Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.

Niet te downloaden? Probeer g o o. g l / k F m y 7 V

H2 DE STENEN SPREKEN;
2.1 Klassieke bouwkunst in Rome
Redding veel klassieke gebouwen = kregen een andere bestemming.
Omgebouwd tot kerk.

2.2 Het Forum Romanum

heilige weg = Via sacra
Forum Romanumpolitieke, religieuze en handelscentrum van Rome

2.3 Het Forum als politiek centrum

Curia, hier werden belangrijke beslissingen genomen of geautoriseerd;
vergaderde de senaat.
-het volk van Rome = Senatus populusque Romanus
Comitiumvr de Curia, cirkelvormige ruimte, kwam het volk bij bepaalde
gelegenheden in vergadering in open lucht bijeen.
Rosta, bevond zich aan de rand van h$et Comitium, een podium, hier konden de
sprekers het publiek aanspreken. was aan de voorkant versierd met
rostra=snebben van schepen.
-een vijgenboom ter ere van Romulus en Remus = Ficus Ruminalis
CURIA, bakstenen muren buitenbedekt met marmer en daarboven stucwerk.
Op top tympanon een beeld van Victoria, godin van de Overwinning.
Binnenmuren met marmer en stucwerk, cassetteplafond verguld was.
Een tempel voor Ceasar = De tempel van Divus Julius (vergodelijkte Julius),
religieus karakter +politieke geschiedenis.
Aanleiding tot bouw = ceasar was dictator, senator Brutus en Cassius hebben
hem in een senaatsvergadering vermoord.
In de buurt van de plaats waar ceasar is gecremeerd is een tempel met
een sprekerspodium

2.4 Monumenten op het Forum met religieus karatker

Lapis Niger heilige plek, cultusplaats voor Romulus.
Opvolger Romulus = Numa Pompilius
Regia (huis van de koning) zetelde het hoofd van de priesterorden = pontifex
maximus, zijn taken: optekenen in jaarboeken=annales maximi, deze annalen
werden in de Regia bewaard.
Numa initiatiefnemer van Vestaalse maagden, hun taak: vuur brandende houden
voor de Vestatempel en zorg voor beeldje van godin Pallas(Athene). Als zij hun
taken niet goed uitvoerden , waren er grote gevolgen voor Rome.
Vestaalse maagd jonge leeftijd uitgekozen, 30 jaar lang, 10 jaar les in taken van
vestaalse maagden. 2e 10jaar voert ze die uit, laatste 10 jaar onderwijst ze het
weer.
Tempel van Castor en Pollux
Castor en Pollux(de Dioscurenbeschermers van de stand van de
equites=ridders/ruiters), zonen van Zeus en Leda. Zeus (als zwaan) maakt leda
zwanger, zij legt 2 eieren. Castor komt om in een strijd en Pollux wordt onder de
onsterfelijke genomen door Zeus. Pollux wil dit delen met Castor, zo zijn om de
beurt onsterfelijk. Bouw tempel is te danken aan een epiphanie(godenverscheining) na gevecht van Romeinen en Latijnen.

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
2.5 Handel en rechtspraak in de basilicas
Basilica had hetzelfde grondpatroon: brede, langwerpige ruimte door zuilen
verdeeld in een middenschip en twee(of4) zijschepen. Diende als
ontmoetingsplaats, handel gedreven en rechtgesproken. Voorzitter van het Hof
was praetor
-tabernae=winkeltjes

2.6 Ontspanning en Vermaak.

De thermen van Caracalla
1600 tegelijk een bad nemen. Maar ook uiteenlopen zaken: kapper, massage,
hoeren, drinken, bibliotheek, museum

Toneel in het Theater van Marcellus

Heeft metamorfosen ondergaan, werd geplunderdomgebouwd tot
fortpaleisnu moderne appartementen. Ceasar was met bouw begonnen,
Austustus heeft t voltooid en gaf t de naam van zijn neef/schoonzoon. 20.000
toeschouwers bijwonen.

Het Colloseum
Spelen: grote jachtpartijen, gladiatorengevechten.
Keizer Titus, Vespasianus en Domitianus waren betrokken bij bouw, was politieke
daad, Flavii op kaart zetten. (- Nero zijn paleis=Domus aurea)
s ochtensd venationes=jachtpartijen
Tussen de middag clowns en veroordeelde misdadigers gexecuteerd en daarna
streden gladiatoren.
Beroepsjagers=bestiarii
Misdadigers=ad bestias
Gladiatorenschool=ludus
Ave Ceasar, morituri te salutant=gegroet, keier, die gaan sterven groeten
u
Secutor=achtervolger, was zwaarbewapend
Retiarius=netverchter, had een net , drietand, dolk en
schouderbescherming
Missio=mochten gladiatoren terug naar hun kazerne

Paardenraces in het Circus Maximus

Was 600 meter lang en 200 meter breed. Ovaal van vorm en had in midden en
spina(ruggengraat)
Ova=eieren, om de ronde aan te geven. Metea=drie konische kegels,
keerpunten..
Carcers=boxen. Mappa=witte doek.

H3 HET VROEGE CHRISTENDOM IN ROME.

3.1 De eerste christenen in Rome
Joden en christenen
Joodse gemeente aan overzijde van de Tiber(Trastevere). Daarbinnen ook
christenen, kwam onenigheid, joden verdreven door keizer Claudius. Aantal
christenen nam toe.
Aantrekkingskracht van het christendom

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
Vooral voor slaven etc. gelijkheid.. uitzicht op beter bestaan na dit leven.
titulus=eigen huis opengesteld voor uitoefenen van christelijk geloof.
Houding van Romeinen tegenover de christenen
Joden en christen zelf intolerant tegenover ander godsdiensten, n god en dat
was die van hen.

3.2 Petrus, martelaar van de kerk

Christelijke leer werd na dood Jezus van Nazareth uitgedragen door 12 trouwe
volgelignen, discipelen/apostelen. Onder hen petrus. Petrus werd leider, maar
werd ook gekruisigd. Herdenkingskapelletje, een Memoria.

3.3. Christenvervolgingen tijdens Romeinse keizers

NERO. Petrus werd gekruisigd, brak grote brand uit, duur 6 dagen. Nero zocht
zondebok: christenen.
TRAJANUS. Houding tegenover de christenen: mild en humaan voor die tijd.
DIOCLETIANUS. Hoe verdeelt Diocletianus het Romeinse rijk en door wie worden
die delen bestuurd?
In 2en, Maimianus bestuurde de westelijke rijkshelft en hijzelf het oostelijke
rijkshelft met residentie Nicomedia. Caesar Galerius bewaakte oostgrens en
Constantius de westelijke grenzen. De 4 personen= tetrarchen. Diocletianus trad
veel harder tegen christenen op, liet kerken vernietigen, christenen verloren hun
rechten, moesten hun bezittingen inleveren.

3.4 Constantijn, keizer en christen

Strijd om macht
Diocletianus trad af zijn ceasar namen het over. Constantius werd ziek.
Constantijn werd door zijn soldaten tot augustus van het westen uitgeroepen.->in Trier nu nog troonzaal van het paleis van Constantijn te zien.
Maxentius, zoon van Maximianus, streed tegen Constantijn in de slag bij de
Milvische brug in 312. Constantijn won de slag en werd heerser van Rome. De
Droom van Constantijnhield in dat ze het teken van god op hun schilden
moesten verven, ze vochten als ware voor God. Het edict van Milaan betekent
dat er universele tolerantie voor de christenen gold.
Constantijn liet zijn schoonvader Maximianus ophangen omdat die hem wilde
afzetten, liet zijn zoon doden omdat hij zijn tweede vrouw zou hebben aangerand,
dat bleek niet waar te zijn waardoor Fausa, 2 e vrouw, ook stierf in een kokend bad
of oververhitte stoomruimte. Van 306 tot 337 bestuurde Constantijn de Grote het
Romeinse Rijk. Constantijn heeft het rijk versterkt door het oostelijke deel te
promoten, maar later viel het wel in twee rijken uiteen. De Schenking van
Constantijn, dan draagt Constantijn het oppergezag over de kerk en alle
keizerlijke bezittingen in het West-Romeinse Rijk over aan Sint Sylvester, in een
brief.
De pausen baseerden op het schilderij ^ de hele middeleeuwen de claim op de
wereldlijke macht, maar de brief bleek later een vervalsing.
Triomfboog van Constantijn, Basiliek van Constantijn (boven het graf van Petrus)
en de Sint Pieter.

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
H4 DE BASILICA IN ROME
4.1 De basilica, de vroegchristelijke kerk
Basilica werden gebouwd om graven af te bakenen en om de verwoeste
huiskerken te vervangen.
Interieur van de basilica: Langwerpig gebouw werd door 2/4 rijen zuilen langs de
middenas verdeeld in middenschip(a) en 2/4 zijbeuken(b). Middenschip werd
aan n zijde afgesloten door en halve
cirkel, de apsis(c). Hier stond op een
podium de cathedra(d), de stoel van
de voorzitter van de bijeenkomst(later
bisschop) en daaromheen de banken
voor de priesters(presbyteroi). Voor in
de kerk een altaar (e), soms voorzien
van baldakijn(cioborium), ruimte voor
het koor(f), en een
leesgestoelte/ambo(g). Ingang
bestond uit voorhal(narthex) met
zuilen(h) en een atrium(i), een
binnenplaats met i.h.m. een
fontein(j). voorbeeld voor
Plattegrond basilica(letters nog invullen: blz60)
vroegchristelijke basilica=Santa Maria
Maggiore.

4.2 Mozaeken
glazen steentjes=tesserae
pantacrator=heerser over allen
Schema Christus zetelt, omringd door apostelen, petrus en paulus, heiligen of
stichters van de kerk, daaromheen afgebeeld, 4 evangelisten symbolen, 12
lammeren of schapen, de rivier de Jordaan of muren van Bethlehem en
Jeruzalem.
Christus word afgebeeld met n hand omhoog met een document in zijn handen
of zittend op een troon met een boek in zijn handen of aan een kruis.
Schapen de gelovigen, de apostelen
Lam met aureool lam Gods, Jezus Christus die geofferd wordt.
Hand van god God de vader kroont zijn zoon Christus.
X en de P - eerste letters van het Griekse woord Chrestos en symboliseren
daarom Christus
Alpha en Omega Eerste en laatste letter van het Griekse alfabetChristus, die
het begin en het einde is.
Duif De Heilige Geest ( God bestaat uit een Heilige Drieenheid: God de Vader,
God de zoon en God de Heilige Geest)
Functies Mozaeken in Basilicas: - ter versiering
God te verheerlijken, de gelovigen te onderwijzen of hun een boodschap te
geven
het geloof te propageren.

4.3 De San Clemente, een middeleeuwse basilica

Een onderkerk is in de 19e eeuw ontdekt dat stamt uit de 4e eeuw en daarop
lagen resten van Romense woningen uit de eerste eeuw: een huizenblok=insula
en het huis van de Heilige Clemens, die aan einde van 1 e eeuw bisschop(enpaus)

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
van rome was. Nog dieper vonden ze fundamenten van huizen die in 64 onder
keizer Nero door brand waren verwoest.

De legende van de Heilige Clemens

Clemens werd op het einde van de 1e eeuw door Romeinen naar de Krim
verbannen, waar hij in mijnen moest werken. Daar bleef hij mensen tot het
Christendom bekeren waarop de Romeinen hem aan een anker aan zijn lichaam
in de zee van Azov worpen. Engelen bouwden een grafkamer op de zeebodem
voor hem. Die kwam elk jaar bij laag tij boven water en pelgrims bezochten
jaarlijks deze plaats. Er werd een keer een baby vergeten, het jaar later vonden
ze een baby bij het graf spelen. In de 9 e eeuw zou het lichaam van clemens met
anker en al zijn teruggevonden en vanuit de Krim in de kerk zijn geplaatst.
De vloer en de mozaeken
Vloer is ingelegd met stukjes marmer van oude monumenten=opus sectile, een
Cosmatenvloer.
cathedra=bisschopszetel.

Mythe van Mithras

Mithras, een mooie god, werd s licht geboren uit een rots. Herders waren getuige
van deze geboorte. Meteen verrichtte Mithras heldendaden om kwaad te
onderwerpen, hij versloeg de Zon. Sloot daarmee een verbond. De raaf gaf door
van de Zon dat hij de stier moest doden. Hij vond hem en stak zijn dolk in zijn
zijde. Uit de zijde van de stier ontsprongen toen alle heilzame planten, uit zijn
wervelkolom kwam tarwe en uit zijn bloed een wijnrank. God van het kwaad
stuurde een slang en een schorpioen op de stier af. De schorpioen beet in zijn
testikels, het zaad kwam op aarde terecht waaruit met hulp van de Maan alle
nuttige dieren werden geboren. Uit de sappen van de schorpioen ontstond het
kwaad op aarde. Mithras en de Zon vierden hun overwinning met een
feestmaaltijd(agape) bestaande uit bloed en stierenvlees en stegen daarna in de
zonnewagen omhoog naar de hemel.
Het Mithrasheiligdom in de San Clemente is een donker triclinium(eetkamer).

H5 RENAISSANCE EN BAROK: SINT PIETER EN

SANTIGNAZIO
5.1 Historisch Kader
De macht van de Paus in de 15e eeuw was groot, omdat in de 8e eeuw de paus
door donaties van rijke christenen, veroveringen politieke machinaties heerser
over een groot gebied in Itali was geworden. Zie kroning Karel de Grote tot
keizer, hij had de geestelijke en wereldlijke macht. Paus had als hoofd van de
kerk vee invloed op vorsten, zij waren christenen. De paus kon gebruik maken
van excommunicatie, werd iemand uitgesloten. Iemand verspeelde zijn plaats in
de hemel en werd een outcast.
Sixtus IV 1471-1481 liet wegen, bruggen, kerken en de Sixtijnse kapel bouwen.
Julius II 1503 1513 hij was genteresseerd in de oudheid. Besloot tot restauratie
van de Sint Pieter.
Leo X 1513 1521 was genteresseerd in kunst en letteren.
Aflaat = een kwijtschelding van de straf voor een zonde; een vergrijp n de zin van
de leer van de kerk (door de paus)

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
Luther = Duitse monnik. Hij zette een hervorming in gang. Hij was tegen het
losbandige leven van Paus Leo X en tegen aflaten etc.
Reformatie = Hervorming, door de houding van de kerk scheidden de
protestanten zich uiteindelijk van de Rooms-katholieke Kerk af.
Sacco di Roma = plundering van Rome, vond onder de opvolger van Leo X,
Clemens VII plaats. Karel V, koning van Duitsland, nam Rome in 1527 met een
leger in.
Jezueten = leefden, net zoals Jezus Christus, eenvoudig en sober. Ze waren wel
intellectuelen en waren een denktank en spirituele leger van de paus.
Concilie van Trente = 1545, Paulus III opende het CvT met doel de eenheid in de
kerk te herstellen en hervormingen door te voeren.
Contra-reformatie = men richtte zich op de hervorming binnen de eigen kerk en
een actieve bestrijding van het protestantisme.
Inquisitie = mensen moesten zich verantwoorden voor een kerkelijke rechtbank
die buitengewoon streng optrad tegenover afvalligen (ketters).
Index = een opgestelde lijst van in die tijd verboden boeken (verboden voor
katholieken tot 1966)

5.2 De Sint Pieter

Integratie van de oude basilica in de nieuwe kerk
Oude Sint Pieter lengte 123 meter en 66 meter breedte, was in 5 e eeuw
uitgebreid met een hof, omsloten door 4 porticos
Bramante = Bouwmeester Bramante, Tempietto voltooid, daarna de Sint Pieter.
Hij was qua vormen al iets moderner bezig.
Ignatius van Loyola = stichter van de jezutenorde.
Trompe loeil = lett. Oogbedrog. Een schildertechniek die zeer realistisch
aandoet.
De 2 eisen die Julius II stelde aan de vernieuwing van de Sint Pieter:
Het graf van Petrus mocht onder geen voorwaarde worden verplaatst
De nieuwbouw moest aansluiten bij het (vloer)niveau van de oude basilica
en bij de breedte van het oude middenschip.
Hij hechtte zo aan die eisen, omdat het graf van Petrus niet verplaatst mocht
worden.
3 redenen waarom de bouw van de Sint Pieter vertraagde:
Financile problemen.
Onder Paulus III kwam een vloer te liggen die 3 meter boven het niveau
van de oude basilica lag. Michelangelo ging verder met de Sint Pieter en
liet de bouw stopzetten en keerde terug naar het idee van Bramante.
Er laaide een discussie op hoe het verder moest met Paulus had de
integratie tussen de nieuwbouw en het oude middenschip onmogelijk
gemaakt door het niveauverschil. En daarna moest het oude deel worden
aangepast aan het nieuwe.

H6
3 bekende fresco schilderijen van Rafael
De deugden
De school van Athene
Het Dispuut over het Heilig Sacrament

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
6.2 Michelangelo in Rome
Michelangelo Buonarotti (1475-1564) was op zijn 15e beeldhouwer in Florence. Op
18e wijde wereld in.
Beeldhouwwerk: Bacchus
Bouwwerk/architectuur: Palazzo Farnese
Schilderij: Het laatste oordeel

Grafmonument voor Julius II

Julius gaf Michelangelo opdracht tot bouwen van groot grafmonument voor
hemzelf in de Sint Pieter.

Sixtijnse kapel
De paus jaagde Michelangelo voortdurend op, maar hij kreeg ondertussen niet
uitbetaald.
Schilderen al fresco gaat zo in zijn werk:
Breng een dunne, natte kalklaag aan op een droge pleisterlaag.
Bevestig het papier voorzichtig op de natte kalklaag en bestuif de gaatjes met
een poreus zakje met houtskoolpoeder.
Haal het papier weg. Op de natte kalk zijn stippels zichtbaar die de contouren
aangeven.
Kleur de afbeeldingen in.

Pauskeuze
Kardinalen komen vanuit de hele wereld bij elkaar. Ze hebben geen contact met
buitenwereld. 2 maal per dag komen ze bijeen in de Sixtijnse kapel. Voor keuze is
tweederde meerderheid nodig, waarvoor 2 maal daags in twee ronden wordt
gestemd. Bij onbesliste ronde zwarte rook uit de schoorsteen, bij keuze witte rook
uit de schoorsteen. Habemus papam=we hebben een paus.
Urbi et orbi = aan de stad en aan de wereld.

H8 BEELDHOUWKUNST UIT DE OUDHEID IN ROME

Het verhaal van Laocon -Laocon wil dat de Trojaanse koning het Paardweigert.
-Poseidon stuurt daarom een zeeslang op hem af..

Paris oordeel
Peleus en Thetis gaan trouwen. Helaas is de godin van de Twist: Eris niet
uitgenodigd. Uit wraak bedenkt ze een plan. Ze gooit een gouden appel in het
gezelschap waarop stond, voor de mooiste. Er kwam ruzie, iedereen wou de
appel hebben. Degene die in aanmerking kwamen waren Athena, Afrodite en
Hera. Ze gingen naar Zeus toe, hij moest zeggen wie de mooiste was. Maar Zeus
wou geen oordeel vellen, hij zei: laat een sterveling maar bepalen wie de
mooiste is. Hij vond prins Paris wel geschikt om te oordelen. Alle drie de
godinnen beloofde Paris mooie dingen, van 1 kreeg hij echter het mooiste
aanbod: de mooiste vrouw die op aarde leeft! Hiervoor deed Paris het en
Afrodite won.
Jaren later werd hij beloond, hij vond Helena. Ze werden verliefd. Helena echter
was al getrouwd maar Paris nam haar toch mee naar Troje. Menelaos, Helena
haar man, was woedend. Hij beval Paris zijn vrouw terug te geven anders zou hij
is oorlog gaan. Paris deed dit niet. En Menelaos ontvoerde Helena samen met zijn
broer Agamemnon.

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
H9 RECEPTIE VAN DE BEELDHOUWKUNST
9.1 Late oudheid en middeleeuwen
Door christendomchristelijke kunstniet streven naar natuurgetrouwe
weergave of schoonheid, maar om boodschap. Centraal Jezus, Maria, apostelen
en de martelaren. De klassieke kunst/romeinse beelden werden verwaarloosd ,
verdwenen etc. omstreeks 1300 kwam verandering in.

9.2 Renaissance 1300-1650

Ontstond opnieuw waardering voor klassieke kunst. 1400, veel rijken klassieke
kunst verzamelen. Ze bestelden ook wel beelden, allantica=op antieke manier
De klassieken als inspiratiebron

9.3 Barokke beelden van Bernini

Barok- dramatische effecten, weeldigere vormen en expresiviteit
Michelangelo

Bernini,

9.4
Neoclassicisme Archasche en klassieke periode, serene rust uitstralen
Wnckelmann, Canova

Verhaal Hades & Proserpina

Demeter, de godin van de vruchtbaarheid, hield geweldig veel van haar dochter
en waakte over haar als een moederkloek. Maar toch werd Persephone ontvoerd,
juist toen ze bloemen plukte in het veld. Hades (Pluto), de god van de
onderwereld en heerser over de doden, kwam met paard en wagen op uit een
kloof in de schoot van de aarde en trok haar op zijn wagen. Tevergeefs riep
Persephone om hulp, maar het mocht niet baten: ze verdween met hem in de
duisternis.
Demeter stortte zich in een diep verdriet. Ze zwierf wanhopig en tevergeefs de
aarde rond om haar dochter te vinden, tot de oude Helios, de zonnegod die alles
had gezien, medelijden kreeg en haar vertelde waar ze was: in de onderwereld bij
Hades, die haar tot vrouw had genomen. Demeter was volkomen machteloos en
in haar treurnis over het verlies bracht ze een dorre winter op aarde en veel
mensen leden hongersnood.
Toen het al te erg werd gebood Zeus zijn broer Hades om Persephone aan haar
moeder terug te geven. Hades stemde toe, maar liet zijn gemalin eerst een pit
van een granaatappel eten. Wanneer men wat eet in de onderwereld zal men
daar voor altijd willen blijven. Hierdoor moest Persephone steeds weer naar hem,
naar de liefde terugkeren. En zo gebeurde het dat zij elk jaar in de lente en een
deel van de zomer, het groei- en bloeiseizoen, bij haar moeder was en daarna
weer terugging naar de onderwereld, naar Hades. Met Persephone kwam dus elk
jaar de lente op aarde, en sprak men van de Anodos van Persephone. De mythe
van Demeter, Hades en Persephone kan zo gezien worden als de Griekse
verklaring van het ontstaan en voortduren van de seizoenen.

Verhaal: vlucht van Aeneas

De Trojaanse held Aeneas vlucht uit het door de Grieken verwoeste Troje. Met zijn
mannen bouwt hij een aantal schepen. Ze gaan op zoek naar een nieuwe
woonplaats. Aeneas vertelt de verhalen van zijn zwerftochten tegen de
Carthaagse koningin Dido. Zij wordt verliefd op hem, maar Aeneas vertrekt en zij
stort zich, met een gebroken hart, in het zwaard.

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
Dan arriveert Aeneas in Latium (Itali), waar een oorlog ontstaat tussen de
Trojanen en Koning Latinus. Aeneas en zijn mannen winnen en de ooit door
Aeneas' vader gedane voorspelling komt uit: Aeneas wordt heerser van Latium.
Aan de Tiber sticht hij zijn nieuwe stad: Rome.

Verhaal Apollo & Daphne

Daphne was Apollo's eerste liefde, hem niet bezorgd door 't blinde toeval, maar
door boze wraak van Cupido. Apollo immers had hem kort tevoren zijn boog met
strakke pees zien spannen, en nog pralend met die Python-moord geroepen:
'Zeg, wat doe je daar, kwajongen? Zo'n vechtersboog! Die past toch beter bij
mijn schouders, hier, ik kan er feilloos dier en vijand mee verwonden, feilloos... Ik
heb onlangs een giftig slangelijf van meters lang, de Pythondraak, met meer dan
duizend pijlen neergeschoten! Pak jij nu braaf je fakkeltje en stook je liefdesvuur
waar je maar wilt, maar meng je liever niet in mijn triomfen!' Het Venusjong riep
terug: 'U schiet, Apollo, altijd raak, mij best, maar ik raak u, en net zo goed als
alle dieren voor goden onderdoen, moet u nu buigen voor mijn macht!' Na deze
woorden vloog hij vleugelwiekend door het luchtruim en landde schielijk op de
donkere Parnassustop en trok een tweetal pijlen uit zijn koker, elk verschillend
van doel: de n dooft liefdesvuur, de ander wekt het op.
De pijl die opwekt is van goud en schittert met zijn pijlpunt; de pijl die dooft is
nogal stomp, de schacht loopt uit in lood. Die laatste nu schoot Cupido op
Daphne af, de eerste beschadigde Apollo's hart, tussen de ribben dringend. Hij is
terstond verliefd, zij wil van geen verliefdheid weten en wijdt zich aan de jacht,
vindt haar geluk in stille bossen, in dierenprooi, een zuster van de kuise Artemis;
een strakke band omsluit haar ordeloos verwaaide haren.Veel minnaars dingen
naar haar gunsten; allen wijst zij af, wegsnellend, diepe bossen door, wars,
onbekend met mannen, zich niet om Amor, Hymen, huwelijkswoord
bekommerend.

9.6 Manieren van receptie van klassieke

beeldhouwwerken
Kopiren= letterlijk nabootsen van een klassiek beeld. Geen inbreng van de
kunstenaar.
Citeren=herkenbaar overgenomen.
(Beeldcitaat) Een nauwkeurige weergave van het origineel zonder
veranderingen.
(Transponeren) Eigen inbreng: andere omgeving of tijd plaatsen
(Vormcitaat) bepaald karakteristieke vorm of houding van een beeld uit de
oudheid gebruiken voor eigen werk.
Parafraseren) het meer verborgen en subtieler gebruiken van een beeld- of
vormcitaat.
Transformeren= veranderen
Herschepping

H10 RECEPTIE VAN KLASSIEKE ARCHITECTUUR IN ROME

Vijf manieren van receptie
Renaissance 1400-1525, wedergeboorte van de klassieke Oudheid. Mens
staat centraal, werkelijkheid zo natuurlijk en tegelijk gedealiseerd
weergeven.

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.

Barok 1600-1720,grillig gevormd parel. Dramatisch hoogtepunt

weergeven, sterke gevoelens en gebaren. Sterke licht/donker-effecten,
diepe volle kleuren, veel beweging, realistisch=illusionisme
Rococo 1720-1760, late barok periode. Onderwerpen steeds luchtiger en
speelser, sensuele liefde, zoete fantasiewereld. Lichte kleuren, vormen:
krullerig, speels. Asymetrie en grilligheid.
Neoclassicisme 1750-1825, Vernieuwde Renessaince. Waardigheid, edele
eenvoud en stille grootsheid. Zacht kleuren en lijnen, niet scherp
afgebakend. Uitstraling van rust en afstandelijke koelheid.
Symbolisme vanaf 1880, het realisme:dagelijks leven en
impressionisme:indruk die natuur op schilder maakt. Themas oude
verhalen sagen en legenden. Dood,verderf,zonde en onmacht.
Evocatie:oproepen van een sfeer. Kunstwerk decoratief en versierende
functie hebben.

Mussolini gebruikte de oudheid omdat hij weer terug wou naar de tijd van het
machtige romeinse rijk.
Bij opgravingen onder Mussolini gingen architecten soms genadeloos te werk,
middeleeuws rome werd voor grote delen neergehaald.
Functies van mozaeken in de oudheid en op het Foro Italico
Het heeft te maken met de ruimte, of diende als wegwijzer , deze zijn gebruikt
met propgandistisch doel.
Risorgimento=1820, oproer ontstondkwam verenigd, onafhankelijk Itali,
Opstanding/Herrijzenis.
Victor Emanuel II =1861, de eerste koning van het Verenigd Koninkrijk Itali.
Garibaldi = was met Victor Emanuel belangrijk voor de Risorgimento, ze
werktentegen en met elkaar voor een eenwording van Itali. Ze verschilden over
de staatsvorm van mening.
1861= het Verenigd Koninkrijk Itali uitgeroepen met Victor Emanuel II als koning
Mussolini= kwam in 1924 aan de macht als grote leider.
Fascisme = tegen kapitalisme,monarchie,de kerk,de socialisten,parlement en
bourgoisie.
Anno Primo=1922, het eerste jaar van een nieuwe, fascistische jaartelling
Verdrag van Lateranen= waarbij Vaticaanstad als onafhankelijke staat werd
erkend. Paus deed afstand van wereldlijke macht, Mussolini respecteerde
katholieke leer naast de fascistische ideologie.
Vaticaanstad=Waar de paus en zijn kardinalen etc wonen/verblijven.
1947=itali werd bzet door geallieerde troepen, jaar daarna werd het een
democratische republiek gegrondvest op de arbeid.
Video: 7 Wonders of Ancient Rome
Circus Maximus

Tegenwoordig zie je
er zo goed als niets
meer van, maar op
het kale grasveld
tussen de Palatijn en de Aventijn lag in de klassieke tijd de oudste en grootste renbaan
van Rome. De paarden- rennen waren zo populair dat ze de meest voorkomende kunst
waren.

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
Al in 329 voor Chr. is de bouw van de "careres" klaar. Letterlijk betekent dit woord kerkers
( of gevangenis), maar hier wordt met careres de stallen voor de paarden bedoeld. Deze
stallen werden ook als startplaats voor de races gebruikt. Het onderste van de 3
verdiepingen was van steen, de rest van hout. Er konden, volgens berekeningen, 250.000
mensen zitten. Aan de buitenkant werd de onderste verdieping voor winkels en kroegen
gebruikt en de andere voor versiering met zuiltjes en bogen.
Het circus werd gebruikt voor paardenrennen. Het parcours waarover gereden werd was
ongeveer 250 meter lang en vrij smal. Het midden van de baan werd "spina" genoemd
( ruggengraat). Aan het uiteinde van de spina stonden de "metae" (keerpunten) en 7
"ova" (eieren) en dolfijnen. Na elke ronde werd er een ei en een dolfijn weggehaald.
Als een soort decor stonden er 2 obelisken op de spina. De 1e obelisk was een geschenk
van farao Ramses II, uit de plaats Heliopolis. Meer dan een eeuw later kwam de 2e
obelisk, die van farao Thoetmozes III, uit Thebe, erbij. Op de spina trof je ook tempeltjes
aan van de god Consus en de godin Pollentia en beelden van andere goden die de
wedstrijden goed gezind waren.

Forum Trajanus
Het Forum van Trajanus (Latijn: Forum Traiani) was het laatste en tevens grootste van
de vijf keizerlijke fora van Rome.
Trajanus gaf in 107 de beroemde architect Apollodorus van Damascus opdracht met de
bouw en inrichting van het forum te beginnen. In 112 werd het geopend om de
verovering van Daci te vieren. Met de oorlogsbuit werd het forum gefinancierd. Het
complex werd echter pas compleet voltooid in het jaar 143.
Omdat er niet genoeg vlakke, bebouwbare ruimte was om het geplande complex te
realiseren werden er aanpassingen gedaan aan verschillende gebouwen en werd de
glooiing die de Capitolijn met de Quirinaal verbond afgegraven. Ook werd er een stuk van
de westkant van de Quirinaal afgegraven, de Markten van Trajanus werden hier tegenaan
gebouwd (zie afbeelding).
Het plein, dat de klassieke rechthoekige vorm had, betrad men door onder een
triomfboog door te lopen. Aan weerskanten van het plein bevonden zich zuilengalerijen,
aan de achterzijde werd het afgesloten door de Basilica Ulpia. Voor de basilica stond een
imposant ruiterstandbeeld van de keizer, terwijl achter de basilica de Zuil van Trajanus
verrees.

Aquaduct
Aquaducten zijn een typisch Romeinse vorm van waterleidingen, die voor een klein deel
bovengronds en voor het grootste deel ondergronds lopen. Ze hadden tot doel water uit
hoger gelegen streken met een gelijkmatig verval naar de stad te laten stromen, ook over
oneffen terrein. Deze ingenieuze maar omslachtige methode moest noodgedwongen
aangewend worden omdat men in de oudheid geen drukpompen of zuigpompen kende.
De bovengrondse delen van de aquaducten bestonden vooral uit bogen omdat muren te
veel druk van de wind zouden opvangen, het landschap zouden schaden en te veel
materiaal en geld zouden kosten. Het water liep boven op het aquaduct doorheen een
gesloten geul, met bovenaan verluchtingsgaten.

Aqua Appia
Het oudste aquaduct werd in 312 naar Rome geleid door censor Appius Claudius Caecus
(die ook de Via Appia liet aanleggen). De lengte van het aquaduct (dat bijna volledig
ondergronds loopt behalve een korte strook ter hoogte van de Porta Capena) bedroeg
16.561 m. Het kwam Rome binnen ad Spem Veterem, nabij de huidige Porta Maggiore.
Vandaar ging het doorheen de Caelius, via bogen over de Porta Capena naar de
Aventinus, dan doorheen de Aventinus om nabij de Porta Trigemina op het Forum Boarium
te eindigen. De capaciteit van de Aqua Appia bedroeg 73.000 kubieke meter of
73.000.000 liter water per dag.

Karikala (therme)
-onder bewind van Markus Orelius, was een tiran

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
Romeinse wegen, via

Pantheon
Het oorspronkelijke gebouw dateerde uit 27 v.Chr. en werd gebouwd onder het
consulschap van Marcus Agrippa. In 80 n. Chr. werd deze tempel tijdens de grote
brand die Rome teisterde verwoest. In 125 liet keizer Hadrianus het Pantheon
geheel herbouwen. Na de val van het West-Romeinse Rijk bleef het Pantheon in
bezit van de Byzantijnse keizers, hoewel zij geen werkelijke macht meer hadden in
Rome. Keizer Phocas schonk de tempel in 609 aan Paus Bonifatius IV. Deze Paus
maakte van het Pantheon een kerk, de Santa Maria ad Martyres. Om deze
reden is het Pantheon nooit afgebroken, wat bij de andere heidense tempels in
Rome wel gedaan is.
Het ronde gebouw, met een zuilengang bestaande uit drie rijen Corinthische
zuilen (8 in de eerste rij, 16 in totaal), bestaat uit een betonnen koepel, met een
centrale opening (de oculus). Deze opening is ook echt open en het regent dus
soms naar binnen. De vloer is licht gebogen om het regenwater af te voeren. De
diameter van de koepel is gelijk aan de hoogte van de vloer tot aan de oculus: 43
meter. Hierdoor zou het inwendige van het gebouw perfect in een kubus met een
ribben van 43 meter passen, of anders gesteld: men kan perfect een bol met een
diameter van 43 meter in het gebouw plaatsen.
De grote koepel bleef tot 1434 de grootste betonnen koepel ter wereld, toen in
Florence een grotere koepel werd gezet op de Santa Maria del Fiore, die een
diameter van 45 meter heeft. Om die enorme koepel te maken hebben de
Romeinen enkele trucs toegepast:
zo brachten ze bovenaan een oculus aan. Dit is een ronde opening die ervoor
zorgt dat de koepel soepel bleef en zo gewapend was tegen aardbevingen;
de Romeinen beperkten het gewicht van de koepel, door cassettes (uitsparingen)
in de koepel aan te brengen, door naar boven toe de koepel dunner te maken en
daardoor lichter.

Colloseum
Het Colosseum werd gebouwd door de zogenaamde Flavische keizers Het werd gebouwd
op de plaats waar het stagnum, een kunstmatig meer, lag van Nero's Domus Aurea. De
Flavische keizers probeerden de herinnering aan de gehate Nero uit te wissen en de
gunst van het volk terug te winnen. De bouw van het Colosseum juist op de plek van het
meertje, dat men had weten droog te leggen, paste in dat streven. Bovendien spaarde de
keuze voor deze locatie veel grondverzet, aangezien het immense bouwwerk enorme
fundamenten vereiste. Het meer besloeg maar liefst vijf voetbalvelden en werd
drooggelegd aan de hand van kanalen die naar de rivier de Tiber liepen (net onder
Rome).

Zie plattegrond:
Trastevere, over de Tiber; woonden de Joden
Ponte Fabricio, oudste brug in Rome
EtruskenApenijen, 7 Etruskische koningen
Tarkwinis truskoes .--> Republiek
309 v.CHr. Gallirs overheersden Rome
1e muur Servius kilius(?) 4e vchr
2 consuls republiek
Senaatpatricirs=rijken

Samenvatting: KCV; Rome, leven

met het verleden.
Forum=drooggelegd moerasgebied
Verder weten:
Plattegrond Rome
Beelden uit boek
stencil hfst.6 Renaissance en Barok
alle recepties