Professional Documents
Culture Documents
Kelly - Myśleć Jak Dinozaury
Kelly - Myśleć Jak Dinozaury
cian pokoju. Silloin, przedstawiam ci Kamal Shastri. To wanie Silloin dowodzi tutaj
wszystkim. Ja jestem tylko odwiernym.
Z wysokoci okna Silloin spojrzaa na dziewczyn swym przednim okiem, a nastpnie
obrcia si dookoa wasnej osi, aby przyjrze si jej take okiem tylnym. Jak na dinozaura
bya bardzo maa, ale miaa olbrzymi gow, ktra chwiaa si jej na szyi niczym arbuz
ustawiony na grejpfrucie. Musiaa si przed chwil nasmarowa olejem, bo jej srebrne uski
byszczay olepiajco.
Kamala, czy przyjmiesz moje najlepsze oznaki dobrej woli wzgldem ciebie?
odezwaa si tym ich specyficznym sposobem wysawiania si i podniosa w gr lew rk z
rozczapierzonymi, skrzastymi palcami, pomidzy ktrymi wida byo ciemne pkola bony
pawnej.
Oczywicie, ja
I pozwolisz nam zaj si twoj translacj? Dziewczyna wyprostowaa si.
Tak.
Masz jakie pytania? Jestem pewien, e miaa ich kilkaset, ale bya zbyt przeraona, by pyta o cokolwiek.
Gdy tak siedziaa niezdecydowana, wtrciem si do rozmowy.
Co byo pierwsze, jaszczurka czy jajo?
Silloin nie zwrcia na mnie najmniejszej uwagi.
Kiedy bdzie dla ciebie najlepszy czas, by zacz? Wanie wyrazia ochot na ma herbatk powiedziaem podajc dziewczynie
filiank. Przyprowadz j, jak skoczy. Moe za jak godzink?
Syszc to, Kamala omal nie zerwaa si z kanapy.
Ale nie, to na pewno nie zajmie mi a
Silloin wyszczerzya w umiechu zby, z ktrych kilka byo dugoci fortepianowych
klawiszy.
To byby najodpowiedniejszy termin, Michael.
Wyczya si, a w miejscu, gdzie zgaso okno z jej obrazem, pojawia si mewa lecca
nad skpanym w socu Bostonem.
Dlaczego to zrobie? w gosie Kamali sycha byo uraz.
Poniewa zgodnie z rozkadem musisz poczeka na swoj kolejk. Nie jeste
jedynym migrantem, ktrego dzi wysyamy. Rzecz jasna, byo to kamstwo. Liczba
migrantw zostaa znacznie ograniczona, poniewa Jodi Latchaw, drugi z sapientologw
pracujcych na Tuulen, chwilowo przebywa na Uniwersytecie Hipparchus, gdzie mia
przedstawi swoj prac na temat pojcia tosamoci u Hanenw. Nie martw si, postaram
si, aby ten czas szybko zlecia.
Przez chwil patrzelimy na siebie. Mogem bez trudu zagada kogo przez godzin,
robiem to ju nie raz. Mgbym te wypyta j, po co zgodzia si bra udzia w takiej misji.
Na pewno krya si za tym jaka niewidoma babcia lub jaka dalsza krewna oczekujca z
niecierpliwoci na sztuczne oczy, nie mwic ju o dodatkowych nowinkach medycznych,
ktrymi moga zaowocowa jej wyprawa, takich jak niezawodny rodek przeciw grulicy,
klsce godu czy przedwczesnemu wytryskowi i tak gadu-gadu, ple-ple, a czas by sobie pyn i
pyn. Albo mgbym j po prostu zostawi sam, eby sobie poczytaa cian. Caa sztuka
polegaa na tym, by odgadn, w jakim jest nastroju.
Powierz mi jaki sekret powiedziaem.
Co?
Sekret, tajemnic, co, czego nikt nie wie oprcz ciebie.
Gapia si na mnie, jakbym przed chwil spad z Marsa.
Posuchaj, za chwil udasz si w miejsce, ktre znajduje si jakie trzysta dziesi lat
wietlnych std, prawda? Masz tam pozosta przez trzy lata. Zanim wrcisz, ja mog by ju
kim zupenie innym, na przykad bogatym i sawnym facetem, mieszkajcym i pracujcym
zupenie gdzie indziej. Najprawdopodobniej ju nigdy si nie zobaczymy. Nie masz wic nic do
stracenia. Obiecuj, e nikomu nie powtrz.
Opada na oparcie kanapy i pooya filiank na kolanie.
To jeszcze jeden test, prawda? Po tym wszystkim, co przeszam, wci jeszcze nie
s zdecydowani, czy mnie posa?
Nie, nie, za par godzin bdziesz razem z asicami paaszowa orzechy w jakiej
ciemnej gendiaskiej norze. To nie aden test, po prostu chc z tob chwilk pogawdzi.
Idiota!
Bardziej waciwy byby tu termin: logomaniak. Z greckiego: logos, czyli sowo i
mania co oznacza, e w kadym bicie brakuje mi ze dwch bajtw. Lubi sobie z kim od
czasu do czasu pogada, to wszystko. Wiesz co, moe ja zaczn. Jeli mj sekret nie wyda ci
si zbyt atrakcyjny, nie bdziesz musiaa nic mi opowiada.
Popijajc herbat przygldaa mi si spod zmruonychpowiek. Jej oczy byy jak wskie
szparki. Byem niemal pewny, e jeli w tej chwili przejmuje si czymkolwiek, to na pewno nie
faktem, i za chwil miaa zosta poknita przez wielk, niebiesk kul.
Zostaem wychowany w rodzinie katolickiej powiedziaem sadowic si na
krzele stojcym naprzeciwko niej. Obecnie ju nie jestem katolikiem, ale nie o tym
chciaem mwi. Moi rodzice posali mnie do Liceum im. Maryi Boej Rodzicielki, ktre
nazywalimy Maboro. Szko kierowao stare maestwo kapanw ojciec Thomas i jego
ona, mateczka Jennifer. Ojciec Tom uczy fizyki, z ktrej miaem trzy na szynach, gwnie
dlatego, e ksiulo mwi, jakby mia kluski w gbie. Mateczka Jennifer wykadaa nam
teologi i miaa w sobie ciepo marmurowego sarkofagu. Przezywalimy j Mateczka Maboro.
Pewnego wieczoru, kiedy byem w ostatniej klasie, jakie dwa tygodnie przed kocem
roku szkolnego Ojciec Tom i Mateczka Maboro pojechali swym maym chevroletem na lody.
Wracajc do domu Mateczka Maboro prbowaa przejecha skrzyowanie na tym wietle i
ich may samochodzik zosta skasowany przez rozpdzon karetk pogotowia. Jak mwiem,
bya ju stara, sto dwadziecia z hakiem, dawno powinni jej byli odebra prawo jazdy. Zgina
na miejscu. Ojciec Tom zmar w szpitalu.
Oczywicie spodziewano si po nas, e bdziemy przybici tym, co si stao i wydaje mi
si, e nawet troch mi byo al tych staruszkw, chocia nigdy nie lubiem ani jej, ani jego i w
dodatku wkurza mnie fakt, e ich mier pokomplikowaa sprawy caej naszej klasie tu przed
ukoczeniem szkoy. Byem wic bardziej rozdraniony ni smutny, a jednoczenie miaem
poczucie winy z powodu swej maodusznoci. Pewnie eby to w peni zrozumie, musiaaby
take wychowa si w katolickiej rodzinie. W kadym razie w dzie po wypadku spdzono
wszystkich uczniw do sali gimnastycznej, gdzie wiercilimy si na awkach suchajc
telewizyjnego kazania wygoszonego przez samego kardynaa. Prbowa nas pociesza tak,
jakby ci, co zginli, byli naszymi rodzicami. Przyapano mnie, jak dzieliem si dowcipnymi
uwagami na ten temat z siedzcym koo mnie chopakiem, tak wic w ostatnim tygodniu
szkoy zostaem zawieszony w prawach ucznia.
Kamala dopia herbat. Umiecia kubek w specjalnym uchwycie przymocowanym do
blatu stou.
Chcesz jeszcze? spytaem.
Poruszya si niespokojnie.
Po co mi to wszystko opowiadasz?
To cz tajemnicy pochyliem si do przodu. Widzisz, wraz z moj rodzin
mieszkaem jak przecznic od Cmentarza Ducha witego. eby doj do przystanku
autobusowego na McKinley Avenue, musiaem przej przez cmentarz. Kilka dni po mojej
wpadce w sali gimnastycznej, okoo pnocy, wracaem do domu z balu maturalnego, gdzie
dziki kilku dawkom perceptyny udao mi si osign wysze stany wiadomoci, w zwizku
z czym czuem si bystry jak krl filozofw. Idc przez cmentarz natknem si na dwa wieo
usypane kopczyki ziemi, jeden obok drugiego. Z pocztku mylaem, e to klomby, ale
wkrtce dostrzegem krzye. Byy to nowe groby: spoczywali tam Ojciec Tom i Mateczka
Rezultat nie jest zbyt zadowalajcy, Michael Silloin odezwaa si do mnie po raz
pierwszy od czasu, kiedy wszedem do kontrolki. S jakie przekamania.
Na moim ekraniku widziaem, jak program sprawdzajcy dokadno przesyu wybija
kolejne informacje o bdach.
Czy problem jest u nich poczuem jak serce podchodzi mi do garda czy u
nas?
Jeli nasz oryginalny skan by prawidowy, Silloin nie pozostawao nic innego, jak
wysa go ponownie.
Zapada duga, irytujca cisza. Silloin wbia wzrok w swoj cz tablicy kontrolnej,
jakby widziaa na niej swego pierworodnego potomka wynurzajcego si spord skorupek
jaja. Respirator pomidzy jej ramionami nad si do rozmiarw dwukrotnie wikszych ni
normalnie. Mj ekran informowa mnie, e Kamala przebywa w kuli cztery minuty ponad
zaplanowany czas.
Moe wystarczy tylko przekalibrowa skaner i zacz jeszcze raz. Cholera jasna! plasnem doni w cian i poczuem, jak bl przeszywa mi rk
a do okcia. Mylaem, e wszystko zostao przygotowane! Kiedy wykrywacz bdw
wskazywa na jakie problemy, niemal zawsze naleao po prostu powtrzy translacj.
Jeste pewna, Silloin? Ta dziewczyna bya na skraju wyczerpania nerwowego, kiedy
wepchnem j do rodka.
Silloin wydaa z siebie sapnicie, ktre oznaczao, e mam opuci kontrolk i sw
ma kocist doni rbna w ekran z odczytem bdu, jakby chciaa w ten sposb
zlikwidowa wywietlone na nim informacje. Podobnie jak Linna i inne dinozaury nie miaa
cierpliwoci do wysuchiwania o towarzyszcym nam, ludziom, strachu przed migracj,
godnym jedynie takich beks jak my. Niemniej jednak, w odrnieniu od Linny, bya
przekonana, e pewnego dnia, po tym jak ju przyzwyczaimy si do korzystania z technologii
dinozaurw, nauczymy si take myle jak one. Moe ma racj. Moe po kilkuset latach
przeciskania si przez kanaliki w czasoprzestrzeni z radoci bdziemy si pozbywali naszych
zbdnych cia. Kiedy dinozaury albo inne, podobne im istoty rozumne migruj, pozostae po
nich redundanty poddaj si samozniszczeniu. Bardzo to harmonijne. Niejednokrotnie
przeprowadzano podobne prby na ludziach, ale nie zawsze osigano podany efekt. Dlatego
wanie tu jestem.
Wszystko jest jasne. Sprawa przecignie si o jakie p godziny powiedziaa.
Kamala przebywaa sama w ciemnoci ju prawie sze minut, duej ni jakikolwiek
migrant, ktrego miaem okazj obsugiwa.
Wcz dwik z kuli.
Kontrolk wypeniy odgosy krzykw Kamali. Nie brzmiay, jak jki wydawane przez
czowieka. Raczej przypominay pisk opon samochodu starajcego si hamowaniem zapobiec
kraksie.
Musimy j stamtd wycign powiedziaem.
To dziecinada, Michael. Ona jest jak dziecko, do diaba! Wiedziaem, e wyciganie migrantw z kuli
moe przynie tylko same kopoty. Mogem poprosi Silloin, eby wyczya goniki i
siedzie dalej na swoim miejscu, podczas gdy Kamala wia si w cierpieniach. To bya moja
wasna decyzja.
Nie otwieraj kuli, dopki nie podstawi pomostu podbiegem do drzwi. I nie
ciszaj gonikw.
Na widok zapalajcego si wiata, dziewczyna zawya. Grna pkula uniosa si
wolno i zobaczyem, jak mocuje si z krpujc j nanopowok. W chwili, gdy pomylaem
sobie, e nie moe ju krzycze goniej, wanie si jej to udao. Silloin i ja dokonalimy razem
rzeczy niezwykej: zamienilimy dzielnego inyniera-biomateriaoznawc w przeraone
zwierztko.
Kamala, to ja, Michael!
Nie obarczaem jej win za jej zachowanie, ale jedyne, czego w tamtej chwili
pragnem, to jak najszybciej pozby si Kamali Shastri. Byo mi wszystko jedno, czy pojedzie
na Gend, czy wrci na Lunex, czy uda si na drug stron tczy do krainy Oz, bylebym tylko
nie musia duej przebywa razem w jednym pokoju z tym ndznym stworzeniem, ktre
starao si wzbudzi we mnie poczucie winy za wypadek, z ktrym nie miaem nic wsplnego.
Mylaam, e dam rad zatkaa uszy domi, jakby nie chciaa sucha wasnych,
rozpaczliwych jkw. Zmarnowaam dwa ostatnie lata prbujc sobie wmwi, e uda mi
si oszuka sam siebie, pooy si spokojnie i na chwil przesta myle, a zaraz znajd si
daleko std. Miaam pojecha do cudownego i tajemniczego miejsca wydaa z siebie cichy
skowyt i opucia rce na kolana. Miaam przywraca ludziom wzrok.
Przecie jak na razie wszystko ci si udao, Kamala. Zrobia wszystko, o co ci
prosilimy.
Pokrcia gow.
Nie udao mi si przesta myle. W tym cay problem. A potem j zobaczyam, jak
prbuje mnie dotkn. W ciemnoci. Nie mylaam o niej od jej ciaem wstrzsn
dreszcz. To twoja wina! Ty mi o niej przypomniae.
O twojej sekretnej przyjacice?
Przyjacice? to sowo wprawio Kamal w osupienie. Nie, nigdy bym jej nie
nazwaa moj przyjacik. Baam si jej troch, bo nigdy nie byam pewna, czego waciwie
ode mnie chce urwaa. Pewnego dnia po szkole weszam do jej mieszkania. Siedziaa w
swoim fotelu, patrzc przez okno na Bloor Street. Bya odwrcona plecami do mnie.
Powiedziaam: Dzie dobry, pani Ase. Chciaam jej pokaza moje ostatnie wypracowanie, ale
ona w ogle si nie odezwaa. Okryam j i podeszam bliej. Jej skra bya popielata.
Wziam j za rk. Wydawao mi si, e chwytam jaki plastykowy przyrzd. Bya sztywna,
nieruchoma nie bya ju czowiekiem. Staa si przedmiotem, jak pirko lub ko.
Wybiegam z mieszkania, musiaam stamtd ucieka. Pobiegam do nas i ukryam si przed ni.
Zmruya oczy, jakby z uwag przypatrywaa si sobie samej przez obiektyw czasu,
prbujc dokona oceny swego zachowania
Myl, e teraz wiem, o co jej chodzio. Musiaa zdawa sobie spraw, e umiera.
Pewnie chciaa, ebym towarzyszya jej w ostatnich chwilach albo przynajmniej znalaza jej
ciao po mierci i kogo o wszystkim powiadomia. Tyle e nie mogam. Gdybym
poinformowaa kogokolwiek o jej zgonie, moi rodzice na pewno by si o wszystkim
dowiedzieli. Moe podejrzewano by mnie, e jej co zrobiam nie wiadomo. Mogam
zadzwoni na policj, ale miaam wtedy dopiero dziesi lat. Mylaam, e zdoaj mnie potem
wyledzi. Nikt jej nie znalaz przez dobre kilka tygodni. A potem byo ju za pno. Wszyscy
mieliby mi za ze, e tak dugo to ukrywaam. W nocy wyobraaam sobie, jak na jej ciele
pojawiaj si brunatne plamy i zaczyna gni w swym fotelu niczym zleay banan. Czuam si
fatalnie, nie mogam je ani spa. Musieli mnie pooy do szpitala przez to, e jej dotknam.
Dotknam mierci.
Michael szept Silloin zabrzmia w moim uchu bez uprzedniego sygnau
ostrzegawczego. Staa si rzecz niemoliwa. Jak tylko znalazam si z dala od tamtego budynku, polepszyo mi si. Potem j
wreszcie znaleli. Po powrocie do domu ze wszystkich si staraam si o niej zapomnie. I
prawie mi si to udao owina ramiona wok tuowia. Ale przed chwil pojawia si tu
przy mnie. Tam, wewntrz kuli Nie mogam jej zobaczy, ale w jaki sposb czuam, e chce
mnie dotkn.
Michael, przyszli Parikkal i Linna. Tak wic widzisz zamiaa si gorzko. Jak mogabym jecha na Gend. Mam
halucynacje.
Zostaa naruszona harmonia. Przyjd tu sam. Brzczcy szept rozbrzmiewajcy w moim uchu dziaa mi na nerwy tak, e omal nie
palnem si w maowin, eby go zaguszy.
chwili, gdy omotanie zaczo sabn. Dzielio nas zaledwie kilka centymetrw, odlego
pomidzy yciem i mierci. Teraz wiedziaa ju absolutnie wszystko o bilansowaniu stron
rwnania. Zachystywaem si miechem tak, e z trudem apaem oddech. Podobnie jak to
ciao za drzwiami. Gi wreszcie, parszywa bekso!
Nie wiem, jak dugo to trwao. Stukanie byo coraz wolniejsze. Wreszcie ustao. Wtedy
poczuem si jak prawdziwy bohater. Przyczyniem si do zachowania harmonii, ocaliem dla
ludzkoci moliwo odbywania podry do najdalszych zaktkw wszechwiata. Chichotaem
z dum. Nauczyem si myle jak dinozaury.
Przez przezroczyste, wypuke drzwi wszedem do Poczekalni D.
Czas, eby wesza na pokad wahadowca.
Kamala zdya si ju przebra w obcise wdzianko i naoy kapcie na rzepach. Na
cianie byo okoo dziesiciu otwartych okien. Cay pokj wypeniony by gadajcymi gowami.
Kto musia powiadomi przyjaci i krewnych. Ich bohaterka wracaa z kosmosu, caa i
zdrowa.
Musz ju i rzucia w stron ciany. Zadzwoni zaraz po wyldowaniu.
Obrcia si do mnie z twarz rozjanion niezdarnym umiechem, od ktrego jej usta
najwyraniej zdyy si ju odzwyczai.
Jeszcze raz dzikuj ci za wszystko, Michael.
Zastanawiaem si, ile czasu zajmuje powracajcym migrantom ponowne
przyzwyczajenie si do bycia czowiekiem.
Okazae mi wielk yczliwo, a ja byam wtedy taka nie byam wtedy sob.
Ostatni raz ogarna wzrokiem cae pomieszczenie i zadraa. Bardzo si wtedy baam.
O tak.
Pokrcia gow.
Czy naprawd byo a tak le?
Wzruszyem ramionami i wyprowadziem j na korytarz.
Teraz mi troch gupio. To znaczy, naprawd byam w kuli nie duej ni przez
minut i zaraz potem strzelia palcami znalazam si ju tam, na Gendzie, tak jak mi
mwie. Przytulia si do mnie delikatnie, gdy szlimy w stron drzwi. Jej ciao pod
ubraniem byo twarde. W kadym razie ciesz si, e mielimy okazj porozmawia.
Naprawd mylaam o tym, by po powrocie jako si z tob skontaktowa. Nie spodziewaam
si, e jeszcze ci tu zastan.
Zdecydowaem si zosta. Wewntrzne drzwi do luzy rozsuny si przed nami.
Im duej tu jestem, tym bardziej podoba mi si ta praca.
ciany rkawa faloway, w miar jak nastpowao wyrwnanie cinienia pomidzy
pomieszczeniami Stacji Tuulen a wntrzem wahadowca.
Pewnie czekaj na ciebie jacy migranci? spytaa.
Dwch.
Zazdroszcz im obrcia si do mnie. Nigdy nie mylae o tym, eby polecie
w kosmos?
Nie odparem.
Kamala pooya mi do na twarzy.
To zmienia wszystko. Czuem dotyk jej dugich paznokci, a raczej szponw.
Przez chwil mylaem, e chce mnie zadrapa, by zostawi na moim policzku taki sam lad,
jaki miaa na swoim.
Wiem odpowiedziaem.
Przeoy Rafa Wilkoski
JAMES PATRICK KELLY
Rocznik 1951. Rozpocz dziaalno pisarsk ukoczywszy synne warsztaty w
Clarian w 1974 r. Pisze przede wszystkim opowiadania, ale znana jest rwnie jego powie