TRAJTIMI EKOLOGJIK I MBETURINAVE

NE MJEDISIN QE ME RRETHON

#MesueseAurela

Permbajtja e projektit:

Cjane mbeturinat?
Llojet e mbeturinave .
Cilat jane pasojat qe ato sjellin ?
Si mund te trajtohen ato ne menyre ekologjike ?
Shoqeria shqiptare dhe mbeturinat.
Perfundimi i projektit

#MesueseAurela

Mbeturinat jane sasia e mbetur nga

dicka e q nuk ka ndonj vler t
caktuar. Zakonisht krijohen gjat
prpunimit dhe transformimit t
materieve dhe formave t energjis. N
jetn e prditshme dallohen dy lloj
mbeturinash ato industriale dhe t
punishteve. Edhe pse viteve te fundit
jane ndermarre nje sere iniciativash per
te perballuar kete problem, duket qarte
se asgje nuk ka ndryshuar. Ky problem
ne vend te zgjidhej, po behet me teper
alarmant.

Mbeturinat ose plehrat klasifikohen si m

posht:
1. Plehrat e shtpis (leter ambalazhi dhe
kartona,mbeturina kuzhine,qelqe,lende
plastike,hekurishte,tekstile,drure etj.)
2. Mbeturinat nga ndrmarrjet,industria dhe
fusha e mjeksis (sasi te medha
tallashi,materiale paketimi,mbeturina nga
ndertimet,mbeturina te spitaleve,etj.)
3. Lndt problematike dhe mbeturinat e
veanta (llak,lende ngjitese,detergjente
pastrimi,medikamente te vjetra,bateri,vajrat
e paperdorshme,termometri i zhives,etj.)

Pasojat qe vijne nga mbeturinat.

Disa nga pasojat m t

rndsishme t ndotjes s mjedisit
jan:
-Dmtimi i ekosistemeve (era dhe
pamja ndikojn jo vetm n tok
por edhe n ambient n
prgjithsi, n ajr e uj).
-Ndikimi te shndeti i
njeriut(nprmjet krijimit t
nxitsve t smundjeve).
-Kostoja ekonomike.

- Mbeturinat mund t jen t rrezikshme sepse

jan vende t prshtatshme pr zhvillimin e
baktereve, pr trheqjen e brejtsve dhe
insekteve; si dhe mund t jen t ndezshme.
- Disa mbeturina si psh. qelqi apo shiring
medicinal, mund t jen t rrezikshme pr
fmij dhe kafshe t ndryshme.
- Koshat e strmbushur gjithashtu ndikojn n
ndotjen e mjedisit sepse nga ato mbeturinat
shprndahen npr tok prandaj edhe pr
kt duhet t kemi kujdes t veant.
- Qeverit lokale shpenzojn shum para pr
pastrimin e rrugve, parqeve, lumenjve nga
mbeturinat t cilat hidhen nga njerzit e
pandrgjegjshm prandaj t ndihmojm edhe
ne q kto projekte t dobishme pr qytetar
t jen t suksesshme.Prandaj pr tiu
shmangur ktyre dukurive negative duhet t
jemi t kujdesshm dhe t veprojm n mnyr
sa m t drejt dhe t shndosh.

Individi dhe mbeturinat.

Jet pa mbeturina nuk ka. Aty ku

njerzit jetojn dhe punojn gjithmon
tepron dika. Pr t gjith ne
mbeturiat ose plehrat jan br nj
shqetsim i dits dhe nj problem
mjaft i vshtir pr tu zgjidhur,pr
faktin se ne,vet njerzit sillemi n
mnyr jo t drejt me mjedisin. Nuk
duhet thjesht ti lem n natyr,por ti
mnjanojm n mnyr t organizuar.

far bn natyra me mbeturinat e saj?

Q prej miliona vitesh natyra ka

prodhuar dhe prodhon mbeturina t
cilat ajo i prdor srish. Mbetjet
bimore dhe ato t kafshve (degt
e thara,gjethet e rrzuara,kafsht e
ngordhura) shdrrohen nga kafsht
e ndryshme t toks n humus.

Cfare ben njeriu me mbeturinat e tij?

Njeriu nprmjet prdorimit t

mnyrs t pakufizuar t
energjisdhe hapsirs natyrore
nuk respekton parimet ekologjike pr
qarkullime t ndryshme ashtu si
vepron natyra,duke prishur n kt
mnyr zinxhirt ushqimor n
natyr. N gjysmn e dyt t
shekullit t kaluar kto probleme u
bn m t mdha dhe m t
dukshmeTani problemet jan br m
t mprehta dhe m t vshtira pr tu
zgjidhur.

Asnjher nuk duhet menduar se

problemet mjedisore jan pa zgjidhje.
Mundsit pr t mbrojtur mjedisin
ekzistojn. Prdorimi i filtrave dhe
impianteve t pastrimit, si dhe rifutja n
prdorim e mbeturinave, mund t
shmang ndotjen e mjedisit. Kjo mbrojtje
krkon zbatimin e politikave mjedisore
moderne. Gjat dhjetvjearve t fundit
shum qeveri, organizata ndrkombtare
dhe shoqata qytetare kan marr masa
t frytshme pr mbrojtjen e mjedisit, duke
siguruar mbshtetje ligjore si dhe gjetjen e
rrugve t zhvillimit.

Trajtimi ekologjik i mbeturinave.

Mbeturinat nuk jan vetm gjra t cilat

ne nuk na nevojiten m. Ato jan edhe
gjra me t cilat ne mund t prfitojm.
Eliminimi i mbeturinave urbane prbn
nj hallk jetikeT gjith prodhojn
mbetje. Sasia e prgjithshme e tyre rritet
do vit me 3%. Parandalimi I
mbeturinave do t jet nj element ky i
nj politike t integruar. Masa t forta
fillimisht nevojiten pr t nxitur
riprdorimin zvoglimin dhe riciklimin
dhe prpunimin e mbetjeve, e cila quhet
ndryshe edhe hierarkia e mbetjeve.

Metodat ekologjike t trajtimit t

mbeturinave urbane sot n bot.

Sot n bot aplikohen disa metoda pr trajtimin e

mbetjeve t ngurta urbane t cilat ndahen n 2 grupe t
medha:

Trajtimi industrial
Trajtimi
ekologjiko ekonomik
1. Reduktim
Permes furrave
2. Riperdorim
termike dhe pirolizes.
3. Riciklim

Reduktimi

Riperdorimi

Riciklimi

Reduktim i mbetjeve do t
thot q t mos lejojm lindjen
e mbeturinave, qe do te thote:
1. Blejrjen n mnyr t
ndrgjegjshme pr mjedisin.
2. Prodhimin e vet produkte .
3. Zgjedhjen e paketimit t
ricikluar.
4. Kursimin e energjis, ujit,
kimikatet.
5. Mos flakjen e artikujve.
6. Zgjedhjen e produkteve me
paketim minimal.
7. Reduktimin e qeseve plastike
pr t hedhur tutje, duke e
zevendesuar me ant pazari
shum prdormshe n
supermarket.

sht rikthimi i mbeturinave

nprmjet qarkullimit n lnd
t par natyrore.

Riciklimi sht nj seri

aktivitetesh, q prfshijn:
grumbullimin, ndarjen,dhe
procesin e kthimit pr prdorim
t mbetjeve si lnd e par n
procesin e prodhimit t
produkteve te dobishme, duke
kursyer energji. Perfitimet nga
riciklimi:
Zvoglon nevojn pr
hapsira t vendit te
groposjes;
Kursen taksat;
Kursen harxhimin e energjin
me 2/3;
Zvoglon ndotjen;
Mbron burimet tona t
pamjaftueshme;
E bn botn nj vnd t
kndshm pr t jetuar.

1.Prdorimi i tullave t nj
godine t shembur pr t
ndrtuar dekoracione ose
ndonj godin m t vogl.
2.Riperdorimi I shisheve dhe I
kavanozeve te qelqit.
3. Industria e automobilave
sht shembulli m konkret, ku
pjes t prdorura t nj
makinerie prdoren pr t
riprodhuar pjes t nj
makinerie tjetr.

Klasifikimi I materialeve te riciklueshme

Kategoria I

Kategoria II

Kategoria III

Kategoria IV

Konsiston ne elemente
qe ndodhen me
shumice dhe ne sasi te
pakufizuar ne
produktet e
konsumit.Materialet te
kesaj kategorie te
riciklueshme
shkarkohen ne natyre
dhe ricikloen permes
projekteve natyrore .

Elemente qe nuk jane

me pakice por te
perdorur ne forma te
ndryshme pengojne
riciklimin.Shembull tipik
eshte druri dhe letra.

Elemente,kryesisht
metalet , rezervat
boterore te te cilave
jane te vogla.

Jane pjese dhe

aparate ,si p.sh pjese
makinerishe.

Riciklimi I letres.

Me riciklimin e letrs zvoglohet edhe

siprfaqja e deponive, kursejm pasurin
e maleve tona, sepse pr prodhimin e
vetm disa fletoreve dhe librave duhet t
prem nj trup drunor t cilit i nevojiten s
paku 30 vite q t rritet, ndrsa ky dru
pr nj vit mund t pastroj 30 kg.
ndotsish t ndryshm nga ajri. Pr
prodhimin e letrs s ricikluar
shfrytzohen dyfish m pak uj dhe
energji se sa kur prodhojm letrn nga
druri.

Riciklimi i plastikes.

Koha e zbrthimit natyror t plastiks

sht 100 deri n 1.000 vjet.
Nga plastika e ricikluar mund t
prodhohen materiale sintetike t cilat
prdoren pr prodhimin e veshmbathjes,
n industrin e gomave, pr prodhimin e
shisheve t reja t plastiks, prodhimin e
lodrave t ndryshme, etj.

Riciklimi i qelqit.

Me riciklimin e qelqit kursejm energjin

dhe e ruajm mjedisin ton, sepse koha
e zbrthimit natyral t qelqit sht
shum e gjat, diku rreth 4.000 vjet. Pas
riciklimit t qelqit fitohen prodhime t
reja nga qelqi t cilat pas riprdorimit
prap mund t riciklohen dhe prap t
fitohen prodhime t reja. N kt
mnyr vazhdon pandrprer cikli
rrethor i riciklimit t qelqit

Shqiptaret dhe mbeturinat.

Shpesh degjojme e lexojme artikuj ku ankohet e protestohet per

mbeturinat qe jane te shperndara ne te gjithe Shqiperine, dhe i
hidhet faji X apo Y qeverie. Po qytetaret a jane pa faj valle ne
kete mes? JO, ata jane shkaktaret kryesore te kesaj gjendje, dhe
sigurisht qe nje faktor i madh eshte edhe mungesa e informacionit
dhe injoranca. Ekzistojne rreth 80 biznese ricikluese ne Shqiperi, me
shumicen e tyre te perqendruara anes autostrades Tirane-Durres.
Ne keto biznese mund te riciklosh: leter, karton, plastike, metale,
pajisje elektronike, tekstile, qelq, tonera printeri, dru, mobilje, tulla,
bateri makinash e shume e shume gjera te tjera. Dhe megjithese
shumica nuk jane ambientaliste, thjesht incentiva ekonomike duhet t'i
shtyje drejt riciklimit. Cdo kg material qe con ne keto firma
ricikluese, paguhet. Te gjithe i kemi pare firmat qe mbledhin mobilje
e orendi te perdorura ne kembim te pageses. Nuk i kushton asgje
asnje personi, te marre ne telefon keto firma e ne vend qe te hedhe
orendite ne trotuare e prane koshave te plehrave, te marre ca para
per to.

.
#MesueseAurela

Shqiperi

Bashkimi europian

Cfare mund te bejme ne ?

A e dini se sa koh nevojitet pr zbrthimin natyror t disa

hedhurinave?
Pr zbrthimin e qelqit nevojiten 4000 vjet,
Qeseve plastike 1000 deri 10000 vjet,
Shisheve t plastiks 100 deri 1000 vjet,
Kanaqet zbrthehen pr 10 deri 100 vjet,
Gazetat 6 deri 12 muaj,
Copat e molls prej 3 deri n 6 muaj .

Ne mund t zvoglojm ndotjen dhe t mbrojm mjedisin!

Mjedisi dhe mbrojtja e tij eshte gjeja e fundit qe

permendet ne Shqiperi dhe bile njerezve u duket si nje
perralle qe e tregojne ca ambientaliste. Te gjthe
shqiptaret te denoncojme e te protestojme me fjale e
pamje kunder shkaterrimit, masakrimit, dhe ndotjes se
mjedisit ne Shqiperi.
Ti themi mjaft shkaterrimit!

Ne mund t zvoglojm ndotjen dhe t

mbrojm mjedisin!

Jane vete qytetaret te cilet

ankohen dita dites per ndotjen e
mjedisit.Dhe jane po te njejtet
qytetare qe mbeturinat I hedhin
ne rruge dhe jo ne vendin e
caktuar.Pra,gjithsecili prej nesh
duhet te jete nismetar I mbrojtjes
se ambjentit dhe me pas te
kerkohet nga shteti,qofte edhe
me ane te protestave te marre
masa per mbrojtjen e mjedisit qe
na rrethon.

Cfare duhet te bejme ?