Gramar

at
Linggwistika
Balarila

Tumutukoy ang balarila sa pagsulat o pananalitang
inihahambing sa wastong paggamit (ayon sa balarila). Ito
rin ang kaalaman hinggil sa mga salita, parirala, sugnay at
mga pangungusap na nagtuturo ng wastong
kabalangkasan, palakahuluganan, palabigkasan, at
palaugatan ng mga salita. Kung minsan, tumukoy din ang
salita sa mga aklat na pambalarila, na nagiging batayang
simulain, pamatagan o saligan ng mga kaalaman.
Mula sa salitang

Bala at dila
Gramar at Linggwistika 1
Gramar
at
Linggwistika
Ang BALARILA ay ang
pag-aaral hinggil sa isang wika na
kinabibilangan ng mga sumusunod:
ng morpolohiya o pagsusuri sa
pakakabalangkas ng mga salita
(morpolohiya); ng sintaks (syntax) o
pagsasaayos upang ang mga salita
ay maging makabuluhang mga
pangungusap; ng ponolohiya o
wastong pagbigkas; ng semantika
o kahulugan ng mga salita at
parirala; at ng etimolohiya o ugat o
palaugatan ng mga salita.
Gramar at Linggwistika 2
Gramar
at
Linggwistika
Ponolohiya o Fonoloji
- ang pag-aaral ng makabuluhang tunog sa wika.

- makabuluhan ang tunog kung may kakayanan
itong baguhin ang kahulugan ng isang salita.
Fonema o ang palatunugan
- ang yunit ng tunog o ang pinakamaliit na bahagi
ng pananalita.
28 ang titik ng Alfabetong
Filipino
25 ang fonema
Gramar at Linggwistika 3
Gramar
at
Linggwistika
a, b, c, d, e, f, g, h, i, j, k, l, m, n,
, ng, o, p, q, r, s, t, u, v, w, x, y,
z
Walo ang nadagdag na letra sa lumang ABAKADA
c, f, j, q, v, x, z at
Apat lamang sa wala ang may fonomic status
f, j, v at z
pag may fonemic status ang ibig sabihin ay may
kinatawang tunog ang mga letra
Ang ng letrang c, , q at z ay redundant
Ayon sa Rebisyon ng Alfabetong Filipino 2001
Gramar at Linggwistika 4
Gramar
at
Linggwistika

Redundant ang tunog kung
ponema/tunog ay di
kumakatawan sa iisang yunit ng
tunog
Halimbawa:
c - /s/ = cingco singko
c - /k/ = cabinet kabinet

- /ny/= bao banyo

q - /k/ = queso keso
q - /kw/= quintet kwintet

x - /ks/ = extra ekstra
Gramar at Linggwistika 5
Gramar
at
Linggwistika
Fonemang Segmental
- ang foneman katinig at fonemang patinig ay
pwedeng pagsamahin upang makabuo ng isang
tunog.
Halimbawa:

b + a = ba
k + o = ko
s + i = si
Diptonggo
- Kapag isinudlong ang alin man sa fonemang
patinig sa unahan ng malapatinig na fonemang w
at y na karaniwang nasa huling pantig ng salita.
Halimbawa:

a + w = aw
o + y = oy

sawsaw, nguyngoy, aruy, aliw, beysbol

Gramar at Linggwistika 6
Gramar
at
Linggwistika
Pares Minimal
- mga pares ng salita na magkatulad na magkatulad
ang bigkas maliban sa isang fonema na siyang
ipinagkakaiba ng kahulugan.


Gramar at Linggwistika 7
Gramar
at
Linggwistika
Mga Fonemang Nagpapalitan
May mga pagkakataong ang ponemang e at i,
gayundina ng o at u, ay nagkakapalitan nang
hindi nababago ang kahukugan ng salita
halimbawa:
babae babai
kunsume kunsumi
lalaki lalake
note: hindi sa lahat ng pagkakataon ay nagaganap ito
may pagkakataong ganap ang pagpapalitan dahilan upang
mabago ang kahulugan ng salita
misa mesa
oso uso
Gramar at Linggwistika 8
Gramar
at
Linggwistika
Morpema at Morpolohiya
Morpolohiya
- ang pag-aaral ng pinakamaliit na yunit
na bumubuo sa salita na may kahulugan.
Morpema
- ang pinakamaliit na yunit na bumubuo
sa salita na may kahulugang kaagad na
naihahayag kahit ang ilan sa kanila ay
pangkayarian at di kahulugang leksikal ang
binibigay (Villanueva at Villanueva, 1971) ay
maaaring salita o salitang-ugat.
Gramar at Linggwistika 9
Gramar
at
Linggwistika
Anyo ng Morpema
Gramar at Linggwistika 10
Halimbawa:

ba pa na din rin raw
daw po ho nga man pala
naman
1. Morpemang Kataga
- ang kataga ay isang morpemang iisahaning
pantig lamang at ang mga itoy walang
kahulugan kung nag iisa maliban na lamang
kung isasangkap sa pangungusap.
Ang mga ingklitiko ay mga katagang iisahing
pantig na sa gawang sarili ay walang kahulugan
ngunit kapag ginagamit sa pangungusap ay
nakaradagdag ng diwa nito. Cruz, et.al. 1978
Gramar
at
Linggwistika
2. Ang Morpemang Panlapi
a. May malakas na sistema ng panlapi ang
wikang Filipino. Ito ang dahilan kung bakit
napakadali nating manghiram sa banyagang
salita at gawing tunog Filipino. Sa ibang salita
ay nagiging Filipinized na salita

Anyo ng Morpema
Halimbawa:

mag-jet in-ambush nagpa-xerox
nag-smuggle ni-rape ni-raid
nag-administer ni-research i-promote
nag-coach naka-cortina
Gramar at Linggwistika 11
Gramar
at
Linggwistika
b. dahil sa kahulugang taglay ng panlapi
nagkakaroon ng ibat ibang kahulugan ang
isang salitang-ugat na pinagkakapitan nito.

Gramar at Linggwistika 12
Halimbawa:

nagtubig - nagkaroon ng tubig
matubig - maraming tubig
natubig - naparami ang inom
tubigan - tapayan o lalagyan ng tubig
tubigan - lagyan ng tubig
tinubig - pinarusahan ng tubig
patubig - padaloy na tubig/irigasyon
pantubig - gamit sa tubig
- Subuking lagyan ng ibat ibang panlapi ang salitang
tao, bahay, balita, bayan at tignan kung ano ang
mabubuong salita.
G A WA I N
Gramar
at
Linggwistika
Anyo ng Panlapi
3. Morpemang Salitang-Ugat
- ang salitang-ugat ang maituturing na
pinaka-ina ng mga salita dahil ito ay
nagtataglay ng kahulugang leksikal na
karaniwang binubuo ng dadalawahing pantig.
Alam nyo ba na kung pakasususriin
ay galing sa iisang pantig lamang
ang ating wika? Itoy ayon sa haka
ni Dr. E. Arsenio Manuel at
mapapansin ito sa kayarian ng mga
salitang inuulit.
Gramar at Linggwistika 13
Gramar
at
Linggwistika
Gramar at Linggwistika 14
Gramar
at
Linggwistika
- Ang morpemang kataga at morpemang
salitang-ugat ay napagsasama rin ngunit ang
kanilang kabuuan ay hindi maitutring na
dalawang morpema kundi iisang morpema
lamang.
Gramar at Linggwistika 15
Halimbawa:

ma + itim = maitim
ka + hapon = kahapon
in + ibig = iniibig
taga + lungsod = tagalungsod

HOMOFONUS- Ang tawag sa salitang-ugat
na nag-iiba-iba ng kahulugan ayon sa bigkas
ngunit pareho ng ispeling.
Halimbawa:

baga (ember) sala (sin) paso (pass)
baga (lungs) sala (seive) paso (burn)
baga (particle) sala (seived) paso (Flower pot)
Gramar
at
Linggwistika
Pagbabagong Morpoponemiko

- Ang pagbabago ng anyo ng
morpema dahil sa impluwensya ng
kaligiran nito.
1. Asimilasyon ang ponemang /ng/ sa
mga panlaping pang-, mang-, hing-, sing- ay
nagbabago depende sa unang tunog ng
salitang-ugat.
Gramar
at
Linggwistika
a. pang na nagiging pam

- ang tunog kapag ang palabing /p/ at /b/ ang
umpisang titil ng salitang-ugat.

halimbawa:

pangbabae = pambabae
pangpamanhid = pampamanhid
Gramar at Linggwistika 16
b. pang na nagiging pan

- ang tunog kapag ang pangipin /d/, /l/, /r/, /s/ at /t/
ang umpisang titil ng salitang-ugat.

halimbawa:

pang+dalawa = pandalawa
pang+laro = panlaro
pang+regalo = panregalo
pang+sala = pansala
pang+tawid = pantawid
Ganap kung nagbago ang baybay ng salitang-ugat
(hal., panakip sa halip na pantakip)
Parsyal kung nanatili naman ang baybay ng
salitang-ugat (hal., pambura)
Pagbabagong Morpoponemiko
Gramar at Linggwistika 17
Gramar
at
Linggwistika
Pagbabagong Morpoponemiko

2. Pagpapalit ng ponema

- nagpapalitan ang ponema sa loob ng salita

a. ang /d/ ay nagiging /r/
b. ang /e/ ay nagiging /i/
c. ang /o/ ay nagiging /u/

halimbawa:

lakad+an lakadan lakaran
ma-+dunong madunong marunong
ka-+dagat+an kadagatan karagatan
hubad+in hubadin hubarin
babae+ka+in kababaehan kababaihan
sige+han sigehan sigihan
laro+an laroan laruan
biro+an biroan biruan


Gramar at Linggwistika 18
Gramar
at
Linggwistika
Pagbabagong Morpoponemiko

3. Pagkawala ng ponema / pagkakaltas ng ponema
nawawala ang huling ponemang patinig (a, e, i, o,
u) kapag nilalagyan ng hulapi.

halimbawa:

tupad+ -in tupadin tupdin
kuha+ -in kuhanin kunin
takip+ -an takipan takpan
4. Metatesis
nagpapalit ng posisyon ang mga tunog sa isang
salita kapag nilapian.

halimbawa:

tanim+ -an taniman tamnan
atip+ -an atipan aptan
lutas+ in linutas lutasin
lakad+ -in lakadin lakarin
yari+ in yinari niyari


Gramar at Linggwistika 19
Gramar
at
Linggwistika
5. Paglilipat-diin
naiiba ang diin (stress) sa pagbigkas ng salita dahil sa
paglalagay ng hulapi.

halimbawa:

luto (to cook) + -an = lutuan (cooking place)
/lu:to/ /lutoan/

lakad + ka- -an = kalakaran
/la:kad/ /kalakaran/
Pagbabagong Morpoponemiko

Gramar at Linggwistika 20
Gramar
at
Linggwistika
Paano nga ba nabubuo ang mga
Salita?
a. Inuulit ang mga salitang unuulit ay binubuo
sa pamamagitan ng buong pag-uulit ng
salitang-ugat at pinaghihiwalay lamang ng
gitling. Ang ganitong pag-uulit ay tinatawag na
ganap na pag-uulit.
Gramar at Linggwistika 21
Halimbawa:

sama-sama araw-araw agam-agam
utay-utay sintu-sinto kuru-kuro
akay-akay ipit-ipit halu-halo
baku-bako luku-luko lubak-lubak
Gramar
at
Linggwistika
1. Ang alaala, paruparo, sarisari, gunamgunam at
guniguni ay hindi ginigitlingan dahil walang
salitang-ugat na ala, paro, sari, ganam, at guni.
2. Ang salitang-ugat na nagtatapos sa patinig na o
kapag-unuulit ay pinapalitan ng u.
3. Sa pag-uulit ng salitang-ugat na unaangkupan o
ginagampanan ng pang-angkop upang ipakita
ang kasidhiang kahulugan at nagtatapos sa
patinig na e, itoy pinapailitan ng i sa gayoy
mabilis ang pagbigkas at upang lubos na
mabigyang diin ang unang hati ng salita. Ang
gitling ay ginagamit
Gramar at Linggwistika 22
Halimbawa:
torpe torping-torpe
salbahe salbahing-salbahe
lalake lalaking-lalake
Gramar
at
Linggwistika
Ang di-Ganap na Pag-uulit
1. Pag-uulit ng huling pantig sa salitang-ugat
Halimbawa:
lamikmik luningning alit-it
langitngit kuliglig kaluskos
2. Pag-uulit ng una o unang dalawang pantig ng
salitang-ugat o una o unang dalawang tunog ng
salitang-ugat.
Halimbawa:
iikot tatakbo sisilip-silip
aakyat lilima sisiga-sigarilyo
tatali-talilis
Gramar at Linggwistika 23
Gramar
at
Linggwistika
b. Tambalan Nagiging tambalan ang salita
kung ang dalawang salita na may kani-
kaniyang kahulugan ay punagsasama at
nananatili ang kahulugan, minsay bumubuo ng
ikatlong kahulugan at mayroon din namang
nagpapakita ng kasalungtan ng bawat isa.
Gramar at Linggwistika 24
Paano nga ba nabubuo ang mga
Salita?
Halimbawa:

taong-bundok dalagang-bukid
panhik-panaog isdang-tabang
daang-bakal humigit-kumulang
hanap-buhay kapos-palad
kahoy-gubat lumubog-lumitaw
bungang-araw malaon-madali
Gramar
at
Linggwistika
c. Maylapi Kung ang salitang-ugat
pinapanlapian. Maaring sa unahan, sa gitna, sa
magkabila o sa laguhan.
Gramar at Linggwistika 25
Paano nga ba nabubuo ang mga
Salita?
1. Unlapi
umalis, umibig, umawit, igatong, isama, pautang
2. Gitlapi
kinain, sumampa, tinaga, tumuka, sinita
3. Hulapi
isipin, diktahan, tamaan, ingatan, bilihin
4. Kabilaan
magtampuhan, pagtulungan, panatilihin, paraanin
5. Laguhan
ipagsumigawan, paghumiyawin, magginataan.
Gramar
at
Linggwistika
Kahulugan ng mga Panlapi
1. Panlaping Makangalan
Gramar at Linggwistika 26
a. an at han
1. lalagyan ng marami sa bagay na isinasaad ng
salitang-ugat
hal.:
aklatan, bigasan, manukan, palayan

2. pook na ginaganapan ng kilos ng salitang-ugat
hal.:
aralan, lutuan, laruan, labahan

3. panahon na maraming pagganap sa isinasaad ng
salitang-ugat
hal.:
pistahan, anihan, taniman, uwian

Gramar
at
Linggwistika
4. gantihang kilos
hal.:
barilan, balitaan, sulatan, suntukan

5. di karaniwang laki o labis na dami
hal.:
pangahan, duguan, uluhan, sugatan, duguan


Panlaping Makangalan
Gramar at Linggwistika 27
b. in o hin
1. relasyong isinasaad ng salitang-ugat
hal.:
tiyuhin, amain, inapo

2. kahugis ng isinasaad ng salitang-ugat
hal.:
inubas, pinalay, sinampalok



Gramar
at
Linggwistika
Panlaping Makangalan
b. ka
1. kasama sa pangkat
hal.:
kalahi, kagrupo, katropa, kabayan

2. relasyon na isinasaad ng salitang-ugat
hal.:
kalaro, kagalit, kaaway, kasuyo, kalambingan

c. ka an
1. nagsasaad ng pinakasentro na salitang-ugat
hal.:
kabayanan, kanayunan, kabahayan

2. nagsasaad ng kasukdulan ng pangyayari.
hal.:
katanghalian, kainitan, kasasalan



Gramar at Linggwistika 28
Gramar
at
Linggwistika
d. mag
1. nagsasaad ng relasyong tinutukoy sa salitang-ugat.
hal.:
maglolo, mag-ama, magkapatid, magbayaw

2. mag- na may pag-uulit ng unang pantig ng salitang-ugat na
nagsasaad ng gawain o propesyon.
hal.:
manggagamot, manbibigkas, manananggol

e. tag nagsasaad ng panahon
hal.:
tag-ulan, tag-araw, taglagas, tagsibol

f. taga nagsasaad ng gawaing isinasaad ng salitang-ugat
hal.:
tagaluto, tagalinis, tagawalis, tagabasa
g. an/han nagsasaad ng pinaggalingan
hal.:
talasalitaan, talaarawan, talatinginan




Gramar at Linggwistika 29
Panlaping Makangalan
Gramar
at
Linggwistika
Gramar
at
Linggwistika
Kahulugan ng mga Panlapi
1. ma
a. pagkamayroon
halimbawa:
maganda, tataas, mayaman

b. pagkamarami
halimbawa:
matao, madahon, matubig, maahas

2. maka katig, kampi, hilig
halimbawa:
maka-Diyos, maka-Hapon, makatao,
makakaibigan

3. mala parang
halimbawa:
malasebo, malahimimga, malakanin

Mga Panlaping Makauri
Gramar at Linggwistika 30
Gramar
at
Linggwistika
4. mapag may ugali
halimbawa:
mapagbiro, mapagbintang, mapag-
alalahanin

5. Mapang may katangian, may kakayahan
halimbawa:
mapang-akit, mapanrahuyo



6. maka katig, kampi, hilig
halimbawa:
maka-Diyos, maka-Hapon, makatao,
makakaibigan

7. mala parang
halimbawa:
malasebo, malahimimga, malakanin

Panlaping Makauri
Gramar at Linggwistika 31
Ang mga Bahagi ng Pananalita
- Ang istruktura ng wika
I. Mga Salitang Pangnilalaman (Content Word)
A. Nominal
1. Pangalan
2. Panghalip
B. Pandiwa
C. Panuiring
1. Pang-uri
2. pang-abay
II. Mga Salitang Pangkayarian (Function Word)
A. Ang mga Pang-ugnay
1. Pangatnig
2. Pang-angkop
3. Pang-ukol
B. Mga Pananda
1. Pantukoy
2. pangawil
Gramar at Linggwistika 21
Gramar
at
Linggwistika
Siya agad bumili lapis papel malapit
tindahan
- May nilalaman ang pahayag ngunit walang
ganap na kayarian ang pangungusap sapagkat kulang ito
sa mga salitang mag-uugnay sa mga salita para sa isang
buong kayarian.
Siya ay agad na bumili ng lapis at papel
sa malapit na tindahan.
Gramar at Linggwistika 33
Bahagi ng Pananalita
Gramar
at
Linggwistika
siya
ay
agad
na
bumili
ng
lapis
at
papel
sa
malapit
na
tindahan
panghalip
pangawil
pang-abay
pang-angkop
pandiwa
pantukoy
pangalan
pangatnig
pangalan
pang-ukol
Pang-uri
Pang-angkop
pangalan
Gramar at Linggwistika 34
Bahagi ng Pananalita
Gramar
at
Linggwistika
Bahagi ng Pananalita
Gramar at Linggwistika 35
Gramar
at
Linggwistika
Ang Pangungusap
Salita o lipon ng mga salita na may buong diwa. Sa
katuturang ito ang isang salita ay maaaring isang
pangungusap kung ito ay may isang buong diwa. Gayundin
ang mga sambitla.
1. Sambitlang panawag
hal.:
Nanay! Ate!
Neneng! Lolo!

`- Sa sambitlang panawag Neneng! para nang sinabing Neneg,
ikaw ay tinatawag ko. o kayay sa Lolo! Lolo, kayo poy
tinatawag ko.

2. Sambitlang nagsasaad ng damdamin
hal.:
Aruy! Naku po! Aba!

- Sa sambitlang Aray! para na rin sinabing Ako ay nasaktan


Gramar at Linggwistika 36
Gramar
at
Linggwistika
3. Sambitlang sagot sa tanong
hal.:
Opo! Oho! Hindi po!

`- Sa sambitlang panawag Opo! ay isinagot sa tanong na Sasama
ka ba? para na rin sinabing Ako ay sasama.

4. Sambitla ng pagtawag
hal.:
Halika! Halina ! halikayo!

- Sa sambitlang Halika!para nang sinabing Lumapit ka sa akin

5. Sambitla ng Matinding Damdamin
hal.:
Sunog!
- Sa sambitlang Sunog! para nang sinabing Nasusunog ang
bahay.

6. Sambitlang Pautos
hal.:
Layas! Takbo!
Ang Pangungusap
Gramar at Linggwistika 37
Gramar
at
Linggwistika
7. Pormulasyong Panlipunan
hal.:
Magandang umaga po!
Tao po!
Salamat!

8. Pangungusap na Pamanahon
hal.:
Umuulan. Bumabagyo.
Kumikidlat.

- Sa sambitlang Halika!para nang sinabing Lumapit ka sa akin

9. Pangungusap na eksistensyal
hal.:
May magandang tanawin doon.
Walang tao sa kubo.
Maraming pananim dito.

Ang Pangungusap
Gramar at Linggwistika 38
Gramar
at
Linggwistika
10. Pangungusap na may panaguri at paksa.
hal.:
Guro ang nanay ko.
Nagtuturo siya sa aming baryo.
Ang Pangungusap
Gramar
at
Linggwistika
Ang Pangauri ng Pangungusap
- Ang bahagi ng pangungusap na
nagsasabi tungkol sa paksa.
1. Pangalan
Pilipinas ang bayan ko.
Filipino ang ating wikang pambansa.
2. Panghalip
Tayo ang bagong Pilipino.
Sila ang dapat maging huwaran ng mga kabataan.
Gramar at Linggwistika 39
Gramar
at
Linggwistika
3. Pang-uri
Magigiting ang ating mga bayani.
Mapagmahal sa kanilang kapwa ang mga tao noon.

4. Pang-abay
Bukas ang araw ng pagdiriwang.
Dito ang sentro ng kasiyahan.

5. Pandiwa
Nagmamano ang mga bata sa magulang nila.
Magpapasalamat tayo sa poong Maykapal.

6. Panguring Parirala
Pagbabasa ng aklat at magasin ang nakalibang sa kanya.
Pagtatanim ng gulay ang libangan niya.











Ang Pangungusap
Gramar at Linggwistika 40
Paksa
Ang bagay na pinag-uusapan sa
pangungusap. Simuno ang dating katawagan dito.
Gramar
at
Linggwistika
Ang Pangungusap
Gramar at Linggwistika 41
1. Pangalan
Mahalin natin ang ating bansa.
Gamitin ang sariling wika.

2. Panghalip
Tayo ay mga Pilipino.
Ikaw ay pag-asa ng mga magulang mo.

3. Pang-uri
Ang masipag at matiyaga ay nagtatagumpay.
Ang mga maralita at dukha ay ating tulungan.

4. Pag-abay
Ang dito ay maiiwanan na sa silid na iyan.
Ang diyan ay ipapadala ko sa inyo.

Gramar
at
Linggwistika
Ang Pangungusap
Gramar at Linggwistika 42
5. Pandiwa
Ang gumagawa nang mabuti ay pinagpapala.
Ang nagsisikap ay nagtatagumpay.

6. Pawatas
Ang magdamayan ay magandang kaugalian.
Ang mamatay ay ganap na pamamahinga.

Aspekto at pokus ng Pandiwa
3 Aspekto ng Pandiwa (Banghay sa ibang aklat)

a. Pangnagdaan
b. Pangkasalukuyan
c. Panghinaharap
Gramar
at
Linggwistika
Ang Pangungusap
Gramar at Linggwistika 43
Pokus
Ang relasyon ng pandiwa at paksa ng
pangungusap ay tinatawag na pokus. Madaling malaman
ang pokus kung alam ang paksa ng pangungusap. Bukod
dito, may mga panlaping sadyang ginagamit sa bawat
pokus. Upang makilala sa loob ng pangungusap ang
paksa, tandaan na ang paksa ay pinangungunahan ng
mga panandang paksa, gaya ng ang, ang mga, at si at
sina.
1. Pokus sa Tagaganap o Aktor
- ang paksa sa pangungusap ang gumaganap ng
kilos
Halimbawa:

1. Nagsayaw ng cha-cha ang panauhin.
2. Mabilis na umalis si Raul.
3. Magtatanim sila ng gulay sa bakuran.
4. Sumulat ng liham si Maria.
2. Pokus sa Layon o Gol
- ang paksa sa pangungusap ang tumatanggap
ng kilos.
Halimbawa:

1. Pinitas ni Jose ang mangga.
2. Binabalot ni ate ang mga regalo.
3. Iluluto no nanay ang ulam.

3. Pokus sa Sanhi o Kausatibo
- Ang paksa ng pangungusap ang sanhi ng
pagkaganap ng kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
1. Ikinatuwa ni Lola ang pagkatuwa ng apo
2. ikinasira ng panamin ang baha.
3. Ikinagalit ni Tatay ang paglalasing ni Ronie.

4. Pokus sa Kagamitan o Instrumental
-Ang paksa ng pangungusap ay kagamitan sa
kilos ng pandiwa.
Halimbawa:
1. Ipinaghiwa niya ng karne ang kutsilyo.
2. Ipanghahalo niya ang sandok sa nilugaw
3. Ang palakol ay ipansibak mo ng kahoy.

Ang Pangungusap
Gramar
at
Linggwistika
Gramar at Linggwistika 44