Law. Fiscal.

Accountability

1


AL-Tax Center
Dokumente Fiskale,
Nr. 2014/11/23
www.al-tax.org
altax@constultant.com
Dat 31.10.2014
Tiran, Shqipri




Ri kontrolli tatimor n Shqipri
Argumentet, arsyet dhe objekti



PARATHNIE

Qendra AL-Tax (Albanian Taxation Association) prezanton disa argumentime dhe arsyetime, pr vlersimin e
procedurs se rikontrollit tatimor, q ka nj pesh n rritje n rolin e korrigjimit t procedurave t zbatuara gabim
gjat kontrollit t tatimpaguesve, por edhe si nj parandalim n rritjen e kostos s biznesit dhe administrimit pr
gabime n kryerjen e detyrs nga tatimort.

Qllimi i prezantimit sht trheqja e vmendjes s administratorve, biznesit dhe medias, si dhe kritikve q kan
rezervat e tyre n lidhje me procedurat q zbatohen nga administrata tatimore.




Ky dokument sht prgatitur nga ekspertt e AL-TAX, n serin e prmbledhjeve tematike, me synimin q t
kthehet n nj burim diskutimi pr gjith ata q interesohen, ose kan lidhje t pandashme me tatimet n
zbatimin e praktikave t tyre.
Autorsia sht e AL-TAX dhe nga donjri q do t prdor kt material, krkohet t shnoj autorsin si
referenc n materialet q do t prdor.
Dokumenti gjendet te faqja n internet www.al-tax.org
Nse keni krkesa dhe pyetje drgojini tek altax@consultant.com



Law. Fiscal. Accountability

2

Prgatitur dhe shprndar
Nga

AL-Tax Center






Ri kontrolli tatimor n Shqipri
Argumentet, arsyet dhe objekti





























Law. Fiscal. Accountability

3



1. far sht rikontrolli tatimor?

Rikontrolli shtnj kontroll menaxherial, qe do te thote se ne rastet e zakonshme duhet te
perfshihen ne shqyrtim edhe puna e prgjegjsit te inspektorit.Informacioni pr rikontrollet
duhet te regjistrohet si nje rast me vete dhe te raportohet si raportim menaxherial.
Drejtoria e Kontrollit Tatimor, Drejtoria e Kontrollit te brendshm si dhe Drejtoria Rajonale
Tatimore, bazuar ne piken 85.2 te Udhzimit Nr.24, date 02.09.2008 te Ministrit te Financave
pr propozimin qe bn duhet te plotsojn dhe argumentojn kriteret.

2. Kush monitoron procedurat prstandardet e kontrollit?

Detyrimi pr monitorimin dhe evidentimin e zbatimit tstandardeve t kontrollit kryhet nga
drejtuesi i njsis s kontrollit n drejtorin rajonale tatimore. Nisur nga evidentimet e
kontrollit, drejtuesi rajonal mbledh gjith reagimet e biznesit dhe ato q raportohen nga njsia
e kontrollit rajonal duke i drguar n drejtorin e kontrollit n drejtorin e prgjithshme.
Evidentim t tyre bhen edhe nga kontrollet e zbatimit t metodikave dhe procedurave direkt
nga drejtoria e kontrollit n drejtorin e prgjithshme, por edhe nga drejtoria e auditit t
brendshm n drejtorin e prgjithshme. Natyrisht edhe infot nga burime nga t trett,
prfshihen n praktikat pr verifikim t zbatimit t procedurave.

3. Si kryhet procedura e verifikimit t standardeve?

Verifikuesi i plotsimit te standardeve te kontrollit zakonisht sht prgjegjsi i njsis se
kontrollit, q konsiderohet si nivel drejtuesi t ult. Verifikuesi do te regjistroje shnimet e
mbajtura nga kontrolluesi, koha e harxhuar nga aidhe stafi menaxherial per kohen e kontrollit,
shkruarjes se raportit, shqyrtimit prej drejtuesve zbatimit te afatave ligjore per dergimin e
raportit te pare dhe te dyte, nivelin e reagimit te kontestimeve te tatimpaguesit. Si dhe
zbulimet e kryera dhe mungesa e justifikimit korrekt ligjor.

Verifikuesi do te mate edhe pajtueshmerine e kontrollorit me ligjet tatimore, qe e gjejn
zbrthimin e tyre ne trajtimin teknik te kontrollit.

4. far prfshihet n arsyet e rikontrollit?

Nisur nga fakti qe rikontrolli eshte me shume nje matje e cilesise se kontrollit nepermjet
verifikimit, sesa nje korigjim i gabimeve individuale te kontrollorit, vendimi per te rikthyer nje
rast ne DRT per tu rikontrolluar eshte nje vendim i ndare nga percaktimi nese jane plotesuar
standartet e kontrollit, i cili lidhet me verifikimin e treguesit te puns dhe etikes.




Law. Fiscal. Accountability

4


Pikat e mposhtme duhet te jen pjesee rikontrollit:
- Objekti i rikontrollit duhet te jete i kufizuar. Zgjerim kerkohet vetem nese tregohet
arsyeja e argumentuar.
- Prova te dukshme dhe te pakundershtueshme jane berejtur gjate verifikimit te rastit te
kerkuar apo propozuar per rikontroll;
- Konkluzionet teknike nuk kane qene korrekte dhe te mbeshtetura ne bazen e duhur
ligjore;

Rastet qe nuk jan ne perputhje me bazen ligjore dhe aktet ligjore, nuk kshillohet te rikthehen
pr ti shqyrtuar te enjjtadrejtori rajonale, prvese ne rastet kur:
- Ka nje gabim themelor qe lidhet me pozicionin qe mban DPT per trajtimin teknik te
rasteve ne fjale gjate kohes qe eshte kryer kontrolli.
- Ka prova mashtrimi, fshehje dokumentacioni, apo keqinterpretim te ligjit nga
tatimpaguesi apo perfaqesuesi i tij.
- Rasti eshte i pazbatueshem sipas bazes ligjore ne kohen e kryerjes se kontrollit.
- Ka nje vonese kohore te pajustifkuar ne kthimin e pergjigjeve interpretuese dhe
sqaruese nga DPT.
- Ka rrethana te tjera qe kushtezojne deshtimin e vetedeklarimit dukecuar ne perplasje
me te drejtat e tatimpaguesit per te vetedeklaruar dhe paguar.

Kostoja e rikontrollit luan nj rol te rendesishem ne vendimmarrjen per tu kryer rikontrolli.
Perfitimet e kostos duhen te permenden perpara se ceshtja te vendoset pr tu
rikontrolluar.Dokumentacioni qe krkohetpr tu shqyrtuar, qarkulluar ne punonjesit pergjegjes
dhe deri ne fazen finale te marrjes se vendimit per kryerje te rikontrollit nuk duhet te vonohet
me shume se 60 dite.

Statusi ligjor per shtrirjen e rikontrollit eshte deri ne 5 vite te deklarates se fundit qe perkon me
daten e fillimit te rikontrollit.Krkesatpr rikontroll kane te drejte ligjore, si dhe funksionale te
behen nga funksionet e DPT, si: Hetimi, antikorrupsioni, apelimi tatimor, vleresimi, Drejtoria e
Parandalimit te Pastrimitte parave dhe institucione te huaja.

Qllimi i argumentimevesht ti siguroje drejtuesve te kontrollit tatimor te dhena te vlefshme
ne fushat si me poshte:
- Shqyrtim total te cilesise (per parandalim te nje gjykimi te cunguar dhe te paqarte)
- Te dhena te lidhura (te zbulohet lidhja e shkakut me efektin dhe te identifikohet arsyeja
per mungesen e cilesise se shqyrtimit nga drejtimi ne DRT)
- Si eshte kryer puna (te dallohet midis kontrollit sipas normave profesionale dhe etike
dhe kontrollit nngurrues ne pershkrim te fakteve dhe bazes ligjore dhe me luhatje ne
zbatimin e programit te kontrollit)




Law. Fiscal. Accountability

5

Argumentet mund te perdoren si nj mjet i menaxhimit te kontrollit dhe si parandalues dhe
korrektues i qndrimeve te paqarta te kontrollit. Objektivi i verifikuesit te standarteve te
kontrollit eshte te percaktoje nese standartet dhe elementet shoqerues te tyre jan adresuar
gjate kontrollit.Verifikuesi i standardeve te kontrollit do te tregoje se cili nga elementet kyc te
listuar pershkruan me mire arsyen e mosplotesimit te standartit.

5. Kush jan objekt pr rikontroll dhe procedurat pr zbatim?

Raporte kontrolli t mparshme, kundrshtime dhe apelime duhet t jen objekt i rikontrollit.
Nse nj kopje e raportit t kontrollit t mparshm nuk disponohet ajo duhet t bashklidhet
domosdoshmrisht me praktikn pr rikontroll. Nj rikontroll nuk ka qllimin pr t ndihmuar
n identifikimin e rregullimeve t situatave t viteve t mparshm, por ai duhet t ndihmoj
n prcaktimin e shtrirjes s qllimit t rikontrollit. P.sh. nse faktori i njsis s shitjeve sht
verifikuar dhe kontrolluar hollsisht n vitet e mparshme dhe nuk ka rezultuar ndonj
rikarakterizim i situats duhet t shrbej si arsye pr t minimizuar kontrollin n vitet e
mpasshm nse kushtet e biznesit nuk kan ndryshuar. Nga ana tjetr nse nj rikarakterizim i
situats fiskale ka ndodhur n vitet e mparshm, kontrollori mund ta shfrytzoj kt fakt t
kryer n kontrollin e mparshm si nj orientim pr t trajektuar verifikimin e fakteve aktuale
duke u prqndruar n problemet kryesore. Megjithat kjo mnyr t kontrolluari mund t
kryhet vetm mbi fakte t ndodhura n ciklin e kontrolleve t mparshme pa harruar asnjher
faktet aktuale q pr kontrollorin jan t papranueshme, sipas logjiks s ligjit.
Raportet e kontrollit t mparshme mund t ndihmojn n trajektimin e procesit t kontrollit dhe shmangies s
dublimit t procedurave gjat procesit t kontrollit. Nga ana tjetr, mungesa e saktsis nga kontrolli i mparshm
mund t sjell situata rikarakterizuese q jan t pambshtetura. sht i nevojshm gjykimi pr t prcaktuar
nivelin dhe cilsin e informacionit shtes, q do t jet i nevojshm pr periudhn aktuale dhe kontrollori duhet t
mbaj parasysh q faktet shpesh ndryshojn nga njeri vit n tjetrin. Gjithashtu, vendimet e shkallve t apelimit
administrativ dhe gjyqsor, si dhe ndryshimet ligjore mund t mos ken ngjashmri me interpretimet e mparshme.
Pasi verifikuesi ka prcaktuar q disa trajtime dhe interpretime fiskale jan kryer sakt dhe
kan siguri ligjore pr tu prdorur, ather kontrollori duhet t prcaktoj sasin e
informascionit shtes q do t jet i nevojshm pr kontrollin aktual. Nse nj shtje sht
trajtuar e plot n kontrollin e mparshm, saisa e informacionit shtes q do t prdoret pr
verifikim duhet t jet e kufizuar. N raste t tjera, kontrollori do t ket nevoj pr t
verifikuar fakte q nuk jan trajtuar apo referuar saktsisht ligjit n kontrollet e kaluara.
6. Siguria n kontrollet e mparshme
Prgjithssisht, kontrollort nuk mund t mbshteten vetm mbi fakte t ndodhura n
kontrollet e mparshme. Nj prjashtim mund t bhet n rastet kur tatimpaguesi bie dakort
q faktet e viteve t mparshm jan t zbatueshm edhe n kontrollin aktual dhe sht dakort

Law. Fiscal. Accountability

6

me rikarakterizimet. Rezultati i kontrollit t mparshm mund t shfrytzohet vetm si nj pik
fillestare dhe jo si nj baz primare pr nj rikontroll. Megjithse kontrollort duhet t
prpiqen t realizojn trajtime konsistente nga viti n vit (pr aq koh sa tatimpaguesi vazhdon
t kryej aktivitet n t njjtn mnyr), rikarakterizimet e mparshme q nuk kan qen
korrekte apo t bazuara n burime informacioni t paplota dhe t pasakta nuk duhet t
prdoren si pik referimi. Faktet pr rikontrollin aktual jan t pazvendsueshme pr tu
prdorur gjat rikontrollit pasi faktet jan t ndryshueshme nga njeri vit n tjetrin. Edhe nse
n kontrollet e mparshme nuk sht protestuar apo apeluar nga tatimpaguesi, kontrollori
duhet t shfrytzoj faktet e periudhs q kontrollohet, n vend t referimit n faktet e
kontrolleve t mparshme.
Kur prcaktimet e kontrollit nuk jan konsistente me periudha t mparshme, duhet ti
spjegohet qart arsyeja tatimpaguesit, pasi kontrollori e kryen rikarakterizimin pr t arritur n
nj prcaktim t sakt t situats reale t deklarimit t tatimpaguesit pr periudhn q
kontrollohet.
Prgjithsisht, kontrollet tatimore t mbetura pezull n vitet e mparshme nuk mund t
parandalojn kontrollin tatimor t filloj kontrollin nga fillimi. Nj observacion apo kundrshtim
me shkrim i tatimpaguesit nuk sht nj arsye pr t shtyr kontrollin. Kontrollort duhet ti
spjegojn tatimpaguesit q do vit duhet t bazohet mbi faktet dokumentare konkrete t tij
dhe duhet t prpunohen kto fakte dokumentare pr tju prgjigjur krksave t legjislacionit
fiskal.
7. Rikontrolli i bazuar te informacioni publikut
Nisur nga fakti q informacioni publik sht i disponueshm, nj shtje e rndsishme e
informacionit paraprak mund t grumbullohet prpara przgjedhjes pr kontroll. Kontrollori
duhet t konfirmoj informacionin e prfituar nga burimet publike, i cili sht i pavlefshm pr
prcaktimin e potencialit tatimor t tatimpaguesit nse nuk klasifikohet m par sipas
rndsis q duhet t ket. Burimet e marrjes s informacionit jan t prshkruara n Manualin
e Kontrollit Tatimor.
Kto informacione krahasohen me t dhnat e deklaruara nga tatimpaguesi pr at periudh
dhe prgjegjsi i kontrollit pas ktij rishikimi vendos pr faktin e propozimit pr t kryer
rikontroll.



Law. Fiscal. Accountability

7

8. Ndryshimi i pozicioneve nga kontrolli i viteve t mparshm (paraardhs)
Rastsisht, gjetjet n nj kontroll mund t prezantojn nj situat q sht e kundrt me at q
ka prezantuar kontrolli paraardhs. Interpretimi i fakteve unike t tatimpaguesit duhet zbatuar
njsoj nga njri vit n tjetrin. Si rrjedhoj, nj ndryshim n pozicionin nga kontrolli i mparshm
nuk sht nj vendim q duhet leht.
Mnyra e plotsimit t deklaratave prej tatimpaguesit sht disa her e lejueshme per
nderhyrje nga inspektoret duke u nisur nga mungesa e te dhenave (raste kur kontrolli mbyllet
apo nuk kryhet si rrjedhoje e mungeses se bashkepunimit nga tatimpaguesi). Ne raste te tjera,
korigjimi i kontrollit te meparshem bazohet mbi vendimet gjyqesore qe i japin te drejten
tatimpaguesit. Perpara se te behen ndryshimet duhet patur parasysh se shumica e rasteve nuk
perfshijne situata bardh e zi.