Samenvatting_Burgerlijk_Recht.

pdf
Samenvatting Inleiding burgerlijk recht: colleges
Universiteit Leiden | Rechtsgeleerdheid | Inleiding burgerlijk recht
Samenvatting SIL Burgerlijk Recht
Hoorcollege 1 Totstandkoming Van Overeenkomsten
Het burgerlijkrecht is terug te vinden in het BW. Het BW heeft een gelaagde structuur. Dit wil zeggen
dat de algemene regelingen voor in het urgerlijk wetoek te vinden zijn en de s!eciale regelingen
later in het oek.
In het overeenkomstenrecht is het contractsvrijheid een centraal egri!" houdt in dat men met
iedereen over alles een overeenkomst mag sluiten. Hier zitten wel grenzen aan# namelijk de
contractuele geondenheid" mits dit in strijd is met de wet# de goede zeden of o!enare orde. Dit
staat in art. $%&' Bw. Wet onderscheid drie gevallen%
( Het verrichten van de rechtshandeling is in strijd met een dwingende formele wet. Hiermee wordt
de totstandkomingsfase edoeld.
( De inhoud van de rechtshandeling is in strijd met de goede zeden of o!enare orde. Het gaat om de
!restatie waartoe men zich ver!licht.
( De strekking van de rechtshandeling is in strijd met de goede zeden of o!enare orde. Bij de
strekking gaat het altijd om de gevolgen en de motieven van de rechtshandeling.
Het uitgangs!unt van de overeenkomst is de wil van beide partijen. Deze o! rechtsgevolg gerichte
wil wordt geuit door aanod en aanvaarding daarvan. )en vereiste is wel dat de wil zich door een
verklaring heeft geo!enaard. Die verklaring is vormvrij.
Aanbod en aanvaarding zijn rechtshandelingen. Hij een aanod wordt een voorstel gedaan voor een
overeenkomst. Het voorstel dient duidelijkheid te verschaffen over elangrijke ver!lichtingen die uit
de overeenkomst volgen. Het aanod verliest zijn werking als het aanod wordt verwor!en * door
tijdsverloo! * doordat de aanieder zijn aanod herroe!t.
De aanvaarding moet aan + eisen voldoen" zij moet inhoudelijk met het aanod overeenstemmen *
zij moet zijn gedaan o! het moment waaro! het aanod nog van kracht was.
,anod en aanvaarding zijn eenzijdige gerichte rechtshandelingen. De overeenkomst komt tot stand
door aanvaarding van het aanod. Wanneer de aanvaarding de aanieder heeft ereikt# is de ovk tot
stand gekomen.
,anod en aanvaarding moeten met elkaar overeenstemmen. -o niet dan is er s!rake van een
discrepantie tussen wil en verklaring; er wordt over iets ingestemd# maar de wil heeft etrekking o!
iets anders. )r is dan geen geldige rechtshandeling tot stand gekomen# tenzij de weder!artij meent
en onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mag aannemen dat de andere !artij eoogt
wat zij verklaart. ,ls de weder!artij dus redelijkerwijs mag vertrouwen dat er s!rake is van een tot
hem gerichte verklaring met een e!aalde strekking kan er geen eroe! worden gedaan o! het
ontreken van een met deze verklaring overeenstemmende wil. )r moet wel voldaan zijn aan de
zorgplicht. De !artij heeft een !licht te onderzoeken of de wil echt wel overeenkomt met de
verklaring. Hoe groter de nadelen# hoe groter de zorg!licht.


Beroe! o! dwaling voorwaarden%
( De ovk is tot stand gekomen door invloed van dwaling . de wil is gevormd door een onjuist eeld
van de werkelijkheid/.
( Bij een juiste voorstelling van zaken zou de overeenkomst niet zijn gesloten . causaal verand
tussen de dwaling en de overeenkomst/
( )r moet dwaling aanwezig zijn geweest ten tijde van het sluiten van de ovk. Bij geeurtenissen in de
toekomst kan geen eroe! o! worden gedaan.
( De dwaling is te wijten aan een inlichting van de weder!artij.
De verko!er heeft ene mededelingsplicht; hij mag eventuele gereken die van elang zijn voor de
koo! niet zomaar verzwijgen. De ko!er heeft een onderzoeksplicht; hij mag niet zomaar alles
aannemen wat de verko!er zegt.
)en rechtshandeling lijdt aan een wilsgebrek wanneer de wil en verklaring van de handelende
!artijen overeenstemmen# maar de wil niet o! een zuivere wijze is gevormd%
!edrog; wanneer er een onjuiste voorstelling van zaken is# die veroorzaakt is door o!zettelijke
misleiding door de weder!artij. De wet kent twee soorten kunstgrepen"
# 0!zettelijk misleidend gedrag" ijvooreeld o!zettelijk doen van een onjuiste mededeling of juist
het o!zettelijk verzwijgen van een mededeling.
( 0!zet om de ander# door dit misleidend gedrag# tot het verrichten van de rechtshandeling te
ewegen.
1erder moet er een causaal verand zijn tussen de kunstgree! en de totstandkoming van de
overeenkomst.
!edreiging; een ovk is vernietigaar wanneer zij door edreiging tot stand is gekomen. )r moet
s!rake zijn van een onrechtmatig edreiging met enig nadeel voor !ersoon of goed. De wilsvorming
is gelegen in de vrees voor het mogelijke nadeel. De edreiging moet een redelijk oordelend mens
kunnen e2nvloeden. 3wee mogelijkheden%
( Het toerengen van het nadeel waarmee wordt gedreigd is o! zichzelf al ongeoorloofd.
( Het toerengen van het nadeel waarmee wordt gedreigd is o! zichzelf wel geoorloofd# maar het
edreigen ermee is toch onrechtmatig.
1erder moet er causaal verand zijn tussen de edreiging en de totstandkoming van de
overeenkomst.
$isbruik van omstandigheden; vereisten%
( )r moet ijzondere omstandigheid zijn. -oals een noodtoestand# afhankelijkheid etc.
( De weder!artij wist of had moeten egrij!en dat de andere door de ijzondere omstandigheid
werd ewogen tot het sluiten van de overeenkomst .kenaarheid/.
( De weder!artij moet de totstandkoming van de overeenkomst heen evorderd
( 0f hij wist had ehoren te weten dat hij de ovk eigenlijk ehoorde te weerhouden.
( )r moet causaal verand zijn tussen het misruik van omstandigheden en de totstandkoming van
de overeenkomst.


%eek & ; Vertegenwoordiging inhoud van de ovk en nakoming.
)en overeenkomt geschiedt tussen twee !artijen" de kant van het aan aanod en de aanvaarding
daarvan. )r zijn dus altijd twee !artijen aanwezig# maar er kan ook een derde zijn# die namens 44n
van de !artijen handelt.
Die !ersoon die namens een anders handelt# wordt een tussenpersoon'gevolmachtigde genoemd
en de !ersoon namens wie hij handelt wordt ook wel de achterman'volmachtgever genoemd. )r is
hier s!rake van volmacht waarin iemand voor iemand anders een overeenkomst sluit.
,rt $%55" een volmacht houdt in dat een tussenpersoon in de naam de achterman een
rechtshandeling verricht# die gericht is o! het sluiten van de overeenkomst met de weder!artij.
Volmacht is de evoegdheid die een volmachtgever verleent aan een ander# de gevolmachtigde# om
in zijn naam rechtshandelingen te kunnen verrichten.
)r zijn twee voorvragen om te kunnen nagaan of je met een gevolmachtigde te maken het%
- Is er sprake van een volmacht? Dit valt af te lezen in een eenzijdige gerichte .aan de
gevolmachtigde/ rechtshandeling van de volmachtgever of kan worden ingeed in een overeenkomst
.ijvooreeld areidsovereenkomst/
( Handelt de tussenpersoon als gevolmachtigde? 1oert de tussen!ersoon de rechtshandeling uit in
naam van de achterman of in zijn eigen naam. ,rrest krienijter.
Hierna zijn er drie uitvoeringsvragen"
# Handelt de tussenpersoon conform de volmacht? ((krachtens toereikende volmacht)
- Zo ja, wat zijn hiervan de gevolgen? De overeenkomst tussen de achterman en de derde komt tot
stand en de tussen!ersoon valt hier tussenuit.
( Zo nee, wat zijn hiervan de gevolgen? )r is een wilsgerek ontstaan. Hierdoor is er geen
overeenkomst tussen de achterman en de derde# maar ook niet tussen de tussen!ersoon en de
derde. De tussen!ersoon moet jegens de derde instaan voor de volmacht en is dus uit hoofde van de
wet aans!rakelijk voor de schade.
Het is van elang dat de achterman wel zelf de tussen!ersoon de volmacht verleent. ,ls hij dit
gedaan heeft s!reken we van toereikende volmacht. De moet voor de weder!artij wel duidelijk zijn
dat de tussen!ersoon handelde in naam van de volmachtgever. Wanneer dit onduidelijk is# moet
volgens de HR gekeken worden naar wat !artijen jegens elkander heen verklaard en over en weer
uit elkaars verklaringen en gedragingen heen afgeleid en mochten afleiden.
Wanneer dit wel duidelijk is # wie zijn de contracts!artijen6 ,ls de gevolmachtigde innen de grenzen
van zijn evoegdheid handelde# zijn de gevolgen voor de volmachtgever. Dit etekent dat de
volmachtgever de verantwoordelijkheden draagt.
Handelingsonbekwaam zijn mensen die de leeftijd van 78 jaar nog niet heen ereikt of jongen er
zijn en nog getrouwd zijn .geweest/ of samenwonen*heen samengewoond en onder curatele
gestelde.

(astgeving is de overeenkomst waarij de ene !artij# de lastheer# zich jegens de andere !artij# de
lastgever# verindt om in naam van de lastgever rechtshandelingen te verrichten. )r komt hier dus
ook een overeenkomst tot stand# dus de lastheer is ook ver!licht om deze overeenkomst na te
komen door in naam van de lastgever overeenkomsten te sluiten met een derde. 9%&7&
Wat te doen ij ontoereikende volmacht) Dan komt er geen overeenkomst tot stand.
)r zijn twee uitzonderingen waarin wel een overeenkomst tot stand kan komen# zelfs ij een
ontoereikende volmacht"
7./ De rechtshandeling wordt achteraf alsnog door de achterman ekrachtigd.
+./ Wanneer de weder!artij onder de gegeven omstandigheden door toedoen van de achterman
redelijkerwijs mocht aannemen dat een toereikende volmacht was verleend.
,ls de achterman dus van mening is dat een overeenkomst# hoewel hij daar geen volmacht voor had
gegeven# toch voor hem voordelig is# kan hij de rechtshandeling achteraf ekrachtigen. De
ekrachtiging heeft dan terugwerkende kracht. De evoegdheid tot ekrachtigen kan echter
vervallen. De wet noemt twee mogelijkheden%
( Wanneer de weder!artij de rechtshandeling ongeldig eschouwt# door het ontreken van volmacht
en dit aangeeft v::r alsnog ekrachtiging !laatsvindt.
( Wanneer de weder!artij een redelijke termijn voor de ekrachtiging heeft gesteld en deze is
vervallen.
,ls de ekrachtiging dan uitlijft# is de rechtshandeling o! dat moment definitief ongeldig.
,rt $%57 lid + gerechtvaardigd vertrouwen; is een rechtshandeling in de naam van een ander
verricht# dan kan tegen de weder!artij# indien zij o! grond van een verklaring of gedraging van een
ander heeft aangenomen of onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijze mocht aannemen dat
een toereikende volmacht was verleend# o! de onjuistheid van deze veronderstelling geen eroe!
worden gedaan.
Vereisten voor eroe! o! het vertrouwen van een volmacht verlening"
( )r moet een rechtshandeling zijn tussen B en ;# die o!trad in de naam van ,# zonder dat er daartoe
een toereikende volmacht was verleend"
( een verklaring of gedraging van ,"
( B nam# o! grond van de verklaring of gedraging van ,# aan dat er een toereikende volmacht was
verleend.
( ; heeft dit aangenomen of mocht dit in de gegeven omstandigheden redelijkerwijze aannemen.
De gevolmachtigde wordt niet zelf aan de rechtshandeling geonden# omdat hij niet in zijn eigen
naam o!trad. <aar hij kan wel schade!lichtig zijn. Hij staat namelijk ingevolge art $"9' tegenover de
weder!artij in voor het estaan en omvang van de volmacht. Hij neemt een garantieverbintenis o!
zich. De ander heeft recht o! vergoeding van het !ositieve elang" dit houdt in dat de
gevolmachtigde hem financieel in de toestand moet rengen alsof er wel volmacht had estaan# en
de rechtshandeling tot stand zou zijn gekomen.
In twee gevallen staat de gevolmachtigde echter niet in zijn voor zijn evoegdheden%
( indien de weder!artij weet of ehoort te egrij!en dat een toereikende volmacht ontreekt"
( indien de gevolmachtigde de inhoud van zijn volmacht volledig aan de weder!artij heeft
meegedeeld.
=actoren die de inhoud van de overeenkomst e!alen%
( *e %et; de meeste omtrent verintenissenrecht zijn aanvullend van aard# toch kent de wet een
!aar dwingende regels.
( *e gewoonte; het kan hier gaan om algemene gewoontes# edrijfs( of eroe!sgeruik.
( *e eisen van redelijkheid en billijkheid; schuldeiser en schuldenaar zijn ver!licht zich tegenover
elkaar naar redelijkheid en illijkheid te gedragen. )r moet rekening worden gehouden met het
elang van de ander.
Bij nakoming worden er twee vragen gesteld volgens art 5%+9 e.v.%
7./ etaling! door wie?
( Wie moet etalen6 De schuldenaar en eventueel een hoofdelijk veronden medeschuldenaar
moeten etalen.
( "ie kan #etalen?
De schuldeiser moet genoegen nemen met het feit dat een derde een verschuldigde !restatie
verricht voor de schuldenaar# de schuldeiser verliest dan zijn vorderingsrecht ten aanzien van de
schuldenaar. Soms verzet de inhoud of de strekking van de verintenis zich daartegen.
+./ etaling! aan wie?
- $an wie moet worden #etaald? )r moet aan de schuldeiser worden etaald. Het kan ook dat er
etaald wordt aan iemand die naast of in !laats van de schuldeiser evoegd is de etaling in
ontvangst te nemen.
( aan wie kan #etaald worden? )r kan aan iedereen etaald worden# maar dit kan alleen in twee
situaties. De eerste situatie is dat de schuldeiser de etaling later ekrachtigd. De tweede situatie is
dat degene aan wie etaald moest worden door de etaling is geaat.
















%eek + ,iet#nakoming
3wee soorten verbintenissen te onderscheiden"
( -esultaatverbintenis; er wordt gekeken naar het resultaat. Is dit resultaat ereikt# dan is er aan de
ver!lichting voldaan.
( .nspanningsverbintenis; het is voldoende dat de verko!er zijn est heeft gedaan.
Het verschil in gevolg is dat als je tekortschiet ij een ins!anningsverintenis# er geen mogelijkheid is
tot eroe! o! overmacht. Het gaat er hier immers om dat iemand zijn est moet doen# eter dan dat
kan het ook niet. Bij een resultaatverintenis is die mogelijkheid er wel. )en eroe! o! overmacht
heeft dan wel zin.
De schuldeiser heeft uit hoofde van de verintenis recht o! nakoming. ,ls de schuldenaar niet aan
zijn ver!lichtingen van de verintenis voldoet# is er s!rake van niet(nakoming van de verintenis. De
niet nakoming komt in verschillende stadia voor%
( Blijven onmogelijk $"$'$
( 3ijdelijk onmogelijk $"$'$
( 3erstond mogelijk# +%+>5
,ls de schuldenaar zijn verintenis niet nakomt# kan de rechter evelen dat hij de verintenis alsnog
nakomt. Dat is alleen mogelijk wanneer de nakoming terstond mogelijk is. De zaak kan dan alsnog
geleverd worden. Bij lijvende onmogelijkheid en tijdelijke onmogelijkheid kan de verintenis niet
worden nagekomen. Bij lijvende onmogelijkheid en tijdelijke onmogelijkheid kan de verintenis niet
worden nagekomen.
,rt 5%9& %anprestatie" wat geeurd er in geval van tekortkoming van de weder!artij6 ,antal
voorwaarden%
( )r moet s!rake zijn van niet nakoming"
( Die moet toerekenaar zijn aan de schuldenaar"
( )r moet schade geleden zijn"
( )r moet een causaal verand tussen de niet nakoming en de schade zijn"
( De schuldenaar moet in verzuim zijn .eventueel/
7./ )r is s!rake van een tekortkoming in de nakoming wanneer;
( de verintenis o!eisaar is"
( de !restatie lijft uit of geschiedt ondeugdelijk"
( het uitlijven van de !restatie wordt niet gerechtvaardigd.
+./ )en tekortkoming kan de schuldenaar niet worden toegerekend"
# indien zij niet te wijten in aan zijn schuld"
( noch voor zijn rekening komt krachtens% de wet* rechtshandeling * in het verkeer geldende
o!vattingen.
$./ 1oor schadevergoeding is niet altijd verzuim vereist. ,ls de nakoming lijven onmogelijk is# is er
geen verzuim nodig. ,ls de nakoming niet lijven onmogelijk is moet de schuldenaar wel eerst in
gereke worden gesteld. ?e geeft de schuldenaar de kans om alsnog de ovk na te komen. Doet hij dat
niet innen de gestelde termijn# dan treedt hij in verzuim en kan de schuldeiser schadevergoeding
eisen.
1oordat iemand in verzuim is# moet deze eerst door de schuldeiser in gebreke worden gesteld. De
schuldeiser stelt vast dat het de schuldenaar niet gelukt is om aan de overeenkomst te voldoen en de
schuldenaar is daarom in gereke. )r wordt een redelijk termijn gesteld waarin de schuldenaar
o!nieuw de kans heeft om de overeenkomst na te komen. Blijft nakoming dan nog steeds uit# dan is
de schuldenaar in verzuim en kan schadevergoeding worden gevorderd.
Twee vereiste voor verzuim"
# De nakoming moet niet lijvend onmogelijk zijn"
( 1ertraging moet toerekenaar zijn aan de schuldenaar.
)r zijn een aantal uitzonderingen waarij de ingebrekestelling niet nodig is%
( )r staat een fatale termijn in de ovk.
( Wanneer de verintenis voortvloeit uit onrechtmatige daad of strekt tot schadevergoeding"
( Wanneer de schuldeiser uit een mededeling van de schuldenaar moet afleiden dat deze in de
nakoming zal tekortschieten.
)en vordering tot schadevergoeding kan reiken tot verschillende soorten.
Aanvullende schadevergoeding houdt in dat de crediteur het recht heeft om naast ijvooreeld
ontinding# ook schadevergoeding te ontvangen. Hier zijn twee vormen van mogelijk. ,ls eerste de
vertragingsschade # dit is schade die de crediteur lijdt doordat de !restatie vooralsnog uitlijft.
,ndere vorm is de gevolgschade# schade die de crediteur ten gevolge van een ondeugdelijke
!restatie in zijn overige vermogen lijdt.
Blijven 0nmogelijk 3ijdelijk 0nmogelijk 3erstond <ogelijk
@akoming @ee# $%$'$ @ee" $%$'$ ?a# $%+>5
0!schorting @ee" 5%A& su
?a" +5+ en +5&
<ogelijk <ogelijk
Schadevergoeding ?a# 5%9&# indien
toerekenaar" zonder
verzuim.
?a# 5%9& mits
toerekenaar en
verzuim.
?a 5%9&# mits
toerekenaar en
verzuim.
0ntinding ?a +%+5A" zonder
verzuim
?a# 5%+5A zonder
verzuim
?a# 5%+5A verzuim
vereist.










%eek / Onrechtmatige *aad
Vereisten voor de onrechtmatige daad 5%75+%
7./ 0nrechtmatige daad .lid +/"
+./ 3oerekenaarheid van de daad en de dader .lid $/"
$./ Schade"
&./ ;ausaal verand tussen daad en schade"
A./ Relativiteit" 5%75$ Bw.
,ls aan voorwaarde 7 en + is voldaan# een toerekenbare onrechtmatige daad# s!reken we ok wel
van een 0out. Wanneer je aans!rakelijk ent voor iets veroorzaakt door een derde dan moet er eerst
ewezen worden dat er daadwerkelijk een fout is gedaan# dus een toerekenare onrechtmatige
daad.
7./ )r zijn drie mogelijkheden waarin zich een onrechtmatige daad kan voordoen#
( .nbreuk op een recht. Het gaat hier om een sujectief recht. Dit is een !ersoonlijk recht. )r is s!rake
van een inreuk o! een recht als het in strijd is met de eBclusiviteit" er wordt een rechtshandeling
verricht waartoe slecht de ander ij uitsluiting evoegd is. 0f ij
elemmering*hinder*zaakeschadiging% Hinder is het !as wanneer het maatscha!!elijk
onetamelijkheid is dat je een ander stoort in het genot van een eigendomsrecht.
( 1en doen o0 nalaten in strijd met een de wettelijke plicht; zowel formele regels als andere
algemeen verindende regels.

( 1en doen o0 nalaten in strijd met maatschappelijk betamelijkheid; dit is ongeschreven recht en
ook wel de algemene zorgvuldigheidsnorm genoemd. Deze is te onderscheiden in eigen elang vs
andermans elang en gevaar sche!!end gedrag.
1ier vereisten voor gevaarzetting"
# De mate van waarschijnlijkheid waarmee de niet(inachtneming van de vereiste o!lettendheid en
voorzichtigheid kan worden verwacht"
( De grootheid van de kans dat daaruit ongevallen ontstaan"
( De ernst die de gevolgen daarvan"
( de mate van ezwaarlijkheid van de te nemen veiligheidsmaatregelen.
+./ De onrechtmatige daad moet aan de dader kunnen worden toegerekend"
( indien zij te wijten in aan zijn schuld .verwijtaarheid/
( indien zij te wijten is aan een oorzaak die krachtens de wet of verkeerso!vattingen voor zijn
rekening komt krachtens de wet * verkeerso!vatting.
$./ 2ausaal verband; de schade die geleden is# is het gevolg van de onrechtmatige daad. )r wordt
gekeken naar condicio sine 3ua non verand" zou de schade zijn uitgeleven als de daad niet was
egaan6 Dit voltstaat voor de vestiging van de aans!rakelijkheid.
&./ -elativiteit; wordt vaak geruikt wanneer s!rake is van een inreuk o! een wettelijke !licht. D)
geschonden norm moet strekken tot het eschermen van de schade. Wanneer de norm de schade
dus niet eschermd# kan er ook geen s!rake zijn van aans!rakelijkheid# wat een elangrijk vereiste
voor schadevergoeding o! grond van onrechtmatige daad. 2orrectie langemeijer houdt in dat als het
feit in strijd is met een wettelijk voorschrift of een inreuk met een recht maar er niet aan de
relativiteitsvereiste is voldaan# er alsnog een eroe! o! strijd met maatscha!!elijk onetamelijkheid
kan worden gedaan.
-isicoaansprakelijkheid"
# 4inderen jonger dan 7& jaar nooit aans!rakelijk voor een gedrag. 3ussen de 7& en 75 is het kind zelf
aans!rakelijk. Daarnaast kan de ouder aans!rakelijk worden gesteld wegens onvoldoende toezicht.
Dit is een schuldaans!rakelijkheid. Cinderen van 75 jaar en ouder is het kind zelf aans!rakelijk
( Ondergeschikte; 5%79' sche!t een risicoaans!rakelijkheid voor de werkgever en de werknemer.
1ereisten hiervoor zijn% Schade# veroorzaakt door een fout van de werknemer * verand tussen de
taak en de fout * de kans o! de fout is vergroot door de toeedeelde taak * de werkgever had
zeggenscha! over de gedraging waarin de fout was gelegen.
( ,iet ondergeschikte; 5"797" voor degene die zich edrijfsmatig van niet(ondergeschikten edient.
1ereisten" schade veroorzaakt door een fout van de niet ondergeschikte zelf of van iemand voor
wiens fouten de niet(ondergeschikte kwalitatief aans!rakelijk is * de fout werd egaan ij
werkzaamheden verricht ter uitoefening van het edrijf van de o!drachtgever*
( Vertegenwoordiger; 5"79+" vereisten% schade# veroozaakt door een fout van een
vertegenwoordiger * de fout werd egaan ij werkzaamheden# verricht ter uitoefening van het
edrijf van de o!drachtgever.
















Hoorcollege 5 Verbintenissen uit andere bron dan ovk o0 onrechtmatige daad ' 6chadevergoeding
7aakwaarneming is het zich willens en wetens en o! redelijke grond inlaten met de ehartiging van
een anders elang# zonder de evoegdheid daartoe aan een rechtshandeling of een elders in de wet
geregelde rechtsverhouding te ontlenen
1ereisten%
( Behartiging van iemand anders zijn elang"
( Willens en wetens"
( Redelijke grond"
( Deen evoegdheid ontleent tot elangenehartiging aan een rechtshandeling of een elders in de
wet geregeld rechtsverhouding.
De zaakwaarnemer moet de nodige zorg ij de waarneming etrachten. ,ls hij dit niet doet# schendt
hij de verintenis. ,ls de zaakwaarnemer eenmaal egonnen is met zaakwaarneming moet hij dit
voortzetten. De elangheende moet de schade vergoeden die de zaakwaarnemer heeft geleden.
Onverschuldigde betaling; 8o! de ontvanger van een onverschuldigde etaling rust de verintenis tot
ongedaan making van de etaling. E)en etaling is onverschuldigd als zij zonder rechtsgrond
geschiedt. De vereisten%
( De ontvangen moet door de !restatie zijn verrijkt"
( indien het aan hem toe te rekenen is dat de !restatie is verricht"
( of indien hij erin had toegestemd een tegen!restatie te verrichten
Ongerechtvaardigde verrijking" ontstaat als iemand verrijkt wordt# ten koste van een ander. Strekt
niet tot ongedaan making van een !restatie# maar tot schadevergoeding. 1ereisten%
( 1errijkt van de 44n"
( De verrijking van de een ging ten koste van de ander"
( Schade van de ander"
( De verrijking is ongerechtvaardigd" er is hiervan s!rake als voor verrijking geen redelijke grond
estond.
,rt 5">A 6chade; dit artikel noemt + mogelijkheden tot schadevergoeding;
1.9 ,lle vermogensschade; dit is het geleden verlies en gederfde winst. 1ergoedingen zijn onder
andere%
( redelijke kosten ter voorkoming of e!erking van schade die als gevolg van de geeurtenis waaro!
de aans!rakelijkheid erust mocht worden verwacht"
( Redelijke kosten ter vaststelling van schade en aans!rakelijkheid .taBatiekosten/
( Redelijke kosten ter verkrijging van voldoening uiten rechte.
+./ .mmateri:le schade; Feen ander nadeelE wat de enadeelde lijdt. Dit is de schade die de
enadeelde uiten zijn vermogen lijdt. ,lleen als 44n van de drie o!gesomde gevallen zich voordoet%
( 0!zet om de ideGle schade toe te rengen"
( ,antasting in de !ersoon van de enadeelde%
( Be!aalde gevallen van aantasting van nagedachtenis van een overledene.


Rechter heeft ij het egroten van de schadevergoeding een zekere ruimte. <eestal kiest hij voor de
concrete schadeberekening; 5%>9" houdt in dat vast gesteld wordt wat de daadwerkelijk geleden
schade is. Soms kiest hij echter voor de abstracte schadeberekening. Hij heeft dan de vrijheid om in
mindere of meerdere mate een conclusie te trekken uit de omstandigheden van het geval. Dit leidt
tot een minumedrag.

%eek ; Overdracht *eel 1
Bij goederenrecht gaat het om de relatie tussen de ene !artij en een oject" het gaat over mensen en
goederen. Het asiskarakter van het goederenrecht houdt in dat de zekerheid centraal staat. Het is
dwingend van aard.
Cenmerken goederenrecht%
( ,soluut recht" het werkt tegenover iedereen"
( )Bclusief" de rechtheende is gerechtigd met uitsluiting van alle anderen.
( Huliciteit" 1oor de overdracht en vestiging zijn een aantal !uliciteitseisen gesteld.
( Hrioriteit" het oudere e!erkte recht gaat voor het nieuwe e!erkte recht
( Desloten sIsteem" weinig fleBiel.
!estanddelen zijn onzelfstandig zaaksdelen die o!gaan in de zaak waarvan zij uitmaken.
;riteria voor estanddelen zijn%
( ,l wat volgens verkeerso!vattingen onderdeel van een zaak uitmaakt# is estanddeel van de zaak"
( )en zaak verliest haar zelfstandige karakter# indien zij zodanig met een hoofdzaak wordt veroden#
dat zij daarvan niet kan worden afgescheiden zonder dat eschadiging van etekenis wordt
toegeracht aan een van eide zaken.
Bij goederenrecht heeft men de volgende categorieGn%
( 1igendom; is het meest omvattende recht dat een !ersoon o! een zaak kan heen"
( !ezit; men houdt een goed voor zichzelf" er is een feitelijke macht en je het de intentie het goed
zelf te houden"
( Houderschap; men houdt een goed voor een ander" er is de feitelijke macht# maar er is geen wil om
het te ezitten. Het is sim!elweg het in de hand heen.
?e kunt tegelijk eigenaar en ezitter zijn. ?e kunt geen eigenaar en houder tegelijk zijn# want als je
eigenaar ent kan je het niet voor iemand anders houden. Deze twee heffen elkaar dus o!# net als
ezit en houderscha!.
?e kunt naast zaken ook vermogens ezitten. In $"7'8 wordt eoordeeld of iemand een goed houdt
en of hij dit voor zichzelf of voor een ander doet. Dit wordt eoordeeld aan de hand van de
verkeerso!vattingen en o! grond van uiterlijke feiten. De hoofdregel is dat iemand een goed houdt
wanneer hij de feitelijke macht over dat goed heeft. )r wordt aan bezit vanouds twee eisen gesteld"
cor!us .de feitelijke macht/ en animus .de wil om die macht voor zichzelf uit te oefenen/.
3egenwoordig zijn de uiterlijke kenmerken eslissend# en niet de innerlijke wil. 1erder wordt
eoordeeld met inachtneming van enkele wettelijke regels. )en dief is ijvooreeld ezitten# hij
heeft ze feitelijke mach en hij heeft animus .wil/ om het goed voor zichzelf te houden. Cwader trouw
maakt niet uit.
Bezit en houderscha! kunnen eide onmiddellijk en middellijk zijn. Onmiddellijk houdt in dat iemand
het onder zich houdt en middellijk houdt in dat je het ezit*houdt. )en ezitter is goeder trouw#
wanneer hij zich als rechtheende eschouwt en zich ook redelijkerwijze als zodanig mocht
eschouwen. Het wettelijke vermoeden houdt in dat wie een goed houdt# wordt vermoed dit voor
zichzelf te houden.
!ezitsoverdracht van zaken kan geschieden door%
( 0verhandiging van de 0eitelijke macht;
# Traditio s<mbolica; verschaffen van sleutels"
( )nkele tweezijdige verklaring zonder feitelijke handeling %
7./ Bezitsoverdracht !er constitutum possessirium =cp9 " de ezitter wordt dan houder.
+./ Bezitsoverdracht brevi manu; de houder wordt ezitter.
$./ Bezitsoverdracht longa manu; de houder van de 44n wordt dan houder voor de ander.
)en houder kan ezit verschaffen door middel van revi manu# longa manu en feitelijke macht. )en
houder kan niet ;H ezit verschaffen. Dit komt door het interversieverbod uitgelegd door middel van
de regel" de houder lijft houder. Dit houdt in dat de houder in zichzelf geen ezitter is# en zichzelf
ook geen houder voor een ander kan maken# Het ezit raakt verloren in twee gevallen%
( als de ezitter het goed kennelijk !rijs geeft
( ,ls een ander het ezit van een goed verkrijgt
1igendom is het meest omvattende recht dat een !ersoon o! een zaak kan heen. )r zijn twee
kenmerken%
( Het eigendom is !er definitie een volledig recht"
( Het eigendom kan slecht estaan o! zaken# nooit o! vermogensrechten.
Het eigendomsrecht erust o! de gehele zaak# dus ook o! haar estanddelen. Het eigendomsrecht
verschaft de eigenaar de evoegdheid om de zaak te geruiken# de vruchten te trekken en daarover
te eschikken. De eigenaar heeft een !aar mogelijkheden tot handhaving van zijn eigendomsrecht%
( 1ordering tot het verkrijgen van een verklaring voor recht dat hij eigenaar is of dat hij o! zijn
eigendom geen e!erkte rechten rusten"
( Revindicatie" de eigenaar is evoegd de zaak o! te eisen van een ieder die haar zonder recht houdt.
( )en vordering uit onrechtmatige daad.







%eek > Overdracht deel &
In art $%8& lid 7 staan de vereisten voor overdracht eschreven%
( Levering
( Deldige titel"
( Beschikkingsevoegdheid.
1oordat een goed is overgedragen moet aan deze vereisten zijn voldaan. )r moet wel eerst getoetst
worden aan $%8$.
De levering kent + as!ecten. In de eerste !laats is de levering een goederenrechtelijke
overeenkomst# in de tweede !laats moet er aan e!aalde formaliteiten worden voldaan. )r zijn
daarnaast twee stadia van levering. De eerste is de obligatoire overeenkomst en de tweede is de
goederenrechtelijke overeenkomst. De aard van de formaliteiten hangt af van het goed dat wordt
geleverd%
( Bij roerende zaken wordt er geleverd door ezitsverschaffing. Dit wordt gedaan als de ezitter de
feitelijke macht overdraagt of lever door ;H# revi mangu of longa manu. )en houder kan ook leveren
door de feitelijke macht te verschaffen of revi manu ne longa manu te leveren.
( Bij onroerende zaken wordt er geleverd door aan de vereisten te voldoen uit $%8>. )r is s!rake van
een duele eis. De eerste eis is een notariGle akte# gevolgd door de inschrijving daarvan in de
daartoe estemde o!enare registers. De tweede eis is inschrijving in de o!enare registers.
( Bij vorderingen o! naam moet er geleverd worden volgens de vereisten van $%>&. )r moet als eerst
worden voldaan aan de eisen die in $%8& staan voor de overdracht van een goed. Het vereiste van
levering van een vordering o! naam wordt nader e!aald in $%>&.
1oor o!enare registers zijn e!aalde stelsels. In @L heen wij het negatieve registerstelsel" houdt
in dat als iemand zich niet inschrijft in de o!enare registers# diegene ook geen eigenaar wordt en er
dus geen overdracht heeft !laatsgevonden.
De geldige titel is de rechtsgrond van de levering. 1aak is dit de verintenis uit koo!. )r zijn twee
stelsels die etrekkingen heen o! de geldigheid van de titel. In @ederland hanteren wij het causale
stelsel. Dit houdt in dat de onderliggende rechtshandeling geldig moeten zijn voor de
daaro!volgende rechtshandeling. Bij een astract stelsel is ene geldige titel niet vereist.
)r zijn enkele titel!rolemen%
( @ietigheid"
( vernietiging" heeft terugwerkende kracht tot aan het ontstaan van de koo!. )r is dus nooit een
geldige titel geweest en is de eigendom dus nooit over gegaan.
( 0ntinding" heeft geen terugwerkende kracht. )r is dus gewoon geleverd met een geldige titel#
want die titel wordt niet met terugwerkende kracht ongeldig gemaakt. )r verandert dus niet# dus dit
heeft een goederenrechtelijke effect.
( reclamerecht" ij inroe!ing van dit recht wordt de overeenkomst ontonden# maar het heet wel
een goederenrechtelijk effect.
!eschikkingsbevoegdheid; deze eis vloeit voort uit het eginsel dat niemand meer rechten kan
overdragen dan dat hij zelf heeft. De eigenaar en rechtheende zijn in eginsel BB. BB houdt in dat
je goederenrechtelijke handelingen kan verrichten. Dit kan het vervreemden of het ezwaren. Het
toetsmoment is het moment van levering.
*erdenbescherming komt aan de orde ij het !roleem als een derde te goeder trouwe een goed
heeft verkregen van een ander dan de eigenaar. Het zou niet eerlijk zijn als een verkrijger van een
goed# terwijl hij dacht en redelijker wijs mocht aannemen dat de feiten anders lagen# een minder
recht zou verkrijgen dan hij meende of dat hij zelfs helemaal geen recht zou verwerven. De wetgever
heeft daarom esloten in zulke gevallen de derde te eschermen. Bij derdenescherming is de goede
trouw van groot elang.
!escherming tegen !! van de vervreemder; $%85 geeft een aantal vereisten waardoor er toch
overdracht kan !laatsvinden# zonder dat er s!rake is van BB%
( overdracht van een roerende zaak# een toondervordering of van ordevordering"
( de levering geschiedt door ezitsverschaffing"
( aan alle wettelijke overdrachtseisen wordt voldaan# ehalve aan dat van BB
( de overdracht geschiedt anders dan om niet# de verkrijger krijgt de zaak niet voor niets# maar moet
een contra!restatie leveren.
( de verkrijger is te goede trouw" indien hij BB van vervreemde kende noch ehoorde te kennen.
,ls men aan al deze vereisten heeft voldaan is ondanks het ontreken van een BB een overdracht
toch geldig.















%eek ? @and en H<potheek
,ls een schuldenaar zijn !restatie niet nakomt# dan heeft de schuldeiser het recht o! verhaal.
1erhaal is goederenrechtelijk" een schuldeiser heet het recht om zijn vordering te verhalen o! de
goederen van de schuldenaar. $%+95 e!aalt dat de schuldeiser zijn vordering o! alle goederen van
zijn schuldenaar kan verhalen. De schuldeiser heeft voor verhaal een eAecutoriale titel nodig. Deze
verkrijgt hij via een vonnis van de rechter. Dit vossen wordt dan een grosse genoemd. De schuldeiser
mag niet zelf verhaal halen ij de schuldenaar. Hij moet met de grosse naar de deurwaarden die
eBecutoriaal eslag zal leggen o! alle goederen die relevant zijn voor de kosten.
Daarnaast heeft de schuldeiser de mogelijkheid om de 0aillietverklaring van de schuldenaar uit te
lokken. De schuldeiser die de faillietverklaring aanvragen hoeven niet te eschikken over een
eBecutoriale titel. 1ereist is wel dat nog andere schuldeiser zijn. =aillissement is een algemeen
gerechtelijke eslag. De rechter verklaart dit. Het elangrijkste as!ect is dat er een
0aillissementscurator komt " die moet gaan regelen dat het vermogen geliJuideerd wordt en
verdeeld wordt over de verschillende crediteuren. De curator onderzoekt wie de schuldeisers zijn en
voor welk edrag. Dit wordt ook wel veri0icatie genoemd. Daarna gaat hij liJuideren" hij gaat de
oedel verko!en.
0mdat ij en faillissement nooit genoeg geld is om al die vorderingen van ontinding van alle
crediteuren uit te etalen en de curator dus nooit alle schulden af kan etalen# wordt de o!rengst
onder de crediteuren verdeeld naar evenredigheid van ieder vordering. Dit wordt ook wel de paritas
creditorium genoemd" art $%+99
)r zijn echter e!aalde voorrangsregels. Het van elang dat crediteuren zoEn voorrang verkrijgen#
want daardoor krijgen zij eerst hun geld terug voordat er aan de concurrent crediteuren uitetaald
wordt. -o estaat er een grotere kans dat ze het gehele edrag alsnog terug kunnen krijgen. 1ormen
van voorrang% !and * hI!otheek * voorrechten en andere in de wet aangegeven gronden%
( $"+9> Hand en hI!otheek gaan oven voorrecht
( $%+8' S!eciale !rivileges gaan voor algemene !rivileges# maar alleen voor de zaken waar deze
rusten.
)en voorrecht ontstaat alleen uit de wet. -e kunnen dus niet contractueel worden vastgelegd.
6peciale voorrechten verlenen alleen voorrang ten aanzien van e!aalde goederen. Algemene
voorrechten verlenen alleen voorrang ten aanzien van het gehele vermogen.
@and en h<potheek zijn e!erkte zekerheidsrechten. -ij strekken tot zekerheid tot etaling van de
vordering. 1oor vestiging van een e!erk recht zijn ook de vereisten van overdracht van een goed
van toe!assing. Is het recht o! een registergoed gevestigd# dan is het h<potheek. Is het recht o! een
ander goed gevestigd# dan is het pand. Het zijn afhankelijke rechten" ze zitten namelijk vast aan de
vordering. ,ls de vordering teniet gaat# dan gaat het !and en hI!otheek ook teniet.
Het recht van !and en hI!otheek voordelen%
( @arate eAecutie; schuldeiser kan ij niet(nakoming door de schuldenaar# verhalen zonder
eBecutoriale titel
( 6eparatisme; de schuldeiser kan zijn recht verhalen alsof er geen faillissement was.
Het pandrecht wordt gevestigd o! goederen. Bij registergoederen is er s!rake van hI!otheek# ij alle
niet registergoederen is er s!rake van !and. Dit zijn over het algemeen roerende zaken. 1estiging van
!and geschiedt door de artikele $%>8 $%8& analoog toe te !assen%
( Deldige titel
( BB ij de !andgever
( 1estiging% Doederenrechtelijke overeenkomst van vestiging * vestigingshandelingen.
Bij vuistpand komt de zaak in de macht van de schuldeiser $%+$5 lid 7. ,ls de schuld eenmaal etaalt
is# krijgt de schuldenaar zijn zaak weer terug. )en stil pand lijft de zaak echter ij de schuldenaar.
1oorwaarde is echter wel dat er een authentieke akte of een geregistreerde onderhandse akte is.
1ereisten voor derden escherming ij !andrecht $"+$8 lid 7%
( ,an alle vestigingsvereisten wordt voldaan .vestiging# formaliteiten en geldige titel# ehalve aan de
dat van de BB.
( Het goed is in de macht van de !andhouder of van een derde.
( Handhouder is te goede trouw o! het moment dat het goed in zijn macht of in de macht van een
derde komt.
De formaliteiten van h<potheek staan omschreven in $%+5'%
( Deldige 3itel
( BB ij de hI!otheekgever
( 1estiging% Doederenrechtelijke ovk van vestiging * 1estigingshandelingen.
*erdenbescherming is alleen art $">8 8& en 88. 0! 44n registergoed kunnen meerdere hI!otheken
worden gevestigd. De rangorde wordt e!aald door het tijdsti! van inschrijving. De oude inschrijving
gaat voor.
-etentierecht; houdt in dat de schuldeiser de evoegdheid heeft om zijn ver!lichting tot afgifte van
een zaak aan zijn schuldenaar o! te schoren# als de schuldenaar zijn !restatie niet nakomt. Het is een
o!schortingsrecht en is daarom onderwor!en aan regels omtrent o!schortingsrecht. Dit recht heeft
enkele goederenrechtelijke trekken%
( 1oorrang o! het verhaal " $%+>+
( het werkt ook tegen derden $%+>7 lid 7 *+
-angorde van verhaal "
7./ ,ls eerst de eBecutiekosten"
+./ ,lle crediteuren heen gelijke rang"
$./ Hand en hI!otheek gaan oven voorrecht"
&./ S!eciale voorrechten gaan oven algemene voorrechten"
A./ S!eciale voorrechten o! hetzelfde goed heen onderling gelijke rang"
5./ ,lgemene voorrechten worden uitgeoefend in de volgorde waarin de wet hen !laatst.



%eek 1B
,ls er een kind georen wordt# ontstaat er een nieuw rechtssubject. Dat etekent dat hij*zij dragen
wordt van rechten en !lichten. )r ontstaan ook gelijk nieuwe 0amilierechtelijke betrekkingen. Dit zijn
anden met de familie. De ouders zijn eerstegraads loedverwanten en de grootouders zijn
tweedegraads loedverwanten.
0m de graad te e!alen moet men altijd terug tellen naar de gemeenscha!!elijke ouder en daarna
weer terug naar de !ersoon voor wie men de familierechtelijke etrekking wil ekijken.
Camilierechtelijke betrekkingen kunnen o! verschillende manieren ontstaan%
( Deboorte binnen een huwelijk" de familierechtelijke etrekking ontstaat automatisch. Hier zit een
termijn van $'5 dagen voor de geoorte van het kind aan waarin de vrouw# als zij en haar
echtgenoot gescheiden leefde# van tafel en ed gescheiden waren of wanneer de man overleden is#
ij de urgerlijke stand kan aangeven dat de man waarmee zij vooralsnog gehuwd is niet de vader
van het kind is.
( Deboorte buiten een huwelijk" ontstaat niet automatisch# vader moet het kind eerst erkennen wil
er s!rake zijn van vaderscha!# de moeder wordt wel automatisch juridisch moeder. Bij DHS moet de
vader kind ook erkennen.
( Derechtelijke vaststelling; als een vader zijn kind niet erkend heeft# dan kan het kind de rechtank
hiertoe verzoeken" gevolg daarvan is dat de vader moet mee etalen in de kosten van de o!voeding#
werkt met terugwerkende kracht naar de geoorte van het kind.
( Adoptie; ontstaan etrekkingen met de ado!tieouders. De familierechtelijke etrekking met de
oors!ronkelijk ouder wordt verroken# er is toestemming nodig van de <inister van ?ustitie en de
ouders moeten tenminste drie jaar heen samengeleefd.
1aderscha! kan ook worden ontkend. Dit kan door de vader geeuren" moet daarvoor een verzoek
indienen ij de rechtank# innen een jaar sinds hij heeft kennisgenomen van het feit dat hij
vermoedelijk de iologische vader is van een kind. Het kan ook door de moeder en kind worden
verzocht. <oeder moet een verzoek indienen innen een jaar na de geoorte en het kind innen drie
jaar nadat hij meerderjarig is.
)en kind is tot zijn 78
e
levensjaar minderjarig. Dit heeft als gevolg dat hij onder deze leeftijd
handelingsonekwaam is en onder gezag staat van zijn ouders. )en minderjarige kan wel een
koo!overeenkomst sluiten maar die kunnen ouders eventueel later weer vernietigen. Dit zijn
aantastare overeenkomsten.
Samenwonen heeft geen juridische gevolgen# alleen wanneer ze samen goederen heen gekocht#
namelijk gemeenscha!!elijke goederen.
)r zijn twee mogelijkheden voor het vast laten zetten van liefde% Het D@6 en trouwen.
Devolgen van het huwelijk"
# <en moet elkaar het nodige verschaffen. )r is verdeling van de kosten van de huishouding en
draag!licht.
( Beide !artijen zijn aans!rakelijk voor de kosten van de gewone rang van de huishouding.
( Bestuur over eigen goederen# de echtgenoten van wiens zijde het goed in de gemeenscha! is
gevallen# is estuurder van het goed.
Huwelijk zelf heeft twee mogelijkheden%
( Bij gemeenschap van goederen vallen de goederen in de gemeenscha!. Haar uitzonderingen%
Doederen die zijn verkregen via uitsluitingsclausule# verknochte goederen# schulden en de
vereffening !ensioenrechten. Het estuur erust o! het goed aan wiens zijde deeze is ingeracht.
Degene die contracteert is daar aans!rakelijk voor. )n degene met inkomen is degene die alles
draagt.
( <en trouwt vaak onder huwelijkse voorwaarden als 44n van de twee een eigen onderneming
heeft. )en vereiste hiervoor is dat het door middel van een notariGle akte gedaan moet worden# later
moet het worden ingeschreven in de o!enare registers. )r zijn enkele soorten huwelijkse
voorwaarden%
( e!erkte gemeenscha!" er worden enkele goederen uitgezonder van de gemeenscha!!elijke
oedel.
( Wettelijke keuzestelsels" gemeenscha! van vruchten en inkomsten en gemeenscha! van winst en
verlies.
( Hraktijk ontwikkelde keuzestelsels.
3egenwoordig kan er ook gekozen worden voor geregistreerd partnerschap"
# DHS heeft geen automatische familierechtelijke etrekkingen"
( 0ntinding kan makkelijker zonder tussenkomst van de rechter"
( Bij DHS zijn ook alimentatiever!lichtingen.
Devolgen zijn wel gelijk met het huwelijk. DHS kan later worden omgezet in het huwelijk.
Het belang van het kind moet ij adoptie altijd vooro! staan. ,do!tie heeft als rechtsgevolg dat er
familierechtelijke etrekkingen ontstaan met de ado!tieouders en de anden met de oors!ronkelijke
ouders zijn verroken.
)en meerderjarige kan onder curatele worden gesteld wegens een geestelijke stoornis# waardoor de
gestoorde niet in staat is zijn eigen elang waar te nemen. Can niet zelf meer rechtshandelingen
verrichten. Dit moet worden geregeld via de rechtank# men wordt dat handelingsonbekwaam.
Bij bewind wordt een !ersoon niet handelingsonekwaam. De goederen of een deel van zijn
goederen komen onder ewind te staan. De ewindvoerder heeft voor e!aalde rechtshandelingen
machtiging van de kantonrechter nodig.
Bij mentorschap is er s!rake van vertegenwoordiging van elangen van niet(vermogensrechtelijke
aard. Dit gaat over feitelijke handelingen zoals medische ehandelingen.
)r zijn verschillende mogelijkheden om te scheiden"
#Hrocedure via de rechtank
( =litsscheiding" huwelijk wordt geruisloos omgezet in een DHS. Daarna wordt het DHS zonder
tussenkomst van de rechter
( <ediation.




%eek 1B
1r0recht is de overgang van het vermogen o! de erfgenamen of legatarissen. <en kan ervan volgens
de wet of volgens een testament.
Het erfrecht kent enkele uitgangs!unten die van elang zijn%
( (e morte saisit le vi0; de dood grij!t het leven" door het overlijden van de erflater# treedt de
erfgenaam in de vermogensrechtelijke voets!oren van de erflater"
( *e saisine regel; de erfgenaam verkrijgt onder algemene titel.
( Opvolging onder algemene titel.
)r moet een onderscheid gemaakt worden tussen het abintestaater0recht'verster0er0recht en het
testamentaire er0recht. 1ersterferfrecht is van elang als er geen testament geregeldis. ,ls er niks
wordt geregeld treden de wettelijke regels in.
,ls iemand overlijdt moet er eerst worden gekeken of er een testament gemaakt is. ,ls dit niet het
geval is# is het verster0er0recht van toe!assing.
&%7' gaat uit van het parentelenstelsel en onderscheidt er vier%
7./ De niet van tafel en ed gescheiden echtgenoot van de erflater samen met de kinderen"
+./ De ouders van de erflater samen met zijn*haar roers of zussen"
$./ De grootouders van de erflater"
&./ De overgrootouders van de erflater.
De erfgenamen uit de !arentelen erven uit eigen hoo0de. ,ndere erfgenamen kunnen nooit uit eigen
hoofde erven# zij erven ij plaatsvervulling. Dit geeurt alleen voor een kind# roer# zus# grootouder
en overgrootouder.
In art &%7+ staan de gevallen waarin er ij plaatsvervulling wordt geGrfd%
( Vooroverlijden; als het kind overlijdt voordat de ouders zelf zijn overleden. Het kleinkind wordt dan
!laatsvervanger.
( Onwaardigheid; als iemand het niet FwaardE is om te erven
( Verwerping; als het kind de erfenis verwer!t# worden zijn*haar kinderen !laatsvervanger.
( Vervallenverklaring; als er een last niet nagekomen is kan een erfdeel vervallen.
0m er0genaam te worden# moet er aan een aantal voorwaarden zijn voldaan%
( Degene moet estaan o! het ogenlik van overlijden"
( <oet de nalatenscha! niet verwor!en heen"
( <oet niet onwaardig zijn.
( <oet niet vervallen verklaard zijn"
( <oet niet onterfd zijn"
( <oet s!rake zijn van een familierechtelijke etrekking.
( Deen erfgenaam6 Dan gaat het naar de staat.
In &%77 wordt e!aald dat degenen die uit eigen hoofde tot een nalatenscha! worden geroe!en#
erven voor gelijke delen. ,ls iemand ij !laatsvervulling erft# dan erft diegene staaksgewijze. Dat
etekent dat ij !laatsvervulling het erfdeel van degene wiens !laats wordt vervuld# verdeeld wordt
over al zijn !laatsvervangers.
Het erfdeel van een halfroer of een halfzus edraagt altijd de helft van dat van een volle roer# zus
of ouder. Daarnaast heen de ouders altijd het recht o! minstens een kwart van de nalatenscha!.
&%7$ dwingende e!aling" echtgenoot krijg van rechtswege de goederen van de nalatenscha!. 0ok
als er kinderen erfgenaam zijn# krijgt de echtgenoot alle goederen. 0ok de voldoening van de
schulden komen voor zijn rekening.
,rt &"7>*&"++ evatten het inroe!en van wilsrechten# redenen voor het in leven roe!en van deze
rechten is het in stand houden van de affectie en de zekerheid. ,ls de kinderen hier geruik van
maken# dan moeten aan hen de goederen worden overgedragen met een waarde van ten hoogte de
geldvordering die zij hadden vanwege de wettelijke verdeling. -e zetten dan hun vordering om in een
goederenrechtelijke aans!raak. Het eigendom gaat dan o! de kinderen over# maar de langstlevende
ouder krijgt wel het vruchtgeruik over het goed# zodat deze niet financieel getroffen wordt.
Testamentair er0recht wordt ook wel aangeduid als de uiterste wil. )nkele as!ecten%
( Het is een eenzijdig ongerichte rechtshandeling"
( Het is herroe!elijk# men kan dit altijd terugdraaien"
( Ieder heeft zijn eigen uiterste wilseschikking"
( Het is slechts !ersoonlijk te maken# kan niet !er volmacht.
)r zijn twee vormen voor de uiterste wilseschikking. De meest voorkomende uiterste
wilseschikking is het testament. 1oor het testament is een notaris verplicht die dit testament in
notari:le akte opmaakt.
Daarnaast is er een codicil" dit is een met de hand geschreven# gedagtekend en ondertekend stuk en
het mag naar een e!erkt aantal goederen etreffen. Dit zijn de enige formaliteiten waaraan een
codicil hoeft te voldoen.
De inhoud van het testament%
( De er0stelling; dit is de eschikking in het testament waarij de testateur een of meer !ersonen tot
erfgenaam enoemt.
( (egaat; de erflater kent aan een of meer !ersonen een vorderingsrecht toe ten o!zichte van
e!aalde zaken.
( (ast; dit is de eschikking waarij de testateur een erfgenaam of een legataris een ver!lichting
o!legt die als voorwaarde voor de erfenis dient.
( 1Aecuteur; dit is degene die de erflater vertegenwoordigt. Hij eheert de nalatenscha! en hij
voldoet aan de schulden van de nalatenscha!.
( !ewind; er worden goederen onder ewind gesteld aan een ewindvoerder. De rechtheende
heeft dan geen zeggenscha! over zijn goederen tijdens het ewind# hoewel hij eigenaar is.
,ls de afstammelingen van de overledene worden onterf# kunnen zij aans!raak maken o! een fractie
van zijn nalatenscha! door een eroe! te doen o! de legitieme portie"
( een vordering in geld"
( voor een edrage van de helft van het versterfdeel"
( o! de gezamenlijke erfgenamen"
( vordering wordt e!aald door de omvang van de legitimaire massa.
De legitmaire massa is het saldo van de nalatenscha! min de schulden !lus e!aalde tijdens het
leven gedane giften. De giften die in aanmerking komen zijn de giften die innen vijf jaar voor het
overlijden zij gedaan. 1erder zijn de giften die langer geleden dan vijf jaar voor het overlijden ook
geldige giften%
( De giften kennelijk zijn gedaan en aanvaard om de legitimaris te enadelen"
( Deze giften aan legitimarissen zijn.
)en erfgenaam heeft drie mogelijkheden wat etreft het kiezen van de nalatenscha!%
( 7uivere aanvaarding; de erfgenaam volgt de erflater zonder e!erkingen o!.
( !ene0iciaire aanvaarding; de erfgenaam voorkomt zo dat hij met zijn eigen vermogen moet
o!draaien voor de schulden van de nalatenscha!. Hij wordt zo erfgenaam o! een FveiligeE manier.
( Verwerping; door het verwer!en van de nalatenscha! wordt hij geacht nooit erfgenaam te zijn
geweest. De keuze heeft terugwerkende kracht.