TACHO

Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 1 z 21













SPRAWDZANIE
TACHOGRAFW CYFROWYCH

















TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 2 z 21


SPIS TRECI
1 PODSTAWA OPRACOWANIA. ................................................................................................................................. 3
2 TERMINOLOGIA. .......................................................................................................................................................... 4
3 ZAKRES STOSOWANIA PROCEDURY. .................................................................................................................. 5
4 PRZYRZDY POMIAROWE I URZDZENIA POMOCNICZE STOSOWANE DO SPRAWDZANIA
TACHOGRAFW CYFROWYCH. .............................................................................................................................. 5
5 WARUNKI SPRAWDZENIA. ....................................................................................................................................... 6
6 PRZEBIEG SPRAWDZENIA. ....................................................................................................................................... 7
6.1 OGLDZINY ZEWNTRZNE. ................................................................................................. 7
6.2 SPRAWDZANIE POPRAWNOCI DZIAANIA. ..................................................................... 8
6.2.1. Sprawdzanie czytnikw kart ................................................................................ 9
6.2.2. Sprawdzanie wywietlacza ................................................................................. 10
6.2.3. Sprawdzanie urzdze ostrzegajcych kierowc .......................................... 10
6.2.4. Sprawdzanie funkcji rcznego wprowadzania danych ............................... 10
6.2.5. Sprawdzanie przyciskw sterujcych .............................................................. 10
6.2.6. Sprawdzanie drukarki ......................................................................................... 10
6.2.7. Sprawdzenie rejestrowania danych na karcie oraz w tachografie ............ 11
6.2.8. Sprawdzenie regulacji czasu UTC .................................................................... 11
6.2.9. Sprawdzenie ustawie: czas UTC/czas lokalny ............................................ 12
6.2.10. Porwnanie wskazywanych danych z danymi na wydrukach .................. 12
6.2.11. Sprawdzenie dodatkowego rda sygnau dotyczcego ruchu pojazdu ...... 12
6.2.12. Sprawdzenie tosamoci czujnika ruchu/adaptera....................................... 12
6.3 SPRAWDZANIE CINIENIA W OPONACH K POJAZDU. ................................................ 14
6.4 POMIARY ............................................................................................................................. 15
6.4.1. Wyznaczanie bdw wskaza dugoci drogi .............................................. 15
6.4.2. Wyznaczanie bdw wskaza prdkoci ...................................................... 16
6.4.3. Wyznaczanie dobowej odchyki czasu ............................................................ 17
6.4.4. Wyznaczanie wartoci obwodu tocznego k napdowych. ...................... 17
6.4.5. Wyznaczanie wartoci wspczynnika charakterystycznego pojazdu. ... 18
6.5 KALIBRACJA........................................................................................................................ 18
6.6 SPRAWDZANIE TACHOGRAFU NA ODCINKU TESTOWYM .............................................. 19
6.7 OCENA WYNIKW, NAKADANIE ZABEZPIECZE I TABLICZKI INSTALACYJNEJ ......... 19
6.8 DOKUMENTOWANIE WYNIKW SPRAWDZANIA ............................................................ 20
6.9 ARCHIWIZOWANIE DANYCH DOTYCZCYCH SPRAWDZANIA ...................................... 21



TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 3 z 21


1 Podstawa opracowania.
Procedura zostaa opracowana w celu okrelenia metodyki postpowania podczas sprawdzania ta-
chografw cyfrowych stosowanych w transporcie samochodowym, na podstawie:
a) ROZPORZDZENIA RADY (EWG) Nr 3821 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urzdze rejestru-
jcych stosowanych w transporcie drogowym Dz. Urz. WE nr L 370/8 z 31.12.1985 r.;
b) ROZPORZDZENIA RADY (WE) Nr 2135/98 z dnia 24 wrzenia 1998 r. zmieniajcego rozporz-
dzenie (EWG) nr 3821/85 w sprawie urzdze rejestrujcych stosowanych w transporcie drogowym
oraz dyrektyw 88/599/EWG dotyczc stosowania rozporzdze (EWG) nr 3820/85 i (EWG) nr
3821/85 Dz. Urz. WE nr L 274/1 z 09.10.1998 r.;
c) ROZPORZDZENIA KOMISJI (WE) Nr 1360/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. dostosowujcego po raz
sidmy do postpu technicznego rozporzdzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urzdze reje-
strujcych stosowanych w transporcie drogowym. Dz. U. nr L 207/1 z 05.08.2002 r.;
d) ROZPORZDZENIA KOMISJI (WE) Nr 432/2004 z dnia 5 marca 2004 r. dostosowujcego po raz
smy do postpu technicznego rozporzdzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urzdze reje-
strujcych stosowanych w transporcie drogowym. Dz. Urz. WE nr L 71/3 z 10.03.2004 r.;
e) ROZPORZDZENIA (WE) nr 561/2006 PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 15 marca
2006 r. w sprawie harmonizacji niektrych przepisw socjalnych odnoszcych si do transportu dro-
gowego oraz zmieniajce rozporzdzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) 2135/98, jak rwnie uchy-
lajce rozporzdzenie Rady (EWG) nr 3820/85. Dz. Urz. WE nr L 102/1 z 11.04.2006 r.;
f) USTAWY z dnia 29 lipca 2005 r. o systemie tachografw cyfrowych Dz. U. nr 180, poz. 1494 z p-
niejszymi zmianami;
g) ROZPORZDZENIA MINISTRA GOSPODARKI z dnia 19 kwietnia 2006 r. w sprawie wymaga
niezbdnych do prowadzenia warsztatu w zakresie napraw, instalacji lub sprawdzania tachografw
cyfrowych oraz zakresu i sposobu dokumentowania czynnoci przy wykonywaniu tych usug. Dz.
U. nr 73 poz. 511;
h) ROZPORZDZENIA MINISTRA GOSPODARKI z dnia 14 kwietnia 2006 r. w sprawie wzorw
wniosku o wydanie zezwolenia na prowadzenie warsztatu w zakresie instalacji, napraw lub spraw-
dzenia tachografw cyfrowych, zezwolenia na prowadzenie warsztatu oraz specjalnej cechy nada-
wanej do powiadczania wykonywania czynnoci objtej zezwoleniem. Dz. U. nr 73 poz. 509;
i) ROZPORZDZENIA MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warun-
kw technicznych pojazdw oraz zakresu ich niezbdnego wyposaenia Dz. U. Nr 32 z 2003 r., poz.
262 z pniejszymi zmianami;
j) DYREKTYWY RADY 92/23/EWG z odnoszca si do opon pojazdw silnikowych i ich przyczep
oraz ich instalowania Dz. U. EWG nr L129 z 14.05.1992 z dnia 31 marca 1992 r.;
k) ROZPORZDZENIA KOMISJI (WE) Nr 68/2009 z dnia 23 stycznia 2009 r. dostosowujce do post-
pu technicznego po raz dziewity rozporzdzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urzdze reje-
strujcych stosowanych w transporcie drogowym. Dz. Urz. WE nr L 21/3 z 24.01.2009 r.;
l) ROZPORZDZENIA KOMISJI (UE) Nr 1266/2009 dostosowujce po raz dziesity do postpu tech-
nicznego rozporzdzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urzdze rejestrujcych stosowanych w
transporcie drogowym Dz. Urz. UE nr L 339/3 z 22.12.2009 r.;
m) dokumentu Tachotester TC-1 v 1.14, Instrukcja obsugi. Warszawa 05. 2008.

TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 4 z 21


2 Terminologia.
Tachograf cyfrowy zwany dalej tachografem; stosowane w transporcie drogowym, cyfrowe urzdzenie reje-
strujce, o ktrym mowa w rozporzdzeniu Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urz-
dze rejestrujcych stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370/8 z 31.12.1985 oraz Dz. Urz.
(WE) L 274/1 z 9.10.1998), oraz w rozporzdzeniu Komisji (WE) nr 1360/2002 z dnia 13 czerwca 2002 r. dosto-
sowujcym po raz sidmy do postpu technicznego rozporzdzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urz-
dze rejestrujcych stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 207/1 z 5.08.2002), zwanym dalej
rozporzdzeniem Komisji (WE) nr 1360/2002;
Urzdzenie rejestrujce cao urzdze zamierzonych do instalowania w pojazdach drogowych w celu
automatycznego lub pautomatycznego pokazywania, rejestrowania i zapamitywania szczegowych da-
nych o ruchu takich pojazdw i o pewnych okresach pracy osb kierujcych tymi pojazdami;
Przyrzd rejestrujcy (VU) urzdzenie rejestrujce bez czujnika ruchu i przewodw do przyczenia czujni-
ka ruchu. Przyrzd rejestrujcy moe by zarwno pojedyncz jednostk jak i kilkoma jednostkami rozmiesz-
czonymi w pojedzie, o ile tylko spenia wymagania zabezpieczenia okrelone w niniejszym rozporzdzeniu;
Karta karta do tachografu cyfrowego, bdca elektronicznym urzdzeniem identyfikujcym podmiot wyda-
jcy karty, posiadacza lub uytkownika karty; okrelenie to obejmuje cztery rodzaje kart: kart kierowcy, kart
przedsibiorstwa, kart warsztatow i kart kontroln;
Staa urzdzenia rejestrujcego wielko liczbowa okrelajca warto sygnau wejciowego niezbdn do
wskazania i zarejestrowania przejechanej odlegoci jednego kilometra; staa ta jest wyraona w impulsach na
kilometr (k =...imp/km);
Wspczynnik charakterystyczny pojazdu wielko liczbowa okrelajca liczb sygnaw dostarczanych
przez cz pojazdu podczon do urzdzenia rejestrujcego (wa gwny skrzyni biegw lub o) w czasie,
gdy pojazd przebywa drog o dugoci jednego kilometra mierzon w warunkach normalnych. Wspczynnik
charakterystyczny pojazdu podaje si w impulsach na kilometr (w =... imp/km);
Skuteczny obwd opon warto rednia dugoci drogi przebytej przez kade z k (napdowych) porusza-
jcego si pojazdu podczas jednego penego obrotu. Pomiar tych dugoci drogi jest wykonywany w warun-
kach normalnych i wyraony jest w postaci: l =... mm;
Czujnik ruchu cz urzdzenia rejestrujcego dostarczajca sygna przedstawiajcy prdko pojazdu i/lub
przebyt drog;
Kalibracja aktualizacja lub potwierdzenie parametrw pojazdu przechowywanych w pamici danych. Pa-
rametry pojazdu obejmuj identyfikacj pojazdu (numery VIN, VRN i kod rejestrujcego Pastwa Czonkow-
skiego) i charakterystyki pojazdu, (w, k, l, wielko opon, ustawienie ogranicznika prdkoci, (gdy dotyczy),
biecy czas UTC, bieca warto licznika kilometrw);
Aktywacja faza, gdy urzdzenie rejestrujce uzyskuje pen funkcjonalno i uruchamia wszystkie funkcje,
wcznie z funkcjami zabezpieczajcymi;
Adapter cz urzdzenia rejestrujcego, dostarczajcego sygna i w sposb cigy odwzorowujcego prd-
ko pojazdu lub przebyt drog, ktra jest zainstalowana i stosowana wycznie w pojazdach kategorii M1
oraz N1 wprowadzonych po raz pierwszy do ruchu midzy dniem 1 maja 2006 r. a dniem 31 grudnia 2013 r.
zainstalowana w miejscu, w ktrym z mechanicznego punktu widzenia niemoliwy jest monta stosowanych
czujnikw ruchu, oraz zainstalowana midzy przyrzdem rejestrujcym a miejscem, gdzie generowane s
impulsy prdkoci/drogi przez zintegrowane czujniki lub alternatywne interfejsy;
W wypadku pozostaych terminw technicznych i metrologicznych uytych w tej procedurze, podstaw
stanowi zacznik IB Rozporzdzenia Komisji (WE) Nr 1360/2002.
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 5 z 21


3 Zakres stosowania procedury.

Procedura podaje zasady i sposb przeprowadzania oraz dokumentowania sprawdzania
tachografw cyfrowych przez firm:
TACHO Janusz Koziara
posiadajc zezwolenie wydane przez Prezesa Gwnego Urzdu Miar na prowadzenie warsz-
tatu w zakresie instalacji, napraw lub sprawdzania tachografw cyfrowych.
4 Przyrzdy pomiarowe i urzdzenia pomocnicze stosowane do
sprawdzania tachografw cyfrowych.

Zakres zastosowania Rodzaj/typ przyrzdu
rdo zasilania:
Stanowisko pomiarowe do sprawdzania tachografu cyfrowego, w skad ktrego wchodz:

Przyrzd wyposaony w funkcje impulsowej
symulacji prdkoci liniowej i dugoci drogi:

Chronokomparator:

Stanowisko pomiarowe suce do wyznaczania
wspczynnika charakterystycznego pojazdu:


Wyposaenie umoliwiajce przeprowadzenie kali-
bracji oraz parowania czujnika ruchu:


Manometr do pomiaru cinienia w oponach k po-
jazdu:


Przymiar wstgowy lub przyrzd do mierzenia ob-
wodu tocznego koa:

Zegar czasu UTC:

Wyposaenie do pobierania i przechowywania da-
nych z tachografw oraz karty warsztatowej:

Wyposaenie podlegajce prawnej kontroli metrologicznej powinno posiada dowody tej
kontroli.
Pozostae wyposaenie powinno by wzorcowane w stosowanym zakresie co najmniej raz na
12 miesicy, nie liczc koniecznoci wzorcowania wyposaenia po kadej wykonanej naprawie
lub regulacji.






.........
Podpis
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 6 z 21


5 Warunki sprawdzenia.
Niniejsza procedura dotyczy sprawdzania tachografw nastpujcych typw:
- DTCO 1381;
- SE5000;
- SmarTach;
- EFAS-3
Sprawdzanie tachografw przeprowadza si w nastpujcych warunkach:
a) zegar tachografu ustawiony na rejestrowanie czasu rzeczywistego UTC;
b) tachograf w kompletacji zgoszonej do sprawdzenia, z papierem w drukarce, w ilo-
ci niezbdnej do wykonania sprawdzenia;
c) sprawdzanie zespou tachograf-pojazd naley wykona w nastpujcych warun-
kach odniesienia:
pojazd bez adunku,
cinienie powietrza w oponach k zgodne z zaleceniami producenta,
zuycie bienika opon w stopniu dopuszczalnym przez przepisy wymienione w
pkt 1 lit. i procedury;
d) podczas pomiarw wykonywanych w ruchu drogowym, pojazd powinien porusza
si bez nadmiernych przyspiesze i hamowa - niedopuszczalne jest cofanie pojaz-
du, wyprzedzanie i omijanie innych uczestnikw ruchu. Prdko pojazdu podczas
pomiarw wykonywanych na bazie drogowej powinna by dobrana odpowiednio
do dugoci bazy drogowej i moliwoci prawidowego przeprowadzenia pomiaru
zgodnie z instrukcj stanowiskow Tachotestera TC-1;
e) podczas wyznaczania bdw wskaza na stanowisku pomiarowym:
zasilanie tachografu zgodne z zaleceniami producenta ze szczeglnym uwzgldnie-
niem przypadku sprawdzania tachografw stosowanych w pojazdach przystosowa-
nych do przewoenia adunkw niebezpiecznych, ktre naley zasila ze rde napi,
zgodnie z oznaczeniem na tachografie (instalacja pojazdu zaopatrzona w ogranicznik
prdu).
Tachografy przeznaczone do przewozu materiaw niebezpiecznych s oznaczone zna-
kiem , umieszczonym na zewntrz obudowy tachografu lub na tabliczce znamiono-
wej.
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 7 z 21


6 Przebieg sprawdzenia.
SPRAWDZENIE TACHOGRAFU OBEJMUJE:
a) Ogldziny zewntrzne potwierdzenie zgodnoci z wymaganiami;
b) Poprawno dziaania;
c) Wyznaczanie bdw prdkoci i dugoci drogi;
d) Wyznaczenie wartoci obwodu tocznego k napdowych;
e) Wyznaczanie wspczynnika charakterystycznego pojazdu;
f) Wykonanie kalibracji i parowanie czujnika ruchu;
g) Sprawdzenie tachografu na odcinku testowym;
h) Ocena wynikw, nakadanie zabezpiecze i tabliczki instalacyjnej;
i) Dokumentowanie wynikw sprawdzenia;
j) Archiwizowanie danych dotyczcych sprawdzania;
6.1 Ogldziny zewntrzne.
Stosowane wyposaenie:
dokumentacja (wiadectwo homologacji, dane producenta)
instalacja elektryczna pojazdu,
Podczas ogldzin zewntrznych naley sprawdzi:
a) Stan obudowy tachografu, jego elementw: wywietlacza, klawiatury, drukarki, gniazda
kontrolno-pomiarowego; dodatkowo take stanu czujnika ruchu (lub adaptera jeeli
jest), zczy, przewodw;
b) Czy tachograf posiada nie uszkodzone cechy zabezpieczajce, tabliczk instalacyjn (je-
eli bya zaoona), tabliczk opisow (jeeli zastosowano adapter);
c) Czy plomby na adapterze i jego poczeniach s nienaruszone, kolor obudowy i prze-
wodw (jeeli zastosowano adapter);
d) Tabliczk znamionow i oznaczenia na tachografie w zakresie zgodnoci z homologacj
typu oraz obowizujcymi wymaganiami;
e) Tabliczk opisow przymocowan do adaptera (jeeli zastosowano adapter) w zakresie
zgodnoci z homologacj typu oraz obowizujcymi wymaganiami;
f) Czy do tachografu nie s podczone adne urzdzenia suce do manipulacji;
g) Oznaczenia czujnika ruchu, adaptera (jeli dotyczy), papieru pod ktem ich zgodnoci z
homologacj typu oraz obowizujcymi wymaganiami;
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 8 z 21


Naley zapozna si z decyzjami homologacji typu sprawdzanych elementw urzdze-
nia rejestrujcego i sprawdzi czy s one z nimi zgodne; naley rwnie uwzgldni
wymagania przepisw prawnych.
h) Wersj oprogramowania tachografu z homologacj typu;
i) Dane kalibracyjne zapisane w pamici masowej tachografu z danymi na tabliczce insta-
lacyjnej (jeeli bya zaoona);
Prawidowo instalacji tachografu w pojedzie;
Naley sprawdzi, czy:
tachograf umieszczony jest w pojedzie w takim miejscu, aby kierowca mg bez
trudnoci go obsugiwa, odczyta wskazania prdkociomierza, licznika dugoci
drogi i zegara, a miejsce i sposb jego zainstalowania nie zagraa bezpieczestwu
kierowcy;
elementy tachografu i toru pomiarowego s zabezpieczone przed przypadkowym
uszkodzeniem;
dopuszcza si instalacj adaptera w pojedzie (jeeli jest adapter)
adapter (jeeli jest) zainstalowano w sposb zgodny z zapisami znajdujcymi si na
tabliczce instalacyjnej i w odpowiednich instrukcjach
j) zgodno oznacze opon k pojazdu z wymaganiami opisanymi przepisie wymienio-
nym w pkt 1 lit. j, oraz zapisami w pamici masowej tachografu i na tabliczce instalacyj-
nej (jeeli bya zaoona).
UWAGA: Aby sprawdzi zawarto pamici tachografu (realizacja punktw g, h oraz j), na-
ley wykona z tachografu wydruk techniczny.
Na koniec ogldzin naley wykona wydruk zdarze i usterek z tachografu, a wyniki otrzy-
mane na wydruku uwzgldni podczas dalszego przebiegu sprawdzania.
6.2 Sprawdzanie poprawnoci dziaania.
Stosowane wyposaenie:
instalacja elektryczna pojazdu,
Tachotester TC-1
Sprawdzenie poprawnoci dziaania dotyczy okrelonych funkcji urzdzenia rejestrujcego.
Sprawdzenie to obejmuje nastpujce czynnoci:
Sprawdzenie czytnikw kart;
Sprawdzenie wywietlacza;
Sprawdzenie urzdze ostrzegajcych kierowc;
Funkcj rcznego wprowadzania danych;
Sprawdzanie przyciskw sterujcych;
Sprawdzenie drukarki;
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 9 z 21


Sprawdzenie rejestrowania danych na karcie oraz w tachografie;
Sprawdzenie regulacji czasu;
Sprawdzenie funkcji ustawiania i wywietlania czasu lokalnego;
Sprawdzenie zgodnoci wskazywanych danych z danymi na wydrukach;
Sprawdzenie dodatkowego rda sygnau dotyczcego ruchu pojazdu (o ile jest
wymagany);
Sprawdzenie tosamoci czujnika ruchu/adaptera przy zastosowaniu zewntrznego
przewodu sygnaowego;
6.2.1. Sprawdzanie czytnikw kart
Sprawdzanie czytnikw kart polega na umieszczeniu i poprawnym zalogowaniu karty
warsztatowej w obydwu czytnikach kart tachografu.
a) Sprawdzenie naley rozpocz od umieszczenia karty warsztatowej w drugim czytniku
tachografu.
W zalenoci od typu tachografu dokonuje si tego poprzez wsunicie karty do drugiego
czytnika kart lub wcinicie i przytrzymanie przycisku sterujcego drugi czytnik kart [2] w
celu otwarcia czytnika karty i nastpnie umieszczenia karty w czytniku.
UWAGA: Brak moliwoci umieszczenia karty warsztatowej moe wiadczy o zajciu czyt-
nika przez inn kart, np. kierowcy, co powinno by sygnalizowane na wywietlaczu odpo-
wiednim piktogramem.
Jeeli zajto czytnika nie jest sygnalizowana na wywietlaczu i nadal nie ma moliwoci
umieszczenia karty w czytniku, moe wiadczy to, o uszkodzeniu tachografu i koniecznoci
dokonania stosownej naprawy bd wymiany.
b) Prawidowo umieszczona karta warsztatowa w czytniku inicjuje procedur logowania.
Rozpoczyna si ona od pojawienia si monitu dotyczcego numeru PIN karty. Po prawi-
dowym wpisaniu numeru PIN tachograf wywietli nazwisko technika warsztatu oraz pik-
togram oznaczajcy tryb pracy.
UWAGA: Piciokrotne bdne wpisanie numeru PIN spowoduje trwae zablokowanie karty
oraz konieczno jej wymiany na now.
c) Kolejn czynnoci skadajc si na poprawne logowanie karty s odpowiedzi na pytania
tachografu o kontynuacj poprzedniego okresu pracy, rodzaju czynnoci oraz ewentualnie
miejsca zakoczenia poprzedniego okresu pracy.
d) Po wybraniu i wprowadzeniu waciwych ustawie, na ekranie tachografu wywietl si
informacje zawarte w gwnym menu wraz z piktogramem oznaczajcym tryb kalibracyj-
ny.
e) Po poprawnym zalogowaniu karty w drugim czytniku [2] naley kart usun z czytnika,
wpisujc przed samym usuniciem dane dotyczce miejsca zakoczenia pracy.
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 10 z 21


f) Czynnoci zwizane z logowaniem karty w pierwszym czytniku [1] naley przeprowadzi
w analogiczny sposb.
g) Po poprawnym zalogowaniu karty warsztatowej naley j zostawi w czytniku dla dal-
szych czynnoci kontrolnych.
6.2.2. Sprawdzanie wywietlacza
Sprawdzanie wywietlacza dotyczy poprawnoci wywietlania informacji, komunikatw oraz
piktogramw, pojawiajcych si podczas procesu sprawdzania.
Poprawno dziaania dodatkowo mona uzupeni o testy wywietlacza uruchamiane przez
Tachotester TC-1 oraz funkcje autotestu wywietlacza wywoane bezporednio z tachografu.
6.2.3. Sprawdzanie urzdze ostrzegajcych kierowc
Zgodnie z wymaganiami zacznika IB rozporzdzenia Komisji (EWG) nr 1360/2002 kade
zdarzenie wymagajce ingerencji lub uwagi uytkownika powinno by przez tachograf sygna-
lizowane wizualnie i ewentualnie akustycznie. Aby sprawdzi dziaanie funkcji ostrzegania
wizualnego naley wywoa sytuacj, ktra bdzie sygnalizowana przez tachograf.
Z uwagi na budow tachografu przyjmuje si w tej procedurze, e dziaanie funkcji ostrzegania
w przypadku jednego rodzaju zdarzenia jest jednoznaczne z jej dziaaniem rwnie w innych
przypadkach.
a) Sprawdzenie naley rozpocz od podczenia Tachotestera TC-1, wyposaonego w
funkcj impulsowej symulacji prdkoci, do gniazda kontrolno-pomiarowego tachogra-
fu.
b) Tachotesterem TC-1 napdzi tachograf powyej prdkoci, na ktr nastawione jest w
tachografie, wewntrzne urzdzenie ostrzegajce o przekroczeniu prdkoci.
c) Po ok. 60 s, tachograf powinien w charakterystyczny dla siebie sposb zasygnalizowa
przekroczenie dopuszczalnej prdkoci.
UWAGA: Jeeli do tachografu podczone s urzdzenia zewntrzne (np.: prdkociomierz),
korzystajce z sygnaw prdkoci otrzymywanych bezporednio z tachografu, i urzdzenia
te s rwnie zaopatrzone w urzdzenie ostrzegajce, generujce odpowiednie ostrzeenie,
to sprawdzenie funkcji ostrzegajcych kierowc w tachografie moe rwnie oznacza
sprawdzenie poprawnoci dziaania z urzdzeniami zewntrznymi.
6.2.4. Sprawdzanie funkcji rcznego wprowadzania danych
Dziaanie funkcji rcznego wprowadzania danych naley oceni na podstawie wszystkich
czynnoci wykonywanych podczas sprawdzania tachografu.
6.2.5. Sprawdzanie przyciskw sterujcych
Poprawno dziaania przyciskw sterujcych naley oceni obserwujc ich dziaanie podczas
sprawdzenia.
6.2.6. Sprawdzanie drukarki
Sprawdzenie drukarki polega na ocenie jakoci i czytelnoci wydrukw wykonywanych pod-
czas sprawdzania tachografu.
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 11 z 21


Dodatkowym elementem oceny jakoci wydrukw oraz drukarki, s funkcje testowe urucha-
miane przez Tachotester TC-1 lub autotest drukarki uruchamiany bezporednio z tachografu.
6.2.7. Sprawdzenie rejestrowania danych na karcie oraz w tachografie
Sprawdzenie polega na porwnaniu danych zarejestrowanych na karcie warsztatowej i w sa-
mym tachografie z danymi wywietlanymi na jego wywietlaczu.
Ocen poprawnoci rejestracji przeprowadza si poprzez rejestracj zmian aktywnoci kierow-
cy, w poczeniu z wykonaniem wydruku dziennej aktywnoci kierowcy z karty warsztatowej i
samego tachografu.
a) Przed przystpieniem do sprawdzenia naley zapisa godzin rozpoczcia sprawdza-
nia.
b) Aby wykona to sprawdzenie naley odpowiednimi przyciskami w tachografie ustawi
aktywno obu kierowcw na okres odpowiadajcy ODPOCZYNKOWI ;
c) Po upywie ok. 2 minut naley przecznikami okresw pracy zmieni tryb aktywnoci
kierowcy na tryb PRACA ;
d) Po upywie kolejnych 2 minut przyciskami wyboru okresw pracy wybra tryb
DYSPOZYCYJNOCI ;
e) Po upywie kolejnych dwch minut powrci przecznikami do okresw
ODPOCZYNKU i zakoczy sprawdzanie;
f) Potwierdzeniem poprawnoci rejestrowania danych na karcie i w tachografie, s wy-
druki dziennej aktywnoci kierowcy, wykonane po sprawdzeniu; wydruki naley wy-
kona z aktywnoci zarejestrowanej na karcie warsztatowej, jak rwnie zapisanej w ta-
chografie.
Wydruki powinny zawiera wykaz wszystkich rodzajw aktywnoci kierowcy (obu kie-
rowcw - na wydruku z tachografu), wraz z dat, godzin oraz okresem trwania danych
rodzajw aktywnoci;
g) Sprawdzenie naley uzna prawidowe, jeli informacje dotyczce aktywnoci kierowcy
zawarte na obu wydrukach s identyczne i pokrywaj si z zapisan godzin rozpocz-
cia tego sprawdzania (z uwzgldnieniem rnicy midzy czasem lokalnym, a czasem
UTC)
6.2.8. Sprawdzenie regulacji czasu UTC
Sprawdzenie funkcji regulacji czasu UTC polega na przestawieniu zegara tachografu. Funkcja
korekty czasu umoliwia, poza trybem kalibracyjnym, zmian ustawie zegara tachografu o nie
wicej ni 1 minut w okresie siedmiu dni.
a) Aby przeprowadzi sprawdzenie naley, posugujc si przyciskami nawigacyjnymi tacho-
grafu, wej w funkcj korekty czasu UTC.
b) Po wywoaniu funkcji korekty czasu naley, kontrolujc wczeniej wskazanie czasu tacho-
grafu, dokona korekty wskaza czasu o 1 minut do przodu lub do tyu.
c) Jeeli wskazanie czasu na wywietlaczu tachografu zmienio si o wpisan wielko naley
uzna, e funkcja zmiany czasu dziaa poprawnie.
d) Gdyby dokonanie sprawdzenia nie byo moliwe z uwagi na fakt, e uytkownik dokony-
wa korekty czasu UTC w tachografie w okresie 7 dni od daty sprawdzenia, to naley uzna
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 12 z 21


e sygnalizacja tej sytuacji przez tachograf, oznacza poprawne dziaanie funkcji regulacji
czasu UTC.
e) Jeeli zmiana ustawie czasu UTC zostaa przeprowadzona prawidowo, ponowne wywo-
anie tej funkcji i prba dokonania korekty powinna zainicjowa komunikat na wywietla-
czu tachografu o niemonoci dokonania takiej korekty w tym czasie.
6.2.9. Sprawdzenie ustawie: czas UTC/czas lokalny
a) W funkcji ustawiania czasu UTC/lokalny znajduje si opcja ustawiania offsetu, czyli rni-
cy, jak czas lokalny rni si od czasu UTC.
b) Sprawdzenie funkcji mona uzna za prawidowe, jeli wskazanie czasu na wywietlaczu
zmieni si o wielko wynikajc z ustawionego offsetu.
UWAGA: W zalenoci od typu tachografu informacja o tym, czy tachograf pokazuje czas
UTC, czy czas lokalny moe wynika: albo z dodatkowej informacji na wywietlaczu albo
jedynie z rnicy midzy czasem pokazywanym na wywietlaczu, a prezentowanym na wy-
drukach.
6.2.10. Porwnanie wskazywanych danych z danymi na wydrukach
Porwnanie takie mona przeprowadzi po wydruku dziennej aktywnoci kierowcy. Dane do-
tyczce okresw pracy oraz godzina zmiany tych okresw umieszczone na wydruku powinny
pokrywa si z danymi pokazywanymi na wywietlaczu tachografu w trakcie sprawdzania (z
uwzgldnieniem rnicy midzy czasem lokalnym, a czasem UTC).
6.2.11. Sprawdzenie dodatkowego rda sygnau dotyczcego ruchu pojazdu
W pojazdach dopuszczonych do ruchu od 1 padziernika 2012 r. zgodnie z wymaganiami roz-
porzdzenia wymienionego w pkt. 1 lit. l., przyrzd rejestrujcy, poza sygnaem dotyczcym
ruchu pojazdu otrzymywanym za porednictwem czujnika ruchu/adaptera, powinien rwnie
otrzymywa taki sygna z zewntrznego niezalenego rda. Funkcja taka powinna by ak-
tywna. Naley zatem sprawdzi czy przyrzd rejestrujcy (w charakterystyczny dla danego
typu sposb) informuje o aktywnoci ww. funkcji.
Informacje dotyczce sposobu informowania o aktywnoci ww. funkcji znajduj si w instruk-
cjach obsugi poszczeglnych przyrzdw rejestrujcych.
6.2.12. Sprawdzenie tosamoci czujnika ruchu/adaptera
UWAGA: Czynnoci opisane w niniejszym punkcie nie musz by wykonane jeeli instala-
cja urzdzenia rejestrujcego, a nastpnie jego kalibracji dokona bezporednio technik
warsztatu, lub gdy instalacja tachografu nastpia w warunkach bezporedniego nadzoru
technika warsztatu tachografw cyfrowych w fabryce lub punkcie dealerskim producenta
pojazdw.
W zwizku z moliwoci manipulacji sygnaami drogi i prdkoci, pochodzcymi z czujnika
ruchu/adaptera, zwanych na potrzeby tego punktu przetwornikiem w przypadku stwier-
dzenia, e od czasu poprzedniego sprawdzenia tachografu zostao zarejestrowane:
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 13 z 21


zdarzenie prba naruszenia zabezpieczenia (np.: bd uwierzytelnienia czujnika ru-
chu, nieupowaniona zmiana czujnika ruchu, nieupowanione otwarcie obudowy)
i/lub
zdarzenie przerwa zasilania i/lub
zdarzenie konflikt ruchowy pojazdu i/lub
zdarzenie bd danych dotyczcych ruchu i/lub
usterka czujnika
naley dokona sprawdzenia tosamoci przetwornika.
a) Sprawdzenie naley rozpocz od ogldzin czujnika ruch zainstalowanego w skrzyni bie-
gw/adapterze i porwnanie:
danych identyfikacyjnych czujnika z danymi zarejestrowanymi w tachografie;
zgodnoci informacji na tabliczce instalacyjnej z danymi zarejestrowanymi w tachogra-
fie;
numeru czujnika i numeru homologacji naniesionego na obudow czujnika ru-
chu/adaptera z danymi zarejestrowanymi w tachografie;
zgodnoci typu czujnika ruchu z wymaganiami przepisw.
b) Nastpnie odczy przewd sygnaowy, zarwno od strony tachografu, jak i od strony
przetwornika. Odczenia naley dokona z kart warsztatow umieszczon w czytniku ta-
chografu; spowoduje to, e zdarzenia dotyczce odczenia przetwornika nie zostan zare-
jestrowane w pamici masowej tachografu.
c) Tachograf z przetwornikiem naley nastpnie poczy za pomoc zewntrznego przewodu
sygnaowego (przewd referencyjny).
d) Po podczeniu naley wykona kalibracj ze sparowaniem przetwornika z tachografem,
wyj kart warsztatow i wykona wydruk techniczny.
e) Wykonany wydruk naley porwna z wydrukiem technicznym zrobionym podczas ogl-
dzin tachografu.
f) Jeeli informacje o przetworniku pochodzce z obydwu wydrukw s zgodne i podczas
sprawdzania nie zostao wywoane zdarzenie bd danych dotyczcych ruchu to prze-
prowadzenie tosamoci przetwornika naley uzna za pozytywne.
W przypadkach, gdy brak technicznej moliwoci odczenia przetwornika od przewodu sy-
gnaowego lub gdy konstrukcja zcza doprowadzajcego sygna z przetwornika do tachografu
nie pozwala na odczenie przewodu sygnaowego bez odczania innych przewodw, naley
wykona czynnoci wg pkt a.
UWAGA: Wszelkie stwierdzone nieprawidowoci podlegaj udokumentowaniu.
Jeeli jakakolwiek ze stwierdzonych nieprawidowoci nie moe by usunita, naley uzna
wynik sprawdzenia za negatywny
Warsztat dokumentuje wszelkie informacje dotyczce zniszczonych plomb oraz urzdze
sucych do manipulacji. Informacje te musz by przechowywane przez minimum cztery
lata i maj by udostpniane kadorazowo na wniosek waciwego organu.
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 14 z 21


6.3 Sprawdzanie cinienia w oponach k pojazdu.
Stosowane wyposaenie:
manometr do pomiaru cinienia w oponach k napdowych pojazdu
Aby zmierzy prawidowo cinienie w oponach k napdowych pojazdu naley:
a) Uj cinieniomierz w sposb umoliwiajcy szczelne poczenie go z zaworem opony.
b) Dociskajc kocwk pomiarow do zaworu opony, rwnomiernie na caej powierzchni
stykowej dla zachowania szczelnoci, gwarantujcej wskazanie poprawnej wartoci mie-
rzonego cinienia, wykona pomiar.
c) Odj cinieniomierz od zaworu opony. Odczyta wskazanie zmierzonego cinienia.
d) Zmierzone cinienie powinno by zgodne z wartoci podan w instrukcji eksploatacji
pojazdu
UWAGA: Szczegowy sposb pomiaru cinienia jest zaleny od typu cinieniomierza i po-
winien by przeprowadzony zgodnie z instrukcj obsugi urzdzenia.
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 15 z 21


6.4 Pomiary
Stosowane wyposaenie:
instalacja elektryczna pojazdu,
Tachotester TC-1
przymiar wstgowy metalowy lub
wysokociomierz
Pomiary obejmuj wyznaczenie:
Bdw wskaza dugoci drogi;
Bdw wskaza prdkoci;
Dobowej odchyki czasu;
Skutecznego obwodu opon;
Wspczynnika charakterystycznego pojazdu w;
6.4.1. Wyznaczanie bdw wskaza dugoci drogi
Sprawdzenie to przeprowadza si, podczajc Tachotester TC-1 do gniazda kontrolno-
pomiarowego tachografu i symulujc impulsowo przejechan przez pojazd drog o dugoci, co
najmniej 1 km lub wielokrotnoci penych kilometrw wskazanych przez drogomierz tachogra-
fu.
Podczas sprawdzania, w czytniku karty kierowcy [1] powinna znajdowa si karta warsztato-
wa. Bd wskazania dugoci drogi wyznaczany jest przez porwnanie przyrostu wskaza dro-
gomierza tachografu z wartoci drogi poprawnej, obliczonej na podstawie liczby impulsw
wprowadzonych do tachografu z Tachotestera TC-1, powodujcych ten przyrost.
Sposb przeprowadzenia pomiaru wykona zgodnie z rozdziaem 7 instrukcji obsugi Tachote-
stera TC-1.
Przed pomiarem naley odczyta warto staej tachografu i nastpnie doprowadzi do zgod-
noci: sta stanowiska pomiarowego i sta tachografu:
warto staej urzdzenia napdowego St w [imp/km] wynosi:
St = k
Bd wskazania drogomierza naley wyliczy wg wzoru:

gdzie:
dw warto drogi wskazanej
dp warto drogi poprawnej wyliczona wg wzoru


gdzie:
i liczba impulsw przekazana do tachografu
k staa tachografu [imp/km]

UWAGA: Tachotester TC-1 V2.00 zosta wyposaony w funkcj automatycznego sprawdza-
nia bdw prdkoci, drogi oraz odchyki zegara w tachografach cyfrowych. Dokadny opis
znajduj si w rozdziale 25.1 instrukcji obsugi Tachotestera TC-1


% 100

p
p w
d
d d
b
,
k
i
d
p

TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 16 z 21


Jeeli bd wskazania dugoci drogi nie przekracza: 1%, to tachograf spenia wymagania w
odniesieniu do wskaza dugoci drogi dla tachografw cyfrowych.
Wyliczone wartoci bdw naley udokumentowa.
UWAGA: Naley przyj, e warto wskazana jest taka jak warto zarejestrowana,
uwzgldniajc odpowiednie zaokrglenia wartoci wynikajce z rozdzielczoci.
6.4.2. Wyznaczanie bdw wskaza prdkoci
Sprawdzenie naley wykona, podczajc Tachotester TC-1 do gniazda kontrolno-
pomiarowego tachografu i napdzajc go z wykorzystaniem funkcji pomiaru prdkoci linio-
wej. Przy wyznaczaniu bdw wskaza prdkoci tachografu staa ustawiona w TC-1 powinna
by rwna staej sprawdzanego tachografu.
Podczas sprawdzania w czytniku karty kierowcy powinna znajdowa si karta warsztatowa.
Sprawdzenie wskaza prdkoci polega na porwnaniu prdkoci wskazywanej przez tacho-
graf z wartoci poprawn prdkoci, odczytan ze wywietlacza Tachotestera TC-1.
Bd wskazania prdkoci jest rnic midzy wartoci wskazywan przez sprawdzany ta-
chograf, a wartoci poprawn wskazan przez TC-1.
Bdy wskaza i rejestracji prdkoci naley wyznaczy, dla co najmniej trzech wartoci
prdkoci rwnomiernie rozoonych w zakresie pomiarowym tachografu (w zakresie 20
180 km/h przy staej tachografu od 4000 do 25000 imp/km) np. 20-22 km/h, 99-101 km/h, 178-
180 km/h
Sprawdzenie naley przeprowadzi napdzajc tachograf przy pomocy Tachotestera TC-1
przez gniazdo kontrolno-pomiarowe. Naley zadawa poszczeglne prdkoci z ww. zakresw
prdkoci. Po zadaniu okrelonej prdkoci z Tachotestera TC-1, naley odczyta warto
prdkoci wskazywan przez tachograf. Warto bdu jest rnic midzy wartoci prdkoci
wskazan przez tachograf, a wartoci poprawn prdkoci odczytan z Tachotestera TC-1.
Szczegy dotyczce obsugi tej funkcji w TC-1, zawiera instrukcja obsugi Tachotestera, roz-
dzia 7.
Sposb obliczenia wartoci bdu
[km/h]
p w
v v b
gdzie:
b bd wskazania prdkoci [km/h]
vw warto prdkoci wskazywana przez tachograf [km/h];
vp warto poprawna prdkoci odczytana z Tachotestera TC-1 [km/h]

Jeeli bdy wskaza prdkoci nie przekraczaj 1 km/h, to tachograf spenia wymagania w
odniesieniu do wskaza prdkoci.
Wyliczone wartoci bdw naley udokumentowa.
UWAGA: Naley przyj, e warto wskazana jest taka jak warto zarejestrowana,
uwzgldniajc odpowiednie zaokrglenia wartoci wynikajce z rozdzielczoci.

TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 17 z 21


6.4.3. Wyznaczanie dobowej odchyki czasu
Stosowane wyposaenie:
chronokomparator cyfrowy
Wyznaczenie bdw zegara tachografu naley wyznaczy poprzez wyznaczenie dobowej od-
chyki czasu tachografu z uyciem chronokomparatora.
Dopuszczalny bd zegara wynosi 2 sekundy na dob.

UWAGA: Dokonujc sprawdzania dobowej odchyki czasu oraz oceny wyniku, naley bra
uwag rwnie informacje producenta tachografu.
Bd wyznaczony przy pomocy chronokomparatora naley udokumentowa.
6.4.4. Wyznaczanie wartoci obwodu tocznego k napdowych.
Stosowane wyposaenie:
przymiar wstgowy metalowy lub
wysokociomierz
Obwd toczny k pojazdu naley wyznaczy dla wszystkich k konstrukcyjnie zwizanych z
elementem pojazdu napdzajcym tachograf w jeden z przedstawionych poniej sposobw:
a) mierzc drog jak przebyo koo pojazdu po co najmniej trzech obrotach przy pomocy
przymiaru wstgowego, wedug Metody I;
b) obliczajc obwd na podstawie pomiaru promienia koa przy pomocy wysokociomierza,
wedug Metody II;
Pomiary naley wykona dla wszystkich k pojazdu, z ktrych jest napdzany tachograf, na-
stpnie obliczy warto redni z uzyskanych wynikw, wyraon w milimetrach.
Metoda I.
Pomiar naley wykona przymiarem wstgowym metalowym, wyznaczajc obwd jako red-
ni drog przebyt przez koa pojazdu, podczas przetoczenia pojazdu na odlego odpowiada-
jc, co najmniej trzem obrotom k.
a) Warto obwodu tocznego k napdowych wyznacza na utwardzonej i rwnej na-
wierzchni.
b) Na oponach prawego i lewego koa w miejscu ich styku z nawierzchni i na nawierzchni
naley nanie naprzeciw siebie wskazy. Wskaz na nawierzchni powinien dokadnie
pokrywa si ze wskazem na oponie.
c) Przemieci pojazd (korzystajc z jego napdu) na odlego, co najmniej trzech penych
obrotw k napdowych tak, aby znak na oponie zaj pooenie wyjciowe.
d) Dugo drogi, jak wykonao kade koo napdowe, naley wyznaczy za pomoc
przymiaru wstgowego i obliczy warto obwodu tocznego, dzielc dugo zmierzo-
nej drogi przez liczb penych obrotw koa.
e) Dla pojazdw wyposaonych w wiksz liczb par k napdowych, naley wyznaczy
redni warto obwodu tocznego dla kadej pary, a nastpnie warto redni wszyst-
kich par k.
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 18 z 21


Metoda II.
Obwd toczny k napdowych mona wyznaczy na podstawie pomiaru promienia koa za
pomoc przyrzdu do mierzenia obwodu tocznego koa (wysokociomierza). Pomiar naley
wykona, wyznaczajc odlego od nawierzchni do rodka koa, nastpnie wyliczy warto
obwodu.
Pomiary naley wykona dla wszystkich k pojazdu, z ktrych jest napdzany tachograf, na-
stpnie obliczy warto redni z uzyskanych wynikw wyraon w milimetrach.
Sposb obliczenia obwodu tocznego:
h l 2 14 , 3
gdzie:
l obwd toczny koa [mm]
h odlego rodka koa od podoa [mm]
Jeeli pomiar wykonano, mierzc odlego grnej krawdzi obrczy od podoa i dolnej kra-
wdzi od podoa naley obliczy obwd toczny koa wedug ww. wzoru:

gdzie:
h odlego rodka koa od podoa [mm]
hg odlego grnej krawdzi obrczy koa od podoa [mm]
hd odlego dolnej krawdzi obrczy koa od podoa [mm]

Wyliczon warto obwodu tocznego oraz oznaczenie opon k, ktrych dotyczy sprawdzenie,
naley udokumentowa.
6.4.5. Wyznaczanie wartoci wspczynnika charakterystycznego pojazdu.
Stosowane wyposaenie:
Tachotester TC-1,
baza drogowa
Wspczynnik charakterystyczny pojazdu naley wyznaczy metod zliczania impulsw ele-
mentu sucego do napdu tachografu na kontrolnym odcinku drogi (bazie drogowej) w try-
bie automatycznym przy uyciu fotokomrki lub rcznie, dla baz drogowych o dugoci od 100
m. Dokadny sposb przeprowadzenia tego pomiaru zawiera instrukcja obsugi Tachotestera
TC-1.
6.5 Kalibracja
Kalibracj przeprowadza si w nastpujcy sposb:
a) Karta warsztatowa w czasie kalibracji powinna by poprawnie zalogowana w pierw-
szym czytniku kart tachografu;
b) Tachotester TC-1 naley podczy do gniazda pomiarowego tachografu;
c) W Tachotesterze TC-1 naley wybra funkcj odczytu danych z pamici masowej ta-
chografu;
d) Naley sprawdzi wczytane dane z wydrukiem technicznym wykonanym na poczt-
ku sprawdzenia i z tabliczk instalacyjn (o ile bya naoona);
2
h h
h
d g

TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 19 z 21


e) Odczytane z pamici masowej tachografu dane, Tachotester TC-1 wywietli w postaci
listy;
f) Jeeli kalibracja wymaga zmiany niektrych parametrw, naley wpisa we waciwe
pozycje, nowe wartoci tych parametrw. (np. now warto wspczynnika charakte-
rystycznego pojazdu, skutecznego obwodu tocznego opon, daty kalibracji itp.) i doko-
na zapisu w pamici masowej tachografu;
g) Wykona ustawienia daty i czasu UTC, zgodnie z wzorcowym wskazaniem czasu
h) Wybra z listy funkcji Tachotestera TC-1 funkcj parowania czujnika ruchu i dokona
rcznego parowania czujnika ruchu;
i) Usun z tachografu kart warsztatow, aby nowe parametry mogy zosta zapisane
w jego pamici masowej;
j) Po wpisaniu nowych danych naley wykona wydruk techniczny (ktry powinien by
doczony do dokumentacji po sprawdzeniu);
k) Naley sporzdzi raport z kalibracji tachografu;
UWAGA: Dokonujc pierwszej kalibracji urzdzenia rejestrujcego, wpisanie numeru reje-
strujcego (VRN) nie jest konieczne, jeli uprawnionemu warsztatowi dokonujcemu kali-
bracji nie jest on znany. W takiej sytuacji (i tylko takiej), numer ten moe wpisa waciciel
pojazdu przed rozpoczciem korzystania z pojazdu w zakresie objtym rozporzdzeniem
wymienionym w pkt. 1 lit. e, poprzez interfejs przyrzdu rejestrujcego, korzystajc ze swo-
jej karty firmowej.
Kadej nastpnej aktualizacji lub potwierdzenia tego numeru dokonuje si przy uyciu kar-
ty warsztatowej.
Dokadny sposb wykonania kalibracji zawiera instrukcja Tachotestera TC-1.
6.6 Sprawdzanie tachografu na odcinku testowym
Po sprawdzeniu i kalibracji tachograf naley przeprowadzi jego kontrol wraz z pojazdem na
odcinku kontrolnym.
Dugo przejazdu testowego powinna by tak dobrana, aby umoliwi kontrolujcemu
sprawdzenie rnych funkcji tachografu (np. 1 km)
6.7 Ocena wynikw, nakadanie zabezpiecze i tabliczki instalacyjnej
W przypadku pozytywnego wyniku sprawdzenia tachografu naley:
na tachograf i zespoy zwizane z napdem tachografu, w zakresie przewidzianym przez
ich producenta/producentw naoy zabezpieczenia z cech warsztatu zgodn z wyma-
ganiami rozporzdzenia wymienionego w pkt. 1 lit. h., przy czym na obudowie adaptera
i jego podczeniach (jeeli zastosowano adapter), zabezpieczenia naoone przez upraw-
niony warsztat, ktry zainstalowa ten adapter (jeli pozostay one nienaruszone) naley
pozostawi. Warunkiem koniecznym w tym wypadku jest take poprawna praca adaptera.
Na supku B pojazdu umieci tabliczk instalacyjn zgodnie z wymaganiami rozpo-
rzdzenia wymienionego w pkt. 1 lit. k. Przed naoeniem tabliczki, naley usun ta-
bliczk dokumentujc poprzednio wykonane sprawdzenie. W przypadku pojazdw kt-
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 20 z 21


re nie posiadaj supka B tabliczk umieszcza si na ocienicy po stronie kierowcy po-
jazdu. Tabliczka powinna by dobrze widoczna i atwo dostpna.
miejsce umieszczenia tabliczki udokumentowa.
tabliczk zabezpieczy przed usuniciem danych.
Tabliczka instalacyjna stosowana w warsztacie zawiera nastpujce dane:
- nazw i adres warsztatu;
- wspczynnika charakterystyczny pojazdu w postaci: w = . imp/km;
- sta urzdzenia rejestrujcego w postaci: k = . imp/km;
- skuteczny obwd opon w postaci l = . mm;
- rozmiar opon;
- data ustalenia wspczynnika charakterystycznego pojazdu oraz pomiaru skutecznego ob-
wodu opon;
- numer identyfikacyjny pojazdu;
- numer fabryczny tachografu w postaci: nr urzdzenia .;
- cz pojazdu, w ktrej zamontowany jest adapter (o ile wystpuje);
- cz pojazdu, w ktrej zamontowany jest czujnik ruchu, jeeli nie jest podczony do
skrzyni biegw lub w przypadku niezastosowania adaptera;
- kolor przewodu czcego adapter z czci pojazdu, z ktrej dochodz impulsy (jeeli za-
stosowano adapter);
- numer seryjny czujnika ruchu wbudowanego w adapter (jeeli zastosowano adapter).
W przypadku pojazdw kategorii M1 i N1 w ktrych zainstalowano adapter zgodnie z wyma-
ganiami rozporzdzenia wymienionego w pkt. 1 lit. k, w sytuacji gdy na tabliczce instalacyjnej
nie ma moliwoci umieszczenia wszystkich ww. informacji, wtedy obok tabliczki instalacyjnej
naley umieci tabliczk dodatkow zawierajc co najmniej cztery ostatnie ww. informacje
oraz nazw i adres warsztatu ktry dokona instalacji wraz z dat wykonania instalacji. Ta-
bliczka dodatkowa powinna zapewnia podobny poziom ochrony naniesionych danych, co
tabliczka instalacyjna.
6.8 Dokumentowanie wynikw sprawdzania
Wszystkie wykonywane czynnoci, dotyczce sprawdzania tachografu, powinny by udoku-
mentowane wedug wzorw dokumentacji stosowanej w warsztacie, a zgodnej z wymaganiami
rozporzdzenia wymienionego w pkt. 1 lit. g.
Do dokumentacji naley doczy wszystkie wydruki wykonane z przyrzdu rejestrujcego
podczas sprawdzania.
Dokumentacja ma by prowadzona i przechowywana w sposb umoliwiajcy atwe i szybkie
odnalezienie potrzebnych informacji oraz identyfikacji osb, wykonujcych sprawdzanie.
Czas archiwizacji wymaganej dokumentacji wynosi, co najmniej 4 lata od dnia wykonania
czynnoci sprawdzajcych.
TACHO
Janusz Koziara
Arki Boka 2a
41-910 Bytom
PROCEDURA: SPRAWDZANIE TACHOGRAFW CYFROWYCH

Wersja 3.9
Strona 21 z 21


6.9 Archiwizowanie danych dotyczcych sprawdzania
Obowizkiem warsztatu zgodnie z wymaganiami rozporzdzenia wymienionego w pkt. 1 lit. g
jest archiwizowanie oraz przechowywanie danych dotyczcych sprawdzania i kalibracji, w
sposb zapewniajcy ich integralno, trwao, bezpieczestwo oraz atwo wyszukania po-
trzebnych informacji.
Dane zapisane na karcie warsztatowej powinny by archiwizowane przed kocem kadego
dnia w ktrym karta warsztatowa bya uywana do przeprowadzenia sprawdzenia i kalibracji
tachografw. Przeniesienie danych z kary jest jednoczenie sprawdzeniem dziaania funkcji
zapisu danych na karcie przez tachograf.
Szczegy dotyczce czynnoci oraz sposobw dotyczcych pobierania oraz archiwizowania
danych pochodzcych z kart warsztatowych omawia procedura: Pobierania oraz archiwizo-
wania danych z kart warsztatowych.