KiMLiKLERiNiZ LTFEN

iir
'2. basm
-
'
-YAZKO
TrkocaO Cad.
Nb: 17, Ka: 1
Caa/olu - , lstanbul
Yazarn teki kitaplar:
GL YORDAM/ irler
L BiR YAZ iirler
TUTSAK KAN irler
'KAVGANIN YRE(/ iir/er (2, basm}
YAAD/(/MIZ GNLERiN iiRLERi iirler
SEN DE KATILAUSIN YAAM/ SAVUNMAYA iirler
TDK ir dl (3. bsm}
NASRETTiN HOCA iirli ykfer (5. bsm}
GECEYE KARI SYLENMIT/R iir/er
GLDEKi AFAK gezi
SANATILRL KONUMALR rportal
HAYDUT OTU L. Levv'ten eviri (F. Erd/n'le}
TATiL KYNDEN YKLER ocuk ykleri
Bu kita zkur Ofset Tesis/erinde,
basld.
Kopoh: to e.11
ttnbu 1982
r
l
f
KiMLiKLERiNiZ
LOTFEN
KEMAL ZER
Yazarlar ve Cevlrmnler Yayn Oretm
Koopratifi

t
Her sabh cam atmzda
gkyz soruyor yukardan
soruyor kim olduumuzu
adm attmz her sokak
getiimiz kaplar rastladmz aaclar
dn yolumuzdaki akam rzgr
5
1
OZANIN GEZ GNLGNDEN
BiR iNSAN, BiR D
Kentler tardm. yapraklar
her sabah sokak sokak alan
aydnlk bir iee benzer.
Kentler tandm, diz km
kendini seyretmek iin Qir 1rmakta,
yz hl yanar durur
bana gelenlerin utancyla.
9
insanlar tandm, birbirlerine
sr dnecek kadar ilgisiz,
ayn derleri paylosaar bile.
insanlar tandm, yaam boyu -
yetecek kadar sevecenlik dolu
bir daha karlamayaca oirine.
Ve tanyana dek Madam Ella'y
bilmezdim bir insann
yznde bir kenti tayacan.
Uzaktk karla$tmzda
ikimiz de yaadmz lkeden,
kalabal arasnda bir toplantnn.
10
nce gzlerini tandim,
ylesine yumuak ve kederli.
Yllardr dalmayan bir sis
dalmayabalamt sanki.
yeniden gryordu karsnda
yllardr grmedii birini.
Sonr sesini tandm.
olabildiine rkek ve dokunakl.
Trke-szckler iki yannda
iki rg sac gibiydi yznn
zenle saklamt okul antasnda
ve sylerken onlar yedi yandayd.
11
Yedi yandayd elli yl nce
brakp giderken lstanbul u.
O gnk gibi duruyordu pelleinde
dmanl barndrma_yn mahalle,
birbiriyle yardmlaan komular.
Anadoluhisar'ndaki ocukluu.
Anladm ki yzme bakarken
beni deil istanbul'u grmt.
Madam Ella iin stanbul
anladm ki yklmayn bir dt,
zlemiydi kardee yaamann.
Bu kanl, bu kyc. bu haksz dnya
elinden alamamt bir trl.
12
EKSK BiR CAN iCN R
Karl bir geceyars darda:
Gzlerimi yumuyorum.
Snr ve engel tanmayan bir rzgr.
Silkelendike aalar bembeyaz dallaryla
an sesleri duyuyorum.
13
Kampanalar Ant
Vitoa eteklerinde bir tepede
Sofya'ya yakn.
Uuldasn diye rzgar estike
getirip diktii dnya ocuklarnn,
uuldasn diye bar adna
lkelerinden getirip diktii anlar.
Anmsyorum trmanmz
souk bir arlk gn o tepeye.
Her lkenin cannda bar
nasl ses veriyor duymak iin
anmsyorum kotuumuzu birinden tekine
deiik lkelerden gelmi ozanlar.
14
Duyuyorum o anda duyduklarm.
Ustas bir hner gstermi her birinin,
kimine grkem vermi, kimine eviklik.
kiminde kysz denizlerin uultusu,
kiminde cvlts gn doarken serelerin.
sr tek benim lkemin sesi eksik.
Biliyorm sona ermeyecek bu iir.
Bir dkm ocann kr gibi
sesler devirecek dizelerim,
raklk edecek bir ustann yannda,
tunca ileyip de halkmn zlemini
gtrp asana de' k o bolua.
15
VARNA'DA KENDMLE KONUMALAR
1.
Varna'da zaman ak

sz.
Varna'da ne kadar kalrsam
tep o haziran sabahnda olacam,
hep havaland saatte uamn.
lstanbuJ'u a

ada braknca
lkem sanki silindi yerznden,
sanki gmrkten gemedi
beni gndelik ya

ama balayan ili

kile,
ve adm aa alnd
kavgonn demirba

defterinde.
Varna'da zaman ak

sz.
Varna'da ya

ayacam gnler
dizilecek iki kanad arasna
ncesiz ve sonrasz bir ayracn.
16
l

1

l
"l
l
l
j
l
l
1
i
il.
Gller olmal
Vara'da ilk aradOm;
ilk anmsadm onlard
nceki geliimden.
En scak gnde bile
yrOimi serinlettiler
tayapraklarnda ldayan
emeki insann teriyle.
Ve yz yze gelmicesine
bir parizann ateiyle
[
terlettiler avularm
f
en soOuk gnde bile.

r

.
f
1
17
1.
Varna'da gk
sonuna konulmu nokta
sessizlii balatan bir cmlenin.
Ap kapyor martlar
suskunlukla dokunmu
bir yrk kilimi gibi
bamn zerinde;
18
iV
Varna'da akam saatleri. .
Cnlyor deiik dillerden iirler
ykk duvarlar arasnda
Roma kaplcalarnn .
. len bir d
bnlerce yldan beri,
ayor bizi de
kantlar altna.
Varna'da iir
binlerce yllk
orak bir dil aramann.
Bir tr kararmyor
yaz gecesi o yzden.
19
v
Telefonda annemle konutum.
Yllar geip gitmemiti daha,
o sorduka ben susuyordum.
Nerde olduumu-bunca zamandr
bir trl anlatamyordum.
Bu kez o sustu ben sorduka,
braktm grnty sordum.
Szlerimi sordum, kulaklarnda kalan.
Nasl bir ey olduunu benden ayrlmanin.
Varna'dar annemle konutum.
20
2 HAZiRAN DENLER GN
BELOGRADCIK GG ALTINDA
LUBOMIR LEVCEV'I DiNLERKEN
Bir gzlemevidir ozan
yalnz bulutlara deil
bakar srdan bir insann
gnlk derlerle dolu yaamna da,
bir yeniyetmeye de bakar
ksalm paalarnn utancyla
kalabalk iine kamayan.
21
Bir gzlemevidir ozan
gkten atet indirmenin
cokusuyla deil yalnz,
aamam zorlad kapy
aamam ve iki eli brnde
kalmln fkeli hznyle de
yourur dizelerini kimi zaman.
Bir gzlemevidir ozan
grr en plak toprakta
dolaan elini rzgrfn,
yalnz tutunmaya alan
bir gelincik tohumunu deil
direncin geleneini de grr
fkracak gelincikleri de
bir tan altndan.
Bir gzlemevidir ozan --
soluunu kattka denlerin soluuna
yalnz gklerdeki deil
gzyalarnn iindeki yldzlar da
saar klarn yreimize,
ykar kanmz aydnlatarak
gneli rmaklarla 2 Haziran.
22
BR UZUNYOL SRCS
1.
Ben bir uzunyol srcsu
ite yine
cyz kilometreye vard yolum.
ite yine
her dnemeci alrken
babam duyuyorum:
clinin banda grmeli
/derdi/
kimin kim olduunu anlamak lcin!>
2
Ben bir uzunyol srcs
ite yine
yol uzun
yolcu uykuda.
Hazrlanyor
batan karmaya
kvlcm parmakl rzgr.
te yine
kaplsam rzgra
duyulmaz olacak motor sesi,
gireceim koynuna
esmer ve rlplak gecenin.
26

!
1
l
f
'
1
t
t
l
Ben bir uzunyol srcs
i

te yine
ykm zlem
ve merak.
krk da istanbul'dan
krk yolcumun.
Bilet kesmi

im
evlerden
sevdalardan
snrlar tesine.
lelerini burkan ayrl

saatine
geride kalanlarn.
Bilet kesmi

im
kabarp ta

an hzne.
Sularda oyna

an
ve yre!i serinleten renklerine
gnbatmnn.
Bilet kesmi

im
bilinmeze.
Yzn ilk kez
ack edene.
27
Ben bir uznyol srcs
ite yine
elim tetik
gzm yolda.
Sz vermiim
yldzl
tir yorgan altnda
uynk kalmaya,
ve duvaklarn
kaldrmaya
da balarnn.
Sz vermiim
arpmaya tuzaklarla.
zlemlileri
gezginleri
gurbetileri
varaca yere vardrmaya.
ite yine
gaz basmm
bir akamst
saat tam altda.
28
j
l
j
j


1
l
1
l
t
'
t
il.
Ben bir uzunyol srcs
geerken kr evlerinin nnden
yeni am bir gl kar karma
ilk kez ben duyarm kokusunu.
29
Ben gtrrm snrdan snra_
haberini hrgl tmseklerin,
kimsenin bilmedii bir uygark
durmaktadr birinin altnda,
binlerce yldan beri bekleen
duvarlarn ve kemiklerin nabzn
ilk kez ben duyarm parmaklarmda.
3
Ben bir uzunyol srcs
yolum dtke ovalara
snmeye y tutmu oban aelerinden
ekirgeler alrm avu avu
srasn da kirpiklerinde
a bosun diye dlerini
kara bir uykuda rpnanlarn.
Ben bir uzunyol srcs
kimi zaman uzaktan uzaa
seilmeye balar bir kentin klar
yolumun stnde yepyeni bir aama
ahlanrm yalnyrek
ahlanr altmda araba.
31
Kimi zaman koskoca bir ant
tek bana bir alann orasnda,
soranm kendi kendime geerken
kimse grmezse onlan
antlarn anlam ne?
Kimi zaman da bombo bir sokakta
dnen bir ier gece vardiyasndan,
karlar: dopdolu baklarla
ikimizin de varaca yere
varmam yollar daha.
32
iKi YNLO ROZGAR
Kara bir bezin stne izilmiti
yllar nce lstanbul:
Vkti ve mevsimi gsteren le sca,
vapur ddkleri uzaktan uzaa,
satc seslerini aralayarak
kulaklara arpan koralar,
yem ttldka gvercinlere
konup kalkn kanat akrlar.
cami ilerine biriken serinlik.
minarenin birinden birdenbire
g avcuna almak istercesine
ykseliveren ezan
3
Dikerdim kara bir bezin nne
suretini alacam insanlar,
bir uctan bir uca ak harlerden
balarnn stnde bir kemer,
rktmekten korkark harfleri
dururlard uysal, zenli
altnda 1 S T A N B U L yazsnn,
cekidzen verirlerdi yreklerine
okunakl ksn diye suretleri ...
Kacan veyikleri yakalardm
rkek bir gene kzn kalarnda
ter !cinde kalrd sacdipleri,
bir babann yannda iki oul
soluklan gslerinde, dimdik
yakalardm duyduklar gveni,
d yakalardm, kaygy yakalardm
savrulmu baklarn altnda
inenmi byklarn altnda,
bir onulmaz vakti gsterirken
bileklerindeki sqt izinli askerlerin ...
3

i
l
l
Bir yabans bk hatta bir kersinde
dumanl doruklardan, uzak yollardan
ne zaman inecek belli deOll yerzne,
nasl tutacak belli deOll ellerini,
belli d )ll nereye yryecek, nere durcak
bir ti r sOmz c ayakl kutuya,
ben geri ekildike o stme gelir
sureti bir trl yansmaz ak kaOda ...
Hata bir baka kez, yllar nce,
kirpikler arsnda ucuan uyku
merceOlmin nne gelip durdu,
sonra brakmayan grltler
doysya uyumas iin bl. r ouOu.
sonr balonlar yansd grntye
fabrika bcalarnn ge savurduOu ^^
37
Sonra gitgide uzaklatm ayakalt kelerden,
bir rzgr esti nianllarla, gezginlerle
gurbete kan tarllarla, acemi erlerle aramda,
sonra yerimden oldum, bir rzgr itti beni
duvarlar dibine sapa mescitlerin, glgeli avlularn.
sonra gitgide azald yolunu gzlediim azk . . .
Belki de anlamazdm neden esti o rzgr
tezgh bandan yeni frlam biri
gelip durmasa bir le st mercein nne,".
pydosta vakti olmam deimeye stndekileri
vakti olmam yzn ve ellerini ykamaya
her yan leke iinde, cm yine de neeli
bir elinde krlardan yeni derlenmi
sapsar bir katrtrna met ...
O gn bugndr durduum yer deiti
ayakl kutuyu indirdim omzumdan
yrp attm arkadaki kara bezi
alanlara ktm, ar kovan iyerlerine
Galata Kulesi. Hilton, Boaz Kprs
camiler, saraylar, ak kpk marlar
izili deil artk karmda stanbul
birlikte esiyoruz, karmda deil rzgr . . .
3
'
l

i
l
l

SONR BR GON
Ben bir klavuzum
bakmakla grmek arasnda
Ben bir klavuzum
yllarn biledii
iim gcm
grnr klmak
baklan her eyi
41
Bilmiyordum
dnyay susadklarn
gezginlerin
nlerine dp
klavuz olmadan nce
Bilmiyordum
bir kenti gezdirmenin
bir yzgy acklamaf olaca(n
kulak vermeden nce
ne sylediklerine
antlarla emelerin
42
. vet bilmiyordum
neler anlatt(n
u kulenin
u oymalarn
u sedef ekmecenin
grmyordum baksam bile
kime kar
kanc yzyldcn
kimin eliyle
baklanla grleni ayrn
bir pee vard hepsinin yznde
Sonra bir gn
ekildi pee
neye baktmso
baladm grmeye
Sonra bir gn
baladm dile getirmeye
. bkp da grdklerimi:
Korunmak icin yaptrld u kule
Ceneviz saldrsndan>
cOndrdnc yzyldan u oymal kaplar>
Sultan Orhan kestirdi u gm sikkeleri
Bursa'daki Sltanatnda>
4


l
!
,j
1
O ar senin, bu saray benim
yllar yl dolatm durdum
anlattm durdum lstanbul'u
aktararak dillerine
baka lkelerden gelenlerin
Kanl canl .Almanlarla
konukan ltalyanlar
deliyrek kzlarla
arayak yallar
otellerine dnerken
her akam doygun, sevinli
ben de yolunu tuttum evimin
dorulttum gndeliimi
45
Snr bir gn
aldm ki ekilmesi gereken
br p daha var
bklanla grlenin arasnda
Murs bir _klc vyordum
souk benizli kuzeylilere
bir akmstu
syp dkyordum
nasl dvm eliini
ba silh ustas sarayn
bfren
bir aydnlk iinde kaldm
yi kesilmi insan grtlann
allp kapandn grmeye baladm
greye baladm birden
fkrmaya hazrlandn kann
birikerek hrtlarla
kesik grtlan ucunda
Ba

ladm o gnden sonra

bir peeyi daha kaldrmaya
baktklarmn yznden
bir kl cknca karma
baladm tutan eli de
kesilen grtla da
arkadaki duvard
fkran kan da anlatmaya
46
BiR YANIM GCEBE
BiR YANIM CA(OA
imde bir rzgarla
yola kmtm az nce.
Kapamtm evimin kapsn,
geride kalmt Asya -
bin u kadar yl geride.
Amd esiyordu yeleleri hl
bir yamatan aa
szlrken gebe atlar
esiyordu kararak
deri ve ter kokularna
ve ldayn bozkr gneine
elmac'k kemiklerinde atalarmn.
.imde o rzgar
gneli bir nisan gn
bin u kadar yl sonra.
49
Anmsyorum o gn.
Evden km anmsyorum.
Ayn yollardan gemitim .
yryerek,
vapura binmitim anmsyorum.
Hem sradan bir gnd, hem deil.
Aynyd evden km.
aynyd getiim yollar,
vapurun iskeleye gelii.
bir
s
elm deitlriim bir gazeteyle.
Oturduum yer bile belki.
Hem sndon bir gnd, hem deil.
50
Ykank lstanbul grnts
pnl prldl karmda.
+
Lodo yoktu, tortusuz bir hava.
stnde bir cambaz gibiydim
iki kyy birletiren
deniz izgisinin.
Hem belliydi, hem belli deil
uzaklayor muyum birinden
yoksa yakldyor muyum tekin'e.
51
iki ky arasnda deil de sanki
iki duyarlk arasndayd yolculuum.
Grdm. iittiim, dokunduum her ey
gerilen bir tel gibi
ynstmaya hazrd bugne
yzyllar ncesinin titreimini.
Onca grnt arasnda rnein
gzlerimi alyordu bir dam.
Bakyordum, kiremitlerden.
el. dememi krmzl
ilk dendikleri gnn,
vuruveriyordu dnyaya.
52
Ya da znk kara salarn bir kz
bir yandan bir yana aktorsa srtnda,
gryordum akan o gizli ,imei.
Dndrverse bileklerini
kalabalk arasnda bi.r kadn.
gryordum srayan kvlcm bileziinden.
plik iplik olmutu btn sesler,
ayrlmt birbirinden.
Ckp geliyordu rnein bir szck
itip kokarak teki szckleri.
ele veriyordu usulca
utnla saknlm bir cmleyi.
53
Neye dokunsa parmaklarm
ele veriyord
u
przler
yaoyan en kk ayrntda
Eriyip gitmiti birdenbire
alkanln gercil zar
nesnelerin ve szcklerin stnden.
Hem sradan bir gnd, hem deil.
5
Duyum yolculuk ettlOlml
fimdlyfe gelecek arasnda.
iimde titreen bir rzQr
bin u !adar yldan bri
ve aOd bir esinti dudaklarmda
Lubmlr Levev'in dizelerinden.
Duydum gemek oldlOunu gcebeliOln
pir glkuaO altndan her sabah,
grlen iitilen dokunulan her eyde
yalnz o gn yaamak.olducunu,
ve $Qklamak oiduiunu derinlerde bir yerde
bir gn geri dnme umudunu.
Ve duyurdu
Levcev'in bir iiri,
cNe zaman
geriye giden
bir yol bulsam,
iimde bile
olsa o yol,
yakyorum o yolu
hBmen>
dedirten duyguyu.
56
;
Ve nnden getiim zindann
. t duVrlar arasnda boulan
. bir lk duyurdu bana
ada soluunu yzyllarn.
Yzyllar ncesinde bir insan
biliyordu duyulmayacan,
yanklanmayacan bir daha
hibir kulakta hibir zaman,
biliyordu ve yenilmiyordu bunun kederine,
biliyordu ve gze alyordu
bir l!a dnmeyi duvarlar arasnda,
gze alyordu teslim etmemek iin
yreinin kandilindekl zgr alevi.
Duydum iime ektiim havada
t

gneli
bir nisan gn yzyllar sonra
r
codo olduumu o insann.

!
r
57



l

1
NOTLAR
:aR
iNSAN, BiR D. iirde ad edilen Madam Ella'y (Melik)
19BO'de Safya'da yaplan 3. Uluslararas Yazarlar Top
lants'nda tandm. Ermeni asllyd ve lstanbul'da daQ
mutu. Yedi yandayken ailesiyle birlikte g etmiti.
Fransa'da yayordu. ocukluk dnyasna ba!lan,
dmanlklar karsnda derin zntlerle titen ba
r duygularla dolu insancl yreQi beni etkiledi.
:EKSK
BR CAN iN R. 1978'de Sofya'da toplanan cDnya
Cocuklar Bar Parlamentosuna her lkeden a!rl
acuklar katld. Toplant onuruna kentin dnda bir te
pye bir de ant dikildi. arl ocuklar, bu Kampna
lar Ant'na aslmak zere kendi lkelerinde dklmt
anlar getirdiler. Ant gezerken Trkiye adna an ge
tlrllmemit oldu!unu grmek bana iiri esinledi.
,. VRA'DA KENDiMLE KONUMALAR. 1980 hazirannda Varna'
dakl Bulgar Edebiyat Dostlan Sempozyumu srasnda,
etkinliklerden biri de halkn n
nde
iir okuma saatleriydi.
Ver olarak Roma'dan kalma kaplca ykntlar seilmi
ti. Akam saatlerinde bu tarihsel evre iinde cmart ve
uak kanatlar altnda yaplan okumalar, blrak ozan
oldu!u gibi beni de etki!edi.
59
2 HAZiRAN DENLER GN BELOGRADCIK GG ALTINDA
LUBOMIR LEVCEV'I DiNLERKEN. Belogradlk, Kueyb
t Bulgarlstan'da kk bir kent. Lubmlr Levcev (d.
19) da Bulgar ozanlarnn en nllerinden biri'
iirleri dlllmlze de evrlldr ve kitap olarak yaynland
(Haydut Otu, Habara Kitabevi, 1979). 2 hazirn 191
gn ad geen kentin gzlemevlnde ok ilgin bir
teri yapld ve gzlemevlnln damndan Levcv iirlerini
halka sundu. 2 Haziran gn ayn zamanda tm Bul
garlstan'd savalarda denlere ayrlmtr. ve lkenin
her yannda trenlerle anlr.
Bin VANIM GEBE, BR YANIM CAGDA. iirdeki alnt cOn
ya Halk ve Demokrasi lirlerlnln nc cildinden. Ak
tarlan dizeler Levcev'ln Yldz Yolu iirinde yer. alor.
virenler A. Kadir -Glen Fndkl.
6
NEML NOT:
Her sabah cam atmzda
gkyz soruyor yukardan
soruysr kim olduumuzu
adm attmz her sokak
getiimiz kaplar rastladmz aalar
dn yolumuzdaki akam rzgr
Bu kitap basl fiyatnn zerinde satlamaz.
70 Lira