Professional Documents
Culture Documents
History of Awwa-Gyaun (အဝကၽြန္းရာဇဝင္)
History of Awwa-Gyaun (အဝကၽြန္းရာဇဝင္)
History of Awwa-Gyaun (အဝကၽြန္းရာဇဝင္)
&cdkiftrsdK;orD;rsm;tpnf;t&Hk;rS
&dkufESdyjzef@0Donf
avmif;'&dwf rdk;oD;ewfawmifodk@
bkd;awmfrif;
oHwGJrS
avmuf
yifv,fur;fpyfausmufaqmifay:wGif aqmifhajcmifhxkdifum &$H@ajrvkyf aq;weftdk;Y rmefatmifaq;&Gufr_ef@rsm;xnfh&if;
0g;aq;wef&SnfESifh wcg ESpfcg&_=unfhvdkuf+yD; OD;a*gif;}uD;onf rD;cyfrSrD;ul;vdkufonf? vuf,uf
xnftrJuGufajcvHkcsDawmif&Snfudkaygif;&if;odk@wkdif r,wifxkdifaejcif;jzpf&um;? 'l;acgif;txdaq;rSifa=umifrsm;
txifom;jrif&onf aq;rSifa=umifrsm;txif om;jrif&onf? qHxkH;rSmr_ nmwapmif;xHk;zGJ@xm;aomfvnf; av#mh&d&djzpfI
yifv,frSwkdufcdkufaom av&l;okefokefa=umifh *kwfay:qHyif&Snfrsm;0JyHsaeonf? umzHk;jcnf
=urf;tusDFvuf&SnfukdaumfvH=u,foD;wufxm;onf?
0g;wH&SnfESihfwufxm;aomajraq;tdk;udkwtm;&SLvkduf+yD; yifv,fjyifxJwjznf; jznf;iHk@0ifaeonfh
aevHk;}uD;udkpl;pdkuf=unfhaeonf? OD;a*gif;}uD;ab; oJaomif jyifwGifruf wwf&yfum yifv,fjyifpl;pdkuf=unfh aeolum;wyf
rif;}uD;ysdK@ atmifyifjzpfonf? pum;rajym =uwdwfqdwfaeonf
u|efawmfawmh cifAsm;udkjrifjrifcsif; a=omf- &r;fjAJuOD;a*gif;}udD;ygw um;vdk@ rSwfrdygw,f? wyfrif;
}uD;yifv,fjyifrsufESmxm;&if; wdwfqdwfjcif; udkazgufvdkufonf?
[kwfrSmayghwyfrif;}uD;&Jh cifAsm;uu|efawmfwdk@ u|ef;udkvnf; a&mufcJh bl; wmudku|efawmf vnf;cifAsm;udkrSwfrdygw,f?
tif;-t,ifuawmhwyfrif;}uD; ckawmhwHigonfaygh wdkif;jynf ysufw,fqkd wmb,fvkdyg vdrfhvkd@t,ifuawG;=unfhrdchJw,f
ckawmhukd,f awG@}uHK&aygh? ckaersm;rmefrSm b,fvkdtjzpfqdk;rsm; }uHKawG@ae&ygvdrfh?
w&Gmraumif;olaumif;rjzpfqkdwJhudef;aygh? wyfrif;}uD;&Jrmefatmifta=umif; wyfrif;ajymvkd@awmh=um;&+y/D? em;rcsrf;om
p&mayukd;/ u|efawmfwdk@&rf;+AJvnf; rmefatmifvkdysufwmbJ? &Gmpm;/ e,fpm;=uwm wae@wa,mufygh 'Dae@wa,mufay:vm
orD;unm awmif;qkd/ aemufae@usawmhol@vl,Hkuvkyf}uH&Gmpm;jzpf? orD;unmawmifnmawmif;qkdeJh
'D=um;xJwkdufvkdufwJh'g;jrawG vlowf/ &GmrD;&_d@eJ@ aoG;acsmif;pD;ysufwmygbJ wyfrif;&J@?
'Dukdvmawmh OD;a*gif;}uD;&JhwtdrfaxmifvHk;bJvm;? u|efawmf ajy;cJhwkef;uawmh wtdrfaxmifygbJ 'gayrJh
ukefcJhwJhvu|efawmf avmif;'&dyf udkoGm;awmh u|efawmfwkd@u|ef;rS OD;armifa0/ OD;u|ef;OD;/ OD;atmifZHwkd@ udkawG@cJhw,f/
olwkd@vnf;wdrf;a&Smifvm=uwmbJ?
tif;---tcgysufw,fqkdawmh udk,fh&yfudk,fh&GmrSmvkyfudkifpm;aomufrae Ekdif=ubl;ayg h? ukd,fcsif;pmygw,f?
rdk;oD;ewfawmif&Gmum; yifv,fur;fpyf wHigvkyfief;xGef;um; &m&Gm}uD;w&Gmjzpfonf? oHwGJ/ &rf;+AJ/
rmefatmifwkd@rSmwkdif;ysufjynfysufI &kyfzsufa&Smifwdrf;vmolrsm; pka0;&ma'ovnf;jzpfaeayonf? rkd;oD;ewf awmif&Gm
wHigonfrsm;onf waEG/ waqmif;/ wrdk;paom wESpfvHk;vHk; a&tÀ0gyifv,fjyifwGif &moDra&G;ig;zrf;Edkif=uaomfvnf;
vufeuftiftm; aumif;aom ay:wl*Da&=umif;"g;jywdk@&efudk a=umuf&onf? wcgw&H ay:wl *D;"g;jywdk@onf
avmif;'&dwfrdk;oD;ewfawmifpaom yifv,furf;pyf aus;&Gm rsm;odk@twif;wufa&muf=uum &duQmrsm; vk,uf=uonf
txl;ojzifh ay:wl*D "g;jyrsm;enf;yg;aom&moDrSm rkdk;&moDjzpfa=umif;udk wHigonfrsm;rSwqifh wyf
rif;}uD;ysdK@atmif=um;od&onf? xkdr#ruao; wcsdK@wHigavSrsm; ay:wl*D"g;jy ab;rSuif;a0;I
taemufpl;pl;odk@vSnfvnfpufpm;=uonfwGif a0;vSaomyif v,fjyifc&D;Y aecsifpzG,f omawmifhom,m
u|ef;!dkjymrsm;awG@&SdcJh=uonf rsm;udkvnf; xkdwHigonfrsm;rSwqifh=um;&jyefonf?
aerSmyifv,fjyifxJjrkyf0ifoGm;ay+yD rdk;ukefawmhrnfjzpfI aumif;uifwckvHk; ,cifuJhodk@ rd_if;tHk@raeawmh jymvJhvJhjzpfaeonf/
yifv,fur;fpyfoJaomifjyifESihf ausmufaqmifjyifwGif pum;vufqHkusaeaom ppfajy;wyfrif;}uD;ESifh OD;a*gif;}uD;
wkd@um;wae@aomf ukd,fh&Gmjyef&Edk;Edk;apmifhar#mfcJh=uaomfvnf; wvrSwvodk@ omul;cJhonf?
TtwGif;rSmyif wkdif;jynfurif;avmif;ar#mfoa&G@ &cdkifjynf oljynfom;rsm;udk u,fwifrnf[efESifh Adkvfcsif;jyef[lI
ay:vmavonf? awG@or#ae&mwGif vlolvufeufpkaqmif;+y/D; &Gmrusef "g;jywkdufcdkufvk,uf &jyefum;ta&;xJ
tom;xJuavmufxGufjcif;[kyif wkdif;jynfu emusOf; =uonf?
odk@aomfAdkvfcsif;ysHudk rnfonfh&Gmpm;aus;&GmrS rckcHEdkif Trdk; oD;ewfawmifv#ifyif ae@avm navm
csif;ysHvmwkdufawmhra,mif a=umuf&G@H ae=u&onf?
Akdvfcsif;ysH.rkduf&dkif;aomwyfom;rsm;vGefcJhaom 3-4&ufu avmif;' &dyf&Gmukd xHk;vkdacs a&vdkaESmufoGm;+yD[lIvnf;
owif;qdk;=um;&jyefI rkd;oD;ewfawmif&Gmom;rsm; omI omIpdk;&drf=uonf?
csif;ysHum; ol&Jaumif;[efyefESifh bdk;ppfwyfudk twGif;a=umif; vufaqmif bÀmqufocg
tom;xJuavmufxGufEdkifcJhygwum;?
pdk;rJusDur;fajcwGif tdrfoloufxm;rsm;udk v#dK@0Swfxm;+yD; rdk;oD;ewfawmif avmif;'&dwf urf;ajcodk@ rdrdESifhpdwfwludk,fwl
ol&owWdESifh pGef@pm;pdwfolrsm;ukdawG@vdkawG@ jim;ul;csDoef;csDvkyfaeaom wyfrif;}uD;um; rdk;oD;ewfawmifwGif &rf;+AJrSa=u;/ a&
wyfOD;a*gif;}uD;ukd awG@av+yD;rdwf u|rf;vnf; 0ifcJhacs+yD wkd;wdk;wdkifyifaomfvnf;jzpfcJhacs.? xdkr#omr[kwfao;yg
'Gg&m0wDoHwGJrS wokwf+yD;wokwf ajc&mazsmuf a&Smifwdrf;vmaom tausmf aomf'vD/ aomf'vDbcif/ OD;xGef;atmif&DS/
OD;armifbka&Swkd@yg OD;a*gif;}uD;rSwqifh aumif;aumif;odcJhu|rf;cJh+yD;jzpfonf?
csif;ysHzsufIysufoGm;aom avmif;'&dwfrSajymif;vmol &rf;+AJZmwd OD;armifa0/ OD;u|ef;OD;/ OD;atmifZHwkd@ESifhyg
v#dk@0SufaqG;aEG;az:jyavonf?
odk@aomfwyfrif;}uD;tm; twufvmqHk;um;rdrdZmwdrmefatmifrS a&mif;&if;oli,fcsif;rsm; jzpf=uol &Gmpm;oJOD;
OD;aygufqdefESifh=umxGef;OD;wkd@ pdk;rJusDur;fajcodk@ wdrf;acsmifvm&um;/ yxrqHk;awG@qHkaomnrSm a&S;jzpf
a[mif;atmifharhzG,fa&SmifcGmcJh+yD; tjzpfqkd;rsm;udkolwkd@wawGxHrS=um;&/ pdwfr aumif;jzpf&onf?
udk,fh&yfukd,fhajrjyefcsifvSygbdESihf tm;rEdkifcJr&jzpf&onf vnf;w'kuQ?
wyfrif;}uD;rSwqifh &Gmpm;wkd@vlodkufvnf; tqHk;tprxif aomif yifv,fjyifta=umif; ay:wl*D'g;jyawGta=umif;
yifv,f./ taemuf pl;pl;rSmaecsifpzG,f u|ef;!dkrsm;ta=umif;=um;&+yD;onfwGif wyfrif;}uD;cHpm; ae&aom
yifv,fxJjyifopf/ &GmopfxlaxmifvkdpdwfrsdK; wzGm;zGm;jzpfvm =u&ygonf?
*ef@'&H
rdk;Cf'kyD̀
aeonfyljyif;pGmawmufyae./ &Gufa[mif;avvGifh&GufopfyGifh=u+yD yifv,fjyif wckvHk;rSm jrom;yuwdwnf+idrfv#uf&Sd./
*ef@'&Hu|ef; ur;fezl;rStkef;yifrsm;um; av,l&mwdrf;,drf;!Gwfv#uf&Sd=uonf? wu|e;fvHk; wdufqdyf+idrfoufaev#uf?
vkyfcif;aqmifwmrsm;wGifvnf;vloluifrJhv#uf? orif/ '&,f*sDi,fpdkifqwf awmowW0gwkd@yifv#if
yltdkufaom&moDrkd@awm&dyfckdae=uonfh[ef *sDa[mufoH/ orifatmfoHrsm; r=um;& yifv,fa&jyifxJrS*ef@'&Hu|ef;um;ol&d,
aerif; atmufvHk;0wdwfqdyf+idrfoufaebdonf?
trSefpifppf OD;a*gif;}uD;? wyfrif;}uD;? tausmfaomf'vDwkd@OD;aqmifvm a&mufckwfxGif&Sif;vif;aexdkif=uaom
tqdkyg*ef@'&Hu|ef;rSm rnfonfh &ckdiftrsdK; om;rsm;r&Sd=uawmh?
aom=uma&a=umif; roGm;aumif;[lI4if;/ qef;w&ufqkwfw&uf
a&Smif[lI4if;? &mZXmeD rif;aejynf+rdK@awmfrSm waygif;vyJGawmf wkdif;csdrfhcsdrfh nHpnfum;pGmusif;yoa&G@ 1147-
ckwaygif;vyGJawmfcsdef0,f aemif5-&ufwGifwu|ef;vHk;c&D;xGuf&rnfhta&;ESifhygwfoufI tppt&m&m vdkavao; r&Sdatmif
jyifqif=u&ayonf?
rkd;om;wdrfvdyfrsm;uif;pifI=unfvifjym!dkaom aumif;uifYzkd;vrif;
onf =u,fwm&mrsm;+cH&Hv#uf &ifwdZmydkifvJrod wrsdK;l}uD;igeDraumif; a'avmufwydkif; tpGrf;ukef awmufyv#uf&Sdonf?
vrif;. aiGa&mifatmufwGif *ef@'&Hwu|ef;vHk; xdefxdefvif;aeonf? tkef;yifatmufrsm;rSm uav;rsm; xkyfqD;wef;
upm;ae=uonf? udka&$wHigrsm;vnf;; vkyfief;odrf;aomtaeESifh ydkufuGefrsm; &kyfodrf;xm;jyD;jzpf=uonf?
awmifurlxdyfwckodk@ av;yifwdkiftdrf avomjywif;0rS wyfrif;uawmfonf rdk;aumif;uif vrif;udk
ai;ar#mf=unfhvdkufonf? &dk;&m,Ofaus;r_t& aEG&moDyif jzpfvifhupm; yg;v$maom vuf,ufjcHKxnfudk vnfyif;rSaeI
&pfywfxm;jyD;tcg vnfuav;udkayG@csDv#uf Edk@wdkufaeonf?
twdufuvifonf wyfrif;}uD;ESifh omawmifhom,m rmefatmif u|ef;rSm ,ckwaygif;vyGJawmfcsdef0,f
yGJwcsdrfhcsdrfh&kyfao;pif wvGifvGif ESihfaysmfpHjref;cJhonfukd tawG;e,fcsJhae&um jyLwif;wkdifudkrSD+yD; aq;&Snf aomuf&if;
Tu|ef;rSwzefb,fodk@b,fvkdc&D;oGm;=urnfudkwGufwGufajymjy
aeaomvifawmfarmifpum;rsm;udkem;r0ifrd?
xkd@a=umifhvnf;qkwf1-&ufukda&SmifI waygif;vqkyf2-&ufae@wGif pGef@ pm;a&;pdwf"mwfjzifh e,fopfjynfopf
xlaxmifolrsm;tm;vHk; *ef@'&Hu|ef;ukd t+yD;wdkif pGef@ypfcJh=uavonf?
waygif;vavajy!Sif;rSm a&tÀm0gwGif rSefrSef}uD;wdkufcwfae.? avS rsm;rSm b,fnmvl;vdrfhjcif;r&SdbJ
tm;ukef&Gufukeftemufodk@OD;wnfoGm;ae.? ntcsdefrsm;wGifa&jyifrSm va&mifa=umifh pdrf;vJhvJhawmufyae./ avSorm;
rsm;um; ompGavoDcsif;wausmfausmfESifhyif?
3-&ufajrmuf(1147-ck)waygif;vqkwf5-&ufae@*ef@'&Hu|ef;xuf}uD; aom u|ef;wu|ef;odk@
qkdufa&muf=uavownf;?
ESpfawGa[mif;I vawGanmif;cJhav+yD/ *ef@'&Hu|ef;rS&cdkif trsdK;om; &Gm om;tm;vHk;pGef@cGmxGufcJhaom 1147-
ckESpfrSpIwjznf;jznf;ESihf7-ESpfausmf8-ESpfodk@yifa&mufcJhacs+yD?
&ckdifjynftaemufbufa'o bl;oD;awmifajrmufbuf yefpG,fpaom tkdjzLq,fbufwGif bkd;awmfrif;w&m;.
ppfonfawmfrsm;onf yk*Hawmfa&$eef; awmfrS trdef;awmfcsrSwfonftwdkif; uwkyfwm0,ftapmif;taersm;
txl;pDrHjyifqif+yD;jzpfI ewfjrpfwcGifY ukvm;jzLppfwyfESifh bkfd;awmfppfonf wyfwdk@ ESpfbuf
&ifqdkifawG}uKH&awmhrnfES,fjzpfonf?
ppfuJAdkvfr_;AdkvfcsKyfwdk@rSmu0&SifxHrStrdef@awmfudkemcH&if;ppfwjyifjyif
jzpfaecsdefyif?
1155-ckESpf uqkefvukvm;jzLa&wyf Adkvfuav;onftvGef tHH=opGm ESifh rSefajymif;udk vufxJ qkyfudkifcg
yifv,furf;odk@ pl;pdkuf=unfhvdkufonf? tH=ojcif;jzifh wzefpdk;&drfjcif;jzpfvm[efjzifh ezl;a&rsm; wGef@oGm;atmif rsufarSmif
ukwfvdkufao;onf ckeuigjrif&wm[kwfrS[kwf&ifhvm;[lIr,HkouFmpdwfjzifh rSefajymif;ukd
wzefaoaocsmcsm=unfhvkdufjyefonf?
[kwfygonf/ yifv,furf;pyfbufrS u|ef;}uD;rSmrD;cdk;wvlvlawG v_yfv_yf&G&Gjrif&onf?
ewfjrpfa'o Armppfom;rsm;ESifh ta&;ray:rSD wyfAdkvfuav;rSma& tÀjyifwGif &GufoabFmi,fESifh
acgufwHk@acgufjyefuif;vSnfhaecJhonf? xdka&jyif odk@a&mufcJhwkdif; ta0;rSjrif&aomu|ef;rsm;udk vl&Sdr&SdrSe;f ajymif;ESifh taot
csm=unfhcJh+yD;u|ef;rsm;wGifvlrsm;raea=umifhESifhtxufodk@tpD&ifcHcJhonfcsO;fjzpf
onf?
,ckwacgufta&;}uD;csdefwGifrl yifv,furf;bufu|ef;}uD;wu|ef;Y rD;cdk;rsm;vlrsm;jrif&awmhI
tvGeft@H=oaejcif;jzpfonf? &efolArmppfonfrsm; wufa&mufaeavoavm pHkprf;&rnfhwm0ef&Sdonf?
yJheif;tm;u|ef;wl&l;odk@ ckwfarmif;&eftrdef@ay;vkdufonf/ xdyf&Gufrsm;
jzKwfcsaponf? aemufyguvm;!kdppfom;rsm;tm; wkdufa&;twGuftoifhjyif &eftrdef@ay;jyefonf?
&GufoabFmrSm u|ef;odk@eD;onfxufeD;vmonf teD;uyfqHk;ae&mwGif
ausmufql;csvkdufawmhonf?
ur;fezl;rsm;wGifum; bkpkc&krsm;ygrusefwu|ef;vHk;rSvlrsm;tHh=ojcif;}uD;
pGmjzifh atmf[pfajy;v$m;um pk+yHK=unfhae=uonf? ur;fpyfwGifcsxm;aom avSrsm;ESifhvnf; oabFmodk@rvm=u?
&efol@av;onfaemufygukvm;!dkppf wyfpkwpkESifh avSi,fwpif;cscg ul;cyfoGm;awmh.?
ukvm;!dkppfom;wOD;rS wqifh ukvm;bmomjzifhtm%mydkif oHwGJoD; xGef;atmif&SDESifh ukvm;jzLa&wyf
Adkvfwdk@pum;vufqHkus=uavownf;?
"u|efawmfwkd@'Du|ef;udka&mufwJhESpf[m 1147-ckwaygif;vqkdawmh 'DESpfygqkd&if 8-ESpf&Sdyg+yD u|efawmftm;vHk;[m
ajrmufOD;+rdK@wnf "n0wD &ckdifjynfuygbJ? u|efawmfwkd@wkdif;jynf[mysufpD;aeygw,f? wOD;udkwOD; owf=u/ jzwf=u/ vk=u/
&GmawGrD;&_d@=uESifh aoG;acsmif;pD;ysufaeygw,f "g;jyAkdvf }uD;csif;ysH wOD;uvnf; awmrD;avmifwJhtxJ
0ifa&mufwdkufcdkufygao;w,f? bdk;awmfbk&m;ppfwyf}uD;uvnf; tcgysufrSm 'v}urf;0ifa&muf odrf;ydkufvm awmh tdk--
wwdkif;jynfvHk; tysuf}uD;ysufcJh&ygw,f? "
"'DvkdacwfysufxJrSm raocsif twifpm;rcHcsifwJh u|efawmfwpk[m v#dK@0SwfawG@qHkaqG;aEG;=u+yD; yifv,fxJ
pGef@pm;xGufcGmcJh=uygw,f? ay:wl*Duk vm;jzLwdk@[m yifv,frSm"m;jywdkufcdkuf=uw,fqkdvdk@ olwdk@wawG toGm;
tvmenf;yg;wJh rdk;tukefaqmif;tul; v_dif;}uD;av}uD;xJpGef@pm;xGufchJjcif;yg bJ?"
"'Du|ef;rSta&S@ajrmufbuf 3-&uft=umrSm&SdwJh *ef@'&Hu|ef;odk@ u|efawmfwkd@raoraysmuf a&mufcJh=uygw,f?
u|ef;udku|efawmfwkd@wufoa&G@ Ekdifoa&G@ckwfxGif&Sif;vif;+yD; xGef,ufpm;aomufcJh=uygw,f? 'gayrJhu|ef;rSm&SdwJh usm;wk@d /
qifwkd@pwJh om;&JawGudkEdkifoa&G@ qdk;&Gm;wJh=uGufrsm;&efudk rEdkif=uyg ? u|efwmfwdk@tyifyef;cHvkyfor#
&duQm=uyfwnf;r_cH&ygw,f? 'gayrJh =umav cufavjzpf&acs&J@qdk+yD; xkdu|ef;udk t+yD;wkdifpGef@cJhygw,f?
cku|ef;[m}uD;av;}uD;w,f [dku|ef;vdkusm;&Jom;&JawGraygygbl;? 'gayrJh rdausmif;ESifha&owW0g
rsm;tvGefaygygw,f? rkd;wGif;umvqkd&if [dku|ef;xufrdk;tm;}uD;&GmoGe;fvkd@ 'Du|ef;udk "rkdCf;'kyD̀" vdk@ trnfay;xm;
ygw,f?"
"u|efwmfwkd@a&mufpuqkd&if ckAdkvfrif;jrif&ovdk tdrfawG/ vrf;awG/ &GmawG/ u|JawG/ EGm;awGeJ@ b,f[kwfygrvJ?
awm}uD;acgifacgifygbJ tJ'Dpdrfh}uD;+rdKif}uD; awm}uD;*Ekdif}uD;;awGudk u|efawmfwdk@rSmygwJh "g;rsm;ESifh ckwfxGif&Sif;vif;+yD;
ckvkd&yf&GmwnfaxmifcJhjcif;jzpfygw,f?
pm;a&;aomufa&;twGufawmh tpuqkd&if opfom; 'kwfaumufrsm; ESifh ajr}uD;ukdukwfukwfcspf+yD;
pyg;pdkufysdK;=uygw,f? 'gukdu|efwmfwdk@ tac:ta0:jzifh (ukwfusm;vkd@ac:ygw,f? ukwfusm; ajruGwfrS&oa&G@ pyg;
rsm;ESifh aexkdifcJhjcif;ygbJ? 'DvkdpdkufysdK;wJhtcg xdk*ef@'&Hu|ef;xuf 'Du|ef;u pdkufysdK;vdk@ atmifygw,f? ajr=o Zm
tefrwefaumif;wJh u|ef;ygbJ?
aemufawmh u|efawmfwdk@tm;vHk;}uHq+yD; awm&dkif;/ u|ef;&dkif;/ u|J&dkif;awGudk aEG}udK;uGif;axmif+yD; zrf;=uygw,f?
EG,f}udK;xJrdwJh u|J&dkif; EGm;&dkif;awGukd &uf&Snfvrsm; tpmray;bJxm;/ aoawmhrvkd jzpf+yD;rS ESm acgif;azguf ESmzg;}udK;wyf
v,fxGef=uygw,f? 'Dvkdu|JEGm;eJ@xGefwJh v,f uGufawGukd tbm'Dv,fuGufvkd@ac:ygw,f?
ckawmhu|ef;rSm &yf&GmawGtpDt&DESifh jzpfavawmh u|efawmhudkbJ tm;vHk;u oma&;ema&;rSm
t}uD;tuJtkyfcsKyfa&;wm0efay;xm;=uygw,f? u|efawmf[m u|ef;tm%mydkif u|ef;jyKpkaumif;qkdygawmh Adkvfrif;?
&ifumAvD
rdkCf;'kyD̀um; omawmifhom,m aecsifhpzG,fjzpfvmay+yD? yifv,fjyif wGif wnf&SdaeIvnf; av!Sif;woHkokH
aiGESif;r_Hr_HESifh =unfvifaom [m',udk ay;aqmifEdkifayonf? ukvm;jzLrsm; r=umr=umvma&muf vnfywfcg
t0wftxnfrsm;/ &duQmrsm;/ enf;ay;vrf;jyrsm;/ jyKjyifay;Ivnf; &cdkifwdk@ waxG w[kefxdk; xdk;wufvmcJh=uay+yD?
tvGefpdkajyom,maomrdk;'kyD̀u|ef;
OD;armifa0/ OD;a*gif;}uD;wdk@um; oefrmaoma,musfm; &ifhrm}uD;rsm; jzpfvifhupm; a,mifwapmif;rsm;udk
tm;ygw&xHk;+yD; ykqdk;awmif&Snfudk wif; usyfpGmcg;awmif;usdKuf+yD; wuf=uGaomrsufESmESifh avSay:v$m;ueJ wuf=u
avonf?
urf;ezl;rSvlodkuf}uD;uvnf; tm;ay;tm;ajrSmufa=uG;a=umf=u.?
tm;vHk;toifhjzpfonfESifhw+ydKifeuf "n0wDa&$cdkifjynfodk@ OD;wnf&Guf zGifh=u. ae&if;XmeDrS pGef@pm;xGufcJh=u&onfh
rkdC;f'kyD̀ u|ef;opf wnfaqmufa&; xd}uHKawG@cJh&aom b0tjzpftysufrsm; pGef@pm;atmifjrifr_rsm;udk &cdkifjynfodk@
owif;ay;&if; [dkrSzufysufpD;qdk;&Gm;wkef;bJvm;? a&mif;&if;rsm;ESihf aqGrsdK;nm wumrsm;aum uyf}uD;oHk;yg;rSvGwfygavp?
owif;vnf;ar;vkda&;twGuf Tvlwpk&cdkifjynfodk@ acwWjyefcJh=u.
wdk@vlrsm;vkd&mc&D;ab;rxd&efrc qdku=uygapa=umif;ESifh u|ef;ay:u usefvlrsm; urf;!Gwfwr#
qkrGefaumif;awmif;=uavownf;?
ajr}uD;rSa&$oD;vmay+yD 0if;0gaompyg;ESHrsm;udk=unfhcg wyfrif;}uD; rae omyDwdjzpfaeonf?
a&$a&mifawmufaeaompyg;yifrsm;rSm av,l&mwdrf; ,drf;EGJ@ ae=uonf? ukvmjzLa&a=umif;wyf
Adkvfuav;vma&mufqufpyfr_rSpI rkdCf;'kyD̀ u|ef;olu|ef;om;rsm;. v,f,mpdkufysdK;a&;rSm wkd;wufcJhay+yD/ , cifuuJho@kd
pm;aomufa&;&duQmzHkvHka&;r#omr[kwfao; taemufjynfodk@ wifydk@ a&mif;csa&;}uD;xGm; vmjcif;jzpfayawmhonf?
u|ef;.ajr=oZmuvnf;xufoef &cdkifjynfrSmuJhodk@tvkt,uf t aESmuft,Sufvnf;vHk;0uif;rJh/
vkyfukdifolrsm;uvnf; tpGrf;ukef}udK; pm;=uESifh ajr}uD;rSa&$oD;awmhjcif;jzpfayonf?
vrf;rjrifa&tÀ0gvd_if;jyifwGif }uHKcJh&onfh'kuQrsm;ESifh ,ck+idrf;csrf;om,mvS onfh b0wmrsm;ukd wyfrif;}uD;onf
u|ef;ur;fezl;oJaomifjyifrSaeI tqHk;tp rjyifaom a&yifv,fjyifukdrsufESmrl awG;jrifaerdonf?
xkdae@rSm om,maomnaeapmif;jzpfI rkdCf;aumif;uifwGif wdrfeD/ wdrf0g/ wdrfa&$jymrsm; ,Sufoef;aeonf?
aeonfyifv,fxJodk@ 0ifvkvkjzpf Ivnf; a&jyifwckvHk;eD&Jaeonf?
wyfrif;}uD;.pdwftm&HktjrifwGif vGefavcJhaom rmefatmifu|ef;a'o rif;rJhwdkif;jynfolcdk;"g;jy vk=u/ cdkuf=u/
owf=u/ jzwf=u/ ta&;xJ bkd;awmfrif;.w&SLxkd; ppfwyfrsm;.'v=urf;ESifh tom;xJu avmufaumif
csif;ysHqkd;0g;,kwfrmaomowif;/ *ef@'&Hu|ef; u|ef;opfwnfr_rsm;ukd rsufpdxJ a&;a&;jrifrdonf?
+AHK;qdkwyfrif;}uD;tHh=oIrqHk;jzpfawmhonf? [kwfrS[kwfygavp/ rsufaphrsm;ukdvufESifhyGwfowf =unfhrdjyefonf?
wu,fyifjrif&aomjrifuGif;um; rrSm;Ekdifawmh? twdufujzpf&yfrsm;udk naeapmif;yifv,fodk@ rsufESmrl
awG;awmtm&Hkpdkufae&mrS r_Hr_Hr$m;r$m;&GufavSw ckukd tvGefa0;vSaomrkdCf;aumif;uifESifh a&jyifxd&mt&yfrS
jrif&jcif;jzpfonf?
thH=oIrqHk;awG;awmIvnf;r& ay:wl*Da&a=umif;"g;jyrsm;awGavm?
yifv,furf;pyfrsm;rS u|ef;olu|ef;om;rsm;awGvnf; ajy;v$m;pk+yHKcg jzLazG;aom&Gufrsm;udk vuf!dSK;xkd;
atmf=u[pf=uESifhwu|ef;vHk;tH@=o onfhtrl t&m?
avuvnf;rSef tEW&m,fuvnf; uif;a0;awmh 7-&ufajrmufrSm u|efawmfwk@d[m qHawmf&Sifbk&m;ukd
rdk;ukyfpuf0dkif;=um;rS jrif&wmbJ u|efawmf wdk@vJ owd0d&d,eJhaygh 'DupDpOfoGm;wJhtwkdif; wHig;avSrsm; [efaqmif+yD;
pdk;rJusDqdyfurf;udk aemufwae@naeapmif; qdkufuyf=uwmygbJ?
a,mifwapmif;Y &pfywfxm;aom wbufxnfukdjzKwf+yD; vnfyif; Yygwfcg xkd;rSifa=umifrsm;aygonfxd
ykqkd;awmif&Snfyifh+yD; wifyavGxdkifv#uf OD;armifa0onf &ckdifodk@jyefcJhonfY awG@cJh}uHKcJh&yHkrsm;udk u|ef;odk@jyefa&mufaom
aemufae@naeapmif;wGif wqifhajymaeonf?
OD;a*gif;}uD;u uGrf;&mpm;&if;teD;Y xkdifcgwcsDcsD0if0ifajymae.?
pdk;rJusD[m t&ifueJ@rwlawmhbl; u|efawmfwdk@tm;vHk; xGufcJhwkef; ueJ@vnf;rwlbl; &Gmqdyfysufaew,f
"g;jyawGc%c%wkduf/ &GmrD;&d_@vl awGowffjzwf ypPnf;awGvkeJh tifrwefqdk;0g;awmh vlawGvnf;t&yfav;
rsufESmajy;=uwmbJ "g;jyawGqkdwmvnf; b,fol&,fvkd@r[kwfawmhbl; iwfwJh olawGu xwkdufae=uwmbJ?
'D=um;xJtkyfcsKyfa&;bufuvmvm v,fcGef/ vlcGef ppfom;cGef rkdCf;cGef/ aqmif;cGef/ aEGcGef aumuf=uao;w,f
ray;Edkif&ifcsufcsif; EGm;jrif;qGJxkyf ok'foifvdkufwmbJ?
v,fjyifawGrSmvnf; v,fvkyfrJholr&Sd/ w&GmrSw&Gmodk@vnf; tul;toef;r&Sd=u/ ta&mif;t0,fvnf;ysufeJ@
vlawGiwf=u/ ao=uwmaygh?
v,fjyifawGrSmvnf; vlr&Sd=uawmh ppfom;awGuvmvm+yD; pyg;&dyf odrf;,loGm;=uwmbJwJh?
OD;armifa0/ OD;a*gif;}uD;wkd@ jrifcJhawG@cJh&aom tedXm&Hkrsm;ukd =um;ol u|ef;olu|e;fom;rsm;u olwkd@waxG
awG@}uKHcHpm;cJh&jcif;rsm;ESifh Ed_if;,SOf =unfhrd=ucg &ckdifjynf}uD;vlowf/ vk,uf ajy;v$m;olckd; xm;jy rsm; &ufpufowfjzwfESihf
tysuf}uD;ysufpD; &ufpuf aoG;acsmif;pD;aeonfudk rsufaphxJ a&;a&;jrifrd=uonf? aus;&Gmrsm;rSm ,cif+idrf;csrf;aomtcg
or,u vkdpnfum;bkd@yifa0;pG? qdwfokefajcmufaoG;+yD; vlwdk@rSm usD;vef@pmpm; [dka=umuf'Da=umuf
[dkvef@'Dvef@&Sdae=uawmhrnfwum;?
xkdta&;rsm;xuf,ck rkdCf;'kyD̀dodk@tcwftcJrsm;=um;rS &Hk;ueJxGufcJhol rsm;. oHwGJ/ &rf;+AJ/ rmefatmif
a'orsm;wcGifY usef&SdcJh=uaom aqGrsdK;nm wdum wklom;armifr,fwd@k . owif;rsm;um; rpHkrvif rawG@r&SdESifh awG@cJhjyef
awmhvnf; uyfqkd;tcgqkd;rSmao=ua=u=u towfjzwf tESdyfpufcH=u&onf csOf;jzpfI udk,fh&yfZmwdodk@
ar#mfrSef;umvGrf;qGwf=u&avonf?
xkdnOfhuOD;armifa0uOD;a*gif;}uD;wdk@awG@cJh}uHKcJh&aomtjzpfqdk;rsm;udkem;rcsrf;ajrp&m=um;=u&ojzifh vlcsif;cGJum
ukd,fpDukd,fiS ntdyf&m0if=u&mwGif oHk;vl@xGÉfxm; &Sifawmfjrwfbk&m;tm;&nfpl;I uyfoHk;yg;owfoHk;yg;rS vGwf
ajrmuf&ygvkd. [lI qkawmif;=uavonf?
ESpfawGajymif;/ vawGanmif;wkdif; rdkCf;'kyD̀um;pnfum;onfxuf pnfum;vmavonf/ OD;armifa0wdk@
&cdkifrStjyefwGif tdrfajcaygif; ig;q,fausmf ygvmcJhI vlOD;a&rSmvnf; xyfavmif;wdk;yGm;cJh.?
ajr&dkif;ae&dkif;ESifh ql;+cHKacsmufurBm;rsm;rusefckwfxGif!dSE_dif;&Sif;vif;ypf cg/ vlae&yfuGufESifh
xGef,ufpdkufysdK;a&;ajrrsm;tjzpf tm;oGefvkyfaqmif=u onf?
&cdkfifrStopfa&muf&Sdaom tdrfajcig;q,fwGif &uUef;orm;ukefonfrsm; v,form;rsm;paom
twef;tpm;rsm;pHknDyg&SdcJ@&um;/ u|ef;rSm tzufzufrS jynfhpHkonfxuf jynfhpHkwdk;wufvmayonf?
+*dKvfar$aom&SifrjzL
AE<vDodk@wzef
ppf
tcsdefrSmwjznf;jznf;ukefvGefcJhonf r+rJaomocFg& w&m;t& touf t&G,ftkdZ&modk@ a&mufvm=u&+yD/
rmefatmifu|ef;a'o wyfrif;}uD;ESifh tdrf axmifuscJhonfrS yifv,fjrpfxJ AE<vDu|ef;tyfvm&Gm wnfaxmif+yD;onfxd
b0wmwGif &kef;uefwdkufcJh+yD;jzpf&m ,ckqkdaomf Z&mt&G,fodk@yif a&muf&SdcJh &Sm+yD? wrvGefaemufb0odk@
txkyftykd;,laqmifvkdao;Ivnf;/ Ak'<t,l0g't wdkif; tyfvm&GmwGif ausmif;uefbk &m; apwDykxdk;wnfaqmufonf?
tm&HkqGrf;uyftr#a0/ 'geoDvjyK&if;? wcgcgawmhvnf; Zmwdcsufa=uG odk@ awG;rd&Smonf?
tajymus,fpGmaom yifv,fjyifukd vd_if;wHydk;=um;rS azgufpGef@cJh+yD; onfhaemuf awG@&SdcJhor#aom
u|e;f&dkif;awmifurl awmpG,f *Ekdifrsm;udk ckwf xGif&Sif;vif;I &GmopfjynfopfxlaxmifcJh=uaom acgif;aqmifrsm;rSm ,ckqkd
aomf a=u;pnfoHwa0a0ESifh wrefvGefaemifb0twGuf aumif;r_uk odkvfjyK=u csdefyifjzpf onf?
tyfvm&Gmonf xkd@a=umifhvnf; nreufwdkif; &GmOD;ausmif;rS acG;cwuf acgufoH nHpDpDESifh=unfE_;
bG,fatmif;aeonf?
tm;vHk;{csrf;=uygap/ ppfruftEW&m,fuif;a0;ygap/ uyfoHk;yg;/ 0ÉfoHk;yg; rSuif;vGwfygap[lI ae@
wdkif;nwkdif;wyfrif;}uD; pdaEWOD;rSm qkawmif;&Smonf?
odk@aomf qkawmif;jcif;xuf ppfum; wu,fyifjzpfav.? ppfjzpf+yD [laom owif;onf b,fupI
b,folrsm;u ,laqmifvmovJ [lI um;rajymwuf wu|ef;vHk;bJ wifxyfoGm;avonf?
u|ef;wGiftapmifhusaeaom t*Fvdyfwdk@rSm ppfowif;a=umifh vufewf wjyifjyifjzpfae=u.?
Zm&mzdpD;I avmuDtvkyfukdbJ vkyfygawmhrnf[krnfr#yif qHk;jzwf xm;apumrl/ wyfrif;}uD;um;
iSwf}uD;awmif"m;udk rsufpdusrdonf/ wzefppf udkawG;rdonf?
AE<vD/ rkdCf;'kyD̀&Sd u|ef;ay:rSmrsm; wdkuf=uavrvm;/ jrefrmhwyfr awmfum; =unf;a=umif;Ytxl;omvGefI
a&a=umif;udkt"duxm;&rnfh Tu|ef;odk@um; vma&mufEdkifrnfr[kwfonfudk ,Hk=unfonf?
odk@aomf ppfwaumif;urf;ajcteD; a*gif;}uD;&Gmodk@rsm; ppfa&mufav rvm;/ bk&m;od=um;rvdk@ wkd@&Gmom;rsm;
ppfab;rSvGwf=uygap[lI wyfrif; }uD;qkawmif;&onf?
jrefrmbk&ifb}uD;awmfonf jyifopfwkd@tm; tvGeftoifhtwifhcH aygif;oif;aeonfukd t*Fvdyfwkd@
rvdkvm;qHk;jzpfonf? trSefrSm t*FvdyfESifhjyif opfwdk@onf e,fopf/ ajropf/ a&opfrsm; t+ydKiftqkdif&SmazGbuf&efolrsm;
jzpf=uonf/ jyifopfukefonf}uD;rsm;onf jrefrmbk&iftm; tcsdKoGif;I tykdifpD; rnfudkt*Fvdyfukefonfrsm; txl;ojzifh
ta&S@tm;&Sukr`%Du vHk;0r=um;vkd rjrifvdkcJh jrefrmjynfukd olw@dk om vuf0g; }uD;tkyfodrf;ydkufvkdonf?
jyifopfwkd@. tdENd,ork'N&m&Sd rm'pumu|ef;pkrsm;udk tdENd, t*Fvdyf ppfwyfu
odrf;ykduf+yD;aomtcgjyifopfwdk@onf jrefrmjynf&Sd&m ta&S@bufodk@ toGm;tvm=uyfwnf;oGm;avonf?
jrefrmESifht*Fvdyfwdk@onf tmoHr%dyl&ta&;/ 4if;jyif &cdkifjynfe,fpyf/ &cdkiftrsdK;om;ppfajy;rsm;ESifh
olykefoluefrsm;ta&;wdk@a=umifh r=unfjzL jiLpl apmif;ajrmif;jzpfaeonfomruao;/ ppfbuf+ydKifqdkif tEdkifwkduf=u&efxd jyif
qifcJh=uonf?
t*Fvdyfwdk@tcsdefqGJaomtm;jzifh tif;0a&$eef;awmfodk@ oHwrHtjzpfapv$wfxm; aom uy`wdefuifeif/ r%dyl&uonf;rsm;ESihf
&cdkifta&;wdk@xuf a&$eef;awmfxJ rsm;pGmrsufESmyGifhvef;ae+yD jyifopfrsm;ta&;udkom t"duxm;ae.?
t*FvefEdkifiHonfpufr_/ vufr_wdk;wufxGef;um;vmonfESifhtr# T urBmajryx0DrSm ajrvGwfa&vGwfrusef
wufa&mufodrf;ydkufe,fcsJhI puf&HkxGufukefypPnf;rsm;udk wOD;wnf;a&mif;cs&ef vuf0g;}uD;tkyfxm;vkd./ Tenf;jzifh
t*Fvdyfta&S@tm&S ukr`%Donf ta&S@bufa'otdENd, jynf}uD;ukd t+yD;tydkifvuf0g; }uD;tkyfcJhay+yD?
,ckqkdaomf jrefrmEdkifiHom vkdawmh&um;/ tif;0eef;awmfrS uy`wdef uif;eufukdjyefac:cJh./ wyfrif;}uD;wdk@
wcsdefwkef;u wufa&mufae&m,lcJhaom ewfjrpf0&Sd &SifrjzLu|ef;ukd olydkifigykdif pum;qdk=ucg ppfqkdif+ydKifwkduf=u.?
t*Fvdyf-jrefrmppfyJGum; jzpfcJhav+yD AE<vDu|ef;rSm ,cifuJhodk@ ukvm; wufacgufoH/ pmtHoH/
qlnHoHrsm;vHk;0r=um;&awmh wdwfqdwfae.?
bl;oD;awmifajrmufbuf tdkjzLq,hfESpfjzLwkd@wGif ckdifcef@aomppfwyfp cef;rsm; aqmufvkyfxm;jcif;a=umifh
e,f.wcGif2-buf&ifqkdifwkduf=u&mY jrefrmbufu ta&;omv#uf&Sd.?
ppfol}uD;r[mAE<Kvum; ppfukdwcsdefwdk;rwdkufcdkuf/ t*Fvdyfwkd@.cHwyf rsm;udk wck+yD;wckxdk;azmuf wdkufcdkuf.?
t*Fvdyfrsm;rSmtusempGmjzifh rsm;pGmaom a&S@wef;cHrsm;udk vufvGwf qkwfcJh=u&.?
ppfa&;vSonfh owif;a=umifh b}uD;awmfonf vufpGJawmfoHv#uf'g; w0ifh0ifhESifh
rdp>m&efolukvm;jzLrsm;ukdae&if;a'oodk@xd csDwufwkdufcdkuf=u+yD;/ oif;wkd@bk&iftrdkufudk vuf&brf;qD;
a&S@awmfqufo&rnf[lI trdef@rSwf av.?
t*Fvdyfwkd@um; ppfukdpwifrwkdufcdkufrSDuyif/ jrefrmwkd@. taumif; buf tqdk;bufukd aema=uatmif
avhvm+yD;jzpf&um; ukef;wufcsif; qkdif+ydKif wkdufa&;xuf a&wyfcsif;wdkufvdka&;odk@ ppfudkajymif;vJ ypfvdk./ odk@a=umifhvnf;
tdENd,wkdif;om;rsm;tygt0if ppftiftm;waomif;ausmfESifh a&a=umif;rS csDwufcg jrefrmEdkifiH &efukef+rdKJ@od*FKwW&ukef;jyifwGif
wyfpcef;csav.?
b}uD;awmfbk&m;ESifhwuG a&$eef;awmfwckvHk; thH=oacsmufcsm;oGm; =u&av+yD/ jrefrmwkd@. ppfordkif;wGif
xkdodk@a&a=umif;jzifh ppfwyf}uD;rsm; o,f ,lwdkufcdkufonfh aoe*FjAL[mrsm;r&SdcJh?
xkda=umifh b}uD;awmfrif;onf rif;aejynfrS a0;vSaom&cdkife,fpyft qHk;ppfrsufESmjyifrS r[mAE<Kv
ESifhppfonf&Jrufrsm;ukd tv#iftjrefwyfacgufap .?
&ckdif&dk;rawmif}uD;udk tjyif;txefjzwfausmfcJhI jrpf0u|ef;ay:&efukef+rdK@wGif 2-buf&ifqdkifwdkuf=u&.?
ppfonf&Jrufrsm;um; ewfjrpfppfrsufESmrS 'v=urf;qkwf&um;c&D;yrf;? ppfyr;f=uacs+yD; odk@a=umifh vnf;"EkjzLodk@xd
qkyfay;=u&.?
"EkjzLppfyGJwGif ppfol}uD;r[mAE<Kvonf AHk;xdusqHk;oGm;. 1185-ckESpfrSpwifwkduf=uaomfvnf; ppfrSm2-
ESpft=um +yD;qHk;oGm;av.?
Tt*Fvdyfjrefrm ppfyGJ}uD;onf jrefrmwjynfvHk;.&mZ0ifudk wrsdK;w zHkajymif;vJaponfomru ajropf/
e,fopf&SmzG,f wkdif;jynfum;jynf&Gm xlaxmifaeaom wyfrif;}uD;wkd@waxGESifh yif;0g/r[mpdk;paom ppfwaumif;
urf;ajca'owcGif&Sd &cdkifrsm;.b0jy\emukdvnf; t}uD;tus,f ajymif;vJ oGm;apawmh.?
b*Fvm;yifv,fatmf}uD;wGif ta&S@odk@4if;/ taemufodk@4if;/ &Gufw vlvlESifh avS}uD;avSi,frsm;
twm;tqD;pdk;&drfta=umif;=ur&Sd ul;vl;qufqH oGm;Edkif=uay+yD?
,cifuuJhodk@ bkd;rif;axmifawmifwef;ESifh ewfjrpfw&dk;e,fpyfjy\em jzpfaom awmfvSefykefuefolrsm;.
we,fxGufwe,ful;ajy;r_rsm;vnf; r&Sdawmh?
wdkif;jynfysufr_a=umifh zavmif;csdyf/ yif;0g/ r[mpdk;wkd@odk@ wdrf;a&Smif oGm;=uaom ppfajy;'kuQaorsm;.
jy\em}uD;rsm;rSmvnf; vHk;0yaysmufoGm; ay.?
t*Fvdyfjrefrm&EWydkpmcsKyft& &ckdifjynfonf t*FvdyfykdifjzpfoGm;ay+yDw um;?
{oHcsdK/ v$umqkdtH/ xkdb0v#if/ rif;tvDpif/ &ifcGifypyaESm/ bapmrif;jzL/ om;onf;tlvnf;/ olaxmfZmwd/
r&SdavatmifqifajymifvSE_ef;/ xufzkef;tm;tH/ pGef;oH&Jruf/ armif;vuf=ur;fa&mf/ }uD;jrifharmfv#uf/ ausmfvnf;wzef/
usifvnf[efvnf;/ ypfrSefav&m/ wHxGmoHxk/ ESpfpHkzdk@puf/ 0ifpufor#cHhwkdif;us.?
a&$tdrfeef;ESifh =uiSef;vnf;cH/ rif;csrf;omcJhonfh ajrmufOD;/ a0omvD/ 'Gg&m0wDpaom a&$+rdK@awmfwkd@.
a&$xD;a&$eef;yGifhvef;cJhpOfu/ wckd;xifay: wdkif;vHk;ausmfcJhonfwkd@udk txufyg{csrf;ozG,fpDukH;I rif;nDrif;om;rsm;udk
{,OfusL;&ifhcJh=u.? rif;carmif;/ rif;bm/ bapmjzLpaom wefckd;}uD;rif;rsm; }uD;pdk;cJhpOfu &ckdifwkd@. ppfatmifvHonf
taemufbuf ,ckta&S@ygudpPwefjynf 'uUm;+rdK@awmfodk@xd avupm;v$m;wvlvljzpfcJh./ xkd'uUm;e,fyg,fwav#muf odk@
bkef;vuf&Hk; qef@wef;cJhpOfu &cdkiftmZmeDppfonfrsm;pGmwdk@onf zvmif;csdyf/ yif;0g/ r[mpdk; a'owcGifusef&pfcJh=uum
vuf&Hk;&nfESvHk;&nfudk t&if;cH jyKv#uf tdk;tdrfxlaxmifcJh=u./ &yf&Gme,fyg,fzJG@pnf;cJh=u.?
Todk@jzifh wHcdk;a&mif&SdefxGef;cJhaom rif;rsm;vufxufwdk@Y ppfwaumif;/ 'uUm;odk@ppfcsDcJhonf?
wdkif;&cdkiftmZmenftrsm;tjym;onf xkda'ow0kdufY e,fopf&Gmopfxlaxmifavh&Sdjcif;jzifh &ckdifaus;&Gm rsm;tjzpftouf0if
v_yf&Sm; =u&aom xdkzavmif;csdyf/ yif0g/ r[mpdk;a'orsm;onf &cdkifjynfxGm;nufysufI
wyfrif;}uD;wkd@taemufodk@xGufcJh=u&onfhtcsdefwGif xkdzavmif;csdyfa'oodk@ vnf; &cdkiftrsdK;om;trsm;tjym;yif
ajy;v$m;a&Smifwdrf;=u&I pnfum;vm jyef.?
&ifumAvDu|ef;ESifh xkdu|ef;Ya*gif;}uD;&GmxlaxmifcJhaom OD;a*gif;}uD;vlpk onfvnf; Ta&jcm;ajr jcm; e,fjcm;Y
awG@qHkvm&aom zavmi;fcsdyf/ yif;0gae &cdkifrsm;ESifh aumif;pGmqufpyfrdjyefonfESihf rkdCf; 'kyD̀du|ef;rSonfppfwaumif;+rdK@
teD;xd &cdkifwdk@.ta&;t&mrsm;onf t*Fvdyfwkd@pOf;pm;ajz&Sif;&rnfh jy\em }uD;jzpfvm&awmhonf?
t*Fvdyfjrefrmppf}uD;+yD;oGm;+yDjzpfI yifv,fjymwGif&GufwvlvlESihf &ckdif jynfrSAEWvDodk@ toGm;tjyef
pHkqefvl;vm&SdbdouJhodk@ Adkvfrif;awmifajcrSonf r[m;pdk;/ yif;0g/ ppfwaumif;+rdK@odk@xd tul;toef; tajymif;ta&$@rsm;jym;
vmacs+yD?
1189-ckESpfwykd;wJGvwGif &ckdifjynftESH@tjym;rS AEWvDodk@tdrfaxmif onfaygif; 74-axmif vlOD;a&aygif; 500-ausmf
ajymif;a&$@vmjyef&um; AEWvDrSeD;pyf&m u|ef;opfajropf&SmazG=u&aayawmhrnf?
odk@aomf 1189-udkum; AEWvDu|e;folu|ef;om;rsm;omru t0u|ef; wcGifrS&ckdifrsm;vnf; arhaysmufjcif;iSm
wwfEdkifrnfr[kwf?
tedpP/ ig.ukd,fcE<monf t+rJr&Sdygwum;[lI oHk;vlxGÉfxm; &Sif awmfjrwfbk&m;u oGefoifcJhvifhupm;/
&ifxJrSmqdk@Iqdk@Iwufvmaom tylvHk; }uD;um; c%wmrSmyifr&yfEdkiftm;/ b,foGm;oGm;b,fvmvm wyfrif;}uD;
[laom*k%fj'yfESifhtnD wyfrif;uawmfvnf; toa&wifhcJhyHkawG/ umr*k%f avmuDom;jzpfIvnf;/ i,fcspfvifESifh
usDp,faysmfjrL;/ cspf&nfvl;cJhykHawG wkdif;jynfxGm;nwftysufrSm arSmif&dyf cdkcg rmefatmifu|ef;rS a&Smifwdrf;cJh&yHkawG/
pdk;rJusDur;frSwHigonfvifr,m;b0odk@ &kyfajymif;cJh&yHk/ ,ckAEWvDu|ef; &Gm opfjynfopfxlaxmifcJh&yHk/ TwoufrSmjzifh
om;pOfajr;qufrsm;xd twnfw us&Sd=u&+yDrkd@/ vifonfa,mufsm; t,kt, cspfusDp,fr_rsm;udk tm;&auseyf
vSpGmcH,lcJhyHkrsm;ukd awG;rd&if; a&$&ifpdk@Irsuf&nfpdkcJh&onfvnf; ra&rwGufEdkif awmh/ Ak'<jrwfpGm.w&m;ESifhomajzavmqkdaom
tqHk;trukd cH,lusifhoHk; onfhvlrsdK;jzpfaomfvnf; qdk;wlaumif;wlcHcJh pHcJhaomwyfrif;}uD;udk awG;rdwdkif; wyfrif;uawmfum;
aqG;Asm 'ka=uGcJhaygif;ra&wGufEdkifawmh?
xkd 1189-ckESpfwGif tcuftcJ/ 'kuQ/ A&kokuQ[lor# &ifaumhcHcJhaom wyfrif;}uD;ysdK@atmif
b0wyg;odk@ajymif;oGm;&Sm+yDwum;?
xkdr#ru xkdESpfwGifyifv#if wyfrif;}uD;aemufodk@ &Gmpm;oHOD;wkd@taxG axGvnf; aumufaumufyg atmif
vkdufoGm;=u&Smjyefonf?
wyfrif;}uD;wdk@waxG uG,fvGeftedpPa&mufoGm;r_a=umifh wyfrif;u awmfESifh olwdk@aqGrsdK;wpk
tm;av#mh0rf;enf;a=uuJGbG,f&momr[kwf AEWvDwu|ef;vHk;ESifh ,ckwu|ef;a'ovHk;.0r;fenf;a=uuGJbG,f &mvnf;jzpf.?
rkdCf;'kyD̀/ &ifumAvD/ AEWvDu|ef;rsm;ukd &cdkifjynfrSpGef@pm;vm&+yD; vl@&yf vl@&Gmrsm;jzpfatmif tm;rmefrus
xlaxmifcJh=uaom xkdacgif;aqmifwkd@ uG,f vGefcJh&Sm+yDwum;/ aemufa=umif;uuHwlusdkK;ay;/ cspfcif =uifemcH&/ pH&onf
rsm;udk awG;rdwdkif;wyfrif;uawmfum; aqG;Asm'ka=uGv#ufyif?
uHqkduf
1194-ck wygif;vaeonfyljyif;ae. aeylcsdefatmuf wawm0ifwawm xGuf c&D;qufcJh=uIvnf; &ifxJu
ylavmifvmcJh.?
a&iwfvmcJhjcif;yifjzpfawmh.?
u|ef;.ur;fpyfokd@ jyefoGm;cg yifv,fjyifa&ukd aomufv#ifum;jzpfEdkif .? odk@aomfaomufav
aomufaviwfrajyjzpf=urnfa=umifh xkdodk@vnf; yif v,fa&ukd raomufvkd=u?
a&iwfajy&majya=umif; awmYawG@=u&aom EG,fcsdKyifrsm;udk ckwfjzwf pkyfaomuf=u./ a&iwfr_ oufom&&m./
&iwfum;rajy=u?
AE<vDwGif wyfrif;}uD;uG,fvGef+yD;onfaemuf &cdkifjynfrSqufwkduftdrf axmifrsm;a&muf&Sdvmjcif;a=umifh
u|e;fopf&SmazGr_onf vkdtyfvm.? xkda=umifh vnf;aEG&moDwygif;v nwnwGifta&S@ajrmufbuf yifv,fjymodk@ vlwpk
onf&GufzGifhcJh=u.? 3-&ufajrmufnwGif vloluif;rJhaomu|ef;wu|ef;odk@ a&muf&Sd=u .?
u|e;f.tajctaeukd wufa&mufavhvmpHkprf;=u./ oJaomifjyifwGif vdyfOrsm;pGmawG@&./ xkdvlwpk
xkdokd@wufa&mufavhvmI ig;&ufajrmufaom ae@wGif ygvmaomaomufa&rsm;ukefcef;oGm;awmh.? awmxJYawG@&aom
EG,fcsdKyifrsm;ukd pkyf=ujcif;jzifhvnf; a&iwfrajy=u&um; ajr}uD;udkwl;=u& awmh. aeuvn;fyl a&uvnf;iwf
ajrwl;'%fuvn;fzdpD;jyef&um; usKyfwdk@ waxG b,fuHqkdufI Tu|ef;od@k a&muf=u&oenf;[lI wOD;aomolu
ajrwl;&if;nnf;!l;rd./ xkdokd@nnf;!l;rdonfukd ta=umif;jyKIyif xdku|ef;udk uHqkdufu|ef;[k trnfay;=u.?
uHqdkufudkawG@=uaomtcsdefrSmyif AEWvDrSta&S@bufpl;pl;&Sd awmu|ef; udkvnf; olwkd@waxG awG@=ujyef.?
ppf}uD;+yD;qHk;oGm;I &ckdifjynfrSwyHkwcgif;}uD; xGufcGmvmcJh=uaom ajropf&Gmopfxlaxmifa&;orm;rsm;u
wdkawmif;aom&ufumvtwGif;rSmyif uHqkdufESifh toufarG;0rf;ausmif;r_twGuf 'g;vufeufpJGukdif cgu|ef;&dkif;ajr
&dkif;rsm;ukdckwfxGif&Sif;vif;ypf=u&onf?
uHqkdufu|ef;rSmajr=oZmaumif;ojzifh ajr}uD;rSa&$oD;oa&G@ awmu|ef; rSmrltcuf}uHK=u&./
odk@aomfawmu|ef;um; rkdCf;'kyD̀du|ef; &ifumAvD/ AEWvD/ uHqkdufpaom b*Fvm;t0u|ef;rsm;onf tv,fA[kdY
usjcif;a=umifh ul;vl;oGm;vma&;ESifh pD;yGm;a&;a&mif;0,fazmufum;r_. tv,fr¾dKifusr_ a=umifhwjcm;u|ef;rsm;xuf
pnfum;odkuf+rdKuf./ xkd@a=umifhvnf;ukefonfrsm; ESifh ynmwwfrsm;udk awmu|ef;rSmyif ydkIydk IarG;xkwfEdkif.?
a&tÀ0gyifv,fjyif}uD;wGif [dkwu|ef;onfwu|ef;ESifh u|ef;rsm;ay: xGef;. pdrf;vef;aomopfawm*Edkif
awmif*rl;rsm; vloluif;rJhcg u|ef;&dkif;rsm;rSm vkyfor#ratmifjrif xifwdki;frayguf rSef;csufESifhESrf;xGuf uGmjcm;vSIom
&ifumAEWESifha*gif;}uD;&GmrSyg wcgwnf;pGef@vkd=uvifhupm; u|e;folu|ef;om; &yfol&yfom;rsm;um; acgif;aqmifOD;a*gif;--
udktpGJjyKonfhacgif;}uD;&GmudkrpGef@ cGmvkd=u? OD;a*gif;}uD;um; &ckdifjynfuHqkduf rdk;arSmifrS avS 50ESifh a&tÀ0gvd_if;
av}uD;xJjzwfcg pGef@pm;cJh=uolrsm;teuf oGm;avol wyfrif;}uD;uJhodk@ OD;pD; acgif;aqmifwOD;yifjzpf.?
wzef&ckdifjynf}uD;odk@ a&yifv,frSyif pGef@pm;jyefoGm;I aqGrsdK;nmwd um &cdkifrsm;udk Tu|ef;Ta'oodk@
aqmif,lcJh.?
'g;vufeufukdifpGJum u|ef;&dkif; ajr&dkif; a'o&kdif;udk rwGef@rqkwfr a=umufr&G@H ckwfxGif&Sif;vif;I
&yf&GmjyKpkysdK;axmifolwOD;jzpf.?
OD;a*gif;}uD;.pGrf;&nfESifh tajrmftjrif&Sdr_wkd@a=umifh &ifumAvD u|ef;rS &Gmudkyif a*gif;}uD;&Gm[k trnf ay;cJh=u&.?
xkdodk@aomtmZmenfOD;a*gif;}uD;um; ESpfvwm&Snf ZGJeHab;}uD;pGmESihf wnfaxmif&aom ukd,fh&yf&Gmukd
qm;iHa&&efola=umifh tpGef@}uD;pGef@cJh.?
1198-ckESpfewfawmfvqkwf 5-&ufae@rSm vusfmbufu|ef;. vufsmbuf&Gmukd wnfaaxmif=uonf?
odk@aomfacgif;aqmif OD;a*gif;}uD;um; xkdodk@&GmrwnfrDS &ifumAvDrS pGef@xGufI xkdvusfmbufu|ef;odk@
pa&mufonfhY 1196-ckwaygif;vwGifrSmyif b0wyg;ajymif;oGm;&Smonf?
&ifumAvDu|ef;a*gif;}uD;&GmrSmom xkdodk@uG,fvGefygrl OD;a*gif;}uD;tm; aemufqHk;av;pm;&dkaoaomtm;jzifh
wcrf;wem;o+*FdKvf+yD; aumif;&mok*wdodk@ a&muf&ma&mufa=umif; }uD;pGmaom tr#ukodkvfay;Edkif=urnfjzpfaomfvnf;
,ckrSom bmrSef;nmrSef;rodao;aom u|ef;&dkif;/ wm&dkif;/ ajr&dkif;/ a'o&dkif;wckodk@ c&D;a&mufrqdkufrSmyif
acgif;aqmif}uD;b0wyg; ajymif;oGm; jcif;jzpfI u|e;folu|ef;om;wdk@onf rcsdwifuJESifh awmfpGmav#mfpGmo+*FdKvf=u./
aemifTu|ef;wcGifoufarG;0rf;ausmif; tkd;tdrfxlaxmifolrsm;u Tacgif; aqmifudkjyefvnfowd&=uI
txdrf;trSwfjzpf=uapjcif;iSm rxifr&Sm;aomrSwf wkdifuav;wwdkifukd acgif;aqmif}uD;tm; jrKyfESH&mYpdkufxlxm;=u.?
OD;a*gif;}uD;r&Sd+yD;onfaemuf vusfmbuf&Gmudkwnfaxmifxm;cJh=uonfwGif OD;a*gif;}uD;tpm; ta,mifb ukd
t}uD;tuJ&Gmtkyf u|ef;tkyftjzpf wifajrSmuf=u.?
b*Fvm;jynftaemufajrmufu|e;fpkw0d_ufodk@ b*Fvm;yifv,fatmfrS jzmxGufvmaom jrpf}uD;jrpfi,f
toG,foG,f&Sd&m./ vufsmbufur;fajcukd tpGJjyKI vusmfbuf&Gm[kac:a0:=ujcif;jzpf.?
ta&S@tdENd,
t0u|ef;
ysufudef;
jy\em
1947-=o*kwfvwGifjzpfonf? yljyif;aom aea&mifcsdefa=umifh tdEN, bk&ifcHcsKyf pdk;pH&m a'vD+rdK@onf
ajcmufaoG@ylavmifaeonf?
bk&ifcHcsKyf tdrfawmfudk apmifh=uyfae&aom tENd,ppfom;rsm;um;/ aeyljyifatmuf vSHpGyfw0ifh0ifhESifh
wm0efudkxr;faqmifae=uonf/ olwkd@w udk,fvHk;rSm aeylcsdefa=umifhyif ac|;oD;rkd;aygufusaeonf/ odk@aomf wm0eft wdkif;
0wW&m;rysuf tyl'g%fukd&ifaumhcH=uonf?
wjznf;jznf;ESifh bk&ifcHcsKyftdrfawmfodk@ a&mufoifh a&mufxkdufolrsm; pHknDa&muf&Sd=u+yD? rpPwm*sif;em;um;
&ifwxdyfxdyfESifh wrsdK;woG,faom EdkifiHa&;t&omukd cHpm;aeyHk&onf/ rpPwm*E<D}uD;rSmum; xkdae@tbdk@ w&ufvHk;vHk;
pum;rajym[lI t"dXmefjyKxm;onfjzpfI bk&ifcHcsKyfu bmrsm;ajymonfukd rSwfxm;&ef
azgifwdefESifhpm&Gufwudkifudkifjzpfaeonf?
tdENd,wjynfvHk;omru urBmw0ef;vHk;u em;pGifhae&aom jy\em ajz&Sif;a&;jzpfonf?
bk&ifcHcsKyf armifhbufwefonf tdENd,ajryHk}uD;ukd tpdyfpdyfcGJypfaeonf? r[wWr*END}uD;bufodk@ vSnfhIajymwkdif;
*END}uD;onf rSwfIrSwfIxm;onf?
xkdae@rwdkifrSDuqkdygv#if tdENd,jynfukd wvuRrStcJGrcH tdENd,jynf}uD; aoG;acsmif;pD;ygap[lIt=urf;bufr_
rvkdvm;qHk;olwOD;jzpfvifhupm; aoG; acsmif;pD;pum;ajymcJh.?
armifhbufwef. xkdodk@tdEdN,ajryHkay: cJGpdyfay;csuftwkdif; tdENd,/ ygupPwef 'dkrDeD,H 2-EdkifiHay:vmcJh&onf?
&ckdifbk&ifrsm;}uD;pdk;pOfu &cdkifwkd@. vufeufEdkifiHjzpfcJhbl;aom 'uU+rdK@ onf ta&S@ygupPwefjynf.
+rdK@awmfjzpfvm. xkdrSruao; bl;oD;awmif/ armifawm qyf'D0DZHe,frsm;udkyifv#if ta&S@ygupPwefe,fajrrsm; jzpfap&ef
vHk;yef;vmawmh.? ppf}uD;twGif;uqkdv#if tdENd,rlpviftpnf;t&Hk;}uD;. tvkyftr_aqmifwOD;jzpfol tkdifpDtufa[mif;
rpPwmtmqm*gtvDqmonf wm0eft& bloD;awmifodk@ a&mufcJhpOfu &ckdifrlpvifrsm;ukd ES_;I xdkqyf'D0D
ZHudktem*gwfygudpPwefjynfxJ odrf;oGif;yg&ef 1942-ESpfum'gcsD+rdK@Y usif;ycJh aomjynf
vHk;qkdif&mrlpviftpnf;t&Hk;ESpfywfvnfnDvmcHYyef=um;cJhbl;.? xkdr#ruao; &ckdiftrsdK;om;rsm; wodef;ausmfrSm
aexdkifaom t0u|ef; ESifh zavmif;csdyf/ yif;0gae &cdkifwkd@. b0uH=urRmrSm ygupPwef tpdk;&tay: vHk;0 wnf&Sdaeawmh.?
t0u|ef;&Sd aus;&Gmrsm;udk a&wGuf=unfhrdv#if uHqkdufu|ef;Y &Gmaygif; 60-&Sd.? bkef;}uD;ausmif; 60- apwDwql/
bk&m;2-ql/ odrf 1-odrfjzpf.? Tonfwkd@rSmt0u|ef;. emrnf}uD; tkwfjrpfrsm;jzpf. trnf raz:jyavmuf aom
aus;&Gmrsm;ESifh bmomtaqmuftOD;rsm;pGm&Sdao;./ xkdenf;wlpGm awmu|ef;tygt0if Adk*sD;u|e;f}uD;/ Adk*sD;u|ef;i,frsm;Y/