah 3a' /eylri sn
halal edib2 amma snin +nlardan bhrlnmyini 6+/lam&rH
,
Sn2 Allah&n bir nemti sn halal edr' snin +ndan
bhrlnmyini istmmsindn a/a&san@ (,n!i b$,
eymbrlrin v %nlarn caniinlrinin mqamdr&"
Asim dediP !y ;mirl-m$minin2 mnim i/im snin'i
'imidir 'i2 3altar&n %+d2 yemyin is br' v dads&zd&r@
#zrt buyurduP
Day +lsun sn@ Mn snin 'imi deyilm- 7n'i Allah-
tala ha.. rhbr v imamlara $zlrini y+6sullarla bir
tutma& va%ib edib 'i2 y+6sul v 'as&b&n .m-.sssi +nu
s&6&b narahat etmsin-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n2 bir /6s 6al.&n lind +lan v
+nlar&n aras&nda yay&lm&/ (bir-birin zidd" uydurma hdislr
v m6tli rvaytlr barsind sual edr'n buyurduu
'lamlar&ndand&r- mam leyhis-salam (%n$n cavabnda"
buyurduP
#.i.tn 6al.&n lind +lan hdislr ha.. v batil2
d+ru v yalan2 ns6 (lv" edn v ns6 ediln2 mumi
(hamya amil %lan" v 6susi (bzilrin amil %lan"2 m$h'm
(mnas a!ar %lan" v mt/abih (mnas aydn %lmayan"2 (shv v
yanllqdan" .+runmu/ v m$vhumdurlar ()man v (yala
saslanrlar"- D+rudan da Allah&n 4eymbrinin Ksllllahu
leyhi v alihF $z zaman&nda + #zrt yalanlar
.ura/d&rd&lar v nhayt2 + .al6&b 6tb +6uyara. buyurduP
,
Halb$!i 1$r2ani-3rimin 72raf s$rsinin ;2-ci aysind b$y$r$rC 
X
4 : o
E
CCH
E
f
4

E
7
8
CC6
E
;= CCF
E
= <Ee !iC Allahn 4z
bndlri *n yaratd zinti v tmiz r$zilri !im haram
b$y$rm$d$rO=

9E
0*im .sdn v bilr'dn mn yalan nisbt vers2 yan&n&
mtl. +da (-hnnm %d$na" .+ya%a.d&r-1
#.i.tn sn hdisi (Hzrt Peymbrdn" d$rd nr
(d+rd dstdn biri" n.l ed%' 'i2 be/in%isi y+6durP
('irincisiC" 'izl /6s 'i2 zahird iman 8tirr' $zn
slam&n .aydalar& il nmayi/ etdirir2 (halb$!i" 8nahdan
5'inmir v .sdn #zrt 4eymbr (sllllah$ leyhi v
alih" yalan nisbt verir- ;8r %amaat +nu mnai. v yalan5&
hesab etsydi hdisini .bul etmz v dedi'lrin
inanmazd&lar- La'in (%n$n batinindn (brdar %lmadqlar *n
barsind bel" deyirlrP :2 #zrt 4eymbrin-sllllahu
leyhi v alih - shablrindndir 'i2 +nu 8$rb v hdisi
+ndan $yrnib- (elli'l (b$ sbbdn", +nun dedi'lrini
.bul edirlr- #.i.tn Allah sn mnai. v i'izl
adamlar barsind 6br verib2 +nlar& vs edib v sni
+ndan a8ah edib-
,
#zrt 4eymbrdn s+nra .alm&/
mnai.lr az&nl&. ba/5&lar&na v (insanlar" yalan v
b$htanla +da (-hnnm" 5a&ran 'imslr (>aviy v
baqalar !imilrin" ya6&nla/d&lar- S+nra (hdis $yd$rmaqla"
+nlar& i/lrin i6tiyar sahibi v 6al.&n mal v %an&na ha'im
etdilr- D +nlar&n vasitsi il dnyan& yedilr (%n$n maln
zlm il ld etdilr"& (Ieytann rindn v isli!lr mr edn
nfsdn" Allah&n .+rudu.lar&ndan ba/.a insanlar hmi/
/ahlar v dnya il y+lda/d&lar- ('$na )+r d Allahn v
Peymbrin razlnn !sin %lan he* bir idn *!inmirlr&"
(elli'l2 bu mnai. d$rd nrdn biridir-
(.!incisiC" : /6sdir 'i2 Allah&n 4eymbrindn bir /ey
e/idib v +nu dz8n zbrlmyibA +nda shv d5ar +lub2
amma bilr'dn yalan demyib- (elli'l2 +2 lind +lan&
,
1$r2ani-3rimd b$ bard *%(l$ aylr vardr, % cmldn 5+vb
s$rsinin 9:2-ci aysind b$y$r$rC <u
4
t= D
E
;= F4 L
E
E By
P
K4GH
E
F
P
A
4
:7
E
U= q
= E
: ;E F
e
3N
P
9
E
B
=
6
E
;= <
8
F4 L
E
A
r
:g
E
CCUE VCC9
E
4
E L[w7
E
CCf
P
3
8
CC
P
;
4
CC5
=
_
E
7
8
F
8
3QP @
P
g
e
cE H
P
CCi
E
3
=
CCQP din halisi i*risind i!izlly
+zlrin adt etmi mnafiqlr vardr& Hn %nlar tanmazsan, 'iz is
%nlar tanyrq& #nlara i!i df (dnyada v qbr evind" zab
vercyi!& H%nra qiyamtd b+y! zaba $rayacaqlar=&

9G
n.l edir2 +na ml edir v bel deyirP Mn +nu #zrt
4eymbrdn (sllllah$ leyhi v alih" e/itmi/m- (una 8$r d
8r mslmanlar bilsydilr 'i2 +2 hdisi shv ba/a d/b2
(hmin hdisi" +ndan .bul etmzdilr- ;8r + $z d shv
etmsini bilsydi2 +nu tr' edr2 n.l etmzdi-
(P*ncs" : /6s 'i2 Allah&n 4eymbrindn (sllllah$
leyhi v alih" bir /ey mr etmsini e/idib- (# Hzrt" s+nra
hmin /eyi .adaan edib2 + is hmin .adaadan
6brsizdir- Ca6ud .adaan etdiyi bir /eyi e/idib-
(Peymbr" s+nra hmin /eyi mr edib v +2 bunu bilmir-
(elli'l2 +2 ns6 edilmi/i yad&nda sa6lay&b2 ns6 edni is
ld etmyib- Amma 8r hmin hdisin ns6 edilmi/
+lmas&n& bilsydi2 +nu n.l etmzdi- #m5inin
mslmanlar da +nu +ndan e/idn zaman hdisin ns6
edilmi/ +lduunu bilsydilr2 +na ml etmzdilr-
(E+rdncs" Di8r /6s is Allaha v 4eymbr yalan
nisbt vermyib2 Allah&n .+r6usundan v #zrt
4eymbr (sllllah$ leyhi v alih" ehtirama 8$r yalana
nirt edib2 shv v 6ta da etmyib2 'sin2 e/itdiyini
+lduu 'imi zbrlyibA +na bir /ey art&rmay&b v +ndan bir
/ey azaltmay&bA ns6 edni zbrlyr' +na ml edib v
ns6 edilmi/i nzrd sa6layara. +ndan 5'inib2 mumi v
6susini tan&yara. hr birini $z yerin .+yub (m$mini
(s$sinin, (s$sini m$minin yerind iltmyib"/ +nun mt/abih
v m$h'mini bilib (mtabihd diqqtli v ehtiyatl %l$b v
m+h!m v mnas a!ar %lan hdis ml edib"& ('zn zamann
tlbin $y$n %laraq" #zrt 4eymbr (sllllah$ leyhi v alih"
i'i mnas& +lan bir s$z deyirdi- (iri myyn /ey v
zamana m6sus +lan2 di8r biri is hr /ey v btn
zamanlara /amil +lan s$z- (# s+zlrin hr i!isi bir !ild
)+rnrd& Amma deyilm yerindn v di)r chtlrdn mqsd
ml$m %l$rd$ v shv aradan qal(rd&" (una 8$r d Allah v
:nun 4eymbrinin (sllllah$ leyhi v alih" hmin s$zdn
m.sdinin n +lmas&n& bilmyn 's +nu e/idirdi v ba/a
d/mdiyi 5n +nu +lduunun 'sin2 nzrd tutulan&n

9J
ziddin v deyilndn ba/.a %r izah edirdi- Allah&n
4eymbrinin (sllllah$ leyhi v alih" shablrinin (he* d"
ham&s& + #zrtdn (bir ey" s+ru/ub +nu ba/a d/m' 5n
sy 8$strmirdi- (# Hzrtdn bir ey s%r$mamalar v *alqanlq
)+strmmlri % hdd idi !i," htta bdvi rb v bir .ribin
8lib + #zrt leyhis-salamdan +nlar&n e/itmlri 5n bir
/ey s+ru/mas&n& istyirdilr- Amma mn bu bard .ar/&ma
5&6anlar&n ham&s&n& + #zrtdn s+ru/ara. zbrldim-
Demli2 insanlar&n i6tilalar& v +nlar&n rvayt v
hdislrd 5a/ba/ .almalar&na bu amillr sbb +lur-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (eyb v n+qsan siftlrdn a! v
$zaq %lan Allahn )+ylr, yer v dalarn yaradlnn
heyranediciliyind qdrt nmayi etdirmsi v bacar barsind"
6tblrindndir-
Allah-talan&n .drt v sltntinin (nianlrindn" v
:nun 8$zl yarad&l&/&n&n heyranedi%iliyindn biri2 5+6
l3lnn .arma.ar&/&. drin dnizin suyundan .uru v
hr'tsiz yeri yaratmas&d&r- :ndan s+nra (%n$n b$(arndan"
8$ylrin bir-birinin stnd yerl/mi/ .atlar&n& yaratd& v
+nlar&2 bir8 +lmalar&ndan s+nra bir-birindn ay&rara. yeddi
sma etdi- S+nra +nlar Rbblrinin mri il $zlrini
sa6lad&lar v +nlar 5n myynl/dirdiyi yerd .rar
tutdular (dalaraq bir-birlrindn ayrlmadlar"- "drsiz mavi
su v (Allah-talann mrin" mtl. /'ild tabe +lan dnizin
$z .+ynuna ald&& yeri m$h'mlndirdi- D hmin dniz2
Allah&n mr v rman& m.abilind ram2 zmti
.ar/&s&nda itat'ard&r v :nun .+r6usundan +nun a6mas& v
hr't etmsi dayanm&/d&r- #m5inin +nun (yerin" b$y' v
srt da/ 3ar5alar&n&2 hndr t3lrini v dalar&n& yaratd&
v +nlar& $z yerlrind m$h'mlndirr' .rar tutmal&
+ldu.lar& yerd sa6lad&- (elli'l2 +nlar&n ba/lar& havaya
u%ald&2 '$'lri suda batd&- D hmin dalar& hamar v al5a.

9L
yerlrdn .ald&r&b di'ltdi2 +nlar&n '$'lrini tralar&nda'&
yerlrd v m$h'm m'anlarda basd&rd&- (elli'l2 hmin
dalar&n ba/lar&n& 5+6 u%altd&2 +nlar&n u%al&.lar&n& traa
5'di- :nlar& yerin stun v diryi etdi v yerin m&6lar&
'imi +nlar& +na bat&rd&- (elli'l2 hr'td +lan yer $z
hlini sil'lm'dn2 ya6ud y' il (s$da" batma.dan v
ya bir yerdn di8r bir yer 8etm'dn durdu- Ceri2 sular&
dalaland&.dan s+nra sa6layan2 tra& rtubtlnib
island&.dan s+nra .urudara. yaratd&.lar& 5n rahatl&. yeri
edn v +nu +nlar 5n drin2 sa'it2 a6ars&z v hr'tsiz
dayanm&/ (q%yn$nda! yeri sil!lmm! *n hams birdn +z
yerindn hr!t etmyn" dnizin zrin srmi/ Allah hr bir
eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza.d&r- M$h'm 'l'lr
hmin dnizi alt-st v + tr-bu tr edir v ya&/ d+lu
buludlar (yamalar nticsind" +nu hr't 8tirir- 0(u
ni/anlrd Allah-taladan .+r6an 's 5n ibrt v $yd
vard&r-1 (,n!i Allahdan q%r(mayanlar %nlara diqqt etmirlr&"
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (shablri Iam hli il mhari-
bd sstl! edib bhan )tirr! %n$n mrlrini yerin yetirm!dn
b%y$n qa*rar!n %nlardan i!aytlndiyi" 6tblrindndir-
Allah&m2 Snin bndlrindn 'im bizim zlm v sitm
deyil2 dalt v dzl'2 itn-sad deyil2 din v dnyan&n
islah& 5n dediyimiz s$zlri e/idndn s+nra +nu .bul
etmirs2 +nun m6alit etmsinin sbbi Sn yard&mdan
b+yun .a5&rma. v Snin dinini izztli etm'd tnblli'
8$strm'dn ba/.a bir /ey deyil- (una 8$r d ey btn
/ahidlrin n b$yy2 Sni v yer v 8$ylrind sa'in
etdiyin /eylrin ham&s&n& (cin, insan v ml!lri" +na .ar/&
(%n$n, Hnin dinin etinaszlq mnasnda %lan mn qar m(alift
etmsin" /ahid tuturam (!i, mn Hnin mrlrinin tbliind
shln!arlq etmmim"& (el +lan halda2 bu /ahid tutma.dan

9M
s+nra Sn (bizi" +nun yard&m&na ehtiya%s&z edn v +nu
8nah&na (biziml m(aliftin" 8$r %zaland&ransan-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Allah-talann bzi siftlri
barsind!i" 6tblrindndir-
#md + Allaha m6susdur 'i2 (zat v siftlrind"
yaratd&.lar&na bnzr +lma.dan u%a2 vs ednlrin
s$zlrindn y's' v (%nlar" a%iz edndir- (He* !sin #n$n
hqiqtini vsf etm! qdrti y%(d$r&" Carad&l&/&n&n (yaratdqlarnda
%lan" .ribli' v heyranedi%iliyi il 8$rnlr 5n a/'ar2
izztinin b$y'ly il 6yal v 8man sahiblrinin
d/n%lrindn 8izlindir- (a/.as&ndan $yrnmdn2
(elmini" art&rmaa ehtiya% +lmadan v (baqasnn elmindn"
bhrlnmdn (hr eyi" bilndir-
,
Fi'r dal&b d/nmdn
btn yaranm&/lar&n yaradan&d&r- :2 el bir Allahd&r 'i2
.aranl&. v zlmtlr :nu hat etmir2 ayd&nl&.lardan i/&.
istmir2 8e% :nu brmr v 8ndz :na /amil +lmur-
9
:nun (yalar" dr' etmsi 8$rm vasitsi il deyildir-
<
#m5inin :nun elmi ba/.as&ndan 6br alma. nti%sind
deyil-
B

B +a hmin xtbnin ey1mb" sllllah
leyhi ! alih ba"sin+ki bi" hisssi+i"
,
,n!i +yrnm!, artrmaq v bhrlnm! nadanlq v naqisliyin
tlblrindndir v vc$d$ vacib %lan deyil, mm!n %lan varln
(s$siyytlrindndir&
9
,n!i #, cisim %lmaqdan, zamandan v hr!tdn a! v $zaqdr&
<
,n!i #n$n zat eyni il )+rmsidir v elc d )+rmsi zatnn
+zdr&
B
,n!i bel deyil !i, #, ndns (brsiz %ls$n v s%nra (br alsn&
'$ndan lav bir eydn (br almaq nadanln tlblrindndir !i,
vacib varlqda bel bir ey %la bilmz&

<O
Allah #zrt 4eymbri nur (elm v eymbrli! n$r$" il
8$ndrdi v +nu (eymbrliy" se5m'd (btn
yaranmlardan" stn etdi- :nun vasitsi il btn
da&n&.l&.lar& bir birin balad& (almd %lan nizamszlq v
fitn-fsadlar islah etdi" v +nunla (%n$n qdrti il" hmi/ .alib
+lanlar& mlub etdi- (# Hzrti !afir, mri! v mnafiqlr ha!im
etdi&" :nun vasitsi il 5tini asan v 'l-'$tr hamar etdi
v nhayt2 az&nl&& sa v s+ldan (rq v qrbdn"
uza.la/d&rd&-
- )i xtb
$zaq %lan Allahn bzi siftlrin iar etdiyi, Hzrt Peymbrin
mdhi, ya(larn v Allah-talann d%stlarnn vsfi barsind!i v
+yd-nsiht verdiyi" 6tblrindndir-
>hadt verirm 'i2 Allah-tala (he* bir id zlm v sitml
deyil, btn ilrd" daltl (m$mi q$r$l$a, hi!mt v mnft
$y$n" davranan adil v (1$r2ani-3rimd haqq il batili bir-
birindn" ay&ran ha'imdir- D /hadt verirm 'i2
Mhmmd :nun bndsi2 el5isi v bndlrinin ba/5&s&d&r-
Allah m6lu.at& (bellrdn btnlr" 8tirn zaman +nlar& i'i
%r8 ((eyir v r" etdi v + #zrti 6eyir dstsin sald&- :
#zrtin nsbind zina'ar&n 3ay& y+6 idi v 8nah'ar /ri'
+lmad&-
,

(ilin 'i2 Allah 6eyir v ya6/& (ilr" 5n +nun hli +lan
adamlar (m+min v rhiz!arlar"2 ha.. (din" 5n stunlar
(eymbrlr"2 itat v bndli' 5n .+ruyu%ular (hidayt
imamlar leyhim$s-salam" myynl/dirib-
9
#r bir itatd
,
Hzrt Peymbrin Hzrt Adm leyhis-salama !imi btn ata-
analar t!allahl %l$blar v .mam leyhis-salamn tam a!ar !ild
b$y$rd$$ !imi %nlar ir!, !fr v )nah *ir!inli!lrin b$lamayblar&
9
'$na )+r d Allahn itati yer zndn birdfli! ydrlmaz& 7)r
bir dst %n$ tr! ets, di)r bir qr$ %ndan yaar/ )r bzilri
m(alift etslr, di)rlri %n$ himay edr! %n$n tlblrin riayt
edrlr&

<,
(ya( id" sizin 5n Allah trindn bir '$m' vard&r
(Allahn ltf v yardm sizin halnza amildir" 'i2 dillri iti v
.lblri (haqqa" ar6ay&n edir-
,
#min '$m'd ehtiya%s&zl&.
istyn 5n ehtiya%s&zl&. v ((stli!lr b%y$n yr! az ey
)+r Allah v Peymbrin itatindn l )+trb +zlrini dnya v
a(irtd bdb(t ednlr *n deyil, mnvi (stli!lrdn" /a
istynlr 5n /a vard&r-
#m5inin bilin 'i2 Allah&n elminin .+ruyu%ular& +lan
bndlri (elmin q%r$nmas %nlara tarlm hidayt imamlar
leyhim$s-salam v din ba*lar" .+runmal& /eyi (istedad v
dr!etm qabiliyyti %lmayan !sdn" .+ruyurlar (ya($d %n$
hadislrin zay edib aradan aarmamas *n +yrdilmsi mnasib
%lmayan !sdn )izli sa(layrlar"A +nun 5e/mlrini %ari edirlr
(istedad %lan !s +yrdirlr"A bir-birlrin (elm v hi!mt" d+lu
3iyallr i5irdir v sudan d+ymu/ halda .ay&d&rlar- :nlar
/''2 t$hmt v 3is 8manlara d/mrlr2 .eybt v
ba/.as&n&n 3isliyin dan&/ma. +nlar&n yan&na tlsmir-
(0las, %nlarn mclislri !!, t+hmt, is )manlar, qeybt v is
danqlardan b% %l$r&" Allah +nlar&n itrt v 6asiyytlrini bu
8$zl sitlrl yarad&b (b$ siftlrl el trbiy ediliblr !i, san!i
b$, %nlarn fitrt v tbitlridir" v bir-birlri il bu %r d+stlu.
edir v nsiyytd +lurlar- (elli'l2 +nlar ((alqn i*ind,
ya(s" 8$trln v (i yaramayan" 5$l t$'ln tmizlnmi/
t+6um v dnin stn +lmas& 'imidirlr- #min t+6umu
di8rlrindn tmizlm' se5ib r.lndirib v imtahan
6alisl/dirib- (0las, %nlar se*ilmi insanlardrlar&" (una 8$r d
8r' insan2 /r v b$y'ly bu sitlri .bul etm'l
.bul etsin2 .iyamtin 5tinliyindn2 + 8lib 5atmam&/
5'insin (zaba d*ar %lmasna sbb %lan bir i )+rmsin"-
#m5inin insan 8r' 8nlrin .&sal&&na v bu mnzild
(dnyada" dayanma&n&n azl&&na nzr sal&b d/nsn (qflt
,
'$na )+r d )r Allahn ltf %lmasayd, batilin hc$m$ v qalib
)ldiyi va(t v haqqn zifli! v sstly zaman insanlar Allaha
itatdn, eymbrlr v %nlarn caniinlrin tabe %lmaqdan l
)+trrdilr v %na r! balamazdlar&

<9
y$($s$na )etmsin" 'i2 bu mnzili di8r mnzil (a(irt" il vz
ed bilsin- Ir' di8r mnzil 5n2 el% d hmin evd
laz&m +lmas&n& bildiyi /ey 5n 8$zl ml yerin yetirsin-
(una 8$r d (rzil siftlrdn $zaq qalm" + salam .lb
sahibinin 6+/ hal&na 'i2 +nu (haqq y%la" hidayt edn tabe
+lur2 mhv sr'lyndn uza.la/&rA +nu 8$za5&. ednin
8$za5&.l&& v +na 8$stri/ vern tabe +lma.la (*tinli! v
)iriftar*lqlardan" salamatl&. y+luna 5at&b v .a3&lar&
balanmam&/ v vasitlri ldn 5&6mam&/ (+lmmi" ni%at
(zabdan q$rt$l$" y+luna tlsib2 t$vb v (Allaha" .ay&d&/
.a3&s&n&n a5&lmas&n& istyir v (t+vb il" 8nah& (+zndn"
uza.la/d&r&r- #.i.tn +nlar y+l stnd dayan&blar v
ayd&n y+l a/'ar +lub-
,

- ) xtb
$zaq %lan Allahn nemtlrin !r barsind" 5+6 +6uduu
dualar&ndand&r-
#md + Allaha layi.dir 'i2 $lmdiyim2
6stlnmdiyim2 bdnimin narahat +lmad&&2 $zmn n
3is mlim (%n$n czasna" d5ar +lmad&&m2 $vlads&z
.almad&&m2 dinimdn .ay&tmad&&m2 Rbbimi in'ar
etmdiyim2 iman&mdan ni8aran +lmad&&m2 dli +lmad&&m
v mndn .aba.'& mmtlrin zab&na d5ar +lmad&&m
bir halda 8e%mi shr etdi- 6tiyars&z v (itatd shln!arlq
ba(mndan" $z nsin zlm edn bir bnd +lduum halda
shri a5m&/am- Allah&m2 mn etiraz etm' ha..& Sn
m6susdur v mnim bir zr v bhanm y+6durA Sn mn
verdiyindn ba/.a bir mnt ld etm' .drtim y+6durA
,
Haqq y%l ham *n a!ardr, san!i i!i y%l ayrcnda y%l )edni
istiqamtlndirm! *n bld*i dayanb& 6a($d y%l$ )+strn bir
nian m+vc$dd$r& '$na )+r d y%l$ itirnin zr v bhansi qb$l
%lmaz&

<<
Sn mni .+ruduundan ba/.a bir 3isli'dn 5'in
bilmirm-
Allah&m2 Snin zn8inliyind lib+/ v 'drli2 Snin
hidayt v ni%at&nda az&n2 Snin sltnt v .drtind
mzlum2 i6tiyar Snin lind +la-+la (Hnin, istdiyini etmyin
ba(mayaraq," mlub v 6ar +lma&mdan Sn 3nah
a3ar&ram-
Allah&m2 mnim %an&m& ()+z, q$laq, l, ayaq v di)r bdn
zvlri !imi" ziz zvlrimdn ald&&n il' ziz /ey v mnim
yan&mda .+yduun mant nemtlrin .aytar&lanlar&n&n
birin%isi et-
,
Allah&m2 Snin s$zlrindn 5&6ma&m&zdan
()+strilrin ml etmmyimizdn", ya($d Hnin dinindn (*(b"
itn v az&nl&a d/myimizdn v ya Snin trindn
8lmi/ hidayt v ni%atdan .aba. nsi ist'lrimizin biz
ha'im +lmas&ndan Sn 3nah a3ar&r&.-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n Sieynd (eidnlr +yd-
nsiht verdiyi v %nlarn dnya v a(irt (eyirlrinin a*qlanmas
barsind" buyurduu 6tblrindndir-
!yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allaha hmd
v #zrt 4eymbr salamdan s+nraP Allah-tala mni
siz ha'im etm'l sizin b+ynunuzda mnim 5n bzi
ha.lar tyin edib-
9
Mnim sizin b+ynunuzda ha..&m +lduu
'imi2 sizin d mnim b+ynumda ha..&n&z vard&r-
<
#a..2
vs edilr' barsind dan&/&lan zaman hr /eydn 8eni/2
,
,n!i insann bdn zvlrindn hr hans biri %n$n +lmndn
qabaq sradan *(sa, %, *tinli! v ziyyt dr& '$na )+r d Allahn
bndy ltf %n$n bdn zvlrini almamdan cann almasdr !i, %,
yar +l-yar diri qalmasn&
9
Litn-fsadn ba vermmsi v qarmaqarqlq v sstlyn
yaranmamas *n siz, mn itat etmyi vacib edib&
<
Ein v dnyada zrr-ziyana sbb %lan eyi siz )+strib dalt v
dzl!l davranmam vacibdir& #t$z d+rdnc (tbd b$ n+qty
t%($n$ld$&

<B
ml etm' zaman& is n dar /eydir-
,
*imin ba/.as&n&n
b+ynunda ha..& varsa2 ba/.as&n&n da +nun b+ynunda ha..&
var- #m5inin ba/.as&n&n +nun b+ynunda ha..& varsa2 +nun
da (hmin baqasnn b%yn$nda" ha..& var-
9
;8r birinin2
b+ynunda ba/.alar&n&n ha..& +lmadan ba/.alar&n&n
b+ynunda ha..& +lsa2 bel bir ha.. an%a. eyb v n$.san
sitlrdn 3a' v uza. +lan Allaha m6susdur- :nun
yaratd&.lar&n&n (htta eymbrlr v +vliyalarn #n$n b%yn$nda
he* bir" bel bir ha.lar& y+6dur- 7n'i :nun .drt v
.vvsi vard&r-
<
:nun m6tli .za-.dri hr n
barsind %ari +lsa2 +2 daltlidir-
B
Amma eyb v n$.san
sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah2 lt v 'rmin 8$r v
5+6 s6avtli2 b6/i/ sahibi +lduu 5n itat etmyi
bndlrin b+ynunda'& =z ha..& edib v =znn +nlar&n
etdi'lrin verdiyi m'aat& bir ne5 .at art&r&b-
E
S+nra eyb
,
.nsanlarn *%($ zlm v sitm y%l$ il )edib %n$ dalt sand !imi,
danq zaman da haqq dil *%( )tirirlr& Amma ml zaman %n$
hyata !e*irmirlr&
9
3imin baqasnn b%yn$nda haqq %lsa, baqasnn da %n$n b%yn$nda
haqq %lar& >sln, riyytin valinin b%yn$nda %lan haqq b$d$r !i, %,
)r! riyytin ilrinin sahmana salnmas istiqamtind *alsn v
+l!nin ilrini nizam-intizama salsn& Nalinin riyytin b%yn$nda %lan
haqq is b$d$r !i, %nlar haqq v dz)n yerlrd valinin )+strilrin
tabe %ls$nlar& Arvadn r b%yn$nda! haqq, rin %n$n d%lann
tmin etmsidir& 7rin arvadn b%yn$nda %lan haqq is %n$n r tabe
%lmasdr&
<
'$na )+r d )r yaratdqlar #na itat etmslr, #, yaratdqlarn
itat mcb$r etm! qdrtin mali!dir& 8ec !i, 1$r2ani-3rimin
6$n$s s$rsinin BB-c$ aysind b$y$r$rC <
4
j
=
q
= E
: K4 ;F
E
;E F
E
E
m
E
@
w
j
E
sGO
E
B
=
9
E
L
E
;E 5H4F4 = CF
P
:
=
BCT
P
BN
P
f
E
VCCJ
8
6
E

E
GH
8
9: MP 7
4
N
=
_
P
E T
E
K
E
D
E
Gc 5<4 ^
E
3
=
QP W
w
P
= <7)r Mbbin istsydi, yer
znd %lanlarn hams iman )tirrdi& .nsanlar iman )tirmy
snmi mcb$r edc!snOG= 6ni, snin !imis mcb$ri !ild m+min
etm! qdrtin y%(d$r&
B
'$na )+r d )r bndlrin mllrin m!afat verms, yen d
adildir& ,n!i btn hyat b%y$ #na rsti edn bnd, #n$n
nemtlrinin n !i*iyinin bel haqqn da etmyib&
E
8ec !i, 1$rQani-3rimin 8isa s$rsinin 9@;-c aysind b$y$r$rC <
:
=
BS
P
N
E
HJ
E
CCi
=
: ;E fg49
8
: GF
8
D
E
L
E
R4 W4
=
K
E
;F
e
3tP YPff
E
L
E
3
=
tP j
E
B^
P
D
P
3
=
Q
4
5K
e
B
E
5
P
K
E
4 GZ
E
94Gl8 9: :
=
BW
P
<4 UE L
E
:
=
BH
P
F
E
;E fg49
8
: GF
8
E
K
E

<E
v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah =z ha.lar&n&n
bzilrini2 insanlar&n bzilrinin m.abilind di8rlrin
va%ib edib v ha.lar& m6tli vziyytlrd brabr
myynl/dirib- :nlar&n bzilrini di8r bzilri
m.abilind va%ib edib v hmin ha.lar&n bzilri an%a.
di8r bzilri m.abilind 8er5'l/ir-
,
!yb v n$.san
sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah&n va%ib etdiyi ha.lar&n
n b$yy valinin riyytin v riyytin valinin b+ynunda
+lan ha..&d&r-
9
!yb v n$.san sitlrdn uza. v 3a' +lan
Allah bu h$'m vali il riyytin hr birin va%ib edib v
+nu2 +nlar&n bir-birlrini sevmlri 5n nizam-intizam v
rahatl&. vasitsi v dinlrinin izzti edib- (una 8$r d
riyytin hal&2 h$'mdarlar&n 8$zl rtarlar&ndan ba/.a bir
/eyl ya6/&la/m&r- #m5inin h$'mdarlar&n hallar& riyytin
+nlar&n 8$stri/lrini yerin yetirm'd zm'arl&.
8$strmlrindn ba/.a bir /eyl ya6/&la/m&r- (una 8$r d
riyyt valinin v vali riyytin ha..&n& da ets2
aralar&nda'& ha.. m$htrm2 dinlrinin .ayda-.anunlar&
br.rar2 dalt v dzlyn ni/anlri br3a v snnlr
(Hzrt Peymbrin h+!mlri" $z yerind i%ra +lar v +nun
nti%sind d$vran dzlr2 d$vlt v h$'umtin
daimiliyin mid bslnilr v d/mnlrin tamahlar& y+6a
5&6ar (yadlar %nlara ha!im %la bilmzlr"- ;8r riyyt valiy
.alib 8ls (%n$n mr v *!indirmlrini yerin yetirmsF2 ya6ud
:7
5l4 T
E
x
E
L
E
G5
94L
E
>
X
4 :
4
L[P ;F
e
3QP 9
E
E LYPv
4
f
E
x
E
L
E
G<
594D
E
G@
:g
E
UE 3
=
QP @
P
g
e
cE 5
P
K
E
:
=
L7
P
]
E
N
=
J
E
i
=
:L
E
= <Allah iman
)tirnlrin v ya( ilr )+rnlrin m!afatlarn bsbtn verc!,
stli! 4z fzl v !rmindn %nlar *n artracaqdr& Amma iman
)tirmyi +zlrin sdrmayanlar v ya( mldn $zaqlab
l%valq ednlri ac bir zaba d*ar edc!dir& #nlar +zlrin
Allahdan baqa n bir d%st, n d bir yardm edn taacaqlarG=
,
>sln, arvad ri mqabilind ancaq rin tabe %ld$$ zaman
d%lanq (rci haqqna mali! %l$r& Atann +vladn b%yn$nda %lan
haqq, aann n+!r, q%n$n$n q%n$, q%h$m$n q%h$m v b$ !imi
di)r haqlarda da msl beldir&
9
,n!i %nda fitn-fsad m$mi v !tlvidir& Ei)r haqlarda is
czidir&

<G
vali riyyt .ar/& hddi a/ara. zlm ets2 +nda s$z ayr&l&&
ba/ verr (s+zlri bir %lmaz v %nlar bir-birlri il ye!dil %lmazlar"2
zlm ni/anlri z 5&6ar2 dind itn-sadlar 5+6alar v
snny ml etm' tr' edilr- (elli'l2 nsi ist'lr
ml edilr v /ritin h$'mlri i%ra edilmz- nsanlar&n
drdlri (%$rl$q, qan t+!lmsi, thl!, bahalq v *tinli!"
5+6alar v b$y' ha..&n da edilmmsi v batil v
naha..&n hyata 'e5msi 5n he5 's 'drlnmz-
)ti%d hmin zamanda ya6/& ml sahiblri 6ar2 3is ml
sahiblri is m$htrm +larlar v ()nahlarn saysz-hesabsz
%lmasna )+r" Allah&n2 bndlri msuliyyt almas& 5+6alar-
(una 8$r d hmin ha..&n da edilmsind sizlr bir-
birlriniz $yd-nsiht verin v '$m' edin (!i, nticd
dnya v a(irt sadt v (%b(tliyini ld edsiniz"- 7n'i he5 's
Allaha layi. itat v tabe5iliyin h.i.tin 5atm&r2 htta
:nun raz&l&&n& .azanmaa hris +lub ml v bndli'd
5+6 5al&/sa bel@
,
Amma Allah&n bndlr va%ib etdiyi
ha.lardan biri d +nlar&n $z aralar&nda im'an +lan v
8%lri 5atan .dr ha..& i%ra etm' 5n bir-birlrin
$yd-nsiht vermlri v '$m' etmlridir- #e5 's -
htta m.am v dr%si hr n .dr b$y' +lsa v dind
stnly mali' +lsa bel2 Allah&n =z ha..&ndan +na
'$m' edilmsini va%ib etdiyi yard&mdan ehtiya%s&z deyil-
('$na )+r d haqq y%lda v %na vacib %lan eyd baqasnn
yardmna ehtiyac %lmayan bir !ims y%(d$r&" #m5inin he5 's2
htta 6al.&n 'i5i' sayd&& v 8$zlrd bala%a 8$rnn /6s2
ha..&n da edilmsind ba/.as&na yard&m 8$strm'd v
ya +nun $zn yard&m 8$strilmsind hmiyytsiz deyil-
9
,
'$na )+r d he* !s )man etmmlidir !i, baqasna +yd-nsiht
verm! v yardm )+strm!d Allaha layiq %lan eyin haqqn yerin
yetirib&
9
'$na )+r d haqqn da edilmsind qdir-qiymtsiz insanlardan
!+m! istnilmsin ehtiyacn %lmamasn v ya %nlara !+m! etmyin
)r!sizliyini )man etm! %lmaz& ,n!i h+!$mt v (alqn trqqisi
b+y! v !i*iyin, elc d zif v )clnn !+myi nticsinddir&

<J
S+nra (hmin va(t" + #zrt leyhis-salam&n shablrindn
biri uzun bir s$hbtd + #zrt %avab verib +nu 5+6
trildi v mama2 e/itdi'lrin tabe +lduunu bildirdi-
S+nra mam leyhis-salam buyurduP
Can&nda Allah&n %lal& b$y' +lan v .lbind :nun
m.am& u%a +lan 'sin 8$znd Allah&n b$y'ly v
y's' m.aml&l&&na 8$r :ndan ba/.a hr bir /ey 'i5i'
8$rnmy layi.dir- (el +lmaa daha layi.li (Allahn
b+y!ly mqabilind he* bir b+y!l! )+rmmli" 's2 barsind
Allah&n nemti 5+6 +lan v Allah&n 8$zl ehsanlar etdiyi
'imsdir- 7n'i Allah 'im 5+6 nemt veribs2 Allah&n
+nun b+ynunda +lan ha..&n&n b$y'ly d art&b- Saleh
insanlar&n 8$znd h$'mdarlar&n n 3is vziyytlri +nlar&n
$ynmyi v $zlrini trilmyi sevmlrinin 8man
edilmsi2 hm5inin +nlar&n mllrinin l+val&. v $zndn
raz&l&. 'imi ba/a d/lmsidir- Mn sizin mnim2 trilmyi
v Ksizdn" tri e/itmyi sevmyimi 8man etmyinizi
6+/lam&ram- Allaha /'r +lsun 'i2 mn bel deyilm- ;8r
$zmn mdh edilr' trilnmyimi sevsydim d2 bu
istyimi zmt v b$y'ly daha layi. +lan2 eyb v
n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allaha tvaz$'arl&a
8$r tr' edr2 $zmdn uza.la/d&rard&m- nsanlar&n 5+6lar&
bir i/d 5al&/&b sy 8$strdi'dn s+nra mdh v trii /irin
hesab edirlr-
,
Amma hl .alm&/ v yerin yetirmdiyim
ha.lar v i%ras&nda na5ar +lduum va%ibi mllrin
m.abilind Allaha itatim v sizinl 6+/ rtar&ma 8$r
mn 8$zl trilr demyin- Mn zlm'arlara ((% )lm!
*n" deyiln s$zlri demyin- "zbli insanlardan
(qzblnmlrin )+r" 5'inr' 8izldiln /eylri mndn
8izltmyin- Rahird d+stlu. 8$strm'2 yalta.l&. v (dil il"
r/vt verm'l mniml nsiyytd +lmay&n- Mnim
barmd bel 8man etmyin 'i2 8r ha.. deyils2 + mn
a&r 8l%' v mn $zm b$y' tutma. istyirm-
,
,n!i b+y! bir i )+rm v ya Allahn nailiyyt qazandrd bir
(sin triflnmyi sevmsi, fitri bir eydir&

<L
(>niml haqq s+z deyilmyn itatsiz ha!imlr !imi davranmanz
istmirm&" 7n'i deyiln ha.. s$z v ya t'li ediln
daltlili' v dzly a&r sanan 's ha.. v dalt ml
etm' daha a&rd&r- (una 8$r d ha..& dem'dn v ya
daltli mslhtlrdn 5'inmyin- (1%r($b *!inmdn
mniml haqq s+z dann, dzl! v dalt hesab etdiyiniz eyi byan
edin&" 7n'i mn2 Allah&n mnim nsim daha mali' v
8%l +lduu yerlrd 'iayt etmsi istisna +lma.la2 n shv
etm'dn y's'dym2 n d $z i/imd +ndan
amandayam-
,
('$na )+r d b$y$r$rC" #m mn2 hm d siz
:ndan ba/.a trbiy edn v yeti/dirn +lmayan Rbbin
i6tiyar&nda'& bnd v .ulu.- :2 bizim $zmzn
i6tiyar&m&z +lmayan /eylrimizin mali'i v i6tiyar sahibidir-
('$na )+r d b+y!l! #na layiqdir v #ndan baqalarnn vzifsi
bndli! v itat!arlq etm!dir&" : bizi (i*ind" +lduumuz
nadanl&.dan 5&6ardara. 6eyrimiz +lan elm s$v. etdiA
bizim az&nl&&m&z& hidayt v d+ru y+la 5evirdi v biz
'+rlu.dan s+nra 8$rm b6/ etdi-
9

- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Allah il mnacatnda 1reydn
v % Hzrtin haqqn qsb ednlrdn i!ayt !imi b$y$rd$$"
'lamlar&ndand&r-
lahi2 "rey/ v +nlara '$m' ednlr .ar/& (%nlardan
intiqam almaa" Sndn '$m' istyirm- 7n'i +nlar mnim
(Hzrt Peymbrl" .+humlu. la.lrimi .&rd&lar (v mni
tyin etdiyi (ilafti qsb etdilr"2 mnim .ab&m& (mqam, drc v
abr h+rmtimi" da&td&lar v ba/.as&ndan daha layi. +lduum
,
.mam leyhis-salamn b$rada imamn m2s$m v a! %lmasna
ba(mayaraq, +z *n shv etmyi mm!n hesab etmsindn mqsd,
% Hzrtin m2s$ml$$n$n Allah-talann nemtlrindn biri %lmasn
etiraf etmsidir&
9
Ein, dnya v a(irt ilrind nadanlqdan s%nra Allah Hzrt
Peymbri (sllllah$ leyhi v alih" )+ndrr! bizi hr ey il tan
etdi&

<M
ha..a 8$r mniml vuru/ma. 5n bir yer t+3la/d&lar- D
dedilrP (il 'i2 snin +nu ld etmyin d ha.d&r2 +nun
sndn al&nmas& da@
,
ndi istyirsn .m-.ss il sbr et2
istyirsns d tss v 'drl $l- (6ni, (ilaftin qsb
edilmsin raz %lmasan sbr etm! v ya +lm!dn baqa bir *arn
y%(d$r&" (elli'l2 hmin zamanda hli-beytimdn ba/.a bir
d+st2 mdai edn v '$m'5inin +lmamas&n& 8$rdm v
$lmn +nlar& ha.lamas&na heyim 8ldi- (7hli-'eytimin mhv
%lmamas *n dava-dalaa raz %lmadm&" (una 8$r d ti'an
batm&/ 8$zlrimi yumdum v b+az&mda sm' .almas&na
ba6mayara.2 az&m&n suyunu uddumA .zbi yat&rma. 5n
(*%( ac bir bit!i %lan" bu%hl .ar3&z&ndan da a%& +lan v ry
b$y' b&5a.lardan da 5+6 ar& vern /ey sbr etdim- (Heyyid
Mzi deyirC"
(u 'lam (v -ml hli barsind!i aada! hiss" bundan
.aba. byan edilmi/ (yz yetmi birinici" 6tbd 'e5di-
Amma mn bu i'i rvaytd +lan r.lr 8$r +nu burada
bir daha 8tirdim-

B +a hmin klamn $ H/"t
leyhissalamla mha"ib etmk 2s+i il
Bs"y e+nl" ba"sin+ki bi" hisssi+i"
(5lh, Dbeyr v %nlarn trfdarlar" mnim trimdn tyin
edilmi/ ha'imlrin (#sman ibn Hneyf v baqalarnn"2
mslmanlar&n mnim i6tiyar&mda +lan beytlmallar&n&n
6zindarlar&n&n v halisinin ham&s& mn tabe +lan v
bey?t etmi/ /hrin sa'inlrinin yan&na 8etdilr- :nlar&n
aras&nda tri. salara. mn mnasibtd +lan birli'lrini
3ar5alad&lar-
9
>ilrim v trdarlar&ma h%um edr'
,
Hnin haqq ld etmyin v ya ldn *(arman eynidir& '$na )+r
d )r vali %lsan snin ha!imiyytin haqdr& Hm*inin )r sndn
baqas vali %lsa, % da haqdr&
9
-ml hli 'sry da(il %ld$qdan s%nra %rann halisinin bir hisssi
% Hzrtl %lan bey2tlrini %zd$&

BO
+nlar&n bir dstsini (beytlmaln )+zt*ilrini" hiyl v
ha.s&zl&.la $ldrdlr- :nlar&n (ilrin" bir hisssi is .&l&n%
5alma. 5n di/lrini s&6d&lar2 (m(aliflr qar" hmin
.&l&n%larla vuru/dular v nhayt2 sda.tl (a! iman v
etiqad il" Allaha .+vu/dular (+ldrldlr"-

B,
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n Cml mharibsind Nlh il
;bdrrhman ibn ;ttab ibn Tsydin $ldrlm/ %sdlrinin
yan&ndan 'e5r'n buyurduu 'lamlar&ndand&r-
#r halda ;bu Mhmmd (b$, 5lhnin !nysidir" burda $z
diyar&ndan uza. v .rib d/b- (ilin2 Allaha and +lsun 'i2
mn yer znd "rey/ tayas&ndan birinin meyidinin
srilmsini istmirdim- nti.am& ;bdl Mna $vladlar&ndan
,
ald&m- (-ml mharibsind Ai il bir) %lan v %nlardan
7bdrrhman ibn 7ttab v Abd$llah ibn Mbidn baqa he* biri
+ldrlmyn" Cumh .bilsinin b$y'lri is limdn
.a5d&lar- #.i.tn d +nlar layi. +lmad&.lar& i/ b+yun
uzatd&lar v +na 5atmam&/ b+yunlar& s&nd&r&ld&- (Enyarstli!
*n (ilaft v mirliyi l almaq istdilr, amma arz$larna *atmadlar&"

- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (sl arif v hqiqi m+min barsind
b$y$rd$$" 'lamlar&ndand&r-
#.i.tn (m+min" $z al&n& Krhiz!arlqla, Allah v
Peymbr tabe*ili!l" el dirildib v nsini (zahidli!, bndli!
v nfsi ist!lr tabe %lmamaqla" el $ldrb 'i2 +nun eni
(bdni" nazi'l/ib2 br'i (ryi" yum/al&b v 5+6 nurlu (bir"
3ar&lt& i/&. sa5&b +na- (#, y!s! t%vhid v Allah tanmaq
mqamna *atb&" (elli'l2 +nun nuru +na y+lu (hidayt v nicat
y%l$n$" 8$strib- :2 hmin nurla (haqq" y+lda hr't edib-
D mrtblr (zahidli!, rhiz!arlq v ibadt" +nu (y!sldr!"
min-amanl&. .a3&s& v ya/ay&/ yerin s$v. edib- (Dahidli! v
ibadtin mrtblrindn hr biri %n$ di)r mrtby *atdrar v %,
nhayt, bdi -nnti ld edr&" #m5inin aya.lar& bdninin
rahatl&& il2 $z .lbini m%bur etdiyi i/ (haqqn nianlrind
,
Irh*ilrin frqli nzrlrin sasn ana trfdn 7bdl >nafa *atan
5lh v Dbeyrdn v ya di)rlrindn&

B9
fi!irlr! dnm!" nti%sind v Rbbini raz& sald&& /ey
(itat v bndli!" vasitsi il thl'siz v rahat yerd
m$h'mlnib-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n $z shablrini %ihada (Allah
y%l$nda v$r$maa" hvslndirdiyi 'lamlar&ndand&r-
Allah sizdn :nun (nemtlrinin" /'rn yerin
yetirmyinizi istyir v =z h$'mdarl&. v sltntini sizin
5n sa6lay&b (yer znn ba* v rhbri %lmaa ancaq #n$n
d%stlar layiqdirlr"- Ieni/ msabi. meydan&nda (dnyada"
siz 5+v.an& (ba*lq v aal" l alma. 5n bir-birinizl
yar&/ma. m$hlti verib- (una 8$r d 3altarlar&n&z&n
balar&n& m$h'm balay&n
,
v (altarlrnzn" beldn a/a&
d/n art&&n& b$yr'lr 'imi .atlay&n (altarlarnzn ayan
stn dn tyini yn, ya($d *%( yeyib-i*m!dn *!inin, nec !i,
b$y$r$rC" / i'rind +lma.la .+na.l&. bir araya s&maz-
('$na )+r d )r bir i )+rm! fi!rindsns, canna q$ll$q etmyi
tr! et"- Cu6u 8ndzn .rarlar&n& ne% d 5+6 3+zur v bir-
birin vurur-
9
"aranl&.lar ne% d 5+6 .rarlar&n yada
d/msini zehnlrdn silir-
<

- )i xtb
,
E+y meydannda cld v *evi! %l$n, ya($d )nahdan *!inr!
$zaq %l$n&
9
Hfrd %lan (s d%stlar il bel qrara )lir !i, a(am tez y%la
dsn v shrisi )n istinin iddti artmam evin *atsn& Amma
a(am dn !imi irin y$($ %na qalib )lir v hmin qrarlar y%(
edir&
<
Hst iradli insanlar )ndz hanssa bir ii a(am )+rm! qsdin
drlr& Amma a(am, qaranlq hr yeri brynd, +z fi!irlrin )+z
y$maraq qflt y$($s$na )edrlr& Himmtli insanlar is +z
mqsdlrin nail %lmaq *n sy v tla )+strr! y$($ v rahatl
+zlrin haram edrlr&

B<
mam ;li leyhis-salam&n (!e*milrdn +yd v ibrt
)+trm! barsind!i" 'lamlar&ndand&r 'i2 +nu (5!as$r
s$rsinin 9 v 2-ci aylrini yni," 07
E
@
4
GCCy
E
<
E
9
=
: 3
P
_
P
j
=
P
VJ
8
6
E
7
P
P
GN
E
J
8
9: 3
P
P
GQE 9
=
D
E
1
0bir-biriniz $ynmyiniz sizi (Allah v qiyamt )nn yada
salmaqdan" yay&nd&rd&2 + va6ta .dr 'i2 .brlrin ziyartin
8etdiniz1 aysini +6udu.dan s+nra buyurmu/dur-
,
"ribdir2 bu2 (+llrl +ynn *n al v dncdn" n .dr
d uza. bir niyyt v m.sddir@ (Allahn zabndan" ne% d
5+6 .ail v 6brsiz ziyart5ilrdirlr@ )e% d hdsiz
rsvay5& bir i/@ #.i.tn diyar v /hrlri 8ednlrdn
b+/ 8$rdlr2 halbu'i yada salma. v 6at&rlama. yeri idi-
;sl yada salma. v 6at&rlama. yeri@@ (L(r etm! v +ynm!
mqsdi il" +nlar& uza. yerdn 5a&rd&lar-
9
:nlar atalar&n&n
t+r3aa 8$mld'lri yerlrl 6r edirlr2 y+6sa bir-birlri
.ar/&s&nda mhv +lanlar&n say& il $ynrlrH@ (4llrl
+ynnlr is v qanmaz adamlardrlar !i," %ans&z d/m/
%sdlrdn v +nlar&n taltd +lan hr'tlrindn
(dnyaya" .ay&tmalar&n& istyirlr (halb$!i b$, adi halda v Allah-
talann istyi %lmadan qeyri-mm!ndr"- #r halda $llr
$ynmy sbb +lma.dansa2 ibrt al&nmaa daha
layi.dirlrA +nlar&n 8$r/nd tvaz$'arl&. etm' +nlar&
/an-/$hrt vasitsi etm'dn daha a&ll& add&md&r@@
#.i.tn +nlara .aranl&. ba6&/larla ba6d&lar v +nlar
,
'$ s$rnin nazil %lma sbbi barsind bel deyilib !iC 7bd >naf ibn
1$syy qbilsi il Hhm ibn 7mr qbilsi +z qbil zvlrinin
saylarnn *%( %lmasna )+r bir-birilrin +ynrdlr& Hr i!i qbil
+z adamlarn saydqdan s%nra 7bd >naf tayfasnn adamlarnn say
*%( )ldi& '$ndan s%nra Hhm ibn 7mr tayfas dediC 'izim
adamlarmzn *%($ cahiliyyt d+vrnd +ldrldy *n biz hm
+llri, hm d dirilri sayacaq& '$ cr saydqdan s%nra %nlarn
qbil zvlrinin say *%( )ldi& Eeyirlr !i, %nlar qbristanla )edib
%rada +llri sayblar&
9
5%ran altnda *ryr! dalm, nalayiq mllrinin )ir%v$nda
%lan +ldn ibrt )+trm! lazm %ld$$ halda, %nlar qflt v
(brsizliyin *%(l$$ndan hmin +llrl +yndlr&

BB
barsind nadanl&. v %halt dryas&na da6il +ldular (v
b$na )+r d %nlarn qbrlri il +yndlr"- ;8r +nlar& (%nlarn
balarna )lnlri" viran +lmu/ 8eni/ /hrlr v b+/ .alm&/
evlrdn s+ru/salar2 (b$ eylr vziyytlri il" dey%'lr 'iP
:nlar it'in v ni/ansiz halda yerin alt&na 8etdilr (mhv
%ld$lar" v siz nadanl&. v 6brsizli'l +nlar&n ar6as&n%a
8edirsinizA siz +nlar&n ba/lar&n& ta3dalay&r2 %sdlrinin
stnd dayan&r2 'nara atd&.lar&nda +tlay&r (dnya malndan
yerd q%yd$qlarna r! balayr" v 6arabal&.lar&nda (!+*d!lri
evlrd" ms'unla/&rs&n&z- #.i.tn sizinl +nlar aras&nda
+lan 8nlr 5+6 alay&r v sizin 5n naland&rlar-
,
:nlar
sizin hyat&n&z&n s+nunun .abaa 8etmi/lridir 'i2
5e/mlriniz (+lm, qbir v 'rz( almin" sizdn tez
5at&blar- :nlar h$rmtli m.ama2 iti6ar v $ynm
vasitlrin mali' idilr2 bzilri 3ad/ah2 bzilri is +nlar&n
riyyti idilr- (rz6in
9
drinli'lrind el y+l il 8etdilr
'i2 hmin y+lda yer +nlar&n tlrini yeyib v .anlar&n& i5ib-
(elli'l2 .birlrinin 5u6urlar&nda in'i/a v hr'ti
+lmayan %ans&z2 a/'ar +lmayan 8izlin v it'in halda shri
a5arlar- "+r6u +nlar& .+r6utmur v vziyytin 3isliyi +nlar&
.mlndirmir- Rlzllrdn iztirab 'e5irib narahat +lmur
v m$h'm 8$y 8urultusunun ssin .ula. vermirlr- "aib
v 8izlidirlr 'i2 he5 's +nlar&n .ay&d&/&n& 8$zlmir-
Rahird haz&rd&rlar ()%rdadrlar v $zaa )etmyiblr"2 amma
m%lislrd haz&r +lmurlar (itira! etmirlr"- (ir yer
t+3la/m&/d&lar2 da&l&/d&larA bir-birilrin adt etmi/dilr2
ayr&ld&lar- Sbrlrinin 8lib 5atmamas& v /hrlrinin
s'uta batmas& mddtin uzunluu v mnzillrinin
uza.l&&na 8$r deyil2 bl' +nlara el bir 3iyal i5irdiblr
'i2 dan&/&.lar&n& lall&a2 e/itmlrini 'arl&a v hr'tlrini
talt 5evirib- (una 8$r d +nlar2 vziyytlri
,
,n!i )ndzl )ec dirilri +llr *atdrr, san!i siz +lm (bri
verib v sizin ayrlnza alayaraq nal edir&
9
4lmdn qiyamt balanana !imi dnya il a(irt arasnda !e*id
r%l$n$ %ynayan v nzrimizdn )izlin %lan almin&

BE
d/nlmdn vs edilslr2 t+r3aa d/b yatm&/ /6slr
'imidirlr-
"bristanl&. hli2 bir-birlri il la. sa6lamayan
.+n/ular v bir-birinin 8$r/n 8etmyn d+stlard&rlar-
:nlar&n aralar&nda'& tan&/l&. nisbtlri '$hnlib v
.arda/l&. la.lri .&r&l&b- (elli'l2 +nlar&n ham&s& bir yer
t+3la/malar&na ba6mayara.2 t' v 'imssizdirlr2 d+st
+lmalar&na ba6mayara.2 bir-birlrindn uza.d&rlar-
Ie%lrinin 8ndz v 8ndzlrinin 8e%si y+6dur- Ie%
il 8ndzn hans&nda '$5blrs (v qbristanlq y%l$na
dblrs"2 +2 +nlar 5n hmi/li'dir- (7)r )ec %l$bsa, %n$n
)ndz %lmaz v )r )ndz %l$bsa, %n$n )ecsi )lmz&" #min
evin 5tinli'lrini tsvvr etdi'lrindn daha a&r
m/ahid etdilr v hmin dnyan&n ni/anlrini (savab v
czasn" i'irl/di'lrindn daha b$y' 8$rdlr- (elli'l2
hyat&n + i'i s+nluu (+lmdn s%nra! zamann (%b(tli! v
bdb(tliyi" +nlar 5n .ay&d&/ yerin (-nnt v -hnnm"
'imi uzan&r v hmin mddtd (-hnnmli!lr *n" .+r6u
v (-nntli!lr *n" midvarl&&n s+n dr%si v hddi
m$v%uddur-
,
(una 8$r d 8r $lmdn s+nra dil
8lsydilr (dana bilsydilr", 8$zlri il 8$rb dr'
etdi'lrini byan ed bilmzdilr- :nlar&n ni/anlrinin
8$zdn itmsi v 6brlrinin 'silmsin (he* !sin %nlar
)+rmmsin v s+zlrini eitmmsin" ba6mayara.2 ibrt alan
8$zlr +nlar& 8$rr v a&l .ula.lar& +nlar& e/idir 'i2 +nlar
nit.dn ayr& di8r bir y+lla (+z vziyytlri v ibrtl bel"
deyirlrP : 8lmsr v travtli zlr tutulara. 5ir'inl/diA
+ in% v nazi' bdnlr %ans&z .al&bA '$hn v %&r&.
,
8ec !i, 1$r2an 3rimin I$ra s$rsinin @-ci aysind b$y$r$rC <m
E
94g
E
E
L
E
CCK4 CCf7
4
K
E
R4 CC5K4
E
CCf
=
j
E
x
E

4
CC<
=
v
E
9
=
:
E
B
=
f
E
j
E
g4H_
P
L
E
GQE 9
E
B
=
6
E
;= F
E
L
E
-7
E
y
P
9
=
:
8
D
P
j
E
g4HJ
P
9
e
G5
@
4
7
E
UE GT
7
=
P
m
E
5
=
9
E
4
GH
E
5
=
6
E
L
=
D
E
7
4
5c4 ?
8
9: K4 f7
4
K
E
L
E
o4 H
8
v
E
9
=
:= <Hr bir eymbr %n$n +z tayfasnn dilind
vhy etdiyimiz !imi 1$r2an sn rb dilind )+ndrdi! !i, >!!
hlini v %n$n trafnda %lanlar zabdan q%r($dasan v )lmsind
he* bir !!-bh %lmayan v hamnn (hesablarnn aradrlmas
*n" bir yer t%laaca qiyamt )nndn *!indirsn/ ya( ml
sahiblri -nnt, is ml sahiblri is -hnnm )edc!lr=&

BG
3altarlar 8eyinmi/i' (!fnimiz *ryb v bdnlrimiz dalb"A
yata&m&z&n (qbrimizin" darl&& bizi 5+6 ziyyt sal&bA
vahim v .+r6u biz irs .al&b (bizdn vvl!ilrin *!di!lri
qbr zab biz d )lib *atb"A s'uta dalm&/ mnzillr
stmz viran +lub (qbirlrimiz dalb"A 8$zl bdnlrimiz
mhv v 8$y5' zlrimiz 5ir'in +lub v .+r6ulu
mnzillrd .alma. mddtimiz uzan&b- "m-.ssdn
.urtula v s&6&nt&dan 8eni/liy 5&6a bilmdi'@@ ndi 8r a&l
v d/n% il +nlar&n vziyytlrini tsvvr etsn v ya
3rd ar6as&nda'&lar U (yni," +nlar&n .ula.lar&nda t+r3a.
alt&nda'& heyvanlar trindn n$.san yaranmas& v
(q$laqlarn" 'ar +lmas&2 8$zlrin t+r3a.dan srm 5'ilmsi
v batmas&2 dillrin itili'dn s+nra a&zlarda 3ar5a-3ar5a
+lmas&2 .lblrin +ya.l&.dan s+nra sinlrd $lr'
hr'tdn d/msi2 zvlrinin hr birind +nu
5ir'inl/dirn v mhv edn yeni 5rntlrin yaranmas&2
+na ziyan dymsi y+llar&n&n asanla/mas&2 bel 'i2
bdnlrinin zrr-ziyanlar m.abilind tslim +lmas& v
+nlar& d ed%' llrin2 nal v ryad .+3ara%a. .lblrin
+lmamas& - sn a/'ar +lsa2 .lblrd'i 'dri v
8$zlrd'i ti'an& 8$rrsn 'i2 +nlar 5n bu rsvay5&l&. v
m/..tlrin hr birind dyi/myn hal v aradan
.al6mayan 5tinli' vard&r-
Cer2 dnyada naz-nemt i5ind +lan2 'e 5'm' v
u%al&&n yeti/dirmsi +lan n 5+6 m$htrm bdni v
heyranedi%i rn8 sahibini yeyib@ :2 .m-'dr zaman&
/adl&a z tutard& v hyat&n&n 8$zlliyin 6sis2 b+/ v
bs i/lr hris +lduu 5n +na msibt v 'dr 8lnd
'e 5'my z tutar v $zn .m-.ssdn yay&nd&rard&-
(elli'l2 dnya +na v +2 dnyaya 8ldy halda (hr
birinin diqqti di)rind %landa" 5+6 .lt i5ind +lan hyat&n
/adl&.lar& snas&nda birdn l' +nu $z ti'an& il san%d& v
.vvlrini darmada&n etdi (m(tlif bla v drdlr d*ar
etdi"- =lm altlri +na ya6&ndan tama/a edirdilr- (elli'l2
+2 tan&/ +lmad&& 'dr d5ar +ldu v bundan .aba.

BJ
zl/mdiyi 8izli zab-ziyytlrl y+lda/ +ldu- Sstli'lr
nti%sind +nda 5+6lu zili' v sstl' yarand&- Amma
bel +lan halda2 yen d $z salaml&&na tam inam& var idi
(+lm! ehtimal vermirdi"- "+r6ub tez tbiblrin istiliyin
s+yu.lu.la mali% edilmsi v s+yu.luun istili'l aradan
.ald&r&lmas& 'imi +na adt etdirdi'lri /ey z tutdu- Amma
s+yu. drman istili' 6stliyini s$ndrmr2 'sin2 +nu
art&r&rd&- #m5inin isti drman s+yu.lu. 6stliyin +nu
+ynadara. a&rla/d&rma.dan ba/.a bir /ey etmir2
saaltm&rd&- Mnasib mr''b v bsit drmanlar&n bir-
birin .at&/d&r&lmas& il +nun tbiti m$t?dill/mdi v
'sin2 hmin tr'iblr hr bir drd '$m' edr' +nu
8%lndirirdi- )hayt2 ((stli! v drdin *tinli! v $z$nl$$
nticsind" +nun tbibi sstl/r' a%iz .ald& (%n$n saalmas
*n hans drmandan istifad edcyini bilmdi"2 6idmt5isi
yaddan 5&6ard& Klini +ndan zdF2 arvad-u/a& v +nun .mini
5'nlr drdini a5&.lama.dan y+ruldular v +nun
vziyytini s+ru/anlar&n %avab&nda lal +ldular (nticsi %lan
bir s+z demdilr"- D +nun yan&nda bir-birlri il 8izltdi'lri
.mli 6brdn dan&/d&lar- (iri deyirdiP :nun vziyyti el
+lduu 'imidir- Di8ri +nlar& +nun ya6/&la/a%a&na midvar
edirdi- (a/.a biri +nlara +nun $lmn 8$r tslli verirdi
v hmin 6stdn .aba.'&lar&n y+lu il 8edilmsini
yadlar&na sal&rd&- (Eeyirdi !iC 'izdn qabaq!lar b$ dnyadan !+*b
)ediblr& 'iz d %nlara tabe %l$b b$ dnyadan )etmy na*arq&" :2
bu vziyytd dnyadan ayr&l&. v d+stlardan uza.l&.
(q$$n$n" .anadlar&na mindiyi snada2 birdn .m-
.sslrindn biri +na h%um edr- (elli'l2 +nun zir'li'
v d/n%lri sr8rdan .alara. i/dn d/r2 dilinin
rtubti .uruyar- ) 5+6 mhm suallar 'i2 +nlar&n %avab&n&
bilr2 amma byan etm'd a%iz .alar- ) 5+6 .lbini
ar&dan sslr 'i2 +nlar& Kata 'imiF ehtiram 8$strdiyi
b$y'dn v ya (+vlad !imi" mehriban +lduu 'i5i'dn
e/idr2 amma (cavab verm! qdrti %lmad *n" $zn 'arl&a
vurar- #.i.tn $lmn2 ham&s&n&n byan edilmsi v ya

BL
dnya hlinin a&llar&n&n +nlar& dr' v .bul etmsi 5+6
5tin +lan m/'llri vard&r-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Allah zi!r etmyin fzilti v
Allahn zi!rin m$l !imslrin vsfi barsind %lan"
'lamlar&ndand&r 'i2 +nu (8$r s$rsinin ;@-ci aysi" 0x
8

GCC^
E
j
4
>
8
4 : 7
4
=
4 ;UE 5
=
@
E
x
E
L
E
k
j
E
Gv
E
_4 3
=
Q
4
5Q
4
W
=
_
P
1 0+ 'slr 'i2 n ti%art2 n al&/-
veri/ +nlar& Allah& zi'r etm'dn yay&nd&rmaz1 aysini
+6uyar'n buyurmu/durP
!yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah =z
zi'rini v :nu yada salma& .lblrin %ilas& v nuru edib 'i2
+nun vasitsi il (#n$n mr v qadaalarn" 'arl&.dan s+nra
e/idr2 .aranl&.dan (nadanlqdan" s+nra 8$rr2 d/mn5ili' v
davtdn s+nra itat'ar v ram +larlar (#n$n razln
qazanarlar"- )emt v b6/i/lri ziz +lan Allah&n hmi/
bzi zaman mrhllrind v /ritlrin ni/anlrinin itdiyi
zamanlarda2 d/n%lrind +nlarla 8izli dan&/d&& v
a&llar&n&n drinli'lrind s$hbt etdiyi bndlri vard&r-
(#nlar hmi Allah zi!r edr! al v dnclri il #n$nla
danarlar&" :nlar 5&ra& (hidayt v nicat *ran" 8$z2 .ula. v
.lblrind'i +ya.l&. v say&.l&. nuru il i/&.land&r&blar-
,
KSal.aF Allah&n 8nlrini (msibt v itatsizli! nticsind mhv
%lm$ !e*milrin hvalatlarn" 6at&rlad&rlar (byan edirlr !i, ibrt
)+trsnlr" v (%nlar" :nun zmt v b$y'ly il
.+r6udurlar (deyirlr !iC Allahdan q%r($n v )nah etmyin& ,n!i
#, hr yerd var v hr eyi )+rr v sizi mhv etmy qadirdir"-
:nlar 5$ld'i bld5i 'imidirlr 'i2 +rta y+l il 8edn (dalt
v sdaqtl davranan" 'sin y+lunu mdh edirlr v (%n$
aznlqdan" ni%at ta3d&& 5n mQdlyirlr- Sa v s+l
,
Allahn zi!ri *raq !imi %nlarn )+z, q$laq v qlblrini iqlandrb&
'$na )+r d #ndan baqa bir ey )+rmr, #n$n mr v
qadaalarndan baqa bir s+z eitmir v # istdiyindn baqa ey
r! balamrlar&

BM
tr 8edn (hr bir id ifrata varan v ya shln!arlq edn" 's
5n is y+lunu 3islyr' +nu mhv +lma.dan
5'indirirlr- :nlar bu sitlrl hmin .aranl&.lar&n
(nadanlq zlmtlrinin" 5&ra.lar& v /bhlrin (aznlq
bhlrinin" bld5ilridirlr- #.i.tn Allah& zi'r etmyin
$z adamlar& var 'i2 +nlar +nu dnyan&n vzind 8$trblr-
Ni%art v al&/-veri/ +nlar& :ndan yay&nd&rm&r- :nlar $mr
8nlrini Allah& zi'r etm'l 'e5irirlr- Allah&n haram v
.adaan etdi'lrindn 5'indirn s$zlrl 6brsizlrin
.ula.lar&nda ryad .+3ar&rlar- (a/.alar&n& dalt v
dzly buyurur v $zlri +nu yerin yetirirlr-
(ynilmynlrdn (*ir!in s+z v mllrdn" 5'indirir2 $zlri
d 5'inirlr- (A(irt el iman v yqinlri var" san'i dnyan&
s+na 5atd&r&b a6irt da6il +lublar2 +radad&rlar v (b$"
dnyadan s+nra +lanlar& (baqalarnn (brdar %lmadqlar a(irt
ilrini" 8$zlri il 8$rblr- !l bil 'i2 (rz6 hlinin +rada
+ldu.lar& mddtd'i 8izli hallar&ndan 6brdard&rlar v
.iyamt2 vdlrini +nlara sbut edib (%n$n barsind he* bir
!!-bhlri y%(d$r"- (elli'l2 dnya hlinin 8$zlri
.ar/&s&ndan hmin shnlr zrind'i 3rdlri el
8$trblr (iman v yqin n$r$ il )+rd!lrini el fa ediblr" 'i2
san'i +nlar (di)r" insanlar&n 8$rmdi'lrini 8$rr v
ba/.alar&n&n e/itmdi'lrini e/idirlr- ;8r +nlar& al&n il2
byniln m.amlar& v layi.li m%lislrind tsvvr etsn
(%nlarn ibadt v bndli! hallarn nzrind canlandrsan" - 'i2
mllrinin hesab dtrini a5&blar v mr edilib yerin
yetirmdi'lri v ya 5'indirilib shln'arl&. etdi'lri hr
bir 'i5i' v b$y' i/ 5n nslrinin hesab&n& a3armaa
haz&rd&rlar2 $z a&r 8nahlar&n& ar6alar&na y'lyiblr v
+nu 8$trm'd a%iz .al&blar2 alama.lar&n& b+azda
b+ublar2 (hesab aaran zaman" alayara. nal ed-ed
$zlrindn s+ru-sual edirlr v t.sirlrindn 3e/man +lub
+nlar& etira edr' $zlrinin Rbbin ah-nal edib ryad
.+3ar&rlar (balanmalarn istyirlr, (las, %nlar b$ halda
)+znn +nn )tirsn" - hidayt v ni%at ni/anlri v 8e%

EO
5&ra.lar&n& 8$rrsn 'i2 ml'lr +nlar&n tra&na t+3la/&blar2
+nlara rahatl&. v (zabdan" 6atir%mli' nazil +lub v 8$yn
(br!t" .a3&lar& +nlar&n zn a5&l&b- D +nlar 5n Allah&n
6brdar +lduu yerd /rli m'anlar haz&rlan&b-
(elli'l2 Allah +nlar&n (+zlri il Allah arasnda! hesablarn
aradrlmasnda!" sylrindn raz& v mmnundur v +nlar&n
()nahlardan eman %lma" sullar&n& bynib- Allah il
mna%at etm'l ()nahlardan" ba&/lanma mehini hiss
edirlr- :nlar Allah&n zl v 'rmin m$hta%l&. 8ir+vu v
:nun zmt v b$y'ly m.abilind tvaz$'arl&.
sirlridirlr- "m-.ssnin 5+6luu .lblri v alama&n
5+6luu 8$zlri yaralay&b- :nlar&n Allaha meyl v rbt
y+lu +lan hr bir .a3&n& d$yn llri var- (#na y%l$ %lan hr bir
qan d+yr! da(il %larlar&" st'lrini + 'sdn dilyirlr 'i2
8eni/li'lr :nun yan&nda daralm&r (hr n qdr balasa v
ta ets s(avt v !rm dryasndan bir ey s!ilmir" v istynlr
+ndan namid +lmurlar- (el is sn $zn $z hesab&n& a3ar-
7n'i ba/.alar&n&n hesab&n& sndn ba/.a bir mhasib
a3ara%a.- ('aqalarnn hesabn aradrman sn he* bir (eyri
y%(d$r& Fr! hmi +z fi!rind %lasan v +z hesabn diqqtl
aradrasan&"
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n ((alqa +yd verdiyi"
'lamlar&ndand&r 'i2 +nu (.nfitar s$rsinin R-c aysi" 0GCCQE f
w
D
E
GCCf
E
3
4
CCf7
4
N
E
9
=
: m
E
CC@
e
7
E
@
4

E
7
8
CC{
E
GCCF
E
P GCC?
E
T\
=
4
:1 0!y insan@ Sni *rim +lan
Rbbin .ar/& aldadan ndir (!i, )+striin ml etmir, itatsizli!
)+strirsnO"1 aysini +6uyar'n buyurmu/durP
0!y insan@ Sni *rim +lan Rbbin .ar/& aldadan
ndirH1 aysinin 6itab etdiyi 8nah'ar&n dlil v sbutu n
shv dlillrdndir-
,
D +2 bhansi he5 .bul edilmyn
,
,n!i #n$n <Hnin !rmin mni mr$r etdi= demsi dz deyil& #na
)+r !i, !rm )nah v na!rl! edilmsini deyil, itat v !r
edilmsini tlb edir& Aynin <Hni intiqam alan Mbbin qar aldadan,
mr$r edn ndirO= b$y$rmamasnn sbbi, !rim %lan Mbb qar

E,
aldanm&/ 'imsdir- #.i.tn + $znn nadan .almas&na
israr edib-
,

!y insan@ Sni 8nah etmy n %rtlndirdiH Rbbin
m.abilind sni mrur edn n +lduH Sni2 $zn mhv
etmy n al&/d&rd&H M8r drdinin drman& y+6dur2 ya6ud
yu6udan ay&lmaya%a.sanH (a/.as&na rhm etdiyin /eyd $z
%an&na yaz&&n 8lmirH 7+6 va6t birini 8nn alt&nda 8$rr
v +nun stn '$l8 sal&rsan v ya birini bir drd d5ar
+lmu/ 8$rrsn 'i2 drd +nun bdnini yand&r&r v sn
mehriban5&l&. sbbindn +na alay&rsan- (el is sni $z
drdin ()nahlarna" sbrli edn2 msibtlrin d$zml
edn v sni2 snin 5n %anlar&n n ziz v ist'lisi +lan $z
%an&na alama.dan sa6layan2 tm'inli edn ndirH Allah&n
.zbinin 8e% i'n ha.lamas& .+r6usu sni ne%
.+r6utmur2 halbu'i :na .ar/& itatsizli'lrl :nun .zb
y+llar&na d/msnH (una 8$r d $z .lbinin sstl'
drdini zm v (itatd" 5al&/.anl&.la2 8$znn .lt
yu6usunu +ya.l&.la drman et- Allaha itat'ar +l v :nun
zi'ri il nsiyytd +l- Sn :ndan z d$ndrr'n :nun
sn z tutmas&n& tsvvrnd %anland&r (v fi!ir y%l$ il ba("
'i2 sni =z v v b6/i/in 5a&rara. zl v 'rmin
bryb2 amma sn :ndan z d$ndrr' ba/.as&na z
tutmusan- (tn bunlarla yana/& Allah u%a2 stn v
.drtli +lmas&na ba6mayara.2 n .dr d 5+6 'rimdir v
sn2 al5a. v a%iz +lma&na ba6mayara.2 5+6 itatsizli'
etm'd n .dr d %rtlisn2 halbu'i :nun (fv v
balama" 3rdsinin 3nah&nda ya/ay&r v lt v ehsan&n&n
itatsizli! edilmmsinin zr$riliyini bildirm! *ndr& 7)r insan
<mni eytan aldatd, mr$r etdi= des %na cavab verilc! !iC >)r
biz 1$r2ani-3rimd <Ieytana tabe %lmayn !i, % sizin a!ar
dmninizdir= demmidi!O 7)r <nadanlq mni mr$r etdi= des
cavabnda deyilc! !iC >)r bizim h+!mlrimizi siz +yrtm! *n
eymbrlr )+ndrmmidi!O 1sas zr v bhan )tirm! y%l$
baldr&
,
N b$na )+r d fani dnyann lzzt v sevincini bdi sadt v
-nntdn stn t$t$b&

E9
8eni/liyind 8zirsn@ Amma :2 nin'i b6/i/ v
mrhmtini sndn sir8myib v =znn (balama"
3rdsini snin ()nahlarn" zrindn 8$trmyib2 bl'
snin 5n yaratd&& nemt v b6/i/d v ya $rtdy
8nahlar&nda2 ya6ud uza.la/d&rd&& blalar&nda bir 8$z
.&r3&m& :nun ltndn uza. +lmam&san (halb$!i sn yen d
#na itatsizli! istiqamtind *alrsan"- ndi :na (#n$n
)+strilrin" tabe +lma. barsind n d/nrsnH Allaha
and +lsun 'i2 8r bu sit (Allahn sn z t$tmas v snin #ndan
z *evirmyin" .vvlri bir v .drtlri brabr +lan i'i
/6sd +lsayd& (v %nlardan z t$tandan $zaqlaan sn %lsaydn" el
$zn 6+/a8lmz 6isltlr v rtarlar&n&n 3isliyin 8$r $z
ziyan v 3isliyin (+z leyhin" h$'m vern il' 's +lard&n-
('s snin +zn +z isliyin h+!m verdiyin bir halda, eyb v n+qsan
siftlrdn a! v $zaq %lan Allah mqabilind +zn nec hiss
edirsnO" #a.. v dz deyirm (!i, hqiqtn" dnya sni
aldatmay&b2 bl' sn +na aldanm&san- Dnya sn $yd-
nsihtlri a/'ar edib v sni dalt v brabrli'l
6brdar edib- Sn %isminin drd d5ar +la%a& v
8%nn azala%a& 'imi verdiyi vdlrd daha d+ru5u v
val&d&r v sn yalan demir v aldatm&r sni- ) 5+6
nsiht vern 'i2 sn +nu t.sirlndirirsn (%n$n ibrtlrindn
ntic *(armrsan v snin nfsi ist!lrin zidd %ld$$ *n %na
hmiyyt vermirsn"- D n 5+6 d+ru 6br 'i2 sn +nu yalan
san&rsan- ;8r dnyan& 6araba /hrlr v b+/ evlrl
tan&ma. istsn2 +nun 8$zl nsiht5i v $yd vern
+lduunu 8$rrsn 'i2 mehriban y+lda/ 'imi sni mhv
5'my .&ym&r-
,
('$na )+r d b$y$r$rC" Dnya +na r'
balamayan 5n 8$zl ev v +nu vtn (+z hmili! yaay
yeri" etmyn 5n 8$zl yerdir- Dnya hlinin sabah'&
,
'$na )+r d <dnya mni aldatd= demmlisn& ,n!i )r dnya
sni aldatsayd, ibrtlrini sndn )izldrdi& '$ !lam Allah-talann
1$r2ani-3rimin -asiy s$rsinin ;J-ci aysind!i <G5
E
T
=
Yw9: k
P
G5
E
Z
E
9
=
: 3
P
N
P
_
=
7
8
{
E
L
E
=
<dnya hyat sizi aldatd= b$y$r$$ il ziddiyyt t!il etmir& ,n!i
dnyann aldatmasnn mnas slind %na aldanmaqdr&

E<
(qiyamtd!i" 6+/b6tlri bu 8n dnyadan .a5an (v %n$n
malna r! balamayan, v$r$lmayan" 'imslrdir-
Cer m$h'm titrynd v +nun .+r6u v 5tinli'lri il
.iyamt 8er5'l/nd2 hr bir din hli $z dinin2 btn
sitayi/ ednlr $z m?budlar&na v btn tabe v davam5&lar
$z rhbrlrin .+vu/anda (s+z v mllrinin aradrlmas *n
bir yer t%laanda" Allah&n dalti m.abilind havaya
sal&nan hr bir nzr v yerd at&lan hr bir yava/ add&ma
dzl' v d+rulu.la vz veril%'- (Hmin )n hr bir is v
ya( i, htta !i*i! %lsa bel, a!ar %lacaq v %n$n barsind s%r$-
s$al edilc!&" (elli'l2 hmin 8n 5+6 dlil v sbutlar batil
+la%a. v insan&n s&&nd&& 5+6 zr v bhanlr .bul
edilmy%'- (una 8$r d $z mlindn2 vasitsi il
bhanlrin .bul edil%' v dlilin m$h'mln%' /eyi
ist- Snin +nun 5n .almaya%a&n /eydn (dnyadan" snin
5n .ala%a. /eyi (Allaha itat v (alqa (idmti" 8$tr- =z
srin 5n haz&r +l- (,tinli!lrindn" ni%at v .urtulu/
i/&&na nzr sal ()+r hardan sa*r v hara )edir" v yhri %ld
v 5evi' dvlrin belin bala (a(irt sfri *n az$q v mini!
tdar! )+r !i, y%lda qalmayasan v *tinli!lrl qarlamayasan"-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (+z vsfind!i" 'lamlar&ndand&r (!i,
%nda zlm, sitm v haqszlqdan $zaq %lmasn byan edib"-
And +lsun Allaha 'i2 8e%ni (iti ti!anlar %lan"
dvti'an&n&n stnd +ya. 'e5irmyim v (l, ayaq v
b%yn$m$n" zn%irl balanara. $ldrlmyim2 mnim 5n
.iyamt 8n Allah v 4eymbr2 bndlrin bzilrin
zlm edib dnya mal&ndan bir /ey .sb etmi/ halda
.+vu/ma.dan daha 6+/dur- Srtl '$hnlmy v
5rmy d+ru 8edn (cavanlq v )clly *%( tez q%calq v
zifli!l vz %lan" v t+r3a. alt&nda .almas& uzun 5'%'
ns 8$r 'ims ne% zlm edimH@

EB
And +lsun Allaha2 (qardam" ;.ili 5+6 y+6sul v 3ri/an
halda 8$rdm v mndn sizin budan&zdan (beytlmaldan"
bir batman istdi- #m5inin +nun u/a.lar&n& .m-'drdn
tut.un rn8d2 t+z-t+r3a.l& sa5larla 8$rdm2 san'i zlri
mavi rn8l (indiq% il" .arald&lm&/d&- ;.il $z istyind t'id
edr' s$zn t'rar edirdi v mn +nun s$hbtin .ula.
as&rd&m- Iman edirdi 'i2 mn $z dinimi +na satara. $z
y+lumdan l 8$trb +nun ar6as&n%a 8ed%ym (hr n des
yerin yetircym"- (una 8$r d +nun 5n bir dmir 3ar5as&
.&zd&r&b bdnin ya6&nla/d&rd&m 'i2 ibrt 8$trsn- :2
.&zarm&/ dmir 3ar5as&n&n ar&s&ndan 6stnin nal etmsi
'imi nal edib ryad .+3ard& v az .alm&/d& 'i2 +ndan
yans&n- :na dedimP !y ;.il2 analar matmind alas&nlar@
nsan&n +ynama. 5n .&zd&rd&& dmir 3ar5as&ndan nal
.+3ar&rsan2 amma mni .drtli Allah&n .zbindn
yand&rd&& +da tr 5'irsnH@ Sn bu (az" ziyyt 8$r
nal .+3ar&rsan2 amma mn Chnnm +dundan ryad
.+3armay&mH@ ;.ilin hvalat&ndan daha t%%bls bir
/6sin
,
a6/am2 az&bal& .abda'& hdiyy il v nirt edib
barsind bdbin +lduum2 san'i ilan&n t3r%yi v ya
.usma& il .at&/d&r&lm&/ halva il yan&m&za 8lmsidir-
:na dedimP (u hdiyydir2 z'atd&r2 y+6sa sd.H R'at
il sd. biz hli-beyt haramd&r- DediP Sd. v z'at
deyil2 hdiyydir- ('$ hdiyyni )tirm!dn mqsdi batil %ld$$
v slind %n$n hdiyy adlandrd ey rvt %ld$$ *n" dedimP
Anan matmind alas&n- Mni Allah&n dininin y+lu il
8lib aldad&rsanH (>ni b$ y%lla aldatmaq istdiyini" dr' edib
anlam&rsan2 y+6sa dlisn v ya6ud b+/-b+/ dan&/&rsanH
Allaha and +lsun2 8r yeddi i.limi +nlar&n 8$ylrinin
alt&nda +lan btn /eylrl birli'd mn verslr 'i2 bir
.ar&/.an&n az&ndan ar3an&n .ab&&n& 5&6arma.la Allaha
itatsizl' edim2 etmrm- #.i.tn sizin dnyan&z mnim
yan&mda 5yirt8nin az&nda 5eyndiyi yar3a.dan da u%uz
,
>nafiq, i!izl v .mam leyhis-salamn dmnlrindn %lan v %
Hzrtin d dmn bildiyi 72s ibn 1eys (nzrd t$t$l$r"&

EE
v dyrsizdir- ;linin ldn 5&6an nemt v .almaya%a.
lzztl n i/iH Al&n yu6uya 8etmsindn (v %n$n dnyann
fitn-fsadlarn baa dm!dn (brsiz qalmasndan" v
sr/mnin Kv az&nl&&nF 5ir'inliyindn Allaha 3nah
a3ar&ram v Kbtn hallardaF an%a. :ndan '$m' dilyirm-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (var-d+vltli %lma istm! v
y%(s$ll$a d*ar %lmama dilm! *n %lan" dualar&ndand&r-
Allah&m2 mnim abr&m& varl&l&.la .+ru v /6siyytimi
y+6sullu.la al5altma 'i2 Snin ruzi verdi'lrindn ruzi
istmyim2 yaratd&.lar&n&n 3is mllrind mehriban5&l&.
a6tarmay&m2 mn bir /ey ta edn 'si mdh etmy
m%bur +lmay&m v mn bir /ey vermyn 'imsnin
3isliyin dan&/maa d5ar +lmay&m-
,
(tn bunlardan
s+nra Sn verib vermm'd i6tiyar sahibisn- 7n'i hr
bir /eyin i6tiyar v .drti Snin linddir-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (dnyann mzmmti v +llrin
hallarnn byan barsind!i" 6tblrindndir-
Dnya2 (hli" .m-.ssy brnm/2 hiyl v 6bisli'l
m/hurla/m&/ (vfaszl )+za*q insanlara )izli %lmayan" bir
evdir- :2 hmi/ bir halda .alm&r-
9
:na 8lnlr (%n$n
yanmaq, batmaq, $*m$ tavanlar altnda qalmaq v m(tlif
,
'$ i!i sift mzmmt edilmi siftlrdndir v b+y! )nahlardan
saylr& ,n!i bir ey verni mdh etm! Allahdan baqasna z t$tmaq
v #na ri! q%maqdr& 8 *%( b(i edn adamlar var !i, d+vrn
islrindndirlr& 'ir ey vermyn !si islm! d rva v dz)n
deyil& ,n!i %la bilr !i, % ya( insanlardan biridir v bir ey
vermmsinin zrl sbbi var&
9
#n$n hyat +lm, varllq v zn)inliyi y%(s$ll$a, sevinci !dr,
salaml (stliy, )clly zifliy v h+rmtliliyi (arla *evrilir&

EG
(stli!lr d*ar %lmaq !imi drd v ziyytlrindn" salamat
.almazlar- :nun hallar& m6tlidir v n$vblri
dyi/m'ddir (bzn nemt verr, bzn d zhmt"- :nda 'e
5'm' (nfsin ist!lrin tabe %lmaq" mzmmt edilib v +nda
rahatl&. ta3&lm&r- :nun hli2 +nda bla +6lar&na hddir 'i2
dnya $z +6lar&n& +nlara tr at&r (hr birini bir drd d*ar
edir" v $lml mhv edir-
!y Allah bndlri@ (ilin 'i2 hm siz v hm d bu
dnyada sizi hat edn /eylr (%n$n mal, bina v br-bzyi"
sizdn .aba. 'e5nlrin y+lundas&n&z- :nlar&n $mrlri
sizin'indn daha uzun2 /hrlri daha abad v ni/anlri
daha mhm idi- :nlar&n sslri 'silib (danmrlar"2
'l'lri yat&b (t!bbr v mr$rl$qlar aradan )edib"2
bdnlri 5ryb2 /hrlri b+/ .al&b v ni/anlri y+6a
5&6&b- T%ald&lm&/ .srlr2 m$h'm ti'ililr v b$y'
bal&/lar& m$h'm da/lar v lhd (qbrin i*ind %lan *$($ra"
birl/mi/ .birlrl vz ediblr- : .birlr 'i2 +nlar&n
astanas& viran +lub v binas& t+r3a. il m$h'mlnib-
#min .birlr bir-birlrin ya6&nd&rlar- Amma sa'inlri
.rib v tnhad&rlar- (Hr birinin qbrinin di)rinin qbrin ya(n
%lmasna ba(mayaraq, %nlar bir-birlri il )+rmrlr&" :nlar el
bir mhll sa'inlri aras&nda ms'unla/&blar 'i2 (bir-birlri
il qaynayb-qarmadqlar *n" .+r6u i5inddirlrA zahird
rahat +lan bir dstnin i5inddirlr2 amma zab-
ziyytddirlr (bir ilri y%(d$r, amma slind saysz zhmt v
mqqtlr d*ardrlar"- Dtnlr (+zlrinin hmili! yaay
yerlrin" uyu/murlar- Ca6&n v .+n/u +lmalar&na
ba6mayara.2 .+n/ular 'imi bir-birlri il .aynay&b-
.ar&/m&rlar- 7rnt +nlar& $z sinsi il yediyi v da/-'s'
+nlar& udduu (mhv etdiyi" halda +nlar&n aras&nda ne% 8$r/
+la bilrH@ =znzn +nlar&n 8etdi'lri yer 8etmi/
+lduunuzu2 hmin yata&n (qbrin" sizi 8ir+v 8$trmsini
v hmin mant yerinin sizi .+ynuna almas&n& tsvvr
edin- (el is (ey dnyaya aldananlar" 8r sizin i/lriniz (qbir
v 'rz( almi" s+na 5atsa v $llri .birlrdn (hesablar

EJ
aradrmaq *n" 5&6arsalar2 sizin vziyytiniz ne% +la%a.H
(1$r2ani-3rimin 6$n$s s$rsinin ;:-c$ aysind deyilir !iC" 0m
E
94GH
E
tP
:
=
BT
P
GCC
E
GCCF
8
3CCQP H
=
UE u
8
CC
E
L
E
e CCZ
E
9
=
: 3
P
tP x
E
B
=
CCF
E
CC>
X
4 : V9
E
4
:
=
L[wj
P
L
E
= S
E
W
E
i
=
D
E
GF
8

r
S
=
T
E
u
w
P
BW
P
]
=
_
E
E L7
P
CCCJ
E
S
=
f
E
1 0#min va6t hr bir 's vvl%dn .abaa
8$ndrdiyi /ey (yerin yetirdiyi ml" il imtahan edil%'
(%n$n (eyir-ziyann )+rc!" v h.i.i i6tiyar sahibi +lan
Allah&n hzuruna .aytar&la%a.d&r- :nlar&n uydurdu.lar& /ey
(btlri Allahn ri!i bilib %nlarn fatlrin )+z di!mlri" i/lrin
yaramaya%a.1-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Allahn mdhi v fv edilr!
balanma istm! barsind!i" dualar&ndand&r-
Allah&m2 Sn $z d+stlar&nla btn d+stlardan 5+6 d+stsan
v +nlar&n Sn tv''l etdi'lri i/lrinin islah edilmsin
+nlar&n $zlrindn d haz&rsan (hr bir ey qadir %ld$$n *n
istyn !imi hr bir ii )+rrsn"- (atinlrini 8$rr2
d/n%lrindn 6brdarsan v 8$za5&.l&. v a&llar&n&n
mi.dar&n& bilirsn- (elli'l2 +nlar&n sirlri Snin yan&nda
a/'ard&r v .lblri Sn d+ru y$nlib- Nnhal&. +nlar&
vahimy salanda Snin zi'rin +nlarla nsiyytd +lur2
.m-.ss +nlara .alib 8lnd Sn 3nah a3armaa
s&&n&rlar- 7n'i bilirlr 'i2 i/lrin s'an& Snin (qdrt v
qvvt" linddir v +nlar&n mn/yi Snin .zav-
.drindir-
Allah&m2 8r n isty%yimi bilmsm v $z istyimd
5a/-ba/ .alsam2 mni 6eyrim +lan /ey y$nlt v .lbimi
6eyir v ya6/&l&&m +lan /ey tr d$ndr 'i2 8r mni
isti.amtlndirsn2 bu Snin hidayt etmlrinin mnasib
+lmayan& v ist'lri rva etm'lrinin .rib v
t%%bls deyil- (,n!i Hn hidayt edn v ist!lri rva
ednsn&"

EL
Allah&m2 mniml daltinl deyil2 v v ba&/lamanla
davran- (,n!i daltl rftar etm! czalanmama v *tinliy
dmyim sbb %lar&"
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (4mr barsind t+vriy y%l$ il
b$y$rd$$, yni, zahird %n$ triflmsi !imi )+rnn, amma batind
%n$ mzmmt etdiyi v b$na )+r d *nc (tbd b$y$rd$qlar il
he* bir ziddiyyt t!il etmyn" 'lamlar&ndand&r-
Allah ilan'sin (4mr ibn 0ttabn" /hrlrin br't
versin v .+rusun 'i2 +2 ('zilrinin fi!rinc" yriliyi dzltdi
(aznlar y%la )tirdi"2 6stliyi mali% etdi (bir sra hrlrin
halisini .slam dinin q%v$d$rd$"2 snnni br.rar etdi
(Peymbrin h+!mlrini icra etdi" v itn-sad& ar6aya atd&
(%n$n zamannda bir fitn ba vermdi"- Dnyadan 3a' 3altar v
az eybl 8etdi (#sman !imi +zn *ir!inli!lr b$ladrmad"-
Silatin 6eyrini ld etdi v +nun /rini .aba.lad& (n qdr
!i, var idi (ilaft ii nizam-intizamda idi v %nda he* bir %z$nl$q
yaranmad"- Allah&n itatini yerin yetirr' itatsizli'dn
5'inib :nun ha..&n& da etdi- : (dnyadan" '$5d2 (la!in"
+nlar& (mslmanlar" el ha5alanm&/ y+llarda .+yub 8etdi 'i2
+ y+llarda y+lunu azan hidayt2 hidayt edilmi/ is y.inli'
ta3maz-

- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n 6al.&n +nunla bey?tinin
ne%liyi barsind'i 'lamlar&ndand&r v bundan .aba. (lli
*nc v yz %t$z yeddinci !lamda" bunun bnzri ba/.a
'lmlrl 'e5di-
(>niml bey2t etm! *n" limi a5d&n&z2 mn yumdum2
+nu 5'diniz2 mn sa6lad&m- :ndan s+nra susuz dvlr su
n+hurlar&na da6il +landa basabas sald&.lar& 'imi izdihamla

EM
stm t$'ldnz- )hayt2 aya..ab&n&n i3i (ayaqlardanF
a5&ld&2 ba (*iyindn" d/d2 zi aya. alt&nda .ald& v 6al.&n
mniml bey?t sbbindn sevin%i + hdd 5atd& 'i2 u/a.lar
/ad +ldular v zi .+%a2 5tinli' v m/..td +lan 6st
v yeni yeti/mi/ .&zlar rbndsiz +nun tama/as&na 8ldilr-
,
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (rhiz!arla yiylnm! v +lm
haqqnda, elc d dnyaya aldanmamaq barsind b$y$rd$$"
6tblrindndir-
4rhiz'ar +lma. v Allahdan .+r6ma. (dnya v a(irtd"
hidayt v ni%at a5ar&2 .iyamt 8n 5n azu.2 hr bir
sirli'dn (hvtlr v nfsi ist!lrdn" azadl&. vasitsi v hr
bir mhvdn .urtulu/dur- N.va il ha%t istynin dilyi
rva +lur2 (zab v *tinli!dn" .a5an ni%at ta3&r v (Allah-
taladan" 5+6lu ta v b6/i/lr ld edilir- (una 8$r d indi
'i2 ml yu6ar& .al6&r (qb$l edilir"2 t$vb v ()nahdan"
.ay&d&/ 6eyir verir2 dua e/idilir (hactlri qb$l edirlr"2 din%li'
v rahatl&. va6t&d&r (arada +lm iztirab v ni)aran*lq y%(d$r" v
.lmlr (ya( v is mllri yazanlarn qlmlri" i/lyir
(+lndn s%nra idn dn !imi deyil" i/ 8$rn (a(irt sfri *n
az$q )+trn"- (-avanlqdan q%cala, )cll!dn zifliyF dyi/n
$mrn2 ya6ud (idn" sa6layan 6stli' v drdin v ya
(hyat" +urlayan $lmn m.abilind ibadt v itat
tlsin@ 7n'i $lm sizin sevin% v lzztlrinizi mhv
edr' ist'lrinizi y+6 ed%' v d/n%lrinizi
uza.la/d&ra%a.- :2 sevilmyn 8$r/52 (hr n qdr catli
v )cl %lsan da" mlub +lmayan mbariz v s+ru-suala
tutulmayan inti.am5&d&r- :nun tllri sizi tutub2 .m-
.ss v hla'tlri sizi hat edib2 (%(larnn" u%lar& sizi
,
'$na )+r d tam meyl v rbtl edilmi, sevincin *%(l$$ndan
hamnn +zndn *(d bey2tl m(alift etmmli v %n$
%zmamalsnz&

GO
hd al&b2 stnl' v .drti aran&zda hmiyytlidir v
zlm ard&%&l +lara. siz 5at&r- "&l&n%&n&n zrbsinin b+/a
5&6mas& 5+6 az mm'ndr- (una 8$r d '$l8lrinin
.aranl&&n&n2 drdlrinin /$llnmsinin2 5tinli'lrindn
yaranan $zndn 8etmlrin tut.unlu.lar&n&n2 drdlrin %an&
almalar&n&n2 .ara 8eyindirmlrinin v 3is dad&
dadd&rmas&n&n sizi ha.lamas& ya6&nd&r- (4lm istyib-
istmm!dn asl %lmayaraq hamn taacaq" san'i .ltn sizin
yan&n&za 8lib2 sir dan&/anlar&n&z& susdurub2 m/avirlrinizi
da&d&b2 ni/anlrinizi mhv edib2 /hrlrinizi sahibsiz
.+yub v varislrinizi2 irslrinizi (hmin va(t sn" 6eyri
+lmayan m6sus .+humlar2 (snin +lmnn" .ar/&s&n&
almayan .mli .+humlar v (snin +lmndn" 'drlnmyn
6+/hallar aras&nda b$l/drm' 5n 8$ndrib- (el is
(itat v bndli!d" sy v tla/ edin v azu. 8$trln yerd
(a(irt sfrin" haz&r +lara. azu. 8$trn- Dnya hyat&
'e5ib 8ednlrinizi aldatd&& 'imi sizi aldatmas&n- : 'slr
'i2 +nun sdn sad&lar (%ndan *%( bhrlndilr"2 +na
aldand&lar (lzzt v adlq %nlar qiyamt )nnn hesabndan qafil
etdi"2 +nun say&n& lv etdilr ()nlrini qflt v (brsizli!l
s%na *atdrdlar" v +nun tzsini '$hnltdilr (cavanl
q%cala *atdrdlar"- !vlri 8+rlar2 var-d$vltlri is
ba/.alar&n&n miras& +ldu-"brlrinin stn 8lni
tan&mazlar2 +nlara alayana hmiyyt vermzlr v +nlar&
5a&rana %avab vermzlr- (una 8$r d dnyadan 5'inin-
7n'i +2 5+6 hiyl8r2 aldadan v l saland&r- :2
ba&/lad&&n& 8eri alan v 8eyindirdiyini s+yundurand&r-
,
:nda +lan rahatl&. hmi/li' deyil v +nun 5tinli'lri s+na
5atm&r2 drd-blas& sa'itl/mir- ('$na )+r d all adam bel
bir dnyaya r! balamaz v mm!n %lan qdr Allah v
Peymbrin razln ld edr&"
,
7)r bir ne* )n birin z t$t$b %na bir ey vers, tez ar(a *evirr
v verdi!lrini )eri alar&

G,
B +a hmin xtbnin /ahi+l"
ba"sin+ki bi" hisssi+i"
Rahidlr (zahird" dnya hlindn +lan2 amma (batind"
+nun hli +lmayan bir dstdirlr- (una 8$r d dnyada
+nun hli +lmayan 's 'imidirlr (*n!i %na r! balamayr,
%n$ mvqqti ev sanrlar"- :nlar&n dnyada'& mllri (+lmdn
s%nra" 8$rd'lri /ey 5ndr- "+r6du.lar& zab& d
etmy tlsirlr- (Enya hli il %t$rmalarna ba(mayaraq,
slind" bdnlri a6irt hli aras&nda seyrddir (i-)clri
%nlarladr"- Dnya hlinin2 bdnlrinin $lmsin hmiyyt
vermsini 8$rrlr- :nlar is $z diri .lblrinin $lmsin
hmiyyt verrlr- (.nsanlarn hmi qalacaq qlbi b$ra(b fani
bdn yamalarn )+rrlr& Amma %nlarn fi!irlri b$ %lar !i,
qlbin +lmsin n sbb %l$b v %na *ar qlmaq *n n
etmlidirlr&"
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Hzrt Peymbrin-sllllah$
leyhi v alih-mdhi barsind!i" 6tblrindndir 'i2 +nu
(sry 8edr'n ('sr ya(nlnda!" 0Ri-.ar1da buyurub-
Da.idi +nu 0Cml1 'itab&nda n.l edib-
#zrt 4eymbr mmur edildiyi /eyi byan edib v
Rbbinin siari/lrini (h+!mlrini (alqa" 5atd&r&b- (elli'l2
Allah +nun vasitsi il bir-birindn ayr&lm&/ /eyi nizam-
intizama sald&2 da&n&.lar& bir yer t+3lad& v sinlrd
/$llnn d/mn5ili'dn v .lblrd al+vlanan 'in-
'durtdn s+nra .+humlar aras&nda birli' yaratd&-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n2 shablrindn +lmu/
Abdullah ibn Rmy buyurduu 'lamlar&ndand&r-

G9
Abdullah + #zrtin 6ilati zaman&nda +nun yan&na
8lr' (beytlmaldan" bir mal istdi- mam leyhis-salam
buyurdu-
(u mal n mnimdir2 n d snin2 bl' mslmanlar&n
(mharibd !afirlr qalib )lib ld etdi!lri" .nimtlri v
+nlar&n .&l&n%lar&n&n mhsuludur- (una 8$r d 8r sn
d$y/lrind +nlarla /ri' +lmusansa2 +nda +nlar 'imi snin
d 3ay&n var- ;'s t.dird (snin ayn y%(d$r, *n!i" +nlar&n
llrinin t+3lad&.lar& ba/.alar&n&n az& 5n deyil-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (dilin natiq deyil nitq vasitsi
%lmas barsind!i, elc d +z zmansinin adamlarn v )lc!
insanlar vsf etdiyi" 'lamlar&ndand&r- (7mirl-m+minin leyhis-
salam bir )n bacs %l$ -2d ibn Hbeyr >(z$miy camaata
(tb %($mas )+striini verdi& -2d minbr *(anda dana bilmdi&
H%nra % Hzrt +z ayaa d$r$b minbr *(d v mfssl bir (tb
%($d$ !i, %n$n bir hisssi beldir&"
(ilin2 dil insan&n bir 3ar5as&d&r 'i2 8r /6s a%iz +lsa2
s$z +nunla y+lda/l&. etmz-
,
#m5inin 8r /6s ba%ar&.l&
+lsa2 s$z dil im'an vermz- (iz (Peymbr 7hli-'eyti" s$z
/ahlar&y&. (s+z bizim mrimiz tabedir" v +nun '$'lri biz
bat&b v buda.lar& bizim stmz srilib (hr bir mslni
lazm %lan zaman fsaht, blat v d%l$nl$$n s%n hddind byan
ed biliri!"-
Allah sizi ba&/las&n2 bilin2 siz el bir zamanda
ya/ay&rs&n&z 'i2 +nda ha.. dan&/an az2 dil d+ru5ulu.da sst
v ha..& a6taran 6ard&r- nsanlar (Allah v Peymbr"
itatsizliy haz&rla/&blar v (nfsi ist!lr tabe %lmaq *n" bir-
birlri il uyu/ma.da y+lda/l&. edr' birl/iblr- Cavanlar&
3is 6asiyytli2 .+%alar& 8nah'ar2 alimlri i'izl v
,
8atiqlmz, yni, )r birinin danq bacar %lmasa, danq v
s+z d %n$n dilin )lmz, nec !i, )r birinin yerim! qdrt v
bacar %lmasa, ayaq +z-+zn y%l )etmz&

G<
dan&/anlar& yalta.d&r- *i5i'lri b$y'lrin h$rmt .+ymur
v varl&lar& y+6sullar&na l tutmur-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n 'lamlar&ndand&r- Re?lb
Cmani2 ;hmd ibn "utybdn2 +2 Abdullah ibn Cziddn
v +2 Mali' ibn Dihydn n.l edib 'iP (iz ;mirl-
m$mininin yan&nda idi' v insanlar aras&nda'& r.lrdn
(bdnlrinin, (laqlarnn v davranlarnn ya( v isliyindn" s$z
d/d- : #zrt buyurduP
Maya v yarad&l&/lar&n&n mn/ v ba/lan&%& +nlar
aras&nda ayr&l&. sal&b- (#nlarn frqlrinin sbbi vc$da )ldi!lri
v yaradldqlar nsrlrin m(tlif %lmasdr&" (u2 +nlar&n /+r v
/irin yerin v br' v yum/a. t+r3a&n bir 3ar5as& +lmalar&na
8$rdir- (0las, %nlarn m(tlif %lmalarnn sbbi m(tlif yerlrd
yetin qida mhs$llarndan t!il %l$nm$ ntflrdir&" (una 8$r d
+nlar (ntflri t!il %l$nan qidalarn yetim" yerlrinin ya6&n
+lmas& .dr bir-birlrin ya6&nd&rlar (v (asiyytlri birdir"-
!l% d hmin yerin r.liliyi mi.dar&nda (siftlrind" bir-
birlrindn r.lidirlr- (una 8$r d (bzn" 8$zl zl al&
az2 uzun b+ylu az himmtli2 8$zl mlli 5ir'in zl2 .&sa
b+ylu uza.8$rn2 8$zl tbitli 3is 6islt brnm/2 avara-
sr8rdan v 5a/.&n .lbli a&l& da&n&. v tut.un v 6+/ dilli
.lbi iti (bili!li v )+za*q" +lur-
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n Allah&n 4eymbrini
(sllllah$ leyhi v alih" .sl verib 'nlyr'n buyurduu
'lamlar&ndand&r-
Atam-anam sn da +lsun2 ey Allah&n 4eymbri@
#.i.tn snin $lmnl ba/.alar&n&n (di)r eymbrlrin"
$lm il 'silmyn /ey - nbvvt2 ilahi h$'mlr v

GB
sma 6brlri 'sildi-
,
(Hn +z msibtind" t' v ye8ansn-
(el 'i2 di8r msibtlr tslli vernsn- (,n!i snin
msibtin btn msibtlrdn b+y!dr&" (4z vfatnla dnyadan
!+*myinl is" mumisn- (el 'i2 insanlar snd (snin
matmind" ye'sand&rlar- ('$ msibtd he* !s !drsiz deyil&"
;8r sbrliliy mr edib nal2 ryad v an .+3arma.dan
5'indirmsydin2 (snin ayrlna )+r *%( alamaqla" hmi/
8$z ya/lar&m&n bula.lar&n& .urudard&m v drd-.m daimi
v hzn v 'dr hmi/ br.rar +lard&- Snin msibtind
8$z ya/&n&n .urumas&2 hzn v 'drin daimi +lmas& azd&r-
Amma $lm el /eydir 'i2 +nu aradan .ald&rma. mm'n
deyil v +nu d etm' im'ans&zd&r- Atam-anam sn da
+lsun2 bizi Rbbinin yan&nda yada sal v $z yad&nda sa6la
(bizi $n$tma v Allah-taladan )nahlarmzn balanmasn ist"-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (Allah-talann bzi siftlri
barsind v Hzrt Peymbrin-sllllah$ leyhi v alih-mdhind!i"
6tblrindndir-
>'r + Allaha layi.dir 'i2 hiss v duyular :nu (#n$n zat
v hqiqtini" dr' etmz2 m'anlar :nu hat etmz2 8$zlr
:nu 8$rmz v 3rdlr :nu $rtmzlr-
9
D yaratd&.lar&n&n
yaranmas& v zahir +lmas& il =z v%udunun .dimli'2
bdili' v varl&&na dlildir-
<
#m5inin yaranm&/lar&n bir-
birlrin +6/amalar& :nun bnzrinin +lmamas&na dlildir-
B
,
,n!i hr bir eymbrdn s%nra %ndan s%nra! eymbr vhy
nazil %l$rd$& Amma sn eymbrlrin s%n$nc$s$ %ld$$n *n snin
vfatndan s%nra he* !s vhy nazil %lmayacaq&
9
,n!i dr! edilm!, hat %l$nmaq, )+rnm! v +rtlm! cismin
(s$siyytlrindndir&
<
,n!i yaranm m(l$q %n$ yaradan qdim varla m+htacdr& Hmin
yaradann +znn yaranm %lmas v ya qadir %lmamas mm!n
deyil& ,n!i bel %lan s$rtd %, yaradan %lmaa layiq %lmaz&
B
,n!i bnzri %lmaq mm!n varlq %lma tlb edir v b$
(s$siyyt vacib varlqda y%(d$r& '$ mslnin byan yz lli i!inci

GE
:2 =z vdin ml edn v bndlrin zlm etm'dn
uza. +lan Allahd&r- Caratd&.lar& il daltl davran&r v =z
h$'mn +nlara dzl' v d+rulu.la i%ra edir-
,
;/yalar&n
hadis (s%nradan yaradlm" +lmalar& il =z zliliyin2 +nlar&n
ni/anlri etdiyi a%izli'lri il =znn .drtliliyin v
+nlar&n na5arl&. zndn barsind narahat +ldu.lar&
anili'lri il =z bdiliyin (allardan" /ahidli' etmlrini
istyib (!i, %nlar hr bir hadis v yaradlmn yaradannn %lmas v
Allahn hadis %lmaqdan v naqisli!dn a! v $zaq %lmas qrarna
)lsinlr"- :2 bir v t'dir2 amma dd v say sas&nda +lan
birli' v t'li' y+6@
9
#mi/ +lub v var2 amma mddt v
zaman hesab& il y+6@ (,n!i zamann yaradcs #d$r&" Durub
v br.rard&r2 amma stun v hamilrl (%n$ sa(layan eyl"
y+6@ (,n!i hr bir ey #na s+y!nir v ar(alanr&" R'alar :nu
dr' edr2 amma (hisslrl" dr' etm' y+lu il y+6- (,n!i #,
zehinlrd smaqdan a! v $zaqdr&" I$rnnlr (v ya )+zlr"
:nun v%udunun varl&&na /hadt verirlr2 amma bir82 bir
yerd +lmas&na 8$r y+6- (,n!i mhd$d deyil !i, bir yerd %ls$n,
di)r bir yerd is %lmasn v ya )+z #n$n ban )+rsn&"
D/n%lr :nu hat etmyib (#n$n zatnn drinliyini v
hqiqtini dr! etmyiblr"2 bl' d/n%lr vasitsi il
d/n%lr a/'ar +lub- (Al dnc y%l$ il #na y%l tab,
amma #n$n zatnn hqiqtini dr! etmyib& ,n!i cisim deyil v b$na
)+r d dnclr #n$ hat etmir&" #m5inin d/n%lrl
d/n%lrdn (%nlarn #n$ hat etmsindn" imtina edib-
(,n!i mm!n varln dncsi vacib$l-vc$d varla y%l taa
bilmz v b$na )+r d #n$ hat ed bilmz&" !l% d
d/n%lri d/n%lrin yan&nda mha'imy 8tirib-
<
(tbnin rhind !e*di&
,
#nlar hi!mt sasnda yaradb v %nlara tyin etdiyi yaradl v
rit qan$nlarn daltl myynldirib&
9
#, dd <bir=i deyil !i, azlq, balanc v *%( hiss siftlri il vsf
edilsin, bl! *%(l$$ %lmayan v %n$n *n i!inci frz edilmyn
hqiqi birdir&
<
Encdn, mm!n varlqlar barsind etdiyi hat etm! v fi!r
)tirm! iini yaradan barsind d edib-etmmsi h+!mn vermsini

GG
:nun b$y'ly2 nhaytlrin :na 5at&b :nu %isim +lara.
b$y' 8$strmlri /'lind deyil- #m5inin :nun zmti
s+nlu.lar&n :nda s+na 5atmalar& v :nu bdn mali'
b$y' 'imi 8$strmlri .ismindn deyil-
,
(l' :nun
/?n2 sltnt v 3ad/ahl&& b$y'dr-
D /hadt verirm 'i2 Mhmmd :nun bndsi2
se5ilmi/ el5isi v saleh mlli sevimlisidir- Allah +na v
+nun hli-beytin ((alq hidayt etdi!lri *n" salam 5atd&rs&n-
Allah +nu (insanlarn qb$l etmlri labd %lan v dlil )tirm!
mqamnda !ifayt edn" va%ib v laz&mi dlillr2 a/'ar
.lblr v a5&.-ayd&n y+l il 8$ndrdi- (una 8$r +
#zrt d Allah&n h$'m v siari/ini +nun vasitsi il ha..&
batildn ay&rara. 5atd&rd&A insanlar& nmayndsi +lduu
d+ru y+la a3ard&A d+ru y+l v a/'ar ni/anlr dlalt
edn bayra.lar& san%d& (!i, he* !s batili haqq il v aznl
dzl!l shv salmasn"- #m5inin slam&n 'ndirlrini
m$h'mlndirdi2 iman v y.inin dst'lrini br'itdi (!i,
hmin !ndir v dst!lrdn yaan hr bir !s aznlq v
bdb(tli!dn nicat tasn v baqas %na ha!im %lmasn"-
B +a hmin xtbnin (qarqa, yirtk v bu kimi) bi"
2ism hey!anla"n ya"a+lla"nn 2"iblik !
hey"ane+i)iliyinin !s|in +ai" bi" hisssi+i"
;8r insanlar Allah-talan&n .drtinin zmti2 nemt
v b6/i/inin b$y'ly barsind i'irl/r' d/nslr2
(aznlqdan d%r$" y+la .ay&dar v (qiyamtd!i" yand&r&%& +dun
m/..t v 5tinli'lrindn .+r6arlar (Allah v Peymbrin
)+strilrin zidd davranmazlar"- Amma .lblr 6st v 8$zlr
'+rdur@
9
M8r yaratd&& 'i5i' heyvan&n yarad&l&/&n&2 el%
d +nun (bdn zvlrinin" bir-birin birl/mlrini ne%
istyib& Enc d dil )lib deyr !i, Allah dncy )lm!dn a!
v $zaqdr&
,
0las, Allah-talann b+y!ly cisimlrin b+y!ly !imi deyil !i,
# nhayt v !nara mali! %ls$n v *%( b+y!, $z$n v enli %ls$n&

GJ
m$h'm etmsin2 (btn !i*i!liyin ba(mayaraq," +nun 5n
.ula. v 8$z yaratmas&na v +nu mtnasib sm' v dri
il bzmsin ba6m&rlarH@
I$z u%u ba6&/la 8$rnmyn v i'irl/m'l dr'
edilmyn 'i5i' 8$vdli v nazi' bdnli .ar&/.aya ba6&n
'i2 $z y+lunu ne% 8edir v ruzisini ld etm' 5n ne%
tlsir- Dni $z yuvas&na da/&y&r v +nu (*tin )n *n"
anbar&nda haz&r sa6lay&r- Cayda .&/ v (isti )nlr" 8lnd
.ay&tma. (s%y$q )nlrin qaytmas" 5n dnlri t+3lay&r-
Allah +nun ruzisin zamindir v hal&na uyun +lara. +nun
ruzi y+lunu a5&b- )emt v b6/i/i 5+6 +lan Allah2 +ndan
.ail deyil- ;vz vern Allah +nu mhrum v 3ays&z
.+ymaz2 htta (bir ey bitmyn" .uru da/&n v ya (bir yerdn
di)r yer aarlmayan" srt da/&n i5ind +lsa bel@ ;8r
.ar&/.an&n .ida b+rular&2 yu6ar& v a/a&s&2 .arn&nda +lan
.ab&ralar& v ba/&nda +lan 8$z v .ula& barsind
i'irl/sn2 +nun yarad&l&/&ndan (Allahn %n$n yaradlnda!
hi!mt v tdbirindn" heyrt 8lr' +nu vs etm'd
5tinliy d/rsn- (una 8$r d .ar&/.an&2 yarad&l&/&nda
he5 bir yaradan /ri' +lmadan (yaradan" v he5 bir .drtli
'$m' etmdn l v aya.lar& zrind sa6layan2 dir' v
bdn zvlri zrind .uran Allah (fi!ir v dncy
yerlm!dn" 5+6-5+6 u%a v stndr- ;8r $z d/n%
y+llar&n& .t edr' +nun s+nuna 5atsan (btn fi!ir v
dnclrini i salsan"2 dlil v sbut hr bir /eyin (di)rindn"
r.lnmsind i/ldilmi/ d.i.liy v %anl&lar&n n$vbn$v
+lmalar&n&n hmiyytin 8$r sni an%a. v an%a. bu
nti%y 8tirib 5&6ara%a. 'i2 .ar&/.an&n yaradan& el hmin
6urma aa%&n&n yaradan&d&r-
,
('$na )+r d .mam leyhis-salam
9
'$ sbbdn, haqq y%ldan *(araq Allahn qdrtinin nianlri
haqqnda dnmr v #n$n nemtlrinin !rn yerin yetirmirlr&
,
0las, varlqlarn hr birinin yaradlnda! frqlr dqiqdir v
%nlarn !illrinin m(tlifli! sbbinin aydnlamas *tindir& #nlarn
hr birind inc v zrif hi!mtlr m+vc$dd$r& 1arqa v fil, da v
saman v shra v dnizd %lan btn !i*i! v b+y! varlqlar Hi!mt

GL
b$y$r$rC" :nun yaratd&.lar& aras&nda b$y'-'i5i'2 a&r-
yn8l v 8%l-zi y+6dur v +nlar&n ham&s& (#n$n !amil
qdrti mqabilind" brabrdirlr- ('$na )+r d bel )man etm
!i, b$ !i*i! %ld$$ *n *tin, di)ri is b+y! %ld$$ *n asandr&"
#m5inin (#n$n qdrti mqabilind" 8$y2 hava2 'l' v su
(b$nlarn hr birinin yaradlmas" da brabrdir- #m5inin
8n/2 ay2 bit'i2 aa%2 su v da/a2 8e% il 8ndzn
d+lanmas&na (bir birini vz etmsin"2 dnizlrin a6mas&na2
dalar&n 5+6luuna2 .lllrin uzunluu v dillrin
m6tliliyin ba6&n-
,
(una 8$r d yaradan& in'ar ednin
v nizama salana inanmayan&n vay hal&na@ (el 8man
edirlr 'i2 +nlar2 (shra v dalarda +zbana bitn v" 'ni2
t+6um s3ni +lmayan bit'i 'imidirlr v +nlar&n m6tli
surtlrini yaradan +lmay&b- :nlar2 barsind iddia etdi'lri
/eyd dlil v sbuta mali' deyildirlr v zbrlyr'
inand&.lar& /eyd ara/d&rma v y.inlri y+6dur- ('l!
%nlarn iddialar yalnz mr$rl$q v )man sasndadr&" M8r
bnnas& +lmam&/ bina v ya %anisi +lmayan %inayt varH
(Hr bir iin %n$ )+rm amil m+htac %lmas zr$ri v a!ar bir
msldir !i, %n$ in!ar etm! shv v batil bir dncdir v %n$ in!ar
edn !s nadan v azndr&"
styirsns (qarqa !imi" 5yirt'dn dan&/ (%n$n
yaradlnn heyranediciliyind fi!r dalaraq dn" 'i2 eyb v
n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah2 +nun 5n i'i
.&rm&z& 8$z yarad&b2 (ay !imi" i'i 3ar&lt&l& bb' i/&ldad&b-
:na 8izli ()+zl )+rnmyn" .ula. .+yub v mnasib a&z
a5&b- :nun 5n (yaay y%l$ v +z (eyir-ziyann bildiyi" 8%l
hissiyyat yarad&b v hm5inin vasitsi il (bit!ini" 'sib
ay&rd&& i'i di/ Kverib"- #m5inin +ra. (!imi i!i ayaq verib" 'i2
+nunla .a5&r- ;'in5ilr 'inlrin 8$r +ndan .+r6urlar v
htta s$z .+yub birl/slr bel2 +nun .ar/&s&n& ala
sahibi %lan 6aradan hi!mt sasnda hmin frqlr v m(tlifli!lrl
yaradb v %nlarn $ca 6aradana m+htac %lmalarnda frq y%(d$r&
,
'$ m(l$qatn hr birinin yaradlnn qribliyind drindn fi!r
dalb dnn v %nlarda hans inc hi!mtlrin )izlndiyin diqqt
edin !i, b$nlarn hams yaradann %lmasna v m+vc$dl$$na dlildir&

GM
bilmzlr- )hayt2 u5ub 'inlr 8lr' +nda istdiyini
edr2 halbu'i +nun btn 8$vd v bdni nazi' bir barma.
$l5snddir- (una 8$r d (dr! edilm!dn" 3a' v uza.d&r
+ Allah 'i2 8$ylr v yerd +lanlar (ml!lr v Allaha itat
ednlr" i6tiyar v 5arsizli'l (rahatlq v *tinli!d" :na s%d
edirlr2 zlrini t+r3aa srtrlr (itat!arlq v zifli!lrini
bildirirlr"2 m%buriyyt v zili' zndn itat edr'
h$'mn tabe +lurlar v .+r6u zndn %il+vlar&n& :nun
lin verirlr- "u/lar :nun mr v rman&n&n
i6tiyar&ndad&rlar- :2 +nlar&n t'lrinin v nslrinin say&n&
bilir- :nlar&n l v aya.lar&n& su v .uruda m$h'mldib
(bzilrini dniz, bzilrini is shra sa!ini edib"- Ruzilrini
myynl/dirib v +nlar&n n$vlrindn 6brdard&rP bu
.ara2 bu .artal2 bu 8$yr5in v bu dv.u/udur- #r bir
.u/u ad& il 5a&r&b (hi!mt v mslht $y$n yaradb" v
ruzisin zmant verib- (6a %lan" a&r buludu yarad&b2
ya&/&n& a6&d&b2 hr bir yerin +ndan +lan 3ay&n&
myynl/dirib2 yer .urulu.dan s+nra su verib v
.ura.l&.dan s+nra +nda bit'i bitirib-

JO
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n t+vhid barsind'i
6tblrindndir- (u 6tb $znd elmin (Allah tanmaq
elminin" di8r 6tblrin t+3lamad&& sas v .aydalar&n&
t+3lay&bP
:nun 5n 'eyiyyt v ne%li' (zata lav ediln siftlr"
myynl/dirn 's :nu t' bilmir- :nun 5n misil v
bnzr (ri!" 8man edn 's :nun h.i.tin 5atmay&b
(#n$ tanmayb"- :nu (bir ey" +6/adan 's :nu nzrd
tutmay&b- :na i/ar edn v :nu 6yala 8tirn 's :nu
istmyib-
,
=z zat& il tan&nan /ey (hqiqt v zat tannm, dr!
edilmi ey" yarad&lm&/ v m6lu.dur-
9
=zndn ba/.as& il
var +lan hr bir /ey nti%dir-
<
:2 aildir2 (ilri )+rndir"
amma alt v vasitlrdn istiad etmdn@ (,n!i alt v
vasitlr m+htac %lmaq mm!n varln siftlrindndir& M$zi, cl
v b$ !imi eylri" tyin edndir2 amma i'ir v d/n%
i/ltmdn- (,n!i Allah dncy m+htac %lmaqdan a! v
$zaqdr&" !htiya%s&zd&r2 amma ba/.as&ndan bhrlnm'l
y+6- (Narllarn ehtiyacszlqlar baqalarndan bhrlnm! vasitsi
ildir& Allah-tala is b$ndan a! v $zaqdr& ,n!i %, naqisli! v
m+htacln zr$ri nticlrindndir&" Raman v va6tlar +nunla
y+lda/ deyildirlr-
B
Alt v vasitlr :na yard&m etmirlr-
,
,n!i hiss v ya al il iar ediln ey mhd$dd$r v mhd$dl$q
cismin (s$siyytlrindndir& 'irinci (tbnin rhind b$ msly
t%($n$l$b&
9
Allah is yaradlm deyil& ,n!i yaradlm yaradana m+htacdr v
m+htaclq vc$d$ vacib %lan varlq deyil, mm!n %lan varln
(s$siyytlrindndir& '$na )+r d Allah-tala zat il tannmr, bl!
#n$ nian v lamtlri il tanyrlar&
<
,n!i baqas il var %lan m!ana m+htacdr v m+htac %lan hr bir
ey mm!n varlqdr& N hr bir mm!n varlq nticdir& '$na )+r
d vacib varln baqas il var %lmas mnasib deyil, !sin, hr bir
ey %n$n vasitsi il m+vc$dd$r&
B
,n!i #, zlidir, zaman is hadis v s%nradan yaranm& Hadis zli
il y%lda %lmaz& #na )+r !i, y%ldalq bir) %lma tlb edir&

J,
(,n!i altlri # yaradb v hr bir !+m! v yardmdan ehtiyacszdr&"
:nun m$v%udluu zamanlardan2 varl&& y+6lu.dan v
zlili' v bdiliyi ba/lan&%dan .aba.d&r- (,n!i hr bir ey
#nda s%na *atr, # 4z is s%ns$zd$r&" :nun hiss v idra'
.vvlrini yaratmas& il :nu dr' etm vasitsinin
+lmamas& mlum +lur- ;/yalar aras&nda ziddiyyt v i6tila
yaratmas& il :nun zidd v m6aliinin +lmamas& bilinir-
:nun /yalar aras&nda tay v y+lda/ tyin etmsi il :nun
tay v y+lda/&n&n +lmamas& ba/a d/lr- (,n!i hiss, zidd v
taylar yaradan #d$r&" /&.l&.la .aranl&&2 a/'arla 8izlini (ala
qaran"2 .uru il ya/& v isti il s+yuu bir-birin zidd edib-
(>(tlif nsrlr !imi" bir-birindn ayr& v uza. +lan zidd
/eylri birl/dirndirA (r$h il bdn !imi" bir-birlrindn ayr&
+lanlar& tay v y+lda/ edndirA (qlblri v m(tlif ist!lri bir-
birin q%v$d$rmaq !imi" bir-birindn uza. +lanlar&
ya6&nla/d&rand&r v bir-birin ya6&n +lanlar& bir-birindn
ay&rand&r (+lm il r$hla bdn arasnda ayrlq salmaq !imi"- #e5
bir hdd il mhdud deyil (*n!i mhd$dl$q vacib varla deyil,
mm!n varla aiddir"2 dd v say il say&lmaz (*n!i #, %n$n
*n i!inci frz edilmyn hqiqi t!dir"- Altlr $zlrini (mm!n
varlqlar" mhdudla/d&r&rlar v vasitlr $z bnzrlrin
i/ar edirlr- (,n!i Allah cisim deyil !i, mhd$dlasn v #na iar
edilsin&" (7rb dilind zamann balancn bildirn" 0g
P
H
=
F
P
1 (<m$nz$="
'lmsi alt v vasitlrin .dim +lmalar&na mane +lub-
,
#m5inin (!e*mi zaman felinin vvlin )lnd !e*mi zaman
indi!i zamana ya(nladran, )lc! zaman felinin vvlin )lnd is
azaldan" 0Y=
E
1 (<qd=" 'lmsi zlili' v bdiliyin .ar/&s&n&
al&b-
9
!l% d (i!inci cmld!i in!ar birinci cmly birldirm!
*n %lan" 0x B
=
CCC9
E
1 (<la$ la=" 'lmsi 'amil +lma.dan
uza.la/d&r&b-
<
#min alt v vasitlrl +nlar&n yaradan&
,
'$na )+r d Allah-taladan baqa hr bir ey barsind <g
P
H
=
F
P
:gtE YE^
4
L
P
:g
E

4
GF
E
= <b$, filan zamandan meydana *(b= deyil bilr&
9
'$na )+r d hr hans bir ey barsind <:gCC
E
P BCCN
P
f
E
Y=CC
E
L
E
= <ya(n
!e*mid bel idi= v ya <bzn bel %l$r= dem! %lar&
<
8ec !i, Allahdan baqas barsind <VWXXY
Z
Z
[
\
]XX^_
W
`\ a
\
_Z]XXb c d
e
XX_
W
= <)r %n$
yaradan %lmasayd, % m+vc$d %lmazd= deyilir&

J9
a&llara a/'ar +lub (allar trfindn tannb"- #m5inin
+nlarla2 8$zlrl 8$rnm'dn imtina edib-
,
Durunlu. v
hr't :na /amil +lmur- (#n$n barsind <hardasa qalb= v ya
<bir yer )edib= dem! %lmaz&" :nun (m(l$qatda" .+yduu /ey
:nun =zn ne% %ari +lsun2 yaratd&& /ey :nun =znd
ne% yarans&n v i%ad etdiyi /ey :nda ne% i%ad +lsun 'i2
bel +lsa (frzn d$r$nl$q v hr!t #nda cari %lsa" zat& (artqlq
v n+qsanla, yni, hr!t v d$r$nl$qla" dyi/r v mahiyyti
3ar5alanar-
9
#m5inin hmin surtd :nun h.i.ti zlili'
v bdili'dn imtina edr- (,n!i hr bir cisim hadisdir,
s%nradan yaranmadr&" 7)r (hr!t v d$r$nl$qda" :nun 5n
$n v .aba. ta3&lsa2 ar6a da +la%a.- (#nda #, balanc
%lmayacaq, halb$!i vacib varlq balanclarn balancdr&" ;8r
na.isli'l y+lda/ +lsa2 'amill/m' isty%' (halb$!i vacib
varln !amillm! istmsi qeyri-mm!ndr"- (u va6t - (yni,
)r #nda hr!t v d$r$nl$q %lm$ %lsa" hr bir /ey :nun
varl&&n&n dlili +ldu.dan2 imtina v .eyri-mm'nl'
dlili il :nun2 :ndan ba/.as&na (mm!n varlqlara" tsir
edn /eyin tsirindn uza. +lmas& mlum +ldu.dan s+nra2
:nda m6lu. +lma. ni/ansi a/'ar +la%a. v :2 (di)r
yaranmlar !imi" yaradan&n varl&&na dlil +la%a.-
: Allah 'i2 haldan hala d/mr (dyimir"2 zavala
uram&r
<
v .ayib v 8izli +lmas& rva deyil-
B
D+may&b 'i2
,
,n!i )r )+rns, hmin alt v vasitlr !imi %lar v %nlar !imi
yeni yaranm v baqasna m+htac %lar&
9
,n!i cisim hr!t v d$r$nl$qla vsf edilir& Hr bir cisim is
mr!!bdir v mr!!b hisslrdn ibartdir&
<
,n!i dyim! v zavala $ramaq vacib varln deyil, mm!n
varln (s$siyytlrindndir&
B
,n!i b$n$n nticsi yerdyim v hr!tdir !i, % da hadis %lmaq v
yeni yaranmaa dlalt edir& '$na )+r d 1$r2ani-3rimd deyildiyi
!imi Hzrt .brahim leyhis-salam $ld$z, ay v )nin itmsini v
batmasn %nlarn Mbb %lmamalarna dlil )tirir& 7n2am s$rsinin
@R-@B-c$ aylrind b$y$r$l$rC <G<
8
W
E
K
E
@
e
j
E
:g
E
CtE
E
G
E
G]
E
B
=
E
-D
E
j
E
u
P
5
=
W
8
9: R4 5
=
W
E
UE ;8 ^
E
G<
8
W
E
K
E
CC@
e
j
E
T4Y4CCQ= f
E
3
=
CC9
8
;CCz49
E

E
GCC
E
u
E
K
E
D
E
G<
8
W
E
K
E
@
e
j
E
:g
E
CtE
E
G
E
G{
4
G@
E
7
E
<
E
y
E
9
=
: -D
E
j
E
G<
8
W
E
K
E
;E 5W4K4
=
:
w
64 D
P
x
E
G
E
u
E
K
E
D
E
GCCf
E

E
GCC
E
= CCW
E
K
E
D
E
GCC<
8
W
E
K
E
7
P
]
E
=
D
E
g
E
CtE @
e
j
E
:g
E
CtE
E
G
E
o
{
E
4
G@
E

E
<
=
h
8
9: -D
E
j
E
G<
8
W
E
K
E
;E 59
e
G
8
9:
4
B
=
y
E
9
=
: ;E F4 ;8 T
E
B
P
q
E
G
=
CCT
E
D
E
GCCF
E
L
E
GCCS
5H46
E

E
j
=
q
= E
:L
E
4 :L
E
G<
E
?
8
9: 7
E
n
E
K
E
g4W
8
94
E
Q
4
^
=
L
E
P Q= ^
8
L
E
T
e
4
E B
P
7
4
h
=
_
P
G<
8
F
e
s 7
4
@
E
T
e
4

4
B
=
E

J<
d+ulmu/ (baqasnn nticsi" +lsun (*n!i d%an, mr!!b v
baqasnn nticsidir"A d+ulmay&b 'i2 mhdud +lsun (*n!i hr
bir d%$lm$ ey hadisdir v %n$n varl ata-anaya qaydr, %nlara
baldr"- :nun zat& $vladlar& +lma.dan u%a v .ad&nlarla
ya6&nl&. etm'dn 3a' v uza.d&r- (,n!i +vlad %lmaq v
qadndan lzzt almaq m(l$q v yaranmn (s$siyytlrindndir&"
Syal v d/n%lr :na 5atmaz 'i2 (fi!ird" :nu mhdud v
m$v%ud etsinlrA dr' v .avrama itiliyi :nu i'r 8tirmz
'i2 tsvvr etsin (bir !il v f%rmaya salsn"A hisslr :nu dr'
etmz 'i2 :nu hissi varl&. etsinA llr +na t+6unmaz 'i2 :na
5ats&nlar- :2 bir hala dyi/mir v hallar&n birindn di8rin
'e5mir- (,n!i dyim! v !e*m! cismin (s$siyytlrindndir&"
Ie% v 8ndzlr :nu '$hnltmir2 .+%altm&r- Ayd&nl&. v
.aranl&. dyi/mir :nu@ #isslrdn he5 biri2 bdn v
zvlr2 art&rma 6asslrdn he5 biri2 ba/.as&n&n :nunla
+lmas& v he5 bir hiss il vs edilmz-
,
#m5inin :nun
barsind 0hdd v s+nu varA bitdi v t'ndiA /eylr2
yu6ar& .ald&rma.2 ya6ud endirm' 5n :nu hat edirlrA
bir trdn di8r tr a3arma. v ya dz sa6lama. 5n
bir /ey :nu 8$trd1 deyilmz- ;/yalara da6il +lmay&b v
+nlardan 6ari% d deyil (bl! hr eyi hat edib v hr eyi
;E 54 7
4
CCh
=
n
(nin!i ibadt", batanlar (he*" sevmirm= s+yldi& (H%nra" d%an ay
)+rb dediC <'$ mnim MbbimdirG= Ay batdqda isC <E%r$dan da
)r Mbbim mni 4zn tanmaa d%r$ y+nltms mn zlalt
dnlrdn %laram=, dedi& Tl !i )ni d%an )+rd <b$ mnim
Mbbimdir, b$ (hcm v iqllq ba(mndan" daha b+y!dr= dedi&
Fn batdqda is dediC <Ty camaatm, mn, hqiqtn sizin Allaha
ri! q%d$qlarnzdan $zaam& >n mslman %laraq btrstli! v
ir!dn $zaq %l$b mri! %lmayan halda )+ylri v yeri yaradana z
t$t$ram=&
,
0las, #n$n hisssi, (asssi, bir qismi y%(d$r& Tlc d #n$nla
bir) he* bir ey y%(d$r, istr hiss !imi da(ilind %ls$n, istrs d
(ass !imi (aricind& ,n!i b$nlarn %lmasnn nticsi, #n$n tr!ib
mali! %lmas, mr!!bliyidir v b$, vacib varlqda qeyri-mm!ndr&

JB
bilndir"- Sbr verir2 amma dil v dil5'lr vasitsi il y+6A
e/idir2 amma dli'lrl (q$lan dei!lri il" v altlrl (eitm
altlri il" y+6A dan&/&r2 amma 'lmlrl y+6A (hamnn s+z v
mllrini" zbr bilir2 amma haiz .vvsi vasitsi il y+6
(v ya hr bir eyi q%r$y$r, amma 4znn baqas trfindn
q%r$nmaa ehtiyac y%(d$r"A istyir2 amma d/nmdnA sevir
v /ad +lur2 amma ri..t 8lm' v mehriban5&l&.
sbbindn y+6A nirt bslyir v .zblnir2 amma
m/..t v 5tinliy 8$r y+6 (bl! mhbbt v razl
mvffqiyyt v rhmt, nifrt v qzbi is rhmtindn $zaq
dm!dir"- :lmas&n& istdiyi hr bir /ey 0+l@1 deyir v +2
m$v%ud +lur- ('$ s+z" n (q$laqlara" da6il +lan ss vasitsi
ildir2 n d e/idiln harayla- Allah&n 'lam& :nun yaratd&&
i/indn ba/.a bir /ey deyil- :nun bnzri bundan .aba.
m$v%ud +lmay&b (bl! yenidir" v 8r .dim +lsayd&2
mtl. i'in%i allah (v vacibl-vc$d" +lard& (v b$ qeyri
mm!ndr"-
(Allah-tala barsind" 0y+6lu.dan s+nra var +ldu1
deyilmz- (,n!i #n$n vc$d$n$n n va(tsa %lmamas %lmayb& #,
qdim v zlidir& 7)r el deyilrs" +nda yeni yaranm&/lar&n
sitlri :na /amil +lar2 :nunla yeni yaranm&/lar aras&nda
(se*ilm v stnly sbb %lan" bir r. .almaz v :nun
+nlardan he5 bir mziyyt v stnly +lmaz- (elli'l2
yaradanla yarad&lm&/ brabr v v%uda 8tirnl v%uda
8tiriln ye'san +lar- :2 m6lu.at& ba/.as&ndan .alm&/
nmunsiz yaratd& v +nlar& yaratma. 5n yaratd&.lar&n&n
he5 birindn '$m' istmdi- Ceri yaratd& v +nu K+naF
m/ul +lmadan (4z !amil qdrti il" sa6lad&- :nu sa'itli'
+lmayan yer (dalalanan s$" zrind m$h'mlndirdi- Ceri
dir'lrsiz di'ltdi2 stunlars&z u%altd&2 yilm'dn .+rudu
v d/m' v yar&lma.dan sa6lad&- :nun m&6lar&n&
m$h'mlndirdi2 sdlrini (dalarn" basd&rd&2 5e/mlrini
a6&td& v 5aylar&n& yard&- (elli'l2 ti'diyi sstl/myib v
.vvtlndirdiyi zilmyib- =z sltnt v b$y'ly
(qdrt v bacar" il yer (v %nda %lanlara" ha'im +lan :dur-

JE
:dur =z elm v biliyi il +nun ne%liyini biln- ($y'l'
v izzti il +nun hr /eyindn stndr- stdiyi he5 bir /ey
:nu a%iz .+ya bilmz2 :ndan b+yun .a5&ra bilmz v
nhayt2 +na .alib 8lr- :nlar&n tlsni :ndan .a5a
bilmz 'i2 :ndan .abaa 'e5sin2 .aba.las&n :nu- D$vltli
v varl&ya m$hta% deyil 'i2 :na 3ay versin- #r bir /ey :na
tvaz$'ar v :nun zmt v b$y'ly .ar/&s&nda 6ar v
h.irdir- :nun 6eyir v ziyan&ndan (b(i v czalarndan"
yay&nma. 5n sltnt v 3ad/ahl&&ndan di8r bir yer
.a5ma. 8%lri y+6dur- :nun tay v brabri +lma. 5n
bir bnzri y+6dur-
,
;/yalar& varl&.lar&ndan s+nra v%udlar&
y+6 +lana 'imi mhv edn :dur- (Hmin eylr el y%( edilirlr
!i, san!i he* vvldn %lmayblar&" Dnyan&n yarad&ld&.dan s+nra
y+6 +lmas&2 +nu i%ad etm' v yaratma.dan daha t%%bl
(v ar" deyil- )e% d t%%bl +lsun2 a6& 8r dnyan&n
btn %anl&lar&P .u/lar2 d$rdaya.l&lar2 a6/amst $z
t$vllrin .ay&danlar2 shrada +tlayanlar v +nlar&n
m6tli n$vlri2 .anmaz v 'tbeyinlr v +nlar&n zir'lri
bir yer t+3la/salar2 bir a%a.anad& yaratmaa 8%lri
5atmaz2 +nu yaratma. y+llar&n&n ne% +lmas&n& dr' ed
bilmz2 a&l v d/n%lri +nu bilm'd mat-mttl .alar
v 8%lri a%iz v sst +lar- Mlub +lmalar&n& bildi'lri2
+nu yaratma.da a%iz .almalar&n& i.rar v +nu y+6 etmy
.adir +lmamalar&n& etira etdi'lri halda2 ldn-aya.dan
d/m/ v y+run vziyytd .ay&darlar-
9
)a.isli'lrdn
,
,n!i )r #na bnzr tsvvr ets!, % ya vc$d$ mm!n %lan
varlq %lacaq, ya da vacib %lan varlq& 7)r vc$d$ mm!n %lan
varlq %lsa, %nda %, var %lmaq ba(mndan #ndan s%nradr v b$na
)+r d #n$n brabr v bnzri %la bilmz& 7)r vc$d$ vacib %lan
varlq %lsa, b$ %n$n birliyi v t!liyi il ziddiyyt t!il edir v %n$n
nticsi hmin varln mr!!b %lmasdr& ,n!i hr n #na %(ar
%lsa, i!i hissdn ibartdir, biri birli!, di)ri is frqlili! chtindn&
'tn mm!n varlqlarn mnyi %lan vacib varln mr!!b
%lmas is qeyri-mm!ndr&
9
7)r Allah istms, he* !s nin!i acaqanad y%( ed, he* t$ta da
bilmz& Eeyirlr !iC Acaqanad yaradlnda fil !imidir, amma %n$n

JG
3a' v uza. +lan Allah dnya mhv +landan s+nra
(qiyamtdn qabaq" t' .alar v +nu yaratmam&/dan $n%
+lduu 'imi :nunla bir8 he5 n +lmaz- #m5inin +nun
y+6luundan s+nra va6t2 m'an2 an v zamans&z +lar-
,
Dnyan&n y+6 +lmas& il mddtlr2 va6tlar2 illr v saatlar
da y+6 +larlar- (,n!i %nlarn hams flyin y%( %lmas il y%( %lan
zamann hisslridir&" (elli'l2 (hr ey" .alib2 t' v btn
i/lrin .ay&d&/& :na tr +lan Allahdan ba/.a bir /ey
+lmaya%a.-
9
Carad&l&/&n vvlind m6lu.at .drt v
i6tiyara mali' deyildi- :nlar&n anili' v y+6 +lmalar& da
hr %r imtinas&z v b+yun .a5&rmas&z +la%a.d&r- ;8r +nlar
imtina ed bilsydilr2 hmi/li' .alard&lar-
<
Carad&l&/
bdn zvlri filin!indn *%(d$r& ,n!i filin d+rd aya, (%rt$m$ v
q$yr$$ %ld$$ halda acaqanadn b$nlardan lav i!i ayaq v d+rd
qanad da var !i, hmin qanadlarla $*$r& Lilin (%rt$m$n$n i*i b% v
dei! deyil& Amma acaqanadn (%rt$m$ dei!dir v %n$ insann
bdnin batranda %n$nla qan i*ir& Eemli, acaqanadn (%rt$m$
%n$n h$lq$m$ yerinddir&
,
,n!i fl!lr %lmayan tqdird m!an da vc$da mali! %lm$r&
Hamsnn mnas bir %lan va(t, an v zaman da flyin hr!tinin
miqdarndan ibartdir& '$na )+r d fl! %lmayan s$rtd zamann
m+vc$d %lmas *n hr!t d y%(d$r&
9
0las, hr bir ey y%( %lacaq, htta btn !ainat y%( %landan s%nra
qalaca )man ediln va(t v zaman& .mam leyhis-salamn
<8aqisli!lrdn a! v $zaq %lan Allah dnya mhv %landan s%nra t!
qalar= cmlsindn s%nra %lan b$y$r$qlar a!ar !ild qiyamtdn
qabaq btn eylrin zatnn y%( %lacan byan edir& 1$r2ani-
3rimin 7nbiya s$rsinin 9:?-c aysind b$y$r$l$rC <
r
W
=
b
E

E
L
8
D
E
GT
E
D
=
YE@
E
G<
E
E
MP YPCCC5c4 T
w
= <.l! df yaratdmz !imi %n$ qaytaracaq=& Narlqlar
y%(l$qdan yaratd !imi %nlar qaytarmaq da y%(l$qdan %lacaqdr&
'$na )+r d <eylrin y%( %lmalarndan mqsd %nlarn hisslrinin
dalmasdr, *n!i y%( %lm$ eyi qaytarmaq qeyri-mm!ndr=
dem! mbahisli bir msldir& '$ !itab m$mi !tlnin mtalisi
*n nzrd t$t$ld$$na )+r hmin mslnin b$rada )eni !ild
a*qlanmas mnasib deyil&
<
Allah varlqlar %nlardan icaz istmdn yaratd !imi, %nlar y%(
etm!d d icaz istmir& #nlar yaradlar!n imtina ed bilmdi!lri
!imi, y%( %lmaqdan da - !i, tbii %laraq ham %ndan qa*r, - imtina
etm! qdrtin mali! deyildirlr& 'na )+r d )r %nlar

JJ
zaman& m6lu.at&n he5 birini yaratma. :na 5tin deyildi v
v%uda 8tirib yaratd&.lar&n& yaratma. :nu y+rub ldn
salmad&- (,n!i iin *tin )lmsi v y%r$nl$q cismin
(s$siyytlrindndir&" :2 yaratd&.lar&n& =z sltntini
m$h'mlndirm'2 y+6 +lma. v azalma.dan .+r6duu2
(#ndan" .abaa d/ bil%' bnzrin .ar/& +nlardan
'$m' istm'2 (#na" h%um ed bil%' d/mndn uza.
+lma.2 3ad/ahl&&n& uzatma.2 hans&sa bir /ri' :nunla
/ri'liyind .alib 8ldiyi v 6r etdiyi2 .+r6u v vahimd
+lub +nlarla nsiyyt .urma. istyi 5n var etmyib-
(elli'l2 varl&.lar& yaratd&.dan s+nra (qiyamtdn qabaq"
mhv ed%'2 amma +nlar&n bir haldan di8r hala d/mlri
v +nlar&n i/lrini idar etm' nti%sind dar&6ara. tn8
8ldiyi2 rahatl&. v din%liy 5atma. v +nlardan ns :na
a&r 8ldiyi 5n y+6- :nlar&n $mrlrinin uzunluu :nu
bezi'dirmyib 'i2 nti%d :nu2 +nlar& tezli'l y+6 etmy
vadar etsin- Amma eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza.
+lan Allah varl&.lar&n nizam&n& lt v mrhmti il
br.rar edib2 +nlar& =z mr v rman& il (dalmaqdan"
sa6lay&b v .drti il m$h'mlndirib- S+nra +nlar& mhv
+ldu.dan s+nra +nlara ehtiya%& +lmadan v +nlar&n he5
birindn '$m' almadan .aytara%a.2 amma bu2 vahimli v
.+r6ulu vziyytdn nsiyyt hal&na .ay&tmaa2 nadanl&.2
'+rlu. v az&nl&.dan elm v isty2 y+6sullu. v
ehtiya%l&l&.dan varl&l&. v ehtiya%s&zl&a v h.irli' v
zili'dn izztlili' v .drtliliy d$nmy 8$r deyil-
,

bacarsaydlar, imtina edr! hmi qalardlar&
,
,n!i btn b$ msllr mtlq !amala mali! %lmayan v hr
chtdn naqis v baqasna m+htac %lan mm!n varlqlara aiddir&
Hm*inin he* !s bel )man etmmlidir !i, zatda naqisli! nticsini
vern hdfsizli!, Allahn ilrinin he* bir hdf v mqsdinin
%lmamasndan (br verir& 7!sin, Allahn ilrinin hdf, (eyir,
hi!mt v mnftlri var, amma %nlarn nticsi yaradlmlar
*ndr& ,n!i Allah-tala bih$d v $* i )+rm!dn a! v $zaqdr,
nec !i, 1$r2ani-3rimin 7nbiya s$rsinin 9R-9@-ci aylrind
b$y$r$l$rC <MP GT
E
g
=
E
_
8
x
8
:B
Q= 9
E
g
E
4 J
8
T
8
D
E
GT
E
[=j
E
D
E
B
=
9
E
;E 5]
4
U4 x
E
G<
E
QP H
E
5
=
@
E
GF
E
L
E

E
j
=
q
= E
:L
E
sG<
E
?
8
9: GH
E
y
=
W
E
b
E
GF
E
L
E

JL
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (hidayt imamlar leyhim$s-
salamn mqam v drclri v" .ar/&ya 5&6a%a. a%& hadislr
barsind'i 6tblrindndir-
(ilin@ Atam-anam + 'slr da +lsun 'i, (mndn s%nra
y%l$n$ azmlara bld*i v (alqn imamdrlar v" +nlar2 adlar&
(b+y!l!lri" 8$yd (ml!lrin yannda" m/hur2 yerd
(insanlarn *%($n$n aznlna )+r %nlarn yannda" is namlum
+lan bir dstdndirlr- /lrinizin da&n&.l&&ndan2 (dini v
dnyvi" la.lrinizin 'silmsindn2 azya/l& u/a.lar& i/
stn 8tirmyinizdn v (%nlar b+y!lr v q%calara" rhbr
etmyinizdn yarana%a. hadislrdn 6brdar +lun v
8$zlyin-
,
(u hadislr + va6t ba/ ver%' 'i2 (haram halala
qalib )ldiyi *n" m$min .&l&n% vurma. halal y+l il bir
dirhm .azanma.dan daha asan +la%a.- (u hadislr alan&n
savab& verndn 5+6 +lan zaman ba/ ver%'-
9
(u i/lr +
va6t +la%a. 'i2 i5mmi/ sr6+/ +la%a.s&n&z v (sizin
sr(%l$$n$z$n" sbbi nemt (%n$n b%ll$$" v riah i5ind
;E 5W4U4 GK
E
GH
8
P

4
GT
8
YP9
8
;F4 = <'iz )+y, yeri v %nlarn arasnda %lanlar %y$n
*n yaratmadq& 7)r 'iz 4zmz ylnc etm! istsydi! (bel bir
i )+rm! 'iz layiq %lsayd", %n$ mtlq 4z dr)ahmzdan edrdi!
(v %nda mm!n varlqlara m+htac %lmazdq"&=
,
6a($d mqsd nalayiq v al*aq adamlarn b+y! v ya( insanlardan
qabaa dmsidir !i, !i*i!lrin hr i!i mnada qabaa dmlri is
v shv bir idir& ,n!i din v dnya ilrinin (arab %lmasna v %nlara
(ll )lmsin sbb %l$r& Eeyirlr !i, $zaq)+rn bir fil%s%fdan
s%r$$rlar !iC Hasanilr d+vltinin mhv %lmasna n sbb %l$bO
-avab verir !iC #nlar !i*i! insanlar +hdsindn )lmdi!lri b+y!
ilr tyin etdilr v hm*inin b+y! (slri etina etmdi!lri !i*i!
ilr mcb$r etdilr& '$ sbbdn ilrinin nizam-intizam bir-birin
dydi v birli!lri dald&
9
,n!i %nda mallar bhli v niyytlr *ir!in %lacaq, y%(s$llar bir
eyi mcb$riyytl alacaqlar v varllar na*arlqdan v ya riya!arlq
v +zlrini )+strm! *n bir az verc!lr&

JM
ya/ama&n&z +la%a.d&r- M%buriyyt v na5arl&. +lmadan
and i5%' v s&6&nt&ya d/mdn yalan dey%'siniz- (u
hadislr bla v 5tinli'lr sizi (ya(larnz" 3alan dvnin
belind'i 8vnlri 8mirdiyi 'imi 5eynyn (ziyyt salan"
zaman ba/ ver%'- (u 5tinli' n .dr d uzun v bu arzu
v midvarl&. (hmin *tinli!lrdn q$rt$lmaq arz$s$" ne% d
uza.d&r@@
,
Camaat@ (ellri sizin llrinizin a&r y'lrini
8$trm/ dvlrin (isli!lr mr edn nfsin" %il+vunu
bura6&n- (Fnaha al$d %lmayn v Allah v Peymbrin
)+strilrin zidd davranmayn" v $z sultan&n&zdan (.mami-
Damana itat v tabe*ili!dn" uza.la/may&n- C+6sa
(dalacanz tqdird" i/lri 8$rd'dn (*ir!in mllrinizdn"
s+nra $znz mzmmt edrsiniz (v eman %larsnz"- fz
tutduunuz itn-sad al+vunu /$llndirmy (v nahaq qan
t+!lmsin" .+r6usuz da6il +lmay&n2 hmin y+ldan d$nn v
y+lun +rtas&n& +nun 5n b+/ sa6lay&n (!nara *!ilin !i, )lib
!e*sin& ,n!i sizin %n$n qarsn almaq )cnz y%(d$r& '$na )+r d
b% yer *almayn& #na )+r !i," $z %an&ma and +lsun 'i2
m$min hmin itnnin al+vunun /$lsind hla' +lar2
mslman +lmayan is salamat .alar-
9
Mn sizin aran&zda
.aranl&.da yanan 5&ra. 'imiym 'i2 yan&na 8ln hr bir 's
+nun i/&&ndan bhrlnir- (una 8$r d ey %amaat2 (mnim
+ydm" e/idin v zbrlyin2 .lblrinizin .ula.lar&n& haz&r
edin 'i2 (s+zlrimin ny iar %ld$$n$" ba/a d/siniz-
- ) xtb
,
'$ cml >hmmd hli-beytindn %lan %n i!inci imamn - Allah
%n$n zh$r$n$ tezldirsin - zh$r$ndan qabaq ba verc! fitnlr
iardir !i, hmin va(t m+minlr *%( *tin !e*c! v % Hzrt zh$r
edn !imi hmin fitnlrdn q$rt$lmaq mm!n %lmayacaqdr&
9
,n!i m+minin nzr v dncsi nfsi ist!lr v fitn!arln
leyhindir& >slman %lmayann v mnafiqin nzr v dncsi is
%na $y$nd$r&

LO
mam ;li leyhis-salam&n (rhiz!arla t+vsiy etdiyi v
+lm v +llri yada sald" 6tblrindndir-
!y %amaat@ Siz 3rhiz'arl&& v Allahdan .+r6ma&2
siz verdiyi nemtlrin2 siz 5atan talar&na v sizi ((eyir v
r, rahatlq v *tinli!l" s&namas&na 8$r :na 5+6 /'r etmyi
t$vsiy edirm- ) 5+6 nemt 'i2 siz m6sus edib v (n
*%(" rhm v mrhmt 'i2 hal&n&za /amil +lub- (Hmin nemt
v mrhmtlrdn biri b$d$r !i," siz $z 8nah v 5ir'in i/lrinizi
a/'ar etmisiniz v : (4znn eyblri +rtm! v )nahlar
balamaq sifti il" sizi $rtb (rsvay v biabr etmyib v b$ #n$n
b+y! nemtlrindndir" v %zaland&rmas&na sbb +lan i/
8$rmsnz2 amma siz m$hlt verib-
,
#m5inin siz
$lm yada salma& v +ndan az .ail +lma& t$vsiy
edirm- Siz2 sizdn .ail +lmayan /eydn (+lmdn" ne%
.ailsinizH Siz m$hlt vermyn 's (+lm mlyin" ne%
tamah salm&s&n&z v hrissinizH (una 8$r d 8$rdynz
$llr (siz" $yd vern +lma. 5n 'iaytdirlr- :nlar&
5iyinlr zrind .birlrin tr a3ard&lar2 halbu'i
(*iyinlr +z i(tiyarlar il" .al6mam&/d&lar2 .birlrin
.+yuldular2 halbu'i (qbr +zlri" d/mmi/dilr-
9
(elli'l2
(b$ dnyadan el l *!ib )ediblr v he* bir nianlri qalmayb"
san'i +nlar dnyan& .urub abadla/d&ranlar +lmay&blar v
,
Hizi czalandrmaqda tlsmyib !i, bl! t+vb edr! qaydarsnz&
,n!i fv, balama v mrhmti cza v qzbini qabaqlayb& '$ da
#n$n, bndlrin ta etdiyi di)r bir b+y! nemtdir !i, )r insanlar
)nahlarna )+r czalandrsayd, yer znd he* !s sa qalmazd&
8ec !i, 1$r2ani-3rimin 8hl s$rsinin R9-ci aysind b$y$r$rC 
X P
: g
P
b4 :E f
P
E BF
P
Y4y
=
J
E
C?
=
f
E
x
E
L
E
o
UE Gi
E
E L7
P
b4
=
J
E
?
=
f
E
x
E
3
=
QP W
P
^
E
D
E
= <7)r Allah insanlar )nahlarna,
haqszlqlarna )+r czalandrsayd, yer znd he* bir canln sa
q%ymazd& Ka!in Allah %nlara myyn mddt m+hlt verr& 7cllri
)lib *atdqda is %nlar birc saat bel n y$banar, n d tlsrlr=&
9
,n!i bir yer qal(maq v dm! i(tiyar v ist! il %lmaldr& '$na
)+r d +llrin *iyinlrd aarlmalar v qbirlr q%y$lmalar
%nlarn +zlrinin dr! etmlri il $rl$ s$rtd %lmad *n dem!
%lmaz !i, %nlar *iyinlr qal(mdlar v qbirlr db da(il
%lm$d$lar&

L,
yerlri hmi/ a6irt +lub- Ms'unla/d&.lar& dnyadan 6ari%
+ldular v hr'd'lri 8+rda yerl/dilr- ;l 5'di'lri
dnyaya bula/m&/d&lar v trin 8etdi'lri a6irti zay
etmi/dilr- (.ndi eman v acizdirlr&" ) 5ir'in i/dn (t+vb
edib" .ay&da bilirlr2 n d ya6/& i/lri 5+6alda bilirlr- (,n!i
a(irt myyn edilmi vziflri yerin yetirm! yeri deyil& '$
bdb(t*ili! %na )+rdir !i," dnyaya al&/d&lar v dnya +nlar&
aldatd&2 +na 8vndilr v dnya +nlar& yer vurdu (mhv
etdi"- (el is - Allah sizi ba&/las&n@ - abadla/d&r&lmas&na
mr edildiyiniz2 barsind hvslndirildiyiniz v trin
5a&r&ld&&n&z (a(irt" mnzillriniz tr srt 8$trr'
bir-birinizl yar&/&n@ Allaha itat sbrlili' v
itatsizli'lrdn uza. +lma.la :nun siz +lan nemtlrini
'amill/dirin-
,
7n'i sabah (+lmn )lib *ataca zaman" bu
8n ya6&nd&r- Inn saatlar& ne% d srtl 'e5irA ay&n
8nlri ne% d tez ar6ada .al&rA ilin 'e5msind aylar ne%
d srtlidirA $mrn illri ne% d tez 'e5ir (!i, %nlarn tez
!e*mlri hyatn s%na *atmas v +lmn ya(nlamas il nticlnir"-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (imann vsfi barsind!i"
6tblrindndir-
man&n (Allahn varln tsdiq etm!, Hzrt Peymbrin ilahi
el*i %lmasna yqini %lmaq v ms$m imamlar leyhim$s-salamn
vilaytlrin etiqad bslm!dn ibart %lan" bir hisssi .lblrd
sabit v br.rard&r (v %, hqiqi imandr !i, dlil v sb$t vasitsi
il ld edilir v insanlar azdran !imslrin yaratdqlar !!-bh
v aznlqlar %n$ aradan qaldra bilmir"- :nun (dlil v sb$t y%l$
il ld edilmyn" di8r bir hisssi is myyn edilmi/ va6ta
(dnyadan !+*ln" 'imi .lbl sin aras&nda mv..tidir v
,
.badtin *tinli!lrin sbr etm! v )nahdan $zaqlamaqla +znz
a(irt nemtlrinin v bdi -nntin lzztlrin layiq edin !i, %
nemtlrin dnya nemtlri il bir) %lmas nticsind Allahn
nemtlrindn tam bhrlnmi %lasnz&

L9
aradan 8etmsi ehtimal +lunur (istr tqlid edn (sin etiqadlar
!imi yqinliyi %lan %ls$n, istrs d )man ediln v (yali& ,n!i bel
bir iman qlbd sabitlmyib v yer almayb"- (una 8$r d (istr
sabit, istrs d mvqqti iman qlbd %lan bir msl %ld$$ v
%ndan (brdarlq mm!n %lmad *n" sizd (is )man v ya
*ir!in ml )+r" i'rah yaranan zaman +nun (iman hli v ya
!afir %lmas" barsind $lm +nu ha.layana 'imi sbr edin-
,
(Amma )r % +z *ir!in mlindn l *!ms v elc dnyadan !+*s"
+nda (bel %lan s$rtd, %n$n +zn d i!rahla yanalmal v %ndan
$zaqlalmaldr& ,n!i" + hmin va6t nirt layi. +lur- (#na
)+r !i, +lmdn s%nra iman ld edilmsi v qazanlmas *n bir
vzif v i y%(d$r&" #i%rt (zlalt v aznlqdan hidayt v
q$rt$l$a, !frdn imana !+*m!" #zrt 4eymbrin
3eymbrliy 8$ndrilmsinin vvlind va%ib +lduu
'imi va%ibdir-
9
Allah&n yer z hlinin (!fr +l!lrind"
imana tr hi%rt etmlrini (tqiyy il" 8izldn dsty v
(.slam +l!lrind" a/'ar ednlr ehtiya%& y+6dur-
<
Cer
znd'i h$%%ti (Allahn nmayndsini" tan&may&n%a hi%rt
,
,n!i %la bilr !i, dnyadan !+*mmidn %n$n iman sabitlr!
brqrar %ls$n v %, +z *ir!in mlin )+r t+vb edr! haqqa
qaytsn& '$na )+r d %n$n +zn i!rah hissi il yanamaq v %ndan
$zaqlamaq ya( deyil, bl! )r! %n$n mlin i!rahla yanalsn v
hmin ml nifrt bslnilsin&
9
Eemli, hicrtin vacib %lmas ancaq Hzrt Peymbrin (sllllah$
leyhi v alih" zamanna aid deyil v %n$n mnas t!c >!!dn
>diny )etm! deyil& 'l! % Hzrtin (lif v caniinlrin trf
hicrt etm! d vacibdir& ,n!i hicrtdn mqsd zlalt v aznl
tr! etm!dir v b$ ancaq Hzrt Peymbrin (lif v caniinlri
%lan din imamlarnn - %nlarn hamsna Allahn salam %ls$n - hidayt
v istiqamtlndirmlri il mm!ndr& '$na )+r d %nlara trf
hicrt etm! el % Hzrt d%r$ hicrt etm! dem!dir& 0las, hicrt
btn zaman v va(tlarda +znn vvl!i vacibli! drcsind
qalmaqdadr&
<
Hicrt mslsi v di)r r2i vziflrdn mqsd Allahn hanssa
(eyir v mnft ld etm! v ya zrr-ziyan 4zndn $zaqladrmaq
istmsi deyil, bndlrin %nlardan faydalanmalar v qiyamt )nnn
zabndan nicat tamalardr& ,n!i #, mtlq zn)in v hqiqi
ehtiyacszdr&

L<
ad& he5 's .+yulmur v /amil +lmur-
,
(una 8$r d
mha%ir2 Allah&n h$%%tini tan&yan v +nu tsdi.lyr'
.bul edn 'sdir-
9
#$%%tin 6bri 5atan2 .ula& +nu
e/idn v .lbind yer tutan 's zi v a%iz ad& verilmz-
<
(Allahn h+cctini tanmaq lyaqti hamda %lmad v %n$ tanman
hqiqti ancaq sadiq v saf m+minlr m(s$s %ld$$ *n .mam
leyhis-salam s+znn davamnda bel b$y$r$rC"
(izi tan&ma. 5+6 5tin bir i/dir 'i2 Allah&n .lbini iman
5n s&na.dan 'e5irmi/ +lduu (iman qb$l etmy layiq bildiyi"
m$min bnddn ba/.a he5 's +nu 8$trmr v +nun
y'nn alt&na 8irmir- #m5inin bizim hdis v s$zlrimizi
an%a. mant5i v inan&lm&/ sinlr v mtin a&llar
.+ruyub sa6layarlar- (.mam leyhis-salamn mqsdi dinlyicilri
+zn trf hicrt etmy v % Hzrtin hdislrin tabe %lmaa tviq
etm! %ld$$ *n %nlara s$al verm! )+strii verr! b$y$r$rC"
!y insanlar@ Mni itirmmi/dn2 (itatsiz dv !imi hr!b
sahibinin lindn qa*araq" $z %il+vunu ta3dalayan v
adamlar&n&n al&n& ba/lar&ndan 5&6aran itn-sad ('ni-
Pmyynin fitn-fsadlar" aya. tutmam&/dan (%nlarn fitnlri hr
yeri bryr! insanlar haqq y%ldan v +z zman imamlarn
tanmaqdan sa(layandan" .aba.2 (ilahi maarifi, rit h+!mlrini v
,
4z zmansinin imamn tanmaynca !imins hicrt etmsini v
zlalt v aznlqdan *(masn dem! %lmaz& ,n!i .mam leyhis-
salamn y%l )+strmsi v bld*iliyi %lmadan aznlqdan hidayt
hicrt etm! mm!n deyil&
9
Hmin (s aznlqdan hidayt hicrt edib, htta +z vtnindn (aric
%lmasa bel& '$ cml a*q aydn !ild dediyimiz b$ mtlbi
tsdiqlyir !i, hicrtin vacib %lmas ancaq Hzrt Peymbrin
zamanna aid deyil v %n$n mnas >!!dn >diny hr!t etm!
deyil&
<
7)r Allahn h+cctinin dlil-sb$t %lmas (bri !ims *atsa v
hmin (s %n$ qb$l etms, b$ idn qafil %l$b tqsirli saylmayan
zif v acizlrdn %lmasn )man etmmlidir& ,n!i h+cctin dlil
%lmas (bri %na *atb v %, b$n$ q$laqlar il eidr! qlbi il dr!
edib& '$na )+r d hmin (s, htta +z vtnind %lsa bel, zrl
saylmr&

LB
qiyamt !imi ba verc! eylri" mndn s+ru/un 'i2 mn
8$yn y+llar&n& yerin y+llar&ndan daha ya6/& bilirm-
,

-)i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (tqva, dnyaya r! balamamaq,
+lmdn s%nra! *tinli!lr v blalarda sbrli %lmaq barsind!i"
6tblrindndir-
Allaha ba&/lad&& nemtlr 8$r /'r edirm-
9
D
:ndan ha.lar&n& yerin yetirm' (elm v maarif ld etm! v
vacib v msthbbi mllri yerin yetirm!" 5n '$m'
istyirm 'i2 :nun .+/unu (ml!lr, eymbrlr,
eymbrlrin haqq caniinlri v %nlarn tabe v davam*lar
insanlar dz y%ldan azdranlara v azmlara" .alib2 .drti
b$y'dr- >hadt verirm 'i2 Mhmmd (sllllah$ leyhi
v alih" :nun bndsi v el5isidirP (insanlar" Allaha itat
etmy v tabe +lmaa dvt etdi2 :nun dini y+lunda %ihad
edib vuru/ma.la d/mnlrin .alib 8ldi- D/mnlrin +
#zrti in'ar etm'd birl/r' ye'dil +lmalar& v +nun
nurunu s$ndrm' (dinini mhv etm!" 5n 5al&/ara. sy
8$strmlri2 +nu %ihaddan sa6lam&rd&- (una 8$r d
t.vadan v Allah .+r6usundan ya3&/&n-
<
7n'i
3rhiz'arl&. tuta%a& m$h'm +lan bir 'ndir v zirvsi
,
>nim dini elm v maarif diqqtim dnyvi ilrdn *%(d$r& 1eyd
etm! lazmdr !i, al v tari(in h+!mn sasn Hzrt
Peymbrdn s%nra 7li ibn 7b$ 5alib v m2s$m imamlar leyhim$s-
salamdan baqa he* !sd <VT4LYPCCy4S
=
_
E
= D
E
u
E
CC]
=
E
VT4BW
P
i
E
= <mni itirmmidn
qabaq mndn s%r$$n= dem! crti %lmayb v y%(d$r& E%(san
i!inci (tbnin rhind b$ msly t%($n$l$b v %n$n dlili byan
edilib&
9
,n!i nemt )+r !r etm! firavanla, nan!%rl$q etm! is ar
zaba sbb %l$r&
<
Hzrt Peymbrin )+ndrilmsi insanlar Allahn dinin v #na
itat *ar %ld$$ *n % Hzrtin dvtini qb$l etmyiniz tqva v
Allah q%r($s$ il vacibi mllri yerin yetirr! haramlarn trafna
bel frlanmamanz il %lmaldr

LE
br' +lan bir s&&na%a.d&r- (#, dnya v a(irt bdb(tliyindn
nicat tamaa v q$rt$lmaa sbb %l$r& 4lm )lib *atmamdan
itat v bndli!l, elc d balanmaya sbb %lan vasitlrl"
$lm v +nun 5tinli'lrin d+ru tlsin2 8lmmi/dn
(+znz" +nun 5n bzyin v da6il +lmam&/dan haz&r
+lun-
,
7n'i .iyamt (savab v cza verilcyi zaman"2 i/in
s+nudur (v +lm %n$n il! mnzilidir"- =lm a&ll&ya $yd
verm'2 nadan v .ail is ibrt +lma. 5n yetrlidir-
S+na (qiyamt" 5atmam&/dan .aba. .birlrin dar&s.all&&2
(srvt, +vlad v d%stlardan ayrlmaa )+r yaranan" .m-.ssnin
5+6luu2 (qiyamtin vziyytindn" 6brdar +la%a&n&z yerin
('rz(in" .+r6usu2 .+r6u v vahimnin ard&%&l 8lmsi2
(qbrin tzyiqi nticsind" .ab&ralar&n yerlrinin dyi/msi2
.ula.lar&n (q%r($nc sslrdn" tutulmas&2 lhdin K.bird'i
5u6urunF .aranl&&2 Allah&n (eymbrlrinin dili il" 6br
verdiyi zab&n .+r6usu2 .brin $rtlmsi v (vasitsi il qbrin
az balanan" enli da/&n m$h'mlndirilmsi 'imi /eylri
bilirsiniz-
(el is2 ey Allah&n bndlri2 Allahdan .+r6un2
Allahdan .+r6un@
9
7n'i dnya siz (a(irt y%l$ %lan v sizdn
qabaq!larn !e*di!lri" bir y+ldan 'e5%'dir- (#, hamn hmin
y%l il aarr v he* !si yerd q%ym$r&" Siz .iyamtl bir i3
balanm&s&z (sizinl %n$n arasnda $z$n bir fasil v zaman y%(d$r"-
San'i .iyamt $z lamt v ni/anlrini a/'ar edib2
bayra.lar&n& (qabaq!lara birlmyin mqddimsini"
ya6&nla/d&r&b v sizi (hesab v s%r$-s$al *n" $z y+lu stnd
sa6lay&b- San'i 5tinli'lrini $n 8tirib v (y!n, belindn
)+trlmsi *n sinsini yer q%yan dv !imi" sinlrini a5&b
(arl zablarn z *(arb"- Dnya $z sa'inlrindn l 5'ib
v +nlar& $z himaysindn 5&6ar&b- :dur 'i2 'e5n bir 8n
,
8 qdr !i, +lm )lib *atmayb Allah v Peymbrin )+strilrin
$y$n davranaraq eytandan v is ilr mr edn nfsdn $zaq %l$n,
*n!i % )lndn s%nra y%l balanacaqdr
9
4lm )lib *atmamdan el bir i )+rn !i, %ndan s%nra!
*tinli!lr d*ar %lmayasnz v linizin tezli!l zlcyi dnyaya
r! balamayn&

LG
v ya ba/a 5atan bir ay 'imi idi- :nun tzsi '$hnldi v
'$' ar&.lad& (bdnlr ziflyr! )cszldi"- (#nlar" dar&s.al
yerd (qiyamtin, *tinli!lri ar v q$rt$lmaq qeyri-mm!n %lan"
.arma.ar&/&. v b$y' i/lr2 ziyytl d+lu2 u%a ssli2
3arla. /$lli2 .+r6un% nalli2 al+vlar& yatma. bilmyn
yand&r&%&2 +dunu 5+6 al+vlu2 thdidi .+r6un%2 dibi namlum2
'narlar& zlmt2 .azanlar& 5+6 .aynar v %zalar&
rsvayedi%i +lan (dar yerind sa(layacaqlar"& (Prhiz!arlar
barsind is Allah-tala 1$r2ani-3rimin D$mr s$rsinin @;-c
aysind bel b$y$r$rC" 0:
E
4
VJ
8
6
E
:7
F
E
P
o4 H
8
v
E
9
=
: V9
E
4
3
=
QP @
8
j
E
:B
=
y
E
_
8
: ;E fg49
8
: E 5i4 L
E
;E fY494Gb
E
GtE BW
P
b
P
[= GK
E
3
=
J
P
]
=
4 3
=
N
P
5
=
W
E
UE
a
E
i
E
GQE J
P
T
E
E
b
E
3
=
QP 9
E

E
G
E
L
E
GQE @
P
:B
E
@
=
D
E
= Z
E
J4K
P
L
E
GtE LP G^
E
1
0Rbbindn .+r6anlar (dnyada rhiz!ar %lanlar" dst-dst
Cnnt d+ru a3ar&la%a.lar- (>l!lr %nlar aaracaqlar&
8hayt, %ra *atnca %n$n qalar a*lacaq v -nntin qa*lar
%nlara deyc!lrC Halam %ls$n siz, a! v a!izsinizC dnyada
+znz )nahlara b$ladrmadnz& '$na )+r d -nnt da(il %l$n
v hmili! %rada qaln&"1 (elli'l2 zabdan 6atir%m2
mzmmtdn 'nar v +ddan uza. +larlar- Cnnt +nlara
8$r rahatlan&b2 ()+zlm halndan (aric %l$b" +nlar da $z
mnzil v ms'nlrindn /add&rlar- ('$nlar" + 'slrdirlr
'i2 dnyada mllri tmiz v 8$zl2 8$zlri is (Allah (%f$ v
zabn q%r($s$ndan" alar +lub- Dnyada +nlar&n 8e%lri
itat'arl&. etmlri v ba&/lanma istmlrin ()ecni ibadt
v bndli!l !e*irdi!lrin" 8$r 8ndz (!imi"2 8ndzlri is
(zabdan" .+r6du.lar& v (dnyadan" uza.la/d&.lar& (v raz-
niyazla m$l %ld$qlar" 5n 8e% (!imi" +lub- (una 8$r d
Allah Cnnti +nlar&n .ay&d&/ yerlri2 /adl&& is m'aatlar&
edib- :nlar hmi/li' 3ad/ahl&a2 hm5inin sabit v
dyi/mz nemt v /adl&a2 Cnnt v +nun sa'inlrin
daha layi.dirlr-
(el is2 ey Allah&n bndlri2 (indi !i, -nnt v -hnnm
hlinin haln eitdiniz," ni%at ta3an&n&z&n riayt edr' 6eyir
.azand&&2 zay edninizin is 3+zara. ziyana d/dy /eyi

LJ
.+ruyun-
,
;mlinizl $z $lmlrinizi .aba.lay&n- (Tl %l$n
!i, +lm )lnd iztirab v narahatlq !e*irmysiniz&" 7n'i siz
.ar/&ya 8$ndrdiyiniz /eyin 8ir+vusunuz v yerin
yetirdiyiniz /eylr 8$r %zaland&r&la%a.s&n&z (vz
alacaqsnz"- San'i $lm sizi ha.lay&b- (una 8$r d n (+z
*ir!in mllrinizin dzldilmsin" nail +lma. 5n .ay&d&/ var2
n d (etdiyiniz" 8nah v bdrmlrdn 6ilas +la%a.s&n&z-
9
Allah bizi v sizi =znn v 4eymbrinin itatin vadar
etsin v rhmtinin 5+6luu il bizdn v sizdn
()nahlarmzdan" 'e5sin-
(6$(arda deyilmi msllrd fi!r dalb dnd!dn s%nra" $z
yerinizd +turun (lazmsz yer hddinizi amayn"2 bla v
5tinliy (!fr v aznla" sbrli +lun2 l v .&l&n%lar&n&z&
dillrinizin ist'lrind i/ salmay&n (dava!ar %lmayn v s+y
s+yr! b% s+zlr danmayn"- #m5inin Allah&n yerin
yetirilmsini vzi 'imi tyin etmdiyi /ey tlsmyin-
<
7n'i sizdn hr 'im Allah&n2 :nun 4eymbri v
el5isinin v + #zrtin hli-beytinin ha..&n& tan&m&/ halda
$z yata&nda $ls2 /hid +lmu/ 'imi $lb v +nun vzi
(m!afat" Allahlad&r- :2 i'rind +lan ya6/& mlin savab&na
layi.dir v bu i'ir +nun .&l&n% 5'msinin yerini tutur- #r
bir /eyin mddti v s+na 5atma zaman& vard&r (!i, hmin
mddti !e*myinc *alman faydas %lmaz"-
B

,
Allah v Peymbrin )+striin tabe %l$n !i, bdi sadt v
(%b(tliyi ld edsiniz& Hm*inin %nlardan qafil %lmayn !i, bdb(t
%larsnz&
9
,n!i )nahlardan (ilas %lmaq t+vb etm!l v hmin y%ldan
qaytmaqla mm!ndr& # da vz verilm evi %lan a(irtd deyil,
vzif v ml evi %lan dnyada mm!ndr&
<
Allahn )+striin zidd davranmayn v he* bir id fi!irlib-
dnmmi v %n$n (eyir-ziyann aradrmam, yersiz %laraq
+znz *tinli!lr d*ar etmyin&
B
0las, im!an v )cnz %lmadan v ya +lm! *n mnvi mnft
nzrd t$tmadan dmnl d+y balamayn& ,n!i d+ym!
niyyti v %nlara nifrt bslm! d Allah y%l$nda cihad etm! v
+lm! h+!mnddir&

LL
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n (rhiz!arlq v dnyaya r!
balamamaq barsind b$y$rd$$" 6tblrindndir-
>'r + Allaha layi.dir 'i2 /'r (nticsind saysz nemtlri"
yaranm&/lar aras&nda yay&l&b2 :nun (dininin y%l$nda
dmnlrin qar cihad edn ml!lr, eymbrlr, %nlarn haqq
caniinlri v m+minlrdn ibart" .+/unu .alibdir v b$y'ly
(hr eydn" stndr- :na bir-birinin ard&n%a +lan (allarn,
mqabilind heyran %ld$$ v dillrin saymaqda aciz qald"
nemtlrin v b$y' b6/i/lrin 8$r /'r edirm- :
Allah 'i2 5+6 sbrlidir ()nah!arlar tez czalandrmr" v
(%nlarn fv edilmsi mm!n %lan )nahlarn" ba&/lay&r-
(arsind .rar 5&6ard&& (tqdir etdiyi" /eyd dalt v
insala (hi!mt sasnda" davran&b- (a/ vernlri v ba/
vermi/lri bilir- (#n$n )lc! v !e*mi barsind!i elmi birdir&
'aqasn" t.lid etmdn v (he* !sdn" $yrnmdn2 hans&sa
bir uza.8$rn snt'ar&n nmunsindn istiad etmdn
(*n!i #, balanclarn balanc v birincisidir !i, #n$n *n
hanssa bir birinci frz edilmir"2 shv v 6ta il .ar/&la/madan
v (mslhtlm aarmaq *n all v alim insanlardan ibart" bir
dstni bir yer t+3lamadan (*n!i #, elmin +zdr v b$na )+r
d mslhtlmy ehtiyac yaranmasna sbb %lan shv v (ta #na
y%l taa bilmz" =znn (zatnn eyni %lan" elmi il yaranm&/lar&
v%uda 8tirn v (he* !sin mane %l$b qarsn ala bilmdiyi"
mr v rman& il +nlar& yaradand&r- D /hadt verirm 'i2
Mhmmd (sllllah$ leyhi v alih" :nun bndsi v
el5isidir- :nu insanlar 5+6lu zlalt v az&nl&.lar i5risind
d+la/d&.lar& v 5a/.&nl&. v iztirab i5risind bat&b-
5&6d&.lar& bir zamanda 8$ndrdi- #la't v bdb6tli'
%il+vlar& +nlar& sr'lyirdi (v dnya v a(irt *tinli!lrin trf
*!irdi" v .lblrin az&nl&. .&&llar& vurulmu/du- ('el !i,
%nlarda haqq v hqiqt n$r$ talmrd&"
!y Allah&n bndlri@ Siz t.val& +lma& v Allahdan
.+r6ma& t$vsiy edirm- 7n'i t.va Allah&n sizin

LM
b+ynunuzda +lan ha..&d&r
,
v +2 Allah&n sizin ha..&n&z&
(mllriniz vz" vermsini zruril/dirr' br.rar edn
amildir- #m5inin siz t$vsiy edirm 'i2 Allahdan t.val&
+lma. 5n '$m' dilysiniz (sizi tqval v rhiz!ar %lmaa
mvffq etmsini istysiniz" v t.vadan Allah (#na
ya(nlamaq" 5n yard&m istysiniz- (Prhiz!ar %l$n !i, Allaha
ya(nlaasnz&" 7n'i t.va bu 8n (dnyada" 3nah v
(*tinli!lr mqabilind" .al6an2 sabah (qiyamtd" is Cnnt
y+ludur- :nun y+lu a/'ar2 y+l5usu 6eyir 8$trn v mant
sa6layan& (Allah" .+ruyand&r- (#n$n yannda mant itmir v mhv
%lm$r, bl! #, qiyamt )n %nlar *%( artq (eyirl )eri
qaytaracaqdr&" N.va hmi/ $zn 'e5mi/ insanlara v
.alanlara 8$strib v 8$strm'ddir (!i, %ndan bhrlnsinlr"&
7n'i +nlar sabah (qiyamtd" +na m$hta%d&rlar- : sabah 'i2
Allah yaratd&.lar&n& .aytara%a. (+llri dirildc!"2 (dnya v
%n$n malndan" verdi'lrini ala%a. v ta etdiyi (saysz
nemtlrin hans y%llarda srf edilmsi" barsind s+ru/a%a.-
(una 8$r d t.van& .bul edib +nu sda.tl $z /ar&
edn 'slr n .dr d azd&rlar- :nlar say ba6&m&ndan
azd&rlar v eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan
Allah&n vs v triin layi.dirlr 'i2 (1$r2ani-3rimin Hba
s$rsinin 9;-c aysind" buyururP 0j
P
BN
P
CCh
8
9:
E
[4GCC]
E
U4 ;= CCF
e
u
CC5W4
E
L
E
1
0Mnim 5+6 /'r edn bndlrim azd&rlar1- (el is
.ula.lar&n&zla t.vaya (%n$n vsfini eitmy" tr tlsin (!i,
baa dsiniz"2 sy v tla/&n&zla +na riayt edin (!i, nicat
taasnz" v +nu 'e5n (ldn *(m" hr bir /eyin
m.abilind vz v %ani/in2 hr bir m6aliin (haqq y%l$n$n
leyhdarnn" .ar/&s&nda mvai. (trfdar" edin- N.va vasitsi
il yu6unuzu .a5&rd&n (qflt y$($s$ndan %yann" v 8nnz
ay&r&n (dnyaya r! balamayn"- :nu .lblrinizin ayr&lmaz
y+lda/& edin (he* va(t %ndan $zaqlamayn" v 8nahlar&n&z&
+nunla yuyun- Sstli'lrinizi +nunla mali% edin v
,
Allah vaciblri yerin yetirm! v qadaan edilmilri tr! etm!dn
ibart %lan tqvan 4z haqq v nemtlrinin !rnn yerin
yetirilmsi vasitsi tyin edib&

MO
+nunla $lm .aba.lay&n (el bir i )+rn !i, +lmdn he* bir
ni)aran*lnz %lmasn"- N.van& zay edib ldn 5&6arm&/
'sdn
,
ibrt 8$trn- Mbada +na tabe +lan 's sizdn
ibrt 8$trm/ +lsun- (ilin@ N.van& (t!bbr, ($dbinli!,
riya!arlq v +zn )+strm! !imi (isltlr d*ar %lmaqdan"
.+ruyun v $znz d +nun vasitsi il .+runun- (,n!i tqva
zab mqabilind snacaq v qal(andr&" Dnyadan uza. v
a6irt a/i. v vurun +lun- N.van&n u%altd&& 'imsni
al5atmay&n (rhiz!arlar (ar sanmayn !i, b$, tqva v rhiz!arla
ziddir" v dnyan&n .ald&rd&& 'si y's' m.aml& hesab
etmyin-
9
Dnyan&n ild&r&ml& buluduna (arldayan malna"
8$z di'myin- :nun dan&/an&na .ula. asmay&n2 5a&ran&n&n
dvtini .bul etmyin (dnyarstlrl isnir! )et-)l
etmyin"2 3ar&lt&s&nda i/&.l&. a6tarmay&n v nis mallar&na
t+vlanmay&n- 7n'i +nun ild&r&m& ya&/s&z2 s$hbti yalan2
mallar& .art (%l$nm$ eylr" v nis mallar& +urlu.dur-
(ilin@ Dnya2 $zn (!iilr" 8$strib zn d$ndrn
6la.s&z .ad&na bnzyir- #m5inin hr't edr'n
dayan&b mr tabe +lmayan itatsiz ata bnzyir- :2 5+6
6yant'ar yalan5&2 na/'r dava'ar2 (haqq y%ldan" sa3an
%a'ar2 (d%r$ y%ldan" 5+6 uza.la/an2 narahat v
.arma.ar&/&.d&r- :nun adti (bir haldan di)r bir hala v bir
(sdn di)r (s" 'e5m'2 aya&n&n alt& titryn v .eyri
sabit2 m$htrmliyi 6arl&.2 sy v 5al&/mas& +yun v zaraat2
y's'liyi al5a.l&.d&r- Dnya2 mal& alma. (q$ld$rl$q"2
s+yun5ulu.2 .art5ili'2 mhv v hla' etm' evidir- :nun
hli aya. stdir (*tinli!lrin *%(l$$ndan bir an %ls$n bel
rahatlq v dincli!lri y%(d$r"2 .+vulurlar2 (qabaq!lara"
birl/%'lr v (mal, arvad, +vlad, q%h$m v d%stlardan" ayr&
.ala%a.lar- :nun y+llar& 5a/-ba/ salan ()ednlr, hara
,
Ieytana v is ilr mr edn nfs tabe %l$b dnyada bdb(t halda
qalm v ya istdiyi (eyri ld ed bilmmi v a(irtd bdi zaba
d*ar %lan (sdn&
9
Narllar var-d+vltlrin )+r b+y! sanmayn& ,n!i var-d+vlt
)+r h+rmt )+strm! tqva v rhiz!arla ziddir&

M,
)etdi!lrini v hara *atacaqlarn bilmirlr"2 daldana%a.lar&
a%izl/dirn (insanlar %nda bir sncaq tamrlar v llrini bir
yer ilidir bilmirlr" v m.sdlri midsizl/dirndir (he* !s
%nda +z istyin *atmr"- (una 8$r d s&&na%a.lar
dnya3rstlri (bla v *tinli!lr" tslim edib v +nlar&
sa6lamay&b2 mnzillr +nlar& 'nara at&b v zir'li'lr
+nlar& a%izl/dirib v y+rub-
,
(una 8$r d (dnya hlinin"
bzisi ni%at ta3&b2 (amma" aya.lar& 'silib v yaral&d&r- (zisi
ayr&lm&/ t 'imi2 bzisi ba/& 'silmi/ bdn2 bzisi is
t$'lm/ .an 'imidir- (zisi (qm-qssdn" llrini 8mirr2
bzisi (heyfslnr!" llrini bir-birin vurar2 bzisi
(*arsizil!dn" yana.lar&n& dirs'lrin .+yar2 bzisi $z i'rini
mzmmt edr' shv sanar2 bzisi $z m.sdindn
da/&nar- #albu'i tdbir t$'b 5ar .&lma. rsti ldn
5&6&b (%nlarn (eyri y%(d$r"2 8$zlnilmz bla z tutub (+lm
)lib *atb v i-idn !e*ib" v hmin va6t .a5ma. zaman&
deyil- (Allah 1$r2ani-3rimin Had s$rsinin ;-c aysind b$y$r$rC <
`
r
GH
E
F
E
;E 564 E x
E
L
E
:L
=
[EGH
E
K
E

r
7
=
E
;F
e
3Q
4
W4]
=
E
;F4 GH
E
N
=
W
E
t= D
E
3
=
E
= <'iz %nlardan vvl
ne*-ne* nsillri mhv etdi!& #nlar (qa*maq *n" fryad edib
!+m! dilyirdilr, la!in artq qa*b can q$rtarmaq va(t deyildi=&"
(4lm )lib *atdqdan s%nra %ndan qa*maq v ya bir i )+rm! (lyas
hqiqtdn" 5+6-5+6 uza.d&r@@@ #.i.tn ldn 5&6an ldn
5&6d&2 'e5n 'e5di ()nahlar islah etm! v shv v *ir!in ilrin
yerini d%ld$rmaq zaman ar(ada qald" v dnya2 (hlinin arz$larna
$y$n !ild deyil" $z ryi istyn 'imi 'e5di- (1$r2ani-
3rimin E$(an s$rsinin 2B-c$ aysind b$y$r$l$rC" 03
P
Q
4
5
=
W
E
UE = N
E
@
E
G<
E
K
E
;E Cf7
4
E
HF
P
:BT
P
GCC
E
GCF
E
L
E

P
j
=
q
= E
:L
E
sG<
E
C?
8
9:1 0(elli'l2 8$y v yer hli
dnya3rstlrin hla'&na alamad& (+zlrini qmlndirmdilr"
v +nlar (zabdan q$rt$lmaq y%l$n$ tamaq *n" m$hlt
verilnlrdn deyildilr1-
,
0las, dnyada nah aarmaq *n bir snacaq v daldalanacaq
y%(d$r& Hm*inin insan +znd sa(layb !nara atmayan bir mnzil
y%(d$r& #rada zir!li! v bir-birin ar(a %lman da (eyri y%(d$r&

M9
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n 6tblrindndir 'i2 bzilri
+nu 0"asi1 (<Rc
E
4 G=" 6tbsi adland&r&rlar-
,
:2 t'bbr v
itatsizli' 8$strmi/2 Adm leyhis-salama s%d etmmi/2
tssb'e/li' 8$strib ha..& .bul etmmsini a/'ar etmi/
il' varl&. +lmu/2 mrurlu. v 6udbinliy .a3&lm&/ /eytan&n
(Allah %na l2nt etsin" mzmmti v (elc d" insanlar& +nun
y+l v suluna tabe +lma.dan 5'indirm' barsinddir (v
b$ (tb <8hcl-'la=nin (tblrinin n $z$n$d$r"-
>'r + Allaha layi.dir 'i2 .drtlili' v b$y'ly
(qdrt v b+y!l! libasn" 8eyindi (qdrtlili! v b+y!l! ancaq
#na m(s$sd$r !i, he* n #n$ zif sala bilmz v #n$n hqiqtin *ata
bilmz" v bu i'i siti yaratd&.lar&na deyil2 =zn m6sus
etdi- (#, b$ siftlrd t! v ye)andir& ,n!i #ndan baqa hr bir ey
zatn qvvtsiz, lalt v hr eyd baqasna m+htacdr&" :nlar&
=zndn ba/.as&na .adaan v haram etdi (b$na )+r d he*
!s %nlarn iddiasn ed bilmz v )r ets cavab vermli %lacaq,
czalandrlacaq" v =z %lal& 5n se5di- (ndlrindn bu
i'i sitd :nunla 5'i/m a3aran (+zn qdrtli v b+y!
t$tan" 's 5n l?nt (rhmindn $zaqlq" myynl/dirib-
9
,
1asi !lmsinin !+! %lan <l=
E
= <qs2= !lmsi ltd )+vm!
mnasndadr& Eeyirlr !iC '$ (tbnin <1asi= adlandrlmasnn
sbbi b$d$r !i, .mam leyhis-salam %n$ 3$f hlin b$y$rar!n
)+vyn bir dii dvy minibmi& Ei)r bir dst is deyib !iC <1s2=
ltd thqir etm! v al*atmaq mnasnda da )lib& '$na )+r d
%n$n b$ cr adlandrlmasnn sbbi, % Hzrtin %nda eytan thqir
etmsi, al*altmas v (ar etmsidir& 0tbnin ad barsind di)r
sbblr d deyilib& Amma hqiqt n ya(n nzr birinci, %nlarn n
)+zli is i!inci nzrdir&
9
8ec !i, 1$r2ani-3rimin D$mr s$rsinin R:-c aysind b$y$r$rC <
;E Cf7
4
]
e
N
E
J
E

8
4 : VW
E
UE :
=
B@
P
g
E
E
;E fg49
8
: -7
E
_
E
o4 F
E
G5
E
y49
=
:
E
B
=
f
E
L
E
=
<1iyamt )n Allaha qar yalan $yd$r$b #n$n mrin tabe
%lmayanlarn zlrini qaqara )+rrsn& >)r -hnnmd t!bbr
)+strnlr v itatsizli! ednlr *n yer y%(d$rOG= Hm*inin 8hl
s$rsinin 2B-c$ aysind b$y$r$rC <-B
E
=
F
E

E
z= ]
4
W
E
K
E
GQE 5K4 ;E fY494Gb
E
3
E
H
8
QE ^
E
A
E
:B
E
@
=
D
E
:
=
BW
P
b
P
[=GK
E
;E CCf7
4
]
e
N
E
J
E
<
P
9
=
:= <Hayd, )irin bdi qalacanz -hnnmin qalarna

M<
(elli'l2 bu i'i siti =zn m6sus etdiyin 8$r
dr8ah&na ya6&n +lan ml'lri2 +nlar&n tvaz$'arlar&n&
t'bbrllrdn (cindn %l$b ml!lrin arasnda Adm scd
etmy mr %l$nan eytandan" se5ib ay&rma. 5n s&nad&-
,
"lblrin 8izlinli'lri v 8$zlrdn $rtl +lan .eyblri
bilmsin ba6mayara.2 (1$r2ani-3rimin Had s$rsinin @9-@?-c
aylrind bildirildiyi !imi" buyurduP 0:
E
4
CCK
E
;
r
CC54 ;F4 :7
h
E
@
E
94Gb
E
T
e
4
E BCc
P
<
E
^
=
D
E
3
=
QP W
w
P
o
P
N
E
p4a
E
<
E
9
=
: YEv
E
?
E
K
E
;E fY4^
4
Gi
E
R
P
9
E
:Bc
P
y
E
K
E
64 Lj
w
;F4 R4 5K4 P
=
S
E
T
E
L
E
R
P
J
P
f
=
B
8
i
E
E
5W4@
=
4
x
8
4
1 0Mn 3al5&.dan bir insan yarada%aam- Mn +nu
tamamlay&b =z ruhumdan rn 'imi +na s%d edin (tzim
edr! tvaz+!arlq )+strin& 6a($d %n$ +z qiblniz edin& ,n!i
Allahdan baqas *n ibadt v bndli! scdsi etm! qadaandr"-
(elli'l d2 ml'lrin ham&s& birli'd s%d etdi2 blisdn
ba/.a@1
9
(0las, %, Adm scd etmdi, *n!i" t'bbr v
(drinli!lrin v dibin"& 5!bbrllrin yeri nec d isdirG=
,
#nlarn ilahi mr tabe %lann nicat taan, m(alift ednin is zaba
d*ar %lan %lmasn bilmlri *n, %nlarla imtahan edib snayan
!slr !imi davrand& 6%(sa mqsd 4znn nyis bilm! *n
ml!lri imtahan etmsi deyildi& ,n!i b$ mnada %lan imtahan v
snaq #n$n barsind qeyri-mm!ndr, nec !i, altm i!inci (tbnin
rhind b$ msly t%($n$ld$&
9
.mam Mza leyhis-salam b$y$r$b !iC Ieytann ad Haris %l$b& <V
E
<
e
i
P
C>4 : o4 C<
E
6
=
j
E
;= CF4
E
CW
E
@
=
D R
P
CT
8
q4
E

5W4@
=
= #, Allahn rhmtindn $zaqlad *n
.blis adlandrlb& 1eyd etm! lazmdr !i, alimlr arasnda eytann
cinlrdn, y%(sa ml!lrdn %lmas barsind fi!ir ayrl
m+vc$dd$r& Ez)n nzr %n$n cinlrdn %lmasdr& .mamiyy alimlri
d b$ nzrd ye!dildirlr& '$ nzr Iey( >$fiddn (leyhirrhm" d
nql edilib v b$ bard m2s$m imamlar leyhim$s-salamdan nql
edilmi <mtvatir= hdislr d m+vc$dd$r& 1$r2ani-3rimin +z d
a!arcasna b$ mnan tsdiqlyir& 3hf s$rsinin J:-ci aysind
b$y$r$rC <;e Cv
4
9
=
: ;E CF4 E GC
E

E
C5W4@
=
4
x
8
4
:LYPv
E
?
E
K
E

E
[E4 :LYPv
P
i
=
: o4 N
E
p4a
E
<
E
W
=
94 GH
E
W
=
P

=
4
L
E
= <0atrla
!i, bir zaman ml!lrC <Adm scd edinG=-dedi!& 'elli!l, .blisdn
baqa hams scd etdi& #, cinlrdn idi&= Ayd!i istisna eytann
ml!lrdn %lmasna dlil deyil& ,n!i <%, cinlrdn idi= cmlsi
a!arcasna b$ mtlb dlalt edir !i, b$rada v 1$r2ani-3rimin b$
bard!i di)r yerlrind %lan istisna, istisnann <!si!= n+vndndir&
6ni, istisna %l$nan eyin, istisna %l$nd$$ eylrl cinsi ball
y%(d$r&

MB
$ynm +na z tutdu- (elli'l2 $z yarad&l&/& il Adm
$ynr' nazland& v $z slin (yaranm %ld$$ %da" tssb
8$strr' a/'ar%as&na #a..&n mrindn b+yun .a5&rd&- (N
dediC #n$ al*qdan, mni is %ddan yaratmsan& >n !i, %ndan
ya(yam, %na n *n scd etmliymO" (elli'l2 Allah&n
d/mni (Ieytan" tssb'e/lrin ba/5&s& v t'bbrllrin
.aba.da 8ednidir 'i2 tssb'e/liyin tmlini .+ydu2
Allahla (#na m(s$s %lan" zmt v b$y'lynd 5'i/di2
(layiq %lmad" izzt v u%al&. libas& 8eyindi v (layiq %ld$$"
zillt v 6arl&. 8eyimini 'nara atd&-
M8r Allah&n +nu t'bbr v itatsizliyin 8$r ne%
'i5iltdiyini v mrurluuna 8$r ne% al5atd&&n&
8$rmrsnzH (una 8$r d +nu dnyada (4z rhmtindn"
.+vdu
,
v a6irtd +nun 5n al+vlanan +d haz&rlay&b-
9

;8r Allah-tala Admi 3ar&lt&s& 8$zlri .ama/d&ran v
8$zlliyi a&llar& mlub edn (allarn, mqabilind heyran v
mttl qaldqlar" nurdan v ya 8$zl iyi insanlar& bryn
6+/ tirli /eydn yaratma. istsydi2 mtl. yaradard&- ;8r
(el" yaratsayd&2 b+yunlar Admin m.abilind yilrdi v
+nun barsind'i s&na. ml'lr asan +lard&- (Ieytan
d$rmadan %na scd etmy tlsr v %n$ +zndn aa tsvvr
etmzdi"- La'in eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan
Allah yaratd&.lar&n& (baqalarndan" r.lndirm' v
ay&rma.2 t'bbr v itatsizliyi aradan .ald&rma. v $zn
bynm' 6susiyytini +nlardan uza.la/d&rma. 5n sl
v sbbini bilmdi'lri bzi /eylrl imtahan edir (aln
hi!mtini dr! etmdiyi rit h+!mlrinin *%($ da b$ qbildndir"-
(una 8$r d Allah&n /eytan barsind'i i/indn ibrt
8$trn 'i2 +nun uzun mddtli ibadt v bndliyini2 5+6lu
,
8ec !i, 1$r2ani-3rimin Hicr s$rsinin ;?-;J-ci aylrind b$y$r$rC
<;
4
fYeCC9:
4
B
=
CCf
E
VCC9
E
4
o
P
CCH
E
c= W
8
9: m
E
CC5
=
W
E
UE 8
4
L
E
3
CC5^
4
j
E
m
E
CCT
8
4
K
E
GCCQE H
=
F4 d= 7
P
b
=
GCCK
E

E
GCC
E
= <Allah b$y$rd$C
-nntdn *( !i, sn q%v$ld$n v sn qiyamt )nn !imi
l2ntlnmisn=&
9
8ec !i, 1$r2ani-3rimin Had s$rsinin AJ-ci aysind b$y$r$rC <
;E CC5c4 <
E
^
=
D
E
3
=
CCQP H
=
F4 m
E
CCcE ]
4
_
E
;CC<
8
F4 L
E
m
E
CCHF4 3
E
CCH
8
QE ^
E
8
E E
F
=
q
E E
= <-hnnmi sn v insan v
cinlrdn snin ardnca )ednlrin hams il d%ld$racaam=&

ME
sy v tla/&n& (t!bbr v itatsizliyin )+r" he5 v 3u5 etdi-
#albu'i +2 Allaha alt& min il ibadt etmi/di 'i2 +nun dnya2
y+6sa (bir )n dnyann lli min ilin brabr %lan" a6irt
illrindn +lmas& mlum deyil (siz bilmirsiniz v dr!iniz
naqisdir"- ('$," bir saatl&. t'bbrll' v itatsizliy 8$r
(%ld$ !i, % +zn Admdn stn bildi v %na scd etmdi"@ (el is
'im /eytandan s+nra +nun 8nah& 'imi bir 8nah (t!bbr v
itatsizli!" etm'l Allah&n zab&ndan amanda .ala bilrH
;sla@ !yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah he5
va6t he5 bir insan&2 sbbindn bir mlyi (eytan"
Cnntdn 5&6ard&& i/l +ra da6il etmy%'-
,
Allah&n 8$y
hli (ml!lr" v yer hli (insanlar" barsind'i h$'m birdir-
:nunla yaratd&.lar&n&n he5 biri aras&nda :nun yaranm&/lara
haram edib an%a. =zn m6sus etdiyi /eyi (zmt v
b+y!ly" rva bilm' barsind i%aznam y+6dur-
9

:dur 'i2 ey Allah&n bndlri2 Allah&n d/mninin
(eytann" sizi $z drdin (t!bbr v itatsizliy" d5ar
etmsindn (+z !imi t!bbrl v itatsiz edr! Allahn
rhmtindn $zaqladrmasndan"2 s$zlri il sizi (d%r$ y%ldan"
sa6layara. narahat etmsindn v .+/ununun (davam*larnn"
atl& v 3iyadalar&n& sizin tra&n&za t+3lamas&ndan .+r6un-
Can&ma and +lsun 'i2 +2 'aman&n&n yay&na sizin 5n /r
(azdrmaq" +6u .+yub v sizi ni/an alara. +nu br' $zn
tr 5'ib- Siz ya6&ndan +6 at&b (!i, shv )etmsin"- D
(Allahn, 1$r2ani-3rimin Hicr s$rsinin ;B-c$ aysind nql etdiyi
!imi bel" deyibP 03
=
QP H
8
f
E
B
4
CC{
=
x
E P
L
E

4
j
=
x
= E
: CCK4 3
=
CCQP 9
E
;8 CCH
E
f
e
E
x
E P
H4J
E
f
=
B
E
{
=
D
E
G<
E
@
4
A
e
j
E
;E CC5c4 <
E
^
=
D
E
1 0!y Rbbim@ (Adm scd etmdiyim *n" mni
azd&rd&&na 8$r mtl. mn d yer znd Adm
$vladlar&n&n .ar/&s&nda 8nahlar& ya6/& 8$str%ym (!i,
,
.mam leyhis-salamn b$rada eytan ml! adlandrmasnn sbbi
%n$n )+ylrd %lmas v ml!lrl qaynayb-qarmasdr&
9
Allahn h+!mlri ham barsind ye!sandr& '$na )+r d eytann
adi bir itatsizliy )+r Allahn dr)ahndan q%v$lmasn dem! %lmaz&
'ilm! lazmdr !i, !imliyindn v harada %lmasndan asl %lmayaraq
myynldirilmi ilahi vzifdn b%y$n qa*ran hr bir !s Allahn
rhmtindn !narda qalacaq v zaba d*ar %lacaqdr&

MG
itatdn qalsnlar" v +nlar&n ham&s&n& azd&ra%aam1- #albu'i
(%, b$ s+z bilmdn" .eybdn 6br verr' v shv 8mana
saslanara. deyib- (Amma" .rurun $vladlar&2
tssb'e/liyin .arda/lar& v t'bbrll'2 %ahilli' v
nadanl&. svarilri +nun iddias&n& tsdi.lyr'
8er5'l/dirdilr-
,
)hayt2 sizin (d%r$ y%ldan *(m"
itatsiziniz +na tabe +ldu v (b$na )+r d" +nun sizin
barnizd'i (sizi azdrmaq *n %lan" tamah v hrisliyi
m$h'mlndi- (una 8$r d 8izlinin ne%liyi a/'ar +ldu-
(#n$n vsvslrinin nianlri sizin qlblrinizd a!ar %l$b !i,
*!inmdn Allahn )+strilrin zidd davranrsnz&" :nun sizi l
'e5irmsi 8%lndi v $z .+/ununu siz ya6&nla/d&rd&-
(elli'l2 +nlar sizi zillt v 6arl&. maaralar&na atd&lar v
$lm (mhv %lma" 5alas&na tullad&lar- Sizi 8$zlr niz
bat&rma.2 b+azlar& 'sm'2 burunlar&n de/iyini zi/dirm'
'imi a&r yaralarla2 hm5inin $lm yeriniz atma. .sdi v
buruna ta6&lan m%buriyyt v .zb n+6tas&n&n hal.as& il2
sizin 5n haz&rlanm&/ +da tr sr'lm' istyi il
ta3dalayara. mhv etdilr-
9
(elli'l2 /eytan2 sizin dininizi
yaralama. (%na ziyan v$rmaq" v dnyan&zda al+v
.&z&/d&rma.da (fitn-fsad yaratmaqda"2 a/'ar%as&na
d/mn5ili' edib +nlara .ar/& (v$r$maq *n" t+3la/d&&n&z
(bir-birinizdn !+m! istdiyiniz" d/mnlrdn d b$y' v
tutu/duru%u amil 5evrilib- (una 8$r d $z 8% v
tla/&n&z& +nu d etmy srbr edin- Allaha and +lsun 'i2
+2 sizin s+yunuza (atanz Adm" $ynr' nazlan&b2 /an-
/$hrtinizi (qdrt v mqamnz" mzmmt edib v
nsbinizi (q%h$m-qrabalq laqlrinizi" 'i5ildib v al5ald&b-
:2 sizin 5n (sizi azdrmaq *n" $z svarilrini srbr
,
,n!i dnya hli )nah v itatsizli! edr! eytann mali! %ld$$
t!bbrll! v +zn +ym! (stliyin d*ar %ld$lar& 'elli!l,
%n$n nadanlq v )man sasnda etdiyi iddian dz *(artdlar&
9
0las, eytan v %n$n q%$n$ is ilr mr edn nfsin ist!lrini v
)nahlar sizin )+znzd )+zlldirr! sizi bdb(tli! tlsin salb
zaba s+vq edir&

MJ
edib2 3iyadalar& il sizin y+lunuzun i'rin d/b (!i,
aznlqda qalaraq hidayt v nicat y%l$na qdm basmayasnz"- Sizi
harada +vlasalar tly salarlar2 barma.lar&n&z&n u%unu
'srlr- #iyl v bi%li'l (%nlardan" imtina ed v zm v
irad il (%nlar" d edr' $znzdn uza.la/d&ra
bilmzsiniz- #albu'i siz zillt v 6arl&. dryas&2 dar hal.a2
$lm dznliyi v bla v 5tinliyin (dnyann bla v
*tinli!lrinin" %$vlan etdiyi yerdsiniz (%nlara d*arsnz v is
ilr mr edn nfsi +ldrm!dn v %na tabe %lmamaqdan baqa he*
cr eytann rindn q$rt$la bilmzsiniz"- (una 8$r d
.lblrinizd 8izlnmi/ tssb'e/li' al+vu v %ahiliyyt
d$vrnn 'in-'durtlrini s$ndrn 'i2 mslmanda +lan
bu t'bbr2 itatsizli' v $zndnraz&l&. /eytan&n
.&%&.land&rmalar&ndan v +nun $ynmlri2 mhv etmlri
v vsvslrindndir- =zn a/a& tutma& ba/lar&n&z&n
zrin .+yara. l+val&. v $zndn raz&l&& aya.lar&n&z
alt&na atma. .rar&na 8lin- N'bbr v mrurluu
b+yunlar&n&zdan uza.la/d&r&n v tvaz$'arl&.dan sizinl
d/mn +lan /eytan v +nun .+/unu aras&nda tamamil
silahlanm&/ .+/un yerin istiad edin- 7n'i +nun hr bir
milltdn .+/unlar&2 yard&m5&lar&2 atl& v 3iyadalar& vard&r
K!i, %nlar sizi bla v mhv d*ar etm! *n %na !+m! edr!
t!bbr v mr$rl$$ sizin )+zlrinizd ya( )+strirlr"-
,
Anas&n&n +luna (Habil" .ar/& l+valanm&/ itatsiz
t'bbrl (Adm leyhis-salamn %l$ 1abil" 'imi +lmay&n- :2
Allah&n +na he5 bir stnl' vermmsin ba6mayara.2
.arda/&na .ar/& t'bbr 8$strdi- :na hsddn yaranan
t'bbr v mrurlu. z tutdu v .zb +dundan +nun
.lbind tssb'e/li' v 'in yarand&- D /eytan +nun
burnuna t'bbr v $zn b$y' tutma. 'lyi rd-
!l $zndn raz&l&. v itatsizli' 'i2 Allah t'bbr v
mrurlu.dan s+nra +na 3e/man5&l&. verdi-
9
D .iyamt
,
'$na )+r d siz tvaz+!arl +z q%$n$n$z edr! %nlarla v$r$$n&
9
1ardann +lmsi nticsind avara-sr)rdan qald& Peman*lqdan
mqsd %n$n qardan +ldrmsindn eman %lmas deyil& ,n!i

ML
'imi2 .atillrin 8nah&n& +na y+lda/ etdi-
,
(ilin 'i2 siz
Allahla d/mn5iliyi a/'ar etm' v m$minlrl mharib
etm' 5n (ev-ei!lrinizdn" 6ari% +lma.la zlm'arl&.da 5+6
%hd 8$strdiniz v yer znd itn-sad t$rtdiniz@
9
(una
8$r d tssbdn d+an t'bbr v %ahiliyyt
$ynmlrind Allahdan .+r6un2 Allahdan .+r6un@ 7n'i
t'bbr d/mn5ili' amili v /eytan&n rm
meydanlar&d&r 'i2 hmin rmlrl 'e5mi/ mmtlri v
$tn nsillri (8$h, Ad v Hm$d tayfalarn v Lir%n v 8mr$d
!imilrini" aldad&b
<
v nti%d +nun nadanl&. zlmtlrin
v az&nl&. tllrin d+ru tlsiblr- (el 'i2 +nun s$v.
etmsi m.abilind ram v sr'lmsi .ar/&s&nda (%n$n
dalnca dm!d" sa'it (tslim" idilr- :nlar2 .lblrin
barsind ye'san +lduu v 'e5mi/lrin2 bir-birinin ard&n%a
8daz&na 8etdi'lri i/ - r'lrin sbbindn (!in-!d$rt v
a(llqdan" s&6&ld&& t'bbr v l+val&a tr tlsdilr-
Sbrdar +lun@ "+r6un v 5'inin + b$y'lriniz v
ba/5&lar&n&za tabe +lma.dan 'i2 ((alq arasnda qazandqlar"
y's' m.am v ad-sandan t'bbrlly d5ar +ldular2
$z nsblrin (vc$da )ldi!lri aillrin" .drindn art&.
$yndlr2 (+z )manlarnda" 6+/a8lmz v 5ir'in +lan /eyi
)r qardan +ldrdy *n eman %lm$ %lsayd, b$, %n$n etdiyi
)nahdan t+vbsi %lard v zabda qalmazd&
,
8ec !i, 1$r2ani-3rimin >aid s$rsinin ;9-;2-ci aylrind
b$y$r$rC <7
4
5
=
E
@
4
G?
S
=
T
E
u
E
J
E
E
;F
E
R
P
T
8
D
E
u
E
5p4:7
E
i
=
4
H4@
E
VW
E
UE GH
E
]
=
J
E
E
m
E
94
E
u
4
^
=
D
E
;= F4 ;E 5F4 [4GH
8
9: ;E F4 IE ]
E
=
E
K
E
GCCc 5<4 ^
E

E
GCCH
8
9: u
E
CCJ
E
E
GCC<
E
T
8
E
N
E
K
E

4
j
=
q
= E
: CCK4 [rGCC?
E
K
E
L
=
D
E

r
CCS
=
T
E
= <(1abil Habili +ldrndn
s%nra" eman %lm$d$& '$na )+r d .srail %$llarna h+!m etdi! !i,
hr !s bir !imsni +ldrmmi v yer znd fitn-fsad t+rtmmi
bir (si +ldrs, %, btn insanlar +ldrm !imi %l$r&=
9
#la bilr !i, .mam leyhis-salamn b$rada b$ cmldn mqsdi
mmtin Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" vfatndan
s%nra %n$nla m(alift etmsi v ya Iam hli v >aviynin
trfdarlarnn % Hzrtl rftardr&
<
4ynm! v mr$rl$$ %nlarn )+znd ya( )+strib v belli!l,
%nlar t!bbrll! $cbatndan eymbrlri t!zib ediblr v dz
y%la )lmyiblr&

MM
Rbblrin nisbt verdilr
,
2 Allah&n .zav-.dri il
mharib etm' v nemtlri il vuru/ma.la :nun +nlara
etdiyi ya6/&l&.lar& in'ar etdilr-
9
(una 8$r d +nlar
tssb'e/li' tmlinin dir'lri2 itn v 5a6na/ma
daya&n&n stunlar& v %ahiliyyt 6r v $ynmlrinin
.&l&n%lar&d&rlar-
<
(una 8$r d Allahdan .+r6un v siz
verdiyi nemtlrin (t!bbr v mr$rl$qla" nan'+r v siz
etdiyi ya6/&l&.lar&na 8$r 3a6&l +lmay&n-
B
Ca6/& v ba/5&
sand&&n&z 3is v al5a.lara tabe +lmay&n- 7n'i +nlar sizin
tut.un lilli sular&n& $z duru v tmiz suyunuz il bir yerd
i5diyiniz2 6stli'lrini $z salaml&.lar&n&z il
.at&/d&rd&&n&z v batil v yrili'lrini $z ha.. v
dzlynz da6il etdiyiniz 'imslrdir-
E
#albu'i +nlar
,
'irin <sn cmsn, y%(sa rb/ ya($d (%rasanlsan, y%(sa
tehranlO= demlri !imi !i, b$ cr nisbtlr slind insana deyil,
Allaha amil %l$r& ,n!i hmin (sin cm v ya (%rasanl %lmasnda
% +z )nah!ar deyil&
9
Enyada %nlardan az aya mali! %lmalar tqdir edilmi !imslri
(ar v hqir hesab etdilr v Allahn %nlara ta etdiyi nemtlrl
y%(s$llara v !asblara t!bbr )+strdilr& Halb$!i b$, insafszln
s%n hddidir& ,n!i %nlarn hr biri +z ayn v qismtini ld edib&
0alq h+rmt )+strr! %n$ b+y!, ba* v rhbr adlandrr, amma %
+zn )lmir v baa dmr !i, Allah b$ nemtlri %na imtahan v
snaq *n verib&
<
8ec !i, cahiliyyt d+vrnn rblri +z qbillri, atalar v ba*lar
il f(r edir, +ynrdlr v mharib zaman %nlar adlar il
*arrdlar& Eemli, %nlar mharib qlnclar !imi idilr& '$nlar da
t!bbr v mr$rl$qlarna )+r fitn v *a(nama qlnclar
!imidirlr&
B
,n!i nan!%rl$q v na!rl! v elc d a(llq nemtin zavala
$ramasna sbb %l$r& #nlar a(la %na )+r %(adlblar !i, a(l
nemtin baqasnn lindn *(masn istdiyi !imi, san!i %nlar da
Allahn nemti mqabilind nan!%rl$q %lan mr$rl$q v itatsizli!l
+zlrin a(llq edirlr v Allahn ltf v ehsannn zavala $ramasn
istyirlr&
E
Hqiqi din v imann bayra altnda ld etdiyiniz sadt, (%b(tli!
v asayiinizi ldn *(araraq zahird .slam d%n$ )eyinmi !imslr
tabe %lmaq nticsind fitn, *a(nama, qan a(dlmas v bdb(tliy
d*ar %ld$n$z v b$na )+r d hmi narahat v ni)aransnz&

,OO
is.in (Allahn itatindn *(man" sas&2 8nah v (Allah,
Peymbr v .mamla" m6alitin yavr v ayr&lmaz
y+lda/&d&rlar- >eytan +nlar& az&nl&. da/&yan dvlr2
vasitlri il 6al.a h$'mranl&. etdiyi .+/un v 6al.&n
dilind dan&/an dilman% edib 'i2 sizin a&llar&n&z& +urlas&n
(yalan s+zlrl sizi Allahn zi!rindn v a(irti yada salmaqdan qafil
edr! sa(lasn"2 8$zlriniz da6il +lsun (dnya hyat v
)nahlar sizin nzrinizd )+zlldirsin v nticd Allahn
nianlrin nzr salmaqdan qalasnz"2 .ula.lar&n&za rsn
(siz % qdr $* v *ir!in s+zlr +yrtsin !i, Allahn v Peymbrin
s+zlrin q$laq asmayasnz"- (elli'l2 (allarnz %$rlamaq,
)+zlriniz da(il %lmaq, q$laqlarnza frm!dn ld etdiyi ntic
b$d$r !i," sizi $znn (hla! v mhvetm" +6unun ni/an8ah&2
(zillt v (arlq" aya.alt&s& v l tuta%a. yeri edir- (una 8$r
d (indi !i, eytann t!bbrl insanlarn vasitsi il sizi azdrmasn
baa ddnz, %nlara tabe %lmayn v t!bbr v mr$rl$$ +z
arnz etmyin v" Allah&n %zaland&rmas&ndan v :nun
(nmr$d*$lar, fir%n*$lar v baqalar !imi" sizdn .aba.'&
t'bbrllr 8lib 5atm&/ zablar&ndan ibrt al&n2
zlrinin t+r3aa at&ld&& v b$yrlrinin d/dy yerlrdn
(qbirlrdn" $yd 8$trn (qarsndan rdlr aslan zlrin
t%raa q%y$lmasna v sincab yataqlara q%y$lan b+yrlrin q$r$ yer
srilmsin nzr saln" v zmannin 5tin hadislrindn
Allaha 3nah a3ard&&n&z 'imi2 t'bbr v mrurlu.
yaradan /eylrdn d :na 3nah a3ar&n- (Htta t!bbr
yaradan amillrdn Allaha nah aarmaq zmannin hadislrindn
#na nah aarmaqdan daha mhmdr& ,n!i t!bbr a(irt zab
v arlarna, zmannin hadislri is dnya ilrind zab-ziyyt
sbb %l$r v a(irt ar-aclar daha mhmdr& #na )+r !i,
%nlardan nicat talmas qeyri-mm!ndr&"
;8r Allah2 bndlrindn 'ims t'bbrll' v
$ynm' i%azsi versydi (b$ ii !ims rva bilsydi"2 bu
i%azni =z 3eymbrlrin v d+stlar&na verrdi- La'in
(he* !si istisna etmdn" +nlar& t'bbrll' v $ynm'dn
5'indirr' +nlar&n tvaz$'arl&. etmlrini bynib-
(elli'l2 +nlar (da Allahn tvaz+!arlq barsind!i mr v
)+striin tabe %laraq itat!arlq v tvaz+!arln *%(l$$ndan"

,O,
zlrini yer .+yub sitlrini t+r3aa srtdlr v $z
((idmt v mehriban*lq" .anadlar&n& m$minlr v Allaha
ibadt ednlr 5n a/a& sald&lar (l%valanaraq +ynmdilr"-
4eymbrlr v Allah&n d+stlar& zi say&lan (insanlar v
dnyatlblrin, +z nzrlrind zif v aciz sandqlar" bir dst
idilr 'i2 Allah +nlar& a%l&.la s&nam&/d&2 5tinli'lr d5ar
etmi/di2 .+r6u yerlri il imtahana 5'mi/di v
5ir'inli'lrdn tmizlyr' 3a'la/d&rm&/d&- (una 8$r d
(eymbrlr v Allahn d%stlar, dnyan b$ minvalla !e*irdi!lri
*n" varl&l&. v y+6sulluun s&na. v imtahan yerlrini
bilmdiyiniz 5n Allah&n raz&l&. v .zbinin (meyarnn"
var-d$vlt v $vlad sahibi +lma. +lmas&n& 8man etmyin
(!i, var-d+vlt v +vlada sahib %lmaq #n$n razlnn, %lmamaq is
qzbinin niansi deyil"- 7n'i eyb v n$.san sitlrdn 3a'
v uza. +lan Allah (1$r2ani-3rimin >$2min$n s$rsinin JJ-JR-c
aylrind" buyururP 03
=
QP 9
E
P j
4
G?
E
T
P
;E 5H4@
E
L
E

r
GF
8
;F4 R4 @
4
3tP Yw<4 T
P
G<
E
T
8
D
E
E B]
P
?
E
Z
=
f
E
D
E
E L7
P
c
P
CCh
=
f
E
x
8
u@
E
4 :7
E
5
=
E
9
=
: K41 0M8r el znn edirlr 'i2 +nlara
verdiyimiz mal-d$vlt v $vladla (iz +nlar&n ya6/&l&.lar&na
tlsiri'H K(el deyilF bl' /urlar& y+6dur v anlam&rlar (!i,
%nlar mal v +vladla snayrq v )nah v itatsizli!lrini n qdr
artrb %n$n nticsind zaba d*ar %lmalarn y%(lamaq *n %nlara
m+hlt veriri!"1- !yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan
Allah =znn t'bbrl v mrur bndlrini +nlar&n
8$zn zi 8$rnn d+stlar& il s&nay&r- ('$ msly ahid
!imi >$sa il Lir%n$n hvalatn )tirm! %lar&" Musa ibn mran
+nunla bir8 +lan .arda/& #arunla (%nlarn hr i!isin Allahn
salam %ls$n" Fir+nun yan&na 8ldi- :nlar&n yinlrind yun
3altar2 llrind ta6ta sa var idi- :nunla /rt 'sdilr 'i2
8r slam& .bul ets (Allahn birliyini v >$sann eymbrliyini
tsdiq ets"2 3ad/ahl&& davam ed%' v izzt v h$rmti $z
yerind .ala%a.- Fir+n (+z trfdarlarna" dediP (u i'i nr
t%%b etmirsiniz 'i2 8$rdynz bu y+6sul v 6ar
vziyytd +la-+la mniml m$htrmliyimin $z yerind
.almas& v 3ad/ahl&&m&n davam etmsini /rt 'sirlrH@
(#nlar mzmmt edr! camaata dediC 7)r b$ i!i nfr Allah
trfindn )liblrs," bs n 5n .+llar&ndan .&z&l bilrzi'lr

,O9
as&lmay&bH
,
(0las, Lir%n b$ s+zlri dedi," 5n'i .&z&l& v +nu
t+3lama& b$y' bilr' (>$sa il Har$n$n ynind )+rdy"
yunu v +nu 8eyinmyi 6ar sand&-
;8r eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah
3eymbrlrini 8$ndrnd +nlara .&z&l 6zinlri2 6alis
.&z&l mdnlri v hr %r aa% 'ilmi/ balar verm'2
el% d 8$yn .u/lar&n& v yerin %anl&lar&n& +nlara .+/ma.
istsydi2 edrdi bunu- ;8r bel etsydi2 +nda s&na.
mnas&n& itirr2 vz verm' dz +lmaz v 6brlr
(smadan )ln (brlr v ilahi tarqlara" lzum +lmazd&-
9
#m5inin +nda (bel bir eymbrin dvtini" .bul ednlr
s&nanm&/lar&n savab& d/mzdi2
<
(hmin eymbr" iman
8tirnlr ya6/& ml sahiblrinin savab&na layi. +lmazd&lar
(*n!i %nlarn imanlar lacszlqdan %l$b" v adlar mnalarla
uyun 8lmzdi-
B
Amma eyb v n$.san sitlrdn 3a' v
uza. +lan Allah =z 3eymbrlrini .lb v 8$zlri
ehtiya%s&zl&.la d+lduran .ane5ili'l (aza raz %lmaqla" v 8$z
v .ula.lar& zab-ziyytl d+lduran y+6sullu. v
'as&bl&.la2 irad v .rarlar&nda 8%l2 8$zlrin (zahiri"
vziyytlrindn 8$rdy /eyd is zi edib-
E
;8r
3eymbrlr he5 'sin +nlara ha'im +lma. niyytin d/
,
Lir%n$n b$ cr danmasnn sbbi Iey( 5brsinin (rhimh$llah"
<>cm$l-byan= !itabnda dediyi !imi, b$ idi !i, hmin d+vrd birini
aa v ba* tyin ednd %n$ qzl bilrzi! v b%y$nba il
bzyirdilr&
9
,n!i hr !im b$ cr nemt, dbdb v qdrt il Allah trfindn
bndlr )+ndrilsydi, he* !s %n$n )+striindn b%y$n qa*rmazd
v ham tam tvaz+!arlqla %n$n b$yr$qlarn yerin yetirrdi& 'el
%lan s$rtd d )er*! itat!ar v hqiqi )nah!ar tannmaz v savab
v cza layiqinc +z yerini t$tmazd&
<
,n!i bel bir eymbr tabe %lmaq, snanmlarn savab v
m!afatnn nsib %lmasna sbb %lan imtahan y%l$ il deyil, tamah,
hrisli! v ya q%r($ya )+rdir&
B
,n!i hrisli! v q%r($ zndn %lan .slam, iman v tvaz+!arlq b$
adlarla adlanmalarna ba(mayaraq, hqiqi %lmadqlar *n mnalar
il $y$n )lmirlr& '$na )+r d Allah eymbrlri b$ cr
b+y!l!, dbdb v qdrt il )+ndrmyib&

,O<
bilmdiyi .vvy2 zlm mruz .almamalar& hdd
aal&a v insanlar&n b+ylana%a.lar& sltnt v 3ad/ahl&a
mali' +lsayd&lar v (%nlarn dbdblrini )+rm! *n"
dvlrin 3alanlar&n&n dynlri balansayd& (camaat
dnyann hr trfindn sfr edib %nlarn yanna !+*sydi"2 bu2
insanlar 5n ibrt 8$trmlrind (tabe %lmalarnda" daha
asan +lard& v +nlar $ynm' v t'bbrll'dn daha
uza. +lard&lar (he* va(t he* bir !s %nlarla m(alift etmzdi"-
nsanlar +nlara ha'im +lan .+r6u v ya +nlar& meylli edn
rbt v isty 8$r iman 8tirrdilr- :nda (bel %lan
s$rtd" niyytlr sa +lmazd& v ya6/&l&.lar (ibadtlr"
b$lnm/ (bir hisssi dnya, bir hisssi is a(irt *n" +lard&-
Amma eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah
bel istyib 'i2 3eymbrlr tabe +lma.2 'itablar& tsdi.
etm'2 :nun zat& m.abilind yilm'2 mrin tslim
+lma. v itat v bndliyin b+yun .+yma. an%a. :na
8$r +lan i/lr +lsunlar v +nlara $zlrindn ba/.a he5 bir
eyb (ist!, q%r($, riya, +zn )+strm! v sair" .ar&/mas&n- ('$,
imtahan v snan b+y!lyn )+rdir& #d$r !i," imtahan v s&na.
hr n .dr b$y' +lsa2 savab v m'aat da bir + .dr
5+6dur-
M8r eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan
Allah&n 'e5mi/lri2 Admin (Allahn salam v salavat %ls$n %na"
zaman&ndan bu dnyan&n s+n nrin 'imi2 n ziyan& +lan
v n d 6eyir vern2 n 8$rn v n d e/idn (mqdds
32bnin ti!ildiyi" da/larla s&nad&&n& 8$rmrsnzH@ (elli'l2
hmin da/lar& =znn 0(eytul-haram1& (mri!lrin %ra da(il
%lmalarn, elc d %na snm !si %radan *(arma haram
b$y$rd$$ m+htrm evi" etdi- :ra Allah&n insanlar 5n
E
Hr hans bir dnc sahibi %nlarn barsind fi!irls, )+rr v
baa dr !i, %nlar di)r y%(s$llar !imi dnya na!amlqlarndan qm-
qssd deyildirlr, bl! qlblri qane %lmaq v razlqla )cl v
zn)in %lan hqiqi varllardrlar& Hm*inin hr !im %nlarn rian
hallarn )+rr v eidirdis, zahird rian, danq v m+htac
)+rnd!lri *n !drlnirdi&

,OB
di'ltdiyi bir evdir (%nlarn t%ladqlar v hm dnya, hm d
a(irt (eyirlrin %lan bir m!andr"- S+nra +nu yerin da/l&.
+lma. ba6&m&ndan n 5tinind2 dnyan&n y's' yerlrinin
n az 's' v t+r3a& +lan&nda v drlrin yerin bir
trind .rar tutan n dar&nda yerl/dirdi- (Hmin evi"
nahamar dalar2 nar&n .umlar2 suyu az 5e/mlr v (s$, %t v
mnasib havas %lmad *n" n dv2 n at v n d in' v
.+yunu '$'lmyn bir-birindn uza. 'ndlrin aras&nda
(yerldirdi"- S+nra Adm leyhis-salama v +nun $vladlar&na
+na tr y+llanmalar&n&2 z tutmalar&n& mr etdi- (elli'l2
0(eytul-haram1 +nlar&n srlrinin 6eyirverm yeri v
y'lrinin d/rlm m'an&na 5evrildi- (Hccin vacibi
mllrini yerin yetirm! nticsind qazandqlar a(irt (eyrindn
lav, %rann %nlar *n dnya mnfti d vardr&" *$nllrin
meyvlri abadl&.dan uza. +tsuz-susuz 5$ll'lrdn2 eni/li
drlrin y's'li'lrindn2 dnizlrin (haty almas
nticsind yerin di)r hisslrindn" ayr& d/m/ adalar&ndan
hmin ev d/r (sfal insanlar %rada t%laaraq bir-birlrindn
mnvi mnftlr ld edrlr"- (#nlar $zaq yerlrdn sfr edr!
*%( *tinli!l %ra *atarlar" v nhayt2 (<s2y= mli v tvafda"
tam itat'arl&. v tvaz$'arl&.la $z 5iyinlrini tr3drlr2
evin 'nar&nda 0thlil1 (la ilah illllah" deyrlr- Allah&n
raz&l&&n& ld etm' 5n sa5& 3&tla/&. v z t+z-t+r3aa
bula/m&/ halda 0hrvl1 edrlr (tlsi! yeriyrlr"-
4altarlar&n& ar6aya at&blar (hmi )eyindi!lri altar
yinlrindn *(arb <ehram= altar )eyiniblr"- Sa5lar&n&
.&r6mamalar& v +nlar&n 5+6almalar& nti%sind $z
yarad&l&/lar&n&n 8$zlli'lrini (mhb$slar !imi"
5ir'inl/diriblr- Allah +nlar& (<'eyt$l-haram=n ziyartind b$
mllrl" imtahan edib- !l bir b$y'2 5tin2 a/'ar v 'amil
imtahan 'i2 +nu =z rhmtinin ld edilmsi v Cnntin
5atma. amili edib- ;8r eyb v n$.san sitlrdn 3a' v
uza. +lan Allah =znn h$rmtli evini v b$y'
ibadt8ahlar&n& balarda2 ar6larda2 s&6 aa%l&2 meyvlri
l5atan v binalar& bir-birin birl/mi/ yum/a. v hamar

,OE
yerd2 ya6&n 'ndlrd2 .&rm&z&yana. buda v ya/&l
5mnli'lr aras&nda2 8l-5i5'li +t d+lu yerlrd2 travtli
zmilrd v abad y+llarda yerl/dirm' istsydi2 +nda
m'aat&n mi.dar&n& imtahan&n azl&&na uyun /'ild az
edrdi- ;8r evin tmli v ti'ildiyi da/lar ya/&l zmrd v
.&rm&z& ya.utdan2 el% d nurlu v 3ar&lt&l& +lsayd&2 bel bir
bina '$nllrd /''in 5'i/msini azaldar2 /eytan&n sy v
tla/&n& .lblrdn silr v 6al.dan trddd iztirab&n& v
ni8aran5&l&&n& uza.la/d&rard&- La'in Allah2 t'bbr v
mrurluu .lblrdn 5&6arma. v tvaz$'arl&& %anlara
yerl/dirm' 5n bndlrini m6tli 5tinli'lrl s&nay&r2
+nlardan n$vbn$v 5al&/.anl&.larla bndli' etmlrini
istyir v +nlar& tbitn 6+/lan&lmayan /eylrl imtahan
edir 'i2 hmin imtahan& =z lt v zlin a5&lm&/ .a3& v
v v ba&/lamas&n&n asan vasitlri etsin-
:dur 'i2 dnyada itn-sad t$rtm' (%n$n czas"2
a6irtd zlmn ziyan& v mrurlu. v t'bbrllyn
3is nti%si barsind Allahdan .+r6un2 Allahdan .+r6un@
7n'i itn-sad2 zlm v mrurlu. /eytan&n n b$y'
tl v hiylsidir- :2 el bir hiyldir 'i2 $ldr% zhr 'imi
insanlar&n .lbin da6il +lur (v %nlar mhv edir"- (una 8$r
d /eytan he5 va6t a%iz .alm&r v he5 'sin - n elmin 8$r
alimin2 n d '$hn 3altar&na 8$r y+6sulun - $lm yerini
shv salm&r-
,
Allah m$min bndlrinin l2 aya. v di8r
zvlrinin ()nah v itatsizli!dn" din% .almas&2 8$zlrini yer
di'mlri2 %anlar&n&n tvaz$'arl&&2 .lblrinin 6arl&& v
t'bbr v l+val&& +nlardan uza.la/d&rma. 5n +nlar&
namazlar2 z'atlar v va%ib 8nlrd +ru% tutmaa 5al&/ma.
vasitsi il itn-sad2 zlm v t'bbrll'dn .+ruyur-
7n'i 8$zl zlrin tvaz$'arl&a 8$r t+r3aa srtlmsi
v 'i5i'liyi bildirm' 5n (scd zaman" /rli zvlrin
(yeddi yerin" yer ya3&/d&r&lmas& namazdad&r- =zn
,
Alim +z elmi v y%(s$l +z !asbl il eytann hiyllrindn %lan b$
*ir!inli!lrdn q$rt$la bilmir& #nda nadan v varl nec (atircm %la
bilrO

,OG
'i5iltm' v he5 bilm' 5n .ar&nlar&n bellr ya3&/mas&
+ru%dad&r- #m5inin yerin meyvlrini (ara, b$da, ($rma v
!imii" v +ndan ba/.as&n& (dv, in!, q%y$n, qzl v )m"
y+6sul v a&rlara verm' z'atdad&r- (u ibadtlrin a/'ar
$ynmlri v $zn ye' tutma.lar& ne% 6ar etm' v
(dnya bdb(tliyi v a(irt zabna sbb %lan" ayd&n t'bbr v
mrurlu.lar& aradan .ald&rma. 'imi mntlrin nzr
sal&n- (.mam leyhis-salam b$rada 3$f hlini fitn-fsad v zlm
sbb %lan yersiz tssb!eli! v mr$rl$a )+r mzmmt edr!
b$y$r$rC"
Mn (insanlarn hallarna" nzr sald&m- nsanlardan sizdn
ba/.a bir /ey 8$r tssb'e/li' v t'bbrl' edn el
birisini ta3mad&m 'i2 (he* %lmasa" nadanlar&n shv d5ar
+lmalar&n& hat edn sbb v ya seh v .anmazlar&n
a&l v i'irlri il uyun 8ln dlil saslanmam&/ +lsun-
,
Amma siz el bir i/ 8$r tssb'e/li' v t'bbrll'
edirsiniz (bir-biriniz +ynrsnz" 'i2 (he* zahird, nadan v
alszlarn yannda da" +na bir sbb v dlil ta3&lm&r- >eytan
(%ddan %lan" slin 8$r Adm .ar/& tssb'e/li' v
mrurlu. etdi v +nu 6il.t v yarad&l&/&nda mzmmt
edr' dediP Mn +ddanam2 sn is 3al5&.dansan- ('$na )+r
d nadann )+znd tssb!eliy dlil %la biln sbbdn
tssb!eli! v mr$rl$q etdi&" fmmtlrin 5+6lu nemtlr
i5risind +lan v istdi'lri 'e v lzztlrdn bhrlnn
varl&lar& nemtlr (var-d+vlt, +vladlar v l altnda %lanlarn %nlar
b+y! saymalar" sbbindn tssb'e/li' v t'bbrll'
etdilr- (elli'l2
9
dedilrP 0(izim mal-d$vltimiz v
$vlad&m&z (sizin!indn" daha 5+6dur v biz zab da
,
0las, %nlarn tssb!elri slind shv %lan sbb v dlil
saslanrd v %nlar nadanlq v alszlqlar $cbatndan +zlrinin
zahird dz v d%r$ %lmalarn )man edirdilr&
9
1$r2ani-3rimin Hb s$rsinin ;?-;J-ci aylrind deyildiyi !imiC <
7
P
CC
E
=
D
E
;P CCZ
=
T
E
:B9
P
GCC
E
L
E
E L7
P
K4GCC
E
R4 CC@
4
3J
P
W
=
CCi4 j
=
D
P
GCC<
E
@
4
GCCT
8
4
GtE BK
P
7
E
J
=
F
P

E
G
E
x
8
4
7
r
fg4T
8
;F
e
or f
E
7
=
E
K4 GH
E
W
=
i
E
j
=
D
E
GF
E
L
E
;E 5@
4
g
8
cE <
P
@
4
;P Z
=
T
E
GF
E
L
E
:[x
E
L
=
D
E
L
E
x
:B
E
F
=
D
E
= <'iz hr hans bir mml!t q%r($dan bir
eymbr )+ndrdi!s, %n$n naz-nemt i*ind yaayan zn)in
ba*lar ancaqC <'iz sizinl )+ndrilnlri in!ar ediri!G= dedilr&

,OJ
verilmy%'dir-1
,
(una 8$r d 8r tssb'e/li' v
t'bbrll'dn ba/.a bir 5&6&/ y+lunuz y+6dursa2 +nda
8r' sizin tssb'e/liyiniz n%ib sitlr2 byniln i/lr
v 8$zl /eylr - rb slallri v .bil ba/5&lar&ndan +lan
b$y'lrin v i8idlrin rbt 8$striln 6isltlr2 b$y'
a&llar2 y's' m.amlar v 6+/a8ln sitlr vasitsi il
+nda bir-birlrini stlmy 5al&/d&.lar& sit2 i/ v /eylr -
5n +lsun- :dur 'i2 .+n/unun ha..&na riayt etm'2 hd-
3eymana va etm'2 ya6/&lara tabe +lma.2 t'bbrllr
.ar/& 5&6ma.2 ya6/&l&& (ya( ii" 8$trm'2 zlmdn l
5'm'2 .an t$'myi (%n$n )nahn" b$y' bilm'2 6al.la
daltli v insal& +lma.2 .zbi b+ma. v yer znd
itn-sad t$rtm'dn 5'inm' 'imi tri layi. 6isltlr
5n tssb'e/li' edin-
7ir'in v 3is mllrin 8$r sizdn .aba.'& mmtlr
8lmi/ zab v 5tinli'lrdn .+r6un@ :nlar&n ba/lar&na
8lnlri K$zF 6eyir-/rinizd yad edin (hans iin nticsinin n
%lmasna nzr saln"- :nlar 'imi +lma.dan 5'inin (!i, is ml
v *ir!in danqlara )+r siz d zab v *tinliy d*ar %larsnz"-
:nlar&n i'i (ya( v is" hallar&n&n r.lri barsind
d/nd'dn s+nra ((eyirli v ya( y%la qdm q%y$n v" vasitsi
il h$rmtli v izztli +ldu.lar&2 d/mnlri +nlardan d
edn2 salamat .almalar&na v nemt v rahatl&.lar&n&n
artmas&na sbb +lmu/2 (birli!" i3lrini 'ramt v
b$y'ly birl/dirmi/ i/i - 3ar5alanmadan (nifaq v
i!izll!dn" 5'inmlri2 mehribanl&.lar& (vhdt v birli!lri"
v bir-birlrini mehribanl&a (hmryli! v ye!dilliy"
hvslndirr' t$vsiy etmlrini-se5in-
9
#m5inin (r v
,
Allah bizi dnyada saysz-hesabsz nemtlrdn bhrlndirdiyi !imi
a(irtd d biz zab vermyc!dir& 0las, siz 3$f halisi hans dlil
v sb$ta sasn tssb!eli! edir, t!bbr )+strirsinizO 'l! siz d
eytan !imi +z yaradlnz daha stn hesab edirsinizO 6%(sa
zn)inli!lr v naz-nemt i*ind yaayan !imslr !imi +z var-d+vlt v
+vladlarnzla +ynrsnzO
9
#nlarn h+rmtli %lmalarna, dmnin df %lmasna, salamat v
as$d qalmalarna, nemt v rahatla layiq )+rlmlrin v birli!

,OL
is y%la ayaq basmayn v" .lblrd 'in bslm'2 sinlrd
d/mn5ili' da/&ma.2 insanlar&n bir-birlrin ar6a
5evirmlri v llrin bir-birin '$m' etmmsi
sbbindn 'e5mi/lrin bel .r smyn s&nd&rm&/ v
8%lrini sstl/dirmi/ hr bir i/dn uza. +lun- !l% d
sizdn .aba.'& m$minlrin ('ni-.sraildn v di)r tayfalardan
%lan imanllarn" vziyytlri2 s&na. zaman& v ziyyt
5'r'n ne% +lmalar& barsind d/nn- M8r +nlar
di8r insanlardan daha a&r vziyytd (cfa i*risind"2
ba/.alar&ndan daha 5+6 ziyyt 5'n deyildilr v
hyatlar& dnya hlindn daha s&6&nt&l& deyildiH@ Fir+nlar
+nlar& n$'r v .ullu.5u edirdilr2 zab&n 5tinliyini +nlara
dadd&r&rd&lar (%$llarnn ban !sir, qzlarn sa(layrdlar" v
a%&l&& +nlara .urtum-.urtum i5irdirdilr (zab-ziyytin n s%n
hddin d*ar etmidilr %nlar& #nlarn bir dstsi fir%nlarn
n+!rlri, di)r bir dstsi is !in*ilri idilr& 7lindn he* bir i
)lmyndn is bac alrdlar"- (una 8$r d +nlar hmi/
hla'+lma 6arl&& v h$'m (fir%nlarn h+!m" alt&nda v
istismar vziyytind idilr- (Lir%nlarn mrlrindn" b+yun
.a5&rma. 5n 5ar v (%nlarn zlmlrindn" mdai 5n
y+l ta3m&rd&lar- )hayt2 Allah +nlar&n :nun mhbbti
y+lunda ziyytlr sbr etm'd 5al&/.anl&. 8$strmlrini
v :ndan .+r6du.lar& 5n iyrn%li'lr d$zmlrini
nzr ald&- :nlar& a&r 5tinli'lrdn 6ilas etdi v +nlara
6arl&. v h.irliyin vzind izzt v m$htrmli'2
.+r6unun vzin din%li' ta etdi- (elli'l2 mr vern
h$'mdarlar v y+l 8$strn rhbrlr +ldular- Allah
trindn +nlara arzusunda +ldu.lar&ndan da 5+6 izzt v
b$y'l' ba&/lan&ld&-
,
(elli'l2 %miyytlri bir yer
iinin m+h!mlnmsin sbb %lan i b$nlardr&
,
Tl bir mqam v drcy *atdlar !i, %n$ he* zehnlrindn bel
!e*irmmidilr& 8ec !i, 1$r2ani-3rimin 'qr s$rsinin ?@-ci
aysind b$y$r$l$rC <3
=
N
P
J
P
W
=
C
8
K
E
CCT
e
D
E
L
E
3
=
CN
P
5
=
W
E
UE P <
=
cE T
=
D
E
J49
8
:
E
J4<
E
c= T4 :
=
L7
P
=
: u
E
5p4:7
E
i
=
4
H4@
E
Gf
E
;E 5<4 9
E
GCCcE 9
=
: VW
E
UE = <Ty .srail +vladG Hiz b( etdiyim nemtlrimi v sizi
(zamannzda %lan" btn insanlardan stn etdiyimi yadnza salnG=
#nlarn stnl!lri dnizi %nlar *n yarmas, %nlar fir%n*$larn

,OM
t+3la/anda2 i'irlr bir82 .lblr bir2 llr bir-birin
yard&m5&2 .&l&n%lar bir-birin '$m'2 uza.8$rnli'lr drin
v .rarlar ye'dil +landa +nlar&n ne% +lmalar&na nzr
sal&n- M8r yer znn (hrlrin" b$yy v insanlar&n hr
/eyinin aas& deyildilrH@ S+nra +nlar&n i/lrinin (!ef
*!mlrinin" a6&r&nda (aralarnda" 3ar5alanma yarananda2
mehribanl&. v birli'lri bir-birin dynd2 s$zlri il
.lblri aras&nda r. yarananda2 dst-dst +lub bir-
birlrinin %an&na d/nd v b$lnr' bir-birlri il
vuru/anda d5ar +ldu.lar& /ey (*tinli!lr" nzr sal&n-
Allah (hmin *ir!in mllrin )+r, '$(t$nsr v di)r zalmlar
vasitsi il" izzt v b$y'l' libas&n& +nlar&n yinlrindn
5&6artd&2 nemt b+lluunu +nlardan ald& v sizin $yd
8$trnlrinizin ibrt almalar& 5n +nlar&n ba/lar&na
8lnlrin hvalat& aran&zda .ald&-
#m5inin (Dbih" smay&l&n $vladlar&n&n2 (.brahim 0lilin
%l$" sha.&n +ullar&n&n v srail $vlad&n&n (6aq$b ibn .shaqn"
leyhimus-salam-ba/lar&na 8lnlrdn ibrt 8$trn 'i2
sr8z/tlr (hr bir srin insanlarnn sr)ztlri" ne% d bir-
birin uyun v hvalatlar (bir-birin" ne% d ya6&nd&r@ (6ni,
sizin vziyytinizl !e*milrin vziyytlri bir-birin %(ayr& '$na
)+r d ya( %lar !i, %nlarn hvalatlarndan ibrt )+trsiniz&"
:nlar&n *sralar (cm ahlar" v "eysrlr (M$m ahlar"
+nlara aal&. edib ha'im +lan 8e%lrd'i (zamanlarda!"
sr8z/tlri2 3ar5alanma v bir-birlrindn ayr&lmalar&n&n
ne%liyi bard i'r dal&n v d/nn- :nlar& 'in
yerlrindn (abadlqlardan"2 ra. 5aylar&ndan (Ecl-Lratdan"
v dnyan&n ya/&ll&.lar&ndan y+v/an bitn2 br' 'l'lr
sn v ya/ay&/ 5tin +lan yerlr .+vdular- (#nlar %ts$z-
s$s$z v abadlqdan $zaq %lan *+ll!lr )+ndrdilr&" (elli'l2
+nlar& y+6sul2 'as&b v yaraya v dv t'n y+lda/ halda
tr' etdilr (dv %taran etdilr"- :nlar ev v ms'n
lindn (ilas etmsi, dmnlrini mhv etmsi, hr v mal-
d+vltlrini +zlrin qaytarmas, %nlara <5+vrat= nazil etmsi v di)r
nemtlr idi&

,,O
ba6&m&ndan tayalar&n n h.iri v +tura. salma
ba6&m&ndan n bdb6ti idilr (yaadqlar yerlrin n s$y$ var
idi, n d %t$"- ) bir ba/5&n&n tra&na t+3la/&rd&lar 'i2 +na
s&&ns&nlar (b$ bdb(tli! v *tinli!dn nicat tamalar *n %nlar
bir din dvt edr! bir i trafna t%layacaq bir !ims y%( idi"2 n
d d+stlu. v mehribanl&&n '$l8si alt&na y&&/&rd&lar 'i2
+nun izzt v b$y'lyn ar6alans&nlar (etimad edr!
rahatlanmalar *n bir ba* v rhbrlri y%( idi"- (elli'l2
ni8aran vziyyt2 i6tilal& llr (bir-biri il y%ldalq etmdn" v
3ar5alanman&n 5+6luu il a&r 5tinli' v .&zlar& diri-diri
t+r3aa basd&rma.2 btlr sitayi/2 .+humlardan uza.l&. v
hr bir y+lda s+yun5ulu. etm' 'imi %halt v nadanl&.
i5risind idilr-
S+nra da2 Allah&n2 +nlara 3eymbr (eymbrlrin
s%n$nc$s$ Hzrt >hmmdi-sllllah$ leyhi v alih-" 8$ndrdiyi2
+nlar& +nun /ritin tabe etdiyi v hmin 3eymbrin
dvti il +nlar& t+3layara. bir-biri il mehribanla/d&rd&&
zaman +nlara verdiyi nemtlrin nzr sal&n- (a6&n 'i2
nemt v rahatl&. $znn 'ramt .anadlar&n& +nlar&n
zrin ne% srdi2 +nlar 5n riah v b+llu. 5aylar&n& ne%
rvan etdi v /rit (% Hzrtin riti" +nlar& $z br'tli
6eyirlrind ne% t+3lad&- (elli'l2 ((%b(tli!, m+htrmli! v
asayiin s%n y!s! hddini %nlara tdar! )+rdy *n" +nun
nemtind .r. +ldular v +nun hyat&n&n lzztindn
mmnun .ald&lar- #yatlar& .alib /ah&n (mqdds .slam
dininin" '$l8sind .uruldu v vziyytlrinin ya6/&l&&
+nlar& b$y'l' v .lbnin 'nar&nda yerl/dirdi-
"drtli /ahl&&n u%al&& saysind i/lr +nlara asanla/d&
(dnya v a(irt sadti z t$td$ %nlara"- (elli'l2 +nlar almd
+lanlara rman vernlr v yerlrin (hrlrin" /ahlar&
idilr- :nlara ha'im +lmu/lara ha'im +ldular v +nlara mr
vernlr mrlr verirdilr- :nlara niz at&lm&r2 da/
tullanm&rd&@@ (.slam dini %nlara el bir )c v qdrt verdi !i,
dnyann ilrinin idar*ilri v almd %lanlara ha!im %ld$lar v he*
!s %nlara ha!im %la bilmirdi&"

,,,
(ilin 'i2 siz (yaranmlarn n (eyirlisi %lan Hzrt Peymbrin
ritin iman )tirm! nticsind izzt v rf tadqdan s%nra"
llrinizi itat v tabe5ili' 'ndirindn 5'diniz (Allahdan v
Peymbrdn z *evirr! $zaqladnz"2 Allah&n tra&n&za
5'ilmi/ hasar&nda %ahiliyyt h$'mlri (.slamdan qabaq!
d+vrn adtlri" il u5u. yaratd&n&z (+z imam v rhbriniz itat
etmdiniz v %n$n nticsind +z dnya v a(irtinizi brbad etdiniz"-
!yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah2 bu
mmtin b+ynuna aralar&nda yaratd&&2 '$l8sin da6il
+ldu.lar& v 'nar&nda .rar ta3d&.lar& bu lt v
mehriban5&l&. balant&s&nda .iymtini2 yaratd&.lar&ndan he5
bir 'sin bilmdiyi bir nemtl (lft sbb %lan din il" ha..
.+yub (zhmt qatlamadan nemt verib"- 7n'i .ar/&l&.l& lt
v mehribanl&&n dyri hr bir .iymtdn art&. v hr bir
b$y'l'dn b$y'dr- (#na )+r !i, lft v birli!l dnya v
a(irt sadti v (%b(tliyi ld edilir&" (ilin 'i2 siz hi%rtdn
s+nra (nadanlq v aznlqdan bili! v hidayt nail %ld$n$z v s%nra
bir daha tssb!eli!, mr$rl$q, bir-birinizl dmn*ili! v fitn v
*a(nama yaratmaq sbbindn" bdvi rb (nadanlq v aznlq
*+l*lri" +ldunuz- #m5inin d+stlu.dan (bir yer t%ladqdan"
s+nra (bir-birin m(alif v dmn %lan" dstlr 3ar5aland&n&z-
slamla2 +nun ad&ndan ba/.a he5 bir la. v bal&l&&n&z
y+6dur- mandan2 +nun ni/ansindn ba/.a bir /ey
tan&m&rs&n&z@@ (Ancaq dild !lmeyi hadtlri deyirsiniz& Amma
.slamn h+!mlrindn bir ey +yrnmmisiniz v hm*inin imann
hqiqtini dr! etmmisiniz&" Deyirsiniz 'iP 0:da 8edri'2 amma
6arl&a raz& +lmar&.1H@ (<j
E
GCCc9
=
: x
E
L
E
CCjG
8
H9:= <#da )edri!, amma
(arla raz %lmarq= mslini zillt v (arla b%y$n ymyn !slr
deyirlr& '$ msl haqq barsind deyils, *%( )+zldir& Amma )r
batil v nahaq barsind deyils, shvdir& 7)r 3$f hlinin mqsdi %
Hzrt %lm$ %lsa v ya %nlarla Iam hlinin mqsdlri m$mi
mracit %lm$ %lsa, b$, fitn, qalmaqal v .slamn )+strilrin
ziddir& '$na )+r d .mam leyhis-salam %nlar mzmmt edr!
s+zlrini davam edirC" San'i siz slam&n h$rmt 3rdsini
y&rtma. v 3eyman&n& s&nd&rma.la (h+!m v rtlrin ml
etmm!l" +nu ba/&a/a& v trsin 5evirm' (mhv etm!"

,,9
istyirsiniz (nec !i, !afir, mnafiq v dmnlr %n$ mhv etm!
niyytinddirlr"- !l bir 3eyman& 'i2 Allah2 +nu yer znd
(dmnlrin hc$m edr! siz ha!im %lmalarnn qarsnda" sizin
5n s&&na%a. v yaratd&.lar& aras&nda (%nlarn iztirab v
ni)aran*lqlarn aradan qaldrmaq *n" min-amanl&. v
rahatl&. (vasitsi" edib (!i, briyyt hr hans bir id *arsiz
qalanda v li btn y%llardan zlnd .slamn eymanna, yni, %n$n
h+!m v )+strilrin z t$t$b tabe %ls$n"- ;8r siz (bel bir din
mali! %lmanza ba(mayaraq," slamdan .eyrisin s&&nsan&z (+z
catiniz, cmiyyt v q%h$m-qrabalarnzn *%(l$$na ar(alanaraq
%n$n h+!mlrin tabe %lmayb )+strilrin h+rmtl yanamasanz"2
'airlr sizinl vuru/a%a.lar- #min va6t Cbrail2 Mi'ail2
Mha%irlr v ;nsar da +lmaya%a. 'i2 siz '$m' etsin
(nec !i, Hzrt Peymbrin - sllllah$ leyhi v alih - zamannda
edirdilr"- Allah aran&zda (qlbnin hansnza nsib %lmas
barsind" h$'m 5&6arana 'imi (he* bir !+m! %lmadan" an%a.
.&l&n% il vuru/a%a.s&n&z- Allah&n (!e*mi mmtlr %lan"
zab&2 (qlblri" s&6an v ar&dan bla v 5tinli'lri2 (qzb"
d$vranlar(" v (*arsi %lmayan" hadislri barsind'i msl
v sr8z/tlri liniz alt&ndad&r- (Allah 1$r2ani-3rimd 8$h,
Ad, Hm$d v di)r tayfalarn sr)ztlrini byan edib&" (una 8$r
d Allah&n msuliyyt ala%a&na nadan +lma&n&z2 br'
5'msini yn8l sayma&n&z v zab&na d5ar
+lmama&n&z sbbindn :nun zab&n&(n )lib *atmasn" uza.
sanmay&n-
,
!yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan
Allah2 'e5mi/ mmtlri +nlar&n 0mr be m?ru v nhy z
mun'r1i tr' etmlrindn ayr& bir sbbdn =z
rhmindn uza.la/d&rmay&b- (#nlar bir-birlrin ya( ilr
)+rmyi mr etmir, nalayiq mllrdn *!indirmirdilr&" :dur 'i2
Allah a&ls&z v .anmazlar& 8nah etdi'lrin2 a&ll&lar& is
3isli'lrdn 5'indirmdi'lrin 8$r l?ntlyib (4z
rhmindn $zaqladraraq ar zaba d*ar edib"-
,
,n!i ilahi hi!mt )nah!arlarn zablarnn t(ir dmsini tlb
edir !i, ya(lar t+vb edr! is mllrdn qaytsnlar v zalmlar +z
bdb(tli!lrini daha da a!ar etsinlr&

,,<
(ilin 'i2 siz slam&n ba&n& .&rd&n&z (tssb!eli! v
mr$rl$q il lft v d%stl$a )+z y$maraq bir-birinizl dmn*ili!
etdiniz"2 +nun hdudlar&n& tr' etdiniz (myynldirdiyi
vziflr ml etmdiniz" v h$'mlrini ((s$sil h+!mlrinin n
b+y! v mhm %lan <mr be m2r$f v nhy z mn!r=i" aradan
.ald&rd&n&z- (Amma mn !i, sizin itat etmyiniz vacib %lan imam v
rhbrinizm v Hzrt Peymbr - sllllah$ leyhi v alih-n ya(n
adam %lm$am, mm$r edildiyim ey sasnda davranram& '$na )+r
d" bilin 'i2 Allah mn zlm'arlar2 hdini s&nd&ranlar v
yer znd itn-sad t$rdnlrl vuru/ma& mr edib-
:dur 'i2 hdini 3+zanlarla (-ml hli %lan 5lh, Dbeyr v
%nlarn trfdarlar il" vuru/dum (v %nlar diz *+!drdm"2
ha.dan l 8$trnlrl (Iam hli il" %ihad edr' d$y/dm
v dindn 6ari% +lanlara (8hrvan 0varicin" .zb edr'
+nlar& 6ar v zlil etdim- Rdh /eytan&na
,
8ldi'd isP
(v$r$maq v +ldrm! vzin" +nun barsind nti%sind
ryinin d$yntsn v sinsinin titrmsini e/itdiyim
.+r6un% bir n?r il 'iaytlndim-
9
;8r Allah izn vers
,
>qsd 8hrvan 0varicinin ba*larndan biri %lm$ Hrml v ya
D$ss$dyy lqbli H$rq$s ibn Dheyrdir& #na b$ lqbin verilmsinin
sbbi bir linin arvadlarn d+lri !imi %lmasdr& 'zilri %n$n
lqbini Dly$dyy %($y$blar, yni, bir li !i*i! %lan&
9
<otE [=j
E
= <Mdh=nin ltd mnas dada v ya srt dada ya s$y$
ylan *$($rd$r& .mamn %n$ eytan adlandrmasnn sbbi hmin
(sin +znn azn %lmas v azn insanlarn ba*s %lmasdr& #n$n
Mdhy nisbt verilmsinin sbbi is b$d$r !i, .mam leyhis-salam
8hrvan 0varici il mharibni q$rtardqdan s%nra %n$ +llr
arasnda tamaq istyir& ,%( a(tardan s%nra %n$ bir *$($ra dm
tar& 0tbnin rb dilind!i slind ilnmi v vahimli v q%r($nc
mnasn vern <oy
E
c= E = <s2q= !lmsindn mqsd is rvaytd nql
edilmi b$ mnadr !iC # Hzrt 0varic il qar-qarya )lnd bir
nr v fryad q%arb v D$ss$dyy q%r($b qa*anlardan biri %l$b&
H%nradan %n$n csdi bir *$($r$n i*indn talb& 'zilri d deyiblr
!i, Allah %n$ ildrm il +ldrb& 'zilri is deyiblr !i, % Hzrt
D$ss$dyyy bir qlnc v$ran !imi % +zndn )edr! +lb& Ei)r bir
dst is deyib !iC Mdh eytan eytann +vladlarndan biridir& 'aqa
birisi is deyib !iC Mdh cinlrin eytandr& Ka!in .mam leyhis-
salamn !lamnn zahirin v %n$n deyilm mqamna diqqt etdi!dn

,,B
(ists v mn sa qalsam"2 i'in%i d zal&mlardan (7mr ibn Asn
hiyl v !lyi il 1$r2anlar nizlrin bana sancb Hiffeyn
mharibsini dayandran >aviy v %n$n trafnda!larndan" yerd
.alanlara tr 8ednd2 /hrlrin 'narlar&na da&lanlar
istisna +lma.la2 d$vlti v .drti +nlardan ala%aam (v
hamsn mhv edcym"& (# Hzrt b$rada +z cat, qhrmanlq,
mqam, drc v b+y!lyn (atrladaraq b$y$r$rC"
Mn u/a.l&.da rbin 'ryini yer vurmu/am (.slamn
il!in *alarnda %nlarn b+y!lrini +ldrmm" v Rbi v
Muzrin (b$ qbillrin" yeni yeti/mi/ buda.lar&n& (i)idlrini"
s&nd&rm&/am- Siz mnim #zrt 4eymbrin (sllllah$
leyhi v alih" yan&nda ya6&n .+humlu. (mi%l$l$q v
!r!nli!"2 y's' m.am v 6susi ehtiram sbbindn
+lan .dir-.iymt v dr%mi bilirsiniz (!i, mn % Hzrtin
yannda bel b+y! bir h+rmt v mqama mali! idim v mni (ilaft
tyin etmidi"- : mni u/a.l&.dan $z yan&nda b$ydb- :
mni sinsin s&6ar2 yatanda .u%a&na alar2 bdnini
bdnim srtr2 $z 6+/ trini mn iyldr2 (ata +z +vladna
etdiyi !imi" az&ma 5eynnmi/ yem' .+yard&- : mnim
s$zmd yalan2 mlimd shv v 6ta ta3mad&-
,
4eymbr (sllllah$ leyhi v alih" sddn ayr&landan s+nra
Allah ml'lrinin n b$yyn + #zrt y+lda/ etdi 'i2
8e%-8ndz +nu n%ibli' y+llar&na v dnyan&n 8$zl
6isltlrin d+ru y$nltsin-
9
Mn dv balas& anas&n&n
dal&na d/b 8etdiyi 'imi +nun ar6as&n%a 8edirdim-
<
:2 hr
s%nra b$ n+qt ml$m %l$r !i, Mdh eytanndan mqsd (varicin
ba*larndan biridir v %, % Hzrtin nrsindn q%r($b qa*b v
meyidi *$($rdan talb& Eaha ya(sn is Allah bilir&
,
,n!i .mamiyy alimlrinin ye!dil nzrin sasn % Hzrt, Hzrt
Dhra v %nlarn %n bir +vladnn hams (%nlarn hamsna Allahn
salam %ls$n" m2s$md$rlar v %nlardan n qsdn, n d shvn, n
b+y!, n d !i*i! )nah ba vermz&
9
Mvaytlrdn ml$m %l$r !i, hmin ml! -brail v >i!aildan da
b+y! %lan M$h$lq$dsd$r& # hmi Hzrt Peymbrl bir yerd
%l$b v %ndan s%nra da a! imamlar leyhim$s-salamlarladr&
<
>n )ec-)ndz, a!ar v )izlind % Hzrtl bir yerd %l$rd$m v
he* va(t %ndan ayrlmrdm& .bn 7bil Hdid +z rhind yazrC Lzl ibn

,,E
8n $z 6isltlrindn bir bayra. v lamt u%ald&r (bir$z
verir" v mn +na yiylnmyi mr edirdi- (Peymbrliy
tyin edilmmidn qabaq" hr il (bir ay insanlardan $zaqlaaraq
ibadt v bndli!l m$l %lmaq *n >!! ya(nlnda!
dalardan biri %lan" #irada ms'unla/ard&- #min mddtd
mn +nu 8$rrdim v +nu mndn .eyrisi 8$rmzdi- #min
zamanda slam Allah&n 4eymbrinin (sllllah$ leyhi v
alih" v (% Hzrtin arvad" Sdi%nin evindn ba/.a he5 bir
ev da6il +lmam&/d& v mn +nlar&n 5n%s idim-
,
Dhy
v KilahiF el5ili' nurunu 8$rr v nbuvvt v 3eymbrli'
trini duyurdum- (Nhy nazil %lan zaman % Hzrtl bir) idim v
he* bir trddd %lmadan nazil %lanlara iman )tirirdim&" : #zrt
(sllllah$ leyhi v alih" vhy nazil +landa /eytan&n ssini
e/itdim- DedimP !y Allah&n 4eymbri2 bu n ssdirH
(uyurduP (u /eytan&n ssidir 'i2 +2 3rsti/ edilm'dn
midsizliy .a3&l&b
9
sn mnim e/itdi'lrimi e/idir2
8$rd'lrimi 8$rrsn (hr eyd mniml brabrsn"2 sn
yaln&z 3eymbr deyilsn2 la'in vzirsnA sn 6eyir v
Abbas deyirC Atamdan s%r$d$m !iC Hzrt Peymbr (sllllah$
leyhi v alih" %lanlarndan hansn daha *%( istyirdiO EediC 7li ibn
7b$ 5alibi& EedimC >n sndn %n$n %$llarn s%r$$ram& EediC #n$
%lanlarnn hamsndan *%( istyirdi& 7li leyhis-salamn $aqlqdan
bir )n bel % Hzrtdn ayrlmasn )+rmmim, 0dic *n sfr
)etdiyi va(t istisna %lmaqlaG >n %l$na Peymbrin 7liy
mehribanlndan artq mehriban %lan ata v hm*inin atasna 7linin
Peymbr tabe*iliyindn artq tabe %lan %$l )+rmmim&
,
Hmin )n Hzrt Peymbr, 0dic v mndn baqa bir mslman
y%( idi& '$ cml tam a!ar !ild .mam leyhis-salamn % Hzrt il!
iman )tirn v .slam qb$l edn !ii %lmasna dlalt edir& '$
!lamn bnzri, % Hzrtin yz %t$z birinci !lamda! b$y$r$$d$r !iC
<R4 94: L
E
R4 C5
=
W
E
UE C>
P
: VW
8
CE C>4 :
P
BCi
P
j
E
x
X
VH4y
=
]
4
C?
=
f
E
3
=
C9
E
A
E
GC^D L
E
E <4 i
E
L
E
A
E
GCTD ;= F
E

P
L
8
D VT
e
3
8
Q
w
W9:
k4 aCCl8 9G@
4
= Allahm, mn haqqa *atan,%n$ eidn v qb$l edn il!
!imsym/ namaz qlmaqda Allahn Peymbrindn (sllllah$ leyhi
v alih" baqa he* !s mndn qabaa dmyib&
9
'$ vhy nazil %ld$qdan s%nra insanlarn aznlq v zlaltdn *(b
%na tabe %lmayacaqlarn bildiyi *n namid %l$b nal v fryad
q%arr&

,,G
ya6/&l&.dasan- (Hn btn zahiri v mnvi !amilli!lr t%l$s$san v
el bir y%ldasan !i, dnya v a(irt (eyri v ya(l %ndadr&"
"rey/in b$y'lrindn ibart bir dst #zrt
4eymbrin (sllllah$ leyhi v alih" yan&na 8lnd mn
+nunla bir yerd idim- :nlar dedilrP !y Mhmmd@ Sn
el b$y' bir i/ (nb$vvt v eymbrli!" iddia edirsn 'i2 n
snin atalar&n v n d snin nslindn bir nr +nu iddia
etmyib- ndi biz sndn bir i/ 8$rmyini isty%yi'- ;8r
bizim 5n +nu yerin yetirsn v +nu biz 8$strsn2
bil%yi' 'i2 (Allah trfindn )+ndrilmi" 3eymbr v
el5isn- Amma 8r yerin yetirmsn2 bil%yi' 'i2
%adu8r v yalan5&san- 4eymbr - sllllahu leyhi v
alih - buyurduP ) istyirsinizH DedilrP (u aa%& 5a&r2
'$t'lri il (yerdn" 5&6&b ()lib" .ar/&nda dayans&n-
4eymbr Ksllllahu leyhi v alihF buyurduP Allah hr
/ey .adirdir- ;8r sizin bu istyinizi rva ets2 iman
8tirib ha..a /hadt ver%'sinizH DedilrP (li- (uyurduP
Mn istdiyinizi siz 8$str%ym- Amma bilirm 'i2 6eyir
v ya6/&l&a (btn dnya v a(irt (eyirlrini +znd t%lam
.slama" balanmaya%a.s&n&z- Sizin aran&zda elsi var 'i2 (+z
!afirliyind qalb 'dr mharibsind +ldrlc! v" .uyuya
at&la%a.-
,
#m5inin (sizin aranzda" .+/unlar& t+3laya%a.
'ims var-
9
(undan s+nra 4eymbr (sllllah$ leyhi v alih"
buyurduP !y aa%2 8r snin Allaha v .iyamt 8nn
iman&n varsa v mnim Allah&n 3eymbri +lma&m&
bilirsns2 $z '$'lrinl yerindn 5&6 v Allah&n mri il
,
>qsd 'dr adlandrlan q$y$d$r !i, >!! il >dinnin arasnda
yerlir v >diny daha ya(ndr& 'dr mharibsind
+ldrld!dn s%nra q$y$ya atlanlar i*risind Mbinin i!i %l$ Stb
v Ieyb, Pmyy ibn 7bd Ims, 7b$ -hl v Nlid ibn >$eyr d
var idi&
9
0nd! fitnsind mslmanlarla v$r$acaq !ims var& #rdan-b$rdan
q%$n t%layaraq >dinni mhasir ednlr arasnda 7b$ Hfyan,
7mr ibn 7bd$vd, Hfvan ibn Pmyy, 7!rm ibn 7b$ -hl v Hhl
ibn 7mr d var idi& 0nd! >dinnin qala divar trafnda hmin
mharib *n qazlm bir *$($r idi&

,,J
mnim .ar/&mda dayan- : #zrti ha.. (dz v d%r$" +lara.
8$ndrn Allaha and +lsun 'i2 aa% '$' il yerdn 5&6d& v
.u/lar&n .anadlar&n&n ssin bnzr a&r ssl 8lib .anad
5alan .u/ 'imi 4eymbrin Ksllllahu leyhi v alihF llri
aras&nda dayand& v $znn b$y' buda&n& Allah&n
4eymbrinin (sllllah$ leyhi v alih" ba/&na2 buda.lar&n&n
bzilrini is mnim 5iynim atd&- Mn + #zrtin (sllllah$
leyhi v alih" sa trind dayanm&/d&m- #min dst +nu
8$rndn s+nra t'bbrll' v mrurlu. zndn dediP
De 'i2 +nun yar&s& snin yan&na 8lsin2 di8r yar&s& is $z
yerind .als&n- (elli'l2 4eymbr aa%a hmin istyin
8er5'l/msi mrini verdi- S+nra +nun yar&s&
heyrtlndiri%i 8li/ v 8urultulu ssl + #zrt tr z
tutdu (% Hzrtin mrini birincidn daha srtli !ild yerin yetirdi"
v az .alm&/d& 'i2 Allah&n 4eymbrin Ksllllahu leyhi
v alihF sar&ls&n- :nlar yen na/'rl' v davt zndn
dedilrP ;mr et bu yar& hiss .ay&d&b vvl +lduu 'imi $z
yar&s&na birl/sin- S+nra 4eymbr - sllllahu leyhi v
alih - mr etdi v aa% .ay&td&- Mn dedimP badt
Allahdan ba/.as& layi. deyil- !y Allah&n 4eymbri@ Mn
sn il' iman 8tirn v hm5inin aa%&n Allah&n mr v
istyi il yerin yetirdiyini2 snin 3eymbrliyini tsdi.
etm' v mrin ehtiram 5n etdiyini etira edn il'
'imsym- S+nra hmin dstd'ilrin ham&s& dediP 7+6
yalan5& %adu8rdir@ (u2 +nun 5+6 5evi' +lduu
heyrtlndiri%i bir %adudur@ (,n!i fi!r dalb dnmdn
istdiyini etdi& Hm*inin dedilrC" Sni i/ind bu /6sdn ba/.as&
tsdi.lyirH :nlar mni nzrd tuturdular- Mn +
dstdnm 'i2 +nlara Allah y+lunda he5 bir tn vuran&n
tnsi mane +lmur- :nlar&n zlri d+ru5ular&n zlri2
s$zlri 8$zl ml sahiblrinin s$zlridir- Ie%
abadla/d&ran2 8ndz is ni/an v bld5idirlr ()ec %yaq
qalaraq a(irtlrini abadladrrlar& Fndz d (alq haqq y%la
istiqamtlndirirlr"- =zlrini "ur?an i3indn (%n$n aznlq v
bdb(t*ili!dn nicat tamaa sbb %lan elm v maarifin" asarlar

,,L
v Allah&n y+llar&n& v :nun 4eymbrinin snnsini
dir5ldrlr- (Einin nianlrini yayaraq %n$n h+!mlrin ml
edrlr&" N'bbr 8$strmz2 mrurlu.2 ha.s&zl&. v
3+zun5ulu. etmzlr- "lblri Cnntd2 bdnlri is i/l
m/uldur (qlblri -nnt y+nlib, bdnlri is ya( ilrl v
bndli!l m$ld$r"-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n Abdullah ibn Abbasa
buyurduu 'lamlar&ndand&r- Abdullah2 :sman
(zlm!arlqlarna, mslmanlarn beytlmaln datdna v )+rdy
*ir!in ilr )+r" mhasird +lan zaman (mslmanlar %n$
(ilaft mqamndan $zaqladrmaq istyirdilr v %, +ldrlm!
q%r($s$ndan *+l *(maa crt etmdiyi *n" +ndan + #zrt
bir m'tub 8tirdi- :sman hmin m'tubda + #zrtdn2
6al.&n +nu 6ilat namizd 'imi irli srmlri hay-
'ynn yatmas& 5n Cnbuda'&
,
mali'ansin 8etmsini
istmi/di-
9
#albu'i hmin istyin bnzrini bundan .aba.
da etmi/di-
<
(una 8$r d mam leyhis-salam buyurduP
!y Abbas&n +lu@ :sman mni b$y' vedr il su
da/&yan dv 'imi etm'dn2 (hmin dv !imi" 8edib-
8lmyimdn ba/.a bir /ey istmir- ('$ndan qabaq yanma
adam" 8$ndrdi 'i2 (>dindn" 5&6&m- :ndan s+nra (yen
adam" 8$ndrdi 'i2 (%na !+m! etm! *n 6nb$dan >diny"
)lim& .ndi d (sni" 8$ndrir 'i2 5&6&m- Allaha and +lsun2
,
>dinnin dniz trfdn !narnda! yer addr&
9
,n!i #sman mhasiry alanlar $ca ssl (ilafti 7mirl-m+minin
nisbt verirdilr& #sman bel )man edirdi !i, %n$n mhasiry
alnmasna (alq % Hzrt thri! edir& '$na )+r d % Hzrtin
>dindn (aric %lmasn istdi !i, bl! camaat da %n$n evinin
trafndan dalaraq % Hzrtl )edr v %, evdn *(b bir *ar qla
bilr&
<
'$ndan qabaq bir df d % Hzrtin 6nb$ya )etmsini istmidi&
Hzrt )edndn s%nra, %n$n >diny qaydaraq %na !+m! etmsini
istmidi& .ndi bir daha 6nb$ya )etmsini istyirdi&

,,M
(!+m! edr!" +nu el mdai etdim 'i2 (%n$nla bir yerd
%lmaqda *%( *almamn nticsind" 8nah'ar +lma&mdan
.+r6dum- (,n!i %, )+rdy nalayiq ilr )+r mdafi edilmy
layiq deyildi&"

,9O
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n 'lamlar&ndand&r 'i2 +nda
$znn #zrt 4eymbrin (sllllah$ leyhi v alih" (>!!dn
>diny" hi%rtindn s+nra'& vziyytinin ne%liyini v +
#zrt birl/msini a5&.lay&bP
(Hzrt Peymbr >!!dn >diny hicrt edn zaman mn
mr etdi !i, hr!t edcyi a(am %n$n yatanda yatm& #n$n
shrisi )n mri!lr Peymbrin )etdiyini v yataqda yatan (sin
mn %ld$$m$ bildilr& # Hzrtin hicrtindn * )n s%nra iyada
%n$n ar(asnca y%la ddm&" (elli'l2 Allah&n
4eymbrinin (sllllah$ leyhi v alih" 8etdiyi y+lu tutdum-
#r add&m& +nun i'ri il at&rd&m (v hr mnzild %n$ s%raq
edirdim" 'i2 nhayt2 ;r% (>!! il >din arasnda yer addr"
5atd&m-
,
(Heyyid Mzi deyirC" (u %ml (% Hzrtdn nql edilmi"
uzun bir 'lamdand&r- (Heyyid Mzi daha s%nra bel deyirC"
: #zrt leyhis-salam&n 0M
P
7
E
=
4
P
E
K
E
1 0hr add&m& +nun
i'ri il at&rd&m1 %mlsi i6tisar v sahtin s+n hddin
5at&b- (Hmin s+zdn" m.sd budur 'i2 mn (>!!dn"
5&6andan ;r% 5atana 'imi + #zrti (sllllah$ leyhi v alih"
s+ra.la/&rd&m- :dur 'i2 bu 'lam& bel bir heyrtlndiri%i
meta+ra 5n 8tirib-
9

,
Harada % Hzrtdn bir nian ld etsydim, %ra )edib %n$
a(tarrdm !i, nhayt, >diny cn$b trfdn ya(n %lan 1$ba adl
yerd %n$n hz$r$na *atdm& 'irli!d >diny 7b$ 7yy$b 0alid ibn
6ezid 7nsarinin evin )etdi!&
9
>etaf%rann mnas insann bir !lmni a!ar !ild dlalt etmdiyi
bir mna *n istifad etmsidir& 8ec !i, .mam leyhis-salam b$rada
b$y$r$rC <Hr addm %n$n fi!ri il atrdm=& '$ cml hr yerd %
Hzrtin s%randa %lmaq, %n$n ar(asnca )etm! v ayan bir
addm bel !nara q%ymamaq barsind metaf%radr&

,9,
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n (insann n qdr !i, sadr, ibadt
v bndliyi ldn *(armamasnn zr$riliyi barsind!i"
6tblrindndir-
(Allaha hmd v Hzrt Peymbr v %n$n 7hli-'eytin
salamdan s%nra, bilin !i, dnya hmi qalmayacaq& '$na )+r d" n
.dr 'i2 hyat 8eni/liyindsiniz (sasnz"2 dtrlr (ml
dftrlri )+zl s+z v mllrin yazlmas *n" a5&.d&r
(balanmayb"2 t$vb v (isli!lrdn" .ay&d&/ srilib (qb$l
edilir"2 z d$ndrn ()nah!ar *ir!in mldn l )+trb t+vb
etmy" 5a&r&l&r2 3is ml sahibin (*ir!in mlinin yerini ya(
mllrl d%ld$rmaq *n" midvarl&. verilir2 ml 5&ra&
s$nmyib rst ldn 5&6andan2 va6t s+na 5atandan2 t$vb
.a3&s& balanandan2 ml'lr 8$y .al6andan (qlmlr ml
dftrin ya( v ya is bir ey yazmaqdan sa(lanlandan" .aba.
(bacardnz qdr Allah v Peymbrin )+strilrin $y$n" i/
8$rn- (una 8$r d 8r' insan (+lm - yni, he* bir i )+rm!
im!an %lmayan zaman )lib *atmamdan qabaq" $zndn $z2
hyatdan $lm2 y+6lu.dan varl&. v $tridn daimi 5n
nti% ld etsin (dnyada +zn i vadar etsin !i, %n$n nticsi
a(irtd drdin dysin"- =lm 5atana 'imi rst v i/in
8$rlmsin .dr m$hlt verilmi/ halda Allahdan .+r6an
(v mld *alan" 's2 + /6sdir 'i2 nsini n+6talay&b v
+nun %il+vu $z i6tiyar&ndad&r v belli'l2 nsin n+6tas& il
$zn Allah&n .adaan etdi'lrindn sa6lay&b v +nun
%il+vu il $zn Allaha itat v tabe5iliy tr 5'ir-
- )i xtb
mam ;li leyhis-salam&n 0#'meyn1 (7mr ibn As v
7b$ >$sa 72ri" barsind'i v >am halisinin
mzmmtind'i 6tblrindndir-

,99
>aml&lar da/r'li v teyli insanlar v al5a.
'$llrdir (n+!rlrdir" 'i2 +rdan-burdan t+3la/&blar v
m6tli .ar&/&.lardan y&&l&blar- (Hr biri bir yerdn )lib bir-
birin birlmi dstdirlr v sil-ncabtlri ml$m deyil&" :nlar
(.slamn h+!mlri" $yrdilmy2 ()+zl (isltlrl" trbiy
edilmy, ((eyir v r" tlim edilmy2 t%rblndirilmy2
rhbrli' edilmy v ($aqlar !imi" llrindn tutulmaa
layi. 'imslrdndir (!i, +zbana bir i )+rmsinlr"-
,
:nlar n
(>!!dn >diny hicrt edr! Hzrt Peymbrin - sllllah$
leyhi v alih - yanna )ln" Mha%irlr v (.slam qb$l edr! %
Hzrt !+m! edn >din hli %lan" ;nsardan2 n d
Mdind yerlri +lan (v hicrtdn qabaq .slam qb$l edn" v
imanda m$h'm +lan 'slrdn idilr-
(ilin 'i2 >am halisi $zlri 5n sevdi'lri /ey (.raq
hlin qalib )l bilmlrin" n ya6&n +lan& (7mr ibn As"
se5dilr- Siz is insanlar&n sevmdiyiniz /ey (Iam hlinin
siz qalib )lmlrin" n ya6&n&n& (7b$ >$sa 72rini"
se5diniz-
9
Sizin Abdullah ibn "eys il .ar/&la/ma&n&z
dnn idi (*%( ya(ndr& >n 'sry, -ml mharibsin
)ednd eitdiniz" 'i2 deyirdiP 0(Ty 3$f hli, .mama !+m!
etmyin, *n!i" bu .ar/&durma v mharib itndir (!i,
%ndan $zaq %lmaq lazmdr"- :dur 'i2 +6lar&n&z&n yay&n&n
'iri/ini i/ salmay&n v .&l&n%lar&n&z& .&n&na .+yun1- ;8r
dz deyirdis2 m%bur edilmdn (bizim yanmza"
8lm'd (v Hiffeyn mharibsind .raq q%$n$nda hazr %laraq
biz !+m! etm!d" shv edib- (,n!i +z qidsin zidd davranb
v bel bir (sin h+!m *(armaq slahiyyti y%(d$r&" ;8r yalan
,
0las, %nlar nadan v ya( mllrdn $zaq insanlardrlar& #nlar
(ilaftin +z aralarnda %lmasna v dinin, (alqn v +l!nin ilrin
d(alt edr! ba* %lmaa layiq deyildirlr&
9
Ad Abd$llah ibn 1eys %lan 7b$ >$sa 72ri qanmazlq v nadanlq,
elc d .mam leyhis-salamla dmn*ili! sbbindn hmin ii )+rd&
#n$n .mam leyhis-salamla dmn*iliyinin sbbi is, % Hzrtin
72rini #smann zamannda ildiyi 3$fnin valisi vzifsindn azad
etmsi idi&

,9<
deyirdis2 +nda +na t$hmt vurma. +lar-
<
:dur 'i2 ;mr
ibn As&n sinsind +lanlar& Abdullah ibn Abbas&n vasitsi
il mhv v d edin (Abd$llah ibn Abbas +z nmayndniz
edin !i, hiyl)r 7mr il % bacara bilr"2 zaman&n rstini
ldn 5&6armay&n v slam&n uza. /hrlrini (fitn!arlarn
v zalmlarn %nlara ha!im %lmasndan" .+ruyun-
M8r /hrlriniz nzr salm&rs&n&z 'i2 (sizi mhv edr!
var-d+vltinizi qart etm! *n" +nlarda mharib a3ar&rlarH
M8r $znzn m$h'm da/ 3ar5alar&n&z& (qdrt v
)cnz" 8$rmrsnz 'i2 +na +6 vururlarH (Hizin zifli! v
acizliy d*ar %lmanz v nticd ml$b %l$b tslim %lmanz
istdi!lrini )+rmrsnzOG"
- ) xtb
mam ;li leyhis-salam&n Mhmmd ;hli-(eyti
leyhimus-salam& (%nlarn fziltlrini" byan etdiyi
6tblrindndir-
Mhmmd hli-beyti (a! imamlar-salavat$llah leyhim
cmin" elm v biliyi dirildnlr v nadanl&. v %halti
$ldrnlrdir- (#nlardan elm ld edilir v vasitlri il nadanlq
df edilir&" :nlar&n sbrlili'lri alimli'lrindn 6br verir
(*n!i sbr etm! lazm %lan yerlri bilib ancaq hmin yerlrd
sbrlili! edrlr" v hm5inin zahirlri batinlrindn ()+zl
s+z v mllri a!lq v saflqlarnn !amilliyindn" v s'utlar&
s$zlrinin dzl' v d+ruluundan@ (,n!i insann s!$t
edr! yersiz danmamas %n$n s+zlrinin elm v hi!mt sasnda
%lmasna bir dlildir&" #a.. il m6alit etmzlr (%ndan z
d+ndrmzlr" v +nun barsind i6tila v ziddiyytlri
y+6dur (s+zlri bir !ilddir"- :nlar slam&n stunlar& v
s&&na%a.lar&d&r (+z elmlri il %n$ q%r$y$r v h+!mlrini (alqa
+yrdr! %nlara aznlq v nadanlqdan nicat verirlr"- #a..
<
,n!i nfsi ist!lri sasnda danr v b$na )+r d haqq !!-
bh )man edir& 'el bir (si nin!i ha!im tyin etm!, he* %na
etimad etm! %lmaz&

,9B
+nlar&n vasitsi il $z slin v yerin .ay&d&r2 batil v
naha. +nun yerindn uza.la/&r2 mhv +lur v ha.. zahir
+landa (batilin" dili 'silir- (#nlarn elm v biliyi nticsind
haqq v hqiqt a!ar, batil v nahaq is mhv %l$r&" Eini (v %n$n
h+!mlrini" bildilr2 .avrad&lar2 amma s&r e/itmy v n.l
etmy saslanan .avrama il deyil2 elm v riayt (ml"
etmy saslanan .avrama il@ (,n!i )r bel %lmasayd,
baqalarndan bir stnl!lri %lmazd&" !lmi rvayt ednlr
5+62 +na ml ednlr is azd&r-
,

,
'tn d+vrlrd bir *%( insanlar m(tlif elmlri ld edir, mclis v
yncaqlarda !amal nmayi etdirr! +zlrini baqalarndan stn v
%nlara ba* hesab edirlr& Amma %nlarn mllri s+zlri il bir deyil&
Tyb v n+qsan siftlrdn a! v $zaq %lan Allah hamn qflt
y$($s$ndan %yatsn v elmin ml etm!d mvffq etsin&

,9E

,9G
0
.ey/l-slamn
0 hissy ya/+1 m2++im&
3
4
564 7
8
9: ;
4
<6
=
7
8
9: >4 : 3
4
?
=
@
4
M
P
YPCCv
=
F
E

4
7
E
N
E
9
=
GCC@
4
7
4
CCtG
e
9: M
P
YPCC<
=
6
E
L
E
M
P
7
P
CCF
=
D
E

4
CCW
=
E
9
=
: VCCK4 VCCO4 GS9
=
: >
X
4 4 YP<
=
Z
E
9
=
:
s
4
GCCnc
E
9
=
: k
P
7
E
CC
=
E
M
P
YPCCf
4
_
E
x L
E
R
P
H
P
p4:b
E

P
y
P
H
=
_
E
x -g49
8
: M
P
YEf
E
[4Bv
P
9
=
G@
4
4 i4 G]9
=
:
VCCWUE
P
aCC?
8
9: L
E
k
P
BWCCl
8
9: L
E
CCAG w tB
E
9
=
:
P
CCf
4
c
E
9
=
: B
E
tP R
P
T
8
4
G
F7
E
E
L
E
:
[B^
P
x
X
4
k4 :YCCQP 9
=
: R4 CC94: L
E
YrCC<
8
Z
E
F
P
;E 5W4CCi
E
7
=
<
P
9
=
: L
E
s
4
GCC5]
4
T
=
q
= E
: Y45
e
CCi
E
R4 94BCCi
P
j
E
L
E
M4 Y4CC]
=
UE
;E 5f
e
Y4Q= <
E
9
=
:
3
=
tP L
8
YPCCUE m
=
CCW4t= D
E
L
E
3
=
CCQP ^
E
7
E
K
E
u
=
CCv
e
UE L
E
Yr<
8
Z
E
F
P

4
: L
E
Yr<
8
Z
E
F
P
VWUE u
e
E
3
8
Q
w
W9:
;E f7
4
b4 x
=
: L
E
;E 594L
8
q
= E
: ;E F4
4
T
=
\
=
4
: L
E
;e v
4
9
=
: ;E F4
0)h%l-(la1 3eymbrlrin s$zlrinin %$vhri2
"ur?ani-*rim h.i.tlrinin sirlrinin a5&.lamas&2 az&n v
d/'nlrin 6ilasedi%isidir- ;mirl-m$minin leyhis-
salam&n Seyyid >ri Rzi (leyhir-rhm" trindn
nmunlri m.dds 0)h%l-(la1 'itab&nda
t+3lanm&/ 'lam v mllrin tabe +lmay&n%a .an
t$'lmsi2 itn-sad2 zlm'arl&.2 i'izll'2
$zndnraz&l&. v bdb6tli' b/riyytdn
uza.la/maya%a. v dnyada slh v asayi/2 dalt2 vhdt
v 6+/b6tli' br.rar +lmaya%a.- (u 'itabda insan&n hyat

,9J
v asayi/in aid hr bir /ey +lduu 5n +2 ml edn hr
bir 'sin ba/u%al&& v 6+/b6tliyin zamindir-
(u s$zlr .l v elm stunlar& zrind br'idilib v
b+/b+azl&. v na..all&. deyil- ;8r inanm&rs&n&zsa2 $z
alim v tan&n&m&/ /6siyytlrinizl bir yer t+3la/ara.
barsind tral& i'irl/ib d/nn 'i2 h.i.tlrini dr'
edsiniz-
Seyir v ya6/&l&.2 asayi/ v 8$zlli' a6taran hr bir 's2
8r' 0)h%l-(la1ni $zn $rn' etsin- (una 8$r d
bdb6t + b$y' v ba/5&d&r 'i2 bu 'itab& +6umay&bA a%iz +
rhbr v taya ba/5&s&d&r 'i2 +nun 8$stri/lrin ml etmirA
avara-sr8rdan + 6al.d&r 'i2 mllri 0)h%l-(la1nin
buyuru.lar& il uyun 8lmirA 6+/b6t + 'slrdir 'i2 bu
tr%m v /rhin d$rd hisssini di..tl +6uyub v ml
ediblr v indi be/in%i hissni dr' etmy nail +lurlar-
7n'i biz laz&m +lan btn n$.tlr (hamnn sviyysind
%lan (las !lind v hamnn baa ddy sad dild" t+6unmu/
v +nlar& yada salm&/&.- (u msl elm v bili' hlin
bllidir- #isslrd Allah v 4eymbrin raz&l&&na zidd
bir s$z yaz&lmamas&na2 elm /hri +lan ;li leyhis-salam&n
hzurunda mlimin .bul edilmsin v .iyamt 8n
8nahlar&m&n ba&/lanmas&na sbb +la%a&na mid
bslyirm-
m
E
J4<
E
6
=
7
E
@
4
o
E
H
8
v
E
9: R
P
H
=
F4 V@:B
E
u
=
c
E
^
=
: L
E
R4 H4?
E
6
=
E
@
4
VW<
E
UE 3J4b
=
: 3
8
QP W9:
;E
4
5<9
E
Gc9: A
8
j
E
Gf ;5F:
.ani bn+&
liyynn2i .ey/l-slam s|ahani
Ali-}hmm+ +--iba),
H~~

,9L
.sil
(u sild aam&z v ba/5&m&z ;mirl-
m$minin ;li leyhis-salam&n d/mnlrin v
/hrlrin rhbrlrin (yazd" m'tublar&
t+3lan&b v + #zrtin mmurlar& il +lan hd-
3eymanlar&n&n bir hisssi2 el% d ;hli-(eyt v
d+stlar&na ta3/&r&.lar& (+yd-nsihtlri" d sl
da6ildir-

,9M
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Mdindn (sry (5lh,
Dbeyr v %nlarn trfdarlar il mhariby" 8edr'n y+ldan
*u hlin 8$ndrdiyi m'tublar&ndand&r- (#, >a$l-$zyb
*atanda b$ m!t$b$ 3$f hlin yazd v %nlar #smann +ldrlm
sbbindn (brdar edr! +z !+myin *ard&>!t$b$ 3$fy
imam Hsn v 7mmar ibn 6asir il )+ndrdi&"
Allah&n bndsi ;mirl-m$minin ;lidn ali%nab
yard&m5& v rbin /ratlilrindn +lan *u hlinP
Allaha hmd v 4eymbr salamdan s+nra2 mn sizi
:sman&n i/indn (v %n$n +ldrlm sbbindn" el 6brdar
edirm 'i2 +nu e/itm' 8$rm' 'imi +lsun- (3$f hlindn
hmin hadisd %lmayanlar %rada %lanlar v )+rnlr !imi %ls$nlar&"
Sal. (yaramaz mllrin )+r" :smana 5ir'in v nalayi.
s$zlr dedi- Mn (Hzrt Peymbrl >!!dn >diny slh v
asayi *n )lmi" Mha%irlrdn biri idim 'i2 (fitn-fsad v
qan t+!lmsin nifrt bslyr! %ndan $zaq )zirdim v" 6al.&n
+ndan raz& +lmas&n& 5+6 istyir2 +nu az mzmmt edirdim-
(#na hmi +yd-nsiht verir v davrann dyimy *arrdm&"
D (amma" Nlh v Rbeyrin +nun barsind'i n yn8l
davran&/lar& 's'in m$v.e tutma.2 n yava/ s$v. etmlri
is (vziyytin !s!inlmsini" daha da srtlndirm' idi-
,
#m5inin Ai/ i'irl/ib d/nmdn2 .ltn +nun
barsind .zblndi-
9
S+nra (5lh, Dbeyr v Ai camaat %n$
,
#nlar #smana nin!i he* va(t +yd-nsiht vermirdilr, !sin,
hmi ftn-fsad yaratmaq fi!rind idilr& '$na )+r d camaat
ya(n-$zaq yerlrdn t%layaraq %n$ +ldrmy hvslndirirdilr&
'el !i, Dbeyr deyirdiC #n$ +ldrn, %, sizin dininizi dyidirib&
#sman +z evind mhasird %lar!n bel deyirdiC Nay %ls$n 5lhyG
>n %na hr cr h+rmt etdim, % is indi mnim qanm t+!m! fi!rin
db&
9
#, #sman beytlmal ancaq +z q%h$m-qrbas arasnda
b+ldrdy *n +zndn *(d v camaat %n$ +ldrmy vadar
edr! dediC <a
E
c= T
E
CC>
P
: u
E
CCJ
E
E
a
E
c= T
E
:BCCW
P
J
P
=
:
P
= <82sli +ldrn, Allah 82sli
+ldrsnG= 6ni, b$ a(maq ey( v alsz q%can +ldrnG Allah %n$
+ldrsnG 82sl >dind yaayan $z$nsaqqall bir yh$dinin ad idi&

,<O
+ldrmy s+vq etdilr v" bir qr$ hazrlaaraq %n$ +ldrd& ('$na
)+r d %nlar #smann intiqamn almaq fi!rin dmmlidirlr, bl!
%nlardan intiqam alnmaldr&" Sal. he5 bir i'rah v
m%buriyyt +lmadan $z meyl v istyi il mn bey?t
etdi- ('s )+rsn 5lh, Dbeyr v %nlarn trafnda!larn mn
qar *(malarnn v fitn v *a(nama yaratmalarnn sbbi ndirOG"
D bilin 'i2 (5lh, Dbeyr v Ainin fitnlri nticsind"
hi%rt diyar& (>din" b+/al&b v halisi +ndan uza.la/&b-
(>n na*ar qalb %rdan *(dm&" Fitn .azan&n .aynamas& *imi
.aynayara. %u/a 8lib& (Hrc-mrcli! sbbindn %rann sa!itli! v
asayii aradan )edib&" Fitn (dinin" .tbn (yni, .mam leyhis-
salama" .ar/& y$nlib- :dur 'i2 $z mir v imam&n&za d+ru
tlsin (%na !+m! v yardm edin" v Allah&n istyi il
d/mnlrinizl (5lh, Dbeyr v %nlarn trafnda!larla"
mharib etmy 5al&/&n-
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n *u hlin +lan
m'tublar&ndand&r (!i,hmin m!t$bda %nlara" (sr
(mharibsind!i" .lbsindn s+nra (minntdarlq edib"-
Allah siz *u hlin 4eymbrinizin hli-beyti
trindn (vzindn" itat'arlar&na v nemtin /'r
ednlr verdiyi m'aatlar&n n 8$zlindn versin 'i2 (bizim
frmanmz" e/itdiniz v (%na" tabe +ldunuz v (din yardm
etmy" 5a&r&ld&n&z v .bul etdiniz (v s%nda Allah
dmnlrini ml$b edib ldn saldq"-
Ai bel dem!l #sman %na bnzdirdi& Mvayt edilib !i, bir )n
#sman minbr *(md v mscid cmiyytl d%l$ idi& Ai rd
ar(asndan lini *+l *(artd v Hzrt Peymbrin n2leyn v
!+ynyini camaata )+strr! dediC '$nlar Peymbrin n2leyn v
!+ynyidir v %nlar !+hnlmmi sn %n$n din v snnsini
dyidirmisn& #nlar %rada bir-birlrin !%b$d s+zlr dedilr&

,<,
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n +nun trindn .az& tyin
ediln >reyh ibn #aris yazd&& m'tublardand&r (!i, %nda
dnyaya v dnya malna bel balaman ziyanlarndan danb"-
,
Rvayt edilib 'i2 ;mirl-m$minin trindn d .az& +lan
>reyh ibn #aris2 + #zrtin 6ilati zaman&nda s'sn
dinara bir ev al&bm&/- (u 6br mama 5atanda2 +nu
5a&rtd&rara. deyib 'i2 mn snin s'sn dinara ev alma&n
v snd yazara. bir ne5 nri /ahid tutma&n barsind
6br 5at&b- >reyh %avab verir 'i2 ey ;mirl-m$minin2 el
+lub- Ravi deyirP #zrt .zbli /6sin ba6&/lar& il +na
ba6ara. bel buyurdu P
!y >reyh2 bil 'i2 tezli'l snin yan&na (yazdn" snd
ba6mayan v /ahidlrdn (bir ey" s+ru/mayan bir 'ims
(7zrail" 8l%'2 sni hmin evdn 8$zn ba6a-ba6a (heyran
v sr)rdan, ya($d !+*ri !imi" 5&6ara%a. v hr /eydn ayr&2
8$runa ta3/&ra%a.- :dur 'i2 ey >reyh2 ba6@ Mbada bu evi
ba/.as&n&n 3ulu il alm&/ +lasan2 ya6ud +nun 3ulunu halal
+lmayan /eyl vermi/ +lasan 'i2 8r bel +lsa dnya v
a6irt zrr-ziyan&n& .azanm&/ +larsan@@ (,n!i )r evi
baqasnn mal v ya haram malla alm %lsan, dnyadan lazmnca
bhrlnmyc!, a(irtd is zaba d*ar %lacaqsan&" (il (!i"2 8r
,
Ireyh !%sa idi v zn t! *(mrd& 4mr ibn 0ttab %n$ 3$fnin
qazs tyin etmidi v %, hmin diyarda qazlq v rit ha!imliyi il
m$l idi& 7mirl-m+minin %n$ +z vzifsindn $zaqladrmaq istdi&
3$f halisi dediC #n$ vzifsindn $zaqladrma, *n!i %, 4mr
trfindn tyin edilib v biz sninl % rtl bey2t etmii! !i, 7b$ '!r
v 4mrin qrarlarn dyidirmysn& >$(tar ibn 7b$ Sbeyd Hqfi
ha!imiyyt )lnd Ireyhi 3$fdn *(ardaraq sa!inlri yh$di %lan
bir !nd )+ndrdi& Hccac 3$fnin ha!imi %landa %n$ 3$fy
qaytard v yal q%ca %lmasna ba(mayaraq, %na qzavt ilri il
m$l %lma mr etdi& #, >$(tar trfindn (ar edildiyi *n (ahi
etdi !i, Hccac %n$ qzavt etm!dn zrl saysn& Hccac %n$n b$
istyini qb$l etdi& A(r !i, %, yetmi be il qaz %l$b& 4mrnn ancaq
s%n i!i ilini b$ idn !narda qalb v yz iyirmi yanda dnyadan
!+*b&

,<9
ev alanda mnim yan&ma 8lsydin2 snin 5n bu
(aada!" 'imi bir snd yazard&m- :nda hmin evin 5+6
(yni, s!sn dinar" deyil he5 bir dirhm d al&nmas&na rbt
8$strmzdin- #min snd budurP
(u2 6ar v h.ir bndnin2 (mtlq +lc! v evindn a(irt
evin" '$5m' 5n 5&6m&/ $ldn2 y+6 +lanlar&n yeri v
mhv edilmi/lrin ni/ansi +lan yalan diyarda ald&& bir
evdir- (u evin d$rd hasar& varP (irin%i hasar 6+/a8lmz v
a%&na%a.l& hadislr (dant, (stli!, *tinli! v %$rl$a" 8edib
5&6&r- 'in%i hasar .mlr amilin (zizlrin +lm, arz$ v
srmaynin ldn )etmsin"2 5n% hasar mhv edi%i ist' v
arzulara v d$rdn% hasar azd&r&%& /eytana 8edib 5&6&r-(u
evin .a3&s& is d$rdn% hasardand&r-
st' v arzulara uymu/ bu /6s2 bel bir evi $lm 5n
5&6m&/ /6sdn .nat 'ramtindn 6ari% +lma. v ist'
v 6arl&. h.irliyin da6il +lma. bahas&na al&b-
,
(u al&%&ya
ald&& /eyd sat&%& trindn dyn (v %n$n zamin %lmasna
sbb %lan, yni, satcnn, vzini +dmli %ld$$" ziyan v 3isliyin
inti.am& 3ad/ahlar&n %anlar&n& mhv edn2 itatdn
5&6anlar&n %anlar&n& alan v (.ran ahlar" *sra2 (M$m ahlar"
Sezar2 (6mn ahlar" Nbb2 (qbil sahibi %lan Himyr ibn Hba
ibn 6b ibn 62rb ibn 1htann +vladlar" #imyr 'imi
ir+nlar&n sltntlrini aradan a3aran v mal stn mal
t+3layara. +nu 5+6aldan2 (binalar" ti'ib u%ald&b +nlar&
bzyr' zintlndirnlri2 srvt t+3layan v ev2 ba v
/yalar&n& $z 8manlar& il $vladlar& 5n nzrd tutara.
t+3layanlar& aradan a3aran&n (y%( edn +lm mlyinin"
$hdsindir- (Allah trfindn haqq v batil," %nntli' v
%hnnmli'lr barsind .ti h$'m verilnd2 :2 +nlar&
,
,n!i qnat v baqalarna m+htac %lmamaq hissini ldn verm!
zillt v (arla sbb %lan *tinli! v )iriftarlqlar )tirir& Eemli,
slind ehtiyac %lmayan evin alnmasnn qiymti qnat, raft v abr
izztindn *(maq v nfs zillti, *tinli! v )iriftar*lqlara da(il
%lmaqdr&

,<<
s+ru-sual edil%' v m'aat veril%' yer 8$ndr%'-
9
:rada2 3+zun v 3u5 i/lr 8$rnlr ziyana urayarlar- (Pis
ilr mr edn nfsin" ist'lrin tabe5ili'dn azad +lan v
dnyaya bal&l&.dan salam .alan a&l bu snd (%n$n
dzlyn" /ahiddir- (Enyaya r! balam v nfsi ist!lr lind
sir %lan !ims is b$ s+zlr inanmaz v %na )+r d %n$n dzlyn
hadt vermz&"
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n $z .+/un ba/5&lar&ndan
bzilrin (.mam leyhis-salam trfindn 'srnin ha!imi %lm$ v
sr)ztlrinin bir hisssi 9@9-ci (tbnin rhind deyilmi #sman
ibn Hneyf" m'tublar&ndand&r- (.mam %na dmnin itat
etmycyi tqdird %nlarla v$r$ma mr edir&"
(-ml hli <5lh, Dbeyr, Ai v %nlarn trfdarlar= 'sry
*ataraq mhariby hazrladqdan s%nra #sman ibn Hneyf .mam
leyhis-salam %nlarn mqsdlrindn (brdar etm! *n %na
m!t$b yazd& # Hzrtin #sman ibn Hneyf cavab %laraq yazd
m!t$b$n bir hisssi beldirC" ;8r itat '$l8sin .ay&tsalar
(fitn-fsaddan l *!r! asayi brqrar edilmsini istslr" bu2 el
bizim sevdiyimiz (istdiyimiz" /eydir- Amma 8r i/lr +nlar&
d/mn5ili' v syan'arl&a s$v. ets (mhariby
hazrlasalar", snin mrin tabe +lanlarla2 mrin tabe
+lmayanlara .ar/& .al6 v d$y/- Snin dal&n%a 8edn
'ims il sn yard&m etm'dn 5'inn 'imsy m$hta%
+lma (!+m! etmynlr m+htac %ld$$n$ sanma"- 7n'i bir i/
meyli +lmayan 'imsnin (%rada" +lmamas& +lmas&ndan daha
ya6/&d&r2 +turmas& durmas&ndan daha 6eyirlidir- (#na )+r !i,
meyli %lmadan mcb$riyytl bir i balayan (s +z sirrini a*a bilr
v nticd baqalar da %n$n dalnca )edr! idn qalarlar&"
-)i mktb
9
1$r2ani-3rimin >$2min s$rsinin @A-ci aysind deyilirC <7
P
F
=
D
E
sG^
E
:
E
4
K
E
E BW
P
n4 ]
=

8
4 := <Allahn mri )ldi!d daltl h+!m
%l$nar& 6alan dananlar, batil s+ylynlr el %radaca ziyana
$rayarlar=&

,<B
mam ;li leyhis-salam&n ;/gs ibn "eys (-%n$n
barsind 9B-c$ (tbnin rhind bir az danlb"
m'tublar&ndand&r- :2 (#sman trfindn" Azrbay%an&n
ha'imi idi-
,

Snin i/in (v ha!imliyin" snin 5n ruzi v yem' deyil-
(Hni %na )+r ha!im etmyiblr !i, bir ey taan !imi %ndan +zbana
yeysn&" : i/ snin b+ynunda +lan bir mantdir (!i,
q%r$yaraq %n$n y%l$nda, dinin h+!mlrin zidd bir addm
atmamalsan"- Sndn $zndn stn +lan 'ims 5n 8$zt5i
+lma&n& istyiblr- (Hn el bir mirin li altndasan !i, sni
)+zt*i tyin edib v sn vilayti %n$n trfindn q%r$ma tarb&
'$na )+r d" riyytin i/ind $z istdiyin 'imi davrana
bilmzsn- (Hn mr edilmmi bir i )+r bilmzsn&" Sn mr
v rman 8lmyin% b$y' i/ 8iri/ bilmzsn- Snin
llrind bnzrsiz v b$y' Allah&n mallar&ndan var- Sn
+nlar& mn thvil vern 'imi mnim 6zindarlar&mdan
birisn- fmidvaram 'i2 mn snin 5n vali v mirlrin n
3isi +lmay&m- ('$ h+!mn snin dnya v a(irtin d (eyri var&"
Salama layi. 'imsy salam +lsun@
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n Maviyy +lan
m'tublar&ndand&r (!i, %n$ Iama -rir ibn Abd$llah 'clli
vasitsi il )+ndrib v %nda +z (ilaftinin haqq v dz)n %lmasn
sb$t edr! #sman +ldrm!dn $zaq %ld$$n$ a*qlayb"-
;bu ('r2 =mr v :smanla bey?t ednlr (%nlar
(ilaft tyin ednlr" hmin y+lla mniml bey?t edr' hd-
,
Azrbaycan .rann imal-qrbind %lan bir vilaytdir !i, *%(l$ hr
v !ndlri var v %rann n mhm v mr!zi hri 5brizdir&
7mirl-m+minin #smandan s%nra ilrin idar*iliyini l aldqdan
s%nra 7Qs nalayiq ilrin )+r .mamn %n$ +z vzifsindn
$zaqladracandan q%r($rd$& .mam, -ml mharibsi q$rtardqdan
s%nra 72sin Azrbaycan mallarnn q%r$nmasnda sayq %lmas *n
%na bir m!t$b yazd& Aada! cmllr d hmin m!t$bdandr&

,<E
3eyman balad&lar (ilrin idar*iliyini mn tardlar"- :dur
'i2 ((ilaftin Allah v Peymbr trfindn tyin edilm il deyil,
mmtin m$mi ryi il brqrar %lmasna v (alqn m$mi ry
)lr! 7b$ '!r, 4mr v #sman (lif tyin etmlrin qid
bslyn sizlr bilmlisiniz !i, mni d (ilaft hmin (slr, yni, (alq
!tlsi tyin edib& '$na )+r d" +rada (beytd" +lanlar&n (5lh v
Dbeyr !imilrin" +ndan ba/.as&n& se5m' ha..lar& y+6dur-
:rda +lmayan&n da (snin !imilrin d" +nu .bul etmm'
ha..& y+6dur- (Hizin qidniz )+r (ilaft mslsind" m/vrt
a3arma. Mha%irlrin (>!!dn >diny )lr! Hzrt
Peymbr-sllllah$ leyhi v alih- q%$lanlarn" v ;nsar&n
(>dind Hzrt Peymbr iman )tirr! yardm ednlrin"
ha..&d&r- :nlar t+3la/ara. bir nri 6li v imam
adland&rsalar2 Allah&n raz&l&& da hmin i/d +lar- ;8r
'ims ((lifd" eyb v n$.san ta3mas& sbbindn (bhansi
il, msln, >aviynin #smann +ldrlmsini %na nisbt vermsi
!imi" v ya (dind rva %lmayan eyi %na da(il etm! - 5lh, Dbeyr
v %nlarn trfdarlarnn hd-eymanlarn %zmalar !imi" bid?t
nti%sind +nlar&n mrlrindn (%nlarn )+rd!lri ilrdn"
b+yun .a5&rsa2 +nu itat etmy vadar edrlr- ;8r (+yd-
nsiht fayda verms v" +nlar&n 8$stri/lrini .bul etms2
(sizin qidniz )+r" +nunla m$minlrin y+lundan ba/.a bir
y+l il 8etdiyi 5n vuru/arlar- Allah (da" +nu z tutduu
/eyin $hdsin bura6ar-
!y Maviy2 %an&ma and +lsun2 8r al&na mra%it
etsn (fi!r dalb dnsn" v nsi ist'lrin 8$z yumsan2
(yersiz danmaz, #smann +ldrlmsini mniml eyman
balamamana bhan )tirmzsn" 8$rrsn 'i2 mn :sman&n
.an&nda (+ldrlmsind" n tmiz adam +lmu/amA bilrsn
'i2 mn +ndan uza.la/ara. bir 8u/y 5'ilmi/dim- Amma
sn (nfsi ist!lr $yaraq" b$htan at&b +nun $ldrlmsini
mn nisbt verirsn v sn mlum +lan /eyi 8izldirsn-
-)i mktb

,<G
(u da imam ;li leyhis-salam&n Maviyy +lan
m'tublar&ndad&r (!i, %nda %n$, % Hzrt yazd m!t$ba )+r
mzmmt edib v %n$n nadanlq v aznln (atrladb"-
Allaha hmd-sna v #zrt 4eymbr salamdan
s+nraP Sndn mn m6tli s$zlri bir-birin ya3&/d&r&b
m'tub bzdiyin $yd-nsiht 8lib 5atd&- ('zi mtlblr
ld edr! b$ m!t$bda %nlar bir-birin yadrmsan, halb$!i
%nlarn bir-biri il he* bir laqsi y%(d$r& #nlarn hr birinin harada
v nec ildilmsinin )r!liyini bilmdiyin *n" $z az&nl&&n
sbbindn bu m'tubu haz&rlam&san v i'ir v d/n%nin
3isliyindn +nu (mn" 8$ndrmisn@ M'tub dz y+la
isti.amtlndir%' 8$z (bsirt v )+za*ql" v ni%at
y+luna s$v. ed%' ba/5&s& v %il+vdar& +lmayan
'imsdndir- )si ist' +nu (bel bir i" vadar edib2 + da
.bul edib2 az&nl&. +nun rhbri +lub2 + da +nun dal&n%a
8edib- ('$na )+r d" +2 say&.layara. b+/b+azl&. edib v
bihud ryad .+3ar&b (mnas baa dlmyn nadrst s+zlr
deyib"A y+lunu azara. shv edib (bel nalayiq s+zlr yazb"&
B +a hmin mktbn bi" hisssi+i"
(# Hzrt bey2t ednlrl bey2t etmynlrin b%y$nlarna dn
vziflrin brabrliyi barsindC"
(Ty >aviy, mniml bey2t etm! v eyman balamaq
mslsind 'sr halisi, 5lh, Dbeyr, sn v Iam hlinin vzifsi
ye!san v brabrdir&" 7n'i + bir bey?tdir 'i2 (>hmmd -
sllllah$ leyhi v alih U mmtinin dayaq n+qtsi saydnz
>hacirlr v 7nsar t%laaraq hmin msld birliblr v %nlarn,
barsind qrara )ldi!lri he* bir bey2td" ry v i'ir i'i +lmur
v +nda (baqa bir ry" se5m' ba/dan ba/lanm&r2 (nec !i, 7b$
'!r, 4mr v #sman v %nlarla bey2t barsind bel qiddsiniz&
#d$r !i, hmin bey2t mclisind %lan !s eyman %zaraq baqasn
se* bilmz v %rada %lmayann %n$ qb$l etmm! haqq y%(d$r&
'$na )+r d" hr 'im 3eyman& 3+zara. +ndan l 8$trs2
(mslmanlarn din v ayinlrin" tn vurand&r- (Tl is %n$nla
*(d y%la qaydana !imi v$r$maq lazmdr&" :nun (qb$l edilib-
edilmmsi" barsind i'r dalan da mnai. v i'izldr-

,<J
(,n!i sizin qid v ml tcrbniz )+r hmin (sin rdd v ya
qb$l etm! barsind fi!irlmsi, m+minlrin )etdi!lri y%l v %na
tabe %lman vacibliyind !!-bhd %lmas v %n$n meylinin
smimiyyt v saflqla %lmamas dem!dir& #na )+r !i, )r %n$n
d%r$dan da meyli %lm$ %lsayd, fi!irlib d$r$(madan m+minlrin
t%laaraq barsind birldi!lri eyi qb$l edrdi&"
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Crir ibn Abdullah (%lliy2
+nu (bey2t almaq *n" Maviynin yan&na K>amaF
8$ndrr'n yazd&& m'tublardand&r-
,
Allaha hmd v
#zrt 4eymbr (sllllah$ leyhi v alih" salamdan s+nraP
mnim m'tubum sn 5atan 'imi Maviyni i/ini s+na
5atd&rara. bir tr barsind .ti .rara 8lib haz&rla/maa
vadar et- (Hr)rdanl +zndn $zaqladrsn v sni y$batmasn,
bey2t etm!d bhan a(tararaq b$ )nUsabah etmsin&" S+nra +na
%amaat& m%buriyyt v ni8aranl&.la $z vtn v asayi/
,
'cli, babalar 6mnd 'cil ibn Hmar ibn 7r ibn 7mr ibn l-
1a$sa nisbt veriln 'cil adl qbily mns$bd$r& <Mical= yni,
ravilrin (siyytini v etibarn tdqiq edn elm alimlri -riri
mzmmt edir v %n$n rvayt v s+zlrin etimad etmirlr& #nlar
deyirlr !iC -ririn .mam leyhis-salam trfindn >aviyy m!t$b
aarmasnn il! ba(da %n$n ya(lna dlalt etmsin ba(mayaraq,
iin s%n$nda % Hzrtdn ayrlaraq >aviyy q%$lmas %n$n
isliyini sb$t edir& >rh$m Hac Iey( Abd$llah >amqani <5nqih$l-
mqal= !itabnda hmin msllri )eni !ild byan edib& 0las,
.mam leyhis-salam -riri >aviydn bey2t almaq *n Iama
)+ndrnd, >aviy m(tlif bhanlrl %na cavab vermir, b$ )nU
sabah edirdi, % va(ta qdr !i, +z *n Iam halisindn bey2t ald&
.mamn >aviynin % Hzrtin mrin tabe %lmayacan biln
shablri -rir Iamdan qaydb cavab )tirndn qabaq dedilrC
Iamllarla mhariby hazrlamamz mslhtdir& .mam leyhis-
salam -rir cavab )tirmmidn qabaq amllarla mhariby
balamaqda qabaa dmyi mslht bilmir v %n$n sbbini qr(
*nc !lamda deyilnlrl izah edirdi& '$na )+r d iin birdfli!
%lmas mqsdi il -rir >aviydn bey2t almas *n b$ m!t$b$
yazmdr&

,<L
yurdundan didr8in salan da&d&%& mharib il 6aredi%i
slh v bar&/&. aras&nda srbst se5im etm' im'an& ver-
(,n!i barq acizliyin niansidir& .mam leyhis-salam b$rada hr i!i
halda, istr mharib ets, istrs d barq ets qlbnin %n$nla
%lacan baa salmaq istyir v b$ s+zlrl %n$ hdlyir&" (elli'l2
8r mharibni se5s2 amannamni +na tr at v .ay&t-
Amma slh v bar&/&& .bul ets2 +ndan bey?t al- (Nzifni
tezli!l yerin yetirr! )eri d+n v bizi )+z y%lda q%yma"- Salama
layi. 'imsy salam +lsun@
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n Maviyy
m'tublar&ndand&r- (>aviy % Hzrt m!t$b )+ndrr! %ndan
#smann qatillrini %na thvil vermyi istmidi& .mam leyhis-salam
b$ m!t$b$ %na cavab %laraq yazb v %rada +z fzilt v

,<M
!ramtlrini, hm*inin .slam v imanda +ncl %lmasn (atrladaraq
b$y$r$rC"
,
(elli'l2 .bilmiz (1rey" 4eymbrimizi $ldrm'
v bizim '$'mz 'sm' (mhv etm!" istdi- (izim 5n
.m-.ss yaratd&lar2 barmizd nalayi. i/lr l atd&lar v
bizi (hyatn" asayi/ v /irinliyindn mhrum etdilr- "+r6u
v vahimni an%a. biz aid etdilr v bizi m%buri +lara.
srt daa (%ts$z, s$s$z Ie2b 7b$ 5alib" 8etmy vadar etdilr
,
>ri!lr Hbistann mslmanlar *n snacaq yeri %lmasn v
%ra qa*anlarn hr birinin thl!siz v rahat )zib-d%lanmasn,
>!!d qalanlarn is 7b$ 5alibin nahnda %lmasn, hm*inin
Hmznin .slam qb$l etmsinin mslmanlar )clndirmsini
)+rd!dn s%nra b+y! bir mclis t!il etdilr v 1rey qbilsi
zvlrinin hams Peymbri (sllllah$ leyhi v alih" +ldrm! *n
lbir %ld$& '$ fi!irdn (brdar %lan 7b$ 5alib 'ni-Haim v 'ni-
7bdlmttlibi bir yer t%layaraq arvad-$aqlar il <Ie2b 7b$ 5alib=
deyiln drd yerldirdi& 7bdlmttlib +vladlarnn mslman v
qeyri-mslmanlar qbilni q%r$maq v 7b$ 5alibin )+strilrini
yerin yetirm! *n Hzrt Peymbrdn !+m!lrini sir)mdilr,
dmnlrl lbir %lan 7b$ Khbdn baqaG 7b$ 5alib +z q%h$mlar
il Peymbri q%r$maa *alaraq <Ie2b=in, yni, drnin hr i!i
trfind )+zt*i q%y$r v Hzrt Peymbrin yerind *%( va(t +z %l$
7li leyhis-salam yatrdrd& Hmz )eclr Peymbrin trafnda
)ziirdi& 1rey !afirlri b$ vziyyti mahid edib % Hzrt bir ey
ed bilmyc!lrini bildi!dn s%nra, %nlarn b+y!lrindn qr( nfri
>!!d t%lant m!an %lan <Ear$n-ndv=d t%laaraq
7bdlmttlib v 'ni-Haiml Peymbri +ldrm! *n %nlara
thvil vermyinc d%stl$q etmm!, qz verib-almamaq, al-veri
etmm! v %nlarla barmamaq barsind eyman baladlar& #nlar
hmin eyman bir shify yazaraq %na m+hr v$rd$lar v %n$
sa(lamaq *n 7b$ -hlin (alas Smm$l--$lasa tardalr& 'zilri
d nql ediblr !i, hmin eymannamni 32b evinin qasndan
asdlar& '$ eymanla da 'ni-Haim <Ie2b 7b$ 5alib=d mhasird
qald& >!! halisindn he* !sin %nlarla alver etmy crti y%( idi&
6alnz mharib haram %lan Hcc m+vsmnd b$ i qismn mm!n
idi v rb qbillri >!!y )lirdilr& >slmanlar da Ie2bdn *+l
*(araq di)r rblrdn rzaq mhs$llar alb )eri qaydrdlar&
1$rey b$n$ da rva bilmirdi& 1$rey 'ni-Haim zvlrindn birinin
nyis almaq istdiyindn (brdar %lan !imi hmin eyin qiymtini
y$(ar qaldraraq %n$ +zlri alrd& 1$reydn !imins 7bdlmttlibl

,BO
(v %rada bizi mhasiry aldlar/ btn b$nlar Hzrt Peymbrin
ilahi el*i !imi )+ndrilmsinin yeddinci ilinin vvlind ba verdi" v
biz .ar/& mharib al+vu .&z&/d&rd&lar- (iz Allah&n istyi
il d/mnin /rini :nun 4eymbrindn uza.la/d&rd&.-
K# Hzrt bir (sart dymy q%ymadq&" (izim (Peymbr iman
)tirmi 7b$ 5alib v Hmz !imi" m$minlrimiz 4eymbri
himay etmyin m'aat&n& (Allahn razln" dilyir2 (Abbas
v >t2m ibn 7diyy !imi .slam qb$l etmmi" 'airlrimiz (is %
q%h$ml$q laqlrin )+r Ie2b yem! )+ndrmsini bilsydilr,
hmin (si incidirdilr& Ie2bd %lanlardan !ims *+l *(sayd v %nlar
%n$ t$tsaydlar, %na i!nc verirdilr& 7b$las ibn Mbi, 0dicnin
qarda %l$ H!im ibn 0ram ibn 0$vylid v Hiam ibn 7mr %nlara
yem! )+ndrnlrdn idilr& P* il bel !e*di& 'zn 'ni-
7bdlmttlib $aqlarnn acndan fryad sslri el $calrd !i,
mri!lrin 'zilri hmin eyman baladqlar *n eman
%l$rd$lar& #nlardan be nfri U Hiam ibn 7mr, Dheyr ibn 7bi
Pmyy, >t2m ibn 7diyy, 7b$lb(tri v Dm2 ibn l-7svd U bir-
biri il s+z q%yd$lar !i, hdlrin qar *(araq eyman %zs$nlar v
mqavilni crsnlar& 1$reyin b+y!lri shr va(t 32bd
t%laaraq b$ msl barsind dandqlar zaman birdn 7b$ 5alib,
trafnda! bir dst il Ie2bdn *(araq 32by )ldi v mri!lrin
arasnda %t$rd$& 7b$ -hl bel )man etdi !i, 7b$ 5alib Ie2bd
*!diyi ziyytlr nticsind d+zmn itirib v indi Peymbri
(sllllah$ leyhi v alih" thvil vermy )lib& 7b$ 5alib dediC Ty
camaat, sizin (eyriniz %lan bir s+z deyim& 1ardam %l$ >hmmd
(sllllah$ leyhi v alih" mn (br verib !i, Allah, eyman
yazdnz !aza mr)n )+ndrib v %, %rada yazlanlarn hamsn
yeyib v ancaq Allahn adn sa(layb& .ndi hmin eymannamni
)tirin& 7)r % dz deyibs sizin %n$nla danmaa n s+znz %la
bilrO #n$nla dmn*ili!dn l *!in& 7)r yalan demi %lsa, %n$ siz
thvil vercym !i, +ldrsiniz& #nlar dedilrC 6a( s+zdr& H%nra
)edib hmin m!t$b$ Smm$l--$lasdan alb )tirdilr v a*b )+rdlr
!i, mr)n cahiliyyt d+vrnd m!t$b$n vvlind yazlan <m
E
<4 CCi
=
G@
4
3
8
CCQ
w
W9:= <bismi!llah$mm= !lmsindn baqa %n$n hamsn yeyib&
Hmin eymannamni yazan >ns$r ibn 7!rminin li *%laq %lm$d$&
>ri!lr vziyyti bel )+rb (calt *!dilr& H%nra >t2m ibn
7diyy m!t$b$ craraq dediC 'iz b$ zlmedici m!t$ba nifrt ediri!&
'$ndan s%nra 7b$ 5alib Ie2b qaytd& Hhrisi )n >t2m ibn 7diyy
1$reydn %lan di)r d+rd nfrl birli!d Ie2b )edr! 'ni-
7bdlmttlibi >!!y )tirib evlrind yerldirdilr& Amma

,B,
Hzrtl" .+humlu.lar&na 8$r (%n$" himay edir v yard&m
8$strirdilr- ('iz 'ni-Haimdn baqa" "urey/dn mslman
+lan di8r 'imslrin bizim .dr (!afir v mri!lrdn" .+r6u
v vahimlri y+6 idi- Sbb +nlar&n (mri!lrl" and v
3eymanlar&n&n +lmas&2 ya da (%nlarla" .+hum +lmalar& idi-
('$ sbblr" +nu .+r6u v vahimdn sa6lay&rd& v +2
$ldrlm'dn (+lm thl!sindn" amanda +lurdu-
(Allah mri!lrl mharib v %nlarn rlrinin
$zaqladrlmasn mr ednd v" sava/2 %amaat&n (q%r($ v
vahimdn" 8eri 5'ilmlri hddin .dr 5tinl/nd2
#zrt 4eymbr (sllllah$ leyhi v alih" $z hli-beytini
.abaa verir v +nlar&n vasitsi il shablri v .+/ununu
niz v /m/irlrin (yaradaca yaralarn" istiliyindn
.+ruyurdu- (# Hzrtin misi %l$" Tbeyd ibn #aris (ibn
7bdlmttlib" (dr mharibsind ('dr >!! y%l$nda, >din
ya(nlnda qazlm q$y$n$n addr", (% Hzrtin misi" #mz
fhd mharibsind (Phd >din ya(nlnda! bir dan
addr" v (qardam" C?r Mu?t mharibsind (>$2t Iam
trafnda yer addr" $ldrld- stmdiyim 5n ad&n&
5'mdiyim 'ims d (.mam leyhis-salam", +nlar 'imi
$ldrlmyi v (Allah y%l$nda" /hid edilmyi istyirdi-
(>nim d hid %lmaq v +ldrlm! arz$m var idi&" La'in +nlar&n
$mrlri daha tez s+na 5atd& v ad&n& 5'mdiyim /6sin
$lm t6ir d/d- (Peymbr mn (br verdi !i, sn d
+ldrlc!sn& .mam yz lli beinci !lamda b$ mtlb iar edib&"
ndi (Hzrt Peymbri q%r$maq v .slam dinini yaymaq *n
*!diyim b$ qdr ziyyt v *tinli!lrdn s%nra" ruz8ara t%%b
edirm 'i2 el bir zamana 8lib 5&6m&/am 'i2 dinin yard&m&
5n mnim 'imi 5al&/mam&/ v slamda mnim (Allaha v
Peymbr iman )tirm!d" mali' +lduum birin%ili' v
mri!lr Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" Ie2bdn
*(andan s%nra yen d +z shv qidlrin )+r bacardqca % Hzrtl
dmn*ili! etm!dn l *!mdilr v %na zab-ziyyt vermyi davam
etdirdilr& 0las, .mam leyhis-salamn aada! m!t$bda hmin
hadislr t%($naraq b$y$rd$qlar >aviyni qflt y$($s$ndan
%yatmaq *n %lm$d$r&

,B9
$n%ll' iti6ar&ma mali' +lmayan birisi mniml brabr
hesab edilir- #e5 's bel bir iti6ar ld ed bilmz- An%a.
iddia edn (>aviy" iddia edr' K$z barsindF mnim
bilmdiyim v Allah&n da tan&mas&n& 8man etmdiyim bel
bir /ey deyr- (,n!i Allaha v Peymbr il! iman ifti(ar mndn
baqasna nsib %lmayb !i, Allah da %n$ tansn&" #r halda hmd-
sna Allaha m6susdur (!i, mslht bilib snin !imisini mnim
qarmda q%y$b, sn d haqq v hqiqt zidd nalayiq eylr iddia
edirsn"-
Amma :sman&n .atillrini sn 8$ndrm'l bal&
istyin barsindP mn bu bard i'irl/dim v 8$rdm 'i2
+nlar& sn v sndn ba/.as&na 8$ndrm' mnim
$hdmdn 6ari%dir-
,
(.mam s%nra >aviyni hdlyr! b$y$r$rC"
Can&ma and +lsun2 8r az&nl&. v d/mn5ili'dn l
5'msn2 tezli'l sni a6taranlar& tan&ya%a.san 'i2 +nlar bu
a6tar&/lar&nda sni shrada2 dnizd2 dada v dznli'd
zhmt salmaya%a.lar (birbaa snin s%rana )lc!lr"-
Amma bu a6tar&/ sni in%idr' .mlndir%' v bu
ziyart5ilrl 8$r/m' v +nlar& 8$rm' sni
sevindirmy%' (snin s%rana el )lc!lr !i, deyc!snC Ty
!a, mn %nlar tlb etmyydim"- Salama layi. 'imsy salam
+lsun@
9

-) mktb
,
,n!i %nlarn say hdsiz, )clri *%(d$r& 8ec !i, .mam leyhis-
salam yz altm yeddinci !lamda hmin msly iar edr!
b$y$r$rC <3
=
CQP N
P
W4<
=
T
E
x L
E
GCHT
E
BN
P
W4<
=
f
E
3
=
Q
4
J4
E
B
=
CCO
E
YeCC6
E
VCWUE E BCC]
P
W4v
=
n #smann qatillrindn nec intiqam ala bilrm, halb$!i
%n$ +ldrmy t%laanlar *%( qdrtli %lmaqda qalmaqdadrlar v
biz aalq edirlr v biz %nlara aalq etmiri!&=
9
.bn 7bil-Hdid +znn <8hc$l-'la=y %lan rhinin b$ yerind
bel deyirC .mam leyhis-salamn <sn salam %ls$n= demsi dz)n
%lmazd& ,n!i % Hzrt >aviyni fasiq v )nah!ar hesab edirdi&
Lasiq h+rmt )+strm! is dz deyil& '$na )+r d b$y$r$rC Halama
layiq !imsy salam %ls$n&

,B<
(u da2 imam ;li leyhis-salam&n Maviyy
m'tublar&ndand&r (!i, .mam leyhis-salam %nda >aviynin *ir!in
mllrini mzmmt edir, %na +yd-nsiht verir v %n$ ilrinin is
nticsi il q%r($d$r"-
=zn (dnyarstlr *n" bzyr' 8$zl 8$strn v
lzztlri il aldadan ya/ad&&n dnyan&n 3rdlri sndn
()+zn +nndn" 8$trln zaman n ed%'snH (Enya" sni
(+z d%stl$$na" dvt edib2 (sn d" .bul etmisnA .aba&na
d/b dal&n%a 8etmisnA sn mr edib itat etmisn- (4lm,
zab v )nahlarn czas il n edc!snO" "ar/&n& ala%a.
birisinin sni sa6lamas& (%n$n )lcyi zaman" ya6&nd&r- (4lm
)lib *atb sni" + /eydn (zab v czadan" 6brdar ed%' 'i2
he5 bir ni%at vern sni 6ilas ed bilmy%'- (una 8$r d
(b$ *tin !e*idlri nzr alaraq nfsi ist!lr tabe %lmayb" bu
i/dn (layiq %lmadn (ilaft iddiasndan" l 5' v $zn hesab
v s+ru 8nn haz&rla- Sn 5ata%a. /ey (+lm v %ndan
s%nra! *tinli!lr" 5n .+lunu 5&rma (*evi! %l, *al"- "ula&na
(7mr ibn As v >rvan !imi" az&nlar& dinlm' im'an& verm
(%nlarn s+zlrin q$laq asma v )+strilrin tabe %lma"- ;8r bel
etmsn (b$ +yd-nsihti qb$l etmsn"2 sni $zn barnd
.ail +lduun /eydn 6brdar edirmP sn naz-nemt
i5risind .r. +lmusan2 (nemt sni syan!ar edib v b$na )+r
d" /eytan snd (snin qlbind" yer tutub v $z arzusuna
5at&b2 snin (vc$d$nda" %an v .an 'imi hr't edib- (Hn
el ha!im %l$b !i, etdiyin hr bir i, dediyin hr bir s+z %n$n )+strii
ildir& .mam leyhis-salam b$ndan s%nra %n$ mzmmt edr!
b$y$r$rC "
!y Maviy2 siz (Pmyy +vladlar" he5 bir 6eyir v
ya6/&l&. iti6ar&na2 m$htrmli' v /r mali' +lmadan n
va6tdan riyyt ha'imli' v mslmanlara ba/5&l&.
lya.tin sahib +lmusunuzH@ ('$ndan qabaq he* bir id fzilt
v stnlyn %lmayb !i, snin (ilaft v mirli! iddias etmyin
sbb %ls$n&" (.nsan eytann v nfsi ist!lrin davam*s edn"
bdb6tli' tari65lrinin br3a +lmas&ndan Allaha 3nah
a3ar&ram@ Sni hmi/ arzulara aldanma.dan v zahirinl
batininin i'i %r +lmas&ndan 5'indirirm- (Enyarstli!,

,BB
mnafiqli! v i!izll!dn q%r(& H%nra %n$ mharib il hdlyr!
b$y$r$rC"
Mni d$y/ 5a&rm&san- !l is %amaat& bir tr
.+yara. $zn mnim yan&ma 8l- #r i'i .+/unu d$y/dn
sa6la 'i2 8nah&n2 bizlrdn hans&n&n .lbin .lb
5almas&2 3rdnin (qflt rdsinin" 'imin 8$z $nndn
as&lmas& mlum +lsun&(-amaat +z hallarna q%y !i, !imin Allah
y%l$nda qlnc *almas, haqq y%lda dayanmas v qa*mamas bilinsin&"
Mn ;bul-#snm2 snin baban& (ciyr yeyn anan Hindin
atas Ptb ibn Mbini"2 day&n& (Nlid ibn Ptbni" v .arda/&n&
(Hnzl ibn 7b$ Hfyan" $ldrn@ Mn +nlar& (dr
mharibsind mhv etdim- #min .&l&n% (indi d" mnddir-
#min r'l d/mniml z-z 8lirm- (a/.a din
se5mmi/2 yeni 3eymbr 8$trmmi/m- (.slamn
h+!mlrinin he* birinin !sin hr!t etmirm&" Mn bir y+ldayam
'i2 siz $z i6tiyar&n&zla +nu tr' etdiniz v +na m%buriyyt
zndn da6il +lmu/dunuz-
,
(el 8man edirsn 'i2
(mndn" :sman&n inti.am&n& almaa 8lmisnH@ #albu'i
:sman&n harada $ldrlmsini (v %n$ !imlrin qtl
yetirmlrini mndn ya(" bilirsn- ;8r (d%r$dan da" inti.am
alma. istyirsns2 +radan (%n$ +ldrm 5lhdn, Dbeyrdn v
di)rlrindn" inti.am al- Sni san'i (%n$n intiqamn bhan
edn, slind is" mharibdn2 dvlrin y'n a&rl&&ndan
.+3ard&.lar& ryadlar& 'imi ryad edib /ivn .+3aran
8$rrm2 .+r6ursan 'i2 K+2F di/lrini sn bat&rs&n (sn z
t$ts$n"- San'i snin .+/ununu 8$rrm 'i2 ald&.lar& ard&%&l
zrblr2 ba/ ver%' 5tin hadislr v bir-birinin ard&n%a
t+r3aa d/mlri nti%sind 5arsizli'dn mni Allah&n
'itab&na dvt edirlr (!i, mharibdn l )+trm"-
9
#min
,
>nim s+z v mllrim, sizin el vvldn +z (%$n$zla qb$l
etmdiyiniz .slam dininin h+!mlri sasndadr& Hiz na*ar %ld$$n$z
*n zahird iman )tirr! batind !afir qaldnz&
9
<Hrir= )ecsinin sbh *a Iam q%$n$ 7mr ibn Asn )+strii il
1$r2anlar nizlrin bana !e*irtdi v .raq q%$n$ndan slh v barq
istdi& #t$z altnc (tbnin rhind b$ mtlb iar edilib& .mam
leyhis-salamn b$y$r$$nda! b$ cml qeyb (brlrindndir !i,

,BE
.+/un ha..a 'air v +nu in'ar ednlrdir (!i, mn bey2t
etmyiblr"2 ya6ud bey?t edib (s%nra %ndan" l 8$trblr- (.raq
mnafiqlri % Hzrt bey2t edndn s%nra hdlrini %zaraq Iama,
>aviynin yanna )etmidilr&"
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n d/mn tr 8$ndrdiyi
.+/una +lan t$vsiylrindndir-
,
) va6t siz d/mnl
rastla/san&z v ya d/mn sizinl rastla/sa (qar-qarya
)lsniz"2 8r' sizin .+/unun d/r8si hndr yerlrd
(tlrd"2 ya dalar&n tyind2 ya da 5aylar&n 'nar&nda
+lsun 'i2 siz '$m' etsin2 (%nlarn llrinin siz *atmasna"
mane +lsun- #m5inin sizin (dmnl" d$y/nz 8r' bir2
ya6ud i'i trdn +lsun- (,n!i bir ne* trfli d+yn nticsi
ra!ndli!, zifli! v ml$biyytdir&" Dalar&n y's'li'lri v
hamar t3lrin stnd $znz 5n 8$zt5i .+yun 'i2
d/mn siz tr 8lmsin2 istr (<mbada )lsin= deyib"
.+r6duunuz yerdn2 istrs d (hmin istiqamtdn
)lmmsindn" min v ar6ay&n +lduunuz yerdn- (#la bilr
!i, )+zlnilmdn hmin yerdn )lsin& 'el %landa )+zt*ilr $zaqdan
dmnin )lmsini )+rb sizi (brdar edrlr v siz, %nlarn qarsn
almaq fi!rind %larsnz&" (ilin 'i2 .+/unun .aba&nda 8ednlr
+nun 8$zt5ilridir v .+/unun .aba&nda'&lar&n 8$zt5ilri
(q%$n$n qabanda )edn bir ne* nfr" '/iyyat5&lard&r-
9
(ir-
hadis ba vermmidn %n$ >aviyy (atrladr&
,
'$, hm d .mam leyhis-salamn shablrinin ya( simalarndan
%lm$ Diyad ibn 8sr v Ireyh ibn Haninin m!t$blarna yazd
cavab m!t$b$n$n bir hisssidir& .mam leyhis-salam %nlar %n i!i min
nfrli! .raq q%$n$ il birli!d Iam q%$n$na qar mhariby
)+ndrmidi& 6%lda %nlar bir-birlri il m(alift edr! hr biri
3$fy % Hzrt m!t$b )+ndrib di)rindn i!ayt etmidi& # Hzrt
%nlarn hr i!isinin cavabnda m!t$b yazmd !i, hmin m!t$b$n bir
hisssind %nlara dmnl d+y ta!ti!asn (atrladr&
9
0las, )r! bir ne* nfr !fiyyat* qabaqda, q%$n$n )+zt*ilri
%nlarn ar(asnca, q%$n$n +z is %nlardan s%nra )etsinlr !i,

,BG
birinizdn ayr&lma. v 3ra'ndli'dn 5'inin- ('ir yerd"
d/n zaman (%t$raq salanda" ham&l&.la d/n v Khr't
edr'F '$5nd ham&l&.la '$5 edin- Ie% sizi brynd
(a(am )lib *atanda" nizlri (+z trafnzda" dairvi (!ild"
yerl/dirin (!i, dmn )ec basqn ednd mdafi altlri liniz
*atan yerd %ls$n"- Cu6unu dadmay&n (rahat y$($ya )etmyin"2 az
mi.dar v suyu a&zda d+land&rara. 5$l t$'m' .dr
istisna +lma.la@ (>r) v$r$n, amma rahatlqla yatmayn& ,n!i
dmn %yaq %lar v )ec basqn etm! fi!rin d bilr&"
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n (shab v ilrindn %lm$"
M?.il ibn "eys Riyahiy +lan t$vsiylrindndir- mam
leyhis-salam (b$ m!t$b$" +nu (>daindn" 5 min nrl2
>am (q%$n$" isti.amtin $z .+/ununun ba/5&s& 'imi
8$ndrnd yaz&b (v m!t$bda >2qil dmnl d+y sl$b$n$
+yrdir"-
(>!afat v czasna" .+vu/ma.dan ba/.a 5arn +lmayan
Allahdan .+r6@ Snin :ndan ba/.a s+n ()edc!" yerin
y+6dur-
,
An%a. sninl vuru/anla vuru/- (,n!i sninl
v$r$mayan !ims il v$r$maq zlmdr v tqval, rhiz!ar (s he*
!s zlm etmz&" #avan&n srin +lduu shr v a6/am
va6tlar& y+l 8et v (havann isti %ld$$" 8ndz 5a& ()n%rta"
%amaat& (istiraht etmlri v dinclmlri *n" sa6la v yava/
hr't etdir- (5lsm !i, ziflr d )cllrl birli!d )ed
bilsinlr&" Ie%nin vvlind y+l 8etm- Allah +nu '$5 etm'
5n deyil2 din%lm'2 istiraht etm' v rahatlanma. 5n
nzrd tutub-
9
:dur 'i2 8e%nin vvlind bdn v
dmnin ilrindn (brdar %l$b hr bir msld dnlm addm
atsnlar&
,
,n!i snin iin-)cn ancaq #n$nladr& Tl is #n$n razl *n
cihad et v q%r(ma& #n$n y%l$nda +lm!dn *!inm&
9
'el !i, 1$r2ani-3rimin 6$n$s s$rsinin R@-ci aysind b$y$r$rC <B
E
tP
E BcP <
E
?
=
f
E

r
B
=
y
E
9
e
r Gf
E
E
m
E
94
E
K4 8
4
:7
l4 ]
=
F
P
j
E
GQE H
8
9:L
E
R4 5K4 :
=
BH
P
N
P
?
=
J
E
94 u
E
5
=
W
8
9: 3
P
N
P
9
E
u
E
cE ^
E
g49
8
:= <Fecni

,BJ
miniyini rahat bura6- Ie%ni din%ldi'dn s+nra (dan yeri
s+!lmmidn" shr 8$rnmy ba/layanda v ya dan yeri
s$'ln zaman Allah trindn yeti/%' 6eyir-br'tl
y+la d/- D/mnl z-z 8ln zaman $z .+/ununun
+rtas&nda dayan- D/mn2 n vuru/ma. istyn adam
.dr ya6&nla/2 n d +nlardan d$y/dn .+r6an adam
.dr uza. +l- Mnim mrim sn 5atana .dr 8$zl-
,
*in
v d/mn5ili' sizi +nlar& (haqq y%la" dvt etmmi/dn v
hrtrli dlillrl ba/a salmam&/dan .aba. +nlarla sava/a
ba/lamaa vadar etmsin-
9

-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n .+/un sr'rdlrindn +lan
i'i nr (Diyad ibn 8sr v Ireyh ibn Haniy" 8$ndrdiyi
m'tublar&ndand&r-
<
(Hmin m!t$b$n mtni beldirC"
dinclmyiniz *n (qaranlq", )ndz (*alb r$zi qazanmanz
*n" iql edn #d$r& Hqiqtn b$nda (Allahn !lamn" eidnlr
*n (ibrtamiz" dlillr vardr=&
,
,n!i mr )lmmidn mhariby balamaq bl! d ya( %lmaz
v %n$n ziyan (eyrindn *%( %lar& Szaqlamaq da dmnin
csartlnmsin sbb %lar&
9
,n!i !in v dmn*ili! $cbatndan aarlan mharib Allaha itat
v #n$n b$y$r$qlarna tabe %lmaq deyil, nfsi ist!lr *ndr& '$na
)+r d bel %lan halda, !ims +ldrls v ya baqasn +ldrs,
)nah!ardr v zaba d*ar %lacaq&
<
#nlar <H$r r-M$m=da >aviynin q%$n ba*s 7b$l 72vr Hilmi v
%n$n b+y! q%$n$ il qarladlar v %n$ v trafnda!lar .mam
leyhis-salama tabe %lmaa dvt etdilr& #nlar is b$ dvti qb$l
etmdilr& H%nra %nlar ba vernlri % Hzrt yazaraq Haris ibn
-$mhan vasitsi il )+ndrdilr& 7mirl-m+minin %nlarn m!t$b$n$
%($y$b >ali! 7tri *artdraraq b$y$rd$C Diyad v Ireyh mn
m!t$b yazb mrimi )+zlyirlr& Fr! sn %nlarn yanna )edr!
Allahn istyi il mn sn *atana qdr %nlara ba* %lasan v Diyad
sa, Ireyhi is s%l trfin q%yasan& .mam leyhis-salam Diyad v
Ireyh m!t$b yazaraq %nlara >ali! 7tr tabe %lma mr etdi v
hmin m!t$b$ +znn d%stlarndan %lan Haris ibn -$mhan il
)+ndrdi&

,BL
Mali' ibn #aris ;/tri siz v sizin tabe5iliyinizd
+lanlara ba/5& v mir tyin etdim- (elli'l2 +nun mrin
.ula. as&b itat edin v +nu (+znz" zireh v si3r edin-
7n'i +2 sstl' (bacarqszlq"2 bdrm' (shv y%l verm!"2
hm5inin 5evi'li' v %ldli' ehtiyat v a&ll&l&a daha
uyun say&lan yerd asta tr3nm'2 asta hr't etm'
daha ya6/& +lan yerd is tls'nli' etm' .+r6usu +lan
adamlardan deyil- (>ali! Allahn razln ld etm! *n
*alaraq he* va(t sstly y%l vermz, bih$d s+zlr danaraq yersiz
bir i )+rmz&"
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n Sieyn mharibsind
d/mnl (Iam q%$n$ il" .ar/&la/mam&/dan .aba. $z
.+/ununa +lan t$vsiylrindndir (!i, %nda %nlara qlb y%l$n$
)+strib v %nlar qadnlar incitm!dn *!indirib"-
:nlar (Iam q%$n$" sizinl d$y/ ba/lamay&n%a siz
mharib etmyin (mhariby balamayn"- 7n'i Allaha /'r
+lsun 'i2 sizin dlil v sbutunuz var-
,
Sizin2 +nlar d$y/
ba/lamay&n%a +nlarla mhariby ba/lamama&n&z da2
+nlara .ar/& +lan di8r bir sbut v dlilinizdir-
9
(una 8$r
,
#na )+r !i, %nlar +z zamanlrinin imamna itatsizli! ediblr v
b$na )+r d %nlarla v$r$maq vacibdir& 8ec !i, Allah-tala 1$r2ani-
3rimin H$c$rat s$rsinin B-c$ aysind b$y$r$rC <;E CCF4
4
GCCJ
E
S
E
p4G
E

4
L
E
sE S4_
E
VJ
8
6
E
4 ]
=
_
E
J49
8
: :BW
P
_4Gy
E
K
E
-7
E
b
=
q
= P
: VW
E
UE G<
E
tP :YE6
=
4
=
E
@
E

4
K
E
G<
E
QP H
E
5
=
@
E
:BZ
P
W4=
E
K
E
:BW
P
J
E
J
E
=
: ;E 5H4F4 = 
8 E
: 8
4
:Bn
P
CC?4
=
D
E
L
E

4
Y=CCcE 9
=
G@
4
G<
E
QP H
E
5
=
@
E
:BZ
P
W4=
E
K
E
= sGK
E

4
K
E
>
8
4 : 7
4
F
=
D
E
V9
E
4
= <7)r
m+minlrdn i!i dst bir-biri il v$r$sa, %nlar drhal bardrn&
7)r %nlardan biri tcavz!arlq ets, tcavz!arlq ednl Allahn
mrin (itatin" qaydana qdr v$r$$n& 5cavz!arlq edn (Allahn
mrin" qaytsa, hr i!i dstnin arasn daltl dzldin v insafla
hr!t edin& Ibhsiz !i, Allah insafllar sevrG=
9
,n!i %nlarn mhariby balamalar Allah v Peymbrl mharib
etmlri !imidir& '$na )+r !i, Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v
alih" b$y$r$bC <VCC@
4
7
=
6
E
m
E
CC@
P
7
=
6
E
V
w
CCW4UE GCCf= <Ty 7li, sninl mharib etm!
mniml mharib etm!dir=& Allah v Peymbrl mharib edr!
fitn-fsad t+rdni d +ldrm! lazmdr& 8ec !i, 1$r2ani-3rimin

,BM
d 8r (%nlar mhariby balayaraq sizi d d+y vadar etslr v"
Allah&n mr v istyi il (%nlar meydandan" .a5ma. v
mlubiyytl zl/slr2 .a5anlar& $ldrmyin2 a%izlri
yaralamay&n2 yaral&n& $ldrmyin2 .ad&nlar& htta sizin
/rinizi s$yslr v ba/5& v b$y'lriniz nalayi. s$zlr
deslr bel2 (%nlar" in%itm'l thri' etmyin- 7n'i
+nlar&n 8%2 %an KiradF v a&llar& zi v sstdr- (iz
(Hzrt Peymbrin U sllllah$ leyhi v alih U zamannda" mr
+lundu 'i2 +nlardan l 8$tr'2 halbu'i +nlar m/ri' idilr-
(Eemli, zahird .slam qb$l etdi!lrini bildirslr, mtlq %nlara
t%($naraq incitm!dn *!inm! lazmdr"- Cahiliyytd 'i/i bir
.ad&n& da/ v ya 5+ma. il vursayd&2 buna 8$r +nu v
$vladlar&n& mzmmt edrdilr-
-)i mktb
mam leyhis-salam d/mnl .ar/&la/anda v d$y/
haz&rla/an zaman (Allahla mnacat v raz-niyaz edr! #ndan
!+m! istyib bel" deyirmi/P
Allah&m2 (bizim" .lblr(imiz" Sn tr y$nlib2
b+yunlar(mz Hn d%r$" uzan&b2 8$zlr(imiz" Sn di'ilib2
aya.lar(mz" Snin y+luna .+yulub v bdnlr(imiz Hnin
itatind" zilyib-
,

>aid s$rsinin ;;-c aysind b$y$r$rC <R
P
9
E
Bi
P
j
E
L
E
>
X E
: E B@
P
j
4
GZ
E
f
P
;E fg49
8
: s:
E
^
E
G<
E
T
8
4
;E CF4 :
=
B
=
CCS
E
Hf
P
L
=
D
E
r ab4 ;= F
e
3QP W
P
^
P
j
=
D
E
L
E
3
=
Q
4
fY4f
=
D
E
E n
8
y
E
_
P
L
=
D
E
:
=
B]
P
W
8
lE f
P
L
=
D
E
:
=
BW
P
J
8
y
E
f
P
D
E
:[G?
E
K
E

4
j
=
q
= E
: K4 E B
=
cE?
=
f
E
L
E
3
CC54 UE A
:g
E
CCUE k4 7
E
CCb4
=
: CCK4 3
=
CCQP 9
E
L
E
G5
E
T
=
YwCC9: CCK4
=
CCb4 3
=
CCQP 9
E
m
E
CC94
E

4
j
=
q
= E
:= <Allaha v #n$n
eymbrin qar v$r$anlarn, yer znd fitn-fsad salmaa
*alanlarn czas ancaq +ldrlm!, *arm(a *!ilm!, ya l-
ayaqlarnn *arazvari !silmsi, ya($d da yaadqlar yerdn sr)n
%l$nmalardr& '$ cza %nlar *n dnyada bir rsvay*lqdr& A(irtd
is %nlar b+y! bir zab )+zlyir=& Hm*inin 'qr s$rsinin 9B?-c$
aysind b$y$r$rC < >
X E
: :
=
B y
P
_
8
:L
E
3
=
N
P
5
=
W
E
UE -YE J
E
U= : G F
E
u
4
=
<4 @
4
R4 C5
=
W
E
UE :
=
LYPJ
E
U= GK
E
3
=
N
P
5
=
W
E
UE -YEJ
E
U= : ;
4
<
E
K
E
;E CCC5y4J
8

X E
: 8 D
E
:
=
BCC<
P
W
E
U= :L
E
= <Hiz qar hddini aanlara (mhariby
balayanlara" siz d hmin +l*d hddi an& Allahdan q%r($n v bilin
!i, Allah tqvallarladr=&

,EO
Allah&m2 (Peymbrinin bizim aramzdan )etmsi il" 8izli
d/mn z 5&6d& v 'in .azanlar& .aynad&- Allah&m2
4eymbrimizin (aramzda" +lmamas&2 d/mnlrin
5+6luu2 (nfsi" ist' v d/n%lrimizin 3ra'ndliyindn
Sn /i'ayt edirm-
,
(1$r2ani-3rimin 72raf s$rsinin AB-c$
aysind b$y$r$ld$$ !imi %, bel demidiC" 0]hWiZ d
e
j
W
kW lem
W
[
W
]hWhWlem
W
n
e
o
W
p
e
q ]hWmrs
W
kW ltZ uZ]XXv
W
_
e
q w
\
XXlebW xW XXyz
W
[
W
{
|
t
W
_
e
]XXm
Z
1 0!y Rbbimiz@ (iziml tayam&z
aras&nda daltl h$'m et- ('izim aramzda haqq v dzly z
*(art !i, %nlar bizlrdn !imin haqq %lmasn baa dsnlr&" A6&
Sn h$'m vernlrin n ya6/&s&san (!i, haqq z *(arrsan"1-
-) mktb
mam leyhis-salam d$y/ va6t& shablrin (dmnl
v$r$maq barsind" buyurubP
Ar6as&nda .ay&d&/ duran .a5&/ (meydandan qa*maq"2 s+nras&
d/mn h%m +lan mlubiyyt siz a&r 8lmsin-
9
"&l&n%lar&n ha..lar&n& da edin- (Emn cs$rl$qla qlnc
endirin v %nlarn" ar6alar&n& yer vurun (%nlar t%raq stn
srr! mhv edin"- =znz (dmnin" i5in i/lyn niz
atmaa v m$h'm .&l&n% 5almaa vadar edr' 5+6
5al&/&n- Sslri b+un- (.ztirab v ni)aran*ln siz
ya(nlamasna y%l vermyin v sa!it qlbl dmn trf z t$t$n&"
7n'i +2 .+r6u v ni8aran5&l&& daha 5+6 uza.la/d&r&r-
,
Hndn baqasndan )+z y$maraq Hnin itat v bndliyin y%l$nda
hr eydn !e*mii!& Tl is, biz !+m! et !i, Hnin razln ld
ed!&
,
'$ camaatdan %lan inci!liyimi Hn bildirirm !i, %nlar
czalandrasan& '$na )+r d Hndn Hzrt Ieybin, mmtinin is
rftarlar nticsind istdiyi eyi istyirm&
9
7rblrin tsvvr etdi!lri !imi b$ ii ar saymayn& ,n!i %la bilr
!i, dmnlrin +z sn)rlrini b$ra(b qabaa )lmlri v sizin
ar(adan hcm edr! %nlar mhasir etmyiniz *n meydandan
qa*maq mslht %ls$n& 6a($d dmnin hc$m$ nticsind
meydandan qa*anda midsizlmyin& 4z ml$biyytinizin sbblrini
aradan qaldraraq yenidn meydana qaydn&

,E,
N+6umu %%rdn v insan& yaradan Allaha and +lsun 'i2
(>aviy, 7mr ibn As, >rvan v di)rlri !imi mnafiq v i!izllr
da(iln" slam& .bul etmyiblr- Amma (q%r($dan" tslim
+lublar (+zlrini mslman !imi )+striblr" v 'r (qlblrind
%lan !fr" 8izldiblr- *r yard&m5& ta3an zaman +nu z
5&6artd&lar- (Ein il m(alift v biziml d+y bayra $caltdlar&"
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Maviynin m'tubuna %avab
+lara. yazd&& m'tublardand&r-
,

,
Hzrt b$ m!t$b$, tfsilat ;R-c (tbnin rhind byan edilmi
<Hrir= )ecsi hadissindn i!i-* )n qabaq yazb& # b$ m!t$bda +z
mqam v drcsini a*qlayb v >aviynin % Hzrt yazd
s+zlrin shv %lmasn izah edr! %n$ mzmmt edib& .bn 7bil-Hdid
ad il mh$rlam m+2tzili rh*i 7bdlhmid ibn Hibt$llah
>daini v mrh$m alim 3malddin >eysm ibn 7li ibn >eysm
'hrani (rhimh$llah" +zlrinin <8hcl-'la=y %lan rhlrinin
b$ yerind az frqli ibartlrl bel nql ediblrC >aviy 7mirl-
m+minin leyhis-salama bir m!t$b yazb %ndan Iam vilaytin vali
tyin edilmsini istm! fi!rin dmd& # b$ fi!rini 7mr ibn Asla
b+ld& 7mr )lr! dediC Ty >aviy, sn hans fi!irlrl
yaayrsanO (Hn n qdr d sadl+vhsnO" Tl )man edirsn !i,
snin hiyl v !lyin 7liy (leyhis-salam" tsir ed bilrOG >aviy
dediC >)r biz 7bdl->naf +vladlarndan deyili!OG (>niml 7li
arasnda n frq var !i, hiyl v !l!lrim %na tsir etmsinO" 7mr
dediC Ezdr, amma (s+hbt sil-nsbd deyil, ad-san, mqam v
drcddir" %nlar nb$vvt v eymbrli! mqamna mali!dirlr !i,
snin hmin mqamdan bir ayn y%(d$r& 7)r bel bir m!t$b yazmaq
istyirsns, yaz (!i, mnim s+zmn dzlyn bilsn"& >aviy
s%nra (6mn qbillrindn %lan" H!asi! qbilsin mns$b Abd$llah
ibn 7qbni *artdrd v %n$nla 7mirl-m+minin leyhis-salama
m!t$b )+ndrdi v hmin m!t$bda bel yazdC <7)r biz mharib v
qan a(dlmasnn bizim *n b$ qdr bla v msibt yaradacan
bilsydi!, he* birimiz %na balamazdq& 'iz indi +z allarmza qalib
)lmii!& 'izim *n qalm *( y%l$ !e*midn eman %laraq
)lc!d islah etm! fi!rind %lmaqdr& '$ndan vvl sndn Iam
vilaytini istdim& Hn itat v frmann mnim b%yn$ma q%ymadan
%n$ qb$l etmdin& '$ )n d sndn hmin eyi istyirm& Fizli deyil

,E9
Mndn >am vilaytini istmyin 8ldi'd Kbilmlisn 'iFP
mn dnn sn vermyr' sir8diyim /eyi bu 8n vern
'ims deyilm- (,n!i mnim %ran sn vermmyimin sbbi
snin haqqa qar *(man v din laqeydliyindir !i, hmin sbb indi
d +z yerind qalmaqdadr&" 0Mharib rbi yeyib (+ldrr!
mhv edib"2 .alan %anlar& almaya.@1 'imi s$zlrin barsind
bil v 6brdar +l 'i2 ha..&n yediyi (haqq y%l$nda hid %lan"
'ims %nnt y+llan&b2 batil v naha..&n yediyi 'ims
(nfsi ist!lri y%l$nda +ldrln" is %hnnm y+lunu 8edir-
(Hr i!i halda tssflnm! v qmlnm! lazm deyil&" (izim2
mharibd v (d+y*" 'i/ilr ba6&m&ndan brabr
+lma&m&z barsind (dedi!lrin d dz deyil, *n!i"P Snin /''
v trddd (bir ne* )nl! dnya aaln ld etm!" 5n +lan
sy v tla/&n mnim y.inli' v inam (a(irt sadti v
(%b(tliyi" 5n syimdn art&. deyilA >am halisinin
dnyaya hrisliyi ra. halisinin a6irt hrisliyindn 5+6
deyil- 0(iz ;bdl-Mna $vladlar&y&.1 s$zn 8ldi'd2
biz d elyi'-
,
Amma fmyy #a/im 'imi2 #rb
!i, sn hyatdan, mnim mid baladm eydn baqa bir ey
istmirsn, y%(l$qdan mnim q%r(d$$mdan baqa bir eydn
q%r(m$rsan& Allaha and %ls$n !i, s)rlr mhv %l$blar v d+y*lr
y%(a *(blar& 'iz 7bdl->naf +vladlaryq v bizlrdn birinin
di)rindn stnly y%(d$r !i, %n$n vasitsi il h+rmtli (ar, azad is
q$l %ls$n& Nssalam=& Abd$llah ibn 7qb m!t$b$ .mam leyhis-
salama *atdranda % Hzrt %n$ %($y$b b$y$rd$C 1ribdir, >aviy
v %n$n m!t$b$G H%nra +z !atibi v n ya(n v se*ilmi ilrindn
%lan Abd$llah ibn 7bi Mafeni *arb %na bel bir cavab yazmasn
b$y$rd$C <Allaha hmd v Hzrt Peymbr salamdan s%nraC
m!t$b$n )lib *atd& 6azmsan !i, )r mharibnin biz b$ qdr
ziyan v$racan bilsydi!, he* birimiz %na balamazdq& 'ilG >niml
snin mharibnin s%n$ var !i, biz hl %na *atmamq& >n )r
Allah y%l$nda v #n$n dmnlri il mharibd yetmi df +lb
dirilsm, *almaqdan l *!mrm& Hm*inin deyibsn !i, bizim qalan
almz !e*midn eman %lmamzdr& 'il !i, mn ql zidd i
)+rmmim v etdi!lrimdn eman deyilm&
,
,n!i .mam leyhis-salam 7b$ 5alib ibn 7bdlmttlib ibn Haim
ibn 7bdlU>nafn, >aviy is 7b$ Hfyan ibn Hrb ibn Pmyy ibn
7bdms ibn 7bdl->nafn %l$d$r&

,E<
;bdlmttlib 'imi v ;bu-Syan ;bu Nalib 'imi deyil-
9
('$rada <mn d snin !imi deyilm= dem! vzin iar il bel
b$y$rd$C" Mha%ir KM''dn Mdiny hi%rt ednF sirli'
zn%irindn azad +lan 's 'imi deyil-
,
)sbi 3a' +lan da
(hmin a! nsb" ya3&/d&r&lm&/ 'imi deyil-
9
) dan&/&. v
i/lri dz +lan2 yalan5& v 3is mlli 'imidir2 n d m$min
v din s&&nan2 mnai. v i'izl 'imi- #.i.tn 'e5ib
%hnnm +duna d/n atas&n&n (ya($d q%h$mlarnn" y+lunu
9
,n!i 'ni-Haim ir! v !fr *ir!inli!lrin b$lamad& 'ni-Pmyy
is b$ chtdn m$rdarland& 'ni-Haim nbvvt v vilayt drrnn
sdflri, 'ni-Pmyy is r v )nah mnbyi idi& .bn 7bil-Hdid
b$rada bel yazrC 5rtib .mam leyhis-salamn 7bdmsin qarda
Haimi %n$nla bir srada, Pmyyni 7bdlmttlibin mqabilind, Hrbi
is 7b$ 5alibin mqabilind demsini tlb edirdi !i, 7b$ Hfyan, 7mirl-
m+minin leyhis-salamn mqabilind %ls$n& Amma % Hzrt Hiffeynd
>aviynin mqabilind %ld$$ *n Haimi Pmyy ibn 7bdmsin
mqabilind q%yd$ v <mn snin !imi deyilm= b$y$rmad& ,n!i bel
deyilmsi ya( deyildi, nec !i, <qlnc sadan daha il!dir= deyilmir&
Htta b$ cmlni mslmanlarn biri barsind demsi d ya( %lmazd&
'li, b$ cmlni bzn iar il b$y$rard& ,n!i % Hzrt +zn
!iminls mqayis etm! v !ims bnztm!dn stn idi&
,
,n!i .mam leyhis-salam hr yerd v hmi Hzrt Peymbrl
bir) %l$b& >aviy is >!!nin fthind qlnc )cn sir %lm$d$&
Hzrt Peymbr >aviy .slam qb$l etdiyi *n %n$ minnt
q%yaraq azad etdiyi !imslrdn biri etdi& >innt q%y$laraq azad
edilnlr i*risind Hifvan ibn Pmyy !imi .slam qb$l etmynlr v
>aviy ibn 7b$ Hfyan !imi zahird .slam qb$l ednlr var idi&
'$na )+r d mharibd sir %lan v <fida=, yni, mal +dm! v ya
minnt q%ymaq vasitsi il azad %lan !ims <5W4
E
= <tliq=, yni, <azad
edilmi= *arlrd&
9
Ata-babalar ml$m v a!ar %lan (s atasndan baqasna nisbt
verilmi !ims !imi deyil& .bn 7bil-Hdid b$ yerd bel yazrC Hmin
cmldn mqsd b$d$r !i, etiqad v saf niyytl .slam qb$l edn
(s, qlnc q%r($s$ndan v ya dnya mal ld etm! *n mslman
%lan !s !imi deyil& 7llam >hmmdbaqir >clisi (rizvan$llah
leyh" <'ihar$l-nvar= !itabnn s!!izinci cildind, b$ m!t$b$n
rhind bel deyirC .bn 7bil-Hdid b$ yerd >aviynin abr-hyasn
q%r$maq *n +zn nadanla v$r$b& 'izim alimlrdn bzilri
imamt barsind!i !itablarnda yazblar !i, Pmyy 7bdmsin
nslindn deyil, r$m q$lamlarndan %l$b v 7bdms %n$ +zn

,EB
davam etdirn $vlad n 3is $vladd&r@ (Hn is +vladsan !i, !fr,
ir!, yalan*lq v i!izll! nticsind ilahi zaba d*ar %lan
!e*milrinin y%l$n$ davam etdirirsnG"
(tn bu zilt v b$y'l'lrdn lav nbuvvt v
3eymbrli' zilti v /ri d bizim limizddir-
(Peymbr biz 'ni-Haimdn )+ndrilib&" (iz +nun vasitsi il
h$rmtlini 6ar2 6ar +lan& is h$rmtli etdi'- (Hadt v
(%b(tli! dmnlrini mhv edr! %n$ istynlr dnya v a(irt
zab v *tinli!lrindn nicat verdi!&" Allah rbi dst-dst $z
dinin da6il ednd2 bu mmtdn (bir dst" meyl v
rbtl2 (di)r bir dst is" na5arl&.dan tslim +ldu- (.slam
*(lmaz vziyytd qalb qb$l etdilr&" Siz (dnyaya" mhbbt v
ya (+ldrlm!dn" .+r6u sbbindn din da6il +lan
'slrdn idiniz- ('$" + va6t (ba verdi" 'i2 .aba.da 8ednlr
(.slama smimiyytl" tabe +ldu.lar& 5n .alib 8lmi/dilr v
il'in Mha%irlr zilt v b$y'l'lrin 8$r 8etmi/dilr
(v +zlrin ir! v !frdn nicat vermidilr"- (s (indi !i, snin
vziyytin beldir" >eytan&n sndn bhrlnmsin v (%n$n"
sn y+l ta3mas&na im'an verm- (Ieytana tabe %l$b dalnca
dr! b$ cr *ir!in v nadrst s+zlr yazma, Allahn v #n$n
Peymbrinin h+!mlrin tabe %lG" Salama layi. 'imsy salam
+lsun@
,

nisbt verib& -ahiliyyt d+vrnd adt bel idi !i, biri q$lamn +zn
nisbt verm! istynd, hmin q$l$ azad edib %n$ bir rb qz il
evlndirirdi v b$n$nla da q$l %n$n nsbin birlirdi& 8ec !i,
Dbeyrin atas 7vam, 0$vylid nisbt verilib& Eemli, 'ni-Pmyy
1$reydn deyil, bl! %nlara yadrlb& '$ s+z 7mirl-m+minin
leyhis-salamn, >aviynin <biz 7bdl >anaf +vladlaryq= dey
yazd m!t$b v iddiaya cavab %laraq b$y$rd$$ <Hicrt edn azad
edilmi !imi deyil, nsbi a! %lan yadrlm !imi deyil= cmllri
d tsdiq edir& >aviy b$ s+zlri dana bilmyib&
,
.bn 7bil-Hdid b$rada bel yazrC # Hzrtin m!t$b$ >aviyy
*atanda %, hmin m!t$b$ bir ne* )n 7mr ibn Asdan )izltdi& H%nra
%n$ *artdraraq m!t$b$ %na %($d$& 7mr >aviyni danlad v
.mam leyhis-salamn %n$ mzmmt etmsindn ad %ld$&

,EE
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n2 Abdullah ibn Abbas +nun
trindn (srnin ha'imi +lan zaman +na yazd&&
m'tublar&ndand&r-
,

!y Abbas&n +lu@ (il 'i2 (sr >eytan&n endiyi yer v
itnlr tarlas&d&r- ('$ hrin fitn a(taranlar *%(d$r&" (una
8$r d + diyar&n halisin ya6/&l&. etm'l2 +nlar& /ad
edr' sevindir- D (is davranla %nlar syana qaldrma& 7)r
%nlar !e*mi nalayiq ilri nticsind q%r($ v vahim i*inddirlrs,
sn" +nlar&n .lblrindn .+r6u dynn a5 (%nlarla el rftar
et !i, snin %nlarn !e*mi mllrin )+z y$md$$n$ baa dsnlr"&
Snin (ni-Nmim .bilsi il 3is rtar etmyin v
'+bud davranma&n&n 6bri mn 5atd&- #.i.tn (ni-
Nmimin bir ulduzu batmam&/2 di8r bir ulduzu 3arlay&b-
9
Cahiliyyt v slam d$vrnd he5 's inti.am alma.da
+nlardan .abaa d/myib- ('$na )+r d b$ cr adamlarla
!%b$dl$q v srtliy balamaq %lmaz&" #m5inin (%nlara qar
!%b$dl$q edilmmsinin di)r sbbi b$d$r !i," +nlar biz ya6&n
.+humdurlar- (,n!i 'ni-Haiml 'ni-5mimin nsbi Hzrt
,
Abd$llah ibn Abbas .mam leyhis-salamn misi %l$d$r& <Mical=
alimlrinin *%($ %n$ inanlm, )+zl davranl, Peymbrin U
sllllah$ leyhi v alih U shabsi v 7mirl-m+mininin i v
trfdar hesab ediblr& #, 'srnin ha!imi %ld$qdan s%nra, -ml
mharibsind 5lh, Dbeyr v Ainin trfind %lm$ 'ni-5mim
qbilsi il dmn*ili! edir v is davranrd& 'el !i, %, %nlar -ml
trfdar v itat!arlar, <7s!r=in (Ainin dvsinin addr" !+m!*i
v yardm*lar v Ieytann trfdarlar adlandrrd& .bn Abbasn
%nlarla b$ cr davran .mam leyhis-salamn 'ni-5mim
qbilsindn %lan ilrin ar )lirdi v %nlar b$ sbbdn %ndan
incidilr& H%nra % Hzrtin 'ni-5mim qbilsind!i ilrindn %lan
Haris ibn 1$dam .mama m!t$b yazaraq ibn Abbasdan i!ayt etdi&
.mam leyhis-salam .bn Abbasa 'ni-5mim qbilsi il mehriban
%lmas bard bir m!t$b yazd v b$ hmin m!t$b$n bir hisssidir&
9
#nlarn fzilt, b+y!l!, cat v cs$rl$q smalar arlaq
$ld$zlardan b% %lmayb& #nlardan bir b+y! +ldrln !imi, baqa
birisi %n$n yerini t$t$b&

,EG
Peymbrin 9R-c babas .lyas ibn >zrr )edib *(r& '$na )+r d"
bizim hmin .+humlu. tellrini birl/dirmyimizd savab2
.&rma&m&zda is 8nah vard&r- :dur 'i2 ey ;bul Abbas U
Allah sni ba&/las&n U lindn v dilindn 5&6an ya6/& v
3is i/lrd (danq v davrannda riyytl" yum/a. davran-
7n'i biz dan&/&. v davran&/&m&zda bir-birimizl /ri'i'-
(#na )+r !i, sn mnim trfimdn ha!imli! edirsn&" !l +l 'i2
snin barnd ya6/& 8manda +lum v snin ha..&nda
i'rim sstl/msin (he* va(t yersiz s+z danma, mnim )+striim
%lmadan bir i )+rm"- Salama layi. 'imsy salam +lsun-
,
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n +nun trindn ha'im +lan
bzi /6slr yazd&& m'tublardand&r- (>!t$b mri! %lan v
hmin ha!imlrdn i!ayt etmi riyytlrl y$maq davranmaq
barsinddir&"
Allaha hmd v 4eymbr salamdan s+nraP ha'im
+lduun /hrin (s$ v t%raq sahibi %lan" 'in5ilri snin
'+budluun2 da/r'liliyin2 +nlar& 6ar etmyin v
zlm'arl&&ndan /i'ayt ediblr (mni snin hr!t v
davranndan (brdar ediblr"- Mn (%nlarn i!aytlri barsind"
i'irl/dim- :nlar& snin +nlara 5+6 ya6&nla/ma&na (*%(
h+rmt v mehriban*lna" layi. 8$rmdim- 7n'i +nlar
m/ri'dirlr- ('zi nzrlr sasn hmin camaat mri! deyil,
atrst %l$blar&" Amma +nlar uza. +lma. v zlm edilmy
d layi. deyildirlr- 7n'i (mslmanlarla" 3eyman
balay&blar (cizy, yni, ver)i verirlr v .slamn nahndadrlar&"
(una 8$r d +nlarla (davrannda" srtli'l .ar&/&. +lan
mehriban5&l&& $z /ar&n et v +nlarla srt.lblili' v
mehriban5&l&. aras&nda rtar et- ('zn srt, bzn d mehriban
,
<8hcl-'la=nin mh$r rh*ilrindn %lm$ 'hrani
(rhimh$llah" b$rda bel yazbC <7b$l Abbas Abd$llah ibn Abbasn
!nysidir& 7rblr birin h+rmt lamti %laraq %n$ +z !nysi il
*arrlar=&

,EJ
%l&" Allah&n istyi il +nlar 5n ya6&nla/d&rma.la la3
ya6&nla/d&rma& v uza.la/d&rma.la la3 uza.la/d&rma& bir-
birin .ar&/d&r (m+t2dilliyi ldn verm"&
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Riyad ibn ;bih +2 (sr
h$'umtind Abdullah ibn Abbas&n %ani/ini +lan zaman
yazd&& m'tublardand&r- Abdullah hmin va6t ;mirl-
m$minin trindn (sr2 ;hvaz2 Fars v *erman
/hrlrind ha'im idi-
,

Mn Allaha and i5irm2 $z d tam sda.tl v dz 'i2
8r mn2 snin mslmanlar&n beytlmal&na istr az2
istrs d 5+6 6yant etmyin v ya +nu 8$stri/ zidd
(yerlr" sr etmyin (barsind (br )lib" 5atsa2 sninl srt
davrana%aam- (Hninl" el srt (davranacaam" 'i2 + (srtli!"2
sni srmaysi az2 y' 5+62 zlil v 6ar etsin-
9
Salama
-)i mktb
,
.mam leyhis-salam b$ m!t$bda %n$ mslmanlarn beytlmalna
(yant etm!dn *!indirr! q%r($d$r& #n$n Diyad ibn 7bih, yni,
<atasnn %l$ Diyad= adlandrlmasnn, daha dqiq des!, atasnn
adnn deyilmmsinin sbbi atasnn !imliyinin ml$m %lmamasdr&
#, iddia edirmi !i, atas 7b$ Hfyandr& 7b$ Hfyan da 4mr ibn
0ttabn mclisind %n$ +z %l$ adlandrb& 1r( d+rdnc m!t$b$n
rhind deycyimiz !imi, %n$n, hm*inin 7bi '!rnin d anas %lan
H$myy zina etm!d mh$r imi& Eeyirlr !i, %n$ il! df <atasnn
%l$= dey *aran Ai %lm$d$r&
9
Hni +z vzif v mqamndan $zaqladrb beytlmaldan
t%ladqlarn )eri alacaam& 'el !i, drvi d+nb ailnin (rc v
r$zisini +z *iyinlrind *!m! qdrtin d mali! %lmayacaq, camaat
qarsnda (ar %l$b al*alacaqsan&

,EL
(u da imam ;li leyhis-salam&n Riyad ibn ;bih +lan
m'tublar&ndand&r (!i, b$rada %na m+t2dil v tvaz+!ar %lma
mr edir"&
(>aln srf edilmsind" isra etm2 m$t?dil +l- (Thtiyacdan
n artq v n d az srf et&" (u 8n shrin i'rind +l-
Mal&ndan2 $z ehtiya%&n .dr dala at- (#ndan" art&&n&
ehtiya% 8nn (a(irt" 5n .abaa 8$ndr (Allah y%l$nda
y%(s$l v m+htac !imslr bala"&
Allah&n sn (qlblrini dnyaya balamayan v #n$n
)+strilrin mvafiq davranan" tvaz$'arlara ver%yi
m'aat& vermsin (nec" mid bslyirsn2 halbu'i Allah
yan&nda (qlbini dnyaya balayan v #n$n mrlrin zidd hr!tlr
edn" t'bbrllrdnsn- Allah&n sn (sfillr t!bbr v
riya!arlq %lmadan l t$tan" sd. vernlrin m'aat&n& va%ib
etmsi v vermsin hrissn2 halbu'i ey/-i/rt .r. +lub
a%iz2 bi5ar2 dul .ad&n v y+6sullar& +ndan
bhrlndirmirsn@ nsana an%a. v an%a. $n% 8$rdy i/
8$r m'aat veril%' v +2 vvl%dn 8$ndrdiyi yer
da6il +la%a.- Salama layi. 'imsy salam +lsun@
,

-)i mktb
,
.bn 7bil-Hdid b$rada bel deyirC Allah Diyaddan (eyir-br!ti
!ssinG ,n!i %, 7li leyhis-salamn %n$n barsind!i ya(lq,
(eyir(ahlq v tlim-trbiysinin vzini % Hzrtin trfdarlar v
d%stlar barsind!i nalayiq hr!tlri, % Hzrt qar yaramaz
s+zlr dem!, %n$n davrann islm!d ifrata varmaq v
>aviynin, azna da qane %ld$$ b$ !imi ilr istiqamtind *%(
*almas !imi deyilmsin ethiyac %lmayan eylrl *(d& '$ ilr
>aviynin razln ld etm! *n )+rlmrd& #, %nlar +z
tbitin $y$n %laraq )+rrd v % Hzrtl zahir v batind
dmn*ili! edirdi& Allah %n$n anasna nisbt verilr! atasnn ml$m
%lmamasn a!ar etm!dn baqa bir ey istmirdi& <#t !+! st
bitrG= #ndan s%nra Hzrt 7ba 7bdillah Hseyn leyhis-salam
+ldrm! *n 3fdn 3rblaya q%$n )+ndrn %l$ Sbeyd$llah
atasnn isli!lrini s%n hdd *atdrd& .lrin hamsnn s%n$ Allaha
qaydr, yni, #, %nlar n is zab v czaya d*ar edc!&

,EM
mam ;li leyhis-salam&n Abdullah ibn Abbasa yazd&&
m'tublardand&r- bn Abbas bel deyrmi/P 0#zrt
4eymbrin U sllllahu leyhi v alih U 'lam&ndan s+nra
bu s$z 'imi he5 bir s$zdn aydalanmam&/am&= (.mam
leyhis-salam b$ m!t$bda %na a(irt ilri *n sevinm! v
!drlnm! barsind +yd-nsiht verib&"
Allaha hmd v #zrt 4eymbr salamdan s+nraP
insan& +nun2 ldn 5&6armamal& +lduu (ldn *(armas tqdir
edilmmi" /ey 5atma. sevindirir2 ld edilmsi (mslht"
+lmayan /ey 5atma. is 'drlndirir-
,
(una 8$r d
(dnyann (eyir-ziyannn qza-qdrl %lmasn v mnft sevinr!
ziyandan qmlnmyin insan *n fitri %lmasn bildiyin *n" 8r'
sevin%in a6irt mntin 8$r +lsun 'i2 (%n$n ld edilmsi
vasitsini dnyada" ta3m&san- #m5inin .m-.ssn ldn
5&6m&/ a6irt 6eyiri 5n +lmal&d&r- Dnyadan ld etdiyin
/ey 5n 5+6 sevinm- (,n!i dnya v %nda %lan ey s%nda mhv
%lacaq&" Dnya mal&ndan ldn 5&6m&/ /eylr 5n .mli v
sbrsiz +lma- Snin sy v tla/&n2 8r' $lmdn s+nra'&
,
Enyann (eyir v zrrinin sbb!ar qzav-qdrdir& 8 sy v
tla (eyir ld edilmsind, n d fi!rin shvliyi v tnblli! ziyan
)+rm!d sbbdir& Amma camaat msly bsirt v )+za*qlqla
ba(mr v hr !im (eyir v ziyan tqdir %l$n$bsa, %n$n )lib
*atacan bilmir, nec !i, Allah-tala 1$r2ani-3rimin Hdid
s$rsinin 22-2;-c aylrind b$y$r$rC <K4 x
E
L
E

4
j
=
q
= E
: K4 or ]
E
5l4 F
w
;F4 A
E
GE D
E
GF
E
x
E
L
E
3
=
N
P
_
E
GCCK
E
GCF
E
VCCW
E
UE :B
=
Ci
E
=
_
E
a
E
5
=
N
E
947
5CC?4 f
E
C>
8
4 : VCCW
E
UE m
E
94
E
8
4
GtE D
E
7
E
]
=
T
8
D
E
u
4
]
=
E
;F
e
A
r
GJ
E
4 K4 x
8
4
3
=
N
P
?4 S
P
TD
E
jB
P
K
E

r
GJ
E
=
F
P
u
8
P

w
Z4 f
P
x
E
>
8 P
:L
E
3
=
P
G_
E
G<
E
@
4
:B6
P
7
E
S
=
_
E

r
= <6er znd ba vern v sizin
+z banza )ln el bir msibt y%(d$r !i, 'iz %n$ yaratmamdan
vvl %, bir !itabda (l+vhi-mhf$zda" yazlmam %ls$n& '$ Allah *n
*%( asandrG '$ sizin linizdn *(ana !drlnmmyiniz v liniz
)ln sevinmmyiniz *ndr& Allah +zn bynn, +z il f(r edn
he* bir !si sevmzG= 6ni, yer znd ba vern baha*lq v q$raqlq,
sizin +znzd ba vern (stli!, y%(s$ll$q v +vladlarnzn +lm
!imi qm-qsslr, biz nfslri yaratmamdan l+vhi-mhf$zda
yazmadmz tqdird ba vermir& '$ ilrin yazlmas hr n qdr
*%( %lsa bel, Allah *n asandr& '$ %na )+rdir !i, siz linizdn *(an
ey *n !drlnmysiniz v liniz )ln eylr *n sevinmysiniz&
Allah dnyann zlrin )lmsi nticsind +ynr! qrrlnn he*
bir itatsizi sevmir, yni, +z rhmtindn $zaqladrr&

,GO
i/lrd +lsun- (Fr! *alb +lmdn s%nra! bdi hyatn
balanma v (%b(tli! vasitlrini ld edsn&"

-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n2 ml?un bn Ml%m +nun
ba/&na .&l&n% vurdu.dan s+nra (fani" hyatla vidala/mas&na
ya6&n2 vsiyyt v ta3/&r&. y$nl 'lamlar&ndand&r- (.mam
leyhis-salam b$ s+zlrind +vladlarn .bn >lcmi fv etmy
hvslndirib&"
Mnim siz vsiyyt v ta3/&r&&m Allaha he5 nyi /ri'
.+/mama&n&z v Mhmmdin (sllllah$ leyhi v alih"
snnsini mhv edib aradan a3armama&n&zd&r- (# Hzrtin
)+strilrin zidd davranmayn&" (u i'i stunu (Allaha ri!
q%mamaq v Hzrt Peymbrin s+zlrin $y$n davranma"
di'ldin (!i, mqdds .slam dininin binasnn m+h!mliyi b$ i!i
st$n ildir"- (u i'i 5&ra& nurland&r&n (!i, nadanlq v aznlq
qaranlqlarnda sr)rdan qalmayasnz"& (7)r bel etsniz" siz
mzmmt edilib .&nanmazs&n&z-
Mn dnn (salam bdn, qdrt v catl" sizin d+st v
y+lda/&n&z idim- (u 8n is sizin 5n ibrt v nsihtm-
('tn cn)avrli! v b+y!lym ba(mayaraq, ldn dmm&"
Sabah sizdn ayr&la%aam (+lcym"@ ;8r .alsam $z
.an&m&n i6tiyar sahibiym (+z i(tiyarmla istsm .bn >lcmi
czalandrar, istsm balayaram"- ;8r $lsm2 (%ns$z da" $lm
mnim vd yerimdir- (4lsm he* bir i(tiyara mali! deyilm v siz
+z r2i vzifniz ml edin&" ;8r (%n$" ba&/lasam (balamaq
istsm"2 ba&/lama. mnim 5n (Allahn rhmtin ya(nlq
amili %lan" itat v bndli'dir- (Hiz %n$ balamaq istsniz"
ba&/lama. sizin 5n 6eyir6ahl&.d&r- (el is (siz %n$"
ba&/lay&n- (,n!i Allah-tala 1$r2ani-3rimin 8$r s$rsinin 22-ci
aysind b$y$r$rC" 0}
~
XXlZ s
r
s
~
dXXv
\
W XX
r \
q[
W
}
e
XX
\
_
W
XX
r \
q w
W
XXvZ
e
W
z
W
W dXXtZ u
\
c
W
z
W
1

,G,
0Allah&n sizi ba&/lama&n& istmirsinizH Allah ba&/layan
v rhm edndir@1
,

Allaha and +lsun 'i2 $lml mnim yan&ma
6+/lamad&&m (bir ey" 8lmy%' v (%ndan s%nra"
istmdiyim bir /ey a/'ar +lmaya%a.- (4lm hazram& ,n!i
+lmn ar(asnda bdi sadt var v mn b$ dnyada! hyata
v$r$lmamam&" Mn (+lm mnasibtd" su a6tarara. (%n$"
ta3an v bir /eyin arzusunda +lub (%n$" ld edn /6s
'imiym- (,n!i )+zlli! v (%b(tli! +lmdn s%nradr, nec !i,
1$r2ani-3rimin Ali-.mran s$rsinin 9BA-ci aysind b$y$r$l$rC" 0]i
W
[
W
w
~
lebW
Z q VWhZ s
Z
qw
W
me
W
_
|
1 0Allah yan&nda +lan (bdi" nemtlr ya6/&
ml sahiblri 5n (dnya mallarndan" daha 6eyirlidir1-
(Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
(u 'lam&n bir hisssi bundan vvl 6tblr slind
(9?B-c$ !lamda" 'e5di- Amma burada'& bu 'lamda K(ziF
lav s$zlr var idi 'i2 +nun i'in%i d 8tirilmsini
zruril/dirdi-
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n mla' v mallar& il ne%
davran&lmas& barsind'i vsiyytlrindndir- : #zrt bu
vsiyytnamni Sieyn (mharibsin"dn .ay&td&.dan s+nra
yaz&b-
(u2 Allah&n bndsi v m$minlrin ba/5&s& ;li ibn ;bu
Nalibin Allah&n raz&l&&n& ld etm' 5n $z mla' v mal&
barsind'i 8$stri/idir 'i2 Allah +nun sbbi il mni
%nnt da6il etsin v mn +na 8$r rahatl&. (a(irt rahatl"
ta etsin-
,
'$rada qeyd edilmsi lazm %lan n+qt b$d$r !i, .mam leyhis-
salamn .bn >lcmi balamaq barsind!i )+strii msthbbi
h+!m byan edir& # Hzrtin +lmsi v ya sa qalmas barsind!i
trddd d 9?B-c$ !lamn rhind deyildiyi !imi, .mamn +z
+lmnn va(tn bilmsi v %ndan (brdar %lmas il ziddiyyt t!il
etmir&

,G9
B +a hmin !siyytin bi" hisssi+i"
(>ndn s%nra" ta3/&r&.lar&m& #sn ibn ;li yerin
yetir%'- (# mnim vsi v caniinimdir&" : mnim mal v
srvtimdn layi.li /'ild (ritin h+!mlrin $y$n %laraq +z
ehtiyaclarnn aradan qaldrlmasnda" sr ed%' v d+rudan
da ehtiya%& +lan 'imslr ba&/laya%a.- ;8r #snin
ba/&na bir i/ 8ls (%, dnyadan !+*s" v #seyn sa +lsa2
mnim #sndn s+nra'& vsi v %ani/inim +dur v mnim
ta3/&r&.lar&m& +nun 'imi yerin yetirr-
;linin (leyhis-salam" hdiyysindn Fatimnin i'i +luna
(Hsn v Hseyn leyhims-salama" ;linin di8r +lanlar&na
5atan .dr 5at&r- (>nim malmdan di)r qardalara verdi!lri
qdr )+trsnlr&" Mn bu i/in $hd5iliyini Fatimnin i'i
+luna Allah&n raz&l&&n& ld etm'2 #zrt 4eymbr
ya6&nla/ma.2 +na ehtiram v + #zrtl .+humlu. /rin
8$r verdim-
D (.mam leyhis-salam" mal&n $hd5iliyini verdiyi /6sl
(Hsn leyhis-salamla" /rt 'sir 'i2 bu mal& +lduu 'imi
sa6las&n (satmasn" v +nun meyvsini mr ediln v y+lu
8$striln yerlrd sr etsin- #m5inin /rt 'sir 'i2 bu
'ndlrin 6urma aa%lar&n&n yeni 3$hrlrinin bir .lmini
bel hmin 'ndlrin yeri2 6urma aa%lar&n&n bitmsi
sbbindn dyi/i' 8ln 'imi satmas&n- (Aaclarn *%(l$$
%nlar )+rni bel )mana salana !imi !i, b$ yer %n$n vvllr )+rdy
yer deyil&"
(ir yast&a ba/ .+yduum v u/a& +lan v ya hamil
+lan 'nizlrimin hr biri2 $z $vladlar&n&n i6tiyar&nda
.+yulurlar v (% !niz" +nun 3ay&d&r-
,
;8r hmin 'nizin
$vlad& $lm/ +lsa v +nun $z sa +lsa (yen d" azadd&r (v
%n$ satmaq dz deyil& ,n!i" 'nizli' +ndan 8$trlb v
,
<Y9
E
L
E

w
D
P
= <$mm$ vld=, yni, +vlad %lan !nizin )nn qiymtin +z
+vladna verilmsi& Hmin !niz +z +vladna verildiyi *n azad %l$r&

,G<
(+vlada verilm y%l$ il %lan" azadl&.2 +nu azad edib- (Heyyid Mzi-
rhimh$llah-deyirC"
: #zrt leyhis-salam&n bu vsiyytd'i 0kXXiZ
W
l
Z
W
c e z
W
XXrZ[
W
]XZ
e
yW1 0/rt 'sir 'i2 bu 'ndlrin 6urma aa%lar&n&n
yeni 3$hrlrinin bir .lmini bel satmas&n1 %mlsind
i/ltdiyi 0
rZ[
W
0vdiyy1 'lmsi 0
W
lXXZ p
W
1 0sil1 (($rma
aacnn qlmi" mnas&nad&r- :nun %m +rmas& is 0 Z[
W
1
0vdiyy1dir- : #zrtin 0]
XXqwZ ]XX\ s
e
z
W
Z XX
e
u
\
XXo
1 0hmin
'ndlrin yeri 6urma aa%lar&n&n bitmsi sbbindn
dyi/i' 8ln 'imi----1 %mlsi n sih 'lam v n 8$zl
s$zlrdndir- M.sd budur 'i2 hmin 'ndlrd 6urma
aa%lar&n&n bitmsi + .dr 5+6als&n 'i2 +nu 8$rn +nlar&
(vvllr" 8$rdy yerdn ayr& bir yer sans&n v yer +na
dyi/i' tsir ba&/las&n2 (aaclarn *%(l$$ndan" el bilsin 'i2
hmin yer (vvllr )+rdy" + yerdn ayr& bir yerdir-
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n z'at y&ma. vzisin tyin
etdiyi /6s yazd&& t$vsiylrindndir (!i, %nda z!at almaq v
ymaq y%llarn )+strir, z!at vernlrl mehriban %lmaqdan danr
v z!at !imi alnan dvlri incitmmyi mr edir"- (iz burada
hmin t$vsiydn bzi %mllri 6at&rlad&r&. 'i2 +nlar&n
vasitsi il mam leyhis-salam&n ha..&n stunlar&n&
di'ltmsi v 'i5i'2 b$y'2 8izlin v a/'ar i/lrd dalt
(brabrli! v dzl!" nmunlrini z 5&6armas& bilinsin-
(ir +lan v /ri'i +lmayan Allahdan .+r6ub 5'inr'
8et- (Eanq v davrannda Allah nzrind sa(la&" D (mr v
h+!m !e*nlrdn %ld$$n *n zalm ha!imlr !imi" he5 bir
mslman& .+r6utma- ;8r +nun ryindn +lmasa2 (t%raq
v bann" yan&ndan 'e5m- :ndan Allah&n +nun mal&nda
+lan ha..&ndan (%n$n vermsini mr etdiyindn" art&. alma- #r
hans& bir .bily Km(s$s yer" 5atanda2 +nlar&n evlrin
da6il +lma2 sular&n&n stnd d/- (undan s+nra sa'it%2
v.arla +nlara tr 8edib aralar&nda dayan- S+nra +nlara

,GB
salam ver- :nlara salam& .&sa etm- (#nlara ehtiramszlq v
h+rmtsizli! )+strm&" S+nra bel deP 0!y Allah&n bndlri@
Allah&n d+stu v 6lisi2 mni Allah&n mallar&n&zda +lan
ha..&n& v 3ay&n& (mallarnza aid %lan z!at" alma. 5n sizin
yan&n&za 8$ndrib- Mallar&n&zda Allah&n vlisin veril%'
Allah ha..& varm&H1 ;8r biri 0y+6 (mnim verilc! z!atm
y%(d$r"@1 des2 +na mra%it etm- (.!inci df %n$n yanna
)etm&" ;8r biri 0var1 des2 +nu .+r6utmadan2 vahimy
salmadan2 srtli' edr' 5tinliy d5ar etmdn +nunla
birli'd 8et- S+nra .&z&l v 8m/dn sn n vers al- ;8r
in'2 .+yun v dvsi +lmu/ +lsa2 +nun i%azsi +lmadan
+nlar&n yan&na 8etm- 7n'i +nlar&n 5+6u +nundur-
D$rdaya.l&lar&n yan&na 5atanda2 +nlara +nlar&n sahiblrinin
aas& v ya +na .ar/& srt +lan 's 'imi ba6ma- #eyvan&
hr'dr' .+r6utma v +nu alanda yiysini in%itm- Mal&
i'i hissy b$l- S+nra +nu (maln sahibini %nlardan istdiyini
se*m!d" srbst bura6- (Hmin i!i hissdn birini" se5ndn
s+nra +nun se5diyin t+6unma- (#na <niy b$n$ se*dinOG=
demG" :ndan s+nra yerd .alan& i'i hissy ay&r v (yen"
+nu (istdiyini se*m!d" azad bura6- (elli'l2 el 'i (%nlardan
birini" se5di2 se5diyin t+6unma- :nun mal&ndan yerd
Allah&n ha..& (z!at" mi.dar&nda .alana 'imi b$l8n
davam etdir- ('$ cr davranla" Allah&n ha..&n& +ndan al-
;8r (snin z!at !imi )+trdynn %n$n se*diyindn ya( %lmasn
)man ets v" hmin b$l8nn 3+zulmas&n& ists2 sn
(b+l)n" 3+z v hr i'i hissni bir-birin .ar&/d&r- S+nra
Allah&n +nun mal&nda +lan ha..&n& alma. 5n bir daha
etdiyin i/lri yerin yetir- ;ldn d/m/ .+%a dvni2 (l-
aya" s&n&. +lan& v n$.sanl&n& (bir )+zl v b$ !imini" z'at
'imi 8$trm-
,
D (%nlar z!at !imi thvil aldqdan s%nra"
,
>rh$m .bn >eysm b+y! imamiyy alimlrindn %lm$ v *%(l$
!itab mllifi, % cmldn <8hcl-'la=nin rhi %lan <>inhac$l-
bra= !itabnn mllifi, 3aan v .sfahan hrlri arasnda!
Mavnd !ndindn %lan v qbri 1$m hrind Hzrti >2s$m
leyhs-salamn hrminin rq hisssind yerln 7b$lhseyn HQd

,GE
dinindn min +lduun /6sdn ba/.a he5 's ta3/&rma-
(Hmin (sin danq v davrannn .slam dininin h+!mlrin $y$n
%lmasndan ar(ayn %ld$qdan s%nra mallar %na tar&" #min /6s
mslmanlar&n mal&na (mnasibtd" dz +lmal&d&r 'i2 +nu
+nlar&n ha'imlrin 5atd&rs&n v +2 mslmanlar&n aras&nda
b$lsn- :nlara an%a. dz v mehriban adam& 8$zt5i et 'i2
'+budlu. edib 5tinli'lr salmas&n v +nlar& in%idib
y+rmas&n- Snin yan&nda y&&lanlar& tez biz 8$ndr 'i2
Allah&n mr etdiyi yer sr ed'- Snin inand&&n /6s
+nlar& (bizim yanmza )tirm! *n" 8$trnd2 +na ta3/&r 'i2
dv il sdmr balas&n& bir-birindn ay&rmas&n2 +nun
sdn 5+6 samas&n 'i2 (nticd" balas&na ziyan dymsin2
+nu minr' y+rub ldn salmas&n v sama. v minm'd
+nunla ba/.a dvlr aras&nda brabr davrans&n- (Ancaq
birinin sdn samasn v ya btn y%l b%y$ t!c birin minmsin&"
#m5inin 8r' y+rulan 5n rahatl&. yarats&n- Aya&
yeyilmi/ v 8etm'dn a%iz +lan&n& yava/ srsn- Dvlri
yan&ndan 'e5di'lri 8$lm5lr v su y&&lan yerlr sals&n-
:nlar& +tlu yerlrdn (%ts$z" y+llara a3armas&n (!i, %nlar y%l
b%y$ %tlayaraq )clnsinlr"- Ir' +nlara saatlarla (hr ne*
saatda bir df, ya($d %tlaqlarda" istiraht versin (!i, rahat
%tlasnlar"- #m5inin 8r' +nlara su v +t +lan yerd im'an
versin v +nlar& b+/las&n 'i2 bizim yan&m&za y+run v
z8in deyil2 Allah&n izn v mri il2 '$'lib d+lu sm'l
8lsinlr v biz d +nlar& Allah&n 'itab&n&n (1$r2ani-3rimin"
8$stri/i v 4eymbrinin snnsi il (ehtiyac %lanlar
arasnda" b$l/drb 3aylaya.- Allah&n istyi il2 deyilnlr
snin (Allah trfindn" m'aatlanma&n 5n 5+6 mnasib2
hidayt v ni%at ta3ma&n 5n is 5+6 yetrlidir-
-) mktb
ibn Hibt$llah ibn Hsn 1tb$ddin Mavndidn nql edib !iC .mam
leyhis-salamn b$y$rd$qlarnn zahirindn ml$m %l$r !i, % Hzrt
heyvanlarn n+qsanllarnn ayrlmasn, %nlar i!i hissy b+lm!dn
qabaq nzr alma mr edir&

,GG
mam ;li leyhis-salam&n $z mmurlar&ndan birini z'at
y&maa 8$ndrr'n2 +nunla (rhiz!arlq, riyytl
mehribanlq v li altnda %lanlarn v y%(s$llarn hq$qlarna riayt
etm! barsind" +lan hd-3eymanlar&ndand&r -
=z mmuruma 8izlinli'lrd (dncsind" v $rtl
i/lrind Allahdan ba/.a +lan v 8$rn v :ndan ba/.a
8$zt5i v i/lrin ta3/&r&la%a& 'ims +lmayan yerd
Allahdan .+r6ub 5'inmyi mr edirm-
#m5inin mr edirm 'i2 zd Allah&n mrin itat edib
8izlin v batind +nun 'sini etmsin (mnafiq v i!izl
%lmasn"- Iizlin v a/'ar& v dan&/&. v davran&/& i'i %r
+lmayan 's manti da edib (Allahn )+striini yerin yetirib"
v ibadt v bndliyi (riya!arlq v +zn )+strm!l deyil" sa
niyyt v dzl'l yerin yetirib-
:na mr edr' 8$stri/ verirm 'i2 +nlar& (riyyt v li
altnda %lanlar" in%itmsin v +nlara yalan demsin (ya($d
%nlara yalan ey nisbt vermsin& >sln, <dvniz v ya !ininizin
mhs$l$ b$ndan *%(d$r, amma z!at verm!dn yaynmanz *n
%nlar )izltmisiniz= !imi s+zlr demsin %nlara"& :nlara 8$stri/
vern +lduu 5n itatsizli' sbbindn +nlardan z
d$ndrmsin (+zn %nlardan ehtiyacsz sanmasn"- 7n'i +nlar
dind .arda/ v dinda/d&rlar2 ha.lar& haz&rlama. v +rtaya
5&6arma.da yard&m5&d&rlar-
,

Snin bu z'atda sabit 3ay&n2 a/'ar ha..&n v y+6sul v
a%izlrdn ibart /ri' v +rta.lar&n var- (8ec !i," biz snin
ha..&n& tam /'ild $dyiri'2 sn (d" +nlar&n ha.lar&n& tam
/'ild $d- ;8r bel etmsn (%nlarn haqqlarn !ssn"2
.iyamt 8n snin ham&dan 5+6 d/mnin +la%a.- Day +
adam&n hal&na 'i2 Allah yan&nda +nun d/mnlri y+6sullar2
'as&blar2 diln5ilr2 .+vulmu/ sillr2 8nah +lmayan i/lr
5n b+r%a 8irnlr2 $z mal&ndan2 evindn v hli-yal&ndan
,
#nlar t%ra s$varb !ir, heyvanlar sa(layr v %nlara ba(rlar !i,
b$ mallar t%lanr& 'iz %nlardan z!at alrq& '$na )+r d %nlar
incidilmmlidirlr&

,GJ
uza.da a%iz .alm&/ msairlr (sfrd %lanlar" +lsun@
;mant (ilahi h+!m" 6+r ba6an2 6yantd +tlayan (%ndan
*!inmyn" v $zn v dinini +ndan tmizlmyn 's
dnyada $zn rsvay5&l&. rva bilib v a6irtd daha 5+6
6ar v rsvay +la%a.- ;n b$y' 6yant v yrili' mmt
6yant etm' v n 5ir'in hiyl is2 imamlara .ar/& hiyl
i/ltm'dir-
,
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Mhmmd ibn ;bu ('r
(Allah %ndan raz %laraq m!afatlandrsn" il +lan hd-
3eymanlar&ndand&r-
9
mam bu hdi Misir h$'umtini +na
ta3/&rar'n yaz&b- ('$ hdnamd %na camaat arasnda dalt v
brabrli!l davranma mr edr! rhiz!arl, +lmn v qiyamt
zabnn *tinli!lrini yada salb v s%nda %na nfsi ist!lrl mbariz
v namaza diqqt etm! barsind nsihtlr verib&"
"anad&n& +nlar (>isir halisini" 5n y& (ham il tvaz+!ar
%l" v mlayim davran (el i )+r !i, ham snin davranndan
faydalansn"- :nlarla 8lrz +l (lin altnda %lanlara zn
t$r$tma" v +nlar& 8$zalt& ba6ma.da v ba6&/&n& zlrin
zillm'd brabr tut-
<
('el et" 'i2 b$y'lr snin +nlar&n
6eyrin zlm v sitm etmyin (dzl!dn $zaqlamana"
tamahlanmas&nlar (llri altnda %lanlara zlm etmsinlr" v
im'ans&zlar snin dalt v dzlyndn myus +lmas&nlar-
7n'i ey Allah bndlri2 Allah-tala (qiyamt )n" sizin
,
Hfil v y%(s$llarn haqqna l $zadan !s hm mmt (yant edib,
hm d +z imam v rhbrin qar hiyl ildib&
9
,%( dyrli v y!s! mqaml b$ (s .mam leyhis-salamn ya(n
shablrindn %l$b& <Hcct$l-vida= ilind, yni, hicrtin 9:-c$ ilind
dnyaya )lib v hicrtin ;A-ci ilind 7mirl-m+minin leyhis-salamn
(ilafti zamannda >isird qtl yetirilib& #n$n bana )lnlrin bir
hisssi altm yeddinci !lamn rhind yazlb&
<
'rabrliy riayt edr! b+y!l !i*i! arasnda frq q%yma, varllar
v b+y!lri l altnda %lanlardan v y%(s$llardan stn t$tmayb ham
il brabr davran&

,GL
'i5i' v b$y'2 a/'ar v 8izlin i/lriniz barsind
s+ru/a%a.- (una 8$r d 8r zab vers (sizi %dda yandrsa"2
siz (+znz qar hamdan" 5+6 zal&ms&n&z (*n!i %na sizin )nah
v itatsizli!lriniz sbb %l$b"- ;8r ba&/lasa2 :2 5+6 'rim v
b$y'dr-
!y Allah bndlri2 bilin 'i2 3rhiz'arlar 'e5i%i dnyan&
v 8l%' a6irti (%nlarn (eyrini" .azan&blar- (elli'l2 +nlar
dnya hli il dnyalar&nda (%n$n (eyrlrind" /ri' +ldular-
Dnya hli is +nlar&n a6irtlrind (%n$n (eyirind" /ri'
+lmad&lar- :nlar dnyada n ya6/& mnzild ms'unla/d&lar
v yemlilrin n ya6/&s&n& yedilr-
,
(el%2 dnyadan
ylnnlr 'imi bhrlndilr v itatsizlrin ald&.lar&
lzzti ald&lar-
9
Dnyadan s+nra +nlar& (mqsd" 5atd&ran
azu. v (sadt" mnti +lan s$vdl/m il (a(irt"
8etdilr- Dnyada $z zahidli'lrinin lzzt v /irinliyini
dadd&lar- Sabah2 a6irtd Allah&n ya6&nl&&nda +la%a.lar&n&
y.in etmi/dilr2 (Allahn rhmtinin %nlara *atacan yqinli!l
bilirdilr& 'el" 'i2 ist'lri rdd edilmy%' v rahatl&. v
asayi/ bhrlri azalmaya%a.- :dur 'i2 ey Allah bndlri2
(rhiz!arlara tabe %l$b fani dnyaya bel balamayn v" $lm v
+nun ya6&n +lmas&ndan .+r6un v +nun 5n tdar'
8$rn- (Tl edin !i, +lm *atanda ni)aran*lq !e*irmysiniz&"
7n'i $lm b$y' thl'si +lan bir i/l 8lir- (6a( ilr
)+rnlr *n" he5 va6t 3isliyi +lmayan 6eyir v ya6/&l&.lar
8tirir- Ca6ud (is ilr )+rnlr *n" +nunla he5 va6t ya6/&l&.
+lmayan /r v 3isli'lr 8tirir@ (el is2 Cnnt Cnnt
i/lri 8$rndn v Chnnm Chnnm i/lri 8$rndn
'im ya6&n +la bilrH Siz $lmn .+vduu2 t.ib etdiyi
'imslrsiniz- ;8r dayansan&z2 sizi tuta%a.2 8r +ndan
,
,n!i dnyarstlr !imi ms!$nlamaq *n ziyyt *!mdilr v
yem! *n *tinliy dmdilr& '$na )+r d ms!$nladqlar yer n
ya( yer, yedi!lri ey is n ya( yem! %ld$&
9
Halal y%l il mal v nemt ld edib Allah v Peymbrin )+striin
$y$n srf edr! a(irtlrini abadladrdlar v dnyann lzzt v
(%l$qlarn tamamil ld etdilr&

,GM
.a5san&z2 sizi ta3a%a.-
,
=lm siz '$l8nizdn d ya6&nd&r
(sizdn bir an bel ayrlmaz"@ =lm sizin ''illriniz balan&b
(%ndan q$rt$la bilmyc!siniz" v dnya sizin ar6an&z%a
b'l%' ((s !e*di!dn s%nra b!lr! ydrlan (al*a !imi"-
(el is2 (a(irt mslsin b$ qdr etinasz %lmayb" drinli' v
istiliyi hdsiz2 zab v 5tinliyi is yeni +lan +ddan .+r6un-
9
(-hnnm" el bir yerdir 'i2 +rada rhmt v mehriban5&l&.
y+6dur2 ist' .bul edilmir2 .m-.ss .urtarm&r-
<
(.ndi"
8r Allahdan hm 6+ v .+r6unuzun 5+62 hm d :na
8man v midinizin ya6/& +lmas&n& ba%ar&rs&n&zsa2 .+r6u
il midi (bir yer" t+3lay&n- (>tlq el edin !i, hm q%r(asnz,
hm d midvar %lasnz, n q%r($n$z *%( %ls$n, n d midiniz
q%r($n$z$ stlsin&" 7n'i bndnin Rbbin +lan ya6/&
8man v midi2 Rbbindn +lan .+r6usunun
,
8ec !i, 1$r2ani-3rimin 8isa s$rsinin @A-ci aysind b$y$r$l$rC <
kr YE5
8
CCh
E
F
w
d
r
L7
P
CC@
P
CCK4 3
=
CCJ
P
H
P
B
=
9
E
L
E
P B
=
<
E
9
=
: 3
P
N
w
j
4
Y=f
P
:
=
BT
P
BN
P
_
E
G<
E
H
E
f
=
D
E
= <Harada %l$rs$n$z %l$n,
htta $ca v m+h!m qalalar i*risind %lsanz bel, +lm sizi
haqlayacaq&=
9
8ec !i, 1$r2ani-3rimin 8isa s$rsinin JR-c aysind b$y$r$rC <8
4
:
=
B
P
Lg
P
CC5
E
94 GCCtE 7
E
5
=
{
E
:[BCCW
P
^
P
3
=
tP GH
E
9
=
Y8CC@
E
3
=
tP [PBCCW
P
^
P
= v
E
CC4 T
E
G<
E
W
8
P
:j
GT
E
3
=
Q
4
5W4l= T
P

E
B
=
i
E
GH
E
_4Gf
E
@
4
:
=
L7
P
S
E
E
;E fg49
8
:
GCC<
5N4 6
E
:
CCf
4
UE E GCC
E
CC>
X E
: 8
4
A
E
:g
E
CCcE 9
=
: = <Aylrimizi (Peymbr v 1$r2ani-
3rimi" in!ar ednlri tezli!l el bir %da atacaq !i, %nlarn drilri
yanb bidi!c, zab hmi dadsnlar dey, % drilri baqas il vz
edcyi!& 7lbtt, Allah (%nlara zab vermy" qadir v bilndirG=
<
8ec !i, 1$r2ani-3rimin D$(r$f s$rsinin @?-@@-ci aylrind
b$y$r$rC 0]XXi
W
[
W
W dXX
\
Zei
\
`Z XXlpZ }
e
XX\ [
W
}
e
XX\ h
e
W
w\ XXo
r
v
W
\ c
W
W [V\XX_Z]bW }
W
XXh
r
W
Y
W

Z
q
W
X
W
XXpZ kW XXliZ w
Z
e ^
\
_
e
q r
Z
W d
\
Z ]XXi
r
}XX
\
y
r
Z

W
]XXj
W

W
XXms
W
]XXhWle
W
W

Z
XXa
e
l
W
_Z
\
XX_Z]i
W
]XX
W
q[
e
W]XXyW[
W
kW l^Z _Z]XX
r
_q }
\
XX\ qdy
\
]XX
W
kXXZ _
W
[
W
}
e
\ ]XXhW^
e
W
1
<Fnah!arlar bdi %laraq -hnnm zab i*ind qalacaqlar&
#nlarn b$ zab yn)lldirilmyc! v hmin zab v *tinli!
i*ind (Allahn rhmtindn" namiddirlr& 'iz (zabla" %nlara zlm
etmdi!, amma %nlar +zlri +zlrin zlm etdilr (!i, Allahn v
Peymbrin dnyada a(irt (%b(tliyin sbb %lan )+strilrinin
!sin hr!t etdilr"& #nlar -hnnmin )+zt*isini *arb
deyc!lr !i, Mbbindn bizim barmizd h+!m etmsini ist (bizi
+ldrsn !i, b$ zabdan q$rt$laq"& # deyc! !i, siz (b$rada"
qalacaqsnz (n +lc!siniz, n d %ndan q$rt$la bilc!siniz"=&

,JO
mi.dar&ndad&r v insanlar&n Allaha nisbtd n ni'bini
:ndan n 5+6 .+r6and&r-
,

!y Mhmmd ibn ;bu ('r2 bil 'i2 mn sni
.+/unlar&m&n n b$yy +lan Misir hlin vali tyin
etmi/m- (una 8$r d dnyadan snin bir saat&n .alm&/
+lsa bel2 $z nsinl m6alit edr' dinini mdai
etmlisn- Allah&2 yaratd&.lar&ndan birini (nahaq" /ad
etm'l .zblndirm- 7n'i Allahdan ba/.as&nda +lan
/eylrin vzi2 :nun yan&nda var2 (amma" Allah yan&nda
+lan /eylrin vzi2 :ndan ba/.as&nda y+6dur- (7)r Allah
raz %lsa, baqasndan n q%r($ v )r # raz %lmasa, baqasna n
midO"
)amaz& +nun 5n myynl/dirilmi/ va6tda yerin
yetir v be'ar5&l&.dan +nu va6t&ndan vvl .&lma- #m5inin
i/in +lduu 5n +nun va6t&n& 'e5irm v bil 'i2 mllrinin
hr bir /eyi namaza bal&d&r- (7)r namazn ya( qlsan, baqa
ilri d ya( yerin yetirc!sn& #n$ zay etsn is %ndan qalan ilri
daha (arab v is edc!sn"
B +a hmin h+in }hmm+ ibn b Bk"i !
}isi" halisini mna|i2 ! iki/ll"+n (kin+i"mk
ba"sin+ki bi" hisssi+i"
(Fr! sizin dil v qlbiniz bir %ls$n v i!izl %lmayasnz,
aznlarn ardnca dmysiniz&" 7n'i .urtulu/ (y%l$n$n" ba/5&s&
(.mam leyhis-salam" il hla't (y%l$n$n" ba/5&s& (>aviy"2
4eymbrin d+stu il d/mni bir deyil-
9
Allah&n
4eymbri (sllllah$ leyhi v alih" mn buyurub 'iP 0Mn
,
'ndnin Allah barsind!i )man n qdr ya( %lsa, q%r($s$ da %
qdr artar v #n$n razl %lmayan ii )+rmz !i, mbada %ndan
inciy& .bn 7bil-Hdid b$rada d+rdnc imam 7li ibn Hseyn leyhis-
salamdan nql edirC <7)r Allah-tala 3itab )+ndrib %nda bir nfr
zab vercyini yazsa, mn hmin (sin +zm %lacam )man
edrm& 6a($d %nda bir nfri balayacan yazsa, midvaram !i, %
mn %l$m& 7)r mni h+!mn zaba d*ar etmli %lsa bel, yen +z
syimi artraram !i, mbada +zm )lnd nfsim mni mzmmt
etsin&=

,J,
mmtim 5n m$min v m/ri'dn .+r6muram- 7n'i
Allah m$mini iman&na 6atir (baqalarn y%ldan azdrmaqdan"
sa6lay&r- (Eemli, %ndan mslmanlara ziyan dymz&" Allah
m/ri'i d /ir'in 8$r zlil v 6ar edir- (>slmanlar da
ir!in )+r %n$n s+zlrin q$laq asmaz v dalnca dmzlr&"
Amma mn sizin 5n .lbn i'izl v dild alim +lan
'imsdn (i!izlly qlbind )izldr! dilin rit h+!mlrini
)tirnlrdn" .+r6uram- : sizin byndiyiniz /eylri deyir2
nalayi. hesab etdiyiniz i/lri is yerin yetirir-
,

9
'$na )+r d aldanaraq b$ i!i ba*ya bir )+zl ba(b aznlq
y%l$n$n ba*s !imi i!izlly +z adtiniz etmyin& .mam leyhis-
salam >aviy v %n$n !imilrini ba* adlandrb, nec !i, Allah-tala
da %n$n !imilri aznlq v zlalt ba*lar adlandrb& 1$r2ani-
3rimin 1ss s$rsinin ?9-ci aysind b$y$r$l$rC <E BUP Y=f
E
o
<
8
p4D
E
3
=
tP GH
E
W
=
cE ^
E
L
E
E L7
P
CClE Hf
P
x
E
o4 CCF
E
G5
E
y49
=
:
E
B
=
CCf
E
L
E
j
4
GCCH
8
9: VCC9
E
4
= <'iz %nlar -hnnm %d$na *aran
aznlq rhbrlri etdi!& 1iyamt )n %nlara (Allahn zabndan
q$rt$lmaq *n" he* bir !+m! edilmyc!dirG= .bn 7bil-Hdid
b$rada bel yazrC <.mamn >aviyni Hzrt Peymbrin (sllllah$
leyhi v alih" dmni hesab etmsindn mqsd %n$n 1$reyl
mharib )nlrind!i dmni*iliyi deyil, bl! mqsd >aviynin
indi d Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" dmni %lmasdr& '$na
dlil Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" .mam 7liy b$y$rd$$ <L
E
C>4 : L
w
YPCCUE -L
e
YPCUE L
E
-L
e
YPCCUE
E
L
w
YPCCUE = <Hnin dmnin mnim dmnimdir v
mnim dmnim Allahn dmnidir= !lamdr&
,
'li, mnafiq v i!izldn q%r(maq v %n$n rinin df edilmsini
Allahdan istm! lazmdr& .mam leyhis-salamn 9AJ-ci (tbd
%nlarn lamt v davran sl$blarn rh etmidir&

,J9
-)i mktb
+lara. yazd&& m'tublardand&r-
,

N' +lan Allaha hmd v #zrt Mustaaya salamdan
s+nraP m'tubun 8lib mn 5atd&- :nda Allah&n
Mhmmdi (sllllah$ leyhi v alih" =z dini 5n se5msini
v + #zrti .drt verdiyi shablrin yard&m& il
8%lndirmsini 6at&rlad&rsan- Demli2 zman bizdn snin
barnd t%%bl /ey 8izldibmi/ 'i2 sn bizi Allah&n
bizim yan&m&zda +lan 6eyir-br'tindn v
4eymbrimiz 8$r biz verdiyi naz-nemtdn 6brdar
etmy ba/lam&san- Sn bu i/ind 0#%r1 6urma vuran v
ya6ud $z mllimini +6 atma. msabi.sin 5a&ran /6s
bnzyirsn-
9
slamda insanlar&n n ya6/&s&n&n ilan'sl
ilan'sin (7b$ '!r il 4mrin" +lmas&n& 8man edir2 s+nra
el /eyi (%nlar" 6at&rlad&rsan (triflyirsn" 'i2 8r (dedi!lrin"
dz +lsa2 +ndan sn bir 3ay 5atm&r2 shv +lsa is sn bir
,
'$rada >aviynin nadrst iddialarn v $* s+zlrini (atrladb v
+z davam*larnn diqqtini dlil v sb$t )tirm mqamnda *%(
hmiyytli hqiqtlr y+nltmidir& '$na )+r d Heyyid Mzi leyhir-
rhm b$y$rm$d$r !i, <b$, n )+zl m!t$blardandr=& Hr*nd !i, %
Hzrtin hr bir m!t$b$ v hr bir s+z +z yerind )+zlliyin s%n
drcsinddir&
9
>rh$m .bn >eysm b$rada bel b$y$r$rC <Hcr= 'hreynd bir
hr addr& #rada ($rma balar *%(, ($rma is b%ld$r& <9
E
4
7
4
<
=
J
E
9: u
4
4GH
E
7
E
CCCv
E
tE = <Hcr ($rma v$ran !imisn= mslinin sli bel %l$bC
Hcrdn %lan bir !ii 'sr hrin mal aarr !i, %n$ satb vzind
ald eydn (eyir )+trsn& #, 'srd ($rmadan !asad bir ey
tamr& '$na )+r d ($rma alr v Hcr hrin v$r$r& 0$rmalar +z
evind sa(layaraq, %n$n qiymtinin qal(masn )+zlyir& Amma qiymt
)n-)ndn aa dr v s%nda ($rmalarn hams (arab %l$b ldn
)edir& .ndi b$ msl bir eyi mdnin v vtnin, b%l %ld$$ yer
aaran (s barsind *!ilir& <
4
GH
e
9: V9
E
4
M4 [4Ye?
E
F
P
VU4 :Y
E
= <+z mllimini
%( atmaq msabiqsin *aran (s !imisn= msli is, birini
+zndn daha ya( bildiyi ey barsind (brdar etm! istyn (s
barsinddir&

,J<
ziyan& v 6%alti y+6dur- Snin (!imin" stn v (!imin
%ndan" a/a&2 (!imin" ba/5& v (!imin is" lalt& +lmas& il n
i/in varH Azad edilmi/lr (7b$ Hfyan" v +lanlar&n&n
(>aviynin" il'in 5alarda M''dn Mdiny hi%rt
ednlr aras&nda ayr& se5'ili' salma.2 +nlar&n mrtblrini
myynl/dirm' v tb.lrini tan&td&rma.la n i/iH (Hn
!i, <azad edilnlr=dnsn v hl d din v imann hqiqtini dr!
etmmisn, fziltli il stnn v mqam aa %lanla laltnn !im
%lmasn nec bil bilrsnO" ('$ s+zlri danmaq lyaqti sndn" n
.dr d uza.d&r@ Car&/ +6lar&ndan +lmayan +6 ss 5&6artd&
v 6ilat layi. 'imsy tabe +lma.dan ba/.a bir /ey rva
+lmayan 'ims2 6ilat v imamt barsind h$'m vermy
ba/lad&-
,
!y insan2 a6sa. +lma&na ba6mayara.2
dayanm&rsanH ;linin .&sa +lduunu 8$rmrsnH Ar6aya2
.zav-.drin snin +lma&n& istdiyi yer d$nmrsnH@
(8 *n ayan y%ranndan *+l *(arr, (calt *!ib (caltl
ban aa salmrsanO" Mlub +lan&n mlubiyytinin ziyan&
v .alibin .lbsinin 6eyri sn .almay&b- Sn az&nl&.
5$lnd vurnu6ursan v aya&n& dz y+ldan 'nara
.+ymusan- Sni 6brdar etm' (v +zm +ym!" 5n deyil2
Allah&n (mn ta etdiyi" nemtlrin 8$r deyirmP
8$rmrsnmi (bilmirsnmi" Mha%ir v ;nsar&n bir hisssi
Allah y+lunda $ldrld v +nlar&n ham&s& /rat v zilt
sahibi idi- )hayt2 bizim /hidimiz (Hmz ibn 7bdlmttlib
Phd mharibsind" $ldrld v (%n$n barsind" bel deyildi
(Hzrt Peymbr b$y$rd$"P 0qVXX_q Vl1 0:2 Allah y+lunda
/hid +lanlar&n aas& v b$yydr1- Allah&n 4eymbri
(sllllah$ leyhi v alih" +nun namaz&n& .&lar'n yetmi/ d
0Allahu 'br1 dem'l (b$ fzilti ancaq %na" m6sus etdi-
9
,
<GCQH
=
F4
E
C5
=
9
E
Y=C4 ;8 C6
E
Y=Cy
E
9
E
= <6ar v q$mar %(larndan %lmayan %( ss
*(artd= msli bel %l$b !i, rblr q$mar %(larn bir +rtyn altna
q%y$r v %nlarn ss *(armalar *n bir-birin qatdrardlar& 'zn
ssdn, %nlarn arasnda ayr v yad bir %( %lmasn bilirdilr&
9
,n!i namaz q$rtardqdan s%nra ml!lrin di)r bir dstsi )lirdi
v Peymbr d bir daha %nlarla birli!d %na namaz qlrd& '$,
ancaq Hzrt Hmznin (Allah %ndan raz %lsn" (s$siyytlrindndir&

,JB
I$rmrsnmi ((brdar deyilsnmi" 'i2 Allah y+lunda (Hzrt
Peymbrin shablrindn" bir dstnin .+llar& (bdnlrindn"
ayr&ld& v +nlar&n ham&s& zilt v /rat mali' idi-
:nlar&n ba/&na 8ln i/ bizlrdn d birinin (-2fr ibn 7b$
5alibin" ba/&na 8ldi- (>$2t mharibsind q%llar bdnlrindn
ayrld v %n$n barsind bel" deyildi (Peymbr %n$ bel
adlandrd"P 0k
Z
l
W
]XXXh
W
_
e
q [
\
[
W
Z XXXh
r
W
_
e
q XXXpZ XXXs] l
r
_q1 0:2 i'i .anad
sahibidir v Cnntd u5ur1- ;8r Allah insan&n $zn
trilmsini .adaan etmsydi2 dan&/an (.mam leyhis-salam"
says&z zilt v stnl'lr sayard& 'i2 m$minlrin .lblri
+nlarla tan&/ +lar2 e/idnlrin .ula.lar& in'ar etmzdi- (una
8$r d 0+vun y+ldan .aytard&& bir 'imsni $zndn
uza.la/d&r1-
,
(iz Rbbimizin trbiy etdiyi 'imslri' v
s+nra'& insanlar bizim trbiy etdi'lrimizdir-
9
"dim /r
v uza. 'e5mi/li b$y'l'2 biz snin .+humlar&n&
$zmz .ar&/d&rmaa mane +lmad&- (ir-birin tay-tu/
adamlar 'imi KsizdnF .&z ald&.2 KsizF .&z verdi'2 halbu'i siz
hmin sviyyd deyildiniz- Sizd bel bir lya.t haradan
+la bilr2 halbu'i 4eymbr bizdn2 (Allahn Peymbri U
sllllah$ leyhi v alih U il hamdan *%( dmn*ili! edn v 'dr
mharibsind !afir !imi +ldrlm" t'zib edn (7b$ -hl"
sizdndir@ ;sdullah (0q V\
W
z1 <Allahn iri=" bizdn (mqsd %
Hzrtin +z, ya da ziz misi - hidlrin aas Hmzdir" ;sdul-
hla K0
e
c
W
q V\XXX
W
z1 0andlar /iri1F is sizdndir-
<
Cnnt
,
<o
P
CCC5
8
F4 7
8
9: R4 CCC@
4
= 9
E
GCCCF ;= CCCF
E
m
E
CCCH
=
UE = YECCCK
E
= <#v$n y%ldan qaytard !imsni
$zaqladrmaq= msli dz y%ldan *(b yri y%l il )edn (s
barsinddir& >qsd b$d$r !i, 7mr ibn As !imi dnya %v$ tamah il
haqq y%ldan *(anlara tabe %lma v %nlarn s+zlrin q$laq asma&
9
Allah bizi se*ib v (alqa biz tabe %lma v bizi sevmyi mr edib&
'iz biziml #n$n arasnda he* bir vasitnin %lmamas v (alqla Allah
arasnda bizim vasit %lmamz !imi b+y! nemt ta edib&
<
>qsd 'ni-7bd >naf, 'ni-D+hr, 'ni-7sd, 5im v 'ni-Haris
ibn Lhr il 32bnin ba*lnn 'ni-7bd$ddarn lind %lan
hisssini )eri almaq *n 'ni-1$seyy mharibsi aarmaa and
i*mi 7sd ibn 7bdlzzadr !i, %nlar d+y balamam hdlrini
%zaraq dalblar& 'zilri d deyiblr !i, <sd$l-hlaf=
>aviynin ana babas Ptb ibn Mbidir& 'zilri d deyiblr !i,

,JE
%avanlar&n&n i'i ba/5& v aas& bizdn (Hzrt Peymbr U
sllllah$ leyhi v alih U b$y$r$bC 0Z XXh
r
W
_
e
q
Z
XXe z
W

Z
]XX
W
qVl|XX
W
]XX^\ 1
<Hsnl Hseyn -nnt cavanlarnn ba*lardrlar="2 +d hli +lan
u/a.lar is sizdndirlr-
,
(tn almlrin .ad&nlar&n&n n
ya6/&s& (Latim salam$llahi leyha" bizdn2 +dun da/&yan .ad&n
is sizdndir-
9
(1sas b$nlar" bizim 6eyrimiz +lan 5+6sayl&
ya6/&l&.lar v sizin ziyan&n&za +lan 5+6sayl& 3isli'lr
i5risind (iar etdiyim azacq bir hiss idi"-
Mslmanl&&m&z deyilnlrdir (bizim .slamda hamdan
qabaa dmyimiz v %nda %lan (idmtlrimiz hamya ml$md$r" v
(.slamdan qabaq!" %ahiliyyt d$vrnd'i (rf v stnlymz"
d in'ar edilmir- Allah&n 'itab& (1$r2ani-3rim" barmizd
3ra'nd v da&n&. +lanlar& bizim 5n bir yer t+3lad&-
('izim (ilaft v imamt layiq %lmamza ahiddir&" (u2 eyb v
n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah&n 'lam&d&r
(1$r2ani-3rimin 7nfal s$rsinin @J-ci aysind"P 0
Z
]XX
W
s
e
c
e
W
q q
e
dXX_
\
[
e
z
\
[
W
XX
Z q
Z
]XXo
W
Z XXpZ
-
e
W
m
Z
_
W
[
e
z
W
}
e
\
\ -
e
m
W
1 0"+humlar Allah&n 'itab&nda
(#n$n h+!m v frmannda" bir-birin daha ya6&nd&rlar1-
(Peymbrin q%h$mlarnn mn v mnim +vladlarm %lmasnda he*
bir !!-bh %lmad *n q%h$ml$q ancaq %na m(s$s %lan (s %
Hzrtin yerind dayanmaa daha layiqdir&" (Hm*inin" Allah-
talan&n (1$r2ani-3rimin Ali-.mran s$rsinin RA-ci aysind!i" bu
<sd$l-hlaf= 0nd! mharibsind m(tlif dstlri bir yer
t%layaraq %nlar Peymbri (sllllah$ leyhi v alih" +ldrmy and
vermi 7b$ Hfyandr&
,
>qsd Pqb ibn 7b$ >itin $aqlardr !i, Allahn Peymbri
(sllllah$ leyhi v alih" %n$n <o4 5
8
]
4
CCCl8 W94 ;= CCCF
E
= <$aqlar *n !im
qalacaqO= s$alnn cavabnda <hm sn v hm d %nlar *n at
var= b$y$r$b& 6a($d da mqsd >rvan ibn H!min $aqlardr !i,
!frlri nticsind -hnnm hli %ld$lar&
9
7b$ Hfyann bacs Smm$ -mil Hzrt Peymbrl (sllllah$
leyhi v alih" dmn*ili! v davtinin *%(l$$ndan a(am
*iyinlrind ti!an v !%l dayaraq % Hzrtin !e*diyi y%la t+!rd&
Allah-tala 1$r2ani-3rimin 7b$ Khb s$rsinin ;-?-c aylrind
Smm$ -mil v %n$n ri 7b$ Khb barsind bel b$y$r$rC <VW
E
l= 5
E
i
E
4
n
E
Z
E
9
=
: o
E
9
E
G<
8
6
E
R
P
_
P
D
E
7
E
F
=
:L
E

r
QE 9
E
E :
E
:j
GT
E
= <# tezli!l al%vl$ at )irc!dir& #n$n
%d$n dayan +vrti d hm*ininG=

,JG
'lam&P 0
\
q[
W
q
e
dh
\
i
W
kW Z_
r
q[
W

Z
h
r
_q q
W
XW [
W
\d-
\
W
u
r
q kW Z
r
_
W
}
W
lZ qw
W
me
Z
m
Z

Z
]h
r
_q _
W
[
e
z
W
r
Z
kW lhZiZ e XX^
\
_
e
q
XX_Z[
W
1 0>bhsiz 'i2 insanlar&n brahim n ya6&n
+lan& +nun ard&n%a 8ednlr2 bu 4eymbr (>hmmd" v
+na iman 8tirnlrdir- Allah m$minlrin d+studur@1
Demli2 biz bir d (Hzrt Peymbrl" .+humlu. v
ya6&nl&&m&za 8$r (imamt v (ilaft baqalarndan" daha
layi.i'2 bir d is (% Hzrt" tabe +lara. ard&n%a
8etdiyimiz 8$r-
,
Mha%irlr (RR-c !lamn rhind
t%($n$laraq izah ediln" S.i 8nnd ;nsara 4eymbrlU
sllllahu leyhi v alihU.+hum +lmalar&n& ((lifli! *n"
dlil v sbut 'imi 8tirdilr v +nlara .alib 8ldilr- (una
8$r d 8r .lb 5alma. ((ilafti l almaq" Allah&n
4eymbriUsllllahu leyhi v alihUil .+humlua 8$r
8er5'l/irs (imamt b$ y%lla sb$t %l$n$rsa"2 ha.. ((ilaft
haqq" biz m6susdur2 siz y+6@ (,n!i biz % Hzrt daha
ya(nq&" Amma 8r .lb2 .+humlu.dan ayr& bir /eyl
8er5'l/irs (q%h$ml$q dlil v sb$t deyils"2 +nda ;nsar $z
iddias&nda .alma.dad&r-
9

(el 8man edirsn 'i2 mn 6lilrin ham&s&na (7b$
'!r, 4mr, #smana" hsd a3arm&/ v +nlara zlm
etmi/m- ;8r snin bu 8man&n dz +lsa2 sn .ar/&
%inayt t$rdilmyib 'i2 sndn zr istnilsinH@ (,n!i %n$n
,
.mam leyhis-salam <
4
G6
E
j
=
x
= E
: :
=
B9
P
L
=
D
P
= <q%h$ml$q= barsind!i ay il %na
)+r !ifaytlnmdi !i, *%( ya(n q%h$mlarn yad v bir-birindn ayr
dinlrd %lmalar da mm!ndr& 1$r2ani-3rimin, H$d s$rsinin ?R-
c aysind Hzrt 8$h$n %l$ barsind b$y$rd$$ !imiC <;= F4
E
5
=
9
E
R
P
T
8
4
I
r
94GE 7
P
5
=
{
E
u
<
E
UE R
P
T
8
4
m
E
W4t= D
E
= <# snin ailndn deyildir& ,n!i %, nalayiq bir
ml (sahibi"dir=& Dahiri v mnvi ya(nlq, yni, q%h$ml$qla itat v
tabe*ili! bir yerd %landa is caniinliy lyaqt mslsind he* bir
!!-bh qalmr& >l$md$r !i, .mam leyhis-salam v %n$n hli-
beyti q%h$ml$q v itat!arlqlarna )+r (ilaft v imamt mqamna
layiqdirlr v he* !sin b$ msld %nlardan qabaa dm! haqq
y%(d$r&
9
>hacirlrin 7nsara )tirdi!lri dlillr !srli v qaneedici %lmayb
v icma )er*!lmyib, halb$!i >hacirlrin dlil v sb$tlar
qaneedici %l$b v yerin db, amma itat v tabe*ili! rti ilG #nda
hmin dlil .mam leyhis-salamn lyaqtliliyini sb$t edir&

,JJ
sn he* bir d(li y%(d$r, air 7bi D$vyb demi!nC 0W d
\
qd_
e
q w
W
lr
W
[
W
]Z z
\
y
|
Z
1 Az)+y*!lr m$qmi, mn %n$ sevdiyim )+r qnayr,
mzmmt edirlr&" 0]XXs
\
]
W
XXh
e
W
w
~
Z ]XX
~
]XX
W

W
XX
e
uZ [
W
1 0(u2 ar v
6%alti sndn uza. +lan 8nahd&r (ey m$q"@1
Deyibsn 'iP mni ((liflr bey2t etm! *n" burnuna
5ubu. s+6ulub 5'iln dv 'imi 5'ib a3ard&lar 'i2 bey?t
edim- Allaha and +lsun 'i2 mni 3islm' istmyin
ba6mayara.2 trilmisnA mni rsvay etm' istmisn2
amma $zn rsvay +lmusan-
,
Mslman&n dinind /'' v
y.in2 inam&nda is trddd +lmasa2 +nun zlm v sitm
mruz .almas& +na n$.san v eyb deyil- (0ilaftimin sb$t$
*n iar etdiyim" bu dlillrin byan edilmsindn
m.sdim sndn ba/.alar&d&r (icmann )er*!lmsini iddia
edn (liflrdir"- Mn hmin dlil v sbutlar&n an%a. yeri
8ln .drini byan etdim (!i, sn +z aznln baa dsn"-
S+nra mniml :sman aras&nda ba/ vernlri
6at&rlad&rsan (mni %na !+m! etmdiyim *n zalm adlandrrsan"-
(Amma" +nunla (ya(n" .+hum +lduun 5n bu bard sn
%avab vermlisn-
9
(una 8$r d (de )+rm," mniml sndn
hans& birimiz +nunla daha 5+6 d/mn5ili' etdi' v +nun
$ldrlmsind bld5i +ldu.H :na '$m' etm' istyn2
+nun is .+ymayara. $zn sa6lamas&n& 6ahi/ etdiyi 's2
y+6sa +nun '$m' istmsin ba6mayara.2 '$myini
sir8yn v $lm (+ldrlm! amillrini" +na tr
isti.amtlndirn 'i2 nhayt2 .zav-.dri (Allahn %n$n
barsind!i tqdiri" +na z tutdu (v % +ldrld"H@
<
Allaha and
,
,n!i b$ s+zlrinl mn edilmi zlmlri z *(armsan& >nim
zlm, sitm, i!rah v mcb$riyytl bey2t etmyimi iqrar etdiyin *n
bilmlisn !i, zlm v sitml )er*!ln icma dz %lmayb v haqq
%n$ in!ar ednldir& 'elli!l, (liflri mzmmt, +zn is rsvay
etmisn&
9
>aviy il #smann i!inci babalar Pmyy ibn 7bdmsdir& 'el
!i, >aviy ibn 7b$ Hfyan ibn Hrb ibn Pmyy, #sman is ibn 7ffan
ibn 7bilas ibn Pmyydir&
<
Eeyirlr !i, % Hzrt, #smanla (alq arasnda barq yaradaraq fitn
v qalmaqal yatrtmaq istyirdi& #sman >aviynin !+myin

,JL
+lsun 'i2 bel deyil@ (Hn mnafiq v i!izlsn& ,n!i sn %na
zlm etdin, indi is +zn ryiyanan !imi )+strirsn& Allah 1$r2ani-
3rimin 7hzab s$rsinin 9A-ci aysind snin !imilr barsind bel
b$y$r$rC 0W du
\
e
XX
W
c
W
[
W
]XXhWle_
W
Z
}
r
XX
\
W }
e
Z
yZqd
W
XXb
e
Z Z
kW lZZ]a
W
_
e
q[
W
}
e
\
hiZ kW ljZd
|
-
W
^
\
_
e
q
r \
q }
\
W
-
e
W
Ve j
W
lZj
W
c
r
Z

W
e
XX
W
_
e
q1" 0Allah i5rinizdn (mslmanlarn mhariby
)etmlrin" mane +lanlar& (mnafiq v i!izllri" v
.arda/lar&na 0biz tr 8lin@1 deynlri tan&y&r- :nlar
an%a. az bir zaman (% da nifaq v +zlrini )+strm! *n"
mhariby 8lirlr1-
(>n b$ s+zlriml" :smana +ndan ba/ vern bid?tlr 5n
n$.san tutma&mdan zr dilm' istmirm- ;8r mnim
+na y+l 8$strmyim (snin )manna )+r" 8nahd&rsa2 +nsuz
daP 0`\ XX_
W

W
XXy
e
W
c
dX
\
i
W
r s
\
1 08nahs&z yer mzmmt +lunan
5+6dur1-
,
0n
\
XX
|
hWo
W
^
\
_q
W
h
r
|
_q V\lvZo
W
W
Ve j
W
[
W
1 0bzn 5+6 $yd vern
's (+yd nsihtinin mqabilind" t$hmt v 3is 8manlar
.azan&r1- ('$ misra +yd-nsiht vermy *alan, a(rda is is
mqsdlr )dm!d )nahlandrlan (s barsind msldir&
1$r2ani-3rim H$d s$rsinin AA-ci aysind Hzrt Ieybin +z
q+vmn dediyi s+zlri bel byan edirC 0x
\
-
e
W
o
W
e
q ]i
W

W
e
Z
q c
r
Z
V\s
Z
z
\
e
Z
\ lyZz
\
`Z le_
W
Z
[
W
x
\
r
d
W
u
W
`Z le
W
Z ]m
Z
c
r
Z
aZlpZd
e
u
W
]i
W
[
W
1F 0Mn yaln&z ba%ard&&m
.dr sizi islah etm' istyirm- Mnim Ki/lri islah etm'd'iF
mv.iyytim yaln&z Allah&n '$myildir- Mn yaln&z
:na tv''l etdim v mhz :nun hzuruna d$n%ym@1
(>ni mharib il q%r($d$r v" deyirsn 'i2 snin yan&nda
mn v mnim shab v havadarlar&m 5n .&l&n%dan
ba/.a bir /ey y+6dur@ Aladandan s+nra 8ldrdn (bizi"G
('$ s+zlri sndn eidn !s snin .slam dinini l almana
ar(aland *n b$ i raz %lmad v % Hzrtin b$ msldn !nara
*!ilmsini istdi& #sman >aviynin yanna adam )+ndrr! %n$n
tez !+my )lmsini istdi& >aviy is *%( ln)idi v Iamdan
*(andan s%nra *%( yava hr!t edirdi !i, nhayt, #smann
+ldrlmsindn (br t$td$ v Iama qaydaraq mstqilli!dn v
h+!$mtdn dm v$rd$& '$na )+r d .mam leyhis-salam %n$n #sman
barsind!i hqiqt zidd <r!yananl= haqqnda b$rada!lar
b$y$rm$d$r&
,
'$ e2rin birinci misras beldirC <or Z
E
5CCl4 T
E
;= CCF4 3
=
P
j
4
G: VK4 P y
=
i
P
3
=
E
L
E
= <mn
siz n qdr *%( +yd-nsiht verdim=&

,JM
alayandan s%nra )lr& Hnin b$ *rn-rn s+zlrin mni
tccblndirr! )ldrd& A(" sn ;bdlmttlib $vladlar&n&n
d/mnlrdn 5'inr' z 5evirdi'lrini v .&l&n%dan
.+r6du.lar&n& harada 8$rmsnH 0
e
XX^
W
W
]XXle
W
_
e
q {
\
XXt
W
lZj
W

e
XX|_
W
1
0(ir az aya. sa6la 'i2 #ml (ibn 'dr U b$, 1$yr ibn 32b ibn
Mbi qbilsindn %lan bir (sin addr" 8lib 5ats&n1 (0
W
e
m c
W
W yW
\
d
e
^_
e
q q
Z
Z d
e
^
W
_
e
]m
Z
1 <4lm insana z t$tanda %ndan he* bir q%r($
y%(d$r="-
,
Nezli'l2 a6tard&&n (v barsind *rn*ili!,
b%b%azlq etdiyin" /6s sni a6tarar v uza. sand&&n /ey
sn ya6&nla/ar- Mn Mha%irlr2 ;nsar v 8$zl /'ild
+nlara davam5& +lan 5+6 b$y' .+/unla sn tr
tlsirm- :nlar&n say& 5+62 t+z-dumanlar& is da&n&.d&r-
=lm '$ynyi 8eyiniblr- :nlar 5n n ya6/& 8$r/
$zlrinin Rbbi il 8$r/dr- (dr mharibsi
i/tira'5&lar&n&n $vladlar& v (ni-#a/imin .&l&n%lar& da
+nlarlad&r- Sn $zn .arda/&n (Hnzl ibn 7b$ Hfyan"2 day&n
(Nlid ibn Ptb" baban (Ptb ibn Mbi U %, >aviynin anas Hindin
atasdr v ad *!ilnlrin hr * 'dr mharibsind +ldrlblr"
v .+humlar&na .ar/& i/ldilmi/ hmin .&l&n%lar&n itiliyini
ya6/& bilirsn- (1$r2ani-3rimin H$d s$rsinin A;-c aysind
K$t$n q+vm barsind bel b$y$r$l$rC <VXXl-Z
W
m
Z
kW l^Z _Z]
r
_q kW iZ
W
Z ]i
W
[
W
="
0: zab snin mmtin i5risind +lan zalimlrdn d uza.
deyildir@1 (Fr! zalmlar b$ cr zab v *tinli!lr d*ar
%ls$nlar&"
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n (sr hlin +lan
m'tublar&ndand&r (!i, %nda 'sr halisini %nlarn *ir!in
mllrindn !e*diyin midvar edib v itatsizli! etm!dn q%r($d$b"-
(Aznlarn ardnca )etm! nticsind" i3inizin .&r&lmas& (hd-
eyman %zmaq"2 d/mn5ili' v m6alit etmyiniz (nalayiq
,
Eeyirlr !i, cahiliyyt d+vrnd Hmlin dvlrini qart edirlr, v %
)edib %nlar qaytarr v b$ e2ri %($y$r& H%nra b$ e2r mharib il
hdlm! zamannda msl *evrilir&

,LO
ilriniz" nadan v 6brsiz +lduunuz msllrdn deyildi-
Amma mn sizin 8nah'ar&n&z& ba&/lad&m2 .&l&n%& z
5evirib .a5an&n&zdan sa6lad&m2 z tutan&n&z& (qaydannz"
.bul etdim- La'in bundan s+nra 8r ha..a zidd
3+zun5ulu. v shv d/n%lr sizi mniml d/mn5ili'
v m6alit s$v. ets2 bilin 'i2 $z atlar&n& ya6&na 8tirr'
$z mini' dvsin 3alan .+yan mn +la%aam- ;8r mni
$znz tr 8lmy m%bur etsniz2 sizinl el d$y/
ba/laya%aam 'i2 Cml mharibsi +nun yan&nda (qazan
dibi" yalayan&n (qazann dibini" yalamas& 'imi +lsun- #r5nd
'i2 siz tabe +lan&n zilt v b$y'ly v (siz, mn qar
*(mamaq barsind" $yd-nsiht vernin ha..&ndan da
6brdaram- !yni zamanda 8nahs&za vurulmu/ t$hmtdn
v val&ya .ar/& 3eyman&n& 3+zandan da 'e5my%ym-
(>harib zaman haqq il batili bir-birin qatdrmayacaq, !imin
+ldrlmli v !imin b$ra(lmal, !imin czasna *atdrlmal v !imin
m!afatlandrlmal %lmasn ya( bilirm&"
-) mktb
m'tublar&ndand&r (!i, %nda >aviyy +yd-nsiht verr! %n$
iin s%n$nda %lacaq zab v bdb(tli!dn q%r($d$b"-
Can&nda +lan /eylr (nemtlr" 8$r Allahdan .+r6- :nun
snin b+ynunda +lan ha..&na (itat, h+!mlrin tabe*ili! v !r
haqqna" ba6- (arsind %ahil v nadan +lma.da zrl
say&lmaya%a&n /eyi tan&maa .ay&t (+z zmannin imamna tabe
%l"- 7n'i (sas zman imamnn tannmas %lan Allaha" itat
etm' v tabe5ili' 5n a/'ar ni/anlr2 ayd&n2 dz v blli
y+llar v (-nnt !imi" arzu +lunan s+nlu. var- Rir'lr +na
da6il +lur2 al5a.lar is +ndan b+yun .a5&r&r2 yay&n&rlar- (Allah
v Peymbrin )+strilrin zidd %lan nalayiq ilr )+rrlr v
nticd %na nail %lm$rlar&" *im + y+ldan 5&6sa ha.. y+ldan
'nara 5&6&b v bilmdn az&nl&. 5$ln aya. bas&b- Allah2
nemtlrinin zn +ndan d$ndrr (nemtlrini %ndan alar" v

,L,
zab v 5tinli'lri +na rva bilr- (el is $zn .+ru v
nsindn .+r6 (%n$n )+stri v ist!lrin $y$n davranma" 'i2
Allah (sadt v (%b(tli!" y+lunu sn 8$strib- /lrinin snin
$hdn d/n .drind $z at&n& zrr-ziyan&n s+nuna v
'r v syan diyar&na (chnnm" srmsn v (ist!lrin
tabe %ld$$n" nsin2 sni /r v 3isliy (+z zmannin imam il
m(alift etmy" vadar edib2 az&nl&a (bdi bdb(tliy" at&b2
3+zun5ulua (Allah v Peymbr qar )nah iltmy" m%bur
edib v (hidayt v nicata )edn" y+llar& sn 5tinl/dirib-
(,n!i nfs, %na tabe %lan (sin aznlq v zlalt y%llarndan !nara
*(mas *n sadt v (%b(tli! y%llarn %na *tinldirir&"
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Sieyndn .ay&td&.dan s+nra2
#azirind (Hiffeyn b+l)si ya(nlnda yer addr" #sn ibn ;li
leyhims-salama yazd&& vsiyytlrindndir-
,

('$ vsiyytnam" y+6lu. v $lm ya6&n +lan2 zaman&
(%n$n !e*rliyi v *tinli!lrini" etira edn2 $mr v hyata ar6a
5evirmi/2
9
d$vrana (%n$n *tinli!lrin" tslim2 dnyaya
bdbin2 $llrin evlrind ms'unla/m&/ v sabah (ya(n %lan
,
# Hzrt b$ vsiyytnamd verdiyi *%(l$ +yd-nsihtlrd sadt v
(%b(tli! y%llarn )+strib& '$ vsiyytnamd .mam leyhis-salamn
s+zlrinin hdf v mqsdi .mam Hsn leyhis-salam deyil, btn
insanlardr& '$na )+r d <b$ vsiyytnamd!i <dnya q$l$ v qr$r
taciri= !imi ibarlr imamn Qni v ismt mqamna layiq %lmad
*n )r! %nlar y%z$ls$nlar, yni, %nlarn zahiri mnalarna )+z
y$m$ls$n v zahird %lmayan mnalarna diqqt edilsin= deyilmsin
he* bir yer qalmr& ,n!i s+hbtin hdf v mqsdinin m$mi insanlar
%lmasn qb$l ets!, baqa y%z$ma ehtiyac qalmr& Hr*nd !i,
Allahn, a! v m2s$m 7hli-'eyti hr bir eyb v n+qsandan $zaq
etmsi v )+zl (islt v siftlrl bzmsin ba(mayaraq, %nlar Allah-
talann )+strii il +zlrini triflmyiblr v zahird +zlrini
baqalar !imi )+striblr& 'tn b$nlarla yana, <8hcl-'la=nin
rh*ilrindn %lm$ mrh$m 'hrani mrh$m 7b$ -2fr ibn
'abveyh 1$midn nql edib !i, .mam leyhis-salam b$ vsiyyti +z
%l$ >hmmd ibn Hnfiyyy yazb&

,L9
+lm )n" +ndan '$5%' atadan ((alqn hidayti v dz y%la
)tirilmsi barsind" ld edilmz bir /ey arzulayan2 mhv
+lanlar&n (+llrin" y+lu il 8edn2 (m(tlif" 6stli'lr
hd2 zaman&n 8ir+vu +lan2 msibt v .mlr ni/an8ah2
dnyaya .ul (%n$n (%a)lmz rftarna d*ar"2 hiyl v yalan
diyar&n&n (ya(larnn sadt v (%b(tliyi v is mllilrinin
bdb(tliyinin" ta%iri2 (b%rc yiysi !imi +z b%rc$n$ almaynca l
*!myn (stli!lr, +lml nticlnn hadislr v" 3u5lu.lara
b+r%lu2 (lindn q$rtarmaq mm!n %lmayan" $lm sir2
m$hntlrl mtti.2 .m-.ssy y+lda/ (insan m+hnt v
qm-qssdn ayrlmr v san!i %nlardan ayrlmamaa v y%lda
%lmaa and i*ib"2 bla v drdlr hd2 nsi ist'lrin
t+r3aa y&6d&& v (q%v$aca" $llrin %ani/ini +lan +ula@
Dnyan&n mn ar6a 5evirmsi2 d$vran&n mn
itatsizli' etmsi v a6irtin mn z tutmas& barsind
bildi'lrim mni ba/.as&n& yada salma. v mndn s+nra
.ala%a. (ev, var-d+vlt v +vlad !imi" /eylr 5n 5al&/ma.dan
sa6lay&r- (,n!i bel bir va(tda !imis yada salmaq v ya nyins
qmini *!m! mnasib deyil& Fr! sadt v (%b(tliy sbb %lan
fziltlr ld etmyin fi!rind %l$m&" Amma mn %amaat&n .m-
.sssi deyil2 yaln&z $z .m-'drim aid edildiyi 5n (n
va(t +z iimdn baqa i v +z qmimdn baqa qmi yadmdan
*(artdmsa" d/n%m mni tsdi.lyr' arzu v nsin
ist'lrindn sa6lad&2 i/imin h.i.tini (dnyadan !+*myi"
a/'ar etdi- S+nra mni +nda +yun-+yun%a. +lmayan sy v
tla/a v yalanla .ar&/&. +lmayan d+rulua vadar etdi-
(0las, dnyann mn ar(a *evirdiyini v a(irt sfrin
hazrlaman zr$riliyini )+rdym *n +z iimdn baqa ilr *n
%lan hr bir dncni +zmdn $zaqladrdm& Amma" sni
v%udumun bir 3ar5as& 8$rdm (*n!i +vlad insann bir
ar*asdr"2 htta v%udumun ham&s& hesab etdim (*n!i +vlad
valideynin yerini t$taraq adn q%r$y$r"- (el 'i2 sn bir /ey
9
,n!i % Hzrtin mbar! ya altm !e*midi v altm ya tbii
+mrn yarsdr v b$ yaa az adam *atr& 7)r !ims tbii +mr
yana *atrsa da, altm yadan s%nra yerd qalan, !e*ndn az %l$r&
'$na )+r d insan altm yadan s%nra +mr ar(a *evirmi saylr&

,L<
8ls2 mn 8lmi/ 'imidir v 8r $lm sni ha.lasa mni
ha.lam&/ 'imidir- (1sas, snin ilrin barsind dnmyim +z
iim *n dnm! !imidir&" Snin i/in mni $z i/lrim .m-
.ssy sald&& 'imi 'drlndirir- (una 8$r d (hmin
sbbdn" sa .alma&mdan v ya $lmyimdn as&l&
+lmayara. bu m'tuba m$h'm ar6alanara. +nu sn
yazd&m- ('$ el bir vsiyytnamdir !i, )r sn %na ml etsn
mnim qlbim rahat %lar&"
:ul%an2 sn t.val& +lara. Allahdan .+r6ma&2 :nun
mr v h$'mlrin tabe +lma&2 .lbini :nu yada salma.la
abadla/d&rma& (*n!i bina evin !amilliyi %ld$$ !imi Allah yad
etm! d nfsin !amilli! amilidir" v :nun (itat v tabe*ili!"
i3indn ya3&/ma& t$vsiy edir2 ta3/&r&ram- ;8r sn +ndan
ya3&/san2 hans& sbb v i3 sninl Allah aras&nda +lan i3
v sbbdn m$h'm +la bilrH@
"lbini $yd-nsihtl (elm, hi!mt v a(irti yada salmaqla"
dirilt2 zahidli'l (dnyaya r! balamamaqla" $ldr2 y.in v
inamla (Allah v Peymbr iman )tirm!l" .vvtlndir2
hi'mtl (Allahn h+!mlrini bilm!l" nurland&r2 $lm yada
salma.la zlil v 6ar et (nfsi ist!lr tabe %lma" v (dnyann"
anili' v y+6luu(n$" etira etmy m%bur et (%n$ dnyann
y%( %lacan iqrar etmy vadar et !i, %rann bdi diyar %lmasn
znn etmsin"- :nu dnyan&n 3isli'lri v drdlri il
drindn tan&/ et (!i, %na etimad etmsin"2 zaman&n (ac
hadislrinin" h%umu v 8e% il 8ndzn 3is 'e5msi
(insann ist! v arz$larna $y$n %lmamas" il .+r6ut-
*e5nlrin 6brlri (%nlarn sr)ztlrinin necliyi" il tan&/
edr' sndn .aba.'&lar&n ba/&na 8lnlri +nun yad&na
sal- :nlar&n diyarlar&n&2 .al&.lar&n& v ni/anlrini 8z
d+lan2 n etdi'lrin2 haradan '$5d'lri v harada d/b
yerl/di'lrin nzr sal- I$r%'sn 'i2 +nlar d+stlardan
ayr&lara. .rbt v tnhal&. diyar&na d/blr- San'i az
mddt s+nra sn d +nlardan biri +la%a.san- (el is
(layiqli mllrl" $z mnzil v uyuya%a&n yeri abadla/d&r2
a6irtini dnyana satma- (ilmdiyin /ey barsind s$z

,LB
s$ylm- Sn aid +lmayan /ey barsind s$hbt etm-
Az&nl&. +lmas&ndan .+r6duun y+ldan (%n$nla )etm!dn"
5'in- 7n'i az&nl&. sr8rdanl&& zaman& $zn
sa6lama.2 .+r6ulu i/lr 8$rm'dn daha ya6/&d&r- Ca6/&
i/lr mr et 'i2 ya6/&lardan +lasan- 4is i/lri linl2 dilinl
.adaan et- =z sy v tla/&nla +nlar& (is ilri" yerin
yetirn 'sdn ayr&l- Allah y+lunda (din dmnlrin v is
ilr mr edn nfs qar" :na layi. trzd %ihad et- (.m!an v
bacarn %lan qdr cihad etm!dn *!inm&" Allah y+lunda2 tn
vuran&n tnsindn .+r6ub 5'inm- ('aqalarn ya( ilr
mr edr! is mllrdn *!indirm!d v di)r ilahi h+!mlrin
icrasnda !imins tn v$rmas, sn b%yn$nda %lan vzifni yerin
yetirmy mane %lmasn&" #arada +lma&n v hans& 5tinli'l
zl/myindn as&l& +lmayara. ha..-h.i.t urunda (%na
yardm etm! *n" 5al&/- ('$ y%lda qarya *(an he* bir hadisdn
z *evirm&" Dind elm ld et- (#n$n h+!mlrini +yrn&" =zn
6+/a8lmz i/lr sbr etmy adt ver- #a.. y+lda sbrli
+lma. ne% d 8$zl 6asiyytdir@ (tn i/lrind $z nsini
Allah&na ta3/&r- 7n'i sn (bel %lan halda," +nu .drtli
s&&na%aa v .+ruyu%uya ta3/&rm&/ +lursan- stdiyin /eyi
an%a. Rbbindn ist (#ndan baqasna z t$tma"- 7n'i
ba&/lama. v verm' d :nun linddir2 mhrum etm'
d- (Hr bir id Allahdan" 5+6lu 6eyir dil- Mnim vsiyyt v
ta3/&r&&m barsind drra' v i'ir i/lt2 +ndan z
5evirm- 7n'i s$zn n 6eyirlisi v 8$zli +nun ayda
vernidir (q$laq asann eidr! %na $y$n rftar etmdiyi deyil,
eidr! ml etdiyidir"- (il 'i2 KsahibinF ayda vermyn bili'd
6eyir y+6dur- =yrnilmsi mnasib +lmayan (sehr, cad$ v b$
!imi din v mzhb zidd" elmdn ayda ld edilmz-
:ul%an2 .+%alara. ya/la/d&&m&2 zili' v sstlymn
artma.da +lmas&n& 8$rb sn vsiyyt etmy tlsdim-
Rehnimd +lanlar& sn 5atd&rmam&/ $lm mni ha.layar v
ya bdnimd 5at&/mazl&. yarand&& 'imi2 d/n%md d
n$.san yaranar2 ya6ud bzi nsi ist'lr v ya dnya
itnlri sni mndn tez .aba.layar (nfsi ist!lr tabe*ili! v

,LE
dnyaya r!dn balanmaq sn ha!im %lmamdan vsiyyt etdim !i,
birdn mnim +yd-nsihtlrimi qb$l etmzsn" v syan'ar
dvy d$nrsn dey2 +nda bir s&ra ziltlr yazd&m-
In%in .lbi (t%($m silmmi" b+/ yer 'imidir- #ans& t+6um
s3ils +nu .bul edr (bitirr"- (una 8$r d ryin (dnyaya
v$r$nl$q sbbindn" br'immi/ v a&l v drra'n (b% v
$* ilr" mbtla +lmam&/ sni dblndirmy ba/lad&m
(din, hi!mt, bili! v ibrt qaydalarn sn (atrlatdm" 'i2 $z
i/lrind tam d/n% il2 t%rb ednlrin snin a6tarma.
v s&na.dan 'e5irm' ehtiya%&n& aradan .ald&rd&.lar& /ey
z tutasan2 t%rb etmy m$hta% +lmayasan v s&na.dan
'e5irm'dn .urtulasan- (elli'l2 bizim (*%( zhmtl" ld
etdiyimiz db (zhmtsiz %laraq" sn 5atar v bizim 5n
.aranl&. ()izlin v naml$m" +lan /ey2 sn ayd&n +lar-
,

:ul%an2 mndn vvl'ilrin $mr 'imi ($z$n" $mr
srmsm d2 +nlar&n i/lrin nzr sal&b2 6brlri
barsind d/nr' +nlardan .alan /eylri seyr etmi/m-
)ti%d +nlardan biri (!imi" +lmu/am- #tta +nlar&n i/lri
barsind mn 5atan /eylr 8$r san'i birin%isindn
s+nun%usuna 'imi ham&s& il ya/am&/am- (elli'l2 +nlar&n
i/lrinin sa v ya6/&s&n& bulan&. v 3isindn v 6eyrini
ziyan&ndan se5dim- Snin 5n hr bir i/in 8$zlini se5dim2
bynilmi/ini istdim v +nun .aranl&. v namlum +lan&n&
(mttlliy sbb %lann" sndn uzu.la/d&rd&m- Snin i/in
mni2 mehriban atan& vadar edn /ey vadar etdiyi va6t v
sni trbiy etm' v dblndirm' .rar&na 8ldiyim
zaman bel mslht 8$rdm 'i2 bu i/i hyata (yeni" z
tutduun2 zmanni yeni dr' etdiyin ()nc v yeniyetmli!" v
3a' niyyt v tmiz ns mali' +lduun va6tda 8$rm- D
,
0las, bizim, taaraq ld edilmsi *n zhmt *!diyimiz ey he*
bir *tinli! v (rcsiz snin yanna )lib& 'ir daha yada salrq !i, b$
s+zlr imamt v ismt mqamna mali! %lmaqla ziddiyyt t!il etmir&
,n!i he* !!-bh y%(d$r !i, .mam leyhis-salam b$rda +zn v
+vladn baqalarnn yerin q%y$b v b$ mbar! s+zlri hr bir ata v
%$l *n nm$n v +rn! edib&

,LG
bu i/ Allah&n 'itab&2 +nun t?vili (y%z$m$"2 slam&n (hqiqi"
y+llar&2 /rit h$'mlri v Allah&n halal-haram&n&
$yrtm'l ba/lay&ram- Allah&n 'itab&ndan ba/.a bir /eyl
ba/lam&ram snin tlimin- S+nra 6al.&n nsi ist'lr v
(ziddiyytli" rylr uymalar& sbbindn (qid v r2i
h+!mlrd" /bhlr d/b i6tilaa d5ar +ldu.lar& /ey
barsind snin /bhy d/%yindn .+r6dum- :nu snin
yad&na salmaa meylim +lmasa da2 mnim 5n +nu
m$h'mlndirm'2 sni hla' v mhvedi%iliyindn min
+lmad&&m i/d t'ba/&na bura6ma.dan daha 6+/dur-
Allah&n2 +nda sn .urtulu/ v ni%at mv.iyyti ta
etmsini v sni dz y+la hidayt etmsini dilyirm-
(elli'l2 bunlar& vsiyyt edirm sn-
:ul%an2 bil 'i2 vsiyytimdn $yrn%yin n ya6/& /ey
Allahdan 5'inr' .+r6ma&n2 Allah&n sn va%ib etdiyin
'iaytlnmyin v (7b$ 5alib, Heyyid-hda Hmz v -2fr
5yyar !imi" 'e5mi/ babalar&n v mlisaleh hli-beytinin
.+yub 8etdi'lrini ld etmyindir- 7n'i sn i'irl/r'
d/ndyn 'imi2 +nlar da $z say&. d/n%lrini ldn
vermdilr (+zlrin diqqt yetirr! sadt v (%b(tli! tadlar"-
(elli'l2 nti%d d/n% +nlar& bildi'lrini yerin
yetirmy v vzi da/&mad&.lar&ndan 5'inmy y$nltdi-
(#nlar +zlrin a!ar v ml$m %lan eylr inanaraq %na $y$n
davrandlar, qaranlq v naml$m qalan eylrdn is $zaqladlar&"
(elli'l2 8r nsin2 snin .+humlar&n&n (tcrb edr!"
'e5di'lrini +nlar 'imi bilmmsin ba6mayara.2 .bul
etm'dn b+yun .a5&r&rsa2 snin bu bard'i istyin
/bhlr (qatma-qarq s+zlr" 8iri/r' mbahis v
5'i/mlr da6il +lma. deyil2 ba/a d/m'2 5al&/ma. v
elm v bili' ld etm' +lmal&d&r-
,
:na nzr sal&b
barsind d/n%y dalandan .aba. $z Allah&ndan '$m'
,
7)r !e*milrin y%l$na $y$n hr!t etm!, davranmaq
istmirsns, azn v azdrclarn m(tlif s+zlri v mllrin d
etina etm& Thtiyat v tm!inliliyi ldn verm v sy v tla et !i, +zn
hqiqti ld ed bilsn&

,LJ
ist2 mv.iyyt .azanma&n 5n :na z tut v sni
/''-/bhy salan v ya zlalt v az&nl&a a3aran btn
3is i/lri tr' et- (elli'l2 ryinin tmizlnib sala/ara.
tvaz$'ar v itat'ar +lmas&n&2 i'rinin 'amill/r'
(ra!ndli!dn $zaqlab" %mlnmsini v + bard'i syinin
m.sdy$nl +lmas&n& y.in etdi'dn s+nra (b$
vsiyytnamd" dedi'lrim nzr sal v barsind i'irl/-
;8r istdiyin i'ir v d/n% rahatl&&n& ld ed
bilmsn (ryin a! v itat!ar %lmasa, dnclrin ra!nd
%lsa, m(tlif mqsdlr mali! %lsan"2 bil 'i2 $z .aba&n&
8$rmyn dv 'imi anla.s&z add&m at&r v zlmt
.aranl&.lara (aznlqlara" d/rsn- Anlay&/& +lmadan
bilmdiyi y+l il 8edn v ya (haqq batil" .at&/d&ran 'ims
dini istyn adam deyil@ (el +lan halda2 dayanma. v
$zn sa6lama. (al v elmin h+!mn" daha ya6&nd&r-
(una 8$r d +ul %an2 mnim vsiyyt v ta3/&r&&m&
ya6/& anla- (il 'i2 $lmn sahibi hyat&n da sahibidir2
yaradan $ldrndir2 y+6 edn2 .aytarand&r (bla v *tinli!lr"
d5ar edn ni%at verndir- (0las, ilrd ri!siz Allahdan baqa
tsiredici y%(d$r&" Dnya an%a. Allah&n nemtlr2 imtahanlar2
a6irt %zas& v bizim bilmdiyimiz /eylrdn istdiyini
myyn etdiyi /ey zrind dayan&b- (una 8$r d
i/lrdn hans&sa sn 5tin 8lnd2 (%n$n hi!mt v mslht
saslanmamasn sanma" +nu snin +ndan 6brsizliyin v
nadanl&&n hesab et- 7n'i sn yarad&l&/&n&n vvlind
nadan idin2 s+nra bili' sahibi +ldun- Snin (hi!mt v
mslhtini" bilmdiyin2 d/n%nin barsind sr8rdan
.ald&&2 8$rmnin azd&& v s+nra 8$rb dr' etdiyin /eylr
5+6dur- (una 8$r d yaradan2 ruzi vern v 8$zl
ndam&n& 6l. edndn (#n$n rhmt iindn" ya3&/- badt v
bndliyin :na +lsun2 :na z tut v .+r6un :ndan +lsun-
:ul%an2 bil 'i2 Allah barsind 4eymbr (sllllah$
leyhi v alih" 'imi he5 's 6br vermyib- (el is +nu $z
(sadt v (%b(tli!" bayra.dar&n hesab et v (zab v
*tinli!lrdn" ni%at v .urtulu/ rhbrin bil- Mn (b$ bard"

,LL
sn $yd-nsiht verm'd he5 nyi sir8mdim- Sn
$zn 5n (+z (eyrin *n" i'ir v d/n%lrind hr n
.dr sy v tla/ etsn d2 he5 va6t mnim snin 5n +lan
i'ir v d/n%lrim hddin 5ata bilmzsn-
:ul%an2 bil 'i2 8r Rbbinin /ri'i +lsayd&2 snin
(hidayt edilmyin" 5n +nun da 3eymbrlri 8lr2 +nun
sltnt v h$'mdarl&. ni/anlrini 8$rr2 i/ v sitlrini
tan&yard&n- Amma Allah2 =zn vs etdiyi 'imi t'dir-
(1$r2ani-3rimin 3hf s$rsinin 99:-c$ aysind b$y$r$r !iC 0}
e
\
_
W
Z
]^
W
y
r
z
W
V~Z q[
W
`~_
W
Z
1 <Hizin tanrnz yalnz t! %lan Allahdr=&" Sltntind he5
's :na .ar/& 5&6m&r- : he5 va6t zavala uram&r v hmi/
+lub (bdi v zlidir"- : hr /eydn vvldir2 amma (say
mnasnda %lan" vvl +lma. v birin%ili'siz-
,
#m5inin hr
/eydn a6&rd&r2 s+nlu.suz@
9
:2 rbubiyytinin .lb v ya
8$zn hat etmsi nti%sind isbat edilmsindn
b$y'dr-
<
(una 8$r d :nun sitlrini (deyiln !imi" dr'
etdi'dn s+nra2 itat v bndli' a6tar&/&nda2 zab v
%zas&ndan .+r6ma.da v .zbindn (rhmtindn
$zaqlamaqdan" 5'inm'd .dir-.iymti 'i5i'2 .drti az2
a%izliyi 5+6 v Rbbin ehtiya%& b$y' +lan snin 'imisin
ne% davranma. layi.dirs2 el hr't et- 7n'i :2 sn
ya6/&l&.dan ba/.a bir /ey mr etmyib v sni 5ir'in
i/lrdn ba/.a bir /eydn 5'indirmyib-
B
:ul%an2 sni
,
#, sra trtibi saynda ildiln <vvl= deyil, hqiqi <vvl=dir&
,n!i )r vvl %lmaq hmin say mnasnda )+trls, %nda #n$n n
va(tsa y%( %lmas v s%nradan yaranmas, meydana *(mas tsvvr
edilir& '$ sift is vc$d$ vacib %lan varla deyil, mm!n %lan
varla aiddir&
9
,n!i #n$n s%n$ %lsa, y%(l$a q%v$acaq& 'el %landa is zatn
vacib l-vc$d %lmayacaq&
<
#, qlblrin elm v bili!l v ya )+zlrin zat v siftlrinin
hqiqtlrini )+rr! #n$ dr! etmsindn stndr& ,n!i #, qtiyyn
hat edilmz v mhd$dlamaz&
B
Irh*i 'hrani b$rada bel deyirC >+2tzil, ilrin ya( v is
%lmalar meyarnn al %lmas mslsind b$ v b$ !imi !lamlara
istinad edir&

,LM
dnya2 +nun ne%liyi2 aradan 8etmsi v ldn-l
'e5msindn 6brdar etdim- Sn a6irtdn v hmin
diyarda +nun hli 5n haz&rlanm&/ /eylrdn 6br
verdim- Dnya v a6irt i/lri barsind snin 5n misallar
da 5'dim 'i2 +nlardan ibrt 8$trr' ard&n%a 8edsn@
Dnyan& s&na.dan 'e5irib tan&yan 'ims (arz$ v ist!lrin"
uyun +lmayan .htli' v dar yerdn2 su v yemyi b+l v
ya/&ll&.lar& ()eni" +lan yer sr edn msairlr dstsi
'imidir- :nlar $z diyar v yerlrinin 8en-b+lluuna 5atma.
5n y+lun ziyytlri2 d+stlar&n uza.l&&2 srin
5tinli'lri v yem'lrinin 3isliyin d$zrlr- (elli'l2
hmin 5tinli'lrdn ziyyt v ar&-a%& hiss etmzlr- (4z"
y&d&.lar&n&n hmin y+lda 6r%lmsind bir ziyan
8$rmzlr-
,
:nlar 5n +nlar& mnzil v yerlrin
ya6&nla/d&ran /eydn sevimli bir /ey y+6dur- Dnyaya
aldanan (v a(irt )+z y$man" /6s is yeyib-i5myi b+l2 naz-
nemti 5+6 v (arz$-ist!lrin" mvai. mnzild +lan v
s+nra +rdan .htli' v dar&s.al yer 8ln dst 'imidir-
I$zlnilmdn yeni yer 5atan v +na d+ru hr't edn
zaman +nlar 5n (vvl" +ldu.lar& yerdn ayr&lma.dan a%&
v a&r /ey y+6dur@
:ul%an2 $zn sninl ba/.as& aras&nda +lan /eyd
trzi et- (elli'l2 $zn 5n byndiyin /eyi ba/.as& 5n
d byn- =zn 5n istmdiyin /eyi2 ba/.as& 5n d
istm- )e% 'i2 sn zlm edilmsini istmirsn2 sn d
zlm etm- Sn ya6/&l&. edilmsini istdiyin 'imi2 sn d
ya6/&l&. et- (a/.alar&nda 5ir'in sayd&&n /eyi2 $znd d
5ir'in say- Sn $zn ba/.alar& barsind mmnun v raz&
+lub rva bildiyin /eyi2 ba/.alar&n&n da sn rva
bilmlrindn raz& +l- (ildiyin az +lsa da bilmdiyin /eyi
dem- Sn deyilmsini istmdiyin /eyi (sn d baqalarna"
dem-
,
'li, bndnin #n$n y%l$n$ )edr!n )+rdy ziyyt v *tinli!
rahatlq v as$dli! %lar& >$q$ il vsal a(tarnda %lan (s *n
)+rdy zrr-ziyan (eyir v mnft %lar&

,MO
(il 'i2 mrurlu. v $zn bynm' 6+/a8lmz v
ha..a zidd bir 6susiyytdir v a&la ziyan 8tirr-
(elli'l2 $z ya/ay&/ v d+lan&/&&n& tmin etm' 5n
5al&/- (a/.alar& 5n 6zindarl&. etm- (Hrisli!l mal v
srvt yaraq %n$ baqalar *n sa(lama&" =z d+ru y+luna
5atanda (haqq y%l$ taanda" is2 Rbbin m.abilind n
tvaz$'ar v itat%il halda +l-
(il 'i2 .ar/&nda uza. msali uzun v 5+6 .+r6ulu bir
y+l var- Sn +rada ya6/&l&. a6tar&/&na v y'nn (ar )nah
v itatsizli!lrdn" yn8l +lmas& il bir8 sni m.sd
5atd&ra%a. mi.darda azu. 8$trmy d m$hta%san- (una
8$r d ar6ana ta.t v ba%ar&&ndan art&. y' 8$trm 'i2
a&rl&& sni in%idr (v y%lda qalaraq baqalarna *ata bilmzsn"-
Snin azu.ni .iyamt 8nn a3ara%a. v sabah2 sn
m$hta% +lduun zaman +nu sn .aytara%a. m$hta% v
im'ans&z bir adam ta3san .nimt bil v azu.ni +na y'l-
) .dr 'i2 im'an&n var2 +na 5+6 '$m' et- 7n'i +la bilr
'i2 (ehtiyac )n" +nu a6tarasan v ta3mayasan- Snin
ehtiya%&n +lmayan zaman sndn b+r% istyni .nimt bil
'i2 m$hta% +lduun 8nd +nu sn .aytars&n-
(il 'i2 snin .ar/&nda 5+6 thl'li v 5tin bir 'e5id var-
:rada y' yn8l +lan y' a&r +landan 6+/hald&r v
a&r tr3nn srtl 8edndn 3is v a%iz vziyytddir-
#min y+lda2 snin en%' yerin2 mtl. ya %nntdir2 ya
da +d- (una 8$r d (hmin diyara" 5atmam&/dan $zn 5n
.aba.%adan haz&rl&. 8$rn 8$ndr (!i, snin *n asayi v
rahatlq yeri ld etsin"- Ietmmi/dn .aba. mnzil haz&rla 'i2
$lmndn s+nra raz& salma. vasitlri y+6dur v he5 's
dnyaya .ay&tm&r- (#rada ya( i )+rm! mm!n deyil !i,
)nahdan !e*sinlr, hm*inin dnyaya qaytmaq %lm$r !i, is ilr
)+r t+vb edilsin&"
(il 'i2 8$ylr v yerin 6zinlri (qdrtli v bacarql"
llrind +lan Allah sn dua etm' v istm' i%azsi
verib v (%nlarn" .bul edilmsin zmant verib- Sn
(istdiyini" verm' 5n istmyini2 mehribanl&. etmsi 5n

,M,
rhmt v mehribanl&. dilmyini mr edib- Sninl =z
aras&nda :nu sndn ay&ra%a. bir 'ims .+ymay&b- Sni
:nun yan&na /at5i v vasit5i a3armaa m%bur etmyib-
4is i/ 8$rnd t$vb etmyin mane +lmay&b2 ()nahna )+r"
%za vermy tlsmyib- Rsvay edilmy layi. +lduun
yerd rsvay etmyib sni- N$vbnin .bul edilmsind
sni ziyyt salmay&b- Inahlara 8$r sni s&6&nt&ya
salmay&b v rhmtindn namid etmyib- #tta snin
$zn 8nahdan sa6lama&n& ya6/& i/ ()+rm!" 'imi
dyrlndirib- Snin 8nah v 3is i/ini bir 8nah2 ya6/& v
8$zl i/ini is +n brabr hesab edib- Snin 5n t$vb2
3e/man +lara. .ay&tma. v raz& salma. .a3&s& a5&b-
(elli'l2 n va6t 5a&rsan2 ssini e/idr2 n va6t :nunla
mna%at v raz-niyaz etsn2 .lbinin sirrini bilr- (el is2
istyini :na 5atd&rarsan2 ryinin sirrini :nun yan&nda
a5arsan v drd-.mindn :na /i'ayt edr2 :nunla
drdl/rsn- :ndan istyrsn 5tinli'lrinin 5arsini v
'$m' v yard&m dilyrsn :ndan- =mr uzunluu2 %an
sal&& v ruzi b+lluu 'imi ba/.alar&n&n ver bilmdi'lri
/eylri2 :nun rhmt 6zinlrindn istyrsn- Sn
:ndan istm' i%azsi verm'l2 6zinlrinin a5arlar&n&
snin llrin verib- (elli'l2 istdiyin zaman dua vasitsi
il nemtlrinin .a3&lar&n& a5ar2 bir-birinin ard&n%a rhmt
ya&/lar&n&n 8lmsini istyrsn- Allah&n sn 8e% %avab
verr' (d$alarn" 8e% .bul etmsi namid etmmlidir
sni- 7n'i b6/i/ niyyt mi.dar&nda +lur- (E$ann qb$l
%l$nmas niyytin safl v daimiliyndn asldr&" :la bilr2 snin
duan&n .bul edilmsi (%na )+r" t6ir d/sn 'i2 istynin
m'aat& daha b$y'2 midvar +lan&n b6/i/i daha 5+6
+lsun- (,n!i d$ann qb$l %l$nmas n qdr )eci!s, ist! daha da
artar v daha ya( raz-niyaz edilr& 8ticd hmin (s b(i
edilmy daha *%( layiq %lar&" 7+6 /ey var 'i2 (Allah-taladan"
istyrsn v + sn verilmz- Amma dnyada v a6irtd
sn +ndan daha ya6/&s& verilr- Ca6ud da duan snin 5n
daha ya6/& +lan /ey 8$r .bul edilmz- 7+6 va6t da el

,M9
/ey istyirsn 'i2 + sn veril%yi t.dird dinin mhv +lar-
(una 8$r d 8r' 8$zlliyi sn .alan2 8nah v zab& is
sndn uza. +lan /eyi istysn- (0las, bdi sadt v
(%b(tliy sbb %lan eyi ist& .st!lrin *%($ dnya mal v srvt
barsind %ld$$ *n .mam leyhis-salam %n$ mzmmt edr! bel
b$y$r$rC" Mal sn .alm&r- Sn d +na .almaya%a.san-
(A(irtd sninl bir) %lmayacaq !i, sn (eyir versin v sn d
hmi dnyada qalb %ndan bhrlnmyc!sn&"
(il 'i2 sn dnya 5n deyil2 a6irt 5n2 .alma. 5n
deyil2 y+6 +lma. 5n v ya/ama. 5n deyil2 $lm' 5n
yarad&lm&san- Sn '$5 ediln yerd2 mv..ti diyarda v
a6irt 8edn y+ldasan- ('$na )+r d bel bir yer r!
balamaq rva deyil&" Sn lindn .a5an&n .urtula bilmdiyi v
a6taran&n ldn 5&6armad&& $lm 5n bir +vsan v $lm
+nu mtl. ha.laya%a.d&r- (el is $lmn sni $zn
0+ndan t$vb edrm1 deyib etdiyin 8nah zaman&
ha.layara. sninl (hmin t+vb etm! barsind!i" i'rin
aras&nda ayr&l&. salmas&ndan .+r6 v 5'in- (7)r bel %lsa"
hmin vziyytd sn $zn mhv etmisn- (,n!i aldan
$zaq bel bir fi!irl )nah edib %n$n czasna d*ar %lm$san&"
:ul%an2 $lm v .ltn d/%yin $lmdn s+nra'&
hadislri 5+6 yada sal 'i2 + snin yan&na 8ln 'imi $zn
haz&rlay&b (silahn ta(araq" 'mrini balam&/ +lasan-
Mbad $lm sni .ltn ha.las&n v (sn %na hazr
%lmadn *n" .alib 8lsin sn@ Dnya hlinin dnyaya
r' balamalar&2 8vnmlri2 hrisli'lri v +nun stnd
bir-birlri il d/mn5ili' etmlrinin sni aldatmas&ndan
.+r6- 7n'i Allah sni +ndan 6brdar edib-
,
Dnya $z d
$zn snin 5n vs edib v 3isli'lrini a5&b 8$strib-
(#n$n baqalar il rftarn )+rrsn&" Dnya3rstlr hrn itlr
v +v a6taran y&rt&%&lard&r (hmin heyvanlar !imidirlr"- :nlar&n
bzilrinin bzilrindn 6+/u 8lmir v bir-birlrinin stn
,
1$r2ani-3rimin 7n!b$t s$rsinin R?-c aysind b$y$r$l$rC <GF
E
L
E
E BCC<
P
W
E
c= f
E
:BT
P
GCC
E
B
=
CC9
E
P :B
E
CC5
E
Z
E
9
=
:
E
CCQ
4
9
E
k
E
7
E
CCb4
=
: j
E
:Y8CC9: 8
4
L
E

CCc4 9
E
L
E
B
CCQ= 9
E
x
8
4
G5
E
T
=
YwCC9: k
P
G5
E
Z
E
9
=
: M4 g4tE = <'$
dnya hyat %y$n-%y$ncaqdan, ylncdn baqa bir ey deyildir&
A(irt y$rd$ is, bhsiz !i, bdi hyatdr& 3a bilydilr&=

,M<
.&/.&r&r2 8%ls ziini yeyir- :nlar&n b$yy z+r 8%n
'i5iyin ziyan vurur- :nlar (bzisinin" aya.lar& balanm&/
d$rdaya.l&lard&r (d+rdayaqllar !imidirlr"-
,
Di8r .ismi is
(bal-bana" bura6&lm&/ heyvanlard&rlar 'i2 a&llar&n& itiriblr
v az&nl&a d/m/lr- :nlar .uru v srt 5$ld zrr-
ziyan +tlama. 5n bura6&lm&/ d$rdaya.l&lard&r@ :nlar&n n
.+ruya%a. 5+banlar&2 n d +taranlar& var@ Dnya +nlar&
'+rlu. v az&nl&. y+luna a3ar&r v 8$zlrini hidayt v
ni%at ni/anlrini 8$rm'dn $rtb- (elli'l2 +nlar +nun
az&nl&&nda sr8rdand&rlar v +nun naz-nemtlri
i5risind .r. +lublar- (#na v$r$nl$q v r! balamaq
nticsind" +nu $z rbblri ediblr- (u %r2 dnya +nlarla
+ynay&r (allarn %$rlayr" v +nlar da dnya il +ynay&rlar
(balarn %na qatblar"- :ndan s+nra 8l%' (+lm, *tinli!lr v
qiyamt )n !imi" /eylri unudublar@@
(ir az d$z v m$hlt ver 'i2 .aranl&. a5&ls&n- Deysn2
'%avlr 5atd& (sfrd %lanlar )ldilr"@ Nlsnin birl/%yi
va6t ya6&nd&r- (Enyaya !+nl vernlr tezli!l, hl bdi yerin
*atb dr) salmam qabaq! !arvana *atacaq v mllrinin
czasn alacaqlar&"
:ul%an2 bil 'i2 mindiyi dv 8e%-8ndz y+l 8edn
'ims $z y+l 8etms d2 miniyi +nu a3arar- stiraht v
din%lm'd +lsa da y+lu .t edr-
9

C.in bil v inan 'i2 he5 va6t $z arzuna 5atmaya%a. v
he5 va6t $z $lmndn .urtula bilmy%'sn- Sn sndn
vvl'ilrin y+lundasan- (el is (+lm he* bir *ar %lmad
*n mal v srvt )+r" 5al&/ma.da yn8l 'e5in v drin
8etm- "azan&lan /eyd sy v tla/&n& 8$zll/dir (hris
,
#nlara dini ml$matlar %lmayan, amma ritin zahirin ml
edr! )nahlardan *!innlri misal )+strm! %lar& Irh*i
'hraninin dediyi !imiC <#nlar, *%bann balad heyvanlar
!imidirlr=&
9
.mam leyhis-salamn b$ s+z metaf%radr& 6ni, d%lay y%lla dem!
istyir !i, insan dnyada hmi qalmal %lacan )man edir& Amma
)ec il )ndzn %n$, +mrn s%na *atdrmas *n )zdirmsindn
qafildir&

,MB
%lma !i, %n$n a(r hla! v mhv %lmaqdr"- 7n'i 5+6
5al&/ma.lar var 'i2 mal&n ldn 5&6mas&na sbb +lur- #r
5al&/an ta3maz v hr +rtay+llu midsiz v mhrum +lmaz-
)sin sni says&z nemtlr 5atd&rsa da2 +nu btn al5a.l&.
v rzilli'lrdn stn tut2 zizl- 7n'i nsindn sr
etdiyin /eyin m.abilind2 +nu vz ed%' bir /ey ta3a
bilmy%'sn- (a/.as&na .ul +lma (mal v mqam tamah il
he* !s ba ym"- Allah sni azad yarad&b- 4isli'l (baqasnn
yannda abr t+!m!l" .azan&lan 6eyrin (mal v mqamn" haras&
6eyirdirH@ 7tinli'l ld ediln asanl&&n n 6eyri varH@
Namah v hrisli' dvlrinin sni srtl hla' suyunun
ba/&na a3armas&ndan 5'in- (Enya v %n$n mallarna tamah v
hrisli! nticsind haram ilr )+rm !i, )r etsn ilahi zaba d*ar
%lacaqsan&" ;8r sninl Allah aras&nda ba/.a nemt
sahibinin +lmamas&na ba%ar&&n 5atsa2 et bunu@ ('aqalarnn
yannda abrn t+!m&" 7n'i sn (dnya sfrsindn" $z 3ay&n&
ta3a%a.2 (sn *atmal %lan" hissni ld ed%'sn@ !yb v
n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allahdan 5atan az2
:nun yaratd&.lar&ndan 8ln 5+6dan daha stn v zizdir2
hr5nd 'i2 hr /ey :ndand&r-
Susma&n&n nti%sind ldn 5&6an /eyi ld etm'
dan&/ma&n nti%sind ldn 5&6an /eyi 8eri .aytarma.dan
daha asand&r-
,
"abda +lan /eyin .+runmas& +nun .a3a&n&n
br' balanmas&ndan as&l&d&r-
9
Mn snin $z lind +lan&
.+ruyub sa6lama&n ba/.as&n&n lind +lan& istmyindn
daha 6+/dur- (>al v srvt mali! %lmaq insan baqasna m+htac
edn israfdan daha ya(dr&" fmidsizliyin (y%(s$ll$$n" a%&s&
ba/.alar&na l a5ma.dan daha ya6/&d&r- tli v ismtli i/2
8nah v 6ta il +lan varl&l&.dan daha 6eyirlidir- nsan $z
,
,n!i s+z, n qdr !i, demmisn, snin i(tiyarndadr& Eeyndn
s%nra is sn %n$n i(tiyarndasan& '$na )+r d s$smaq *%(
danmaqdan daha ya(dr&
9
5$l$$n aznn ii b% %lsa, s$ yer t+!lr v aradan )edr&
Hm*inin )r insann dilinin dyn m+h!m %lmasa, %ndan yersiz
s+zlr *(ar& H%nra! eman*lq is fayda vermz&

,ME
sirrini daha ya6/& .+ruyur- (,n!i %n$n sirri )izlin sa(lamaq *n
%lan syi baqalarndan daha *%(d$r&" 7+6 5al&/anlar var 'i2
5al&/d&.lar& /ey +nlara ziyan 8tirir- 7+6 dan&/an hrz5i
+lar- (4z dnya v a(irt ilri barsind" d/nn bsirt 5atar-
Ca6/& i/lr 8$rnlr .+/ul 'i2 +nlardan +lasan- 4islrdn
ayr&l 'i2 +nlardan +lmayasan- #aram n .dr d 3is
yem'dir@ Rlmn n 3isi zi v a%iz zlm etm'dir-
Cum/a.l&. v mehribanl&&n srtli' v '+budlu. say&ld&&
yerd srtli' v '+budlu. yum/a.l&. v mehribanl&.d&r-
(6$maqlq fayda vermyn yerd srtli! bynilir v aln bir i )+r
bilmdiyi yerd dlili! lazmdr&" 7+6 va6t drman drd2 drd is
drman +lar- ('zn birin y%(s$ll$q v (stli! mslht v (eyir
%l$r, varllq v salamlq y%(&" 7+6 va6t $yd vermsi
8$zlnilmyn 's $yd verr2 $yd vermsi istniln
'ims is 6yant edr- (,%( va(t all v $zaq)+rn v ya nadan
dmn snin (eyir-ziyann bard sn +yd verr, d%st$n is (yant
edr! sn ya( y%l )+strmz&" Arzulara 8vnm' v
dalma.dan 5'in- 7n'i arzu a6ma.lar&n v al& az
+lanlar&n srmaysidir- A&l t%rblri yadda sa6lama.2
.+ruma.d&r- (All adam tcrblri ldn vermz& Alsz is %nlar
tez yaddan *(ardar&" !tdiyin n ya6/& t%rb sn $yd vern
t%rbdir- Frst +lan zaman +2 .m 5evrilmmi/dn
tls- #r a6taran (a(tardn" ta3maz v hm5inin hr sr
8edn 8eri d$nmz- (Enyaya r! balama& Lrsti ldn verm
v a(irt *n az$q )+tr& ,n!i frst hmi l dmr v +lm
sfrin )edn )eri d+nmr&" Riyanlardan biri d azu.ni (tqva
v rhiz!arl" ldn verm' (ya($d var-d+vlti hvt v nfsi
ist!lr srf etm!" v a6irti brbad etm'dir- #r bir i/in bir
s+nu var- (All % adamdr !i, iin s%n$n$ fi!irlir&" Snin 5n
n t.dir edilibs2 tezli'l sn 5ata%a.- ('$ qdr ziyyt
*!m v +z din v dnyan brbad etm& >al v srvt ld etm! *n
dniz v *+ll!lri qt edn" ta%ir $zn mhv v thl'y
at&r- ) 5+6 el az (mal" 'i2 br'ti 5+6dan (*%( maldan" daha
art&.d&r- (.smtli e sahibinin ld etdiyi eyin (eyir-br!ti hm
dnyada, hm d a(irtd )nah!ar varlnn srvtindn daha
stndr&"

,MG
Al5a. v 6ar '$m'5id v (nifaq v i!izll!d"
8nahland&r&lan d+stda 6eyir y+6dur- (,n!i hmin !+m!*inin
im!an %lsayd +zn zillt v (arlqdan q$rtarard& .!izl d%st da %na
)+r !i, hmin (s inam y%(d$r& ,n!i % +z (eyrini )dr v d%sta
ziyan dymsi barsind fi!irlmz, qaylanmaz&" ) .dr 'i2
zmannin %avan dvsi sn ram +lub2 +nunla asan v
yn8l davran- =zn bir /eyin 5+6una 8$z di'ib thl'y
atma- (>al v srvtini *%(altmaq *n hrisli! )+strm !i,
*tinli!lr d*ar %larsan&" Mindiyin dvnin itatsizli'
etmsindn 5'in@ (.nad!arlq v dmn*ili!dn *!in& 6%(sa sni
ilrd el *tinli!lr d*ar edr !i, %nlardan ya(a q$rtara bilmzsn&"
=zn .arda/&n (dinda v d%st$n" sndn ayr&landa +na
ya6&nla/maa2 z d$ndrnd mehribanl&. v d+stlua2
simi%li' edr' sir8ynd +na b6/i/ etmy2
uza.la/anda +na ya6&nl&. etmy2 srtli' ednd +na .ar/&
yum/a. +lmaa v +2 3is i/ 8$rnd zr istmy vadar et-
(1sas, %n$n isli!lri mqabilind ya(lq et&" San'i sn +nun
.ulu2 + is snin nemt vernindir (!imi et b$nlar"-
Deyilnlri $z yerindn ba/.a yerlrd i/ltm'dn
(mnafiql b$ cr davranmaqdan" v ya +nlar& lya.tsiz (al*aq"
adamlarla mnasibtd etm'dn 5'in- (,n!i mnafiq v
lyaqtsiz adama ya(lq etm! %ranla t%($m sm!dir&"
D+stunun d/mni il d+stlu. etm- ;8r bel etsn $z
d+stunla d/mn5ili' etmi/ +larsan- =z .arda/&na (dinda v
d%st$na" sa (niyytl" $yd ver (%na +yd verr!n Allahn
razln ld etm!dn baqa he* bir qsdin %lmasn"2 istr (%n$n
snin +ydn mnasibti" ya6/& +lsun2 istrs d 3is- "zbini
.urtum-.urtum ud (+zn cil%vla"- 7n'i mn s+nda +ndan
/irin v dadl& bir i5'i 8$rmdim- Sn .ar/& .zbli v
'+bud +lanla yum/a. davran- 7n'i (snin y$maqln %n$
$tandrar v" tezli'l + sn .ar/& yum/alar- (>qabil trf baa
dn adam %landa bel etm! lazmdr& 'aa dn adam %lmasa is
%n$n qzbi mqabilind srtli! etm! lazmdr&" D/mninl ya6/&
v 6+/ davran- (u2 i'i .lbdn (intiqam alaraq %n$ czasna
*atdrmaqdan v ya )zt edr! %na ya(lq etmyin birindn" daha

,MJ
/irindir-
,
"arda/&nla (dinda v d%st$nla" mnasibtlrini
'sm' istynd d+stluunun yerinin bir az&n& sa6la 'i2
hmin d+st n va6tsa + d+stlu. yeri il .ar/&la/sa +ra .ay&da
bilsin-
9
Snin ha..&nda ya6/& v 6+/ i'ird +lan&n znnini
d+rult- (# sni ya( bildiyi v sndn ya(lq $md$$ *n (eyir v
ya( ilri tr! etm! rva deyil&" Aran&zda'& d+stlua 8vnib
ar6alanara. .arda/&n&n ha..&n& 3+zma- #a..&n& 3+zduun
'ims .arda/&n deyil- Ailn v .+humlar&n sn nisbtd
%amaat&n n bdb6ti +lmamal&d&rlar- (6a(nlarn b(i v
ya(lq edilm! ba(mndan baqalarndan daha stndrlr& 8ec
deyrlrC <Tv )r! %lan *raq mscid yaramaz=&" Sndn uza.
8znl he5 va6t tan&/l&. etm- (,n!i istmyn adamla tan
%lmaq insann hqir v (ar %lmasna v +zn zlm etmsin sbb
%l$r&" Ir' .arda/&n&n (dinda v d%st$n$n" sndn ayr&lma.
ba%ar&& snin +nunla birl/myindn v (hm*inin" +nun
3isli' etmsi snin ya6/&l&.lar&ndan stn +lmas&n- (0las, %
n qdr ayrlmaa rait yaratsa da, sn birlmy sbb %lan eylri
+n *!&" Sn zlm ednin zlm 8$znd b$ymsin-
7n'i + $z ziyan&na (zalmlar *n myyn edilmi czaya" v
snin 6eyrin (snin zlm v sitm sbr etmy vd edilmi
m!afata nail %lmana" 5al&/&r- Sni sevindirnin m'aat&
snin +nu .mlndirmyin deyil@
:ul%an2 bil 'i2 ruzi i'i .isimdirP bir ruzini sn
a6tar&rsan2 bir ruzi is sni a6tar&r v sn +na tr 8etmsn
bel sn 5atar- !htiya% v y+6sullu. zaman& $zn
al5altma.2 varl& i'n is zlm v '+budlu. etm' ne% d
5ir'in 6asiyytdir@
<
Snin dnyandan .azan%&n yaln&z $z
,
6a(lq etm!l %lan qlb intiqam qlbsindn daha irin v daha
faydaldr v b$ ya( v (eyir(ah insanlarn fi!ridir& Amma r i
)+rnlrin fi!rinc intiqam alaraq qtl v qart etm! daha irindir&
9
E%st$ndan ayrlanda v ya %n$nla savaanda azna )lni dem v
alna )lni etm& 'armaa yer sa(la !i, sizin hr biriniz eman
%lan zaman iiniz yarasn&
<
8ancib insanlarn (s$siyyti ehtiyac zaman +zlrini al*altmaq,
ehtiyaclar aradan qal(andan s%nra is !%b$dl$q v itatsizli!
etm!dir& Allah-tala 1$r2ani-3rimin >aric s$rsinin 9B-29-ci

,ML
yerini (bdi a(irtini" abadla/d&rmaa sr etdiyin mi.dard&r-
('$ndan baqa srf etdiyin v ya +zndn s%nra q%y$b )etdiyin
eylrin sn (eyri %lmayacaq v %nlar lindn yamayacaqlar&"
;8r lindn 5&6an /ey 5n ah-zar edib inildyirsns2
+nda sn 5atmayan /eylr 8$r d alayara. nal .+3ar-
,
Art&. ba/ vermi/ /eylr saslan&b2 +lmayanlara dlil 8tir-
(F+rdyn eylr ba(b )+rmdiyin eylri dr! et !i, )+za*q v
ibilnlrdn %lasan&" 7n'i i/lr (dnyann ilri" bir-birin
bnzyir- n%idilr' ziyyt verilmyin% $yddn
aydalanmayanlardan +lma- 7n'i a&ll& adam db verm'
v $yrtm'l $ydlnr2 heyvanlar is '$t' yemyin%
tabe +lmazlar- Sn z tutan .m-.sslri tm'inli
d/n%lr v (Allah-talaya %lan" 8$zl inamla $zndn
uza.la/d&r- (Allahn istyin tabe %l !i, snin sadt v (%b(tliyin
%ndadr&" *im dz v +rta y+lu tr' ets2 ha.dan uza.la/&b v
$zn zlm edib- D+st .+hum yerinddir- (1%h$m$n barsind
riayt etdiyin eylri %n$n barsind d etmlisn&" D+st + 'sdir 'i2
8izlind d dz +lsun- (E%st$n$n hz$r$nda etdi!lrini %
%lmayanda da hmin cr etsin& 'el %lmasa mnafiq v i!izldr v +z
(eyrin )+r +zn d%st !imi )+strir&" )si ist'lr '+rlua
brabrdir- (3%r bir ey )+rmdiyi !imi nfsi ist!lr siri d qlbi
!%r %ld$$ *n ya( il isi v +z (eyri il ziyann bir-birindn ayra
bilmir&" 7+6 uza. var 'i2 ya6&ndan da ya6&nd&r v 5+6 ya6&n
var 'i2 uza.dan da uza.d&r- (,%( va(t yad insana (eyir verr,
q%h$m is ziyan v$rar&" "rib + adamd&r 'i2 d+stu y+6dur (htta
+z vtnind %lsa bel"& #a..& (dz s+z v mli" a/an&n y+lu
daralar-
9
=z .dir v m.am&na uyun (hr!t edn" adam&n
.dri hmi/li' .alar- ;ld edr' ya3&/mal& +lduun n
aylrind %nlar mzmmt edr! bel b$y$r$rC <:
E
4
GU BW
P
tE E W4b
P
E G?
E
T\
=
4
: 8
4
GCCU BH
P
F
E
7
P
CC5
=
E
9
=
: R
P
CC?
8
F
E
:
E
4
L
E
GCCU L
P
^
E
7
w
CCh
8
9: R
P
CC?
8
F
E
= <Hqiqtn insan *%( hris,
tamah!ar v !mh+vsl yaradlmdr& #na bir isli! z verdi!d
fryad q%ardar& #na bir (eyir (mal v d+vlt" nsib %ld$qda (%ndan
Allah y%l$nda aylayaraq balamaa" (sisli! edr&=
,
Hn *atmayan ey )+r ah-zar etmyin bir (eyri %lmad !imi,
lindn *(an ey *n nal etmyinin d he* bir faydas y%(d$r& '$na
)+r d qarya *(anlarla razlaaraq dnya mal *n r$hdan db
!drlnmmlisn&

,MM
m$h'm sbb v i3 sninl Allah aras&nda +lan sbbdir-
(Allahn iindn yaan !s he* !s m+htac %lmaz&" Snin barnd
la.eyd +lan ((eyrinl ziyann bir hesab edn" 's snin
d/mnindir- (zn tamah v hrisli' (insan" hla't
sr'lynd midsizli' ld etm' +lar- (,%( va(t insan zrr
v bdb(t*iliyin sbb %lan ey tamah salr v hmin eydn
midsizlm! %n$ ld etm! !imidir&" #r y&rt&. (*ir!inli!"
a5&lmaz (a*araq z *(arman ya( deyil"- #r rst l
d/mz- (Tl is %n$ qnimt bil v ldn verm&" 7+6 va6t 8$rn
(all" adam $z dz y+lunda shv d/r v '+r (nadan
alsz" ni%at y+lunu ta3&r-
,
4isliyi t6ir sal2 8e%i'dir- 7n'i
istdiyin va6t +na tr tls bilrsn- )adanla la.lri
'sm'2 +ndan ayr&lma. a&ll& il mnasibt .urmaa
brabrdir- *im zmandn min +lsa2 zman +na 6yant
edr- *im +nu b$y' sansa2 +nu zlil v 6ar edr-
9
#r +6
atan&n +6u hd 5atmaz-
<
#$'mdar (%n$n dnc v rftar"
9
'$ da bir metaf%radr& >qsd b$d$r !i, haqq y%l )eni, asan v
a!ar nianlri %lan bir y%ld$r& 'atil v nahaq y%l is dar v q%r($l$
bir y%ld$r&
,
'il !i, i al v tdbirl deyil, Allahn insan mvffq etmsi il ba
t$t$r& '$na )+r d +z fi!ir, dnc v ayq-sayqlna +ynr!
mr$r %lma v ilrind Allah-talaya ar(alan, )vn&
9
Eemli, all %na min %lmayan, r! balamayan v %n$ (ar
sayandr !i, )+rdy hr bir isliyi %ndan )+zlnilmz hesab etmir&
<
,alan, amma mqsdin *atmayan !s !drlnmmlidir, Allahn
istyin v #n$n tqdirin raz %lmaldr&

9OO
dyi/nd zman KvziyytF d dyi/r-
B
C+ldan .aba. y+l
y+lda/&n&2 evdn .aba. is .+n/unu s+ru/-
(a/.as&ndan n.l etsn bel2 8ln% s$z dan&/ma.dan
5'in- (,n!i %, insann baqalar yannda !i*ilmsin sbb %l$r&"
"ad&nlarla mslhtl/m'dn 5'in- 7n'i +nlar&n nzr
v d/n%lri ziliy2 .rarlar& is sstly d+ru 8edir-
#i%ab v $rt'l (%ra-b$ra" ba6malar&n&n .ar/&s&n& al- (,+l
*(b )+zlrinin camaata satamasna icaz verm&" 7n'i hi%ab&n
m$h'mliyi (hicab +rtm! v %n$nla zintlnm!" +nlar& daha
ya6/& .+ruyur- (Hr n qdr hicabda %lsalar, %z$n*$l$qdan
q%r$nm$ %larlar&" :nlar&n 5$l 5&6malar& snin +nlar&n yan&na
(!ii v qadnlndan asl %lmayaraq" inan&lmayan v etibar
edilmyn adamlar 8tirmyindn 3is deyil-
,
;8r
ba%arsan2 el et 'i2 sndn ba/.as&n& tan&mas&n- "ad&n& +na
aid +lmayan i/ ha'im etm- 7n'i .ad&n i/ buyru.5usu
deyil2 tirli bir 8ldr ()l !imidir& '$na )+r d %n$ ilri yerin
yetirm!dn sa(la"- :nu zizlynd +na aid +lan /eylrdn
'nara 5&6ma- :nu tamaha salma 'i2 ba/.as& 5n /at
etsin2 vasit5ili' etsin- "&s.an%l&. edilmmli yerd
.&s.an%l&. etm' v 3is 8mana d/m'dn 5'in- (.fftli
B
.bn 7bil-Hdid b$rada bel yazrC <7n$irvan bir )n +l!sinin
idar*iliyi il m$l %lan mm$rlar bir yer t%lad v lind bir
mirvari frlada-frlada bel dediC <3im +l!nin !ilmi tarlalarna
nyin daha *%( ziyan v$rmasn des, b$ mirvarini %n$n azna
q%yacaam=& 'iri dediC <,yirt!lrin hc$mlar=& Ei)r biriC <H$y$n
*atmamas=, baqa birisi <yan yamamas=, % birisi is <cn$b
!lyinin smsi v imal !lyinin smmsi, yni, iqlimin
m(tlifliyi= dey cavab verdi& # s%nra +z vzirin dediC <Hn de&
Fman edirm, snin aln riyytin hamsnn al il brabr v htta
bl! %nlardan artqdr=& Nzir dediC <H+!mdarn riyyt barsind!i
fi!rinin dyimsi v %nlarla is rftar edr! zlm etm! qrarna
)lmsiG= 7n$irvan dediC <7hsn snin b$ al v drra!n !i,
mnim ata v babalarm sni b$ mqama bs yer layiq )+rmyiblrG=
H%nra is mirvarini vzirin azna q%y$r&
,
,n!i bzn bzi adamlar ev )tirmyin fsad qadnlarn *+l
*(malarndan *%( %l$r& 'zn d qadnlarn %nlarn yanna )lmsinin
fsad !iilrdn *%( %l$r&

9O,
qadn barsind is )mana db he* ndn +zndn *(ma&" 7n'i
bu i/2 dz .ad&n& yriliy v (nalayiq ilrdn $zaqlq zinti il"
bznmi/ .ad&n& trddd v (% bard" i'irl/my vadar
edr-
,
;lin alt&nda +lanlar&n v i/5ilrinin hr biri 5n bir
i/ myynl/dir 'i2 (yerin yetirms" hmin i/ 8$r +ndan
ya3&/ara. s+ru-suala tuta bilsn- 7n'i bu sul +nlar&n
snin i/lrini bir-birinin b+ynuna ata bilmmlri 5n daha
mnasibdir- "+humlar&na h$rmt et2 zizl +nlar&- 7n'i
+nlar snin .+l-.anad&nd&rlar 'i2 +nlarla u5ursanA sil-
'$'ndrlr 'i2 +nlara .ay&d&rsan (%nlardan !+m! v yardm
alrsan v ba$caln %nlarladr"A snin Kyard&m5&F lindirlr 'i2
+nlarla (dmn" h%um edirsn (qlb qazanrsan"-
Snin din v dnyan& Allah yan&nda mant .+yuram (!i,
q%r$s$n v qarya *(acaq hr bir is hadisdn sa(lasn"- :ndan
snin 5n indi v 8l%'d2 dnya v a6irtd n 8$zl
t.dir v istyini dilyirm- Salama layi. 'imsy salam
+lsun@
-)i mktb
m'tublar&ndand&r (!i, %nda %n$n (alq dz y%ldan azdrmasn
(atrladb v Allahdan q%r(maq v *!inm! barsind +yd-nsiht
verib"-
nsanlar&n 5+6unu hla' etdinP +nlar& $z az&nl&&nla
aldatd&n2 $z (nifaq v i!izll!" dnizinin dalalar&na atd&n-
Rlmtlr (aznlqlar" +nlar& hat edib v /bhlr (yrili!lr"
+nlar&n tra&nda l3lnir- (elli'l2 $z d+ru y+llar&ndan
uza.la/d&lar (haqdan s%nra batil trf )etdilr"- *e5mi/lrin
.ay&td&lar (dal-dala )etdilr" v ar6a 5evirdilr- ('atil y%ldan
haqq y%la" .ay&tm&/ 8$za5&.lar& (alllar" istisna +lma.la2
,
8alayiq ilrdn $zaq %lmaa hmiyyt vern qadna is ilr nisbt
verm! nticsind hmin ilri )+rm! %na asan )lr v %la bilr !i,
%, %nlar yerin yetirsin&

9O9
(qalanlar" sl-'$'lrin (slallrinin ad-sanna" ar6aland&lar
(+yndlr"- (u %r +nlar sni tan&yandan (snin haqqa zidd
addm ataraq (alq aldatman bilndn" s+nra sndn ayr&ld&lar-
:nlar& 5tinli'lr d+ru 5'nd (batil s+vq ednd" v
d+ru y+ldan .aytaranda (azdranda"2 sn '$m' etm'dn
Allah&n yard&m&na .a5d&lar- (el is2 ey Maviy2 $zn
(zab v czaya d*ar %lman" barsind Allahdan .+r6 v
%il+vunu >eytan&n lindn 5' (%n$nla laqlrini bir-birin v$r
v nfsinin %na tabe %lmasnn qarsn al"- 7n'i dnya sndn
ayr&la%a. v a6irt sn ya6&nd&r- Salama layi. 'imsy
salam +lsun@
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n +nun trindn ((ilaftinin
btn mddti rzind" M''nin ha'imi +lan "usm ibn
Abbasa (ibn 7dl >ttlib" m'tublar&ndand&r-
,
Allaha hmd
v #zrt 4eymbr salamdan s+nraP mnim .rbd'i
(qrb hrlrindn %lan Iamda!" '/iyat5&m m'tub yazara.
,
<Mical= alimlri %n$ etibarl v inanlm (slrdn v 7mirl-
m+minin leyhis-salamn shablrinin ya(larndan hesab ediblr& #
Hzrt leyhis-salam b$ m!t$bda %n$ >aviynin cas$slarndan
(brdar edr! sayq %lmaa *arr& .bn >eysm (leyhir-rhm"
b$rada bel yazrC '$ m!t$b$n )+ndrilm sbbi >aviynin Hcc
m+vsmnd >!!y bir dst adam )+ndrmsi idi& >aviy %nlar
)+ndrmidi !i, (alq %n$n itatin *araraq 7li leyhis-salama
yardm etm!dn sa(lasn& Hm*inin (alqa b$ fi!ri tlqin etsinlr !i,
.mam leyhis-salam ya #smann qatilidir, ya da hmin qtld qatillrl
ri! v lbir %l$b& 6a($d da #smana !+myini sir)yib& 'tn
b$nlara )+r imamt slahiyytin layiq deyil& Hmin qr$$n di)r
vzifsi >aviynin %nlarn nzrind %lan ya(lq v (eyir(ahlqlarn
%n$n )+zl davran v b(ilri il nql etm! idi& .mam leyhis-
salam 1$sm ibn Abbas b$ idn (brdar etm! v %n$n siyast,
tdbir v dnc il hr!t etmsi *n b$ m!t$b$ %na )+ndrdi&
'zilri d deyiblr !i, >aviynin >!!y )+ndrdiyi bir q%$n idi v
%, hmin q%$n$ hcc m+vsmnd >!!ni l !e*irm! *n
)+ndrmidi&

9O<
mni >am halisindn bir dstnin h%% 8$ndrilmsindn
6brdar edib- :nlar&n .lblri '+r2 .ula.lar& 'ar v 8$zlri
anadan8lm '+rdur- :nlar ha..& batild (batil y%lda"
a6tar&rlar- ('el )man edirlr !i, >aviyy tabe %lmaqla haqq din
q%v$acaqlar&" Carad&lm&/a tabe +lub yaradana 8nah v
Allaha itatsizli' edirlr- (>aviyy v %n$n trfdarnn
)+strilrin tabe %l$rlar v b$, Allahn h+!mlrin ziddir&" Din
bhansi il dnyan&n sdn sa&rlar- (Enya mal ld etm!
*n din v baqalarn is ilrdn *!indirm! ad il bir yer
t%laaraq +z zmanlrinin imamna qar *(rlar&" Ca6/& ml
sahiblri v t.val&lar&n a6irtlrinin vzin m$v%ud
dnyan& al&rlar- (7bdi (%b(tli! v -nntin yerin -hnnm
al%v$ v ilahi zab )+trrlr&" Ca6/& ml sahibindn ba/.a he5
's 6eyir v ya6/&l&a nail +lmaz- 4is ml sahibindn
ba/.a he5 's 3is %za 8$rmz- (una 8$r d 5al&/.an2
ehtiyatl& v $z imam v rhbrin tabe +lan a&ll& nsiht5i
'imi lind +lan /eyd (>!! h+!$mti v %n$n nizam-intizam v
sa!itliyinin q%r$nmasnda" m$h'm dur v m.avimt 8$str-
Mbada zr6ahl&a sbb +la%a. bir i/ 8$rsn- )emt
iravanl&& zaman&nda 5+6 /ad +lma (!i, b$, !ibr v itatsizliy
sbb %l$r"- #m5inin 5tinli'lr zaman& .+r6ma v $zn
itirm (!i, b$nlar ml$biyyt v cs$rl$$n ldn *(masna )tirib
*(arr"- Salama layi. 'imsy salam +lsun@
-) mktb
m'tublar&ndand&r- Mhmmd ibn ;bu ('rin Misir
h$'umtindn 'narla/d&r&lara. yerin (>ali!" ;/trin tyin
edilmsi 6brini e/idnd .mlnmsi + #zrt 5atanda
mam bu m'tubu yaz&b- ;/tr Misir 5atmam&/ y+lda vat
edib- (#, y%lda +ldrlb& #n$n bana )lnlr lli *nc m!t$b$n
rhind deyilc!& .mam leyhis-salam b$ m!t$bda >ali! 7trin
%n$n yerin tyin edilmsinin mslht %lmasnn sbbini a*qlayb&"

9OB
;/tri snin yerin tyin etmyimdn narahat +lma&n
6bri mn 5atd&- Mn bunu snin sy v tla/
8$strm'd a&r tr3nmyin v snin 5al&/.anl&&n&
art&rma. 5n etmmi/m- (,n!i sn lindn )lni etmisn&
Amma 7trin bacard ilri sn bacarmazsan&" Snin lind +lan
/eyi (>isir h+!$mtini" i6tiyar&ndan 5&6artsam da2 sni el
/ey (hr v ya i" tyin ed%ym 'i2 +nun a&rl&. v
ziyyti az2 ha'imliyi is sn daha 6+/ +lsun-
Misir vali tyin etdiyim /6s (>ali!, snin !imi" bizim
6eyrimizi d/nn v d/mnimiz .ar/& %sur v ba%ar&.l&
bir adam idi (!i, sn bel deyilsn"- Allah rhmt elsin +na v
8nahlar&n& ba&/las&n 'i2 hyat&n& (sadt v (%b(tli!l" s+na
5atd&rd& v $lml .ar/&la/d&- (iz +ndan raz&y&.- Allah +na
=z rhmtindn ta etsin v m'aat&n& bir ne5 .at art&.
etsin- (una 8$r d (indi !i, >ali! +ldrld v >isir *atmad"
d/mn tr hr't et (hrd qalma !i, dmn sn trf
)lsin"2 8$za5&.l&.la y+la d/ (mharib iind v sl$b$nda
ehtiyat v sa!itliyi ldn verm" v sninl d$y/nl vuru/maa
tls (ar trnm !i, sn qalib )lsin"- (#nlar" Rbbinin
y+luna dvt et (!i, he* bir bhan yeri qalmasn v snin %nlarla
mharibnin nfsi ist!lr )+r deyil, Allahn h+!m il %lmasn
bilsinlr"- Allahdan 5+6 yard&m dil 'i2 sni .m-.ssy
salan (d*ar edn" /eylrdn .+rusun v z vermi/ /eylrd
(*tinli!lrd" sn yard&m etsin2 8r Allah (fth v qlbni
snin *n" ists@
-)i mktb
Misird $ldrlndn s+nra Abdullah ibn Abbasa
m'tublar&ndand&r- (Abd$llah ibn Abbas % Hzrt trfindn
'srnin ha!imi idi& .mam leyhis-salam b$ m!t$b$ yazaraq %n$
>hmmd ibn 7b$ '!rin hid edilmsindn v 7mr ibn As v
>aviynin q%$n$n$n >isiri l !e*irmlrindn (brdar edib&"

9OE
Allaha hmd v #zrt Mustaaya salamdan s+nraP Misir
zbt edildi- (>aviynin q%$n$ %ran t$td$&" Mhmmd ibn
;bu ('r (Allah %na rhmt etsin" /hid edildi- Allahdan +nun
vz v %rini istyirm- : bizim 5n 6eyrimizi d/nn
v mehriban $vlad2
,
zhmt'e/ mmur2 iti bir .&l&n% v
.+ruyu%u stun idi- Mn 6al.& hvslndirr' +na tr
8etmy 5a&r&r2 $ldrlmmi/dn .aba. +na '$m' etmyi
mr edirdim- :nlar& 8izlin v a/'ar /'ild (%na !+m! etmy"
5a&r&rd&m- (4z d" bir d y+62 dlrl $z 5a&r&/&ma
vvldn ba/lay&rd&m- (elli'l2 +nlar&n bzilri ni8aran v
meylsiz halda 8lirdilr2 bzilri yalandan bhan
8tirirdilr- (ir dst d $z yerind +turara. etina etmirdi-
Allahdan tezli'l mni +nlardan ni%at verr' 6ilas etmsini
istyirm- Allaha and +lsun 'i2 mnim d/mniml
.ar/&la/anda /hid +lma. (Allah y%l$nda +ldrlm!" arzum
+lmasayd& v ryimi $lm .&zd&rmasayd&m2 he5 va6t
bunlarla bir 8n bel .alma. v z-z 8lib .ar/&la/ma.
istmzdim- (,n!i b$ cr insanlarla dmn qalib )lm!
mm!n deyil& '$na )+r d na*ar qalb %nlarla yaayram !i, qlb
qazanmasam da, hadt v Allah y%l$nda +ldrlmy nail %l$m&"
-) mktb
,
>hmmd .mam leyhis-salamn arvadnn %l$ idi& ,n!i %n$n
anas Smeys 0s2miyynin qz 7smadr v %, Peymbrin z+vcsi
>eym$nnin v Lzl il Abd$llahn anas, Abbas ibn 7bdlmttlibin
arvad K$labnin bacsdr& 7sma Hbistana hicrt etmi
qadnlardandr& #, hmin va(t -Qfr ibn 7b$ 5alibin arvad idi v
Hbistanda %n$n -Qfrdn >hmmd, Abd$llah v A$n adl *
%l$ %ld$& #, -Qfr il Hbistandan >diny qaytd& -2fr >$2t
mharibsind hid %ld$qdan s%nra 7b$ '!r 7sman ald v
>hmmd ibn 7b$ '!r dnyaya )ldi& 7b$ '!rin vfatndan s%nra
7mirl-m+minin %n$nla evlndi v 6hya ibn 7li %ndandr& 0las,
>hmmd ibn 7b$ '!r .mam leyhis-salam trbiy verdiyi *n
%n$ +z +vlad adlandrr& '$ bard altm yeddinci !lamn rhind
danlb&

9OG
mam ;li leyhis-salam&n .arda/& ;.il ibn ;bu Nalib2
bzi d/mnlr tr 8$ndrdiyi .+/un barsind'i
m'tublar&ndand&r- (u2 ;.ilin + #zrt yazd&& m'tuba
%avabd&r-
,

(Emnimin qlb *almas v trfdar v ilrimin mn !+m!
etmmlri barsind yazdqlarn dz deyil&" Mslmanlardan
ibart b$y' bir .+/unu +na (dmn" tr 8$ndrdim- (u
6br +na 5atanda2 +2 .a5maa tlsdi v 3e/man halda 8eri
d$nd- Mnim .+/unum 8n batana ya6&n y+lda +na 5atd&-
S+nra bir-birlri il 0y+6-y+61 'imi vuru/dular-
9
(elli'l2
b+az& br' s&6&landan v yar&m%an .alandan s+nra bir
saatdan art&. dayanmadan 'drl 6ilas +ldu- Demli2
ard&%&l 5tinli'lrl .urtuldu- (Eeyibsn !i, ya(nlarm da
)+trb snin yanna tlsim v sa qalsaq bir yerd %laq, +ls! d bir
yerd +l!& '$n$n cavabnda bel deyirmC" "urey/i v +nlar&n
az&nl&.da srtl irlilmlri2 d/mn5ili'd %$vlan
etmlri v sr8rdanl&.da'& itatsizli'lrini bura6@ (#nlar
,
7qil barsind <Mical= alimlri arasnda fi!ir ayrl m+vc$dd$r&
'zilri %n$ 7mirl-m+mininin shablrindn hesab edr!
triflyirlr& Iey( Hd$q leyhir-rhm <7mali= !itabnn iyirmi
yeddinci mclisind +z sndi il .bn Abbasdan bel rvayt edibC 7li
leyhis-salam Hzrt Peymbrdn (sllllah$ leyhi v alih" s%r$d$C
<7qili *%( istyirsnO= '$y$rd$C <'li, Allaha and %ls$n, %n$ *%(
istyirm& #n$ i!i chtdn *%( istyirm& 'iri %n$n +zn )+r, biri d
%na )+r !i, 7b$ 5alib %n$ *%( istyirdi=& <Mical= alimlrinin bzilri
is %n$ qarda 7li leyhis-salam b$ra(b >aviyy q%$ld$$ *n
islyiblr& Amma mrh$m ayt$llah >amqani <5nqih$l-mqal=
!itabnda bel yazrC <7qil 7li leyhis-salamn qarda, Hzrt
Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" misi %l$ v >slmn atas
%ld$$ *n h+rmt mqsdi il biz %n$n barsind bir s+z danmrq&
Amma b$n$nla bel, %n$n (brlrin inanmr v etimad etmiri!&
0las, .mam leyhis-salam b$ m!t$b$nda 1$reyin is rftarndan
i!ayt edr! )ileylnir v Allah y%l$nda qarya *(acaq hr bir
*tinliy d+zr! m+h!m d$r$b mqavimt )+strcyini (atrladr&
9
<x L
E
x= <6%(-y%(=dan mqsd b$d$r !i, %nlar bir-birlri il el
v$r$d$lar !i, san!i v$r$mayblar& 6ni, d+ylri *%( tez s%na *atd&
6a($d da mqsd b$d$r !i, %nlar <y%(-y%(= dem! !imi v$r$d$lar&
'$, rblrd *%( tez )+rln i *n *!iln msldir&

9OJ
barsind bir ey danma&" 7n'i +nlar mndn .aba. Allah&n
4eymbri Ksllllahu leyhi v alihF il mharib etm'
5n mtti. +ldu.lar& 'imi mniml d$y/m' v
vuru/maa da birl/iblr- Cza vernlr mnim yerim
"urey/i %zaland&rs&nlar- (Pmid var !i, %nlar zalmlarn m(tlif
zlm v zablarna d*ar %ls$nlar&" 7n'i +nlar mnim (Hzrt
Peymbrl %lan" .+humlu. tellrimi .&rd&lar (b$ q%h$ml$a
h+rmt )+strmdilr" v anam&n +lunun (Peymbrin"
h$'umtini ((ilaftini, mn qar %lan !inlrin )+r" mndn
+urlad&lar-
,

Mnim (dmnl" mharib barsind'i nzrimi
s+ru/musan (v demisn !i, !+m! %lmadan )cl dmnl
mharib aarmaq rva deyil"- Mnim i'rim Allaha .+vu/ana
(#n$n y%l$nda +ldrln" 'imi mharibni dz sayanlarla
(ilahi hd-eyman %zaraq Allah v Peymbrin )+striin zidd
davrananlarla" d$y/m'dir- ;tra&mda 6al. 'tlsinin
5+6luu mnim izzt v h$rmtimi2 +nlar&n tra&mdan
da&lmalar& is .+r6u v vahimmi 5+6altm&r- (.str !ims
mn !+m! etsin, istrs d mndn $zaqlasn& '$n$n he* birin
hmiyyt vermyib din dmni qarsnda dayanaraq Allahn istyini
yerin yetircym&" (el znn etm 'i2 atan&n +lu (.mam
leyhis-salam" 6al. +nu t' .+ysa (!+m! v yardm etms,
dmn mqabilind" 6ar v zlil +la%a.2 sstl' v a%izli'dn
z+ra tabe +la%a.2 (ram edilmi dv !imi" %il+vunu +nu 5'nin
lin ver%' v ya6ud da minm' istyn minm' im'an&
,
.mam leyhis-salamn Hzrt Peymbri (sllllah$ leyhi v alih"
anasnn %l$ adlandrmasnn sbbi b$d$r !i, 7bdlmttlibin di)r
%lanlarnn !sin %laraq Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v
alih" atas Abd$llahla 7mirl-m+mininin atas 7b$ 5alib, 7mr ibn
.mran ibn AQiz ibn >(z$m$n qz Latimdn, yni, bir anadandrlar&
Amma 7bdlmttlibin di)r +vladlar ana trfdn bir-birindn
ayrdrlar& 'zilri d deyiblr !i, 7mirl-m+mininin Hzrt
Peymbri (sllllah$ leyhi v alih" el adlandrmasnn sbbi,
.mamn anas Latim bint 7sdin Hzrt Peymbr $aqlnda 7b$
5alibin evind dayli! etmsidir& Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi
v alih" d %n$n barsind bel b$y$r$bC <VF
e
D
P
YEc= @
E
VF
e
D
P
o
P
<
E
4 GK= <Latim
mnim anamdan s%nra! anamdr&=

9OL
ver%'@ (1sas, dmn qarsnda he* bir *tinli!dn
qa*mayacaam&" La'in (1rey v q%h$mlar barsind s+z
danmaq, deyilnlr )+r +z m$qsin (itab edn" (ni-Suleym
.arda/&n ('ni-H$leym qbilsindn %lan Abbas ibn >$rdas Helminin"
dediyi 'imidir 'iP
Z
]XXi
r
_q
Z
XXes
W
XX
W
s
~
d\XX
W
hZy
r
Z
XXp
W
xW XXy
e
z
e
W XXle
W
hZl_Z
W
XX
e
u
W
e
Z
XXp
W
~ lZ
W
~ l
Z
W

W
]\ [
e
z
W
] xW ^
W
e
l
W
p
W

~
m
W
] m
Z
wu
\
e z
W

r
-Z
W
0;8r mndn s+ru/san 'i2 0ne%snH12 mn d$vran&n
5tinli'lrin 5+6 sbrli v v.arl&yam- Mnim 5n
mnd2 d/mni /ad ed%'2 d+stu is .mlndir%' .m-
.ssnin 8$rnmsi 5+6 a&rd&r- ('$na )+r d 1reydn s+z
a*mr v %nlarn is rftarlarndan %lan r! ars v inci!liyimi
a*qlamram-"1
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Maviyy m'tublar&ndand&r
(!i, %nda >aviyni mzmmt edir v #smana !+m! edilmmsind
%n$ )nahlandrr"-
Allaha hmd-sna edr' :nu hr bir eyb v n$.sandan
3a' bilirm- (7cba" snin ha..& zay etm' v etimad
+lunan /eylriUAllah&n byndiyi v bndlrinin dlili +lan
h.i.tlri 'nara atma. nti%sind'i /hvt3rstliyin2
yeni nsi ist'lrin v tabe +lduun 5a/.&nl&.lar n .dr
d 5+6dur-
,
:sman v +nun .atillri barsind 5+6
dan&/ara. 5rnlmyin (v %n$ mzl$m !imi qlm vermyin"
8ldi'd (bilmlisn !i"P (snin %n$n qisasn tlb etmyin yersizdir&
,n!i" sn :smana $z 6eyirin +lan zaman '$m' etdin-
,
1sas, is ilr mr edn nfsi ist!lr *%( d*ar %lm$san v
aznlqlarn dalnca dmsn& Hmi camaat yeni bidQtlrl
aldadaraq +z aznln *n yeni sbb v bhanlr a(tarrsan&

9OM
:nun 6eyrin +lan zaman is yard&m etmdin-
9
Salama
layi. 'imsy salam +lsun-
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n (>ali!" ;/tri Misir halisin
vali tyin ednd +nlara yazd&& m'tublar&ndand&r- (.mam
leyhis-salam %nlar triflyr! %nlara >ali! 7tr tabe %lma mr
edib& # Hzrt leyhis-salam >ali! 7tri >hmmd ibn 7b$ '!rin
yerin >isir )+ndrnd %rann halisi i!i dsty b+lnmd&
#nlarn bir hisssi #sman v >aviynin trfdar idilr v
>hmmdl m(alift edirdilr& 7!sriyyt t!il edn di)r hiss is
7mirl-m+mininin #smann +ldrlmsi istiqamtind sy etmi
d%stlar idilr& .mam leyhis-salamn m!t$b$ %nlara (itab v
mracitdir&"
(u2 Allah&n bndsi ;mirl-m$minin ;linin Allah&n
(yaratd" yer znd 8nah v itatsizli' edilnd2 :nun
ha..& ta3dananda (mr v frmanlarna ml edilmynd"2
belli'l d2 zlm hm ya6/&2 hm d 3is i/ 8$rnin2 hm
ms'unla/an2 hm d srd +lan&n ba/& zrin '$l8
salanda2 ((alq Allah v Peymbrin b$y$r$qlarnn !sin hr!t
ednd v nticd" s&&n&lara. asudli' v rahat5&l&. ld
ediln ya6/& v byniln bir i/ ta3&lmayanda v he5 bir 3is
9
#sman bir-birinin ardnca >aviyy m!t$b yazaraq %ndan !+m!
istyirdi& >aviy is vd verr! hr!t etmirdi v nticd #smann
ilri daha da *tinldi v %n$ mhasiry aldlar& >aviy 6zid ibn
7sd l-1srini q%$nla )+ndrr! %na bel dediC <)edib (>dinnin
s!!iz frs(liyind!i" DiU0$$b adl yerd db qalarsan& <-7f
E
YPt4 Gh9:
P
p4GCC9
=
: -7
E
f
E
x GF = <Iahid %rada %lmayan (sin )+rmdi!lrini )+rr=
dem& >aviynin b$ cmldn mqsdi b$ idi !i, +zbana bir i
)+rm v mnim mrim sn *atmaynca %radan hr!t etm&
Pst+rtl s$rtd %na baa salr !i, %n$n )+ndrilmsindn mqsd
+zn #smana *atdrb !+m! etm! deyil, bl! zehnind baqa
lanlar var& Hn %rada )+zl )+r! n %l$r& # da bir mddt hmin
yerd qalr v #sman +ldrlr& H%nra >aviy %n$ q%$nla birli!d
Iama *arr v (ilafti +z lin !e*irm! fi!rin dr&

9,O
v 5ir'in i/in .ar/&s& al&nmayan zamanda (ya(lqlar tr!
edilr! is ilrin yayld #smann zamannda" Allaha 6atir
.zblnn taya v dsty m'tubudur-
,

(elli'l2 Allah bndlrindn el birisini sizin yan&n&za
8$ndrdim 'i2 +2 .+r6ulu 8nlrd yu6uya 8etmz2 .+r6ulu
v vahimli anlarda d/mn .aba&ndan .+r6ub 8eri
5'ilmz- :2 (haqdan z d+ndrr! aznla dm" 3is ml
sahiblrin .ar/& +dun yand&rmas&ndan da /iddtli v
's'indir- (#, dmnlri ldn salan bir qhrmandr&" :2
Mzhi%dn (>zhic qbil v tayfasndan" +lan Mali' ibn
#arisdir-
9
(una 8$r d +nun s$zlrin .ula. as&n v ha..a
uyun mr v 8$stri/lrin tabe +lun- 7n'i +2 Allah&n
itiliyi '+rla/mayan v zrbsi tsirsiz .almayan (v$r$ld$$
yeri !sn" .&l&n%lar&ndand&r- (una 8$r d 8r + siz
(dmn trf" 8etmyi mr ets y+la d/b 8edin- ;8r mr
ets 'i2 8etmyin2 siz d 8etmyr' durun- 7n'i + (he* bir
id" mnim mrim +lmadan n .abaa d/r2 n d ar6aya
5'ilr2 n z d$ndrr v n d irli 8edr- Mn +nun sizin
6eyrinizi istmsi v d/mn vurduu %il+vun m$h'm
+lmas& sbbindn2 +nun barsind sizi $zmdn stn
tutdum- (#na ehtiyacmn %lmasna ba(mayaraq, %n$ sizin yannza
)+ndrdim& #, dmn ldn salan cil%v v$r$r&"
,
.mam leyhis-salamn b$ s+zlrindn % Hzrtin #smann +znn,
trafnda!larn v mm$rlarnn mllrindn bezar v $zaq %laraq
narahat*lq !e*irmsi ml$m %l$r& Amma b$, .mam leyhis-salamn
#smann +ldrlmsin raz %lmas v >isir halisini b$ chtdn
triflmsin dlalt etmir& # Hzrt leyhis-salam %nlar >diny
)lr! #smann +ldrlmsin !+m! etdi!lrin )+r deyil,
baqalarn is ilrdn *!indirm! niyytind %ld$qlarna )+r
triflyib&
9
>zhic 6mnd!i qbillrdn birinin addr& Hmin qbildn %lan
tayfalardan biri 8(Q tayfasdr& >ali! 7tr hmin 8(Q
tayfasndandr&

9,,
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n ;mr ibn Asa
m'tublar&ndand&r (!i, %nda %n$ aznlna v >aviyy tabe
%ld$$na )+r mzmmt edir"-
(Ez y%lda %lan nicat tamlara salamdan" s+nra (bil !i"P Sn
$z dinini az&nl&& a/'ar +lan v 3rdsi y&rt&lm&/ bir 'sin
(>aviynin" dnyas&na tabe etmisn-
,
: $z m%lisind
h$rmtli /6si n$.sanl& v ba/&a/a& edir v nsiyytd
+lma.la alimi nadan edir-
9
ndi sn d (bir l%(ma yem! tamah
il" aslan&n dal&n%a d/b 3n%lrin ba6ara. +vunun
art&&n& +na atmas&n& 8$zlyn it 'imi bel bir adam&n
dal&n%a 8edir v +ndan b6/i/ istyibsn- (una 8$r d hm
dnyan&2 hm d a6irtini bada vermisn (dnyada +zn
rsvay etmisn, a(irtd d ilahi zaba d*ar %lacaqsan"@ ;8r
ha.dan ya3&/sayd&n (biz z t$tsaydn dnya v a(irtdn"
istdiyini ta3ard&n- ndi (!i, haqdan z *evirib aznla
dmsn"2 8r Allah mn sni v ;bu Syan&n +lunu l
'e5irm' im'an& vers sizi %zaland&ra%aam- Amma 8r
mni a%izl/dirib (mndn s%nra" .alsan&z (bilin !i," .ar/&n&zda
+lan (ilahi zab v cza" sizin 5n daha 3isdir-
<
Salama layi.
'imsy salam +lsun-
,
Eeyirlr !i, >aviy rab i*m!, i! altar )eyinm!, qzl v
)m qablardan istifad etm! !imi rit zidd v *ir!in hr cr i
)+rrd& Amma 4mrin (ilafti zamannda %n$n q%r($s$ndan b$nlarn
*%($n$ )izlind edirdi& #smann zamannda is he* ndn *!inmirdi&
0ilaft iddiasna dd!dn s%nra is %nlarn bzilrini a!ar,
bzilrini is )izlind edirdi&
9
#n$nla %t$ran hr bir !s )r a!drsa m$rdar, h+rmtlidirs (ar,
all v bili!lidirs alsz v nadan %l$r& 6a($d da mqsd b$d$r !i, %
+z mclisind h+rmtli (sdn n+qsan t$t$r v bili!li adam nadan
sayr& .bn 7bil-Hdid b$rada bel yazrC <>aviy +z mclisind 'ni-
Haim nalayiq s+zlr deyirdi=&
<
8ec !i, 1$rQani-3rimin 5aha s$rsinin 92@-ci aysind b$y$r$rC <
Vy
E
@
=
D
E
L
E
YwO
E
D
E
k4 7
E
b4
=
: A
P
:g
E
cE 9
E
L
E
= <A(irt zab is, bhsiz !i, (dnya zabndan"
daha iddtli, daha sr!lidirG=

9,9

9,<
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n mmurlar&ndan birin yazd&&
m'tublar&ndand&r (!i, %nda %n$ yriliyin )+r mzmmt edib v
hesabat vermsini tlb edib"-
Mn sndn bir i/ barsind 6br 5at&b 'i2 8r +nu
etmisns Rbbini .zb 8tirmi/2 imam&na .ar/&
itatsizli' etmi/ v mantini 6ar etmisn- (4z iind (yant
etmisn v artq, ha!imli! lyaqtini itirmisn&"
Mn K6brF 5at&b 'i2 sn yeri silib-s3rmsn- (Aac v
!inc!lrin mhs$llarn +zn *n )+trmsn v riyyt bir ey
vermmisn&" S+nra aya.lar&n&n alt&nda +lan hr bir /eyi
8$trmsn v llrind +lan& yemisn- ('eytlmaln mallarn
)+trb +zn *n ymsan&" ndi $z (mda(il v m(aricinin"
hesab&n& mn 8$ndr v bil 'i2 Allah&n (qiyamt )nnd!i"
hesabat& 6al.&n hesab-'itab&ndan daha b$y'dr-
,
Salama
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n $z mmurlar&ndan birin +lan
m'tublar&ndand&r (!i, %nda %n$ hdini %zd$$ v beytlmal
yediyi *n mzmmt edib"-
9

,
Allahn hesab daha dqiqdir& ,n!i b$rada )er*!li! v hqiqt
zidd v yalan bir hesabat sndi dzltm! mm!ndr& Amma %rada
dzl!dn baqa bir i ba t$tmayacaq&
9
.mam leyhis-salamn b$ m!t$b$ +z mm$rlarndan hansna yazmas
barsind <Mical= alimlri v <8hcl-'la=nin rh*ilri arasnda
i(tilaf v fi!ir ayrl vardr& 'zilri deyiblr !i, .mam leyhis-salam
b$ m!t$b$ %n$n trfindn 'srnin ha!imi %lm$ Abd$llah ibn
Abbasa yazb& #, beytlmal )+trb >!!y )etmidi v %rada !ef
etm!l m$l idi& Ei)r birisi is deyibC <Abd$llah m+htrm v
rfli bir adam %l$b v % Hzrtin yanndan v %na tabe %lmaqdan he*
va(t ayrlmayb=& 'zisi is bel deyibC .mam leyhis-salam b$
m!t$b$ Abd$llah ibn Abbasn qarda Sbeyd$llaha yazb& Sbeyd$llah

9,B
Allaha hmd v #zrt Mustaaya salamdan s+nraP Mn
sni $z mantim (riyyt ha!imli! v %nlarn b$ dnya v a(irt
ilrinin islah edilmsin" /ri' v +rta. etdim- Sni '$ynyim
v 3altar&m&n astar& (!imi" etdim- (Hni hmi +zm n ya(n v
+nmli (s hesab edirdim&" "+humlar&mdan he5 's mantin
(beytlmala aid mallarn" mn 5atd&r&lmas&nda ahn8darl&. v
'$m' etm'd sndn etibarl& v sadi. deyildi- (s sn d
d$vran&n min +lunun leyhin +lmas&n&2 d/mnin +na
hiddtlnmsini2 6al.&n mantinin (hd-eymanlarnn" mhv
+lmas&n& v bu mmtin (qan t+!m! v zlm etmy"
%rtlnr' da&l&/malar&n& 8$rn 'imi .al6an&n ar6as&n&
5evirdin min +luna (%na tabe %lmaqdan l )+trdn"G
Tza.la/anlarla birli'd +ndan uza.la/d&n- *$m'
etmynlrl lbir +lub +na '$m' etmdin- Syant
ednlr .+/ulub +na 6yant etdin- (elli'l2 n min +lu
il y+lda/l&. etdin2 n d manti da etdin- San'i snin (din
y%l$nda" 5al&/ma&n Allaha 8$r deyildi- !l bil 'i2 sn
Rbbindn (iman )tirm! *n" dlil v sbuta mali'
deyildin- (.man sst %lanlar !imi Allah tanmayaraq #na
laqeydcsin yanaanlar !imi&" San'i sn bu %amaata .ar/& hiyl
v 'l' i/ldir v +nlar& var-d$vlt mslsind aldatma.
istyirdin- (0las, snin din v imann z *(armaqdan mqsdin
camaat aldadaraq %nlarn var-d+vlrini %$rlamaq idi&" Sal.a
6yant etmyin sni 8%lndirdiyi 5n tez h%um edr'
%ld tr3ndin v iti %anavar&n ldn d/m/ 'e5ini
+urlamas& 'imi2 +nlar&n dul .ad&n v yetimlri 5n
dini ancaq dirhm v $l %lan (sdir v alimlr %n$n (brlrin
etimad etmyr! nql etdi!lrini zif sayrlar& #n$n Hid ibn 8mran
il 6mndn qa*araq 3$fy 7mirl-m+minin leyhis-salamn yanna
)lmsi dastannn bir hisssi (tblr fslind iyirmi beinci (tbnin
rhind deyilib& <Mical= alimlri Hid ibn 8mran % Hzrtin
ilrindn v inanlm (slrdn hesab edirlr& Ei)r birisi is bel
deyirC <Sbeyd$llah ibn Abbas .mam leyhis-salam trfindn 6mnin
ha!imi %l$b v %n$n barsind bel bir ey nql edilmyib& A(r !i,
.mam leyhis-salamn b$ m!t$b$ 'srnin ha!imi %lm$ misi
%lanlarndan hansna yazmas ml$m %lmayb&

9,E
y&d&.lar& var-d$vltlrindn lin d/ni +urlad&n- S+nra
hmin mal& r' 8eni/liyi il (sevinc v adlqla"2 +nu
+urlama&n 8nah&ndan .+r6ub 5'inmdn #i%aza
(>!!y, ya($d da >diny" a3ard&n- 0Snin 'imi atadan he5
+lmaz@1 (Nay %ls$n snG" !l bil 'i2 sn ata-anandan (qalm"
miras 3ay&n& ()+trb" ailnin yan&na 8tirmisn (beytlmal
ata-anann miras )man edibsn"- Allaha hmd-sna edib :nu
hr bir eyb v n$.sandan 3a' v uza. bilirm- (7cba," snin
mada v Allah&n hzuruna .ay&d&/a iman&n y+6dur2 y+6sa
'i2 Ka6irtd'iF hesab v s+ru-sual&n d.i.liyindn
.+r6mursanH !y bizim yan&m&zda vvllr a&ll&lardan
say&lan2 (% mal" yeyib-i5myi ne% dz8n v d+ru hesab
edirsn2 halbu'i haram yeyib-i5diyini bilirsnH Allah&n bu
mallar& +nlar 5n myynl/dirdiyi v bu /hrlri
(dmnlrdn" vasitlri il .+ruduu yetimlr2 y+6sullar2
m$minlr v m%ahidlrin mallar& il 'nizlr al&r v
arvadlarla ni8ah balay&rsanH@ (tn bunlara 8$r Allahdan
.+r6 v bu dstnin mallar&n& $zn .aytar- ;8r bu i/i
8$rmsn v Allah mn limin sn 5atmas& im'an&n&
vers2 Allah yan&nda snin barnd (sni czalandrmaq
barsind" dlil 8tirr v sni hmin + .&l&n%&mla vuraram
'i2 +nunla vurduum 'ims an%a. v an%a. +da (chnnm"
da6il +lub- Allaha and +lsun 'i2 8r snin etdi'lrini
#snl #seyn (leyhims-salam" etsydi2 +nlarla
bar&/mazd&m v +nlardan ha..& tlb edib zlm il ld
edilmi/ batili uza.la/d&rmay&n%a +nlar mndn +lan he5 bir
ist'lrin 5atmazd&lar- Almlrin Rbbi +lan Allaha and
+lsun 'i2 snin +nlar&n mallar&ndan 8$trd'lrin mnim
5n halal +lsayd& da2 +nu $zmdn s+nra irs .+yma&m
mni sevindirmzdi- (una 8$r d 0dvni shr tezdn
yava/ +tar@1
,
'i2 deysn a6irt (+lm" 5atm&san2 t+r3a.
alt&nda 8izldilmisnA zlm'ar&n (ldn verdi!lri *n" .m-
,
<:
YfL
E
j
P
I
E
= - '$ cml yava )edilmsi lazm %lan yerd tlsn adam
barsind msldir& '$rada maln srf edilmsindn ifrata varmamaa
iardir&

9,G
.sssi sbbindn ryad .+3ard&& v (baqalarnn haqqn"
zay ednin (dnyaya" .ay&tma& arzulad&& yerd mlin sn
8$strilib2 halbu'i hmin zaman (ilahi zabdan" .a5ma. va6t&
deyil-

9,J
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n =mr ibn ;bi Slm
M6zumiy +lan m'tublar&ndand&r- :2 mam trindn
(hreynin ha'imi +lub v + #zrt2 M6zumini $z
vzisindn 'narla/d&rara. yerin )$?man ibn ;%lan
Rur.ini tyin edib- (.mam leyhis-salam b$ m!t$bda 4mri
triflyib v %n$ +z il mhariby aarmaq istdiyini bildirib& 4mr
Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" z+vcsi Smm$
Hlmnin %l$d$r& 8+Qman 7nsarn b+y!lrindn %l$b& <Mical=
alimlri b$ i!i nfri 7mirl-m+minin leyhis-salamn shablrinin
ya(larndan hesab ediblr v rvayt nql etm!d %nlara etimad
edirlr& 'zi !itablarda 4mrin ad 7mr ibn 7bi Hlm !imi yazlr&
Amma %n$n adnn 4mr ibn 7bi Hlm %lmas daha dz)ndr&
,n!i <8hcl-'la=nin ns(lrinin *%($nda %n$n ad 7mr deyil
4mr !imi yazlb&"
Mn )$?man ibn ;%lan Rur.ini (hreynin vali v ha'imi
tyin etdim v lini sni mzmmt etmdn v .&namadan
(%ndan" zdm (sni +z yanma *ardm"- Sn valiliyi 8$zl
yerin yetirdin v manti (beytlmal" da etdin- (el is
(mnim yanma" 8l 'i2 sn .ar/& 3is 8manda deyilm2 sni
mzmmt edr' .&nam&ram v 8nah'ar hesab etmirm-
(una 8$r d (sni *armamn sbbi b$d$r !i," >am hlinin
zal&mlar&na tr (%nlarla mhariby" 8etm' .rar&na
8lmi/m v snin $zml +lma&n& istyirm- 7n'i sn2
mnim Allah&n istyi il d/mnl mharib etm' v dinin
stunlar&n&n .ald&r&lmas&nda (.slam h+!mlrinin icrasnda"
ar6aland&&m /6slrdnsn-
-) mktb

9,L
mam ;li leyhis-salam&n2 $znn ;rd/ir Surrd'i
(Larsda hr addr" valisi Mus.l ibn #ubyr >eybaniy
+lan m'tublar&ndand&r-
,

Mn bir 6br 5at&b 'i2 8r sn +nu etmisns $z
Allah&n& .zblndirmisn (#n$n rhmti sn amil %lmayacaq"
v imam v rhbrini hirslndirmisn (v )r! % sndn
intiqam alsn& ,n!i (br *atb !i"P sn mslmanlar&n niz v
atlar&n&n t+3lad&& v y+lunda .anlar& a6&d&lm&/ mallar&n&
sni se5mi/ rb .+humlar&n aras&nda b$l/drmsn-
(5%raq altnda" t+6umu yaran v insan& yaradan Allaha and
+lsun 'i2 8r ((br verilmi" bu i/ d+ru +lsa2 mndn $zn
.ar/& 6arl&. 8$r%'sn v mnim yan&mda +lan m.am v
m$v.eyini yn8ll/dir%'sn- (una 8$r d Rbbinin
ha..&n& yn8l sayma v dnyan&2 dinini 6arab etm'l
abadla/d&rma 'i2 (qiyamt )n" mllri ba6&m&ndan ziyana
urayanlar&n s&ras&nda +larsan-
(il 'i2 snin v mnim yan&mda +lan mslmanlar2 bu
mallar&n b$l/drlmsind brabr h.u.a mali'dirlr-
(Hr bir !s b$lan bana )edib qaytd v b$laq frq q%ymadan
hamya s$ verdiyi !imi mslmanlar da" mnim yan&ma + mallar
5n 8lib .ay&d&rlar- ('$na )+r d snin hmin mallar ancaq +z
q%h$m-qrabana ayrmaq v b+lm! haqqn y%(d$r&"
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n2 Maviynin Riyad ibn ;bih
m'tub yazara. +nu (qarda %lmalar hiylsi il" $zn
,
# Hzrt leyhis-salam >$sqlni qnimtinUmslmanlarn qlb
nticsind dmndn aldqlar mallarn b+ldrlmsind zlm
etdiyi *n mzmmt edib& <Mical= alimlri %n$ <zndq=, yni,
zahird imanl, batind is !afir %lm$ (s adlandrrlar& #n$n .mam
leyhis-salamn d%st v fda!arlarndan %lm$ >Qqil ibn 1eys il
sr)zti (tblr fslind qr( d+rdnc !lamn rhind deyilib&

9,M
birl/dirm'l aldatma. istmsini e/idr'n2 Riyada
yazd&& m'tublardand&r-
9

Sbrdar +ldum 'i2 Maviy sn m'tub yazara.
.lbini ((%b(tli! y%l$ndan" sa3d&rma. v snin itili' v
5evi'liyin (zir!liyin" nuz etm' istyir- (una 8$r d
+ndan 5'inr' .+r6- 7n'i +2 insan&n .aba. v
ar6as&ndan2 sa v s+lundan 8ln v s+nda birdn +nun
.lt v nadanl&. an&nda nuz edr' al&n& +urlayan (v
9
.mam leyhis-salam b$ m!t$bda %n$ >aviyy aldanmaqdan
*!indirir& Diyad Hzrt Heyyid$-hda Hseyn leyhis-salamn qatili
Sbeyd$llah ibn >rcannin atasdr& Sbeyd$llahn anas >rcan zina
etm!d *%( mh$r %lan bir !niz %l$b& Diyadn atasnn !imliyi ml$m
deyil& 'zilri %n$ Diyad ibn Sbeyd adlandraraq Hqif nisbt veriblr&
#n$ Diyad ibn 7b$ Hfyan, Diyad ibn 7bihUyni, atasnn %l$ Diyad,
Diyad ibn SmmihUyni, anasnn %l$ Diyad v Diyad ibn H$myy !imi
m(tlif nisbtlrl adlandranlar da var& Hm*inin deyirlr !iC 7b$
Hfyana nisbt verilmmidn %n$ Diyad ibn Sbeyd adlandrrdlar&
Sbeyd q$l %l$b v Diyad b+yyn v varlanana !imi q$l %laraq qalb&
H%nra is Diyad %n$ alaraq azad edib& Anas is mh$r rb tbibi
Haris ibn 3ldnin !nizi H$myy %l$b& Eeyirlr !i, 4mr ibn
0ttabn zamannda bir )n Diyad %n$n mclisind s+hbt edib v
q$laq asanlarn tccbn sbb %l$b& 7mr ibn As bel deyibC
<7cba, )r b$ cavan 1$reydn %lsayd rbi +z sas il srrdiG=
7b$ H$fyan deyibC <'il, Allaha and %ls$n !i, %, 1$reydndir/ )r %n$
tansaydn, %n$n snin q%h$mlarnn n ya(larndan %ld$$n$
bilrdin=& 7mr deyibC <Atas !imdirO= 7b$ Hfyan deyibC <Allaha and
%ls$n !i, %n$ anasnn $aqlna mn q%ym$am=& 7mr deyibC <'s n
*n %n$ +zn nisbt vermirsnO= 7b$ Hfyan cavab verib !iC '$rada
%t$ran b+y!dn, yni, 4mrdn q%r($ram !i, drimi s%yar& Hm*inin
deyiblr !iC %n$n !nysi 7b$ >$eyrdir v >!!nin fthi ilind v
ya hicrt ilind, ya($d da 'dr mharibsi )nnd 5aifd dnyaya
)lib& #, Hzrt Peymbri (sllllah$ leyhi v alih" )+rmyib& #,
hmi 7mirl-m+mininl v %ndan s%nra imam Hsn leyhims-
salam >aviy il slh balayana !imi % Hzrtl bir yerd %l$b&
#ndan s%nra is >aviyy q%$l$b& Hicrtin lli *nc ilind
Mamazan aynda imam Hsn leyhis-salamn nifrini nticsind
bdnin myyn hisssini hiss v hr!tdn salan iflic (stliyindn
v ya vbadan 3$fd +lb& .bn 7bil-Hdid b$rada v baqa yerd
%n$n imam Hsn v 7mirl-m+minin leyhimas-salamn ilrin
qar %lan (bisli!lri, *ir!in ilri, yaramaz s+zlri v +z zmansinin

99O
dnyada mttl*ili! v sr)rdanla, a(irtd is bdi zaba d*ar
edn" bir /eytand&r-
=mr ibn Sttab&n 6ilati zaman&nda ;bu Syandan
nsi ist'lr v /eytan&n vsvslri nti%sind
$l5lmmi/ bir s$z 5&6d&- (7mr ibn Asa bel dediC '$ mnim %n$n
anas il %lan zinamn nticsidir&" (u s$z dem'l nsb sbut
+lmur v +nunla he5 's irs a3armaa layi. +lmur-
,
(#
Hzrt b$y$r$r !iC" (el shv s$z r' balayan /6s dvt
edilmdn $zn /rab i5nlrin i5in s+6an v +nlar&n2 hey
rdd edr' uza.la/d&rd&.lar& adama v (y! dayann
stndn aslan v" .rar tutmay&b yellnn ta6ta 'asaya
bnzyir-
9
Riyad + #zrtin m'tubunu +6uyandan s+nra bel dediP
0*?bnin Rbbin and +lsun 'i2 ;bu Syan deyilnlr
/hadt verib1- ('$ msl" hmi/ +nun nzrind idi v
nhayt2 Maviy +nu 5a&rd& (v Diyad da %na q%$ld$"&
mam leyhis-salam&n 'lam&nda i/ldilmi/ 0Z qd_q1 0l-
vail1 'lmsi + adama deyilir 'i2 + hmi/ $zn /rab
i5nlrin aras&na s+6ub +nlarla i5ib +nlardan say&lmama.
imamna etdiyi h+rmtsizli!lrdn el hadislr nql edib !i, %nlar
%($y$b limi bama t$td$m v alayaraq qlbim snd& #nlar trcm
etm!dn $tandm& '$na )+r d %n$n (bisli! v nancibliyi barsind
iyirmi birinci m!t$b$n rhind .bn 7bil Hdiddn nql etdiyim eyl
!ifaytlnirm& 0las, 7mirl-m+minin leyhis-salam +z (ilafti
zamannda Diyad Larsa vali tyin etmidi v %, hmin diyar ya(
idar edr! q%r$y$rd$& '$na )+r d >aviy %na m!t$b yazaraq,
%n$ qardal il aldatmaq fi!rin dd& '$ (br .mam leyhis-
salama *atanda % Hzrt Diyada bel bir m!t$b yazd&
,
7rblrin bzisi zina il nsbin brqrar %lmasn qb$l edirdilr&
Amma Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" %n$ shv
adlandraraq b$y$rd$C <7
P
CCv
=
Z
E
9
=
: 7
4
t4 GCCcW
=
94 L
E

4
:7CCS4W
=
94 YPCC9
E
B
E
9
=
: = <4vlad qadnla
ni)ah %lan v qadn i(tiyarnda %lan !iinindir v zina!ar
mhr$md$r=& 6ni, %na he* n *atmr v %, irs aarmr& 'zilri is
deyiblr !i, mqsd b$d$r !i, zina!ar daqalaq edilmlidir& Amma
.mam leyhis-salamn b$rada! s+z birinci mnan tsdiqlyir&
9
0las, 7b$ Hfyann 4mrin mclisind dediyi s+zlrl sn 'ni-
Pmyy nsbin da(il %lm$rsan !i, >aviy %n$ lind dlil !imi
t$t$b sni aldatmaq istyir&

99,
istyir v buna 8$r d +nu .+vara. $z aralar&na 8irmsin
mane +lurlar- 0\
W
XXXXme
W
^
\
_
e
q
\
d
e
XXXXh
r
_q1 0n-nautul-muzbzb1
birl/msi is ta6ta 'asa2 .dh v buna bnzr /ey deyilir
'i2 miniyin stnd'i y'dn as&l&r v y'n stnd adam
+landa v miniyi m$h'm srnd dayanmadan yellnir-
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n2 +nun trindn (srnin
valisi +lan :sman ibn #ney +lan m'tublar&ndand&r-
#zrt bu m'tubu (sr hlinin :sman& .+na.l&a dvt
etmsini v +nun .+na.l&a 8etmsini e/idnd yaz&b- (.mam
leyhis-salam %n$ hmin q%naqla )etdiyi *n mzmmt edib&
#sman v %n$n .mam leyhis-salam trfindn >dinnin valisi %lm$
qarda Hhl ibn Hneyf Hzrt Peymbrin U sllllah$ leyhi v alih
U shablrindn %l$blar& #nlarn hr i!isi +mrlrinin s%n$na !imi
7mirl-m+minin leyhis-salamn i v d%stlarndan %l$blar& '$na
)+r d <Mical= alimlri b$ i!i qardan ya(lnda i(tilaf v
trddd d*ar %lmayb %nlarn nql etdi!lri hdislri m+tbr v
inanlm hesab etmilr& -ml hli 'srni alar!n #sman ibn
Hneyfin bana )lnlrin bir hisssi yz yetmi birinci (tbnin
rhind deyilib&"
Allaha hmd v #zrt 4eymbr salamdan s+nraP ey
#neyin +lu2 mn 6br 5at&b 'i2 (sr 8n%lrindn biri
sni t+y srsin dvt edib v sn tlsi' hmin sry
d+ru 8etmisn- Snin 5n n$vbn$v lzztli yem'lr
istnilib v .ar/&na b$y' 'asalar 8tirilib- Snin2 'as&b v
y+6sullar&n& .+van2 varl&lar& is dvt edn bir %amaat&n
.+na.l&&na 8etmyini 8man etmzdim- (una 8$r d bu
yem'dn di/ldiyin di..t et- (Halal v ya haram %lmas"
sn mlum +lmayan /eyi at KyemF- "azan&lma y+llar&n&n
3a' +lmas&n& (halal v dz y%lla ld edildiyini" bildiyin /eyi ye-
(il 'i2 tabe v ard&%&l +lan hr bir /6sin bir imam v
ba/5&s& var 'i2 +na tabe +lur v +nun elminin nuru il
ayd&nl&. a6tar&r- (Hr bir tabe v ardcl danq v davrannn
dzlyn +z imamndan +yrnir& Hn d )r! +z imamna tabe %l$b

999
%n$n ardnca )edsn&" (unu da bil 'i2 sizin imam&n&z $z
dnyas&ndan i'i '$hn 3altarla (yni, bdni badan ayaa !imi
+rtn q$ma !+yn! v alvarla"2 yem'lrdn is (iftar v
%badanlq v ya nahar v am *n" i'i ti' 5$r'l 'iaytlnib-
Sizin bu %r etm' .drtiniz y+6dur- Amma (he* %lmasa"
mn 3rhiz'arl&.2 5al&/.anl&.2 itlili' v dzl'l '$m'
edin-
,
Allaha and +lsun 'i2 sizin dnyan&zdan .&z&l
t+3lamam&/am2 +nun .nimtlrindn 5+6lu mal
y&mam&/am v ynimd'i '$hn 3altardan ba/.a di8r bir
'$hn 3altar haz&rlamam&/am-
(li2 8$yn '$l' sald&& btn /eylrdn (dnya
malndan" yaln&z Fd' bizim limizd idi 'i2 bir dst adam
(* (lif" +na 3a6&ll&. etdi (%n$ qsb edr! limizdn ald"-
(a/.alar& (.mam leyhis-salam v hli-beyti" da b6/i/ edr'
+ndan 'e5dilr- Allah 8$zl ha'imdir (v haqq il batil arasnda
h+!m *(aracaq"-
9
Mn Fdyi v Fd'dn .eyrisini n
,
8alayiq ilrdn $zaqlaaraq +znz hr bir *ir!inli!dn !nar
sa(layn !i, mn riyyt v lim altnda %lanlarn islah edilmsind
!+m! etmi %lasnz&
9
Ld! yh$di !ndlrindn birinin addr !i, %n$nla >din arasnda
i!i mnzil, %n$nla 0eybr arasnda is bir mnzildn az msaf var&
Ld!in qsb edilmsi dastan v Hzrt Latimnin - leyhas-salam -
zlm mr$z qalmas v %ndan i!aytlnmsi rb v fars dilind
yazlm m(tlif !itablarda a*qlanb v biz mslnin aydnlamas
*n rh*i 'hraninin b$ yerd yazdqlarnn bir hisssini
(atrladrqC <Ld! Hzrt Peymbr U sllllah$ leyhi v alih U
m(s$s idi& ,n!i >dinnin Iam istiqamtind * )nl! y%l
miqdarnda! ya(nlnda %lan 0eybr hri fth edilnd, Ld!
halisi %n$n yarsn v htta bzi rvaytlr )+r, %n$n hamsn slh
v dinc y%l il thvil vermidi& Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v
alih" hmin !ndi +z hyat d+vrnd Latim leyhas-salama balad&
'$ bard m(tlif y%llarla bir *%( rvaytlr nql edilib, % cmldn
<Mical= alimlrinin m+tbr v inanlm (s saydqlar 7bi Hid
0$dridn nql edilib !i, Allah trfindn Hzrt Peymbr .sra
s$rsinin 2R-c aysi %lan <u
4
5]
4
CCC?
8
9: ;E CCC@
=
:L
E
;E 5N4 CCC?
=
<4 9
=
:L
E
R
P
CCCy
8
6
E
VCCC@
E
7
=
y
P
9
=
: :
E
4 L
E
=
<1%h$m-qrbaya da, mis!in d, msafirlr d haqqn ver= nazil
%landa, % Hzrt Ldyi Latim leyhas-salama verdi& 7b$ '!r (lif
%landa %n$ almaq istdi& Latim leyhas-salam %na (br )+ndrdi !i,

99<
ed%ymH #albu'i insan&n yeri sabah (+lndn s%nra" .bir
v 8+rdur 'i2 +nun .aranl&.lar&nda ni/anlri mhv +la%a.
v 6brlri itib 8ed%'- #m5inin el bir 5u6urdur 'i2
8r +nun 8eni/liyi 5+6alsa v 8+r.azan&n llri +nun
8eni/liyind 5al&/sa da/-'s' +nu s&6ar v t+r3a. bir-
birinin stn y&&lara. de/i'lrini $rtr- Mnim i'ir v
d/n%m bundad&r 'i2 $z nsimi 3rhiz'arl&.la trbiy
edr' 6ar edim 'i2 .+r6u v vahimsi 5+6 +lan 8nd
Ld! mnimdir v %n$ mn atam balayb& 7mirl-m+minin
leyhis-salam v Hzrt Peymbrin trbiy edr! azad etdiyi Smm$
7ymn b$ msly hadt verdilr& 7b$ '!r dediC <Hzrt
Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" b$y$r$b !i, biz eymbrlr +z
ailmiz miras sa(lamrq, q%y$b )etdi!lrimiz sdq v b(idir&
Ld! mslmanlarn % Hzrtin lind %lan mal %l$b v %, %n$
mmtin ilrind v Allahn y%l$nda srf edib& >n d hmin y%lda
srf edcym=& H%nra Hzrt Latim leyhas-salam bana *adra salb
+z (idmt*ilri v q%h$mlarndan %lan bzi qadnlarla Hzrt
Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" mscidin )ldi& 7b$ '!r v
hm*inin >hacir v 7nsarn !sriyyti %rada idi& #rtadan rd
asld& H%nra nal edr! el alad !i, ham alamaa balad& '$ndan
s%nra $z$n bir mddt sa!it qald !i, camaatn ss-!y yatsn& H!$t
yaranandan s%nra $z$n bir (tb %($d$, % cmldn bel b$y$rd$C <Ty
7b$ 1$hafnin %l$, sn atandan irs aarrsan, amma mn atamdan
irs aarmramO= H%nra zn atasnn mqdds qbrin *evirib
mmtdn narazln bildirr! %n$nla drdldi& Mavi deyirC He*
va(t >dinnin arvad v !iilrinin hmin )n %ld$$ qdr *%(
aladqlar )+rnmmidi& H%nra 7nsarn mscidin z t$taraq %nlara
da bzi s+zlr dedi, % cmldn bel b$y$rd$C <'ilin !i, mn sizi dini
in!ar edn )+rrm& Hiz dadl ti!ni azdan *+l atdnz& 7)r siz v
yer znd %lanlarn hams !afir %lsa, Allah yen d ehtiyacszdr=&
'$ndan s%nra ev qaytd v and i*di !i, 7b$ '!rl danmasn v %na
nifrin etdi v b$ vziyytd dnyadan !+*d& Hm*inin vsiyyt etdi !i,
7b$ '!r %na namaz qlmasn& # hzrt Abbas namaz qld v %, )ec
dfn edildi& 0las, 7b$ '!r %rann mhs$l v (eyrini )+trr v
%ndan !ifayt edc! miqdarda 7hli-'eyt leyhim$s-salama verirdi&
>aviyy !imi %lan di)r (liflr d 7b$ '!rin y%l$ il )edirdilr&
Amma >aviy imam Hsn leyhis-salamdan s%nra %rann *d birini
>rvana verdi& >rvan is +z (ilafti zamannda %rann hamsn +z
lin ald& #ndan s%nra >rvann +vladlar 4mr ibn 7bdlzizin
zamanna !imi %ran bir-birlrin +trdlr& 4mr ibn 7bdlziz (lif

99B
(qiyamtd" asud v rahat +lsun v sr/'nliyin 'nar&nda
m$h'm dayans&n-
;8r istsm y+lumu bu bal&n sa v tmizin2 buda
5$ryinin 6alisin v bu i3' 3altar&n t+6unulmu/u
isti.amtin sala bilrm- Amma #i%azda (>!!, >din v
%n$n di)r hrlrind"2 ya6ud (6mn hrlrindn %lan"
Cmamd 'imins (im!anszlqdan" bir ti' 5$ry midsiz
+lmas& v t+6 yatd&& va6t& yad&ndan 5&6armas& ehtimal& +la-
%landa %ran Latim leyhas-salamn +vladlarna qaytard& Ii deyirC
<#n$n zlm il alnmlardan qaytard il! ey Ld! idi=& Hnni
deyirC <#, %ran vvlc +z ml!i etdi v s%nra Latim leyhas-salamn
+vladlarna balad=& #ndan s%nra %ra bir daha, 'ni-Abbas
d+vltin !imi, qsb edildi& 7b$l Abbas Hffah %ran qaytard& >ns$r
is tzdn )eri ald& #n$n %l$ >ehdi qaytard, i!i %l$ >$sa il
Har$n is ald& H%nra >Qm$n qaytard v >tv!!il !imi Ld!
%nlarda %ld$ v % %rann (eyrini Abld$llah ibn 4mr 'azyara hval
etdi& Eeyirlr !i, %rada %n bir dn ($rma aac var imi v %nlar
Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" +z mbar! llri il
!ibmi& Latimnin +vladlar %rann ($rmalarn haclar *n s%vqat
v hdiyy )+ndrirmilr v *%(l$ mal alrmlar& 'azyar bir nfr
adam )+ndrr! hmin aaclar !sdirdi v 'sry qaydan !imi
llri iflic %ld$=& .bn 7bil-Hdid d%qq$z$nc$ m!t$b$n rhind bir
mnasibtl bel yazrC Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih"
qz Deynbin ri 7b$l-As mri! idi v (>!!d %ld$$ mddtd %
Hzrt %n$ Deynbdn ayra bilmirdi, hr*nd !i, Deynbin .slam
qb$l etmsi %n$ rindn ayrmd& 7b$l As" mharibd sir dr!
t$t$ld$& >!!lilr sirlrini azad etm! *n fidy v mal
)+ndrirdilr& Deynb d anas 0dicnin %na verdiyi b%y$nban
)+ndrdi& Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" hmin
b%y$nban )+rn !imi riqqt )ldi v mslmanlara bel dediC
<7)r Deynbin sirini azad edr! %n$n fidysini +zn qaytarsanz,
ya( %lar&= >slmanlar dedilrC <'a st, ey Allahn Peymbri,
bizim can v mallarmz sn q$rbandr=& H%nra Deynbin fidysini
qaytararaq 7b$l-As fidysiz azad etdilr& .bn 7bil Hdid s%nra bel
yazrC >n b$ (bri rhmtli! 8qib 7b$ -Qfr 6hya ibn 7b$ Deyd
'sri 7lviy %($y$rd$m& # mn dediC Tl bilirsn, 7b$ '!rl 4mr
hmin hadisd %lmayblarOG F+rsn, %nlarn Latim leyhas-salamn
ryini ad etmlri v mslmanlardan +z haqlarn %na vermlrini
istmlri ya( %lmazdOG >)r %n$n Hzrt Peymbrin (sllllah$
leyhi v alih" yannda! mqam Deynbdn az idi, halb$!i %, i!i dnya

99E
+la nsi ist'lrin mn .alib 8lmsi v hrisliyin
5+6luunun mni yem' se5my vadar etmsi mndn
ne% d uza.d&r@@ #m5inin tra&mda a% .ar&n v isti (s$s$z"
%iyrlr +la-+la t+6 .ar&nla yatma.2 ya6ud s$z sahibinin
(Hatm ibn Abd$llah 5ainin" dediyi 'imi +lma.2 mndn 5+6
uza.d&r- : deyibP
V|aZ_
e
q _
W
Z
k tZ u
W
~]
e
z
W

W
_
W
d
e
W
[
W
hW
e
Z
m
Z
xW l
Z
u
W
e z
W

q
W
\
e
W
[
W
0Sn bu drd bsdir 'i2 8e% t+6 .ar&nla yatasan v
tra&nda 'e5i balas&n&n drisinin hsrtini 5'nlr +lsun
(nin!i yem!, he* b$n$ da taa bilmirlr"1-
D$vran&n 5tinli'lrind +nlarla hmdrd +lmadan2 a%&
8nlrind 8$zlri $nnd durmadan mn m$minlrin
mir v ba/5&s& deyilmsi il 'iaytlnimH@ Mni i'ri
an%a. +t +lan bal& heyvan2 ya6ud bir /ey ta3&b yem' 5n
zir-zibili alt-st edn v mdsini lin d/nl d+ldurara.
+nun 5n nzrd tutulan /eydn .ail +lan a5&b
bura6&lm&/ d$rdaya.l& 'imi yaratmay&blar 'i2 8$zl tamlar
yem' mni (bdi (%b(tli!dn" sa6las&n-
,
#m5inin mni
be'ar .alara. bs yer $zba/&nal&. etm' v ya az&nl&.
i3ini 5'r' d/nmdn sr8rdanl&. y+luna
y+llanma&m 5n yaratmay&blar- San'i sizlrdn birinin
bel dediyini 8$rrmP 0;8r ;bu Nalib +lunun yemyi
budursa2 +nda zili' v sstl' +nu tay-tu/lar& il d$y/dn
v /%atlilrl r.abt a3arara. brabrli' etm'dn
sa6lamaya%a.@1 (ilin 'i2 (s$y$n az *atd" 5$l aa%&n&n
ta6tas& br'dir (m+h!mdir"- Amma (s$y$ *%( %lan balarda
!ilmi" ya/&l aa%lar&n .ab&.lar& daha nazi'dir- (6a
qadnlarnn (anmdrOG 'tn b$nlar % frzl deyiri! !i, %n$n Ld!
barsind he* bir haqqa U istr balama v hdiyy y%l$ il %ls$n,
istrsd irs y%l$ il U mali! %lmamasn tsvvr ed!& 0las, .mam
leyhis-salam %na %lm$ zlm iar edib v (b$ (tbd!ilri" dnya
malna bal %lmamas barsind b$y$r$b&
,
Hmin heyvan bilmir !i, sahibi %n$n !+!lmsini %n$ tliy
)+ndrm! *n v ya %n$nla y! dayaraq ilrini )+rmsin )+r
istyir&

99G
s$y$ndan baqa di)r bir s$ tamayan" shra bit'ilrinin
al+vlar&n&n /$lsi daha 5+6 sa5&r v +nlar daha 8e%
s$nrlr-
,
Mniml Rsulullah (ballq v birli! ba(mndan hr
i!isi bir !+!dn bitmi" 6urma il 6urma v (bir-birin birlmi" l
il bazu 'imiyi'- ('$na )+r d" Allaha and +lsun 'i2 8r
btn rblr mn .ar/& mharib etmy birl/slr
+nlar&n .aba&ndan .a5maram v 8r l rst d/s
+nlara tr tlsrm (Allahn v dinin yardm y%l$nda hamsnn
b%yn$n$ v$raram"- Nezli'l yer zn bu ba/-aya. /6sdn v
ba/&a/a& 8$vddn (>aviydn" tmizlmy 5al&/a%aam
'i2 da/-'s' bi5ilmi/ budadan ayr&ls&n- (>nafiq v i!izln
m+minlrin i*indn q%v$b *(aracaq v din y%l$n$ aznlq
y%l!snlrindn tmizlycym&"
B +a hmin mktbn
dnyann mzmmti, prhizkarlar v
ona rk balamayb Allahn iindn qafil
olmayanlarn mdhi barsindki
bi" hisssi ! s$n+"
!y dnya2 mndn uza. +l 'i2 %il+vun belinddir
(cil%v$n$ b%yn$na atb b$ra(mam sni"- Mn snin
%ayna.lar&ndan s&5ray&b 5&6m&/am2 tllrindn
.urtulmu/am2 sr/'nli'lrin (aznlqlarna" 8etm'dn
5'inmi/m- :yun v /nli'lrinl tutub aldatd&&n 'slr
haradad&rlarH Rint v bz'lrinl itn v az&nl&.lara
sald&&n mmtlr haradad&rlarH ndi +nlar 8+rlara
8ir+vdurlar v lhdlrd (qbird %lan *$($rlarda" itib-
bat&blar@ Allaha and +lsun 'i2 8r sn 8$rnn bir /6s v
hiss +lunan bir %isim +lsayd&n2 bndlri arzular vasitsi il
aldatma&n&n2 mmtlri u5urumlara (bdb(tli!lr"
,
'li, insan hr n qdr az yeyib-i*s bdni daha m+h!m v
d+yd daha catli %lar& Amma hr n qdr *%( yeyib i*s
nazi!qabq, sst r!li v q%r(aq %lar&

99J
atma&n&n v 3ad/ahlar& mhv tslim edr' +nlar& n
d/lmsi v n d .ay&d&lmas& (mnasib" +lmayan bla v
5tinli' n+hurlar&na salma&n&n vzind sn ilahi hdd
i%ra edrdim (Allahn )nahlar *n myynldirdiyi czalar icra
edrdim snin barnd"- Mnim sn aldanma&m ba/ tutan /ey
deyil- Sr/'nli'lrin aya. basan sr/r2 b+l sular&n&n
stn 5&6an batar v t+runun i3lrindn uza. 8zn
mv.iyyt .azan&b (nicat taar"- Snin lindn salamat
.alan&n yata. yeri dar&s.al +lsa (*tinli! v narahat*lqla
yaasa" da2 ni8aran5&l&. 'e5irmz- (,n!i b$ *tinliyin tezli!l
!e*ib )edcyini bilir& '$na )+r d b$y$r$rC" Dnya +nun
8$znd $tb 'e5msi 8lib 5atm&/ bir 8n 'imidir-
Tza. +l mndn@ Allaha and +lsun2 sn ram
+lmaya%aam 'i2 mni 6ar edsnA tabe +lmaya%aam
(mrlrini yerin yetimycym" 'i2 mni (istdiyin yer" 5'ib
a3arasan- Allaha and +lsun U Allah&n irad v istyini
istisna edib and i5irm
,
U nsimi el trbiy ed%ym 'i2
yavanl&&na bir ti' 5$r' ta3anda sevinr' t%%blnsin2
duzla yavanl&. etmy .ane +lub uyunla/s&n v 8$zlrimin
'asas&n& (alaman *%(l$$ndan" $z hal&nda .+yaram 'i2 suyu
5'ilmi/ bula. 'imi +nun 8$z ya/& b+/als&n- (# qdr
alayaram !i, )+z yam q$rtarsn, qalmasn&" :tlayan heyvan&n
.arn& +tlad&& /eylrl d+lur v +2 yan& st d/r (yatr" v
.+yun srs +tdan d+yandan s+nra yata&na 8edir- ;li
(salavat$llahi leyh" d d$rdaya.l&lar 'imi $z azu.sini yeyib
yats&nH@ (el +lsa 8$zlri ayd&n +lsun 'i2 uzun illrdn
s+nra $zba/&na bura6&lm&/ v srd +tlayan d$rdaya.l&n&n
y+lunu 8edir (halb$!i insann zm v dncsinin yeyib-i*m!
%lmas ardr"@
,
8ec !i, Allah-tala b$ cr etmyi mr edib& 1$r2ani-3rimin 3hf
s$rsinin 2;-2?-c aylrind b$y$r$rC <x
8
4
:Y{
E
m
E
94
E
u
U4 GK
E
T
e
4
sr
=
h
E
94 ;8 9
E
By
P
_
E
x
E
L
E
CC>
8 P
: sGCCh
E
f
E
D
E
= <N he* bir ey barsind he* va(t <>n %n$ sabah
edcym= demG Ancaq <.naallah ()r Allah ists, Allah q%ysa"
edcym= de&=

99L
S+/ + adam&n hal&na 'i2 .ay&d&/ (qiyamt )n" .+r6usu
8$zlrini +ya. sa6layan2 yanlar&n& yata.lardan uza.la/d&ran2
d+da.lar& yava/-yava/ Rbblrini zi'r edn v istiar&n
(balanmaq istyinin" 5+6luundan 8nahlar& (danq b$l$dlar
!imi" da&lm&/ dstnin i5risind Rbbinin va%ib etdi'lrini
da edir2 5tinli'lrd d$zmldr2 8e%lr yu6u v mr8
.alib 8ln 'imi yu6udan uza.d&r (v y$($ v mr) qalib
)lnd is" yeri $z d$/yi v lini yast&& edir@ (1$rQani-
3rimd >$cadil s$rsinin 22-ci aysind b$y$r$l$rC" 0:nlar
Allah&n ir.sidirlr- (ilin 'i2 Allah&n ir.si U mhz +nlar2
ni%at ta3&b bdi sadt .+vu/anlard&r-1
,

(una 8$r d ey #neyin +lu2 Allahdan .+r6 (qarn
%tarmaqla m$l %lma"- Ir' bir ne5 ti' 5$r'l
'iaytlnsn 'i2 + snin +ddan .urtulma&na sbb +lsun-
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n i%ra5&lar&ndan birin +lan
m'tublar&ndand&r (!i, %nda %na riyytl mlayim v (%
davranma, lazm )lnd is srt %lma mr edir"-
Allaha hmd v #zrt 4eymbr salamdan s+nraP Sn
mnim dinin .+runmas&nda '$m'lrin ar6aland&&m2
vasitsi il 8nah'ar&n itatsizliyini yat&rtd&&m v
d/mnin .+r6ulu dil5yini (srhddini" balad&&m
'imslrdnsn-
9
(una 8$r d sni .mlndirn i/lrd
Allahdan '$m' ist v (riyytl ilrind" srtli' v .at&l&&
bir az yum/a.l&. v mlayimli'l .at&/d&r (!i, ryini l
almaq istynd ed bilsn"- Mlayimli' laz&m +lan zaman
mlayim v mehriban +l- Srtli'dn ba/.a bir /ey
yerimyn va6t da srtli' v .at&l&. et- "anad&n& riyyt
5n endir2 +nlarla 8lrz +l v $zn yum/alt (mehriban,
,
<E BZ
P
W4S
=

8
4 : A
E
=
64 8
4
x
E
D
E
>
8
4 : A
P
=
64 m
E
z49
E
L
=
D
P
=
9
.mam leyhis-salam srhddi insann b%aznn ya(nlnda %lan v
dil*! adlanan t bnzdib& ,n!i % t$t$lsa nfs !silr&

99M
mlayim v (%rftar %l&" I$zu%u ba6ma.2 8$zn zillm'2
i/ar etm' v salam verm'd +nlar&n aras&nda brabr
davran (birini di)rindn stn t$tma" 'i2 b$y'lr snin zlm
etmyin tamah sal&b hris +lmas&nlar (sninl dmn*ili!
fi!rin dmsinlr" v zilr snin daltindn namid
+lmas&nlar- Salama layi. 'imsy salam +lsun@
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n ml?un bn Ml%m +nu
zrbtlyndn s+nra #sn v #seyn leyhims-salama
+lan vsiyytlrindndir (v %nlar intiqam almaqdan *!indirib
v ya( ilr mr edib"-
Siz t.val& +lma& v Allahdan .+r6ma&2 el% d
dnya sizi a6tarsa da2 sizin +nu istmmyinizi vsiyyt
edirm- (Enya malna htta linizd %lsa bel, r! balamayn&"
Dnya mal&ndan linizdn al&nm&/ /ey 5n 'drlnmyin-
Dz v d+ru dan&/&n- (A(irtd" m'aat .azanma. 5n i/
8$rn- Ral&ma d/mn2 mzluma yard&m5& v '$m' +lun-
Siz2 btn $vladlar&ma2 hli-beytim v m'tubum
5atan hr bir 's t.val& +lma&2 Allahdan .+r6ma&2
i/lrinizi .aydaya salma& v aran&zda ayr&l&a sbb +lan
i6tilalar& hll etmyi vsiyyt edirm- 7n'i mn sizin
%ddinizin Ksllllahu leyhi v alihF bel buyurduunu
e/itmi/m 'iP 0'i nrin aras&n& (ar*alanmaya sbb %lan
i(tilaflar" dzltm' btn namaz v +ru%lardan ya6/&d&r-1
(,n!i (alq arasnda ar*alanma ha!im %lsa dini ilr sahmana
dmz, dmn aalq edr v abadlqlar viranlqlara v
(arabalqlara *evrilr&" Cetimlr barsind Allahdan .+r6un2
Allahdan .+r6un- (el 'i2 +nlar&n a&zlar& 5n n$vb
myynl/dirmyin ()ah t%(, )ah da ac sa(lamayn %nlar"-
:nlar (aclq, yalavaclq v yiysizli! nticsind" sizin yan&n&zda
mhv v he5 +lmas&nlar- "+n/ular&n&z barsind Allahdan
.+r6un2 Allahdan .+r6un 'i2 +nlar 4eymbrinizin siari/
etdiyi 'imslrdirlr- (Hzrt Peymbr" daima +nlar& (el"

9<O
ta3/&r&rd& 'i2 biz +nlara (q%n$dan-q%n$ya" miras
myynl/dir%yini (mallarnda %nlara bir ay ayracan"
8man etdi'- "ur?an barsind Allahdan .+r6un2 Allahdan
.+r6un 'i2 ba/.alar& +na ml etm'l sizdn .abaa
d/msinlr- Dininizin stunu +lan namaz barsind
Allahdan .+r6un2 Allahdan .+r6un- Rbbinizin evi (zmtli
>!!" barsind Allahdan .+r6un2 Allahdan .+r6un- )
.dr 'i2 sas&n&z +nu b+/ .+ymay&n- ;8r + tr' edils
(sizin )etmmyiniz nticsind b% qalsa, ilahi zab" siz m$hlt
vermy%' (v Allahn zabna d*ar %lacaqsnz"- Mallar&n&z2
%anlar&n&z v dillrinizl Allah y+lunda %ihad etm'
barsind Allahdan .+r6un2 Allahdan .+r6un- (Einin
yaylmas v Allah v Peymbrin dmnlri il v$r$maqda he*
ndn *!inmyin&" (ir-birinizl birli' v d+stluunuz +lsun v
.ar/&l&.l& b6/i/lr edin- (ir-biriniz ar6a 5evirm' v bir-
birinizdn ayr&lma.dan .+r6un- 0;mr be m?ru1u
(baqalarn byniln ya( ilr )+rmy vadar etmyi" v 0nhy z
mun'ri1 (*ir!in ilrdn *!indirmyi" tr' etmyin 'i2 ()r
b$nlar tr! etsniz" 3is mllilriniz siz ha'im +larlar2 s+nra
is dua edrsiniz (Allahdan %nlar sizdn $zaq etmsini istyrsiniz
amma" .bul +lmaz-
,
S+nra bel buyurduP
!y ;bdlmttlib +ullar&2 sizi 0;mirl-m$minin
$ldrld2 ;mirl-m$minin $ldrld1 deyib bu bhan il
mslmanlar&n .anlar&na batm&/ halda 8$rm' istmirm-
(>nim +ldrlmyimi mharib v qan a(dlmas *n bayraq
etmyin&" (ilin 'i2 mnim vzim an%a. .atilim
$ldrlmlidir-
(a6&n2 8r mn +nun bu zrbsi nti%sind $lsm2
+nun vzind +na bir zrb vurun- :nu 0musl1 etmyin-
9
,
,n!i mr be mQr$f v nhy z m$n!r etmm!l Allah
qzblndirmi v b$ bla v *tinliyi +znz *n tdar!
)+rmsnz& '$na )+r d t+vb edib Allahn y%l$na qaydana !imi
d$alarnz qb$l %l$nmayacaq&
9
4ldrlndn qabaq v ya s%nra %n$n )+z, q$laq, b$r$n, d%daq, l,
ayaq v di)r zalarn !smyin v ya %na qar di)r *ir!in ilr
)+rmyin&

9<,
7n'i mn Allah 4eymbrinin (sllllah$ leyhi v alih" bel
buyurduunu e/itmi/m 'iP 0Musl etm'dn uza. +lub
5'inin2 htta .a3aan it +lsa bel-1 (,n!i Allah adamlar,
qatilin mlindn *%( !drli %lsalar da b$ cr cza n+vn
bynmirlr& #, nadan v !%b$d adamlarn davran trzidir !i, %nlar
+z r!lrind %lan !inlrini b$n$nla s%y$d$r, qabalqlarn z
*(arrlar&"
-)i mktb
m'tublar&ndand&r (!i, %nda >aviyy +yd-nsiht verib"-
Rlm etm' v yalan5&l&. insan&n din v dnyas&n& mhv
edir v n$.san a6taran&n yan&nda +nun na.isli' v
8%szlyn z 5&6ar&r- Sn bilirsn 'i2 ldn 5&6mas&
t.dir edilmi/ /eyi (dnyada! ist!lr v ya #smana
+ldrlmsindn s%nra !+m! edilmsini" ld ed bilmy%'sn-
(zi dstlr ha.s&z +lara. i/in (imamt v (ilaftin" i'rin
d/dlr v (hqiqi imama tabe %lmamaq, hdi %zmaq v vzif v
dnya mal ld etm! *n" a/'ar ilahi h$'m ba/.a yer
y+zdular- (4z meyllri il (ilafti camaatn ryin hval etdilr v +z
arz$larna *atmaq *n #smann qisas mslsini bhan etdilr&"
(una 8$r d Allah +nlar& yalan5& adland&r&b (v %nlara
yalan*larn zab v czasn verc!"& (el is + 8ndn .+r6 v
5'in 'i2 +nda i/inin s+nunun ya6/& +lmas&n& 8$rn 's /ad
+la%a.2 i6tiyar&n& >eytana vermi/ v +nunla vuru/ara.
m.avimt 8$strmyn (cil%v$n$ Ieytann lindn *!myn v
%n$n istdiyi yer aard" 's is 3e/man +la%a.-
Sn "ur?an hli +lmama&na ba6mayara.2 (Hiffeyn
mharibsind" bizi "ur?an&n h$'mn dvt etdin- (1$r2an
hli %lmamann dlili, ilrinin %n$n h+!m v )+striin zidd
%lmasdr&" (iz sn %avab vermdi' v "ur?an&n h$'mn
.bul etdi'- Salama layi. 'imsy salam +lsun@

9<9
-) mktb
(u da imam ;li leyhis-salam&n Maviyy (+yd-nsiht
verdiyi" m'tublar&ndand&r-
dnya (insan *n" ba/ .atma. v +ndan ba/.as&ndan
(a(irtdn" sa6lama. yeridir- Dnyatlb dnya mal&ndan
bhrlndi'% +na +lan vurunlu. v hrisliyi d mtl.
arta%a.d&r- (#, bir ey ld ednd %ndan bhrlnmmi daha
*%($n$ arz$layar&" Dnyatlbi2 he5 va6t +nda ta3d&& (dnya
mal" ld etmdiyindn (a(irt nemtlrindn" ehtiya%s&z
etmy%'- #albu'i t+3lad&.dan s+nra +ndan ayr&lma.2
m$h'mlndirmsindn s+nra is mlubiyyt v bir-birin
vurma. m$v%uddur- ;8r (+z +mrndn v ya zamann
hadislrindn" 'e5nlrdn ibrt alsan2 .alan&nda $zn
sa6layara. bhrln%'sn- Salama layi. 'imsy salam
+lsun@
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n .+/unlar&n&n ba/5&lar&na +lan
m'tublar&ndand&r- (Hzrt b$ m!t$bda %nlarn imamn b%yn$nda,
hm*inin +znn %nlarn b%yn$nda %lan haqlarn byan edib v
%nlara daltli v mrlrin tabe %lma mr edib&"
(u2 Allah&n m$minlrin ba/5&s& v miri +lan bndsi
;li ibn ;bu Nalibin srhd5ilrin +lan m'tubudurP Allaha
hmd v #zrt 4eymbr salamdan s+nraP valinin bir
stnl' ta3mas& v nemt ld etmsi +nun riyytl +lan
mnasibtlrinin dyi/msin sbb +lmamal&d&r- (>qam v
vzif %n$ li altnda %lanlar incitmy vadar etmmlidir&"
#m5inin Allah&n +na .ismt etdiyi nemtlr2 +nu Allah&n
bndlri il daha ya6&ndan tan&/ +lmaa v .arda/lar& il
mehriban +lmaa m%bur etmlidir- (3im bel etms Mbbinin
nemtlrinin !rn yerin yetirmyib&"

9<<
(ilin 'i2 sizin mnim b+ynumda +lan ha..&n&z mharib
zaman&ndan ba/.a sizdn he5 bir sir 8izltmmyim (*n!i
mharib sirlrinin fa %lmas il dmn %ndan (brdar %lar"2 /rit
h$'mlrindn ba/.a he5 bir i/i sizinl mslhtl/m
a3armadan yerin yetirmmyim (rit h+!mlrind
mslhtlm aarmaq lazm deyil, *n!i siz btn h+!mlri mndn
+yrnmlisiniz"2 ha.lar&n&z&n yerind siz 5atd&r&lmas&nda
shln'arl&. etmmyim2 m$h'mlndirr' s+na
5atd&rmay&n%a +ndan l 5'mmyim v ha.. v h.u.
ba6&m&nd&n sizin mnim yan&mda brabr +lma&n&zd&r
(mnim birinizi di)rinizdn stn t$tmamamdr"- (elli'l2
mnim sizinl rtar&m bu %r +lduu halda nemtlri siz
tamamlama. Allah&n $hdsindir- Mnim sizin b+ynunuzda
+lan ha..&m is tabe5ili' v itat'arl&.2 mnim
mrlrimdn z d$ndrmmyiniz2 mnim mslht
bildiyim i/lrd shln'arl&. etmmyiniz v ha.. y+lu
zrind'i 5tinli'lr da6il +lma&n&zd&r (haqq tamanz
*n *tinli!lr qatlamanzdr"- ;8r siz mnim barmd
bunlar& etmsniz2 mnim yan&mda he5 's sizin yri y+l il
8edninizdn 6ar v al5a. +la bilmz- (una 8$r d +nu
br' %zaland&raram v +2 mnim yan&mda (hmin czadan"
.urtulma. im'an& ld ed bilmz- Siz (d" $z (liniz altnda
%lan" ba/5&lar&n&zla bel bir 3eyman balay&n v Allah&n2
vasitsi il i/inizi islah etdiyi /eylrdn $znz +nlara
ba&/lay&n- (#nlar (ar etmyin !i, !+m!lri vasitsi il dmn
qalib )l bilsiniz&" Salama layi. 'imsy salam +lsun@
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n 6ra% t+3layan mmurlar&na
+lan m'tublar&ndand&r- (Hzrt b$ m!t$bda (rac alanda
camaat incitm!dn v satlmas ziyan %lan eyi satmaa mcb$r
etm!dn *!indirir&"
(u m'tub Allah&n bndsi ;mirl-m$minin ;lidn
6ra% t+3layanlarad&rP Allaha hmd v #zrt 4eymbr

9<B
salamdan s+nraP 'im +na z tuta%a. /eydn (qiyamt )nnn
hesab-!itabndan" .+r6masa $z 5n .abaa +nu (zab v
czadan" .+ruya%a. .+ruyu%u 8$ndrmz- (ilin 'i2 sizin
zriniz .+yulmu/ i/ yn8l2 +nun savab& is 5+6dur- ;8r
Allah&n .adaan etdiyi zlm v ha.s&zl&. 'imi /eylr 8$r
bir %za +lmasayd& da2 +nlardan 5'inm' m.abilind +lan
savab2 +nu istmmy bir bhan yeri .+ymur-
,
(el is
6al.la mlayim v insal& davran&n v +nlar&n ist'lrin
sbr v d$zml yana/&n- 7n'i siz riyytin
6zindarlar&s&n&z (v (rac almaq *n bir dst il nsiyytd
%l$r, i )+rrsnz v ydqlarnz di)r bir dsty +trmlisiniz&
'el il m$l %lan adam sbrli v tm!inli %lmaldr"- #m5inin
mmtin v'ili2 imam v ba/5&lar&n nmayndlrisiniz (!i,
%nlar sizin vasitsinizl riyyt barsind )+stri verirlr"- #e5 'si
istyi barsind .zblndirr' ha%tindn 5'indirmyin-
9
Camaatdan 6ra% alan zaman +nlar&n .&/ v yay 3altarlar&n&2
i/ heyvanlar&n& v .ullar&n& satmay&n- (7)r (rac +dmy
mal y%(d$rsa, ehtiyaclar %lan eylri %nlardan almayn&" "tiyyn
he5 's bir dirhm 8$r .am5& vurmay&n- )amaz
.&lanlar&n v (cizy verr! .slamn nahnda %lan" 3eyman
balam&/lar&n he5 birinin mallar&na U vasitsi il
mslmanlara zlm ediln at v silah ta3ma&n&z istisna
+lma.la U t+6unmay&n- 7n'i mslman&n +nlar& (at v
silah" slam d/mnlrinin lind .+ymas& v nti%d
+nlar&n +nun m.abilind .drt mali' +lmalar& rva
deyil- =znz $yd-nsiht vermyi2 .+/una ya6/&l&.
etmyi2 riyyt '$m' 8$strmyi v Allah&n dinini
8%lndirmyi tr' etmyin- Allah y+lunda mnasib2 siz
va%ib v laz&m +lan /eyi yerin yetirin- 7n'i n$.san
,
5$taq !i, Allahn h+!mlri il m(alift etmyin mqabilind he* bir
cza y%(d$r& Amma %na tabe %lmaa el bir vz v m!afat verirlr !i,
%na )+z y$mmaq mm!n deyil&
9
He* !sin iini mttl*iliy salb <bel et, bel etm= v ya <t%ra
!m=, ya($d <s$y$ filan yerdn *(art= demyin& 1sas, he* !si
sr)rdan q%ymayn&

9<E
sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah bizdn v sizdn :nun
ehsan v ya6/&l&.lar& m.abilind :na /'r etmyimizi v
8%mz 5atan .dr :na yard&m etmyimizi istyib2
(hr*nd !i," u%a v b$y' Allah&n yard&m& +lmadan he5 bir
8% v .drt y+6dur-

9<G
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n /hrlrin ha'imlrin namaz
(%n$n va(t" barsind'i m'tublar&ndand&r-
Allaha hmd v #zrt Mustaaya salamdan s+nraP z$hr
()n%rta" namaz&n& %amaatla 8n+rta ()n )+yn %rtasndan
qrb istiqamtin meyl edn zamandan" 8n/in '$l8si 'e5i a&l&
(!e*ilrin yatdqlar yerin divar" .dr .ay&dan zamana 'imi (hr
bir eyin !+l)si %n$n +z miqdarnda %lana !imi" .&l&n-
,
#m5inin
+nlarla sr (i!indi" namaz&n& 8nn (s%n$nda deyil" bir
hisssindU()nin batmasna" i'i aa% y+l 8etm' mm'n
+lan .dr va6t .alan zaman2 8n/ (s%l$n deyil" a v
8$rnn +landa .&l&n-
9
:ru% tutmu/ /6s itar ednd v
ha%&lar (7rafatdan" Minaya y+la d/nd2 +nlarla mrib
(a(am" namaz&n& .&l&n- :nlarla2 i/a ((ftn" namaz&n& is
.&rm&z&l&. (qrbdn" 5'ilndn 8e%nin 5d birin 'imi
.&l&n- >6s $z d+st v y+lda/&n&n sitini 8$rb se5 bildiyi
zaman da +nlarla sbh namaz&n& .&l&n- )amaz& +nlarla
+nlar&n n zii 'imi .&l&n (msthb %lan yerlri azaldn" v
itn-sada sbb +lmay&n-
<
,
'$, %n$n fziltli va(tdr& <8hcl-'la=nin bir ne* ns(sind <
4
HcE 9
=
:
4
@
4
7
=
F
E
u
E
=
F4
P
<
=
h
8
9: P S4_
E
;E 564 = yni, namaz !+l) !e*i al miqdarnda
%lan zaman qln yazlb&
9
Fn%rta v i!indi namazlarnn va(tnn myynldirilmsi
barsind fiqh alimlri v mcthidlrin *%(l$ frqli nzr v i(tilaflar
var v b$ msllr barsind fiqh !itablarnda bhs edilib& 'zilri
.mam leyhis-salamn b$rada b$y$rd$qlarnn zahirin saslanaraq
)n%rta v i!indi namazn bir yerd qlmaa icaz vermyiblr& Amma
rvaytlr v mcthidlrin fitvalar hmin namazlarn bir yerd
qlnmasnn dz)n %lmasndan (br verir&
<
8amaz %nlarn qdrtindn artq miqdarda $zatmayn !i, )r %n$
*%( $zatsanz nticd %nlar camaat namazna )lmzlr& >rh$m
7llam >clisi <'ihar$l-nvar= !itabnn %n s!!izinci cildind
Eilminin <.rad$l-q$l$b= !itabna istinad edr! nql edir !iC 7li
leyhis-salam Hiffeyn mharibsi )nlrinin birind d+yl m$l
%la-%la i!i q%$n$n arasnda %lmasna ba(mayaraq )ni izlyirdi&
.bn Abbas deyirC Ty 7mirl-m+minin b$ n idirO Hzrt b$y$r$rC

9<J
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n (>ali! ibn Haris" ;/tr )6iy
(Allah %n$ balasn" +nu Mhmmd ibn ;bu ('rin
ha'imiyyti alt-st v .arma.ar&/&. +lan zaman Misir v
+nun tra b$l8lrin vali tyin ednd yazd&& hd-
3eymanlardand&r- (u2 ya6/&l&. v 6eyir6ahl&.lar (baqalarna
!+m! etmyin h+!mlri, riyytin t!ilat*lnn sirlri, +l!
idar*iliyinin qaydalar, q%$n *!myin y%llar v hamya +yd-
nsiht" barsind yaz&lara. t+3lanm&/ n uzun hdnamdir-
,

8amaz qlmaq *n )nin )n%rtan !e*ib-!e*mmsin ba(ram&
.bn Abbas deyirC .ndi namaz va(tdr, halb$!i mharib bizi namazdan
sa(laybOG Hzrt b$y$r$rC 'iz %nlarla namazdan baqa bir ey )+r
v$r$m$r$q& .bn Abbas deyirC # Hzrt he* va(t, htta <Hrir=
)ecsind )ec namazn tr! etmdiGG
,
7rblr )+z qaa *evrilmi v !iri!lri %lmayan (s <7tr=
deyirlr& Hm*inin )+z qaa v ya d%da yrtq %lan (s d 7tr
deyilir& >ali! ibn Haris 8(iy (Allah %n$n r$h$n$
mqddsldirsin" 7tr deyilmsi barsind bel deyilibC Hicrtin %n
altnc ilind rb q%$n$n r$m q%$n$ il mharibsind >ali!in
dbilqsin bir )rz v$r$l$r v %n$n dbilqsi ar*alanaraq bana
slnir& Ebilqnin dmir ar*alarndan biri %n$n )+zn deir&
#ndan s%nra %na 7tr lqbi verilir& >hmmd ibn 7b$ '!rin
ha!imiyyti d+vrnd >aviynin fitn-fsad v t(ribatlar nticsind
>isird vziyyt qaranda v bir qr$ adam #smann qisasn almaq
bhansi il qiyam ednd hmin diyarn vziyyti barsind 7mirl-
m+minin leyhis-salama (br *atr v % Hzrt b$y$r$rC >isir
h+!$mtin i!i nfrdn biri layiqdir& #rada ya vvllr %radan
)+trdym 1eys ibn HQd - %, 7li leyhis-salamn ilrindn v n
daltli (slrdn %l$b - ha!im %lmaldr, ya da %ra >ali! ibn Haris
8(i )etmlidir& Amma 1eys ibn HQd b$ i meylsiz %ld$$ *n
Hzrt %n$ +z iind sa(layr v 8sibynd - Iam v .raq arasnda!
hrlrd - %lan >ali! 7tri *artdrr v %n$n *n b$ hdnamni
yazaraq y%la dmy hazrlamasn mr edir&>ali! y%la
dmmidn qabaq .mam leyhis-salam >isir halisin b$ndan +nc
)tirdiyimiz ;A-ci m!t$b$ )+ndrir& >ali! +z q%$n$ il >isir d%r$
hr!t edir& >aviy b$ndan (br t$tan !imi >isir hrlrindn
%lan <7ri=in !in*ilrindn birin (br )+ndrir !i, 7tr zhr
i*izdir, mn sndn iyirmi ilin (rac v ver)ilrini almaym& 7tr

9<L
*/i !e"n ! ba1layan Allahn a+ il
(u2 Allah&n bndsi ;mirl-m$minin ;linin Mali' ibn
#aris ;/tri Misir2 +ran&n ver8ilrini y&ma.2 d/mnlri
il vuru/ma.2 halisinin vziyytinin ya6/&la/d&r&lmas& il
m/ul +lma. v /hrini abadla/d&rma. 5n vali tyin
edn zaman +nunla +lan hdind'i mrlridir-
<7ri= *atanda %n$n bal *%( sevdiyini biln !in*i, %na bir az zhrli
bal <hdiyy= )tirir v %n$n lzzt v faydalarndan danr& 7tr
zhr qatlm hmin baldan meyl edir v bal %n$n qarnna *atmam
hyatla vidalar& 'zilri is deyiblr !i, %, >isirdn * )nl! y%l
miqdarnda $zaqda %lan <1$lz$m= hrind hid edilib v zhri %na
#smann q$l$ %lm$ 8afe yedirdib& '$ b+y! (siyytin hid %lmas
(bri >aviyy *atanda %, *%( sevinc! halda camaat i*risind
ayaa d$raraq bel deyibC <7li ibn 7b$ 5alibin i!i d%st$ var idi&
#nlardan biri %ndan Hiffeyn mharibsind ayrld v %, 7mmar ibn
6asir idi !i, +ldrld& Ei)ri is b$ )n ayrld v %, >ali! 7trdir !i,
%n$n +lm (bri indi )lib *atd& #, >isir )etm! *n y%la
dmd v #smann q$l$ 8afe, 6nb il >isir arasnda! 7yl
hrind %n$n yanna )lib& 'ir mddt %n$n q$ll$$nda %l$b !i,
7tr %na tam inansn& H%nra <1$lz$m= hrind %na zhr
qatdrlm bal rbti i*irdib v %n$n nticsind >ali! dnya il
vidalab& 4 4 8
4
L
E
xD
E
= 'ilin !i, Allahn <bal q%$nlar= var=&
Ei)r trfd >ali!in hid edilmsi (bri 7mirl-m+minin leyhis-
salama *atanda, % Hzrt *%( !drlnir, alayr v minbr *(araq
bel b$y$r$rC <R
P
]
P
C?4 J
E
6
=
D
E
VCCT
e
4
3
8
CCQ
w
W9: ;E 5<4 9
E
GCCc9
=
: A
e
j
E
CC>4 YPCC<
=
Z
E
9
=
: L
E
E BCCcP ^
4
:j R4 5
=
9
E
4
GT
X
4
L
E
>4 GT
X
4
R
P
CC@
8
j
E
VCCy9
E
L
E
R
P
CC]
E
Z
=
T
E
VCC
E
L
E
MP YEQ= UE VKL
=
D
E
Y=y
E
W
E
K
E
G
N94GF >
P
: 3
E
64 j
E
7
4
t= Y89:
4
p4GlF
E
;= F4 R
P
_
E
B
=
F
E
8
4
K
E

E
YEH
=
U4
CC>:
4
BCCi
P
7
E
@
4
GH@
4
GCClF
P
YECCc= @
E
or ]
E
5CCl4 F
P
u
e
P
VWUE 7
E
]
4
l= T
E
= D
E
VWUE GH?
E
S
P
T
=
D
E
GH
X
8
L
E
Y=
E
GT
X
D
E
E F
E
- CC>
P
: VW
8
CCE
4 G]
E
5CCl4 <
P
9
=
: 3
4
CCC
E
U= D
E
;= CCF4 GCCCQT
X
4
K
E
- R4 CC94: L
E
R4 CCC5
=
W
E
UE = <'iz Allahdanq v #na trf
qaydacaq& Hmd, almlrin Mbbi %lan Allaha m(s$sd$r& Allahm,
mn 7trin msibtini Hnin yannda saya alram& ,n!i %n$n +lm
d+vran v zmannin matmlrindndir& Allah >ali! rhmt elsin& #,
+z hdin vfa etdi, +mrn s%na *atdrd v Mbbin q%v$d$& 'tn
b$nlara ba(mayaraq biz hd etmii! !i, Hzrt Peymbrin (sllllah$
leyhi v alih" msibtindn s%nra hr bir msibt sbr ed!& ,n!i %,
msibtlrin n b+yy idi&= .mam leyhis-salam s%nra minbrdn
db ev )edir& 8( asaqqallar % Hzrtin hz$r$na )lirlr& #,
*%( heyfslnirdi v s%l$n idi& '$y$r$rC <;= CF4 E G B
=
9
E
m
94GF GF L
E
mr 94GF j
w
[E >4 L
E
G
CC<9GU ;8 CC6
E
7
E
S
=
5
E
9
E
L
E
G
CC<9
E
GU m
E
CC_
P
B
=
F
E
8 Y8CCQ
4
5
E
9
E
>4 : L
E
GFD :
YW
=
E E GN9
E
7
r
v
E
6
E
;= F4 E G B
=
9
E
L :
YHK4 E GN9
E
u
r
]
E
^
E

9<M
:na 3rhiz'arl&. edr' Allahdan .+r6ma&2 :nun
h$'mlrini stn tutma& v =z 'itab&nda (1$r2ani-3rimd"
mr etdiyi va%ib v bynilmi/lr tabe +lma& mr edir-
:nlara (hmin vacib v bynilmi eylr" ml etmdn he5 's
6+/b6t +la bilmz v hr bir 's an%a. +nlardan b+yun
.a5&rara. +nlar& aya. alt&na salma.la bdb6t +lar-
#m5inin n$.san sitlrdn uza. v 3a' +lan Allaha (#n$n
dinin" .lb2 l v diliyl yard&m etmsini mr edir- (1lbind
;= CCUE sP GCC?H
e
9: 4 F
E
GCC u
=
CCtE L
E
mr CC94G<
E
[B^
P
B
=
F
E
u
=
tE L
E
mr 94G<
E
B
^
P
7
=
F
E
u
=
tE L
E
V4 :B]
E
9
=
: m4 ]
=
J
E
W
=
K
E
mr 94GF u
4
=
F4 VWUE
mr CC94GF u
4
CC
=
F4 = <Allah >ali! (eyir versin& #, nec >ali! idiO Ea idis
zmtli v b+y! bir da idiG Ea idis m+h!m bir da idi& 'ilin,
Allaha and %ls$n !i, ey >ali!, snin +lmn bir dnyan viran v rt,
bir dnyan is ad edir=& 6ni, Iam halisini sevindirir, .raq is rt
edir& <Alayanlar >ali! !imisin alamaldrlar& F+rsn >ali! !imi
bir yardm* )+rnc!O F+rsn >ali! !imisi varO F+rsn arvadlar
>ali! !imi %lacaq bir $aq d%acaqlarO=
Eeyirlr !iC >ali!in cnazsini <1$lz$m=dan mbar! >din hrin
)tiriblr& #n$n n$rl$ qbrinin yeri %rada tannr v mh$rd$r& 1eyd
etm! lazmdr !i, 7tr (Allah %ndan raz %ls$n" all, catli v
alicnab (s %lmaqla yana sbr, rhiz!arlq v zahidli! zintlrin d
mali! %l$b& 8ql edirlr !i, %, bir )n 3$f bazarndan !e*irmi& 'ez
altar )eyinibmi v banda da el bezdn mmam var imi& 'azar
alver*ilrdn biri %n$ thqir etm! mqsdi il %na yal *$b$q atr&
7tr +zn cil%vlayaraq %na etina etmir v !e*ib )edir& #rada
%lanlardan 7tri tanyan bir nfr hmin alver*iy deyirC Nay %ls$n
snG 3imi thqir etdiyini bilirsnO #, <y%(= dey cavab verir& Hmin
(s deyirC #, >ali! 7trdir, 7mirl-m+mininin d%st$ v !+m!*isi&
H%nra hmin alver*i etdiyi iin q%r($s$ndan titrmy balayr v
zr(ahlq etm! *n 7trin dalnca )edir& >ali!i mscidd namaz
qlan halda tar& >ali!in namazn qlb q$rtarmasn )+zlyir& #,
namazn qlb q$rtardqdan s%nra, salam verr! +zn %n$n ayana
atb +my balayr& >ali! %n$ qaldraraq deyirC 8 i )+rrsnOG
Hmin (s deyirC >ndn ba vermi )nahn zrn istyirm,
tanmamdm sniG 7tr deyirC Hn artq )nahszsan& Allaha and
%ls$n !i, mn mscid snin balanman istm! *n )lmidim&
'li, >ali! 7tr )r! bel %lm$ %ls$n v +z nfsini % qdr
cil%vlama bacarsn !i, nadan bir adam %n$ thqir edr! al*aldanda
da % cr cat v csart mali! %lmasna ba(mayaraq, hal
dyimsin& ,n!i btn ilrind +z zmansinin imamnn davam*s
idi !i, nticd 7mirl-m+minin %n$n barsind bel b$y$rm$d$rC <Y=y
E
9
E

9BO
iman v inam %ls$n, li il dmnin qarsn alsn, dili il is ya(
ilr mr edr! is ilrdn *!indirsin&" 7n'i ad& u%a +lan
Allah :na yard&m edn yard&m etmy2 :na (dinin"
h$rmt 8$strn izzt b6/ etmy zmant verib-
:na mr edir 'i2 /hvt v ist'lrin (tyan edn"
zaman&nda $z nsini bass&n v ba/ .ald&rara. itatsizli'
edn va6t +nun .ar/&s&n& als&n (!i, cil%v %n$n lin dmsin v
*tinli!lr salmasn"- 7n'i Allah&n rhm etdiyi 'ims istisna
+lma.la2 ns hr bir 's 3is i/lr 8$rmyi mr edir-
,

!y Mali'2 s+nra bil 'i2 mn sni sndn .aba. daltli v
zal&m h$'mdarlar& +lmu/ /hrlr 8$ndrirm- Sn
$zndn .aba.'& h$'mdarlar&n i/lrin ne% ba6&rsansa2
6al. da snin i/lrin hmin nzrlrl ba6&r- Sn +nlar&n
barsind n deyirsns2 %amaat da snin barnd hmin
/eylri deyir- Allah&n2 bndlrinin dillrind zbr etdiyi
(ya( v is" s$zlrdn2 saleh v ya6/& ml sahiblrini
tan&y&b bilm' mm'ndr-
9
(una 8$r d snin ehtiya%
>4 :
4
Bi
P
7
E
94 P H
=
P
GF u
E
=
F4 V94 E G= <>ali! mnim *n mn Allahn Peymbrin
%ld$$m !imi idi&= 0las, >ali! hicrtin %t$z s!!izinci ilind hyatla
vidalab& 7mirl-m+minin leyhis-salamn %n$n mbar! ad il bal
hdnamsi is hmili! %laraq, m!anndan asl %lmayaraq dnyann
btn ha!imlri *n tlimat %l$b&
,
.nsan, %n$n rindn amanda deyil& Hzrt .mam >$sa ibn -Qfr
leyhis-salam +z atalarndan rvayt edib !i, 7mirl-m+minin leyhis-
salam bel b$y$r$bC Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih"
d+y*lrdn bir hisssini mhariby )+ndrmidi& #nlar qaydanda
% Hzrt b$y$rd$C 3i*i! cihad s%na *atdran, b+y! cihadlar is
qalm dstnin (% halnaG #nlar dedilrC Ty Allahn Peymbri,
b+y! cihad ndirO '$y$rd$C 8fsl %lan cihad v mbariz& H%nra
bel b$y$rd$C 7n y!s! cihad +z nfsi il mbariz aaran !imsnin
cihaddr&
9
7)r dillr %nlarn ya(lqlar dm %lsa, (alq %nlar (eyir(ah v
ya( ml sahibi sayb %nlara d$a edc!& Eillr adlar is dm
%lsa is, %nlar is ml sahibi hesab edib nifrin v qar edc!lr&
'$na )+r d istr 4mr ibn 7bdlziz !imi mslman, istrs d
7n$irvan !imi !afir %lmasndan asl %lmayaraq hr bir h+!mdar v
hm*inin hr bir tayfa ba*s +zndn (% (atir v ya( ad yadi)ar
q%yan ilr )+rmlidir !i, (alq %n$n barsind (eyirli d$alar etsin v

9B,
8n 5n tdar' 8$rdyn /eylrin n ya6/&s& saleh ml
+lmal&d&r- =z nsi ist'lrin ha'im +l- (#nlarn cil%v$n$
lind sa(la !i, sni *tinli!lr salmasn&" #alal v rva +lmayan
/eylri nsin .&yma2 simi%li' et- 7n'i ns 6+/lad&& v
ya 6+/lamad&& /eyd simi%li' etm' insa v daltdir-
,
Riyytl .lbn mehriban2 6+/ rtarl& v ya6/& +l-
9
Mbad +nlara .ar/& yem'lrini .nimt biln y&rt&%&
heyvan K'imiF +lasan- 7n'i +nlar i'i dstdirlrP Ca snin
din .arda/&nd&rlar2 ya da yarad&l&/da snin 'imidirlr 'i2
aya.lar& sr/r2 3isli'lr sbb +lan amillr +nlara z
tutur v bilr'dn v ya shvn (bilmdn" +nlar&n llrin
d/r- (una 8$r d (ms$m %lan imam v eymbrlrdn baqa
he* !s shv v (tadan amanda %lmad *n hanssa bir hadis
%nlar bilr!dn v ya shvn is ilr salanda, %nlar
balamaman rva deyil& 'el is" Allah&n 8z/t edr' sni
ba&/lamas&n& istdiyin 'imi2 sn d 8z/t edib
8nahlar&ndan 'e5m'l +nlar& v et- 7n'i sn +nlardan2
sni valiliy 8$ndrn sndn2 Allah is bu h$'umti sn
ta3/&ran2 i/lrini yerin yetirmyini istyn v sni +nlarla
s&nayandan stndr- (Hn %nlarla n cr davransan, # da sninl
el davranacaq&" Mbad $zn Allahla mbarizy
haz&rlayasan (din qar *(araq (alqa zlm edsn" 'i2 sn :nun
.zbin d$z bilmzsn v :nun ba&/lamas&na v
nticd %, bdi sadti ld etsin&
,
8fs qar simic %lmaq b$d$r !i, sn rva %lmayan eyin trafna
bel frlanmayasan, htta )r %n$ *%( sevsn v hrisi %lsan daG
9
'el %lmasn !i, zahird d%stl$q )+strib batinind %nlarla dmn
%lasan& ,n!i b$, riyytin snin trafndan dalmasna sbb %lar,
nec !i, 1$r2ani-3rimin Ali-.mran s$rsinin 9JB-c$ aysind Hzrt
Peymbr b$y$r$l$rC <
4
CCW
=
y
E
9
=
:
E
CC5W4{
E
GCC
K
E
E CCH
P
B
=
CC9
E
L
E
3
=
CCQP 9
E
E CCH94 CC>
X
4 : ;E CCF
e
or <
E
6
=
j
E
G<
E
]
4
K
E
CC>
X
4 : VW
E
UE u
=
8
B
E
J
E
K
E
E F
=
E
UE :
E
4
K
E
7
4
F
=
q
= E
: K4 3
=
tP j
=
L
4
GO
E
L
E
3
=
QP 9
E
7
=
S4
=
J
E
i
=
:L
E
3
=
QP H
=
UE
P
U= GK
E
m
E
94B
=
6
E
;= F4 :
=
B
w
S
E
Tx
E
;E 5W4
e
B
E
J
E

X E
: 8
4
= <Allahn mrhmti sbbin sn %nlarla mehriban
%ld$n& 7)r qaba, srt r!li %lsaydn, lbtt, %nlar snin trafndan
dalb )edrdilr& '$na )+r d (sn isli! ednd" %nlar fv et,
%nlar *n balanmaq dil, id (mharib iind" %nlarla
mslhtl, (mslhtldi!dn s%nra" qti qrara )ldi!d is Allaha
tv!!l etG Hqiqtn Allah tv!!l ednlri sevrG=

9B9
mehriban5&l&.lar&na m$hta%san- #e5 va6t v v 8z/t
etm'dn 3e/man2 %zaland&rma.dan /ad +lma- D5ar
+lmama&n& ba%ard&&n .zb tlsm- (.tatsizli! v
qlbiqaralq zndn" mn mmuram v (hr n istyirms" mr
edirm v 8r' mnim mrimi .bul etsinlr2 dem- (u2
.lbin .aralmas&2 dinin zilmsi v nemtlrin dyi/r'
zavala uramas&na sbb +lar- Sltnt v h$'umt sn
zmt v b$y'l' v ya l+val&. v $zndnraz&l&.
8tirn zaman Allah&n sndn stn +lan sltntin2
hm5inin :nun sn nisbtd snin $znn a%iz +lduun
/ey .adir +lmas&na nzr sal v ba6 'i2 bu ba6&/ (#n$n
b+y!ly barsind dnm! v Allah hr ey qalib bilm!"
l+val&. v itatsizliyi yat&rdar2 di'ba/l&&n&n .ar/&s&n& alar
v sndn uza.la/m&/ a&l v d/n%ni sn .aytarar- ('$ i
barsind fi!irlm! snin +zn )lr! l%valq v +zndnrazl
+zndn $zaqladrmana sbb %lar&" =zn Allahla :nun
zmtind bir tutma.dan v .drtind $zn :na
bnztm'dn 5'in- 7n'i Allah hr bir itatsiz l+van&
6ar edr' al5ald&r- Allahla insal& davran- (#n$n mrlrin
ml edr! qadaan etdi!lrindn *!in&" =zn2 ya6&n
.+humlar&n v sevdiyin hr bir riyyt trindn 6al.
barsind insa& ldn verm- (#nlara n +zn zlm et v n d
ya(nlarnn v d%stlarnn snin adnla zlm etmlrin im!an verm&"
;8r bel etmsn zlm'ar +larsan- Allah&n bndlrin
zlm ednl2 bndlrin yerin Allah d/mn +lar- Allah2
:nunla d/mn +lan&n dlil v sbutunu 3u5a 5&6arar
(zrn qb$l etmz"- #min 's (zlmdn" l 5'r' t$vb
edib Kdz y+laF .ay&dana 'imi Allahla mharibd +lar-
Allah&n nemtlrinin dyi/msind (ldn *(masnda" v
:nun tez .zb 8tirilmsind (rhmtindn $zaq dlmsind
Allahn bndlrin" zlm etm'dn tsirli bir /ey y+6dur-
7n'i Allah2 mzlumlar&n dualar&n& e/idn v zal&mlar&n
3us.usunda dayanand&r (%nlarn intiqamn alacaq"-
Snin 5n i/lrin n sevimlisi ha.da +rta y+lu tutma.2
+nu brabrli' ba6&m&ndan mumil/dirm' v riyytin

9B<
/ad +lmas&na daha 5+6 sbb +lan daltlili' +lmal&d&r-
,
7n'i 'tlnin .zbi bir ne5 nrin raz&l&&n& mhv edir
v 'tlnin raz&l&& m.abilind bir ne5 nrin .zbi
hmiyytsizdir- Riyytin valiy riah v asayi/ zaman& n
a&r y' +lan&2 5tinli'lrd n az '$m' edni2 dalt v
brabrli' zaman& n naraz&s&2 ist'lrd n 5+6 israr edni2
b6/i/ verilnd n az /'r v minntdarl&. edni2 rdd
ednd zr ham&dan 8e% .bul edni2 d$vran&n 5tinli'lri
m.abilind sbr etm'd n zii 6as tb.dir- Dinin
stunu2 mslmanlar&n 'tlvi birliyi v d/mnlr
m.abilind (%nlarn hc$mlarnn qarsn almaa" haz&r +lan
(tezli!l he* bir i )+rmy qadir %lmayan bir ne* nfr (as tbq
deyil" 6al.&n mumi hisssidir- (una 8$r d 8r' +nlarla
bir8 +lasan v meyl v rbtin +nlarla +lsun- Riyytin2
$zndn n 5+6 uza.la/d&rara. d/mn saymal& +lduun
adam& %amaat&n eyblrini dan&/ma.da israr edni +lmal&d&r-
7n'i %amaat&n eyb v n$.sanlar& var v +nlar& $rtmy n
layi. +lan 's2 validir- (una 8$r d %amaat&n sn 8izli
+lan eyblrini a6tarma (arama" 'i2 snin vzin sn mlum
+lanlar& (%nlarn eyb v n+qsanlarndan bildi!lrini" $rt-basd&r
etm'dir- Sndn 8izlin +lan /eylr barsind Allah h$'m
ed%'- (el is Allah&n2 snin riyytdn 8izltm'
istdiyin eyblrini $rtmsi 5n ba%ard&.%a eyblrin
(camaatn eyblrinin" stn $rt- Camaatdan +lan btn 'in
dynlrini a5- (1lbind %nlardan !in sa(lama&" Sni inti.am v
%zaya birl/dirn btn tellri .&r- Sn 8$r dz +lmayan
hr bir /eyd $zn bilmmzliy vur- "eybt5i v s$z
8zdirni (%n$n dedi!lrini" tsdi.lm' v +na inanma.da
tlsm- 7n'i s$z8zdirn $zn $yd vernlrin simas&na
salsa da 6yant'ar v hiyl8rdir- ('$na )+r d %n$n
dedi!lrini tez qb$l etm! s%nra! eman*lnda he* bir fayda
%lmayan shv sbb %la bilr&"
,
Hr bir id m$mi !tlnin (eyrin %lan m+vqeyi se*, hr*nd !i, b$
azla ar )lsin v %nlar %ndan raz qalmasnlar&

9BB
=z (ilrin barsind!i" mslhtl/mlrin 6sis adam&
da6il etm 'i2 +2 sni ya6/&l&.dan v b6/i/ verm'dn
sa6layar2 y+6sullu. v 'as&bl&.la .+r6udarA n r'siz v
.+r6a& (da(il et" 'i2 + sni i/lrd (%nlara )irim!d"
sstl/dirrA n d hris adam& 'i2 +2 (ehtiyac )n *n mal
t%lamaq" hrisliyinin 5+6luundan ((alqa" zlm etmyi snin
nzrind 8$zll/dirr- (elli'l2 6sisli'2 .+r6a.l&. v
hrisli' bir-birindn ayr& m6tli 6isltlrdirlr 'i2 Allaha
.ar/& 3is 8manda +lma. +nlar& bir yer t+3lay&r@
,

Snin vzirlrinin (mml!tin ilrin tyin edr! nzr v
fi!irlrindn istifad etdiyin !slrin" n 3isi sndn .aba. /r v
3is mlli insanlar&n vziri +lmu/ v 8nahlarda (nalayiq
ilrd" +nlarla /ri' v +rta. +lmu/ vzirdir- (una 8$r d
+2 (bel bir adam" snin ya6&n v 6susi adamlar&ndan
+lmamal&d&r- 7n'i +nlar 8nah'arlar&n '$m'5ilri v
zal&mlar&n .arda/lar&d&rlar (y%ldalardrlar"- #albu'i sn
+nlar&n yerin (+l!nin ilrind" +nlar 'imi 8$zl d/n% v
ya6/& i%ra5&l&. ba%ar&&na mali' +lanlar aras&ndan zrind
+nlar&n (is v r adamlarn h+!$mtind mrt!ib %ld$qlar"
8nah v 5ir'in mllri +lmayan2 zal&ma zlmnd v
8nah'ara 8nah&nda yard&m etmyr' lbir +lmam&/ n
ya6/& vzir ta3a bilrsn- Snin +nlara 5'diyin 6r% yn8l
(-*n!i %nlar snin verdiyin az nemti *%( hesab edib mqabilnd
t!!r v minnntdarlq edrlr"2 +nlar&n sn etdi'lri yard&m
daha 8$zl2 sn mehriban5&l&. zndn +lan meyl v
rbtlri daha 5+6 v sndn ba/.as& il d+stlu.lar& daha
az +lar- (una 8$r d +nlar& $z 6lvt (i" v m%lislrind
ya6&n v 6susi adamlar&ndan et- Ir' snin yan&nda
+nlar&n n stn + vzir +lsun 'i2 sn2 a%& +lan h.i.ti
,
'$ (isltlrin mnyi Allaha qar is )manda %lmaqdr& Allah
barsind is )manda %lan !ims #n$ tanmr& ,n!i (sis adam )r
#n$ *%( b(i edn bils, baqalar il mnasibtd simicli! etmz&
1%r(aq adam #n$ +z q%r$y$c$s$ adlandrsa Allahn byndiyi i
)irir! %n$ yerin yetirm!dn q%r(maz& Hm*inin hris adam )r
#n$ r$zi vern bils srvt t%lamaa hrisli! etmz&

9BE
5+6 s$ylyir v sni2 Allah&n =z d+stlar& 5n bynmdiyi
dan&/&. v davran&/&nda az trilyir2 hr5nd a%& s$z v
snin ist' v arzular&n& az trilm' ryinin s&6&lmas&na
sbb +la bilr- (#n$n ac danq v davrannn sn ar
)lmsindn v %n$n b$ trzd davranmasndan ad %lmasan da
deyiln !imi et&" 4rhiz'ar v d+ru5ulara .+/ul (hmi %nlarla
%t$r-d$r" v +nlar& sni 5+6 trilmy v 3u5 v bihud
i/lr 8$rmmyin (v deyilmsi mnasib %lmayan eylr" 8$r
sni sevindirmmy vadar et2 $yrt (!i, snin diqqtinin +zn
clb %l$nmasna rait yaratm %ls$nlar"- 7n'i trilm'd 5+6
israr etm' insan& $zndnraz& edr' itatsizli' yarad&r-
Ca6/& i/ 8$rnl 3is i/ 8$rn 's snin yan&nda bir
sviyyd +lmamal&d&r- 7n'i bu2 ya6/& ml sahiblrini
ya6/&l&. etm'd hvsdn salar2 3is mllilri is 3isli'
etmy m%bur edr- :nlar&n hr birin $zlrinin se5di'lri
/eyl vz ver (ya( ml sahibini m!afatlandr, isli! edni
czalandr"- (il 'i2 valinin riyyt ya6/&l&. etmsindn2
6r%lrini yn8ll/dirmsindn v +nlardan sass&z
in%immsindn ya6/& he5 n2 +nun +nlara mnasibtd
ni'binliyin sbb +lmur- (una 8$r d 8r' bu bard
riyytin barsind ni'bin +lma&na sbb +lan i/lr
8$rsn- 7n'i ni'binli' sndn 5+6lu 5tinli'lri
uza.la/d&rar-
,
Snin +na .ar/& ni'bin +lma&na n layi.li
'ims2 5+6 ya6/&l&. edr' ya6/& s&nad&&n /6sdir-
(arsind bdbin +lma&na n layi.li 'ims is 3is rtar
edr' az s&nad&&n /6s +lmal&d&r- ('$na )+r d %nlarn
yardmna ehtiyacn %landa, sndn isli! v srtli! )+rm (s deyil,
ehsan v ya(lq etdiyin (s etimad et&"
(u mmtin ba/5& v b$y'lrinin ml etdi'lri2
(camaat arasnda" lt v nsiyyt yaranmas&na sbb +lmu/
,
'$na )+r !i, riyyt barsind bdbin %lmaq srtliy sbb %l$r&
Hrtli! is inci!li! )tirir& #nlar inciyndn s%nra is snin t$td$$n
vzifdn !narladrlmana *alacaq, bacardqca sninl m(alift
etmy balayaraq frst a(taracaqlar& Hn d na*ar qalb hmi
%nlarn ilri barsind fi!irldiyin *n qm)in v !drli %lacaqsan
v belli!l d, rahatlq v asayaini itirc!sn&

9BG
v riyyti (%n$n ilrini" sahmana salm&/ 8$zl adt v
.aydan& (msl!i" 3+zma- *e5mi/ adtlrdn nys ziyan
vuran nn v sullar& i%ra etm- 7n'i ()r bel etsn, bil
!i, (eyir ld etmyc!sn" savab v m'aat hmin ()+zl" adt
v .aydalar&n '$'n .+yan&n2 8nah is hmin adtlri
3+zduun 5n snin +la%a.d&r-
Snin /hrlrinin i/lrini sahmana salan /eylri
m$h'mlndirm' v sndn .aba.'& insanlar&n br.rar
etdi'lrini br3a etm' barsind alimlrl 5+6lu
mza'irlr v d+ru5ular2 dz ml sahiblri il dan&/&.lar
a3ar (!i, nticd h+!$mtin hmili! qalsn v riyytin ii layiqli
trzd yerin yetirilsin"-
(il 'i2 riyyt (snin frmann altnda %lanlar" bir ne5
tb.dn ibartdir 'i2 bzilri (bzilrinin ilri" yaln&z di8r
bzilri il .aydaya2 nizam-intizama d/r2 bir dst2 di8r
dsty m$hta%d&r- (elli'l2 +nlar&n bzilri (birincisi,
Allahn dmnlrinin qarsn almaa hazr %lan" Allah +rdular&2
bzilri (i!incisi" mumi v 6susi 'atiblr2 di8r bir .ismi
(*ncs, rit h+!mlrini (alq arasnda daltl icra edn" daltli
.az&lar2 ba/.a bir hisssi (d+rdncs" insal& v mlayim
davranan i/5ilr (h+!$mt mm$rlar"2 bzilri (beincisi"
himayd +lan %izy vernlr (mal, can v nam$slarnn .slamn
nahnda %lmas *n ver)i vern !afirlr" v 6ra% vern (Allahn
haqqn +dyn" mslmanlar2 di8r bir .ismi (altncs" ta%irlr
v snt sahiblri2 ba/.a bir dstsi (yeddincisi is" m$hta% v
mis'inlrdn ibart a/a& tb.dir- Allah bu tb.lrin
hr birinin 3ay v shmini zi'r edib2 +nun va%ibi $l5 v
mi.dar&n& =z 'itab&nda (1$r2ani-3rimd" v ya
4eymbrinin (sllllah$ leyhi v alih" snnsind hd v
mr +rmas&nda byan edib 'i2 +nlar bizim yan&m&zda
sa6lan&lara. .+runub (hmin +l* v +hd*ili!lr bizim limiz
*atan yerddir"- (elli'l2 (b$ dstlrin (eyri b$d$r !i," s8rlr
Allah&n mri il riyyt 5n (%nlar dmnlrin rindn
q%r$yan" .ala v isteh'am (!imi"2 valilrin zint v bzyi2
dinin izzti v min-amanl&. y+llar&d&rlar- Riyytin

9BJ
br.rar +lmas& an%a. +nlar&n m$v%udluundan as&l&d&r-
;s8rlrin nizam-intizam v asayi/i is Allah&n +nlar 5n
myynl/dirdiyi 6ra%dan (vacib edilmi haqdan" ba/.a he5
n il tmin +lunmur- :nlar2 +nun vasitsi il d/mnlri il
vuru/maa 8% v .drt ld edirlr v i/lrini sahmana
salma.da +na ar6alan&rlar- : ((rac"2 +nlar&n (s)rlrin"
ehtiya%lar& +lan zaman i/ldilir- (u i'i dstnin (s)rlr v
(rac +dynlrin" daya& v asayi/i is an%a. 5n%
dstdn as&l&d&r 'i2 +2 balant&lar (al-veri v evlnm
msllri" barsind h$'m 5&6aran .az&lar2 ver8i v 6ra%
t+3layan mmurlar2 mumi v 6susi i/lrd etimad ediln
(hesablama ilrini tnzimlyn" 'atiblrdn ibartdir- (tn bu
dstlrin rahatl&. v asayi/i is an%a. 8lir v 6eyirlrini
t+3lay&b bazarlar yaradan v $zlrindn ba/.alar&n&n sy v
tla/lar&n&n .ura bilmdiyi i/lri .uran ta%ir v snt
sahiblri vasitsi il tmin +lunur- (u dstlrdn s+nra
m$hta% v y+6sullardan ibart a/a& tb. 8lir v
(varllara," +nlara l tutara. '$m' etm' va%ib v laz&md&r-
Allah yan&nda bu tb.lrin hr biri 5n (y%(s$ll$q v acizli!
deyil" 8en-b+llu.2 iravanl&. var- ('$na )+r d )r bzilrini
bzilrin m+htac edibs b$, y%(s$ll$q v qdrtin azlndan deyil,
hi!mt v mslht saslanr&" (u dstlrin hr birinin2 valinin
b+ynunda2 +nun i/ini sahmana salma. mi.dar&nda ha..&
var- Dali Allah&n +na va%ib etdiyi /eyin $hdsindn an%a.
sy v tla/ etm'2 Allahdan yard&m istm'2 $zn ha..&n
hyata 'e5irilmsin haz&rlama. v 5tin v asanl&&ndan
as&l& +lmayara. hr bir i/d sbr etm'l 8l bilr-
(una 8$r d (ilrin icrasna" s8rlrindn + adam& tyin
et 'i2 Allah v :nun 4eymbri (#nlarn razln ld etm!"
5n2 hm5inin imam v rhbrin 5n (%na tabe %lmaqda"
daha 5+6 $yd .bul edn2 daha tmiz r'li (danq v
davrannda dz"2 daha a&ll& v sbrli +lsun- #min /6s 8e%
.zblnnlrdn2 zr ()nah!arn zrn" tez .bul
ednlrdn (rahatl qzblnr! zr qb$l etmm!d )+rn
qaba v !%b$d adamlar !imi %lmayanlardan"2 li alt&nda'&lara

9BL
mehriban2 8%l v .vvtlilr .ar/& is srt +lub ba/
ymynlrdn2 srtliyin yerindn .+3artmad&& (srtli!
nticsind zlm etmy enmynlrdn" v yum/a.l&&n (ilrin
icrasnda" yerind +turtmad&& (vzifsini yerin yetirm!dn
sa(lamad" 'imslrdn +lsun-
(una 8$r d /rli v n%ib aillrdn +lanlar2 ((alqa
(idmt v 6aradana tabe %lmaqda" 8$zl 'e5mi/ mali'
'imslrl2 hm5inin i8idlr2 /%atlilr2 s6avtlilr v
%+mrdlrl +tur-dur- (#rd$ v +l! ba*larn bel adamlardan
se*&" 7n'i +nlar b$y'l' t+3lusu v ya6/&l&&n .+l-
buda&d&rlar- (el is $vladlar&na %an yand&ran valideyn
'imi +nlar&n i/lrin %an yand&r- :nlara +lan v +nlar& .adir
edn ya6/&l&&n2 sn b$y' (ar" 8lmmlidir- :nlar&n
m.abilind 8$trdyn y+lda/l&. $hd5iliyini2 htta 'i5i'
+lsa da2 yn8l saymamal&san (#nlara hmi ya(lq et, istr az
%ls$n, istrs d *%(& '$na )+r d )r %nlara b+y! ya(lq etm!
frsti qarya *(sa v sn %n$ etsn, etdiyin ya(l b+y! sanma&
Hm*inin )r !i*i! bir ya(lq etsn %n$ !i*i! sayb tr! etm v
yerin yetir&" 7n'i ya6/&l&. +nlar& sn 6eyir6ah v 6+/bin
edr (v nticd mrlrini lazmnca yerin yetirrlr"- :nlar&n
b$y' i/lrini yerin yetirmy ar6alanma. v mid
bslm'l az hmiyytli i/lrd +nlara '$m' etmyi2
yard&m 8$strmyi tr' etm- (He* va(t <mnim !imi b+y!
ilrd %nlarla bir) %lan adam *n (stnin haln s%r$man, yeni
dnyaya )lmi $aa )+r tbri! demyin v b$ !imi eylrin el d
hmiyyti y%(d$r= demG" 7n'i snin 'i5i' ya6/&l&&n&n $z
yeri var v +nlar +ndan bhrlnirlr- !l% d b$y'
ya6/&l&&n&n da $z yeri var 'i2 +nlar +na da m$hta%d&rlar-
(0las, !i*i! ya(l tr! etm v %nlar b+y! ya(ln intizarnda
q%yma !i, b$, inci!li! v rianla sbb %lar&" Ir' .+/un
ba/5&lar&n&n n se5ilmi/i v stn .+/unla (mal v srvt"
y+lda/l&&nda brabrli' edni2 insal&s& (maln artnda deyil
sli v mayasnda +zn %nlarla brabr bilni-*n!i artndan
balamaa brabrli! deyilmz" v .+/unun d/mnl d$y/d
ye'dil +lmas& (d+y zaman aillrinin vziyytlrinin ya(
%lmamasnn qmini *!mmlri" 5n $z im'anat&ndan (q%$n$n

9BM
%n$n lind %lan rzaqndan" asayi/d +lmalar& mi.dar&nda
+nlara v aillrin ehsan edn 'ims +lsun- 7n'i snin
+nlara .ar/& mehriban5&l&&n v '$m' etmyin +nlar&n
.lblrini sn d+ru y$nld%' v +nlar& sn mehriban
ed%'-
,
Dalilri /ad edn n 8$zl /ey /hrlrd dalti
br.rar etm' v riyytin aras&nda mhbbti z
5&6arma.d&r- :nlar&n mhbbti an%a. sinlrinin (qzb v
!indn" salamat .almas& il z 5&6&r- :nlar valilrin
.+runmas&n& istmlri2 +nlar&n tra&nda +lmalar&2
ha'imiyytlrini a&r saymamalar& v +nlar&n (h+!$mt"
mddtinin ba/a 5atmas&n& 8$zlmm'dn ba/.a he5 bir
/eyl (salam sin il" 6eyir6ah +lmurlar- (una 8$r d
+nlar&n arzular&n& yerin yetir- :nlar& ya6/& yad et v
s&na.dan 'e5ib ziyyt 5'nlrin 5al&/.anl&.lar&n& dil
8tir- 7n'i +nlar&n ya6/& i/ 8$rnlrini yad etm' /%at
sahibini hy%anland&rara. hr't 8tirr v Allah&n
istyi il +turan& (idn qalan" hvslndirr (yenidn i
balamaa s+vq edr"-
(una 8$r d +nlar&n hr birinin zhmt v i/ini +nun
$z 5n hesab et v birinin zhmtini di8rin nisbt
verm (!i, zhmt!e, valinin dalt v insafna bdbin %lmasn v
hm*inin baqalar da b+y! ilr )irisinlr"- :2 i/ini s+na
5atd&randa +nu m'aatland&rma.da shln'arl&.
etmmlisn- #m5inin 'imins b$y'ly sni +nun 'i5i'
zhmt v i/ini b$y' hesab etmy2 el% d birinin
'i5i'liyi +nun b$y' zhmt v i/ini 'i5i' saymaa vadar
etmmlidir-
9

A%iz .ald&&n 5tin i/lri2 sn /bhli 8$rnn (Allahn,
%n$n barsind %lan h+!mn bilm!d *a-ba qaldn" i/lri
,
'li, )r ba* +z q%$n ba*larn s)rlrl brabrli! edr!
%nlarn )ndli! v aylq aylarn va(tnda vermy vadar ets, ham
%n$n trfdar %lar& 'el %lmayan s$rtd is %nlarn qlblri ba*dan
d+nr v +l!nin ilrinin %z$laraq )erilmsin sbb %lar&
9
,n!i b$ cr rftar etm! dalt ziddir v i )+rnlrin ilri yerin
yetirr! hvsdn dmlrin sbb %l$r&

9EO
Allaha (#n$n !itabna" v :nun 4eymbrin (%n$n snnsin"
hval et- 7n'i n$.san sitlrdn 3a' v tmiz +lan Allah
(1$r2ani-3rimin 8isa s$rsinin JB-c$ aysind" hidayt etm'
istdiyi dsty bel buyurubP 0XX
W
q q
e
dXX-
\
lZ z
W
q
e
dXXh
\
i
W
kW ZXX_
r
q ]XX
W
z
W
]XX
W
XX
Z q XX_
W
Z
\[w
\
XXp
W

e
XX
W
XXpZ }
e
o
\
e W ]XXhWu
W

Z
XXp
W
}
e
XX
\
hiZ w
Z
XXi
e
e
W
q XX_Z[
e
z
\
[
W

W
d
\
w
r
_q q
e
d-
\
lZ z
W
[
W
Z
dXX
\
w
r
_q[
W
1 0!y iman 8tirnlr@ Allaha2 4eymbr v
$znzdn +lan i6tiyar sahiblrin (imam, rhbr v Hzrt
Peymbrin haqq %lan (lif v caniinin" itat edin- ;8r bir i/
barsind mbahis etsniz (i(tilafa d*ar %lsanz" +nu2 Allaha
v 4eymbr hval edin (bel hallarda %nlara mracit edin,
nfsi ist!lr zndn h+!m *(armayn !i, b$ mhv sbb %lar"-1
Demli2 Allaha mra%it etm' :nun 'itab&ndan
0m$h'm1 +lanlar& (mnasnda bh v trddd %lmayanlar"
8$trm'2 4eymbr mra%it is +nun tri.
yaratmayan v birl/diri%i +lan snnsini
,
(h+!mlrini"
8$trm'dir-
(elli'l2 6al. aras&nda .zavt v ha'imli' 5n
riyytin n ya6/&s&n& se5- !lsini 'i2 i/lr +na 5tin
8lmsin (hr bir h+!mn +hdsindn )lsin v aciz qalmasn"2
5'i/my d/m/ 'slr dava v .alma.al barsind $z
nzrlrini +na .bul etdir bilmsinlr2 mtmadi +lara.
shv y+l vermsin2 ha..& dr' ednd +na .ay&tma.da a%iz
.almas&n (+z +z shvini baa dnd v ya baqas %n$ shvindn
(brdar ednd inad!arlq )+strr! +z shvin israr edn deyil,
%ndan qaydan %ls$n"2 nsi tamah v hrisliy meylli +lmas&n
(-*n!i tamah!ar %lsa dz)n h+!m *(ara bilmz"2 laz&m&n%a
d/nmdn az anlay&/la 'iaytlnmsin (bl! )r!
aradrma aarsn v a(ra !imi lazm %lan eyi ld etsin"2 /bhli
m.amlarda dayanara. ham&dan 5+6 8$tr-.+y etsin (bhli
ilrd hqiqti ld etmyinc h+!m *(armasn"2 dlil v sbutlar&
ham&dan 5+6 $yrnib mnimssin2 /i'ayt5ilrin
mra%itlrindn ham&dan az bezsin2 i/lrin
,
>qsdi ml$m %lmayan v ar*alanma yaradan deyil, i(tilaflar
aradan qaldran v hamn fi!ir v dncd birldirn snn
(nzrd t$t$l$r"&

9E,
ayd&nla/d&r&lmas&nda (%lan ziyytlr" ham&dan 5+6 tm'inli
v d$zml +lsun2 h$'m ayd&nla/anda ham&dan .tiyytli
+lsun (mslnin hqiqtini dr! edn !imi tez %n$n h+!mn *(arsn
v h+!m )eci!dirmsin v mbahis edn trflrin mttl
qalmalarna sbb %lmasn"2 5+6 trilm' +nu 6udbinliy
d5ar etmsin v m%buriyyt v 'l' +nu (i!i trfdn
birin" meylli etmsin- (u sitlrl zintlnmi/ ha'imlr az
l d/rlr- (#nlar tamaq *n *%( *almaq lazmdr&" (undan
s+nra +nun 5&6ard&& h$'mlrdn tral& 6br tut2 y+6la-
(>bada %, s%nra dzld bilmdiyin shv y%l vermi %ls$n&" :na +
.dr b6/i/ et v ya/ay&/&n& el 8en-b+l tmin et 'i2 zr v
bhan 8tirmsin yer .+ymas&n v hmin b6/i/
sbbindn 6al.a ehtiya%& az +lsun (v rvt almaa he* bir
bhansi qalmasn, ilrind dz)n v d%r$ h+!m *(arsn"- =z
yan&nda +na el bir m.am v b$y'l' ver 'i2
ya6&nlar&ndan ba/.a birisi +nun (aradan )+trlmsi" tamah&na
d/msin v +2 snin yan&nda %amaat&n 8$zlnilmdn +nu
3u5 etmsindn .+r6usuz v 6atir%m +lsun-
,
(elli'l2
.az&lar& se5m' v +nlar 5n sayd&&m sitlr barsind
hrtrli i'irl/- 7n'i bu din /r v 3is mlli adamlar&n
lind sir +lub2 +nunla nsi ist'lr sas&nda davran&l&b v
+nun vasitsi il dnya istnilib-
S+nra mmur v i%ra5&lar&n&n i/lrin nzr sal2 di..t et-
:nlar& s&na.dan 'e5irdi'dn s+nra i/ tyin et- (#nlarn
dindarlq, dzl! v d%r$l$$n$ snamynca bir i tyin etm&"
:nlar& $z istyinl2 +nlara '$m' m.sdi il v $zba/&na
(mslhtlmdn" bir i/ 8$ndrm- 7n'i 'imis $z
istyinl v $zba/&na hr hans& bir i/ tyin etm' (riyyt"
zlm v 6yant buda.lar& t+3lumudur-
9
:nlar&
s&nan&lm&/lardan2 n%ib v lya.tli aillrdn +lan
,
,n!i qaznn dmni v a(llq edni *%(d$r& 7)r %n$n snin
yannda mqam v ehtiram %lmasa %, rahat v as$d %lmayacaq v
dz)n h+!m byan etm!dn q%r(acaq&
9
#na )+r !i, )r ha!im +zbana, mslhtlmdn, snamadan
nfsi ist!lr qalaraq !imlris hr hans bir i tyin edibs, dalt
v insafa zidd bir hr!t edib v (alqn mantin (yant edib&

9E9
hyal&lardan v slamda $n%l +lanlardan ist (tyin et"-
7n'i +nlar 8$zl 6la. v 6asiyyt2 dz8n namus v
/r (+zlrin ar v bdnamlq rva bilmzlr"2 az tamaha v
i/lrin s+nunu 8$rm'd dz8n i'r ($zaq)+rnliy"
mali'dirlr- S+nra +nlar&n rza. 3aylar&n& 8en-b+l ver-
7n'i bu i/ +nlara $zlrini islah etm'd ((asiyytlrini
ya(ladrmaqda" .vvt verir v llrind +lanlar&
(mslmanlarn mallarn" yemy ehtiya% duymurlar-
#m5inin 8r mrin tabe +lmasalar v ya mantin
6yant etslr2 bu2 snin +nlara .ar/& dlil v sbutundur-
,
S+nra +nlar&n i/lrini tti/ et2 y+6la- :nlara d+ru5u v
val& mtti/lr 8$ndr- 7n'i snin +nlar&n i/lrini 8izlin
/'ild y+6lama&n +nlar&n dz v riyytl yum/a. v
mlayim davranmaa m%bur +lmalar&na sbb +lar- (7)r
vali %nlarn ilrin nzart etms, %nlar dalt v insaf *r*ivsindn
!nara *(ar v (alqa zlm edrlr"- =zn ((yant!ar" yard&m5&
v '$m'5ilrdn .+ru- ;8r +nlardan biri 6yant v
nadrstl' ets v mtti/lrinin +nun 6yanti
barsind'i 6brlri bir-biri il st-st d/s2 hmin
6brlrl 'iaytln-
9
(una 8$r d 8r' +na bdn %zas&
versn v +nu mlin 8$r tnbih edsn- S+nra +nu
dyrsiz v 6ar et2 +na 6yant damas& vur v t$hmt v
bdnaml&. ar&n& (b%y$nd$r$q !imi" b+ynundan as (!i, nadrst
insanlar *n ibrt %ls$n"-
Der8i i/ind ver8i vernlrin 6eyrin ara/d&rma a3ar-
7n'i ver8inin v ver8i vernlrin 6eyrind ba/.alar&n&n
din%li' v rahatl&& var- (a/.alar&n&n din%li' v rahatl&&
an%a. ver8i vernlrin vasitsi il tmin +lur- 7n'i
%amaat&n ham&s& ver8inin v ver8i vernlrin
,
7)r sn %nlarn qarnlarn t%( etsn v %nlar )+strilrini yerin
yetirmslr, ya($d mantin (yant edib rvt alsalar %nlar
czalandrmaq istsn he* bir bhan )tir bilmzlr&
9
'$ cml bl! d b$na iardir !i, d+vlt iind hadt verm! *n
mcthidlrin rit msllrind ahid *n rt hesab etdi!lri
myyn say v dalt rt deyil&

9E<
5$r'yeynlridir- ('$na )+r d )r ver)i v ver)i vernlrin
ilri dz %lsa camaat rahatlq v asayid %lar& Amma b$ msly
etina etmsn ham *tinliy dr&" Sn ver8i alma.dan 5+6
(ver)i alnan" yerlrin abadl&&na di..t yetirmlisn- 7n'i
ver8i an%a. abadl&.la ld edilir- Abadl&. yaratmadan ver8i
tlb edn 's /hrlrinin viranl&&na v bndlrin
mhvin ba/lay&b v +nun i/i an%a. .&sa mddt davam
edr- (una 8$r d 8r ver8i vernlr (myynldirilmi
ver)inin" a&rl&&ndan2 (mhs$la dymi" 6stli' v bladan2 su
3ay&n&n 'silmsindn (!hrizlrinin t$t$lmasndan v ya h%v$z$
v *ayn bndini selin aarmasndan v b$ !imi eylrdn"2 ya&/
yamamas& v /eh d/mmsindn2 suyun (sel v b$ !imi
eylrin" $rtdy yerin dyi/msindn v ya susuzluun
(!inlri" mhv etmsindn /i'aytlnslr +nlar&n ver8ilrini
i/lrinin dzlr' ya6/&la/a%a&na mid bsldiyin .dr
yn8ll/dir-
,
:nlar&n y'lrini yn8ll/dirm' sn a&r
8lmmlidir- 7n'i +nlara etdiyin bu 8z/t bir ehtiyatd&r
'i2 +nu /hrlrin abadl&& v h$'umtinin zintlndirilmsi
il sn .aytara%a.lar- #m5inin +nlar&n ni'binli' v
trilrini $zn %lb ed%'sn v aralar&nda ha..-dalti
br.rar etmyindn /ad v mmnun +la%a.san- !yni
zamanda +nlar&n yan&nda tdar' 8$rdyn /eylrl - +nlar
5n yaratd&&n asayi/l2 $z daltinl .azand&&n inamlar&
il v etdiyin mlayimli'lrl 8%lrinin artmas&na
ar6alana%a.san- (elli'l2 .ar/&ya el hadis 5&6a bilr 'i2
etdiyin ya6/&l&.dan s+nra +nu +nlara ta3/&rarsan v +nlar
+nu sevin%l yerin yetirrlr- 7n'i abad mml't hr
n y'lsn 5' bilr (v b$, riyytin vziyytinin ya(l v
%nlarn +z ha!imlrin inam v etimadlar nticsind mm!ndr"-
,
>rh$m rh*i >%lla >hmmdsalih 1zvini b$rada bel b$y$r$bC
'$ !lam ver)inin ancaq ritd myynldirilmi z!at %lmamasna
dlalt edir& Hm*inin ml$m %l$r !i, %, t%raq, s$ v baqa eylr
*n myynldirilmi ver)idir v %n$n miqdar barsind zamann
tlbi sasnda frq q%y$l$r v b$ ancaq .slamn nahnda %lan qeyri-
mslmanlara aid deyil&

9EB
Cer hmi/2 halisinin y+6sulluu zndn viran +lur-
Riyytin y+6sul v 3ri/an +lmas&n&n sbbi is
h$'mdarlar&n an%a. (mal-srvt" t+3lama. i'rind +lmalar&2
(h+!$mt v ba*lqda" .almaa bdbinli'lri v hadislr2
ibrtlr v d$vran&n 8edi/i barsind'i d/n%lrdn az
bhrlnmlridir-
:ndan s+nra 'atiblrinin vziyytin nzr sal v +nlar&n
(davran v dan dz %lannn" n ya6/&s&n& i/ tyin et-
(Emnin qarsn almaq v d+vlt*ili! barsind!i" 3lan v
sirlrini a5&.lad&&n m'tublar& el adama hval et 'i2
(dindarlq, mant sadiqli!, (eyir(ahlq, tmizli! v b$ !imi" btn
bynilmi/ 6susiyytlrd di8r 'atiblrdn zn8in +lsun-
,
!l bir adam& 'i2 m.am v b$y'l' +nu2 %amaat&n v
b$y'lrin hzurunda sn .ar/& 5&6ma.dan 5'inmm'
hddin .dr %rtlndirmsin2 .ailli' v unut.anl&.
mmurlar&n&n m'tublar&n&n sn 5atd&r&lmas&nda v +nlara
snin trindn 8$zl %avab verilmsind2 el% d snin
5n ald&& v snin trindn ba&/lad&& /eylrd
shln'arl&. etmsin sbb +lmas&n2 snin 6eyrin +lan
m.avilni sst balamas&n (%n$ m+h!m v t$tarl yazsn"2
snin zrrin balanm&/ m.avilnin dynn a5ma.da
a%iz +lmas&n v i/lrd $z yerini v .dir-.iymtini bilsin-
7n'i $z m.am v i/ini bilmyn 's ba/.as&n&n yerini v
i/ini he5 bilmz- (Eemli, d+vlt v ha!imin (s$si !atibi +z rtb
v qdrini bilmlidir !i, hr bir !sin mqam v iin d bld %ls$n&"
(ir d +nlar& $z ay&.-say&.l&&n2 inam&n v ni'binliyin
saslanara. Ki/F tyin etmmlisn- 7n'i insanlar (i*i v
mm$rlar" vali v h$'mdarlar&n r'lrini l alma. 5n
$zlrini bzdilmi/ v ya6/& 6idmt edn 'imi tan&td&r&rlar-
(4zlrindn mant sadiqli!, nfs a!l v (eyir(ahlq bir$z verir
v validn eyb v isli!lrini )izldirlr !i, %n$ aldadaraq inam v
,
,n!i h+!$mt sirlrindn hamdan *%( (brdar %lan !s, byniln
siftlr mali! %lmaldr& 'el %lmasa !i*i! bir ist! v mqsd )+r
mharibd q%$n$n ml$biyytin v +l!nin ilrinin ziyanna rait
yarada bilr&

9EE
ni!binliyini qazansnlar v divan ilrin !e*sinlr&" #albu'i
(%nlarda" $zlrindn biruz verdi'lri v $zlrini bzdi'lri
/eylrin ar6as&nda 6eyir6ahl&. v mant sda.tdn sr-
lamt y+6dur- La'in +nlar& sndn .aba.'& ya6/&lar 5n
8$rd'lri i/lrd s&na- S+nra +nlar&n 6al. aras&nda
tan&nm&/lar&n&n n ya6/&lar&n& v mantd m/hur v ad&
dillrd +lanlar&n n dzn se5- Snin bu s&na&n Allaha v
i/lri sn ta3/&ran 's (.mam leyhis-salama" tabe +lma&na
bir dlildir- /lrinin hr biri 5n 'atiblrindn bir ris v
mdir tyin et 'i2 i/lrin b$y'ly +nu mlub v a%iz2
5+6luu 3ri/an etmsin- ;8r 'atiblrind bir eyb v
n$.san +lsa v snin +ndan 6brin +lmasa2 hmin 3isliy
8$r sndn d ya3&/arlar- (#n$n ms$liyyti sninldir&"
S+nra ta%irlr v snt sahiblri barsind'i ta3/&r&.lar&
.bul et v (+z mm$rlarna" +nlara ya6/&l&. etmyi ta3/&r (!i,
%nlarn mal v srvtin tamah salb bhan )tirr! %nlar
incitmsinlr v hvsdn salmasnlar"2 istr +nlar&n (bir hrd
alb-satan v ya ri!i baqa yerdn )+ndrn v %, hrd qalb
satan" ms'unla/ara. +tura. salan& +lsun2 istr $z mal v
srvti il 8et-8l edni2 istrs d $z bdni (fizi!i myi" il
ayda vernlr (+z l-q%llar il (alqn ehtiyac %lan eylri
hazrlayan snt!arlar"@ 7n'i +nlar mnt amili v
mnbyidirlr v mal& snin ha'imiyytinin hat
dairsind +lan shra2 dniz2 dznli' v dal&.lar&n 5tin
y+llar v uza. n$.tlrindn - %amaat&n t+3la/mad&& v
8etmy %rt etmdiyi yerlrdn 8tirnlrdir- (elli'l2
ta%irlr srtli' .+r6usu +lmayan asudli'2 hm5inin /r v
3isli' 8$zlnilmyn slh v bar&/&. adamlar&d&r- =zn +lan
yerd v /hrlrinin 'nar-bu%a&nda +nlar&n i/lrini
y+6la- (Szaq v ya(n yerlrdn %nlarn rahatln ist !i, %nlara bir
zlm v sitm %lmasn&" :nlar barsind +lan btn ta3/&r&.larla
brabr bil 'i2 +nlar&n 5+6unda hdsiz hrisli'2 5ir'in v
6+/a8lmz 6sisli'2 baha satma. 5n m$ht'irli' (mallar
yb sa(lamaq" v istdiyi 'imi .iymt .+yma. ((islti" var-
:nlar&n bu i/lri 6al.a ziyan dymsin sbb +lur v bu2

9EG
valilr n$.sand&r- (una 8$r d m$ht'irliyin .ar/&s&n& al-
7n'i Allah&n 4eymbri (sllllah$ leyhi v alih" +nu
.adaan edib- (>+ht!irliyin qayda-qan$n$nlar v %n$nla bal
msllr fiqh !itablarnda a*qlanb&" Al&/-veri/ 8r' asan2
yr-s'iyi +lmayan trzilrl el .iymt a3ar&ls&n 'i2
satana v alana zlm v ha.s&zl&. +lmas&n-
,
(elli'l2 snin
.adaa .+yma&ndan s+nra m$ht'irli' edni %zaland&r2
el %zaland&r 'i2 +nun rsvay +lmas&na (v baqalarnn ibrt
)+trmlrin" sbb +lsun- Amma hddini 'e5msin-
9

S+nra 5arsiz2 a%iz2 y+6sul v m$hta%lardan2 el% d
5tinli'2 6stli' v ziliy d5ar +lmu/lardan ibart a/a&
tb. barsind Allahdan .+r62 Allahdan .+r6@ 7n'i bu
tb. i5risind hm h.irli' v bi5arliyini z 5&6ar&b
istynlr2 hm d b6/i/ m$hta% +lmas&na ba6mayara.2
(nfsi a! %ld$$ *n" +nu zahird bildirmynlr var- Allah&n
raz&l&&n& .azanma. 5n :nun =z ha..&ndan2 +nlar
barsind sn mr etdiyini yerin yetir v lind +lan
beytlmal&n bir hisssini2 el% d hr bir /hrd slam&n
.nimt (y%l$ il" ald&& yerlrin ta6&l v mhsulunun bir
.ismini +nlara ay&r- 7n'i +nlar&n n uza.da +lan& n
ya6&nda +lan .dr 3ay v bhry mali'dir-
<
Sndn
+nlar&n hr birinin h.u.lar&na riayt etm' istnilib- (una
8$r d /adl&. itatsizliyi v naz-nemt .r. +lma. sni
,
Irh*i 1zvini (rhimh$llah$ leyh" b$rada bel b$y$r$bC '$
!lamn zahiri mnas b$d$r !i, vali %nlar, trflrin he* birin zlm
%lmamas *n myyn qiymt mcb$r ed bilr&
9
-za )nahdan artq %lmasn& '$, camaatn tbqlrin nisbtd
frq edir& #la bilr !i, azacq danlaq !ims cza %ls$n& Hm*inin %la
bilr !i, !ims hbs v i)nc il d aylaraq +zn )lmsin& 'el
%lan halda, hr bir !sin czasnn myynldirilmsi valinin
+hdsindir&
<
#nlarn hams beytlmaldan v mslmanlarla mharib ednlrdn
alnm yerlrin ta(lndan bhrlnirlr, istr $zaqda %ls$nlar, istr
ya(nda& #nlarn, +zlrini sn *atdraraq +z aylarn almaq
im!anlar %lmad *n sn %nlarn haqlarn verm! *n %ld$qlar
hr mm$r )+ndr !i, he* !s mhr$m v midsiz qalmasn&

9EJ
+nlar&n hal&n& bilm'dn sa6lamas&n- 7n'i sn2 barsind
sy v di..tin 5+6 +lan b$y' i/lri m$h'mlndirmyin
5n 'i5i' i/lri ldn 5&6artmaa 8$r zrl say&lm&rsan-
(una 8$r d syini +nlardan (ilrini dzltm!dn" sir8m
v itatsizli' sbbindn +nlardan z d$ndrm- :nlar&n
(y%(s$l v ziflrin" - 8$zlrin (camaatn" 6ar v h.irli'l
ba6d&&2 6al.&n 'i5i' sayd&& 'imslrin - sn li
5atmayanlar&n&n i/lri il mara.lan2 ara/d&r-
,
(elli'l2 +nlar
(%nlarn vziyytlri il maraqlanaraq aradrma aarmaq" 5n
$znn (Allahdan" .+r6an v tvaz$'ar +lan inan&lm&/
nmayndni tyin et 'i2 +nlar&n i/lrini sn 5atd&rs&n-
S+nra +nlar&n barsind el i/lr 8$r 'i2 (qiyamtd" Allaha
.+vu/a%a&n (#n$n hesab v aradrma aaraca" 8n zrn
.bul etsinlr- 7n'i +nlar riyyt aras&nda dalt v insaa
ba/.alar&ndan daha 5+6 m$hta%d&rlar- (#na )+r !i, %nlar +z
haqq v hq$qlarn q%r$maq qdrtin mali! deyildirlr&" (elli'l2
+nlar&n hr birinin ha..&n& da etm'd Allah yan&nda dlil
v sbuta mali' +l (!i, he* bir ms$liyyt damayasan"& (Az yal"
yetimlri v 5arsiz v (zifli! $cbatndan" $zlrini 6ahi/
haz&rlamam&/ ya/l& .+%alar& $hdn 8$tr- Dedi'lrimiz (v
snin *n r%qram !imi myynldirdiyimiz eylr ml etm!"
valilr a&r v 5tindir- (Pm$miyytl" ha..&n ham&s& a&rd&r-
(zn Allah +nu 8$zl m'aat v ni%at a6taranlara2
$zlrini sbr vadar ednlr v Allah&n vd etdiyinin (bdi
-nntin" dzlyn inananlara yn8ll/dirr (s%nra %nlar
%n$ asanlqla icra edrlr"&
Da6t&n&n bir hisssini sn ehtiya%& +lanlara ay&r v
hmin va6t $zn +nlar 5n (%nlarn ist!lri il m$l
%lmaa" haz&rlayara. mumi m%lisd +tur (!i, zif v
bi*arlrin sn llri *atsn"- (elli'l2 sni yaradan Allaha
,
,n!i qa*lar y%(s$l v ziflr al*aldc v hqirli! )+z il
ba(rlar v %nlar valinin yanna *%( az hallarda b$ra(rlar& '$na )+r
d sn %nlar *n el bir i )+r !i, +z ist!lrini he* bir q%r($ %lmadan
v *tinliy dmdn sn bildirsinlr v nticd he* !s zlm mr$z
qalb midsizlr! sndn Allah-talaya i!aytlnmsin&

9EL
(#n$n razln ld etmy" 8$r (%nlarla" tvaz$'ar +l- =z
8$zt5i v .ar+vul5ular&ndan +lan s8r v .a3&5&lar&n&
(%nlara mane %lmaqdan" sa6la 'i2 +nlar&n nmayndlri
''lmdn2 .+r6ub 5'inmdn dan&/s&n (ehtiyacn istsin"-
7n'i mn #zrt 4eymbrin (sllllah$ leyhi v alih"
dlrl bel buyurduunu e/itmi/m 'iP 0#e5 bir mmt2
ziin ha..& 8%ldn ''lmdn2 .+r6ub 5'inmdn
al&nmay&n%a 3a'la/maz2 lvil/mz1- S+nra +nlar&n srtli'2
'+budlu. v s$hbt .aydalar&n& bilmmlrin d$z v z
vurma-
,
Nndly (is (asiyytliliyi" v $zn bynmyi
(%nlarla %t$r$b d$rmaq v danma +zn sdrmama" $zndn
uza.la/d&r 'i2 Allah rhmt .a3&lar&n& snin zn a5s&n v
itat v tabe5ili' m'aat&n& sn ta etsin- (#nlardan birin
bir ey verm! istynd" ba&/lad&&n /eyi 6+/ zl ba&/la (!i,
%, istynin d ryin yatsn"- #m5inin ()r %n$n istyini yerin
yetirmy )cn *atmasa v ya %n$ yerin yetirmyi mslht bilmsn,
sir)diyin eyi" mehriban5&l&. v zr6ahl&.la sir8 (!i, %,
sndn incimsin v qlbind sn qar !in sa(lamasn"-
/lrinin i5risind bzilri d var 'i2 +nlar& 8r' sn
$zn yerin yetirsn- :nlardan biri mmurlar&na (%nlarn
mtlblrin" 'atiblr a%iz .alanda (+zlrindn cavab ver
bilmynd" %avab verm'dir- (Hmin il )r vali (sn m$l
%lmasa !atib v mm$rlarnn mttl*ili!lrin sbb %lar&" :
i/lrdn (di)r" biri %amaat&n2 (*%(l$$na )+r" '$m'5ilrinin
(mm$rlarnn" dar&6mas&na sbb +lan ist'lrini sn 5atan
8n yerin yetirmyindir (%nlara cavab vermyindir& >m$rlar +z
rahatlqlar *n hmin ilri dala atmaq istdi!d %nlara sn +zn
ba(mal v %nlar t(ir dmy q%ymamalsan"- #r 8nn i/ini
hmin 8n 8$r- 7n'i hr 8nn $zn m6sus i/i var-
9
,
,n!i ehtiyac sahiblrinin *%($ iztirabl v s+z danmaqda
acizdirlr& 7)r vali ya( (asiyytli v tm!inli %lmasa %nlarn ilri
dzlmz&
9
#na )+r !i, )r qafil %l$b b$ )nn iini sabaha, sabahn iini is %
biri )n sa(lasan, ilr *%(alacaq v sn %nlarn +hdsindn
)lmyc!sn, (alq mttl %l$b idn qalacaq v nticd +l! mhv
v (arab %lacaq&

9EM
Da6t&n n 8$zl v ziltlisini $znl Allah aras&nda +lan
/eylr (ibadt v bndli!" 5n myynl/dir2 ay&r- (>sln,
namaz btn ilri yerin yetirib q$rtardqdan s%nra y%r$n v
hvssiz deyil, il! va(tda, qvraq v enerVili va(tnda ql&" #r5nd 'i2
8r +nda niyyt v m.sd 3a' v riyyt +ndan asayi/d
+lsa ((alqn iin hsr etdiyin" va6tlar&n ham&s& Allaha
m6susdur-
An%a. v an%a. Allaha 8$r +lan va%ib mllrin yerin
yetirilmsi2 8r' dinini Allah 5n 6alisl/dirdiyin 6susi
va6tda +lsun- (Na(tn n ya(sn ibadt hsr etm! lazm %ld$$
!imi, ibadt va(tlarnn n ya(sn da vacib ibadtlrin yerin
yetirilmsind srf etm! lazmdr&" (elli'l2 8e% v
8ndznd (%nlarn bir hisssind" bdnini Allah&n
i6tiyar&nda .+y (#na ibadt et"- Dasitsi il Allaha
ya6&nla/d&&n /ey (vacib ml" val& +l- 7al&/ 'i2 (s%y$q
havada dstmaz almaq v isti havada %r$c t$tmaq !imi eylr"
bdnini z8inl/dirs d2 +nlar& 'amil /'ild2 eyb v
n$.sans&z (riyasz, +zn )+strm! v baqalarnn diqqtini clb
etm! mqsdi %lmadan" yerin yetirsn- )amaz&n& %amaatla
.&landa (camaat namaznda, %n$ $zadaraq" 6al.& $zndn uza.
v in%i'2 namaz& is (vacib yerlrini tr! etm!l" zay v 6arab
etm- 7n'i %amaat i5risind lil2 6st2 m$hta% v i/i +lan
var (!i, lil v (stnin namaz $zatmaq taqti v )c, ii %lann is
va(t y%(d$r"- Allah&n 4eymbri Ksllllah$ leyhi v alihF mni
Cmn 8$ndrnd s+ru/dum 'i2 +nlarla ne% namaz
.&l&mH (uyurduP 0:nlarla n zi v a%izlri 'imi namaz .&l
v m$minlr .ar/& mehriban +l@1
(u 8$stri/lrdn s+nra mbada $zn riyytin
8$zndn 5+6 8izldsn- 7n'i valilrin riyyt
8$rnmmsi s&6&nt& (qans%y$ql$q"2 az elmlili' v i/lrdn
6brdar +lmama&n bir hisssidir-
,
#m5inin valilrin
riyyt 8$rnmmsi (+l! v riyytin vziyyti barsind"
,
,n!i valilr (alqla %t$r$b-d$rmaq v s+hbt etm!l +l! v
riyytin halndan (brdar %l$rlar& Amma )r t! %t$rsalar ilrin sir
v rmzlrinin *%($n$ dr! ed bilmzlr&

9GO
+nlara 8izli +lan /eylr ha..&nda'& mlumatlar& $rtl
sa6lay&r- (elli'l2 (bel %lan halda, bzn" valinin yan&nda
b$y' i/ 'i5i'2 'i5i' i/ is b$y'2 8$zlli' 5ir'inli'2
5ir'inli' is 8$zlli' 8$rnr v ha.. v dzl' batil v
nadrstly .ar&/ar- Dali d adi bir insand&r 'i2 6al.&n
+ndan 8izldiln i/lrindn 6brdar +la bilmir- #a..&n da
el bir lamtlri y+6dur 'i2 +nlar&n vasitsi il dzl
yalan&n n$vlri tan&ns&n- Sn i'i adamdan birisnP (iri
budur 'i2 ha.. v dzly da etm'd s6avtli v
lia5&.san- (el +lan halda2 va%ib ha..& da etmyin v ya
8$zl i/ 8$rmyin 5n z 5&6mama&n&n sbbi ndirH
Ca6ud da sn br' v b6/i/ etmyn bir adamsan- (el
+lan halda2 (yen d )+rnmmy bir dlil y%(d$r, *n!i" tezli'l
6al. sndn bir /ey istm'dn l 5'r- 7n'i snin
b6/i/indn namid +lar- #albu'i 6al.&n sndn ist'lrinin
5+6u 6r% v zhmti +lmayan - (%nlara edilmi" zlmdn
/i'aytlnm' (v %n$n qarsnn alnmasn sndn istmlri"2
ya6ud davran&/ v rtarlarda insal& v daltli +lma&
istm' 'imi /eylrdir-
S+nra (bil", valilrin bzi ya6&nlar& v .+humlar& var 'i2
$zba/&nal&.2 itatsizli'2 ((alqn malna" liuzunlu. v
insas&zl&a adt ediblr (v riyyti *tinli! v ziyyt salrlar"-
#min sitlr sbb +lan amillri 'sib uza.la/d&rma.la
+nlar&n (rlrinin" '$' v saslar&n& .urut- (7daltli %l v
+l!nin da(ili vziyytindn (br bil !i, %nlar snin daltsizli! v
(brsizliyindn +zbanalq, li$z$nl$q v insafszlqlarna vasit !imi
istifad edib riyyti incitmsinlr&" ;tra&nda +lanlardan2 hli-
beytin v .+humlar&ndan he5 's t+r3a. verm- Ir' he5
's sndn tarla v 'in%' al&b +nun .+n/uluunda'&
%amaata su mnbyind ziyan vurma.2 ya6ud m/tr'
8$rlmli i/d /ri'li i/in 5tinli' v a&rl&&n& .+n/ulara
y'lm' tamah&na d/msin- (el +lan halda2 +nun 6eyir
v mnti snin deyil2 +nlar&n +la%a.- :nun dnya v
a6irt eyb v mzmmti is sn .ala%a.d&r- #a.. layi.li
v byniln +lduu 5n ya6&ndan v uza.dan (q%h$m v

9G,
yaddan" +lmas&ndan as&l& +lmayara. +nu i%ra et- (u i/d
sbrli v (Allahdan" vz istyn +l2 htta ha..& i%ra etm'
nti%sind .+hum v ya6&nlar&na hr n +lsa bel@ (>sln
haqq icra etm! *n q%h$mlarndan birindn qisas almaq lazm )ls
d, et b$n$&" Sn +lan a&rl&.la (v ya(nlarna %lan *tinli!l"2
ha..&n s+nuna ba6 'i2 (%n$n s%n$" byniln v br'tlidir-
;8r riyyt snin barnd zal&ml&. 8man&nda +lsa2 zr
v dlilini +nlara a5&.la v bu a5&.lama il +nlar&n
8manlar&n& $zndn uza.la/d&r- 7n'i sn bu i/l $zn
(dalt v insafa" $yr/dirr' adt verr v riyyt
mehriban5&l&. 8$strmi/ +larsan- #m5inin bu zr
8tirm'l sn +nlar& ha..a vadar etm' barsind'i
istyin 5atm&/ +larsan- (#nlarn snin barnd is )manda
%lmalar v sni mzmmt etmlrindn q$rt$lmaq istyirsns +z
zrn a*qla !i, shvdn *(araq snin mhbbtini qlblrin
salsnlar&"
D/mninin sni 5a&rd&& v Allah&n da raz&l&& +lan
slh v bar&/&.dan b+yun .a5&rma- 7n'i bar&/&.da +rdunun
rahatl&&2 .m-'drin asayi/i v /hrlr (%nlarn halisi"
5n min-amanl&. vard&r-
,
Amma bar&/&.dan s+nra
d/mnindn 5'in v .+r6- 7n'i 5+6 va6t d/mn2 $zn
ya6&nla/d&r&r 'i2 (trf mqabilini" .ildn ha.las&n (s%nra %n$n
iini bitirsin, ya($d da %n$ *tinliy salsn"- (una 8$r d ehtiyatl&
+lmaa v i/i m$h'm 8$rmy adt et v tez2 ni'binli' v
ya6/& 8man y'nn alt&na 8irm-
9
;8r d/mninl bir
hd balasan v $z trindn +na aman (altar" )eyindirsn
(nah versn"2 hdin va et v verdiyin 3nah v
,
8ec !i, Allah-tala 1$r2ani-3rimin 7nfal s$rsinin R9-ci aysind
b$y$r$bC <3
P
CC5W4cE 9
=
: P 5<4 CC?
8
9: B
E
tP R
P
T
8
4
>
X
4 : VW
E
UE u
=
8
B
E
_
E
L
E
GQE 9
E
I= H
E
^
=
GK
E
3
4
W
=
?
8
W94 :
=
BZ
P
H
E
^
E

4
L
E
= <7)r
%nlar slh v bara meyl etslr, sn d slh meyl et v ()r
batind hiyl v m!r ildr! slh v barq il sni aldatmaq
istyirlrs, q%r(ma" Allaha bel bala& Hqiqtn Allah (%nlarn
danqlarn" eidn v (dnclrini" bilndir=&
9
>+min hamya qar ni!bin %lmasna ba(mayaraq, %, ictimai
msllrd nifaq v i!izll!dn, elc d dmnin hiyllrindn
(brdar v %nlara qar sayq %lmaldr&

9G9
s&&na%aa riayt et2 $zn balad&&n hd-3eymana si3r
et- 7n'i insanlar2 ziddiyytli ist'lr v i'ir ayr&l&&na
mali' +lmalar&na ba6mayara.2 Allah&n va%ib buyurdu.lar&
i5risind hd va etmyi u%a tutma. 'imi he5 n
barsind ye'dil deyildirlr- M/ri'lr d mslmanlardan
.aba. $z aralar&nda hd va etmyi zruri bilirdilr-
7n'i hdi 3+zma&n 6+/a8lmz v 3is nti%lrini ba/a
d/m/dlr (dadmdlar& 'el is mslmanlar %n$ yerin
yetirmy daha layiqdirlr"& (una 8$r d $z verdiyin amana
6yant edib hdini 3+zma v d/mnini aldatma- 7n'i
(hdi %zmaq Allaha qar *(maq v crt etm!dir v" bdb6t
nadandan ba/.a he5 's Allaha .ar/& 5&6maz2 %rt etmz-
Allah&n hdi :nun rhmt v mehribanl&.la bndlri
aras&nda yayd&& min-amanl&. v rahatl&.d&r- (#nlara hrc-
mrcli!, qtl v fsaddan q$rt$lmalar *n hdlrin riayt etmlrini
mr edib&" :nu s&&na%a. edib 'i2 m$h'mliyi il ya/ayara.
+na 3nah a3ars&nlar- (una 8$r d +nu 3+zma. v +nda
hiyl i/ltm' rva deyil- !l bir hd-3eyman balama 'i2
+nda ba/.a yer y+zma.2 bhan 8tirm' v hiyl v 'l'
i/ltm' y+lu +lsun-
,
;hd-3eyman& br.rar edib
m$h'mlndirdi'dn s+nra i'iba/l& s$z i/ltm-
9
(arsind
Allah&n hdin (baqas il baladn eymana" riayt etmli
+lduun i/in 5tinliyi sni2 +nu naha. yer 3+zmaa vadar
etmsin- 7n'i snin2 m'aat&nda asayi/ v art&m +lmas&na
midvar +lduun 5tin i/ sbr etmyin2 dnya v a6irtd
v v ba&/lanmas&n& istm' y+lu +lmayan v bunu ed
bilmy%yin hiyl v 'lyin 8nah v %zas&ndan v
Allah trindn s+ru-suala tutulma&ndan .+r6ma.dan
,
>sln, dmnl eyman balasn !i, sirlri azad ets q%$nlarn
filan hrdn *(aracaq& Amma sirlr azad edildi!dn s%nra hri
(arabala *evirib b%altsn&
9
.nsann, haqdan baqa ey and i*m! mcb$riyyti qarsnda
qalanda <t+vriy= etmsi v mqsdi )izltmsi, yalan ey and
i*myn qdr is deyil& Amma b$, bir dst il hd balayar!n v
barq edr!n rva deyil v s%nra <t+vriy= edilmsi iddias qb$l
edilmz&

9G<
daha ya6/&d&r- ('aqas il balanm eymana riayt edilmsin
t!id etm! v %n$ %zmaqdan q%r($tmaq *n .mam leyhis-salam
%n$ Allahn eyman adlandrb&"
"anlardan (adam +ldrm!dn" v +nu naha. yer
t$'m'dn .+r6- 7n'i naha. .an t$'m' 'imi he5 n zab
v %zan&n 5+6luuna2 s+ru-sual&n b$y'lyn2 nemtin
ldn 5&6mas&na layi. +lmaa v $mrn s+na 5atmas&na
sbb +lmur- )$.san sitlrdn 3a' +lan Allah&n2 .iyamt
8n2 barsind bndlr aras&nda h$'m ed%yi il' /ey
t$'lm/ .anlar +la%a.d&r- (una 8$r d h$'umtini haram
.an t$'m'l (dinin h+!mlrinin !sin adam +ldrm!l"
m$h'mlndirr' br.rar etm' istm- 7n'i haram .an
t$'m' h$'umti zildr' sstl/dirn2 htta +nu aradan
a3aran v (bir slaldn di)r slaly" 'e5irn i/lrdndir- Sn
.sdn adam =ldrm' barsind n Allah&n v n d
mnim yan&mda zrl hesab edilmzsn- 7n'i hmin
t.dird (s+zsz-s+hbtsiz" bdn .isas& alma. (baqasn
+ldrdyn !imi +ldrm!" laz&m 8lir- ;8r 6ta v shv
zndn ba/.as&n& $ldrsn2 .am5&n v ya .&l&n%&n i/'n%
verm'd hddini a/sa (hadis, qsd %lmadan qtl il nticlns"
U demli2 yumru. vurma. v +ndan yu6ar&s& da
$ldrm'dir (bzn +lm sbb %l$r" - h$'umt .rurun sni2
$ldrlm/ /6sin sahib v .+humlar&na +nun .anbahas&n&
$dm'dn sa6lamamal&d&r- (5am tvaz+!arlqla )r! %n$n
qanbahasn +dysn&"
=zn bynm'dn2 sni mrurlua s$v. edn /eylr
ar6alanma.dan v %amaat&n sni 5+6 trilmlrini
sevm'dn 5'in- 7n'i bu hal /eytan&n ya6/& ml
sahiblrinin ya6/&l&.lar&n& aradan a3armas& 5n n mhm
rstlrindndir- (Ieytan hmi bel frstin l dmsini
)+zlyir& #, insan mr$rl$a v trifi sevmy s+vq edir !i, )+rdy
ya( i tsirsiz %ls$n&"
Riyyt2 etdiyin ya6/&l&a 8$r minnt .+yma.dan2
8$rdyn i/i +lduundan art&. sayma. v ya +na verdiyin
vd va etmm'dn 5'in- 7n'i minnt .+yma.

9GB
ya6/&l&& nti%siz edir-
,
/i +lduundan art&. 8man etm'
(bir n+v mr$rl$q, zlm v yalandr v " ha..&n nurunu s$ndrr
(ya(lq v dzly savabszladrr"- Dd va etmm' d
Allah&n v 6al.&n .zbin sbb +lur- Allah-tala (Hff
s$rsinin ;-c aysind" buyurubP 0c
W
]XXi
W
qdXX_
\
da
\
u
W
z
W
XX
r
Z q VWXXhZ ]o
a
e
i
W
w
W
\
W
W d
\
-
W
v
e
u
W
1 0!tmy%yiniz bir /eyi dem' Allah yan&nda b$y'
.zb sbb +lar-1
Da6t& 5atmam&/ i/lrd tlsm'dn2 5at&lan zaman
+nlar&n ar6as&n%a d/b br' 5al&/ma.dan2 'lin u%u
mlum +lmayan zaman inad'arl&. 8$strm'dn2 ya6ud l
d/nd +nlarda sstl' 8$strm'dn 5'in- (elli'l2 hr
bir /eyi $z yerin .+y v hr bir i/i $z va6t&nda yerin yetir
(!i, dalt, brabrli! v dzl! b$d$r"-
9

Sal.&n brabr +lduu /eyi an%a. $zn m6sus
etm'dn .+r6-
<
#am&n&n bildiyi i/lrd snin di..t etmli
+lduun /ey barsind $zn nadanl&a vurma.dan 5'in-
(>ali! %lmadn haqq tlb etm v he* edilmi, tadanm haqqa )+z
y$mma&" 7n'i +2 (zlml aldn ey" sndn2 ba/.as& (mzl$m"
5n 8eri al&na%a.d&r- Nezli'l i/lr zrindn 3rdlr
8$trlr ()izlin %lan eylr z *(ar" v mzlumun v zlm
mruz .alan&n ha..& sndn al&nar- "zbin /$llnnd2
itatsizliyin 's'inl/nd2 linl h%um ednd v dilin
a%&la/ara. 5ir'in s$zlr dan&/anda $zn l al-
,
8ec !i, 1$r2ani-3rimin 'qr s$rsinin 2R?-c aysind
b$y$r$l$rC <-
E
q
=
:L
E
;e <
E
9
=
GCC@
4
3N
P
_4G
E
YECCE :
=
BCCW
P
n4 ]
=
_
P
x
E
:
=
BCCH
P
F
E
;E fg4CC9
8
: GCCQE f
w
D
E
GCCf
E
= <Ty iman
)tirnlrG Hdqlrinizi minnt q%ymaq v ziyyt verm!l $*a
*(armayn&=
9
Amma )r dnya v a(irt ilrindn hr hans birind ifrata varsan
v ya shln!arlq etsn, yni, haqq asan v ya %n$n barsind
laqeydli! )+strsn, zalmsan&
<
>slmanlarn !afirlrl mharibd qnimt !imi ld etdi!lri
mallarda hamnn haqq var v %nlara ham ri!dir& Hm*inin sahibi
%lmayan %tlaqlar, sel s$lar, menin aaclar da beldir& Tlc d
+l!nin v riyytin ilrinin (eyir v ziyan m$mi %lannda +z ry v
dncndn istifad edr! ancaq +z fi!rinl !ifaytlnmmlisn&
Fr! all adamlarla mslhtlsn v %nlarn fi!irlrin etinaszlq
)+strmysn&

9GE
Nlsmm' v h%umu t6ir salma.la bu 5ir'in i/lrdn
5'in 'i2 .zbin yats&n v (hmin va(t" 8% v i6tiyar ta3ara.
$zn l alarsan- Rbbin d+ru .ay&da%a&n& 5+6 yad&na
sal&b i'irl/myin% $zn l ala bilmy%'2 .zbdn
.urtulmaya%a.san-
,

Sn sndn vvl'ilrinin ba/lar&na 8lnlri U
5&6ard&.lar& daltli v dz8n h$'mlri2 ya6ud ml
etdi'lri 8$zl n?nlri2 ya6ud da 4eymbrimizdn
(sllllah$ leyhi v alih" n.l etdi'lri 6brlri2 ya da Allah&n
'itab&nda'& va%ib mllri yerin yetirmlrini - yada
salma. va%ibdir- (elli'l2 bu i/lrdn ml etdiyimizi
8$rdyn /eylri sn d et v bu hdnamd sn
ta3/&rd&.lar&ma tabe +lmaa 5al&/- Mn bu hdnam il sn
(nvanlanm" dlillrimi m$h'mlndirdim 'i2 nsin
ist'lr d+ru tlsnd he5 bir bhann +lmas&n-
Allahdan ba/.a 3isli'dn .+ruyan v ya6/& i/ nail edn he5
bir 'ims .tiyyn y+6dur- Allah&n 4eymbrinin
(sllllah$ leyhi v alih" mn +lan vsiyytlrind hd
balayara. ta3/&rd&& /ey namaz v z'ata2 el% d
.ullar&n&zla mehriban +lmaa t/vi. etm' v (b$ y%lda"
5al&/ma. idi v mn + #zrtin vsiyyt v ta3/&r&&n& sn
yazd&&m hdin s+nluu edirm- T%a v zmtli Allah&n
irad v istyi +lmadan he5 (!sd" bir hr't v .drt
y+6dur-
B +a hmin h+namnin
bi" hisssi ! s$n+"
D mn Allahdan istyirm 'i2 rhminin 8eni/liyi v hr
bir mtlbi verm' .drtinin b$y'ly il mni v sni
raz&l&& +nda +lan /ey - :nun v yaratd&.lar&n&n .ar/&s&nda
,
1iyamt )nnn zillt, acizli! v *tinli!lrini yada salmaynca
l%valq v mr$rl$qdan +llnn qzbini yatrda bilmyc!sn&

9GG
a/'ar zr mali' +lmaa2
,
bndlr aras&nda ya6/&l&.la
6at&rlanmaa2 /hrlrd 8$zl ni/anlr .+ymaa2 nemti
tam v izzti art&. +lmaa mv. etsin- #m5inin mnim
v snin hyat&n& sadt v /hadtl (Allah y%l$nda
+ldrm!l" s+na 5atd&rmas&n& dilyirm- (iz :na tr
d$n%yi'- (#n$n rhmt v mrhmtini a(tarrq&" Salam +lsun
Allah&n el5isin (Hzrt >$stafaya"A +na v +nun (hr bir eyb v
n+qsandan" 3a' v tmiz ;hli-(eytin Allah&n salam& +lsun@
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n Nlh v Rbeyr +lan
m'tublar&ndand&r 'i2 (%nda %nlarn hdlrini %zmaq haqqna
mali! %lmadqlarn isbat edib v" +nu mran ibn #seyn Szai
vasitsi il 8$ndrib-
9
;bu C?r (>hmmd ibn Add$llah"
!s'ai
<
+nu ;mirl-m$mininin ziltlri barsind yazd&&
0M.amat1 'itab&nda byan edib-
Iizlsniz d bilirsiniz 'i2 %amaat mni (mn beyQt etm!"
istyn 'imi mn +nlar&n i'rin d/mdim (%nlarn beyQt
etmlrini istmirdim" v +nlar mn l uzadana 'imi2 mn
(beyQt almaq *n" +nlara tr l uzatmad&m- Siz mn tr
8lib beygt edn 'imslrdn idiniz- Sal. mn n (mali!
%ld$$m" 8% v .drt v n d m$v%ud mal v srvt
8$r (%na tamah salb" beygt etmyib- (#nlar +z i(tiyar v ist!lri
il l $zadaraq bey2t ediblr&" (una 8$r d 8r siz mniml
i6tiyari surtd bey?t edib hd balam&s&n&zsa2 n .dr 'i2
8e% deyil (%n$ %zmaqdan" .ay&d&n2 (b$ *ir!in idn" t$vb edib
,
<A!ar zr=, barsind qzavt etdiyin !s qar daltli v insafl
%lmaq, Allah yannda is hmin (si dz)n czalandrmaq v ya
m!afatlandrmaqdr&
9
0za 7zddn %lan bir qbil addr& .mran, Hzrt Peymbrin
(sllllah$ leyhi v alih" shablrinin bili!lilrindn v .mam leyhis-
salamn ilrindn %l$b&
<
Ts!af 8hrvanla 'sr arasnda b+y! bir !nd %l$b&

9GJ
Allaha tr d$nn- ;8r r'siz hd balam&s&n&zsa2 itat
v tabe5iliyi zd 8$strib (bey2t edib" 8nah v itatsizliyi
8izltm'l (r!siz hd balamaqla" mnim (sizi s%r$-s$ala
t$t$b czalandrmam" 5n y+l a5m&s&n&z (!i, sizdn <)r
batind meyliniz y%( idis, he* bir mcb$riyyt v z%r %lmadan n *n
bey2t etdinizO= dey s%r$$m"- Can&ma and +lsun (!i, mniml
meyl v rbtl, mali! %ld$$n$z nadrst mqsd )+r bey2t
etmisiniz& .ndi hmin mqsdiniz *atmadnz *n hdinizi
%zm$s$n$z& ,n!i" siz t.iyy etmy2 .+r6maa v mniml
bey?t '$nlszlynz bildirmmy2 Mha%irlrdn
daha layi.li deyildiniz- (#na )+r !i, siz %nlardan )cl idiniz v
siz )c )lr! z%r iltm! im!an daha az idi&" Sizin 5n beygt
da6il +lmam&/dan +nun y'nn alt&na 8irmmyiniz2 +nu
.bul etdi'dn s+nra hdinizi 3+zma.dan daha asan idi- (4z
hdlrinizi %zmaq *n hazrladnz bhan b$d$r !i," siz :sman&
mnim $ldrmyimi 8man edirsiniz (v hmin bhan il siz,
%n$n intiqamn almaq *n mniml mharib etm! fi!rin
dmsnz"- (el is mniml sizin aran&zda Mdin
halisindn (>hmmd ibn >slim, Ssam ibn Deyd v Abd$llah
ibn 4mr !imi" /6slr var 'i2 hm mndn2 hm d sizdn
uza.la/&blar (he* birimiz !+m! etmirlr& 1%y %nlar hadt verib
#smann qatilinin !im %lmasn desinlr"- (elli'l2 ()r %nlar
#sman !imin +ldrmsini deslr, bizlrdn" hr bir 's2 (barsind
verilmi hadt sasnda" bu i/d li +lan mi.dar&2 b+ynuna
almaa m%bur edilsin (v %ndan qisas alnsn& Ibhsiz !i, )r
%nlar ahidli! etsydilr 5lh il Dbeyrin, #smann +ldrlmsinin
sbb!ar %lmalar, .mam leyhis-salamn is b$ idn $zaq %lmas
ml$m %lard&" (una 8$r d ey .+%alar2 i'rinizdn da/&n&n-
(8ahaq yer bhan )tirmyin v mharib edib qan t+!m!dn l
*!in&" 7n'i indi U (qiyamt )nnd!i" rsvay5&l&. il +d bir
yer t+3la/mam&/dan2 (dnyada" sizin .ar/&n&za 5&6a%a. n
b$y' i/ 6%alt v ard&r- (Hizin barnizd <eman %l$b t+vb
etdilr, qaytdlar= deyilmsi, Hzrt Peymbrin shablrinin +z
zmanlrinin imam il m(alift sbbindn ilahi zaba d*ar
%lmalarndan daha ya(dr& ,n!i b$rada ar il %d bir yer t%lanb&"

9GL
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Maviyy (nsiht y+nml"
m'tublar&ndand&r-
n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah2 dnyan& a6irt
5n yarad&b v (btn )izlin v a!ar %lan eylri bilmsin
ba(mayaraq" dnya hlini +nda s&naa 5'ib 'i2 +nlardan
hans&n&n mllrinin daha ya6/& +lmas&n& bilsin (baqalarna
)+strsin"- (iz dnya 5n yarad&lmam&/&. v +nun (ilri"
5n 5al&/maa 8$ndrilmmi/i'- (Hamnn r$zi ld etm! *n
*almaa mcb$r %lmasna ba(mayaraq, sas sy v tla a(irt ilri
*n %lmaldr&" (izi dnyaya +nunla s&nanma&m&z 5n
8tiriblr (!i, ya( ml sahiblri il is ml sahiblri ml$m
%ls$nlar"- Allah mni sninl v sni mniml s&nay&b v
bizim birimizi di8rimiz dlil-sbut edib-
,
Sn dnyan&
ld etm' 5n "ur?an& y+zmaa tlsdin-
9
Mndn2 lim
v dilim %inayt v 8nah&na batmad&& /eyi (#smann qann"
istyibsn- (8 +zm %n$ +ldrmm, n d %n$n +ldrlmsin
)+stri vermim&" Sn >am hli il mni :sman&n .an&nda
8nahland&rd&n&z- Aliminiz %ahilinizi2 duran&n&z +turan&n&z&
thri' etdi- ('$ cr nadrst s+zlrl bir-birinizi mn qar ayaa
qaldrdnz&" (una 8$r d $zn barsind Allahdan .+r6-
>eytana m.avimt 8$strr' %il+vunu +nun 5n8indn
5&6art- (izim v snin y+lun +lan (hammzn )edcyimiz"
,
>ni sn dlil edib v ya hr bir !si di)rin dlil-sb$t edib&
>aviy d % Hzrt dlil %l$b !i, )r .mam leyhis-salam %n$n
fitn-fsadlarnn qarsn almaq niyytind %lmasayd, s%r$-s$ala
t$t$lar, czalandrlard&
9
#n$n hqiqi mnasna )+z y$maraq %n$ camaata +z nadrst
fi!irlrinl baa saldn& 8ec !i, >aviy Iam hlin bel deyirdiC >n
#smann qyy$m$yam v %n$n ilri mnim +hdmdir& Allah 1$r2ani-
3rimin .sra s$rsinin ;;-c aysind b$y$r$bC <GH
E
W
=
cE ^
E
Y=y
E
K
E
GF
BW
P
=
F
E
u
E
J4
P
;F
E
L
E
GT
Gn
E
W
=
i
P
R4 5
e
94B
E
94= <Dlml v haqsz yer +ldrln (sin sahib v varisin
i(tiyar verdi! (!i, qatildn qisas v intiqam alsn"&=

9GM
a6irt z tut- Allah&n2 sni =z trindn sl v '$'n
i/lyr' nslini 'sn t%ili blaya d5ar etmsindn .+r6-
(#, el bla %lar !i, sndn v nslindn sr-lamt q%ymaz"-
,
Mn2
sn 8$r2 Allaha d+ru +lan bir and i5irm 'iP 8r
(insanlar" bir yer t+3layan tale2 mniml sni .ar/&la/d&rsa2
hmi/ sninl .ala%aam 0kW l^Z Z ]t
W
_
e
q w
\
lebW d
W
\ [
W
]hWhWlem
W

\
q }
W
\
t
e
W
o
r
W
1
0: va6ta 'imi 'i2 Allah bizim aram&zda =z h$'mn versin
(sni etdiyin zlm v haqszln czasna *atdrsn"- A6& :2 h$'m
vernlrin n ya6/&s&d&r@1 (7Qraf s$rsi, A@-ci ay"
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n (barsind %n birinci m!t$b$n
rhind bir az izahat verilmi" >reyh ibn #aniy +nu (v Diyad
ibn 8sri" $znn (>aviy il mharib etm! mqsdi il"
.aba.da >ama 8edn (%n i!i min nfrli!" .+/ununa ba/5& tyin
edn zaman buyurduu t$vsiylrindndir-
#r shr-a6/am Allahdan .+r6- (#n$n )+strilrin zidd i
)+rm&" )sin barsind aldad&%& dnyadan 5'in- #e5 va6t
+ndan min v 6atir%m +lma- (il 'i2 8r nsini sevdiyin
/eylrin 5+6undan (nticd sn *atacaq" 6+/a8lmzli'lrin
8$r sa6lamasan v .ar/&s&n& almasan2 arzu v ist'lr sn
5+6lu zrr-ziyan vura%a.- (una 8$r d nsinin (hvt v
ist!lrinin" .ar/&s&n& alara. +na mane +l v .zb zaman&
$zndn 5&6ma& $zndn uza.la/d&r-
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Mdindn (sry (-ml
trfdarlar il mharib etm! *n" hr't edr'n *u
,
Allah-tala 1$r2ani-3rimin 7nQam s$rsinin ?J-ci aysind b$y$r$rC
<:
=
BCC<
P
W
E
E
;E fg49
8
:
4
B
=
y
E
9
=
: 7
P
@
4
:[E E n4 y
P
K
E
= <Artq % zalm tayfann !+! !sildi=& Ay,
%nlarn nslinin qalmamasna iardir&

9JO
halisin +lan m'tublar&ndand&r (!i, %nda, %nlardan !+m!
istyib"-
mn $z .bilmin m'an&ndan (>dindn, 'sry )etm!
qsdi il" 5&6d&m2 halbu'i (hqiqti dr! etmyib +z zmansinin
imamn tanmayan (sin nzrind" ya zal&mam2 ya da mzlum2
ya t%avz'aram2 ya6ud da t%avz mruz .alan- (Hr
halda" mn2 Allah& bu m'tubum 5atan hr bir 'sin yad&na
sal&ram 'i2 tez yan&ma 8lsin- ;8r hr'tim dz +lsa
()+rs !i, b$ id dz)n davranram"2 mn '$m' etsin-
#r'timin dz +lmamas&n& 8$rd'd is2 mndn dzly
v +nlar&n raz& +ldu.lar& /ey .ay&tma& istsin-
,

-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n /hrlrin halisin +lan
m'tublar&ndand&r 'i2 +nda $z il Sieyn (mharibsind
Iam" halisi aras&nda ba/ vernlri byan edib-
/imizin vvlind biz >am hli il zahiri 8$rn/d
Rbbimiz bir2 4eymbrimiz bir v (camaatn hidayt v nicat
istiqamtind" slamda tbli sulumuz eyni imi/ 'imi
.ar/&la/d&.- (iz +nlardan Allaha v :nun 4eymbrin
imanlar&n& art&rmalar&n& istmirdi'- :nlar da bizdn bunu
istmirdilr-
9
(Amma zahird" i/ brabr v ye'san idi v
:sman&n .an& mslsindn (v bizim %n$n qatillrin !+m!
etm!d )nahlandrlmamzdan" ba/.a2 aram&zda he5 bir
i6tila v i'ir ayr&l&& y+6 idi- (iz hmin i/dn uza. v
'nar idi'- (una 8$r d (%nlar b$ bhan il mhariby rait
yaradanda" +nlara bel dedi'P Ilin bu 8n itn al+vunu
,
'$na )+r d he* !sin bhan )tirib evdn *+l *(mamaq haqq
y%(d$r& 7slind Allah nzr alnmal v (s evdn *(araq mzl$ma
!+m! edib zalm is mllrindn *!indirmlidir& Amma )r zalmla
mzl$m$ bir-birindn se* bilms, %nlar +z hallarnda q%ymaldr !i,
bel %lan halda, %n$n nadanlq zr qb$l edilir&
9
Hr*nd !i, %n altnc m!t$bda deyildiyi !imi %nlar batind Allaha v
Peymbr iman )tirmmidilr&

9J,
s$ndrm' v 6al.a rahatl&. verm'l bundan
(mslmanlarn qanlarnn v$r$da a(dlmasndan" s+nra la% ed
bilmy%yimiz /ey 5ar .&la. 'i2 i/lr m$h'mlnr'
.aydas&na d/sn v biz ha..& $z y+luna .+ya bil'-
DedilrP KC+62F biz bu i/ d/mn5ili' v d$y/l 5ar
.&la%a&.@ (elli'l2 (bizim nsihtimizdn" b+yun .a5&rd&lar v
nhayt2 mharib ba/land&2 +nun /$llri .&z&/d& v i/
5tinl/di- Mharib v d$y/ bizi v +nlar& di/in al&b
%ayna.lar&n& biz v +nlara bat&ran zaman (d+y arlaanda
v %nlar ml$biyyt $radqlarn )+rnd"2 +nlar bizim
(mharibdn qabaq, trfin" 5a&rd&&m&z /eyi .bul etdilr-
(u halda (bizdn d+ydn l )+trmyimizi istdilr v biz" +nlar&n
5a&r&/lar&n& .bul edib ist'lrin d+ru tlsdi' 'i2
dlilimiz (bizim haqq %lmamz" +nlara ayd&nla/s&n v he5 bir
bhan yerlri .almas&n- ('iz %nlarn ist!lrini %na )+r qb$l
etdi! !i, bizim mqsdimizin qan a(dlmas %lmamasn bilsinlr& 'aa
d$snlr !i, bizim %nlarla mharib etm! haqqmz var idi& #na )+r
!i, #smann qtl yetirilmsi %nlar *n m(alift etm! v v$r$maa
bhan v dlil deyildi&" (una 8$r d +nlardan hr 'im bu
s$zd (bizi *ardqlar v bizim d qb$l etdiyimiz Allahn !itabnda"
m$h'm +lsa2 demli2 Allah +nu hla' v mhv +lma.dan
.+ruyub- nad'arl&. 8$strr' $z az&nl&&nda .alan 'ims
is $z vvl'i hal&na .ay&d&b (hdini %z$b"2 Allah +nun
.lbini (qflt rdsi" il $rtb v +nun ba/&nda 3is hadislr
&rlan&r- K0las, Allahn !itabna tabe %lan !s (%b(t, %na ar(a
*evirn is bdb(t v ilahi zaba d*ar %lacaq&"
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n #lvan .+/ununun ba/5&s&
;svd ibn "tby m'tublar&ndand&r- (Hlvan 'adad il be
)nl! y%l fasilsi %lan bir hrdir& <Mical= alimlri 7svd ibn 1tb
barsind bir ey yazmayblar& Amma *%( ehtimal !i, %, )+zl
(siyytlrdn %l$b& .mam leyhis-salam b$ m!t$bda %na daltli
%lma mr edib&"

9J9
valinin (hr bir !s v hr bir i mnasibtd" meyl v istyi eyni
+lmasa2 bu davran&/ +nu2 daltliliyin 5+6undan sa6layar-
(una 8$r d %amaat&n (+znn! v yadn, b+y! v !i*iyin,
im!anl v im!anszn" ha.. +lan i/i snin yan&nda brabr
+lmal&d&r- 7n'i zlmn yerin daltin v insa&n nti%si
v mnti ld edilmz- (nzrini bynmdiyin i/dn
uza. +l- ('aqalarnn yerin yetirmlrini layiqli saymadn ii
)+rm&" )sini2 savab&na mid bslyib %zas&ndan
.+r6ara. Allah&n sn va%ib etdi'lrin vadar et-
(il 'i2 dnya 5tinli' diyar&d&r- nsan +nda he5 va6t bir
saat asud v rahat +lmay&b- ;8r +lubsa da hmin saat&n
rahatl&& .iyamt 8n +nun .m-'drin sbb +lar-
,
(il
'i2 he5 va6t he5 bir /ey sni ha.dan ehtiya%s&z ed bilmz-
('$na )+r d batil v nahaq eylrin trafna bel frlanma&" Snin
b+ynunda +lan ha.lardan biri $z nsini (nfsi ist!lr v
itatsizli!dn" sa6lama. v riyytin i/lrind 5al&/ara.
+nlar&n 5at&/mazl&.lar&n& islah etm'dir- 7n'i bu y+l il
(Allahdan" sn 5ata%a. 6eyir v savab2 snin vasitnl
(riyyt" 5atan 6eyirdn daha 5+6dur- Salama layi. 'imsy
salam +lsun@
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n (q%$n$n y%l$ stnd yerln v"
+rdunun 'e5%yi yerlrin valilrin m'tublar&ndand&r (!i,
%nlar v riyyt barsind bzi tarqlar verib"-
Allah&n bndsi ;mirl-m$minin ;lidn +rdunun2
(yerlrindn" 'e5%yi /hrlrin 6ra% t+3layanlar&na v
valilrinP
,
1m-qss yeyr !i, n *n hmin saatda a(irt *n az$q
t%lamayb& Amma hmin saatda )nah il m$l %lm$ %lsa qm-
qsssi bir ne* qat %lar&

9J<
Mn sizdn (yerlrinizdn" 'e5%' .+/unu y+la sald&m v
+nlara (camaat" in%idr' 3isli' etmm' 'imi Allah&n
+nlara va%ib etdi'lrini ta3/&rd&m- Mn sizin $znzn v
(nahnzda %lan" zimm hlinizin yan&nda +rdunun ziyan
vurmas& barsind 3a' v 8nahs&zam-
,
A% v a%iz +lan v
.arn&n& d+ydurma. 5n (riyytin malndan +z v ya %n$n +z
!imi saylan atnn d%ymas miqdarnda )+trm!dn baqa" bir y+l
ta3mayan 's istisnad&r (v b$ cr ziyan rvadr"- (una 8$r d
(ac v m+htac %lmayan v" zlm 5n (camaatn malna"
liuzunlu. edn .+/unu $znzdn uza.la/d&rara.
%zaland&r&n- %az verdiyim /eyd a&ls&zlar&n&z& +nlara
mane +lara. h$rmtsizli' etm'dn sa6lay&n (!i, fitn v
*a(nama yaranmasn"- Mn +rdunun ar6as&ndayam- (elli'l2
+nlar&n siz etdi'lri zlmlri2 hm5inin +nlar&n Allah&n
'$myi v mn mra%itdn ba/.a he5 bir /eyl .ar/&s&n&
ala bilmdiyiniz2 rtarlar& nti%sind .ar/&la/d&&n&z
5tinli'lri mn 6br verin- (el +lan halda2 mn Allah&n
'$m' v istyi il +nu dzld%ym- (Hizin i!aytlriniz
ba(b %nlarn zlm v haqszlqlarn sizdn $zaqladracaam&"
,
,n!i %nlar ziyan v$rmaqdan *!indirmim v sizi (brdar
etmim !i, %nlar riyyt ziyan v$rmaa v mal v !inlrin l
$zatmaa q%ymayn&

9JB
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n trindn (Lratn sahilind!i
hrlrdn %lan" #itin valisi +lmu/ (.mam leyhis-salamn n
se*ilmi d%st v ilrindn" *umeyl ibn Riyad )6iy
m'tublar&ndand&r- (.mam leyhis-salam b$ m!t$bda" +nu2
d/mnin +nun +lduu /hrdn .art5ili' 5n 'e5n
.+/ununun .ar/&s&n& almad&&na 8$r mzmmt edir (!i, n
*n bel bir va(tda +z hrini b$ra(b di)r bir dmnin qarsn
almaa )edib"-
nsan&n tyin edilr' +na ta3/&r&lan /eyi bura6&b +na hval
edilmyn v ba/.as&n&n $hdsin .+yulmu/ i/ 8$r
zhmt 5'msi2 a/'ar a%izli' v sahibini mhv a3aran
d/n%dir- (,n!i %n$n mnyi aln azldr&" #m5inin
snin2 vali v ba/5& tyin etdiyim srhdlri he5 bir hami v
.+ruyu%usu v .+/unu (dmn q%$n$n$" +ndan .aytaran bir
'imssi +lmayan halda bura6&b (Lrat sahilind!i hrlrdn
%lan" "er.isiya halisin h%um edib +nlar& .art etmyin
da&n&. nzr v d/n%dir- (elli'l2 sn (b$ ilrinl"
d+stlar&na h%um edib +nlar& .art etm' istyn
d/mnlrin (%nlarn !e*msi" 5n bir '$r3 +lmusan- !yni
zamanda m$h'm ()cl" 5iyinlrin y+6 idi v sndn he5
bir .+r6u m$v%ud deyildi (!i, dmnlrin +z yerlrind
%t$rs$nlar"- ) dliyi (dmnin y%l$n$" balad&n v n d
d/mnin v.ar v .drtini s&nd&r&b bir-birin vurdunA n
/hrinin halisinin (dmnin qarsn almaq" ehtiya%&n& tam
tmin ednsn2 n d $z miri trindn bir i/ 8$rn@ ('$na
)+r d snin !imisi valili! iin yaramr&" Salama layi. 'imsy
salam +lsun@
-)i mktb

9JE
mam ;li leyhis-salam&n Mali' ;/tri (Allah %na rhmt
etsin" Misir vali tyin ednd +nunla2 hmin diyar&n
halisin 8$ndrdiyi m'tublar&ndand&r- (.mam leyhis-salam
b$ m!t$bda Hzrt Peymbrdn U sllllah$ leyhi v alih U s%nra
bana )lnlrin bir hisssini a*qlayb&"
)$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah Mhmmdi
(sllllah$ leyhi v alih" b/riyyti (ilahi zabdan" .+r6udan v
(insanlarn nicat *n Allah trfindn )+ndrilmi" 3eymbrlr
/ahid 'imi 8$ndrmi/dir- : #zrt U sllllahu leyhi v
alih U vat etdi'dn s+nra mslmanlar 6ilat barsind
5'i/m v .alma.ala d/dlr- Allaha and +lsun 'i2
.lbim 8lmir v i'rimdn bel 'e5mirdi 'i2 rblr +
#zrtdn (sllllah$ leyhi v alih" s+nra 6ilati +nun ;hli-
(eytindn ba/.a birin hval ed%' v (btn tarqlara v
mni 1dir-0$mda v di)r yerlrd a!ar !ild (ilaft tyin
etmsin ba(mayaraq," + #zrtdn s+nra +nu mndn
sir8y%'lr-
,
Mni (yni, hr bir all v a)ah (si" %amaat&n
beyt etm' 5n ilan's (7b$ '!r" tr tlsmlrindn
ba/.a bir /ey narahat etmdi (v ya tccblndirmdi"-
(elli'l2 (hmin vziyytd" l sa6lad&m (%nlar +z i(tiyarlarna
b$ra(dm"- )ti%d %amaat&n bir dstsinin dindn d$nr'
mrtd +ldu.lar&n& v slamdan .ay&dara. Mhmmdin
(sllllah$ leyhi v alih" dinini mhv etm' istdi'lrini
8$rdm- "+r6dum 'i2 slam v mslmanlar&n '$myin
ba/lamasam2 +nda n$.san v da&nt& (yaranmasn" 8$rrm
v +nun msibt v 'dri mnim 5n2 nti%si (s$s$z
adamn s$ sand" il&m 'imi (ya(nlaanda" y+6a 5&6an v ya
bulud 'imi s3lnn bir ne5 8nl' mv..ti mal +lan
siz ha'imli' v vilayti ldn 5&6arma.dan daha a&r +lar-
(una 8$r d hmin hadis v da&d&%& hr'tlrin
,
.mam leyhis-salam !e*mi v )lcyi bilir& '$na )+r <(ilafti
baqalrna hval edc!lri fi!rimdn bel !e*mirdi= cmlsindn
mqsd b$d$r !i, Peymbrin )+striinin !sin hr!t edilcyin
he* !s inanmazd v b$ i Hzrt Peymbrin shablri barsind
tsvvredilmz idi&

9JG
aras&nda ayaa .al6d&m (.slam v mslmanlara !+m! edr!
%nlar mttl*ili! v *aqnlqdan q$rtardm"- )ti%d yrili' v
t6ribatlar&n .ar/&s& al&nd& v +nlar mhv +ldular2 din (mrtd
v dadclarn fitnlrindn" sa'itli' ta3ara. (ni)aran*lqdan"
.urtulub $z yerind .rar tutdu-
,

B +a hmin mktbn (o zrtin !ihadnn
haqqn i!ras urunda olmas v onun dmnin
o"luundan qor"mamas barsindki) bi" hisssi+i"
Dallah2 8r mn +nlarla (>aviy v %n$n q%$n$ il"
t'ba/&na .ar/&la/sam v +nlar (+z *%(l$qlar il" btn yer
zn d+ldursalar2 (qtiyyn he* ndn" 5'inmz v
.+r6maram- Mn +nlar&n d5ar +ldu.lar& az&nl&.lar v
$zmn hidayt v ni%at y+lunda +lma&m barsind $z
trimdn bsirt2 Rbbim trindn is y.inli' v
inama mali'm- Allahla 8$r/ (#n$n y%l$nda +ldrlmyi"
arzulay&r v midvar%as&na :nun 8$zl savab&n&
8$zlyirm-
9
Amma mnim .m-.ssm b mmtin
i/lrin +nun a&ls&z v 3is mllilrinin ('ni-Pmyynin"
ha'imli' etmlrindn2 Allah&n mal&n& (mslmanlarn
beytlmaln" ldn-l $trmlrindn2 :nun bndlrini .ul2
ya6/&lar&n& d/mn2 3islrini is d+st etmlrindndir-
7n'i +nlardan sizin (siz mslmanlarn" aran&zda /rab i5n
v (b$ *ir!in iin )+r" slamda tyin edilmi/ .aydada /alla.
vurulmu/ 's var-
<
:nlar&n i5risind (7b$ Hfyan v >aviy
,
Einin sasn q%r$maq *n mnim haqqm qsb ednlrl bir)
addmlayaraq razladm& #smandan s%nra zahiri (ilafti qb$l
etmyimin sbbi d dinin ilrinin nizam-intizamnn %z$lmamas v
Hzrt Peymbrin h+!mlrinin brqrar qalmas idi&
9
'$na )+r d dmnin az v ya *%( %lmas mnim nzrimd eynidir
v %nlarla v$r$maqdan q%r($m y%(d$r& ,n!i hr bir halda %nlarla
mharib etm! sadt v (%b(tliyin artmasna sbb %l$r&
<
Eeyirlr !i, 'ni-Pmyydn %lan >eyr ibn I+Qb 4mr
trfindn 3$fnin ha!imi %landa mst halda camaatla namaz qlb,
namazn r!tlrinin sayn artrb v mscidin inamazn yeri %lan
mehrabna q$s$b& H%nra %na allaq v$r$blar& Hm*inin 0alid ibn

9JJ
!imi" aza%&. b6/i/lr verilmyin% mslman +lmay&b
slam& .bul etmyn 'slr var& (7sas mtnd ilnmi 0
W lZ s
W
1 <rzi(= !lmsi .slam v mslmanlara mnasibtd qlblri
y$malb !+m! etmlri *n !afirlr veriln az miqdarl b(i
deyilir&" (una 8$r d 8r bu /6slrin vali +lma. .+r6usu
+lmasayd&2 sizi (cihad v v$r$a" 5+6 vadar etmz2 (tnblliy
)+r" mzmmt etmz2 sizi hvslndirm' 5n bu .dr
5al&/maz v (dmnl d+ym!dn" b+yun .a5&r&b sstl'
ednd sizi azad bura6ard&m (+z halnzda q%yardm"-
;tra&n&z&n mhasir edilmsini2 diyar&n&z&n zbt edilr'
i6tiyar&n&zda +lan /eylri llrin almalar&n& v /hrinizd
mharib etmlrini 8$rmrsnzmH@ (>aviynin sizin bzi
hrlrinizi almasn v indi d mml!tin hamsn +z lin !e*irm!
*n mharib etmsini )+rmrsnzOG" Allah ba&/las&n sizi@
D/mninizl d$y/ 8edin2 $znz yer y' etmyin
(evd qalb sstl! etmyin"- C+6sa 6ar +lar2 bi5arli'l 8eri
d$nr v nsibiniz n al5a. /ey +lar- Mharibnin .arda/&
(d+y!n v cn)avr (s" +ya. v say&.d&r- (Emndn
(atircm %l$b" yatan 'sin d/mni yu6uya 8etmz-
(Emndn (atircm %lmasn )man edib yatan !s bilmlidir !i,
dmn %ndan rahat v (atircm deyil&F Salama layi. 'imsy
salam +lsun-
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n ;bu Musa ;/?riy +lan
m'tublar&ndand&r-
,
:2 mam leyhis-salam trindn
*unin ha'imi idi- mam leyhis-salam 'ulilri Cml
trdarlar& il (5lh, D$beyr, Ai v %nlarn trafnda!larla"
mhariby 5a&randa ;/?rinin %amaat& +na yard&m
etmy 8lm'dn 5'indirr' m6alit etmy vadar
Abd$llah 5aifd Ptb ibn 7b$ Hfyana rab i*diyi *n allaq v$r$b&
,
<Mical= alimlri %n$ yaramaz (s hesab edir v %n$n rvaytlrin
etimad etmirlr& 7Qr 6mnd %lan bir qbilnin addr v 7Qri
hmin qbily mns$bd$r&

9JL
etmsi 6bri + #zrt 5atanda bu m'tubu yaz&b- (7b$
>$sa hmin va(t bel deyirmiC '$, mslmanlar arasna dm bir
fitn-fsaddr v %ndan $zaq %lmaq lazmdr& Hzrt Peymbrdn U
sllllah$ leyhi v alih U hdis nql edirmi !i, mmtin arasnda fitn
zahir %landa siz !nara *!ilin& '$ (br .mam leyhis-salama *atanda
%l$ imam Hsn leyhis-salam b$ m!t$b il 3$fy )+ndrdi v
%nda 7b$ >$san b$ *ir!in iin )+r hdlyr! mzmmt etdi&"
Allah&n bndsi ;mirl-m$minin ;lidn Abdullah ibn
"eysP
Sndn mn snin hm 6eyrin2 hm d ziyan&na +lan bir
s$z 5at&b-
,
(una 8$r d mnim el5im snin yan&na 8lnd
tyini 5&rma2 'mrini m$h'm bala v de/i' v
yuvandan (3$fdn" 5$l 5&6- (3rtn!l !imi deiy )irib rahat
qalacan )man etm&" Sninl +lanlar& (y%ldalarn" 5a&r v
hvslndir (biz !+m! etmy vadar et"- (elli'l2 8r (bizim
iimizi" dz8n say&b inansan (biz trf" 8l- Amma .+r6san
(bizim ar(amzca )etm!d sst %lsan"2 uza.la/ (h+!$mt v
q%$ndan !nar %l"- Allaha and +lsun 'i2 harada +lsan
8tirrlr sni v ya&n& sdn v ridilmi/ini d+nmu/una
.atmay&n%a sni azad bura6mazlar-
9
:turmaa rst
ta3maz v ar6andan .+r6duun 'imi $nndn d .+r6arsan-
(8 +nndn v n d ar(adan he* cr rahatla mali! %lmazsan&"
Cml trdarlar&n&n itnsi snin 8man etdiyin .dr
asan bir itn deyil- :2 5+6 b$y' v a&r bir msibt v
drddir 'i2 8r' +nun dvsini minib 5tinli'lrini asan v
dal&.lar&n& dznli' edsn- ('$ hadisdn qafil %l$b %n$ asan
sanmaq %lmaz& #n$n al%v$n$n yatrlmas *n *almaq lazmdr&"
,
,n!i camaat fitndn !nar %laraq $zaqlamaa vadar etm! v
Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" b$y$r$$n$ nql etm!
il! ba(da dz)n v snin (eyrindir& #na )+r !i, snin mqsdin
camaat mn q%$lmaqdan sa(lamaqdr& Amma slind mnim -ml
trfdarlar il mharibm fitn-fsad deyil, !sin, fitnnin qarsn
alan v asayi amilidir& '$na )+r d snin m(alift etmyin v %n$
nahaq yer fitn sanman snin ziyannadr& ,n!i dnyada mnim
czama, a(irtd is ilahi zaba d*ar %lacaqsan&
9
'$ cml rb dilind bir msldir v birini alt-st etmy iardir&

9JM
(una 8$r d al&n& t+3la2 i/ini l al v 3ay&n& ta3- (0las,
iinin (eyir v ziyan barsind ya(ca fi!irl&" ;8r (biz !+m!
etm!" istmirsns .urtulu/ +lmayan dar yer uza.la/2 5'il-
(8icat tamayacan yer )et&" (u i/i ba/.alar&n&n s+na
5atd&rmalar& v snin yu6uda +lma&n2 nti%d 0ilan's
haradad&rH1 deyilmmsi daha mslhtdir- (3nara *!il&
,n!i b$ mharib snin !+myin %lmadan da aarlar& Hnin %rada
%lmanla %lmaman birdir&" Allaha and +lsun 'i2 bu mharib
v d$y/ ha.. +lan 'sin (.mam leyhis-salamn" li il ha..
+lara. dz8n a3ar&l&r- :2 dindn v ha.. y+ldan
uza.la/m&/ 'slrin etdi'lrindn .+r6ub 5'inmir- (,n!i
haqq %lan !sin batil v nadrstdn q%r($s$ y%(d$r&" Salama layi.
'imsy salam +lsun@
-) mktb
m'tublar&ndand&r (!i, %nda, %n$n s+zlrinin shv %lmasn byan
edir v %n$ mzmmtlyir"-
Allaha hmd v #zrt Mustaaya salamdan s+nraP yada
sald&&n 'imi biz sizinl (.slamdan qabaq" d+st v bir8 idi'-
Amma dnn'i 8n (.slam" biziml sizi bir-birimizdn
ay&rd&- (iz iman 8tirdi' (Allahn el*isin U sllllah$ leyhi v
alih U inandq"2 siz is 'air +ldunuz- (u 8n (% Hzrtdn s%nra"
biz dz dayanm&/&. (dinin )+strilrin ml ediri!"2 siz is
itn-sada z tutdunuz (dinin y%l$ndan !nara *(dnz"- Sizin
mslman&n&z (Hzrt Peymbrin d+vrnd d" slam& an%a.
i%barla v slam&n b$y' /6siyytlrinin ham&s& (>!!nin
fthindn qabaq" #zrt 4eymbrin (sllllah$ leyhi v alih"
d+st v y+lda/& +landan s+nra .bul etdi-
,

,
'$ cml 7b$ Hfyana iardir& #, Hzrt Peymbr >!!ni fth
edr! %n min nfrdn artq bir q%$nla )ec >!!y da(il %lana
!imi .slam qb$l etmdi& Abbas % Hzrtin qatrn minib >!!nin
trafnda )zirdi !i, 1$reyi Peymbrin yanna )edib zr
istmlrinin zr$riliyindn (brdar etsin& #, 7b$ Hfyanla rastlad&
7b$ Hfyana dediC >nim tr!im min, sni Hzrt Peymbrin

9LO
Demisn 'i2 mn (>hmmdin atas" Nlhni v (Abd$llahn
atas" Rbeyri $ldrm/2 Ai/ni uza.la/d&rara. i/ini
namlum sa6lam&/ v (sr il *ud enmi/m (>!! il
>dindn $zaqlamam"@ (u2 snin +ndan uza. +lduun bir
i/dir- ('$ hadislrin sn he* bir d(li y%(d$r&" (una 8$r d
sn bir ziyan dymyib v +nlara 8$r sn zr v bhan
8tirmy lzum y+6dur- (Hnin qzavt edr! +z zmannin
imamna etiraz etm! haqqn y%(d$r&"
(Hninl bir) v y%lda %lan" Mha%irlr v ;nsarla (%nlarn
%ld$qlar q%$nla" 8$r/m (mniml mharib etmy"
8l%yini 6at&rlad&rsan2 halbu'i hi%rt .arda/&n (7mr ibn 7b$
Hfyan 'dr mharibsind" sir +lan 8n s+na 5atd&-
,
(una
8$r d 8r (mniml mharib etmy" tlsirsns rahat +l-
7n'i (biz mtlq bir-birimizl qarlaacaq& #na )+r d" mnim
snin 8$r/n 8lmyim (lin !e*irdiyin hrlrd sninl
v$r$mam" daha mnasibdir 'i2 Allah sni %zaland&rma.
5n mni 8$ndrmi/ +lur- (#na )+r !i, fitn-fsadla m$l
%lanlarn qarsn almaa mn baqalarndan daha layiqm&" Snin
mnim 8$r/m 8lmyin (mnim limd %lan hrlrd
mniml mharib etmyin" is (ni-;sd (qbilsi airlrindn
%lan" .arda/&n dediyin bnzyir 'iP
d^
\
e
Y
\
[
W
s
qd
e
z
W
kW lem
W

Z ]tm
Z
}
e
\
m\w
Z
e u
W
Z le
r
_q
W
]s
Z
kW lZ
Z
a
e
o
W
e
i
\
yanna aarb snin *n aman alm& #nlar Peymbrin yanna
)lnd % Hzrt b$y$rd$C .slam qb$l et& 7b$ Hfyan qb$l etmdi&
4mr dediC Ty Allahn el*isi, mr et, %n$n b%yn$n$ v$r$m& Abbas 7b$
Hfyann q%h$m$ %ld$$ *n %na !+m! etm! mqsdi il bel dediC
Ty Allahn Peymbri, % sabah .slam qb$l edc!& Hhrisi )n yen
Peymbr %na .slam qb$l etmsini mr ednd, %, qb$l etmdi&
Abbas )izlind %na bel dediC Allahn birliyi v Peymbrin
eymbrliyin hadt ver, htta qlbind inamn %lmasa bel, y%(sa
+ldrlc!sn& 7b$ Hfyan b$ndan s%nra mcb$r qalb .slam qb$l
etdi&
,
.mam leyhis-salamn mqsdi b$d$r !i, sn b$ s+znl +zn
>hacirlrdn saymaq istyirsn, halb$!i sn, atan v qardalarn
vvlc sir ddnz v s%nra .slam qb$l etdiniz&

9L,
0S&rda da/lar& 5u6urlar&n v b$y' da/lar&n aras&ndan
8$trb +nlara vuran yay 'l'lrin z tutarlar-1 (>qsd
b$d$r !i, %(, niz v qlnclar hmin !l!lrin (rda dalar !imi sn
v q%$n$na yaacaq&"
Snin (ana" baban& (Ptb ibn Mbini"2 day&n& (Nlid ibn
Ptbni" v .arda/&n& (Hnzl ibn 7b$ Hfyan" bir yerd ('dr
mharibsind" vurduum .&l&n% yan&mdad&r- Allaha and
+lsun 'i2 sn mn bildiyim 'imisnP .lbin 3rdlnib (fitn
v aznlq rdsi il el +rtlb !i, +yd-nsiht %na he* bir fayda
vermir" v al&n zi v azd&r (!i, haqq y%la qdm q%ym$rsan"-
Snin barnd bel deyils daha ya6/& +lar 'iP sn2 6eyrin
deyil2 ziyan&na +lan hndr bir 3is yeri sn 8$strn
nrdivana 5&6m&san- 7n'i sn snin +lmayan itiyi
a6tarm&san v snin +lmayan heyvan& +tarm&san- !l /eyi
istyirsn 'i2 +na layi. deyilsn v +nun mdnindn
uza.san- (una 8$r d snin s$zn mlindn n .dr d
uza.d&r@@
,
;milrin v day&lar&na (q%h$mlarna" 5+6 tez
+6/ad&n- (db6t5ili' v 3u5 arzular +nlar& Mhmmdi
(sllllah$ leyhi v alih" in'ar etmy vadar etdi- (una 8$r d
+nlar& snin bildiyin yerlrd ('dr, Hneyn v baqa
mhariblrd" $z hla' yerlrin atd&lar (+ldrdlr"- ($y'
hadisnin .ar/&s&n& almad&lar2 meydan& b+/altmayan v he5
sstl/myn .&l&n%lar&n m.abilind himay edr' '$m'
8$strilmsi laz&m +lan /eydn 5'inmdilr-
:sman& $ldrnlr barsind 5+6 dan&/d&n- !l is sn d
6al.&n da6il +lduu /ey da6il +l- (Hn d baqalar !imi itat
edr! tabe %l&" (undan s+nra mnim yan&mda +nlara .ar/&
iddia irli sr 'i2 mn sni v +nlar& Allah&n 'itab&na (tabe
%lmaa" vadar edim-
9
Aldatma. istdiyin (#smann intiqam
,
,n!i deyirsn !i, mn #smann intiqamn almaq niyytindym v
mzl$ma v zlm mr$z qalm !imsy !+m! edr! fitn v
(%a)lmz ilrin qarsn almaq istyirm& Amma snin mlin zlm,
fitn-fsad v +z zmannin imamna qar *(maqdr&
9
1$rQani 3rimin sasnda sizin aranzda h+!m *(arm& 'ir-biri il
*!imsi %lan i!i (s mtlq bir ha!im lazmdr& #rada haqq ha!im
.mam leyhis-salam idi& '$na )+r d >aviynin, bir qr$ >hacir

9L9
ad il Iam h+!$mtini sn vermyimi lanladrmana" 8ldi'd
(bilmlisn !i"P bu2 u/a& sddn ay&rar'n sd (i*mmsi" 5n
+nu aldatmaa bnzyir- Salama layi. 'imsy salam
+lsun@
-)i mktb
(u da imam ;li leyhis-salam&n Maviyy +lan
m'tublar&ndand&r- (>aviy m!t$b yazaraq % Hzrtin Iam
h+!$mtini %na vermsini, %n$ +znn caniini etmsini v yanna
*armamasn istmidi& .mam leyhis-salam b$ m!t$b$ %na cavab
%laraq yazb v %nda, %n$n s+zlrinin shv %lmasn v istdiyi eylr
layiq %lmamasn (atrladb&"
Snin di..tl ba6&b a/'ar i/lrdn aydalanma&n&n (mnim
(ilaftimin dzl! v haqq %lmasna yqin edib inanmann" va6t&
5at&b- )aha. iddialar (Iam h+!$mti v caniinli! iddias" etm'2
.+r6ub 5'inmdn $zn yalanlara (%n$n aznlq *+ln"
atma. (v qiyamt zabn nzr almamaq"2 snin m.am v
mrtbndn stn +lan /eyi (mslmanlara (lifli! v
ha!imliyi" iddia v yalan (y%l$" il $zn ya3&/d&rma.la
'e5mi/lrinin (q%h$mlarnn aznlq" y+llar& il 8etdin (v dz
y%ldan $zaqladn"- #a.dan (Allahn v Peymbrin
)+strilrindn" uza.la/d&&n v sn t v .an&ndan da
laz&ml& /eyi (mnim (ilaftimi" in'ar edib tabe +lmad&&n 5n
sn ta3/&r&lan /eyi (beytlmal" +urlad&n-
,
:nu (Hzrt
Peymbrin 1dir-0$m v bir *%( di)r yerlrd mnim barmd
v 7nsar % Hzrtdn tlb edr! qtl yetirm! haqq y%(d$r&
7slind %n$n itat v tabe*ili! )+strmsi vacib idi !i, hmin (slrl
imamn yannda bir-birini mha!im etsinlr v s%nra hmin mha!im
%n$n ya (eyrin, ya da zrrin s%na *atsn& Amma >aviynin
mqsdi mha!im v qisas alnmas mslsi deyildi&
,
0ilaft v imamtin hr eydn vacib %lmasnn sbbi b$d$r !i, t v
qan hmi dyiir v vz %l$r& .mama tabe %lman vacibliyi is
hmi (sl bir)dir v %n$n ayrlmaz hisssidir !i, %nda dyim v
vz %lma ba vermir&

9L<
b$y$rd$qlarn" snin .ula&n .+ruyub sa6lay&b (<eitmmim=
dey bilmzsn" v sinn +nunla d+lub (<(brim y%(d$r,
bilmirm= dey bilmzsn"- #a.dan v dzl'dn s+nra a/'ar
az&nl&.dan2 hm5inin ha..& a/'ar etdi'dn s+nra yanl&/l&.
v batil .ar&/ma.dan ba/.a n varH
,
(una 8$r d
/bhdn v ha.. il batili bir-birin .atma.dan .+r6-
7n'i (bhlr yaradan" itn2 ne5 va6td&r $z 3rdlrini
as&b (hazrlayb" v +nun zlmti 8$zlri t+rlu v 8$rmz
edib-
Sndn mn s$zlri .arma.ar&/&. (bir-birin aidiyyat
%lmayan" bir m'tub 8lib 5at&b 'i2 +nun (s+zlrinl dm
v$rd$$n" slh v bar&/&. 8% zi v yetrsizdir- :nda el
hiyllr var idi 'i2 +nlar& snin elm v tm'inin
uydurmam&/2 bir yer t+3lamam&/d&r- (7!sin, sn %nlar
nadanlq, hyaszlq v alszlqla hazrlamsan&" Sn bu 3u5
s$zlrinl hamar .umlu.da batan v .aranl&. yerd
ehtiyats&z hr't edn (+z ayann qaban !+rmyn" 'imsy
bnzyirsn- =zn el u%a yer .ald&rm&san (mndn sni
caniin etmyimi istmisn v hmin mqam $m$rsan" 'i2 +ra
5atma. 5tin2 ni/anlri is y's'dir- :ra (he* !sin li
*atmayan $ca dalarn qlllrind y$va q$ran iti caynaql v y!s!
$*$l$" .artal (bel" 5ata bilmz- :nunla ;yyu. (sd y%l$n$n
sanda *%( y!s!li!d %lan !i*i!, aydn v qrmz bir $ld$zd$r !i,
Pl!r $ld$z$n$n ar(asnda %l$r v %ndan qabaa !e*mir" bir +la
bilr-
9

Allah 8$strmsin 'i2 sn mndn s+nra i/lrinin hlli
5n mslmanlara ha'im +lasan2 ya6ud sn +nlar&n biri
zrind .d (U ni)ah, alver, icar v b$ !imi eylr", ya($d hd
(beyQt, aman, himay v b$na bnzr ilr" 5n bir vzi verim@
<
,
>slnin hqiqtini bildi!dn v haqq a!ar %landan s%nra insann
a(tarmas *n nahaqdan baqa bir ey qalmr, b$ istisna il !i, %,
hmin nahaqq haqq !imi )+strmy *alsn&
9
0las, insan Allahn istyi %lmadan b$ mqam v mrtbnin
hqiqtin nail %la bilmz&
<
,n!i sn layiq deyilsn v mn, he* va(t haqqa zidd v Allah v
Peymbrin )+strilrinin !sin %lan bir i t$tmaram v snin

9LB
(una 8$r d indi $zn haz&rlayara. d/n- 7n'i 8r
Allah&n bndlri sn tr hr't edn (q%$n$m$z sninl
d+y )ln" 'imi n$.san v ba/&s+yu.luunu davam
etdirsn2 .a3&lar zn balana%a. v bu 8n sndn .bul
edil biln i/ (%nda" .bul edilmy%'-
,
Salama layi.
'imsy salam +lsun@
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n Abdullah ibn Abbasa (dnyada
sevinmm! v !drlnmm! barsind +yd-nsiht verdiyi"
m'tublar&ndand&r- (u m'tub bundan $n% (iyirmi i!inci
m!t$bda" ba/.a ibarlrl 'e5di-
(nd hmi/ ldn 5&6armas& t.dir edilmmi/ /ey
5atanda sevinir- :na 5atmas& t.dir edilmmi/ /ey 8$r is
'drlnir-
9
(una 8$r d dnyadan ld etdiyin n ya6/&
/ey lzzt v /adl&a 5atma. v (intiqam almaq v incitm!d"
.zb i/ltm' deyil2 batil v naha..& yat&rma. (mhv etm!"
v ha.. v dzly diriltm' (bra etm!" +lmal&d&r- Ir'
sevin%in .aba.%adan 8$ndrdiyin (sabahna tdar! )+rdyn"
/ey 5n2 'drin 8$rmdiyin (dnyada a(irt *n yerin
yetirmdiyin" i/ 5n2 i'ir-d/n%n is $lmdn s+nra 5n
+lsun-
<

-)i mktb
%vs$nlarnla y%ldan *(maram&
,
7)r b$ )n t+vb edib +z y%l$na qaydaraq biz tabe %lsan rahat v
as$d qalarsan& Amma mharib v qan t+!lmsi balayandan s%nra
*ar etm! mm!n %lmayacaq&
9
Halb$!i sevinc v !dr yersizdir& ,n!i *atmal ey *atacaq,
*atmamal ey *n sy edib *alman is bir faydas y%(d$r&
<
,n!i sevinm! % va(t yerin dr !i, talmayan bir ey ld edsn&
Hm*inin !drlnm! % yerd rvadr !i, ld %lan qazanc v mnfti
ldn *(arasan&

9LE
mam ;li leyhis-salam&n +nun trindn M''nin
ha'imi +lan "usm ibn Abbasa m'tublar&ndand&r- (.mam
leyhis-salam b$ m!t$bda %na hcc mrasimini brqrar etmyi mr
edir, camaatla nsiyytd %lmayb qaal %lmaqdan *!indirir v
>!! halisinin haclardan !iray almalarn qadaan edir&"
Allaha hmd v #zrt Mustaaya salamdan s+nraP
#%%i %amaatla bir8 br.rar et (%n$n mllrini bilmynlr
+yrt v hcci yerin yetirm! *n %nlar bir yer t%la" v 0Allah&n
8nlrini1 (!e*mi mmtlrin *ir!in mllrin )+r aldqlar
czalar" +nlar&n yad&na sal- (Na(tlarn n ya(s %lan" shr v
a6/amst +nlarla +tur2 (dini" h$'m s+ru/ana itva ver2
nadana elm $yrt v aliml s$hbt et- Ir' snin2 dilindn
ba/.a %amaata s$z 5atd&ran&n +lmas&n- (Hr n istyirsns +zn
birbaa %nlara de& >r$r insanlar !imi (br )+ndrm&" #m5inin
zndn ba/.a .a3&5&n +lmamal&d&r- (.styn hr bir !s
manesiz sni )+r bilmlidir&" styi +lan&n sninl 8$r/msin
mane +lma- 7n'i 8r hmin ist' i/in vvlind snin
.a3&lar&ndan dzlms2 +nu i/in s+nunda dzltdiyin 5n
trilnmzsn- (.st! sahibi, iin vvlind *!diyi zhmtlr
nticsind r$hdan ddy *n sni triflmz&"
Allah&n mal&ndan (mslmanlarn beytlmalndan" yan&nda
y&&lanlara ba6 (%n$nla m$l %l"& :nu yan&nda +lan ailli v
a% 'slr ver2 (hqiqtn" a&r2 y+6sul v m$hta% +lanlara
5atd&r- :ndan art&. .alan&n& bizim yan&m&za 8$ndr 'i2
yan&m&zda +lanlar aras&nda 3aylaya.-
M'' halisin 8$stri/ ver 'i2 (hmin diyarn halisindn
%lmayb evlrd" ms'unla/anlardan muzd v 'iray
almas&nlar- 7n'i n$.san sitlrdn 3a' +lan Allah
(1$r2ani-3rimin Hcc s$rsinin 2J-ci aysind" buyururP K0kW Z_
r
q r
Z
qd
W
XX
W

Z
]Xh
r
_Z \]XXhW
e
-
W
Y
W
ZXX_
r
q
Z
qw
W
Xt
W
_
e
q VZ
Z
XX
e
^
W
_
e
q[
W
XX
r
Z q
Z
l
Z
XX
W
kXX
W
W [VXX
\
W
[
W
q[w
\
Xv
W
W
Z]
W
_
e
q[
W
`Z lpZ
\
Z ]-
W
_
e
q1 3afir %l$b Allaha v Peymbr iman )tirmynlr
v camaat Allahn y%l$ndan, itat v bndli!dn, ham *n etdiyimiz
v" +nda 0a'i1 K%rann hliF il 0badi1 KqribF brabr +lan
(>scidl-Hramdan d+ndrnlr iddtli zab daddracaq"-1 0
Z ]XXX1 0A'i1dn m.sd M''d ya/ayan2 0Z]XXXm
W
1

9LG
0badi1dn m.sd is hmin diyar&n sa'ini +lmay&b h%%
8edndir-
,
Allah bizi v sizi =znn sevdiyi (mr b$y$rd$$"
8$zl ml v layi.li i/lr mv. etsin- Salama layi.
+lana salam +lsun@
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n (zahiri" 6ilat 5atmam&/dan
.aba. Salman Farsiy (Allah %na rhmt etsin" +lan
m'tublar&ndand&r (!i, %nda %n$ dnyaya aldanmaqdan
*!indirib"-
9

,
Altnc srin imamiyy alimlrinin b+y!lrindn %lm$ mrh$m Iey(
7b$ 7li Lzl ibn Hsn 5brsi <>cm$l-byan fi tfsiril-1$rQan=
!itabnda b$ mbar! aynin tfsirind .bn Abbas, 1$tad v Hid ibn
-$beyrdn nql edib !iC >!!nin evlrini icary verm! v satmaq
haramdr& Hm*inin >scidl-Hramdan mqsd btn >!!dir,
Allah-talann .sra s$rsinin 9-ci aysind b$y$rd$$ !imi !iC <E GZ
E
]
=
i
P
CClE
=
q
= E
: Y4v
4
CC?
=
<
E
9
=
: VCC9
E
4

4
:7
E
CCZ
E
9
=
: Y4v
4
CC?
=
<
E
9
=
: ;E CCF
e
a
5
=
9
E
M4 Y4CC]
=
cE @
4
-7
E
CCi
=
D
E
g4CC9
8
:= <'ndsi Hzrt
>$stafan bir )ec >scidl-Hramdan, yni, >!!dn >scidl-
7qsaya, yni, 'eyt$l-mqdds aaran Allah a! v mqddsdir=
5brsi leyhir-rhm b$ mbar! aynin tfsirind d bel b$y$r$rC
5fsir alimlrinin !sriyyti deyiblr !i, Hzrt Peymbr (sllllah$
leyhi v alih" hmin )ec 7li ibn 7b$ 5alibin (leyhis-salam" bacs
Smm$ Hani v %n$n ri Hbeyr ibn 7b$ Nhb >(z$minin evind
yatbm v me2raca %radan )edib& '$na )+r d b$rada >scidl-
Hramdan mqsd >!!dir v >!! il hrmin hr i!isi msciddir&
>rh$m Iey( 5$reyhi <>cm$l-bhreyn= lt !itabnda <
E
CCN
E
UE =
<!f= !lmsi barsind bel deyirC Hdisd nql edilib !i, Hzrt
Hadiq leyhis-salam b$y$r$bC >!!nin evlrin qa q%ymaq ya(
saylmrd& ,n!i haclar %ra dmli idi !i, +z hcc mllrini hmin
ev hli il birli!d yerin yetirsin& .l! df >!!nin evlrin qa
q%yan >aviy %l$b& '$rada b$ msl barsind b$ndan artq
danmaq lazm deyil v %n$n yeri fiqh !itablardr&
9
Halman (Allah %n$n r$h$n$ mqddsldirsin" n b+y! v h+rmtli
mslmanlardan, Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" n
se*ilmi v ya(n shablrindn v 7mirl-m+minin leyhis-salamn
ilrindn %l$b& .bn 7bil Hdidin hdis alimlrin istinad edr! nql
etdiyin )+r Halman <Hqif= )n mslmanlara fars dilind bel
deyibC <Yf[7NT L Yf[7= <!rdid v n!rdid= <etdiniz v etmdiniz=, yni,

9LJ
Dnya l vuranda yum/a.2 zhri is hla'edi%i +lan ilan
misal&ndad&r- (una 8$r d sni dnyada /ad edn /eydn
(maldan" uza. +l- :na 8$r 'i2 +nun mal&ndan bir az& (ancaq
bir !fn" sninl bir8 .ala%a.d&r (qbr )edc!dir"- #m5inin
+nun .m-'drini $zndn uza.la/d&r- 7n'i +ndan
ayr&la%a&na v +nun hal&n&n dyi/%yin inan&rsan (bilirsn
!i, nhayt %ndan ayr qalacaqsan v %n$n rftar hr an vvl!i
va(tda! rftarna ziddir& '$na )+r d %na r! balama v bir ne*
)nl! yaay *n +zn qmlndirm"- Dnya il nsiyyt v
la.n 5+6 +lan zaman +ndan daha 5+6 .+r6- 7n'i
dnya3rst +na r' balay&b /ad +landa2 dnya +nu
hmin /raitdn 5tinliy tr 5'ir2 ya6ud +nunla nsiyyt
v la.y ar6alan&b din%li' ta3anda +nu hmin haldan
(*(arb" .+r6u v vahimy d5ar edir- ('$na )+r d all
adam b$ cr dmnl d%stl$q etmy aldanmamaldr, !sin, %,
+zn d%st !imi )+strnd %ndan daha *%( $zaqlamaldr&" Salama
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n #aris #mdaniy
m'tublar&ndand&r- (#, 7mirl-m+minin leyhis-salamn
shablrindn v deysn, % Hzrt tabe %lanlardan %l$b& Hmdan
6mnd %lan bir qbilnin addr& '$, b+y! bir m!t$bd$r !i, Heyyid
+znz (lif se*diniz v Hzrt Peymbrin tyin etdiyi (lify )+z
y$md$n$z& 3inay il dem! istyib !i, zahird mslmana %(ayrsnz,
amma batind mslman deyilsiniz& 1lm hli arasnda %n$n
.slamdan qabaq! ad barsind fi!ir ayrl m+vc$dd$r v %n$n *n
>n$*ehr ahn +vladlarndan M$zbeh ibn 0%n$dan, 'ehb$d ibn
'd(an v b$ i!i addan baqa di)r adlar deyilib& Hzrt eymbr
%n$ Halman adlandrb& #na Halman$l-(eyr v Halman$l->hmmdi
lqbi verilib& #ndan <sn !imsnO= dey s%r$anda <mn Adm
+vladlarndan %lan Halman ibn l-.slamam= cavab verirmi& 3nysi
7b$ Abd$llah, 7b$lbyyinat v 7b$lmrid %l$b& #n$n sli ya
Iirazdan, ya Mamhrmzdn, ya I$trdn, ya da .sfahann -yy
deyiln !ndindn %l$b&

9LL
Irif Mzi leyhir-rhm %n$n bir hisssini b$rada byan edib& #n$n
m+vz$s$ )+zl v ncib (laq v (asiyyt, elc d byniln davran
qaydalardr&"
"ur?an i3indn ya3&/ (%n$n h+!m v )+strilri sasnda
davran"2 +nu $zn $yd-nsiht vern et v halal&n& halal2
haram&n& haram bil (!i, dnya v a(irt sadtini v (%b(tliyini
sn nsib etsin"- (undan vvl +lmu/ h.i.tlr inan- (Hzrt
Peymbrdn vvl %lm$ eymbrlri v %nlarn Allah trfindn
+z mmtlrin )tirdi!lrini tsdiq et&" Dnyan&n 'e5mi/indn
+nun .alan hisssi 5n ibrt al- (#n$n qalan hisssini !e*mii
il mqayis et, t$t$d$r v bil !i, qalan da !e*n !imi minlrl drd-
qml +tb !e*c!&" 7n'i +nun bir hisssi di8r hisssi
'imidir v s+nu vvlin bal&d&r- :nun ham&s& mhv +lan
v aradan 8edndir-
,
Allah&n ad&n& u%a tut v ha..2 d+ru v
yerindn ba/.a :na and i5m- (6a($d #na, and i*ilmsi mnasib
v layiqli %lan yerd and i*& '$na )+r d #n$n adna yalandan v ya
hmiyytsiz ey *n and i*m!dn *!in, q%r(&" =lm v
$lmdn s+nra'& vziyytlri 5+6 yad&na sal (!i, b$ snin *n
n b+y! m%iz edn v +yd-nsiht verndir"- M$h'm /rti
+lmadan +nu arzulama-
9
;ml sahibinin $znd layi.li bilib
ba/.a mslmanlarda nalayi. hesab etdiyi hr bir i/dn
5'in- (4zn *n bynmdiyin ii baqasna rva )+rm& Hm*inin
+zn *n mnasib bilmdiyin eyi camaata namnasib )man etm&"
Iizlind edilr' a/'arda 6%alt 8tirn hr bir i/dn
5'in- (Fizlind *ir!in v )nah i )+rb camaat (br t$tanda
(calt *!myin sbb %lan idn *!in&" ;ml sahibindn (n
*n bel etmsini" s+ru/anda in'ar etdiyi v ya zr istdiyi
hr bir i/dn uza. +l- (He* va(t !imins barsind s+z )zdirm,
yalan q$radrma&" >r v heysiyytini s$z +6lar&na hd
etm- (#n$ az)+y*!lr v eyb a(taranlarn dilindn q%r$&" #r
,
Enya hmi bel %l$b v indi d beldir v s%nda %n$n hams mhv
%lacaqdr& '$na )+r d bel bir yer r! balamaq alszlqdr&
9
4lm arz$lamaq % va(t yerin dr !i, itat v bndli! nticsind
v a(irt sfrinin az$qsin mali! %lmaqla snin +lmdn s%nra
ilrinin b$ hyatdan ya( %lacana yqinliyin %ls$n& 'el %lmasa, b$
cr arz$lara dalmaq dini zif v alsz insanlarn dilyidir !i, %nlar
a(irt ilrini dzltmmi +lm arz$layarlar&

9LM
e/itdiyini 6al.a dem 'i2 bu yalan5&l&&n ni/ansidir-
,
Sal.&n sn dedi'lrini rdd edib yalan sanma 'i2 bu da
nadanl&a dlildir- (,n!i %la bilr !i, sn deyilnlr dz %lm$
%ls$n& '$na )+r d %n$ in!ar etm! haqqa nadan %lmaqdr&"
"zbini ud v .drtin +lan zaman (czalandrmaqdan" 'e5-
;sbl/nd tm'inli +l v im'an v .drtinin +lmas&na
ba6mayara.2 (intiqam almaqdan" uza. +l 'i2 8$zl savab snin
+lsun- (1iyamt )n Allah sndn intiqam almasn v mrhmtini
sn nsib etsin&" Allah&n sn ta etdiyi hr bir nemtin
/'rn yerin yetir- Allah&n sn b6/ etdiyi nemtlrin
he5 birini zay etm- Ir' Allah&n sn ta etdiyi /eyin
ni/ansi snd 8$rnsn-
9

(il 'i2 m$minlrin n 8$zli $zndn2 .+hum-
.rbas&ndan v mal&ndan ba&/lama. ba6&m&ndan daha
ya6/& +lan&d&r-
<
#m5inin bil 'i2 snin .aba.%adan
8$ndrdiyin 8$zlli' (Allah y%l$nda verdiyin v ta etdiyin eyin
)+zlliyi" snin 5n t+3lanara. .al&r (qiyamt )n %n$n
savabn ld edc!sn"- =zndn s+nra .+yduun /eyin
8$zlliyi is ba/.as& 5ndr (%n$n (eyri varis nsib %l$r"- Ri
nzr v d/n% v 6+/a8lmz ml sahibi il +turub-
durma. v y+lda/l&. etm'dn 5'in- 7n'i insan $z d+stu
il hm6asiyyt +lur- ('$na )+r d %n$ d%st$na %(adrlar&"
($y' /hrlrd ms'unla/- 7n'i mslmanlar +rada bir-
birinin yan&ndad&rlar (v %nlardan elm v bili! ld etm! v sadt
v (%b(tli! y%llarn +yrnm! %lar"- (Allahdan" .ail +lmaa v
(#n$" yaddan 5&6armaa2 (ya(lara" zlm etmy sbb +lan
v Allaha itat v bndli' y+l5ular&n&n az +lduu (!fr
,
,n!i %la bilr !i, eitdiyin ey yalan %lm$ %ls$n& '$na )+r d
fi!irlib dnmdn nyis s+ylmyin snin +znn yalan
danman, <bel eitmim= demyin is yalan nql etmyin !imidir&
9
>sln )r! elmini nadanlara +yrdsn, )+zl altarn )eyinsn,
mal v srvtindn y%(s$llara balayasan, )eni-rahat evind
m+minlri q%naq *arasan v hm*inin Allahn sn verdiyi hr bir
nemtin niansini (alqa )+strsn&
<
4z itat v bndli! edn, q%h$m-qrbasn dz y%la
istiqamtlndirn v malndan y%(s$l v im!anszlara vern !sdir&

9MO
+l!lri v !ndlri !imi" yerlrdn 5'in- D/n%ni i/in
yarayan /eylr vadar et ($* ilr srf etm"- (azarlar&n
ba/&nda +turma.dan 5'in- 7n'i +ra >eytan&n yeri v
itn-sad&n z 5&6d&& m'and&r- (,%( va(t b$ yerlrd dnya
ilri v din zidd mllrl m$l %l$rlar& '$na )+r d bacardqca
%radan $zaq %lmaq lazmdr& 7l altnda %lan v" snin +ndan stn
+lduun (Allahn sni %ndan stn etdiyi" 's barsind 5+6
d/n2 .ay&lan- 7n'i snin +nun barsind i'irl/myin2
/'r y+llar&ndan biridir- ('$ qaylanmaq il Allahn sn verdiyi
nemtlrin !rn yerin yetirmi !imi %l$rsan&" Cm 8n
namazda i/tira' edn 'imi sr 5&6ma- Allah y+lunda
(din dmnlri il cihada" 8etm'2 ya6ud zrl +lduun (v
namaz va(tna !imi qala bilmdiyin" sr bundan istisnad&r-
(tn i/lrind Allaha itat et2 tabe +l (#n$n )+strilri
sasnda hr!t et"- 7n'i (sadt v (%b(tli! %n$nla ld edildiyi
*n" Allaha itat hr bir /eydn stndr- badt v
bndli'd $z nsini t+vla- (#n$ aldadb czadan q%r($tmaq v
savaba sevindirm! vasitsi il hvtdn sa(la v itat vadar et&"
:nunla yum/a. davran (#n$ *%( *tinliy salma" v +nu
mlub etm (+hdsin ar vziflr q%yma"- Iz/t v sevin%
zaman& +nu ha.la (as$d v ad %landa %n$ itat v bndliy
mcb$r et, lbtt, )ndli! namazlar !imi" yerin yetirilmsi
snin 5n va%ib +lan /eylrdn .eyrisi 5n- 7n'i +nun
(vacibatn" yerin yetirilmsi v va6t&nda hyata 'e5irilmsi
zruridir (ad v ya qm)in %lmaqdan asl %lmayaraq %nlar mtlq
yerin yetirm! lazmdr"- Sn dnya mal& ld etm' 5n
Rbbindn (#na itatdn" .a5ar'n $lmn sni
ha.lamas&ndan .+r6- Caramaz ml sahiblri il y+lda/l&.
etm'dn 5'in- 7n'i 3is 3isliy birl/r- Allah& u%a v
b$y' bil2 :nu sevnlri sev- "zbdn 5'in- 7n'i +2
/eytan&n .+/unlar&ndan +lan b$y' bir .+/undur (!i, %n$n
vasitsi il sni bdb(tliy *!ir"- Salama layi. 'imsy salam
+lsun@
-)i mktb

9M,
mam ;li leyhis-salam&n +nun trindn Mdinnin
ha'imi +lmu/ (v qr( beinci m!t$b$n rhind ya(ln
(atrlatdmz" Shl ibn #ney ;nsariy2 hmin diyar&n
halisindn Maviyy birl/mi/ bir dst barsind'i
m'tublar&ndand&r (!i, .mam leyhis-salam %na b$ hadisni
hmiyytsiz sayb !drlnmmyi b$y$rm$d$r"-
Mn 6br 5at&b 'i2 snin yan&nda +lanlardan bzilri
8izlind Maviyy birl/irlr- :nlar&n ldn 5&6mas& v
sn +lan '$m'lrinin (q%$n v riyytinin saynn"
azalmas&na 8$r ruhdan d/b 'drlnm- :nlar
(czalandrlmalar" 5n az&nl&. ((stliyi"2 snin 5n is
+nlardan /a ta3ma. (%nlarn zab-ziyytlrindn q$rt$lman"
bsdir-
,
:nlar&n .a5d&.lar& /ey hidayt v .urtulu/2 (trfin"
tlsdi'lri /ey is az&nl&. v nadanl&.d&r- :nlar dnyan&
sevnlrdir 'i2 tlsi' +na z tutublar- :nlar (bizim davran
s$llarmzdan" dalt v dzly tan&y&b 8$rdlr2 e/itdilr2
.ula.lar&nda sa6lad&lar v bildilr 'i2 bizim yan&m&zda +lan
insanlar ha..-h.u. ba6&m&ndan brabrdirlr- (una 8$r
d (%nlarn arasnda hr bir eyi ancaq brabr b+ldrmyimizi
)+rb" .a5d&lar 'i2 $zlri mnt ld edib ba/.alar&n&
nsibsiz .+ysunlar- Allah +nlar& rhmindn uza. etsin@@
Allaha and +lsun 'i2 +nlar zlm v sitmdn .a5may&b
v dalt v insaa .+vu/may&blar- (iz Allah&n2 isty%yi
t.dird bu 6ilat i/inin 5tinli'lrini bizim 5n
asanla/d&ra%a&na v nahamarl&.lar&n& hamarla/d&ra%a&na
midvar&. - Sn salam +lsun@
,
,n!i aznlarn %lmasnn +z cmiyytin bdnind ar bir
(stli!dir& 'zn %n$n mi!r%b$ sirayt edib cmiyyti dadr& '$na
)+r d %nlarn qa*malar cmiyytin hmin (stli!dn saalmasnda
tsirlidir& .mamn saalaraq fa tama ha!im nisbt vermsinin
sbbi, cmiyyt ba*snn cmiyytin hams !imi, %n$n timsalnda
%lmasdr&

9M9
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n (7bdl-1eys qbilsindn %lan"
Mnzir ibn Carud ;bdiy m'tublar&ndand&r- (.mam leyhis-
salam" +nu bzi /hrlr (Larsa" ha'im tyin etmi/di-
Mnzir + #zrtin +nu tyin etdiyi bzi i/lrd 6yant
etmi/di- (0rac $llarndan d+rd min dirhm %$rlamd& .mam
leyhis-salam b$ m!t$bda %n$ mzmmt edr! +z yanna
*armdr& Hm*inin +z qbilsi 7bdl-1eys il Hzrt Peymbrin
hz$r$na )lib .slam qb$l etmi atas -ar$d$ triflmidir& A(r !i,
<Mical= alimlri >nziri zif hesab edir v %n$n rvaytlrin etimad
etmirlr&"
Atan&n ya6/&l&& mni aldatd& v snin2 +nun suluna tabe
+lub +nun y+lu il 8ed%yini 8man etdim- (irdn mn
6br 5atd& 'i2 6yant etmisnP nsi ist'lrin tabe
+lma.dan l 5'mirsn2 a6irtin 5n azu. t+3lam&rsan2 $z
dnyan& a6irtini viran etm'l abadla/d&r&rsan v dinindn
.&r&lara. .+hum-.rbana birl/irsn-
,
;8r sndn mn
5atan /ey ((yant" dz +lsa2 snin hlill/mi/ dvn v
aya..ab&n&n bndi
9
sndn ya6/&d&r-
<
Snin 'imisi is
,
'l! d b$ cml )lc!dn (brdir& >rh$m 7llam >clisi
<'ihar$l-nvar= !itabnn %n$nc$ cildind Heyyid ibn 5av$s leyhir-
rhmdn nql edir !i, .mam Hseyn leyhis-salam bir m!t$b yazb
%n$, ad Hleyman, !nysi is 7ba Drin %lan q$lam il 'srnin
b+y!lrin )+ndrdi v %nlar !+my v %na tabe %lmaa *ard&
6zid ibn >sQ$d 8hli v >nzir ibn -ar$d 7bdi d hmin 'sr
b+y!lrindn idilr& #, hmin hadisni nql edr! b$ yer *atr !iC
>nzir ibn -ar$d m!t$b )tirn (si Sbeyd$llah ibn Diyadn yanna
)tirdi& ,n!i m!t$b$n Sbeyd$llah trfindn !l! v m!r
%lmasndan q%r(d$& >nzir ibn -ar$d$n qz 'hriyy, Sbeyd$llah ibn
Diyadn arvad idi& H%nra Sbeyd$llah m!t$b )tirn (si dar
aacndan asd& '$ndan s%nra is minbr *(b (tb %($d$ v 'sr
halisini hdldi !i, m(alift y%l$n$ t$tmasnlar&
9
7rb ayaqqablarnda ayan b+y! barmann q%y$ld$$ yer&
<
<m
E
H
=
F4 7
5
=
b
E
m
E
W4c= T
E
P ?
=
O4 L
E
m
E
W4t= D u
P
<
E
^
E
='$ cml msldir v mnas b$d$r !i,
heyvan v cansz yann (eyri sndn *%(d$r&

9M<
srhdin .+runmas&na2 ya i/ 8$rlmsin2 ya6ud m.am&
y'sldilmy2 ya6ud mant /ri' edilmy v ya
6yant v yriliyin .ar/&s&n&n al&nmas&na tyin edilmy
layi. deyil- (Hrhdlrin q%r$nmas, hrlrin h+!$mti v ya
ilrin icrasna ba*l sn tarmaq yaraan i deyil&" (una 8$r
d Allah&n istyi il bu m'tubum sn 5atan zaman mnim
yan&ma 8l-
,
(Heyyid Mzi deyirC"
(u Mnzir hmin 'sdir 'i2 ;mirl-m$minin leyhis-
salam +nun barsind bel buyurubP :2 $z sa-s+luna 5+6
ba6&r2 ynind'i i'i 0brd1 (*%( qiymtli 6mn altar" il
$ynr v aya..ab&lar&n&n t+z-t+r3a&n& 5+6 tmizlyir-
(6ni, %, +z v altar il +ynn v bznn t!bbrl v mr$r bir
(sdir&"
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Abdullah ibn Abbasa (Allah
%n$ balasn" m'tublar&ndand&r (!i, %nda %na +yd-nsiht
verir"-
Allaha hmd v #zrt Mustaaya salamdan s+nraP Sn
$z %lindn .abaa d/ bilmy%'sn- Sn 5atmayan
/ey snin ruzin deyil- (4lmnn i(tiyar snin lind deyil&
Hm*inin sn *atmayacaq eyi ld ed bilmzsn&" (il 'i2 ruzi8ar
i'i 8ndrP bir 8n snin 6eyrin2 bir 8n is ziyan&nad&r-
Dnya /adl&.lar&n &rlanara. ldn l 'e5diyi diyard&r- (Hr
!sin +z n+vbsi var&" (una 8$r d dnyadan snin 6eyrin
+lan /ey2 htta a%iz +lsan (baqalar %n$n qarsn alsalar" bel2
sn 5ata%a.d&r- #m5inin ()cl %lsan da" +nun snin
ziyan&na +lan /eylrinin .ar/&s&n& z+r v 8% il ala
bilmzsn-
9

,
>nzir .mam leyhis-salamn yanna )lnd % Hzrt %n$ zindana
sald& 7mirl-m+mininin shablrinin ya(larndan v 7bdl-1eys
qbilsinin b+y!lrindn %lan HQsQ ibn Ha$han %n$n barsind
vasit*ili! edr! %n$ zindandan azad etdirdi&

9MB
-) mktb
m'tublar&ndand&r (!i, %nda %n$ m!t$b$n$n nadrstlyn )+r
mzmmt edr! hdlyib"-
Mn sn dalbadal %avab verm' v m'tubuna .ula.
asma.la (nadan v azn %ld$$n *n +yd-nsihtin sn he* va(t
(eyir vermycyi v fitn-fsaddan l *!mycyin barsind!i"
nzr v d/n%mi sstl/dirirm2 rast v zir'liyimi
(yqin v inamm" shv sal&ram (halb$!i snin !imisinin cavabnda
s$smaq lazmdr& Amma mnim cavab vermyimin sbbi ancaq v
ancaq y$malaraq bir daha sni baa salb bhan )tirmyin yer
q%ymamaqdr"- Sn hiyl v 0zirn8li'l1 mndn bzi /eylr
istynd v %avab alma. 5n mn m'tub 8$ndrnd
yalan v 3ri/an yu6u 8$rn a&r yatm&/ /6s2 ya6ud da
aya. st durma.dan a%iz v bi5ar .alm&/ (n y%l )ed biln,
n d ayaq st dayana biln" v .ar/&ya 5&6a%a. /eyin 6eyrin
v ya ziyan&na +la%a&n& bilmyn 'imsy bnzyirsn-
Sn +nun 'imi deyilsn2 bl' + sn +6/ay&r- (Hnin
vziyytin baqasna %(amaqdan da isdir& ,n!i sn bdb(tli! v
bi*arli!d t!sn& Hn ancaq v ancaq +zn %(ayrsan&" Allaha
and +lsun 'i2 8r (saslanaraq %na $y$n davranmal %ld$$m
mslht )+r" .alma&n& istmsydim trimdn sn
smy s&nd&ran v ti ridn (sni mhv edn" zrb vuranlar
(mharib v d+yn *tinli!lri" 8lib 5atard&- (il 'i2 snin
ya6/& i/lr .ay&tma&na v nsiht vernin $ydlrin
.ula. asma&na (+z zmannin imamna z t$taraq )+strilrini
9
8ec !i, 1$r2ani-3rimin 6$n$s s$rsinin 9:@-ci aysind b$y$r$l$rC
<;CCF
E
R4 CC@
4

P
5CClE f
P
R4 W4CC
=
S
E
94 [8j
E
a
E
K
E
7
r
CC5
=
E
@
4

E
[=7
4
CCf
P

4
L
E
B
E
tP x
8
4
R
P
9
E

E
O4 G
E
a
E
K
E
7
P
@
4
>
X P
: m
E
?
=
?
E
<
=
f
E

4
L
E
3
P
564 7
8
9: j
P
BS
P
E
9
=
: B
E
tP L
E
M4 [4G]
E
U4 ;= F4 sGh
E
f
E
= <7)r Allah sn bir zrr yetirs, sni
#ndan baqa he* !s q$rtara bilmz& 7)r Allah sn bir (eyir dils,
he* !s #n$n nemtin mane*ili! ed bilmz& Allah %n$ bndlrindn
istdiyin nsib edr& #, balayan v rhm edndirG=

9ME
icra etmyin" /eytan mane +lur- Salama layi. 'imsy salam
+lsun@

9MG
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n Rbi v Cmn hli 5n
yazd&& hdnamlrdndir (!i, %nda %nlarla 1$r2ani-3rim tabe
%lmaq, vhdt v birli! barsind hd balayb&" (u hdnam (7b$l
>nzir" #i/am ibn (Haib" *lbinin
,
6tti il n.l edilmi/dir-
(u2 Cmn hli v Rbi .bilsinin hm
ms'unla/m&/lar&2 hm d '$5rilrinin Allah&n 'itab& (%na
ml etm!" barsind bir araya 8ldi'lri hddir 'iP
(baqalarn" +na tr dvt etsinlr2 +nun sas&nda mr
etsinlr2 +na dvt edib mr verni (%n$n s+zlrini" .bul
etsinlr2 +nun m.abilind he5 bir /ey almas&nlar v +nu
dyi/dirmy raz& +lmas&nlar- ('$ hd sadiq qalsnlar v dnya
mal ld etm! *n aldanb 1$r2andan l )+trmsinlr&"
#m5inin +nlar m6ali v etinas&zlar&n .ar/&s&n& alma.
5n vhdt (birli!" yaradara. bir-birlrin '$m'5i
+lsunlarP 5a&r&/lar& (s+zlri" bir +lsun2 birinin t$hmt
vurmas& v .zblnmsi v ya bir dstnin di8r bir
dstni th.ir etmsi v s$ymsin 8$r hdlrini
3+zmas&nlar-
9
:nlar&n haz&r v .aiblri2 al& az +lanlar& v
alimlri2 hlim v nadanlar& bu hdnamd m$h'mdirlr-
(elli'l2 bu hdnam il Allah&n 3eyman& +nlar&n $hdsin
d/d (v )r! %na ml etsinlr"& (,n!i" Allah&n 3eyman&
barsind s+ru-sual edil%'dir- ('$ hdnamni" ;li ibn ;bi
Nalib yazd&-
<

,
3$f hlindn v b+y! imamiyy alimlrindn %lan .bn 3lbi *%(l$
tfsir v srlr sahibi %l$b v rb s%ylar v tari(in d bld %l$b& #,
i!i yz altnc hicri ilind vfat etmidir&
9
'$ i!i qbilnin v ya di)r bir yerin nadanlarndan bzisinin %nlar
thqir etmsini, ehtiramszlq )+strmsini v ya s+y s+ymsini hd-
eymanlarn %zmaq *n dlil etmmlidirlr&
<
<8hcl-'la=nin bzi ns(lrind 7li ibn 7bi 5alibin yerin 7li
ibn 7b$ 5alib yazlb v %n$n izahnda bel deyilibC .mam leyhis-
salam b$na bnzr di)r bir yerd d (% Hzrtin (tti il %lmas
mh$r %lan v b+y! !itab(analarda sa(lanlan 1$r2anlarda da" +z
adn hmin !lm izaft tr!ibind tyin edn %lmasna ba(mayaraq

9MJ
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n 6al.&n +nunla bey?tinin
vvlind Mdindn Maviyy yazd&&
m'tublar&ndand&r- (# Hzrt, b$ m!t$bda >aviyy v %n$n
d%stlarna, %na bey2t etmyi mr edir&" (u m'tubu (7b$ Abd$llah
>hmmd ibn 4mr" Da.idi
,
Cml 'itab&nda n.l edibP
Allah&n bndsi ;mirl-m$minin ;lidn ;bu Syan&n
+lu MaviyyP
Mnim sizin barnizd'i zrmdn (mlayimli! v
laqeydliyimin sbbindn" 6brdarsan v (b$ndan vvl" sizdn
(sizlri +zm bey2t etmy dvt etm!dn" uza.la/ma&m&
bilirsn- )hayt2 5arsi +lmayan v .ar/&s& al&nmaz /ey
(#smann +ldrlmsi v ya %ndan qabaq! di)r hadislr" ba/
verdi- #e'ay uzun2 s$z 5+6dur- (#nlar demy frst y%(d$r v
ya %nlara )+z y$mmaq daha ya(dr&" *e5n 'e5di2 8ln 8ldi-
(7vvl!i (liflrin d+vrlri !e*di v haqq %lan (ilaftin zaman )lib
*atd&" (una 8$r d yan&nda +lanlardan (mnim *n" bey?t
al v y+lda/lar&ndan bir dst il yan&ma 8l- Salama layi.
'imsy salam +lsun@
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n Abdullah ibn Abbas& (srd
$z %ani/ini ednd +na +lan t$vsiylrindndir (!i, %nda
Abbasa (alqla mehriban %lmaq v qzbdn $zaq %lmaq barsind
+yd-nsiht verib"-
Sal.la 8lrz2 m%lis y+lda/& v dz +l- (He* !sin sninl
)+rn mane %lma& Tl yerd %t$r !i, ham yanna y%l taa bilsin&
%n$ <7b$= !lind yazb& ,n!i izaftin tr!ib hisslri (s$si ism
%landa, %, bir !lm misalnda %l$r& '$na )+r d %n$n %rtasnda he*
bir hr! dyii!liyi ba vermir&
,
>dinli b+y! i alimlrindn %lm$ v i!i yz yetmiinci hicri
ilind 'adadda vfat etmidir& Naqid %n$n babasnn ad %lm$d$r&

9ML
Hamnn h+rmtini sa(la& #nlar *tin v ar ilr mcb$r etm v
aralarnda dalt v insafla h+!m et& 0alqa" .zblnm'dn
5'in- 7n'i +2 /eytandan +lan (%ndan sn *atan"
yelbeyinli'dir- (il 'i2 sni Allaha (#n$n mrhmtin"
ya6&nla/d&ran hr bir i/2 +ddan (qiyamt )nnn czasndan"
uza.la/d&r&r- Sni Allahdan uza.la/d&ran hr bir i/ is +da
ya6&nla/d&r&r-
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n Abdullah ibn Abbas& Svari%
(dnc v danqlarnn shv %lmas barsind" dlil 8tirm'
5n 8$ndrnd buyurduu t$vsiylrindndir (v %nda %n$
1$rQana istinad edib dlil )tirm!dn *!indirib"-
:nlarla "ur?anla mbahis etm (1$r2andan dlil )tirm"-
7n'i "ur?an (tQvil, tfsir, batini v zahiri mna !imi" 5+6lu
ehtimal v y+zumlara mali'dir- (#nlardan birini" sn deyrsn
(di)r birini is" +nlar deyrlr (belli!l, mbahis $z$n *!r"-
:nlara snny
,
saslanara. dlil 8tir- 7n'i +nlar he5
va6t snny saslanan dlildn .a5maa y+l ta3a
bilmzlr- (Hmin s+zlrin dz v d%r$ %lmasn qb$l etm!dn
baqa bir *arlri %lmaz&"
-)i mktb
mam ;li leyhis-salam&n ;bu Musa ;/?riy +nlar&n
(%n$nla 7mr ibn Asn" h$'m 5&6arma. ((lif se*m!" 5n tyin
edildi'lri (rhi ;J-ci (tbd deyilmi <Ea$mt$l--ndl= adl"
bir yerdn + #zrt yazd&& m'tuba %avab
,
Hzrt Peymbrin b$ !imi b$y$r$qlarna !iC <V@
4
7
=
6
E
V
w
W4U4 Gf m
E
@
P
7
=
6
E
= <Ty
7li, sninl mharib etm! mniml mharib etm!dir=/ hm*inin b$
b$y$r$$na !iC <j
E
:[ GCC<
P
5
=
6
E
R
P
CCcE F
E
j
P
LYPf
E
V
W4UE E F
E
w Z
E
9
=
: L
E
e Z
E
9
=
: E F
E
V
W4UE = <7li haqq

ildir v haqq 7li il, % hara frlansa haqq da %n$nla frlanar=, yni,
7li leyhis-salam hr n des v ets haqq v dzdr&

9MM
m'tublar&ndand&r- (u m'tubu Sid ibn Chya ;mvi
(+znn" Mazi (adl" 'itab&nda byan edib-
nsanlar&n 5+6u (dnya v a(irtd" $z nsib v
.ismtlrinin 5+6undan mhrum +ldular- (elli'l2 dnyaya
z tutdular (ayaqlarn haqdan !nara q%yd$lar v" nsi ist'lri
il dan&/d&lar (Allah v Peymbrin +z zamanlarnn imamna tabe
%lmaq barsind!i s+zlrin )+z y$md$lar"- Mn bu i/d ((ilaft
mslsind" t%bl bir yer 8lib 5&6m&/am- :rada nslri
+nlar& 'ibr v mrurlua vadar etmi/ bir ne5 dst
t+3la/&b-
,
(una 8$r d mn (%nlarla mlayim davranram v"
+nlar&n 5iban v yaralar&n& mali% edirm- 7n'i .an&n
(birdn" balanmas&ndan (v s%nra malicnin *tinlmsindn"
.+r6uram- (Ty haqq v hqiqtdn (brsiz v ey nadan" bil (mnim
%nlarla mlayim davranmamn sbbi b$d$r" 'i2 Mhmmd U
sllllahu leyhi v alih U mmtinin i/lrinin nizam-
intizama d/msin v +nlar&n aras&nda lt v d+stlu.
yaranmas&na mndn hris (*%( *alan" bir 'ims y+6dur- (u
i/iml 8$zl savab v .ay&d&/ yeri2 s&&na%a. istyirm v
htta sn mndn ayr&lar'n mali' +lduun lya.tdn
(+zn )+strdiyin a!lq v ya(lqdan" d$nsn (v nfsi ist!lrinl
1$r2ani-3rim zidd h+!m versn" bel2 mn tezli'l verdiyim
vd v .+yduum .rara va ed%ym- 7n'i bdb6t
v ziyana uram&/ + adamd&r 'i2 +na verilmi/ .l v
t%rbdn mhrum .allm&/ +lsun-
9
Mn dan&/an birisinin
batil v naha. s$z demsindn v hm5inin Allah&n
mslht bildiyi bir i/i 3+zma.dan uza. +lduumu (ya($d
,
,%( tccbl v heyrtlndirici bir idir !i, mn, )+strilrim ml
etmyn v zlm v m(alift bayra $caltm +zbana v +zndn
raz bir dstnin arasnda qalmam& H%nda i % yer *atd !i, (ilaft
mslsind mniml >aviy arasnda sn v 7mr ibn As !imisini
mnsif v vasit*i tyin etdilr&
9
6a($d da bel deyiri!C Nerdiyim vd vfa edcym v )r sn
+zndn )+strdiyin lyaqtdn qaytsan bdb(tsn& ,n!i bdb(t %
!sdir !i, %na verilmi mnft v tcrbdn mhr$m qalsn& Amma
birinci mna daha ya(dr&

<OO
sbldiyimi v halmn %z$lmasn" bildirirm-
,
(una 8$r d
tan&mad&&n /eyi bura6- ('ilmdiyin eyin trafna bel frlanma v
ehtiyat v dncni ldn verm&" 7n'i insanlar&n 3is mllilri
6+/a8lmz (haqq v hqiqt zidd" s$zlrl sn tr tlsirlr
(!i, snin alnn azlndan istifad edib mslmanlar zlalt v
aznlq y%l$na aararaq bdb(t etsinlr"-
9
Salama layi. 'imsy
salam +lsun@
-) mktb
mam ;li leyhis-salam&n (zahird" 6ilat 5atanda +rdu
ba/5&lar&na m'tublar&ndand&r (!i, %nda %nlar haqqa tabe
%lmaa mr edr! batil v nahaqdan *!indirib"&
sizdn .aba.'&lar&n&z&n hla' +lmalar&n&n sbbi bu +lub 'i2
+nlar 6al.& ha.dan (hidayt v nicat y%l$ndan" sa6lay&blar v
6al. da +nu al&b (qb$l edr! tabe %l$b, ya($d satb, yni, ldn
verr! %na qar etinasz %l$b"- #m5inin +nlar& batil (zlalt v
aznla" vadar ediblr v +nlar da +na tabe +lublar-
,
7)r b$ id 1$r2ann h+!mlri sasnda hr!t edils mn %n$nla
varam v mmtin (eyrini %zmaz, bir-birin v$rmaram&
9
0las, 7mr ibn As v Iam halisinin s+zlri sni aldatmasn& 7)r
bel %lmasa dnya v a(irt sadt v (%b(tliyini ldn verc!sn&

<O,

<O9

<O<

<OB
0,
.ey/l-slamn
0, hissy ya/+1 m2++im&
3
4
564 7
8
9: ;
4
<6
=
7
8
9: >4 : 3
4
?
=
@
4
M
P
YECCc
=
@
E
P BCCN
P
f
E
7
r
CCb4 : a@
4
7
4
CCb4 x
=
: L
E
R
P
CCW
E
]
=
E
E GCC
r
L
8
D
E
a@
4

4
L
8
q
= E
: >
X
4 4 YP<
=
Z
E
9
=
D
E
P
GCCtL
=
D
E
R4 J4c
=
T
E
;= UE =
E
v
E
UE L
E
;E f7
4
G
e
H9: j
P
Gl@
=
D
E
R4 J4f
E
= j
P
;= UE = 7
E
l
P
E
g49
8
:
;E Cf7
4
b4 x
=
: L
E
;
4
C594L
8
q
= E
: Y45
e
Ci
E
R4 94BCi
P
j
E
L
E
M4 Y4]
=
UE VWUE k
P
al
8
9: L
E
;E 5S44 :B9
=
:
;E 5f
e
Y4Q= <
E
9
=
: k4 :YQP 9
=
: ;E 5]
4
5
e
n
8
9: o4 <
8
p4q
= E
: R4 94: L
E
Yr<
8
Z
E
F
P
;E 5F4 q
= E
:
4
[G
e
l9:
YrCC<
8
Z
E
F
P
m
E
CC5
e
]
4
T
E
o4 CCF
E
7
=
Z
P
@
4
L
E
3
4
CCf7
4
N
E
9
=
: m
E
CCQ
4
^
=
L
E
o4 CCF
E
7
=
Z
P
@
4
m
E
W
P
zECCi
=
D
E
T
e
4
3
8
Q
w
W9:
V
W4UE ;E 5H4F4 = <

P
9
=
: 7
4
5F4 D
E
m
E
94Bi
P
j
E
4 5
=
@
E
u
4
t= D
E
o4 F
E
7
=
Z
P
@
4
L
E
R4 94: L
E
R4 5
=
W
E
UE m
E
_
P
:BW
E
E
L
E
V
CW4UE L
E
VCiBF
P
L
E
7
r
CS
E
c
=
^
E
L
E
YrC<
8
Z
E
F
P
L
E
V
CW4UE L
E
;
4
5
=
?
E
Z
P
9
=
: L
E
;
4
?
E
Z
E
9
=
: L
E
3
=
CCQ
4
5
=
W
E
UE m
E
CC_
P
G7
E
@
E
L
E
m
E
_
P
:BW
E
CC
E
V4G]9
=
:
E
W
E
E
9
=
: L
E
;
4
?
E
Z
E
9
=
: L
E
V
W4UE L
E
Yr<
8
Z
E
F
P
L
E
M
P
7
E
CCl
P
H
=
_
E
L
E

E
7
4
F
=
E
CC@
4
3
=
Q
4
<4 p4GC d
E
7
E
CK
E
u
E
v
e
c
E
_
P
L
E
;E 5c4 <
E
^
=
D
E
3
=
Q
4
5
=
W
E
UE V
E
W
e
l
E
_
P
= D
E
VCCK4 ;E 5CCl4 W4
=
<
P
9
=
: L
E
R4 CC@
4
;E 5CC^G
e
H9: o4 W
E
<
=
^
P
VK4 H4W
E
c
E
v
=
_
E
L
E
m
E
H4fY494 R4 @
4
7
E
l4 J
E
H
=
_
E
;E 5<4 6:
e
79: 3
E
6
E
j
=
D
E
Gf m
E
J4<
E
6
=
7
E
@
4
R4 J4UE G
0)h%l-(la1 el bir 'itabd&r 'i2 8r dnyan&n
a&ll&lar&2 alimlri v nati.lri insanlar&n sadt2 6+/b6tli'
v asayi/i barsind bir s$z dem' v ya yazma. istslr2
+nun 'imi dey v yaza bilmzlr- 7n'i + el bir /6sin dil
v .lmindn 5&6&b 'i2 elmlr v ilahi maariin nmunsidir
v 3eymbrlrin s+nun%usundan (sllllah$ leyhi v alih"
s+nra btn b/riyytdn stndr- ( 'itab m$%zdir-
7n'i b/riyyt +nun 'imisini 8tirmy .adir deyildir-
;lbtt2 +la bilr 'i2 bzilri bu n$.tni dr' etmyib mnim
s$zlrimi 3u5 sans&nlar- Amma mn uzun illr dini elm v
maaril m/ul +lub +nu dr' etdi'dn s+nra bu mbar'

<OE
'itab v +nun rb v ars dillrind +lan /rhlrini mtali
etdiyim v +nun barsind yzlrl tsir2 i.h2 hdis2
ls2 'lam2 tari62 lt2 ri%al v di8r elmlrin 'itablar&n&
di..tl +6uyub ara/d&rd&&m 5n bu s$z tam minli'l
btn b/riyyt 6at&rlad&ram- #m5inin Allaha /'r edir
v 0elm /hrinin .a3&s&1 #zrt ;mirl-m$mininin hsn-
rbtindn ba/ u%al&& duyuram 'i2 mni bu 'itab&n be/
hisssin tr%m v /rh yazmaa nail edib v mn an%a.
mhdud bir tb.nin istiad etdiyi (v hr bir !sin +z dr!i
miqdarnda %ndan dnya v a(irt mnfti qazanmas *n %n$ m$mi
!tlnin istifadsin *atdrmaq y%l$n$ bilmdi!lri" bir 'itab&
dnyan&n hr yerind yayma. v hm se5ilmi/ tb. hm
d avam tb.ni +nun mziyyt v 6susiyytlri il tan&/
etm' ba%ar&& verib- ndi (b$ !itabn s%n hisssi %lan" alt&n%&
hissni yazmaa ba/lay&ram v midvaram 'i2 Allah&n istyi
il tezli'l +6u%ulara&n i6tiyar&na veril%'dir-
M4 g4CCt GCCHJ4W
E
5
=
9
E
L
E
:gCCt GHF4 B
=
f
E
VK4 GHy
=
K
e
L
E
L
E
R4 94: L
E
Yr<
8
Z
E
F
P
VWUE u
e
E
3
8
Q
w
W9:
L
E
3
4
CCc
E
H
e
9: 7
4
N
=
CCO
P
L
E
7
e
CCh
8
9:
4
:7v
=
t4 L
E
7
4
5
=
E
9
=
:
4
G<c
=
J4i
=
x4 GHFG
e
fD
E

4
5<4 ^
E
VK4 L
E
7
4
CCN
E
H
=
<
P
9
=
: ;
4
CCUE V
4
CCQ= H
8
9: L
E
4 L7
P
c
=
<
E
9
=
G@
4
7
4
F
=
q
= E
: L
E

4
YE]
4
9
=
: o4 ]
E
T4GvF
P
;
4
H
E
?
w
9:
4
G]_
e
:
L
E
e CCZ
E
9
=
: k4 7
E
CCl
=
T
P
L
E
R4 CC94x
=
4
L
E
u
4
CC4 G]9
=
: `
4
GCCyJ4T
=
:L
E

4
aCCi
=
\
=
4
: o4 CC
E
G564 L
E
;E CC5F4 : 4 CC5Q
4
W
8
9: 4 :j[=
4
L
E
4 5c4 CC
8
9: o4 T
E
L
E
GcF
P
L
E

e
X
9: [4GOj
=
4
L
E
M4
4
:U=
4
;E 5<4 9
E
Gc9
=
: A
8
j
E
Gf
.ani bn+&
liyynn2i .ey/l-slam
s|ahani Ali-}hmm+ +--iba)~

<OG
.sil
(u sild (hissd) ;mirl-m$minin ;li leyhis-
salam&n hi'mtli s$z v nsihtlri t+3lan&b v +na2
+ #zrtdn s+ru/ulmu/ bzi suallar&n %avablar& v
nzrd tutduu /eylr barsind byan etdiyi .&sa
'lamlar& lav edilib-

<OJ
mam ;li leyhis-salam (fitn!arlarla rftar barsind"

buyurmu/durP
Fitn-sad zaman& n minilmli beli (#!) v n d sd
sa&lmal& m%yi +lan (iki ya tamam olmu v anas ondan
sonra doduu balasna sd v$rn) er'' dv balas& 'imi +l-
%

mam ;li leyhis-salam (tamah, hrisli!, *tinli! v y%(s$ll$$

baqalarna bildirm! v dnmdn danman mzmmtind"
buyurmu/durP
Namah v hrisliyi (baqalarnn lind %lan eylr )+z
ti!myi" $z /ar& etmi/ 's $zn 'i5ildib- (,n!i tamah
m+htacla v insann +zn ymsin sbb %l$r& >+htaclq v +zn
ym! is al*aqlq v !i*i!liy sbb %l$r&" =z 5tinli' v
3ri/anl&&n& (baqasnn yannda" bildirn 's zillt v 6arl&a
.+l .+yub- (,n!i *tinli! v rianl a!ar etm! hqirli! v
(arlqdr&" Dilini $zn ha'im edn (fi!irlib dnmdn dilin
)lni danan" 's $z yan&nda da 6ar v zlildir-
9

mam ;li leyhis-salam ((sisli!, q%r(aqlq, !asblq,

y%(s$ll$q v acizliyin mzmmti v sbrlili!, zahidli! v )nahlardan
$zaq %lman mdhind" buyurmu/durP
Ssisli' ard&r- (,n!i (alq (sis adam dnya malna ballna
)+r mzmmt edir&" "+r6a.l&. n$.san v 5at&/mazl&.d&r- (#na
,
Litn-fsad zaman el hr!t et !i, fitn t+rtm! istynlr snin
can v malna tamah salmasnlar& 7lbtt, bilm! lazmdr !i, b$,
mharib v d+y 7bdlmli!l .bn Dbeyrin v ya Hccac ibn
7Qsin fitnlri !imi i!i azn v azdrc ba* arasnda %lan zaman
*ndr& -ml v Hiffeyn mhariblri !imi %nlardan biri haqq, di)ri
batil %landa is m+vc$d qard$rma fitn saylmr v haqq trf
birlr! %n$n y%l$nda mal v can q$rban verm! vacibdir&
9
,n!i hmin ey *%( va(t %n$n mhvin v hla!na sbb %la bilr&
'el adam +zn he* bir mqam v drc nzrd t$tmayb&

<OL
)+r !i, hr hans bir mqam v drcy *atmaq cat v
cs$rl$qdan s%nra mm!n %la bilr&" *as&bl&. zir' /6si dlil
v sbutunu byan etm'd lal v dilsiz edir (nec !i, varllq
al*aq v nadan natiqldirir"- C+6sul $z /hrind .ribdir (he*
!s %n$nla )et-)l etmir"- A%izli' (insan ldn salan" bla v
bi5arli'dir- Sbr /%atdir- Rahidli' srvtdir- (,n!i zahid,
he* !s ehtiyac %lmayan varl (s !imi dnya v %n$n malna m+htac
deyil&" Inahlardan uza.l&. (ilahi zab mqabilind" .al6and&r-
(1al(an insan qlncdan q%r$d$$ !imi rhiz!arlq da %n$ dnya v
a(irt *tinli!lrindn (ilas edir&"
mam ;li leyhis-salam (insann ilahi tqdir raz %lmas, elm,

)+zl (asiyyt v tf!!rn mdhind" buyurmu/durP
lahi t.dir raz& +lma. 8$zl y+lda/d&r- (.nsann y%lda
%n$ rifah v min-amanlqda sa(lad !imi, Allahn istdiyi ey raz
%lan (s d rifah v min-amanlqda %l$r&" !lm m.dds v ziz
bir mirasd&r (!i, bel bir irs *atm hr bir !s sadt v (%b(tli!
a*arn ld edib"- I$zl 6asiyytlr (he* va(t !+hnlmyn" tz
v yeni zintlrdir- (Hr bir id" i'irl/m' tmiz v 3a'
8z8dr ()z) !imidir !i, fi!irln (s %n$nla iin (eyir v
ziyannn )+rr"-
mam ;li leyhis-salam (sir sa(lamaq, )lrzll! v

*tinli!lr qatlaman mdhind" buyurmu/durP
A&ll& adam&n sinsi +nun sirlrinin 6zinsidir- (All
(s yad +z sirrindn (brdar etmz&" Ilrzll' v ya6/&
6asiyytlili' d+stlu. tlsidir- (F+zl (asiyyt v )lrzll!l
(alqn ryini l almaq mm!ndr&" 7tinli'lr d$zb sbr
etm' 3isli'lrin $rtydr-
,
,
,n!i )r (s *tinli!lr mqabilind sbrli %lsa, (alq %ndan raz
qalaraq %n$n eyb v isli!lrin )+z y$mar& 6a($d %n$n tm!inliliyi il
eyblri a!ar, nadanlqlar fa %lmaz&

<OM
).l edilib 'i2 + #zrt leyhis-salam bu mtlbin
y+zumunda hm5inin bel buyurmu/durP Slh v bar&/&.
eyblri $rtm'dir-
,

mam ;li leyhis-salam (+zndnrazln mzmmti,

y%(s$llara sdq verm! v b(i etmyin faydalar v hr !sin +z
mlinin savab v czasna *ataca barsind" buyurmu/durP
=zndnraz& 'imsy .zb edn 5+6 +lar- (,n!i +zndn
raz %lan !ims (alq (ar sayar v b$na )+r d ham %na qzb edr&"
Sd. 6eyirli v /averi%i drmand&r-
9
(ndlrin
dnyada'& mllri a6irtd 8$zlri $nnd +la%a.-
<

mam ;li leyhis-salam (insann yaradlnn heyrtamizliyi

barsind" buyurmu/durP
(u insana (%n$n yaradlna" heyrtlnin (%n$n (ilqti
barsind dnn !i, %n$ yaradann qdrt v bacarn dr!
edsiniz& 6aradan %n$ el yaradb" 'i2 3iyl ()+z il" 8$rr2 tl (dil
il" dan&/&r2 sm'l (q$laq il" e/idir v dli'dn (b$r$ndan"
ns al&r@@
,
7)r i!i nfr arasnda v$r$ma yerin slh v barq brqrar
edils (alq %nlarn isli!lrindn (brdar %lmaz& <8hcl-'la=nin
bzi ns(lrind hmin !lam <A
4
BCC5
P
cP 9
=
: sP GCC]b4 o
P
<
E
9
E
GCC?<
P
9
=
:= !lind, yni,
<slh v barq eyblrin +rtydr= yazlb&,n!i v$r$an trflr
d+y zaman bir-birlrinin eyblrinin stn a*rlar v )r slh v
barq etslr bir-birlrinin eyblri barsind d danmazlar&
9
,n!i sdq insann qlbini %n$ vern y+nldir v %, Allahn drdi
%ndan $zaqladrmasna sbb %l$r& '$na )+r d Hzrt Peymbr
(sllllah$ leyhi v alih" b$y$rm$d$rC <o4
E
YECCCl8 9G@
4
3
=
P
GCCC7
=
F
E
:LL
P
:[=
<0stlrinizi sdq verm!l malic v drman edin&=
<
,n!i a(irt hr bir )izlin eyin a!ar %l$naraq )+rndy mahid
diyardr, nec !i, Allah-tala 1$r2ani-3rimin Ali-.mran s$rsinin ;:-
c$ aysind b$y$rm$d$rC <= W
E
<4 UE GF
E
L
E
:7
E
Z
=
F
w
7
r
5
=
b
E
;= F4 = W
E
<4 UE GF
8

r
S
=
T
E
u
w
P
YPv
4
_
E

E
B
=
f
E
:YCC5c4 @
E
:YF
E
D
E
R
P
H
E
5
=
@
E
L
E
GQE H
E
5
=
@
E
8 D
E
B
=
9
E
[wB
E
_
E
sr Bi
P
;F4 = <# )n hr !s etdiyi ya( v is
mllri, qarsnda hazr )+rc! v )nahlar il +z arasnda *%(
$zaq msaf %lmasn arz$layacaqdr (!i, ey !a %nlar etmmi
%layd"&=

<,O
mam ;li leyhis-salam (dnyann mzmmtind"

buyurmu/durP
Dnya bir dsty z tutan zaman ba/.alar&n&n
ya6/&l&.lar&n& mv..ti +lara. +nlara (nisbt" verr- :nlara
ar6a 5evirnd is +nlar&n $z ya6/&l&.lar&n& da alar- ('iri
im!anl %landa v bir mqama *atanda dnyarstlr %n$n *n
ya(lqlar $yd$rarlar& 6%(s$l v im!ansz %landa is %n$n +z
!amilli!lrini d yaddan *(ararlar&"
mam ;li leyhis-salam ((alqla mehriban davranman

faydas barsind" buyurmu/durP
nsanlarla el .aynay&b-.ar&/&n v rtar edin 'i2 8r
hmin halda $lsniz (%nlardan ayrldnz *n" siz alas&nlar
v 8r sa .alsan&z sizinl nsiyytd +lmaa %an ats&nlar-
mam ;li leyhis-salam (dmni balayaraq %n$n

)nahlarndan !e*m! barsind" buyurmu/durP
D/mnini l 'e5irn zaman +nu ba&/layara.
8nah&ndan 'e5myi +ndan stnl' .drtinin (b$ nemtin"
/'r et-
,

,
Hzrt Peymbrdn (sllllah$ leyhi v alih" rvayt edilib !iC
1iyamt )n bir car* $ca ssl car *!c! !i, !imin Allahn
+hdsind savab v m!afat varsa ayaa d$rs$n& Hmin va(t
baqasnn tqsirindn !e*nlrdn baqa he* !s ayaa d$rmayacaq&
>)r Allah-talann (I$ra s$rsinin ?:-c aysind!i" <IE W
E
= D
E
L
E
GS
E
UE ;= <
E
K
E
>
8
4 : VW
E
UE MP 7
P
^
=
E
K
E
= <b$n$nla bel hr !s dmnin )zt edib %n$nla +z
arasn dzlts, %n$n m!afat Allahn +hdsindir= b$y$r$$n$
eitmmisinizO

<,,
mam ;li leyhis-salam (d%st$ %lmamaq v d%st$ itirmyin
mzmmtind" buyurmu/durP
nsanlar&n n a%izi d+st ta3ma.da a%iz +lan 'sdir-
:ndan da a%izi is .azand&& d+stlardan birini itirn 'sdir-
(,n!i d%st tamaq %n$ q%r$y$b sa(lamaqdan daha asandr&"
mam ;li leyhis-salam +nunla birli'd (dmn qar"

vuru/ma.dan 'nara 5'ilmi/ /6slr
,
barsind
buyurmu/durP
#a.. il (.mam leyhis-salamla" y+lda/l&. etmdilr v
batil (>aviyy" '$m' 8$strmdilr-
9

mam ;li leyhis-salam (Allahn nemtlrin !r etmy

hvslndirr!" buyurmu/durP
)emtlrin nmunlri siz 5atanda /'rn azl&& il
+nun .alan hisssini uza.la/d&rmay&n-
<

mam ;li leyhis-salam (Allahn !+m!sizlr yardm etmsi

,
Abd$llah ibn 4mr ibn 0ttab, HQd ibn 7b$ Nqqas, Hid ibn 7mr ibn
8fil, Ssam ibn Deyd, >hmmd ibn >$slim, 7ns ibn >ali!, 7b$
>$sa 7Qri, 7(nf ibn 1eys v %nlar !imilr (nzrd t$t$l$r"&
9
>qsd b$d$r !i, batil yardm ednlrin bhanlri var, amma
bitrf qalanlarn he* bir zr v bhanlri y%(d$r& 6a($d mqsd
b$d$r !i, haqdan bir nian v batildn bir lamtlri %lmayanlarn
vc$dlar tamamil b% v bsdir& 6a($d da mqsd b$d$r !i, %nlar
bdb(tli! v aznlqda batil yardm* %lan 7mr ibn Asa v
di)rlrin *atmamdlar&
<
Az nemt *atanda !r edin !i, %n$n daha *%($na *atasnz& Allah-
tala 1$rQani-3rimin .brahim s$rsinin @-ci aysind bel b$y$r$rC <z49
E
YfY4h
E
9
E
@
4
:g
E
UE 8
4
3
=
_
P
7
=
S
E
E
;z49
E
L
E
3
=
N
P
T
8
YEf
4
q
E E
3
=
_
P
7
=
N
E
O
E
;= <7)r (>n" !r etsniz, siz
%lan nemtimi artracaam& 6%( )r nan!%rl$q etsniz >nim zabm,
hqiqtn iddtlidir (v %na d*ar %lacaqsnz"G=

<,9
(1arda, mi, day !imi" 5+6 ya6&n .+humlar&n tr' etdi'lri
/6s (%n$n !+myin" 5+6 uza. +lan yad 5atar- (Allah adamlar
)+ndrr !i, %n$ t! q%ymasnlar&"
mam ;li leyhis-salam (fitn v blaya d*ar %lm$ !slr

Fitn v blaya d5ar +lmu/ hr bir 'si mzmmt
etm' +lmaz-
,

mam ;li leyhis-salam (tdbir t+!my v $zaq)+rnliy

ar(alanmamaq barsind" buyurmu/durP
/lr .zav-.drin h$'mlrin el ram v tabedir 'i2
KbznF $lm tdbir t$'m' v uza.8$rnli'd +lur-
9

mam ;li leyhis-salamdan ((ilafti zamannda saqqaln

rn)lmmsinin sbbini b$ y%lla" s+ru/dular 'i2 #zrt
4eymbrin (sllllah$ leyhi v alih" 0.+%al&& dyi/dirin
(saqqalnz rn)lyin" v $znz yhudilr +6/atmay&n1
buyuruunun mnas& ndirH : #zrt buyurduP
4eymbr (sllllah$ leyhi v alih" bu s$z din (hli" az
+lan zaman buyurub- (una 8$r d (mslmanlara mr etdi !i,
saqqallarn rn)lsinlr v yh$dilr !imi %lmasnlar& ,n!i yh$dilr
saqqallarna rn) q%ym$rd$lar& Amma" indi'i zamanda 'i2 dinin
.ay&/& 8eni/lnib (.slam hr yer yaylb" v $z sinsini yer
,
,n!i %la bilr !i, insan mcb$riyyt v na*arlq zndn %nlara
d*ar %l$b& '$na )+r d %, mzmmt edilmmlidir, *n!i b$n$n he*
bir (eyri y%(d$r& 7!sin, %na !+m! edilmli, yardm )+strilmlidir,
ya($d barsind d$a edilmlidir !i, ddy vziyytdn *(a bilsin&
9
.nsan qzav-qdrin (eyir-ziyanlarndan v sirlrindn (brdar
%lmad *n +z tdbir v dncsin r! qzdrmamaldr& ,n!i
tdbir t+!m! v dncnin +z +lm sbb %la bilr&

<,<
.+yub (qrar t$taraq m+h!mlnib" hr bir 'i/i $z
i6tiyar&ndad&r-
,

mam ;li leyhis-salam ($z$n arz$larn mzmmtind"

buyurmu/durP
#r 'im arzusunun dal&n%a .a5ara. %il+vunu bura6sa $lm
+nun aya&n& sr/drr (arz$s$na *atmadan +lr& '$na )+r d
$z$n-$zad arz$larn dalnca )etmyin v +lmdn qafil %lmayn"-
mam ;li leyhis-salam (c%mrdlr barsind"

buyurmu/durP
C+mrdlrin shv v 6talar&ndan 'e5in- 7n'i +nlardan
birinin aya& sr/n 'imi Allah&n (mrhmt" li +nun lind
+lur v +nu (hmin sr!nli!dn" .ald&r&r-
9

mam ;li leyhis-salam (q%r($, yersiz $tancaqlq v frsti

ldn vermyin mzmmtind" buyurmu/durP
,
.styir saqqaln rn)lsin, istyir rn)lmsin& 0las, b$, mbah,
yni, izn verilmi bir idir v vacib v ya msthbb deyil& 'li, saqqal
rn)lm! bir n+v zint v bz!dir, nec !i, .mam leyhis-salam
)lc! ?RJ-ci !lamnda b$ n+qty t%($n$b&
9
Allah %n$ hmin shv v isli!lrdn qaytmaa nail edir& 0las,
Allah ya( ml sahiblrin +z shvlrini dzltm! istiqamtind
*almaq *n !+m! ta edir&

<,B
"+r6u ziyanla y+lda/d&r v utan%a.l&. midsizliy
birl/i'dir-
,
Frst (mnasib va(t" $tri bulud 'imi 'e5ir-
(una 8$r d 8$zl rstlri ldn 5&6armay&n-

,
Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" b$y$r$bC <
4
:sE G56
E
sP G5Z
E
9
=
:
u
P
CCQ= v
E
9
=
: B
E
CtP
4
C<
=
Z
P
9
=
: sP GC56
E
L
E
3
P
CW
=
c4 9
=
: B
E
CCtP u
4
CCy
=
cE 9
=
: sP GCC5Z
E
K
E

r
CC<
=
6
P
sP G56
E
L
E
u
r
y
=
UE sP G56
E
= <Hya i!i
n+vdrC qldn %lan hya v a(maqlqdan %lan hya& 7qldn %lan hya
elm, a(maqlqdan %lan hya is nadanlqdr&= >rh$m >clisi
<'ihar$l-7nvar= !itabnn %n beinci cildind <3afi= !itabndan b$
rvayti nql etdi!dn s%nra bel yazrC Peymbrin (sllllah$ leyhi
v alih" b$ b$y$r$$ hyann i!i n+v %lmasna dlalt edir& #nlardan
biri byniln hyadr !i, ql v alllqdan yaranr& 'el !i, (s
salam qlin v ya ritin *ir!in %lmasna h+!m etdiyi eydn,
msln, )nahlar v nalayiq mllrdn (calt *!sin& Ei)ri is
(%a)lmz hyadr v %, a(maqlq v alszlqdan yaranr& '$na
misal %laraq insann avam insanlarn is hesab etdi!lri, slind is
*ir!in %lmayan v salam qlin v ritin %n$n dz)n %lmasna h+!m
etdiyi idn, msln, elmi msllr barsind s$al s%r$maq v ya
rQi ibadtlri yerin yetirm!dn (calt *!myi )+strm! %lar&

<,E
mam ;li leyhis-salam ((ilaftinin qsb edilmsi barsind"

buyurmu/durP
(izim bir ha..&m&z ((ilaftimiz" vard&r (!i, %n$ Hzrt
Peymbr myynldirib"- (una 8$r d 8r +nu biz
verslr2 ala%a&. v 8r vermslr2 bu seyr v 8e% sri
uzun +lsa da2 dvlrin tr'in min%yi'- (Sz$n *!s d,
*tinliyi +zmz asanladraraq d+zmlly ldn vermycyi!&
Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
mam&n bu buyuruu2 di..t v i'r dalma.la ba/a
d/ln d+lun 'lamlardand&r v +nun mnas& budur 'i2
8r bizim ha..&m&z& vermslr 5tinli'd v 6ar +la%a&.-
Sbb budur 'i2 ar6a tr minn 's .ul2 sir v ya +nlar&n
dr%sind +lan adam +lur v dvnin tr'in bellri
minir-
,

mam ;li leyhis-salam ()+zl mllr tviq edr!"

buyurmu/durP
;mlinin a&rla/d&rd&& (ibadt v bndli! etmyr! ya(
ilr )+rmyn tnbl" 'si m.am v dr%si
.+5a.la/d&rmaz-
9

,
0las, .mam leyhis-salamn <)r bizim haqqmz vermslr
dvlrin tr!in mincyi!= cmlsindn mqsd b$d$r !i, hmin qeyd
ediln !slr !imi *tinli! v ziyyt i*risind qalacaq& 7lbtt,
.mam leyhis-salamn b$y$r$$n$ Heyyid Mzi leyhir-rhmnin
byanndan daha dqiq v ya d%l$n %lan b$ !ild d trcm etm!
%lar !iC 0ilaft bizim aymzdr& 7)r %n$ biz verslr, alacaq&
Nermslr is *%( $zansa da dvlrin tr!in mincyi! v l
*!myib dvnin cil%v$n$ bir dfli! %laraq qsb ednlr
tarmayacaq& #la bilr !i, .mam leyhis-salam b$ s+z Hqif )n
v ya hmin )nlrd b$y$r$b&
9
Dahiri ad-san v b+y!l! %na dnya v a(irt mqam vermz& ,n!i
mqam v drc s%nradan ml )ln bir eydir& F+zl mlin tsiri
is zatidr v he* va(t y%( %lm$r&

<,G
mam ;li leyhis-salam (zlm mr$z qalanlar v qm)in

insanlar tarb bel" buyurmu/durP
Rlm mruz .alan&n dad&na 5atma. v .m8ini /ad
etm' b$y' 8nahlar&n 'arlrindndir- ('+y! )nahlarn
balanmasna sbb %lan amillrdndir& ,n!i )nah!ar )nah
etm!l fi!irlri qmlndirib& '$na )+r d )r! qmli qlblri
sevindirsin !i, Allah %n$n )nahlarndan !e*sin&"
mam ;li leyhis-salam (na!rlr barsind"

buyurmu/durP
!y Adm $vlad&@ !yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza.
+lan Rbbinin ard&%&l +lara. sn nemtlr ta etmsini2
eyni zamanda snin is :na .ar/& 8nah v itatsizli'
etdiyini 8$rn zaman :ndan (zabndan" 5'in- (,n!i
nan!%rl$q v na!rl! intiqam alnmasna v czalandrmaya sbb
%l$r&"
mam ;li leyhis-salam (sirrin )izlin qalmamas barsind"

buyurmu/durP
*im .lbind bir /ey 8izlts bu mtl.2 $zn +nun
d/nlmmi/ s$zlrind v sitinin rn8ind biruz
ver%'dir- (>sln, zn rn)inin saralmas q%r($ lamti,
qzarmas is (calt *!myin niansidir&"
mam ;li leyhis-salam ((stli!lr d+zm! barsind"

buyurmu/durP
) .dr 'i2 ar&n sni y+la verir (ldn salmayb"2 sn d
+nu y+la ver- (6ni, yn)l (stliy )+r yataa dm&"

<,J
mam ;li leyhis-salam (zahidli! barsind" buyurmu/durP

Rahidliyin n 8$zli +nu 8izlm'dir-
,

mam ;li leyhis-salam (+lm yada salmaq barsind"

buyurmu/durP
Sn (dnyaya" ar6a 5evirnd v $lm (sn" z tutanda
(sninl +lm arasnda" 8$r/ v .+vu/ma ne% d tez ba/
ver%'-
mam ;li leyhis-salam ()nahdan $zaq %lmaa tviq edib"

buyurmu/durP
(.tatsizli!dn" uza. +lun2 uza. +lun- Allaha and +lsun2 :2
()nahlar el" 8izldib 'i2 san'i (%nlar" ba&/lay&b-
9

mam ;li leyhis-salamdan iman ha..&nda s+ru/ublar v

: #zrt (imann v %n$n ziddi %lan !fr v !!in lamt v
nianlri barsind" bel buyurmu/durP
man d$rd dir' zrind m$h'mlnibP Sbr v
d$zmll'2 y.inli' v inam2 dalt v insa2 (din y%l$nda"
%ihad v 5al&/.anl&.- Sbr d$rd n$vdrP arzu2 .+r6u2
3rhiz'arl&. v intizar 5'm- (una 8$r d %nnt arzusu
+lan 's nsi ist'lri unudar v +nlara 8$z yumar- :ddan
,
,n!i a!ar zahidli! riya v +zn )+strm!dn ayr deyil& .bn
>eysm leyhir-rhm b$rada Hzrt Peymbrdn (sllllah$ leyhi
v alih" bel bir hdis nql edibC <L
E
3
=
N
P
94G<U= D
E
V9
4
x L
E
3
=
P
j
4
B
E
P V9
4
7
P
P
H
=
f
E
x >
E
: 8
4
3
=
N
P
@
4
BCW
P
P
VC9
4
7
P
C
P
H
=
f
E
;= CN4 9= <Allah sizin z v mllriniz deyil, qlblriniz
ba(r&=
9
'$na )+r d indi !i, m+hlt verib v )nahlarn stn +rtb #n$n
qzbindn q%r($b *!inm! vacibdir& Fr! )nah etmyib !e*nlr
)+r eman %laraq t+vb edsiniz& ,n!i #n$n hlimli! v sbri *%(
%ld$$ !imi czalandrma v zab da ardr&

<,L
.+r6an haram v 6+/a8lmz i/lrdn uza.la/ar- Dnyada
3rhiz'ar +lan 's .m-.ssni yn8l sayar- =lm
intizar&nda +lan 's ya6/& v 6eyir6ah i/lr tlsr-
C.in d d$rd n$vdrP Rir'%sin 8$za5&.l&.2
h.i.tlr 5atma.2 ba/.alar&ndan ibrt 8$trm' v
'e5mi/lrin y+lu- Rir'%sin 8$za5&. +lana (elm v mld"
dz y+l a/'ar +lar- #i'mt v dz y+l a/'ar +lan 'ims
m6tli hadislrdn ibrt 8$trmyi $yrnr- brt
8$trmyi $yrnn 's 'e5mi/lrin aras&nda +lmu/ (%nlarn
vziyytini )+rm, ilrinin s%n$n$ snaqdan !e*irmi v nticd
varlqlarn balanc v s%n$ barsind yqinli! v inama mali!"
/6s bnzyir-
;dalt d d$rd n$vdrP Dz8n anlama. 5n
di..tlili'2 elmin h.i.tin 5atma.2 ya6/& h$'m 5&6arma.
v d$zmlly m$h'm sa6lama.- (una 8$r d /6s
di..t edr' dz8n ba/a d/s elmin h.i.tini ld edr-
!lmin h.i.tini ld edn 's din .aydalar& sas&nda h$'m
5&6arar- Sbrli v d$zml +lan 's is $z i/ind
shln'arl&. etmz v 6al. aras&nda ya6/& adla ya/ayar-
Cihad da d$rd n$vdrP Ca6/&l&.lara mr etm'2
3isli'lrdn 5'indirm'2 dan&/&.da dzl' v 3is ml
sahiblri il d/mn5ili'- (elli'l2 hr 'im ya6/& i/lr
mr ets m$minlr .+/ulara. +nlar& 8%lndirib- 4is
(nalayiq" i/lri .adaan edn 's mnai. v i'izllrin
burunlar&n& t+r3aa srtb- Dan&/&&nda dz +lan 's
b+ynunda +lan /eyi yerin yetirib- *im 3is ml sahiblri
il d/mn5ili' ets v Allaha 8$r .zblns2 Allah da
+na 8$r (%nlara" .zblnr v .iyamt 8n +nu /ad edr
Krhmtindn bhrlndirrF-
*r d d$rd stun zrind dayan&bP (>nyi sassz
bh v trddd %lan, al v drra!ndn !nar, yersiz" drin
8etm'2 inad'arl&. v 5'i/m etm' (!i, %, ifrat - yni, haqq
amaqdr"2 ha.dan l 5'm' (!i, %, tfrit - yni, haqq barsind
bas%y$ql$qd$r"2 d/mn5ili' v ha..a tabe +lmama.- (6ersiz"
drin 8edn 's dz y+la aya. basmay&b- )adanl&.

<,M
zndn 5+6 inad'arl&. 8$strib 5'i/my d/n /6sin
ha..a .ar/& '+r +lmas& hmi/li'dir- #a.dan l 8$trn
/6sin yan&nda ya6/&l&. 3isli'2 3isli' is ya6/&l&. +lar v +2
az&nl&. sr6+/luu il mst +lar- D/mn5ili' edr'
ha..a tabe +lmayan 'sin y+llar& 5tinl/r2 i/i a&rla/ar v
(aznlq v zlaltdn" 5&6ma. y+lu daralar-
>'' (v trddd" d d$rd n$vdrP ('% v nahaq yer" s$z
8l/dirm'2 (haqqn icrasndan" .+r6ma.2 sr8rdanl&. v
(aznlaa" tslim +lma. (v nicat y%l$ istiqamtind *almamaq"-
Mbahis v s$z 8l/dirmyi $znn adti etmi/ 'sin
8e%si 8ndz +lmaz (!! v trddd zlmtindn yqinli! v
inam iqllna *(maz"- "ar/&s&nda'& /eyin (cihad v haqq
y%l$nda *alman" .+r6utduu 's ar6aya .ay&dar (+z ilrind
bir yer *atmaz"- *im /bh i5risind avara v sr8rdan
.alsa (v +zn yqinli! v inamn thl!siz v rahat yerin
*atdrmasa" /eytanlar&n aya.lar& +nu ta3da. edrlr (eytanlar
%na ha!im %laraq %n$ mhv edrlr"- Dnya v a6irti mhv
etmy tslim +lan 's2 dnya v a6irtd mhv +lar- (Heyyid
Mzi-rhimh$llah- deyirC"
(undan s+nra da s$z var idi 'i2 biz +nu s$hbtin uzun
+lmas& v bu 'itabda nzrd tutulmu/ (i(tisar" .sdimizdn
6ari% +lma.dan .+r6duumuz 5n byan etmdi'-
mam ;li leyhis-salam (sbbin nticdn stn %lmas

Ca6/& i/in sahibi ya6/&l&.dan daha ya6/&d&r v 3is i/in
sahibi 3isli'dn daha 3isdir- (,n!i i %n$ )+rndn asldr&
'$na )+r d %n$ )+rn iin +zndn stndr&"
mam ;li leyhis-salam (ifrata varmaq v tfrit d*ar

%lmaqdan *!indirr!" buyurmu/durP

<9O
(6/i/ edn +l2 amma isra v yersiz hdd y+6 (!i, ifrat
v hddi amaq %ls$n"@ M$t?dil +l v 6sis +lma (!i, %, tfrit-
hdd v ndzdn aa haldr"-
mam ;li leyhis-salam (arz$lara r! balamamaq

Darl&l&. v zn8inliyin n stn arzular& .lb
bura6mama.d&r- (,n!i arz$ insan m+htac edir&"
mam ;li leyhis-salam (baqasn incitmyin ziyan

*im 6al.&n in%imsin sbb +lan /ey tlss
(dnmdn dansa v ya %nlarn meyl v istyin zidd bir i )+rs"
+nun barsind bilmdi'lri /eyi dan&/arlar- (,n!i insan
birindn inciynd tbii %laraq %n$n barsind eitdiyini v ya yalan
dem!dn *!inmir&"
mam ;li leyhis-salam ($z$n arz$larn ziyan barsind"

buyurmu/durP
Arzusunu uzadan 's mlini 3isl/dirib- (,n!i $z$n arz$,
a(irtdn qafil %lmaa v bdi hyat sadtindn mhr$ml$a sbb
%l$r& Amma miqdarnda %lan arz$ v midvarlq bynilndir&"
mam ;li leyhis-salam >ama 8ednd (.raq hrlrindn

%lan" ;nbar /hrinin 'nd6uda v b$y'lri +nunla
rastla/d&lar v + #zrt tzim v ehtiram m.sdi il
atlar&ndan d/b miniyinin .aba&nda .a5maa ba/lad&lar-
(u zaman + #zrt buyurduP (u n i/ idi 'i2 siz 8$rdnzH
DedilrP (u bizim adtimizdir v $z mir v ha'imlrimiz
bel ehtiram 8$striri'- S+nra + #zrt (Allahdan baqas *n
yilmyin mzmmtind" buyurduP

<9,
Allaha and +lsun 'i2 sizin h$'mdarlar&n&z bu i/dn he5
bir 6eyir 8$rmrlr- Siz is bu i/inizl $znz dnyada
ziyyt2 a6irtd is bdb6tliy d5ar edirsiniz- (,n!i
Allahdan baqasnn mqabilind yilm! )nahdr v zaba sbb
%l$r&" Ar6as&n%a %za +lan ziyyt (Allahdan baqas *n
yilm!" ne% d 5+6 ziyanl&d&r@ *nar&nda +ddan
(chnnmdn" 6atir%mli' +lan rahatl&. (m(l$qa (% )lm!
*n ziyyt *!mm!" n .dr 5+6 6eyirlidir@

<99
mam ;li leyhis-salam +lu (imam" #sn leyhis-

salama (+yd verr!n" buyurmu/durP
:ul%an&m2 mndn d$rd v d$rd /eyi yad&nda sa6la 'i2
+nlarla 8$rdyn he5 bir i/ sn zrr 8tirmz-
,
(I(sin
+zn aid %lan d+rd eydn birincisi beldirC" Dar-d$vltin n
stn a&ld&r (!i, (s %n$n vasitsi il dnya v a(irt sadt v
(%b(tliyini ld edir"- (.!incisiC" ;n b$y' y+6sullu.
a&ls&zl&.d&r (!i, i!i dnyada da bdb(tliy sbb %l$r"- (P*ncC"
;n b$y' .+r6u 6ud3sndli'dir (!i, bel %lan (s he* !sl
nsiyytd %lm$r v b$ sbbdn ham %n$nla dmn %l$r v %,
hmi q%r($ i*ind %l$r"- (E+rdncC" ;n stn b$y'l'
6+/6asiyytlili'dir- (,n!i (%(asiyyt %lan !s hamnn yannda
y!s! mqama mali! %l$r&"
:ul%an&m2 (baqalar il davran barsind %lan d+rd eydn
birincisi b$d$rC" a6ma.la d+stlu. etm'dn 5'in- 7n'i +2
sn 6eyir verm' istyr2 amma ziyan vurar- (,n!i a(maq
(eyirl ziyann yerlrini bir-birindn ayra bilmir&" (.!incisiC" Ssis
adamla d+stlu. etm'dn 5'in- 7n'i +2 ((sisli! v
simicliyin )+r" 5+6 ehtiya%&n +lan /eyi sndn sir8yr-
(P*ncsC" 4is ml sahibi il d+stlu. etm'dn 5'in 'i2 +2
sni la3 az /ey satar- (,n!i +z sadtini az ey )+r ldn
vermi !s sni, lbtt !i, daha az qiymt satacaqdr&" (E+rdncsC"
7+6 yalan dan&/an adamla d+st +lma.dan 5'in 'i2 +2 uza&
ya6&n v ya6&n& uza. edn il&m (hamar yerd s$ !imi nzr
*aran s$ya bnzr )+rnt" 'imidir (+z nadrst mqsdlrini
hyata !e*irm! *n *tin ii asanladrar, asan ii is *tinldirr"-
mam ;li leyhis-salam (vacibi mllr hmiyyt verm!

,
Eeyiblr !iC .mam leyhis-salam %na )+r <d+rd v d+rd= b$y$r$b !i,
birinci d+rd ey (sin +zn aiddir, i!incisi is baqalar il davran
barsinddir&

<9<
Msthbbi mllr va%ibata zrr yetirnd +nlar&n
vasitsi il Allah&n rhmtin ya6&nla/ma. rva deyil-
9

mam ;li leyhis-salam (a(man mzmmtind"

buyurmu/durP
A&ll& adam&n dili .lbinin ar6as&ndad&r- (All adam vvl
deycyi eyin ya( v is chtlrini +z al il +l*r v s%nra deyir&"
A6ma&n is .lbi dilinin ar6as&ndad&r- (Alsz adam baa
dmdn istdiyini deyir v %n$n dz v ya shv, (eyirli v ya ziyanl
%lmas barsind s%nra fi!irlir& Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
(u 'lam 8$zl v ryyatan mnalardand&r- M.sd
budur 'i2 a&ll& adam d/n%si il mslhtl/m a3ar&b
+nun msbt ryini almadan dilini bura6m&r (s+z danmr"-
A&ls&z&n dilinin 5$l $trd'lri v d/nlmmi/
dan&/&.lar& is2 i/in a.ibti barsind i'r v drin
d/n%y mra%it etmyi $tr- (una 8$r d san'i a&ll&
adam&n dili .lbin2 a&ls&z adam&n is .lbi dilin tabedir-
(u mna + #zrt leyhis-salamdan ba/.a s$zl d n.l
edilib v hmin 'lam beldirP 0A6ma&n .lbi az&nda2
a&ll& adam&n dili .lbinddir-1 #r i'i 'lam&n mnas&
eynidir-
mam ;li leyhis-salam shablrindn biri 6st +lan

zaman ((stliyin )nahlarn balanmasna sbb %lmas barsind"
+na buyurmu/durP
Allah snin 6stliyini2 8nahlar&n&n silinmsi (*n
sbb" edib- (una 8$r d 6stli' 5n savab y+6dur-
Amma (insan z)n v zif etdiyi v %, bel bir vziyytd t+vb edib
Mbbin d%r$ d+ndy, )nah v itatsizliyindn eman %laraq
%nlar tr! etm! qrarna )ldiyi *n" 8nahlar& aradan a3ar&r
9
,n!i vacibi mllrin yerin yetirilmsind shln!arlq edn !s
itatsizli! edib v b$na )+r, czalandrlacaqdr& .tatsizli! edn !s
slind Allaha ya(nlamayb, *n!i ya(nlamaq itatsizli!l, bir araya
smr&

<9B
v +nlar& yar3a.lar&n (aacdan" t$'lmsi 'imi t$'r- Savab
v m'aat dill dan&/ma.da v l v aya.la +lan
mllrddir- (0stli! n danmaqdr v n d ml&" )$.san
sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah2 bndlrindn istdiyini
niyytinin 3a'l&& v batininin sal&&na 8$r %nnt da6il
edir-
,
DeyirmP mam leyhis-salam 6stli' 5n savab
+lmamas&n& dz buyurub- 7n'i 6stli' vzi +lan /eylr
.isminddir- :na 8$r 'i2 vz Allah-talan&n bndlr
verdiyi drd2 6stli' v bu 'imi /eylr m.abilinddir-
Savab is bndnin i/ v mli m.abilinddir- Demli2
vzl savab aras&nda r. var v mam leyhis-salam drin
elm v d+lun nzri il +nu a5&.lay&b-
mam ;li leyhis-salam Sbbab ibn ;rtt

9
barsind
buyurmu/durP
Allah Sbbab ibn ;rtti ba&/las&n 'i2 +2 slam& (i!rah v
mcb$riyytl deyil" rbtl .bul etmi/di v itat'arl&. 5n
vtnindn hi%rt etdi (v Hzrt Peymbrin - sllllah$ leyhi
v alih - yanna )ldi"& (Enya malndan" 'e5in%' mi.dara .ane
+ldu- Allahdan (#n$n verdiyi rahatlq, *tinli!, (stli! v
salamlqdan" raz& v mmnun idi- M%ahid ya/ad& (btn
,
'$na )+r d !ims (stli!d d+zml v )+zl batin, a! qlb
mali! %lsa, %la bilr !i, Allah l v ayaqla ml %lmadan %n$
balasn&
9
#, Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" shablrinin
ya(larndan v il!in mhacirlrin alim simalarndan %l$b& 'dr v
%ndan s%nra! mhariblrd Hzrt Peymbrl bir) %l$b v ;@ v
ya ;B-c$ hicri ilind yetmi * yanda Hiffeyn v 8hrvan
mhariblrind Hzrt 7mirl-m+mininl bir yerd itira! etdi!dn
s%nra 3$fd dnya evi il vidalab& .mam leyhis-salam %na namaz
qlb v %, 3$fnin !narnda dfn edilib& #, 3$fnin !narnda dfn
edilmi il! (sdir& #ndan qabaq camaat +llrini evlrind v ya
evlrinin qabanda dfn edirdi& 0las, b$rada % Hzrt %n$n
(%b(tliyi v )+zl siftlri barsind b$y$r$r&

<9E
hyat b%y$ Allah y%l$nda cihad etdi"& (H%nra %n$ triflyr!
b$y$r$rC" S+/ + adam&n hal&na 'i2 mad v d$n/ yerini
yad&na sal&r2 (hmin )nd %lacaq" hesab v s+ru 5n i/
8$rr2 8ndli' 'e5in%yi mi.dar ruziy .ane +lur v
Allahdan (#n$n verdiyindn" raz& v mmnundur-
mam ;li leyhis-salam (m+min v mnafiq barsind"

buyurmu/durP
;8r bu .&l&n%&mla m$minin burnunu '$'ndn vursam
'i2 mniml d/mn +lsun2 d/mn5ili' etmy%'-
#m5inin 8r btn dnyan& (dnya malnn hamsn"
mnai.in ba/&na t$'sm 'i2 mni (hqiqtn" sevsin2
sevmy%'- (u +na 8$r beldir 'i2 (ilahi h+!m b$ cr"
verilib v thsil 8$rmmi/ 4eymbrin (sllllah$ leyhi v
alih" dilind bel %ari +lub 'iP 0Ca ;li@ M$min sninl
d/mn +lmaz v mnai. sni sevmz-1
mam ;li leyhis-salam (+zndn razln mzmmtind"

buyurmu/durP
Allah yan&nda2 sni .mlndirn 3is i/ (msln yalan
danb s%nra %ndan eman %lman" sni mrurlu. v
$ynmy vadar edn ya6/&l&&ndan (msln namaz qlmaq v
ya %r$c t$tmaqdan" daha ya6/&d&r- (,n!i eman*lq )nah
aradan aarr& Amma ya( i )+rb mr$r %lmaq hmin ya(l
mhv edn )nahdr&"
mam ;li leyhis-salam ()+zl siftlr barsind"

buyurmu/durP
nsan&n .dir-.iymti +nun himmti mi.dar&ndad&r-
('$na )+r d )r himmti b+y! %lsa h+rmtli v ziz, himmti az
%lsa is (ar v zlil %lar&" Dzly is %+mrdliyi

<9G
mi.dar&ndad&r-
,
#m5inin +nun /%at v %surluu
/rinin .drind2 5ir'in v nalayi. i/lri ar bilmsi
mi.dar&ndad&r- (Eemli, *ir!in ii hr n qdr *%( ar bils cat
v cs$rl$$ da bir % qdr *%(d$r&" !l% d namus v ismti
.eyrti .drdir-
9

mam ;li leyhis-salam (qlb barsind" buyurmu/durP

"lb uza.8$rnli'ldir- Tza.8$rnli' i'ri i/
salma.lad&r- Fi'ir is sir v 8izli /eylri .+ruma.lad&r-
(Eemli, +z )izlin sirrini fa edn !s ry v fi!rini q%r$mayb v
$zaq)+rnli!dn (aric %l$b v nticd mqsdin *atmayacaq&"
mam ;li leyhis-salam (c%mrd v al*aq adam barsind"

buyurmu/durP
S6avtli v %+mrd /6sin a% (m+htac" +landa h%um
etmsindn .+r6un- (,n!i bel %lan halda, (alqn etinaszl %n$
qcqlandrr v %, %nlara ha!im %l$b intiqam almaq *n +zn
thl!y atr&" #m5inin al5a&n t+6 +landa'& (varlananda!"
h%umundan 5'inin- (,n!i varllq %n$ arz$s$na *atdrar v %,
tbitin $y$n %laraq li altnda %lanlara ziyyt verr, incidr
%nlar&"
mam ;li leyhis-salam (!+nllrin l alnmas barsind!i

tarnda" buyurmu/durP
,
,n!i c%mrdli! insann layiqli v mnasib %lan eylri yerin
yetirmsin v *ir!inli!lrdn - !i, yalan da %nlardan biridir -
*!inmsin sbb %l$r& '$na )+r d %n$n d%r$*$l$$n$n miqdar
c%mrdliyindn bilinir&
9
'$na )+r d %n$n qeyrti, yni, %na aid %lmayan eyd baqas il
mtr! istifadni ar bilmsi hr n qdr *%( %lsa, bir % qdr
nam$sl$d$r& ,n!i insan hvtin ar(asnca dm!dn v di)r
*ir!in ilrdn sa(layan v %n$ nam$sl$ edn %n$n qeyrtidir&

<9J
nsanlar&n .lblri hr''dir (bir-birlri il tan deyildirlr"-
(una 8$r d 'im (y%ldalq, ya(lq v d%stl$q il" +nlar& l
alsa2 +na z tutarlar-
mam ;li leyhis-salam (dnya zn )ln (s barsind"

buyurmu/durP
) .dr 'i2 nsibin v .ismtin sni 6+/b6t sa6lay&r
(dnya sn yardr"2 eyibin ()+zlrdn" 8izlin .alar-
,

mam ;li leyhis-salam (fv etm! barsind" buyurmu/durP

nsanlar&n v etm' v ba&/lamaa n layi. +lan&2
+nlar&n %zaland&rmaa n 5+6 .drt v im'an& +lanlar&d&r-
(,n!i fv etm! qdrtdn asldr& '$na )+r d zifin fv etmsi
mnaszdr&"
mam ;li leyhis-salam (s(avtin mnas barsind"

buyurmu/durP
S6avt v (layiq %lan !imsy bir ey" ba&/lama.2 +nu
istnilmdn etm'dir- st' il ediln /ey is 6%altlili'
v mzmmtdn (istyn (sin v ya (alqn t+hmtindn"
.urtulma.d&r-
mam ;li leyhis-salam (bzi siftlr barsind"

buyurmu/durP
A&l 'imi srvt y+6dur- (,n!i al dnya v a(irt sadti v
(%b(tliyini qazanmaq y%l$n$ )+strir&" )adanl&. 'imi y+6sullu.
y+6dur- (,n!i nadan hr bir eyin ld edilmsi *n baqasndan
s%r$maa m+htacdr& .nsan nalayiq v (%a)lmz ilrdn sa(layan"
,
'$na )+r d ahlarn v b+y! adamlarn *ir!inli! v n+qsanlar
%nlar +ln !imi v ya dnya %nlardan z *evirn !imi, *%( %lsa da,
he* deyilmir&

<9L
db 'imi miras y+6dur-
9
Mslht v m/vrt 'imi ar6a
v daya. y+6dur- (,n!i dz)n fi!ir mslhtlm il ld edilir&"
mam ;li leyhis-salam (sbr barsind" buyurmu/durP

Sbr i'i %rdrP ('iri" bynmdiyin /ey sbr etm' (!i,
b$ n+v sbr cat v cs$rl$qd$r" v (di)ri" sevdiyin /ey sbr
etm' (!i, b$ cr sbr nam$s v ismtdndir"-
mam ;li leyhis-salam (varllq v y%(s$ll$q barsind"

buyurmu/durP
Darl&l&. (insan *n" .rbtd vtndir- (,n!i %na )+r ham
adamla d%stl$q v tanlq edir&" C+6sullu. is vtnd d
.rbtdir- (,n!i %n$n nticsind ham adamdan $zaqlar&"
mam ;li leyhis-salam (qnatin faydas barsind"

buyurmu/durP
"nat t'nmz srvtdir- (,n!i qnat etm!, elc d ld
%lana qane %lmaq ehtiyac $zaqladrr& Heyyid Mzi-rhimh$llah-
deyirC"
(u 'lam 4eymbrdn (sllllah$ leyhi v alih" (d" n.l
edilmi/dir-
mam ;li leyhis-salam (srvtin ziyan barsind"

buyurmu/durP
Srvt /hvt v nsi ist'lrin $zl v tmlidir- (,n!i
srvt nfsi ist!lr *atmaa im!an yaradr&"
9
,n!i +ln (sdn mqqt v zab-ziyytsiz *atan ey ldn
*(andr& Amma db hmi insanla birli!ddir&

<9M
mam ;li leyhis-salam (+yd vern !s barsind"
buyurmu/durP
Sni (isli!lrdn q%r($daraq" 5'indirn 's2 sni ((eyir v
ya(la" mQdlyn /6s 'imidir- (,n!i r2i df etm!
(eyirdir&"
mam ;li leyhis-salam (dnmdn danman ziyan

Dil y&rt&%&d&r (yrtc heyvan !imidir" 'i2 8r $zba/&na
bura6&lsa (dnmdn v aln rhbrliyi %lmadan istdiyini des,
sahibini" 3ar5alayar (mhvin sbb %lar"-

mam ;li leyhis-salam (arvadn mzmmtind"

buyurmu/durP
Arvad .rbdir (%n$n !imi ziyytedicidir" 'i2 san%ma&
(%n$nla laqd %lmaq" /irindir-
mam ;li leyhis-salam (ya( i vz verm! barsind"

buyurmu/durP
(iri sn salam vernd sn (%n$n cavabnda" +ndan ya6/&
salam ver- Sn ehsan v ya6/&l&. edilnd sn +na +ndan
art&. vz v m'aat ver2 (ya(ln vzini daha artq ya(lqla
*(" hr5nd 'i2 zilt v stnl' ya6/&l&& il' edn
m6susdur-
,

,
'$ !lam <8hcl-'la=nin btn ns(lrind y%(d$r& Amma
bizim qsdimiz %n$n !amil bir ns(sini hazrlamaq %ld$$ *n %n$
.bn 7bil Hdidin ns(sindn v di)r qdimi bir lyazma ns(dn
nql etdi!&

<<O
mam ;li leyhis-salam (vasit*iliyin (eyri barsind"
buyurmu/durP
Dasit5i v a&z a5an2 (baqasndan bir ey" istynin
.anad&d&r (%n$n *n q$$n, vasitsi il +z istdiyin nail %ld$$
qanad !imidir"-
mam ;li leyhis-salam (qflt barsind" buyurmu/durP

Dnya hli yu6uda +lduu halda a3ar&lan 'arvan 'imidir
(v (brsizdir !i, birdn msaf qt %l$nar v hmi %lacaqlar yer
*atarlar v car* car *!r !iC dn v y!lrinizi a*n"&
mam ;li leyhis-salam (tnhaln ziyan barsind"

buyurmu/durP
D+stlar& ldn verm' .rbtdir- (,n!i b$, vtndn $zaq
dm! !imidir&"
mam ;li leyhis-salam (nalayiq insanlardan minnt

)+trmm! barsind" buyurmu/durP
!htiya%&n tmin edilmmsi +nu lya.tsiz adamdan
istm'dn daha asand&r- (,n!i %n$n tmin edilmmsi qm-
qssy sbb %l$r& Amma %n$ lyaqtsiz adamdan istm! tmin
edilib-edilmmsindn asl %lmayaraq (caltliliy sbb %l$r&"
mam ;li leyhis-salam (b(i barsind" buyurmu/durP

Az& ba&/lama.dan utanma- 7n'i midsiz .+yma.
+ndan da azd&r (v $tanmaa daha layiqdir"-
mam ;li leyhis-salam (ifftlili! v !r etm! barsind"

buyurmu/durP

<<,
t y+6sul v 'as&b&n zint v bzyi2 (Allahn
nemtlrin" /'r etm' is varl&n&n yara/&&d&r-
mam ;li leyhis-salam (arz$lar barsind" buyurmu/durP

stdiyin 5atmayanda hr n %r +lsan .mlnm- (,n!i
*atlmayan ey )+r qmlnm! alszlqdr&"
mam ;li leyhis-salam (nadann mzmmtind"

buyurmu/durP
)adanlar&n ham&s& ya irat5&d&rlar (+z hdd v ndazlrini
arlar"2 ya da 5+6 sst v shln'ar (!i, +z hdd v ndazlrin
*atmrlar"-
mam ;li leyhis-salam (aln niansi barsind"

buyurmu/durP
A&l 'amill/n zaman (!amal hddin *atanda" dan&/&.
azalar- (,n!i aln !amilliyi bdn qvvlrinin q%r$n$b
sa(lanmasna ha!im %lma tlb edir& '$na )+r d %, he* va(t yersiz
danmr&"

<<9
mam ;li leyhis-salam (dnya barsind" buyurmu/durP

Dnya bdnlri '$hnldir (q%caldr"2 (rahatln azl il"
arzular& yenil/dirir2 (+z )rdii il" $lm ya6&nla/d&r&r v
(+lmn ya(nlamas il" arzular& uza.la/d&r&r- Dnyaya .alib
8ln (%n$n maln ld edn, %nlar q%r$yaraq artrmaq *n"
ziyyt d/d2 +nu ta3mayan is (mali! %lmad *n"
5tinliy d5ar +ldu- (0las, dnya hm !amna *atan, hm d
*atmayan *n zab-ziyyt diyardr& '$na )+r d all adam %na
r! balamaz v aldanmaz&"
mam ;li leyhis-salam (ba* v rhbrlr barsind"

buyurmu/durP
=zn 6al.&n rhbri etmi/ /6s ba/.as&na $yrtm'dn
.aba.2 $n% $z nsinin tlimin ba/lamal&d&r-
,
:2 ba/.as&n&
dil il dblndirr' zintlndirmmi/dn .aba.2 8r'
+nu $z mli il dblndirr' 8$zll/dirsin- (>sln,
baqasna <namaz ql !i, nicat taasan= demmidn, qabaq )r! +z
namaz qlsn&" =z nsini $yrdn v dblndirn2 6al.&
$yrdr' dblndirndn tzim v ehtirama daha layi.dir-
(,n!i %, nfsi ist!lrin tabe deyil&"
mam ;li leyhis-salam (+lmn ya(n %lmas barsind"

buyurmu/durP
nsan&n ald&& ns $lm tr atd&& add&md&r-
9

,
,n!i dan il davran eyni %lan adamn s+znn !sri daha
*%(d$r v bel %landa (alq %na qar *(maa *almr&
9
,n!i addm atmaq insan mqsd *atdrd !imi hr bir nfs d
%n$n +mrn azaldr v %n$ +lm ya(nladrr&

<<<
mam ;li leyhis-salam (yersiz sevinm! v !drlnm!
(Hevinc v !dr, (eyir v ziyan, salamlq v (stli! !imi" saya
8ln (s%n$ %lan" hr bir /ey .urtarand&r (mhv %l$b aradan
)edndir"- 7atmal& +lan hr bir /ey (tqdir edilmi (eyir v ya r"
5ata%a.d&r- ('$na )+r d all adam b$ cr eylr )+r sevinmz
v ya qmlnmz&"
mam ;li leyhis-salam (iin s%n$n$ fi!irlm! barsind"

buyurmu/durP
/lr /bhli +landa (%nlarn s%n$n$n ya( v ya is %lmas
bilinmynd" +nlar&n yerin yetirilmsi ba/lan&%lar& il
m.ayis edilir2 tutu/durulur (+l*lr"- ('elli!l, balanc
ya( v ya is %lsa, s%n$ da ya(, ya($d is %lacaq& ,n!i <)+zl il
baharndan ml$m %lar=&"
(.mam 7li leyhis-salamn n ya(n v ya( shablrindn %lm$"

Rrar ibn Rmr Ribabinin n.l etdiyi rvaytd deyilir 'i2
+2 Maviynin yan&na 8ln zaman v Maviy +ndan
;mirl-m$minin barsind s+ru/anda bel deyibP Mn
+nun2 8e% $z zlmt 3rdlrini srnd bzi yerlrd
ibadt etmsini 8$rmyim /hadt verirm- : #zrt
ibadt mehrab&nda dayan&b sa..al&n& li il tutub ilan
5alm&/ adam 'imi .&vr&l&r2 .m-.ssy d5ar +lmu/ /6s
'imi 8$z ya/& t$'r v (dnya barsind bel" buyururduP
!y dnya2 ey dnya2 mndn 8$zn 5'@ (Aldatmaq qsdi
il" $zn mn t.dim edir2 8$strirsnH C+6sa mn meyl
sal&b mni istyirsnH Ca6&nla/mas&n snin (aldatma" va6t&n@
Snin arzun n .dr d uza.d&r@ (a/.as&n& aldat 'i2 mnim
sn ehtiya%&m y+6dur- Snin tala&n& 5 d vermi/m
(sn )+z y$mm$am" 'i2 +nda .ay&d&/ y+6dur- (elli'l2 snin
hyat&n .&sa2 hmiyytin az2 arzun is al5a.d&r- ;sus 'i2

<<B
azu. (ibadt v bndli!" az2 y+l uzun2 sr (a(irt sfri" uza.
v da6il +luna%a. yer (qbr, 'rz( v qiyamt" is 5tindir-
,

mam ;li leyhis-salam&n bir /aml& 'i/i +ndan (Hiffeyn

mharibsindn qaydandan s%nra" 0bizim >ama (%ra hli il
mhariby" 8etmyimiz Allah&n .zav-.dri il idiH1
s+ru/anda (qzav-qdr barsind" buyurduu
'lamlar&ndand&r-
9
(.mam" uzun s$hbtdn s+nra bizim
se5diyimiz bu 'lamlar& buyurduP
Day +lsun sn@ (Allah sn rhm etsin&" Deysn2 sn (mtlq
yerin yetirilmli %lan" .ti v labd .zav-.dri 8man
edirsn (nzrd t$t$rsan"H ;8r bel +lsayd&2 savab v %za
dz +lmaz v 6eyir v ya6/&l&a (cnnt" mQd verm' v
/r v 3isli'dn (chnnmdn" .+r6utma. bs +lard&-
<
(.mam
,
'$ndan s%nra >aviy alayaraq bel dediC Allah 7blhsn rhmt
etsin, bel idi& Ty Drar snin % Hzrt barsind!i !drin necdirO
EediC 4vladnn ba yannda !silmi anann !dri !imi&
9
.mam leyhis-salam %n$n s$alnn cavabnda b$y$rd$C 5%($m$
t%ran altnda ccrdn v insan yaradan Allaha and %ls$n !i,
qdm basdmz hr bir yer v endiyimiz hr bir dr qzav-qdr
il %l$b& Iaml !ii dediC 'el is %nda bizim b$ sfrd *!diyimiz
ziyytlrin savab y%(d$r, <*n!i % bizim +z i(tiyarmzla %lmayb=&
.mam leyhis-salam b$y$rd$C Ty q%ca, Allah sizin )etm! v )lm!
savabnz b+y! edib v siz he* bir halda mcb$r %lmamsnz& 1%ca
dediC 'izi qzav-qdr idar edirs, b$ nec %la bilrO .mam leyhis-
salam b$rada!lar b$y$rd$&
<
N Allah trfindn )nah!ar *n cza v itat!ar *n savab
myynlmzdi& Hm*inin ya( ml sahibi trif, is ml sahibi is
mzmmt layiq %lmazd& '$ s+z btrstlrin, eytann
davam*larnn, yalan* ahidlrin v dz v haqq y%la qar !%r
%lanlarn s+zlridir v %nlar <1driyy= v b$ mmtin
atrstlridirlr& 1eyd etm! lazmdr !i, bizim hdislrd <qdri=
!lmsi hm cbr qidsi trfdarlarna, hm d azadlq qidsi
trfdarlarna deyilir& Amma b$rda mqsd cbr qidsi
trfdarlardrlar !i, bel deyirlrC Hr bir bndnin )+rdy hr bir i
%n$n +z i(tiyar v iradsi il deyil, Allahn tqdir v istyi ildir v %,
mcb$rd$r& '$n$n mqabilind Allah-talann qdrtini in!ar edn
azadlq qidsi d$r$r v %n$n trfdarlar bel deyirlrC Allah

<<E
leyhis-salam s+hbtinin davamnda bel b$y$rd$C" )$.san
sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah bndlrin i6tiyar
verm'l mr edib v (zabdan" .+r6utma.la .adaan edib2
5'indirib- (+yunlar&na asan vzilr .+yub (!i, rbtl
yerin yetirsinlr"- (6erin yetirm! *n" 5tin 8$stri/ vermyib
(!i, %nlarn icrasnda mcb$r %lmasnlar"- Az ml 5+6 savab v
vz ta edib (!i, b$n$n +z i(tiyarn %lmasn tlb edir"- :na
itatsizli' edilmsinin sbbi :nun mlub edilmsi deyil-
(,n!i #, bndlrin qalib v stndr&" #m5inin itat
edilmsinin sbbi m%bur etmsi deyil- (7!sin, hamya
i(tiyar verib v hr bir i lazm %lan raiti hazrlayb&"
4eymbrlri +yun 5n 8$ndrmyib (bl!, !sin, %nlar
)+ndrib !i, itat ednlr cnnt mVdsi versinlr v itatsizli!
ednlri chnnm il q%r($ts$nlar"- (5+vrat, .ncil v 1$rQan !imi"
'itablar& bndlr 5n b+/ yer 8$ndrmyib (bl! %nlar
)+ndrib !i, bndlri Allahn )+strilri il tan %ls$nlar"-
#m5inin 8$ylri2 yeri v +nlarda +lanlar& bs yer
yaratmay&b- (#nlarn hamsn hi!mt sasnda yaradb& '$na )+r
d btn ilri dz %lan hi!mt sahibinin !imis mcb$r etmsi nec %la
bilrOG 1$r2ani-3rimin Had s$rsinin 2@-ci aysind bel b$y$r$l$rC"
j
4
GH
8
9: ;E F4 :L7
P
S
E
E
;E fg4W
8
9
e
u
f
=
B
E
K
E
:L7
P
S
E
E
;E fg49
8
: ;w
E
m
E
94
E
0(u2 (iman )tirmyib"
'air +lanlar&n znnidir- Day %hnnm +dunda yana%a.
'airlrin hal&na@1 (H%nra hmin q%ca dediC 1zav-qdr ndir !i,
biz ancaq %n$n sbbindn )etmii!O .mam b$y$rd$C #, Allahn h+!m
v )+striidir& H%nra b$ ayni - .sra s$rsinin 2;-c aysini - %($d$C 0
M
P
Gf
8
4
x
8
4
:
=
LYP]
P
c
=
_
E
x
8
D
E
m
E
@
w
j
E
V
E
E
L
E
1 <Mbbin yalnz #na ibadt etmyi h+!m
etmidir&= H%nra hmin q%ca sevinc! yerindn qal(b bel dediC
R4 J4UE GCCn@
4
BCC^
P
7
=
T
E
-g4CC9
8
:
P
GCCF\
=
4
: E CCT
=
D
E
;
4
CC<6
=
7
8
9: ;E CCF4 j
4
BCCh
P
H
w
9:
E
B
=
CCf
E
G
T:B
=
j
4
G
?]
E
J
E
W
=
F
P
E G GF GHH4f[4 ;= F4 E Z
=
E
L
=
D
E
G
TG?6
=
4
R4 5K4 GH
X
UE m
E
@
w
j
E

E
:^
E
6niC <Hn el bir imam v rhbrsn !i, biz sn tabe %lmaqla
qiyamt )n balayan Allahn razln ld edcyimiz midvarq&
Hn dinimizdn biz mch$l %lan eyi a!ar etdin& Mbbin bizim
trfimizdn sn b$ (idmtin )+r )+zl savab ta etsin&="
bndsin bzi eylri mr, bzilrini is qadaan edib v %n$ +zbana
b$ra(b& #nlarn hr hans birini etm! v ya etmm!d bnd
mstqildir&

<<G
mam ;li leyhis-salam (hi!mt barsind" buyurmu/durP

#i'mti (dz v haqqa $y$n s+z" harda +lsa ld edin (istr
ya( ml sahibindn %ls$n, istrs d is mllidn"- 7n'i hi'mt
mnai. v i'izlnn sinsind d var v (%n$n dilindn"
6ari% +lub $z sahibi +lan m$minin sinsind ms'n
sal&n%aya .dr +rada (hi!mtin sa(lanlmasna layiq %lmayan
yerd" iztirab v s&6&nt&dad&r-
mam ;li leyhis-salam (yen d hi!mt barsind" hmin

'lama bnzr bir a5&.lamada buyurmu/durP
#i'mt m$minin itiyidir (hmi )r! %n$n ar(asnca %ls$n"&
(una 8$r d htta i'izllrdn +lsa bel2 +nu ld et-
mam ;li leyhis-salam (e barsind" buyurmu/durP

#r bir insan&n dyri (%n$n (alq yannda! mqam" ya6/&
(ed" bildiyi /eydir (edir, ya( bildiyi e miqdarndadr&
Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
(u s$z .iymt tyin etm'2 hr hans& bir hi'mt v
nsihti +nunla m.ayis etm' v hans&sa bir s$z +na tay
tutma. mm'n deyil-
mam ;li leyhis-salam (nsiht verr!" buyurmu/durP

Siz be/ /ey vsiyyt edirm 'i2 +nlar& ld etm' 5n
(dabanlarnzla" dvlrin .arn&n&n alt&na vurma&n&za (srtl
)edr! zab-ziyyti +znz rva bilmyiniz" dyrP ('irinciC" #e5
biriniz $z Rbbindn ba/.a birisin midvar +lmamal&d&r-
,
,
,n!i midi #na balayaraq diqqti #na y+nltm! mld niyytin
saflamas v ibadt v bndliyin davamllna sbb %l$r&

<<J
(.!inciC" =z 8nah&ndan ba/.a bir /eydn .+r6mamal&d&r-
,
(P*ncC" :ndan bilmdiyi /ey s+ru/ulanda 0bilmirm1
dem'dn utanmamal&d&r-
9
(E+rdncC" (ilmdiyi /eyi
$yrnm'dn utanmamal&d&r- (,n!i $tansa chalt v
nadanlqda qalar v bdb(t %lar& 'einciC" Sbrli v tm'inli
+lun- 7n'i (sbr fzilt v !amilli!lrin hamsnda m+vc$dd$r v"
sbrin imana nisbti2 ba/&n bdn nisbti 'imidir- (a/s&z
bdnd2 el% d sbrsiz imanda 6eyir y+6dur-
mam ;li leyhis-salam2 + #zrt .idsi +lmadan +nu

trilm'd irata varan bir 'i/iy (tvaz+!arlq s$l$n$
+yrdr!" buyurmu/durP
Mn snin dedi'lrindn (Allah v Peymbr layiq %lan mdh
v snadan" a/a&2 i'rind 'e5irdi'lrindn (mnim fzilt v
stnl!lrim etiqad v inamnn %lmamasndan" is stnm-
mam ;li leyhis-salam (ya( insanlarn nsl v +vladlarnn

qalmas barsind" buyurmu/durP
"&l&n%dan .alanlar (raft d+ynd +ldrlmynlr" say%a
daha .alarl& v $vlad%a daha 5+6durlar- (>sln, hidlrin
aa v ba*s imam Hseyn leyhis-salam v %n$n trfdarlarnn
+vladlar *%(, qalarl v m+h!mdirlr& '$n$n mqabilind %n$n
nancib dmnlrinin *%( %lmalarna ba(mayaraq, indi %nlardan he*
bir sr-lamt qalmayb&"
mam ;li leyhis-salam (<bilmirm= demmyin ziyan

,
,n!i q%r($larn n b+yy Allahn zab v czasndan %lan
q%r($d$r v b$, bndy ancaq )nah nticsind veril bilr&
9
#na )+r !i, )r $tansa bilmdiyi eyi deyr v baqasn dz y%ldan
azdrar& '$ da mhv v hla!t sbb %lar&

<<L
('ilmdiyi bir ey s%r$$landa" 0bilmirm1 demyn /6sin
$lm yeri (hla! %laca yer" +na 5ata%a. (%, rsvay v mhv
%lacaq"-
mam ;li leyhis-salam (q%ca adamn nzri barsind"

buyurmu/durP
Mn (mharib v di)r btn ilrd" .+%a adam&n nzrini2
8n%in ba%ar&. v %surluundan 5+6 sevirm- (,n!i )nc
tcrbsinin azl $cbatndan mr$r %laraq +zn v d%stlarn
mhv d*ar ed bilr&"
(zi rvaytlrd K0
4
a
P
9
=
: Y4CCW
E
^
E
;= CCF4 1 <)ncin cs$rl$$=n$n
yerinF 0
4
a
P
9
=
: Y4QE CCh
=
F
E
;= CCF4 1 08n%in i/tira'&1 n.l edilib (yni,
q%cann fi!ir v nzrini )ncin itira!ndan *%( sevirm"-
mam ;li leyhis-salam (istifar - balanma istm!

(Fnahlar *n" istiar v ba&/lanma istm' im'an&n&n
+lmas&na ba6mayara.2 (Allahn %n$ balamasndan" namid
+lan 's t%%b edirm- (Amma istifar, .mam leyhis-salamn
!itabn s%n$nda! ?:B-c$ !lamnda b$y$rd$$ rtlrl %lmaldr&"
#zrt ;bu C?r (imam" Mhmmd (a.ir ibn ;li (ibn

Hseyn" leyhimus-salam n.l edib 'i2 mam ;li leyhis-
salam (istifar etmy hvslndirr!" buyurmu/durP
Cer znd Allah&n %zas&ndan 3nah a3ar&b
rahatlanma. 5n i'i s&&na%a. var idi- :nlardan biri ldn
5&6d&- Di8ri is sizin yan&n&zdad&r- (una 8$r d +ndan
ya3&/&n (%n$ q%r$y$n"- ;ldn 5&6m&/ s&&na%a.2 Allah&n
4eymbri (sllllah$ leyhi v alih" idi (!i, sizin aranzdan
!+*d"- "alan s&&na%a. is istiar v ()nahlar *n"
ba&/lanma istm'dir- Allah-tala (1$r2ani-3rimd 7nfal
s$rsinin ;;-c aysind" buyururP 0GF
E
L
E
3
=
Q
4
5K4 E TD
E
L
E
3
=
QP @
E
g
e
c
E
5
P
94 >
X P
: E G
E
GF
E
L
E

<<M
E L7
P
S4
=
J
E
CC?
=
f
E
3
=
CCtP L
E
3
=
QP @
E
g
e
CCc
E
F
P
CC>
X P
: E GCC
E
1 0) .dr 'i2 sn +nlar&n
aras&ndasan Allah +nlara zab vern deyildir-
(a&/lanmalar&n& dilyr'n d Allah +nlara zab vermz@1
(u byan (1$r2ani-3rimdn ahid )tirm!" 8$zl s$zlr v
h.i.tlri dr' etm' isti.amtind'i in%li'lrdndir (!i,
.mam leyhis-salam %n$ a*qlayaraq anladb"-
mam ;li leyhis-salam (sadt *atmaq barsind"

buyurmu/durP
*im $z il Allah aras&nda +lanlar& dzlts (Allahn
)+strilrin ml ets" Allah +nunla 6al. aras&nda +lanlar&
dzldr (%na *tinli!lrdn nicat verr"- *im a6irt i/ini
dzlts (qiyamt zabndan q$rt$lacaq i )+rs v btn sy v
tlan dnya iin srf etms"2 Allah +nun dnya i/ini
dzldr-
,
*imin $zndn2 bir nsiht5isi +lsa (dnc il
nfsini )nahlardan sa(lasa v chnnm zabndan q%r($tsa"2 Allah
trindn +nun 8$zt5isi +lar (!i, %n$ hr bir bla v *tinli!dn
q%r$s$n&"
mam ;li leyhis-salam (tbli s$l$ barsind"

buyurmu/durP
Drra'li v zir' alim + 'sdir 'i2 6al.& Allah&n
mrhmt v ba&/lamas&ndan myus etmsin2 +nlar& Allah
trindn +lan rahatl&. v asayi/ namid etmsin v
hm5inin +nlar& Allah&n %za v inti.am&ndan 6atir%m v
asud etmsin-
,
#n$ hyat ilrind mttl q%ymaz, nec !i, 1$r2ani-3rimin 5alaq
s$rsinin 2-;-c aylrind b$y$r$rC <;= F4 R
P
P
7
=
f
E
L
E
G^
7
E
=
F
E
R
P
9
8
ucE v
=
f
E
>
8 E
:
4
J
8
f
E
;F
E
L
E
P
?4 J
E
Z
=
f
E
x
E

P
5
=
6
E
= <3im Allahdan q%r($b rhiz!ar %lsa, Allah %na (hr
*tinli!dn" bir *( y%l$ ta edr& N %na )+zlmdiyi yerdn r$zi
verr&=

<BO
mam ;li leyhis-salam (!narnda ml %lmayan elmin
!lmin n dyrsizi2 dild yerl/n Kinsan&n +na ml etmdiyiF
elmdir- !lmin n stn btn bdnd zahir +lan elmdir-
(# elmdir !i, insan %na ml edir& '$ elmin a(irtd (eyiri vardr&"
mam ;li leyhis-salam (elm v bili!dn tn) )lmm!,

y%r$lmamaq barsind" buyurmu/durP
(dn v %isimlr (bir n+v yem! yem!dn v bir cr i
)+rm!dn" tn8 8lr' y+rulduu 'imi2 bu .lblr d
(tr!ib hisssi bir-biri il eyni %ld$$ *n bir m+vz$ trafnda
dnr! fi!irlm!dn" bezr' y+rulurlar- (una 8$r d
hmin .lblr (%nlarn y%r$nl$qlarn *(armaq" 5n (lzzt
alaraq rahatlandqlar" yeni v mara.l& hi'mt v elmlr (din
ba*lar v alimlrin m(tlif s+zlri !imi eylr" a6tar&n (!i, hi!mt
!sb edilmsi v elm ld edilmsind *alasnz v y%r$lmayasnz"-
mam ;li leyhis-salam (fitndn Allaha nah aarmaq

#e5 biriniz 0Allah&m@ Fitn v imtahandan Sn 3nah
a3ar&ram1 demmlidir- 7n'i itny d5ar +lmayan /6s
y+6dur- La'in 3nah a3aran 's 8r' Kha.. y+ldanF azd&ran
itnlrdn 3nah a3ars&n- 7n'i n$.san sitlrdn 3a' v
uza. +lan Allah (1$r2ani-3rimin 7nfal s$rsinin 2A-ci aysind"
buyururP 0o
CCH
E
J
=
K4 3
=
CC
P
[PxL
=
D
E
L
E
3
=
N
P
9
P
:B
E
CCF
=
D
E
GCC<
E
T
8
D
E
:
=
BCC<
P
W
E
U= :L
E
1 0(ilin 'i2 mal-
d$vltlriniz v $vladlar&n&z itndirlr-1 (unun mnas&
budur 'iP )$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah +nlar&
var-d$vlt v $vladlar& il imtahana 5'ir 'i2 ruzisin
.zblnn v $z .ismtin raz& +lan blli +lsun2 hr5nd
'i2 eyb v n$.sanlardan 3a' +lan Allah +nlardan2 +nlar&n
$zndn d 5+6 6brdard&r- Amma imtahan +na 8$rdir 'i2
savab v %zaya layi. mllr (%nlarn +zlri vasitsi il" a/'ar
+lsun- 7n'i +nlar&n bzilri +lan u/a&n& 5+6 istyir2
.&zdan is 6+/lar& 8lmir2 bzilri var-d$vlti 5+6altma&

<B,
sevir v +nun azalmas&ndan narahat +lurlar- (Heyyid Mzi
leyhir-rhm deyirC"
(u 'lam + #zrtdn tsird (v b$ mbar! aynin
byannda" e/idilmi/ heyranedi%i s$zlrdndir-
mam ;li leyhis-salamdan 6eyir v ya6/&l&&n n

+lmas&n& s+ru/dular- : #zrt (%n$n tfsirind bel" buyurduP
Seyir v ya6/&l&. var-d$vlt v $vlad&n&n 5+6 +lmas&
deyil- (l' 6eyir +dur 'i2 elmin arts&n2 hlimli' v
sbrliliyin b$ysn v Rbbin itat v bndli' etmyin
nti%sind 6al. aras&nda ba/u%a +lasan- (elli'l2 ya6/&l&.
ednd Allaha /'r edsn v 3is i/ 8$rnd Allahdan
ba&/lanma. istysn- Dnyada i'i /6sdn - etdiyi
8nahlar&n vzini t$vb etm'l 5&6an v (az %lsa da"
Allah&n byndiyi i/lri yerin yetirmy tlsn 'sdn -
ba/.a he5 's 5n 6eyir v ya6/&l&. y+6dur- N.va v
3rhiz'arl&.la yerin yetiriln i/ az deyil- "bul ediln ml
ne% az +la bilrH
mam ;li leyhis-salam (itat v bndliyin fzilti barsind"

buyurmu/durP
nsanlar&n 3eymbrlr n layi.li v ya6&n& +nlar&n
(Allah-tala trfindn" 8tirdi'lrin daha 5+6 alim
+lanlar&d&r-
,
S+nra mam leyhis-salam (Ali .mran s$rsinin RA-
ci aysi %lan b$ ayni" +6uduP 0 M
P
Bc
P
]
E
_
8
: ;E fg4W
8
9
E
3
E
5t4 :7
E
@
=
4
@
4

4
GH
8
9: V9
E
L
=
D
E
8 4
:
=
BH
P
F
E
;E fg49
8
:L
E

w
]
4
H
8
9: :g
E
CtE L
E
1 0nsanlar&n brahim n ya6&n& +nun2 bu
4eymbrin (Hzrt >$stafaya - sllllah$ leyhi v alih-" v (%
Hzrt" iman 8tirnlrin ard&n%a 8ednlrdir-1 S+nra buyurduP
Mhmmdin d+stu Allaha itat edn 'sdir2 htta +nun (%
Hzrtl" .+humluu uza. +lsa bel (msln Halman, 7b$zr v
,
,n!i eymbrlr layiqlili! v ya(nlq itat v bndli!l %l$r&
.tat v bndli! is %nlarn Allah trfindn )tirdi!lri h+!mlri
bilm!l mm!ndr&

<B9
>iqdad !imi"@ #m5inin Mhmmdin d/mni Allaha itat
etmyn v tabe +lmayan 'sdir2 htta +nun ya6&n .+humu
+lsa bel (msln, 7b$ Khb v 7b$ -hl !imi"-
mam ;li leyhis-salam #ruriyyd +lanlardan (7mirl-

m+mininl m(alift mqsdi il 3$f ya(nlnda! Hr$ra
shrasnda t%lam 8hrvan 0varicinin" birinin 8e% namaz&
.&l&b "ur?an +6uduunu e/idndn s+nra (zman imamn
tanmadan ibadtin faydasz %lmas barsind" buyurmu/durP
(Dman imam v haqq (lify" y.inli' v inamla +lan yu6u
/'' v trdddl namaz .&lma.dan daha ya6/&d&r-
,

mam ;li leyhis-salam (hdislrd dnm! barsind"

buyurmu/durP
#disi e/itdiyiniz zaman +nu2 'lmlrini n.l etm'l
deyil barsind drindn d/nm'l dr' edin- 7n'i elmi
n.l ednlr 5+62 +nda d/nnlr is azd&rlar-
mam ;li leyhis-salam bir 'i/inin 0E Bc^

4
:j
E
R4 5
=
9
E
4
GCT
8
4
L
E
>
X
4 4 GT
8
4
1
0biz Allah&n mri il 8lmi/i' v :na tr .ay&da%a&.1
demsini e/idib (%n$n tfsirind bel" buyurduP
0CC>4
X
GCCT
X
4
0(iz Allah&n mri il 8lmi/i'1 demyimiz
Allah&n 3ad/ahl&&n& (v bizim #n$n bndsi %lmamz" etira
etmyimiz2 0 BCCc
P
^
4
:j R4 CC5
=
9
E
4
GCCT
X
4
L
E
1 0:na tr .ay&da%a&.1
demyimiz is hla' +la%a&m&z& (v +lr! qiyamtd hazr
%lacamz" i.rar etmyimizdir-
,
,n!i ibadtin !il v !eyfiyyti barsind!i tlimin mnbyi v
balanc, elc d dinin +zl dir!lrindn biri zman imamdr&
'$na )+r d %n$n barsind trdddd %lan (sin qld namaz v
%($d$$ 1$rQan dz deyil&

<B<
(ir dst mam ;li leyhis-salam& zn trildi- :

#zrt Ktvaz+!arlq y%l v s$l$ barsind bel" buyurduP
Allah&m2 Sn mni mnim $zmdn ya6/& tan&y&rsan v
mn $zmdn +nlardan 5+6 6brdaram- lahi bizi +nlar&n
8man etdi'lrindn (trifldi!lrindn" ya6/& et v bizdn
bilmdi'lri (v Hnin bildiyin" /eylri (isli!lri" ba&/la-
,

mam ;li leyhis-salam (ehtiyaclar tmin etm! barsind"

buyurmu/durP
!htiya%lar& 5 /eydn ba/.a %r tmin etm' mnasib
deyilP ('irincisi" +nu (Allahn yannda" b$ymsi 5n 'i5i'
sayma.A (i!incisi" +nu (savab zaman" a/'ar +lmas& 5n 8izli
sa6lama.A (*ncs, ehtiyac sahibin" nu/ v lzztli +lmas&
5n yerin yetirilmsind tlsm'-
mam ;li leyhis-salam (qarya *(acaq bzi hadislr

nsanlar 5n el bir d$vran 8l%' 'i2 +nda /aha s$z
8zdirndn ba/.a he5 's ya6&n +lmaya%a.2 3is mlli
yalan5&dan ba/.a he5 's zir' adland&r&lmaya%a. v mli
dz +lan insal&dan ba/.a he5 's zi v a%iz
say&lmaya%a.- : zaman Allah y+lunda sd. verm' v
mal sr etmyi %rim (mcb$ri veriln mal" sayarlar2
.+humlarla 8et-8l edr' la. sa6lamaa minnt .+yarlar
(msln, deyrlr !i, <filan-bhmn edn mnm=" v Allaha
,
>2s$mlar leyhim$s-salamn istifar edr! balanma istmlri
yetmi yeddinci !lamn rhind deyildiyi !imi, ya %n$n y%l v
necliyini (alqa +yrtm! *ndr, ya da yerin yetirilmsi daha ya(
%lan eyi tr! etdi!lri *n& N bilm! lazmdr !i, b$, m2s$m (sin
$zaq %lmal %ld$$ )nah deyil& Irh*i 'hrani-rhimh$llah -d +z
rhinin b$ yerind hmin mtlbi b$y$r$b&

<BB
bndli' etmyi 6al.dan stnl' amili hesab edrlr@ K'$
is mllrin nticsind" hmin d$vrd 3ad/ahl&. (h+!mranlq"
'nizlrin (sfil v avara qadnlarn" mslht v m/vrti2
u/a.lar&n (tcrbsiz hvtrst )nclrin" h$'mdarl&&2
6dimlrin (nalayiq v al*aq !iilrin" tdbiri il +la%a.- (.bn
7bil Hdid +z rhinin b$ yerind bel yazrC .mam leyhis-salamn b$
b$y$r$$ qeyb (brlrindn v % Hzrt m(s$s m+czlrdn
biridir&"
mam ;linin (leyhis-salam" ynind '$hn v yama.l&

3altar 8$rdlr- S+nra bu bard + #zrtl s$hbt +ldu-
(#ndan b$ cr altar )eyinmsinin sbbini s%r$d$lar&" : #zrt
(!+hn altar barsind bel" buyurduP
"lb +nunla tvaz$'ar2 nsi-mmar (-is ilr mr edn
nfs" is ram +lur v m$minlr +nun ar6as&n%a 8edirlr
(!+hn altar )eyinm!l tvaz+!arlq y%l$ il )edir v nfsin
ist!lrin etinasz yanarlar& '$n$n mqabilind tz v )+zl altar
insan mr$rladrr v %, haqdan qafil %laraq )naha dr"-
mam ;li leyhis-salam (dnya v a(irt barsind"

buyurmu/durP
Dnya il a6irt bir-birin zidd i'i d/mn v bir-
birindn ayr& i'i y+ldurlar (cnnt v chnnm y%llardrlar"-
(una 8$r d dnyan& sevn v +na r' balayan 's
a6irt d/mn +lara. +nunla d/mn5ili' edib (%na )+z
y$m$b"- (u i'i /ey /r.l .rb 'imidirlr 'i2 +nlar&n i'isinin
aras&nda y+l 8edn /6s birin n .dr ya6&nla/sa
di8rindn uza.la/ar- (Enyaya r! balayan %na n qdr *%(
balansa a(irtdn bir % qdr qafil qalar& Tlc d a(irt r!
balam !s dnyaya rbtsiz %lar&" :nlar bu i6tilalar&ndan
s+nra bir ri +lan i'i arvada +6/ayarlar (!i, he* va(t bir-birlri
il dz )lmzlr& ,n!i %nlarn hr birin ya(nlaaraq d%stl$q etm!
di)rindn $zaqlamaq v %n$nla dmn %lmaa sbb %l$r&"

<BE
(.mam 7li leyhis-salamn shablrinin se*ilmilrindn %lan"

)au (ibn Lzal" (i'alidn n.l edilib 'iP (ir 8e% 8$rdm
'i2 ;mirl-m$minin leyhis-salam $z yata&ndan .al6&b
5$l 5&6d& v ulduzlara ba6ara. bel buyurduP !y )au2
yatm&san2 y+6sa +ya.sanH DedimP :yaam2 ey ;mirl-
m$minin-
(uyurduP !y )au2 dnyada zahid +lub a6irt r'
balayanlar&n 6+/ hal&na@ :nlar yeri 6al5a2 +nun t+r3a&n&
yata. v suyunu dadl& /rbt ediblr (mit lvazimatlarna
etinaszdrlar" v (hm*inin" "urgan& '$yn' (qlbin zint v
bzyi" v duan& st 3altar& (hadislrin qarsn alan" ediblr-
(elli'l2 (dnyaya rbti %lmayan Hzrt .sa" Msih 'imi
dnyan& $zlrindn ay&r&blar-
!y )au2 Davud leyhis-salam 8e%nin bu saat&nda
(shr ya(n Allah-tala il raz-niyaz *n" .al6ara. dediP (u el
bir saatd&r 'i2 +nda dhye' t+3layandan (bac alan v
y%l!sndn"2 6al.& zal&mlara tan&td&ran v sirlrini +nlar&n
yan&nda a/ edndn2 8e% .ar+vul5usundan v daran&n
hm'arlar&ndan v saz2 naara v tbil 5alandan ba/.a dua
edn hr bir 'sin duas& .bul +lar- (,n!i %nlarn )nahlar
ist!lrinin rva %lmasna mane %l$r& Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
0o]
E
E
7
=
UE 1 0rtb1 0jB]
P
H
=
P
1 0tunbur1 (saz"2 0o@
E
B
P
1 0'ub1 is
0uCC]
=
E
1 0tbl1 (tbil v naara" mnas&ndad&r- (zilri is
deyiblr 'i2 0o]
E
E
7
=
UE 1 0rtb1 0u]
=
E
1 0tbl12 0o@
E
B
P
1 0'ub1
is 0jB]
P
H
=
P
1 0tunbur1 mnas&ndad&r-
mam ;li leyhis-salam (Allahn h+!mlrin tabe %lmaq

Allah siz (namaz, %r$c, ($ms, z!at, hcc v b$ !imi" va%ibat&
mr edib- (el is +nlar& zay etmyin (%nlarn yerin
yetirilmsind shln!arlq etmyin !i, czalandrlarsnz"- #m5inin
sizin 5n (alver, ni)ah, b%anma v irs h+!mlri !imi" hddlr
myynl/dirib2 +nlar& a/may&n (+z z+vqnz $y$n hr!t
etmyin !i, bi*ar %larsnz"- Sizlri (zina, livat, q$mar, rab v

<BG
slm !imi" bzi /eylrdn 5'indirib2 +nlar&n h$rmt
3rdsini y&rtmay&n (%nlar yerin yetirmyin !i, dnyada ziyan
)+rr, a(irtd is bdi zaba d*ar %larsnz"- (A(irt (eyri %lmayan
elmin +yrnilmsi !imi" (zi /eylrd is sizin 5n s'ut edib-
:2 +nlar& unudara. tr' etmyib (*n!i Allah $n$tmaq
(isltindn a! v $zaqdr"- (una 8$r d $znz +nlar& ld
etm' 5n 5tinliy salmay&n-
mam ;li leyhis-salam (din etinaszlq barsind"

buyurmu/durP
nsanlar dnya mnti ld etm' 5n din i/lrini tr'
etslr2 Allah mtl. +nlar&n .ar/&s&na ziyan& hmin
6eyirdn 5+6 +lan /ey 5&6arar- (,n!i din ilrin etinaszlq
Allah-talann rhmindn $zaq dmy sbb %l$r&"
mam ;li leyhis-salam (dini h+!mlrdn (brsizliyin ziyan

) 5+6 alim (sehr, hesab, nc$m, astr%n%miya, nsb v b$ !imi
elm alimlri" 'i2 (%nlarla m$l %lmaq nticsind din elminin
!sbindn $zaq db v ms$m imamlar leyhim$s-salamdan nql
edilmi din elmin %lan" %ahilli' v nadanl&& +nu $ldrr (bdi
sadtdn mhr$m edir" v +nunla +lan elm +na ayda vermir-

<BJ
mam ;li leyhis-salam (qlb barsind" buyurmu/udurP

(u insan&n damarlar&n&n birindn bir 3ar5a t as&l&b 'i2
bu +nda +lan n heyrtlndiri%i /eydir- :2 .lbdir- :nun
6+/a8ln sitlri v +nlara zidd 6+/a8lmz 'eyiyytlri
varP +na mid v arzu z tutanda tamah v hrisli' +nu 6ar
edrA tamah& %u/a 8lnd hrisli' +nu hla' edrA
midsizli' +na y+l ta3anda hsrt v 'dr +nu $ldrrA
.zb v sbili' .ar/&ya 5&6anda hiddt +nu b+arA raz&l&.
v mmnunlu. +na y+lda/ +landa ((%a)lmz ilrdn"
5'inmyi unudarA .+r6u .ltn +nu brynd (idn"
uza.la/ma. +nu m/ul edrA min-amanl&& artanda .lt
+nu +urlayarA msibt v 'dr z vernd d$zmszl'
+nu rsvay edrA mal ta3anda varl&l&. +nu itatsizl/dirrA
y+6sullu. in%idnd bla v 5tinli' +nu sir edrA a%l&.
5tinliy salanda zili' +nu ldn salarA t+6luu 5+6al&b
hddini a/anda .arn&n&n d+luluu +nu zhmt salar-
(elli'l2 hdd v n+rmadan a/a& +lan hr bir shln'arl&.
+na ziyan vurar v hddi 'e5n hr bir art&.l&. +nu mhv
edr- ('$na )+r d m+tdlli! v %rta vziyyti ldn vermyib hi!mt
sasnda davranan hr bir qlb hm dnya, hm d a(irt mnfti v
(eyrini ld edr&"
mam ;li leyhis-salam (%n i!i imam barsind"

buyurmu/durP
(iz (7hli-'eyt"2 +rtada +lan s$y'n%yi'-
,
Ierid .alm&/
(bizi tanmaqda shln!arlq etmi" 's $zn hmin
s$y'n%y 5atd&rmal&d&r (!i, rahatlq v sadt ld etsin"-
#m5inin hddi a/&b .abaa d/m/ (bizim barmizd ifrata
vararaq bizi br hddindn *(aran" 's d hmin s$y'n%y
tr .ay&tmal&d&r (!i, aznlqdan nicat tasn"-
,
#n$n !imiyi! !i, i!i trfdn %na s+y!nrlr& 6ni, biz m+t2dil %lan
dz y%l$q v (alq dnya v a(irt ilrini bizdn +yrnmlidir&

<BL

<BM
mam ;li leyhis-salam (h+!m icra edn (s barsind"

buyurmu/durP
!yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah&n
h$'mn (barsind ilahi h+!m icra ediln (s qar"
mlayimli' v yum/a.l&. etmyn (ya($d %ndan rvt tlb
etmyn", (%na" tvaz$'arl&. 8$strmyn v tamah v
arzular&n ar6as&n%a 8etmyn 'sdn ba/.a he5 's i%ra
etmmlidir-
mam ;li leyhis-salam di8rlrindn 5+6 istdiyi Shl

ibn #ney ;nsari + #zrtl Sieyndn (mharibdn"
.ay&td&.dan s+nra *ud vat edn zaman (+z d%stlarnn
*tinli!lri barsind" buyurmu/durP
;8r mni da sevs2 3ar5a-3ar5a +lub t$'lr- (Heyyid
Mzi-leyhirrhm deyirC"
(u 'lam&n mnas& budur 'i2 imtahan 5tinli'lrl v
im'ans&zl&.la +nu s&6ar v .m-.ss srtl +na z tutar-
(u an%a. ya6/& ml sahibi +lan 3rhiz'arlar v b$y'
m.ama mali' se5ilmi/ insanlar barsind +lur- (u 'lam +
#zrt leyhis-salam&n bu buyuruu 'imidir 'iP 0(iz -
;hli-(eyti sevn 's 8r' y+6sullu. v 'dr '$ynyini
8eyinmy (%nlara sbr etmy" haz&rla/s&n- (6%(s$ll$a sbr
etmyi %na )+r !+yny %(adb !i, !+yn! bdni +rtdy !imi
sbrlili! d y%(s$ll$$ )izldir&" : #zrtin (<)r mni da sevs
ar*a-ar*a %l$b t+!lr= v ya y%(s$ll$q barsind!i di)r" 'lam&
(!asblq v im!anszlq mnasnda %lan zahiri mnadan" ayr& bir
mnaya y+zulub 'i2 bura +nu a5&.lama. yeri deyil-
,

,
'l! d, Heyyid Mzi leyhirrhmnin y%(s$ll$q *n demdiyi di)r
mnadan mqsd, dnyaya etinaszlq v hyatda qnatcil v qane
%lmaqdr& 'el %lan halda, %n$n mnas bel %l$rC <'izi sevn !s
)r! dnya *n *almasn v qnati +z esi etsin&= 'l! d
mqsd qiyamt )nnd!i m+htaclqdr !i, %nda %n$n mnas bel
%l$rC <3im bizi sevs )r! qiyamt )nnn m+htaclna v

<EO
mam ;li leyhis-salam (byniln siftlr yiylnmy

hvslndirr! mr$rl$$n mzmmtind" buyurmu/durP
A&ldan aydal& he5 bir var-d$vlt y+6dur- (,n!i dnya v
a(irt sadti al vasitsi il ld edilir&" Mrurlu.dan .+r6ulu
tnhal&. y+6dur-
,
Ndbir t$'m' v d/nm' 'imi a&l
y+6dur-
9
4rhiz'arl&. 'imi %+mrdli' y+6dur- (,n!i
rhiz!ar hm 0aliqin, hm d (alqn yannda ziz v m+htrmdir&"
I$zl 6asiyyt 'imi y+lda/ y+6dur& (,n!i )+zl (asiyyt
qlblri l alr&" ;db 'imi miras y+6dur- (,n!i db insan
sevimli edir&" Mv.iyyt v bir i/ nail +lma. 'imi rhbr
y+6dur- (#na )+r !i, mvffqiyyt insan dz v Allahn byndiyi
y%la *!ir&" I$zl ml 'imi ti%art v alver y+6dur- (,n!i %,
bdi sadt sbb %l$r&" (.lahi" savab 'imi mnt y+6dur-
(,n!i %, bdi mnftdir&" >bh (naml$m ey" m.abilind
$zn sa6lama. 'imi 3rhiz'arl&. y+6dur- (,n!i bhli
ilr )irim! insan haram ilr *!ir&" #arama rbtsizli'
'imi zahidli' y+6dur- (,n!i harama meyl )+strmm! )+zlli!
v a!la sbb %l$r&" N''r v uza.8$rnli' 'imi elm
y+6dur- (,n!i insan %n$n vasitsi il yaradln balanc v
s%n$n$ dr! edir v aznlqdan q$rt$l$r&" Da%ibat& yerin
yetirm' 'imi ibadt y+6dur- (,n!i %n$n savab msthbbi
mllrdn *%(d$r v %n$ tr! etm!d zab v cza var&" #ya v
sbr 'imi iman y+6dur- (,n!i iman b$ i!i eyl !amillir&"
Nvaz$'arl&. 'imi y's'li' v ba/ u%al&& y+6dur- (,n!i
tvaz+!ar (si ham r!dn sevir&" !lm 'imi /r v b$y'l'
y+6dur- (#na )+r !i, elm insann bld*isidir&" D$zmll' 'imi
izzt y+6dur- (,n!i d+zmll! ba $calna sbb %l$r&"
rianlna hazr %ls$n=, yni, itat v bndli! az$qsi )+trsn&
,
#na )+r !i, mr$r (s (alq +zndn aa sayr& 0alq da %ndan
$zaqlaar v nticd %, t! qalar&
9
,n!i dnc insann hr!t y%l$n$ myynldirir v
m+h!mlndirir&

<E,
M/vrt 'imi m$h'm ar6a y+6dur- (,n!i mvrt iin
s%n$n$ v %n$n (eyir-ziyann dr! etmy sbb %l$r&"

<E9
mam ;li leyhis-salam (bdbinli! v ni!binli! barsind"

buyurmu/durP
Ca6/&l&. zman v +nun insanlar&n& bryn zaman
rsvay5&l&& a/'ar +lmayan
,
birin .ar/& bdbin +lan 's2
+na zlm edib- Fitn-sad v 3+zunlu. zman v +nun
insanlar&na ha'im +lan zaman ba/.as&na ni'bin +lan /6s
is $zn thl' v hla't at&b- (,n!i fitn-fsad ha!im %lan
zmand trbiy %l$nm$ v %z$n insanlarla laq v nsiyytd
%lm$ adamdan ya(lq )+zlm! %lmaz&"
mam ;li leyhis-salama dedilr 'iP !y ;mirl-

m$minin2 $zn ne% hiss edirsnH : #zrt (dnyann
*tinli!lri barsind" buyurduP
=z varl&& il y+6 +lan (varl y%(l$a d%r$ *!n"2
salaml&& il 6stlnn (salaml q%calq (stliyin d%r$
aaran" v $lmn2 s&&na%a&nda KdnyadaF ya6alad&& /6sin
hal& ne% +larH
mam ;li leyhis-salam (bndlrin imtahan edilmlri

) 5+6 adam 'i2 +na ediln ehsan v ya6/&l&.la (Allahn
%na verdiyi nemtlrl" zab v %zaya ya6&nla/&b (Allah %na
ya(lq etdi!c, %, itatsizliyini artraraq nan!%rl$q edib"- ) 5+6
adam 'i2 (isli!lrinin" 8izli .almas& il aldan&b& (,n!i hr n
qdr *ir!in i )+rbs rsvay %lmayb&" ) 5+6 adam 'i2 +nun
barsind'i 6+/ s$zlr ((alqn %n$n haqqnda ya( danmas"
nti%sind itn v 5tinliy d/b-
9
Allah he5 'si +na
,
'zi ns(lrd <o
@
E
B
=
6
E
R
P
H
=
F4 7
=
QE
=
_
E
3
=
9
E
= <)nah a!ar %lmayan= yazlb&
9
,n!i mr$rl$q %n$ Allahn nemtlrin v hmin nemtlrdn biri
%lan (alqn %n$n barsind (% s+zlr danmasna )+r !r etm!dn
sa(layr v %, zab v *tinliy d*ar %l$r&

<E<
(dnyada" m$hlt verm' 'imi (baqa bir eyl" imtahan
etmyib- (,n!i hyat v yaamaq nemti bndnin imtahan edildiyi
n b+y! nemtdir&"
mam ;li leyhis-salam (+z d%st v dmni barsind"

buyurmu/durP
Mnim y+lumda i'i nr hla' +ldu- ('iri mni sevm!d"
irata varan (mni vilayt mqamndan daha y!s! biln" d+st v
(di)ri" d/mn5iliyind hddini a/an (mnim mqam v
drcmi in!ar edn" d/mn-
mam ;li leyhis-salam (frsti ldn verm! barsind"

buyurmu/durP
Frsti ldn verm' (i mnasib va(tnda balamamaq"
.m-.ssdir (qm v !dr sbb %lar"&

Dnyan&n misal& l vuranda yum/a.2 .arn&nda is
$ldr% zhr +lan ilan 'imidir- Aldanm&/ nadan +na tr
8edir2 uza.8$rn a&ll& is +ndan uza.la/&r-
mam ;li leyhis-salamdan "urey/in (siftlri" barsind

s+ru/dular (v % Hzrt bel" buyurduP (1$rey tayfalarndan %lan"
(ni-M6zum "urey/in 6+/ tirli 8ldr- (,n!i !iilri zir!
v qadnlar )+zldirlr&" *i/ilrinin s$zlrini (irindil %ld$qlarna
)+r" v .ad&nlar& il evlnmyi ()+zlli!lrin )+r" sevrsn-
(1$reyin di)r bir tayfas %lan" (ni-;bd >ms nzr v
d/n% ba6&m&ndan "urey/in n uza.8$rni2 ar6alar&nda
+lan /eyin .ar/&s&n& n ya6/& alanlar&d&r- (Hadislrd t!dirlr,

<EB
brabrlri y%(d$r&" Amma (1$reyin di)r bir tayfas %lan" biz
('ni Haim" limizd +lanlar& (var-d+vlti" ba&/lama.da n
s6avtli v $lm zaman& %an verm'd n %+mrdi' (d+y
meydannda +lm!dn q%r($m$z y%(d$r"- :nlar ('ni Pmyynin d
mns$b %ld$$ 'ni 7bd Ims is say ba(mndan" daha 5+62
(mnasibtlrd" daha hiyl8r v 5ir'insitdirlr- (iz
(danqda" daha sahtli (d%l$n v yetrli danan"2 daha
6eyir6ah v (nsiyytd %lar!n" daha 8lrz'-
mam ;li leyhis-salam (bndliy tviq edr!"

buyurmu/durP
'i ml - lzzti 'e5ib 8edn v ziyan& (czas" .alan
ml (itatsizli!" il zhmti $tb 8edn v savab v m'aat&
.alan ml (itat v bndli!" aras&nda n .dr d uza. asil
var@
mam ;li leyhis-salam (qbristanla aarlan" bir

%naznin ar6as&n%a 8edirdi v bir nrin 8l/ ssini
e/itdi- S+nra (byniln (isltlr yiylnmy hvslndirr!"
buyurduP
San'i $lm' dnyada bizdn ba/.as& 5n yaz&l&b- San'i
ha.. (+lm" dnyada bizdn ayr& biri 5n va%ib +lub- San'i
(hr )n )etdi!lrini" 8$rdymz $llr2 tezli'l biz tr
.ay&da%a. msairlrdir@ :nlar& .brlrin .+yur v var-
d$vltlrini yeyiri'- (iz +nlardan s+nra bdi .ala%a&.
'imi $yd vernlri (+ln !ii v qadnlar" unutmu/u. v hr
%r bla v ziyana d5ar +lmu/u.- S+/ + adam&n hal&na 'i2
nsi ram +lub (tvaz+!ral +zn e edib"2 ml v
hr'tlri 3a' v layi.li2 niyyti (etiqad" byniln v
6asiyyti 8$zl +lubA mal v var-d$vltinin art&&n& (Allah
y%l$nda ehtiyac %lanlara" ba&/lay&b2 dilini 5+6 dan&/ma.dan
sa6lay&b (yersiz danmayb"2 3isliyini %amaatdan uza.la/d&r&b

<EE
(%nlar incitmyib"2 snn (Hzrt Peymbrin davran s$l$" +na
a&r 8lmyib v bid?t nisbt verilmyib- (Heyyid Mzi
leyhir-rhm deyirC"
DeyirmP (zilri bu 'lam&2 el% d bundan .aba.'&
'lam& #zrt 4eymbr (sllllah$ leyhi v alih" nisbt
veriblr-
mam ;li leyhis-salam (qeyrt barsind" buyurmu/durP

"ad&n&n (!iiy" .eyrti 'rdr- (,n!i %n$n bel bir qeyrt
mali! %lmas !iinin i!i v ya daha artq arvad almasn haram bilmy
sbb %l$r, halb$!i Allah %n$ halal edib&" *i/inin (qadna" .eyrti
is imand&r- (,n!i b$, i!i !iinin bir arvadda ri! %lmalarn
haram bilmy sbb %l$r v b$n$ Allah da haram edib&"
mam ;li leyhis-salam (hqiqi .slam barsind"

buyurmu/durP
slam& el vs edim 'i2 mndn .aba. he5 's (el" vs
etmmi/ +lsunP slam (Allah v Peymbrin )+strilrin"
tslim +lma.d&r- Nslim +lma. (%nlara" inanma.d&r-
nanma. (%nlar" .bul etm'dir- "bul etm' (%nlar" etira
v tsdi. etm'dir- !tira v tsdi. etm' (%nlar" yerin
yetirmy haz&r +lma.d&r- Cerin yetirm' (%nlara" ml
etm'dir- (Eemli, slind .slam Allah v Peymbrin )+strilrin
ml etm!dir&"
mam ;li leyhis-salam (*ir!in (asiyyt v nalayiq mllrin

Ssis v simi% /6s t%%b edirm 'i2 .a5d&& y+6sullu.
v 'as&bl&a d+ru tlsir (*n!i lind %landan bhrlnmir& '$na
)+r d y%(s$llarla birdir"2 a6tard&& varl&l&& ldn 5&6ar&r (%na
)+r !i, mal v srvtindn istifad etmir"- (elli'l2 dnyada

<EG
y+6sullar 'imi ya/ay&r2 a6irtd is +nunla varl&lar 'imi
hesab 5'%'lr- (,n!i ylanlarn hesabn verm! lazmdr&"
Dnn nt +lmu/2 sabah is le/ +la%a. (v )r csdinin
stndn t%ra )+trslr f$ntindn ham qa*an" t'bbrl
adama t%%b edirm- Allah&n yaratd&.lar&n& 8$rmsin
ba6mayara.2 Allah barsind /'' v trdddd +lan 's
t%%b edirm- (A( yaradansz yaranm nec %la bilrOG"
N%%b edirm + 's 'i2 $lnlri 8$r-8$r $lm unudur-
)tdn yaranman& 8$rmsin ba6mayara.2 mad&n +lmas&
v .iyamtd t'rar .ay&d&/ +la%a&n& in'ar edn /6s
t%%b edirm- C+6lu. evini abadla/d&ran (dnya *n
*alan"2 varl&. evini (a(irti" is bura6an (%n$n *n az$q
tdar! )+rm! fi!rind %lmayan" 's t%%b edirm-
mam ;li leyhis-salam (bndli!d shln!arlq etmyin

ziyan barsind" buyurmu/durP
;ml v i/ind (Allaha bndli! etm!d" shln'arl&. edn
(v +z va(tn dnyasn abadladrmaa srf edn" 's (%n$ ld
etm!, elc d sylrinin nticsiz qalmas *n" .m v 'dr
d5ar +lar- Mal v %an&nda Allah&n 3ay& +lmayan 'sin
Allaha y+lu y+6dur- (4z malndan Allah y%l$nda vermyn v
Allahn dininin yaylmas istiqamtind *almayan !s #n$n rhm v
mrhmtini )+zlmmlidir&"
mam ;li leyhis-salam (bdnin q%r$nmas barsind"

buyurmu/durP
S+yuun vvlind (ayzda" .+runun (+znz ya( bryn,
*n!i bdn istiy +yrdiyi *n narahat %lar"- :nun s+nunda
(baharda" is +nun 3i/vaz&na 8edin (+znz *%( brmyin, *n!i
bdn s%y$a +yrdiyi *n he* bir ziyan )+rmz"- 7n'i s+yu.2
bdnlr aa%lara etdiyini edirP +nun vvli yand&r&r
(aaclarn yaraqlarn t+!r"2 a6&r& is (yaraqlar" bitirir-

<EJ
mam ;li leyhis-salam (Allahn b+y!ly barsind"

buyurmu/durP
Caradan&n b$y'lyn ba/a d/myin2 yaranm&/lar&
snin 8$znd 'i5ildr (v nticd yaranma etina etmz, hmi
+z 6aradanna z t$tar v dnya v a(irt sadtini ld edrsn"-
mam ;li leyhis-salam Sieyndn (Hiffeyn

mharibsindn" .ay&dan zaman *unin 'nar&nda'&
.bristanl&a 5atanda (rhiz!arlq barsind bel"
buyurmu/durP
!y .+r6ulu diyarlar&n2 'imssiz v +tsuz-susuz yerlrin
v .aranl&. .birlrin sa'inlri@ !y t+r3a. sa'inlri2 ey
vtndn uza. .alanlar2 ey 'imssizlr2 ey .+r6ulular@ Siz
bizim irli 8etmi/ .aba.%&llar&m&zs&n&z v biz sizin
ar6an&z%a 8lnlri' v siz 5ata%a&.- !vlr (evlriniz"
8ldi'd2 (bilin !i," +nlarda sa'in +ldular2 arvadlar&
(arvadlarnz" ald&lar2 var-d$vltlri (sizin srvtlrinizi"
b$l/drdlr- (u bizim yan&m&zda +lan /eylr barsind'i
6brlrdir- (s sizin yan&n&zda +lan /eylrdn n 6brH
S+nra zn y+lda/lar&na tutub buyurduP (ilin@ ;8r
+nlara dan&/ma. i%azsi v mri verilsydi siz 6br
verrdilr 'i2 (b$ y%lda" n ya6/& azu. t.va v
3rhiz'arl&.d&r-
mam ;li leyhis-salam bir 'i/inin dnyan& mzmmt

etmsini e/idnd (dnyann trifind bel" buyurmu/durP
!y dnyan& mzmmt edn 'i2 +nun hiyllrin
aldanm&san v 3u5lu.lar&na mtunsan@ Dnyaya
aldanm&san v +nu mzmmt edirsnH@ Sn +na 8nah
y'lyirsn2 y+6sa dnya sn 8nah y'lyirH Dnya sni

<EL
harada v n va6t avara .+ydu2 ya6ud n va6t aldatd&H
Atalar&n&n t+r3aa d/b 5rd'lri yerlrl2 y+6sa
analar&n&n t+r3a. alt&nda'& yata.lar& ilH =z llrinl (t!c,
ya(n (stlrinin drdlrinin saalmas *n" n .dr '$m'
etdin v ((stlr" $z llrinl n .dr .ullu. 8$strdinH
:nlar&n saalmalar&n& istdin2 (drdi myynldirib (stliyin
n %ld$$n$ bildi!dn s%nra" tbiblrdn drman&n 6eyrini
s+ru/dun- Shr snin drman&n +nlar&n ehtiya%&n& aradan
.ald&rm&rd& (%nlar saaltmrd" v snin 8$z ya/lar&n (*!diyin
ziyytlr" +nlara 6eyir vermirdi- Snin .+r6un +nlar&n he5
birin ayda vermdi2 +nun barsind $z istyin 5atmad&n
(% fa tamad" v $z 8%nl ((stliyi v +lm" +ndan
uza.la/d&ra bilmdin@ Dnya (*%( *almana ba(mayaraq,
+lmn *n)indn *(ara bilmdiyin" hmin /6si sn $rn'2
+nun $lmn snin $lmn etdi (!i, %na etdiyini sn d
edcyini bilsn"- #.i.tn dnya +na (%n$n s+zlrin" inanan
5n dzl' diyar&d&rA ba/a d/n v +nun 6br
verdi'lrini dr' edn 5n (ilahi zabdan" aman v
6atir%mli' evidirA +ndan azu. 8$trn (Allah v Peymbr
tabe %lan" 's 5n varl&l&. diyar&d&rA +ndan nti% 5&6aranlar
5n $yd yeridir- Allah d+stlar&n&n (rhiz!arlarn" ibadt v
bndli' yeri2 Allah&n ml'lrinin namaz8ah& (ya($d salam
)+ndrm! v balanma istm yerlri"2 ilahi vhyin (tarn"
nazil +lma m'an& v Allah&n d+stlar&n&n ti%art yeridir 'i2
+nda rhmt v mrhmti (#n$n mrhmtini" ld edrlr v
.azan%lar& %nnt +lar- Dnya (camaat %nlardan"
uza.la/a%a&ndan 6brdar etdiyi2 ayr&la%a& bard haray
sald&& v $znn v hlinin (insanlarn" ani v y+6
+la%a&ndan a8ah etdiyi halda2 +nu 'im mzmmt ed
bilr2 halbu'i +2 $z 5tinliyi il +nlara 5tinliyi (a(irt
*tinliyini" 8$strib v $z /adl&& il +nlar& /adl&. v sevin%
(a(irt adlqlarna" hvslndiribH@ nsan& (itat v a(irt iin"
hvslndirm' v /irni'lndirm'2 el% d ()nah v
itatsizli!dn" .+r6utma. v 5'indirm' 5n sa-salamat
a6/amlay&r (v insan %n$n nticsind asayi v rahatlqda %l$r" v

<EM
5tinli' v 'drl shri a5&r- (una 8$r d 3e/man5&l&.
shrind (mllrin a!ar %laca qiyamtd" insanlar&n bir
dstsi (is ml sahiblri" +nu mzmmt edrlr (%ndan inci!
v qm)in %larlar"- Di8rlri (ya( ml sahiblri" is .iyamt
8n +nu trilyrlr (%ndan raz %larlar" 'i2 dnya (a(irti"
+nlar&n yadlar&na sald& v +nlar da (%n$" yada sald&lar2 +nlara
6br verdi v +nlar da tsdi. etdilr2 +nlara $yd-nsiht
verdi v +nlar da .bul etdilr (v bdi sadt q%v$d$lar"-

<GO
mam ;li leyhis-salam (dnyann s%n$ barsind"

buyurmu/durP
Allah&n bir mlyi var 'i2 hr 8n bel ryad .+3ar&rP
d+un $lm' 5n2 t+3lay&n y+6 v mhv +lma. 5n v
ti'in viran +lma. 5n@

Dnya .alma. yeri deyil 'e5id diyar&d&r- nsanlar +nda
i'i dstdirlrP bir dst +nda $zn (nfsi ist!lr" satar v
belli'l d2 $zn (%nlarn czas %laraq" hla' edr- Di8r bir
dst is $zn (itat v bndli!l" alar v belli'l d2 $zn
(qiyamt zabndan" azad edr-
mam ;li leyhis-salam (d%stl$$n rtlri barsind"

buyurmu/durP
D+st $z .arda/&na (d%st$na" 5 va6tda .ay&
8$strmyin% (hqiqi" d+st deyilP +nun 5tinli' v
narahatl&.lar&nda (can v mal il %n$n yannda %lmaldr"2 + $z
+lmayanda (barsind (%a)lmz s+zlr deyilmsi v eidilmsin
mane %lmaldr" v vat edr' hyatla vidala/anda (d$a v
istifar etm!l %n$ yad etmlidir"-
mam ;li leyhis-salam (d$a, t+vb, istifar v !r barsind"

buyurmu/durP
D$rd /ey verilmi/ /6s2 d$rd /eydn mhrum +lmay&bP
dua etmy mr +lunmu/ 'si2 istyini rva etm'dn
mhrum etmzlrA t$vb etmsi 8$stri/i verilmi/ 'si
(t+vbsini" .bul etm'dn namid etmzlrA istiar etmy
m%bur +lunmu/ /6si ba&/lanma.dan namid etmzlrA

<G,
/'r $yrdilmi/ 'si (nemtlrin" 5+6almas&ndan mhrum
etmzlr- (Heyyid Mzi - rhimh$llah - deyirC"
(u 'lam&n tsdi. v /ahidi Allah-talan&n 'itab&ndad&r
'i2 dua barsind KMu?min sursinin GO-%& aysind belF
buyurmu/durP 03
=
CCN
P
9
E

=
v
4
J
E
Ci
=
D
E
T4BCCUP [= D
P
1 0Mni 5a&r&n2 Mn d
sizin dualar&n&z& .bul edim@1A istiar barsind K)isa
sursinin ,,O-% aysind belF buyurmu/durP 03
=
W4
=
f
E
L
=
D
E
:s
Bi
P
u
=
<
E
c
=
f
E
;F
E
L
E
GCC<
564 j
8
:j
BCCS
P
{
E
CC>
X E
: Y4CCv
4
f
E
CC>
X E
: 7
4
S4
=
J
E
CC?
=
f
E
3
8
CC
P
R
P
CC?
E
S
=
T
E
1 0#r 's 3is i/
8$rd'dn v ya $zn zlm etdi'dn s+nra Allahdan
ba&/lanma&n& dilrs2 Allah&n ba&/layan v mrhmtli
+lduunu 8$rr1A (.brahim s$rsinin @-ci aysind" /'r etm'
barsind buyurmu/durP 03
=
N
P
T
8
YECCCCf
4
x
E E
3
=
_
P
7
=
N
E
CCCCO
E
;CCCCz49
E
1 0;8r
nemtlrin /'rn etsniz2 siz +lan nemtimi
art&ra%aam-1 N$vb barsind d (8isa s$rsinin 9@-ci aysind
bel" buyurmu/durP 0
4
or C9
E
GQE v
E
@
4
s
E
B
E
C?
w
9: E BW
P
<
E
c
=
f
E
;E fg4W
8
94 >
X
4 : VW
E
UE o
P
@
E
B
=
J
8
9: G<
E
T
8
G
CC<5N4 6
E
G
CC<5W4UE CC>
X P
: E GCC
E
L
E
3
=
CCQ
4
5
=
W
E
UE CC>
X P
: A
P
BCCJ
P
f
E
m
E
z4CCC9
E
L
=
P
K
E

r
CCf7
4
E
;CCF4 E BCC@
P
BJ
P
f
E
3
8
CC
P
1
0Allah yan&nda yaln&z + 'slrin t$vbsi .bul +lunar 'i2
+nlar nadanl&. u%undan 3is bir i/ 8$rd'dn s+nra drhal
(+lm *atmamdan qabaq" t$vb edrlr- Allah bellrinin
t$vbsini .bul edr@ #.i.tn Allah (hqiqi t+vbni" biln
v (ham barsind" hi'mtlidir-1
mam ;li leyhis-salam (bzi ibadtlrin sirlri barsind"

buyurmu/durP
)amaz hr bir 3rhiz'ar&n (Allahn mrhmtin"
ya6&nla/ma vasitsidir- #%% (!afirl cihad etm! im!an
%lmayan" hr bir ziin %ihad&d&r-
,
#r bir /eyin z'at& var v
bdnin z'at& +ru% tutma.d&r-
9
"ad&n&n %ihad& ri il 6+/
rtarl& +lma. v +na tabe +lma.d&r- (,n!i %na cihad etm!
,
Allah y%l$nda aard mbarizsidir& ,n!i hccd d cihadda %lan
!imi arvad-$aqdan $zaqlq, s%y$q-isti v q%r($ v vahim il
rastlamaq !imi *tinli!lr m+vc$dd$r& Hccin - zifin cihad
adlandrlmasnn sbbi b$d$r !i, im!an %lanlar v )cllr hccdn
lav cihad etm! d vacibdir&

<G9
rva deyil v %n$n n mhm cihad is ilr mr edn nfsl
mbariz v rin tabe %lmasdr&"
mam ;li leyhis-salam (sdq barsind" buyurmu/durP

(Mhmt smasndan" ruzinin 8lmsini sd. verm'l
istyin- (,n!i sdq verm! r$zinin )lib *atmasna sbb %l$r&"
;vz ala%a&na y.ini v inam& +lan 's ba&/lama.da
s6avtli v %+mrd +lar- (Allah trfindn vz alacana
inand *n bir ey balamaqda (sisli! v simicli! etmz&"
mam ;li leyhis-salam (r$zi barsind" buyurmu/durP

*$m' v yard&m (hr bir !sin r$zisi, Allah trfindn"
ehtiya% mi.dar&nda verilir-
mam ;li leyhis-salam (m+t2dilliy hvslndirr!"

buyurmu/durP
(Hyatda" m$t?dilliyi $z 3e/si edn 's y+6sul
+lmay&b-
,

mam ;li leyhis-salam (rahat v dinc %lmaq barsind"

buyurmu/durP
*ltin azl&& i'i lin biridir (lin di)ri is mal ld
etm!dir"& (-amaatla" d+stlu. etm' al&n yar&s&d&r (%n$n di)r
yars is di)r siftlr v ya %nlarn r v isli!lrindn $zaq
9
Hrvt, zahird z!at verm!l azald amma batind br!tli v
(eyirli %ld$$ !imi, bdnin )c d zahird %r$c t$tmaqla azalr, la!in
nfsi ist!lrdn $zaqlamaqla batind qvvtlnir&
,
1$rQani-3rimin .sra s$rsinin 2B-c$ aysind b$y$r$l$rC <
E
YEf
E
u
=
cE v
=
_
E
x
E
L
E
:j
B?
P
Z
=
F
8
GF
BW
P
F
E
YEcP y
=
J
E
K
E
4 ?
=
]
E
9
=
: u
8
P
GQE n
=
?
P
]
=
_
E
x
E
L
E
m
E
y4H
P
UP V9
E
4
o
9
E
BW
P
=
F
E
= <8 ldn *%( br! %l
(maln srf etm!d m+h!m %lma", n d lini tamamil a*b israf*lq
et& 6%(sa hm qnanarsan, hm d eman %larsanG=

<G<
%lmaqdr"- "m-'dr .+%al&&n yar&s&d&r (v %n$n di)r yars
+mrn $z$nl$$d$r"-

Sbr .m-.ss mi.dar&nda verilir- (>sibt hr n qdr
b+y! %lsa Allah %n$n miqdarnda sbr ta edir&" Msibt zaman&
lini dizin vuran (d+zmszl! edn" /6sin (hmin msibt *n
nzrd t$t$lm$" savab& mhv +lar-
mam ;li leyhis-salam (mlin yerin dmyn !ild

edilmsinin mzmmtind" buyurmu/durP
) 5+6 +ru% tutan 'i2 +ru% tutma&ndan +na a%l&. v
susuzlu.dan ba/.a bir /ey .alm&r- ) 5+6 namaz ()ec
namaz" .&lan 'i2 namaz .&lmas&ndan +na +ya.l&. v
ziyytdn ba/.a bir /ey .alm&r& (,n!i %, namaz v %r$c$
)+strilr $y$n yerin yetirmyib&" Rir'lrin yu6usu v
+nlar&n +ru% a5malar& ne% d 8$zldir@ (,n!i %nlarn etdi!lri
yerin dr v )+strilr $y$n %lar&"
mam ;li leyhis-salam (sdq verm!, z!at *(artmaq v

d$a etmy hvslndirr!" buyurmu/durP
man&n&z& sd. il .+ruyun- (,n!i sdq imann !amilli!
niansidir v m+min savab midi il a! niyytl %na trf tlsr&"
Dar-d$vltinizi z'at verm'l amanda sa6lay&n- (,n!i )r
z!at vermsniz y%(s$l v ehtiyac %lanlara (yant etmisiniz v b$na
)+r d var-d+vltiniz mhv %lmaa daha layiqdir&" (ir-birinin
ard&n%a 8ln bla v 5tinli'lri dua etm'l uza.la/d&r&n-

<GB
mam ;li leyhis-salam&n (n se*ilmi v ya( d%stlarndan
%lan" *umeyl ibn Riyad )6iy buyurduu 'lamlardand&r-
*umeyl ibn Riyad deyirP ;mirl-m$minin ;li ibn ;bu
Nalib mnim limdn tutub mni shraya a3ard&- >hrin
'nar&na 5atanda blaya d/m/ /6s 'imi bir ah 5'di-
S+nra (elm v alimlr barsind bel" buyurduP
!y *umeyl ibn Riyad@ (u .lblr .abd&rlar (elm, hqiqt
v sirlrin qablardr" v +nlar&n n ya6/&s& daha ya6/&
sa6layan&d&r (%na tarlan eyi daha ya( q%r$yaraq yadda
sa(layandr"- (una 8$r d (diqqtli %l v" sn dedi'lrimi
.+ruyara. ya6/& sa6laP
nsanlar 5 .isimdirlrP Rbbani v ilahi alim (yaradln
balanc v s%n$ndan (brdar %l$b %na ml edn, Allah tanyan
alim"A (chalt v nadanlqdan" ni%at v .urtulu/ ta3ma. y+lunda
+lan elm a6taran v $yrnnA 'i5i' v zi 0mil5'lr1
(m(tlif *ir!inli!lr b$lam nadan v qanmaz" 'i2 hr 5a&ran&n
ar6as&n%a (hr y%la" 8edir v hr 'l'l bir tr yilirlr
(dz yridn se*mirlr, he* bir y%lda sabitqdm deyildirlr v qarya
*(an hr bir y%la )edirlr"2 elm nurundan i/&. 8$trmyiblr
(nadanlq zlmtind qalblar" v m$h'm stuna (al v elm
st$nlar zrind dayanan haqq qidy" s&&nmay&blar (%nlar
+yrnmyiblr v azdrc insanlarn ar(asnca dblr"-
!y *umeyl2 elm maldan daha ya6/&d&r- (,n!i" elm sni
(dnya v a(irt *tinli!lrindn" .+ruyur2 mal& is (mhv
%lmaqdan" sn .+ruyursan- (a&/lama. mal& azald&r2 elm is
ba&/lama. (baqasna +yrtm!" nti%sind art&r- Srvt il
yeti/dirilmi/ /ey v ld edilmi/ b$y'l' +nun ldn
5&6mas& il ldn 5&6ar (elm il qazanlm b+y!l! is y%( %lan
deyil"-
!y *umeyl ibn Riyad2 elml tan&/l&. v +nu ld etm'
dindir 'i2 (qiyamt )n" +na 8$r savab v m'aat verilr-
nsan elml $z hyat&nda (Allah, Peymbr v dini imam v
rhbrlr" itat v tabe5iliyi2 $lmdn s+nra is ya6/& v
8$zl s$zlri ((alqn %n$n barsind!i (% danqlarn" ld edir-

<GE
!lm h$'m edn2 mal is h$'m tabe +lan v mlubdur
(mal ldn-l !e*ir v zavala $rayr, elm is brqrar v qalandr"-
!y *umeyl ibn Riyad2 srvt t+3layanlar diri +lmalar&na
ba6mayara.2 hla' +lublar (%nlar diri %lsalar da qr$r v aznlq
%nlar mhv edc!dir"- Alimlr2 zaman durdu.%a dura%a.lar-
:nlar&n v%dlar& (b$ dnya il vidalamaqla" itib2 surtlri is
((alqn %nlar barsind %lan )+zl v (%a)ln (atirlri nticsind"
.lblrd br.rard&r- (il 'i2 (mbar! li il sinsin iar edib"
burada 5+6lu elm var2 8r +nun 5n +nu $yrnn /6slr
ta3a bilsydim@
,
(li2 zehni iti +lan ta3&ram2 amma (hmin
elmlr barsind" +ndan 6atir%m deyilm- (,n!i" +2 dini
vasitlri dnya 5n istiad edir v Allah&n nemtlri (elm
v mrift ld etm! nailiyyti" il :nun bndlrin v dlillri
(al v dnc" il :nun d+stlar&na l+val&. edir-
9
Ca6ud
elm hlin itat%il (danq v davrannda tabe" +lan birini
ta3&ram2 amma +nun (da" $z tra& barsind (biln tabe
%lmaqda" 8$za5&.l&. v ay&.l&& y+6durA .ar/&ya 5&6an il'
/bh +nun .lbind 's /'' v 8man al+vu /$llndirir-
<
(il 'i2 n bu (bsirtsiz tabe %lan !s" layi.dir (mant v hqiqi
elm hlidir"2 n d + (iti zehinli"- Ca6ud da lzzt v 'ed irata
varan v asanl&.la /hvt v nsi istyin tabe +lan bir 's
ta3&ram- Ca da (dnya mal v srvt" t+3lama. v y&ma.
vurunu +lan bir 'si@ (u i'i nr d dini hr hans& bir i/d
.+ruyanlardan deyildirlr- (unlar&n i'isin n ya6&n misal
,
7)r %n$ dr! ed biln zir! (slr tasaydm %nlar a!ar edrdim&
.mam 7li leyhis-salam b$rada ilahi maarifi dr! etm! lyaqti %lan
!slrin %lmamasndan tssflnir&
9
'el %lan (s mnvi zintlr mali! %lmad *n hqiqi elmi ld
ets, %n$ cah-clal qazanmaq, +znn dnya bazarn r+vnqlndirm!
v Allahn bndlrindn stnl! vasitsi edc! v hmin nemt v
dlillrin !+myi il (alqn zn zhmt v *tinli! qalar a*acaq&
<
'$, haqq din tabe %lan, amma qavrama qvvlri zif %lan (slrin
siftidir& '$na )+r d %nlara namaz, %r$c, cnnt v chnnm !imi
msllrin zahiri !lindn baqa bir ey dem! %lmaz& Erin
hqiqtlrd v maarifd %nlarn anlama v dr! etm qvvlrin
ar(alanmaq %lmaz&

<GG
+tlayan d$rdaya.l&lard&r- (el bir d$vrd (!i, elm daycs
talmr" elm2 da/&y&%&s& v .+ruyan&n&n $lm il $lr (mhv
%l$b aradan )edir"-
Allah&m2 bli2
,
yer z Allah&n dinini dlil v sbut il
br.rar edn /6sdn b+/ +lmaz- (Hmin (s" ya (%n bir imam
leyhim$s-salam !imi" a/'ar v m/hurdur2 ya da (fitn-fsada
)+r %n i!inci imamUAllah %n$n z$h$r$n$ tezldirsinU!imi" .+r6u
i5ind v 8izlin 'i2 Allah&n ayd&n subut v dlillri
(eymbrliyin nianlri, dinin h+!mlri, elm v mrift" aradan
8etmsin-
9
:nlar ne5 v haradad&rlar (ya($d n va(ta !imi
q%r($ i*ind v )izlindirlr"H Allaha and +lsun 'i2 +nlar say%a
5+6 az2 Allah yan&nda m.am v b$y'l' ba6&m&ndan is
5+6 zmtlidirlr- Allah =z a/'ar dlil v sbutlar&n&2 +nlar
(dnyann din, elm v hi!mtdn b% qalmamas *n" hmin
dlillri $z bnzrlrin ta3/&rana v .lblrind 'n
.dr +nlar&n vasitsi il .+ruyur- !lm v bili' h.i.i
bsirtl birdn +nlara z tutub v +nlar asudli' v
sevin%l y.inli' v inam ld ediblr- )az-nemt i5ind
b$yyn insanlara 5tin v a&r +lan /eylri yn8l v asan
.bul edrlrA (#nlar Allahn razln ld etm! *n dnyann
btn *tinli!lri il !e*inir v rhiz!arlq edr! dnyaya r!
balamrlar/" nadanlar&n (!imssizli!, *tinli!, y%(s$ll$q v
)iriftarlq !imi" .a5d&.lar& /eylr adt ediblr v dnyada
ruhlar& 5+6 y's' yerdn (Allahn rhmtindn" as&lm&/
bdnlrl ya/ay&r- Allah&n yer znd'i 6li v
%ani/inlri +nlard&rlar 'i2 ((alq" :nun dinin dvt edirlr-
Ah2 ah2 +nlarla 8$r/myin 5+6 hsrt v arzusundayam-
(H%nra b$y$rd$C" !y *umeyl2 istyirsns .ay&t-
,
<W@
E
3
8
Q
w
W9D= yni, <Allahm, bli= ifadsi b$rada istisna mnasndadr&
9
1alsn v brqrar %ls$n& .bn >eysm (Allah %na rhmt etsin" deyirC
'$ !lam imamn btn zamanlarda U n qdr !i, rQi vziflr
m+vc$ddr U (alqn arasnda %lmasnn vacibliyini v zr$riliyini
a*qlayr&

<GJ
mam ;li leyhis-salam (danmaq barsind"
buyurmu/durP
nsan $z dilinin alt&nda 8izlnmi/dir (danmaynca
tannmaz"-
mam ;li leyhis-salam (mqam v drc barsind"

buyurmu/durP
=z .dir-.iymt v m.am&n& (nec qiymtli inci v cavahir
%lmasn" bilmyn (v ya hddini aaraq ayan y%ranndan
!nara *(aran" insan hla' +ldu-
mam ;li leyhis-salam +ndan $yd-nsiht istyn

/6s ((%a)lmz (asiyytlrin mzmmtind bel" buyurmu/durP
;mlsiz (ibadt v bndliyi %lmadan" a6irt mid
bslynlrdn v uzun arzu il t$vbni v ()nah v
itatsizli!dn" .ay&tma& dala atanlardan +lma- :nun dnya
barsind'i dan&/&& zahidlrin dan&/&&2 mli is (dnyan"
istynlrin mlidir- Dnyadan (%n$n malndan" +na verils
d+ymaz2 5atmasa .ane +lmaz (+z ayndan raz qalmaz"- :na
verilmi/ /eylrin (nemtlrin" /'rn a%izdir v 5atmayan
(%na verilmmi" /eyin daha 5+6unu a6tar&rA (baqalarn nalayiq
ilrdn" 5'indirir2 $z is (baqalarn *!indirdiyi eydn" l
5'mirA (baqalarna" $z etmdiyi /eylri mr edir- Ca6/&
ml sahiblrini sevir2 amma +nlar&n mllrini etmir2
8nah'arlara nirt edir2 halbu'i $z +nlardan biridir-
Inahlar&n&n 5+6luu sbbindn $lmdn 6+/u 8lmir2
amma eyni zamanda $lmdn 6+/u 8lmmsin sbb
+lan /ey ()nahlara" israrl&d&r- Sstlns (is mllrindn"
3e/man +lar2 saalan 'imi is asud v .ail .alar-
(0stli!dn" rahatl&. v min-amanl&.da +landa mrurla/ar2
blaya d5ar +landa is midsizl/r' s+lar- "ar/&s&na bla
v 5tinli' 5&6sa narahatl&.la dua edr v nal .+3arar2
rahatl&. v /adl&a d/nd is .rr v (dnya malna"
aldanma sbbindn (Allahdan" uza.la/ar- (arsind znni

<GL
+lan /eylrd ()nahlarn balanmasnda, is ilr mr edn"
ns +na ha'imdir2 + is inam& +lan /ey (+lm v bdi zaba"
ha'im deyil- (a/.as& 5n $znn 8nah&ndan 'i5i' +lan
8nahlara 8$r .+r6ur (%n$n )nahn b+y! hesab edir" v $z
5n mlindn art&. savab midinddir (+z itatini b+y!
sanr"- Dar-d$vlt 5atanda sevin%' +lub itn v az&nl&a
d/r (bir-birinin ardnca )nah edr"2 y+6sulla/anda is (Allahn
rhmindn" midsizl/r v (ibadt v bndli!d" sstl' edr-
tat v bndli' ednd shln'arl&. edr (%nlar dz)n
yerin yetirmz"2 istynd (Allahdan hact dilynd" is israr
edr- :na bir /hvt v ist' (asayi v rahatlq" z tutanda
itatsizli' y+lunu tutub t$vbni t6ir salar2 amma .m-
'dr z vers dinin (*tinli! zaman sbrli v d+zml %lmaq v
Allaha nah aarmaq !imi" 8$stri/lrindn uza.la/ar-
K-amaata" ba/.alar&ndan ibrt alma& byan edir2 $z is
ibrt 8$trmr- =yd-nsiht verm'd sy edr2 $z is
$yd .bul edn deyil- (elli'l2 +2 dan&/d&& il $ynr2
mli is azd&r- Fani v mhv +lmal& /eyd (dnya v %n$n
malnda" 5al&/&r2 bdi +lan /eyd (a(irt v %nda %lan eylrd"
is shln'arl&. edir- "nimt v mnt (itat v Allah
bndliyi" 8$zn zrr-ziyan 8$rnr (%nlar ziyan )man edr"2
zrr-ziyan& ()nah v itatsizliyi" is .nimt v mnt
sanar- =lmdn .+r6ur2 amma rst ldn 5&6mam&/ (saleh
mllr v Allahn (%$ )ln ilr" tlsmir- (a/.as&n&n
itatsizliyindn + 8nah& b$y' hesab edir 'i2 $znn +ndan
daha b$y' +lan 8nah&n& 'i5i' say&r- #m5inin
ba/.as&ndan az hesab etdiyi itati $z bndliyi 5n 5+6
bilir- (elli'l2 +2 ba/.alar&na .ar/& tlb'ar2 $zn .ar/& is
shln'ard&r- C+6sullarla Allah& yad etm'dns2 varl&larla
b+/-b+/ dan&/ma& daha 5+6 sevr- =z 6eyrin 8$r (htta
shv %lsa bel," ba/.as&n&n ziyan&na h$'m edr2 amma
ba/.as&n&n 6eyrin (htta dz %lsa da" $z ziyan&na h$'m
etmz- (a/.as&na y+l 8$strir2 $zn is azd&r&r- (elli'l2
(baqalar" +nun ar6as&n%a 8edrlr2 + $z is 8nah edr- (4z
haqqn" tam al&r2 (baqasnn haqqn is" tam vermir- Sal.dan

<GM
.+r6ar2 amma Rbbinin y+lunda y+6 (%nlarn q%r($s$ndan
Allahn bynmdiyi ilr )+rr"@ #m5inin 6al.&n i/ind
Rbbindn .+r6maz (%nlara ziyan v$rar v Allahdan *!inmz"&
(Heyyid Mzi leyhir-rhm -deyirC"
;8r 0)h%l-(la1 'itab&nda bu 'lamdan ba/.a
ayr& bir /ey +lmasayd&2 t'% + aydal& nsiht2 yetrli
hi'mt2 bsirt sahibi 5n 8$za5&.l&. v d/n% sahibi
5n ibrt v $yd +lma. ba6&m&ndan 'iayt edrdi-
mam ;li leyhis-salam (hamnn s%n$ v aqibti barsind"

buyurmu/durP
#r 'sin s+nu v a.ibti ya /irin (sadt v (%b(tli!"2 ya
da a%&d&r (bdb(tli!dir"-
mam ;li leyhis-salam (hr bir eyin y%( %laca barsind"

buyurmu/durP
#r 8ln .ay&dand&r2 .ay&dan /ey is +lmam&/ 'imidir-
(Enyann n+vb il hamnn qarsna *(an irinli! v acl el y%(
%lacaq, zavala $rayacaq !i, san!i bel bir irin v ya ac )n
%lmayb&"

(,tin" zaman uzun 5's d2 .lb sbrli v
d$zmldn ayr&lm&r-
mam ;li leyhis-salam (baqasnn iin raz %lmaq

(ir tayan&n 8$rdy i/ raz& +lan 's hmin i/d +nlarla
bir8 +lmu/ 'imidir- (,n!i *ir!in i raz %lmaq %n$ sevmyi tlb
edir v b$, rzil, )nah v czaya layiq siftlrdndir& .i )+rnl %na
raz %lan arasnda! frq b$d$r !i," batil v naha. i/ 8$rnin i'i

<JO
8nah& varP (biri" +nu etmyin 8nah&2 (di)ri is niyyt v
qlbd" +na raz& +lma&n 8nah&-
mam ;li leyhis-salam (hd-eyman barsind"

buyurmu/durP
;hd-3eymanlar&n tuta%a.lar&ndan ya3&/&n
,
-
mam ;li leyhis-salam (hidayt v nicat imamlar leyhim$s-

salama tabe %lmaa tviq edr!" buyurmu/durP
Nan&mama&n&zda zrl +lmad&&n&z /6s tabe +lun-
9

mam ;li leyhis-salam (+yd-nsiht verr!"

buyurmu/durP
Siz 8$striblr U 8r 8$z a5san&z2 d+ru y+lu
8$striblr U 8r y+la 8lsniz2 e/itdiriblr U 8r .ula.
assan&z@ (6ni, )r )+z a*b diqqt etsniz )+rrsiniz !i, dz y%la
)lmyiniz *n lazm %lan btn tdbirlr )+rlb, amma siz
istmyr! +znz !%rl$a, aznla v !arla v$rm$s$n$z&"
mam ;li leyhis-salam (ya(lq barsind" buyurmu/durP

,
#nlar q%r$maq v %nlara vfa etm! istiqamtind *aln& 6a($d
hd-eymann rtlrini m+h!m v t$tarl edin& 6a($d !afir v
mnafiqlr !imi lyaqti %lmayanlarla deyil vfallarla eyman
balayn& ,n!i %nlar +z hdlrin vfa etmirlr, nec !i, 1$r2ani-
3rimin 5+vb s$rsinin 9:-c$ aysind b$y$r$l$rC <x
4
;
r
F4 = F
P
K4 E B]
P
P
7
=
f
E
x
E
o
CCCF
8
4 x
E
L
E
= <#nlar m+minlr barsind q%h$ml$q haqqna v hd-
eymana riayt etmirlr&=
9
.mamlar leyhim$s-salama tabe %l$n& 7)r <%nlar tanmadq=
desniz zrnz qb$l %l$nmaz& ,n!i dini h+!m v qan$nlar %nlardan
+yrnmlisiniz&

<J,
=z .arda/&n& (d%st$n$" ya6/&l&.la mzmmt et- (#n$
mzmmt etm! vzin %na ya(lq et !i, $tansn& ,n!i (caltin
tsiri btn mzmmtlrdn *%(d$r&" :nun 3isliyini +na b6/i/
etm'l d et-
,

mam ;li leyhis-salam (t+hmt sbb %lan yerlrdn

*!inm! barsind" buyurmu/durP
N$hmt v 3is 8manlara sbb +lan yerlr 8edn 's2
+nun barsind 3is znn d/ni .&namamal&d&r- (,n!i % +z
barsind is )man edilmsin sbb %l$b&"
,
,n!i b(i d%stl$a, isli! mqabilind isli! etm! is
dmn*iliyin artmasna sbb %l$r& 1$r2ani-3rimin >$2min$n
s$rsinin BR-c aysind b$y$r$l$rC <o
E
zE5
e
CCC?
8
9: ;P CCC?
E
6
=
D
E

E
CCCt4 J49
8
GCCC@
4
= CCCK
E
[=:=
<(Pmmtin" ziyyt v isliyi(ni" ya(lqla df etG=

<J9
mam ;li leyhis-salam (mslht barsind" buyurmu/durP

('ir eyi" l 'e5irn 's $zba/&nala/ar (baqalarnn nzr v
fi!irlrin etinaszlaar"- =zba/&nal&. edn (ilrd
mslhtlmyn" hla' +ldu- (5crbli" insanlarla
mslhtl/n 's +nlar&n a&llar&na /ri' +lub- (>l$md$r !i,
hr hans bir id bir ne* aln h+!m vermsi bir aln h+!m
vermsindn daha (eyirli v mnasibdir&"
mam ;li leyhis-salam (sirri fa etmm! barsind"

buyurmu/durP
Seyir v ya6/&l&. $z sirrini 8izli sa6layan 'sin $z
linddir (sirrini fa edn (sin !sin %laraq %n$n (eyir v mnfti
+z linddir"-
mam ;li leyhis-salam (y%(s$ll$$n mzmmtind"

buyurmu/durP
C+6sullu. v 'as&bl&. 5+6 b$y' $lmdr- (,n!i +lmn
*tinliyi bir df %l$r& 6%(s$ll$$n *tinliyi is hr an mahid
%l$n$r&"
mam ;li leyhis-salam (layiq %lmayan (s ya(lq etm!

#r 'im ha..&n& da etmyn 'sin ha..&n& yerin
yetirs (%na h+rmt etmyn (s ehtiram )+strs" +na bndli'
edib-
,

,
,n!i bndli!, vz istmdn zmt v b+y!ly etiraf ediln
birinin mqabilind +zn !i*iltm!dir& '$na )+r d (eyir v ziyan
%lmayan (s h+rmt )+strm! %na ibadt v bndli! etm! !imidir&
'zi yerlrd is h+rmt )+strm! mdh edilib& Eemli, .mam leyhis-
salamn b$ !lamdan mqsdi b$d$r !i, insan ehtiram )+strm!d

<J<
mam ;li leyhis-salam (m(l$qa itat v tabe*ili! barsind"

buyurmu/durP
Allaha itatsizli' +lan msld m6lu.a tabe +lma.
rva deyil (6a($d )naha sbb %lan yerd ibadt v bndli! dz
deyil, msln, qsb edilmi t%raqda v ya zlm il alnm yerd
namaz qlmaq %lmaz"-
mam ;li leyhis-salam (baqasnn haqqna t%($nmaq

=z ha..& barsind shln'arl&. edn 's mzmmt
edilmz- Mzmmt v .&na. + 's 5ndr 'i2 ba/.as&n&n
ha..&na t+6unub- (,n!i baqasnn haqqna l $zadan !s zlm edib
v zlm *ir!inli!lrin n isidir v zalm mzmmt layiqdir&"
mam ;li leyhis-salam (($dsndliyin ziyan barsind"

buyurmu/durP
Sud3sndli' (insan" daha art&. ld etm'dn sa6lay&r-
(,n!i ($dsnd btn mqamlarn s%n drcsini ld etdiyini znn
edir v %n$n b$ )man %n$ daha y!s! mqam qazanmaqdan
sa(layr&"
mam ;li leyhis-salam (dnyaya v %n$n hlin r!

balamamaq barsind" buyurmu/durP
hddi amamaldr v ya lyaqti %lmayan (si b+y! bilmmlidir/
nec !i, +znn imam Hsn leyhis-salama vsiyytind b$y$r$bC <u
=
<4 6
=
:
o4 W
E
le 9: VW
E
UE R4 F4 7
=
E YEH
=
U4 m
E
5b4 D
E
;= F4 m
E
?
E
S
=
T
E
= <4zn, (din" qardan (d%st$n" ayrlan
zaman (%n$nla laqlri bra edr!" %na birlmy vadar et&&&&&& G
8
f
4
L
E
R4 W4t= D
E
7
4
5
=
E
@
4
R
P
W
E
cES
=
_
E
= D
E
L
=
D
E
R4 c44 B
=
F
E
7
4
5
=
{
E
VK4 m94: E
E
_
E
= D
E
deyilnlri +z yerindn baqa
yerlrd iltm!dn *!in& 6a($d %nlar nalayiq (slr barsind
etm&= '$nlarn )eni izah v rhi *n beinci cildd %t$z birinci
m!t$b$n a(rna mracit edin& .bn 7bil Hdidin ns(sind <MPYE ]
E
UE =
<%na bndli! edib= vzin <MPYECC]
8
UE = <%n$ +z bndsi v q$l$ edib=
yazlb& ,n!i %n$n haqqn da etm! *n vz v m!afat nzrd
t$tmayb, bl! %na ya(lq v (eyir(ahlq etm! istyib&

<JB
/ (+lml balayan a(irt" ya6&nd&r (az$q tdar! *n *al"
v (dnyada %lan" bir8li' azd&r (tezli!l ayrlacaqsnz& '$na )+r
d %na r! balamaa dymz"&
mam ;li leyhis-salam ()+za*qlarn v bsirt sahiblrinin

trifind" buyurmu/durP
#.i.tn i'i 8$z +lan 5n shr a5&l&b- ('sirt sahibi
%lan all *n haqq din v dz y%l aydndr v %, qlblri !%r %lan
!slr !imi !! v trdddd deyil&"
mam ;li leyhis-salam (itatsizli! etmm! barsind"

buyurmu/durP
Inah etmm' t$vb(nin qb$l edilmsini" istm'dn
daha asand&r-
,

mam ;li leyhis-salam (+zn cil%vlamaq barsind"

buyurmu/durP
) 5+6 bir d yem' 'i2 dlrl yemy mane +lur-
9

mam ;li leyhis-salam (nadanln mzmmtind"

buyurmu/durP
nsanlar bilmdi'lri /eyin d/mnidirlr-
<

,
,n!i )nah etmm!d *tinli! v ziyyt y%(d$r& Amma t+vb,
bndnin qlbinin haqqa ya(nlamas v t+vbnin qb$l %l$nmasna
layiq %lma tlb edir&
9
,%( va(t insan zrrli bir ey yeyir v ya yem!d ifrata varr v
nticd (stlnir v $z$n mddt bir *%( yem!lrdn qalr& '$ !lam
% adam barsind msldir !i, az mnftin ar(asnca )edir v *%(
(eyirdn mhr$m %l$r, halb$!i )r +zn sa(lasayd daha *%( mnft
ld edrdi&
<
,n!i nadanlar bildi!lri eyi elm, %ndan qalan eylri is shv
sanarlar, nec !i, 1$r2ani-3rimin 6$n$s s$rsinin ;B-c$ aysind
b$y$r$l$rC <:
=
BCCn
P
5Z4 f
P
3
=
CCC9
E
GCCC<
E
@
4
:
=
B@
P
g
8
CC
E
= <1avraya bilmdi!lri eyi in!ar

<JE
edirlr&=

<JG
mam ;li leyhis-salam (mslhtlm v mvrt etm!

Fi'ir y+llar&na z tutan (all insanlardan nzri !+m!
istyn" 's 6ta v shv yerlri tan&yar (v zrr-ziyan %lan
eydn $zaq %lar"-
mam ;li leyhis-salam (Allaha )+r i )+rmyin (eyri

(4z" .zb nizsini Allaha (#n$n razln ld etmy" 8$r
itilyn (baqalarn is ilrdn *!indirn" 's2 n 5tin v a&r
batil v naha.lar& $ldrmy v mhv etmy .adir +lar
(Allah %na, batil v nahaq qdrtli %lsa bel, %nlar ml$b etm!d
!+m! edr"-
mam ;li leyhis-salam (i )irim! barsind"

buyurmu/durP
(ir i/dn .+r6duun zaman $zn +nun i5in at- 7n'i
5'inib ehtiyatlanma&n 5tinliyi .+r6duun /eyin $zndn
daha b$y'dr-
,

mam ;li leyhis-salam (ba*lq barsind" buyurmu/durP

(a/5&l&. v risliyin alti '$nl 8eni/liyidir (*tinli!lr
tab )tirm!, ilrd sbr etm!, dada *atmaq v b$ !imi eylrdir"-
,
'la v *tinliyin i*ind %lmaq %n$n q%r($s$ i*ind qalmaqdan daha
ya(dr& '$ !lam dnya ilri barsinddir !i, %nlar eitm!
)+rm!dn daha mhmdr& Amma 1$rQan aylrindn, hdislrdn v
.mam leyhis-salamn b$ !itabda %lan !lamlarndan ml$m %ld$$
!imi a(irt ilri, %n$n !sindir v %nlar )+rm! eitm!dn daha
mhmdr&

<JJ

<JL
mam ;li leyhis-salam (is mllrin qarsn almaq

4is ml sahibini ya6/& ml sahibini
m'aatland&rma.la (%n$ ziz t$t$b %na ya(lq v b(i etm!l"
in%it- (,n!i is ml sahiblrin, ya( mllilri ziz t$t$b %nlara
ya(lq etm!dn ar ziyyt y%(d$r&"
mam ;li leyhis-salam (bd(ah %lmamaq barsind"

buyurmu/durP
4isliyi (!in-!d$rti" ba/.as&n&n .lbindn2 +nu $z
.lbindn .+3artma.la (!nar etm!l" bi5 ($zaqladr"- (,n!i
hr !im baqalar barsind is fi!irls, %n$n barsind d is
fi!irlrlr/ hr !s qlbind baqalarna qar !in sa(lasa, baqalar
da qlblrind %na qar !in sa(layarlar&"
mam ;li leyhis-salam (trsli! v inad!arln

mzmmtindF buyurmu/durP
Nrsli' (salam" i'ri uza.la/d&r&r (insan d%r$ y%ldan
sa(layr v %, fi!ir v dncnin (eyirini ldn *(arr"-
mam ;li leyhis-salam (tamahn mzmmtind"

buyurmu/durP
Namah'arl&. bdi '$lli'dir- (5amah!ar hmi q$l v
sirdir v tamahna )+z y$mmaynca azad %laraq q$rt$lmaz&"
mam ;li leyhis-salam ($zaq)+rnli! barsind"

buyurmu/durP

<JM
(Hr hans bir id" shln'arl&. etmyin nti%si
3e/man5&l&.2 ehtiyat v uza.8$rnliyin bhrsi is
salamatl&.d&r (zrr-ziyandan q$rt$lmaqdr"-
mam ;li leyhis-salam (yersiz s$sman v yersiz danman

Chalt v nadanl&.la dan&/ma.da 6eyir +lmad&& 'imi
hi'mt v elml (danmaq lazm %lan zaman" susma.da da
6eyir y+6dur-
mam ;li leyhis-salam (dz v d%r$ y%l$n bir %lmas

(.!i nfrin" bir y+la bir-birin zidd i'i 5a&r&/&n&n biri
mtl. az&nl&.d&r-
,

mam ;li leyhis-salam (+znn haqq y%lda sabitqdm

%lmas barsind" buyurmu/durP
#a.. (mqdds .slam dininin !+! v a(lri mn"
8$strilndn (%nlar bilndn" bri +nun barsind /'' v
trddd d/mmi/m-
mam ;li leyhis-salam (+znn 'zi siftlri barsind"

buyurmu/durP
,
,n!i )r %nlarn hr i!isi haqq v dz %lsayd, %nda i!i cr
%lmazd& 1$rQani-3rimin 6$n$s s$rsinin ;2-ci aysind b$y$r$rC <
P
a
E
CCC
8
9: x
8
4
e CCCZ
E
9
=
: YECCCc= @
E
:
E
GCCC<
E
K
E
= <Haqq v dzl! a!ar %landan s%nra
aznlqdan baqa n varOG=

<LO
(He* va(t" yalan demmi/m v mn yalan deyilmyib
9
y+lumu azmam&/am v he5 's mnim vasitml y+lunu
azmay&b-
9
Hzrt Peymbrdn yalan eitmmim& ,n!i hm Peymbr,
hm d imam yalandan $zaq v a!drlar&

<L,
mam ;li leyhis-salam (zlmn ziyan barsind"

buyurmu/durP
Ral&m sabah (qiyamt )n qm-!drinin *%(l$$ndan" lini
5eyny%'-
,

mam ;li leyhis-salam (+lm barsind" buyurmu/durP

*$5 etm' (dnyadan )etm!" ya6&nd&r- ('$na )+r d all %
adamdr !i, az$q )+trb +lm *atan zaman hazr %ls$n&"
mam ;li leyhis-salam (haqq y%l$n$n *tinli!lri barsind"

buyurmu/durP
fzn ha..a 8$strn (%na !+m! v yardm edn" 's
6al.&n nadanlar& yan&nda mhv +lar-
9

mam ;li leyhis-salam (sbrliliy tviq edr!"

buyurmu/durP
Sbrliliyin ni%at vermdiyi 'si d$zmszl' mhv edr-
(,n!i %, sbrliliyin savabn ldn verr! d+zmszlyn czasna
d*ar %lar&"
mam ;li leyhis-salam ((liflrdn i!aytlnr!"

buyurmu/durP
,
8ec !i, 1$r2ani-3rimin L$rqan s$rsinin 2@-ci aysind b$y$r$rC <
R4 f
=
YEf
E
VW
E
UE 3
P
94G
8
9:
w
cE f
E

E
B
=
f
E
L
E
= <# )n zalm llrini *eynyc!&=
9
8adanlarn lindn *%( ziyyt *!r& <8hcl-'la=nin bzi
ns(lrind <GCCH
X
9: o4 CCW
E
QE ^
E
YECCH
=
U4 = <(alqn nadanlar yannda= ibarsi
y%(d$r& 'el %lan halda, .mam leyhis-salamn !lamnn mnas bel
%l$rC <Haqdan z d+ndrn v $zaqlaan !s hla! v mhv %lar&=
,n!i birindn $zaqlaan zn %ndan d+ndrr&

<L9
;%ba2 6ilat (Hzrt Peymbrl" y+lda/l&. v bir8li'l
5at&r (!i, 7b$ '!r 4mr <lini ver sn bey2t edim= deynd, 4mr
7b$ '!r <sn *tinli! v rahatlqlarda Allahn Peymbri il y%lda
v bir) %lm$san, lini ver mn sn bey2t edim= demidi"2 amma (%
Hzrtl" y+lda/ v .+humlua 8$r 5atm&rH@ (Heyyid Mzi
leyhir-rhm deyirC"
(u bard + #zrtdn bel bir /e?r d n.l +lunub 'iP
3
=
tP j
E
BF
P
D
P
E N
=
W
E
F
E
-jBh
P
9G@
4
E H
=
P
=
4
K
E

P
5
8
{
P
E L7
P
5h4 <
P
9
=
: L
E
:gQ@
4

E
5
=
N
E
K
E
3
=
QP <
E
5l4 b
E
E v
=
v
E
6
E
V@7
=
y
P
9
=
G@
4
E H
=
P
=
4
L
E
A
P
7
E
=
D
E
L
E
V
e
]
4
H
8
9G@
4
V9L
=
D
E

E
7
P
5
=
E
K
E
CniP 0;8r sn (7b$ '!r" /ura v mmtin mumi
nzri il 6al.&n i/lrinin idar5iliyini l alm&sansa2 bs
nzr v d/n% sahiblri ('ni-Haim, (s$sil .mam leyhis-
salam hmin $ra v icmada" i/tira' etmy-etmy +na ne%
nail +lmusanH C+6 8r (Peymbr" .+humlua saslan&b
+nlar&n ((ilaft barsind" mbahis ednlrin dlil 8tirib
+nlara .alib 8lmisns (7b$ '!r Hqifd 7nsarla mbahis
edr! dlil )tirib !i, biz Peymbrin q%h$m v ya(nlaryq", %nda
baqas (.mam leyhis-salam" 4eymbr daha ya6&n v bu i/
daha layi.dir- (,n!i )r Peymbr snin qzn albsa, .mam
leyhis-salam %n$n !r!ni v misi %l$d$r&"1

buyurmu/durP
nsan dnyada $lmlrin (+lm amillrinin" +6 atd&& hd2
bla v drdlrin +na tr tlsdi'lri .art edilmi/
.nimtdir- #r i5myind b+az tutulmas&2 hr l+6mas&nda
'drlr var (hr bir lzzt v !efi qm-qss ildir"- (nd bir
nemt an%a. di8r bir nemtdn ayr&lma.la 5atarA hyat&n&n
(yeni" bir 8nn an%a. (%n$n *n tqdir edilmi" $z (+mr"
mddtinin di8r bir 8nndn ayr&lma.la z tutar- (una
8$r d biz $lmn yard&m5&lar&y&. (!i, hr )n %na ya(nlarq
v *!diyimiz hr bir nfsl %na trf bir addm atm %l$r$q" v
%anlar&m&z mhv +lma. v $lmlr hddir- (el is
bdiliy ne% midvar +la bilri'2 halbu'i 8e% il 8ndz

<L<
ny /rat v b$y'l' veribs tez +na tr d$nr'
.urdu.lar&n& viran2 t+3lad&.lar&n& is darmada&n edibH@
,

mam ;li leyhis-salam (mal t%lamaq *n *almaq

!y Adm $vlad&@ =z azu. v ruzindn art&. .azand&&n
/eyd (var-d+vltd" ba/.as& (varislr v ya di)rlri" 5n
6zindarsan (!i,%n$ %nlara verc!sn v %n$n sn he* bir (eyri
%lmayacaq"-
mam ;li leyhis-salam (bir i mcb$r etmyin ziyan

#.i.tn .lblrin istm'2 z tutma. v z d$ndrm'
6susiyytlri var- (una 8$r d (meylsizli! v ist! %lmayan y%l
il deyil" ist' v z tutma. y+lu il +nlara tr 8lin (%nlar
hmin hallarda %landa i vadar edin"- 7n'i .lb Kbir i/i 8$rmyF
m%bur edilnd '+rla/&r (y%r$nlab acizlr! %n$ dz yerin
yetirmir"-
mam ;li leyhis-salam (qzbi $dmaa hvslndirr!"

buyumu/durP
"zblnib zm tur/udan zaman .zbimi n va6t
b+umH nti.am alma. v %zaland&rmaa 8%m
5atmayanda v 0mn2 ()r )clnn !imi" sbr etsydin
(ya( %lard"1 deyilnd2 y+6sa inti.am alma. .drtim
+landa v mn 08r ba&/lasayd&n (ya( %lard"1
deyilndH (Hr halda, insann qdrtli v zif %lmasndan asl
%lmayaraq +z qzbini b%mas tqdirlayiqdir&"
,
'li, b$ hyata r! balamaa dymz& ,n!i hr )ec v )ndz bir
dstnin +lmsinin, mqam v b+y!l!lrinin ldn *(masnn v
srvt v var-d+vltlrinin dalmasnn ahidiyi!&

<LB
mam ;li leyhis-salam zibilli'd +lan murdar&n

yan&ndan 'e5n zaman (dnya malna r! balamamaq
(udur 6sislrin 6sisli' etdi'lri /eyin nti%si@ (Heyyid
Mzi deyirC" Di8r bir rvaytd + #zrtin bel buyurduu
deyilirP (u2 sizin dnn +nun 5n 5al&/ara. rbt
8$strdiyiniz /eydir-
mam ;li leyhis-salam (ldn *(m ey barsind"

buyurmu/durP
Mal&n&n sn $yd verni lindn 5&6may&b- (7lindn
*(m eyin ziyannn qmini *!m& ,n!i % sn tcrb +yrdir v
tcrb hmi iin yarayacaq&"
mam ;li leyhis-salam (elm v bili!dn tn) )lmm!,

y%r$lmamaq barsind" buyurmu/durP
(dn v %isimlr (bir n+v yem! yem!dn v bir cr i
)+rm!dn" tn8 8lr' y+rulduu 'imi2 bu .lblr d
(tr!ib hisssi bir-biri il eyni %ld$$ *n bir m+vz$ trafnda
dnr! fi!irlm!dn" bezr' y+rulur- (una 8$r d hmin
.lblr (%nlarn y%r$nl$qlarn *(armaq" 5n (lzzt alaraq
rahatlandqlar" yeni v mara.l& hi'mt v elmlr Kdin ba*lar
v alimlrin m(tlif s+zlri !imi eylr" a6tar&n (!i, hi!mt !sb
edilmsi v elm ld edilmsind *alasnz v y%r$lmayasnz"-
mam ;li leyhis-salam Svari%in 0h$'m an%a. Allaha

m6susdur1 s$zlrini e/idnd (%nlarn b$ s+zdn mqsdlrinin
shv %lmas barsind" buyurmu/durP

<LE
:2 ha.. v dz s$zdr 'i2 +nlar +ndan batil v shv
nti% al&rlar- ('$ cmlnin rhi (tblr fslind qr(nc !lamda
!e*di&"
mam ;li leyhis-salam itn'ar adamlar barsind

buyurmu/durP
:nlar bir yer t+3la/anda irlilyir2 da&l&/anda is
tan&nm&rlar (!i, fitn-fsadlarna )+r czalandrlsnlar& Heyyid Mzi-
rhimh$llah-deyirC" Deyirlr 'i2 mam leyhis-salam el deyil
bel buyurmu/durP :nlar bir yer t+3la/anda zrrlidirlr
(*n!i hmin zaman ilr dayanr" v da&l&/anda 6eyirlidirlr-
S+nra dedilrP (ir yer t+3la/malar&n&n ziyan&n& bildi'2 bs
da&l&/malar&n&n 6eyiri ndirH (uyurduP Snt v 3e/si
+lanlar $z i/-sntin .ay&d&rlar v 6al. +nlardan
aydalan&r2 bnnan&n $z ti'intisin2 t+6u%unun $z i/ yerin
v 5$r'5inin $z 5$r'6anas&na .ay&tmas& 'imi-
mam ;li leyhis-salam&n yan&na bir %inayt'ar

8tirdilr v +nunla birli'd itn'ar adamlar da var idi- :
#zrt (%nlarn mzmmtind bel" buyurduP
An%a. 5ir'in v r5vay5& i/lrin yan&nda 8$rnn zlr
he5 a5&. v /ad +lmas&n@
mam ;li leyhis-salam (cl *atmaynca +mrn s%na

*atmamas barsind" buyurmu/durP
#r bir 'sin yan&nda +nu .+ruyan i'i ml' var- KlahiF
t.dir 8lnd (%n$n cli *atanda" hmin i'i ml' +nunla
t.dirin aras&n& b+/ald&r- =mr mddti (+lm mqabilind"
m$h'm .al6and&r- ('$na )+r d +mr s%na *atmaynca (s
+lmr&"

<LG
mam ;li leyhis-salam Nlh v Rbeyr (#sman

+ldrld!dn s%nra" + #zrt 0biz sn bu i/d ((ilaftd"
/ri' +lma. /rti il bey?t edir2 hd-3eyman balay&r&.1
deynd (%nlarn ist!lrinin rdd edilmsi barsind"
buyurmu/durP
Seyr@ ('irdn artq imam v rhbr %lmaz&" Amma siz '$m'
v yard&m etm'd /ri' +lun (yardma ehtiyac %landa !+m!
edin" v a%izli' v 5tinli'd '$m' +lun- (7)r hanssa bir
id aciz qalnmas v *tinli! *!ilmsini )+rsniz %n$n aradan
qaldrlmas v dzldilmsin !+m! edin&"
mam ;li leyhis-salam (rhiz!arla tviq edr!"

buyurmu/durP
!y insanlar@ Dan&/d&&n&z& e/idn v 8izltdiyinizi biln
Allahdan .+r6un- Sizi .a5san&z da ha.laya%a.2 dayansan&z
bel tuta%a. v 8r yad&n&zdan 5&6arsan&z bel (+mrn
!e*msi, zifli!, acizli!, drdlr v (stli!lrl" yad ed%' $lm
(ibadt v bndli!l" .aba.lay&n (+znz %n$n vht v
q%r($s$ndan q$rtarn"-

mam ;li leyhis-salam (ya(lq etmy tviq edr!"

buyurmu/durP
Snin ya6/&l&&n&n m.abilind t/''r etmyn 's2
sni ya6/&l&. etm' hvsindn salmas&n- 7n'i sn hmin
ya6/&l&&na 8$r + 's (Allah" t/''r ed%' 'i2 hmin
ya6/&l&.dan bhrlnmyib- D sn hmin t/''r ednin
t/''rndn (Allahn sn vercyi m!afatdan"2 + nan'+run
zay etdiyindn 5+6 /ey ld ed%'sn- Allah ya6/&l&.
ednlri sevir-

<LJ
mam ;li leyhis-salam (elmin mdhind" buyurmu/durP

!lm v bili' .ab&ndan (sin v qlbdn" ba/.a hr bir .ab
i5in .+yulan /eyl daral&r (d%l$r"- : is (%na elm
d%ld$r$ld$qca" 8eni/lnir (v di)r bir elmi qb$l etm! *n t$t$ma
mali! %l$r"-
mam ;li leyhis-salam (sbrliliyin (eyri barsind"

buyurmu/durP
Sbrli /6sin sbrliliyindn (qazand" il' 6eyir v vz
budur 'i2 6al. (v$r$ma v dava zaman" nadan v sbrsizin
m.abilind +nun yard&m5&s& +lur-
mam ;li leyhis-salam (sbrliliy tviq edr!"

buyurmu/durP
;8r sbrli deyilsns d2 $zn sbrliliy vadar et-
7n'i az +lur 'i2 insan $zn bir dsty bnztsin v
+nlardan +lmas&n- (#na )+r !i, insan +zn tbiti %lmayan (islt
vadar ednd hmin (islt %n$n *n adt *evrilir v adt, i!inci -
tbitdir& .mam leyhis-salamn b$ !lam (laq v siftlrin
dyiilmsinin mm!nlyn dlalt edir&"

buyurmu/durP
=z hesab&n& a3aran 's .azan&b- :ndan .ail +lmu/ 's
is ziyana d/b- (Allahdan" .+r6an (qiyamt )nnn zab v
czasndan" amanda +lar- #r 'im (dnyadan" ibrt 8$trs
(a(irt iind" 8$za5&. +lar- I$za5&. +lan 's (is il ya(n"
ba/a d/r2 dr' edr- (a/a d/n 's is (Allah tanmaqda"
alim +lar-

<LL
mam ;li leyhis-salam (&hmmd 'hli()$yti l$yhimus(

salamn haqq d*vltinin zhuru barsind) buyurmu/durP
Dnya 3is6asiyytli v di/lyn dvnin $z balas&na tr
.ay&tmas& 'imi biz (&hmmd 'hli()$ytin) .ay&dara.
mehribanl&. ed%'- (+ zrt) bunun ar6as&n%a bunu (,ss
sursinin -(!i aysini) +6uduP 0 K4 :BS
P
c4
=
J
P
i
=
: ;E fg49
8
: VW
E
UE ;8 <
P
T
8
D
E
YPf7
4
T
P
L
E
;E 54j
4
:B
E
CC9
=
: 3
P
CCQP W
E
c
E
v
=
T
E
L
E
o
CC<
8
p4D
E
3
=
CCQP W
E
c
E
v
=
T
E
L
E

4
j
=
q
= E
:1 0Cer znd zi hesab
+lunanlara minnt .+yub (onlara qdrt v zmt v$rib) +nlar&
imam v varislr (din v dnya balar) etm' istyiri'-1

mam ;li leyhis-salam (rhiz!arln necliyi barsind"

buyurmu/durP
Allahdan + 'sin .+r6ma& 'imi .+r6un 'i2 (ilrd"
'mrini m$h'm balayara. (hazr dayanaraq" $zn (hr
hans bir ey ballqdan" t%rid edib2 sy v tla/ 8$strr'
$zn 5evi'l/dirib2 $mrnn verdiyi m$hltd (ya( ilr
)+rmy" tlsib2 .+r6udan (frsti ldn verm! q%r($s$ndan"
liitili' edib v .rar tuta%a& v s+nda 8ed%yi yer (ya
cnnt sadti v (%b(tliyi, ya da chnnm bdb(tliyi" barsind
i'irl/ib-

buyurmu/durP
(6/i/ ab&rlar&n .+ruyu%usudur- (0alq b(i edn !sdn
raz %laraq %n$n abrn q%r$y$r&" Sbrlili' nadan v sbrsizin
a&z&na vurulan .&&ld&r- (Hbrlili! nadan b%-b% danmaqdan
sa(layar v isliyi qaytarar&" (Fnahdan !e*ib" 8z/t etm' zr
v .lbnin z'at&d&r- (Hr bir !sin dmn qalib )lmsinin
z!at %na )zt etmsidir&" Das&zl&. etmi/ 'sdn
uza.la/ma. snin (%ndan" 5&6d&&n vzdir- (Nfasz d%stdan
qlbini qraraq $zaqla !i, %n$n vfaszlnn vzini *(m %lasan&"
Mslhtl/m' (v dz y%l$ a(tarmaq" el2 hidayt v y+lu

<LM
ta3ma.d&r- =z nzr v i'ri il 'iaytlnn (v
baqalarndan mslht almayan" 's $zn thl' v hla't
at&b- Sbrlili' d$vran&n 5tinli'lrini uza.la/d&r&r-
D$zmszl' zmannin yard&m5&lar&ndand&r- (,n!i zman
q%caltmaa v y%( etmy hazrdr v d+zmszl! d hmin ii )+rr&"
;n b$y' srvt v varl&l&.2 arzuya mali' +lmama.d&r- )
5+6 a&l 'i2 +na ha'im +lan nsi ist'lr sirdir- (8fsi
ist!lr insanlarn *%(larnn allarna ha!imdir&" N%rbni
.+ruma. bir n$v mv.iyyt v ya6/& i/ nail +lma.d&r-
(.nsanlarla" d+stlu.2 bhrlniln .+humlu.dur- (Hndn" .lbi
s&nm&/ v in%imi/ 'sdn 6atir%m +lma (+z sirrini %na dem v
%n$n hd-eymanna r! qzdrma"-
mam ;li leyhis-salam ("udpsndliyin ziyan barsind)

buyurmu/durP
nsan&n $zn bynmsi +nun al&n&n 3a6&llar&ndan
biridir- (,n!i al )+zl (isltlri *%(altma tlb edir& 4zn
bynm! v (dsndli! is %n$n qarsn alr& '$na )+r d san!i %,
ala a(llq edr! fziltli v )+zl siftlrin *%(almasna mane %l$r&"
mam ;li leyhis-salam (dnya *tinli!lrin etinaszlq

Ni'anlara (*tinli!lr" 8$z yum (etinasz %l"2 y+6sa he5 va6t
/ad +lmaya%a.san (*tinli!lr sni ldn salacaq"-
mam ;li leyhis-salam ()+zl (laqn (eyri barsind"

buyurmu/durP
Aa%&n&n 5ubuu yum/a. +lan&n ((laq v (asiyyti )+zl
%lann" buda.lar& (d%stlar" 5+6 +lar-

<MO
mam ;li leyhis-salam (m(alift etmyin ziyan barsind"
buyurmu/durP
(6ersiz" m6alit v dava (dz)n" nzr v i'ri viran edir
(i salmr& 6ni, $y$mayan v mvafiq %lmayan !sin fi!ri zidd %lar
v dz )lmz"-
mam ;li leyhis-salam (mr$rl$q barsind"

buyurmu/durP
*im bir nailiyyt .azand&sa mrurlu. etdi ()+zl (laqa
mali! %l$b Allah nzr alaraq tvaz+!arlq edndn baqa"@
mam ;li leyhis-salam (hallarn dyiilmsi barsind"

buyurmu/durP
nsanlar&n 8$vhrlri (%nlarn eyb v hnrlri" hallar&n
dyi/msind ($calq v al*aqlqda, varllq v y%(s$ll$qda, (stli!
v salamlqda" bilinir2 ba/a d/lr-
mam ;li leyhis-salam (a(llq barsind" buyurmu/durP

D+stun 3a6&ll&& d+stluun 6stliyindndir- (#na )+rdir
!i, %, d%stl$$nda dz deyil& ,n!i hqiqi d%st % !sdir !i, d%st$ *n
+z *n istdiyi eyi istyir& '$ sift a(llq etm!l ziddiyyt t!il
edir&"
mam ;li leyhis-salam (hrisliyin v tamahn ziyan

A&llar&n t+r3aa d/dy (bdrdiyi" yerlrin 5+6u tamah
v hrisliyin /alar& alt&ndad&r- (5amah insan al v raft
zirvsindn endirib al*aqlq v (arlq q$y$s$na salar&"

<M,
mam ;li leyhis-salam (is )manda %lmaq barsind"
buyurmu/durP
nan&lm&/ /6s barsind 3is 8man v znn il h$'m
etm' dalt v insadan deyil-
,

mam ;li leyhis-salam (zlmn mzmmtind"

buyurmu/durP
(ndlr zlm etm' .iyamt 8n 5n 3is azu.dir-
mam ;li leyhis-salam ()+z y$mmaa hvslndirr!"

buyurmu/udrP
Ali%nab v m$htrm /6sin n ya6/& i/lrindn biri
+nun bildiyi /eylr (baqalarnn *ir!inli!lrin" 8$z
yummas&d&r (+zn %nlardan (brsiz !imi )+strmsidir& ,n!i
alicnab adam he* !sin abr-hyasn t+!mz v +zn *ir!inli!lrin
*%($ndan (brsiz !imi )+strr"-
mam ;li leyhis-salam (hyalln faydas barsind"

buyurmu/durP
#ya hr 'im $z libas&n& 8eyindirs Khr 'im hyal& +lsaF2 6al.
+nun eybini 8$rmz- (#n$n eybi %lmaz !i, camaat %n$ )+rsn& 6a($d
)r eybi %lsa da hya nticsind (alqn )+zndn )izlin qalar&"
mam ;li leyhis-salam ('zi )+zl siftlr tviq edr!"

buyurmu/durP
,
,n!i bel bir (s qar is )manda %lmaq )nahdr& 1$rQani-
3rimin H$c$rat s$rsinin 92-ci aysind b$y$r$l$rC <:BH
P
F
E
;E fg49
8
: GQE f
w
D
E
Gf
E
3
C
=
4
;e C
8
9:
E
Cc= @
E
8
4
;e C
8
9: ;E F
e
:7
C54
E
:BC]
P
H4J
E
^
=
:= <Ty iman )tirnlrG ('ir-biriniz
barsind" is )manlarn *%($ndan *!inin !i, is )manlarn bzilri
)nahdr&=

<M9
7+6 susma.la v.ar v zmt yaran&r- (,n!i s$smaq al
v drra!nin lamtidir&" nsal&l&. nti%sind KinsanaF
birl/nlr v d+stlar 5+6alarlar- (Hr !im insafl %lsa camaat
%na birlr v %n$nla bir) %lar&" Ca6/&l&. etm'l m.amlar
b$yyr- (,n!i hr bir !s, ya(lq edn h+rmt )+z il ba(r&"
Nvaz$'arl&.la nemt t'mill/r- (Allah hr !im nemt vers
v %, (alqa qar tvaz+!arlq ets, nemtin !rn yerin yetirmi
%l$r v b$na )+r d daha artq nemt layiq %l$r& 6a($d )r insan
birin nemt vers v %n$nla tvaz+!arlq ets, nemti tamamlam
%l$r&" ;ziyyt v 5tinli'lr ((alqn ziyyt v *tinli!lrin"
d$zm'l b$y'l' va%ib +lur-
,
Ca6/& v byniln rtarla
d/mn mlub +lar-
9
Seh v al& az +lan adamla
mnasibtd hlim v sbrli +lan&n yard&m5&lar& 5+6alar-
<

mam ;li leyhis-salam (salamln hmiyyti barsind"

buyurmu/durP
4a6&llar&n2 bdnlrin ((alqn cisimlrinin" salaml&&ndan
.ail .almalar& t%%bldr- (6ni, tccbldr !i, a(llar
baqalarnn mal v mqamna a(llq edirlr, amma %nlarn n b+y!
nemtlrdn %lan salamlqlarna a(llq etmirlr&"

mam ;li leyhis-salam (hrisliyin ziyan barsind"

buyurmu/durP
#ris (sir !imi" zillt v 6arl&. zn%irinddir- (,n!i ham
%n$ !i*i! v (ar sayr v %na hmiyyt vermir&"

,
,n!i )r insan *tinli! v ziyytlrdn tn) )lms b+y!l! v
y!s! mqam qazanar v ba*la layiq %lar&
9
,n!i (alq %na z t$taraq dmni t! q%yar& 6a($d dmn
byniln rftarla ml$b %lar&
<
,n!i (alq hlimli! v sbrliliyin )+r %na !+m! edr& '$ mna
9B@-ci !lamda da deyilmidi&

<M<
mam ;li leyhis-salamdan iman&n mnas&n& s+ru/dular
v + #zrt (imann hqiqi mnasnn a*qlamasnda bel"
buyurduP
man .lb il tan&ma. (etiqad bslyr! inanmaq"2 dil il
i.rar etm' v (l, ayaq, )+z, q$laq, dil v b$ !imi" zvlrl ml
etm'dir-

mam ;li leyhis-salam (bzi nalayiq siftlrin ziyan

Dnya (mal ld ed bilmdiyi" 5n 'drlnn 's2 Allah&n
.zav-.drin .zblnib- (,n!i insann dnyadan %lan ay v
qismtin raz %lmamas, %n$n *n tqdir edilmi ey raz %lmamas
dem!dir&" :na z tutmu/ msibtdn (baqasnn yannda"
8ileylnn 's2 Rbbindn /i'aytlnib- ('$, imann zif v sst
%lmasnn niansidir& ,n!i %, sbr v d+zmlly ldn verib&" *im
varl& /6sin yan&na 8edib srvtin 8$r +na tvaz$'arl&.
8$strs2 dininin 5d i'isi lindn 8edib-
,
"ur?an +6uyub
$lmndn s+nra +da d/n 's2 Allah&n aylrin istehza
ednlrdndir
9
- "lbi dnya mhbbtin mtun +lan 's
dnyadan 5 /ey bal& +larP +ndan ayr&lmayan .m-.ssy
(*n!i tamayanda bir !drlnr, taanda is %n$ artraraq q%r$maq
*n qm-qss yeyr"A +ndan l 5'myn (v hmi %n$n qlbini
q%r($l$ *!imd sa(layan" hrisliyA 5atmaya%a& mid v
arzuya-
mam ;li leyhis-salam (qnat v )+zl (asiyyt tviq

edr!" buyurmu/durP
,
,n!i mal v srvt hmiyyt verm! Allaha yqinli!d v inamda
zifli! v sstl!dr& Hm*inin Allahdan baqas *n mli !ild
yilm!dir& Eemli, imann dil il iqrardan baqa bir chti qalmr&
9
,n!i )r 1$rQan etiqad v inamla %($y$rsa )r! %n$n mnalarna
ml d etsin& 1$rQana ml etm! is cnnt )etmyi tlb edir& '$na
)+r d )r 1$rQan %($yan !s chnnm )ets, b$ %n$n, %($d$$
mnalara etiqadnn %lmamasna dlildir&

<MB
"natl /ahl&. etm' +lar2 6+/6asiyytlili'l naz-nemt
i5ind +lma.-
mam ;li leyhis-salamdan Allah-talan&n (8hl s$rsinin

B@-ci aysind %lan" 0o
]
E
5
e
E
k
G5
E
6
E
R
P
H
8
5
E
5
4
Z
=
H
P
W
E
K
E
1 0Ca6/& i/lr 8$rn saleh
mlli bndy 8$zl hyat nsib ed%yi'1 'lam&n&n
mnas&n& s+ru/dular v + #zrt (%n$n tfsirind bel"
buyurduP
#min 8$zl hyat .ane +lma.d&r- (1ane*ili! ha!im %lan
hyat (% v )+zldir& Hrisin hyat is, %n$n *%( srvt mali!
%lmasna ba(mayaraq, ac v $sandrcdr&"

mam ;li leyhis-salam (ri! %lman (eyri barsind"

buyurmu/durP
(Alverd" ruzisi b+l +lanla /ri' +lun- 7n'i +nunla
/ri'li' varl&l&a daha mnasib v .azan%a z tutulmas&na
daha layi.dir- (,n!i r$zisi az %lan insan r$zisi b%l %lanla ri!
%lmaq nticsind mnft ld edir&"

mam ;li leyhis-salam Allah-talan&n (8hl s$rsinin B:-

c aysind!i" 0
4
G?
E
6
=
x
=
4 :L
E

4
Y= c
E
9
=
G@
4
7
P
F
P
=
f
E
>
X E
: 8
4
1 0Allah daltli +lma&
v ya6/&l&. etmyi mr edir1 'lam& (ayd!i dalt v
ya(ln mnas" barsind buyurmu/durP
;dalt v insa zlm etmm'dir- Ca6/&l&. etm' is
%+mrdli' v b6/i/dir- ('$ !lam, hmin !lmlrin daha aydn
ibarlrl hrfi trifidir&"
mam ;li leyhis-salam (baqalarna l t$tman (eyri


<ME
"&sa l il (+z mal v srvtindn htta az %lsa da Allah y%l$nda"
ba&/layan 's (Allah trfindn" uzun l il b6/i/ ta3ar-
(u 'lam&n mnas& budur 'i2 Allah-tala $z mal v
srvtindn htta az +lsa bel2 6eyir y+llarda 6r%lyn
/6sin m'aat v vzini b$y' v 5+6 edir-
,
(urada i'i
ldn m.sd i'i nemtdir (biri bndnin verdiyi, di)ri is
Allahn balad nemt"- (elli'l2 mam leyhis-salam
bndnin nemti il Allah&n nemtini 0.&sa1 v
0uzun1lu.la bir-birindn ay&r&bA bndnin nemtini .&sa2
Allah&n nemtini is uzun adland&r&b- 7n'i Allah&n
nemtlri hmi/ m6lu.un nemtlrindn daha 5+6 v
art&.d&r- :na 8$r 'i2 Allah&n nemtlri btn nemtlrin
$zl v tmlidir v hr bir nemt +nlara .ay&d&r2 +nlardan
yaran&r v meydana 5&6&r-
mam ;li leyhis-salam +lu mam #sn leyhis-

salama (dmnl v$r$maq barsind" buyurmu/durP
Ir' Khe5 'siF mbarizy (sradan qabaa *(maa"
5a&rmayasan- Amma sni +na 5a&rsalar (mdafi mqsdi il"
.bul et v .ar/&ya 5&6- 7n'i 5a&ran zlm'ard&r- (,n!i %,
hddini aaraq inad!arlq )+strib, dalt v dzl!dn l )+trb v
b$ i zlm!arlq v dmn*ili!dir&" Rlm'ar is t+r3aa
srilmi/dir-
9

,
8ec !i, 1$rQani-3rimin 'qr s$rsinin 2R9-ci aysind
b$y$r$l$rC 
X
4 : u
4
5]
4
i
E
K4 3
=
QP 9
E
:B
E
F
=
D
E
E By
P
S4Hf
P
;E fg49
8
: u
P
E
F
8
3
5W4UE i4 :L
E
>
X P
:L
E
sGh
E
f
E
;<
E
94
P
U4 G
E
f
P
>
X P
:L
E
or ]
8
6
E
o
P
zEF
e
or W
E
]
P
Hi
P
= <>allarn Allah y%l$nda
(fqir v y%(s$llara" vernlrin hal yeddi snbl vern bir t%($ma
bnzr !i, b$ snbllrin hr birind yz dd dn vardr (bir dn yeddi
yz dn %lacaq"& Allah (b$ miqdar" istdiyi (s *n qat-qat artrr&
Allahn ltf )enidir& #, hr eyi bilndirG=
9
#n$n el dnyadaca +z zlm!arlnn czasna *ataraq t%raa
srilib +ldrlcyi )man edilir& .bn 7bil Hdid b$rada bel yazrC
He* va(t .mam leyhis-salamn !imis mbarizy *armasn
eitmmim, !sin, ya % Hzrtin +zn *arblar, ya da bir mbariz

<MG
mam ;li leyhis-salam (qadnn bzi )+zl (asiyytlri

"ad&nlar&n n ya6/& 6asiyytlri 'i/ilrin n 3is
6asiyytlridirP t'bbrll'2 .+r6a.l&. v 6sisli'-
(elli'l2 8r .ad&n t'bbrl +lsa (rindn baqa he* !s"
ba/ ymzA 6sis v simi% +lsa $znn v rinin mal&n&
.+ruyarA 8r .+r6a. +lsa .ar/&s&na 5&6an (v adnn isliyi v
rinin qzbin sbb %lan" hr bir /eydn .+r6ar (v %ndan
$zaqlaar"-

mam ;li leyhis-salama dedilr 'i2 a&ll& adam& biz

vs et- : #zrt (all adamn niansi barsind bel" buyurduP
A&ll&2 hr bir /eyi $z yerin .+yan 'sdir- (>nasib %lan
s+z deyir v layiq %lan ii yerin yetirir&" Dedilr 'i2 nadan& da
bizim 5n vs et- (uyurduP Anlatd&m- (Heyyid Mzi leyhir-
rhm deyirC"
Cni2 nadan he5 bir /eyi $z yerin .+ymayan 'sdir-
Demli2 (.mam leyhis-salamn" +nun sitini byan etmmsi
+nun 5n sitdir- 7n'i +nun siti a&ll&n&n sitlrinin
'sidir-


buyurmu/durP
Allaha and +lsun 'i2 sizin bu dnyan&z mnim 8$zmd
%zam 6stliyin tutulmu/ /6sin lind +lan tsiz d+nuz
smyndn d a/a& v dyrsizdir-
,

tlb ediblr v % Hzrt dmn trf )edr! %n$ mhv edib&
,
-zam insann t v zvlrinin t+!lmsin sbb %lan bir (stli!dir
v %, (stli!lrin n isidir& '$ !lam % Hzrtin dnyaya n s%n
drcd nifrt etmsin bir dlildir& 3im % Hzrtin U Hzrt
Peymbrl %ld$$ va(tlarda!, )$niinli! etdiyi zamanlarda! v

<MJ

mam ;li leyhis-salam (ibadtin n+vlri barsind"

buyurmu/durP
(ir dst adam Allaha (savab v m!afata" rbt 5n
ibadt edir- (u2 (alverin (eyir-ziyann nzrd sa(layan" ta%irlrin
ibadtidir- (ir dst is Allaha .+r6udan ibadt edir- (u da
.ul v '$llrin ibadtidir (!i, %nlar aalarnn )+strilrini
q%r($dan yerin yetirirlr"- Di8r bir dst is Allaha /'r
etm' 5n ibadt edir v bu2 azad insanlar&n ibadtidir (!i,
%nlar a)ahlq v niyyt a!l il Allaha ibadt edirlr v #n$ ibadt
v bndli! etmy layiq bilm!dn baqa, di)r bir mqsdlri
y%(d$r"-

mam ;li leyhis-salam (qadnn mzmmtind"

buyurmu/durP
"ad&n&n hr /eyi (btn hal v siftlri" 3isdir v +nda +lan
n 3is /ey is budur 'i2 +ndan (!ii *n %n$nla %lmaqdan"
ba/.a bir 5ar y+6dur-
,

mam ;li leyhis-salam (sstlyn v s+z )zdirmyin ziyan

*im (ilrd" sstl' ets2 3aylar& ldn 5&6arar- *im s$z
8zdirnin (ara v$rann" s$zn .ula. assa2 d+stu (+z d%st$n$"
itirr-
zahird (ilaft *atd d+vrd!i U hallarna nzr salb dns, b$
s+zn sirrini dr! edr&
,
'$ ifad slind atalar s+zdr v %ndan mqsd baqa eydir& 'el
!i, .mam leyhis-salam b$rada ail q$rman *tinli!lrini v %n$n
ar ms$liyytlrini byan etm! mqamndadr& Lars dilind d bel
bir atalar s+z var !iC <arvad-$aq badan ayaa drdi-srdir, drdi-
srsiz is yaamaq mm!n deyil&=

<ML

mam ;li leyhis-salam (qsbi mal v zlm il ld ediln var-

d+vltin ziyan barsind" buyurmu/durP
(3im m(s$s %lmasndan asl %lmayaraq hr hans bir" evd
+lan .sbi da/ hmin evin viran +lmas&na 8ir+vdur- (Fir%v
b%rc$n +dnilmsini zr$rildirdiyi !imi, qsbi da da hmin ti!ilinin
(arab v viran %lmasn zr$rildirir& Heyyid Mzi-rhimh$llah-
deyirC"
(u 'lam #zrt 4eymbrdn (sllllah$ leyhi v alih"
(d" n.l edilib- (u i'i 'lam&n bir-birin bnzmsi
t%%bl deyil- 7n'i bu i'i su bir .uyudan 5'ilib v bir
vedrdn t$'lb- (Peymbrin - sllllah$ leyhi v alih U
b$y$rd$qlar Allah trfindndir v .mam leyhis-salam da % Hzrtin
b$y$rd$$n$ byan edir&"

mam ;li leyhis-salam (zlmn ziyan barsind"

buyurmu/durP
Mzlumun zal&m zrind'i 8n (qiyamt )nnn
intiqam" zal&m&n mzlum zrind'i 8nndn (dnyada
aalq etdiyi )ndn" daha a&r v 5tindir-
,

mam ;li leyhis-salam (rhiz!arlq barsind"

buyurmu/durP
Allahdan myyn /'ild .+r62 htta az +lsa bel@ (.ini
Allahla birdfli! s%na *atdrma !i, hmili! *tinliy d*ar %lmaq
hddin *atsn&" =znl Allah aras&nda 3rd sa6la2 htta
nazi' +lsa bel@ (Allahn mr v )+strilrin riayt edr! arada!
rdni tamamil )+trm v bara yer sa(la !i, eman %landa
qaytmaa y%l$n %ls$n&"
,
,n!i zalmn dnyada! zlm etdiyi mddt bir ne* )ndn artq
deyil v s%n$ bllidir& Amma %n$n czas qiyamtd bdi atdir&

<MM

mam ;li leyhis-salam (bir s$ala bir ne* cavab vermyin

ziyan barsind" buyurmu/durP
('ir s$ala veriln" %avab 5+6 +lan zaman dzl' (cavabn
dzly" 8izli .alar (s$al s%r$an !! v trddd d*ar %lar v
s$alnn cavabnn hans %ld$$n$ bilmz"-

mam ;li leyhis-salam (!r etmyin (eyri barsind"

buyurmu/durP
#.i.tn Allah-talan&n hr bir nemtd /'r ha..&
vard&r- (una 8$r d hr 'im +nu yerin yetirs2 Allah +na
hmin nemtdn daha 5+6 verr- *im + ha..& yerin
yetirm'd shln'arl&. ets2 Allah hmin nemti mhv
+lma. v ldn 5&6ma. thl'sin atar-
,

mam ;li leyhis-salam (im!an barsind" buyurmu/durP

m'an v .drt (bir eyi ld etm! im!an" 5+6alan zaman
(hmin ey %lan" ist' v meyl azalar-
9

,
1eyd etm! lazmdr !i, Allahn hr bir nemt barsind!i !r haqq
hmin nemt $y$n !ilddir& >sln, Allahn d+vlt v mqam
verdiyi !s, )r! zif v acizlrl bir) %laraq %nlara qar tvaz+!ar
%ls$n/ Allahn izztli v m+htrm etdiyi !s )r! +zn hqir v (ar
saysn/ mal v srvt verdiyi !s )r! %ndan y%(s$l v ehtiyacllara,
elc d q%h$mlarna versin/ elm v bili! ta etdiyi !s )r! %n$
mnasib adamlara +yrtsin&
9
,n!i bir eyi ld etm! im!an az %lan !sin meyl v rbti hmi
hmin eyd %l$r v %n$ ldn *(armaqdan q%r($r& Amma bir ey
hmi lind %lan !sin, hmin ey meyl v rbti az %l$r& #na )+r
!i, istdiyi va(t %n$ ld edcyin ar(ayndr&

BOO
mam ;li leyhis-salam (!r etmy hvslndirr!"
buyurmu/durP
(8a!rl! v nan!%rl$q nticsind" nemtlrin
uza.la/mas&ndan .+r6un 'i2 hr .a5an 8eri d$nmr- ('$na
)+r d )r! el i )+rlsn !i, qaytmas qeyri-mm!n %lan qa*an,
he* qa*masn&"

mam ;li leyhis-salam (c%mrd barsind" buyurmu/durP

C+mrd (d%st"2 .+humdan da mehriband&r- (,n!i %n$n
mehriban*l tbiidir& 1%h$m$n mehriban*l is bzn sni v
rsmiyyt (ara!terlidir&"

BO,
mam ;li leyhis-salam (ya( i tviq edr!"

buyurmu/durP
Snin barnd ya6/& 8manda +lan&n znnini d+rult-
(Hndn )+zldiyi ya(l yerin yetir& ,n!i )r %n$n znnini $*a
*(arsan baqalar snin barnd ya( )manda %lmayacaqlar v b$,
*%( isdir&"
mam ;li leyhis-salam (*tin v ar ilr barsind"

buyurmu/durP
;ml v i/lrin n ya6/&s& $z nsini +nun yerin
yetirilmsin m%bur etdiyin i/dir-
,

mam ;li leyhis-salam (Allah tanmaq barsind"

buyurmu/durP
!yb v n$.san sitlrdn uza. v 3a' +lan Allah&
insan&n .tiyytli +lduu ist'lrin (qrarlarn" 3+zulmas& v
dynlrin (fi!ir v ilrin dynlrinin" a5&lmas& il tan&d&m-
9

mam ;li leyhis-salam (dnyann aclq v irinli!lri

Dnyan&n a%&l&& (%nda +zn ziyyt qatladrmaq" a6irt
/irinliyidir ((%b(tliyidir"- Dnyan&n /irinliyi (lzztlr
v$r$nl$q" is a6irt a%&l&&d&r-
<

,
,n!i savab v vz, *!iln ziyytin miqdarnda verilir& '$na )+r
d Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" b$y$rm$d$rC <u
P
E
K
=
:
E
Gt
P
<
E
6
=
D
E

4
G<U= q
= E
:= <(Haleh" mllrin n ya(s %nlarn n *tinidir&=
9
Eemli, ist! v qrarlarn %z$lmas insann i(tiyar cil%v$n$ 4z
lind sa(layan bir sahib v yaradannn %lmasna dlildir& .nsann
iradsinin bzn )er*!lmsinin sbbi is b$d$r !i, %, qrara
)lm!dn birdfli! l *!msin&

BO9
mam ;li leyhis-salam (bzi rit h+!mlrinin flsfsi

Allah iman& (bndlrinin qlblrini" /ir'dn tmizlm'
5n2 namaz& t'bbr v mrurlu.dan 3a'la/ma. 5n2
z'at& (y%(s$llara" ruzi vasitsi +lmas& 5n2 +ru%u insanlar&n
(Allaha %lan" sda.t v smimiyytlrini s&nama. 5n2 h%%i
(>!!y )etmyi" dinin 8%lnmsi 5n (U*n!i m(tlif
tayfalarn bir yer t%lamas nticsind .slamn zmt v b+y!ly
z *(r"2 %ihad& slam&n izzti (v !afirlrin ml$biyyti" 5n2
mr be m?ruu (byniln ilr mr etmyi" adi 6al. 'tlsini
islah etm' (v %nlar sadt v (%b(tliy s+vq etm!" 5n2 nhy
z mn'ri (nalayiq ilrdn *!indirmyi" al& az +lanlar&n
(itatsizli! v )nahlarnn" .ar/&s&n& alma. 5n2 .+humlu.
tellrini birl/dirmyi (q%h$m-qraba il mnasibt v laqd
%lma, %nlarn" saylar&n&n 5+6almas& 5n (*n!i q%h$m-
qrabann bir-biri il birlmsi nticsind %nlarn !+m!*i v
yardm*lar artr"2 .isas& (birini +ldrni +ldrmyi v ya yaralayan
yaralama" .anlar&n .+runmas& 5n2 /rgi %za n$vlrinin
i%ras&n& br.rar etmyi (msln- rab i*n, %r$c$n$ yeyn v ya
zina edn (s *n myynldirilmi czalar icra etmyi" haram v
.adaan edilmi/ /eylr hmiyyt verilmsi 5n2 /rab
i5ilmmsini a&llar& (fsad v isli!dn" .+ruma. 5n2
+urlu.dan uza.l&& (camaatn malna l $zatmaqdan" 3a'la/ma&
8er5'l/dirm' 5n2 zina etmmyi s+y v nsillrin
dz8n .almas& 5n (*n!i zina s%ylar bir-birin qardrr v
almd %lan q$r$l$larn %z$lmasna sbb %l$r"2 livat& (!iinin !ii
il ya(nlq etmsini" tr' etmyi nsil v $vladlar&n 5+6almas&
5n2 /ahidli'lri2 in'ar ediln /eylr 5n '$m' istmy
8$r (!i, in!ar etm! nticsind he* !sin haqq zay %lmasn"2 yalan
<
7zab v czasdr& ,n!i a(irt *n zhmt qatlamaq %n$n *n i
)+rlmsin sbb %l$r !i, insan nticd hmin diyarn lzzt, sevinc,
savab v m!afatn ld edir& Amma dnya lzzt v adlqlarna
v$r$nl$q a(irtdn qafil %lmaa v %n$n *n i )+rlmsini tr!
etmy sbb %l$r v b$, zab v cza il nticlnir&

BO<
dan&/mama& dzlyn b$y'lyn a/'ar etm' 5n (!i,
(alqn rahatlnn %na bal %lmas blli %ls$n"2 salam& (insanlarn
bir-birini salamlamalarn" .+r6ulu yerlrdn 6atir%mli' 5n
(*n!i <salam$n ly!$m=dan mqsd b$d$r !i, mniml sizin aranzda
dava-dala deyil slh v barq brqrardr"2 imamt v rhbrliyi
6al.&n (ilrinin" nizam-intizam& v rahatl&& 5n
,
v (imama"
itat v tabe5iliyi imamtin (%n$n mqamnn" b$y' hesab
edilmsi 5n (*n!i imamtin (eyir v bhrsi ancaq (alqn %na tabe
%lmas zaman mm!ndr" va%ib edib-
mam ;li leyhis-salam (zalma and verdirmyin y%l$

(6alan*" zal&m&n and i5msini istdiyiniz zaman +nu ()r
hmin id yalan deyirs" 0Allah&n .drt v .vvsindn bizar
+lmas&na1 and verdirin- 7n'i 8r bu iad il yalandan
and i5s %zaya (yalannn czasna" tez 5atar- ;8r 0:ndan
ba/.a he5 bir tanr& +lmayan Allaha (and i*irm !i, yalan
demirm deyib"1 and i5s (%n$n czalandrlmasnda" tlsilmz-
:na 8$r 'i2 eyb v n$.san sitlrdn uza. v 3a' +lan
Allah&n ye8anliyini i.rar edib (v b$, yalan danmaqla
ziddiyyt t!il etmir"-
9

,
,n!i qdrtli imam v rhbr zalm zlmdn *!indirir v mzl$m$n
haqqn zalmdan alr v ilr qaydaya dr&
9
Irh*i 'hrani (rhimh$llah" b$rada bel yazrC 8ql edirlr !i, bir
nfr s+z )zdirn >ns$r$n yanna )lr! Hzrt .mam Hadiq
leyhis-salamdan dedi-q%d$*$l$q etmy balad& >ns$r % Hzrti
*araraq dediC Lilan!s sndn bel-bel s+zlr deyib& Hzrt
b$y$rd$C '$ mnim s+zlrim deyil& H+z )zdirn tslim %lmayb dediC
'$ s+zlri mtlq v mtlq % Hzrt deyib& .mam Hadiq leyhis-salam
%n$ yalan dediyi tqdird Allahn qdrt v qvvsindn bizar
%lmasna and verdirdi& H%nra s+z )zdirn and i*di v s+z s%na
*atmamd !i, iflicUbdnin yarsnn q$r$masnaUd*ar %ld$ v
ayaqlarn t ar*as !imi yerl srd&

BOB
mam ;li leyhis-salam (maldan aylamaa tviq edr!"
buyurmu/durP
!y Adm $vlad&@ =zn $znn %ani/in v .yyumun +l
v mal v var-d$vltindn sndn (+lmndn" s+nra
vermlrini istdiyini (+lmndn qabaq" $zn ver- (,n!i sn
+zn hamdan *%( canyanansan&"
mam ;li leyhis-salam (sbiliyin mzmmtind"

buyurmu/durP
Nnd6asiyytlili' v sbili' dliliyin bir n$vdr-
7n'i tnd 6asiyytli v sbi /6s (sbldi!dn s%nra +zn
)lnd" 3e/man +lur (nec !i, dli saalandan s%nra etdi!lrin
eman %l$r"- (una 8$r d 8r 3e/man +lmasa dliliyi $z
yerind .alma.dad&r-
mam ;li leyhis-salam (hsd aarmaman (eyri barsind"

buyurmu/durP
(dnin salaml&& hsdin azl&&ndad&r- (,n!i qm-!dr
(stli! )tirir& Pa(l v hsd aaran adam qm-qssy *%( d*ar
%lar v nticd salamlqdan bhrsiz qalar&"
mam ;li leyhis-salam (shablrinin n ya(larndan

%lm$" *umeyl ibn Riyad )6iy (qlblri l alman faydas
!y *umeyl@ "+hum-.raban& 8ndz 8$zl 6asiyytlr
ld etmyin ar6as&n%a 8etmy2 8e% is yu6uda +lan 'sin
ha%t v istyinin dal&n%a 8etmy vadar et (Feclr ist!
sahiblri y$($da %lsalar da, %nlar hmin (slrin ist!lrini yerin
yetirmy )etsinlr&" !/itm .drti ss v ryadlar& hat
edn and +lsun 'i2 hr 'im bir .lbi sevindirr' /ad ets2
Allah hmin sevin% v /adl&. m.abilind + /6s 5n bir
lt v mehriban5&l&. (ya( i )+rm! nticsind insana z t$tan

BOE
mnvi adlq" yaradar 'i2 +na 'dr z vernd hmin
mehriban5&l&. hndrdn a6an su 'imi hmin 'dr tr
a6s&n v yad dv .+vulub uza.la/d&r&lan (dv*i +z dv
srsndn v ya %nlarn s$ i*di!lri yerdn yad dvni q%van" 'imi
msibti +ndan uza.la/d&rs&n-

BOG
mam ;li leyhis-salam (Allah y%l$nda b(i etmy tviq

edr!" buyurmu/durP
;liniz a/a& +lan zaman (ehtiyac %lanlara" sd.
verm'l Allahla ti%art edin- ('acardnz v im!an %lan qdr
Allah y%l$nda (rclyin !i, sdq bla, *tinli! v )+zlnilmz
hadislrin qarsn ald !imi hm d varllq vasitsidir&"
mam ;li leyhis-salam (eyman v d%stl$qda vfaszlq

ednlr barsind" buyurmu/durP
Das&zlara va etm' Allaha vas&zl&.d&r- Das&zlara
vas&zl&. etm' is Allaha va etm'dir- (,n!i +z hd-
eyman v d%stl$$na vfa etmyn !s Allahn )+striin ml
etmyib&"

) 5+6 adam 'i2 +na ediln ehsan v ya6/&l&.la (Allahn
%na verdiyi nemtlrl" zab v %zaya ya6&nla/&b (Allah %na
ya(lq etdi!c, %, itatsizliyini artraraq nan!%rl$q edib"- ) 5+6
adam 'i2 (isli!lrinin" 8izli .almas& il aldan&b- (,n!i hr n
qdr *ir!in i )+rbs rsvay %lmayb&" ) 5+6 adam 'i2 +nun
barsind'i 6+/ s$zlr ((alqn %n$n haqqnda ya( danmas"
nti%sind itn v 5tinliy d/b- (,n!i mr$rl$q %n$
Allahn nemtlrin v hmin nemtlrdn biri %lan (alqn %n$n
barsind (% s+zlr danmasna )+r !r etm!dn sa(layr v %,
zab v *tinliy d*ar %l$r&" Allah he5 'si +na (dnyada"
m$hlt verm' 'imi (baqa bir eyl" imtahan etmyib- (,n!i
hyat v yaamaq nemti bndnin imtahan edildiyi n b+y! nemtdir&
Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
(u 'lam bundan $n% (eyni il yz %n i!inci !lamda" 'e5di-
Amma +nun burada bir daha byan edilmsi 8$zl v

BOJ
mntli bir t'rard&r- ('l! d %n$n b$rada bir daha byan
edilmsinin (eyri y$(arda <vfaszlara vfaszlq etm! Allaha vfa
etm!dir= b$y$r$lan !lama )+rdir& '$, Allahn, bndlrini %n$n
vasitsi il imtahan edr! snad ilrdn biridir&"

BOL
)u fsild o zrt l$yhis(salamn,
(bu kitabda) mnasnn drki tin v
izah v tfsir $htiya! olan s$ilmi
klamlarnn bzilrini byan $d!yik
mam ;li leyhis-salam&n (Hzrt HahibzzamannUAllah

%n$n mbar! zh$r$n$ tezldirsinUzmt v b+y!lyndn (br
verdiyi" hdisind deyilirP
:nun va6t& 5atanda ali%nab ba/5& v dinin rhbri ()izlin
qalmadan v ni)aran*lqdan *(b +z sltnt v (ilaft mqamnda"
yerini tuta%a.- S+nra (m+minlr, dnyann m(tlif yerlrindn"
bulud 3ar5alar& 3ay&z slind bir yer t+3la/&b bir-birlrin
birl/di'lri 'imi + #zrtin yan&nda bir yer t+3la/a%a.lar-
('$ !lam a!ar !ild .mami-Daman leyhis-salamn sa %lmasna,
dmnlrdn )izlin %lmasna, yer zn seyr etmsin v Allah istyn
zaman z *(acana dlalt edir& Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
(7sas mtnd ildilmi" 0;
4
fYeCCC9: A
P
BCCC?
P
c
=
f
E
1 0ygsubuddin1
'lmsinin mnas& 0ali%nab ba/5&1d&r- (# Hzrtin iltdiyi 0
R4 ]
4
T
E
g
E
@
4
A
E
7
E
E
= <zrb biznbihi= !lmsinin mnas b$d$r !i, .mami-
Daman ni)aran*lqdan s%nra +z yerini t$tacaqdr& ,n!i <AB?
P
c
=
f
E
=
<yQs$b= ltd <bal arlarnn ah= mnasndadr !i, )nn *%(
hisssini i!i qanad il $*$r, q$yr$$n$ yer q%yd$qdan s%nra is
hr!t v $*$$ dayandrb +z yerind d$r$r&" 0
E
E
1 0"z1 Kistr
sulu2 istr dF susuz v ya&/s&z Knazi'F bulud 3ar5alar&d&r-
(Kt yazan alimlr d %n$n mnasn deyiln !imi yazblar& Hzrt
Hahibzzaman leyhis-salamn shab %na )+r ayzn b$l$d
ar*alarna %(adlb !i, ayz qn vvlidir v danq b$l$dlar
hmin va(t bir-birlrin tez birlirlr&"

BOM
mam ;li leyhis-salam&n (7mirl-m+minin leyhis-salamn

shablrinin zmtli, (as v ya(larndan %lm$ HQs2 ibn Ha$han
7bdini trifldiyi" hdisind deyilirP
(u 6tb +6uyan mahir v zir'dir- (Heyyid Mzi-
rhimh$llah-deyirC"
(7sas mtnd!i 0Ih
E
Z
=
O
E
1 <hh= !lmsindn" m.sd 6tb
+6uma.da mahir2 zir' v usta +lan v d+lun s$z
s$ylm'd ba%ar&& +lan /6sdir- Dan&/&. v hr'ti iti
+lan hr bir /6s 0Ih
E
Z
=
O
E
1 0/h/h1 deyirlr-
0Ih
E
Z
=
O
E
1 0/h/h1 bundan ba/.a yerd b6/i/ etmyn
6sis v simi% mnas&nda i/ldilib-
,

mam ;li leyhis-salam&n (*!im v dava-dalan ziyan

barsind!i" hdisind deyilirP
7'i/m v dava-dala/da 5tinli' v mhv +lma vard&r-
(,n!i )r (s *alaraq %nda israrl %lsa )naha d*ar %lar, %na
)+z y$m$b l *!s is ml$b %lar v zlm mr$z qalar& Hr i!i
halda ziyyt v *tinliy dr& 'el %lan (s rhiz!arlqdan qalar,
nec !i, i!i yz d%(sannc !lamda b$ n+qty t!id edilib& '$na )+r
d )r! insan el i )+rsn !i, *!im v dmn*ili! qarya
*(masn& Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
mam leyhis-salam&n (sas mtnd!i" 03CCZ
E
P
1 0.uhm1
'lmsindn m.sdi 0mhv +lma.l&.lar1d&r- 7n'i
5'i/m 5+6 va6t insanlar& 5tinli'lr v mhv d5ar edir-
0A
4
:7CCU= q
=
: o
P
<
E
Z
=
P
1 0"uhmtul-?rab12 yni2 0rb 5$l5lrinin
5tinli'lri1 d +ndan 8$trlb- M.sd budur 'i2 +nlar
.htli' v .ura.l&a d5ar +lurlar- (el 'i2 bu2 +nlar&n var-
y+6lar&n& aradan a3ar&r2 heyvanlar&ndan tsiz .uru
sm'dn ba/.a bir /ey .+ymur v var-y+6lar&n&n mhv
+lmas&n&n mnas& da el budur- 0A
4
:7U= q
=
: o
P
<
E
Z
=
P
1 0"uhmtul-
,
.bn 7bil Hdid b$rada bel yazrC H2s2y b$ ifti(ar v ba $cal
bsdir !i, 7li leyhis-salam !imi bir (siyyt, %n$n dilinin mahirliyi,
$stal, fsahti v nitq qabiliyytini triflyib&

B,O
?rab1&n (mnas" barsind ba/.a %r d deyilib v + budur
'i2 .htli' v .ura.l&. +nlar& abad /hrlr 8etmy
m%bur edir- Cni2 5$llrin .urumas& Kv +nda +t v suyun
+lmamas&F +nlar& m$hta% edir v /hr 8lmy vadar edir-
mam ;li leyhis-salam&n (qz *n r se*m! barsind!i"

hdisind deyilirP
"ad&nlar (qzlar" hddi bulua 5atan zaman (%nlarn r
)etm! v +z hq$qlarn l almaq va(tlar *atanda" ata .+humlar&
(%n$ r vermy ana q%h$mlarndan" daha layi.dirlr- (Heyyid
Mzi-rziyllah$ nh$-deyirC"
(7sas mtnd %lan 0p4GCCyZ
E
9
=
:
w
CCT
E
1 <nss$l-hqaiq= !lmsinin
yerin" 0
4
GyZ4 9
=
:
w
T
E
1 0nssul-hi.a.1 da rvayt edilib- 0
X
T
E
1
0nss1 hr bir /eyin s+n hddi v a6&r&d&r- Msln2 y+l
8etm'd 0
X
CCT
E
1 0nss1 heyvan&n 8etmy .adir +lduu
hr'tin s+n hddidir- Sn + va6t 07
4
CFq
= E
: ;= UE u
E
^
P
7
8
9: P l
=
l
E
T
E
1
0nsstur-r%ul nil-mr12 yni2 0ilan /ey barsind ilan
'i/idn sual&m& s+na 5atd&rd&m1 deyirsn 'i2 hmin /ey
barsind'i suallar&n& +nda +lanlar& ld edn 'imi verib
s+na 5atd&rm&/ +lasan- (una 8$r d #zrtin 0
4
GyZ4 9
=
:
w
T
E
1
0nssul-hi.a.1dan (b$ cmldn" m.sdi2 .&zlar&n2 u/a.l&&n
s+nu +lan v u/a&n b$y'l' hddin 5atd&& 0hddi-
bulu1a yeti/mlridir- #zrtin (
4
GCCyZ4 9
=
:
w
CCT
E
<nss$l-hiqaq="
'lam&2 bu mnada n d+lun v heyrtlndiri%i
meta+ralardand&r- (uyurur 'i2 .&zlar hmin hdd (r )etm!
va(tna" 5atan zaman +nu r verm' istslr .&z&n ata
.+humlar&U8r .arda/lar v milr 'imi +na mhrm
+lsalarU+nu r vermy anadan daha layi.dirlr- 0
4
GCCy64 1
0hi.a.1 K!lmsiF anan&n2 .&z& barsind .&z&n ata .+humlar&
il 5'i/msi mnas&nda +lan 0oCCC
8
GZF
P
1 0muha..1dn
8$trlb- 0o
8
GZF
P
1 0muha..1 +nlar&n hr birinin di8ri il2
.&z& r vermy daha layi. +lmas& barsind 5'i/m
a3armas& v .alma.al&d&r- 0x
:Y^
4
R
P
J
P
9
=
[EG^1 0%adltuhu %idaln1

B,,
'imi +lan 0G
Gy64 R
P
J
P
y
=
E
G61 0ha..tuhu hi.a.n12 yni2 +nunla
5'i/dim v dava etdim2 ibarsi d +ndan 8$trlb-
Deyiblr 'iP 0
4
GyZ4 9
=
:
w
T
E
1 0nssul-hi.a.1 .lin hddi bulua2
'amilli' hddin 5atmas&d&r- 7n'i mam leyhis-salam (b$
!lamda" + s+nun v zaman&n 5atmas&n& nzrd tutub 'i2
+nda ha.. v h$'mlr (qza" va%ib +lur- 0p4GCCyZ
E
9
=
:
w
CCT
E
1
0)ssul-h.ai.1 rvayt edn 's2 0p4Gy6
E
1 0h.ai.1i 0oy
E
5y46
E
1
0h.i.1nin %mi hesab edib-
(u deyilnlr ;bu Tbyd "asim ibn Slam&n
,
byan
etdiyi mna idi- Mnim i'rim% is burada 0
4
GCCyZ4 9
=
:
w
T
E
1
0nssul-hi.a.1dan m.sd2 .&z&n2 r 8etmsi v $z
h.u.lar&n& l almas& rva +lan hdd 5atmas&d&r- 7n'i +2
dv barsind i/ldiln 0Gy64 1 0hi.a.1-a +6/ay&r v +2 0
X 64 1 0hi..1 v 0oy
8
64 1 0hi..1-nin %midir- (unlar&n mnas&
5 ya/& tamam +lmu/ v d$rd ya/&na 'e5mi/ dvdir v +2
hmin va6t minilm' v ya6/& srlmsi mm'n +lan
hddin 5at&r- 0p4GCCy6
E
1 0h.ai.1 d 0oCCy
8
64 1 0hi..1nin
%midir v hr i'i rvaytin K<
w
T
E
p4GyZ
E
9
=
: = <nss$l hqaiq= v <
w
T
E
4
GyZ4 9: = <nss$l-hiqaq=-inF mnas& birdir- ('izim dediyimiz" bu
(mna"2 rbin msl' v y+luna2 deyilmi/ birin%i mnadan
daha 5+6 +6/ay&r-
mam ;li leyhis-salam&n (iman barsind!i" hdisind

deyilirP
man .lbd a n$.t 'imi yaran&r2 zahir +lur- man
artd&.%a hmin a n$.t d art&r- (Heyyid Mzi-rhimh$llah-
deyirC"
,
Kt, hdis, dbiyyat v fiqh elmlrind, elc d rvaytinin
dzlynd v elminin *%(l$$nda *%( mh$r v tannm
(siyytlrdn %lm$ v 222, ya($d 22;, ya da 22?-c hicri ilind
>!!d hcc mllrini yerin yetirib q$rtardqdan s%nra vfat
etmidir&

B,9
(7sas mtnd!i" 0o
E
<
=
9
P
10lumz12 n$.t v ya +nun 'imi a
bir /eydir- A/a& d+da&nda a 6al +lan ata deyiln 0
7
E
K
E
<
E
9
=
D
E
1 0rsun lmz1 (ifadsi" d bu mnadan 8$trlb-
9

mam ;li leyhis-salam&n (b%rc$n z!at barsind!i"

hdisind deyilirP
;8r birinin ala%a& varsa v hmin b+r%u (b%rcl$dan"
al&b-almaya%a&n& bilmirs2 +nu alanda zrindn 'e5mi/ il
5n +nun z'at&n& (verilmsi layiq %lan !s" vermsi
va%ibdir-
9
(Heyyid Mzi leyhirrhm deyirC"
9
.bn 7bil Hdid b$rada bel yazrC 7b$ Sbyd deyirC .mann azalmas
v *%(almasn in!ar edn v dz bilmyn (sin leyhin b$ hdisd
dlil v sb$t vardr& >)r )+rmrsnmi !i, b$ hdisd <iman
artdqca hmin a n+qt d artr= deyilirO Amma <>cm$l-bhreyn=
!itabnn mllifi 5$reyhi (rhimh$llah" <
E
CC<
E
9
E
= <lmz= !lmsinin
izahnda b$ hdisi nql etdi!dn s%nra bel yazrC <o
C
E
<
=
9
P
LYPC]
=
f
E
P G<f\
=
:=
<iman, qlbd a n+qt !imi z *(r= cmlsind, <iman= !lmsinin
tqdirind <lamt= !lmsi vardr v % <
4
G<fx4 : o
P
F
E
aUE = !linddir& 62ni
imann lamt v niansi il! df iman )tirn (sin qlbind a
n+qt !imi zahir %l$r, yaranr& H%nra, dil il iqrar etdi!dn s%nra %
n+qt artr, *%(alr& Hm*inin bdn zvlri il saleh ml v )+zl
ilr )+rnd hmin n+qt daha da *%(alr& Tlc d <msln dnyaya
v %n$n malna r! balamayanda da hmin n+qt *%(alr&= '$na
)+r d na*ar qalb izaft tr!ibinin tyin ediln trfi, yni, <lamt v
nian= !lmsini tqdird nzrd t$t$r$q& ,n!i iman btn mr v
qadaalarda Allah v #n$n eymbrini tsdiq etm!dir v b$nda
artma v *%(alma tsvvr edilmzdir&
9
'$ !lamn zahiri mcthidlrin fitvalarna ziddir& #nlar deyirlr !iC
b%rc$n z!at, nin!i %n$ alb-almayaca barsind )manda %landa,
htta b%rc$ alacan bilnd bel b%rc vern !s vacib deyil& 'zilri
deyiblr !iC '$ % va(t bel %l$r !i, b%rc$n alnmasnda %lan )eci!dirm
b%rc vern trfdn %lm$ %ls$n& 6ni, % +z %n$ almasn v alb-
almamaqda trdddd %ls$n !i, )r alsa !e*n ilin z!atn verm!
%na vacib %lacaq& '$ nzr mh$r nzr, htta masir alimlrin
ye!dil nzrin ziddir, nec !i, mrh$m Iey( >hmmdhsn
(rhimh$llah" <-vahir$l-!lam= !itabnda b$y$r$b v mrh$m Hac
Aarza Hmdani (qddis sirr$h" <>isbah$l-fqih= !itabnda %n$n
dedi!lrini tsdiqlyib&

B,<
(7sas mtnd!i" 0P BCCH
P
8
9: ;P f
=
Y8CC9:1 0d-dyn z-znun1 b+r%
sahibinin b+r%ludan al&b-almaya%a&n& bilmdiyi b+r%dur-
(el 'i2 b+r% yiysi +nun barsind znn v 8mandad&r-
(zn +nun 5ata%a&na mid bslyir2 bzn d namiddir-
(u2 (mqsd dlalt edn" n sahtli v d+lun
'lamlardand&r- #m5inin snin a6tard&&n2 amma ta3&b-
ta3maya%a&n& bilmdiyin hr bir /ey 0BCCCH
P
8
9:1 0z-
znun1dur- (-ahiliyyt d+vrnn mh$r airlrindn %lm$ v
rblrin, %n$n e2rlrin mahn q%$b %($d$$" ;?/an&n s$z d
bu mnadad&r 'iP
-g49
8
: P BH
P
8
9: Ywv
P
9
=
: u
P
c
E
v
=
f
P
GF 7
4
4 G<9
=
:
4
v
4
W
8
9: A
E
B
=
E

E
H
e
^
P
G<
E
GF :
4
V
e
_4:7S
P
9
=
: u
E
=
F4 7
4
t4 G<9
=
: L
E
V
e
4 B]
P
9
=
G@
4

P
g4y
=
f
E
0Suyunun +lub-+lmamas& barsind znn v 8man
ediln v ssU'yl a6ar ya&/&n 8lmsindn uza. +lan
.uyunu2 Frat&n tyan edn zamanda (s$y$n *%(l$$ v
dalalarn tlatm nticsind" 8mi v mahir z85n diz
5$'drn suyuna tay tutma. +lmaz-1 ('$ cml simic v (sis
adamla c%mrd v lia*n brabr %lmamas barsind bir msldir&
Ie2rin mtnind %lan" 0YX^
P
1 0%udd1 (!lmsi" 5$l v shrada +lan
'$hn .uyu mnas&ndad&r- 0BCCCH
P
8
9:1 0;z-znun1 is
suyunun +lub-+lmamas& bilinmyn bir .uyudur-
mam ;li leyhis-salam2 mhariby 8$ndrdiyi .+/unu

$trr'n (%nlara +yd-nsiht verib bel" buyurmu/durP
(a%ard&.%a .ad&nlardan uza. +lun- (Heyyid MziU
rhimh$llahUdeyirC"
(u 'lam&n mnas& budur 'i2 (mharib zaman" .ad&nlar&
yad&n&za salma.dan v +nlara r' balama.dan 5'inin v
$znz +nlarla ya6&nl&. etm'dn sa6lay&n- 7n'i bu2
.eyrt v 'i/ili' 8%n sstl/dirir2 .ti .rarlara 6ll
8tirr' +nlarda b+/lu. yarad&r2 insan& d/mn
m.abilind mlub edir v mhariby 8edr' +nda sy
v tla/ 8$strm'dn uza.la/d&r&r- (ir /eydn 5'inn /6s
Kbarsind 0R
P
CCCH
=
UE A
E
g
E
CCCU= D
E
1 0?zb nhu12 yni2F 0+ndan
uza.la/&b v $zn +ndan sa6lay&b1 deyilir- =zn yem'-

B,B
i5m'dn sa6layan 's 0A4GU1 0azib1 v 0ALg
P
UE 1 0zub1
deyilir-
mam ;li leyhis-salam&n (2;-c (tbd a(llq etmm! v

hsd aarmamaq barsind!i" hdisind deyilirP
"lb a6taran mahir .umarbaz 'imi +lsun 'i2 .lbni
vvl% $z .umar +6lar&ndan 8$zlyir-
,
(Heyyid Mzi leyhir-
rhm deyirC"
(7sas mtnd %lan" 0L7
P
CCi4 Gf1 0yasirun12 al&b 'sdi'lri
dvnin stnd .umar +6lar& il .umar +ynayan 'slrdir-
094GK1 0ali%12 .lb a6taran v mahir mnas&ndad&r- ('$
bard bel" deyirlrP 03
=
QP v
E
W
E
K
E
L
E
3
=
Q
4
5
=
W
E
UE E W
E
K
E
1 0l% lyhim v
l%hum12 yni2 d+stlar&na .alib 8ldi v +nlardan uddu-
(E+y meydannda" hri 5a&rara. r%z +6uyan /6s bel
deyirP 0GCCvW
E
K
E
Y= CC
E
G
CCv94GK P CCf
=
D
E
j
E
GCC<
X
9
E
1 0lmma rytu ali%n .d
l%a1 yni2 0+ zaman 'i2 .lb 5alan& .alib 8lnd
8$rdm-1
mam ;li leyhis-salam&n (Hzrt Peymbrin - sllllah$

leyhi v alih - cat v cs$rl$$ barsind!i v %(ar d%qq$z$nc$
m!t$bda !e*mi" hdisind deyilirP
(iz .+r6u v vahim .&zaranda Kd$y/ 5tinl/ndF
$zmz Allah&n el5isi (sllllah$ leyhi v alih" vasitsi il
.+ruyurdu. v bizlrdn he5 's d/mn + #zrtdn
ya6&n deyildi- (Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
(u s$zn mnas& budur 'i2 d/mndn .+r6u artanda v
mharibnin san%ma.lar& a&rla/anda mslmanlar #zrt
4eymbr (sllllah$ leyhi v alih" vuru/an tr .a5&rd&lar
,
'$na )+r d dnya nemtindn bhrsi az %lan !s baqalarna
a(llq edib hsd aarmamal, !sin, hmi $d$ )+zlyn mahir
q$marbaz !imi b(tin %na z t$tmas *n qm-!dr t$t$lmamal v
*almaldr&

B,E
v Allah-tala + #zrtin br'tindn +nlara yard&m
8$ndrirdi- :nlar da hmin #zrt vasitsi il .+r6du.lar&
/eydn 6atir%m +lub rahatlan&rd&lar-
#zrtin 0
P
=
CCC]
E
9
=
: 7
8
CCC<
E
6
=
: :
E
4
1 0.+r6u v vahim .&zaran
zaman1 ibarsi2 d$y/n a&rl&&n& m%azi dill
anlatma.d&r- (u bard bir ne5 i'ir deyilib- :nlar&n n
ya6/&s& budur 'i2 #zrt2 mharibnin .&z&/mas&n& istili' v
.&rm&z&l&& $z ml v rn8ind t+3layan +da bnzdib (!i,
hm yandrcdr hm d +lli"- (u nzri #zrt 4eymbrin
(sllllah$ leyhi v alih" (5aif il >!! arasnda! yerin ad il
adlandrlan" #neyn mharibsind mslmanlar&n .&l&n%
5almalar&n& 8$rn zaman buyurduu s$z d tsdi.lyir- :2
(1eys qbillrindn %lan" #vazn d$y/ idi (!i, Hzrt %nda
b$y$rd$"P 0
P
54 B
E
CCC9
=
: V
E
CCC<4 6
E
E x
=
:1 0indi mharibnin tndiri
.&z&/d&1- (7sas mtnd!i" 0CCC54 L
E
1 0vtis1 (!lmsi" +d
yand&r&lan yer mnas&ndad&r- #zrt 4eymbr (sllllah$
leyhi v alih" +nlar&n d$y/lrinin .&z&/mas&n& +dun al&/ara.
/$llnmsin bnzdib-

B,G
)u fsl sona atd v biz *zmzn
bu b*lmn vvlindki sulumuza
(o zrtin buyurduu klmlrin tfsiri d$yil,
.mam l$yhis(salamn s*zlrinin byan $dilmsi
olan mqsdimiz) qaydrq
Maviynin .+/ununun (.raqn qdim hrlrindn %lan"

;nbara h%um edr' .art5ili' v s+yun5ulu. etmsi
6bri mam ;li leyhis-salama 5atanda2 + #zrt t'%
3iyada (3$fdn" 5&6ara. (3$f ya(nlnda!" )u6yly 'imi
8ldi- Camaat (%n$n ar(asnca )lib" 6idmtin yeti/r' bel
dediP !y ;mirl-m$minin@ Snin yerin biz +nlara bsi'-
S+nra #zrt (%nlarn mzmmtind bel" buyurduP
Allaha and +lsun 'i2 siz mn $znz (siz )ln ziyanlar"
5n bs deyilsiniz2 ba/.alar& 5n ne% bs +la bilrsinizH
;8r mndn vvl'i riyytlr ha'imlrinin zlmndn
/i'aytlnirdilrs2 bu 8n mn $z riyytimin zlmndn
/i'aytlnirm- San'i mn tabe2 +nlar rhbrdirlr2 ya6ud
mn mri yerin yetirn2 +nlar is mr verndirlr@ (Heyyid
Mzi leyhir-rhm deyirC"
mam leyhis-salam bu s$z U bizim2 bir hisssini
6tblr slind (iyirmi yeddinci (tbd" byan etdiyimiz
uzun bir s$hbtd Udeynd2 shablrindn i'i nr
.abaa 5&6d& v +nlar&n biri dediP Mnim $zmdn v
.arda/&mdan ba/.a he5 's 8%m 5atm&r- !y ;mirl-
m$minin@ (iz istdiyin /eyi mr et2 yerin yetir'- mam
leyhis-salam buyurduP Mnim istdi'lrim sizinl hara
'imi .abaa 8edr v siz i'i nrin lindn n 8lrH

B,J
Deyirlr 'i2 #aris ibn #ut (v ya 0$t" mam ;li leyhis-

salam&n yan&na 8lr' deyibP !l bilirsn mn Cml
hlinin (5lh, Dbeyr, Ai v %nlarn trfdarlarnn" az&nl&.da
+lmas&n& 8man edirmH
mam ;li leyhis-salam (%n$n mzmmtind" buyurubP
!y #aris@ Sn $z alt&na ba6d&n (%nlarn batil v shv s+zlrini
qb$l etdin"2 amma stn v yu6ar& ba6mad&n (mnim haqq v
d%r$ s+zlrim barsind is dnmdin"2 belli'l2 5a/-ba/ v
avara .ald&n@ Sn ha..& tan&mad&&n 5n +nun hlini d
tan&mad&n2 batili tan&mad&&n 5n +nun davam5&lar&n& v
ar6as&n%a 8ednlrini d tan&mad&n- #aris dediP Mn S?d
ibn Mali' (HQd ibn 7bi Nqqas" v Abdullah ibn =mr (ibn
0ttab" il 'nara 5'ilib bir 8u/y 8edirm- S+nra mam
leyhis-salam buyurduP S?d il Abdullah ibn =mr ha..a
'$m' etmdilr v batili tr' etmdilr-
,

,
,n!i %nlarn batildn $zaqlamalar, %na !+m! etmm! mqsdi
il deyil, haqq barsind !! v trdddd %lmalarna )+r idi& '$na
)+r d sn %nlara tabe %lmamalsan& Irh*i 'hrani (rhimh$llah"
b$rada bel yazrC #sman +ldrln !imi HQd ibn 7bi Nqqas bir ne*
q%y$n alaraq shraya )etdi, +lnc hmin q%y$nlarla yaad v 7li
leyhis-salama beyQt etmdi& Abd$llah ibn 4mr 7mirl-m+minin
bey2t etdi v %ndan s%nra Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v
alih" z+vcsi %lm$ bacs Hfsy snaraq -ml mharibsind
itira! etmdi v dediC .badt v bndli! mnim at minm! v
mharib etm! qdrtimi alb& 8 7li il varam, n d %n$n
dmnlri il& >hddis Hac Iey( Abbas 1$mi (leyhirrhm"
<Hfint$ biharil-nvar=!itabnda nql edir !iC Hccac >!!y da(il
%l$b .bn Dbeyri dar aacndan asanda Abd$llah ibn 4mr a(am
va(t %n$n yanna )lib dediC 7lini ver, 7bdlmli! *n sn bey2t
edim& ,n!i Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" b$y$r$b !iC <
o
5
8
W4t4 G^ o
J
E
5
=
F4 E GF R4 T4GF
E

E
GF
4

=
7
4
c= f
E
3
=
9
E
L
E
E GF ;= F
E
= <hr !im +z zamannn imamn
tanmadan +ls, cahiliyyt d+vrnd!i !imi +lb&= H%nra Hccac
ayan $zadb dediC Ayam )+tr v bey2t et, *n!i lim m$ld$r&
.bn 4mr dediC >ni l salrsanO Hccac dediC Ty 7diyy qbilsinin
a(maG 7li leyhis-salamla bey2t etmdin, amma b$ )n b$ s+zlri
danrsan& >)r 7li snin zmannin imam deyildiO Allaha and

B,L
mam ;li leyhis-salam (adahn hms+hbti barsind"

buyurmu/durP
4ad/ah&n hms$hbti /ir minmi/ 's 'imidir- Sal. +nun
m.am v yerinin arzusundad&r2 + is $z yerindn daha
ya6/& 6brdard&r (!i, n qdr thl!lidir"-
mam ;li leyhis-salam (ya(lq barsind" buyurmu/durP

(a/.alar&n&n $vladlar&na ya6/&l&. v mehriban5&l&. edin
'i2 sizin $vladlar&n&z&n h$rmtini sa6las&nlar-
mam ;li leyhis-salam (b+y!lrin s+zlri barsind"

buyurmu/durP
!lm v bsirt sahiblrinin s$z 8r dz +lsa (dnya v
a(irt drdlri *n" drman2 shv +lsa is drddir (fitn-fsada
sbb %lar& '$na )+r d hi!mt sahibi v alim *almaldr !i, shv s+z
demsin& ,n!i deyiblr !iC 03
4
9
E
Gc9
=
: o
P
9
8
E
3
4
94Gc9
=
: o
P
9
8
E
1 <alimin bdrmsi
almin bdrmsidir&="
(ir 'i/i mam ;li leyhis-salamdan iman&n (mnasnn" n

+lmas&n& +na ba/a salmas&n& istdi- : #zrt (s+zn hr!!liyi
barsind bel" buyurduP
#am& e/itsin dey sabah mnim yan&ma 8l v mn sn
6br verim 'i2 8r sn mnim s$zlrimi unutsan ba/.as&
+nu zbrlsin- 7n'i s$z hr'' +v 'imidir- (iri (+z hafizsi
il" +nu +urlay&r2 ba/.a birisi is (!tbeyinliyin )+r" +nu
ldn 5&6ar&r- (Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
%ls$n !i, mnim yanma Hzrt Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih"
b$y$rd$$ !lama )+r deyil, .bn Dbeyrin asld b$ aacn
q%r($s$ndan )lmisn&

B,M
(iz + #zrtin hmin 'i/inin %avab&nda buyurdu.lar&n&
bu slin 'e5n hisssind (%t$z$nc$ !lamda" byan etmi/i'
v +2 0iman d$rd dir' (st$n" zrind m$h'mlnib1
(cmlsi il balayan" 'lam&d&r-
mam ;li leyhis-salam ()lib *atmam ey *n

qmlnmm! barsind" buyurmu/durP
!y Adm $vlad&@ (u 8n sabah (%n$n r$zisi" 5n
'drlnm- 7n'i 8r sabah snin $mrndn +lsa2 Allah
snin +nda'& ruzini yetir%'- ('$na )+r d ya( %lar !i, insan
+zn )lib *atmam )nlr )+r ldn salmasn v hr )n hmin
)n *n *alsn&"
mam ;li leyhis-salam (d%stl$q v dmn*ili! barsind"

buyurmu/durP
D+stunu sev2 amma hddi a/ma. mi.dar&nda y+6 (%n$
btn sirlrdn (brdar etm"& :la bilr 'i2 +2 bir 8n snin
d/mnin +lsun (v eman %lasan"- #m5inin d/mninl
+rta sviyyd d/mn5ili' et (arada! rdlri tam )+trm"-
:la bilr 'i2 8nlrin bir 8n +2 snin d+stun +lsun (v %nda
sn (caltli v baaa %larsan"-
mam ;li leyhis-salam (dnya v a(irt *n *almaq

nsanlar dnyada i'i dstdirlrP (iri dnyada dnya
5n i/lyir v dnya +nu $zn m/ul edr' a6irtindn
(a(irt ilrindn" sa6lay&b- :2 varislrinin y+6sullua d5ar
+lmalar&ndan .+r6ur (%nlar *n mal v srvt t%layr !i, birin
m+htac %lmasnlar"2 $z y+6sulluu barsind is 6atir%mdir-
,
,
1iyamt )nnn *tinliyindn q$rt$lmaq *n bir i )+rmr v
hmin )nn y%(s$ll$$n$n fi!rind deyil& 6a($d mna beldir !iC
4vladlar *n mal v srvt t%lamaq istiqamtind +znn s(ntlara

B9O
(elli'l2 $z hyat&n& ba/.as&n&n 6eyrin s+na 5atd&r&r-
Di8ri is dnyada a6irt 5n i/lyir2 dnyadan +nun 5n
+lan (tqdir edilmi" /ey i/lmdn +na 5at&r- (elli'l2 +2 hr
i'i 3ay v mnti t+3lay&b v hr i'i dnyan& ld edib-
#m5inin Allah&n yan&nda da h$rmtli +lub v Allahdan
istdiyi hr bir ha%t v istyi rva +lar- (,n!i %n$n Allah
yannda h+rmtli %lmas ist!lrinin rva %lmasna sbb %l$r&"
).l edilib 'i2 =mr ibn Sttab&n 6ilati zaman&nda

+nun yan&nda (Allahn zmtli >!! hrind!i evi" *?bnin
zinti v bu zintin 5+6luu barsind s$hbt d/r v bir
dst bel deyirP ;8r +nlar& 8$trb mslmanlar&n
.+/ununa 6r%lsn savab v m'aat& 5+6 +lar2 *?b
zinti n edirH =mr d +nlar& 8$trm' .rar&na 8lir- (u
bard ;mirl-m$minin ;li leyhis-salamdan sual s+ru/ur-
: #zrt (32bnin zintlrin t%($nmamaq barsind bel"
buyururP
"ur?an 4eymbr (sllllah$ leyhi v alih" nazil +ldu v
mallar d$rd .isim idiP ('irincisiC" Mslmanlar&n (+lndn
s%nra!" mallar& 'i2 +nlar& hesab sas&nda varislr aras&nda
b$ld v 3aylad&- (.!incisiC" "nimt (qlb nticsind
dmndn ld ediln ey" 'i2 +nu2 +na layi. +lan 'imslr
aras&nda b$ld- (P*ncsC" Sums (qazanc v alverin bed biri"
'i2 Allah +nu myynl/dirdiyi yerd yerl/dirdi (v %n$n
!imlr *atmal %lmasn b$y$rd$"- (E+rdncsC" Sd.lr (z!at
v b(ilr" 'i2 Allah +nu (da" $z yerin .+ydu (%ndan !imlrin
istifad etmsini myynldirdi"- *?bnin zinti hmin va6t da
+nda idi v Allah +nu $z vziyytind sa6lad& (%nlar
(rclm! v srf etm! barsind bir )+stri vermdi"- (Allah" +nu
unut.anl&. sbbindn tr' etmdi v +nun yeri Allaha 8izli
v .aranl&. deyildi- (una 8$r d (btn mallar barsind h+!m
verdiyi, 32bnin zinti barsind is he* n b$y$rmad *n sn d"
d*ar %lmasndan q%r($s$ y%(d$r&

B9,
+nu Allah v 4eymbr .+yduu 'imi $z yerin .+y-
=mr dediP ;8r sn +lmasayd&n2 biz (Allahn h+!mn
bilmdiyimiz *n" rsvay +lard&.- :2 zintlri $z yerin .+ydu
(%nlar he* yer srf etmdi"-
Rvayt edilib 'i2 mam ;li leyhis-salam&n yan&na

Allah&n mal&ndan (beytlmaldan" +urlu. etmi/ i'i 'i/ini
8tirirlr- :nlardan biri .ul v '$l v beytlmal&n mla'&2
di8ri is %amaatdan birinin .ulu idi- (una 8$r d + #zrt
(beyt$l-maldan %$rl$q etmi hans (sin linin !silmsi barsind"
buyurduP
(eytlmala m6sus +lan bu .ula 8ldi'd2 +na (rQi"
hdd v %za i%ra edilmir (%n$n lini !sm! lazm deyil, *n!i"
beytlmal&n bir hisssi di8r hisssini yeyib-
,
Amma + biri
barsind (rQi" hdd i%ra edilir- (.mam" s+nra +nun lini
'sdi-
9

mam ;li leyhis-salam (+z *tinli!lri barsind"

buyurmu/durP
;8r aya.lar&m bu sr/'nli'lrd m$h'm .alsa
((ilaftim sabitls v da(ili mhariblrdn q$rt$lsam" bir s&ra
/eylri dyi/dir%ym (m(aliflrin bidQtlrini aradan aararaq
,
>hqqiq Hillinin <Irai$l-.slam= !itabnda dediyi !imi, )r %n$n
li !sils ziyan, ziyan stndn %lar&
9
.bn >eysm (leyhirrhm" b$rada bel yazrC .mam %n$n lini %na
)+r !sib !i, %, qas bal %lan beyt$lmaldan %$rl$q edib v
%$rl$$ myyn edilmi miqdarda, yni, qzl dirhmin d+rdd biri
qdr %l$b& 'el %lan halda, lin !silmsi vacib %l$r& #n$n
beyt$lmaldan ay da %lmayb& Amma )r beyt$lmaldan ay %lsa,
%$rladnn arl ayna dn miqdardan *%( %lm$ %lsa v
hmin artqlq lin !silmsi *n myyn edilmi miqdara *atsa,
%r$n$n li !silir& Ka!in )r %$rl$$ ayndan *%( %lmasa li
!silmir&

B99
h+!mlri, Allahn Peymbrinin U sllllah$ leyhi v alih U
)+strilrin $y$n !ild hyata !e*ircym"-
mam ;li leyhis-salam (tqdir edilmi eylrl razlaman

)r!liyi barsind" buyurmu/durP
Nam y.inli' v inamla bilin 'i2 Allah bndy2 + n
.dr 5+6 zir'2 5+6 5al&/.an v hiyl-'l'd 5+6 ba%ar&.l&
+lsa da2 ilahi elmd +nun 5n t.dir edilib
myynl/dirilmi/ /eydn art&. nsib etmyib- #m5inin
bndnin zi v a%iz +lmas&na 8$r2 +nunla2 ilahi elmd
+nun 5n t.dir edilmi/ /eyin +na 5atmas& aras&nda asil
v ayr&l&. salmay&b- (u sirdn a8ah +lan v +nu hyata
'e5irn 's (dnya v a(irtd" .azan% ld etm' rahatl&&
ba6&m&ndan insanlar&n n stndr- :na 8$z yumara.
+nda /'' edn ziyana d5ar +lma. ba6&m&ndan insanlar&n
n 8iritar&d&r- ) 5+6 nemt 5atan 'i2 nemt 8$r yava/-
yava/ zab v %zaya ya6&nla/&b- ) 5+6 5tinliy d5ar
+lan 'i2 8iritar5&l&&na 8$r +na ehsan v ya6/&l&. edilib-
(una 8$r d ey (b$ s+zlri" e/idn 's@ 7+6 /'r et v az
tls2 ruzindn sn 5atanla 'iaytln v raz& +l (!i, insana,
*atmas labd %lan miqdardan artq verilmir"-
,

mam ;li leyhis-salam (ibadt tviq edr!"

buyurmu/durP
(Enyann y%( %lacana dair" elminizi (a(irt )+z y$m$b
dnyaya r! balamaq *n" nadanl&. (la vz" etmyin2 (+lm
barsind!i" y.inliyinizi /'' 5evirmyin- ('$na )+r d"
,
'$ msl v deyiln mtlb d$a etmy v r$zi ld etm! *n sy
v tla )+strilmsin mr etm!l ziddiyyt t!il etmir& ,n!i r$zinin
ld edilmsi *n %lan d$a v sy, bzn r$zinin tqdir edilmi
miqdarndan *%( %lmasna sbb %l$r&

B9<
8r (dnyann y%( %lacan" bilirsinizs (a(irt *n" i/ 8$rn2
(+lm" y.in ednd (az$q )+trr!" irli durun-
mam ;li leyhis-salam (tamah v arz$dan $zaq %lmaq

Namah (insan" suyun stn a3arara. 8eri
.aytarmayand&r (insan s$y$n yanna aarar v %n$ s$dan
d%yd$rmadan )eri qaytarar& 3im %na d*ar %lsa mhv %lar v %ndan
q$rt$la bilmz" v +2 (+z hd-eymanna" va etmyn zamindir-
) 5+6 su i5n 'i2 sudan d+ymam&/ 5e5iyir- (8 *%( tamah!ar
v hris !i, mtlbini ld etm! y%l$nda %na *atmam v
bhrlnmmi mhv %l$r&" Rbt 8$striln /eyin dyri hr
n .dr b$y' +lsa +nu ld etmm' v ta3mama&n
'dri d bir + .dr 5+6 +lar- Arzular bsirt 8$zlrini '+r
edir- (5qdir edilmi" 3ay v .ismt2 +na tr 8etmyn /6s
tr 8lir- (.nsan %n$ ld etm! *n *almasa v %n$ arz$lamasa
da tqdir edilmi ay v qismt %na *atacaqdr&"
mam ;li leyhis-salam (zahirin ya(, batinin is is %lmas

Allah&m2 zahirimin 8$zlrin m.abilind ((alqn )+zlrinin
qarsnda" ya6/&2 batinimin is 8izltdi'lrim /eylrd Snin
yan&nda 5ir'in +lmas&ndan2 $zm %amaat&n yan&nda Snin
mndn d (ya(" 6brdar +lduun /eylrl riya'ar%as&na
.+ruma&mdan2 belli'l2 6al.a zahird ya6/& 8$rnb 3is
mllrimi Sn tr 8tirmyimdn v nti%d
bndlrin ya6&nla/ara. Snin raz&l&.lar&ndan (v
mrhmtindn" uza.la/ma&mdan Sn 3nah 8tirirm-
mam ;li leyhis-salam (Hzrt Hahibzzamann zh$r$n$

(br verr!" buyurmu/durP

B9B
;lbtt@ Ayd&n 8ndzdn yaranan .aranl&. 8e%nin
.alan hisssind (qdrti il" 8e%ldiyimiz Allaha and +lsun
'i2 ilan-bhmn +lmay&b-
,

mam ;li leyhis-salam (zm!arlq )+strr! *alman

mdhind" buyurmu/durP
Davam etdirdiyin az i/ (%n$n (eyir vermsi"2 bezib
y+rulduun (v nticd tr! ediln" 5+6 i/dn midveri%idir-
mam ;li leyhis-salam (vacibi mllr tviq edr!"

buyurmu/durP
Msthbbi mllr va%ibata ziyan vuranda ((ll
)tirnd" hmin msthbbilri tr' edin-
9

mam ;li leyhis-salam (itat rbt #*strmk barsind)

buyurmu/durP
Srin (a(irt sfrinin" uza.l&& yad&nda +lan 's haz&rl&.
8$rr (tqva v rhiz!arl +z ar edr"-
mam ;li leyhis-salam Kala tabe +lma. barsindF

buyurmu/durP
,
'el deyil !i, Allah insanlarn hmi zlmt, zlalt v m(aliflrin
aznlqlarnda qalmalarn istsin& 7!sin, haqq d+vltin zamannda
v .mami-Damann (cclllah$ frch" z$h$r$nda (alq, .slam
hqiqtlri il tan %laraq zlmtlrdn q$rt$lacaqdr& '$ )ecnin
shri var v b$ shrin a*lmas ya(ndr&
9
'$n$n dlili ;A-ci v 9:B-c$ !lamn rhind deyilib&

B9E
I$rm' (qlbin (brdar v a)ah %lmas" 8$zl deyil- 7n'i
bzn 8$zlr $z sahibin yalan deyir- Amma a&l +ndan
$yd-nsiht istyn 6yant etmir (%n$ shv d*ar etmir"-
<

mam ;li leyhis-salam (+yd-nsiht q$laq asb tabe %lmaq

Sizinl m+iz v nsiht (%nlara q$laq asb tabe %lmaq"
aras&nda .lt v 6brsizli' 3rdsi vard&r-
9

<
Hqiqtlri dr! etm! *n hisslr deyil, ala ar(alanmaq lazmdr&
,n!i n *%( hiss ediln v a!ar ey !i, naml$md$r& Amma *%( qli
v nzri eylr var !i, n$rl$ qlblrd btn a!ar eylrdn d
aydndr& '$na )+r d fil%s%flar deyiblr !iC 'arsind yqinli! %lan
eylr hiss %l$nanlar deyil, al il dr! edilnlrdir& ,n!i hissin
h+!m shv v (ta etm! ehtimalna mh!$md$r v hisslr *%( yalan
deyir v bizlri shv inanclara s+vq edir, nec !i, b+yy !i*i! v !i*iyi
b+y!, hr!td %lan dayanm v dayanan hr!td %lan sanrq&
Amma al hr ny y%l tasa v hmin ey %n$n yannda tam a!ar v
aydn %lsa, %nda shv v (ta ehtimal y%(d$r& '$na )+r d
nadanlarn dedi!lri <hissdn v )+z il )+rm!dn b+y! dlil
y%(d$r= cmlsi batil v shvdir&
9
7)r hvt tabe %lmamaqla hmin rdni yrtb iin s%n$
barsind fi!irlsniz +yd-nsihtdn ntic *(arar, faydalanarsnz&

B9G
mam ;li leyhis-salam (ifrat v shln!arlq barsind"

buyurmu/durP
)adan&n&z (ii nadanlq $cbatndan" 5+6 edir2 aliminiz is (ii
+z va(tndan" t6ir sal&r-
,

mam ;li leyhis-salam (elmin bhan y%llarn balamas

barsind" buyurmu/durP !lm v (dinin h+!mlrini" bilm'
(<Allah !rimdir, rhimlidir, bizim ziyyt *!myimiz v bndli!
etmyimiz ehtiyac y%(d$r= deyn" bhan a6taranlar&n y+lunu
balay&r- ('$na )+r d din, !itab v Peymbrl tan %lan (sin
bhansi qb$l deyil&"
mam ;li leyhis-salam (ii va(tnda yerin yetirmyn (sin

*imi tlsdirirlrs (+lm tez *atrsa" m$hlt istyir (!i,
ibadt v bndli! etsin"2 'im m$hlt verirlrs v
tlsdirmirlrs (+mr $z$nd$rsa, +lmn" t6ir d/msi il
(<va(tm var v )lc!d yerin yetirrm=, deyib" bhan a6tar&r
(b$ )nn iini sabaha sa(layr"-
mam ;li leyhis-salam (adla r! balamamaq barsind"

buyurmu/durP
Ruzi8ar 6al.&n 06+/ hal&na1 dediyi hr bir /ey 5n bir
3is 8n 8izldib- (Dman insanda )+rdy nemt a(llq edr v
,
'$ !lam <8hcl-'la=nin bzi ns(lrind <
B
e
?
E
F
P
[:[
=
F
P
3
=
N
P
W
P
t4 G^=
!lind, <3
=
N
P
<
P
94GU= <aliminiz= !lmsi %lmadan nql edilib !i, %nda %n$n
mnas bel %l$rC <8adannz ()nahn balayacaqlar fi!ri il )nah
etm!d" ifrata varr v (t+vb edr! Allaha trf qaytma" t(ir
salr&=

B9J
%n$, %n$n lindn alar& '$na )+r d all adam dnyann
adlqlarna r! balamaz v rahat %t$rmaz&"
mam ;li leyhis-salamdan .zav-.dr (%n$n necliyi"

barsind sual s+ru/dular- : #zrt (%n$n barsind
dnm!dn *!indirr! bel" buyurduP
:2 .aranl&. bir y+ldur2 +nunla 8etmyin (!i, bhlr
nticsind %nlarn hllind aciz v sr)rdan qalar, y%l$n$z$
azarsnz"A drin bir dnizdir2 +na da6il +lmay&n (!i, m(tlif
dnclrd qrq %larsnz"A Allah&n sirridir2 $znz +nda (%n$
aydnladrmaq *n" ziyyt salmay&n (!i, (eyir )+rmz v bir
yer *atmazsnz"-
mam ;li leyhis-salam (itatsizliyin ziyan barsind"

buyurmu/durP Allah bir bndni ()nah nticsind"
al5aldanda elm v biliyi +na .adaan edr-
,

mam ;li leyhis-salam ()+zl (asiyytlr hvslndirr!"

buyurmu/durP
*e5mi/ zamanlarda mnim Allah y+lunda (7b$zr 1ffari
v ya #sman ibn >z2$n adl" bir .arda/ v dinda/&m var idi 'i2
dnyan&n +nun 8$znd 'i5i' +lmas&2 +nu mnim 8$zmd
b$ydrd- "arn& +na ha'im deyildi- (elli'l2 ta3mad&&
/eyi arzulam&r2 ta3anda is +nu 5+6 i/ltmirdi- Inn
5+6unu sa'it idi (danmrd"2 dan&/anda is dan&/anlara .alib
8lir (baqasnn danmasna yer q%ym$rd$" v s+ru/anlar&n
susuzlu.lar&n& (elm s$y$ndan %lan m%iz v +yd-nshtl"
yat&rdard&- (Allaha itat v bndli!, (alqla sbrlili! nticsind"
zilmi/2 ldn d/m/d v +nu zi san&rd&lar- Amma
,
#n$ sadt v (%b(tliy sbb %lan dini elm v ilahi h+!mlrdn
bhrlnmy mvffq etmz& '$ !lam nadanln n is bdb(t*ili!
%lmasna dlildir&

B9L
(hr hans bir id" sy v tla/ etm' zaman& 5atanda .zbli
aslan v 5+6 zhrli shra ilan& (!imi" idi- (.i mtlq yerin
yetirir v ya dmni ml$b edirdi/ biri il mbahis ednd sbrsizli!
etmzdi& Na(tndan qabaq" .az&n&n yan&na 8edn 'imi dlil-
sbut 8tirmzdi (dlilini qaznn yanna )etdi!dn s%nra
a*qlayard& '$, insann nzr v dncsinin dzlyn bir dlildir"A
bnzrind bhan yeri ta3d&& i/lrd2 /6sin zr v
bhansini e/itmyin% he5 'si mzmmt etmzdi (v b$
s$l, dalt v insafn zr$rtlrindndir"A saalmay&n%a (d*ar
%ld$$" 6stli'dn (he* !s" /i'aytlnmzdi (saalandan
s%nra da i!aytlnm! *n deyil, bana )lnlrdn (brdar etm!
mqsdi il deyrdi"- Dediyini edrdi v etmy%yini demzdi
(*n!i dzl! v d%r$l$$ +z ar etmidi"- ;8r s$zd +na .alib
8lirdilrs d2 s'utda mlub ed bilmirdilr +nu- (6ersiz
danq v s+hbtlrd sa!it idi&" Dan&/ma.dansa .ula. asmaa
hris idi (faydalanma s+ylm!dn stn t$tard"- ;8r .ltn
(dnlmdn" +na i'i i/ z tutsayd&2 +nlar&n hans&n&n nsi
isty daha ya6&n +lmas&na ba6ar v +nunla m6alit
edrdi- :dur 'i2 siz d bu sit v 6isltlr yiylnin v
+nlara rbt 8$strin- ;8r +nlar&n ham&s&na 8%nz
5atm&rsa2 bilin 'i2 az& ld etm' 5+6u tr' etm'dn daha
ya6/&d&r- ('$na )+r he* %lmasa hmin (s$siyytlrin bzilrin d
%lsa yiylnin&"
mam ;li leyhis-salam ()nah tr! etm! barsind"

buyurmu/durP
;8r Allah (insanlar eymbrlr vasitsi il" :na .ar/&
8nah v itatsizli' etm'dn 5'indirmsydi d2
nemtlrin /'r 5n :na .ar/& 8nah i/ltmm' va%ib
+lard&- (,n!i al ba(mndan hm s+z, hm d mll nemt )+r
!r etm! vacibdir& '$na )+r d itat v !rn zr$rt v
tlblrindn %lan )nahn tr! edilmsi d vacib %lacaqdr&"

B9M
mam ;li leyhis-salam (+z shab v y%ldalarnn mnafiq
simalarndan %lm$" ;/?s ibn "eys $vlad&n&n $lmn 8$r
ba/ sal&& verib +nu sbr v d$zmlly t/vi. edr'n
(d+zmszl! etmm! barsind" buyurmu/durP
!y ;/?s@ ;8r +luna (%n$n +lmn" 8$r 'drlnsn2
(%n$nla" bal&l&&na 8$r .mlnmy ha.l&san (snin +vladnn
+lmn )+r !drlnmyin yersiz deyil"- Amma sbr etsn Allah
yan&nda hr bir msibt v 'drin %ani/ini (vz v m!afat"
vard&r- !y ;/?s@ ;8r sbr etsn snin barnd .za-.dr
%ari +la%a. v sn savab v m'aat ala%a.san2 amma
d$zmszl' etsn snin barnd ilahi h$'m %ari +la%a. v
sn hmin halda 8nah'arsan- !y ;/?s@ :lun (dnyaya
)ln zaman" sni /ad etdi2 halbu'i +2 (snin *n" bla v
5tinli' idi v (+lm il" sni 'drlndirdi2 halbu'i (snin
*n" m'aat v mrhmt vard&r- ('$na )+r d %n$n
msibtind sbrli %lman daha mnasibdir&"
mam ;li leyhis-salam Allah&n 4eymbrini (sllllah$

leyhi v alih" dn edn zaman + #zrtin .brinin stnd
(%n$n vfatnn b+y! it!i %lmas barsind" buyurmu/durP
Sbr 8$zldir2 amma sndn (ayrlmaqdan" ba/.a /ey
5n2 d$zmszl' 3isdir2 la'in snin (+lmn" 5n y+6@
,
Sn 8$r (snin vfatn sbbindn" yaranm&/ .m-'dr
b$y'drA sndn .aba.'& v sndn s+nra'& 'dr (sn
Hzrtin qmin nisbtd" asan v 'i5i'dir-
,
,n!i % Hzrt dinin sas v %n$n rhbri idi& '$na )+r d %n$n
msibtind d+zmszl! etm! is deyil& #na )+r !i, b$ d+zmszl!
hmi % Hzrtin sift v davranlarnn yada salnmasna sbb %l$r&
'$ msibtd sbrli %lmaq ya( deyil& ,n!i b$, %ndan qafil %lmaa v
%n$ yaddan *(armaa sbb %l$r&

B<O
mam ;li leyhis-salam (a(maqla y%ldalq etmyin ziyan
A6ma.la y+lda/l&. etm- 7n'i + (+z alszl $cbatndan"
i/ini snin nzrind bzyib 8$zll/dirir v snin d +nun
'imi +lma&n& (%n$n a(maqlqlarna tabe %lman" istyir-

B<,
mam ;li leyhis-salamdan /r.l .rb aras&nda'&

msanin n .dr +lmas&n& s+ru/dular- : #zrt (%nlarn
arasnda! msafnin myynldirilmsi barsind bel" buyurduP
In/in bir 8nl' hr't v &rlanmas& mi.dar&nda@
,

mam ;li leyhis-salam (d%st v dmn barsind"

buyurmu/durP
D+stlar&n da 5dr2 d/mnlrin dP d+stlar&n snin $z
d+stun2 d+stunun d+stu v d/mninin d/mnidir-
D/mnlrin is snin $z d/mnin2 d+stunun d/mni v
d/mninin d+studur-
mam ;li leyhis-salam 8$rd 'i2 bir 'i/i d/mnin

ziyan vurma. 5n el bir i/d sy v tla/ edir 'i2 $zn
ziyan vurur- (Diyan v$rman mzmmtind" buyurduP
Sn tr'in minmi/ /6si $ldrm' 5n $zn niz
bat&ran 's 'imisn
9
-
mam ;li leyhis-salam (+yd-nsiht qb$l etmm!

(M$zi)ar v +yd vernlrdn )+trlmli" ibrt v $ydlr n
.dr d 5+6dur2 $yd .bul etm' is n .dr d az@
,
'$ cr cavaba qane edici cavab deyirlr& 6ni, cavab, s$al s%r$an
mmn$n edir& '$ %na )+rdir !i, s%r$ann anlama qabiliyyti
s%r$$lan mslnin hqiqtini dr! etm! sviyysin *atmr&
9
Hmin !s +z sinsin niz sancr !i, niz ar(adan *(b tr!in
minmi (sin sinsin *atsn v %n$ +ldrsn& 'aqas *n ziyan il!
n+vbd +zn dyn isli! lanladran !s, ya *%( (bis v
nancibdir, ya da alsz v nadan&

B<9
mam ;li leyhis-salam (dava-dalan mzmmtind"

buyurmu/durP
7'i/m v dava-dala/ isti.amtind 5al&/ara. israrl&
+lan 's 8nah edib- :nda shln'arl&. v tm'inlili'
8$strn is zlm mruz .alar- ('aqas il" dava-dala/ edn
's (dava-dala snasnda )nahdan $zaq %l$b" 3rhiz'ar +la
bilmz- (,n!i dava-dalada tqva v rhiz!arln zr$rtlrindn
%lan daltlili! v hddi amamaq *tindir&"
mam ;li leyhis-salam (t+vb etmy hvslndirr!"

buyurmu/durP
: 8nah 'i2 +ndan s+nra i'i r't namaz .&lma. v
Allahdan +nu (% )nah" ba&/lamas&n& istm' mi.dar&nda
rst ta3d&m (qfltn +lmdim"2 mni 'drlndirmdi-
,

mam ;li leyhis-salamdan s+ru/urlar 'iP Allah bu .dr

5+6 m6lu.la (qiyamt )n" ne% hesab a3ara%a. v s+ru-
sual ed%'dirH : #zrt (Allahn hr ey qadir %lmas barsind
bel" buyurduP
(u .dr 5+6lu.la +nlara ruzi verdiyi 'imi@ S+ru/dularP
:nlar :nu 8$rmy-8$rmy +nlarla ne% s+ru-sual
,
,n!i insan )nah etdi!dn s%nra a!, dz v d%r$ niyytl Allahn
balamasna midvar %lsa, mlindn eman %l$b %n$ bir daha
etmm! qrarna )ls v )nahn !ffarsi %lan namaza d$r$b
Allahdan balanmasn ists, hmin )naha )+r czalandrlmaz&
'$na )+r d hmin )nah %n$ !drlndirmz& 1eyd etm! lazmdr
!i, .mam leyhis-salamn b$ !lam baqasna +yrtm!, namazn
)nahn !ffarsi %lmasn, insann )nahdan $zaq %lmasnn
zr$riliyini v t+vbdn qabaq ba ver biln qfil +lmdn q%r(masn
baa salmaq *ndr, y%(sa % Hzrtin +z hr bir )nahdan a! v
$zaqdr&

B<<
a3ara%a.H (uyurduP :nlar :nu 8$rmy-8$rmy +nlara
ruzi verdiyi 'imi@
,

mam ;li leyhis-salam ((br )+ndrm! barsind"

buyurmu/durP
Snin .asidin (baqas *n" snin al&n& byan edir- ('$na
)+r d )r! zir! v bili!li %ls$n !i, snin mqsdini irin !lm v
d%l$n s+zlrl trf mqabil baa sala bilsin&" #m5inin snin
m'tubun snin trindn dan&/an n yetrli /eydir- (#,
snin dilin !imidir& Artq-s!i! danaraq *tinli!lr d*ar %lmaq v
mhv )tirib *(armaq ehtimal %lan el*i !imi deyil&"
mam ;li leyhis-salam (d$a etmy hvslndirr!"

buyurmu/durP
Drd-.min 5tinliy salm&/ +lduu 8iritar 's2 duaya
bla v drddn amanda +lmayan salam /6sdn daha
m$hta% deyil- (7!sin, %nlarn hr i!isi Allaha d$a edib #ndan
!+m! istmy m+htacdrlar& 'iri saalmasn, di)ri is
salamlnn davaml %lmasn istmy m+htacdr&"
mam ;li leyhis-salam (dnyarstlrin mzmmtind"

buyurmu/durP
nsanlar dnyan&n +ullar&d&r v 'i/ini anas&n& sevmy
8$r mzmmt etmzlr- ('$ % s+z %(ayr !iC <is ml v
*ir!in ilr filan!sin tbitin *evrildiyi *n %n$ mzmmt
etmzlr&="
,
'$na )+r d tccblnmy yer y%(d$r& ,n!i Allahn, bndlrin
#n$ )+rmmlrin ba(mayaraq, %nlarn hamsna r$zi vermsini
)+rdyn !imi, %nlardan s%r$-s$al etmy d qadirdir&

B<B
mam ;li leyhis-salam (ehtiyacllara l t$tmaq barsind"
buyurmu/durP
C+6sul v .ir Allah&n el5isidir- (,n!i Allahn %n$ r$zidn
az bhrlndirmsi b$na %(ayr !i, varl v im!anl bndsini +z el*isi
il snamaq *n y%(s$l$ %n$n yanna )+ndrib&" (una 8$r d +nu
(y%(s$l$" mhrum edn (%na !+m! etmyn" Allah& mhrum
edib (#n$n, varllarn y%(s$llara !+m! etmlrinin zr$riliyi
)+striin ml etmyib&" :na (y%(s$la" bir /ey vern is Allaha
verib (#n$n )+striin ml edib"-
mam ;li leyhis-salam (zina barsind" buyurmu/durP

"eyrtli /6s he5 va6t zina etmz- (#, !imins %n$n
ya(nlar il zina etmsini qb$l etmdiyi !imi, qeyrti, %n$n +znn d
%na haram %lan qadnla ya(nlq etmsin icaz vermir&"
mam ;li leyhis-salam (+mrn baa *atmas barsind"

buyurmu/durP
(.nsan hr bir hadisdn" .+ruma. 5n %l (+mrn s%na
*atma mddti" 'iaytdir- (7cl *atmaynca he* !sin +lmmsi
b$na bnzyir !i, cl %n$n q%r$y$c$s$d$r&"
mam ;li leyhis-salam (mal v srvt ballq barsind"

buyurmu/durP
nsan $vlad $lmnd yatar (sbr edr"2 mal v srvtinin
+urlanmas&nda is yatmaz (d+zmszl! edr! *alar"@ KHeyyid
(u 'lam&n mnas& budur 'i2 insan $vladlar&n&n
$ldrlmsin sbr edir2 srvtinin +urlanmas&na is sbr
etmir- (,n!i +lmdn s%nra +vladn qaytmas mm!n deyil, var-
d+vltin qaytmas is mm!ndr&"

B<E
mam ;li leyhis-salam (d%stl$q barsind" buyurmu/durP
Atalar&n d+stluu (d%stl$qlarnn sri" +ullar aras&nda
.+humlu.dur (q%h$ml$q !imidir& ,n!i %$llar atalar arasnda
%lan d%stl$q v dmn*iliyi irs aarrlar v %nlarn bir-birlrin
!+m! etmlrinin !+! d%stl$qd$r v q%h$ml$q %n$n amillrindndir"-
D (b$na )+r d" .+humlu. d+stlua2 d+stluun .+humlua
ehtiya%l& +lmas&ndan daha m$hta%d&r- (.bn 7bil Hdid b$rada
bel yazrC 'irindn s%r$$rlar !iC <1ardan *%( istyirsn, y%(sa
d%st$n$O EeyirC 7)r d%st %lsa qardam&="

B<G
mam ;li leyhis-salam (m+minin zir!liyi barsind"

buyurmu/durP
M$minlrin 8manlar&ndan 5'inin (%na hmiyyt verin"-
7n'i Allah ha.. v dzly +nlar&n dillrind .+yub-
,

mam ;li leyhis-salam (Allaha tv!!l etm! barsind"

buyurmu/durP
(ndnin eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan
Allah&n (qdrt" lind +lan /ey ar6ay&n5&l&. v inam& $z
lind +lan /ey inam&ndan 5+6 +lmay&n%a2 +nun iman&
d+ru deyil-
9

mam ;li leyhis-salam (sry 8lnd (Hzrt

Peymbrin shablrindn %lm$ v rical alimlrinin mzmmt
etdi!lri" ;ns ibn Mali'i Nlh v Rbeyrin yan&na
8$ndrdi 'i2 (% Hzrtin yannda" Allah&n 4eymbrindn
(sllllah$ leyhi v alih" +nlar&n barsind e/itdiyi s$z (<Hiz
5lh v Dbeyr 7li il mharib edc!siniz v %na qar zalmsnz=
hdisini" +nlar&n yad&na sals&n- ;ns is bu bard /hadt
verm'dn b+yun .a5&rd& v + #zrtin yan&na 8lnd
dediP 4eymbrin + s$z mnim yad&mdan 5&6&b- #zrt
(%na qar edr!" buyurduP
,
Hzrt Peymbr (sllllah$ leyhi v alih" b$y$rm$d$rC <o
E
i
E
:7K4 :By
P
_
8
4
>4 : j
4
BH
P
@
4
7
P
P
H
=
f
E
R
P
T
8
4
K
E
;
4
F4 = +minin zir!liyindn v %n$n zahirdn batini
dr! etmsindn *!inin v %n$n dedi!lrini d%r$ sann& ,n!i %,
Allahn n$r$ il ba(r v #n$n dilin cari etdiyi eyl danr&
9
'ndnin, +z r$zisind v qismtind Allahn ta v b(ilrin %lan
etimad, lind %lan mal v srvt ar(alanmasndan *%( %lmaldr&
,n!i lind %lan ldn *(a, y%( %la bilr, Allahn yannda %lanlar is
hmi qalan v brqrardr&

B<J
;8r yalan deyirsns2 Allah sn el bir 3arla. al&.
vursun 'i2 mmam v 5alma +nu $rtmsin (snin zn el a
l!lr salsn !i, mmam %n$ (alqn )+zndn )izld bilmsin& Heyyid
#min al&.dan m.sd .+turlu.dur 'i2 +ndan s+nra
;nsin hr i'i znd zahir +ldu v +2 ((caltindn el
arasnda" an%a. rbnd il 8$rnrd-
mam ;li leyhis-salam (vacibata hmiyyt verm!

"lblrin z tutma v z d$ndrmlri (hazrlq v
z)inli!lri" vard&r- (una 8$r d z tutma zaman& +nlar&
(vacibatdan lav" msthbbilri d yerin yetirmy vadar
edin- fz d$ndrnd is va%ibat&n yerin yetirilmsi il
'iaytlnin- (,n!i vacibat he* bir halda, htta insann qlbi +zn
Allah dr)ahnda lazm sviyyd hiss etms bel tr! etm! %lmaz&"
mam ;li leyhis-salam (1$rQan %($maa v dr! etmy

tviq edr!" buyurmu/durP
Sizdn .aba. +lanlar&n 6bri (!e*milrin hvalatlar"2
sizdn s+nra +la%a. /eylrin (qbr, 'rz( v qiyamtin necliyi"
6bri v sizin aran&zda +lanlar&n (vacib, haram msthb,
m!r$h v mbah eylrin" h$'m "ur?andad&r-
mam ;li leyhis-salam (rin )eri qaytarlmas barsind"

buyurmu/durP Da/& 8ldiyi yer .aytar&n- (Pisliyi, hddi
amamaq v dinin h+!mlrin zidd %lmamas rti il +z misli il
czalandrn, vz *(n&" 7n'i /r v 3isliyi /rdn ba/.a bir
/ey aradan a3armaz-
,

,
'$ % yerddir !i, )zt etm! v d+zmll! )+strm! (eyir verm!
vzin ziyan daha da artrsn& '$ndan baqa yerd is mtlq sbrli

B<L
mam ;li leyhis-salam (shablrinin (aslarndan, ilrinin

lyaqtlilrindn v % Hzrt tabe %lanlardan %lm$" 'atibi
Tbeydullah ibn ;bu Raey ((ttin )+zlliyi barsind"
buyurmu/durP
Mr''b.ab&n& (%nda %lan rn)i t%z-t%raq v *ir!dn"
tmizl2 .lminin u%unu uzun et (!i, mr!!b %ndan !az
zrin ya( a(sn"2 stirlrin aras&n& 8eni/ 8$tr v hrlri
bir-birin ya6&n yaz 'i2 bu sul 6ttin 8$zlliyi 5n daha
uyun v mnasibdir-
mam ;li leyhis-salam (+z mqam barsind"

buyurmu/durP
Mn m$minlrin ba/5&s& v rhbriym2 mal v srvt
is 3is mllilrin rhbridir- (Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
(u 'lam&n mnas& budur 'i2 bal ar&s& $z ba/5&s&na tabe
+lduu 'imi m$minlr d mn tabedirlr2 3is mllilr is
var-d$vlt-
Chudilrdn biri mam ;li leyhis-salama dediP Siz

(mslmanlar" 3eymbrinizi t+r3aa ta3/&rmam&/ +nun
barsind i6tila v ziddiyyt d/dnz- #zrt (yh$dilrin
mzmmtind" +na bel buyurduP
(iz +nun barsind deyil2 +ndan +lan /ey barsind K%n$n
mmtind caniinli! mslsin )+r" i6tilaa d/d'- (#n$n
eymbrliyi, Allahn birliyi v b$y$rd$qlar barsind fi!ir
ayrlmz y%( idi&" Amma sizin aya&n&z&n dniz suyundan
+lan ya/l&& .urumam&/ (Allah siz yh$dilri fir%n*$lardan nicat
verr! dnizi sizin *n yaranda v siz %radan !e*nd, fir%n*$lar is
s$da batranda, btn b$ t%vhid nianlrini )+rmyiniz ba(mayaraq,
%lmaq lazmdr, nec !i, .mam leyhis-salam bir *%( yerlrd %na mr
v tviq edib&

B<M
dnizin sahilin *atb %rada btlr rsti edn bir dstni )+rn
!imi nadanlq v itatsizli! sbbindn" $z 3eymbriniz (Hzrt
>$sa leyhis-salama" dedinizP 0
B
=
E
3
=
N
P
T
8
4

E
G
E
o
QE 94 3
=
QP 9
E
G<
E
E
GQ C9
E
4
GH
E
9
8
uc
E
^
=
:
BW
P
QE v
=
_
E
E 1 (72raf-9;A" 0(izim 5n +nlar&n'& 'imi ()+rnn" bir
tanr& dzlt- Musa dediP Siz d+rudan da 5+6 nadan bir
tayas&n&z (v aznla qrq %l$bs$n$z !i, b$ qdr t%vhid nian v
lamti )+rmyiniz ba(mayaraq, yen d b$ cr yaramaz s+zlr
danrsnz&"-1
mam ;li leyhis-salama dedilr 'iP (E+ylrd" i8idlr

n il .alib 8ldin (%nlar nec (ar etdin v ya +ldrdn"H :
#zrt (+z heybti v camaatn %ndan q%r(mas barsind bel"
buyurduP
(E+yd" .ar/&la/d&&m hr bir 's mn $z ziyan&na (%n$
+ldrmyim" '$m' edirdi- (Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
#zrt bu s$z il $znn heybt v .+r6usunun
.lblrd yer almas&na (!i, i)idlr %na )+r +zlrini itirr!
ml$b %l$rd$lar" i/ar edib-
mam ;li leyhis-salam +lu Mhmmd ibn

#niyyy (fqirli! v y%(s$ll$$n mzmmtind"
buyurmu/durP
!y +lum@ Snin 5n y+6sullu.dan .+r6uram (!i,
mbada y%(s$ll$q $cbatndan camaata tamah li a*araq Allahn
verdiyin raz %lmayasan"- (una 8$r d +ndan (%n$n rindn"
Allaha 3nah a3ar 'i2 y+6sullu. dind mlubiyyt v
n$.san yeridir- (,n!i y%(s$ll$q insan (yant, yalan danmaa,
al*aqla v haqqa !+m! )+strmmy vadar ed bilr v b$nlar
dind n+qsandr&" #m5inin al&n sr8rdanl&. yeridir (*n!i

BBO
sbrsiz y%(s$l dz y%l$ itirr v )+rcyi i barsind al *a-ba,
dncsi sr)rdan qalar"& : hm d d/mn5iliy sbb +lar-
,
mam ;li leyhis-salam (snaq v imtahan $tmk mqsdi il)

+ #zrtdn 5tin v a&r bir sual s+ru/mu/ /6s (biln
"sdn sual sorumaq sulu barsind) buyurmu/durP
7tinliy salma. 5n deyil2 ba/a d/m' v $yrnm'
5n s+ru/- 7n'i elm $yrnn nadan2 alim +6/ay&r (*n!i
elm ld etmy hazrlab v dz y%la ayaq basb"- Az&nl&a
.dm basan (baqasna qalib )lm! v stnl! ld etm!
istyn" alim is nadana bnzyir (*n!i % da nadan !imi layiq
%lmad eyi tlb edir"-
mam ;li leyhis-salam Abdullah ibn Abbas + #zrt

nzri il uyun +lmayan mslht vern zaman (insann +z
imamna tabe %lmas barsind" buyurmu/durP
Sn 8r' (mslht y%l$ il" mni isti.amtlndirsn v
mn $z nzr v d/n%m il +na ba6am- Amma 8r
(snin mslhtinin shv %lmasn bilib" sn tabe +lmasam2 sn
mn tabe +l-
9

,
,n!i (alq bel y%(s$lla dmn*ili! edir v %ndan $zaqlar& 6a($d
(yant v yalan*lq !imi (%a)lmz mllrin )+r Allah %n$nla
dmn %l$r, yni, rhm v mrhmtindn mhr$m edir& 6a($d da
hsd v a(llq sbbindn %, (alqn dmni %l$r v d%st v ya yad
%lmasndan asl %lmayaraq hamya qzblnir& Hdislrd y%(s$ll$q
v varllq hm triflnib, hm d islnib v %nlarn he* biri di)ri il
ziddiyyt t!il etmir& ,n!i %nlarn yerlri m(tlifdir&
9
,n!i mn hr bir iin (eyir v ziyann baqalarndan daha ya(
bilirm v fi!ir v dncm shv d*ar %lm$r& Eeyirlr !iC Hzrt
zahiri (ilaftd %landa .bn Abbas bel mslht )+rd !i, .mam leyhis-
salam r!lri l almaq *n Iam h+!$mtini >aviyy, 'srni
5lhy v 3$fni Dbeyr hval etsin& # Hzrt is raz %lmad v
b$y$rd$C Eini baqasnn dnyasna )+r mhv etm!dn Allaha nah
aarram& '$ndan s%nra is y$(arda! !lam (atrlatd&

BB,
).l edilib 'i2 mam ;li leyhis-salam Sieyndn

(mharibdn) .ay&d&b *uy 8ln zaman (rb qbillrindn
biri olan) >bamiyyinin yan&ndan 'e5nd arvadlar&n Sieyn
(mharibsinin) $llrin alamalar&n& e/itdi- =z .bilsinin
b$y'lrindn +lan #rb ibn >rhbil >bam& #zrtin
yan&na 8ldi- mam ;li leyhis-salam (arvadlarn mharib
zaman ivn qoparmalarnn mzmmtind) +na bel buyurduP
Arvadlar&n&z e/itdiyim bu alama.lar& il siz aal&.
edirlrH :nlar&n bu nal v ryadlar&n&n .ar/&s&n&
alm&rs&n&zH (Fr! b$n$n qarsn alasnz& ,n!i bel bir
vziyytd %nlarn alayaraq nal etmlri !iilrin mharibdn
q%r(malarna sbb v %nlarn d+y )etmlrin mane %l$r&"
#rb istdi 'i2 mini'd +lan + #zrtin yan& il 3iyada
8etsin- mam leyhis-salam (cah-clal sevmyin ziyan barsind"
+na buyurduP "ay&t@ Snin 'imisinin mnim 'imisi il
3iyada 8lmyi ha'im 5n bla v 5tinli'2 m$min 5n
is zillt v 6arl&.d&r- (Ha!im *n %na )+r bla v *tinli!dir !i,
b$ i %na ilahi zab v czaya sbb %lan qr$r v t!bbrll!
)tirir& >+minin d bir miniyin yan il iyada )etmsi (arlqdr&
,tinli! v blaya, elc d (arla sbb %lan hr bir eyi tr! etm!
is vacibdir&"
mam ;li leyhis-salam )hrvan mharibsind

Svari%in $llrinin yan&ndan 'e5n zaman (%nlarn
mzmmtind bel" buyurduP
7'in %zan&z& 'i2 sizi aldadan 's ziyan vurdu siz@
DedilrP !y ;mirl-m$minin2 'im aldatd& +nlar&H (uyurduP
Azd&ran /eytan v 3isliy mr edn nslr- 4isliy mr edn
ns +nlar& arzularla aldatd&2 +nlara itatsizli' y+lunu a5d& v
(mharibd" .lb .azanma& vd etdi +nlara- (elli'l2
+nlar& 5tinli'l +da atd& (bdi zaba d*ar etdi"-

BB9
mam ;li leyhis-salam ()nahlardan $zaq %lmaa

Slvtlrd (d" Allaha .ar/& 8nah etm'dn 5'in-
7n'i /ahid2 h$'m ednin $zdr- (7)r )izlind )nah edils
v ahid %lmasa Allah hm ahiddir, hm d h+!m edn& H+!m edn
+z ahid %landa is %n$n baqalarnn ahidliyin ehtiyac %lm$r&"
Mhmmd ibn ;bu ('rin (Allah %ndan raz %ls$n" (>isird

>aviynin q%$n$n$n li il" $ldrlmsi 6bri mam ;li
leyhis-salama 5atanda (% Hzrt %n$n *n tssflnm! v
!drlnm! barsind bel" buyurduP
(izim +nun 5n +lan 'drimiz +nlar&n +na 8$r (%n$n
+ldrlmsin )+r" +lan sevin%lri mi.dar&ndad&r- (#n$n
barsind bizim !drimizin v %nlarn sevinclrinin *%(l$$
brabrdir&" Amma (biziml %nlar arasnda! frq b$d$r !i," +nlar
bir d/mni azaltd&lar2 biz is bir d+stu ldn verdi'-
mam ;li leyhis-salam (bhanni qb$l etm! barsind"

buyurmu/durP
Allah&n Adm $vlad&n&n zr v bhansini .bul etdiyi
ya/ hddi altm&/ ya/d&r-
,

mam ;li leyhis-salam (Allahdan baqasnn y%l$nda qlb

qazanman mzmmtind" buyurmu/durP
,
7)r insan altm yandan qabaq nfsi ist!lrin %na qalib )lmsi
v cismani qvvlrin alna ha!im %lmas barsind bhan )tirs
zrl saylar& Amma altm yandan, qvvlrini ldn verdi!dn v
cl ya(nlaandan s%nra yen d nfsi ist!lr tabe %lsa zr qb$l
edilmz&

BB<
Inah&n .alib 8ldiyi 's zr 5almay&b- (Allah itatindn
ayr yerd qlb qazanm !s, nfsi isty v eytana tabedir v
slind )nah %na qalib )lib&" 4isli'l ()nahla" .abaa 8edn
's (slind" mlub +lub- (,n!i %, n is dmn %lan nfsi isty
ml$b %l$b v dmnlrin n isinin lind sir %lan !s qlb
qazanmayb&"
mam ;li leyhis-salam (z!at vermy tviq edr!"

buyurmu/durP
!yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah
varl&lar&n mallar&nda y+6sullar&n ruzilrini va%ib edib- (una
8$r d varl& +ndan (%n$n +z haqqn" sir8ms y+6sul a%
.almaz- !htiya%s&zl&& mtl. +lan Allah (1iyamt )n"
+nlar& bu i/ 8$r s+ru-sual ed%'dir-

BBB
mam ;li leyhis-salam (bhan )tirmmyin trifind"

buyurmu/durP
fzr v bhan 8tirmy ehtiya%s&zl&.2 +nun (zr v
bhannin" dz8n v yerind +lmas&ndan daha /ratlidir-
,

mam ;li leyhis-salam ()nahdan $zaq %lmaq barsind"

buyurmu/durP
Sizin2 eyb v n$.san sitlrdn uza. v 3a' +lan Allah
5n yerin yetirmli +lduunuz n az /ey2 :na .ar/& 8nah
i/ldr'n (qzbin sbb %lmamaq *n" :nun nemtlrindn
'$m' istmmyinizdir-
9

mam ;li leyhis-salam (bndli!d shln!arlq ednlrin

!yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah2
a%izlr (itatd acizlr !imi bas%y$ql$q ednlr" shln'arl&.
edn zaman itati zir' v 8$za5&.lar&n (ya( ilr )+rn
alllarn" .nimt v mnti edib- (#nlarn shln!arlqlar
mqabilind alllarn *alqanl mnft v qazancdr&"
,
'han )tirmy ehtiyacnn %lmamas *r*ivsind davranman,
%n$ )tirmy mcb$r %lmandan daha ya(dr, htta dz desn v
bhann yerind qb$l %l$nsa bel& ,n!i bhan v zr )tirm! bir
n+v zillt v (arlqdr&
9
,n!i #n$n nemt verdiyi hr bir !s vacibdir !i, %nlar itat v
bndli! y%l$nda srf etsin v b$n$nla da !r etmi %ls$n v nticd
%na veriln nemt artrlsn& 7)r b$ himmt mali! %lmasa, n az,
)r! %nlar )nah v itatsizli! y%l$nda deyil, halal %lan v icaz
verilmi yerlrd srf etsin&

BBE
mam ;li leyhis-salam (adahlar barsind"

buyurmu/durP
4ad/ahlar Allah&n yer zrind'i 8$zt5ilridirlr (!i,
insanlarn bir-birlrin ziyan v$rmalarnn v isli! etmlrinin
qarsn alrlar"-
,

mam ;li leyhis-salam m$minin vsind

buyurmu/durP
M$minin sevin%i znd2 'dri is .lbinddir- Sinsi
hr /eydn 8eni/dir (*tinli!lr zaman sbri qdrsizdir"A nsi
hr /eydn 6ard&r (tvaz+!arl *%(d$r"A itatsizli'dn zhlsi
8edir2 riya v 8$z8irnliy nirt edir- (.in s%n$ barsind!i"
'dri uzun2 (layiqli ilrd!i" sy v tla/& y's'dir- (Li!ir v
dnc nticsind" dinmzliyi 5+62 va6t& (itat v bndliy"
m/ul2 (Allahn nemtlrin" /'r edn v (bla v *tinli!lrd"
5+6 sbrlidir- =z i'ir v d/n%sind (bndli! v iin s%n$
barsind tf!!r" .r. +lub2 $z istyind (baqasndan bir ey
istm!d" simi%li' edir (ehtiyacn he* !s bildirmir"2 6asiyyti
yum/a.2 tbiti mlayimdir (t!bbrl, mr$r v baqalarn
incidn deyil"- :2 .uldan 6ar (hamya qar *%( tvaz+!ar"
+lmas&na ba6mayara.2 nsi m$h'm da/dan da br'dir (din
y%l$nda catlidir"-
mam ;li leyhis-salam (baqalarnn malnda )+z %lmamaq

;n b$y' zn8inli' 6al.&n lind +lan /eylrd (var-
d+vltd" 8$z +lmama.d&r- (,n!i baqalarnn malnda )+z
%lmayan !s varllar !imi rifah v asayiddir&"
,
7sas mtnd!i <P GnW
=
CC?
w
9:= <s-s$ltan= !lmsind %lan <lif-lam=
arti!li cinsiyyt arti!lidir !i, btn adahlara amil %l$r& #n$n
(brini %na )+r <oCCUE
E
L
E
= <vzt= )tirib !i, %, <
4
:L= <vaze2=nin
cmidir v ha!im v )+zt*i mnasndadr&

BBG
mam ;li leyhis-salam (vd vfa etm! barsind"

buyurmu/durP
(ir /ey istniln /6s2 vd vermyin% azadd&r (ists
edr, istms etmz"-
,

mam ;li leyhis-salam (arz$ barsind" buyurmu/durP

;8r bnd (bsirt )+z il" $mrn mddtin v +nun
rtar&na (%n$ y%(l$q v faniliy *!msin" ba6sa2 arzuya v
+nun aldatmalar&na nirt bslyr (%ndan $zaqlaar v fi!rini
%n$nla m$l etmz"-
mam ;li leyhis-salam (var-d+vlt barsind"

buyurmu/durP
#r bir 'sin mal&nda i'i /ri'i varP biri irs a3aran2
di8ri is hadislr (bla v msibtlr& '$na )+r d all adam
el bir i )+rr !i, %n$n ay % i!i ri!indn az %lmasn"-
mam ;li leyhis-salam (Allahdan istm! barsind"

buyurmu/durP
tat v bndliyi +lmadan (Allahdan" bir /ey istyn2
'aman&n&n yay& +lmayan +6 atan 'imidir (!i, %($ hdf
*atmaz"-
9

mam ;li leyhis-salam (elm barsind" buyurmu/durP

!lm i'i n$vdrP biri itri (nianlri mld a!ar" +lan elm2
di8ri is (+yrnm! v mtali il %lan" e/idilm elm- !/idilm
,
Nd verndn s%nra is azad deyil v )r! vdin vfa etsin,
istniln eyi yerin yetirsin& '$ !lamla b$ndan qabaq! !lam
<8hcl-'la=nin ns(lrinin *%($nda y%(d$r& 'iz %nlarn hr
i!isini .bn 7bil Hdidin ns(sindn nql etdi!&
9
Eemli, mli %lmadan Allah *aran adamn istyi rva %lmaz&
,n!i mli %lmayan v vacib mllri yerin yetirmyn !s fasiqdir
v Allah, fasiqin d$asn qb$l etmz&

BBJ
elm itri +lmay&n%a ayda vermz (insan elmin hqiqtlrin
*atdraraq (%b(t etmz"-
mam ;li leyhis-salam (fi!ir barsind" buyurmu/durP

Dz8n i'ir d$vlt2 stnl' v srvt bal&d&r-
:nlar&n 8lmsi il 8lir v +nlar&n 8etmsi il 8edir-
,

mam ;li leyhis-salam (y%(s$ll$q v varllq barsind"

buyurmu/durP
C+6sulluun zinti ab&r-ismtdir- Darl&l&&n zinti is
/'rdr-
9

mam ;li leyhis-salam (zalm barsind" buyurmu/durP

;dalt (qiyamt" 8n zal&ma mzluma zlm edilmi/
8ndn daha a&rd&r- ('$ mslnin rhi 2;;-c !lamda !e*di&"
mam ;li leyhis-salam (byniln ilr tviq edib nalayiq

ilrdn *!indirr!" buyurmu/durP
S$zlr .+runub (ml!lr %nlar ml shiflrin qeyd edirlr"A
<
8izli sirlr a/'ar +lub
B
v (>$ddsir s$rsinin ;A-ci aysind
,
'(t il d+vlt hr !im yar %lsa, hr n fi!irls dz )lr v
dnc %(lar istdiyi hdf dyr& Amma %nlar insandan z
d+ndrslr fi!irldiyi hr bir ey shv *(ar v insanlarn n alls
%lsa bel, istdiyinin !s nticsini verr&
9
Fnah etmyn v (alqa l a*mayan y%(s$l$ ham triflyr v %,
ayn tez taar& 0alq !r edn varlnn (eyir(ah %lar v b$, Allahn
nemtinin artmasna sbb %lar&
<
8ec !i, 1$r2ani-3rimin 1af s$rsinin 9A-ci aysind b$y$r$l$rC <GF
E
YCC5J4UE
CC54j
E
R4 f
=
YECC9
E
x
8
4

r
B
=
CC
E
;F4
P
S4W
=
f
E
= <Eediyi hr s+zn (v ya s+z deynin"
yannda (<rqib= v <tid=, yni," hazr d$r$b )+zlyn (i!i ml!"
vardr (!i, %nlar (eyir v r mllri yazmaa mm$rd$rlar"&=
B
8ec !i, 1$r2ani-3rimin 5ariq s$rsinin B-c$ aysind b$y$r$l$rC <
7
P
p4:7
E
?
8
9: VW
E
]
=
_
P

E
B
=
f
E
= <btn sirlrin a!ar %laca % qiyamt )n&&&=

BBL
b$y$r$l$rC" 0o
CCH
E
5t4 j
E
= ]
E
CC?
E
E
GCC<
E
@
4

r
CCS
=
T
E
u
w
CC
P
1 0#r 's $z mlinin
8ir+vudur (%n$n czasna *atacaq"-1 nsanlar U Allah&n
.+ruduu (eyb v n+qsandan sa(layb zintlndirdiyi" 'imsdn
ba/.a U (in!iafda" na.is v (aldan" eyblidirlr- (,n!i" sual
s+ru/anlar& insan& 5tinliy sal&b in%itm' istyir2 %avab
vernlri (he* bir cavabda )eri qalmamaq *n" 5tinliyi .bul
edir- :nlar&n i'iri daha dz +lan&n& da sevin% v .zb tez
8$zl i'rindn d$ndrir-
,
Al& +nlardan m$h'm +lan 's
d 8$zu%u bir ba6&/ tez ziyan vurar (aln h+!mn zidd
davranaraq h+rmtini itirr" v bir 'lm +nu bir haldan di8r
hala salar (deyiln bir s+z nticsind qzblnr! (%a)lmz i
)+rr"-
mam ;li leyhis-salam (dnyadan $zaq %lmaa

!y %amaat@ Allahdan .+r6un (dnyaya v %n$n malna r!
balamayn"- ) 5+6 adam 'i2 5atmaya%a& /eyi arzulay&r2
ya/amaya%a& binan& ti'ir2 tezli'l tr' ed%yi srvti
t+3lay&r v bl' d +nu yrili'l (yri y%l il" t+3lay&b v
ha..&n .ar/&s&n& al&b2 (yni," +na haram y+l il 5at&b v +na
8$r 8nahlar&n y' alt&na 8irib- (elli'l2 (qiyamtd" +nun
a&r y' il .ay&da%a. v (hesab v aradrma zaman"
Rbbinin hzuruna hsrt v 'drl 8l%'- :2 (bel bir
(s 1$rQani-3rimin Hcc s$rsinin 99-ci aysind b$y$r$ld$$ !imi"
0;P 5]
4
<
P
9
=
: P :7
E
?
=
P
9
=
: B
E
tP m
E
94
E
k
E
7
E
b4
=
:L
E
G5
E
T
=
Yw9: 7
E
?4 b
E
1 0#m dnyada2 hm
d a6irtd ziyana uray&b-
9
(u (hamya" a/'ar +lan bir
ziyand&r-1
,
3imdns v ya ndns sevinnd, ya($d qzblnnd )+zl fi!rini
iltmz/ sevincin sbb %lan eyin eybin )+z y$mar v qzblndiyi
eyd eyb t$tar&
9
#n$n dnya ziyan b$d$r !i, %ndan bhrlnmmi +lm %n$
%$rlayb& A(irt ziyan is %n$n dnyada bdi (%b(tliy sbb %lan
bir i )+rmmsidir&

BBM
mam ;li leyhis-salam ()nahdan !nar qalanlar barsind"

buyurmu/durP
Inahlara (%n$n edilmsin" li 5atmama. 3a'l&.dand&r
(a!la sbb %lan amillrdndir"-
,

mam ;li leyhis-salam (abr barsind" buyurmu/durP

Abr&n d+nmu/ haldad&r (q%r$n$r"- A&z a5ma. v istm'
+nun dam%&lar&d&r (%n$ t+!r"- :nu 'imin yan&nda t$'myin
di..t et- (Al*aq adamlardan bir ey istm& ,n!i %nlar istyini
yerin yetirmslr (calt *!c!sn, amma yerin yetirslr snin
hmi qarlarnda yilmyini istyc!lr&"
mam ;li leyhis-salam (yaltaqlq barsind" buyurmu/durP

('irini" layi. +lduundan art&. trilm' yalta.l&.d&r (v
i!izll! niansidir"- Layi. +lduundan az trilm' is
a%izli' (danmaqda bacarqszlq" v ya (%na" 3a6&ll&.d&r-
(Eemli, dalt v brabrli! hr bir !si layiq %ld$$ qdr
triflmyimiz v mqam v drcsini hmin miqdarda z
*(armamzdr&"
mam ;li leyhis-salam ()nah barsind" buyurmu/durP

(Allah yannda" n a&r 8nah insan&n yn8l v 'i5i'
hesab etdiyi 8nahd&r-
9

,
,n!i insann li )naha *atmasa, %, %ndan amanda qalmaq
mcb$riyytind qalar v yava-yava )nah etmm! %n$n adtin
*evrilr! r$h$na nf$z edr& '$rada a!lq v ismtdn mqsd el
hmin adt v vrdidir&
9
,n!i )nah htta !i*i! %lsa bel, %na etinaszlq czadan q%r(mamaq
v t+vb etmmy sbb %l$r& 8ticd insann vrdiin *evrilr!
%n$n r$h$na nf$z edir v %, he* bir )nahdan U htta hr n qdr

BEO
mam ;li leyhis-salam (bzi (isltlrin (eyir v ziyan

*im $z eybin (*atmazlqlar v isli!lrin" ba6sa2
ba/.as&n&n eybini 8$rmz- (,n!i +z isli!lrini dzltm!l
m$l %lar v baqasnda eyb a(tarmaa n+vb *atmaz&" Allah&n
verdiyi ruziy raz& +lan 's2 lindn 5&6an /ey 5n
'drlnmz- (,n!i insann bir ey tamas v %n$n (sin lind
qalmas, %n$n r$zisinin hmin ey %lmasnn niansidir& 'ir eyi a(tarb
tamrsa, ya($d tar v s%nra ldn *(arrsa, demli, %, %n$n r$zisi
deyilmi& '$na )+r d bir eyi ld etmm! *n v ya taandan s%nra
ldn *(armaa )+r !drlnm! tqdir edilmi r$ziy raz %lmamaa
dlildir&" *im zlm .&l&n%&n& (qnndan" 5's (*%( zlm ets"
hmin .&l&n%la $ldrlr (a(irtdn lav dnyada da mhv d*ar
%lar"- *im (alt v vasitsiz, *tin" i/lrd 5al&/sa v ziyyt
5's (qza-qdrdn aslaraq" hla' +lar- =zn 5tinli' v
ziyyt burulanlar&na atan (zif %lmasna ba(mayaraq, b+y!
ilr )irin" 's b+ular (mhv %lar"- *im 3is yerlr da6il
+lsa2 6al. +nun barsind 3is 8manda +lar (htta is i
)+rms bel"- 7+6 dan&/an 's 5+6 shv edr (*n!i dananda
fi!irlmz"- 7+6 shv edn 'sin hyas& az +lar (*n!i *ir!in i
%n$n esi %lar"- *imin hyas& az +lsa +nun 3rhiz'arl&. v
8nahdan uza.l&& (da" az +lar- (,n!i hyas %lmayan !s he* bir
nalayiq ii )+rm!dn *!inmz&" 4rhiz'arl&& az +lan&n .lbi
$lr (Allahn rhmindn $zaq %lar& ,n!i qlbin yaamas )nahdan
*!inm!dn asl, %na baldr"- "lbi $lm/ /6s +da da6il +lar-
(,n!i bdi cnnt v Allahn rhmi qlbi +lnlr *n deyil&" *im
6al.&n eyb v n$.sanlar&na ba6&b +nlar& bynms v s+nra
+nlar& $zn rva bils (+z ets"2 demli2 +2 el a6ma. v
.anmaz&n $zdr- (,n!i %, dz v d%r$ bildiyi eyin !sin )edib
v b$, qanmazlq v a(maqlqdr&" "ane5ili' (+z ayna raz %lmaq v
ya qnat" t'nmz srvtdir- =lm 5+6 yada salan 's
dnyadan aza raz& +lar- (,n!i +lmdn qafil %lmaq insanda
dnyaya hrisli! )tirir&" *im dan&/&&n&n ml saslanmas&n&
b+y! %lsa bel, *!inmir&

BE,
(dediyini etmli %ld$$n$" bils2 barsind .rara 8ldiyi v
hmiyyt verdiyi /eydn ba/.a az dan&/ar-

BE9
mam ;li leyhis-salam (zalm barsind" buyurmu/durP

Ral&m insan&n 5 ni/ansi varP (birincisiC" 8nah v
itatsizli'l $zndn stn +lana (Allaha" zlm edrA
(i!incisiC" z+r v stnly il li alt&nda +lana zlm edrA
(*ncsC" zal&mlar&n dstsin (s+z, ml v mal (rclm!l"
'$m' edr-
mam ;li leyhis-salam (rahatlq v *tinli! barsind"

buyurmu/durP
7tinli' v s&6&nt&n&n n s+n hdd 5atmas&nda rahatl&.2
bla v msibt hal.alar&n&n daralmas&nda din%li' vard&r-
,

mam ;li leyhis-salam shablrinin birin (arvad-$aq

/inin 5+6unu arvad-u/a&na hsr etm- 7n'i 8r +nlar
Allah&n d+stu +lsalar2 Allah =z d+stlar&n& 3u5 etmz (v
%nlara yardm etm!d baqasna m+htac deyil"- Amma 8r
Allah&n d/mni +lsalar2 Allah&n d/mnlri 5n
'drlnr' i/ 8$rmyin ny 8r'dirH@ (#n$n
dmnlrinin vziyytini ya(ladrmaq *n *alma& ,n!i %nlara
!+m! etm! zab v czaya sbb %l$r&"
mam ;li leyhis-salam (eyb a(tarmaq barsind"

buyurmu/durP
;n b$y' eyb v .baht $znd +lan siti (baqasnda"
n$.san tutma.d&r-
,
,n!i insan *tinli!dn tn) )lnd (alis niyyt il Allaha nah
aararaq *tinliyinin aradan qaldrlmasn istyr v Allah, rhmini
%na amil edr! istyini rva edr&

BE<
mam ;li leyhis-salam&n hzurunda bir 'i/i +lu +lmu/

di8r bir 'i/ini tbri' edr' bel dediP Svari (ya($d z!al
v zir!" $vlad&n mbar' +lsun sn@ ('$ cml cahiliyyt
d+vrnd rblrin ar idi& #nlar b$ cml il tbri!lrind $an
svarili! v (%b(tliyini r%qn%zladrrdlar&" S+nra mam
leyhis-salam bel buyurduP
(San %lmasn tbri! ednd" el dem2 de 'iP :nu ta edn
Allaha /'r +lsun2 sn ta edilmi/ $vlad mbar' +lsun2 bu
$vlad tam 'amala 5ats&n v +nun ya6/& mllrindn
bhrlnsn-
mam ;li leyhis-salam&n i/5ilrindn biri b$y' bir ev

ti'mi/di- (una 8$r d mam leyhis-salam (srvtin a!ar
%lmas barsind bel" buyurduP
Dirhmlr ()m $llar" ba/lar&n& z 5&6artd&lar
()izltdiyin eylr fa %ld$"- !v snin varl&l&&n& vs edir (snin
varllnn niansidir"&
mam ;li leyhis-salama dedilrP ;8r birinin evinin

.a3&s&n& zn balasalar v +nu +rada (az$qsiz" .+ysalar2
ruzisi haradan 8lrH : #zrt ruzi barsind buyurduP
;%l v $lm 8ln yerdn@ (4lm haradan )lirs Allah-
tala r$zini d %radan )+ndrmy qadirdir& '$na )+r d qann
bal %lmas +lmn )lmsin mane %lmad !imi, r$zinin d
)lmsin mane %lm$r&"
mam ;li leyhis-salam adamlar& $lm/ bir tayaya ba/

sal&& verib sbr etmlrini t$vsiy edr' (+lm barsind
bel" buyurduP

BEB
:nun bu $lm n sizdn ba/lay&b2 n d sizinl .urtar&r
(!i, ac %ls$n& 7!sin, %nda ham brabrdir"- Sizin bu y+lda/&n&z
(hyat zaman" sr 5&6&rd& (sizdn ayrlrd"- (una 8$r d
bel hesab edin 'i2 + $z srlrinin birin 8edib v sizin
yan&n&za .ay&da%a.- ;8r .ay&tmasa2 (el bel d %lacaq" siz
+nun yan&na 8ed%'siniz- ('$na )+r d %ndan ayrlmaa )+r
qmlnm! yersizdir&"
mam ;li leyhis-salam (!r v sbr etmy hvslndirr!"

buyurmu/durP
!y insanlar@ Allah 8r' sizi (#n$n" zab v %zas&ndan
.+r6an 8$rdy 'imi2 nemt v b6/i/lrindn d .+r6an
8$rsn- (Fr! hmi Allahn nemtlrin !r etm!d diqqtli
%lasnz v na!rl! etmysiniz !i, zab v czaya d*ar
%lmayasnz&" #.i.tn lind srvti artan v +nu zab&n
tdri%n 8lmsi ()lm sbbi" bilmyn (v na!rl! edn"
's .+r6uludan 6atir%m v ar6ay&n (qafil" +lub- #m5inin
y+6sulla/an v +nu s&na. v imtahan (+z sna" bilmyn (v
sbrliliyi ldn vern" 's2 mid bslnilr' arzulanan (sbrli
(s *n nzrd t$t$lm$" m'aat& zay edib-
mam ;li leyhis-salam (nfsin ist!lrindn $zaq %lmaq

!y nsin istyinin sirlri2 dayan&n (%na tabe %lmayn"@
7n'i dnyaya r' balayan& msibt v .m-.ssnin
di/lrinin ssindn (qzb v srtli!dn yaranan ar drdlri
eitm!dn" ba/.a bir /ey .+r6utmur (nec !i, insan birin qar
qzblnnd dilrini bir-birin srtr"- !y insanlar@ )slrinizi
dblndirm' v islah etm'l $znz m/ul +lun
(bynilnlri +z arnz edin" v +nlar& (nalayiq" 6islt v
vrdi/lr %rt etm'dn .aytar&n (!i, qiyamt czasndan
q$rt$lasnz"-

BEE
mam ;li leyhis-salam (is )man barsind"

buyurmu/durP
(irindn (birinin azndan" 5&6an s$z barsind n .dr 'i2
ya6/& ehtimal ver bilirsn2 3is 8man etmmlisn- (8
qdr !i, mm!ndr, %na qar is )manda %lma& Hm*inin birindn
)+rdyn ii bacardqca ya( san& Amma bzi yerlrd $zaq)+rnliyi
ldn verm! %lmaz& 99:-c$ !lamda ni!binli! v bdbinliyin yerlri
myynldirilib&"
mam ;li leyhis-salam (salavat )+ndrmy tviq edr!"

buyurmu/durP
!yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allahdan
ha%t v istyin +landa2 $z istyini Allah&n 4eymbrin
(sllllah$ leyhi v alih" salavat 8$ndrm'l ba/la v s+nra $z
ha%tini ist- 7n'i Allah :ndan istniln i'i ha%tdn
birini (Peymbr rhmt v salam )+ndrmsi istyini" .bul edib
di8rini (snin +z hactini" .bul etmm'dn 5+6-5+6
s6avtlidir-
mam ;li leyhis-salam (qalmaqal v *!im barsind"

buyurmu/durP
Abr&na simi%li' edn (abrn q%r$ma sevn" 's2 8r'
(baqas il bir ey barsind" mbahis etmyi 'nara .+ysun-
(,n!i mbahis etm!, (s$sil eyb a(taranlarla *!im! insann
abrn aarr v qlblrd %na qar !in yaradr&"
mam ;li leyhis-salam (tls!nli! v sstlyn


BEG
(Hr hans bir i" im'an yaranandan .aba. (%nda" tlsm'
v mnasib va6t v rst yaranandan s+nra sstl' etm'
a6ma.l&. v .anmazl&.dand&r- (,n!i tlsm! ifrat, sstl! is
shln!arlqdr v all adam %nlarn hr i!isindn $zaq %lar&"
mam ;li leyhis-salam (faydasz s$al barsind"

buyurmu/durP
:lmaya%a. /ey (msln, haqqnda bhs ediln frzi msllr"
barsind sual s+ru/ma- 7n'i (r2i h+!mlr v hyati ilr
!imi" m$v%ud /eylrd snin 5n m/uliyyt v i/ var (!i,
)r! %nlarla m$l %lasan"-
mam ;li leyhis-salam (bzi byniln siftlr yiylnmy

tviq edr!" buyurmu/durP
Fi'ir sa v ayd&n 8z8dr (!i, iin s%n$ %nda )+rnr"-
(M$zi)ardan" ibrt 8$trm' .+r6udan $ydverndir-
(a/.as&ndan bynmdiyin /eydn (*ir!inli!dn" uza.
+lma&n db v zinti sn bsdir-
mam ;li leyhis-salam (ml il bir# olan $lm barsind)

buyurmu/durP
!lm ml bal&d&r- (una 8$r d 'im bildis ml etdi
(!s halda, yni, )r zahird biln !imi )+rnb ml etmirs, demli,
slind bilmir"- !lm mli 5a&r&r (+zn trf dvt edir"- ;8r
+nu (%n$n dvt v *arn" .bul ets hmin elmdn 6eyir
8$rlr- ;'s halda is elm mldn uza.la/&r (hmin elmdn
(eyir )+rlmr, nec !i, nadanlqdan (eyir ld edilmir& Eemli, b$ elm
(eyir vermm!d nadanlqla brabrdir"-
mam ;li leyhis-salam (dnyadan $zaq %lmaq barsind"

buyurmu/durP

BEJ
!y insanlar@ Dnya mal& mhvedi%i vba 8tirn
d+ranm&/ .uru +tdur- (una 8$r d '$5m' v .almama.
+nda .rar ta3ma.dan daha 6eyirli +lan +tla.dan uza. +lun-
(,n!i %nda qalmaq v %na r! balamaq bdb(tliy sbb %l$r&"
:nun az (b$ y%l$ s%na *atdracaq" ruzi v 6$ryi2 +nun
srvtindn daha 3a'd&r- (,n!i %n$n dnyada zhmti, a(irtd
is hesabat daha azdr&" :nda (hrisli! v tamah!arlq $cbatndan"
5+6lu srvt t+3layan&n (a(irtd" 'as&b v y+6sul +lmas&
h$'m edilib- (,n!i %, dnyada )iriftar %l$b v az$q )+tr
bilmyib&" #m5inin +ndan (qnat etm! v qane %lmaqla"
ehtiya%s&z +lan (srvt t%lamayan" 'sin (qiyamt )nnd" rahat
+lmas&na '$m' edilib- Dnya2 +nun zint v bzyinin
heyrtlndirdiyi 'sin i'i 8$zn d anadan8lm '+r edib-
(Han!i %nda )+rm sr-lamti y%(d$r&" :nunla d+stluu $z
3e/si edn 's2 i'ir v zehnini 'drlrl d+ldurar v
hmin 'drlr +nun .lbind iztiraba sbb +lar- (ir irad
v ist' +nu (dnya mal ld etm! *n" m/ul v 8iritar
edr2 di8r bir irad v ist' is +nu .mlndirr- :2 ns
y+lu (b%az" tutulana (+ln" 'imi hmi/ .m-.ss v
d/8nl'lrin 5'i/msinddir- (elli'l2 .lbinin i'i
damar& .&r&lm&/ (hla! %lm$" halda +nu shraya atarlar
(qbristanlqda t%raa tararlar"- Allaha +nun mhv +lmas&2
.arda/ v d+stlar&na is +nu (qbr" atma. yn8l v
asand&r- M$min dnyaya ibrt 8$z il ba6&r2 na5arl&.dan
m%bur +lub .arn&n&n ehtiya%& mi.dar&nda .ida v ruzi ld
edir v (dnya barsind!i s+hbti" .zb v nirtl dinlyir-
(.nsann dnyada! vziyyti is beldirC" ;8r 0ilan's varl& v
im'anl& +ldu1 deyils (bir mddtdn s%nra" 0'as&b v y+6sul
+ldu1 deyilrA 8r varl&&na sevinslr (di)r bir )n"
y+6luuna 'drlnrlr- (udur insan&n dnyada'&
vziyyti v hl (dnyarstlrin zabn arl v *tinli! v
)iriftarln bdiliyi sbbindn Allahn rhmi v as$dli!dn"
namid +la%a.lar& 8n (qiyamt" 8lmyib-

BEL
mam ;li leyhis-salam (Allahn savab v czas barsind"
buyurmu/durP
!yb v n$.san sitlrdn uza. v 3a' +lan Allah2 (itat
m*hta! olduu v ya itatsizlikdn qor"duu n d$yil)
bndlrini =z zab&ndan sa6lay&b +nlar& %nnt
8$ndrm' 5n bndli' v itat savab v 8naha %za
myynl/dirib-
mam ;li leyhis-salam (fitn!arlarn v fitn!arlq zamannn

nsanlar 5n el bir d$vran 8l%' 'i2 +nda "ur?andan
ni/andn (mnalar v hqiqtlri barsind dnmdn yazb
%($maqdan"2 slamdan is addan (%n$n h+!mlrin ml etmdn
hadtlri dem!dn" ba/.a bir /ey .almaya%a.- #min
zamanda +nlar&n ms%idlri bina (zint v )+zlliyi"
ba6&m&ndan abad2 hidayt ba6&m&ndan is (%nlarda rhiz!ar
v hidayt edn %lmad *n" virand&r v +nlar&n sa'in v
abadla/d&ranlar& (mscidd t%laanlar" yer znn n
3islridirlr- (,n!i" +nlardan itn 6ari% +lar v +nlarda
itatsizli' v 8nah yerl/r- #min itndn 'narla/an hr
bir 'si +na .aytararlar v +ndan ar6ada .alan& +na tr
a3ararlar- !yb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah
buyururP =z ha..&ma and i5mi/m 'i2 hmin insanlar 5n
sbrli v a&ll&lar&n +nda (%ndan q$rt$lmaqda" sr8rdan
.ald&& bir itn 8$ndrim- #.i.tn (#, dediyini" edndir-
(iz Allahdan (fitn!arlar !imi bdi czaya d*ar %lmamamz
*n" .lt v 6brsizli' 8nah&ndan 'e5msini istyiri'-

).l edilib 'i2 mam ;li leyhis-salam 5+6 az va6tlar

istisna +lma.la hmi/ minbr 5&6anda 6tbdn .aba.
(rhiz!arlq barsind bel" buyurard&P

BEM
!y insanlar@ Allahdan .+r6un- #e5 's b+/ yer
yarad&lmay&b 'i2 +ynas&nA $zba/&na bura6&lmay&b 'i2 yersiz
v bihud i/ 8$rsn- :nun $zn bzyr' 8$zl 8$strn
dnyas& 3is ba6&/&n +na 5ir'in 'imi 8$strdiyi a6irtin vzi
v yerini tutan deyil- #m5inin n y's' zm v
5al&/.anl&.la dnyadan istdiyini ld edn aldanm&/ 's2
a6irtdn n az 3ay&n& v nsibini ld etmi/ di8ri 'imi
deyil-
,

mam ;li leyhis-salam (byniln v (%a)ln (isltlr

(.nsan dnya v a(irt sadtin q%v$d$ran" slamdan u%a he5
bir /r v b$y'l' y+6dur- 4rhiz'arl&.dan (Allahdan
q%r(maq v #na itat etm!dn" stn izzt2 5'inm'dn
()nahdan v haram %lmas bhli eylrdn +zn sa(lamaqdan"
8$zl v m$h'm s&&na%a. v t$vbdn smrli v
ni%atveri%i /at5i y+6dur-
9
"natdn zn8in 6zin
y+6dur v verilmi/ ruziy raz& +lma. 'imi he5 bir srvt
y+6sulluun .ar/&s&n& alm&r- :na 5atm&/ /eyl 'iaytlnn
's rahatl&a .+vu/ub v din%li'd +tura. sal&b- Dnyaya
meyl v rbt n a&r 5tinliyin a5ar& v 8iritar5&l&&n
miniyidir- #risli'2 t'bbr v hsd insan& 8nahlara
,
,n!i yer znn adahln ld etmi (s, a(irt *n !i*i! v az
mnftli bir i )+rm !sl bir v brabr deyil& #na )+r !i,
birincinin qlb v nailiyyti btn saysz-hesabsz *tinli! v qm-
qsssin ba(mayaraq s%na *ataraq y%( %l$r& Ei)rinin nailiyyti is
hmili!dir v %na he* bir qm-qss y%l taa bilmir&
9
,n!i t+vbnin icazy ehtiyac y%(d$r, halb$!i eymbrlr,
+vliyalar v m+minlr )nah!arlar *n fat etm! icazsi ld
edincy qdr az a*a bilmzlr& 1$r2ani-3rimin I$ra s$rsinin 2J-
ci aysind b$y$r$l$rC <4 GzE5
e
C?
8
9: ;
4
CCUE BCS
P
c= f
E
L
E
M4 [4GCC]
E
U4 ;= CCUE o
E
C@
E
B
=
J
8
9: u
P
C]
E
y
=
f
E
g4CC9
8
: B
E
tP L
E
=
<'ndlrinin t+vbsini qb$l edn v )nahlardan (%nlarn
)nahlarndan" !e*n #d$r&= 'qr s$rsinin 2JJ-ci aysind is bel
b$y$r$l$rC <R4 T4
=
4
CCC@
4
x
8
4
MP YECCCH
=
U4 P S
E
CCCh
=
f
E
g4CCC9
8
: :
E
;CCCF
E
= <#n$n izni %lmadan
(qiyamtd" #n$n hz$r$nda ()nah!ara" !im fat ed bilrO=

BGO
d/my 5a&r&r- >r v 3isli' btn 5ir'inli'lri bir yer
t+3lay&r (hat edir"-
mam ;li leyhis-salam (Hzrt PeymbrinUsllllah$ leyhi

v alihUshablrinin ya(larndan %lm$" Cabir ibn Abdullah
;nsariy (din v dnyann daya barsind" buyurmu/durP
!y Cabir@ Din v dnyan&n m$h'mli' v br.rarl&&
d$rd 'sin vasitsi ildirP $z elmini i/ldn (%n$n sasnda
davranan v %n$ (alqa +yrdn" alim2 $yrnmyi eyb v ar
bilmyn nadan2 (baqas barsind" $z ya6/&l&. v ehsan&nda
simi%li' etmyn varl&2 $z a6irtini dnyaya satmayan y+6sul-
(una 8$r d alim $z elmini i/ltmynd nadan $yrnmyi
ar bil%'2 varl& $z ya6/&l&. v ehsan&nda 6sisli' ednd
y+6sul a6irtini dnyas&na sata%a. (nalayiq ilr )+rc!"-
!y Cabir@ Allah hr 'imin nemtlrini (hr !im ta etdiyi
mal, srvt, b+y!l! v b$ !imi ltflri" art&rsa2 6al.&n +na +lan
ehtiya%lar& (ist!lri" da artar- (una 8$r d 'im Allaha 8$r
hmin nemtlrd va%ib +lan /eyi yerin yetirs2 Allah
+nlar& davaml& v hmi/li' edr- Amma 'im +nlarda va%ib
+lanlar& Allaha 8$r yerin yetirms Allah +nlar& mhv v
y+6 edr-
bn Crir Nbri $znn tari6 'itab&nda n.l edib 'i2

(.mam 7li leyhis-salamn shablrinin ya(larndan v" bn ;/?s
il #%%a%a .ar/& mharib etm' 5n syana
.al6anlardan +lmu/ ;bdrrhman ibn ;bi Leyla F.ih
%amaat& %ihada (Hccac il mhariby" hvslndirr'n bel
deyirmi/P (iz (Hiffeyn mharibsind" >am hli il
.ar/&la/d&&m&z 8n ;linin U Allah saleh v 6eyir6ahlar
i5ind +nun dr%sini u%alts&n v +na /hidlr v
d+ru5ular&n savab&n& ta etsin U (mr be mQr$f v nhy z
mn!r barsind" bel buyurduunu e/itdim 'iP

BG,
!y m$minlr@ *im zlm v sitm edilmsini v 6al.&n
6+/a8lmz v nalayi. i/lr dvt edilmsini 8$rs v +nu
.lbi il in'ar ets2 (qiyamt )nnn s%r$-s$alndan" .urtulub
v ()nahdan" uza. +lub- ('$, insan l v dili il hmin eyi in!ar v
rdd ed bilmynd v ya q%r($ v zrr yetirilmsindn amanda
%lmayan zaman *ndr& Pm$miyytl %n$n h+!m yerlrinin
m(tlifliyi il dyiir&" *im +nu dili il in'ar ets savab
.azan&b v +nun m'aat& .lbi il in'ar edndn 5+6dur-
Allah&n s$znn (din, t%vhid v itatin" u%a2 zal&mlar&n
s$zlrinin (ir!, !fr, aznlq v )nahn" al5a. v 6ar +lmas&
5n +nu .&l&n%& (v$r$ma" il in'ar edn 's is hidayt v
ni%at y+luna 5at&b2 (Allahn byndiyi" dz y+lda dayan&b v
(Allah v Peymbr" y.inli' v inam +nun .lbind
nurlan&b (a!ar %l$b"-
mam ;li leyhis-salam $znn bu mzmunda (mr be

mQr$f v nhy z mn!r barsind" +lan di8r bir 'lam&nda da
buyurmu/durP
:nlardan (in!ar ednlrdn" bzilri 3isli'lri $z l2 dil v
.lbi il in'ar edir- (elli'l2 +2 8$zl 6isltlri s+na
5atd&r&b2 'amala yetirib- (zilri li il deyil2 dil v .lbi il
in'ar edir- :2 i'i 8$zl 6isltdn ya3&/&b2 birini (l il in!ar
etmyi is" zay edib- (zisi is l v dili il deyil .lbi il
in'ar edib- :2 5 6isltin n /rli i'isini zay edib v bir
6isltdn (qlb il in!ar etm!dnF ya3&/&b-
,
(zilri is nalayi.
i/lri dil2 .lb v li il in'ar etmir- :2 dirilrin $lsdr-
9
(tn ya6/& mllr v Allah y+lunda %ihad etm'2 mr be
mgru v nhy z mun'rin m.abilind 8eni/ dryaya
,
,n!i l v dil il in!ar %lmadan ancaq qlbd in!ar etmyin (aricd
he* bir (eyri y%(d$r& '$na )+r d %, i!i (islti b$ndan rfli v stn
adlandrb&
9
,n!i )r %n$n im!an y%(d$rsa he* %lmasa )r! qlbi il in!ar
etsin& 'el %lmasa %, Allaha iman )tirmsind d d%r$*$ deyil& ,n!i
Allah sevn !s Allahn dmni %lan )nah!ar dmn bilmlidir&

BG9
a&z suyu atma. 'imidir- (,n!i .slamn vc$d$ mr be mQr$f v
nhy z mn!r ildir&" ;mr be mgru v nhy z mn'r %li
ya6&nla/d&rm&r v ruzini azaltm&r
,
- ;mr be mgru v nhy
z mn'rin n 8$zli2 zal&m 3ad/ah&n yan&nda (%n$ zlmdn
sa(layan, (eyir v ya(la s+vq edn" bir ha.. v dz s$zdr
(haqq s+z dem!dir"&
;bu Cuhydn
9
n.l edilib 'iP ;mirl-m$minin ;li
leyhis-salamdan (mr be m2r$f v nhy z mn!r barsind"
bel buyurmas&n& e/itdimP
Mlub +la%a&n&z (bdb(t*ili! v ilahi rhmdn $zaqda
qalmanz nticsind sizdn alnacaq" il' /ey llrinizl %ihadd&r
(v$r$maqdr !i, !afir v mri!lrl mharib etmyc!, fasiq, zalm
v )nah!arlar barsind Allahn myyn etdiyi cza n+vlrini icra
etmyc! v %nlar mzmmt edr! dblndirmyc!siniz"&
:ndan s+nra (itircyiniz ey" dillrinizl +lan %ihadd&r (!i,
)nah v *ir!in mllri eidib )+rc!siniz, amma )+rmmi v
eitmmi sayacaqsnz"- :ndan s+nra is .lblrinizl +lan
%ihadd&r (!i, zalm v is ml sahiblrin (eyir yetirc!, %nlarla
d%stl$q edc! v %nlara ehtiram )+strc!siniz"-
<
(una 8$r d
.lbi il byniln i/i tan&mayan v nalayi. mli in'ar
etmyn 's (ya( ml sahiblrini sevmyn v is mllilri
,
,n!i cl +z va(tnda *atar v r$zi, mr be mQr$f v nhy z mn!r
edilib edilmmsindn asl %lmayaraq azalb *%(almr& '$na )+r d
cannn q%r($s$ndan v ya (alqn qzbi nticsind r$zisinin azalmas
thl!sindn btn (%b(tli!lrin tmli %lan b$ b+y! ibadti ldn
*(aran (s, shv fi!irddir&
9
'$, Nhb ibn Abd$llah H$ainin !nysidir& #, .mam 7li leyhis-
salamn shablrinin ya(larndan, d%stlarndan v inanlmlarndan
%l$b& Hzrt %n$ <Nhb$l-(eyr= adlandrrd v %n$ 3$fd
beytlmala mm$r tyin etmidi&
<
6%(s$l rhiz!ar v ya(lara is etinaszlq )+strc!, %nlardan
$zaqlaacaqsnz& Hmin zaman dinin ii s%na *atm %lacaq& ,n!i l
v dil il cihad etm! mm!n %lmasa da qlb il cihad etmy, htta
zd a!ar ed bilms d, hamnn )c *ata bilr& .ndi )r %n$ da
tr! etslr, b$, (laqn dyimsi v dnya v a(irtd aznlq v
bdb(tli! niansidir&

BG<
dmn hesab etmyn U b$, mr be m2r$f v nhy z mn!r
mslsind vacib %lan iin n aa hddidir U" trsin 5evril%'
v ba/& a/a&2 aya& is yu6ar& +la%a.d&r (dnyada rahatl
%lmayacaq v sr)rdan qalacaq, a(irtd is sadtini ldn verr!
bdi czaya d*ar %lacaqdr"&
mam ;li leyhis-salam (haqq v batil barsind"

buyurmu/durP
#a.. (zahird" 5tin v a&r2 amma (batind" /irin2 batil is
(zahird" yn8l v asan2 la'in (batind" vba8tiri%idir
(mhvedicidir"-
mam ;li leyhis-salam (insanlarn aqibti barsind"

buyurmu/durP
(u mmtin n ya6/&s& 5n bel Allah&n zab v
%zas&ndan ar6ay&n v 6atir%m +lma- 7n'i eyb v n$.san
sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah (7Qraf s$rsinin BB-c$
aysind" buyurub 'iP 0E L7
P
CCCi4 G
E
9
=
:
P
B
=
CCCy
E
9
=
: x
8
4
CCC>
X
4 : 7
E
CCCN
=
F
E
;P F
E
=
CCCf
E
aK
E
1
0Allah&n %zas&ndan ziyana uram&/ tayadan ba/.a he5 's
6atir%m +lmaz-1 (u mmtin n 3isi 5n bel Allah&n
rhm v mrhmtindn namid +lma- 7n'i eyb v
n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allah (6$s$f s$rsinin A@-
ci aysind" buyurub 'iP 0E L7
P
K4GN
E
9
=
:
P
B
=
y
E
9
=
: x
8
4
>
X
4 :
4
L
=
j
8
;F4
P
E
5
=
f
E
x R
P
T
8
4
1
0Allah&n mrhmtindn yaln&z 'airlr midini zr-1
('$na )+r d hamnn iinin s%n$n$n nec %lacan Allah bildiyi
*n he* !s zahiri vziyyt ar(aynlab %n$n aqibtindn (atircm
v ya namid %lmamaldr&"
mam ;li leyhis-salam ((sisli! v simicliyin mzmmtind"

buyurmu/durP
Ssisli' 3isli' v 5ir'inli'lr t+3lusudur- :2 (insann,"
vasitsi il hr bir 3isliy 5'ildiyi %il+vdur- (,n!i (sisli!

BGB
insan hsd, hrisli!, q%h$mlarla laqlri !sm!, zif v y%(s$llara
zlm etm! v b$ !imi )nahlara *!ir&"

Ruzi i'i n$vdrP snin a6tard&&n ruzi v sni a6taran
ruzi 'i2 sn +na tr 8etmsn d +2 sn tr 8l%'dir-
(una 8$r d ilinin .m-.sssini 8nnn .m-.sssin
y'lm- Sn hr 8n hmin 8nn $z ruzisi bsdir- (el
+lan halda2 8r (r$zisinin qm-qsssini *!diyin" il snin
$mrndn +lsa2 Allah-tala yenil/n hr sabahda sn
ay&rd&& ruzini tez sn 5atd&ra%a.- Amma 8r (hmin" il
snin $mrndn +lmasa2 snin +lmayan /eyin .mini
5'm'l n i/in varH #e5 bir a6taran snin ruzind sndn
.abaa d/ bilmz v he5 bir 8%l +nda sn .alib 8l
bilmz (v %n$ snin lindn ala bilmz"- Snin 5n t.dir
edilmi/ /ey he5 va6t 8e%i'my%'dir (+z va(tnda *atacaqdr&
(u 'lam (hr bir !sin tqdir edilmi r$zisinin )lib *atmas
cmlsi" bu sild bundan $n% (i!i yz lli d%qq$z$nc$ !lamda"
'e5di- Amma burada daha ayd&n v 8eni/ izahl& +lduu
5n 'itab&n vvlind .+yulmu/ .aydaya sasn +nu bir
daha2 i'in%i d byan etdi'-
mam ;li leyhis-salam (dnyann $y$mazl barsind"

buyurmu/durP
) 5+6 8ndz z tutan 'i2 +na ar6a 5evir bilmz (cl
%na a(ama *(maa im!an vermz"- ) 5+6 8e%nin vvlind
(vziyytinin ya(lna" .ibt ediln 'i2 8e%nin a6&r&nda +na
alayanlar ayaa .al6d&lar- ('li, )ecnin vvlind ta(t-tac var
idi, shr tezdn is t%ran altna )etdi& '$na )+r d all adam
dnyaya v %n$n malna r! balamaz v +z dinini v bdi
(%b(tliyini %na satmaz&"

BGE
mam ;li leyhis-salam (s+z barsind" buyurmu/durP

) .dr 'i2 dan&/mam&san2 s$z snin sirindir- !l 'i
dil 8tirdin sn +nun sirisn- (7vvlc sn %na ha!im idin, indi
is % sn ha!imdir v ists sn (eyir )tirr, ists ziyan&" (una
8$r d .&z&l v 8m/ 6zind sa6lad&&n 'imi dilini d
(az (zinsind" sa6la- 7n'i +la bilr 'i2 bir 'lm2 nemti
ldn 5&6ars&n v .ar/&ya zab v 5tinli' 8tirsin- ('$na )+r
d )r! *%( danlmasn v dnmdn bir s+z deyilmsin&"
mam ;li leyhis-salam (yen d s+z barsind"

buyurmu/durP
(ilmdiyini dem- (,n!i %, ya yalandr, ya da yalan ehtimal
%lan bir ey& 8adanlq v cahilli! zrind %lan hr bir s+zdn is
*!inm! vacibdir&" #tta bildiyin hr /eyi d dem- (,n!i
snin +zn v ya baqasna ziyan %la bilr, birinin sirrini a*maq
!imi&" 7n'i eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan
Allah2 snin btn bdn zvlrin bir s&ra h$'mlr va%ib
edib v .iyamt 8n +nlarla sn .ar/& dlil 8tir%'-
(>sln b$y$racaq !i, sn dili haqq s+z danmaq *n verdim, sn
is itat etmdiyin *n zab v czaya layiqsn&"
mam ;li leyhis-salam ()nahdan $zaq %lmaa

Allah&n sni :na .ar/& 8nah i/ltm'd 8$rmsi2 :na
itatd is ta3mamas&ndan .+r6 'i2 ziyana urayanlardan
+larsan- I%lnnd2 Allah&n itatind 8%ln- Rilynd2
Allaha .ar/& 8nah etm'd zil-
,

,
6%(sa bel %lmasn !i, namaz zifli!dn %t$r$b qlasan, amma isli!
edn zaman cld ayaa qal(asan& '$na )+r d namazn bacardqca
ayaq st d$r$b ql, isli! etm! istynd is %t$r v +zn cil%vla&

BGG
mam ;li leyhis-salam (+yd verr!" buyurmu/durP

I$znl dnyan&n etdi'lrini (yalan v vfaszln" 8$r-
8$r +na ar6alanma.2 r' balama. nadanl&.d&r- Savab&na
min +lduun zaman (nticsinin cnnt v bdi rahatlq %lmasn
bilnd" 8$zl mld (itat v bndli!d" shln'arl&. etm'
ziyana urama.d&r- S&namam&/2 hr bir 's etimad etm'
a%izli' v uursuzlu.dur (id $$rs$zl$a sbb %lar& ,n!i
hmin (s !im etimad etmsini bilmir v inama layiq adam a(tara
bilmir"-

buyurmu/durP
Allaha .ar/& an%a. dnyada 8nah edilmsi v :nun
yan&nda +lan /ey (sadt v (%b(tliy" an%a. dnyadan
uza.la/ma.la nail +lunmas&2 dnyan&n Allah yan&nda
h.irliyinin ni/anlrindndir-
mam ;li leyhis-salam ()+zl ml hvslndirr!"

buyurmu/durP
;mlinin a&rla/d&rd&& (ibadt etmyn v ya( ilr
)+rmyn tnbl" 'si s+y v '$' .+5a.la/d&rmaz-
,
(Heyyid
Di8r bir rvaytd is beldirP =z m.am v dr%sini
itirn 's atalar&n&n m.am v dr%si ayda vermz-
9

,
Ata-anasnn v ya babalarnn birinin b+y!l! v (%b(tliyi %n$n
b+y!l! v (%b(tliyin sbb %lmaz& '$ !lam eyni il iyirmi i!inci
!lamda !e*di, ancaq b$ frql !i, %rada !lamn a(r <R4 CC@
4
= 7
E
CC?
=
f
P
3
=
CC9
E
R
P
]
P
?
E
6
E
= <mqam v drcsi q%*aqladrmaz= !lind nql edilib&
9
<8hc$l-'la=nin !sr ns(lrind b$ !lam )tirilmyib& 'iz
%n$ .bn 7bil Hdidin v Iey( >hmmd 7bd$h$n ns(lrindn nql
etdi!&

BGJ
mam ;li leyhis-salam (id *almaq barsind"

buyurmu/durP
(ir /eyi a6taran 's +nu v ya +nun bir hisssini
ta3a%a.d&r-
,

mam ;li leyhis-salam (hqiqi ya(lq v isli! barsind"

buyurmu/durP
Ar6as&nda +d +lan (ilahi zaba sbb %lan" 6eyir v ya6/&l&.
(dnya mnfti, slind" 6eyir v ya6/&l&. deyil- Ar6as&nda
%nnt +lan 5tinli' v 3isli' (dnyada *!iln ziyytlr, slind"
5tinli' v 3isli' deyil- Cnntdn a/a& hr bir nemt 'i5i'
v hmiyytsizdir- :ddan a/a& hr bir bla v 5tinli'
rahatl&. v asayi/dir- (,n!i % nemt nemt dem! %lar !i, %n$n
ar(asnda cza %lmasn& Hm*inin % *tinliyi *tinli! hesab etm! %lar
!i, %n$n ar(asnca bdi rahatlq %lmasn&"
mam ;li leyhis-salam (*tinli!lr v nemtlr barsind"

buyurmu/durP
(ilin 'i2 bla v 5tinli'lrdn biri y+6sullu.dur-
C+6sullu.dan daha 5tini bdnin 6st +lmas&d&r- (dnin
6st +lmas&ndan daha a&r& is .lbin 6stliyidir- (,n!i %,
a(irt (%b(tli!lrinin ldn *(masna sbb %l$r&" (ilin 'i2
nemtlrdn biri var-d$vltin 5+6luudur- Dar-d$vltin
5+6luundan daha ya6/&2 salaml&.d&r- Salaml&.dan daha
ya6/& is .lbin 3rhiz'arl&&d&r- (,n!i %, bdi (%b(tli!lrin
ld edilmsin sbb %l$r&"
,
,n!i istm! ld etm! *n hazrlqdr& 7)r istedad v hazrlq
!amil %lsa %n$n hamsn ld edc!& 3amil %lmasa is istniln eyin
*atmayan hisssi istedadn azl miqdarnda %lacaqdr&

BGL
mam ;li leyhis-salam (m+minin va(t barsind"
buyurmu/durP
M$minin 5 saat& var ()ec-)ndz saatlarn * hissy
b+lmlidir"C Rbbi il raz-niyaz etdiyi saat (va(tnn s!!iz
saatn Allahn ilrin srf etmlidir"A $z mi/tini (yaay
ehtiyacn" tmin etdiyi saat ()ec-)ndznn s!!iz saatn
ticart, myyn e v ya di)r ilr srf etmlidir"A $z il halal
v 8$zl /eylr aras&nda lzzt alma. 5n ay&rd&& saat-
,
A&ll& adama (mli ala sasn" bu 5 /eydn ba/.as& 5n
sr etm' rva deyilP mi/tini dzltm' (ticart, alver v
i" 5n2 ya6ud mad i/ind add&mlama.
9
5n ya da (ab-
havan dyim! v salamlq *n ediln sfrlr !imi" haram
+lmayan /eylrdn lzzt almaa 8$r-
mam ;li leyhis-salam (dnya v %n$n mal barsind"

buyurmu/durP
Dnyaya (%n$n malna" rbt v meyl 8$strm (%na r!
balama" 'i2 Allah sn +nun 5ir'inli'lrini 8$strsin- (,n!i
v$r$n eyblri )+rmr v %n$n )+rn )+z !%r %l$r& 4z iindn"
6brsiz +lma 'i2 sndn 6brsiz deyildirlr- (Allah sn v
snin ilrin ba(r&"
mam ;li leyhis-salam (danmaq barsind"

buyurmu/durP
Dan&/&n 'i2 tan&nas&n&z- 7n'i insan dilinin alt&nda
8izlnib- (Alllar v alimlr danmaynca mqamlar ml$m %lmaz&
,
#n$n s!!iz saatn yatmaq, yem! v canna q$ll$qda !e*irmlidir&
1eyd etm! lazmdr !i, hr bir hissni bir ey ayrman mnas, %nlar
bir-birinin ardnca yerin yetirm! deyil& 'l! mqsd b$d$r !i, m+min
hr )ec-)ndzd va(tnn *d birini hmin ilr srf etmlidir&
9
7zmtli >!! v di)r mqdds yerlrin ziyartin )etm! v ya
Allah y%l$nda cihad v !afir v mnafiqlrdn mdafi !imi ilr
(nzrd t$t$l$r"&

BGM
-ahil v nadann danmamas daha ya(dr& ,n!i dilin ball
qbaht v rsvay*lqlar )izli sa(layr&"
mam ;li leyhis-salam (m! barsind" buyurmu/durP

M/' 8$zl tirlidir- :nun .ab& yn8l2 iyi is 8$zldir-

mam ;li leyhis-salam (tvaz+!arlq barsind"

buyurmu/durP
=ynmyini 'nara .+y2 'ibr v l+valanma& ba/&ndan
5&6art (hamya qar tvaz+!ar %l" v .brini yad&na sal (!i,
nalayiq ilrdn *!insn"-
mam ;li leyhis-salam (dnya mal *n *almaq barsind"

buyurmu/durP
Dnyadan (%n$n malndan halal y%l il" sn tr 8lni
8$tr v sndn z 5evirndn (lin *atmayandan" sn d z
5evir- ;8r sn (b$ ii" etmsn (lin *atmayan eylrin ar(asnca
)etsn"2 +nda a6tar&/ v istyind irata varma (haram v
)nahdan $zaq %l v +zn v ailni *%( *tinliy salma"-
mam ;li leyhis-salam ()+zl s+z barsind" buyurmu/durP

) 5+6 s$z 'i2 (qlblr" tsiri h%um etm' v
s&5rama.dan daha 5+6dur- (#la bilr !i, all adam qlnc v
d+ym!l )+rl bilmyn ii s+zl )+rsn&"
mam ;li leyhis-salam (qnat hvslndirr!"

buyurmu/durP

BJO
(M$zidn" hr n il 'iaytlnm' (yaay !e*irm!"
mm'ndrs + bsdir-
,

mam ;li leyhis-salam (zlm tabe %lmamaq v al*almamaq

(>rd *n" $lm al5alma. v h.irli'dn stn v daha
ya6/&d&r- Aza raz& +lma. (varllara" ya6&nla/ma. v yalta.l&.
etm'dn daha ya6/&d&r- :turduu yerd bir /ey verilmyn
(sy v tla etmyib bir ey ld etmyn" 's durduu yerd d
verilmz-
9
Ruzi8ar i'i 8ndrP bir 8n snin /adl&. v 'am
alma&n 5n2 bir 8n is 5tinli' v na'aml&&n 5n-
(una 8$r d /adl&. 8nnd itatsizli' etm (na!r %lma"
v 5tinli' +lan 8nnd sbrli +l (d+zmszl! etm v +zn
al*altma"-
mam ;li leyhis-salam (ata il +vladn bir-birlrinin

b%y$nlarnda %lan haqq barsind" buyurmu/durP
=vlad&n atan&n2 el% d atan&n $vlad&n b+ynunda ha..&
var- Atan&n $vlad&n b+ynunda +lan ha..& budur 'i2 +2 eyb
v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allaha itatsizli'dn
ba/.a hr bir /eyd ataya tabe +lmal&2 itat etmlidir-
=vlad&n atan&n b+ynunda +lan ha..& is budur 'i2 +na ya6/&
ad .+ysun (ms$mlar leyhim$s-salamn +zlrinin v ya +vlad v ail
zvlrinin birinin adn q%ys$n +vladna"2 +nu dbli v 8$zl
6la.l& trbiy etsin v +na "ur?an $yrtsin-
,
6a(s b$d$r !i, insan, artn trafna frlanmasn, +zn *%(
zhmt salmasn v va(tn bdi sadt ld etm! *n Allah
y%l$nda v (alqa (idmt srf etsin&
9
#, *%( *almaqla da bir ey ld etmyc!& '$na )+r d a(tar v
istm!d d ifrata varmamaq v haram i mrt!ib %lmamaq
lazmdr& ,n!i tqdir %l$nm$ ey )lib *atacaqdr&

BJ,
mam ;li leyhis-salam (tsiri %lan v %lmayan eylr
I$z dymsi2 +vsun2 %adu2 az&n& 6eyirliy a5ma.
(msln (stnin !imdns <ey salam= mracitini eitmsi v
eitdiyi !imi %lacana inanmas" ha.d&r (%nlarn hr biri +z tsirini
)+strir"- Az&n& 3isliy a5ma. v 6stliyin birindn
di8rin 'e5msi dz deyil (tsirsizdir"- I$zl iy2 bal2 mini'
minm' v ya/&ll&a ba6ma. .m v 'drlri aradan
a3aran +vsunlard&r v 6stlr +nlar&n vasitsi il
saalarlar-
,

mam ;li leyhis-salam ((alqla eynilm!, $y$maq

Sasiyyt v 6la. %htindn 6al.a ya6&nla/ma. (yaay
trzind %nlar !imi %lmaq" +nlar&n 'inlrindn amanda +lma.d&r
(amanda %lmaa sbb %lar& ,n!i !im din zidd %lmayan ilrd
(alqla $y$sa, %nlar !imi %lsa %n$ sevrlr v qlblrind %na qar !in
sa(lamazlar"-
mam ;li leyhis-salam +nunla dan&/anlardan biri2

$zndn b$y' s$z s$ylyr'n (yersiz s+z barsind"
buyurmu/durP
"anad 5&6armam&/ u5dun v '$r3 i'n nrilddin-
(0las, bizim yanmzda bel s+zlr danmaq sn yaramaz& 6a($d
snin !imisinin bel bir s+z demsi layiq deyil& Heyyid Mzi-
rhimh$llah-deyirC"
(urada (sas mtnd!i" 07
P
5N4 CCh
8
9:1 0/-/'ir1dn m.sd
.u/un 8%lnr' m$h'mlnndn .aba. 5&6artd&& il'
.anad&d&r- 0
P
y
=
CCCCC?
8
9:1 0s-s.b1 is b$yyn 'imi
nrildmyn dv balas& mnas&ndad&r-
,
'$ !lam v ;AJ, ;AR v ;B9-ci !lamlar <8hcl-'la=nin
ns(lrinin *%($nda y%(d$r v biz %nlar .bn 7bil Hdidin
ns(sindn nql etdi!&

BJ9
mam ;li leyhis-salam (hr il m$l %lman ziyan

*im m6tli i/lrl m/ul +lsa (m(tlif ilr )+rm!
ists" 5ar .&lma. ba%ar&.lar& +nu tr' edrlr (%, qld
*arlrdn he* bir ntic ld etmz v mvffqiyyt qazanmaz"-
mam ;li leyhis-salamdan 0>4 GCCC@

4
x
X
4
k
E
B
8
CCC
P
x L
E

E
B
=
CCC6
E
x1
0Allahdan ba/.a he5 bir .drt v .vv y+6dur1
'lam&n&n mnas&n& s+ru/ar'n + #zrt buyurmu/durP
(iz Allahla bir8 bir /ey mali' deyili' (#n$nla ri!
deyili!" v :2 bizi mali' etmyin% he5 bir /ey (ndam, )c,
al v sair" mali' +lmuru.- (una 8$r d bizi bir /ey mali'
ednd U 'i2 :nun =z bizdn daha .aba. mali'dir U
b+ynumuza vzi .+yur (nys mr edir v ya ndns
*!indirir"& #min /eyi (bir ey )cn *atmasn" bizdn alanda
is2 + bard'i vzini b+ynumuzdan 8$trr (hmin ey
barsind bizdn s%r$-s$al etmyc!"-
mam ;li leyhis-salam ;mmar ibn Casirin (rhimh$llah"

Meyr ibn >$?bnin s$zlrin %avab vermsini e/idnd
(dini dnya *n vasit etmi (s etina etmm! barsind" +na
buyurmu/durP
!y ;mmar@ Meyrni $z i6tiyar&nda .+y (%n$n s+zlrin
etina etm"- 7n'i +2 dindn dnyan& +na ya6&nla/d&ran
(dnyasna (eyri %lan v yarayan" /eydn ba/.a bir /ey
8$trmyib2 $yrnmyibA .sdn (bilr!dn" $zn
/bhlr at&b 'i2 +nlar& (haqqa v d%r$ya %(ayan yrili!lri" $z
shv v bdrmlrin bhan 8tirsin
,
-
,
1sas, %n$n din etiqad y%(d$r& '$na )+r d b$ cr bhlr
barsind mbahis etmsinin sbbi !fr v nifaqnn fa %lmamas v

BJ<
mam ;li leyhis-salam (Allaha tv!!l etm! v ar(alanmaq

Darl&lar&n Allah yan&nda +lan savab& ld etm' 5n
y+6sullara .ar/& tvaz$'ar +lmalar& ne% d 8$zldir-
:nlardan 8$zl is y+6sullar&n Allaha ar6alanara. varl&lara
etinas&zl&.lar& v yilmmlridir-
,

mam ;li leyhis-salam (aln (eyri barsind"

buyurmu/durP
Allah al& insanda an%a. +na 8$r mant .+yub (%na
balayb" 'i2 insana 8nlrin birind +nun vasitsi il (%n$n
)+rdy tdbirlrl dnya fitn-fsadlarndan v ya itat v bndli!l
a(irt *tinli!lrindn" ni%at versin-
mam ;li leyhis-salam (haqqn batil zrind qlbsi

*im ha.. il lbya6a +lsa (v$r$araq %n$ aradan aarmaq
ists"2 ha.. +nu yer vurar (mhv edr& ,n!i Allah haqqn
yardm*sdr v he* !sin #n$nla lbya(a %lmaq qdrti y%(d$r"-
mam ;li leyhis-salam (fi!irlm! barsind"

buyurmu/durP
dnya ilrinin qaydasnda qalmasdr&
,
,n!i b$ i Allaha yqinliyin v inamn !amilliyinin n b+y!
dlilidir& #na )+r !i, %nlar varllarn qarsnda balarn $ca
t$tmaqla Allahdan baqasna midi, elc d #ndan baqasndan %lan
q%r($n$ aradan aarr v midsizli!d m+h!m sbrli %l$rlar&
'$nlarn he* biri varlnn tvaz+!arlnda y%(d$r&

BJB
"lb 8$zn shisidir- (Fr! )+zn )+rdy ey qlbin
shifsin yazlsn, barsind fi!irlr! dnlsn, haqq v ya batil,
(eyir v r %lmas aydnladrlsn&"
mam ;li leyhis-salam (rhiz!arln mdhind"

buyurmu/durP 4rhiz'arl&. 6asiyytlrin ba/5&s&d&r- (Hr bir
)+zl (asiyyt %na baldr v rhiz!arlq, %nlarn hamsn hat
edir&"

BJE
mam ;li leyhis-salam (mllim ehtiram )+strmy tviq

edr!" buyurmu/durP
Dilinin itiliyini sni dan&/d&rana (sn danmaq +yrdn"2
el% d nati.li' ba%ar&&n& sni (natiqli!d" dz y+la
isti.amtlndirn y$nltm-
,

mam ;li leyhis-salam (*ir!inli!lrdn $zaq %lmaq

Snin db v 8$zlliyin 5n ba/.as&nda 3is sayd&&n
/eydn K5ir'in i/lrdnF uza.la/ma&n 'iaytdir-
mam ;li leyhis-salam (sbrlili! barsind" buyurmu/durP

*im (msibt v qm-qss ba vernd dnyann bz!-dzyin
bal %lmayan" azad insanlar 'imi sbr ets2 sbrlidir (v +z
savabn alacaqdr"- ;8r (hmin hadisd d+zmszl! edr!" sbr
etms2 t%rbsiz nadanlar&n unutmas& 'imi yaddan
5&6ara%a.d&r- (Hmin nadanlar hadislrl qarlaanda
d+zmszl! edrlr v s%nra bir *ar %lmamasn )+rb s$sarlar&
#nlarn b$ s$smanda savab y%(d$r v !sin, d+zmszl!lrin
)+r czalandrlacaqlar&"
Di8r bir rvaytd deyilir 'i2 mam ;li leyhis-salam

ba/sal&& v r'-dir' verdiyi ;/?s ibn "eys (yen d
sbrlili! barsind" buyurmu/durP
;8r b$y'lr v ali%nablar 'imi sbrlili' etsn2 bu2
(eyb v n+qsan siftlrdn a! v $zaq %lan Allahn yannda" 8$zl v
,
'l! d mqsd b$d$r !iC dilinin itiliyini v natiqli! bacarn sni
dandran v Hzrt Peymbr vasitsi il dz y%la hidayt edn
Allahn dininin ziyanna iltm& ,n!i dmnin qarsn almas *n
lin qlnc verilmi (sin hmin qlncla qlnc verni +ldrmsi *%(
*ir!in bir idir&

BJG
byniln bir i/dir- Amma sbrsizli' etsn2 (hmin msibti"
heyvanlar (*!di!lri ziyytlri" unutdu.lar& 'imi yaddan
5&6ara%a.san- (A(r !i, na*arlqdan sbrli %lacaqsan, amma b$ df
savabsz&"
mam ;li leyhis-salam dnyan&n vsi v ne%liyi

barsind buyurmu/durP
Dnya (+z zint v bzyi il" aldad&r2 (bla v *tinli!lri il"
ziyan vurur v (srtl, tez" 'e5ir (%nlardan ayrlr"- (Enya hqir
v al*aq %ld$$ *n" eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza.
+lan Allah +nu =z d+stlar&n&n savab&2 d/mnlrinin is
%zas& etmy raz& +lmad&- Dnya hli + 'arvan 'imidir 'i2
(bir az istiraht edib y%r$nl$qlarn almaq *n" d/dy snada
birdn 'arvanba/&lar& (!arvann qabanda )edn ba*lar" haray
salar (!iC y%la dn, b$ra istiraht yeri deyil" v s+nra +nlar y+la
d/rlr-
mam ;li leyhis-salam +lu (imam" #sn leyhis-

salama (varislr mal-srvt sa(laman ziyan barsind"
buyurmu/durP
:ul%an&m@ =zndn s+nra dnyadan (dnyann mal v
srvtindn" he5 n .+yma- 7n'i +nu i'i /6sdn biri 5n
.+yursanP ya Allah&n itat v bndliyi y+lunda sr edn
's 5n 'i2 bel +lan surtd +2 snin bdb6t +lma&na v
ziyana urama&na sbb +lan /eyl 6+/b6t +lur- Ca da
Allaha .ar/& 8nah v itatsizli' edn 's 5n 'i2 bel +lan
halda2 +2 snin +nun 5n t+3lad&&n /ey 8$r bdb6t +lur
v sn +nun 8nah etmsin '$m'5i v yard&m5& +lmusan-
(u i'i haldan he5 biri snin2 $zn 5n se5ib 8$trmyin
layi. v mnasib deyil- (Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
(u 'lam ba/.a %r d rvayt edilib v + beldirP

BJJ
dnyadan (dnya malndan" snin llrind +lanlar&n sndn
.aba. sahibi +lub- Sndn s+nra da di8r bir sahib 5ata%a.-
Sn (%n$" i'i nrdn biri 5n t+3lay&rsanP (6a" + 's (*n"
'i2 snin t+3lad&.lar&n barsindAllaha itat ed%' v
belli'l2 snin2 sbbindn bdb6t +lduun /eyl 6+/b6t
+la%a.- Ca da + 's (*n" 'i2 +nu Allaha itatsizli'd
i/ld%' v belli'l2 snin t+3lad&&n /eyl bdb6t
+la%a.- (u i'isindn he5 birini $zn 5n se5myin v
el% d +nun 5n $z 5iyinlrin y' ()nah" 8$trmyin
layi. deyil- (una 8$r d 'e5n (+ln" 5n Allah&n
ba&/lamas&na2 .alan 5n is Allah&n ruzisin midvar +l-
(8 )edn tssfln, n d qalann drdini *!&"

mam ;li leyhis-salam + #zrtin hzurunda 07

P
S4
=
J
E
Ci
=
D
E
CC>
E
:1 0stirullah1 (Allahdan balanmaq istyirm" deyn
/6s (istifar edib )nahlarn balanmasn istmyin rtlri
Anan vay&na +tursun@ stiar&n (hqiqi mnasnn" n
+lmas&n& bilirsn (!i, %n$ dnmdn dilin )tirirsn"H stiar2
y's' m.aml& dstnin (m+minlrin" dr% v m.am&d&r-
:2 alt& mnas& (rti" +lan bir add&r- (7)r alt rtin hams bir
yerd t%lanm %lsa istifar !amil, !s halda is naqisdir&"
(irin%isi 'e5mi/ 8nahdan 3e/man +lma.A i'in%isi +na
.ay&tma& hmi/li' +lara. tr' etm' .rar&na 8lm'A
5n%s2 b+ynunda ziyan v 8nah +lmayan 3a'l&.la
Allaha .+vu/ma&n (m!afat ld etmyin" 5n 6al.&n
ha.lar&n& da etm'A d$rdn%s sn (namaz, %r$c v hcc
!imi" va%ib +lmu/2 el% d ldn 5&6ard&&n (yerin
yetirmdiyin" hr bir /eyin ha..&n& (qzasn" yerin yetirm'A
be/in%isi sy 8$strib (bdnind" haramdan yaranm&/ ti
hzn v 'drl + .dr ridsn 'i2 dri smy ya3&/s&n
v +nlar&n aras&nda tz t bitsinA alt&n%&s& budur 'i2 8nah&n
/irinliyini bdnin dadd&rd&&n 'imi ibadt v bndliyin

BJL
ziyytini d +na dadd&rasan- (el +lan halda2 (deyiln rtlr
bir yer t%lanan zaman" 0>
E
: 7
P
S4
=
J
E
i
=
D
E
1 0stirullah1 (Allahdan
balanmaq istyirm" deyrsn-
mam ;li leyhis-salam (sbrliliyin (eyiri barsind"

buyurmu/durP
Sbrlili' .bildir (qbil v q%h$mlar insan dmnin
rindn q%r$d$$ !imi, sbr d insan q%r$y$r& 6a($d d mqsd
b$d$r !i, sbrliliy )+r (alq hmin (sl d%stlaar v %n$n yardm*s
%lar, san!i %, qbil sahibi %l$b"-
mam ;li leyhis-salam (insann acizliyi barsind"

buyurmu/durP
Caz&. v a%iz Adm $vlad&P %li 8izlidir (n va(t +lcyini
bilmir"2 6stli' v drdlri namlumdur (hmi ac hadislr
v (stli!lr d*ar %lmaq thl!sinddir"2 mli sa6lan&l&r (ml
dftrind yazlr v )r +znn yadndan *(sa da $n$d$lmaz"-
A%a.anad +nu in%idir2 suyun b+azda .almas& +nu $ldrr
v tr +nu iylndirir- ('tn b$nlarla yana bel bir !s l%valq
v mr$rl$q edr! +ynm! yararmOG"
).l edilib 'i2 mam ;li leyhis-salam $z shablrinin

aras&nda +turmu/du v +nlar&n yan&ndan 8$zl bir .ad&n
'e5di- Shablri +na ba6d&lar- : #zrt leyhis-salam
(qadnlara ba(maqdan *!indirr! bel" buyurduP
(u er''lrin 8$zlri (!efli v sr(% dv !imi" /hvt
brlir v bu %r ba6&/lar +nlarda /hvt v ehtiraslar&n
hya%ana 8lmsi v +yanmas&na sbb +lur- (una 8$r d
sizlrdn biri +na 6+/ 8ln .ad&na ba6anda 8r' $z arvad&
il ya6&nl&. etsin- 7n'i + da (di)r" .ad&nlar 'imi bir
.ad&nd&r- (1adnlar hams lzzt verm! ba(mndan birdirlr&"

BJM
S+nra 6vari%dn biri dediP Allah +nu 'air =ldrsn2 ne%
d alim edib +nuH@ Shablr s&5ray&b hmin /6si
$ldrm' istdilr- mam leyhis-salam buyurduP M$hlt
verin +na (iiniz %lmasn"- S$y/n yerin (+ldrm! deyil" ya
8r' + da s$ylsn2 ya da 8nah&ndan 'e5ilsin-

BLO
mam ;li leyhis-salam (aln mnfti barsind"

buyurmu/durP
Al&ndan sn bu (mnft" bsdir 'i2 + snin 5n
az&nl&. y+llar&n& ni%at y+llar&ndan se5ir- (,n!i b$ (eyir v
mnft btn (eyirlri hat edir&"
mam ;li leyhis-salam (ya( v (eyir ii !i*i! saymamaq

Ca6/& i/ 8$rn v +nun az&n& 'i5i' hesab etmyin- 7n'i
+nun 'i5iyi (Allahn yannda" b$y'2 az& (aznn savab" 5+6dur-
Ir' sizlrdn he5 's 0ba/.as& ya6/& i/ 8$rmy mndn
daha layi.dir1 demsin- Allaha and +lsun 'i2 ba/.as& daha
layi. +lar- (,n!i" ya6/& il 3isin hr birinin $z adam& var v
siz +nlardan hr hans& birini tr' etsniz2 adam& +nu sizin
yeriniz yerin yetir%' (v %n$ yerin yetirn daha layiqdir"-
mam ;li leyhis-salam (sadt *atmaq barsind"

buyurmu/durP
*im $z 8izlinini dzlts (dncsini a!ladrsa" Allah
+nun a/'ar&n& dzldr ()+zlldirr"- *im dini 5n i/
8$rs2 Allah +nun dnya i/ini tmin edr (*tinli!lrdn
q$rtarar %n$"- *im $z il Allah aras&nda +lan /eyi
8$zll/dirs (Allahdan baqasndan )+zn *!s" Allah +nunla
6al. aras&nda +lanlar& 8$zll/dirr ((alq %na qar
mehribanladrar"-
mam ;li leyhis-salam (sbr v al barsind"

buyurmu/durP

BL,
Sbr (eyblri" $rtn 3rddir- A&l (is ilr mr edn nfsi"
'sn .&l&n%d&r- (el is 6asiyytinin eyblrini sbrlili'l
$rt v nsini v /hvtini a&l il $ldr-
mam ;li leyhis-salam (ehtiyac %lanlara l t$tmaa

Allah&n bzi bndlri var 'i2 :2 (di)r" bndlrinin
6eyri 5n +nlara nemtlr ay&r&r- :nlar n .dr 'i2 (hmin
nemtlrdn ehtiyacllara v l altnda %lanlara" ba&/lay&rlar2
Allah hmin nemtlri +nlar&n llrind sa6lay&r- #min
nemtlri sir8ynd (he* !s bir ey vermynd" is +nlar&
+nlardan al&b ba/.alar&na hval edir (!i, m+htaclarn y%l$nda
srf etsinlr"-
mam ;li leyhis-salam (salamlq v varllq barsind"

buyurmu/durP
(ndnin i'i /ey ar6alanmas& yara/mazP salaml&. v
varl&l&.- (,n!i" +nu salam 8$rdyn snada birdn
6stlnrA varl& 8$rdyn snada birdn y+6sulla/ar-

mam ;li leyhis-salam (ehtiyacllqdan )ileylnm!

*im ehtiya%&ndan m$minin yan&nda 8ileylns2 san'i
8ileyini Allaha deyib- (,n!i m+min Allahn d%st$d$r&" Amma
'im hmin ehtiya%&ndan 'air 8ileylns2 san'i Allahdan
8ileylnib- (,n!i !afir Allahn dmnidir&"
mam ;li leyhis-salam bayramlar&n birind (%r$cl$q

bayramnda" buyurmu/durP

BL9
(u 8n + adam&n bayram&d&r 'i2 Allah +nun +ru%unu
.bul edib v namaz&n& m'aatland&r&b (tz altar )eyinn,
amma Allahn yannda abr %lmayan !sin y%("- Allaha itatsizli'
v 8nah edilmyn hr bir 8n bayram (adlq v nli!"
8ndr-
mam ;li leyhis-salam (haram maln ziyan barsind"

buyurmu/durP
"iyamt 8nnn n b$y' 3e/man5&l&& + /6sin
3e/man5&l&. v susudur 'i2 var-d$vltini haram y+lla
.azan&b v di8r bir /6s +nu irs a3arara. Allah&n itat v
bndliyind sr edib- (elli'l2 hmin /6s %nnt2
haram var-d$vlti .azanan is +da da6il +lar-
mam ;li leyhis-salam (*%( *alman ziyan barsind"

buyurmu/durP
nsanlar&n al&/-veri/d n 5+6 ziyana urayan& v sy v
tla/da n midsizi + 'sdir 'i2 bdnini $z arzular&na
5atma. 5n '$hnldib (+zn q%caldaraq +mrn baa *atdrb"2
amma .za-.drlr istyind +na yard&m etmyiblr (%, +z
arz$larna *atmayb"- (elli'l2 +2 hsrt v susla dnyadan
8edr v (*%( *almalarnda qazand" 8nahlar& il a6irt
da6il +lar-

Ruzi i'i %rdrP biri sni a6tarar2 di8rini is sn
a6tararsan- (una 8$r d 'im dnyan& ists (r$zi *n +zn
*tinliy salsa" $lm +nu a6tarar2 ar6as&n%a d/r 'i2
dnyadan 5&6ars&n- Amma 'im a6irti ists (itat v
bndli!l m$l %laraq r$zi *n ehtiyacndan artq *almasa"

BL<
dnya +nu a6tarar 'i2 +2 $z ruzisini +ndan tam /'ild als&n-
(0las, a(irt istyni r$zi +z a(tarar, dnyatlb is r$zini +z
a(tarar&"
mam ;li leyhis-salam (Allahn d%stlarnn bzi (isltlri

Allah&n d+stlar& %amaat dnyan&n zahirin (zint v
bzyin" ba6anda +nun batinin (y%( %lacana" ba6anlar2
%amaat +nun bu 8n il m/ul +landa (dnya mal ld etm!
fi!rind %landa" +nun s+nu il m/ul +lanlard&r (+lm sfri
*n az$q t%layanlardr"- (elli'l2 +nlar dnyan&n +nlar&
$ldrmsindn .+r6du.lar& /eyi $ldrrlr (ilahi zab v
czaya sbb %lan eydn *!inrlr", +nun +nlar& tr' ed%yini
bildi'lri /eyini tr' edrlr (%nlardan ayrlacan bildi!lri
*n %n$n malna r! balamazlar", dnyadan ba/.alar&n&n 5+6
bhrlnmlrinin (a(irt bhrlrin nisbtd" az +lmas&n& v
dnyan& ld etmlrinin (bdi sadti" itirm' +lduunu
(bdi sadti ldn *(armaa sbb %lmasn" 8$rrlr- :nlar
%amaat&n bar&/d&& /eyl d/mn2 %amaat&n d/mn +lduu
/eyl is bar&/&.dad&rlar (nfsi ist!lrdn *!inr! %n$n
mqabilind mqavimt )+strrlr"- *itab +nlar&n vasitsi il
tan&nd& ((alq 1$rQann h+!mlrini dr! etdi" v +nlar da hmin
'itabla tan&d&larA 'itab +nlar&n vasitsi il $z yerind .ald&
(dyidirilm! v azalb-*%(almaqdan q%r$nd$" v +nlar hmin
'itabla .ald&lar (mali! %ld$qlar btn eylri %ndan )+trdlr"-
=z mid v arzular&ndan (eyb v n+qsan siftlrindn a! v $zaq
Allahn savabndanF stn mid2 .+r6ular&ndan Kilahi %zadanF
stn .+r6u 8$rmrlr-
mam ;li leyhis-salam (+lm yada salmaq barsind"

buyurmu/durP

BLB
Lzzt v /adl&.lar&n 'silmsini v 8nahlar&n
.almas&n& yada sal&n- (4lmn fi!rind %l$n& ,n!i %n$n *atmas
il bir ne* )nl! lzztlr aradan )edc! v )nahlarn czas
hmili! %laraq qalacaqdr&"
mam ;li leyhis-salam (insanlar snayaraq imtahan etm!

(.nsanlar" s&na 'i2 (%nlar" d/mn bilsn- (,n!i zahird
insanlarn *%($ is deyildirlr& Amma snayanda isli!lri z *(r&
(zilri bu 'lam& 4eymbrdn (sllllah$ leyhi v alih"
n.l ediblr- Amma bu 'lam&n ;mirl-m$minin leyhis-
salamdan +lmas& nzrinin dlili2 S?lbin bu byan&d&rP bn
;?rabi biz n.l etdi 'i2 M?mun dediP ;8r ;li leyhis-
salam 0s&na 'i2 d/mn bilsn1 buyurmu/ +lmasayd& mn
deyrdim 'i2 0insanlar& d/mn bil 'i2 +nlar& s&nayasan1-
,

mam ;li leyhis-salam (!r etm!, d$a v t+vb barsind"

buyurmu/durP
:la bilmz 'i2 Allah bndnin zn /'r .a3&s&n& a5s&n
(!r etmy mr etsin"2 amma art&m .a3&s&n& +nun zn
balas&n (nemti artrmasn"A dua v istm' .a3&s&n& a5s&n
(#ndan istnilmsin mr etsin"2 amma rva +lma. .a3&s&n&
zn balas&n (%n$n istyini qb$l etmsin"A t$vb .a3&s&n&
,
>Qm$n$n b$ s+zndn mqsd b$d$r !i, biri il d%stl$q etm!
eyblri +rtr v %n$n vziyytini %n$ dmn hesab etdi!dn s%nra
%ld$$ !imi dr! ed bilrsn& Amma a! insanlara birini snamam
%n$ dmn bilm! yaramaz& '$na )+r d >Qm$n$n s+z
dnyatlblrin iin daha *%( yarayar& 1eyd etm! lazmdr !i, sas
mtnd!i <7
=
]
P
b
=
D
P
= <$(b$r= !lmsi felin mr f%rmasdr, <7
P
]
P
=
f
E
sE V
=
h
8
9: 7
E
]
E
b
E
=
<(br-y y(b$r$=dan )+trlb v mnas <bir eyi snayb
bilm!=dir& <R
=
W4y
=
_
E
= <tqlih= !lmsi is felin mrdn s%nra )lmi indi!i-
)lc! zaman f%rmasdr& #n$n a(rnda! <sGCCt= <ha= hrfi d$r$
*ndr&#n$n sli <VF4 7f
E
VFj
E
= <rma yrmi=vznind %lan <VW4y
=
f
E
MP a
E
=
<qlah$ yqli=dir v mnas <dmn bilm!=dir&

BLE
a5s&n2 amma ba&/lama. .a3&s&n& +nun zn balas&n
()nahlarn balamasn"-
mam ;li leyhis-salam (c%mrdli! barsind"

buyurmu/durP
nsanlar&n %+mrdliy n layi.lisi %+mrdlrin +nda '$'
atd&& (ata-babalar ya( v c%mrdlrdn %lm$" 'sdir-
,

,
'$ !lam <8hcl-'la=nin ns(lrind y%(d$r v biz %n$ .bn
7bil Hdidin ns(sindn nql etdi!&

BLG
mam ;li leyhis-salamdan s+ru/dular 'i2 daltlili'

stndr2 y+6sa s6avtlili'H : #zrt (daltin s(avtdn
stn %lmas barsind bel" buyurduP
;dalt i/lri $z yerin .+yur2 s6avt is +nlar& $z
yerindn 5&6ard&r- (,n!i s(avtli (s lazm %landan artq
balayr&" ;dalt ham&n& sa6lay&r2 s6avt is an%a. b6/i/
edilmi/ /6s 6eyir verir- (una 8$r d dalt daha /rli
v daha stndr-
mam ;li leyhis-salam (nadanln mzmmtind"

buyurmu/durP
nsanlar bilmdi'lri /eyin d/mnidirlr- (,n!i nadanlar
bildi!lri eyi elm, %ndan qalan eylri is shv sanarlar, nec !i,
1$rQani-3rimin 6$n$s s$rsinin ;B-c$ aysind b$y$r$l$rP 0:
=
B@
P
g
8
E
u
=
@
E
:
=
Bn
P
5Z4 f
P
3
=
9
E
G<
E
@
4
1 <1avraya bilmdi!lri eyi in!ar edirlr&="
mam ;li leyhis-salam (rhiz!arlq v zahidli! barsind"

buyurmu/durP
Rahidli' v 3rhiz'arl&&n ham&s& "ur?an&n i'i
'lmsind 6las edilib- !yb v n$.san sitlrdn 3a' v
uza. +lan Allah KHdid s$rsinin 2;-c aysind" buyurmu/durP
03
=
P
GCC_
E
GCC<
E
@
4
:BCC6
P
7
E
S
=
_
E
x
E
L
E
3
=
N
P
_
E
GCCK
E
GCCF
E
VCCW
E
UE :B
=
CCi
E
=
_
E
a
E
5
=
N
E
941 0'i2 he5 va6t
linizdn 5&6ana 'drlnmysiniz v siz veriln
sevinmysiniz-1 *e5mi/ heyslnmyn v 8l%y
sevinmyn 's2 zahidliyi +nun i'i trindn (!e*mi v
)lcy etinaszlqla" ld edib-
mam ;li leyhis-salam (h+!mdarlar barsind"

buyurmu/durP

BLJ
#$'umtlr 'i/ilrin (snaq" meydanlar&d&r- (6ar atlar
msabiq meydannda tannd !imi insanlarn ya( v ya is
%lmalar da %nlar ha!imiyyt )lnd z *(r&"
mam ;li leyhis-salam (id sstl! barsind"

buyurmu/durP
Cu6u 8ndzn .rarlar&n& ne% d 5+6 3+zur v mhv
edir- ('$ !lamn rhi (tblr fslind 299-ci !lamn rhind
deyildi&"
mam ;li leyhis-salam (yaay yeri barsind"

buyurmu/durP
Snin 5n /hrin biri di8rindn daha mnasib deyil-
>hrlrin n ya6/&s& sni 5iyinlrin alan (halisi sni istyn
v yaaynda rifah v asayid %ld$$n" /hrdir-
;/trin (Allah %n$ balasn" $lm 6bri mam ;li

leyhis-salama 5atanda (% Hzrt %n$n b+y!ly v cs$rl$$
barsind bel" buyurmu/durP
Mali' 8etdi2 amma n idi Mali'@ Allaha and +lsun 'i2
8r da idis2 ayr& .alm&/ v zmtli bir da idiA 8r da/
idis2 el m$h'm da/ idi 'i2 (b+y!l! v m+h!mliyindn" he5
bir d&rna.l& heyvan +ndan yu6ar& .al6a bilmir v he5 bir .u/
+nun zrindn u5murdu- (#, t! v misilsiz idi, he* !s %na qalib
)l bilmzdi& Heyyid Mzi leyhirrhm deyirC"
(7sas mtnd!i" 0YH
=
K41 0ind1 'lmsi di8r dalardan ayr&
+lan da mnas&ndad&r-
mam ;li leyhis-salam (id zm!arlq )+strr! %n$ davam

etdirmyin mdhind" buyurmu/durP

BLL
Davam etdiriln az i/ y+runlu. 8tirn 5+6 i/dn daha
ya6/&d&r- ('$ !lam el 2@:-ci !lamdr, amma !lmlrind %lan bir
az frql !i, %n$n rhi %rada deyildi&"

BLM
mam ;li leyhis-salam (siftlrin in!iaf etmsi barsind"

buyurmu/durP
(irind (ya( v isliyindn asl %lmayaraq" t%%bl bir
sit v 6islt +lsa2 +nun bnzrlrini 8$zlyin- (7)r hmin
sift ya( idis daha ya(, is idis daha is %lacaq&"
mam ;li leyhis-salam s$hbt snas&nda (air"

Frzd.in atas& "alib ibn S?s?y dediP
7+6sayl& dvlrini neyldinH "alib dediP #a.lar ((alqn
%nda %lan haqlar" +nlar& da&td& (sdq, z!at, q%h$m-qrabaya
!+m! v b%rc$n +dnilmsi !imi (eyirli y%llarda ildildi"- : #zrt
leyhis-salam ((alqn haqqn +dmyin mdhind" buyurduP (u
da&lma. + dvlrin da&lma y+llar&n&n n tri layi.idir-
mam ;li leyhis-salam (dinin h+!mlrini bilmmyin ziyan

Dinin h$'mlrini bilmdn alver edn 's ribaya (b%rcda
harama v ilahi czaya sbb %lan faiz alb vermy" batar (d*ar
%lar"-
mam ;li leyhis-salam (na!rlyn ziyan barsind"

buyurmu/durP
*im 'i5i' msibt v 'drlri b$y' saysa2 Allah +nu
+nlar&n daha b$yyn d5ar edr-
,

,
,n!i !i*i! msibti b+y! saymaq ilahi qza-qdr raz %lmamaa
dlalt edir !i, b$n$n +z insann bla v !drin daha *%($na layiq
%lmasna sbb %l$r& Amma insan qarya *(an bla v *tinli!d
Allaha !r ets, %n$ df etmy hazrlaar&

BMO
mam ;li leyhis-salam (rf v heysiyyt barsind"

buyurmu/durP
*imin nsi m$htrm v u%a +lsa (!im +zn rfli bils"2
/hvtlri +nun yan&nda 6ar +lar (zillt v (arla dmm!
*n %nlara tabe %lmaz"-
mam ;li leyhis-salam (zarafatn ziyan barsind"

buyurmu/durP
)$vndn as&l& +lmayara. zaraat etmi/ hr bir /6s
mtl. al&n&n bir hisssini myyn /'ild itir%'dir-
(Darafat aln yn)llmsin sbb %l$r&"
mam ;li leyhis-salam (qarlql nsiyytd %lmaq

Snin2 sn rbti +lan 's etinas&zl&&n 3ay v
.ismtin azl&&d&r (azalmasna sbb %l$r"- Sn etinas&z +lan
's rbt 8$strmyin is nsin zillti v 6arl&&d&r
((arlna sbb %l$r"-
mam ;li leyhis-salam (Abd$llah ibn Dbeyrin

Rbeyr +nun nhs +lu Abdullah b$yyn 'imi hmi/
biz hli-beytdn (q%h$mlarmzdan" idi-
,

,
Abd$llah biziml q%h$ml$q laqlrini qrd& ,n!i %, Hzrt
Peymbrin (sllllah$ leyhi v alih" shablrindn %lmasna
ba(mayaraq % Hzrtdn s%nra zndq %ld$, yni, mrh$m
>amqaninin <5nqih$l-mqal= !itabnda dediyi !imi zahird +zn
imanl !imi )+strmsin ba(mayaraq batind !afir %ld$& >rh$m
>clisinin <'ihar$l-nvar= !itabnda deyilir !iC Abd$llah ibn Dbeyr
'ni Haiml dmn*ili! edir, 7li leyhis-salam l2ntlyir v

BM,
mam ;li leyhis-salam (+ynm! v mr$rl$$n

Adm $vlad&n&n 6r etm' v $ynm'l n i/i 'i2
vvli nt2 a6&r& is iylnmi/ le/dirA n $zn ruzi verir2
n d $z $lmn d edir-
mam ;li leyhis-salam (hqiqi zn)inli! v y%(s$ll$q

Rn8inli' v y+6sullu. (qiyamt )n" vziyyt mlum
+landan v mllr Allaha 8$strilndn s+nrad&r- (Hqiqi
varl % !sdir !i, qiyamt )n ilahi savab v bdi cnnt %n$n nsibi
%ls$n& Hm*inin hqiqi y%(s$l % !sdir !i, hmin )n Allahn cza v
zabna d*ar %ls$n&"
mam ;li leyhis-salamdan /airlrin n b$yynn 'im

+lmas&n& s+ru/ublar- : #zrt (.mr$l 1eys barsind"
buyurmu/durP
>airlr bir dst mr% atlar&nda 5a3may&blar 'i2 +nlar&n
'amilli'lrinin s+nu 8ir+v .am&/&n 8$trlmsind bilinsin-
(Iairlrin e2rlrinin hams bir s!id deyil v %na )+r %nlarn birini
di)rindn stn t$tmaq %lmaz&" ;8r 'ims stnl' verm'
labd v zruri +lsa2 +nda 0az&n /ah1 stndr- (Heyyid Mzi-
rhimh$llah-deyirC" #zrtin 0u
P
5W4
8
9: m
P
W4<
E
9
=
:1 0l-mli'uz-zlil12
yni2 az&n /ah iadsindn m.sdi mrul "eysdir- (#n$
ah adlandrmasnn sbbi e2rlrinin )+zlliyidir& Azn
adlandrlmasnn sbbi is %n$n !afir v fasiq %lmasdr&"
s+yrd& Hnni v i mlliflrin +z !itablarnda nql etdi!lri b$

!lam <8hcl-'la=nin ns(lrind y%(d$r v biz %n$ .bn 7bil
Hdidin ns(sindn nql etdi!&

BM9
mam ;li leyhis-salam (dnyadan $zaq %lmaa
(ir azad 'i/i y+6durmu 'i2 a&zda .alm&/ bu art&& (al*aq
dnyan" $z hlinin (!afir v mnafiqlrin" i6tiyar&na bura6s&nH
Sizin %anlar&n&z&n .iymti v dyri an%a. %nntdir- (una
8$r d +nlar& hmin .iymtdn ba/.a he5 ny satmay&n-
mam ;li leyhis-salam (elm v dnya istyn barsind"

buyurmu/durP
'i yeyn d+ymazP elm a6tar&/& v arzusunda +lan (!i, hr
n qdr msllr a!ar %lsa yen d di)r bir mch$l$ ml$m etm!
istyr" v dnya istyn (!i, hr n qdr dnya mal ld ets yen
d di)r eylr ld etm! arz$s$nda %lar"-
mam ;li leyhis-salam (imann bzi nianlri barsind"

buyurmu/durP
man&n ni/ansi budur 'i2 sn ziyan vura%a. yerd
d+ru dan&/ma& sn 6eyir 8tir%' yerd yalan
dan&/ma.dan stn tutasan v dan&/&&n biliyindn art&.
+lmas&n-
,
#m5inin ba/.as& barsind dan&/ma.da
Allahdan .+r6asan-
9

,
'ildiyini deysn, bilmdiyin eyd is s$sasan& <8hcl-'la=nin
bzi ns(lrind <
W
^Z
e
Z ke
W
= vzin <
W
Z^
W
W
ke
W
= yni, <dann
biliyindn artq %lmasn= yerin <dann mlindn artq %lmasn=
yazlb& 6ni, yerin yetirdiyindn artq danmayasan&
9
He* !s barsind is danmayasan, eitmysn v bilmdn
ahidli! etmysn& 'l! d mqsd b$d$r !iC 'aqasndan s+z nql
ednd Allahdan q%r(asan& 6ni, %n$ azaldb *%(altmadan deysn v
%na yalan q%mayasan&

BM<
mam ;li leyhis-salam (tdbir t+!m! v $zaq)+rnliy
ar(alanmamaq barsind" buyurmu/durP
lahi .zav-.dr hesablamalar& (bndnin +z *n czd
lanlar" el .aba.lay&r 'i2 (bzn" bla v mhv tdbir
t$'m' v uza.8$rnli'd +lur- ('$na )+r d insan tv!!ldn
l )+trmmli, +z tdbir v fi!irlrin ar(alanmamaldr& Heyyid Mzi
leyhir-rhm deyirC" (u mna bundan .aba. K+n alt&n%& 'lamdaF
'lmlri bu 'lmlrdn bir .dr r.li +lan bir rvaytd
'e5di-

mam ;li leyhis-salam (sbrlili! v tlsmm! barsind"

buyurmu/durP
Sbr v tlsmm' bir .ar&ndan +lan e'izlrdirlr 'i2
+nlar& himmt v m$h'm irad d+ur- (Hbrlili! v
tlsmm! bir drc v mrtbddirlr& 6!s! himmt mali! %lan
(s tez qzblnmyib sbr )+strdiyi !imi ilrd tls!nli! d etmir
v iin s%n$n$ fi!irlir&"
mam ;li leyhis-salam (qeybt etmyin mzmmtind"

buyurmu/durP
"eybt etm' v (birinin" ar6as&n%a dan&/ma. a%iz /6sin
%hdidir (aciz (sin +z dmnindn intiqam ala bildiyi v ya hsd
aard (sin dalnca is danmaq *n istifad etdiyi ye)an
vasitdir"-

) 5+6 adam 'i2 barsind'i 8$zl s$zlr sbbindn
((alqn %n$n barsind %lan (% s+zlrin )+r" itn v 5tinliy
d/b-
,

,
'$ cmlnin rhi 992-ci !lamda !e*di&

BMB

Dnya $z 5n deyil2 ba/.as& 5n yarad&l&b- (Enya
a(irt *n bir y%ld$r !i, insan savab ld etm! *n )r! %nda
bndli! etsin/ hmili! deyil !i, %nda ancaq va(t ya( !e*irm!l
m$l %ls$nG"

BME
mam ;li leyhis-salam ('ni Pmyy d+vltinin dalmas

(ni-fmyy 5n bir m$hlt zaman& v bir rst
meydan& vard&r 'i2 +nda (sltnt v ahlq atn" 5a3arlar-
Aralar&nda 6ilat v /ahl&. stnd dava-dala/ d/ndn
s+nra 8+re/nlr (al*aq v nanciblr" aldatma. y+lu il +nlara
ha'im +larlar
,
- (Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
(7sas mtnd assiv n+vn feli sifti %lan" 0[PL
E
7
=
<
P
9
=
D
E
1 0l-murvd1
'lmsinin '$' 0[P:Lj
=
x
=
4 :1 0l-irvad1d&r v mnas& m$hlt v
rst verm'dir- :2 0uc
E
S
=
F
P
1 0mugl1 vzninddir- (u n
d+lun v heyrtlndiri%i s$zlrdndir- San'i + #zrt
leyhis-salam +nlara verilmi/ zaman m$hltini2 +nlar&n
a6&r&na 'imi 5a3d&.lar& v s+na 5atandan s+nra i/lrinin
nizam-intizam& 3+zulan meydana bnzdib-
mam ;li leyhis-salam ;nsar&n mdhind

buyurmu/durP
Allaha and +lsun 'i2 +nlar var-d$vltlri2 s6avtli llri
v iti dillri il slam& sddn ayr&lm&/ (v ya bir ya %lan" at
balas& bslnn 'imi bslyr' yeti/dirdilr-
9

,
.bn 7bil Hdid b$rada bel yazrC '$ !lam % Hzrtin qeybdn
verdiyi tam a!ar bir (brdir& 'ni Pmyynin ha!imiyytinin
!+!nn !silmsi 7b$ >slimin li il %l$b& .in vvlind %, camaatn
n aciz v y%(s$l$ %l$b&
9
.slam *n lazm %lan hr bir ii )+rdlr& .slam y%l$nda fda!arlq
etm!d he* ndn *!inmdilr& Allahn, )izlind %lan .slam dinini
%nlarn vasitsi il a!ar etmsind he* bir !!-bh y%(d$r& 7)r
%nlar %lmasaydlar >hacirlr 1$reyl mharib etm!d v Allahn
Peymbrini (sllllah$ leyhi v alih" himay edr! q%r$maqda aciz
qalardlar&

BMG
mam ;li leyhis-salam ()+zn a*q %lmas barsind"

buyurmu/durP
I$z dz ba&rsa&n ba&d&r-
,
(Heyyid Mzi-rhimh$llah-
deyirC"
(u 'lam heyranedi%i meta+ralardand&r- San'i #zrt
dz ba&rsa& .aba2 8$z is baa +6a/ad&b 'i2 ba a5&landa
.ab $z vziyytind .alm&r (i*ind %lanlar *+l t+!lr"- Daha
m/hur nzr sasn bu 'lam #zrt 4eymbrin
(sllllah$ leyhi v alih" 'lamlar&ndand&r- (ir dst is +nu
;mirl-m$minin leyhis-salamdan n.l edib- (u mslni
Mbrrd 0l-M.tzb1 'itab&n&n 0l-lz bil-huru1
slind byan edib- (iz bu meta+ra barsind $zmzn
0M%azatil-asaril-nbviyy1 adl& 'itab&m&zda s$hbt
etmi/i'-
mam ;li leyhis-salam (4mr ibn 0ttab barsind!i" bir

'lam&nda buyurmu/durP
(7b$ '!rdn s%nra" bir vali 6al.a ha'im +ldu (4mr (ilaft
mqamnda %t$rd$"- (elli'l2 ((ilaft iini" br3a etdi v
m.avimt 8$strdi (hamya ha!im %ld$"2 nhayt2 (dv
,
8 qdr !i, )+z a*qdr v insan yatmayb t$l$$n ba bal %landa
%ndan s$ a(mad !imi, insan da md yelinin *(masnn qarsn
alr& Amma )+z y$($ya )etdi!dn s%nra %n$n (aric %lmas ehtimal var&
'l! d b$na )+r deyiblr !iC 6$($ dstmazn %z$lmasna sbb
%l$r& 'l! d mqsd b$d$r !i, )r insan yemli eylr )+z y$mmasa
)+rdy hr bir eydn yemy meyl )+strr v yemyind ifrata
varar& 8ticd !+m v qarnarsna dr& Hm*inin %la bilr
mqsd b$ %ls$n !i, )r insan +zndn s%nraya v +z )lcyin ba(sa
*tinli! v is hadislrdn q$rt$la bilr& Eemli, )+z insann
)lcyinin badr v )r insan %n$ balayaraq )lc! v s%nraya
ba(masa mhv v blaya d*ar %la bilr&

BMJ
istiraht ednd b%yn$n$n qaban yer q%y$b sa!itldiyi !imi" din
.rar tutdu-
9

mam ;li leyhis-salam (qarya *(acaq (%a)lmz hadislr

nsanlar 5n el bir ti'anl& (v *tin" zaman 8l%' 'i2
+nda varl& llrind +lanlarla m$h'm san%a%a. (mal v
srvtind (sisli! edr! %n$ Allah y%l$nda vermyc!"2 halbu'i
bu i/ mr +lunmay&b- !yb v n$.san sitlrdn 3a' v
uza. +lan Allah (1$rQani-3rimin 'qr s$rsinin 2;@-ci
aysind" buyurubP 03
=
CCCN
P
H
E
5
=
@
E
u
E
CCC
=
S
E
9
=
: :
=
B
P
CCC?
E
H_
E
xL
E
1 0(ir-biriniz
ya6/&l&. etmyi unutmay&n (bir-biriniz yardm edin"@1 #min
zamanda 3is ml sahiblri .al6ara. $ynr2 ya6/& ml
sahiblri is 6ar v zlil +larlar- D a%izlr v bi5arlrl
alver edrlr (%nlara baha satarlar, %nlardan alanda is $c$z
alarlar"- #albu'i Allah&n 4eymbri (sllllah$ leyhi v alih"
a%izlr (yem!" satma& (v ya %nlarla alver etmyi" .adaan
edib- (,n!i %nlara !+m! %l$nmaldr, ya($d %nlarla, aciz
%lmayanlarla aarlan alver !imi alver edilmlidir& 6ni, %nlara
!+m! edilms d, he* %lmasa alverd %nlar aciz )+rb aldatmaq
%lmaz v ham il *!i v qiymtd nec alver edilirs %nlarla da el
alver edilmlidir&"
mam ;li leyhis-salam (+z d%st v dmni barsind"

buyurmu/durP
Mn 8$r i'i nr hla' v mhv +la%a.d&rP ('iri mni
sevm!d" irata varan d+st v (di)ri mn" yalan ya3&/d&ran
b$htan5& (!i, mn, mnd %lmayan eyi nisbt verr& Heyyid Mzi
leyhir-rhm deyirC" (u 'lam + #zrt leyhis-salam&n bu (yz
%n *nc" 'lam& 'imidir 'iP Mnim y+lumda i'i nr hla'
9
>qsd b$d$r !i, mslmanlar *%(l$ fitn v qalmaqaldan s%nra
%n$n h+!mn qb$l etdilr v %na tabe %ld$lar&

BML
+lduP irata varan d+st v d/mn5iliyind hddini a/an
d/mn- ('$ !lamn rhi +z yerind byan edilib&"
mam ;li leyhis-salamdan t+vhid v dalt (%nlarn

mnalar" barsind s+ru/dular- : #zrt buyurduP
N+vhid v Allah& t' bilm' :nu i'ir v 6yala
8tirmmyindir- (,n!i zehn v (yala )ln ey snin !imi
m(l$qd$r&" ;dalt :nu (#na layiq %lmayan eylrd" ittiham
etmmyindir- (,n!i nalayiq i )+rmyin sbbi ya nadanlq v
chaltdir, ya da ehtiyac v na*arlq !i, Allah b$nlarn hr i!isindn
$zaq v a!dr&"
mam ;li leyhis-salam (yersiz s$sman v yersiz danman

Chalt v nadanl&.la dan&/ma.da 6eyir +lmad&& 'imi
hi'mt v elml (danmaq lazm %lan zaman" susma.da da
6eyir y+6dur-
mam ;li leyhis-salam (Allahdan" ya&/ yamas&n&

istdiyi duada bel buyurmu/durP
Allah&m2 biz itatsiz br' buludlarla (y! *!myn itatsiz
dvlr !imi %lan yasz b$l$dlarla" deyil2 itat'ar ram
buludlarla (ram %l$b y! *!n dvlr !imi %lan yal b$l$dlarla"
su ver- (Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
(u 'lam saht v d+lunluu heyrtlndiri%i +lan
'lamlardand&r- (el 'i2 mam leyhis-salam 8urultulu v
vahimli ssli2 el% d 3ar&lt&l&2 i/&.l&2 'l'li ild&r&ml& v
al+vlu buludlar& (belind %lan alan v y!lri yer atmaq *n"
y'l birli'd s&5rayan v minnlri (yer y(maq *n"
sil'lyn itatsiz dvlr2 bu .+r6ulu /eylr mali'
+lmayan buludlar& is sdlri sa&landa itat'arl&. edn v
belin minnd 6+/ davranan ram dvlr +6/ad&b-

BMM
mam ;li leyhis-salama dedilr 'iP !y ;mirl-m$minin2

8r (saqqalnn" a t'lrini dyi/dirsydin (%nlar rn)lsydin"
ya6/& +lard&- #zrt (rn) barsind bel" buyurduP
Rn8 zint v 8$zlli'dir- (Amma" biz zada v .m-
.ssd +lan bir tayay&.- (Heyyid Mzi leyhir-rhm deyirC"
#zrtin (<biz zada v qm-qssd %lan bir tayfayq=
dem!dn" m.sdi Allah&n 4eymbrinin (sllllah$ leyhi v
alih" vat&d&r- (Mn) barsind %n yeddinci !lamn rhind d
danlb&"
mam ;li leyhis-salam (ifftliliyin mdhind"

buyurmu/durP
Allah y+lunda /hid +lmu/ m%ahidin savab& (haram v
nalayiq ilr )+rm!" .drt v im'an& +lan2 amma it-ismt
8$strn 'sdn 5+6 deyil- (Haram v nalayiq ilrdn *!inn"
itli /6sin ml'lrdn biri +lmas& daha ya6&nd&r- ('$
!lam <8hcl-'la=nin ns(lrinin *%($nda y%(d$r& 'iz %n$ .bn
7bil Hdidin ns(sindn nql etdi!&"
mam ;li leyhis-salam (qnatin faydas barsind"

buyurmu/durP
"nat t'nmz srvtdir- (,n!i qnat v ld %lana qane
%lmaq ehtiyac $zaqladrr& Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
(u 'lam 4eymbrdn (sllllah$ leyhi v alih" (d" n.l
edilmi/dir-
mam ;li leyhis-salam Riyad ibn ;bihi Abdullah ibn

Abbas&n yerin Fars vilayti v +nun tra b$l8lrin vali
tyin edn zaman aralar&nda +lan uzun bir s$hbtd +nu
(riyytdn" ver8ilri .aba.%adan alma.dan 5'indirr'
buyurmu/durP

EOO
(Miyytl" daltli v insal& +l v y+lu azma.dan v
zlmdn .+r6- 7n'i y+lu azma. (insafszlq" didr8inliy
(%nlarn didr)in dmlrin" sbb +lur v zlm2 .&l&n%a
(riyytl vali arasnda *!im v dava-dala yaranmasna" 8tirib
5&6ar&r (ya($d zlm, valinin riyytin li il +ldrlmsin sbb %l$r"-

EO,
mam ;li leyhis-salam ()nah barsind" buyurmu/durP

(Allah yannda" n a&r 8nah2 insan&n yn8l v 'i5i'
hesab etdiyi 8nahd&r-
,

mam ;li leyhis-salam (nadan +yrtmy tviq edr!"

buyurmu/durP
Allah alimlrdn $yrtmlri barsind hd-3eyman
almay&n%a nadanlardan $yrnmlri barsind hd-3eyman
almad&- (8adanlara +yrnmyi % va(t vacib etdi !i, %ndan qabaq
alimlr +yrtmyi v elmlrini )izltmmyi vacib etmidi&"
mam ;li leyhis-salam (d%st$ ziyyt salman

"arda/lar&n (d%stlarn" n 3isi insan&n +na 8$r zhmt
d/dy (d%stl$$ *tinli! v ziyyt sbb %lan" 'sdir- (Heyyid
Mzi-rhimh$llah-deyirC"
7n'i 0CC5W4N
=
_
E
1 0t'li12 yni2 ta.tdn art&. +lan /ey
m/..t sbb +lur v m/..t insan& zhmt salan
.arda/ v d+stun bais +lduu /r v 3isli'dir- (una 8$r d
+2 .arda/lar&n n 3isidir-
mam ;li leyhis-salam (d%st$ itirm! barsind"

buyurmu/durP
,
,n!i )nah htta !i*i! %lsa bel, %na etinaszlq czadan q%r(mamaq
v t+vb etmmy sbb %l$r& 8ticd insann vrdiin *evrilr!
%n$n r$h$na nf$z edir v %, he* bir )nahdan, htta hr n qdr
b+y! %lsa bel, q%r(m$r& '$ mtlb eyni il ;?:-c !lamda !e*di, bir
frql !i, b$rada ilnmi <
8
E
J
E
i
=
: GF
E
= <ms-t(ff= felinin yerin %rada
<E GQJ
E
i
=
: GF
E
= <ms-than= felindn istifad edilib&

EO9
M$min $z .arda/&n& (d%st$n$" .zblndirn (v ya
$tandran" zaman +ndan ayr&l&b- (1zblndirm! v ya (caltli
etm! ayrla sbb %l$r& Heyyid Mzi-rhimh$llah-deyirC"
(7rb dilind" birini .zblndirn zaman 0R
P
<
E
CCCCh
E
6
E
1
0h/mhu1 v 0R
P
<
E
h
E
6
=
D
E
1 0h/mhu1 deyilir- (zilri +nun2
06%altli etm'2 utand&rma.1 Kmnas&ndaF +lmas&n&
deyiblr- 0R
P
<
E
CCCCCCh
E
J
E
6
=
4
1 0iht/mhu1 Kyni2F 0+nun
.zblnmsini v ya 6%altli +lmas&n& istdi1- D bu2
KelF +nun ayr&l&&n& 8man etm'dir-

EO<

ndi i/imiz s+na 5atd& v biz ;mirl-m$minin ;li
leyhis-salam&n 'lamlar&ndan se5di'lrimizdn l 8$trb
eyb v n$.san sitlrdn 3a' v uza. +lan Allaha2 biz +
#zrtin 'lamlar&n&n 3ra'nd +lanlar&n& bir yer
t+3lama. v uza. +lanlar&n& ya6&nla/d&rma. im'an& v
/raiti yaradara. minnnt .+yduu 5n /'r ediri'-
styiri'2 'itab&n vvlind vdl/diyimiz 'imi ldn
5&6anlar& 8eri alma. v ld edilnlri bir-birin
birl/dirm' 5n hr slin s+nuna bir ne5 a shi
art&ra. 'i2 bl' biz .aranl&. +lan s$z a/'ar +lsun v
ayr&l&.dan s+nra biz 5ats&n- /imizd mv.iyyt
.azan&lmas& 5n laz&m +lan hr bir /ey an%a. v an%a.
Allah&n '$m' v yard&m& il mm'n +lub- :na tv''l
edir v ar6alan&r&.A :2 biz bsdir v :2 n 8$zl v'il v
yard&m5&d&r-
)u kitab hi!rtin d*rd yzn! ilinin
/!b aynda sona atd0 Allah
p$ymbrlrin sonun!usu v yollarn n
ya"snn bldisi, bizim aa v srvrimiz
&hmmd, onun (hr bir $yb v n*qsandan)
pak olan hli(b$ytin v $lm v bilik ulduzlar
olan shablrin salam atdrsn0

EOB

Nəhcül-Bəlağə 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Nəhcül-Bəlağə 2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nəhcül-Bəlağə 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

"NHCL BLA"

mam li leyhis-salamn xtb, mktb ! hikmtli

W4UE = <7li haqq

W4UE ;E 5H4F4 = <

mam ;li leyhis-salam (fitn!arlarla rftar barsind"

mam ;li leyhis-salam (tamah, hrisli!, *tinli! v y%(s$ll$$

mam ;li leyhis-salam ((sisli!, q%r(aqlq, !asblq,

mam ;li leyhis-salam (insann ilahi tqdir raz %lmas, elm,

mam ;li leyhis-salam (sir sa(lamaq, )lrzll! v

mam ;li leyhis-salam (+zndnrazln mzmmti,

mam ;li leyhis-salam (insann yaradlnn heyrtamizliyi

mam ;li leyhis-salam (dnyann mzmmtind"

mam ;li leyhis-salam ((alqla mehriban davranman

mam ;li leyhis-salam (dmni balayaraq %n$n

mam ;li leyhis-salam +nunla birli'd (dmn qar"

mam ;li leyhis-salam (Allahn nemtlrin !r etmy

mam ;li leyhis-salam (Allahn !+m!sizlr yardm etmsi

mam ;li leyhis-salam (fitn v blaya d*ar %lm$ !slr

mam ;li leyhis-salam (tdbir t+!my v $zaq)+rnliy

mam ;li leyhis-salamdan ((ilafti zamannda saqqaln

mam ;li leyhis-salam ($z$n arz$larn mzmmtind"

mam ;li leyhis-salam (c%mrdlr barsind"

mam ;li leyhis-salam (q%r($, yersiz $tancaqlq v frsti

mam ;li leyhis-salam ((ilaftinin qsb edilmsi barsind"

mam ;li leyhis-salam ()+zl mllr tviq edr!"

mam ;li leyhis-salam (zlm mr$z qalanlar v qm)in

mam ;li leyhis-salam (na!rlr barsind"

mam ;li leyhis-salam (sirrin )izlin qalmamas barsind"

mam ;li leyhis-salam ((stli!lr d+zm! barsind"

mam ;li leyhis-salam (zahidli! barsind" buyurmu/durP

mam ;li leyhis-salam (+lm yada salmaq barsind"

mam ;li leyhis-salam ()nahdan $zaq %lmaa tviq edib"

mam ;li leyhis-salamdan iman ha..&nda s+ru/ublar v

mam ;li leyhis-salam (sbbin nticdn stn %lmas

mam ;li leyhis-salam (ifrata varmaq v tfrit d*ar

mam ;li leyhis-salam (arz$lara r! balamamaq

mam ;li leyhis-salam (baqasn incitmyin ziyan

mam ;li leyhis-salam ($z$n arz$larn ziyan barsind"

mam ;li leyhis-salam >ama 8ednd (.raq hrlrindn

mam ;li leyhis-salam +lu (imam" #sn leyhis-

mam ;li leyhis-salam (vacibi mllr hmiyyt verm!

mam ;li leyhis-salam (a(man mzmmtind"

mam ;li leyhis-salam shablrindn biri 6st +lan

mam ;li leyhis-salam Sbbab ibn ;rtt

mam ;li leyhis-salam (m+min v mnafiq barsind"

mam ;li leyhis-salam (+zndn razln mzmmtind"

mam ;li leyhis-salam ()+zl siftlr barsind"

mam ;li leyhis-salam (qlb barsind" buyurmu/durP

mam ;li leyhis-salam (c%mrd v al*aq adam barsind"

mam ;li leyhis-salam (!+nllrin l alnmas barsind!i

mam ;li leyhis-salam (dnya zn )ln (s barsind"

mam ;li leyhis-salam (fv etm! barsind" buyurmu/durP

mam ;li leyhis-salam (s(avtin mnas barsind"

mam ;li leyhis-salam (bzi siftlr barsind"

mam ;li leyhis-salam (sbr barsind" buyurmu/durP

mam ;li leyhis-salam (varllq v y%(s$ll$q barsind"

mam ;li leyhis-salam (qnatin faydas barsind"

mam ;li leyhis-salam (srvtin ziyan barsind"