Centralna Komisja Egzaminacyjna

EGZAMIN MATURALNY 2012

CHEMIA
POZIOM ROZSZERZONY
Kryteria oceniania odpowiedzi

MAJ 2012

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 1. (0-1)
Obszar standardw
Wiadomoci i rozumienie

Opis wymaga
Okrelenie zwizku midzy konfiguracj elektronow a
pooeniem pierwiastka w ukadzie okresowym (I.1.a.7)
Okrelenie przynalenoci pierwiastka do bloku (s, p, d)
i ustalenie pooenia pierwiastka w ukadzie okresowym na
podstawie konfiguracji elektronowej (I.1.a.8)

Poprawna odpowied:
Symbol pierwiastka

Numer okresu

Numer grupy

Symbol bloku

Zn

4 lub IV

12 lub XII

1 p.
0 p.

poprawne napisanie symbolu pierwiastka X i poprawne okrelenie jego pooenia

w ukadzie okresowym podanie numeru okresu, numeru grupy i symbolu bloku
energetycznego (konfiguracyjnego)
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 2. (0-1)
Wiadomoci i rozumienie

Zastosowanie zasady rozmieszczania elektronw na

orbitalach (I.1.a.4)
Opisanie stanu elektronw za pomoc liczb kwantowych
(I.1.a.6)

Poprawna odpowied:
Opisany orbital naley do podpowoki ( 4s / 4p / 4d / 4f ), na ktrej maksymalna liczba
elektronw wynosi ( 2 / 6 / 10 / 14 ).
1 p.
0 p.

podkrelenie w zdaniu waciwych okrele symbolu podpowoki i liczby

elektronw
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 3. (0-1)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie rodzajw wiza (wizania i wizania ) dla

typowych czsteczek nieorganicznych (I.1.b.3)

Poprawna odpowied:

1 p.
0 p.

Wzr I

Wzr II

Liczba wiza

Liczba wiza

0 lub brak

poprawne okrelenie liczby wiza i

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 4. (0-1)
Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych informacji podanych w formie

tekstu i wykresu (II.2)

Przykady poprawnej odpowiedzi:

228
0
228
( )
89 Ac 90Th ( 1 )e

228
89

Ac

1 p.
0 p.

Th

228
90

( )

poprawne napisanie rwnania przemiany jdrowej

zastosowanie symboli oglnych, np. X, Y, zamiast symboli chemicznych aktynu
i toru
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 5. (0-1)
Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych informacji podanych w formie

tekstu i schematw (II.2)

Poprawna odpowied:

H2 S
1 p.
0 p.

PH3

CH4

poprawne przyporzdkowanie wzorw

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 6. (0-1)
Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie wpywu stenia substratu na przebieg reakcji

chemicznej (I.3.d.1)

Poprawna odpowied:
Reakcja zasza szybciej w probwce numer I.

1 p.
0 p.

poprawne wskazanie numeru probwki

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 7. (0-2)
Korzystanie z informacji

Zastosowanie prawa Hessa do obliczenia efektw

energetycznych przemian (II.5.h)

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

Przykadowe poprawne rozwizanie:

1) C(s) O 2 (g ) CO 2 (g)

tw H1 394 kJmol1

2) Ca(s) 12 O 2 (g) CaO(s)

tw H 2 635 kJmol1

i Ca(s) C(s) 32 O 2 (g) CaCO 3 (s)

tw H 3 1207 kJmol1, wic

3) CaCO 3 (s) Ca(s) C(s) 32 O 2 (g )

tw H 3 1207 kJmol1

C(s) O 2 (g) Ca(s) 12 O 2 (g ) CaCO 3 (s) CO 2 (g ) CaO(s) Ca(s) C(s) 32 O 2 (g )

CaCO 3 (s) CO 2 (g) CaO(s)
H y tw H1 tw H 2 ( tw H 3 ) 394 635 ( 1207) 178 kJ mol 1 CaCO 3

M CaCO3 100 g mol 1 nCaCO3

m
50 g

1 mol
M 100 g mol 1 2

H x 12 H y 12 mol 178 kJ mol 1 89 kJ

2 p.

1 p.

0 p.

zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie oblicze oraz podanie

wyniku we waciwych jednostkach
Uwaga 1: Naley zwrci uwag na zaleno wartoci wyniku kocowego od
ewentualnych wczeniejszych zaokrgle. Naley uzna za poprawne wszystkie
wyniki, ktre s konsekwencj przyjtych przez zdajcego poprawnych
zaokrgle.
Uwaga 2: Zapis indeksw wskazujcych stan skupienia lub faz nie jest
wymagany.
zastosowanie poprawnej metody i:
popenienie bdw rachunkowych prowadzcych do bdnego wyniku
liczbowego
bd w zaokrgleniu wyniku
bdna jednostka lub brak jednostki
zastosowanie bdnej metody obliczenia lub brak rozwizania

Zadanie 8. (0-1)
Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie znaczenia zapisw H > 0, H < 0 (I.3.c.2)

Poprawna odpowied:
W probwce I otrzymano roztwr

1 p.
0 p.

MgCl2.

poprawny wybr i napisanie wzoru soli

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 9. (0-2)
Korzystanie z informacji

Wykonanie oblicze z zastosowaniem poj: mol, objto

molowa gazw (II.5.b.2)

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

Przykadowe poprawne rozwizanie:

1 dm3 paliwa zawiera 0,55 dm3 propanu i 0,44 dm3 butanu.

Z rwna reakcji wynika:

(1)
VCO
3Vpropanu 3 0, 55 dm 3 1, 65 dm 3
2
(2)
VCO
4Vbu tanu 4 0, 44 dm 3 1, 76 dm 3
2
(1)
(2)
cakowita objto CO2: VCO2 VCO
VCO
1, 65 dm 3 1, 76 dm 3 3, 41 dm 3
2
2

2 p.

1 p.

0 p.

zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie oblicze oraz podanie

wyniku z waciw dokadnoci i we waciwych jednostkach
Uwaga 1: Naley zwrci uwag na zaleno wartoci wyniku kocowego od
ewentualnych wczeniejszych zaokrgle. Naley uzna za poprawne wszystkie
wyniki, ktre s konsekwencj przyjtych przez zdajcego poprawnych
zaokrgle.
zastosowanie poprawnej metody i:
popenienie bdw rachunkowych prowadzcych do bdnego wyniku
liczbowego
bd w zaokrgleniu wyniku
inna ni wymagana dokadno wyniku
podanie oddzielnie wyniku dla propanu i butanu
bdna jednostka lub brak jednostki
zastosowanie bdnej metody obliczenia, np. obliczenie liczby moli gazw przy
braku znajomoci warunkw cinienia i temperatury, lub brak rozwizania

Zadanie 10. (0-1)

Korzystanie z informacji

Obliczenie stenia molowego roztworu (II.5.d.1)

Poprawna odpowied:
(x = ) 0,5 (moldm3)

1 p.
0 p.

poprawne ustalenie stenia jonw siarczanowych(VI)

bdna jednostka lub inny wynik lub brak odpowiedzi

Zadanie 11. (0-1)

Wiadomoci i rozumienie

Napisanie rwnania reakcji na podstawie sownego opisu

przemiany (I.3.a.4)

Poprawna odpowied:
2Br Cl 2 Br2 2Cl

1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej rwnania reakcji

bdne napisanie rwnania reakcji (bdne wzory reagentw, bdne wspczynniki
stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 12. (0-2)

a) (0-1)
Korzystanie z informacji

Obliczenie stenia jonw wodorowych i wodorotlenkowych

oraz pH roztworu (II.5.f.2)

Poprawna odpowied:
[H+], moldm3

[OH], moldm3

pH

pOH

109

105

(14 9 = ) 5

1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie tabeli

bdna jednostka lub inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (0-1)
Korzystanie z informacji

Okrelenie odczynu roztworu na podstawie podanego

stenia jonw wodorowych (II.1.b.9)

Poprawna odpowied:
(odczyn) zasadowy

1 p.
0 p.

poprawne okrelenie odczynu

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 13. (0-2)

Korzystanie z informacji

Obliczenie pH wodnych roztworw kwasw i zasad (II.5.f.2)

Przykadowe poprawne rozwizanie:

n NaOH VNaOH c NaOH 0,15 dm 3 0, 54 mol dm 3 0, 081 mol

n HCl VHCl c HCl 0, 05 dm 3 2, 02 mol dm 3 0,101 mol

uyto w nadmiarze HCl
Pozostaa liczba moli HCl: n HCl n HCl n NaOH 0,101 mol 0, 081 mol 0, 02 mol
Objto otrzymanego roztworu: V VHCl VNaOH 0, 05 dm 3 0,15 dm 3 0, 20 dm 3
Stenie jonw [H+]: [H ]

n HCl 0, 02 mol

0,1 mol dm 3
3
V
0, 20 dm

pH log [H ] log 0,1 log 101 1

2 p.
1 p.
0 p.

zastosowanie poprawnej metody, poprawne wykonanie oblicze oraz podanie

wyniku
zastosowanie poprawnej metody i popenienie bdw rachunkowych
prowadzcych do bdnego wyniku liczbowego
zastosowanie bdnej metody lub brak rozwizania

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

Zadanie 14. (0-1)

Tworzenie informacji

Poprawna odpowied:
ClO 2
F
NO 2

1 p.
0 p.

Analiza, interpretacja i porwnanie danych zawartych

w tablicach i opracowaniach naukowych (III.1.3)

ClO

poprawne uporzdkowanie wzorw zasad sprzonych z wymienionymi kwasami

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 15. (0-3)

Wiadomoci i rozumienie

Napisanie rwna reakcji na podstawie sownego

i graficznego opisu przemian (I.3.a.4)

a) (0-2)
Poprawna odpowied:
I Co 2 OH Cl Co(OH)Cl
II Co(OH)Cl OH Co(OH)2 Cl

2 p.
1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej dwch rwna reakcji

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej jednego rwnania reakcji
bdne napisanie obu rwna reakcji (bdne wzory reagentw, bdne
wspczynniki stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi

b) (0-1)
Poprawna odpowied:
4Co(OH)2 O 2 2H 2O 4Co(OH)3
1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie czsteczkowej rwnania reakcji

bdne napisanie rwnania reakcji (bdne wzory reagentw, bdne wspczynniki
stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi

Zadanie 16. (0-1)

Tworzenie informacji

Zaklasyfikowanie substancji chemicznych na podstawie

opisu reakcji chemicznych (III.3.1)

Poprawna odpowied:
(charakter) zasadowy

1 p.
0 p.

poprawne okrelenie charakteru chemicznego wodorotlenku kobaltu(II)

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 17. (0-2)

a) (0-1)
Korzystanie z informacji

Odczytanie i interpretacja informacji z wykresw (II.1.b.1)

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

Poprawna odpowied:
Reakcja

II

III

Rzd reakcji

pierwszy lub I

drugi

zerowy lub 0

1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie tabeli

inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (0-1)
Wiadomoci i rozumienie

Znajomo i rozumienie pojcia szybko reakcji, rwnanie

kinetyczne (I.1.e.5)

Poprawna odpowied:

v II k c 2D lub v II k D
1 p.
0 p.

poprawne napisanie rwnania kinetycznego uwzgldniajcego stenie substratu D

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 18. (0-2)

Wiadomoci i rozumienie

Zapisanie rwna reakcji kwasw i zasad wedug teorii

Brnsteda (I.3.a.13)

Poprawna odpowied:
I NH 3 H 3O NH 4 H 2O lub NH 3 H NH 4
II NH 4 OH NH 3 H 2O

2 p.
1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej dwch rwna reakcji

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej jednego rwnania reakcji
bdne napisanie obu rwna reakcji (bdne wzory reagentw, bdne
wspczynniki stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu)
bdne przyporzdkowanie rwna
brak odpowiedzi

Zadanie 19. (0-1)

Tworzenie informacji

Analiza i interpretacja danych zawartych w opracowaniach

naukowych i popularnonaukowych (III.1.3)

Poprawna odpowied:
Zdanie
1. W prbce buforu amonowego liczba moli jonw NH 4 jest rwna liczbie moli
chlorku amonu wprowadzonego do roztworu.
2. W prbce buforu amonowego liczba moli jonw OH jest rwna liczbie moli
amoniaku wprowadzonego do roztworu.
3. W prbce buforu amonowego liczba moli czsteczek NH3 jest rwna liczbie
moli amoniaku wprowadzonego do roztworu.

P/F

P
F
P

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

1 p.
0 p.

poprawna ocena prawdziwoci trzech zda

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 20. (0-1)

Tworzenie informacji

Analiza i interpretacja danych zawartych w opracowaniach

naukowych i popularnonaukowych (III.1.3)

Poprawna odpowied:
Po rozcieczeniu buforu amonowego jego pH nie zmieni si.
1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie zdania

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 21. (0-3)

a) (0-2)

Wiadomoci i rozumienie

Napisanie rwna reakcji na podstawie sownego opisu

przemian (I.3.a.4)

Poprawna odpowied:
I 2CrO 42 2H Cr2O 72 H 2O lub 2CrO 42 2H 3O Cr2O 72 3H 2O
II Cr2O72 2OH 2CrO 42 H 2O
2 p.
1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej dwch rwna reakcji

poprawne napisanie w formie jonowej skrconej jednego rwnania reakcji
bdne napisanie obu rwna reakcji (bdne wzory reagentw, bdne
wspczynniki stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu) lub brak odpowiedzi

b) (0-1)

Tworzenie informacji

Dokonanie uoglnienia i sformuowanie wniosku (III.3.6)

Poprawna odpowied:
Numery wybranych zda: II, III
1 p.
0 p.

poprawny wybr zda

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 22. (0-2)

a) (0-1)

Tworzenie informacji

Zaprojektowanie otrzymywania rnych substancji

w procesach elektrolizy (III.2.15)

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

10

Poprawna odpowied:
Kolejno
wydzielania
na katodzie
Nazwa pierwiastka
1 p.
0 p.

II

III

srebro lub Ag

mied lub Cu

wodr lub H
lub H2

poprawne uzupenienie tabeli

inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (0-1)

Wiadomoci i rozumienie

Przedstawienie przebiegu elektrolizy w postaci odpowiednich

rwna reakcji elektrodowych (I.3.a.20)

Poprawna odpowied:
Nazwa lub symbol pierwiastka: tlen lub O lub O2
Rwnanie reakcji: (A (+):) 2H 2O O 2 4H 4e
1 p.

0 p.

poprawne podanie nazwy lub symbolu pierwiastka i poprawne zapisanie rwnania

reakcji anodowej
Uwaga: Jeeli rwnanie reakcji elektrodowej jest napisane poprawnie, dodatkowe
podanie nazwy lub symbolu tlenu nie jest wymagane, ale jeli nazwa lub symbol s
podane, to musz by poprawne.
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 23. (0-2)

Tworzenie informacji

Zaprojektowanie ogniwa, w ktrym dana elektroda

metaliczna peni funkcj anody (III.2.14)

a) (0-1)
Poprawna odpowied:
Anoda

galwanometr

Ni

Katoda
Pb

klucz elektrolityczny

Ni(NO3)2 (aq)

1 p.
0 p.

Pb(NO3)2 (aq)

poprawne uzupenienie schematu

inna odpowied, np. wskazanie innych odczynnikw ni wymienione w treci
polecenia, lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

11

b) (0-1)
Przykady poprawnej odpowiedzi:
Anoda: (anoda lub nikiel) zmniejsza si lub rozpuszcza si lub roztwarza si lub (zielony)
roztwr staje si ciemniejszy lub (zielona) barwa roztworu staje si intensywniejsza.
Katoda: zwiksza si lub wydziela si ow.
1 p.
0 p.

poprawny opis zmian w obu pogniwach

bdna odpowied w czci a) zadania
bdny opis zmian
napisanie rwna zachodzcych reakcji zamiast obserwacji
brak odpowiedzi

Zadanie 24. (0-2)

Wiadomoci i rozumienie

Okrelenie stopni utlenienia pierwiastka w czsteczce

zwizku organicznego (I.1.h.2)
Interpretacja ilociowa rwnania reakcji (I.3.b)

Poprawna odpowied:
Stopnie utlenienia atomw wgla w czsteczce etenu
Stopnie utlenienia atomw wgla w czsteczce etano-1,2-diolu
Liczba moli elektronw:
2 p.
1 p.

0 p.

II
I

2 (mole)

poprawne podanie stopni utlenienia obu zwizkw oraz poprawne okrelenie

liczby moli oddawanych elektronw
poprawne podanie stopni utlenienia obu zwizkw i bdne okrelenie liczby
moli elektronw
bdne podanie stopni utlenienia jednego lub obu zwizkw i okrelenie liczby
moli elektronw oddawanych przez 1 mol etenu wynikajce z podanych stopni
utlenienia
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 25. (0-2)

Wiadomoci i rozumienie

Wyjanienie na prostych przykadach mechanizmw reakcji

(I.3.a.23)

Poprawna odpowied:
1. Etan ulega reakcji substytucji ( elektrofilowej / nukleofilowej / wolnorodnikowej ).
Drobiny, ktre reaguj bezporednio z czsteczkami etanu, to ( atomy chloru Cl
chlorkowe
Cl ).
S
one
( rodnikami
/ czsteczki chloru Cl2 / aniony
/ elektrofilami / nukleofilami ), ktre powstaj z czsteczek chloru pod wpywem
( wiata / FeCl3 jako katalizatora / rozpuszczalnika ).
2. Benzen
ulega
reakcji
substytucji
( elektrofilowej / nukleofilowej
/ wolnorodnikowej ). Drobiny, ktre reaguj bezporednio z czsteczkami benzenu, s
( rodnikami / elektrofilami / nukleofilami ). Powstaj one z czsteczek chloru pod
wpywem ( wiata / FeCl3 jako katalizatora / rozpuszczalnika ).

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

12

2 p.
1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie dwch akapitw

poprawne uzupenienie jednego akapitu
bdne uzupenienie obu akapitw lub brak uzupenie

Zadanie 26. (0-2)

a) (0-1)

Wiadomoci i rozumienie

Uzupenienie rwna reakcji, dobierajc brakujce substraty

i produkty (I.3.a.2)

Poprawna odpowied:
Rwnanie reakcji powstawania tlenku srebra(I):
2 Ag+ + 2 OH Ag 2O H 2O
Rwnanie reakcji tlenku srebra(I) z amoniakiem:
(1) Ag2O + 4 NH3 + (1) H2O 2Ag(NH 3 )2 2OH
1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie obu schematw

bdne uzupenienie lub brak odpowiedzi

b) (0-1)

Korzystanie z informacji

Odczytywanie i analizowanie informacji przedstawionych

w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.1.a)

Poprawna odpowied:
(odczyn) zasadowy
1 p.
0 p.

poprawne okrelenie odczynu

bdne okrelenie odczynu lub brak odpowiedzi

Zadanie 27. (0-1)

Tworzenie informacji

Wybr informacji niezbdnych do uzasadnienia wasnego

pogldu (III.3.4)

Przykad poprawnej odpowiedzi:

Nie, poniewa (w rodowisku o odczynie zasadowym, jaki ma odczynnik Tollensa),
fruktoza przeksztaca si w aldoz (glukoz lub mannoz).
1 p.
0 p.

poprawna ocena i uzasadnienie

bdna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 28. (0-1)

Korzystanie z informacji

Dokonanie analizy i selekcji informacji podanych w formie

tekstu o tematyce chemicznej (II.3)

Poprawna odpowied:
Numery wzorw wybranych sacharydw: I, II, III, V
1 p.
0 p.

poprawne wskazanie numerw wzorw wszystkich sacharydw

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

13

Zadanie 29. (0-3)

Wiadomoci i rozumienie

Zastosowanie prawa zachowania masy, prawa zachowania

adunku oraz zasady bilansu elektronowego do uzgodnienia
rwnania reakcji zapisanego w formie jonowej (I.3.a.1)

a) (0-2)
Poprawna odpowied:
Rwnanie procesu redukcji:
Ag(NH 3 )2 e Ag 2NH 3

( x 2)

Rwnanie procesu utleniania:

CH 2OH (CHOH)4 CHO 3OH CH 2OH (CHOH)4 COO 2H 2O 2e
2 p.
1 p.
0 p.

poprawne napisanie w formie jonowo-elektronowej obu rwna

poprawne napisanie w formie jonowo-elektronowej tylko jednego rwnania
bdne napisanie obu rwna (bdne wzory reagentw, bdne wspczynniki
stechiometryczne, niewaciwa forma zapisu)
odwrotne przypisanie rwna procesowi utleniania i redukcji
brak odpowiedzi

b) (0-1)
Poprawna odpowied:
(1) CH2OH(CHOH)4CHO + 2 Ag(NH3)2+ + 3 OH
(1) CH2OH(CHOH)4COO + 2 Ag + 4 NH3 + 2 H2O
1 p.

0 p.

poprawne uzupenienie wspczynnikw stechiometrycznych

Uwaga: Zdajcy otrzymuje 1 punkt rwnie wtedy, gdy nie otrzyma oceny
pozytywnej za zapisanie rwna w czci a) zadania, ale poprawnie dobra
wspczynniki w czci b).
bdne uzupenienie wspczynnikw stechiometrycznych lub brak odpowiedzi

Zadanie 30. (0-3)

a) (0-1)

Wiadomoci i rozumienie

Znajomo i rozumienie poj zwizanych z izomeri

konstytucyjn (I.1.i.2)
Wyprowadzenie wzorw sumarycznych na podstawie
wzorw oglnych szeregu homologicznego (I.1.i.6)

Poprawna odpowied:
C4H10
1 p.
0 p.

poprawne napisanie wzoru sumarycznego

narysowanie wzoru pstrukturalnego lub strukturalnego
inna odpowied lub brak odpowiedzi

b) (0-2)

Wiadomoci i rozumienie

Narysowanie wzorw izomerw dla jednofunkcyjnych

pochodnych wglowodorw (I.1.i.5)
Posugiwanie si poprawn nomenklatur
halogenopochodnych (I.1.i.1)

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

14

Poprawna odpowied:
Wzr 1:
CH3

Wzr 2:

CH3

H3C CH CH2Cl

Nazwa 1:
1-chloro-2-metylopropan
2 p.
1 p.
0 p.

H3C C CH3
Cl
Nazwa 2:
2-chloro-2-metylopropan

poprawne napisanie wzorw i nazw obu monochloropochodnych

Uwaga: Kolejno wymieniania izomerw jest dowolna.
poprawne napisanie wzoru i nazwy tylko jednej monochloropochodnej
bdne napisanie wzoru i/lub bdne podanie nazwy obu monochloropochodnych
poprawne napisanie wzorw i bdne podanie nazw monochloropochodnych
brak odpowiedzi

Zadanie 31. (0-1)

Korzystanie z informacji

Uzupenianie brakujcych danych na podstawie informacji

podanych w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.2)

Poprawna odpowied:
Wzr alkenu
o najwikszej trwaoci
CH3

H3C
C

H3C
1 p.
0 p.

CH3

o najmniejszej trwaoci
CH2 CH2 CH2 CH3

H
C

H
H
lub wzr o acuchu rozgazionym

poprawnie zapisane i przyporzdkowane wzory alkenw

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 32. (0-2)

Wiadomoci i rozumienie

Opisanie typowych waciwoci zwizkw organicznych

(I.2.b.15)

Poprawna odpowied:
1. W warunkach panujcych w laboratorium glicerol jest ciecz, ( miesza si
/ nie miesza si ) z wod i z innymi rozpuszczalnikami polarnymi, a z rozpuszczalnikami
niepolarnymi, np. z benzenem, moe tworzy ( emulsje / zawiesiny ).
2. Poniewa atomom wgla i tlenu w czsteczkach glicerolu mona przypisa hybrydyzacj
sp3, czsteczki glicerolu ( s / nie s ) paskie.
2 p.
1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie dwch zda (po 1 punkcie za kade poprawnie uzupenione

zdanie)
poprawne uzupenienie tylko jednego zdania
bdne uzupenienie obu zda lub brak uzupenie

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

15

Zadanie 33. (0-2)

Korzystanie z informacji

Uzupenienie brakujcych danych na podstawie informacji

podanych w formie tekstu o tematyce chemicznej (II.2)
Opisanie przebiegu dowiadcze, zjawisk lub procesw
za pomoc schematu (II.4.b.1)

Poprawna odpowied:
Liczba reszt alaniny: 2 Liczba reszt glicyny: 1
Moliwe sekwencje peptydu:
Ala-Ala-Gly
Ala-Gly-Ala
2 p.
1 p.

0 p.

Gly-Ala-Ala

poprawne ustalenie liczby reszt alaniny i glicyny oraz poprawne zapisane trzech
sekwencji
poprawne ustalenie liczby reszt alaniny i glicyny oraz bdne zapisane
moliwych sekwencji
bdne ustalenie liczby reszt alaniny i glicyny oraz zgodne z tym zapisanie
wszystkich sekwencji
inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 34. (0-2)

Tworzenie informacji

Zaprojektowanie dowiadczenia pozwalajcego

na rozrnienie roztworw kwasowych, zasadowych
i obojtnych (III.2.7)

a) (0-1)
Poprawna odpowied:
wybrane odczynniki:
woda (destylowana),
(etanolowy roztwr) fenoloftaleiny

krysztay
etanolanu sodu

1 p.
0 p.

poprawne uzupenienie schematu (wybr niezbdnych odczynnikw)

bdne uzupenienie schematu lub podanie zbdnych odczynnikw lub brak
odpowiedzi

b) (0-1)
Poprawna odpowied:
Zawarto probwki zabarwi si na malinowo lub rowy.
1 p.
0 p.

poprawny opis zmian

bdny opis zmian
bdny wybr odczynnikw lub podanie zbdnych odczynnikw w czci a)
zadania
brak odpowiedzi

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

16

Zadanie 35. (0-1)

Korzystanie z informacji

Uzupenianie brakujcych danych na podstawie informacji

podanych w formie schematu i tekstu o tematyce chemicznej
(II.2)

Poprawna odpowied:

H2C
HC
H2C

O
O C
O
O C
O
O C

1 p.
0 p.

C17H33
R
C
R17H33

CH2OH
+ 3 CH3OH

katalizator

CHOH + 3 C17H33COOCH3
CH2OH

C
R17H33

poprawne uzupenianie schematu

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 36. (0-1)

Tworzenie informacji

Interpretacja danych zawartych w opracowaniach naukowych

i popularnonaukowych (III.1.3)

Poprawna odpowied:
(wizania lub oddziaywania) wodorowe
1 p.
0 p.

poprawna nazwa oddziaywa

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Zadanie 37. (0-1)

Wiadomoci i rozumienie

Rozpoznanie podstawowej jednostki (monomeru) tworzcego

polikondensat (I.1.i.13)

Poprawna odpowied:
O
n H2N

Cl

NH2 + n C

C
O

Cl

H
N

C
N
H

1 p.
0 p.

poprawne uzupenianie schematu

inna odpowied lub brak odpowiedzi

C
O

+ 2n HCl
n

Egzamin maturalny z chemii

Kryteria oceniania odpowiedzi poziom rozszerzony

17

Zadanie 38. (0-1)

Korzystanie z informacji

Analiza informacji w tekstach o tematyce chemicznej (II.1.a)

Poprawna odpowied:
A. poliamidy
1 p.
0 p.

wybr poprawnej odpowiedzi

inna odpowied lub brak odpowiedzi

Oglne zasady oceniania

Zdajcy otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwizania, precyzyjnie odpowiadajce
poleceniom zawartym w zadaniach.
Rozwizania zada, uwzgldniajce inny tok rozumowania ni podany w kryteriach,
oceniane s zgodnie z zasadami punktacji.

Gdy do jednego polecenia zdajcy podaje kilka odpowiedzi (z ktrych jedna jest
prawidowa, inne nieprawidowe), to nie otrzymuje punktw za adn z nich.

Jeeli polecenie brzmi: Napisz rwnanie reakcji..., to w odpowiedzi zdajcy powinien

napisa rwnanie reakcji chemicznej, a nie jej schemat.

Dobr wspczynnikw w rwnaniach reakcji chemicznych moe rni si od

przedstawionego w modelu (np. mog by zwielokrotnione), ale bilans musi by
prawidowy. Niewaciwy dobr lub brak wspczynnikw powoduje utrat 1 punktu za
zapis tego rwnania.

W rozwizaniach zada rachunkowych oceniane s: metoda, wykonanie oblicze

i podanie wyniku z jednostk. Bdny zapis jednostki lub jej brak przy ostatecznym
wyniku liczbowym powoduje utrat 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne
zaokrglanie wynikw liczbowych.

Za poprawne obliczenia bdce konsekwencj zastosowania niepoprawnej metody

zdajcy nie otrzymuje punktw.

Za poprawne spostrzeenia i wnioski bdce konsekwencj

zaprojektowanego dowiadczenia zdajcy nie otrzymuje punktw.

niewaciwie

Za napisanie wzorw strukturalnych zamiast wzorw pstrukturalnych (grupowych)

nie odejmuje si punktw.
Zapis , w rwnaniach reakcji nie jest wymagany.
Naley uzna jako oznaczenie podwyszonej temperatury.
W rwnaniach reakcji, w ktrych ustala si stan rwnowagi, brak nie powoduje
utraty punktw.
Jeli reakcja jest nieodwracalna, zapis w rwnaniu reakcji powoduje utrat
punktw.
Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie s wymagane.