Professional Documents
Culture Documents
Lekcja1 Anatomia
Lekcja1 Anatomia
Lekcja1 Anatomia
LEKCJA 1.
WSTP
Poznanie budowy organizmu czowieka naley poprzedzi krtkim omwieniem powstawania
listkw zarodkowych, z czego powstaje w okresie prenatalnym zarodek ludzki, i jak rozwijaj si
narzdy.
WYKAD
OKRES ZARODKOWY
Okres zarodkowy trwa od 4-8 tygodnia. Ostatecznie z listkw zarodkowych powstaj nastpujce
narzdy i ukady:
OKRES PODOWY
Rozpoczyna si od 9-tygodnia .W okresie tym nastpuje rnicowanie narzdw i ukadw ,wzrost
ciaa,wzrost masy poszczeglnych narzdw.
W okresie prenatalnym bardzo istotny jest wpyw czynnikw teratogennych, takich jak promienie
UV, alkohol, narkotyki, zakaenia bakteryjne i wirusowe. Dochodzi wwczas do bardzo istotnych
zaburze rozwojowych.
OKRES POSTNATALNY
Po urodzeniu rozpoczyna si okres rozwoju postnatalnego, wyodrbnia si w nim szereg okresw.
Najczciej przyjmuje si nastpujcy podzia:
I.Okres noworodkowy-trwajcy 3-4 tygodnie.
II.Okres niemowlcy- trwajcy do ukoczenia pierwszego roku ycia.
III.Okres dziecistwa trwajcy do okresu dojrzewania pciowego.
IV.Okres modzieczy.
V.Okres wieku dorosego.
VI.Okres wieku dojrzaego.
VII.Okres staroci.
Okres wzrastania u mczyzn trwa przewanie do 25roku ycia, u kobiet koczy si wczeniej,
pomidzy 18-20r. Po 50r.wzrost ulega zmniejszeniu na skutek zmian w krgosupie.
Czynnikami sterujcymi wzrostem s hormony przysadki i tarczycy-przypieszajce wzrost,oraz
hormony pciowe, ktre pojawiaj si w okresie dojrzewania hamuj wzrost.Rwnoczenie ze
wzrastaniem organizmu zachodzi rozwj i specjalizacja tkanek i narzdw,z jednoczesnym
zwikszaniem wagi ciaa.Rnice w budowie ciaa w rnych okresach ycia s uwarunkowane
odmiennymi zadaniami.
GOWA-w okresie dziecicym wysuwa si na pierwszy plan.Wzrastanie i uczenie si wymaga
silnego rozwoju orodkowego ukadu nerwowego.Mzgowie w czwartym roku ycia osiga
waciwie sw ostateczn wielko.U noworodka zatem na pierwsze miejsce w obrbie gowy
wybija si czaszka mzgowa. W dalszym rozwoju cz twarzowa czaszki staje si odpowiednio
wiksza.W wieku starczym proporcje w obrbie gowy jeszcze raz ulegaj zmianie, dotyczy to
szczki i uchwy. Zmiany zwizane s z utrat zbw i stosowaniem protez.
TUW - mae ciao ma relatywnie wiksz powierzchni.U dziecka narzdy metabolicznie
aktywne s relatywnie wiksze ni u osoby dorosej, zajmuj te wicej miejsca, a tuw w ktrym
si znajduj jest szerszy i gbszy. ebra u dziecka ustawione s niemal poziomo, w dalszym
rozwoju stopniowo si obniaj.
KOCZYNY-u dziecka s mae, powikszaj si stopniowo do ostatecznych rozmiarw u osoby
dorosej.
Wszystkie wyej wymienione czynniki wpywaj na zmiany proporcji ciaa.U noworodka gowa
zajmuje 1/4 czci ciaa,a u dorosego 1/8 .Dugo koczyn dolnych od podeszwy do spojenia
onowego u noworodka stanowi 3/8 ,u dorosego poow dugoci ciaa.
PASZCZYZNY CIAA.
1. Paszczyzna strzakowa, przebiegajca w osi gwnej dzieli ciao na dwie symetryczne poowy
praw i lew.
2.Paszczyzny czoowe przebiegaj rwnolegle do paszczyzny czoa,dzielc ciao naprzd i ty.
3.Paszczyzny poziome przebiegaj prostopadle do dwch poprzednich,dzielc ciao na cz grn
i doln.
komrek opodobnej strukturze i podobnych funkcjach wraz z wytworzon przez nie substancj
midzy komrkow. Ilo substancji midzykomrkowej w rnych tkankach jest rna-minimalna
w tkankach nabonkowych i bardzo dua w tkance cznej.
Zespoy tkanek wzajemnie powizanych, penic skoordynowane czynnoci, tworz NARZDY.
Grupy narzdw dziaajce w sposb zintegrowany i zorganizowany tworz UKADY
NARZDW.
SOWNIK
zarodek
ektoderma
entoderma
mezoderma
pyknik,
typ leptosomiczny
typ atletyczny
rozwj prenatalny
rozwj postnatalny.