KORRIK 2014 NGJALLJA 1

NGJALLJA
Nr. 7 (259) Viti XXII i botimit KORRIK 2014 Çmimi 20 lekë

U shenjtërua kisha “Lindja e Krishtit” në Shkodër

Për besimtarët orthodhoksë të
Shkodrës dita e diel, 22 qershor, ka
qenë shumë e veçantë dhe e mbushur
me përjetime shpirtërore. Në një at-
mosferë feste, Kryepiskopi Anastas
bëri shenjtërimin e kishës së tyre,
kushtuar Lindjes së Zotit tonë Jisu
Krisht. Në Shërbesë dhe Liturgjinë
Hyjnorë ndihmuan Fortlumturinë e
Tij, Episkopi i Amantias, Nathanaili,
Episkopi i Bylisit, Asti dhe klerikë
të tjerë.
Që herët në mëngjes sheshi i
kishës ishte mbushur me besimtarë
që pritnin ardhjen e Kryepiskopit.
Ata donin të shprehnin jo vetëm
gëzimin për këtë ditë të shënuar
për komunitetin e tyre relativisht të
vogël, por me histori të lashtë, por
edhe falënderimin ndaj Fortlumtu-
risë së Tij për kujdesin që ka tregu-
ar që në ditët e para për qytetin e tyre. Shërbesa filloi me litaninë rreth ishte e pamundur të gjenim se ku Në fund vendosëm të lusnim miq
Që në fillim të shërbesave ki- kishës me lipsanet e martirëve, ku kishte qenë dikur kisha në këtë për të mbledhur fonde për të blerë
shte nderuar me pjesëmarrjen e tij morën pjesë të gjithë besimtarët të qytet, dhe bëmë shërbesën e parë një truall. Dhe e blemë këtë truall
edhe Kryetari i Konferencës udhëhequr nga kori bizantin “Joan në një kopsht. Gjithashtu në vitet ku ndodhemi tani dhe ndërtuam një
Ipeshkvnore të Shqipërisë dhe Kukuzeli”. Pas vendosjes së tyre që pasuan nuk patëm rast që të ki- kishë ...
Arqipeshkëv i Shkodrës, Mons. në Tryezën e shenjtë, filloi Liturgjia shim kishën tonë, duhej të merrnim Jemi afër vëllezërve tanë të tje-
Angelo Masafra. Hyjnore. Në fund të saj Kryepi- me qira një sallë kinemaje, që të rë, dhe gjatë këtyre viteve këmbë-
Në Liturgjinë Hyjnore nderuan skopi iu drejtua të pranishmëve, ku kryenim aty Liturgjinë Hyjnore. ngulim në bashkëjetesën paqësore,
me pjesëmarrjen e tyre edhe Krye- ndër të tjera tha: U bënë shumë përpjekje që të të të gjitha komuniteteve fetare kë-
tari i Bashkisë, z. Lorenc Luka, Pre- “Kujtoj herën e parë kur erdha na rikthehej vendi ku më parë ngri- tu në Shqipëri. Besoj në mënyrë
fekti, z. Pjerrin Radovani, deputetët në këtë qytet, në vitin 1991. Shumë hej kisha orthodhokse e qytetit… u absolute në këtë bashkëjetesë.
Agron Çela, Voltana Ademi, Tom nga të të pranishmit këtu sot nuk bënë edhe protesta e hapa të tje- Është një dhuratë e veçantë e Pe-
Doshi, Mimoza Hafizi dhe Namik kishin lindur ende. Ishte koha kur rë, por përsëri ishte e pamundur të
(vijon në faqen 3)
Kopliku etj. persekutimi ishte aq i ndjeshëm, sa na jepej ajo që ishte e drejta jonë.

Në këtë numër do të lexoni:

Kthim në familjen tonë “Vlerësim për Kishën Orthodhokse Përkujtohet masakra në fshatin
Faqe 2 Autoqefale të Shqipërisë, orthodhoks të Borovës
si edhe një nderim, falënderim dhe Faqe 12
*** mirënjohje për veprën madhështore të ***
Fushatë tendencioze, e pavërtetë dhe Kryepiskopit Anastas”
që cenon harmoninë fetare Kampet e vajzave po zhvillohen
Intervistë e Mitropolitit të Korçës, Imzot Joanit,
Deklaratë nga Lidhja e Intelektualëve në lidhje me shenjtërimin e Katedrales
në Manastirin e bukur
Orthodhoksë të Shqipërisë "Ngjallja e Krishtit" në Tiranë, të Shën Joan Vladimirit
botuar në revistën "Java", dt. 14 qershor 2014.
Faqe 12
Faqe 6 Faqe 7-8
2 NGJALLJA KORRIK 2014

Kthim në familjen tonë

Shpresojmë, dhe kjo është lutja që ne u japim, se shumë shpejt Shqipëria që na bëjnë të denjë për familjen evropiane.
do të jetë brenda Bashkimit Evropian, sepse esencialisht, dhe nga pikë- Me punën e saj shpirtërore, që bazohet e më-
pamja e kulturës, ajo tashmë është pjesë e kësaj Evrope. Shpresojmë se son pikërisht ato vlera mbi të cilat ngrihet shtë-
Perëndia ruan edhe për brezin e ri një epokë tjetër, në të cilën duhet të pia evropiane: Me punën e saj në institucionet
japim çdo gjë më të mirë që kemi nga tradita e jonë.” e veprimtaritë ndërkombëtare, për ta bërë të
njohur këtë përparim dhe dëshirë të pashuar.
(Kryepiskopi Anastas në shenjtërimin e kishës së Shkodrës, 22 qershor 2014)
Me veprën e saj ndërtuese dhe kontributin
Thirrja e parë e njerëzve të çliruar nga familjes nga na kishin shkëputur përdhunshëm. ekonomik, që ka qenë një kontribut aktiv dhe
diktatura, të cilët sapo kishin nisur të shijonin Mes shumë vështirësish, ëndrra filloi të merrte i gjithanshëm në zhvillimin e vendit.
se ç’ishte liria e mendimit dhe e veprimit, liria e formë në vitet e para të shtetit shqiptar, e
Më 24 qershor u hodh hapi i parë, u çel
besimit te Perëndia, ishte “E duam Shqipërinë penguar në çdo hap nga tentakulat e së
dera e parë. Familja jonë e vërtetë pranoi që
si gjithë Evropa”. Ishte një thirrje që lidhej sa shkuarës. Lufta dhe më pas regjimi komunist
edhe ne jemi pjesëtarë të saj. Por që të bëhemi
me realitetin e dëshirave konkrete të njerëzve diktatorial u duk se e larguan Shqipërinë nga
anëtarë me të drejta të plota ka ende shumë
pas një nate të gjatë diktatoriale, aq dhe një kjo rrugë dhe do duhej viti 1991 që kjo ëndërr
rrugë për të bërë. Detyrat tona do t’i plotësoj-
thirrje e ardhur nga thellësitë e ndërgjegjes së të dukej se po realizohej. Por, dy dekada
më vetë ne, që me punën për të çuar përpara
tyre, që 500 vjet robëri nuk e kishin shuar. tranzicion i keqqeverisur, viti i kobshëm 1997,
ekonominë, respektimin e të drejtave të kujt-
Faqja e shkëlqyer e shkruar në historinë e tentativat e së shkuarës 5-shekullore për të
do, luftimin e të këqijave që janë përpjekur të
popullit tonë nga Gjergj Kastrioti i cili kishte ringritur murin me kontinentin tonë e vonuan
na marrim frymën si korrupsioni, droga, dhuna
luftuar që populli ynë të mos ndahej nga familja këtë rrugëtim, por ishte e pamundur ta ndalnin.
në familje dhe shoqëri, me dëshirën për të qenë
e tij Evropiane, u pasua nga nata e ftohtë e Edhe Kisha Orthodhokse Autoqefale e faktorë paqeje dhe stabiliteti në rajonin tonë
orientit otoman. Po ndërgjegjja për familjen Shqipërisë ka dhënë kontributin e vet në këtë dhe më gjerë, do të dëshmojmë atë që gjith-
tonë të vërtetë nuk u shua. Ajo u ringjall nga rrugë. Në radhë të parë me punën dhe veprën monë kemi qenë në histori - pjesë përbërëse e
Rilindja Kombëtare, e cila vinte në qendër të e anëtarëve të saj, për të bërë që Shqipëria të Evropës.
dëshirave dhe ëndrrave pikërisht vlerat e përparojë sa më shpejt dhe të arrijë ato kritere Th. Dh.

Durrës - Kremtohet Kremtohet Shën Prokopi,

Shën Asti në kishën që mban mbrojtësi i kryeqytetit
emrin e shenjtorit

Çast nga kremtimi i Shën Astit, në Kishën e Apostull Pavlit Kremtimi i Shën Prokopit ka një ngjyrim të veçantë në
dhe Shën Astit, në Durrës. Episkopi i Bylisit Asti, që festonte kryeqytet, sepse ai konsiderohet si mbrojtësi i Tiranës. Në foto,
dhe emrin, gjatë predikimit. Episkopi i Krujës, Andoni, duke drejtuar litaninë rreth kishës.
KORRIK 2014
U shenjtërua kisha “Lindja e Krishtit” në Shkodër
(vijon nga faqja 1)
rëndisë që me anë të Hirit të Tij e
shijojmë këtë gjë.
Dhe sigurisht çdo vend adhuri-
mi, ashtu si në lutjen që përme-
ndëm, është një port, është një li-
man, për të gjithë ata që ndodhen
në një rrugëtim mjaft të vështirë,
është vend ku shërohen shpirtrat,
është një strehë për ata që e ndiej-
në nevojën që kërkojnë të gjejnë
strehë e ngushëllim te Perëndia.
Dhe jemi të sigurt, që dhe ky
vend i shenjtë këtu në Shkodër do
të kthehet në një vend ngushëllimi,
në një vend shprese, në një vend
lutjeje, në një vend të ripërtëritjes
shpirtërore të njeriut, një vend paj-
timi, vëllazërimi, që do të kultivojë
këto marrëdhënie midis njerëzve,
familjeve...
Kjo ditë e sotme e përurimit dhe
shenjtërimit të këtij vendi të shenj-
të, nuk është thjesht një festë pa-
negjirike që lidhet vetëm me komu-
nitetin tonë, por është edhe një fte-
së që i bëhet gjithsecilit prej nesh.
Një ftesë për t’u ripërtërirë shpirtë-
risht, ftesë për të gjetur akoma dhe
më tepër Perëndinë, që të vazhdoj-
më të jetojmë me shumë korrekte-
së sipas vullnetit që Ai ka për ne,
që të kapërcejmë egon tonë të vo-
gël dhe të hapemi ndaj shoqërisë me
shumë dashuri e respekt.
...Janë shumë ata që flasin sot
për shpresën e dashurinë, por nga
kush do të marrim forcë që t’i ke-
NGJALLJA
mi. Gjëja më e keqe që ndodhi gjatë
viteve të persekucionit nuk ishte që
shkatërruan kishat dhe u përpoqën
të ndalonin çdo formë të adhurimit
hyjnor, por sepse shkatërruan besi-
min brenda shpirtit të njerëzve. Dhe
kur besimi shkatërrohet, çdo gjë ësh-
të e mundshme. Siç thoshte Dosto-
jevski: “Nëse nuk ka Perëndi, të gji-
tha janë të lejueshme…” Dhe jetu-
am këtë tragjedi ku të gjitha lejohe-
shin, hakmarrja, e keqja, shpagimi
ndaj tjetrit. Por edhe sot vazhdon
një përndjekje e fshehtë ndaj besi-
mit. Jo në mënyrë zyrtare, por ende
nomenklatura e vjetër nuk i ka ha-
rruar ato çfarë ka bërë, dhe përsëri
përpiqen të vënë pikëpyetje në
mes. Dhe ajo që nevojitet nuk është
thjesht vetëm që të kemi kisha të
reja, por ajo që duhet të bëjë gjith-
secili brenda nesh, është të kthehet
në një tempull të shpirtit të shenjtë...
Me rastin e shenjtërimit të kësaj
kishe, dua të falënderoj me të gjithë
zemrën time, të gjithë autoritetet e
qytetit që ndodhen sot këtu, sepse
ecin përpara pikërisht me këtë vi-
zion, që ky qytet të jetë një qytet i
dashurisë, bukurisë dhe i së vërte-
tës. Dua të falënderoj veçanërisht
Kryepiskopin Masafra, bashkëpu-
nëtorët e mi, vëllezërit e komunite-
teve të tjera fetare këtu në Shkodër,
sepse bëhet fjalë për një bashkë-
punim të mirë midis nesh. Nuk kemi
vetëm tolerancë mes njëri-tjetrit,
por është një bashkëpunim vëlla-
zëror....
Shpresojmë dhe kjo është lutja
që ne u japim, se shumë shpejt,
Shqipëria do të jetë brenda Bashki-
mit Evropian, sepse esencialisht,
dhe nga pikëpamja e kulturës, ajo
tashmë është pjesë e kësaj Evrope.
Dhe, shpresojmë se Perëndia ruan
3
për brezin e ri një epokë tjetër, në
të cilën duhet të japim çdo gjë më
të mirë që kemi nga tradita jonë.”
Më pas e mori fjalën famullitari
i kësaj enorie, nga një familje e vje-
tër shkodrane, atë Aleksandër Pe-
tani, një nga klerikët e brezit të parë
që dorëzoi Kryepiskopi Anastas, i
cili e ka vazhduar këtë traditë në
familjen e tij, ku është bërë prift
edhe i biri, atë Nikolla. Ai shprehu
falënderimin e thellë për gjithë
kujdesin që Kryepiskopi ka treguar
për qytetin e Shkodrës, jo vetëm
në drejtimin baritor, me ndërtimin
e kishës, por edhe për kontributin
e Fortlumturisë së Tij për të ndër-
tuar kopsht për fëmijët, për rininë,
për të shpërngulurit nga Kosova në
vitin 1999, për familjet e ngujuara,
për të përmbyturit, për familjet e poli-
cëve të rënë në krye të detyrës…
Pastaj një grup fëmijësh i dhuru-
an tufa me lule Kryepiskopit, lule
të cilat ai ua ndau në shenjë mirë-
njohje miqve që kishin nderuar me
praninë e tyre në këtë ditë të shë-
nuar.
Pas Shenjtërimit dhe Meshës,
Kryepiskopi Anastas, i shoqëruar
nga bashkëpunëtorët e tij, si dhe
besimtarë të shumë orthodhoksë,
morën pjesë në një koktej të shtruar
me këtë rast nga deputeti i Partisë
Lëvizja Socialiste për Integrim
Agron Çela, në mjediset e Grand
Hotel Evropa.
Th. Dh.
4 NGJALLJA
Nuk mund të imagjinohet në
Evropë një popull që të mbrojë be-
simin dhe kulturën e vet fetare pa
ditur të lexojë literaturën kishtare.
Shekulli i 18-të ishte një periudhë
kur populli ynë, i zhytur në padije,
rrezikohej te islamizohej plotësisht
dhe në atë kohë e vetmja shpresë
shpëtimi ishte të kuptuarit e litera-
turës fetare. Në atë situatë të rëndë,
kur shumica e popullatës shqiptare
ishte konvertuar në fenë islame, u
shfaq Shën Kozmai i Etolisë dhe,
si një besnik i Perëndisë, filloi misio-
nin e tij shpëtimtar. Për këtë arsye
Shën Kozmai, me të drejtë, është
quajtur i barabartë me Apostujt për
nga rëndësia dhe vështirësia e mi-
sionit që mori mbi supe. Por, këtu
fillon dhe keqinterpretimi, fillojnë
akuzat dhe ngatërresat keqdashë-
se, që historianë dhe intelektualë të
ndryshëm shqiptarë thurin për figu-
rën e Shën Kozmait.
I tillë është dhe shkrimi i z.
Pëllumb Xhufi, në gazetën “Dita”
dt. 10 qershor 2014, me titull “Shën
Kozmai dhe misioni i tij në Shqi-
përi”. Autori përpiqet ta nxjerrë
Shën Kozmain sikur kishte dy misi-
one 1- “Ishte emisar i Portës së
Lartë dhe i Patriarkanës greke
të Stambollit për shuarjen e krye-
ngritjeve shqiptare” dhe 2 - “Syni-
mi i përhapjes së gjuhës greke
në trevat shqiptare nëpërmjet
çeljes së shkollave greke”. Me
këto dy pika e përmbledh gjithë
misionin apostolik të Shën Kozmait
z. Xhufi, duke u shmangur qëlli-
misht nga e vërteta dhe nga interesi
i vetëm që kishte shenjti, mbrojtjen
e besimit orthodhoks, duke inkura-
juar shqiptarët e mbetur orthodho-
ksë për të mos e braktisur këtë be-
sim. Me sa duket, tradita e mbetur
orthodhokse në popullatën e treva-
ve ku kaloi Shën Kozmai, e shqe-
tëson thellësisht autorin, aq sa ai
përpiqet të deformojë të vërtetën
historike. Për sa i përket akuzës se
Shën Kozmai ishte emisar i Portës
së Lartë për shuarjen e kryengritje-
ve të shqiptarëve, kjo është sa e pa-
vërtetë aq edhe qesharake. Si mund
të ekzekutohet një emisar besnik i
E vërteta për Shën Kozmain
Portës nga vetë turqit? Ekzekutimi
me varje i Shën Kozmait prej Kurt
Pashës hedh poshtë çdo spekulim
të z. Xhufi që ai të ketë qenë agjent
i sulltanit.
Për sa i përket akuzës së dytë,
se Shën Kozmai synonte përhapjen
e gjuhës greke në trevat shqiptare
dhe helenizimin e popullatës, do të
vijojmë më poshtë që shkrimin tonë
ta bazojmë në fakte, duke u bazuar
edhe te burimi kryesor, në letrat e
Shën Kozmait. Duhet të sqarojmë
se i gjithë Shkrimi i Shenjtë dhe e
gjithë pasuria e letërsisë kishtare
orthodhokse në atë kohë, ishte e
shkruar e gjitha në greqishten e
vjetër, ashtu si edhe literatura kish-
tare katolike në latinisht dhe ajo
islamike në arabisht. Gjuha shqipe
ishte ende e pashkruar për masat
e gjera të popullit dhe nuk jepte mu-
ndësinë për përvetësimin dhe për-
kthimin e këtyre teksteve. Akuzat
për Shën Kozmain do të qëndronin
vetëm nëse do të ekzistonin, në atë
kohë, libra fetarë të shkruar në
shqip. Mundësia e vetme, që këto
tekste kishtare të kuptoheshin nga
masa e gjerë orthodhokse e shoqë-
risë së atëhershme, ishte mësimi i
të lexuarit dhe të kuptuarit të gjuhës
greke...
Shën Kozmai i jepte shumë rë-
ndësi arsimimit, ngritjes së shkolla-
ve dhe shkollimit të djemve, madje
dhe vajzave… Për sa shohim nga le-
trat e shenjtit, identiteti i tij si ortho-
dhoks, si prift, si murg është shumë
fetar dhe i zhveshur nga ndjenja na-
cionaliste, siç keqkuptohet në situa-
tën e sotme gjeopolitike. Letrat e tij
KORRIK 2014
janë të mbushura më këshilla shpir-
tërore, edukative plot humanizëm.
Interpretimi i këtyre letrave, nën kon-
tekstin politik, është vetëm një veprim
dinak, keqdashës i z. Xhufi, i cili edhe
në shkrime të tjera, si dhe në emisio-
net televizive, shfaqet jo rrallë si mani-
pulues i së vërtetës historike…
Në Berat respekti për Shën
Kozmain është shumë i hershëm;
të vjetrit e dinin jetën dhe mësim-
dhënien e tij me detaje. Profecitë
e tij, të realizuara mistikisht, janë
tepër të njohura nga të gjithë. Fakti
që në qytetin tonë ka hapur dy shko-
lla, një në lagjen “Kala” dhe tjetrën
në lagjen “Goricë”, me ndihmën e ba-
norëve, e bëri atë një nga shenjto-
rët më të dashur të këtij qyteti (ky
shënim gjendet në një libër litur-
gjik, në kalanë e qytetit). Këtu ai
është nderuar si shenjtor shumë e
shumë më herët sesa të shpallej
kanonikisht si i tillë më 1961, prej
Patriarkut Ekumenik me origjinë
shqiptare, Athinagorës. Ndikimi i
shenjtit në Berat dhe Myzeqe është
shumë i ndjeshëm, aq sa janë të
shumta familjet orthodhokse, ku të
moshuar dhe të rinj mbajnë edhe sot
e kësaj dite emrin “Kozma”. Për
Shën Kozmain kishte shumë respekt
edhe vetë Ali Pasha, me të cilin ai
kishte njohje personale. Kur Ali Pa-
sha mësoi se turqit e kishin martiri-
zuar Shën Kozmain, ndjeu keq-
ardhje të thellë dhe urdhëroi ndërti-
min në Kolkondas të Fierit të mana-
stirit që mban emrin e shenjtit. Në
këtë manastir meshohet përherë
dhe çdo vit, më 24 gusht, zhvillohet
një panair që frekuentohet nga
mijëra pelegrinë, gjë që flet për
dashurinë që vazhdon të ketë popu-
llata për këtë shenjt.
Atë Petraq Simsia,
atë Kristaq Subashi,
atë Nikolla Lushi,
dhjakon Joan Qako,
Ilia Zaka,
Miltiadh Veveçka,
Ilda Sylari,
Xhovan Kajana,
Naun Dyshniku
(Shkrimi u botua në faqen online te
gazeta “Dita” dhe te gazeta “Sot”)
KORRIK 2014 NGJALLJA 5

Nikodhimi nga Vithkuqi

Lindi nga prindër shqiptarë dhe shpresëtarë
në Vithkuq të Korçës - dhe jo në Elbasan - dhe
u bë rrobaqepës në Berat. Mbeti i ve për herë
të tretë dhe u martua me një skllave të bukur
pasi ndërroi besimin. Bëri synet me dhunë edhe
fëmijët e tij, përveç njërit, të cilin të krishterët e
çuan fshehurazi në Mal të Shenjtë.
I inatosur shkoi ta gjente dhe t’i ndëshkonte
etërit. Ndërkaq atje erdhi në pendim, madje u
qeth murg me emrin Nikodhim! - sipas të tjerëve
shkoi në Athos sepse u pendua.
Mbas tre vjet vajtimesh dhe kreshmësh
dëgjoi se kushdo që mohon Krishtin përpara
njerëzve i intereson që ta pohojë Atë përsëri
para tyre (shih Matth.10.32-33). Aspiroi atëherë
martirizimin dhe shkoi në Kafsokalive tek
oshënar Akaqi (12 prill).
Ai e thirri me emrin e tij, megjithëse nuk e
10 korrik
njihte, dhe e ngushëlloi. Duke u lutur për të iu
ndriçua fytyra, ndërsa diçka si yll zbriti mbi të.
Më pas i dha leje për t’u martirizuar dhe i dha
një shkop për rrugës. Ai, i dobësuar prej kresh-
mës, iu lut që ta ndërpriste kreshmën për shkak
të udhëtimit. Iu përgjigj se pikërisht tani i nevojitej
kreshma dhe se “njeriu nuk do të jetojë vetëm
me bukë” (Matth.4.4). Nikodhimi shtoi se i tre-
mbej demonit - jeronti e këshilloi që t’i trembej
Perëndisë. I pari mori uratën dhe shkopin e të
dytit dhe u nis. Ndodhej ende në Athos, kur iu
shfaq Jisui, i dha zemër dhe i paratregoi martiri-
zimet e tij.
Përshkoi pa u lodhur rrugën deri në Berat,
ku e njohën, e rrëmbyen dhe e shpunë te pashai.
Meqenëse nuk u thye, e hodhën nga pallati i
lartë i tij. Por nuk pësoi gjë dhe u ngjit përsëri
duke vrapuar drejt pashait, i cili u tmerrua dhe
do ta linte nëse nuk do t’i trembej turmës. Iu
dorëzoi pra martirin e ri. Pasi e torturuan tri
ditë, duke e shpënë drejt ekzekutimit bënin në
mënyrë të përsëritur sikur do ta therrnin, për ta
trembur. Ia prenë kokën më 11.7.1722 (ndoshta
më 1709, ose më 1714), ndërsa lipsani i shenjtë
lëshonte erë të mirë dhe shëronte sëmundje.
Gjatë martirizimeve të tij rastisi që banorët
e zonës së Shpiragut të zbrisnin në Berat. Të
gjitha fshatrat e saj, kishin vendosur të isla-
mizoheshin për të shpëtuar nga mundimet e
turqve. Por, duke parë heroizmin e martir oshë-
narit, fshatarët u çuditën dhe kur u kthyen në
vendin e tyre, i rrëfyen gjërat. Si rrjedhim pe-
ndohen të gjithë, kështu që krahina mbeti e
krishterë.
Nikodhim, greqisht = fitorja e komunitetit.
Disa e festojnë më 11 korrik.

U ushtrua rreth vitit 305 në vend-
lindjen e tij, Nikomedi, në breg-
detin aziatik të Propondidës. Pa-
ndoleon, siç quhej, ishte një mjek i
shquar, fryt i idhujtarit Efstorgi dhe
e shën Evulës (30 mars), që ishte
e krishterë nga paraardhësit e saj,
por që vdiq herët.
Duke “eksperimentuar” ai ngja-
lli, duke thirrur Zotin, një fëmijë që
e kishte pickuar një nepërkë, kë-
shtu që u pagëzua nga shën Ermo-
lau (26 korrik), siç është shkruar
edhe atje. Prifti, d.m.th. shën Er-
molau, e bëri të përsosur në besim
dhe e bindi atë se Jisui shëron më
me efikasitet se mjekësia që stu-
dionte atëherë. Ndaj Pandoleoni u
lut dhe vërtet ngjalli fëmijën.
Më vonë Pandeleimoni u bë shkas
që të martirizohej Ermolau dhe të
fitonte kështu kurorën, që nuk vysh-
ket, të shenjtërisë. (Ngjarja trego-
het në jetën e shën Ermolaut).
Pandoleoni shëroi në mënyrë
mrekullibërëse edhe një të verbër
të pashërueshëm. Pra u ndriçuan
dhe u pagëzuan ish-i verbri dhe
Efstorgi (i cili tashmë ishte ndikuar
nga i biri), por kolegët e tij bashkë-
kombas treguan smirë ndaj shkencë-
tarit shpresëtar.
Pandeleimon Shëruesi
27 korrik
Shëruesi, pas vdekjes së të atit,
ndau pasurinë e vet dhe shëronte
falas - prandaj quhet edhe “anar-
gjer” - duke kërkuar vetëm besimin
te Jisui. Mjekët e denoncuan te
perandori Maksimian (286-305).
Në gjyq sollën edhe të verbrin, që
tashmë ishte i krishterë entuziast, i
cili u tall me mbretin, kështu që i
prenë kokën. Pandeleimoni kërkoi
dhe shëroi para tyre një të para-
lizuar, gjë që nuk kishin mundur ta
bënin kundërshtarët e tij, dhe
shumë njerëz besuan.
Maksimiani më kot u përpoq ta
frikësonte shenjtin, të cilin e don-
te pa masë. Dhe e urreu! Urdhëroi
dhe e torturuan, por Perëndinjeriu,
që shfaqej si Ermolau, bënte shpesh
që të mos vepronin xhelatët dhe të
mos funksiononin mjetet e torturës,
e shëronte dhe shpëtonte.
Por tirani i zemëruar nuk tër-
hiqej. Martirin e madh e çanë me
thonj hekuri; e dogjën me llamba-
dha; e hodhën në plumb që ziente,
e hodhën në det të lidhur me gur
në trup; e hodhën tek egërsirat; e
lidhën në një rrotë të rëndë dhe e
lëshuan tatëpjetë. Shpata që do t’i
priste më pas kokën, u përkul si qiri
dhe ushtarët u tronditën.
Por Pandeleimoni (greqisht =
përdëllimtar i të gjithëve), kështu e
quajti atëherë zëri hyjnor, u thoshte
të zbatonin urdhrin, që ai të fitonte
kurorën e të ushtruarit. Nga prerja
që bëri shpata doli qumësht, ndërsa
ulliri i thatë, në të cilin ishte i lidhur,
lulëzoi menjëherë dhe lidhi fryte!
Marrë nga libri
“Jetë shenjtorësh”
6 NGJALLJA
Fushatë tendencioze, e pavërtetë dhe që cenon
Megjithëse nga ngjarja historike
e 1 qershorit ka kaluar afro një muaj
në media vazhdojnë sulme të përsë-
ritura kundër Kishës Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë dhe veça-
nërisht Kryepiskopit të Tiranës dhe
të Gjithë Shqipërisë, Fortlumturisë
së Tij Anastasit. Ndaj jemi të dety-
ruar të shprehim protestën tonë
ndaj kësaj fushate tendencioze, të
pavërtetë dhe që cenon harmoninë
fetare në vend.
Dihen nga të gjithë arritjet e këtij
komuniteti nën drejtimin e Kryeba-
riut të tij. Këtë e tregoi edhe njëherë,
një nga ngjarjet më të rëndësishme
në historinë e Kishës Orthodhokse,
por edhe të gjithë vendit, Shenjtërimi
i Kishës Katedrale “Ngjallja e Krishtit”,
ku morën pjesë 4 Patriarkë, 4 Krye-
piskopë dhe përfaqësuesit e 4 Patri-
arkëve Orthodhoksë, me në krye
Tërëshenjtërinë e Tij, Patriarkun e
Konstandinopojës, Vartholomeu I
dhe vlerësimet që ata i bënë këtyre
arritjeve. Kjo kishë katedrale është
një dhuratë nga më të çmuarat, që
Akademia Teologjike “Ngjallja e Krishtit, Shën Vlash-Durrës
Ndahen diplomat për studentët që mbaruan këtë vit
Të premten, dt. 13 qershor 2014,
në Akademinë Teologjike “Ngjallja
e Krishtit” u diplomuan 10 djem e
vajza, të cilët iu shtuan kuadrit të
Kishës Orthodhokse Autoqefale të
Shqipërisë.
Diplomimi i tyre u krye në një
ceremoni të mbajtur në sallën e
Skitit të Miroprurëseve, pranë Aka-
demisë Teologjike dhe Manastirit
të Shën Vlashit, që u parapri nga
Liturgjia Hyjnore në kishën e Shën
Vlashit. Në ceremoni morën pjesë
Kryepiskopi i Tiranës, Durrësit dhe
i Gjithë Shqipërisë, Imzot Anastasi,
Mitropoliti i Beratit, Imzot Ignati,
Episkop Nikolla, drejtor i Akade-
misë, Episkop Andoni, Episkop Asti,
DEKLARATË PROTESTE
harmoninë fetare
Fortlumturia e Tij, Anastasi, i ka
bërë Komunitetit Orthodhoks të
Shqipërisë, së bashku me shumë
vepra kishtare dhe humanitare që
ka realizuar gjatë 22 viteve të drej-
timit të Kishës sonë.
Është hera e parë që kryetarët
e Kishave Orthodhokse vijnë së ba-
shku, me ftesën e Fortlumturisë së
Tij, Anastasit, njëherazi qytetar nde-
ri i qytetit të Tiranës, përpos titujve
të shumtë nderi në rang botëror dhe
lokal. Në datën 1 qershor 2014, Ki-
sha Orthodhokse e Autoqefale e
Shqipërisë, e ktheu Tiranën në krye-
qytet të Orthodhoksisë botërore.
Në shenjtërimin e Kishës katedrale
“Ngjallja e Krishtit”, morën pjesë
gjithashtu Presidenti i Republikës,
z. Bujar Nishani, Kryetari i Parla-
mentit, z. Ilir Meta, Kryeministri, z.
Edi Rama, Kryetari Bashkisë së Ti-
ranës, z. Lulzim Basha dhe perso-
nalitete të tjera shtetërore e poli-
tike, një gjest ky domethënës se Ki-
sha jonë është drejtuese dhe e vet-
mja përfaqësuese e denjë e Komu-
pedagogët dhe studentët e Akade-
misë, si dhe familjarët e miqtë e stu-
dentëve që u diplomuan.
Ceremonia u hap me një këngë
të kënduar nga kori i Akademisë.
Më pas, Episkop Nikolla mbajti një
nitetit Orthodhoks të Shqipërisë. Ko-
muniteti ynë fetar është një nga më
të vjetrit dhe më të nderuarit dhe re-
spektuarit në vend, që ka dhënë kon-
tribut të jashtëzakonshëm në for-
mimin e shtetit shqiptar dhe në për-
parimin e tij drejt integrimit në BE.
Në të njëjtën kohë, Lidhja e Inte-
lektualëve Orthodhoksë nëpërmjet
kësaj Deklarate shpreh keqardhjen
dhe dënon përpjekjet për të zbehur
këtë ngjarje të rëndësishme të Ki-
shës sonë dhe të “…Kishës së Shenj-
të, Orthodhokse, Katholike dhe Apo-
stolike…”. Dënon përpjekjet për të
injoruar pjesëmarrjen e krerëve të
Kishave Orthodhokse për nder të
këtij evenimenti, si edhe përpjek-
jet për të anashkaluar nderimin dhe
respektin që ofroi pjesëmarrja e kre-
rëve të shtetit dhe politikës shqip-
tare.
Këto qëndrime përçarëse të
shprehura në media të ndryshme
nga individë që kërkojnë të nxisin
konflikte, për Kishën Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë dhe Kreun
fjalim për studentët që po diplomo-
heshin. Justina Dhima, në fjalën e
saj përshëndetëse lexoi disa pjesë
të zgjedhura nga shkrimet e Shën
Joan Gojartit. Pastaj, Kostandina
Rrasa, studentja me rezultatet më
KORRIK 2014
e saj, Fortlumturinë e Tij, Anastasin,
janë të pabaza dhe të pavërteta.
Me këtë Deklaratë-protestë,
Lidhja e Intelektualëve Orthodho-
ksë shpreh edhe njëherë përkrahjen
e fuqishme te saj për forcimin dhe
zhvillimin e mëtejshëm te Komuni-
tetit Orthodhoks të Shqipërisë dhe
të Kishës Orthodhokse Autoqefale
të Shqipërisë. Shpreh përkrahjen
dhe falënderon me nderim dhe
respekt kontributin e madh të Fort-
lumturisë së Tij, Anastasit, në pros-
peritetin e këtij komuniteti, në forci-
min e tolerancës e mirëkuptimit fe-
tar në vendin tonë, si edhe në inte-
grimin e vendit në BE, nëpërmjet
afrimit dhe njohjes së Shqipërisë
edhe nëpërmjet përkrahjes që i japin
vendit tonë festa të tilla të rëndësi-
shme me pjesëmarrjen e klerikëve
më të rëndësishëm të Botës Ortho-
dhokse.
Lidhja e Intelektualëve
Orthodhoksë të Shqipërisë
Tiranë, më 26. 06. 2014
të larta, mbajti fjalimin e saj për-
para të pranishmëve. Në përfu-
ndim, Kryepiskopi Anastas iu drej-
tua studentëve për rolin dhe përgje-
gjësinë e tyre në vazhdim në Ki-
shën Orthodhokse Autoqefale të
Shqipërisë dhe për shoqërinë e ve-
ndit. Më pas Kryepiskopi u dorëzoi
diplomat studentëve.
Atmosfera festive përshkoi edhe
drekën që Akademia Teologjike
shtroi për të gjithë të pranishmit.
Lutemi që këta studentë të ecin në
rrugën që Zoti i ka drejtuar dhe të
jenë të suksesshëm në udhëtimin e
tyre për të lavdëruar Perëndinë.
Dhjakon Stefan Ritsi
KORRIK 2014
“...Vlerësim për Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë,
si edhe një nderim, falënderim dhe mirënjohje
për veprën madhështore të Kryepiskopit Anastas”
Intervistë e Mitropolitit të Korçës,
Imzot Joanit, në lidhje me shenjtërimin
e Katedrales "Ngjallja e Krishtit"
në Tiranë, botuar në revistën "Java",
dt. 14 qershor 2014.
1- I nderuar Hirësia Juaj, Imzot Joani.
Çfarë do të thotë nga ana kanonike për
Kishën Ortodokse Shqiptare shenjtërimi i
Katedrales nga autoriteti më i lartë i Kishës
së Lindjes?
Shenjtërimi i një kishe është përfundimi i
gjithë fazës ndërtimore dhe asaj përgatitore, për
ta bërë atë të plotë për kryerjen e mistereve të
shenjta (sakramenteve) të Kishës. Shenjtërimi
është një rit i vjetër, që fillon me shenjtërimin e
Tempullit të Solomonit, rishenjtërimin e tij nga
Juda Makabeu dhe ka vazhduar edhe me theme-
limin e Kishës së krishterë. Në gjuhë të ndryshme
përdoren terma të ndryshëm. Ne përdorim ter-
min shenjtërim, në greqisht quhet ripërtëritje,
në gjuhët latine quhet konsakrim ose dedikim,
terma që tregojnë inagurimin dhe bashkimin me
të shenjtën. Kisha është ngritur mbi gjakun e
martirëve dhe për këtë arsye në Shërbesën e Shenj-
tërimit vendosen në altar lipsane (relike) të martirë-
ve. Shenjtërimi i një kishe është gjithmonë një ditë
gëzimi për të gjithë anëtarët e asaj famullie dhe
kthehet në një datë përkujtimi të vazhdueshëm.
Kur flitet për Katedralen qendrore të Kishës
sonë, pa dyshim që ajo kthehet në një ngjarje shu-
më të rëndësishme për të gjithë Komunitetin
Orthodhoks në Shqipëri, madje edhe më gjerë.
Dhe për më tepër, kryesimi i kësaj shërbese
nga Tërëshenjtëria e Tij, Patriarku Ekumenik
Vartholomeu I, me pjesëmarrjen edhe të shumë
Primatëve të tjerë, si edhe të përfaqësuesve nga
të gjitha Kishat kanonike Orthodhokse në botë,
ishte një vlerësim për Kishën Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë, si edhe një nderim,
falënderim dhe mirënjohje për veprën madhë-
shtore të Kryepiskopit Anastas në ringritjen e
Kishës në këto dy dekada, e cila është quajtur
nga shumë persona, ndërmjet tyre edhe Primatë
dhe klerikë të lartë, jo vetëm orthodhoksë, si mre-
kullia më e madhe e Kishës Orthodhokse në kohët
moderne. Është hera e parë në historinë e Kishës
dhe vendit tonë një pjesëmarrje e tillë në këtë
nivel kaq të lartë, gjë që duhet të na bëjë të gjithë-
ve krenarë, jo vetëm orthodhoksët, por të gjithë
popullin shqiptar. Besoj se të gjitha delegacionet
u larguan me një imazh të ndryshuar si për Ki-
shën ashtu edhe për vendin tonë, duke e shtuar
akoma më shumë gëzimin për të gjithë ne.
NGJALLJA
2 - Pse gjenerojnë ende problematikë në
botën laike aktivitetet e Kishës, sipas jush?
Mendoj se duhet përcaktuar se çfarë kupto-
het me “botën laike”, sepse edhe të gjithë anë-
tarët e Kishës Orthodhokse, që nuk janë klerikë,
janë laikë. Ata janë pjesa më e madhe e Komuni-
tetit Orthodhoks dhe e kanë mbështetur fuqimisht
institucionin e Kishës me në krye Kryepiskopin
Anastas, gjatë gjithë këtyre viteve. Ne nuk kemi
ndonjë problem me botën laike. Por nëse me
“botën laike” ju keni ndër mend disa persona, të
cilët kanë shkruar dhe kanë folur me të padrejtë
kundër Kishës dhe Primatit të saj, duhet ditur
se pjesa më e madhe e tyre nuk ka asnjë lidhje
me Kishën dhe as nuk janë anëtarë të saj. Ko-
muniteti Orthodhoks në Shqipëri është mirënjo-
hës ndaj veprës së madhe të ringritjes së Kishës
dhe akuzat e padrejta dhe shpifjet nuk mund ta
errësojnë një vepër të ndritur. Edhe në rastin e
fundit, në lidhje me shenjtërimin e Katedrales,
një ngjarje e cila duhet të sillte gëzim dhe falë-
nderim, e theksoj, jo vetëm për orthodhoksët, por
për të gjithë vendin, u ndeshëm me një reagim
të pakuptueshëm, po me ato shpifje dhe akuza
të vjetra, të pabaza dhe të padrejta.
Ne i jemi përgjigjur me korrektesë dhe
durim shumë herë gjithë këtyre shpifjeve dhe
akuzave, për të qartësuar publikun e gjerë, i
cili mund të manipulohet nga përsëritja e
organizuar mediatike e akuzave të padrejta dhe
shpifjeve. Është për të ardhur keq sepse nuk
pati pothuajse asnjë informim objektiv për cere-
moninë e Shenjtërimit, një ceremoni, që me
pjesëmarrjen e tetë Primatëve dhe përfaqë-
suesve nga të gjitha Kishat Orthodhokse në
botë, nderoi jo vetëm Kishën Orthodhokse në
Shqipëri, por të gjithë vendin tonë. Nëse e duam
me të vërtetë vendin tonë duhet të gëzoheshim
7
për këtë përparim dhe të ishim mirënjohës për
punën, përpjekjet dhe sakrificat e mëdha të
Kryepiskopit në ringritjen e Kishës. Nuk është
e pranueshme që persona të cilët nuk janë
anëtarë të Kishës dhe nuk e njohin as historinë,
as kanonet dhe as jetën e brendshme të saj, të
bëhen mësuesit e saj, duke caktuar se çfarë
duhet të bëjë Kisha. Për më tepër duhet të
jetë e qartë se Kisha është autoqefale jo vetëm
ndaj institucioneve nga jashtë vendit, por edhe
ndaj atyre brenda vendit. Mendoj se përparimi
dhe ringritja e Kishës Orthodhokse Autoqefale
të Shqipërisë duhet të jetë një histori gëzimi,
sepse një Komunitet Orthodhoks i bashkuar, i
ringritur dhe solid do të thotë edhe një Shqipëri
solide. Ne duhet të gëzohemi me përparimin e
njëri-tjetrit dhe ta shohim atë si përparim të të
gjithë vendit tonë. Gjatë gjithë kësaj periudhe
ringritjeje për të gjitha komunitetet fetare në
Shqipëri, Komuniteti Orthodhoks i ka për-
shëndetur përparimet e tyre, dhe kur ka qenë
mundësia edhe ndihmuar, duke pasur gjithmonë
parasysh se gëzimi dhe përparimi i tyre është
gjithashtu edhe gëzimi dhe përparimi ynë. Ishte
kuptimplote prania e krerëve të komuniteteve
të tjera fetare në Shqipëri në ceremoninë e
shenjtërimit, si shenjë e harmonisë dhe bashkë-
punimit vëllazëror ndërmjet nesh.
3 - Nga ana protokollare e institucionit
tuaj, mendoni se ishte i pranueshëm, pronon-
cimi i hierarkut serb?
Duhet ditur që ajo deklaratë nuk është e
Kishës sonë. Ne nuk e dimë se kur dhe në
ç’vend është bërë, por ajo nuk ka qenë pjesë
e protokollit të ceremonisë së shenjtërimit.
Protokolli i ceremonisë nuk kishte deklarata
apo prononcime. Kishte vetëm dy përshënde-
tje, nga ana e Kryepiskopit Anastas si mik-
pritësi dhe nga Tërëshenjtëria e Tij Patriarku
Ekumenik në emër të të gjithë të ftuarve. Shër-
besa u krye sipas protokollit të Kishës, ku të
gjithë të ftuarit meshuan në gjuhën e tyre dhe
të gjithë pjesëmarrësit në ceremoni dëgjuan
shqip, greqisht, arabisht, rumanisht, serbisht,
gjeorgjisht, polonisht, rusisht, bullgarisht dhe
anglisht. Gjithashtu, tashmë është më se e
njohur, se linja e Kishës sonë ka qenë gjithmonë
për bashkëpunimin dhe mirëkuptimin ndërmjet
popujve, për respektin e çdo qenieje njerëzore,
pavarësisht origjinës apo përkatësisë fetare,
për paqen dhe për drejtësinë.
(vijon në faqen 8)
8 NGJALLJA
“...Vlerësim për Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë, si edhe një nderim,
falënderim dhe mirënjohje për veprën madhështore të Kryepiskopit Anastas”
(vijon nga faqja 7)
4 - A e shikoni më të shëndoshur struk-
turën e Kishës shqiptare dhe si e vlerësoni
marrëdhënien me shtetin në vitet e fundit?
Pa dyshim po! Kisha Orthodhokse Autoqe-
fale e Shqipërisë gjatë këtyre dy dekadave ka për-
jetuar një ringritje të pabesueshme. U formua
dhe u konsolidua Sinodi i Shenjtë, janë organizuar
mbi 460 famulli orthodhokse dhe një rrjet i gjerë
katekistësh. U krijuan dhe funksionojnë më shu-
më se 50 qendra rinore. Çdo vit organizohen
kampingje verore e dimërore për fëmijë dhe të
rinj, si edhe konferenca, veprimtari sportive, ak-
tivitete me të rinj me aftësi të kufizuara, festivale
rinore, programe ekologjike, etj. Është ndërtuar
Akademia Teologjike Orthodhokse “Ngjallja e
Krishtit”, ku janë përgatitur rreth 140 klerikë
vendas. (Një shembull i qartë i rritjes dhe konso-
lidimit të Kishës sonë është edhe ky fakt. Kur
filloi për herë të parë Seminari Orthodhoks, pjesa
më e madhe e pedagogëve ishin të huaj, ndërsa
sot, pas 20 vjetësh, pedagogët e Akademisë Teo-
logjike Orthodhokse janë pothuajse të gjithë ve-
ndas, ish-nxënës të Akademisë sonë, të cilët vazh-
duan studimet universitare dhe pasuniversitare
në universitete të njohura). Janë ndërtuar gjitha-
shtu mbi 150 kisha të reja, janë restauruar rreth
60 manastire dhe kisha-monumente kulture dhe
janë riparuar 160 kisha të tjera. Është krijuar
një rrjet klinikash mjekësore në tërë vendin, ku
dallohet Qendra Diagnostike “Ungjillëzimi” në
Tiranë, me mjekët nga më të njohur të vendit,
ku u shërbehet të gjithëve pa dallim. Janë ngri-
tur 17 kopshte ditore, ku përparësi kanë fëmijët
e familjeve në nevojë. Janë ndihmuar shumë
shkolla publike, janë rikonstruktuar shumë shko-
lla dhe kopshte dhe janë hapur mensa falas për
njerëzit në nevojë. Janë hapur gjithashtu shkolla
nëntëvjeçare dhe të mesme, si edhe institute
profesionale, të cilat kanë dhënë një kontribut
të rëndësishëm për të gjithë vendin tonë. Dhe
së fundi një pikë kulmore në fushën e arsimit
është hapja e Universitetit të Kishës. E tërë
vepra ndërtuese arrin në mbi 450 objekte. Dhe
pa asnjë dyshim, ideatori dhe realizuesi i gjithë
kësaj vepre të madhe ndërtuese ka qenë Kryepi-
skopi Anastas, me fonde të mbledhura prej tij.
Besoj, se të paktën, duhet t’i themi faleminderit.
Për sa i përket marrëdhënies me Shtetin
mund të them se Kisha ka qenë korrekte. Ndo-
nëse Kisha, siç e kemi theksuar gjithmonë, është
dhe duhet të jetë apolitike, përsëri kjo nuk do të
thotë të jetë indiferente, sidomos ndaj gjërave
që ndodhin në këtë vend, përfshi këtu vendim-
marrjet ose ligjet e ndryshme, sepse besimtarët
tanë janë pjesë e kësaj shoqërie dhe preken ose
Shtetet solide dhe me përvojë të
gjatë e dinë mirë se komunitete të
konsoliduara dhe të pavarura, do të
forconin edhe më tej konsolidimin
dhe sigurinë e vendeve të tyre.
përfitojnë nga gjithçka që ndodh në vendin tonë.
Por kur flasim për Shtetin, mendoj se është e ne-
vojshme të kemi parasysh se shteti nuk është
vetëm thjesht qeveria, por të gjitha organizmat
që veprojnë në këtë vend dhe gjithçka që ndikon
në drejtimin dhe zhvillimin e këtij vendi. Kemi
pasur një dialog të vazhdueshëm, por mendoj
se duhet të ketë më shumë bashkëpunim. Të
qenurit një shtet laik dhe mosndërhyrja në punët
e brendshme të njëri-tjetrit nuk do të thotë të
KORRIK 2014
mos ketë bashkëpunim. Do të donim një bashkë-
punim më të ngushtë, sidomos për mbrojtjen dhe
restaurimin e objekteve tona fetare, një pjesë e
madhe e tyre monumente të vlefshme të histori-
së dhe kulturës sonë. Kisha jonë ka resurse të
kufizuara financiare dhe megjithatë, vetëm për
riparimin dhe restaurimin e kishave të shpallura
monumente kulture, ka shpenzuar miliona euro,
fonde të mbledhura nga Kryepiskopi Anastas.
Në ruajtjen e këtyre thesareve të kulturës sonë
duhet një përfshirje më e madhe e shtetit dhe
gjithë shoqërisë, sepse mbrojtja dhe restaurimi
i tyre është një detyrim i ne të gjithëve, ndaj
kulturës dhe historisë së vendit tonë.
Gjithashtu do të doja të përsëris diçka, të
cilën e kemi kërkuar vazhdimisht - kërkesën që
Shteti të respektojë Marrëveshjen ndërmjet
Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipë-
risë dhe Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqi-
përisë, të ratifikuar në Parlament, për rregullimin
e marrëdhënieve të ndërsjella. Në nenin 5.1
thuhet: Shteti respekton Kishën Orthodhokse
Autoqefale të Shqipërisë dhe njeh si përfaqësues
të saj vetëm personat e autorizuar nga Sinodi i
Shenjtë i kësaj Kishe dhe garanton mbrojtjen e
Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë
nga çdo person ose grup që pretendon emrin,
objektet e kultit, pronat, simbolet ose vulën e
saj. Por në fakt kemi persona që kanë uzurpuar
një kishë dhe nuk kemi asnjë ndërhyrje nga
Shteti. Shtetet solide dhe me përvojë të gjatë e
dinë mirë se komunitete të konsoliduara dhe të
pavarura, do të forconin edhe më tej konsolidi-
min dhe sigurinë e vendeve të tyre. Shpresojmë
që harmonia dhe bashkëpunimi ndërmjet komu-
niteteve fetare dhe gjithë shoqërisë së vendit
tonë të forcohet akoma më shumë për të mirën
e gjithëve.
KORRIK 2014 NGJALLJA
KISHA ORTHODHOKSE AUTOQEFALE E SHQIPËRISË
PROTESTË
Për Televizionin Kombëtar “Klan”
DREJTORISË,
Jemi të detyruar të shprehim publikisht protestën tonë për
emisionin tuaj “Opinion”, të datës 3/6/2014, me titull “Kryepeshkopi
i Serbisë dhe Kisha e Janullatosit”. Edhe vetëm titulli që mbizo-
tëronte gjatë tërë emisionit, tregonte qartazi shtrembërimin e
qëllimshëm të së vërtetës, duke keqinformuar telespektatorët. Nuk
ka “kryepeshkop” të Serbisë, por patriark të Serbisë. Sa i takon
emrit të Kishës sonë, emri i saj është Kisha Orthodhokse Autoqefale
e Shqipërisë.
Për fatin e mirë, prania e tre intelektualëve të njohur orthodhoksë,
kthjelltësia, njohja e plotë e çështjes dhe dinamizmi i tyre, i hodhi
poshtë sulmet e organizuara dhe argumentet e gënjeshtërta që u
sollën. Me gjithë këto, ishte shumë e qartë parapërgatitja sistematike
me shfaqje videosh të fabrikuara, si dhe predispozita e përgjithshme
Në Elbasan nuk ndërhyhet për t’i kthyer Kishës
pronën e saj të ligjshme
Këto janë dy prona të Kishës Orthodhokse Autoqefale të
Shqipërisë në Elbasan: kisha “Fjetja e Hyjlindëses Mari” dhe
godina administrative pranë saj. Të dyja të pushtuara me dhunë
nga mashtruesi N. Marku, që vazhdon të veshë abuzivisht rrobën e
klerikut, me mbështetjen e qarqeve të errëta...
Ka vendime të qarta gjyqësore të formës së prerë, për t’iu kthyer
pronarit të ligjshëm - Kishës, ka edhe një marrëveshje me detyrime
të qarta mes Shtetit dhe Kishës Orthodhokse Autoqefale të Shqi-
përisë, ratifikuar në Kuvend... Por, ndryshe nga Përmeti, ku na u
9
për të bërë shpifje, duke promovuar një person të dyshimtë, që e
përdorin për të mashtruar opinioni publik, ndërkohë që asnjë Kishë
Orthodhokse në botë nuk e njeh si prift. Nuk pati asnjë informim
objektiv në lidhje me ngjarjen historike të Përurimit të Kishës së re
Katedrale dhe të pranisë së personaliteteve të shquara nga e gjithë
bota orthodhokse, që nderuan Shqipërinë.
Nuk është hera e parë që në këto emisione përpiqen të shpifin
kundër Kishës sonë. Në këtë rast nuk bëhet fjalë vetëm për fyerje
të Kishës Orthodhokse, por edhe për shkelje të kodit të etikës së
gazetarisë dhe mbi të gjitha kemi të bëjmë me minim të harmonisë
fetare gjë, për të cilën mburret Shqipëria.
10 qershor 2014
Sekretariati
i Sinodit të Shenjtë
tregua ligji, në emër të të cilit u arrit të rriheshin klerikët e besimtarët
orthodhoksë, në Elbasan shteti, organet e tij përgjegjëse, nuk
pranojnë të lëvizin as gishtin për të zbatuar vendimet e gjykatave
në favor të Kishës.
Madje as mediat nuk flasin për këtë të drejtë të mohuar, kur për
Përmetin thanë të gjitha të zezat e shpifjet e mundshme… në emër
të ligjit.
A nuk ngjan ky si diskriminim fetar… ose, po të doni, vërjani
vetë emrin, po vetëm drejtësi dhe barazi nuk është.
10 NGJALLJA KORRIK 2014

Projekti “Nisma të qëndrueshme ekonomike
nga gratë”
Më shumë se 240 pjesëmarrës,
gra dhe burra nga komuna Shushicë
në Elbasan morën pjesë në katër
sesione ndërgjegjësimi të projektit
“Fuqizimi i grave nëpërmjet nisma-
ve të qëndrueshme ekonomike” të
zhvilluara nga zyra “Diagonia
Agapes” (Shërbimi i Dashurisë), e
Kishës sonë, financuar nga USAID
dhe Assist Impact. Pjesëmarrësit, të
cilët vijnë nga fshatrat Hajdaran,
Mlizë, Shushicë dhe Shelcan, kaluan
kështu fazën e parë të këtij projekti
duke diskutuar dhe mësuar më shu-
më për të drejtat e njeriut, barazinë
gjinore, dhunën në familje dhe mobi-
lizimin e komunitetit. Faza tjetër ka
të bëjë me trajnimin dhe aftësimin e
60 grave pjesëmarrëse për përmi-
rësimin e prodhimit të tyre bujqësor
në fushë dhe serra.
Duke qenë se projekti i zbatuar
nga “Diakonia Agapes”, bazohet në
ndërgjegjësimin dhe aftësimin e
pjesëmarrësve dhe më pas në ngrit-
jen e nismave konkrete nga ata, fa-
za finale e tij do të përfshijë ndërti-
min e 15 serrave dhe kultivimin në
to të prodhimeve bujqësore. Gratë
përfituese do të kenë mundësinë kë-
shtu të vënë në përdorim njohuritë
e marra në trajnimet gjatë projektit.
Të nisura nga gratë dhe me mbë-
shtetjen e bashkëshortëve dhe fa-
miljarëve të tjerë, këto serra do të jenë
pikënisja për fuqizimin e qëndrue-
shëm të ekonomisë familjare të për-
fituesve të këtij projekti, që pa dyshim
do të ndikojë pozitivisht në komuni-
tetin ku ato jetojnë.
Oltjana Thomai
Kalendari
i Liturgjive Hyjnore,
GUSHT 2014
1 E Premte Dalja e Kryqit. 7 Ma-
kabejtë. Oshdg. Elesa. (Fillon
Kreshma.)
2 E Shtunë † Transf. i lips. të
Sh. Stefanit, dësh. i I-rë. Dësh. i ri
Theodhori.
3 E Diel † 8 MATEUT. Saloma miro-
prurëse. Osh. Isaaku, Dalmati, Fausti.
6 E Mërkurë† Metamorfoza e Shpëtim-
tarit (Sotirit). (Vaj, verë e peshk.)
9 E Shtunë † Ap. Matia. 10 dësh. në
Portën e Bronxtë. Dëshg. Patricia.
10 E diel † 9 MATEUT. Dësh. Lau-
renti kr/dhjak, Ksisti i Romës e
Ipoliti.
13 E mërkurë Mbyllja e Meta-
morfozës. Transferimi i lips. të
Maksim Omologjetit.
15 E Premte † Fjetja e Hyjlindëses
Mari. Dësh. Tarsizi në Romë. (Vaj,
verë e peshk.)
16 E Shtunë † Transf. i peshqirit të
Zotit Krisht. Dësh. Diomedi,
Alkiviadhi.
17 E Diel † 10 MATEUT. Dësh. Mironi,
Patrokli etj. Dësh. Pavli e Juliana.
23 E Shtunë † Mbyllja e Fjetjes.
Hierod. Irineu i Lionit, Irineu i Sir-
miumit.
24 E Diel † 11 MATEUT. Hierod. Koz-
mai nga Etolia në Kolkondas (Fier).
29 E Premte † Prerja e kokës së Joan
Pagëzorit. Ep. Arkadhi. (Kreshmë)
30 E Shtunë † Aleksandri, Pavli e
Joani të Kon/pojës. Oshg. Vriena.
31 E Diel † 12 MATEUT. Vendosja
e brezit të Hyjlindëses. Dësh. Fileorti.

Me www.orthodoxalbania.org
do të gjeni në internet Kishën Orthodhokse Autoqefale të Shqipërisë NGJALLJA
Organ i Kishës Orthodhokse
Kisha jonë Orthodhokse me faqen e saj
Autoqefale të Shqipërisë
zyrtare përpiqet të përcjellë mesazhin dhe
informacionin e saj edhe në internet. Themelues:
Kryepiskopi Anastas
Ajo i njeh vizitorët e saj me:
- besimin e krishterë orthodhoks, Del nën kujdesin
- organizimin dhe veprimtarinë e strukturave e Këshillit Botues
institucionale, Kryeredaktor: Thoma Dhima
- lajmet më të fundit,
- arsimin, edukimin dhe shërbimin social e Adresa:
kulturor që ofron në shoqëri, Teksti këtu ndërthuret me fotografi, mesazh zanor, Kryepiskopata Orthodhokse,
- ndërtimin dhe restaurimin e kishave dhe muzikor e filmik. Rruga e Kavajës, Nr. 151
manastireve, Këtë informacion do ta gjeni në tri gjuhë: shqip, Tiranë
anglisht e greqisht. Tel: (04) 2234 117, 2235 095.
- botimet kishtare etj.
Fax: 2232 109
Shtypur
Shihemi, lexohemi e dëgjohemi në moment dhe kudo në të gjithë globin me në shtypshkronjën “Ngjallja”
www.orthodoxalbania.org
KORRIK 2014 NGJALLJA 11

Kamp veror i organizuar nga miqtë nga SHBA

- Një grup nga SHBA organizon një kamp veror për fëmijët e Shtëpisë Orthodhokse të Shpresës -
Një grup prej 8 miqsh ortho-
dhoksë nga SHBA, erdhën në ve-
ndin tonë për një periudhë të shkur-
tër. Ata organizuan një kamp 7-di-
tor për fëmijët e Shtëpisë Ortho-
dhokse të Shpresës, në mjediset e
Manastirit të Shën Vlashit, afër
Durrësit. Kampi kishte si temë: “E
bekuar është mbretëria e Atit, e
Birit dhe e Shpirtit të Shenjtë”. Ve-
primtaria u fokusua në paravolinë
e Djalit Plangprishës dhe përfshiu
gjithashtu art, muzikë, mësim të
gjuhës angleze dhe aktivitete spor-
tive. Me një interes të veçantë ishte
edhe dita e vlerësimit të artit, ku
portreti i Rembrandit “Kthimi i Djalit
Plangprishës” u diskutua dhe u kra-
hasua me stilin ikonografik dhe me-
sazhin e ikonografit Rublev, tek iko- pinë Shpresa. Emocionuese në këtë KISHA ORTHODHOKSE AUTOQEFALE E SHQIPËRISË
na “Trinia e Shenjtë”. Fëmijët më- rast ishin historitë dhe kujtimet e AKADEMIA TEOLOGJIKE “NGJALLJA E KRISHTIT”
suan të vlerësojnë estetikën e artit fëmijëve dhe të mësuesve. Ishte një Shën Vlash - Durrës
të bukur dhe kuptimin teologjik të ditë e mbushur me gëzim dhe me
ikonës. shpresën që veprimtari të tilla të
Pjesëmarrësit në kamp bënë një zhvillohen çdo vit.
NJOFTIM
ekskursion në qytetin historik të Një pjesë e grupit nga SHBA u Në datën 20 shtator 2014 zhvillohet konkursi për pranimin e
Shkodrës, ku morën pjesë në shenj- largua më shpejt, ndërsa katër prej studentëve të rinj në Akademinë Teologjike “Ngjallja e Krishtit”, në
tërimin e kishës “Lindja e Krishtit”. tyre, atë Denis Rhodes, prift, Jessica Shën Vlash. Kemi besim që Ministria e Arsimit do të miratojë
Pas Liturgjisë Hyjnore fëmijët së Lee, psikologe, Adeline Coppola,
kërkesën tonë dhe viti i ri akademik do të nisë si pjesë e Universitetit
bashku më miqtë nga SHBA dhe terapiste e artit për edukimin e ve-
mësuesit u ngjitën në kala, ku vizi- “Logos”. Pyetjet e konkursit janë rreth Dhiatës së Re dhe katër
çantë dhe Charles Gallagher, pu-
tuan muzeun dhe zhvilluan atje një nonjës i kujdesit birësues, zhvilluan vëllimeve Besimi Orthodhoks.
piknik. një seminar për rritjen e nivelit të Kandidatët duhet:
Me sugjerimin dhe bekimin e kujdesit dhe mësimdhënies me pje- a. Të jenë të pagëzuar në Kishën Orthodhokse të paktën një vit
Hirësi Nikollës, ditën e fundit të sëtarët e stafit të Shtëpisë Ortho- më parë.
kampit, programi i takimit dhe dreka dhokse të Shpresës. Trajnime të tilla b. Të jenë pjesëmarrës aktivë në kishën e zonës së tyre.
bashkuan me pjesëmarrësit në ve- shpresohet të zhvillohen edhe në pe- c. Të kenë mbaruar shkollën e mesme katërvjeçare.
primtari edhe ish-mësues e fëmijë riudhën midis dy kampeve vjetore.
d. Të kenë një rekomandim nga Mitropoliti i Dioqezës.
që kanë qëndruar e studiuar në Shtë- Anastasia Pamela Barksdale
e. T’i nënshtrohen konkursit për pranim.

Gjimnazi “Kryqi i Nderuar” - zgjedhja juaj për të ardhmen Kandidatët duhet të paraqiten për konkurs më 20 shtator, në
orën 10:00, ndërsa një javë para konkurrimit duhet të kenë dorëzuar
NJOFTIM në sekretarinë e Akademisë dokumentet përkatëse:
Nëse jeni në mëdyshje për shkollimin e fëmijëve tuaj, zgjedhja 1. Rekomandimi i Mitropolitit,
duhet të jetë gjimnazi “Kryqi i Nderuar”, i cili ndodhet në një kodër 2. Kërkesa me shkrim e kandidatit,
piktoreske në Sukth të Durrësit, buzë autostradës Tiranë-Durrës. 3. Dëftesa e pjekurisë,
Regjistrimi kryhet para datës 20 gusht 2014 dhe në këtë institucion 4. Certifikata personale,
arsimor pranohen vetëm djem që kanë njohuri të gjuhës angleze. 5. Certifikata e pagëzimit,
6. Vërtetimi mjeko - ligjor,
Kusht për regjistrimin është dëftesa e lirimit.
7. Vërtetimi i prokurorisë së rrethit.
Testimi zhvillohet në ambientet e shkollës
më datë 23.08.2014, ora 10:00. Për hollësi të mëtejshme, të interesuarit mund të kontaktojnë në
Nr. kont.: 05322080, numrin e telefonit:
cel 0682005524, 0692340205 Sporteli: 0574 222 55
e-mail: knderuarjop@yahoo.com ose Sekretaria: 0574 223 97.
ose në adresën e e-mailit teolorthalb@yahoo.com
12 NGJALLJA KORRIK 2014

70-vjetori i masakrës në fshatin orthodhoks, Borovë

Përkujtohet masakra në fshatin orthodhoks të Borovës

Mitropoliti i Korçës, Hirësi Joani, bëri një Liturgji Hyjnore në kujtim të viktimave
Më 6 korrik, në përvjetorin e ma-
sakrës së tmerrshme të kryer nga pu-
shtuesit gjermanë në fshatin Boro-
vë, Kolonjë, Mitropoliti i Korçës,
Hirësi Joani, meshoi në kishën e kë-
tij fshati në kujtim të viktimave. Më
pas, u krye edhe një shërbesë për-
shpirtjeje në memorialin e masakrës.
Hirësi Joani mori pjesë edhe në ve-
primtarinë përkujtimore me këtë
rast, ku ambasadori gjerman shpre-
hu tronditjen e tij të thellë dhe kërkoi
ndjesë për këtë akt barbar të kryer
nga nazistët.
Por, në këtë ditë kushtuar për-
kujtimit të 116 banorëve orthodho-
ksë të vrarë si raprezalje nga pushtu-
esit, ku u dogj edhe gjithë fshati (u
vra edhe prifti dhe u dogj kisha), me-
diat me ndërgjegje injoruan të gjithë e Hirësi Joanit në ceremoninë për- Shpresojmë që kjo mangësi për- tuar për t’u ndjekur, për të pas-
aspektin e nderimit fetar të tyre. Nuk kujtimore, megjithëse nuk harruan jashtuese dhe diskriminuese të jetë qyruar Komunitetin Orthodhoks
folën as për Liturgjinë Hyjnore, as për të përmendnin politikanët e prani- vetëm një “harresë” nga padija e vetëm atëherë kur ka sulme e
përshpirtjen, madje as për praninë shëm, duke i numëruar një nga një. gazetarëve dhe jo një linjë e paracak- shpifje ndaj tij.

Kampet e vajzave po zhvillohen në Manastirin e bukur

të Shën Joan Vladimirit
Kampet e verës të organizuara
nga Kisha jonë tashmë kanë filluar.
Në mjediset e bukura të Manastirit
të Shën Joan Vladimirit, pranë
Elbasanit, po zhvillohen kampet e
vajzave. Kampi i parë ishte nga
28 qershori - 7 korrik, ku morën
pjesë 120 vajza. Ato vinin nga qyte-
te të ndryshme, shumica nga fa-
milje orthodhokse, por kishte dhe
nga familje me prejardhje tjetër
fetare.
Dita e parë e kampit u dha mu-
ndësinë vajzave të njihen dhe të ambi-
entohen me mjedisin ku do të jeto-
nin. Çdo ditë e kampit niste me lutje
falënderimi drejtuar Perëndisë. Pro-
grami përmbante lutje, këngë, punë
dore, sport, bashkëbisedime shpirtë-
rore në grup, katekizëm me vajzat e
papagëzuara, si edhe me fëmijët e
fshatit, aktivitete të veçanta etj. Edhe
pse Elbasani është një qytet që nuk
laget nga deti, vajzave nuk u mu-
nguan as zbavitjet verore të ujit. Di-
sa herë përgjatë kampit ato shkuan
në pishinë dhe kaluan atje çaste
shumë të bukura.
Çdo mbrëmje vajzat interpreto-
nin këngë, skeçe etj., para shoqeve
të tyre, duke kaluar momente të pa-
harruara. Drejtueset e palodhura
ishin çdo çast në dispozicionin e
tyre. Zjarri në oborr natën e fundit,
është një tjetër traditë e këtyre kam-
peve ku vajzat këndojnë, kërcejnë,
ndajnë me shoqet e tyre histori fry-
mëzuese dhe të krishtera etj. Kjo
natë mbyllet me lutjen ndaj Perë-
ndisë, ku vajzat me qirinj në duar I
shprehin Atij falënderimet e tyre për
çdo njeri që ato mendojnë se e ka
ndihmuar në rritjen e tyre shpirtë-
rore. Ato i dëgjon të shprehin me
fjalë dhe me lot gëzimin e ditëve të
tyre në kamp, dhe ndonjëherë ndodh
që habitesh t’i dëgjosh se sa të vë-
mendshme kanë qenë në çdo fjalë
që kanë dëgjuar.
Kampet vazhdojnë, tani po zhvi-
llohet kampi i gjimnazisteve ku
marrin pjesë 110 vajza. Pas këtij
kampi do të zhvillohet kampi i tretë,
ai i studenteve.
Ana Kërçyku