Professional Documents
Culture Documents
Pozytywizm Sprawdzian Klucz
Pozytywizm Sprawdzian Klucz
Nr
Odpowied wersja A
zadania
1.
nazwa kierunku filozoficznego
pochodzca od tytuu dziea Augustea
Comtea Kurs filozofii pozytywnej
2.
zmiana struktury spoeczestwa
uwaszczenie chopw i konfiskaty
majtkw w ramach represji po
powstaniu styczniowym uderzyy w
szlacht; ziemiastwo zaczo przenosi
si do miast (wzrosa rola
mieszczastwa); wyodrbnia si nowa
grupa spoeczna inteligencja; odkrycia
naukowe przyczyniy si do rewolucji
przemysowej i rozwoju urbanizacji;
rozwija si ruch emancypacyjny kobiet
3.
scjentyzm kierunek w filozofii,
ktrego przedstawiciele uznaj poznanie
zgodne z zasadami nauk przyrodniczych
za jedyny waciwy sposb badania
rzeczywistoci
organicyzm pogld traktujcy
spoeczestwo jako jeden spjny
organizm; pozytywici charakteryzowali
budow i funkcjonowanie
spoeczestwa, odwoujc si do nauk
przyrodniczych; kadej grupie
spoecznej przypisywali istotn rol
przypominajc znaczenie danego
organu dla organizmu
praca u podstaw szerzenie owiaty
wrd najuboszych, nieowieconych
warstw spoeczestwa; wedug ideologii
pozytywistycznej wyksztaceni
czonkowie spoeczestwa s
zobowizani do pracy spoecznej na
rzecz niszych klas; obowizek ten ma
oprcz moralnego podoe praktyczne,
gdy ksztacenie najbardziej zacofanych
grup stanowi warunek harmonijnego
rozwoju caego spoeczestwa
asymilacja ydw miaa na celu
usunicie podoa konfliktw polskoydowskich; polegaa na integrowaniu
czonkw spoecznoci ydowskiej z
otoczeniem; warunkiem byo porzucenie
przez ydw zewntrznych oznak ich
obcoci (tradycyjnych obyczajw, jzyka
itp.)
Odpowied wersja B
nazwa epoki w dziejach kultury
polskiej w drugiej poowie XIX w.
poprawa jakoci ycia, wzrost pac
robotnikw, obnika cen towarw
konsumpcyjnych, dynamiczny rozwj
transportu (kolej i egluga parowa),
wynalezienie sztucznego wiata
zmiana stylu ycia ludnoci, telegrafu
i telefonu szybszy przepyw
informacji, rozwj prasy, gwatowna
urbanizacja, migracje ludnoci,
emancypacja kobiet
ewolucjonizm koncepcja oparta na
teorii Karola Darwina, ktry gosi, e
organizmy i gatunki nieustannie
zmieniaj si w celu jak najlepszego
przystosowania si do warunkw
ycia; teori Darwina pozytywici
przenieli na grunt spoeczny
twierdzili, e spoeczestwo
nieustannie si rozwija, gorsz form
ycia spoecznego zastpujc lepsz
utylitaryzm pogld, w myl
ktrego miar wartoci czowieka
bya uyteczno; czowiek mg
realizowa swoje cele, ambicje, dy
do zapewnienia sobie dostatku pod
warunkiem, e jego dziaania suyy
ogowi; utylitarne miay by nie
tylko jednostki, lecz take warstwy
spoeczne
praca organiczna gwne haso
przedstawicieli pozytywizmu
warszawskiego; gosili oni
wzmocnienie polskiego
spoeczestwa przez solidarn
wspprac jego wszystkich warstw
(przede wszystkim na rzecz rozwoju
gospodarczego)
emancypacja kobiet postulat
wynikajcy z tego, e po powstaniu
styczniowym wiele kobiet zostao
pozbawionych opieki mczyzn,
ktrzy zginli w walkach lub zostali
zesani na Syberi; wyksztacenie
4.
5.
6.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
motyw przewijajcy si w
najwaniejszych momentach akcji)
marzenia o dalekich podrach,
pochwaa nowoczesnej cywilizacji
a) Podmiotem lirycznym jest czowiek
gboko zaangaowany w przemiany,
jakie zachodz w wiecie. Przekonuje, e
to, co byo ju nie wrci, i nie warto si
skupia na rozpamitywaniu przeszoci.
b) Adresatem wiersza s ci ludzie, ktrzy
nie mog si pogodzi ze zmianami i
prbuj zahamowa postp. Podmiot
liryczny zachca, aby otworzy si na to,
co nowe, a nie kurczowo trzyma si
przeszoci.
c) Ten fragment wypowiedzi ma
charakter impresywny, nakania
przeciwnikw wiatopogldu
pozytywistycznego do zmiany postawy i
wczenia si w realizacj nowego
programu, nowych hase. Nie mona y
wycznie przeszoci i wspominaniem
dawnych dokona, ktre wynosiy
pokolenie romantykw na piedesta
(symbolem uwzniolenia jest
laurowy li). Naley i naprzd,
wczy si w teraniejszo i sw
energi spoytkowa na budowanie
nowej rzeczywistoci.
d) Adam Asnyk tworzy w epoce, w
ktrej poezja zostaa zmarginalizowana.
W literaturze majcej realizowa zadania
utylitarne, a przynajmniej opisywa
otaczajcy wiat, ceniono przede
wszystkim proz, dominoway wic
formy epickie. Ideologia racjonalizmu
sprawia, e wartoci staa si w pisaniu
naukowa precyzja, umiejtno
stawiania tez, argumentowania. Nie
sprzyjao to rozwojowi poezji, ktra z
natury jest nieuchwytna, dwuznaczna,
metaforyczna, trudno za jej pomoc
propagowa nowe idee.
Ksika Elizy Orzeszkowej Marta moe
by ilustracj pozytywistycznego hasa
emancypacji kobiet. Autorka stworzya
powie tendencyjn, ktra ukazuje
dramatyczn sytuacj kobiet w Polsce w
drugiej poowie XIX w. Bdca wdow
Marta stara si o prac, aby utrzyma
satyrycznym
obraz ycia prowincji, cika dola
chopa
a) W Karmelkowym wierszu
wypowiada si dojrzay mczyzna,
ktry za modu wielbi kobiety w
romantyczny sposb, oferowa im
szczere uczucie i serce. Z wiekiem
naby okrelonej wiedzy o wiecie i
teraz jego postawa wobec kobiet jest
pena dystansu i ironii.
b) Kobiety nie oczekuj od mczyzn
prawdziwej mioci, bardziej
interesuje je flirt, gra towarzyska. S
to salonowe lalki, pozbawione
gbszych uczu.
c) Mczyzna, ktry nie pierwszy raz
przebywa na salonach, zna ju
obowizujce w nich reguy. Jako
czowiek nalecy do towarzystwa
umie podj gr z kobietami, ale
zamiast prawdziwego zaangaowania
oferuje im karmelki, bo tylko na nie
zasuguj. Mczyzna ju wie, e nie
mona angaowa si uczuciowo,
poniewa nie takie s oczekiwania
dam. Serce, mio zamienia wic na
sodkie cukierki. Takie zachowanie
jest bezpieczne i zgodne z
obowizujcymi konwenansami.
d) Asnyk odwouje si do tradycji
poezji romantycznej. Tematem
wiersza jest mio, czyli uczucie,
ktre romantyczni twrcy postawili na
piedestale. Prawdziw mio podmiot
liryczny przeywa za modu, dzi
nauczony dowiadczeniem ma
dystans do salonowych flirtw i nie
traktuje ich powanie. Do tradycji
romantycznej nawizuje te motyw
kobiety salonowej lalki oraz
posugiwanie si ironi.
Mendel Gdaski Marii Konopnickiej
moe by ilustracj
pozytywistycznego hasa asymilacji
ydw. Autorka ukazaa w utworze
problem relacji polsko-ydowskich,
prezentujc histori warszawskiego
yda, Mendla, ktry pada ofiar