Drvene Konstrukcije

DRVENE KONSTRUKCIJE
-materijal za vebe-
pripremili:
dr Tatjana Koetov-Miuli, dig
MSc Vladimir Vukobratovi, dig
Novi Sad, avgust 2012. godine
Sadraj
1. UVOD MONOLITNO DRVO.............................................................................1
1.1 Optereenja..................................................................................................1
1.2 Doputeni naponi u monolitnom drvetu........................................................1
2. DIMENZIONISANJE I NASTAVLJANJE AKSIJALNO ZATEGNUTIH TAPOVA
...................................................................................................................................4
2.1 Varijanta sa ekserima i drvenim podvezicama.............................................4
2.2 Varijanta sa ekserima i elinim limom.........................................................8
2.3 Varijanta sa zavrtnjima i drvenim podvezicama..........................................10
2.4 Varijanta sa zavrtnjima i elinim trakama..................................................14
2.5 Varijanta sa trnovima i drvenim podvezicama............................................17
2.6 Varijanta sa karikama..................................................................................19
3. DIMENZIONISANJE I NASTAVLJANJE AKSIJALNO PRITISNUTIH TAPOVA
.................................................................................................................................21
4. VEZE U VOROVIMA REETKASTIH NOSAA............................................26
4.1 Sluaj pritisnute vertikale i zategnute dijagonale........................................26
4.2 Sluaj pritisnute i zategnute dijagonale prost zasek................................30
4.3 Sluaj pritisnute i zategnute dijagonale dvojni zasek..............................34
5. DIMENZIONISANJE RONJAE.....................................................................39
6. POSTUPAK DIREKTNOG DIMENZIONISANJA AKSIJALNO PRITISNUTIH
TAPOVA................................................................................................................42
7. ANALIZA OPTEREENJA VETROM NA OBJEKTE MALIH KRUTIH ZGRADA
.................................................................................................................................44
8. UVOD LAMELIRANO LEPLJENO DRVO (LLD)...........................................48
8.1 Doputeni naponi u LLD.............................................................................48
9. PRAVILA ZA DIMENZIONISANJE NOSAA OD LLD .....................................50
9.1 Pravi gredni nosai sa I=const....................................................................50
9.2 Zakrivljeni nosai sa I=const.......................................................................51
9.3 Nosai sa nagnutim ivicama (sa promenljivom visinom H)........................54
9.4 Zakrivljeni nosai sloenih geometrijskih karakteristika.............................57
10. DIMENZIONISANJE RONJAE ....................................................................59
11. DIMENZIONISANJE SIMETRINOG TRAPEZASTOG NOSAA...................62
12. DIMENZIONISANJE NESIMETRINOG TRAPEZASTOG NOSAA.............69
13. DIMENZIONISANJE ZAKRIVLJENOG NOSAA sa I=const...........................74
PRILOG 1 Ispitni zadatak: tavanica od monolitnog drveta..................................79

PRILOG 2 Ispitni zadatak: klasian krov..............................................................86
PRILOG 3 VEZE NA ZASEK I VEZE PRITISNUTIH TAPOVA POD UGLOM
PRILOG 4 VEZE KOD REETKASTIH NOSAA
PRILOG 5 VEZE IZNAD OSLONCA LEITA
PRILOG 6 MOGUI OBLICI REETKASTIH NOSAA
LITERATURA
NAPOMENA VEZANA ZA MONOLITNO DRVO: Neki od zadataka su preuzeti iz zbirke zadataka Drvene konstrukcije iji su autori Dr Milan Gojkovi, Dr Boko Stevanovi, Dr Milorad
Komnenovi, Sreto Kuzmanovi i Dr Dragoslav Stoji.
NAPOMENA VEZANA ZA LLD: Zadaci 10 13 su preuzeti iz zbirke zadataka Drvene konstrukcije iji su autori Dr Milan Gojkovi, Dr Boko Stevanovi, Dr Milorad Komnenovi,
Sreto Kuzmanovi i Dr Dragoslav Stoji.
NAPOMENA VEZANA ZA PRILOGE 3 6: Prilozi su preuzeti iz knjige Drvene konstrukcije
iji je autor Dr Milan Gojkovi i iz zbirke zadataka Drvene konstrukcije iji su autori Dr
Milan Gojkovi, Dr Boko Stevanovi, Dr Milorad Komnenovi, Sreto Kuzmanovi i Dr
Dragoslav Stoji.
1. UVOD MONOLITNO DRVO

1.1 Optereenja
1. grupa optereenja OSNOVNA
stalno optereenje g
korisno optereenje s (ukljuujui i sneg)
optereenje vetrom kao (samostalno) w
g
g+s
g+w
2. grupa optereenja DOPUNSKA
vetar kada ne deluje kao samostalno optereenje

optereenje od skela i oplata za beton
optereenje od privremenih konstrukcija
trenja na leitima
sile koenja
temperaturna dejstva
skupljanje i bubrenje
pritisak na ogradu
horizontalna dejstva koja nisu obuhvaena 1. grupom
g+s+w
3. grupa optereenja NAROITA
seizmiko dejstvo
razmicanje oslonaca
pritisak leda
poar do 30 minuta
udari vozila
O optereenjima se detaljnije moe proitati u prilogu na stranama 415-416.
1.2 Doputeni naponi u monolitnom drvetu

Razlikuju se prema:
(1) botanikoj vrsti drveta
etinari (bor, jela, smra)
liari (hrast, bukva)
(2) klasi kvaliteta I, II i III klasa
(3) vrsti naprezanja pregled dat u tabeli ispod
(4) procentu vlanosti: >18% ili 18% u odnosu na suvu masu
1
pritisak paralelno vlaknima
cII
pritisak upravo na vlakna
zatezanje paralelno vlaknima
tII
ivini napon pri savijanju
smicanje paralelno vlaknima
II
smicanje pri savijanju
mII
pritisak pod uglom
presecanje vlakana
Na strani 431 priloga se nalazi tabela osnovnih doputenih napona za optereenja iz

1. grupe i za vlanost drveta od 18%. Vrednosti su date u N/cm.
U nastavku su data pravila za redukciju osnovnih doputenih napona.
(a) u sluaju kombinacije optereenja GRUPA 1+GRUPA 2 treba izvriti poveanje
osnovnih doputenih napona za 15%
(b) u sluaju kombinacije optereenja GRUPA 1+GRUPA 2+GRUPA 3 treba izvriti
poveanje osnovnih doputenih napona za 50%
(c) u zavisnosti od duine trajanja optereenja merodavne doputene napone treba
redukovati koeficijentom kd=0,9 ako su ispunjeni sledei uslovi:
puno raunsko optereenje deluje bez prestanka
korisna optereenja ili sneg deluju due od 3 meseca
(d) doputeni naponi pritiska pri delovanju sile koso u odnosu na smer vlakana se
rauna kao: c,dop=cII,dop-(cII,dop-c,dop)sin; na strani 432 priloga pogledati dodatne
uslove
(e) ako je vlanost drveta 18% osnovne doputene napone redukujemo pomou
koeficijenata iz tabele 3 sa strane 433 priloga
(f) u zavisnosti od stepena odravanja tj. zatite konstrukcije, osnovne doputene
napone redukujemo koeficijentom kat prema sledeim pravilima:
(f1) glavni nosei elementi
(f1.1) potpuno otvoreni objekti, nezatieni i izloeni atmosferilijama ili
izloeni visokoj trajnoj vlanosti vazduha u zatvorenom prostoru
nenadzirani i neodravani kat=0,85
nadzirani i odravani kat=0,90
(f1.2) delimino otvoreni objekti sa najmanje jedne bone strane, koji
su nezatieni i delimino izloeni atmosferilijama
2
(f1) sekundarni nosei elementi

(f2.1) potpuno otvoreni objekti, nezatieni i izloeni atmosferilijama ili
izloeni visokoj trajnoj vlanosti vazduha u zatvorenom prostoru
(f1.2) delimino otvoreni objekti, sa najmanje jedne bone strane, koji
su nezatieni i delimino izloeni atmosferilijama
Ako izvrimo zatitu glavnih noseih elemenata od atmosferilija koeficijent kat moe
biti povean za 10% ali njegova vrednost ni u kom sluaju ne sme biti vea od 1,00.
(g) za konstrukcije izloene delovanju hemijskih uticaja:
za pH koncentraciju u granicama od 3,5-8,5 nema smanjenja
za pH koncentraciju u granicama od 2-3,5 i 8,5-10 redukcija faktorom
kk=0,65
(h) u podruju srednjih oslonaca kontinualnih nosaa vrednosti osnovnih doputenih
napona za savijanje se mogu poveati za 10%, to se ne odnosi na rogove krovne
konstrukcije
(i) u podruju srednjih oslonaca kontinualnih nosaa vrednosti osnovnih doputenih
smiuih napona se mogu poveati za 1/3 ako drvo nema pukotine, to se ne odnosi
na rogove krovne konstrukcije
(j) za oblu grau koja nije slabljena u ivinoj zoni poprenog preseka doputeno je
poveanje osnovnih doputenih napona na savijanje i pritisak paralelno vlaknima za
20%
(k) u zavisnosti od irine oslonaca i poloaja delovanja optereenja videti u tabeli 4
priloga na strani 435
(l) ako pri proraunu nastavaka zategnutih tapova upotrebljavamo eksere i koristimo
bruto vrednosti povrine poprenog preseka, onda se osnovni doputeni napon na
zatezanje paralelno vlaknima mora redukovati za 20%, a ako raunamo da je presek
oslabljen i koristimo neto karakteristike tada se ova redukcija ne uzima u obzir
Ukupni korekcioni koeficijent dobijamo mnoenjem svih koeficijenata.
2. DIMENZIONISANJE I NASTAVLJANJE AKSIJALNO

ZATEGNUTIH TAPOVA
Za sve predstojee primere vae sledei podaci:
graa: etinari II klase (tIId=850 N/cm)
osnovni sluaj optereenja nema redukcije doputenih napona
sila zatezanja Z=65 kN
2.1 Varijanta sa ekserima i drvenim podvezicama

S obzirom da e popreni presek biti oslabljen, doputeni napon moramo redukovati
za 20% ili u proraunu moramo izraunati neto karakteristike preseka.
Potrebne dimenzije poprenog preseka:
Z
65 103
potrA =
=
= 95, 6 cm 2
0,8 tIId 0,8 850
Mogue dimenzije greda za etinare su:
jela i smra b=8-22 cm (za po 1 cm); h=8-30 cm (za po 1 cm)
bor b=10-22 cm (za po 2 cm); h=10-30 cm (za po 2 cm)
pretpostavlja se presek b/h=10/12 (A=120 cm)
SAVET: Visinu podvezica u sluaju nastavka sa ekserima usvojiti 2-4 cm veu od
visine osnovnog preseka (sa obe strane). Na taj nain dobijamo manju debljinu
podvezice, a samim tim i tanje eksere.
usvaja se podvezica visine 18 cm
PRILOG, str. 566, lan 9.4 NASTAVCI ZATEGNUTIH TAPOVA:
u sluaju podvezica sa spoljnje strane, napone u podvezicama kontrolisati sa
50% poveanom stvarnom silom
potrAp = 1,5
Z
0,8
= 1,5
tIId
65 103
= 143, 4 cm 2
0,8 850
Potrebna irina jedne podvezice:

a=
143, 4
4, 0 cm
2 18, 0
usvajaju se podvezice a/hp=2x4/18 cm (Ap=144 cm)
Usvojena debljina podvezice od 4 cm odgovara ekserima: E38, E42, E46, E55 (videti
tabelu 54 na str. 545).
pretpostavljamo eksere E42/100
Vitkost eksera mora biti u granicama 6,0 < < 11,5:
a 4, 0
= =
= 9,52 (uslov zadovoljen)
d 0, 42
Potrebna dubina zabijanja za jednosene eksere iznosi s12d (za punu nosivost).
potrebna dubina zabijanja s120,42=5,04 cm

stvarna dubina zabijanja sstv=l-a=10,0-4,0=6,0 cm > 5,04cm (uslov ispunjen)
Eksere emo zabijati sa obe strane i u tom sluaju moramo potovati uslove
standarda (lan 8.4.14, slika 51, str. 547):
as debljina srednjeg drveta koja je u naem sluaju jednaka debljini grede

koju nastavljamo (as=b=10,0 cm)
uslov naspramnog zabijanja: as sstv+8d 10,0 6,0+80,42=9,36 cm
uslov je ispunjen tako da se ekseri mogu zabijati jedni naspram drugih na
rastojanju 12d
Napomena: Rastojanje vai za eksere E42 (buene eksere), u suprotnom vai

rastojanje 10d.
usvajamo jednosene eksere E42/100, nosivost jednog eksera N1=775 N
Napomena: Raunska nosivost buenih eksera i eksera u kombinaciji sa tankim
limom se rauna sa 25% poveanom punom nosivou (to je ovde ve uzeto u
obzir). Nosivost eksera se moe nai u tabeli 54 na str. 545, ili se moe izraunati
(izraz u lanu 8.4.9 na str. 546), to e biti pokazano u sledeoj varijanti. Ovde je
vrednost oitana iz tabele.
Potreban broj eksera sa jedne strane veze, za jednu podvezicu:
Z
Z
65 103
n= 2 =
=
= 41,9 komada
N1 2 N1 2 775
5
Na visini h grede, moe da stane:

h
12
R=
1=
1 = 4, 71 redova
5 d
5 0, 42
Usvaja se R=4 reda, po vertikali.
Broj eksera u horizontalanim redovima:
n 41,9
S= =
= 10,5 > 10 komada
R
4
lan 8.4.9, str. 546: nosivost veze u kojoj ima vie od 10 eksera u redu, mora se
smanjiti za 10%, a u sluaju za vie od 20 eksera u redu nosivost se mora smanjiti za
20%. Raunamo novi potreban broj eksera, pri emu redukujemo nosivost jednog
eksera za 10%:
Z
Z
65 103
2 =
n=
=
= 46, 6 komada
0,9 N1 2 0,9 N1 2 0,9 775
Broj eksera u horizontalnim redovima sada iznosi:
n 46, 6
S= =
= 11, 7 komada Susv = 12 komada
R
4
usvaja se ukupan broj eksera sa jedne strane nastavka 2x412=96 E42/100
(detalj za izvrenje dat na sledeoj strani)
Kontrola napona
1. Osnovni presek
Aneto = b h 2 R d b = 10 12 2 4 0, 42 10 = 86, 4 cm2
Napon u preseku:
tII
Z
65 103
=
= 752,3 N /cm 2 <
Aneto
86, 4
tIId
= 850 N /cm 2
2. Podvezice
Ap ,neto = 2 a hp 2 R d a = 2 4 18 2 4 0, 42 4 = 130, 6 cm2
Napon u podvezicama:
tII
= 1,5
Z
Ap ,neto
= 1,5
65 103
= 746, 6 N /cm 2 <
130, 6
tIId
= 850 N /cm 2
2.2 Varijanta sa ekserima i elinim limom

Zadravamo isti presek (b/h=10/12).
Za limove debljine vee od 2 mm, ne treba vriti poseban dokaz nosivosti. Usvajamo
debljinu lima t=3,5 mm i visinu lima hlima=11 cm (za po 5 mm manje sa svake strane
grede). Prema lanu 8.4.4 (str. 544), za spojeve sa tankim limom debljine vee od 2
mm, vai uslov da je minimalna dubina zabijanja eksera 15d.
pretpostavljamo eksere E42/90
Potrebna duina eksera:
lmin = t + 15 d = 3,5 + 15 4, 2 = 66,5 mm < pretp. 90 mm
Nosivost eksera:
N1 = 1, 25
5000 d 2
5000 0, 422
= 1, 25
= 775 N
1+ d
1 + 0, 42
Stvarna dubina zabijanja: sstv=l-a=90,0-3,5=86,5 mm=8,65 cm > 15d=6,30 cm

uslov nije ispunjen tako da se ekseri ne mogu zabijati jedni naspram drugih
uslov naizmeninog zabijanja eksera: sstv < as < sstv+8d 8,65 cm < 10 cm <
12,01 cm vertikalni redovi eksera su smaknuti jedni u odnosu na druge,
prema slici 51 na str. 547. Minimalno rastojanje vertikalnih redova iznosi
6d=60,42=2,52 cm (usvaja se 3,0 cm)
Potreban broj eksera sa jedne strane veze, za jednu podvezicu:

Z
Z
65 103
2
n=
=
=
= 41,9 komada
N1 2 N1 2 775
Na visini h grede, moe da stane:
h
12
R=
1=
1 = 4, 71 redova
5 d
5 0, 42
Usvaja se R=4 reda, po vertikali.
Broj eksera u horizontalanim redovima:
n 41,9
S= =
= 10,5 > 10 komada
R
4
lan 8.4.9, str. 546: Nosivost veze u kojoj ima vie od 10 eksera u redu, mora se
smanjiti za 10%, a u sluaju za vie od 20 eksera u redu nosivost se mora smanjiti za
20%.
Raunamo novi potreban broj eksera, pri emu redukujemo nosivost jednog eksera
za 10%:
8
Z
Z
65 103
2 =
n=
=
= 46, 6 komada
0,9 N1 2 0,9 N1 2 0,9 775
Broj eksera u horizontalnim redovima sada iznosi:
n 46, 6
S= =
= 11, 7 komada Susv = 12 komada
R
4
usvaja se ukupan broj eksera sa jedne strane nastavka 2x412=96 E42/90
Kontrola napona
1. Osnovni presek
Aneto = b h R d b = 10 12 4 0, 42 10 = 103, 2 cm 2
Napon u preseku:
tII
Z
65 103
=
= 629,84 N /cm 2 <
Aneto 103, 2
tIId
= 850 N /cm 2
2. Podvezice
Koristi se 90% vrednosti dozvoljenog napona za elik iz razloga moguih
nesigurnosti pri izvrenju. Pretpostavljamo elik 0361 koji ima doputeni napon
d=16,0 kN/cm (tabela 82, str.660).
Ap ,neto = 2 t hlima R d t = 2 0,35 11 4 0, 42 0,35 = 7,11 cm2
Napon u podvezivama:
Z
65 103
z=
=
= 9142,1 N /cm 2 < 0,9 16000 = 14400 N /cm 2
Ap , neto
7,11
3. Pritisak po omotau rupe
Z
65 103
=
= 4606 N /cm 2 < 0,9 24000 = 21600 N /cm 2
2 n d t 2 48 0, 42 0,35
9
2.3 Varijanta sa zavrtnjima i drvenim podvezicama

Da bismo spoj tretirali kao nosivi, minimalan broj zavrtnjeva u vezi je 2. Nosivost
zavrtnjeva raunamo kao:
1) Jednosene veze (a1< a2)
N1 = d a1 d
N2 = k d 2
Merodavna nosivost je manja od gore dobijenih.
2) Dvosene veze (specijalan sluaj kada je a1 = a2)
srednje drvo
N1 = d a3 d
N2 = k d 2
bono drvo
N 3 = 2 d a1 d
N4 = 2 k d 2
Merodavna nosivost je najmanja od gore dobijenih.

U izrazima iznad je sa a oznaena debljina drveta u centimetrima, sa d je oznaen
prenik zavrtnja u centimetrima, a d i k su vrednosti iz tabele 53 (str. 542 priloga).
Potrebne dimenzije osnovnog preseka:
Z
65 103
potrA =
=
= 95, 6 cm 2
0,8 tIId 0,8 850
usvaja se presek b/h=8/14 (A=112 cm)
Potrebne dimenzije podvezica:
Z
potrAp = 1,5
0,8
tIId
65 103
= 1,5
= 143, 4 cm 2
0,8 850
usvajaju se podvezice a/hp=2x6/14 cm (Ap=168 cm)

10
Minimalni prenik zavrtnjeva treba da iznosi 12 mm. U specijalnom sluaju moe

iznositi 10 mm i to kada koristimo drvo debljine 6 cm. Maksimalan prenik
zavrtnjeva iznosi 24 mm.
pretpostavljamo zavrtnjeve M16
Iz tabele 53 itamo vrednosti za d i k (etinari i dvosena veza) i raunamo nosivost
u odnosu na srednje i bono drvo:
srednje drvo: d=850 N/cm i k=3800 N/cm

N1 = d a3 d = 850 8 1, 6 = 10880 N
N 2 = k d 2 = 3800 1, 62 = 9728 N
bono drvo: d=550 N/cm i k=2600 N/cm

N 3 = 2 d a1 d = 2 550 6 1, 6 = 10560 N
N 4 = 2 k d 2 = 2 2600 1, 62 = 13312 N
Usvaja se Nmin=N2=9728 N.
Potreban broj zavrtnjeva:
n=
Z
65 103
=
= 6, 7 komada
N min
9728
usvaja se 7M16 (detalj za izvrenje dat na kraju zadatka)

Na slici 46, str. 541 je dat raspored i minimalna rastojanja zavrtnjeva. Na slici ispod je
dat dodatak, za sluajeve koji nisu prikazani na slici 46.
Maksimalan broj zavrtnjeva jednom redu je 4.

Kontrola napona
1. Osnovni presek
Raspored zavrtnjeva e biti usvojen kao u treem sluaju na slici iznad. Sluaj je sam
po sebi specifian, to se vidi iz predstojeeg prorauna neto preseka.
Kod prorauna neto preseka sa zavrtnjima treba raunati sa prenikom zavrtnja
poveanim za 1 mm (lan 8.3.16, str. 542).
11
Slabljenje preseka zavrtnjima se prikazuje uticajnim povrinama. Uticajna povrina

se rasprostire na duini 5d (JUS U.C9.200, stav 10.1.5). Tok prorauna je prikazan u
nastavku.
presek a-a
x
1, 7
2 = 2 x = 2,5 1, 7 = 0,5 cm
2,5 8,5
8,5
Slabljenje u preseku a-a iznosi:
Aa a = ( x + d ) b = ( 0,5 + 1, 7 ) 8, 0 = 17, 6 cm 2
presek b-b
Presek b-b je presek koji se nalazi na polovini rastojanja izmeu osa dva susedna
zavrtnja.
12
x
1, 7
2 = 2 x = 5,5 1, 7 = 1,1 cm
5,5 8,5
8,5
Slabljenje u preseku b-b iznosi:
Ab b = 2 x b = 2 1,1 8, 0 = 17, 6 cm 2
Vidi se da je slabljenje isto u oba preseka pa je svejedno u kojem emo kontrolisati
napon.
Aneto = b h Aa a ( ili Ab b ) = 8 14 17, 6 = 94, 4 cm 2
Napon u preseku:
tII
Z
65 103
=
= 688, 6 N /cm 2 <
Aneto
94, 4
tIId
= 850 N /cm 2
2. Podvezice
Prikazano slabljenje preseka je isto kao i u sluaju osnovnog preseka pa moemo
koristiti izraz ili za presek a-a ili za presek b-b. Ovde je izabran presek a-a:
Aa a = 2 ( x + d ) a = 2 ( 0,5 + 1, 7 ) 6, 0 = 26, 4 cm 2
Ap , neto = 2 a hp Aa a = 2 6 14 26, 4 = 141, 6 cm 2
tII
= 1,5
Z
Ap ,neto
= 1,5
65 103
= 688, 6 N /cm 2 <
141, 6
13
tIId
= 850 N /cm 2
2.4 Varijanta sa zavrtnjima i elinim trakama

Zadravamo isti presek (b/h=8/14). Pretpostavljamo 3 eline trake 2,5110 mm
(elik 0361, d =16000 N/cm) i zavrtnjeve M16 (elik 0361).
Prema lanu 8.3.18 (str. 542), za veze sa metalnim podvezicama se nosivost
zavrtnja u drvetu poveava za 25% (isto vai i za eksere).
Izgled preseka na mestu nastavka je dat na sledeoj slici. U ovakvom sluaju se
nosivost zavrtnja rauna u odnosu na srednje drvo (d=850 N/cm i k=3800 N/cm).
14
N1 = 1, 25 d a d = 1, 25 850 3,875 1, 6 = 6587,5 N merodavno

N 2 = 1, 25 k d 2 = 1, 25 3800 1, 62 = 12160 N
Ukupna nosivost za dva srednja drveta:
N dop = 2 N1 = 2 6587,5 = 13175 N
Potreban broj zavrtnjeva:
n=
Z
65 103
=
= 4,93 komada
N dop 13175
usvaja se 5M16 (zavrtnjeve rasporeujemo kao u prethodnom primeru)

Kontrola napona
1. Osnovni presek
Neto karakteristike osnovnog preseka raunamo kao i u prethodnom sluaju (uticajne
povrine). S obzirom da je slabljenje isto za preseke a-a i b-b, biramo presek a-a kao
referentni. Izraz za slabljenje je isti ali irina preseka je sada manja za 25 mm
(debljina lima).
Aneto = ( b t ) h Aa a = ( b t ) h ( x + d ) ( b t ) =
= ( 8, 0 0, 25 ) 14 ( 0,5 + 1, 7 ) ( 8, 0 0, 25 ) = 91, 45 cm 2
Napon u preseku:
Z
65 103
tII =
=
= 710,8 N /cm 2 < tIId = 850 N /cm 2
Aneto 91, 45
2. Podvezice
Najoptereeniji je unutranji lim koji prima sile, to u naem primeru iznosi 32,5 kN
.
Ap , neto = t hp t d = 0, 25 11, 0 0, 25 1, 7 = 2,33 cm 2
15
z=
Z
2
Ap , neto
32,5 103
= 13948,5 N /cm 2 < 0,9 16000 = 14400 N /cm 2
2,33
16
3. Pritisak po omotau rupe (unutranji lim)

Z
32,5 103
= 2 =
= 16250 N /cm 2 < 0,9 27000 = 24300 N /cm 2
n d t 5 1, 6 0, 25
Doputeni naponi po omotau rupe zavrtnja se nalaze u tabeli 83 na str. 661 priloga.
2.5 Varijanta sa trnovima i drvenim podvezicama

Nosivost trnova se rauna prema istim izrazima kao i nosivost zavrtnjeva, kao to je
prikazano u primeru 3. Da bismo vezu tretirali kao nosivu, minimalnan broj trnova u
vezi je 4. U izrazima je a debljina drveta u centimetrima, d je prenik zavrtnja u
centimetrima, a d i k su vrednosti iz tabele 53 (str. 542 priloga).
Trnovi se rasporeuju na rastojanjima 3d od ivice nosaa i meusobno po visini
nosaa, odnosno na rastojanju 3d po horizontali, kao to je prikazano na slici 46, str.
541.
Usvajamo osnovni popreni presek b/h=8/14 (A=112 cm) i podvezice a/
hp=2x6/14 cm (Ap=168 cm), kao u varijanti 2.3.
Ako pretpostavimo da emo trnove rasporediti u 2 reda, za visinu preseka i
podvezica od 14 cm i minimalno rastojanje od 3d, dobijamo da maksimalni prenik
trna iznosi:
14
3 3 d = 14 d =
= 1,56 cm
9
usvajamo trnove 14
Iz tabele 53 priloga itamo vrednosti za d i k (etinari i dvosena veza) i raunamo
nosivost u odnosu na srednje i bono drvo:

N1 = d a3 d = 850 8 1, 4 = 9520 N
N 2 = k d 2 = 5100 1, 42 = 9996 N

N 3 = 2 d a1 d = 2 550 6 1, 4 = 9240 N
N 4 = 2 k d 2 = 2 3300 1, 42 = 12936 N
Potreban broj trnova:
17
n=
Z
65 103
=
= 7, 03 komada
N min
9240
usvojeno 714 trnova (detalj za izvrenje dat u nastavku)
18
Kontrola napona
1. Osnovni presek
Aneto = b h 2 b d = 8 14 2 8 1, 4 = 89, 6 cm2
Napon u preseku:
Z
65 103
tII =
=
= 725, 4 N /cm 2 < tIId = 850 N /cm 2
Aneto
89, 6
2. Podvezice
Ap ,neto = 2 a p ( h 2 d ) = 2 6 ( 14 2 1, 4 ) = 134, 4 cm2
tII
= 1,5
Z
65 103
= 1,5
= 725, 4 N /cm 2 <
Aneto
134, 4
tIId
= 850 N /cm 2
2.6 Varijanta sa karikama

Za spojno sredstvo koristimo karike tipa Tuchscherer. Zadravamo isti popreni
presek kao i u prethodnom primeru, osnovni popreni presek b/h=8/14 (A=112
cm) i podvezice a/hp=2x6/14 cm (Ap=168 cm).
Podaci o karikama se nalaze u tabeli 51, str. 536. Iz tabele vidimo da dimenzijama
naeg poprenog preseka odgovaraju karike prenika 90 ili 110.
pretpostavljamo karike 90 (K90D)
Iz tabele itamo da nosivost za 1 ili 2 u redu pri uglu od 30 iznosi N1=12,0 kN.
Potreban broj karika:
n=
Z 65 103
=
= 5, 4 komada usvajamo 6 komada
N1
12, 0
Ukupno smo usvojili 6 karika, odnosno po 3 sa svake strane preseka, to je vie od

pretpostavljene 2 karike u redu. Iz tabele sada itamo novu vrednost nosivosti jedne
karike, i ona sada iznosi N1=11,0 kN.
Potreban broj karika je sada:
n=
Z 65 103
=
= 5,9 komada usvajamo 6 komada
N1
11, 0
Usvojene karike imaju karakteristike:

D = 90 mm
6 K 90 D h = 20 mm , zavrtnji M12
d = 5 mm
19
Napomene:
1. lan 8.2.6, str. 534 u sluaju karika prenika veeg od 120 mm, krajeve
elementa osigurati zavrtnjima
2. lan 8.2.9, str. 534 u spoju moe biti najvie 4 karike u jednom redu
3. lan 8.2.18, str. 539 neto presek usled slabljenja karikama raunamo iz
ukupne projekcije karika
PAZITI: U naem primeru NEMA DODATNIH zavrtnjeva na poetku i na kraju
podvezice. U tabeli 51 piu napomene kada koristimo dodatne zavrtnjeve i kog su oni
prenika.
20
Kontrola napona
1. Osnovni presek
h
h
Aneto = b h 2 D + d zavrtnja b 2 =
2
2
2, 0
2, 0
2
= 8 14 2
9, 0 + 1, 2 8 2
= 86,8 cm
2
2
Naponi u preseku:
tII
Z
65 103
=
= 748,8 N /cm 2 <
Aneto
86,8
tIId
= 850 N /cm 2
2. Podvezice
h
h
Ap , neto = 2 a p h 2 D + d zavrtnja a p =
2
2
2, 0
2, 0
2
= 2 6 14 2
9, 0 + 1, 2 6
= 138 cm
2
2
Naponi u podvezicama:
tII
= 1,5
Z
65 103
= 1,5
= 706, 5 N /cm 2 <
Aneto
138
tIId
= 850 N /cm 2
3. DIMENZIONISANJE I NASTAVLJANJE AKSIJALNO

PRITISNUTIH TAPOVA
Nastaviti aksijalno pritisnut tap gornjeg pojasa reetke optereen silom F=90 kN.
Dimenzije tapa b/h=12/20 cm. Za spojna sredstva koristiti zavrtnjeve, a za grau
etinare II klase.
Iz tabele 2 sa 431. strane priloga itamo vrednost osnovnog doputenog napona
cIId=850 N/cm.
Nastavci pritisnutih tapova lan 9.6, strana 567 priloga.
Nastavak treba postavljati neposredno uz vor. Ukoliko je osiguran kontakni prenos
sile pritiska podvezice su konstruktivne.
usvajamo podvezice 2x8/20
21
Pretpostavljamo zavrtnjeve u dva reda. Pri tome moramo uvaiti ogranienja koja su
definisana na slici ispod.
2 3d + 5d = 20, 0 d =
20
= 1,82 cm
11
usvajamo zavrtnjeve M18

lan 9.6, strana 567 priloga: ako je osiguran kontakt izmeu nastavljenih elemenata,
broj spojnih sredstava raunamo za sile.
Iz tabele 53 itamo vrednosti za d i k (etinari II klase i dvosena veza) i raunamo
nosivost u odnosu na srednje i bono drvo:
N1 = d a3 d = 850 12 1,8 = 18360 N
N 2 = k d 2 = 3800 1,82 = 12312 N

N 3 = 2 d a1 d = 2 550 8 1,8 = 15840 N
N 4 = 2 k d 2 = 2 2600 1,82 = 16848 N
22
n=
F / 2 45 103
=
= 3, 65 komada
N min 12312
usvojeno 4M18
Prilikom kontrole napona imati u vidu lan 7.2.1.2 sa strane 463 priloga koji kae da
sa neto povrinom treba raunati samo u sluaju kada nije obezbeen besprekoran
kontakt izmeu spojnih sredstava i osnovnog materijala bruto presek.
Pre kontrole napona moramo proveriti vitkost tapa jer od nje zavisi koji emo izraz
koristiti. Vitkost je definisana kao:
L
= i
i
gde je sa Li obeleena duina izvijanja tapa, a sa i poluprenik inercije:
I
A
i=
Moment inercije i povrinu poprenog preseka odreujemo za bruto presek (kao to

je ve napomenuto).
lanom 7.2.2.1.4 sa strane 465 priloga se zahteva da vitkost mora biti odreena za
najmanje dva ortogonalna pravca. U daljem proraunu je manja vitkost merodavna.
lanom 7.2.2.1.3 sa strane 465 priloga ograniava vitkost na sledee vrednosti:
150 u sluaju glavnih noseih elemenata za koje se sa dovoljnom

sigurnou moe odrediti duina izvijanja
120 u sluaju glavnih noseih elemenata koji su deo konstrukcijskog

sistema koji ne omoguuje pouzdanu tanost prorauna
175 u sluaju sekundarnih elemenata ija stabilnost nije od posebnog

znaaja
U sluaju da je vitkost tapa 10 napon kontroliemo prema sledeem izrazu:
cII
cIId
Vitkost elemenata je gotovo uvek vea od 10 pa se uticaji izvijanja moraju uzeti u

obzir. To radimo tako to osnovni doputeni napon redukujemo koeficijentom izvijanja
(lan 7.2.2.1.1, strana 464 priloga).
23
cII
F cIId
cII
cIId
Koeficijent izvijanja zavisi od vitkosti tapa i to na sledei nain:
za 75
1

1 0,8
100
za >75
2
3100
tapovi reetke su u statikom smislu prosti tapovi. Za duinu izvijanja se usvaja

duina samog tapa.
l
285
Li =
=
= 289, 40 cm
cos
cos10o
12 203
= 8000 cm 4 ix =
12
8000
= 5, 77 cm
12 20
20 123
= 2880 cm 4 iy =
12
L 289, 40
= i =
= 83, 64 < 150
iy
3, 46
2880
= 3, 46 cm
12 20
Ix =
Iy =
Koeficijent izvijanja iznosi:
2
83, 64 2
=
=
= 2, 26
3100 3100
Kontrola napona u osnovnom preseku
cII
F
90 103
=
= 2, 26
= 847,5 N /cm 2 <
A
12 20
Detalj za izvrenje je dat na slici ispod.
24
cIId
= 850 N /cm 2
25
4. VEZE U VOROVIMA REETKASTIH NOSAA

4.1
Sluaj pritisnute vertikale i zategnute dijagonale
Za sluaj vora reetke prikazanog na slici ispod izvriti dimenzionisanje tapova i

oblikovanje vora. Za spojna sredstva koristiti eksere, a za grau etinare II klase.
Iz tabele 2 sa 431. strane priloga itamo vrednost osnovnih doputenih napona
cIId=tIId=850 N/cm i cd=200 N/cm.
(1) Dimenzionisanje pritisnute vertikale (duina tapa je 62,5 cm)
prema sili pritiska i duini izvijanja
S obzirom da je donji pojas irine 14 cm usvajamo vertikalu 10/14.

Duina izvijanja je jednaka duini tapa, Li=62,5 cm.
Minimalni momenat inercije i odgovarajui minimalni poluprenik inercije raunamo
kao:
g
14 103
I min
I min =
= 1166, 6 cm 4 imin =
= 2,89 cm
12
A
Vitkost iznosi:
62,5
= 21, 63 < 75
2,89
Koeficijent izvijanja raunamo kao:

1
1
=
=
= 1, 04
2
2

21, 63
1 0,8
1 0,8
100
100
Napon pritiska paralelno vlaknima iznosi:
26
cII
V
10, 4 103
= 1, 04
= 77, 26 N / cm 2 <
A
10 14
cIId
= 850 N / cm 2
prema povrini oslanjanja u voru, nainu vezivanja i sili u tapu
V
10, 4 103
=
= 74, 29 N / cm 2 <
Avert .
10 14
c d
= 200 N / cm 2
(2) Dimenzionisanje zategnute dijagonale

Pretpostavljamo da se dijagonala sastoji iz dve daske.
potrA =
D
23, 2 103
=
= 34,12 cm 2
0,8 tIId 0,8 850
usvajamo 2x2,4/10 (A=48,0 cm)

Vaei propisi za drvene konstrukcije preporuuju da minimalna debljina drveta za
zabijane eksere i etinarsku grau iznosi 2,4 cm, dok za daane nosae minimalna
irina iznosi 10 cm. Usvojeni presek dijagonale zadovoljava ove uslove.
Odgovaraju nam ekseri: E22, E25, E28, E31 i E38.
usvajamo E28/65, N1=300 N
potrebna dubina zabijanja za punu nosivost: s12d=120,28=3,36 cm

stvarna dubina zabijanja: sstv=l-a=6,5-2,4=4,1 cm > 12d=3,36 cm
uslov ispunjen pa se ekseri mogu zabijati jedni naspram drugih na rastojanju
od 10d

lmin = a + 12d = 2, 4 + 12 0, 28 = 5, 76 cm < leksera = 6,5 cm
Potreban broj eksera sa jedne strane veze:
n=
D
23, 2 103
=
= 38, 7 komada
2 N1
2 300
Na slici ispod su data minimalna rastojanja na kojima treba rasporediti eksere za

sluaj kada tapovi koje spajamo nisu vezani pod pravim uglom. Slika se nalazi na
547. strani priloga. Za broj redova eksera po visini moemo izvesti sledei izraz:
h
1
S=
1, 2
+1
10d
sin
27
Gornji izraz vai za eksere prenika manjeg od 42 mm. U suprotnom treba umesto
10d treba koristiti 12d, to je naznaeno i na slici.
Mogu broj redova po visini iznosi:
1
18, 0
S=
1, 2
+ 1 = 12, 7 usvojeno S = 12 > 10
o
10 0, 28
sin 26,56
Potreban broj redova po irini dijagonale iznosi:
R=
n 38, 7
=
= 3, 2
S
12
Iz slike vidimo da za usvojeni broj redova po irini mora biti usvojen uslov za irinu
daske:
b = 5d ( R + 1) = 5 0, 28 ( 4 + 1) = 7, 0 cm < usvojenih 10 cm
Po irini dijagonale moe da stane sledei broj redova:
R=
b
10, 0
1=
1 = 6,1
5d
5 0, 28
Konano usvajamo:
R= 5 S=
38, 7
= 7, 7 S = 8
5
Ukupan usvojen broj eksera je 40 komada, to je vee od potrebnih 38,7 komada.

28
Kontrola napona
Aneto = 2 2, 4 10, 0 2 5 0, 28 2, 4 = 41, 28 cm2
Napon u preseku:
tII
D
23, 2 103
=
= 562 N / cm 2 <
Aneto
41, 28
29
tIId
= 850 N / cm 2
4.2
Sluaj pritisnute i zategnute dijagonale prost zasek

(1) Dimenzionisanje dijagonale D2 (pritisnuta dijagonala, duina tapa je 246 cm)

Pretpostavljamo presek dijagonale 15/15 cm.
Duina izvijanja je jednaka duini tapa, Li=246 cm.
Minimalni momenat inercije i odgovarajui poluprenik inercije raunamo kao:
154
I=
= 4218, 75 cm 4 i =
12
I
= 4,33 cm
A
Vitkost iznosi:
246
= 56,81 < 75
4,33
1

1 0,8
100
1
56,81
1 0,8
100
= 1,35
cII
D2
43, 2 103
= 1,35
= 259, 2 N / cm 2 <
2
A
15
cIId
= 850 N / cm 2
Pretpostavljamo da se veza izmeu pritisnute dijagonale i donjeg pojasa ostvaruje

preko zaseka u simetrali ugla (za detaljno objanjenje pogledati PRILOG 3).
30
Dozvoljeni napon u elu ravni zaseka:
c( 2 / 2) d
cIId
cIId
c d
) sin
2
52, 43
= 850 ( 850 200 ) sin
= 563 N / cm 2
2
2
Minimalna potrebna dubina zasecanja iznosi:
2
52, 43
43, 2 103 cos 2
2 =
2 = 4,12 cm usvojeno t = 4, 20 cm
tv =
v
b c ( 2 / 2) d
15, 0 563
D2 cos 2
Maksimalne dubine zasecanja su zavisne od ugla izmeu dva tapa, i to kao:

h
, ako je 50o
4
h
max tv , ako je > 60o
6
max tv
Meuvrednosti treba izraunati linearnom interpolacijom. Za na sluaj maksimalna

dubina zasecanja iznosi:
h h h 50o
max tv = + 2o
= 4,59 cm
4 6 4 60 50o
Usvojena dubina zasecanja je manja od maksimalne dozvoljene.
Kontrola napona na spoju dva tapa:
c( 2 / 2)
2
52, 43
43, 2 103 cos 2
2 =
2 = 551,9 N / cm 2 <
b tv
15, 0 4, 20
D2 cos 2
c( 2 / 2) d
= 563 N / cm 2
(2) Dimenzionisanje dijagonale D1 (zategnuta dijagonala)

D1
43, 0 103
potrA =
=
= 63, 24 cm 2
0,8 tIId 0,8 850
31

od 10d
lmin = a + 12d = 2, 4 + 12 0, 31 = 6,12 cm < leksera = 6, 5 cm

D1
43, 0 103
n=
=
= 57,3 komada
2 N1
2 375
Za broj redova eksera po visini moemo izvesti sledei izraz:
h tv
1
S=
1, 2
+1
10d
sin 1
Razlika koja se javlja u odnosu na izraz iz primera 4.1 je u tome to moramo oduzeti
dubinu zasecanja od ukupne visine donjeg pojasa.
1
20, 0 4, 20
S=
1, 2
+ 1 = 5, 79 usvojeno S = 5
o
10 0,31
sin 54, 46
R=
n 57,3
=
= 11, 46 usvojeno R = 12
S
5
Potrebna irina daske za R=12 redova iznosi:

b = 5d ( R + 1) = 5 0,31 ( 12 + 1) = 20,15 cm usvojenih 20 cm
Zadravamo usvojeni presek dijagonale 2x2,4/20.
32
Kontrola napona
Aneto = 2 2, 4 ( 20, 0 12 0,31) = 78,14 cm 2
Napon u preseku:
tII
D1
43, 0 103
=
= 550, 29 N / cm 2 <
Aneto
78,14
33
tIId
= 850 N / cm 2
4.3
Sluaj pritisnute i zategnute dijagonale dvojni zasek

(1) Dimenzionisanje dijagonale D2 (pritisnuta dijagonala, duina tapa je 258 cm)

Pretpostavljamo presek dijagonale 15/15 cm.
Duina izvijanja je jednaka duini tapa, Li=258 cm.
Minimalni momenat inercije i odgovarajui poluprenik inercije raunamo kao:
I=
154
= 4218, 75 cm 4 i =
12
I
= 4,33 cm
A
Vitkost iznosi:
258
= 59,58 < 75
4,33
1

1 0,8
100
1
59,58
1 0,8
100
= 1, 40
cII
D2
63, 0 103
= 1, 40
= 392 N / cm 2 <
A
152
cIId
= 850 N / cm 2
Pretpostavljamo da se veza izmeu pritisnute dijagonale i donjeg pojasa ostvaruje

preko zaseka u simetrali ugla (za detaljno objanjenje pogledati PRILOG 3).
34
Za ugao od 54,46 maksimalnu dubinu zasecanja dobijamo linearnom interpolacijom i

ona iznosi:
h h h 50o
max tv = + 2o
= 4, 26 cm
4 6 4 60 50o
Dozvoljeni napon u elu ravni zaseka:
c( 2 / 2) d
cIId
cIId
c d
) sin
2
54, 46
= 850 ( 850 200 ) sin
= 553 N / cm 2
2
2
Minimalna potrebna dubina zasecanja iznosi:
2
54, 46
63, 0 103 cos 2
2 =
2 = 6, 00 cm > max t = 4, 26 cm
tv =
v
b c( 2 / 2) d
15, 0 553
D2 cos 2
S obzirom da je potrebna dubina zasecanja vea od maksimalne dozvoljene moramo

prei na dvojni zasek (za detaljno objanjenje pogledati PRILOG 1).
Maksimalne dubine zasecanja u sluaju dvojnog zaseka su zavisne od ugla izmeu
dva tapa, i to kao:
h
h
max tv = 1, ako je 50o................ 1 = 9, 0 cm
2
2
h
h
max tv = 1, ako je > 60o................ 1 = 5, 67 cm
3
3
Meuvrednosti treba izraunati linearnom interpolacijom. Za na sluaj maksimalna
dubina zasecanja iznosi:
54, 46 50o
max tv = 9, 0 + ( 5, 67 9, 0 )
= 7,51 cm
60o 50o
Pretpostavljamo da je:
tv 2 = 4, 0 cm tv1 = tv 2 1, 0 = 3, 0 cm
Usvojena fiktivna dubina zasecanja iznosi

tv = tv1 + tv 2 = 7, 0 cm
i kao takva ispunjava uslove koji se odnose na potrebnu i maksimalnu dozvoljenu
dubinu zasecanja.
Kontrola napona na spoju dva tapa:
c ( 2 / 2)
2
54, 46
63, 0 103 cos 2
2 =
2 = 474, 4 N / cm 2 <
b tv
15, 0 7, 0
D2 cos 2
35
c( 2 / 2) d
= 553 N / cm 2
(2) Dimenzionisanje dijagonale D1 (zategnuta dijagonala)

potrA =
D1
62,5 103
=
= 91,91 cm2
0,8 tIId 0,8 850


od 10d
lmin = a + 12d = 2, 4 + 12 0, 31 = 6,12 cm < leksera = 6, 5 cm

D1 62,5 103
n=
=
= 83,3 komada
2 N1
2 375
Za broj redova eksera po visini moemo izvesti sledei izraz:
h tv 2
1
S=
1, 2
+1
10d
sin 1
Razlika koja se javlja u odnosu na izraz iz primera 4.2 je u tome to od ukupne visine
donjeg pojasa umesto ukupne dubine zasecanja moramo oduzeti dubinu zasecanja
tv2.
1
20, 0 4, 0
S=
1, 2
+ 1 = 5, 76 usvojeno S = 5
o
10 0,31
sin 56,31
36

R=
n 83,3
=
= 16, 7 usvojeno R = 17
S
5
Potrebna irina daske za R=17 redova iznosi:

b = 5d ( R + 1) = 5 0,31 ( 17 + 1) = 27,9 cm > usvojenih 20 cm
Usvajamo konani presek dijagonale 2x(2x2,4/16)
Potreban broj eksera sa jedne strane veze za jednu dasku:
n' =
D1
62,5 103
=
= 41, 7 komada
2 2 N1
4 375
Potreban broj redova po irini jedne daske koja ini dijagonalu iznosi:
R' =
n ' 41, 7
=
= 8,34 usvojeno R ' = 9
S
5
Ukupno usvojen jedan broj eksera sa jedne strane veze iznosi:

2 S R ' = 2 5 9 = 90 komada
to je vee od potrebnih 83,3 komada.
Kontrola napona
Aneto = 2 2, 4 ( 2 16, 0 18 0,31) = 126,82 cm2
Napon u preseku:
tII
D1
62,5 103
=
= 492,8 N / cm 2 <
Aneto
126,82
37
tIId
= 850 N / cm 2
38
5. DIMENZIONISANJE RONJAE
Dimenzionisati ronjau koja je deo krovne konstrukcije prikazane na slici ispod. Za
grau koristiti etinare II klase. Maksimalno optereenje koje se predvia na krovnom
pokrivau iznosi 2,0 kN/m. Za optereenje snegom usvojiti 1,0 kN/m. Povrinsko
optereenje vetrom je siue i iznosi 1,65 kN/m.
U odnosu na nagib krovne ravni i maksimalno predvieno optereenje, kao krovni

pokriva biramo trapezasti lim LTP45 (Lindab Coverline) koji ide preko dva polja
duine L=2,70 m Usvojeno LTP 180/43/0,7, prolaznost 4,5 m. Sopstvena teina
pokrivaa sa preklopom (po osnovi krova) iznosi 0,07 kN/m.
Analiza optereenja:
(1) stalno optereenje
krovni pokriva.....................................2,270,07=0,1589 kN/m'=158,9 N/m'
sopstvena teina (pretp. 14/18 cm). bhdrv.=1418500010-4=126,0 N/m'
(zapreminska teina drveta se moe oitati u tabeli 1.5 priloga na strani 410)
-----------------------------------------g=284,9 N/m'
(2) sneg..............................................................s=2,271,0=2,27 kN/m'=2270 N/m'
(3) vetar.......................................w=-1,652,27/cos=-3,8776 kN/m'=-3877,6 N/m'
Imajui u vidu da je ronjaa optereenja kosim savijanjem, komponente optereenja
moramo razloiti na dva ortogonalna pravca, to je prikazano na slici ispod.
g x = g cos = 284,9 cos15o = 275, 2 N / m '
g y = g sin = 284,9 sin15o = 73, 7 N / m '
sx = s cos = 2270 cos15o = 2192, 7 N / m '
39
s y = s sin = 2270 sin15o = 587,5 N / m '

wx = w = 3877, 6 N / m '
1. kombinacija optereenja: SOPSTVENA TEINA KONSTRUKCIJE + SNEG

qx = g x + sx = 275, 2 + 2192, 7 = 2467,9 N / m '
q y = g y + s y = 73, 7 + 587,5 = 661, 2 N / m '
Maksimalni momenti savijanja oko obe ose:
qx l 2 2467,9 4, 02
=
= 4935,8 Nm
8
8
q y l 2 661, 2 4, 02
max M y =
=
= 1322, 4 Nm
8
8
max M x =
2. kombinacija optereenja: SOPSTVENA TEINA KONSTRUKCIJE + VETAR

qx = g x + wx = 275, 2 3877, 6 = 3602, 4 N / m '
q y = g y = 73, 7 N / m '
Maksimalni momenti savijanja oko obe ose:
qx l 2 3602, 4 4, 02
=
= 7204,8 Nm
8
8
q l 2 73, 7 4, 02
max M y = y
=
= 147, 4 Nm
8
8
max M x =
Odnos otpornih momenata oko obe ose moemo izraziti kao:

Wx =
bh 2
hb 2
, Wy =
6
6
Wx bh 2 h
W
=
= = c Wy = x
2
Wy hb
b
c
40
Ivini napon pri savijanju kontroliemo kao:
Mx My
+
Wx Wy
md
Koristei vezu izmeu otpornih momenata dobijamo sledei izraz:
Mx + c My
Wx
md
Za pretpostavljeni presek 14/18 cm odnos visine i irine iznosi c=18/14=1,29.

Merodavna je 2. kombinacija optereenja i s obzirom na injenicu da vetar deluje kao
samostalno optereenje, nema redukcije osnovnog doputenog napona. Za etinare
II klase vai da je md=1000 N/cm.
Potrebna vrednost otpornog momenta za x osu iznosi:
potrWx
Mx + c My
md
7204,8 + 1, 29 147, 4 2
10 = 739,5 cm3
1000
Stvarni otporni momenat za x osu iznosi:

stvWx =
14 182
= 756 cm3
6
Uslov da je stvarni otporni momenat vei od potrebnog je ispunjen.

Kontrola napona
7204,8 + 1, 29 147, 4 2
10 = 978, 2 N / cm2
756
md
= 1000 N / cm2
Kontrola ugiba
Doputeni raunski ugibi se nalaze u tabeli 18 na 455. strani priloga. Za na sluaj
vai:
l

200
Momenti inercije preseka oko obe ose iznose:
bh3 14 183
=
= 6804 cm 4 = 6,804 10 5 m 4
12
12
hb3 18 143
Iy =
=
= 4116 cm 4 = 4,116 10 5 m 4
12
12
Ix =
41
Vrednost modula elastinosti za etinare II klase itamo iz tabele 19 sa 459. strane

priloga: EII=1000 kN/cm=106 N/cm=1010 N/m, za vlanost drveta od 18%.
Raunski ugib za 1. kombinaciju optereenja
x=
5 qx l 4
5
2467,9 4, 04
=
10
= 0, 0121 m = 1, 21 cm
384 EII I x 384 10 6,804 10 5
4
5 qy l
5
661, 2 4, 04
y=
= 0, 0054 m = 0,54 cm
384 EII I y 384 1010 4,116 10 5
Ukupan ugib iznosi:
x2 +
2
y
1, 212 + 0,542 = 1,33 cm < dop =
400
= 2, 0 cm
200
Raunski ugib za 2. kombinaciju optereenja
x=
5 qx l 4
5
3602, 4 4, 04
=
10
= 0, 0176 m = 1, 76 cm
384 EII I x 384 10 6,804 10 5
4
5 qy l
5
73, 7 4, 04
y=
=
10
= 0, 0006 m = 0, 06 cm
384 EII I y 384 10 4,116 10 5
Ukupan ugib iznosi:
x2 +
2
y
( 1, 76 )
+ 0, 062 = 1, 76 cm < dop =
400
= 2, 0 cm
200
6. POSTUPAK DIREKTNOG DIMENZIONISANJA

AKSIJALNO PRITISNUTIH TAPOVA
Postupak je pogodan za odreivanje preliminarnih dimenzija elemenata. U tabeli 75
na 642. strani priloga su date skice i izrazi neophodni za primenu. U nastavku emo
kao primere iskoristiti ve dimenzionisane elemente.
(a) Pritisnuta vertikala iz primera 4.1
Duina izvijanja iznosi Li=62,5 cm.
Za odnos visine i irine poprenog preseka vertikale pretpostavljamo:
h
c = = 1, 4
b
42
Pretpostavljamo da je vitkost tapa 75.

Potrebnu povrinu poprenog preseka raunamo iz izraza datog u gore pomenutoj
tabeli, i to kao:
potrA =
+ 0, 001 L2i c =
cIId
10, 4 103
+ 0, 001 62,52 1, 4 = 17, 70 cm 2
850
irinu poprenog preseka dobijamo kao:

b=
A
=
c
17, 70
= 3,56 cm
1, 4
Takoe mora biti ispunjen uslov koji dokazuje da je pretpostavljena vrednost vitkosti
prava:
Li
62,5
b
=
= 2,88 cm uslov ispunjen
21, 7 21, 7
Bez obzira na izraunate vrednosti, u svakom trenutku moramo potovati sledee
odredbe propisa koje se tiu minimalnih dimenzija elemenata (strana 457 priloga):
minimalna povrina poprenog preseka dasaka, sloenih preseka i

konstrukcija spojenih ekserima i zavrtnjima iznosi 14 cm, a minimalna
dimenzija poprenog preseka iznosi 2,4 cm
minimalna povrina poprenog preseka jednodelnih tapova iznosi 40
cm, a minimalna dimenzija poprenog preseka iznosi 4,0 cm
(b) Pritisnuta dijagonala iz primera 4.2

Duina izvijanja iznosi Li=246 cm.
Za odnos visine i irine poprenog preseka vertikale pretpostavljamo:
h
c = = 1, 4
b
Pretpostavljamo da je vitkost tapa 75.
Potrebnu povrinu poprenog preseka raunamo iz izraza datog u gore pomenutoj
tabeli, i to kao:
potrA =
+ 0, 001 L2i c =
cIId
43, 2 103
+ 0, 001 2462 1, 4 = 135, 6 cm 2
850

b=
A
=
c
135, 6
= 9,84 cm
1, 4
43
prava:
Li
246
b
=
= 11,34 cm uslov nije ispunjen
21, 7 21, 7
S obzirom da uslov nije ispunjen moramo pretpostaviti da je vitkost tapa >75.
Potreban momenat inercije poprenog preseka raunamo iz izraza datog u gore
pomenutoj tabeli, i to kao:
potrI =
cIId
L2i
43, 2 103 2462
=
= 992,14 cm 4
3100
850
3100

b = 1,86
I
992,14
= 1,86 4
= 9, 60 cm
c
1, 4
prava:
Li
246
b<
=
= 11,34 cm uslov ispunjen
21, 7 21, 7
7. ANALIZA OPTEREENJA VETROM NA OBJEKTE

MALIH KRUTIH ZGRADA
- osnovna brzina vetra za Novi Sad (na terenu hrapavosti B, osrednjena,
povratnog perioda T=50 god i na visini z=10 m):
VmB,50,10 = 35, 0 m / s (JUS U.C7.110, tabela 8, str. 394)
- faktor vremenskog osrednjavanja (t=3600s): kt=1,0 (JUS U.C7.110,
str. 385)
- faktor povratnog perioda: kT=1,0 za T=50 god (JUS U.C7.110, str.
386)
- projektna osnovna brzina vetra (JUS U.C7.110, str. 392):
Vm ,50,10 = kt kT VmB,50,10 = 1, 0 1, 0 35, 0 = 35, 0 m / s
- osnovni pritisak vetra (JUS U.C7.110, str. 381):
=1,2250 kg/m (gustina vazduha)
44
qm ,T ,10 =
2
1
1
( Vm,50,10 kt kT ) 10 3 = 1, 2250 35, 02 10 3 = 0, 75 kN / m2
2
2
- osrednjeni aerodinamiki pritisak vetra (JUS U.C7.110, str. 380):

Sz=1,0 (faktor topografije terena za ravan teren)
- faktor ekspozicije terena:
Kz =
z
b
10
za klasu hrapavosti terena B b=1,0, =0,14 (JUS U.C7.110, str. 384 tab. 5)
z=10 m (visina posmatrane take iznad terena)
Kz =
10, 0
1, 0
10
0,14
= 1, 0
qm ,T , z = qm ,T ,10 S z2 K z2 = 0, 75 1, 0 1, 0 = 0, 75 kN / m 2
pri proraunu se smatra da je zgrada mala i kruta (vai za zgrade visine manje
od 15,0 m)
Slika 1 Oznake izloenih zona spoljanjeg pritiska vetra za proraun glavnog

noseeg sistema male krute zgrade
45
0,10 B (minimalna horiznotalna dimenzija zgrade)

z = min
0,40 H (visina na kojoj poinje krovna konstrukcija)

0, 04 minimalna horizontalna dimenzija zgrade
z
1 m
6 m
y = max
Slika 2 Oznake izloenih zona spoljanjeg pritiska vetra za proraun obloga i

odgovarajue sekundarne nosee konstrukcije male krute zgrade
Slika 3 Kombinovani koeficijenti GCpe spoljanjeg pritiska vetra na obloge i

odgovarajue nosee sekundarne konstrukcije male krute zgrade
46
Pritisak vetra na male krute zgrade izraunava se kao:
pritisak za proraun glavnih noseih konstrukcionih delova: krovnih vezaa,

stubova, ramova, spregova:
qw, pe = qm ,T , z Gz C pe [kN / m 2 ]
pritisak vetra za proraun delova obloge: zidova, sendvi panela, prozora i

vrata, odnosno proraun konstrukcionih delova koji ih nose (ronjaa, fasadnih
greda i stubova):
qw, p = qm ,T , z Gz C p [kN / m 2 ]
C p = C pe C pi
Gz dinamiki koeficijent
C pe , C pi koeficijenti spoljanjeg i unutranjeg pritiska
Dinamiki koeficijent se u sluaju male krute zgrade izraava kao kombinovani

koeficijent, u proizvodu sa odgovarajuim koeficijentom pritiska:
G C pe , G C pi
Pretpostavljamo da je zgrada sa manje od 1% povrine svih zidova u otvorima; otvori
neravnomerno rasporeeni (JUS U.C7.112, tabela 1, str. 421).
pravac
vetra
izloena
zona
kombinovani dinamiki
koeficijent GCp=GCpe- GCpi
qw [kN/m]
GCpi= 0,7
GCpe= zavisi od i povrine A
-----------------------------------------GCp= prva vrednost
GCp= druga vrednost
izraunati
za obe
vrednosti
GCp
glavni nosa
GCpe= -1,3 (za ugao =0-5)

GCpe= -1,3 (za ugao =20)
nai
vrednost za
GCpe
glavni nosa
GCpe= -0,7 (za ugao =0-5)

GCpe= -0,9 (za ugao =20)
nai
vrednost za
GCpe
deo konstrukcije
krovna obloga i
paralelno ronjae na
ili
preovlaujuem delu
upravno krova
na sleme
A=(0,5B-2z)(L-2z)/cos
upravno
na sleme
Povrina A je ona koja odgovara izloenoj zoni r sa slike 2.
47
8. UVOD LAMELIRANO LEPLJENO DRVO (LLD)

8.1 Doputeni naponi u LLD
Razlikuju se prema:
(1) botanikoj vrsti drveta
etinari (bor, jela, smra)
liari (hrast, bukva)
(2) klasi kvaliteta I i II klasa
(3) vrsti naprezanja pregled dat u tabeli ispod
(4) procentu vlanosti: >15% ili 15% u odnosu na suvu masu
savijanje
zatezanje
tII
pritisak
cII
pritisak upravno na vlakna
smicanje
II
smicanje od poprene sile
mII
Na strani 437 priloga se nalazi tabela osnovnih doputenih napona za optereenja iz

1. grupe i za vlanost drveta od 15%. Vrednosti su date u N/cm.
U nastavku su data pravila za redukciju osnovnih doputenih napona.
(a) u sluaju kombinacije optereenja GRUPA 1+GRUPA 2 treba izvriti poveanje
osnovnih doputenih napona za 15%
(b) u sluaju kombinacije optereenja GRUPA 1+GRUPA 2+GRUPA 3 treba izvriti
poveanje osnovnih doputenih napona za 50%
(c) u zavisnosti od duine trajanja optereenja merodavne doputene napone treba
redukovati koeficijentom kd=0,9 ako su ispunjeni sledei uslovi:
puno raunsko optereenje deluje bez prestanka
korisna optereenja ili sneg deluju due od 3 meseca
(d) ako je vlanost drveta 15% osnovni doputeni napon redukujemo koeficijentima
iz tabele 6 sa 438. strane priloga.
Pod vlanou u odnosu na ambijent se smatra onaj procenat vlanosti drveta koji je
zavisan od relativne vlanosti i temperature prostora u kojem se konstrukcija nalazi
(slika 2, strana 433 priloga).
48
Primer: vlanosti drveta od 12% odgovara temperatura vazduha od 20 i relativna

vlanost vazduha od 65%.
(e) za nosae sloenog poprenog preseka (slika 6, strana 439 priloga) osnovne
vrednosti doputenih napona redukujemo koeficijentom ks, opisanim na pomenutoj
strani priloga.
(f) za slobodno poloene nosae na dva kraja raspona l, koji imaju pravougaoni
popreni presek i visinu veu od 30,0 cm, osnovni doputeni napon se redukuje uz
pomo koeficijenta kh ije su vrednosti date u tabelama 7, 8, i 9 na stranama 440
445 priloga.
(g) uticaj poloaja povrine lepljenja u odnosu na silu u nosau i smer vlakana treba
uzeti u obzir u skladu sa lanovima 3.2.10 (439. strana priloga) i 3.2.11 (446. strana
priloga).
(h) kod zakrivljenih nosaa sa radijusima zakrivljenosti doputene napone moramo
redukovati na sledei nain:
ako je radijus zakrivljenosti manji od 150debljina lamele, a vei od 130
debljina lamele, osnovne doputene napone redukujemo prema tabeli 11
(446. strana priloga)
radijusi manji od 130debljina lamele nisu doputeni
(i) koeficijenti redukcije usled stepena odravanja kat su dati na stranama 433 i 434
priloga.
Ukupni korekcioni koeficijent dobijamo mnoenjem svih koeficijenata.
Efikasnost poprenog preseka je onaj deo preseka koji se moe uvesti u proraun,
tj. onaj koji je sposoban da primi odreena naprezanja.
U sluaju nosaa konstantne visine raunski presek je jednak punom poprenom
preseku ako je nosa izveden u svemu prema vaeim propisima (opirnije na 494.
strani priloga).
49
9. PRAVILA ZA DIMENZIONISANJE NOSAA OD

LAMELIRANOG LEPLJENOG DRVETA (LLD)
9.1 Pravi gredni nosai sa I=const.
Izrazi koje koristimo pri kontroli napona:
tP
cP
Mx My
+
Wx Wy
N
+
Aneto
t Pd
md
md
sloeno savijanje
Wneto
N cP d M
+
A md W
mP = 1,5
momenat i zateua sila
t Pd
cP d
momenat i sila pritiska
Tmax
mP d
b h
Maksimalan ugib nosaa statikog sistema proste grede optereenog kontinualnim

jednakopodeljenim optereenjem raunamo kao:
f max = f ( ) + f ( ) =
M
5 q l4
+ 1, 20 max
384 EI
G b h
i njegova vrednost mora biti manja od doputene vrednosti ugiba.
50
9.2 Zakrivljeni nosai sa I=const.
Ko zakrivljenih nosaa su normalni naponi po visini poprenog preseka rasporeeni

po hiperboli. Oni nisu direktno proporcionalni visini poprenog preseka nego zavise i
od zakrivljenosti nosaa.
Zakrivljenost nosaa definiemo kao:
R
H
gde je: R radijus krivine, a H visina poprenog preseka.

Za zakrivljene nosae kod kojih vai da je 2<10, normalne napone kontroliemo iz
sledeeg izraza:
M
1
m=
1+
md
Wneto
2
Ako je mogue, treba izbegavati radijuse manje od 4H.
51
U sluaju da je zakrivljenost nosaa mala, odnosno kada je >10, nosa se tretira

kao prav, sa pravolinijskom raspodelom normalnih napona.
Normalne napone moemo kontrolisati i pomou izraza koji su dali Mohler i Blumer:
= KPM
Wneto
md
gde vrednosti koeficijenta KIIM itamo iz tabele 31 na strani 496 priloga.

Od uticaja momenta savijanja se u zakrivljenom nosau javljaju i naponi upravni na
osu nosaa. Oni su ili naponi zatezanja ili naponi pritiska upravno na vlakna, to
zavisi od smera delovanja momenta savijanja. Ovi naponi takoe zavise od stepena
zakrivljenosti nosaa .
Ove napone raunamo iz sledeih izraza:
M
1
Wneto 4
M 1
W 4
t d
c d
, odnosno
, odnosno
= K M
= K M
Wneto
t d
c d
gde vrednosti koeficijenta KM itamo iz tabele 32 na strani 498 priloga.

Kod ovakvih nosaa u zoni oslonakih preseka treba ispitati uticaj smiuih napona:
mP = 1,5
Tmax
mP d
b h
Kontrola se sprovodi kao za prav nosa to je na strani sigurnosti.

Zakrivljeni nosai osim momentom savijanja, mogu da budu optereeni i normalnom
silom, koja moe biti zateua ili pritiskujua. Normalni naponi usled normalne sile
nisu ravnomerno rasporeeni po preseku. Veliine normalnih napona dobijamo iz
sledeih izraza:
cP
0,875 0, 675 N cPd

= m 1+

tP
2 A t Pd
52
odnosno:
cP
tP
= m K PN
cP d
t Pd
gde vrednosti koeficijenta KIIN itamo iz tabele 33 na strani 500 priloga. Pri kontroli
napona zatezanja koristimo NETO karakteristike poprenog preseka.
Uticaj normalnih napona na presek uzrokuje i pojavu poprenih (radijalnih) napona
koje raunamo iz izraza:
t 0, 075 0, 200 N t d
=
2 A c d
odnosno:
t
N
= K N t d
c
A c d
Pri kontroli napona zatezanja koristimo NETO karakteristike poprenog preseka.
U sluaju istovremenog dejstva momenta savijanja i normalne sile u posmatranom
preseku, ukupna veliina napona se dobija superpozicijom:
cP
tP
1 cPd
N
1+
+ KPN c Pd
2 md
A
M
1 t Pd
N
=
1+
+ KPN
Wneto
2 md
Aneto
=
M
W
t Pd
Zakrivljenost nosaa povoljno utie na raspored smiuih napona nastalih usled

dejstva transverzalne sile. Tana veliina ovog napona glasi:
0, 057 T
mP = 1,50
mP d
b h
Maksimalan ugib nosaa statikog sistema proste grede optereenog kontinualnim

jednakopodeljenim optereenjem raunamo kao:
f max = f ( ) + f ( ) =
M
5 q l4
+ 1, 20 max
384 EI
G b h
i njegova vrednost mora biti manja od doputene vrednosti ugiba.
53
9.3 Nosai sa nagnutim ivicama (sa promenljivom visinom H)
NOSA SA DVOSTRANIM NAGIBOM
Mesto pojave najveeg normalnog napona usled savijanja se ne poklapa sa mestom

pojave maksimalnog momenta savijanja. Mesto i visinu poprenog preseka na kome
dolazi do pojave maksimalne vrednosti napona raunamo kao:
x=
lm
Hm
l
+ 2 m 1
HA
l
Hm
l
1+ m
HA
l
H x = 2H A
Hm
l
1+ 2 m
HA
l
54
U preseku sa maksimalnom visinom (Hm) slemeni presek, normalne napone usled

savijanja nalazimo iz sledeih izraza:
Mm
m = KPM
md
Wm , neto
md
t d
= K M
Wm ,neto
t d
redukovani korektivnim faktorima prema zahtevima propisa
Koeficijente KIIM i KM nalazimo u tabelama 31 i 32 na stranama 496 499 priloga.

U svim ostalim presecima za kontrolu normalnog napona usled savijanja koristimo
sledei izraz:
M
m=
k md
W
gde je k koeficijent umanjenja kojim dodatno redukujemo dozvoljeni napon zbog
zakoenosti ivica. Koeficijent k se rauna iz sledeih izraza, u zavisnosti od toga koja
je ivica u nagibu:
pritisnuta ivica
1
kc =
o
md
1 tan 2 tan
o + o + o
md c d 2 mPd
zategnuta ivica
1
kt =
o
md
1 tan 2 tan
o + o + o
md t d mPd
Veliinu ugiba dobijamo iz sledeeg opteg izraza:

f max = f ( ) + f (
U sluaju proste grede pravougaonog poprenog preseka, linearne promene visine i

jednakopodeljenog optereenja maksimalan ugib dobijamo iz sledeih izraza:
f (
M max l 2
=
K ,
9, 6 EP I A
K =
HA
Hm
0,15 + 0,85
HA
Hm
b H A3
IA =
12
K i K korekcioni faktori koji obuhvataju promenljivost preseka du raspona

55
f ( ) = 1, 20
M max
K ,
G HA b
K =
2
H
1+ m
HA
2/3
gde je HA visina nosaa iznad oslonca od kojeg merimo rastojanje x.

Specijalni sluajevi nosaa sa nagnutim ivicama su:
SIMTRIAN TRAPEZASTI NOSA
Mesto i visinu poprenog preseka na kome dolazi do pojave maksimalne vrednosti

napona raunamo kao:
l H
H
x = A , Hx = HA 2 A
2 Hm
Hm
NESIMETRIAN TRAPEZASTI NOSA
Mesto i visinu poprenog preseka na kome dolazi do pojave maksimalne vrednosti

napona raunamo kao:
56
x=
l
Hm
+1
HA
Hx =
2H m
Hm
+1
HA
9.4 Zakrivljeni nosai sloenih geometrijskih karakteristika
Zakrivljeni nosai sloenih geometrijskih karakteristika se esto sreu u praksi. Donja

ivica nosaa (intrados) je na delu oko sredine raspona zakrivljena, a gornja ivica
(ekstrados) moe da bude prava sa otrim prelomom i sredini raspona ili zaobljena.
Popreni presek je najee pravougaoni. Visina poprenog preseka moe biti
delimino konstantna a delimino promenljiva po duini nosaa. Nagib gornje ivice se
najee kree u granicama od 3 15. Ekonomini rasponi se kreu u granicama
od 10 30 m.
Raspodela napona u slemenu jednog zakrivljenog nosaa je data na slici ispod.
57
Normalne napone usled momenata savijanja u slemenom preseku raunamo kao:
md
t d
= KPM
Mm
Wm , neto
md
= K M
Wm ,neto
t d
redukovani korektivnim faktorima prema zahtevima propisa
Koeficijente KIIM i KM nalazimo u tabelama 31 i 32 na stranama 496 499 priloga.

Veliinu maksimalnog ugiba moemo da izraunamo iz izraza:
f max = f ( ) + f (
f (
)=
M max l a
M max l 2
K
K
4,8 EP I A
9, 6 EP I A
f ( ) = 1, 20
M max
K
G HA b
a duina gornje ivice nosaa ( l / 2 )

K i K korekcioni faktori koji obuhvataju promenljivost preseka du raspona
Izrazi za izraunavanje korekcionih faktora su prikazani u tekstu iznad.
58
10. DIMENZIONISANJE RONJAE

Dimenzionisati ronjau od LLD koja je deo krovne konstrukcije hale iji se glavni
nosai nalaze na meusobnom rastojanju od 6,0 m. Nagib krovne ravni iznos 4.
Ronjae su statikog sistema proste grede i nalaze se na meusobnom rastojanju
(horizonatlnom) od 2,50 m. elinom zategom koja se nalazi u sredini polja izmeu
dva glavna nosaa i koja im je paralelna je smanjen raspon ronjae za rad u krovnoj
ravni (rade kao kontinualni nosai). Za grau koristiti etinare I klase vlanosti 12%.
Od optereenja razmatrati (data po osnovi krova):
sopstvenu teinu krovne konstrukcije 0,45 kN/m

optereenje snegom 0,75 kN/m
Linijska optereenja koja deluju na ronjai:
sopstvena teina krovne konstrukcije g'=0,452,50=1,125 kN/m'

optereenje snegom s'=0,752,50=1,875 kN/m'
--------------------------------------------------------------ukupno linijsko optereenje q=3,0 kN/m'
Ukupno linijsko optereenje predstavljamo preko dve komponente:

qx=qcos=3,0cos 4=2,99 kN/m'
qy=qsin=3,0sin 4=0,21 kN/m'
59
Reakcije oslonaca i momenat savijanja u polju za sluaj optereenja qx iznose:

qx l 2,99 6, 0
=
= 8,97 kN
2
2
qx l 2 2,99 6, 02
Mx =
=
= 13, 46 kNm
8
8
RAx = RBx =
Reakcije oslonaca i momenat savijanja nad osloncem B za sluaj optereenja qy

iznose:
RAy = RCy = 0,375 q y l = 0,375 0, 21 3, 0 = 0, 24 kN
RBy = 1, 25 q y l = 1, 25 0, 21 3, 0 = 0, 79 kN
M By = 0,125 q y l 2 = 0,125 0, 21 3, 02 = 0, 24 kNm
Osnovne doputene napone za sluaj etinara I klase itamo iz tabele 5, sa strane
437 priloga.
o
md
= 1400 N / cm 2 = 1, 40 kN / cm 2
o
t Pd
= 1050 N / cm 2 = 1, 05 kN / cm 2
o
cP d
= 1100 N / cm 2 = 1,10 kN / cm 2
o
c d
= 200 N / cm 2 = 0, 20 kN / cm 2
mo Pd = 120 N / cm 2 = 0,12 kN / cm 2
Modul elastinosti paralelno vlaknima i modul smicanja itamo iz tabele 23, sa strane
461 priloga i oni za sluaj etinara iznose EII=1100 kN/cm i G=50 kN/cm.
Doputeni napon smicanja po povrini lepka je za rezorcinski lepak ogranien na
IId=120 N/cm=0,12 kN/cm.
U nastavku vrimo redukciju osnovnih doputenih napona prema svim odredbama
datim na poetku ovog materijala:
za vlanost drveta od 12% iz tabele 6 na strani 438 priloga interpolacijom

dobijamo sledee koeficijenta redukcije osnovnih doputenih napona:
za normalne napone k=1,06
za smiue napone k=1,12
pretpostavlja se trajanje snega due od 3 meseca kd=0,9
pretpostavlja se normalna zatita i odravanje kat=1,0
pretpostavlja se presek visine manje od 30,0 cm kh=1,0 (strana 438 priloga)
Ukupna redukcija osnovnih doputenih napona iznosi:
md
= k kd kat kh
o
md
= 1, 06 0,9 1, 0 1, 0 1, 40 = 1,34 kN / cm 2
mPd = k kd kat mo Pd = 1,12 0,9 1, 0 0,12 = 0,12 kN / cm 2

Pretpostaviemo presek iji odnos visine i irine iznosi c=h/b=2,0, a irina jedne
60
lamele 3,0 cm.

Za koso savijanje iz uslova doputenog napona vai:
potrWx =
Mx + c My
md
13, 46 + 2, 0 0, 24 2
10 = 1040,30 cm3
1,34
Pretpostavimo irinu preseka b=12,0 cm. Iz izraza za otporni moment dobijamo

potrebnu visinu poprenog preseka:
Wx =
6 Wx
=
b
b h2
h=
6
6 1040,30
= 22,8 cm
12, 0
Treba proveriti kolika je visina poprenog preseka potrebna iz uslova doputenog

ugiba (fdop=L/200=3,0 cm). Pri ovome zanemarujemo ugib usled qy.
potrI x =
Ix =
q l4
5
5 2,99 10 2 600 4
x
=
= 15290 cm 4
384 f dop EP 384
3, 0 1100
b h3
h=
12
12 I x
=
b
12 15290
= 24,8 cm
12, 0
usvajamo presek b/h=12/27 (debljina lamele 3,0 cm)

Geometrijske karakteristike usvojenog poprenog preseka:
I x = 19683, 0 cm 4 , Wx = 1458, 0 cm3 , Wy = 648, 0 cm3
Kontrola napona:
M x M y 13, 46 102 0, 24 102

=
+
=
+
= 0,96 kN / cm 2 <
Wx Wy
1458, 0
648, 0
md
= 1,34 kN / cm 2
Kontrola ugiba:
f max = f ( ) + f ( ) =
f max =
M max
5 qx l 4
+ 1, 20
384 EP I x
G b h
5 2,99 10 2 6004
13, 46 102
+ 1, 20
= 2,33 + 0,10 = 2, 43 cm < f dop = 3, 0 cm
384 1100 19683, 0
50 12, 0 27, 0
61
11. DIMENZIONISANJE SIMETRINOG TRAPEZASTOG

NOSAA
Izvriti dimenzionisanje simetrinog trapezastog nosaa od LLD statikog sistema
proste grede raspona 20,0 m. Nagib krovne ravni iznosi 4. Linijsko optereenje
usled sopstvene teine i snega koje deluje na nosa iznosi q=8,40 kN/m'. Za grau
koristiti etinare I klase vlanosti 12%.
Reakcije oslonaca i maksimalni moment savijanja u sredini raspona iznose:

q l 8, 40 20, 0
=
= 84, 0 kN
2
2
q l 2 8, 40 20, 02
max M =
=
= 420, 0 kNm
8
8
Q=

437 priloga.
o
md
= 1400 N / cm 2 = 1, 40 kN / cm 2
mo Pd = 120 N / cm 2 = 0,12 kN / cm 2
o
c d
= 200 N / cm 2 = 0, 20 kN / cm 2
Dodatno, pored ovih napona trebae nam i osnovna vrednost doputenog napona na
popreno zatezanje (lan 3.2.5, strana 438 priloga):
o
t d
= 25 N / cm 2


62

koeficijent redukcije osnovog doputenog napona zbog visine poprenog
preseka e biti raunat za svaki razmatrani presek posebno, jer nosa ima
pad od 4 kh=?
Za redukciju normalnih napona koristimo sledee izraze:

u slemenom preseku:
md
t d
= k kd kat kh
= k kd kat
o
md
o
t d
u svim ostalim presecima:
md
= k kd kat kh kc
o
md
Koeficijent umanjenja kojim dodatno redukujemo dozvoljeni napon zbog zakoenosti

ivica u svim presecima osim u slemenom u ovom sluaju odgovara koeficijentu kc
pritisnuta ivica u nagibu:
1
kc =
o
md
1 tan tan
o + o + o
md c d 2 mPd
2
1
2
1 tan 4 tan 4
1, 40
+
+
1, 40 0, 20 2 0,12
2
= 0,925
Za redukciju smiuih napona koristimo sledei izraz:
mPd = k kd kat mo Pd
S obzirom da redukcija smiueg napona ne zavisi od visine poprenog preseka
odmah raunamo vrednost redukovanog smiueg napona sa kojom nastavljamo
proraun:
mPd = 1,12 0,9 1, 0 0,12 = 0,12 kN / cm 2
Prilikom prorauna grednih nosaa od LLD se na poetku uvek pretpostavi irina
poprenog preseka. Treba imati u vidu da maksimalna irina na koju se moramo
ograniiti ako neemo da vrimo bono lepljenje lamela iznosi 20,0 cm.
63
irina nosaa zavisi pre svega od njegovog raspona. Ako bismo usvojili malu irinu
nosaa u sluaju velikog raspona to moe da rezultira njegovom velikom visinom
(pogotovo u slemenu), i obrnuto. Preporuka je da irina poprenog preseka iznosi
bL/100.
usvajamo pravougaoni presek irine b=20,0 cm
U nastavku odreujemo potrebnu visinu poprenog preseka nosaa iz merodavnih
naponskih uslova uz pretpostavku da je debljina lamele jednaka 3,0 cm.
(1) Odreivanje potrebne visine nosaa u oslonakom preseku
hA, potr = 1,5
Q
84, 0
= 1,5
= 52,5 cm usvaja se hA = 54, 0 cm
b mP d
20 0,12
Iz usvojene visine nosaa u oslonakom preseku i uslova nagiba gornje ivice nosaa
(geometrijski uslov) moemo izraunati visinu nosaa u slemenu kao:
hm hA
= tan 4o usvaja se hm = 124, 0 cm
l/2
(2) Odreivanje potrebne visine nosaa u slemenu
Koeficijent redukcije osnovog doputenog napona zbog visine poprenog preseka za
visinu nosaa hm=124,0 cm i odnos L/hm16 itamo iz tabele 7 na strani 441 (linearna
interpolacija).
kh = 0,868
Redukovana vrednost osnovnog doputenog napona iznosi (ne koristimo koeficijent
umanjenja usled zakoenosti ivice kc):
md
= 1, 06 0,9 1, 0 0,868 1, 40 = 1,16 kN / cm 2
S obzirom da se radi o slemenom preseku, ne koristimo koeficijent umanjenja usled

zakoenosti ivice kc, ali koristimo koeficijent definisan od strane Mohlera i Blumera
KIIM, koji itamo iz tabele 31 sa strane 496 priloga (za sluaj kada je hm/Rm=0 i =4).
KPM = 1,124
Sada moemo odrediti potreban otporni moment iz izraza datog u teorijskom delu
ovog materijala, a iz njega potrebnu visinu poprenog preseka u sredini raspona:
Wm , potr = KPM
hm , potr =
max M
420, 0 102
= 1,124
= 40696, 6 cm3
md
1,16
6 40696, 6
= 110,5 cm < pretp. hm = 124, 0 cm
20, 0
64
(3) Odreivanje potrebne visine nosaa na mestu pojave maksimalnog normalnog

napona (presek x)
Poloaj preseka x u kome dolazi do pojave maksimalne vrednosti normalnog napona
raunamo kao (izraz dat u teorijskom delu):
x=
l hA 20, 0 54, 0
= 4,35 m
2 hm
2 124, 0
Moment savijanja u preseku x raunamo kao:

Mx = Q x
q x2
8, 40 4,352
= 84, 0 4,35
= 285,93 kNm
2
2
Visinu u preseku x raunamo iz geometrije kao (izraz dat u teorijskom delu):
h
54, 0
hx = hA 2 A = 54, 0 2
= 84,5 cm
hm
124, 0

visinu nosaa hx=84,5 cm i odnos L/hx24,0 itamo iz tabele 7 na strani 440 (linearna
interpolacija):
kh = 0,886
Redukovana vrednost osnovnog doputenog napona iznosi (koristimo koeficijent
md
2
= 1, 06 0,9 1, 0 0,886 0,925
{ 1, 40 = 1, 09 kN / cm
kc
ovog materijala, a iz njega potrebnu visinu poprenog preseka u preseku x:
Wx , potr =
M x 285,93 102
=
= 26232,1 cm3
md
1, 09
hx , potr =
6 26232,1
= 88, 7 cm > pretp. hx = 84,5 cm
20, 0
Iz uslova potrebne visine poprenog u preseku x iz geometrije odreujemo potrebnu

visinu nosaa u sredini raspona kao:
l
2000
hm = hx , potr + x tan = 88, 7 +

435 tan 4o = 128, 2 cm > pretp. hm = 124, 0 cm
2
Zakljuujemo da se visina nosaa mora poveati kako u oslonakom preseku, tako i

u slemenu.
65
SAVET: Veoma esto se u sluajevima ovakvih nosaa na kraju prorauna pokae

da je za odreivanje visine preseka merodavan uslov doputenog ugiba. Iz tog
razloga, iako do sada izraunate visine zadovoljavaju uslove doputenih napona
moe da se desi da iste ne zadovolje uslov doputenog ugiba. Zbog toga konane
visine poprenih preseka nosaa treba usvojiti neto vee od do sada dobijenih
proraunom. Konano usvajamo:
debljina lamele 3,0 cm
visina nosaa u slemenu 443,0=132,0 cm
visina nosaa nad osloncem
hA = hm
l
2000
tan = 132, 0
tan 4o 62, 0 cm
2
2
Kontrola napona
(1) smiui napon u oslonakom preseku
mP = 1,5
Q
84, 0
= 1,5
= 0,10 kN / cm 2 < mPd = 0,12 kN / cm 2
b hA
20, 0 62, 0
(2) normalni naponi u slemenu

visinu nosaa hm=132,0 cm i odnos L/hm15 itamo iz tabele 7 na strani 441 (linearna
interpolacija).
kh = 0,865
Redukovana vrednost osnovnog doputenog napona usled savijanja iznosi (ne
koristimo koeficijent umanjenja usled zakoenosti ivice kc):
md
= 1, 06 0,9 1, 0 0,865 1, 40 = 1,16 kN / cm 2
Redukovana vrednost osnovnog doputenog napona zatezanja upravno na vlakna

iznosi:
t d = 1, 06 0,9 1, 0 25, 0 = 23,9 N / cm2
S obzirom da se radi o slemenom preseku, ne koristimo koeficijent umanjenja usled
zakoenosti ivice kc, ali koristimo koeficijente definisane od strane Mohlera i Blumera
KIIM i KM), koje itamo iz tabela 31 i 32 sa strane 496 i 498 priloga (za sluaj kada je
hm/Rm=0 i =4).
KPM = 1,124, K M = 0, 014
Normalni napon usled savijanja raunamo kao:
66
= KPM
= 1,124
max M
6 max M
= 1,124
=
Wm
b hm2
6 420, 0 102
= 0,81 kN / cm 2 <
2
20, 0 132, 0
md
= 1,16 kN / cm 2
Normalni napon zatezanja upravno na vlakna raunamo kao:
= K M
= 0, 014
max M
6 max M
= 0, 014
=
Wm
b hm2
6 420, 0 105
= 10,1 N / cm 2 <
20, 0 132, 02
t d
= 23,9 N / cm 2
(3) normalni napon u preseku x (mesto maksimalnog normalnog napona)

x=
l hA 20, 0 62, 0
= 4, 70 m
2 hm
2 132, 0

Mx = Q x
q x2
8, 40 4, 702
= 84, 0 4, 70
= 302, 02 kNm
2
2
h
62, 0
hx = hA 2 A = 62, 0 2
= 94,9 cm
hm
132, 0

visinu nosaa hx=94,9 cm i odnos L/hx21,0 itamo iz tabele 7 na strani 440 (linearna
interpolacija):
kh = 0,881
Redukovana vrednost osnovnog doputenog napona iznosi (koristimo koeficijent
md
2
= 1, 06 0,9 1, 0 0,881 0,925
{ 1, 40 = 1, 09 kN / cm
kc
Normalni napon raunamo kao:

M x 6 M x 6 302, 02 10 2
m=
=
=
= 1, 01 kN / cm 2 <
2
2
Wx
b hx
20, 0 94,9
67
md
= 1, 09 kN / cm 2
Kontrola ugiba
Predvia se nadvienje nosaa doputeni ugib L/250=8,0 cm.
ugib usled normalnih napona

f (
IA =
M max l 2
K
9, 6 EP I A
hA
hm
b hA3 20, 0 62, 03

=
= 397213,3 cm 4 , K =
= 0,189
hA
12
12
0,15 + 0,85
hm
Moduli elastinosti i klizanja iznose EII=1100 kN/cm i G=50 kN/cm.

Ugib usled normalnih napona iznosi:
f (
420, 0 102 20002

0,189 = 7,57 cm
9, 6 1100 397213,3
ugib usled smiuih napona

f ( ) = 1, 20
M max
K ,
G hA b
f ( ) = 1, 20
K =
2
h
1+ m
hA
2/3
= 0, 753
420, 0 102
0, 753 = 0, 61 cm
50 62, 0 20, 0
ukupan ugib
f max = f ( ) + f ( ) = 7,57 + 0, 61 = 8,18 cm f dop = 8, 0 cm
Greka je manja od 3% pa se ne sprovodi korekcija usvojenih dimenzija.
68
12. DIMENZIONISANJE NESIMETRINOG TRAPEZASTOG

NOSAA
Izvriti dimenzionisanje nesimetrinog trapezastog nosaa od LLD statikog sistema
proste grede raspona 20,0 m. Nagib krovne ravni iznosi 2. Linijsko optereenje
usled sopstvene teine i snega koje deluje na nosa iznosi q=8,19 kN/m'. Za grau
koristiti etinare I klase vlanosti 12%.

q l 8,19 20, 0
=
= 81,90 kN
2
2
q l 2 8,19 20, 02
max M =
=
= 409,50 kNm
8
8
Q=

437 priloga.
o
md
= 1400 N / cm 2 = 1, 40 kN / cm 2
mo Pd = 120 N / cm 2 = 0,12 kN / cm 2
o
c d
= 200 N / cm 2 = 0, 20 kN / cm 2


69

preseka e biti raunat za svaki razmatrani presek posebno, jer nosa ima
pad od 2 kh=?
Za redukciju normalnih i smiuih napona koristimo sledee izraze:
md
= k kd kat kh kc
o
md
mPd = k kd kat mo Pd
Koeficijent umanjenja kojim dodatno redukujemo dozvoljeni napon zbog zakoenosti
ivica u svim presecima u ovom sluaju odgovara koeficijentu kc pritisnuta ivica u
nagibu:
1
kc =
o
md
1 tan tan
o + o + o
md c d 2 mPd
2
1
2
1 tan 2 2o tan 2o
1, 40
+
+
1, 40 0, 20 2 0,12
= 0,980
S obzirom da redukcija smiueg napona ne zavisi od visine poprenog preseka

odmah raunamo vrednost redukovanog smiueg napona sa kojom nastavljamo
proraun:
mPd = 1,12 0,9 1, 0 0,12 = 0,12 kN / cm 2
ograniiti ako neemo da vrimo bono lepljenje lamela iznosi 20,0 cm. irina
nosaa zavisi pre svega od njegovog raspona. Ako bismo usvojili malu irinu nosaa
u sluaju velikog raspona to moe da rezultira njegovom velikom visinom (pogotovo
u slemenu), i obrnuto. Preporuka je da irina poprenog preseka iznosi bL/100.
U nastavku odreujemo potrebnu visinu poprenog preseka nosaa iz merodavnih
naponskih uslova uz pretpostavku da je debljina lamele jednaka 3,0 cm.
(1) Odreivanje potrebne visine nosaa u preseku iznad levog oslonca
hA, potr = 1,5
Q
81,90
= 1,5
= 51, 2 cm pretpostavlja se hA = 54, 0 cm
b mP d
20 0,12
Iz usvojene visine nosaa u oslonakom preseku i uslova nagiba gornje ivice nosaa
(geometrijski uslov) moemo izraunati visinu nosaa u sredini raspona kao:
hsr hA
= tan 2o hsr = 88,9 cm
l/2
70
(2) Odreivanje potrebne visine nosaa u sredini raspona

2.1)
prema doputenom naponu

visinu nosaa hsr89 cm i odnos L/hsr22,5 itamo iz tabele 7 na strani 440 (linearna
interpolacija).
kh = 0,883
Redukovana vrednost osnovnog doputenog napona iznosi:
md
= 1, 06 0,9 1, 0 0,883 0,980 1, 40 = 1,16 kN / cm 2
ovog materijala, a iz njega potrebnu visinu poprenog preseka u sredini raspona:
Wsr , potr =
max M 409,50 102

=
= 35301, 7 cm3
md
1,16
hsr , potr =
2.2)
6 35301, 7
= 102,9 cm
20, 0
prema doputenom ugibu
Doputeni ugib iznosi L/300=6,67 cm.

f =
5
q l4
l
384 EP I potr 300
I potr = 31, 25
max M l
EP

I potr = 31, 25
max M l
409,50 102 2000
= 31, 25
= 2326704,5 cm 4
EP
1100
hsr , potr =
12 I potr
b
12 2326704,5
= 111,8 cm
20, 0
Sada iz potrebne visine nosaa u sredini raspona i uslova nagiba gornje ivice nosaa
(geometrijski uslov) moemo izraunati potrebnu visinu nosaa u preseku iznad
levog oslonca:
l
hA, potr = hsr , potr tan 2o = 111,8 1000 tan 2o = 76,9 cm > pretp. hA = 54, 0 cm
2
Izraunatu potrebnu visinu iznad levog oslonca treba poveati za priblino 10% kako
bismo obezbedili da bude zadovoljen uslov doputenog napona u preseku x (presek
sa maksimalnim normalnim naponom), kao i uslov doputenog ugiba.
71
Konano usvajamo:

visina nosaa iznad levog oslonca hA=87,0 cm
visina nosaa iznad desnog oslonca (iz geometrije)
hB = hA + l tan = 87, 0 + 2000 tan 2o = 156,8 cm usvaja se hB = 157 cm
visina nosaa u sredini raspona (iz geometrije)
hsr = hA +
l
2000
tan = 87, 0 +
tan 2o 122, 0 cm
2
2
Kontrola napona
(1) smiui napon u preseku iznad levog oslonca
mP = 1,5
Q
81,90
= 1,5
= 0, 07 kN / cm 2 < mPd = 0,12 kN / cm 2
b hA
20, 0 87, 0
(2) normalni naponi u preseku u sredini raspona

visinu nosaa hsr=122 cm i odnos L/hsr16,4 itamo iz tabele 7 na strani 441 (linearna
interpolacija).
kh = 0,869
md
= 1, 06 0,9 1, 0 0,869 0,980 1, 40 = 1,14 kN / cm 2
max M 6 max M 6 409,50 102

=
=
= 0,83 kN / cm 2 <
2
2
Wsr
b hsr
20, 0 122, 0
md
= 1,14 kN / cm 2
(3) normalni napon u preseku x (mesto maksimalnog normalnog napona)

x=
l
hB
+1
hA
2000
= 713 cm = 7,13 m
157
+1
87
72

Mx = Q x
q x2
8,19 7,132
= 81,90 7,13
= 375,80 kNm
2
2

hx =
2 hB
2 157, 0
=
= 112 cm
hB
157, 0
+1
+1
hA
87, 0

visinu nosaa hx=112 cm i odnos L/hx18,0 itamo iz tabele 7 na strani 440 (linearna
interpolacija):
kh = 0,872
md
= 1, 06 0,9 1, 0 0,872 0,980 1, 40 = 1,14 kN / cm 2
Normalni napon raunamo kao:
M x 6 M x 6 375,80 102
=
=
= 0,90 kN / cm 2 <
Wx
b hx2
20, 0 112, 02
md
= 1,14 kN / cm 2
Kontrola ugiba
ugib usled normalnih napona

f (
IA =
M max l 2
K
9, 6 EP I A
hA

hB
b hA3 20, 0 87, 03

=
= 1097505 cm 4 , K =
= 0, 274
hA
12
12
0,15 + 0,85
hB
f (
)=
409,50 102 20002

0, 274 = 3,87 cm
9, 6 1100 1097505
ugib usled smiuih napona

73
f ( ) = 1, 20
M max
K ,
G hA b
f ( ) = 1, 20
K =
2
h
1+ B
hA
2/3
= 0,806
409,50 102
0,806 = 0, 46 cm
50 87, 0 20, 0
ukupan ugib
f max = f ( ) + f ( ) = 3,87 + 0, 46 = 4,33 cm < f dop = 6, 67 cm
13. DIMENZIONISANJE ZAKRIVLJENOG NOSAA sa

I=const.
Izvriti dimenzionisanje zakrivljenog nosaa od LLD statikog sistema proste grede
raspona 20,0 m. Nagib krovne ravni iznosi 12. Linijsko optereenje usled sopstvene
teine i snega koje deluje na nosa iznosi q=8,43 kN/m'. Za grau koristiti etinare I
klase vlanosti 12%.
74

q l 8, 43 20, 0
=
= 84,30 kN
2
2
q l 2 8, 43 20, 02
max M =
=
= 421,50 kNm
8
8
Q=

437 priloga.
o
md
= 1400 N / cm 2 = 1, 40 kN / cm 2
mo Pd = 120 N / cm 2 = 0,12 kN / cm 2
Dodatno, pored ovih napona trebae nam i osnovna vrednost doputenog napona na
popreno zatezanje (lan 3.2.5, strana 438 priloga):
o
t d
= 25 N / cm 2
Zakrivljenost nosaa definiemo kao:
R
H
gde je: R radijus krivine, a H visina poprenog preseka.

Veza izmeu napona zatezanja upravnih na vlakna i normalnih napona glasi:
4 R
Kod zakrivljenih nosaa se visina popreno preseka pretpostavlja u granicama l/15

L/18. U ovom sluaju pretpostavljamo da je debljina lamele jednaka 3,0 cm i visinu:
H
l
2000
=
120, 0 cm
17
17
Radijus zakrivljenosti iznosi:
R=
o
H md
120, 0 1400
o =
= 1680 cm = 16,80 m
4 t d
4
25
Duinu tetive na zakrivljenom delu raunamo kao:

s = 2 R sin = 2 16,80 sin12o = 6,99 m
izraz za izraunavanje koeficijenta redukcije napona usled zakrivljenosti kR

75
dobijamo iz izraza za normalni napon (koji je dat u teorijskom delu) i on glasi:

kR =
1
1
=
= 0,966
H
120, 0
1+
1+
2 R
2 1680

pretpostavlja se trajanje snega krae od 3 meseca kd=1,0
preseka (L/H=16,7 i H=120,0 cm) dobijamo interpolacijom iz tabele 7 sa 441.
strane priloga kh=0,869
Za redukciju normalnih i smiuih napona koristimo sledee izraze:
md
t d
= k kd kat kh k R
= k kd kat
o
t d
o
md
= 1, 06 1, 0 1, 0 0,869 0,966 1, 40 = 1, 25 kN / cm 2
= 1, 06 1, 0 1, 0 25, 0 = 26,5 N / cm2 >
o
t d
t d
= 25, 0 N / cm 2
mPd = k kd kat mo Pd = 1,12 1, 0 1, 0 0,12 = 0,13 kN / cm 2 > mo Pd mPd = 0,12 kN / cm 2

ograniiti ako neemo da vrimo bono lepljenje lamela iznosi 20,0 cm. irina
nosaa zavisi pre svega od njegovog raspona. Ako bismo usvojili malu irinu nosaa
u sluaju velikog raspona to moe da rezultira njegovom velikom visinom (pogotovo
u slemenu), i obrnuto. Preporuka je da irina poprenog preseka iznosi bL/100.
U nastavku odreujemo potrebnu visinu nosaa iz merodavnih uslova.
(1) Odreivanje potrebne visine poprenog preseka iz uslova napona smicanja
nad osloncem
H potr = 1,5
Q
84,30
= 1,5
= 52, 7 cm
b mP d
20, 0 0,12
(2) Odreivanje potrebne visine poprenog preseka iz uslova normalnog napona

usled savijanja
H potr =
6 max M
=
b md
6 421,50 102
= 100, 6 cm
20, 0 1, 25
76
(3) Odreivanje potrebne visine poprenog preseka iz uslova doputenog ugiba

Doputeni ugib iznosi f=L/300=6,67 cm.
U ovom delu analize uzimamo u obzir samo onaj deo ugiba koji potie od normalnih
napona.
5 q l4
5 8, 43 10 2 20004
I potr =
= 2394886, 4 cm4
384 EP f 384
1100 6, 67
H potr =
12 I
=
b
12 2394886, 4
= 112,8 cm
20, 0
Vidi se da je za odreivanje visine poprenog preseka merodavan uslov doputenog

ugiba. Na poetku smo pretpostavili da visina poprenog preseka nosaa iznosi
120,0 cm, to je malo vee od zahtevanih 112,8 cm. Imajui u vidu da smo pri
odreivanju potrebne visine nosaa zanemarili deo ugiba koji potie od smiuih
napona, kao i da su pretpostavljena i zahtevana visina priblino iste, konano
usvajamo:
visina poprenog preseka H=120,0 cm
Kontrola napona
(1) smiui napon u preseku iznad levog oslonca
mP = 1,5
Q
84,30
= 1,5
= 0, 05 kN / cm 2 < mPd = 0,12 kN / cm 2
b H
20, 0 120, 0
(2) normalni naponi u preseku u sredini raspona

max M 6 421,50 102

=
= 0,88 kN / cm 2 <
2
W
20, 0 120, 0
md
= 1, 25 kN / cm 2
Napon zatezanja upravno na vlakna raunamo kao:
4 R
120, 0
0,88 103 = 15, 7 N / cm 2 <
4 1680
77
t d
= 25, 0 N / cm 2
Kontrola ugiba
Ukupan ugiba je jednak zbiru ugiba koji potiu od normalnih i smiuih napona:
f max = f ( ) + f ( ) =
M max
5 q l4
+ 1, 20
384 EP I
G b H
Moment inercije poprenog preseka iznosi:

I=
b H 3 20, 0 120, 03
=
= 2880000 cm 4
12
12
Ukupan ugib iznosi:

f max =
5 8, 43 10 2 20004
421,50 102
+ 1, 20
= 5,54 + 0, 42 = 5,96 cm < f dop = 6, 67cm
384 1100 2880000
50 20, 0 120, 0
78
PRILOG 1 - Ispitni zadatak: tavanica od monolitnog drveta

Na slici je prikazana konstrukcija meuspratne tavanice od monolitnog drveta, koja
se sastoji iz glavnih greda (POS 3), sekundarnih greda (POS 2) i daski planki poda
(POS 1). Strelicama je prikazan pravac noenja daski poda. Po osnovi tavanice
deluje optereenje intenziteta 2,0 kN/m, to ukljuuje i sopstvenu teinu drvenih
elemenata. Dimenzionisati sve naznaene pozicije (uslovi napona i ugiba) prema
merodavnim statikim uticajima. Za grau koristiti etinare II klase (md=1000 N/cm).
Doputeni ugib za sve elemente iznosi l/200.
Dimenzionisanje POS 1a i POS 1b

Daske poda POS 1a i POS 1b su statikog sistema proste grede raspona 2,0 m i 3,0
m, respektivno. U sluaju da se predvia hodanje po daskama, minimalna debljina
daske iznosi 3,8 cm. Minimalna i maksimalna irina, debljina i raspon dasaka koje
moemo nai na tritu zavise od proizvoaa. Dimenzije dasaka za etinarsku
grau su definisane standardima JUS D.C1.040 i JUS D.C1.041 (strane 411 i 412
priloga). Za konstrukcije tavanica uobiajeno je da se usvajaju daske irine 20 cm.
Statiki sistem i optereenja dasaka POS 1a i POS 1b su dati na slici ispod.
79
Pretpostavljamo daske irine b=20 cm.

Linijsko optereenje jedne daske POS 1a i POS 1b raunamo kao:
qa = qb = 2, 0 0, 20 103 = 400 N / m '
S obzirom da su optereenja ista a da je raspon dasaka POS 1b vei nego raspon
dasaka POS 1a za 1,0 m, jasno je da je za dimenzionisanje merodavna POS 1b.
Maksimalni moment savijanja koji se javlja u POS 1b je jednak:
max M =
q l 2 400 3, 02
=
= 450 Nm
8
8
Potrebnu visinu dasaka odreujemo iz uslova dozvoljenog napona i dozvoljenog

ugiba (u ovom sluaju l/200) i usvajamo merodavnu veu vrednost. Za odreivanje
potrebne visine dasaka iz navedenih uslova moemo izvesti sledee izraze:
max M
md
max M
md
5 q l4
l
125 q l 4
=
384 EP I 200
48 EP l
b h 2 max M
h
6
md
6 max M
b md
b h3 125 q l 4
h
12
48 EP l
125 q l 4
3
4 b EP l
Modul elastinosti paralelno vlaknima za etinare i vlanost drveta do 18% je jednak

1000 kN/cm=106 N/cm (tabela 19, strana 459 priloga).
Prilikom korienja gore navedenih izraza voditi rauna o jedinicama. Potrebna visina
preseka se dobija u centimetrima ako potujemo nain unosa prikazan u nastavku.
Sada raunamo potrebnu visinu dasaka kao:
iz uslova doputenog napona

h
6 450 102 Ncm

= 3, 67 cm
20, 0 cm 1000 N / cm 2
iz uslova doputenog ugiba

h
125
4, 0 N / cm ' 300, 04 cm 4
= 5,53 cm
4 20, 0 cm 106 N / cm 2 300 cm
Merodavan je uslov doputenog ugiba.

Usvajamo presek b/h=20/6 za POS 1a i POS 1b
80

W=
20 62
20 63
= 120, 0 cm3 , I =
= 360, 0 cm 4
6
12
Raunamo stvarne vrednosti napona i ugiba za daske POS 1b:
max M 450 102

=
= 375 N / cm 2 <
W
120, 0
md
= 1000 N / cm 2
5 q l4
5 4, 0 N / cm ' 300, 04 cm4
l
=
6
= 1,17 cm <
= 1,50 cm
2
4
384 EP I 384 10 N / cm 360, 0 cm
200

Sekundarne grede POS 2a i POS 2b su statikog sistema proste grede raspona 2,0
m i 3,0 m, respektivno.
Statiki sistem i optereenja sekundarnih greda POS 2a i POS 2b su dati na slici
ispod.
Linijsko optereenje koje deluje na gredu POS 2a raunamo kao:

qa = 2, 0 kN / m 2
2, 0 m
= 2, 0 kN / m ' = 2000 N / m '
2
Vertikalne reakcije oslonaca POS 2a iznose:

Ra =
qa l 2, 0 2, 0
=
= 2, 0 kN = 2000 N
2
2
Linijsko optereenje koje deluje na gredu POS 2b raunamo kao:

81
qb = 2, 0 kN / m 2
3, 0 m
= 3, 0 kN / m ' = 3000 N / m '
2
Vertikalne reakcije oslonaca POS 2b iznose:

Rb =
q l 3, 0 3, 0
=
= 4,50 kN = 4500 N
2
2
S obzirom da su optereenje i raspon vei u sluaju POS 2b, jasno je da je ona

merodavna za dimenzionisanje.
Maksimalni moment savijanja koji se javlja u POS 2b iznosi:
max M =
q l 2 3000 3, 02
=
= 3375 Nm
8
8
Pretpostavljamo presek irine b=12 cm.

Potrebnu visinu dasaka odreujemo iz uslova dozvoljenog napona i dozvoljenog
ugiba (u ovom sluaju l/200) i usvajamo merodavnu veu vrednost. Za odreivanje
potrebne visine dasaka koristimo gore navedene izraze.
Raunamo potrebnu visinu dasaka kao:
iz uslova doputenog napona

h
6 3375 102 Ncm

= 12,99 cm
12, 0 cm 1000 N / cm 2
iz uslova doputenog ugiba

h
125 30, 0 N / cm ' 300, 04 cm 4
= 12,82 cm
4 12, 0 cm 106 N / cm2 300 cm
Merodavan je uslov doputenog napona.

W=
12 142
12 143
= 392, 0 cm3 , I =
= 2744, 0 cm 4
6
12
Kontrola napona:
max M 3375 102

=
= 861 N / cm 2 <
W
392, 0
82
md
= 1000 N / cm 2
Kontrola ugiba:
5 q l4
5 30, 0 N / cm ' 300, 04 cm 4
l
=
=
6
= 1,15 cm <
= 1,50 cm
2
4
384 EP I 384 10 N / cm 2744, 0 cm
200

Glavne greda POS 3a i POS 3b su statikog sistema proste grede, raspona 5,0 m.
Statiki sistem i optereenje glavnih greda POS 3a i POS 3b su dati na slici ispod.
Sa slike je jasno da je optereenija greda POS 3b pa je ona istovremeno merodavna

za dimenzionisanje.
Na gredu deluju linijska optereenja koja se prenose preko POS 1a i POS 1b, kao i
vertikalne reakcije greda POS 2a i POS 2b (koncentrisane sile).
Linijska optereenja koja deluju na gredu raunamo kao:
2, 0 m
= 2, 0 kN / m ' = 2000 N / m '
2
3, 0 m
qb = 2, 0 kN / m 2
= 3, 0 kN / m ' = 3000 N / m '
2
qa = 2, 0 kN / m 2
Takasto optereenje koje deluje na gredu je jednako sumi vertikalnih reakcija greda
POS 2a i POS 2b i iznosi:
R = R2 a + R2b = 2, 0 + 4,5 = 6,5 kN = 6500 N
83
Maksimalni moment savijanja se javlja na mestu delovanja koncentrisane sile i iznosi

max M = 15, 0 kNm = 15000 Nm
Pretpostavljamo presek dimenzija b/h=18/24 cm.
Geometrijske karakteristike poprenog preseka:
18 242
18 243
3
W=
= 1728, 0 cm , I =
= 20736, 0 cm 4
6
12
Kontrola napona:
max M 15000 102

=
= 868 N / cm 2 <
W
1728, 0
md
= 1000 N / cm 2
Maksimalan ugib se javlja u sredini raspona. Za proraun ugiba koristimo izraze koji
su dati u tabeli 79, na 650. strani priloga.
Za sluaj kada koncentrisana sila deluje u proizvoljnom preseku nosaa u pomenutoj
tabeli postoji izraz za ugib.
Kada je u pitanju kontinualno optereenje koje deluje na delu nosaa ne postoji
izvedeni izraz. Iz tog razloga emo deo kontinualnog optereenja takoe predstaviti
kao koncentrisanu silu.
Ukupan ugib odreujemo superpozicijom ugiba izraunatih za sva optereenja, i to
za:
jednakopodeljeno optereenje koje deluje du celog nosaa (intenzitet 2,0
kN/m)
za jednakopodeljeno optereenje koje deluje na duini od 2,0 m (intenzitet
1,0 kN/m) i koje predstavljamo kao koncentrisanu silu i
koncentrisanu silu R=6,5 kN=6500 N
rezultanta
64
74
8
1000 2, 0 m 1, 0 ( 3 5, 02 4 1, 02 )
5 20, 0 500, 0
6
384 10
20736,3
0
144
42444
4
jednakopodeljeno optereenje 2,0 kN/m'
+ 0, 02083
+
20736, 0
144444444244444444
3
jednakopodeljeno optereenje 1,0 kN/m' koje deluje na duini od 2,0 m
6500 2, 0 ( 3 5, 0 4 2, 02 )
2
0, 02083
20736,
0
14444
4244444
3
= 1, 70 cm <
l
= 2,50 cm
200
koncentrisana sila R=6500 N
Tana vrednost ugiba u sredini raspona iznosi 1,68 cm tako da je jasno da prikazani
postupak daje rezultat dovoljne tanosti.
84
DODATAK spojevi i veze

Glavne i sekundarne grede se vezuju elinim limovima papuama. Kao spojno
sredstvo mogu biti korieni zavrtnji ili ekseri.
Duina oslanjanja grede na nosei zid je po pravilu jednaka njenoj visini. Grede se
oslanjaju na AB serkla i uvruju anker zavrtnjima ili na drugi nain. Na slici ispod
je dato jedno od moguih reenja oslanjanja drvene grede na zid od opeke.
85
PRILOG 2 - Ispitni zadatak: klasian krov

Na slici je prikazana krovna konstrukcija koja se sastoji od: krovnih gredica (POS
KG), rogova (POS R), slemenjae (POS S), talpi poda (POS TP) i tavanjaa (POS
T). Optereenje krova se sastoji od: sopstvene teine krovnog pokrivaa (to
obuhvata i teinu letvi) u iznosu od g=0,20 kN/m kose krovne povrine, snega u
iznosu od s=0,80 kN/m osnove krova i korisnog optereenja tavana u iznosu od
p=2,0 kN/m. Stubovi krovne konstrukcije su na rastojanju od 2,40 m. Odrediti
potrebne dimenzije svih navedenih elemenata. Duinu prepusta odrediti iz uslova da
su razmaci krovnih gredica jednaki. Za grau koristiti monolitno drvo, etinare II klase
(md=1000 N/cm i cIId=850 N/cm).
Rastojanje krovnih gredica iznosi:
KG
5, 64 / cos 20o
=
= 1, 0 m
6
Iz toga sledi da duina prepusta iznosi:

Lp = 2 1, 0 = 2, 0 m
(1) Dimenzionisanje krovne gredice POS KG
linijsko optereenje od sopstvene teine...................gKG=0,201,0=0,20 kN/m'
linijsko optereenje od snega..........sKGcos20=0,801,0cos20=0,75 kN/m'
---------------------------------------------ukupno optereenje po osi gredice q=0,95 kN/m'
Imajui u vidu da su krovne gredice izloene sloenom savijanju, u nastavku ukupno
optereenje predstavljamo preko komponenti u izabranom koordinatnom sistemu, to
je prikazano na slici ispod.
86
Usvajamo da se rogovi nalaze na rastojanju od 0,80 m, to odgovara rastojanju

stubova od 2,40 m. Krovne gredice su statikog sistema proste grede raspona
lKG=0,80 m.
Komponente ukupnog optereenja glase:
qx = q cos = 0,95 cos 20o 103 = 892, 7 N / m '
q y = q sin = 0,95 sin 20o 103 = 324,9 N / m '
Momenti savijanja oko glavnih osa glase:
q l2
892, 7 0,802
M x = x KG =
= 71, 42 Nm
8
8
q l2
324,9 0,802
M y = y KG =
= 25,99 Nm
8
8
Ako odnos visine i irine poprenog preseka gredice oznaimo sa c i pretpostavimo
popreni presek gredice b/h=3,8/4,8 za koji je c=1,263 i Wx=14,59 cm tada vai:
Wx , potr =
Mx + c My
md
71, 42 + 1, 263 25,99 2

10 = 10, 42 cm3 < Wx , pretp . = 14,59 cm3
1000
usvajamo krovne gredice b/h=3,8/4,8

Kontrola ugiba:
Doputeni ugib iznosi dop=lKG/200, modul elastinosti EII=106 N/cm, a momenti
inercije za obe ose iznose:
3,8 4,83
4,8 3,83
Ix =
= 35, 02 cm 4 i I y =
= 21,95 cm 4
12
12
4
5 qx lKG
5 8,927 804
=
6
= 0,14 cm
=
384 EP I x 384 10 35, 02
4
5 q y lKG
5 3, 249 804
y=
= 0, 08 cm
384 EP I y 384 106 21,95
x=
87
x2 +
2
y
< dop =
0,142 + 0, 082 = 0,16 cm <

80, 0
= 0, 40 cm
200
(2) Dimenzionisanje roga POS R

Statiki sistem i optereenja rogova su prikazani na slici ispod.
Optereenja koja deluju na rogove po njihovoj osi:

linijsko optereenje od teine pokrivaa................glKG=0,200,8010=160,0 N/m'
linijsko optereenje od sopstvene teine roga (pretpostavljamo presek b/h=12/16)
.............................................bhDR/cos20=1216500010-4/cos20=102,2 N/m'
linijsko optereenje od snega......slKGcos20=0,800,80cos2010=601,4 N/m'
---------------------------------------------ukupno optereenje po osi roga q=863,6 N/m'
Normalna i tangencijalna komponenta ukupnog optereenja glase:
qn = q cos = 863, 6 cos 20o = 811,5 N / m '
qt = q sin = 863, 6 sin 20o = 295, 4 N / m '
Iz tabele 79 na 653. strani priloga moemo odrediti statike uticaje.
Q = q ( l + c ) = 811,5 ( 6, 0 + 2, 0 ) = 6492 N
l+ c
6, 0 + 2, 0
= 6492
= 4328 N
2 l
2 6, 0
l c
6, 0 2, 0
B = Q
= 6492
= 2164 N
2 l
2 6, 0
A = Q
88
q c2
811,5 2, 02
=
= 1623 Nm
2
2
B2
21642
max M =
=
= 2885,3 Nm
2 q 2 811,5
min M =
Poloaj preseka u kome se javlja maksimalni moment savijanja raunamo kao:

B qn x = 0 x =
B 2164
=
= 2, 67 m
qn 811,5
Pretpostavljeni presek b/h=12/16 ima sledee geometrijske karakteristike:

I = 4096 cm 4 , W = 512 cm3 , A = 192 cm 2 , i = 4, 62 cm, = 129,9, = 5, 44
Pri kontroli napona moramo u obzir uzeti i aksijalnu silu.
cP
N cPd M
+
A md W
cP d
Vrimo kontrolu napona u preseku sa maksimalnim momentom (presek x):
cP
= 5, 44
788, 7 850 2885,3 102

+
= 501, 4 N / cm 2 <
192 1000
512
cP d
= 850 N / cm 2
S obzirom da je napon u merodavnom preseku daleko ispod doputenog napona,

nakon kontrole ugiba emo znati da li moemo usvojiti slabiji presek. Uticaj normalne
sile pritiska na ugib se zanemaruje. Ugib u sredini raspona raunamo prema izrazu
datom u tabeli 79 na 653. strani priloga, ali moramo ga podeliti sa kosinusom ugla
koji rogovi zaklapaju sa horizontalom da bismo dobili realan ugib:
q l2
1
811,5 6, 02
1
2
2
f 2 = 0, 00260
( 5 l 12 c )
= 0, 00260
( 5 6, 02 12 2, 02 )
o
I
cos 20
4096
cos 20o
f 2 = 2, 60 cm < f dop =
l
= 3, 0 cm
200
usvajamo rogove b/h=12/16
89
(3) Dimenzionisanje slemenjae POS S

Slemenjaa je statikog sistema proste grede, raspona jednakom rastojanju stubova
l=2,40 m (zanemaruje se uticaj kosnika na raspon).
Optereenja koja deluju na slemenjau:
linijsko optereenje od teine pokrivaa.........g3KG=0,2031,010=600,0 N/m'
linijsko optereenje od sopstvene teine slemenjae (pretpostavljamo popreni
presek b/h=14/16) ......................................bhDR=1416500010-4=112,0 N/m'
linijsko optereenje od snega........................s5,64/2=0,802,8210=2256,0 N/m'
reakcije od sopstvene teine rogova (koncentrisane sile) zanemarujemo
---------------------------------------------ukupno optereenje po osi slemenjae q=2968,0 N/m'
Moment savijanja u sredini raspona iznosi:
q l 2 2968, 0 2, 402
max M =
=
= 2137, 0 Nm
8
8
I = 4778, 7 cm 4 , W = 597,3 cm3 , A = 224 cm 2
Normalni napon usled savijanja iznosi:
max M 2137, 0 102

=
= 357,8 N / cm 2 <
W
597,3
md
= 1000 N / cm 2
Ugib iznosi:
5 q l4
5 29, 68 2404
240, 0
=
6
= 0, 27 cm < dop =
= 1, 20 cm
384 EP I 384 10 4778, 7
200
Iako su vrednosti i napona i ugiba daleko od doputenih vrednosti definisanih

propisom, zadraemo pretpostavljeni popreni presek slemenjae. Razlog za to je
injenica da je popreni presek rogova veliki, to je posledica njihovog velikog
raspona. S obzirom da se rogovi oslanjaju na slemenjau, prirodno je da njen
popreni presek bude vei nego popreni presek rogova
.
usvajamo slemenjau b/h=14/16
90
(4) Dimenzionisanje talpi poda POS TP

U sluaju da se predvia hodanje po daskama, minimalna debljina daske iznosi 3,8
cm. Minimalna i maksimalna irina, debljina i raspon dasaka koje moemo nai na
tritu najee zavise od proizvoaa. Dimenzije dasaka za etinarsku grau su
definisane u standardima JUS D.C1.040 i JUS D.C1.041 (strane 411 i 412 priloga).
Za konstrukcije tavanica uobiajeno je da se usvajaju daske irine 20 cm.
Pretpostavljamo daske dimenzija b/h=20/3,8.
Optereenja koja deluju na jednu dasku:
linijsko optereenje od teine daske..........bhDR=20,03,8500010-4=38,0 N/m'
linijsko optereenje od korisnog tereta......................pb=2,00,2010=400,0 N/m'
---------------------------------------------ukupno optereenje po osi daske q=438,0 N/m'
Daske se pruaju preko tavanjaa koje se nalaze na rastojanju na kojem se nalaze i
rogovi - lKG=0,80 m. Dakle, daske su sistema proste grede raspona l=0,80 m.
max M =
q l 2 438, 0 0,802
=
= 35, 0 Nm
8
8
Pretpostavljeni presek b/h=20/3,8 ima sledee geometrijske karakteristike:

I = 91,5 cm 4 , W = 48,1 cm3 , A = 76, 0 cm 2
max M 35, 0 102

=
= 72,8 N / cm 2 <
W
48,1
md
= 1000 N / cm 2
Ugib iznosi:
5 q l4
5 4,38 804
80, 0
=
6
= 0, 03 cm < dop =
= 0, 40 cm
384 EP I 384 10 91,5
200
usvajamo daske b/h=20/3,8
91
(5) Dimenzionisanje tavanjae POS T

Tavanjae se nalaze na meurastojanjima od 0,80 m jer prate meurastojanja
rogova, kao to je i ranije reeno. Statikog su sistema proste grede raspona 5,64 m.
Optereenja koja deluju po osi tavanjae:
linijsko optereenje od sopstvene teine tavanjae (pretpostavljamo presek b/
h=16/20) ......................................................bhDR=1620500010-4=160,0 N/m'
linijsko optereenje od teine talpi....DRhtalpelKG=50003,810-20,80=152,0 N/m'
linijsko optereenje od korisnog tereta..................plKG=2,00,8010=1600,0 N/m'
---------------------------------------------ukupno optereenje po osi tavanjae q=1912,0 N/m'
max M =
q l 2 1912, 0 5, 642
=
= 7602,5 Nm
8
8

I = 10666, 7 cm 4 , W = 1066, 7 cm3 , A = 320, 0 cm 2
max M 7602,5 102

=
=
= 712, 7 N / cm 2 <
W
1066, 7
md
= 1000 N / cm 2
Ugib iznosi:
5 q l4
5 19,12 5644
564, 0
=
=
6
= 2,36 cm < dop =
= 2,82 cm
384 EP I 384 10 10666, 7
200
usvajamo tavanjae b/h=16/20
92
93
LITERATURA
orevi, R. (2003). Nosee konstrukcije I, Fakultet tehnikih nauka u Novom Sadu,
Novi Sad.
Gojkovi, M. (1985). Drvene konstrukcije, Graevinski fakultet u Beogradu i Nauna
knjiga, Beograd.
Gojkovi, M. i saradnici (2007). Drvene konstrukcije reeni primeri iz teorije i prakse,
Graevinski fakultet u Beogradu, Beograd.
Gojkovi, M. i Stoji, S. (1996). Drvene konstrukcije, Graevinski fakultet u Beogradu i
Grosknjiga, Beograd.
Ili, S. (1989). Klasini drveni krovovi, Graevinska knjiga, Beograd.
Koetov-Miuli, T. (2008). Predavanja, ppt prezentacija na CD-u, Novi Sad.
Kujundi, V. (1989). Savremene drvene konstrukcije, Graevinska knjiga, Beograd.

Drvene Konstrukcije - Skripta

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Drvene Konstrukcije - Skripta

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Drvene Konstrukcije - Skripta

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Novi Sad, avgust 2012. godine

PRILOG 1 Ispitni zadatak: tavanica od monolitnog drveta..................................79

1. UVOD MONOLITNO DRVO

2. grupa optereenja DOPUNSKA

vetar kada ne deluje kao samostalno optereenje

3. grupa optereenja NAROITA

O optereenjima se detaljnije moe proitati u prilogu na stranama 415-416.

1.2 Doputeni naponi u monolitnom drvetu

pritisak paralelno vlaknima

pritisak upravo na vlakna

zatezanje paralelno vlaknima

ivini napon pri savijanju

smicanje paralelno vlaknima

smicanje pri savijanju

pritisak pod uglom

Na strani 431 priloga se nalazi tabela osnovnih doputenih napona za optereenja iz

(f1) sekundarni nosei elementi

2. DIMENZIONISANJE I NASTAVLJANJE AKSIJALNO

2.1 Varijanta sa ekserima i drvenim podvezicama

Potrebna irina jedne podvezice:

usvajaju se podvezice a/hp=2x4/18 cm (Ap=144 cm)

potrebna dubina zabijanja s120,42=5,04 cm

as debljina srednjeg drveta koja je u naem sluaju jednaka debljini grede

Napomena: Rastojanje vai za eksere E42 (buene eksere), u suprotnom vai

Na visini h grede, moe da stane:

2.2 Varijanta sa ekserima i elinim limom

Stvarna dubina zabijanja: sstv=l-a=90,0-3,5=86,5 mm=8,65 cm > 15d=6,30 cm

uslov naspramnog zabijanja: as sstv+8d 10,0 8,65+80,42=12,01 cm

Potreban broj eksera sa jedne strane veze, za jednu podvezicu:

2.3 Varijanta sa zavrtnjima i drvenim podvezicama

Merodavna nosivost je najmanja od gore dobijenih.

usvajaju se podvezice a/hp=2x6/14 cm (Ap=168 cm)

Minimalni prenik zavrtnjeva treba da iznosi 12 mm. U specijalnom sluaju moe

srednje drvo: d=850 N/cm i k=3800 N/cm

bono drvo: d=550 N/cm i k=2600 N/cm

usvaja se 7M16 (detalj za izvrenje dat na kraju zadatka)

Maksimalan broj zavrtnjeva jednom redu je 4.

Slabljenje preseka zavrtnjima se prikazuje uticajnim povrinama. Uticajna povrina

2.4 Varijanta sa zavrtnjima i elinim trakama

N1 = 1, 25 d a d = 1, 25 850 3,875 1, 6 = 6587,5 N merodavno

usvaja se 5M16 (zavrtnjeve rasporeujemo kao u prethodnom primeru)

3. Pritisak po omotau rupe (unutranji lim)

2.5 Varijanta sa trnovima i drvenim podvezicama

srednje drvo: d=850 N/cm i k=5100 N/cm

bono drvo: d=550 N/cm i k=3300 N/cm

usvojeno 714 trnova (detalj za izvrenje dat u nastavku)

Ap ,neto = 2 a p ( h 2 d ) = 2 6 ( 14 2 1, 4 ) = 134, 4 cm2

2.6 Varijanta sa karikama

Ukupno smo usvojili 6 karika, odnosno po 3 sa svake strane preseka, to je vie od

Usvojene karike imaju karakteristike:

3. DIMENZIONISANJE I NASTAVLJANJE AKSIJALNO

usvajamo zavrtnjeve M18

bono drvo: d=550 N/cm i k=2600 N/cm

Moment inercije i povrinu poprenog preseka odreujemo za bruto presek (kao to

150 u sluaju glavnih noseih elemenata za koje se sa dovoljnom

120 u sluaju glavnih noseih elemenata koji su deo konstrukcijskog

175 u sluaju sekundarnih elemenata ija stabilnost nije od posebnog