DETYRE KURSI

DEGA: KIMI
UNIVERSITETI:SHKENCAT E NATYRES
VITI:MASTER AML

PUNOI:DANIELA
PUPA

PRANOI:Prf.Dr.MARGARITA
HYSKO
HYRJE
Fq.4 Ilacet dhe Bimet Mjekesore qe Sherojne Te Gjitha
Semundjet
Fq.5 Ilacet Popullore Kundra Anemise
5.1 Hurma
5.2 Karrota
5.3 RRepa e Kuqe
5.4 Gjethe e Hithres
5.5 Luleshtrydhe
5.6 FIku
5.7 Farat e Zeza
Fq.7 Bimet mjekesore qe perdoren per mjekim
7.1 Aloe vera
7.2 Kopra
7.3 Trumez
7.4 Kamomil
7.5 Mender
7.6 Lengu I Kulfimes
Fq.7 Kakaoja mbron nga semundjet e zemres
Fq.9 FIKU ,MOLLA, BANAIA,KAJSIA
Fq.10 QITRO,PORTOKALL,MANDARINA,
RRUSHI,VISHNJA,PJEPRI
Fq.11
QERSHIA,DARDHA,SPECI,BROKOLI,LLAHANAJA,KARRO
TA
Fq.12 KASTRAVECI,HUDHRA,ANANSI,BANANET
Fq.13 DARDHA,PESHKU,VAJI I ULLIRIT,QUMESHTI
Fq.14 KOSI,MISRI,BIRRA
Fq.15 MJALTI,5 TE MIRAT E RREPAVE

Fq.16
Fq.17
Fq.18
Fq.19
Fq.20

GUAJAVA,LAKRA ZVICERIANE
KANELLA,PURSLANA,SHEGA
FARAT E FRUTAVE,KUMBULLA E THATE
FARAT E KUNGULLIT

Ilaet dhe bimet mjekesore qe sherojne

te gjitha semundjet

Ilaet dhe bimet mjekesore qe sherojne te gjitha semundjet

NJE DIET E PERSHTTESHM DO TE SILLTE NJE JETE ME TE MIRE PER TE

GJITHE NE SI DHE SI MUND TA PERDORIM
Pr smundje t shumta n trupin e njeriut si p.sh., obeziteti, diabeti, smundjet e
zemrs, forma t ndryshme tumorale, etj; shpesh si shkak kryesor kan nj
regjim ushqimor dhe nj ushqim t paprshtatshm. Por jo vetm kaq. Mjaft prej
tyre mund t arrinin t parandaloheshin fal nj ushqyerje t shndetshme dhe t
ekuilibruar. Ndrkoh, shkenca ka arritur, fal studimeve t ndryshme, q t
tregoj se mjekimi nprmjet ushqyerjes s prshtatshme (terapia mjeksore
popullore) prmirson cilsin e jets dhe kursen shpenzime pr kujdesin
mjeksor. Por far sht nj ushqyerje e prshtatshme dhe e ekuilibruar?
Mund t merrni prgjigje pr shum nga pyetjet q dokujt mund ti lindin n
jetn e prditshme, si jan roli dhe funksioni i yndyrnave, proteinave,
vitaminave, far sht nj diet e shndetshme, dhe pr shum elemente t tjera
t rndsishme q prbjn at q quhet nj ushqyerje e shndetshme. Dieta
sht mnyra e vetme pr ti ln t pushojn organet jetsore dhe pr ti
ndihmuar ato t funksionojn sa m mir, duke shmangur problemet e ndryshme
shndetsore.
sht e nevojshme t msohet nj teknik sa m e prshtatshme pr nj diet
efikase dhe pa rreziqe, si edhe sekrete t tjera pr nj shndet t mir. Cilat
jan ushqimet q kurojn anemin, frutat e perimet e dobishme pr organizmin.
Ndrsa m posht, radhiten kshilla dhe receta me bim e ushqime, t cilat jan
t njohura pr efektet e tyre kundr t gjitha smundjeve m t shpeshta q
rrezikojn organizmin e njeriut. Kto e shum t tjera n nj suplement prej pes
faqesh, nj strategji e vrtet pr nj jet t shndetshme.

Cilat bim kurojn anemin, smundjet e zemrs. Nj sr recetash t

mbshtetura n mjeksin moderne, por aq dhe n at popullore, pr t kuruar
smundje t ndryshme q shfaqen n organizmin ton. Kshillat m t fundit q
japin mjekt pr t shmangur smundjet e zemrs, stomakut, aparatit trets,
gripit. Si t luftoni kancerin, diabetin e shum shqetsime t tjera me fruta dhe
perime. Si t shmangni smundjet e ndryshme, cila sht strategjia e duhur pr
nj jet t shndetshme.

Ilaet Popullore kundr anemis

T smurt anemik duhet t konsumojn ushqime t pasura me hekur, si: mish,
peshk, shpretk, vez, perime, fruta etj. Ktyre t smurve u kshillohet
prdorimi i frutave t freskta, q prmbajn vitamine C, e cila ndihmon n
absorbimin ose marrjen e hekurit. Nse pin kafe, aj, kakao apo edhe lngje t
tjera, q prmbajn kafein, duhet ti marrin dy or para ose pas ushqimit, sepse
vshtirsojn absorbimin e hekurit.
HURMA
Hurma duket t jet edhe nj nga frutat baz, q ndihmon n eliminimin e
smundjes. Pr kurimin e anemis n mjeksin popullore prdoren pothuajse t
gjitha pjest e bims, frutat, gjethet, degt, rrnjt etj. N vendet arabe sht
ushqim kryesor, i cili shuan urin pr shkak t prbrjes s celulozs. Hurmat
kan gjetur prdorim t mir kundr anemis. Edhe n vendin ton, mjekt
popullor i kan kthyer t gjitha krkimet pr smundjen e anemis tek hurmat.
Tez kjo e cila hedh posht faktin e hurmat bjn mir vetm pr gjndrat tiroide.
Pasi ato jan shum t domosdoshme t konsumohen nga t gjith ata q kan
probleme me gjakun e tyre, kryesisht mangsira si n rastin e anemikve.
KAROTA
Karota sht e pazvendsueshme pr shndetin e njeriut. Lngu ditor i karots
n sasi prej 50-150 gram sht ila efikas te t smurt, q vuajn nga anemia.
Karota n periudh rekord e rregullon pastrimin e gjakut. Kshillohet q t gjith
ata persona q vuajn nga anemia, t konsumojn minimalisht 2 karota q
qruara do dit, ndrkoh q n ushqimet e tyre nuk duhet t mungoj
asnjher karotat. Vetm prdorimi i prditshm i karotave sjell eliminimin e
problemeve me gjakun dhe ul riskun pr smundje t tjera.
RREPA E KUQE
Nisur edhe nga vet ngjyra kuptohet q rrepa e kuqe sht ushqimi baz pr
anemikt. Ktyre t smurve u kshillohet pirja do dit e 150 ml lng t rreps
s kuqe, para buke, apo t konsumohet sa m shpesh domatja. Nga ana tjetr

kta pacient kronik, t fardo grupmoshe q t jen, duhet t marrin do dit

10 - 15 fruta t mandarins pr nj koh prej 20 - 25 dit. Injektimi i vitaminave,
lngjeve dhe sasive t gjakut nprmjet frutave dhe perimeve, sipas Mjeksis
Popullore duket t jet edhe rroga m e mir pr rritjen e nivelit t gjakut n
organizm dhe mbi t gjitha normalizimin e sistemit organik.
GJETHE HITHRE
Nj kur e efektshme pr t smundjen e gjakut sht edhe ajo e prgatitur nga
250 gram gjethe hithre, 10 gram uthull dhe 10 gram gjethe delli. T gjitha kto
vendosen n 1 litr uj t ftoht, ku qndrojn 12 or. Pastaj zihen pr 10 minuta,
mblsohen sipas dshirs me mjalt dhe pastaj srish mbyllen dhe qndrojn t
mbyllura pr 20 minuta. Kullohen dhe pihen gjat tr dits me lugn e kafes.
Kjo duhet t prsritet disa her n muaj dhe ndihmon n qarkullimin normal t
gjakut si dhe rritjen e sasis s tij n organizm. sht nj nga bazat kryesor t
Mjekis Popullore.
LULESHTRYDHJA
sht bim shumvjeare me shije t hidhur n t mbl. N fitoterapi prdoren
gjethet, rrnja dhe lulet. Gjethet e reja t ksaj bime jan mjaft t pasura me
vitamin C, me kripn natyrore, e cila bn pastrimin e gjakut. N shum vende
prdoret si sallat, sidomos pr ata q vuajn nga anemia. Luleshtrydhja
prmban glikozidet e hidhura, insulinn, taninet, vitaminn B, C dhe provitaminn
A, shum minerale, ka prqindje t lart t kriprave t kaliumit, sidomos n
gjethe, karotenoide, protein, pektinn, holinn etj. N rast se konsumatort e
kan t vshtir n periudha t caktuara q t gjejn luleshtrydhe n treg, atyre u
kshillohet edhe prdorimi i lngjeve t frutave q me luleshtrydhe por q nuk
prmbajn gaz.
FIKU
sht nj frut, q prmban shum karbohidrate, albumin, yndyr. Prdoret i
freskt, i thar dhe i prpunuar n produkte t ndryshme. Rekomandohet t
prdoret nga personat e dobsuar, nga anemikt dhe nga ata q ndiejn shum t
ftoht, pasi i japin organizmit forc dhe nxehtsi. Nj tjetr mnyr pr kurimin e
t smurve me anemi sht edhe pirja e tri lugve kafeje n dit nga masa e
prftuar nga shalqiri, karafili, mastiku dhe sheqeri. Tre kokrra shalqiri mbushen
me 50 gram karafil dhe 100 gram mastik. Pasi piqen u hidhet sheqer. E gjith
masa e krijuar zihet derisa t mpikset mir dhe pihet do dit.
FARAT E ZEZA
Fara e Zez prmban vaj acidik t pangopur, vaj me eter, vitamina dhe nj sr
substancash t tjera t domosdoshme pr organizmin. Tashm sht vrtetuar se
vaji acidik i pangopur q prmban fara e zez ndikon pozitivisht mbi
metabolizmin e trupit, rrit imunitetin dhe ndalon alergjin. Por farat e zeza u bjn
7

mir edhe anemike. Kjo pasi fara prmban prafrsisht 38 pr qind karbohidrate,
35 pr qind vajra t ndryshm, 21 pr qind albumin dhe pjesa tjetr prbhet prej
m shum se njqind substanca t ndryshme. Pr tu prmendur jan: vajrat
acidike t pangopura, acidi Linolein, acidi alfa-Linolein, vajrat me eter (nigellon,
alfa-pinen etj.)

Bimt mjeksore q prdoren pr mjekim

Aloa Vera
Pr kt bim jan gjetur shkrime t ndryshme edhe npr papiruse, pr t ciln
thuhet se sht bim shum e dobishme dhe nga ajo jan prodhuar tableta t
vogla kundr infeksioneve t ndryshme.
Kopra
Foshnjave t posalindura iu jepet n form aji, pr pengimin e dhembjeve dhe
shtangimeve t cilat e prcjellin foshnjn n muajt e par t lindjes. Me sukses
prdoret edhe kundr kollit.
Trumza
sht ekaspektorans i mir dhe spazmolitik i leht. Ka edhe veprim
bakteriologjik. Prdoret si bar pr shrimin e organeve t tretjes, si edhe ndodhet
si prbrs i shum ajrave tjera.
Kamomili
Prdoret kundr dhembjeve dhe shtrngimeve, inflamacioneve t lkurs dhe
mukozs s gojs, fytit, hunds, syve, po ashtu pr rregullimin e tretjes s
ushqimit, pastrimin e rrugve urinare nga jasht dhe brenda, kundr
hemorroideve.
Mendra
Prdoret si spazmolitik (kundr ngreve dhe shtangimeve n lukth e organe
tjera), pastaj pr qetsimin e shtangieve t muskujve sidomos n organet e
tretjes etj.
Lngu i Kulfims
Bima e kufilms ose lulevathit sht nj prej bimve m t njohura, q ndihmojn
n qarkullimin sa m t mir t gjakut, dhe ndihmon n funksionimin e mir t
zemrs. N rrahjet e shpejta t saj aji ka dhn rezultate shum t mira. Mjekt
kshillojn pirjen e dy gotave aji n dit.

Kakaoja mbron nga smundjet e zemrs

Kakaoja mbron nga smundjet kardiovaskulare, stimulon neuronet, kuron
gjendjen shpirtrore. Ajo ka t gjitha vetit e okollats.Stimuluese,
antidepresive, pr do nevoj afrodiziake. Pr disa persona nuk ka shum
ndryshime nga nj drog. Kakaoja, mes t gjitha ushqimeve, sht burimi m i
8

pasur me "flavanoli", substanca biologjikisht aktive, t cilat gjenden tek ushqimet

bimore. T mos i ngatrrojm me "flavanoli"-t e vers, t cilat mungojn te
kakaoja. Ato jan substanca intoksikuese, q gjenden n brendsi t saj, q
mbrojn nga smundjet kardiovaskulare dhe ndihmojn n mbajtjen hapur t
arterieve. Pak kakao mund ti jap nj shtys kujtess. Kakaoja, si aji dhe kafeja,
prmban substanca t ngacmuese t cilat veprojn mbi receptort e sistemit
nervor, duke rregulluar efektshmrin e qelizave. Flavanoli nxit nj pjes t
mir t prgjigjeve t neuroneve, q sht reagimi i par n baz t fenomeneve
shum t vshtira t kujtess dhe kuptimeve. Kakaoja prmban Flavan-3-ols, nj
prbrs i cili ndihmon n uljen e presionit t gjakut. Prbrsit e kakaos njihen
si nga antioksidantt m t prqendruar dhe q ju mbrojn realisht nga
smundjet e zemrs dhe nga kanceri. Po ashtu, mos harroni edhe okollatn e
zez, e cila ju mbron nga rreziku i vdekjes.
Kakao kuron:
1-T mbron nga smundjet kardiovaskulare
2-sht antidepresive
3-Bn t mundur uljen e presionit t gjakut
4-Parandalon kancerin
5-Zhvillon kujtesn

Fiku
T gjith t dhnat e mjeksis popullore arrijn n t njjtin prfundim. Fiku
sht i domosdoshm pr t vn n pun aparatin trets dhe i jep nxehtsi
trupit. Pr kt arsye rekomandohet prdorimi i ktij fruti prgjat gjith kohn e
sezonit t tij. Kryesisht tek personat q kan probleme me gjakun, tek fmijt, si
dhe tek problematikt e stomakut.

Molla
Jan t padiskutueshme efektet pozitive t ktij fruti. Madje q n lashtsi sht
vn re,domosdoshmria e organizmit pr mollt e kuqe dhe jeshile. Sipas
Mjekis Popullore ky frut pastron veshkat, shron rregullimet n aparatin trets.
Dhe prdorimi i molls jeshile bn t mundur edhe rnien nga pasha, pr t gjith
fanatikt e pamjes estetike.

Banania
Bn mir pr organin baz t njeriut, zemrn, forcon muskujt dhe e lodh trupin.
sht e kshillueshme prdorimi i ktij fruti kryesisht n mngjes, si dhe
prdorimi i tij shoqruar me qumsht. Nga ana tjetr n estetik, banania
prdoret pr t relaksuar fytyrn, pr ti dhn asaj ndriim dhe elasticitet.
Mjeksia Popullore e rekomandon pr t gjitha grupmoshat.

Kajsia
9

Ky mund t quhet edhe si futi udibrs, pr Mjeksis Popullore. Nprmjet

konsumimit t kajsis, trupi i njeriut prfton prodhimin e gjakut. Zbukuron
lkurn dhe bn mir pr flokt. Mbi t gjitha sht e kshillueshme kryesisht pr
femrat, pasi mjekt e bimve deklarojn se prdorimi I kajsis bn t mundur
parandalimin e kancerit.

Vishnja
sht nj frut i mbl n shije, shpesh mund t ngatrrohet edhe me qershin.
Por pr ekspertt e Mjekis Popullore ky frut sht super i pasur me vitamina dhe
mineralet baz pr organizmin e njeriut. Pikrisht pr kt arsye rekomandohet
q ky frut t konsumohet nga t gjitha grupmoshat, veanrisht fmijt dhe t
moshuarit.

Qitro
sht nj frut me origjin greke, n pamje t par ngjan me portokallin, por ka nj
shije m t atht se agrumi tjetr i ngjashm. Mjeksia Popullore tregon se ky lloj
fruti, i cili e ka kohn e vet n vjesht, ndihmon veanrisht n tretjen e ushqimit.
Gjithashtu pakson rrjedhjen e gjakut nga mishi i dhmbve, si dhe shron
ftohjen dhe bn t mundur stabilizimin e kolesterolin.

Portokalli
Shum e prdorin kur jan t ftohur, ndrkoh q rekomandohet konsumimi i
portokallve edhe prpara se t na zr smundja. Sipas t dhnave rezulton se
portokalli jo vetm bn t mundur parandalimin e ftohjes apo t gripit por edhe
sht nj aleat shum I mir pr t gjitha smundjet e zemrs dhe ndihmon
qarkullimin e gjakut tek t smuret e paralizuar.

Mandarina
Duket t jet nj ndr agrumet m t preferuar t Grekve t Lasht, pasi vet
fruti sht tepr i mbl dhe ka shum lng n prbrjen e tij. Madje shekuj m
par ekzistonte nj teori, sipas s cils mandarina ndihmon n luftimin e
infeksionit. Teori e cila mbshtetet edhe n ditt e sotme, madje m t vjetrit e
shtrydhin kt frut dhe e vendosin n vendin q ka marr infeksion.

Rrushi
I bardh apo i kuq kjo nuk ka shum rndsi. Ajo far na rekomandojn mjekt
popullor sht konsumimi i t paktn nj erek kilogrami rrush n dit nga t
gjith personat, pavarsisht moshs. Rrushi pastron veshkat, ndihmon n
eliminimin e gurve t vegjl, pastron infeksionet n mlin e zez dhe
stabilizon rrahjet e zemrs.

Pjepri
Pr t gjith ata persona t cilt vuajn nga pagjumsia por q nuk kan gjetur
ende zgjidhje me medikamentet, apo rekomandimet e mjekve specialist, kurat
10

popullore japin siguri maksimale. Sipas tyre konsumimi i pjeprit largon

pagjumsin, si dhe bn mir pr kancerin e zorrve dhe t lkurs. Pr kt
arsye pjepri rekomandohet t konsumohet n temperaturn normale, pa e future
n frigorifer, pasi i humbasin vlerat.

Qershia
Duket e pabesueshme por sht e vrtet. Qershit bjn t mundur uljen e
kolesterolit n trup. Madje ndryshe nga shum fruta t tjera, pr prdoruesit e
qershive vjen edhe nj lajm i mir nga Mjeksia Popullore. Pasi ata mund t han
sasi t mdha qershis dhe t mos shndoshen, prkundrazi ky frut bn t
mundur rnien nga pesha si dhe kontrollon nivelin e yndyrnave n gjak.

Dardha
sht nj ndr frutat q u rekomandohet t gjith njerzve q kan probleme me
zemrn. Pasi dardha me t gjitha prbrjet e veta bn t mundur forcimin e
damarve t zemrs si vendos ekuilibr mes presionit t ult t gjakut. Pikrisht
pr kt arsye, mjekt popullor kshillojn q dardhat t konsumohen do dit
nga njerzit q kan probleme me rrahjet e shpeshta t zemrs, si dhe ata q
prjetojn emocionet t forta.

Speci
Pr Mjeksin Popullore, ky perim duket t jet nj fabrik mrekullish. Pasi
konsumimi i shpesht i specit, rekomandohet nj i pagatuar do dit, bn shum
mir pr forcimin e flokve dhe eviton rnien e tyre. Nga ana tjetr nprmjet
specat mund t zgjidhin edhe problemet e atyre q i kan thonjt e dobt dhe nuk
u rriten. Speci sht nj kurues total i lkurs.

Brokoli
Preferohet t konsumohet i zier, dhe pa asnj yndyr. Brokoli, nj ndr bimt
jeshile m t prdorura n kuzhinn mesdhetare, pr t Urtt Popullor, ve t
tjerash sht edhe medikamenti baz pr paksimin e rrezikut t kancerit t
stomakut dhe t tubit t ushqimit. Nisur nga kjo, rekomandohet konsumimi i
brokolit kryesisht nga grat q kan rrezikshmri t lart ndaj kancereve t
ndryshme.

Llahanaja
sht nj nga perimet m t veanta q koht e fundit, ka hyr edhe n tregun
ton. Libra t tr t Mjeksis Popullore tregojn se nprmjet ksaj bime, bhet
e mundur edhe pengimi i plakjes dhe rigjenerimi i lkurs. Nj arsye e mir kjo
pr konsumimin t prditshm, kryesisht pr t gjith ato femra q harxhojn
para pa fund n kmbim t rinis s tyre.

Karota
Jan t njohura thuajse pr t gjith njerzit veantit dhe t mirat e karots.
11

Prvese u bn shum mir dhmbve dhe ndihmon n zbardhjen e tyre, karota i

jep energji trupit t njeriut dhe bn t mundur stabilizimin e nivelit t kolesterolit
n gjak. Nuk lihen mnjan dhe vetit e betakarotenit, aq shum i kshillueshm
edhe nga mjeksia moderne, si nj element baz pr jetgjatsin dhe
funksionimin e mir t gjitha organeve t njeriut.

Kastraveci
Jo m kot, q n epokn primitive, koh kur ende nuk kishin dal kremrat dhe
produktet e paketuara t cilat ndihmonin n zhdukjen e syve t plakur, t enjtur
dhe t rrudhur. Edhe n ditt e sotme, prdorimi i kastravecit, duket t ket t
njjtat veti udibrse. Mjeksia Popullore vrteton se ky produkt bn t numri n
rinimin e muskujve t lkurs, si dhe i jep elasticitet qelizave.

Hudhra
Hudhra sht pa diskutim me vlera t jashtzakonshme. Sipas mjekve prdorimi
i saj bn t mundur uljen e tensionit, ndalon mpiksjen e gjakut, bn mir pr
zhdukjen e kancerit t stomakut dhe forcon qndrueshmrin e trupit. Pr kto
dhe shum t tjera, rekomandohet prdorimi i hudhrs, nga t gjitha grupmoshat.

Ananasi
Ananasi sht fruti q ndihmon n forcimin e kockave, n prmirsimin e
gjendjes shndetsore gjat gripit, si dhe ndihmon n parandalimin e problemeve
dhe ul rrezikun e smundjeve t zemrs. Edhe pse sht pak e vshtir ta ndash
frutin nga lkura, rndsia qndron t prbrsit q ky frut prmban. Ananasi ka
vlera t shumta pr shndetin e njeriut, sidomos pr forcimin e kockave, pasi
sht nj frut shum i pasur me vitamin C. Sidomos nj ndikim t dobishm, ky
frut ka pr t gjith ata njerz q kan probleme me jashtqitjen. sht e
kshillueshme q fruti t jet i freskt dhe kjo gj dallohet tek gjethet e tij. Ato
nuk duhet t jen aspak t zverdhura, por n nj jeshile sa m t errt. M t
mirt jan ananaset e kultivuar n Costa Rica, sepse prmbajn m shum
vitamina, n krahasim me t vendeve te tjera.

Bananet
Bananet jan shum t rndsishme n prdorimin kundr hemorragjis
Cerebrele, po ashtu ato ulin tensionin e lart, ulin aciditetin e stomakut, si dhe
ndihmojn kundr diarres. N qoft se vuani nga tensioni i lart duhet t
mendoni gjithmon, pr frutin tropikal t Bananes. Dielli sht ai q ngre
tensionin, ndrsa banania bn t kundrtn e tij. Studimet kan treguar se
banania sht frut shum i pasur me Kalium, dhe si e till ajo ndihmon n uljen e
rrezikut t hemorragjis Cerebrale. Banania sht burim kaliumi, nj frut i till ka
396 miligram ose 11 pr qind t mineraleve t nevojshme t nj dite. y deri tre
banane ne dite jan optimale, thot Biofisikanti David Young. Nprmjet ktij

12

fruti ndodh ulja e ndjeshme, q shkakton kundr aciditetit t lart n stomak.

Banania mbron stomakun, pasi arrin t bllokoj bakteret q mund t jen aktive
n t.

Dardha
Dardhat njihen pr efektet e tyre pozitive n forcimin e kockave. Ato ulin sasin e
yndyrnave n gjak,ndihmojn n tretjen e ushqimit, si dhe luftojn infeksionet e
ndryshme. N shtjen e shndetit edhe dardha do t vendosej krahas molls
dhe portokallit. Por fruti jeshil, ka dhe dika t prbashkt me fasulen, pasi ka nj
prmbajtje shum t dobishme pr uljen e kolosterolit n gjak. Dhe si e
shpjegon dhe Dr.Mary Ellen Camire, kjo sht dika e rrall te frutat. Gjithashtu,
dardhat prmbajn nj mineral shum t domosdoshm pr forcimin e kockave,
duke ndihmuar kshtu, kundr osteoporozs, q shkaktohet si rrjedhim i
mungess s ktij minerali, t gjendur te dardha. Ky frut sht i dobishm dhe
pr trurin. Dardha para ngrnies ashtu si molla nuk duhet qruar, pasi shum
vitamina ndodhen n lkurn e saj.

Peshku
Vlerat e peshkut jan t padiskutueshme. Ato ulin rrezikshmrin e smundjeve
t zemrs. Gjithashtu, mjaft vlera ka pr ata q pin duhanin, pasi bn pastrimin e
infeksioneve n laring. Nj vler t madhe ka vaji i Peshkut, i cili sht i pasur me
omega 3, shum i nevojshm pr organizmin. Eskimezet jan njerzit q prdorin
peshkun m shum nga do popull n bot dhe smundjet e zemrs pr ta jan
pothuajse t panjohura. Sipas studiuesve Omega 3, q prmban peshku ka
ndikimin m pozitiv n organizmin e njeriut. Prdorimi i shpesht i peshkut sht
shum me vlera pr njerzit q kan vshtirsi frymmarrjeje, pr ata q vuajn
nga azma, ose pr prdoruesit e rregullt t duhanit. Peshkun rekomandohet ta
prdorim patjetr do jav, mbase dhe dy her n jav.

Vaji i ullirit
Vaji i ullirit sht shum i dobishm pr zemrn dhe ndikon n mirfunksionimin
e saj. Ky vaj ndikon n uljen e sasis s kolesterolit n gjak, si dhe ul rrezikun e
shfaqjes s kancerit te femrat. T gjitha llojet e yndyrnave, si gjalpi,margarina
dhe vajrat prmbajn kalori t shumta, por q nga organizmi i njeriut perceptohen
n mnyra t ndryshme. Greket e duan dhe jan prdoruesit e par t vajit t
ullirit dhe prdorin shum pak gjalpin dhe margarinn. Vaji i ullirit sht quajtur
ndryshe nga mjeksia "Shoku m i mir pr gruan", pasi luan nj ndikim shum
pozitiv n mbrojtjen nga kanceri i gjirit. Prmbajtja kryesore n vajin e ullirit sht
Vitamina E, e cila ka vetin e rigjenerimit. N prgjithsi vaji i ullirit, rron gjat, si
dhe duhet t mbahet n ambiente t freskta dhe t thata, t mbrojtura nga drita.

Qumshti
13

Qumshti sht nj ndr komponentt m t rndsishme n nj diet t

shndetshme. N t gjenden prbrs t ilt luajn rol t rndsishm n
forcimin e kockave, ulin tensionin e gjakut, si dhe nivelin e lart t kolesterolit n
gjak. Qumshti ndihmon edhe n uljen e rrezikut t prekjes nga paraliza t
ndryshme. Me gjith vlerat e mdha q ka qumshti, prsri i rekomandueshm
sht prdorimi i qumshtit me yndyr t reduktuar. Nj got qumsht prmban
10 pr qind yndyr. N koht e sotme ekziston mundsia e nj qumshti me
yndyr t reduktuar. Qumshti sht i dobishm edhe pr trurin. N nj studim t
br u zbulua se personat q pinin nj gjysm litri qumsht n dit kishin 50 pr
qind rezistenc m t fort kundrejt trombozs. N uljen e tensionit dhe
kolosterolit ndikon prmbajtja e kalciumit t gjendur te qumshti. Kshillohet t
paktn nj got qumsht n dit.

Kosi
Nse dikush do tiu ofronte nj luge me mikroorganizma t gjall pr t ngrn,
natyrisht q gjithkush sdo t pranonte. Por far do t bnit nse kjo gj do t
sillte t mira n shndetin tuaj? Miliona njerz e bjn kt gj duke ngrn,
organizma t vegjl t gjall nprmjet kosit. Sipas studiuesve jan pikrisht kta
mikroorganizma q forcojn imunitetin e njeriut. Ata mbrojn nga infeksionet.
Kosi sht nj burim ideal i kalciumit. Nj e mir e madhe e kosit sht efekti
kundr mykut n trupin e njeriut. Kjo gj ndodh kryesisht tek femrat. Po ashtu
kosi ka efekte kuruese edhe pr ulern e stomakut dhe kto efekte i kryen njsoj
si antibiotikt. Kosi duhet t prdoret i ftoht. Kosi i freskt prmban 100 milion
baktere pr gram, ndaj rekomandohet prdorimi sa m i freskt i tij.

Misri
Misri vazhdon t jet numri nj pr t mbajtur konstante nivelin e kolosterolit n
gjak, pasi ul ndjeshm grafikun e yndyrs n gjak. Ai luan rol n prodhimin e
energjis trupore te njeriu. N jug t Dakots n ShBA, popullsia q prej vitit 1892
feston nj fest me emrin "Festa e Misrit" ku njerzit dekorojn gjithka me
misr. Misri sht nj burim i vrtet proteinash dhe vitaminash. N nj studim t
br me meshkuj t cilt kishin kolosterol t lart, pas nj trajtimi me produkte
misri, si dhe me ushqime t varfra n yndyre, u arrit n rezultate mjaft t
knaqshme. Misri gjithashtu sht burim energjie. Ai prmban nj lloj vitamine B
(Thiamin) q sht e domosdoshme pr njeriun.N vendin ton nj prdorim t
veant ka zn "Buka e misrit" dhe gjithmon sht rekomanduar pr njerzit q
vuajn nga hipertensioni.

Birra
Paradoksi francez apo m mir efektet pozitive t alkoolit t marr n doza t
vogla, q do t ishin shkatrruese n doza t mdha, sht mbshtetur s fundmi

14

edhe nga mjeksia, jo vetm pr vern por edhe pr pijet e tjera alkoolike si birra.
Prve ksaj, sinteza e studimeve dhjetvjeare ka treguar se e pir n mnyr t
rregullt e t moderuar, birra ndihmon n parandalimin e nj sr smundjesh
koronare apo kardiovaskulare, n saj t vitaminave t grupit B, B6, B12; n uljen
e nivelit t kolesterolit, n saj t fibrave t mureve t qelizave t elbit, etj. Nj
tjetr efekt pozitiv i birrs sht pikrisht veprimi antioksidant i maltos dhe ai
parandalues i osteoporozs. Pra, mbron m mir se aspirina. Nse e pir n
mnyr t moderuar nnkupton deri n 2 gota n dit nga 20l secila, n mnyr
t rregullt nnkupton pirjen e birrs gjat vakteve dhe aplikimin e ksaj doze do
dit.

Mjalti
Mjalti ka aftsi kuruese pr vet vitaminn B q prmban. Mjalti prmban veti
dezinfektuese pr plag dhe grvishtje t lkurs. Sipas studimit t Dr.Molan
mjalti triumfon mbi 7 lloje t ndryshme bakteresh. Prve shrimit t jashtm
mjalti ka dhe veti kuruese t brendshme, si n qetsimin e stomakut. Kshtu pr
kta paciente do ishte e rekomandueshme 4 lug aji mjalt n dit. Nj rol t
rndsishm mjalti luan kundr diarres, sidomos pr fmijt e vegjl, pasi sht
nj metode, mjaft e mir kuruese brenda nj ushqimi. Mjalti n kt rast, lufton
bakteret dyfish m shpejt, se sa nj tretje sheqeri. Gjithashtu, mjalti ndihmon
edhe n rastin e problemeve me jashtqitjen. Kujdes duhet treguar n prdorimin
e mjaltit nga foshnjat. N ndryshim nga fmijt e vegjl dhe t rriturit, foshnjat
nuk mund t prballojn tretjen n mnyr optimale t tij. Mjalti ka prmbajtje
shum t lart sheqeri, 300 gram sheqer mund t krahasohen me 250 gram
mjalt.

5 t mirat e rrepave
Rrepat jan rrnj me ngjyr t kuqe. Ato kan shije t mbl dhe jan shum
ushqyese dhe vitaminoze, pothuajse m tepr se do perime tjetr. Veanrisht e
shijshme sht pjesa afr me lkurn mbuluese t rreps. Efektet e rreps jan t
ngjashme me ato t spinaqit dhe t dyja kto bim jan t nevojshme e t
dobishme pr organizmin. Rrepat prmbajn folat dhe betain, dy lnd
ushqyese t cilat ndihmojn n ruajtjen e nivelit t gjakut, rindrtojn arteriet e
dmtuara, zvoglojn rrezikun pr smundjet e zemrs, etj. Mjeksia Popullore v
theksin tek domosdoshmria e ksaj perimeje, madje kshillohet t gjith
amvisat q t prdorin sa m shum t jet e mundur n menyn e tyre rrepn e
kuqe. sht e domosdoshme msimi i fmijve q n vegjli me shijen e rrepave.
1-Zvoglojn rrezikun e smundjeve t zemrs
2-Rindrtojn arteriet

15

3-Ruajn nivelin e gjakut

4-Ndihmojn anemikt
5-Prmbajn vitamina t ndryshme
5 mnyrat e konsumimit t lakrs
Jo pak por 22 kalori mund t prftoj gjithsecili nga ne nse konsumon qoft
edhe 30 gram lakr t gatuar. Mjeksia Popullore ne Evrop, Azi, koht e fundit
edhe n Amerik, tregon se ky sht nj nga bimt m udibrse dhe m t
domosdoshme, kjo edhe pr numrin e kalorive q prmban. Lakra prmban
prbrs t cilt stimulojn prodhimin e enzimave n organizm, t cilat
realizojn prodhimin e radikaleve t lira dhe reduktojn rrezikun e kancerit. Lakra
mund t hahet ashtu si sht e freskt, mund t gatuhet duke u zier me kujdes
apo t merret gjat ngrnies s produkteve n fast-food-e. Nuk sht i
kshillueshm prdorimi i teprt i lakrs turshi.
1-Prmban 22 kalori
2-Stimulon enzimat n organizm
3-Reduktojn rrezikun e kancerit
4-Rekomandohet lakra e zier
5-Nuk kshillohet n turshi

Gujava
Gujava sht nj frut tropikal, pak i njohur n vendin ton, por q ka filluar t zr
vend n tryezn e shum vendeve evropiane. Ajo ka shije t mbl, por edhe pak
t atht, pr vet sasin e pakt t acideve trupore q prmban. Gujava prmban
sasi t larta likopeni, nj antioksidant i cili lufton kancerin e prostats. Ky frut
tropikal, si asnj prodhim tjetr bimor prfshin n prbrjen e tij edhe prbrsit
e domates dhe t limonit. N fakt 1 got lng nga fruti gujava prmban 688 mg
potasium, nj sasi q mund t gjendej te nj banane. T urtt kinez, kshillojn
q t gjith njerzit, veanrisht meshkujt t konsumojn kt frut, pasi thuhet q
meshkujt nuk din ti zgjedhin ushqimet e tyre dhe t han m shum yndyrna,
duke ln mnjan ushqimet vitaminoze.
1-Prmban 688 potasium
2-N prbrjen e tij ka domate dhe limon
3-Nj got lng nga ky frut, e barabart me nj banane
4-Prmban sasi t vogl acidesh
5-Shmang kancerit e prostats

Lakra zvicerane
Bashk me t gjitha llojet e tjera t bimve jeshile t shitura n tregun e
zarzavateve, n tregun evropian dallohet edhe nj lloj tjetr bime jeshile, n
formn e gjethes s lakrs. Kjo gjethe prmban lnd t nevojshme pr
16

mirfunksionimin e shndetit. N t gjenden prbrs t ndryshm ushqimor,

ndr ta edhe betakaroteni. N lakrn zvicerane gjenden kimikate t cilat mbrojn
retinn e syrit, si dhe prmban pigmente q akumulohen dhe shfaqen n retinn
e syrit.
1-Ka formn e gjethes s lakrs
2-Prmban lnd t nevojshme pr organizmin
3-N t gjenden prbrs t ndryshm ushqimor
4-Prmban betakaroteni
5-Prmban kimikate q mbrojn retinn e syrit

Kanella
Kanella sht nj nga aromat dhe erzat m t vjetra t njohura n bot, e cila
njihej pr ndihmn q jepte te burrat q kishin probleme me stomakun, vetm
nse przihej me sheqer. Kanella ndihmon n kontrollimin e nivelit t sheqerit n
gjak, nivelet e larta t t cilit prbjn rrezik pr shfaqjen e smundjeve t
zemrs. Sipas studimeve, u zbulua se nse t smurt me diabet tipi-2
konsumojn kanell pr 6 jav, jo vetm ulin nivelin e sheqerit n gjak, por edhe
LDL, kolesterolin e keq.
1-Ndihmon meshkujt pr problemet me stomakun
2-Ndihmon n kontrollimin e nivelit t sheqerit n gjak
3-Ndihmon n smundjet e zemrs
4-T smurt me diabet duhet t konsumojn kanell pr 6 jav
5-Ul nivelin e sheqerit n gjak dhe kolesterolin e keq

Purslana
Edhe pse pr FDA, Agjencin e Kontrollit t Ushqimeve n bot, kjo bim prbn
nj bar t keq, nj lloj droge, n shum vende t tjera prfshir Meksikn, Kinn
dhe Greqin, kjo bim barishtore sht shum e njohur dhe e prdorur. Purslana
prmban Omega-3, nj prbrs i cili sht shum i dobishm pr smundjet e
zemrs. Shkenctart shprehen se n t prmbahet 10 deri n 20 her m shum
edhe melatonina, nj antioksidant i cili parandalon prodhimin dhe shtimin e
qelizave kancerogjene.
1-Bim barishtore shum e njohur dhe e prdorur
2-Purslana prmban Omega-3
3-E dobishme pr smundjet e zemrs
4-Ajo prmban 10 deri n 20 her m shum melatonina
5-Parandalon prodhimin dhe shtimin e qelizave kancerogjene

Shega
Lngu i shegs sht pija m e preferuar pr dekada t tra, n vendet e

17

Mesdheut Lindor dhe tani ka filluar t jet edhe shum e krkuar n Amerik. Disa
shkenctar izraelit kan zbuluar se burrat q pin nj got me lng shege n
dit, jo vetm mbrohen nga kanceri i prostats, por edhe rregullojn sistemin e
tyre sistolik, punn e zemrs dhe presionin e gjakut. Katr gota me nj lng t
till do t plotsonin 50 pr qind t nevojave tuaja ditore pr Vitaminn C. Kshtu
ajo ndihmon jo vetm n shum procese trupore, por shton edhe rezervat e
vitaminave n organizm.
1-Mbron nga kanceri i prostats
2-Rregullojn sistemin sistolik
3-Rregullojn punn e zemrs dhe presionin e gjakut
4-Prmban vitaminn C
5-Shton rezervat e vitaminave n organizm

Farat e frutave
Farat e disa frutave n mjaft raste jan jo vetm ngacmuese, por edhe t kujtojn
shijen e frutit nga jan marr. Edhe pse frutat nuk mund ti mbijetojn kohs, me
farat e tyre nuk ndodh e njjta gj e till, sidomos kur ato prpunohen dhe
konservohen. T tilla jan farat e kajsis, bajamet, frutat e ndryshme t thata, etj.
Kto fara dhe fruta t thata prmbajn antioksidant t cilat reduktojn nivelin e
insulins rezistente n gjak e cila mund t jet faktor rreziku pr shfaqjen e
diabetit.
1-Farat i mbijetojn kohs
2-Ato mund t prpunohen dhe konservohen
3-Prmbajn antioksidant
4-Reduktojn nivelin e insulins rezistente
5-Parandalojn shfaqjen e diabetit

Kumbulla e that
Pse jan t shndetshme? Kumbullat e thara prmbajn sasi t larta acidi
neoklorogjenik dhe klorogjenik, antioksidant q jan veanrisht efektiv n
luftn kundr radikalit superoksid anion. Ky radikal i keq shkakton dmtime
strukturale pr qelizat dhe dmtim i till mendohet t jet shkaktari kryesor i
kancerit. Si ti hani? Si nj meze. Mbshtillni nj cop t holl proshute rreth
kumbulls s thar dhe ngulni nj kunj dhmbsh. Piqeni pr disa minuta n
furr derisa kumbulla t jet e but dhe proshuta e thar.
1-Prmbajn sasi t larta acidi neoklorogjenik dhe klorogjenik
2-Jan efektiv kundr radikalit superoksid anion
3-Luftojn kancerin
4-Rigjeneron qelizat e dmtuara
5-I reziston kohs
18

Fara kungulli
Kto produkte q hidhen posht nga kungulli jan pjesa m e ushqyeshme e tij.
Pse jan t shndetshme? Kaprdimi i farave t kungullit sht mnyra m e
thjesht pr t konsumuar magnez. Shkenctart francez kan zbuluar se
meshkujt me nivele t larta magneziumi n gjak jan 40 pr qind m pak t
rrezikuar nga vdekja e hershme se sa ata me nivele t ulta. Mesatarisht,
meshkujt konsumojn 353 mg nga minerali n dit, ndrsa sasia e
rekomandueshme sht 420 mg. Si ti hani? T plota, me gjith lvozhg. Lvorja
ju siguron fibr.
1-Prmbajn magnez
2-Shmangin vdekjen e hershme
3-Lvorja e tyre ju siguron fibrn
4-sht mir t hahen me gjith lvore
5-Jan t shndetshme pr zemr

Vendi yn ka 850 lloje bimsh mjeksore, ku m t njohurat jan ato q prdoren n form
aji pr t lehtsuar disa nga dhimbjet q ndiejm n trup. Nuk ka asnj familje shqiptare q
t mos prdor ajin e malit dhe rigonin, t cilat jan dy bim q kan efekt kurativ pr
ftohjen, por edhe pr organet e brendshme. Por, ato gati po zhduken sepse nuk kultivohen
dhe zvendsohen me preparate t tjera. Prve ktyre dy bimve ka mjaft bim t tjera, t
cilat kan efekt kurativ, por q nuk prdoren m n familjet shqiptare. Efekti kurues dhe
mospasja e efekteve ansore bn q specialistt e shndetsis dhe t mjeksis alternative
t krkojn rikthimin e vlerave t dikurshme pr prdorimin n familje t bimve mjeksore.

Bim mjeksore dhe kshilla t posame pr

19

artritin reumatik
1. Hithra
(Bim e egr barishtore q n krcellin e n gjethet e saj t dhmbzuara ka nj
push t imt djegs dhe q prdoret si bim mjeksore e pr ushqim.) Hithra
prmban sasira t konsiderueshme t vitamins A dhe C, vitamin K, amin si
histamina, serotonin dhe minerale si sht hekuri shum i rndsishm pr
organizmin e njeriut. Pra, pr shkak t vlerave t shumta q ajo prmban dhe
efektet e saj jan t menjhershme. N mjeksin popullore hithra njihet si
mbretresha e bimve mjeksore, pr shkak t efekteve t saj pozitive n
shrimin e disa smundjeve. Prdorimi i ksaj bime gjat periudhs s pranvers
ndihmon n pastrimin e gjakut dhe te t smurt me anemi. Kshillohet q gjat
ksaj kohe t konsumohet sa m shpesh bima e hithrs n form sallate ose dhe e
gatuar n sup ose byrek. Gjithashtu, mund t pihen 3 gota aj n dit nga kjo
bim. Pr t prgatitur ajin nevojitet nj lug nga bima e thar dhe e grimcuar.
Kjo mas hidhet n nj got me uj t nxeht dhe lihet n qetsi pr 15 minuta.
M pas kullohet dhe pihet 3 her n dit nga nj got. Nj tjetr mnyr pr t
shruar dhimbjet e reumatizms sht edhe vendosja e bims s freskt n
kontakt t drejtprdrejt me lkurn. Vendi i dhimbjes rrihet me bimn e freskt
derisa t dallohet nj si pull gjaku. Efektet ansore t hithrs jan ende t
panjohura. Por sht thelbsisht e dmshme t prdoret te personat, q kan
akumulime ujore si pasoj e aktivitetit t kufizuar t zemrs dhe veshkave, pasi
sht nj aj q nxit largimin e ujrave nga trupi.

2. Rigoni

T gjith i njohin vlerat e rigonit n gatim. Jo vetm kaq, prve shijes aq t mir
q u jep ushqimeve, sht dhe mrekullia q bn kjo bim edhe n mjeksin
popullore. Pjesa q ndihmon n kurimin e smundjeve sht e gjith bima, por
mund t prdoren edhe gjethet e saj, t mbledhura gjat kohs s lulzimit nga
qershori deri n shtator. Gjethet t jen thar n mjedis t mbyllur dhe t jen
grimcuar, pasi n kt mnyr vlerat e bims nuk humbasin. Gjat mbledhjes
duhet pasur kujdes, pasi bima rritet e fshehur mes ferrave dhe pyjeve. Bima
aromatike shpesh sht me nuanc t kuqe t dobt. Gjethet i ka t holla dhe n
form vezake. Krcelli i rigonit ka gjithmon ngjyr t gjelbr. Bima lulzon nga
muaji qershor deri n shtator dhe ka nj lartsi deri n 15 centimetra. Gjendet n
ferra e pyje. Pr prgatitjen e ajit t rigonit, merr nj lug gjelle nga gjethet e tij
t thara dhe i hedh n nj got, pastaj n at got hedh uj t vluar dhe e l 15
min. Pastaj e kullon dhe e pi, dy her n dit.
3. Farat e lules se diellit pr vet prmbajtjen e tyre, kan veti anti-malcuese t
kyeve, m t fort se ilai i njohur me emrin "Ibuprofen". Prvetsimi i 250 gram
fara lule dielli sht e barabart me efektin e ilait me t mir anti-malcues t
kyeve.
4. Qershia prmban magnezium dhe botacium, i pari konsiderohet asgjsues
dhimbjesh ndrsa i dyti zvoglues malcimi. Ngrenia e disa kokrrave n dit do t
mjaftonte, qoft edhe t konservuara.
5. Ngrnia e peshkut dhe e vajit t peshkut bn dobi n kurimin e malcimit t
kyeve.
6. Gjethet dhe degt i "fierit" prdoret gjithashtu pr kurimin e prdhesit

20

(cerms) dhe reumatizms. Pasi i pret degt e fierit n copa t vogla, i vendos
mbi vendin e dhembjes dhe i lidh me nj cop apo fasho. N fillim dhembjet do t
shtohen, por pr nj koh t shkurtr ato do t eliminohen totalisht. Duhet pasur
parasysh se fieri sht dy llojesh: mashkull dhe femr. Fieri mashkull nuk ka
gjethe, as deg, as lule dhe as kokrra, ndrsa fieri femr i ka kto dhe ky sht
pr qllim n kt kur.
7. Elimino lvizjet apo qndrimet q i shtojn lodhjet kyeve. Mos qndro gjat
dhe pa lvizur n nj pozicion. Planifiko q me par pr shtitjet dhe aktivitet e
ndryshme dhe bje jetn sa m t thjesht q t mundesh, sepse tensionet
ndikojn negativisht n smundjen tnde. Mos e lodh trupin dhe aq me tepr
kyet.
8. Dieta dhe ushtrimet: Nse keni artrit reumatik ju mund t humbni edhe oreksin
ndoshta. Mund t ndjeheni t dobt dhe t pafuqishm. Por pr t ruajtur
shndetin tuaj dhe pr ti mos lejuar simptomat q t prparojn, ju duhet t
mbani nj diet ushqimore t balancuar dhe t bni ushtrime t lehta. Prpiquni
t hani shum fruta dhe perime. Prpiquni t shmangni dhjamra, gjalp, qumsht
t paskremuar, mish vici, derri, lope qingji. Duhet t hani me shum peshk.
Gjithashtu mund t hani pul dhe gjeldeti. Prpiquni t konsumoni ushqime me
pak kalori sepse kshtu do t bini nga pesha q n fakt bn q t ulet pesha q
duhet t prballojn kyet tuaja. Ju duhet t merrni rregullisht vitamina sepse
smundja juaj ju bn deficitar n disa lloj vitaminash si psh: Vitamina D, q sht
shum e rndsishme pr kockat. Gjithashtu duhet t merrni edhe kalcium.
Reumatizma, kshillat e mjekve si duhet ta largojm smundjen
Reumatizma sht smundje q shfaqet n kyet e gjymtyrve, n muskuj ose n
pjes t tjera t trupit dhe q shoqrohet me dhimbje, me t therura dhe me
njtje. Reumatizma, e cilsuar ndryshe edhe si smundja e moshs s tret, ka
lidhje t ngusht me vendbanimin e personave t prekur. Sipas specialistve, kjo
smundje n vendin ton sht shum e prhapur, pr shkak t klims dhe
kushteve t puns dhe banimit. Kurat m t mira pr t kuruar reumatizmn,
sipas mjekve specialist jan bimt mjeksore.
Shkaqet
Reumatologt shpjegojn se shkaqet e smundjeve reumatizmale jan t
prgjithshme dhe lokale. Sipas tyre, shkaqet lokale, pra t pjesve t ndryshme
t trupit, jan t shpeshta gjat artrozs. Sa her q sforcohet nj nyj, duhet t
mendohet pr rrezikun e dmtimit t saj, sidomos ato me natyr sportive dhe
profesionale nga mikrotraumat. Kjo mundsi shtohet n rast se kemi t bjm me
nj anomali anatomike t fituar apo t lindur, e cila ndikon fuqishm mbi artroz.
Ndrsa ndr shkaqet e prgjithshme, specialistt prmendin moshn, e cila
prbn nj faktor etiologjik, ku artroza sa vjen e theksohet. Ndrkoh, faktori
gjenetik, pra trashgimia, sipas mjekve, ndikon sidomos n formn e artrozs s
gishtave t kmbve dhe t duarve, ku viktim e ksaj, sipas tij, jan sidomos
femrat. Po ashtu klima e ftoh ndikon shum n rndimin e artrozs
poliartikulare, e cila prek duart dhe viktim jan sidomos grat pas t 50-ve, kur
kjo kombinohet me perimenofrazn, por te grat edhe mbipesha sht faktor
negativ pr smundjet reumatizmale.
Pezmatimi
Pezmatimi reumatik i nyjeve trupore (kyeve) ose ndryshe artriti reumatik
(rheumatoid arthritis) sht nj smundje malcuese q shpesh nis n nyjet e
vogla, n duar dhe kmb. Kyet njten, dhembin dhe n rastin e malcimit t
madh ato bhen t nxehta. Malcimi on n sertsi n kye, sidomos kur njeriu

21

ohet n mngjes apo ka qndruar n vend pr nj koh t gjat. M e

zakonshmja sht q kyet preken po aq shum n t dyja ant e trupit. Malcimi
nis n indet e kups s kyit. Nse malcimi vazhdon pr nj koh t gjat mund t
dmtoj pjes t ndryshme n ky dhe rreth tij si krcet e kyit, kockat, gilcat dhe
ligamentet. Lvizshmria n kye keqsohet dhe kyi n disa raste mundet t
keqvendoset. N raste t rralla mundet q edhe organe t tjera n trup t
malcohen, si pr shembull pleura, cipa e zemrs, ent e gjakut dhe syt.
Prhapja
Grat preken m tepr se dyfishin e rasteve sesa burrat nga reumatizma. Artriti
reumatik mund t shfaqet n t gjitha moshat, por mosha mesatare tek ata q
smuren sht 55 vje. Kjo smundje gjendet n t gjith botn dhe sht
pothuajse njlloj e zakonshme n t gjitha ant e bots. Studiuesit nuk kan
arritur akoma t sqarojn shkaqet q ojn n artritin reumatik. Me sa duket ka
shum faktor q marrin pjes. sht konstatuar se ka disa prirje t
trashgueshme q prbjn nj rrezik m t madh pr tu kapur nga artriti
reumatik. Rreziku pr tu kapur nga nj variant m i rnd i smundjes mund t
jet gjithashtu i trashgueshm. Tek dikush q ka prirje pr tu kapur nga kjo
smundje mundet q disa lloj infektimesh t bjn q ajo t shprthej. Faktort
hormonal, por edhe tuhatja mund t ndikojn n t. Sipas mjeksis, artriti
reumatik mund t vazhdoj gjat gjith jets, por edhe mund t fshihet nga nj
koh n tjetrn. Mjeket prpiqen q tu paksojn dhembjet pacienteve t tyre si
dhe t parandalojn ndonj paraliz t mundshme. Zakonisht, ata prdorin barna
antimalcim si aspirina, ushtrime fizike dhe deri n operim t kyeve t
deformuara pr rregullimin apo edhe zvendsimin e tyre me kye artificiale
plastike apo prej ndonj lnd tjetr.
Trajtimi
Kurat m t mira, sipas mjekve specialist, pr t kuruar reumatizmin, jan
barishtet. N farmacit bimore ekzistojn bim t Perndimit q jan t shumta
pr sa u prket llojeve. T smurt mund t prdorin ajra me przierje t bimve
r ndryshme, ose edhe nj lloj kremi i quajtur Kalendula (Calendula) q sht i
prbr nga yndyra dhe lulja e quajtur Calendula Officinalis, q ndryshe n
gjuhn e popullit quhet lule duhani, sepse i ka gjethet t ngjashme me t.
Kremrat q jan t prbr me kto lloj bimsh kan nj prdorim shum t
leht, me to lyen lkurn, n pjesn ku keni dhimbje. Rra, n veanti rra e
pastr, sht tepr efikase pr kurimin e reumatizms. Kshilla numr nj e
specialistve sht q, t gjith personat q kan probleme me kt smundje,
duhet t shfrytzojn n maksimum rrn gjat orve t mngjesit dhe t
pasdites, pasi n drek temperatura sht shum e lart dhe sht e pamundur
q trupi ta duroj at. Ushtrimet fizike, shtitjet dhe lvizjet jan t
kshillueshme pr t smurt me reumatizm. T gjith pacientt q vuajn nga
reumatizma, nuk duhet ta pin asnjher ajin n nj en metali, por vetm qelqi
ose prej druri. Madje mjekt rekomandojn q edhe vet aji t mos zihet n nj
en metali, por qelqi apo porcelani. Gjithashtu dy vitamina jan shum t
rndsishme pr trupin e njeriut dhe ndihmojn shum n shmangien e
problemeve reumatizmale, ato jan vitamina C dhe A.

Bimt medicinale q kurojn smundje t

ndryshme
Tek ne shum persona jan t smur nga mlia, zemra stomaku apo tmthi.
Disa nga shkaqet e ktyre smundjeve sht ushqimi tepr i yndyrshm, mos
kryerja e aktiviteteve, mnyrat e ndryshme t jetess, trashgimia etj,. Ve
22

vizitave tek doktori nj tjetr mnyr kuruese e ktyre smundjeve sht kurimi i
tyre n kushte shtpie duke prgatitur ajra t ndryshm me bim medicinave.
Pra, kta persona, duhet q, nj her n dit, t pin 3 her n dit nga nj got
me aj lulesh apo bimve t ndryshme pr t prmirsuar gjendjen e tyre
shndetsore. Po ashtu, n vend t yndyrnave t teprta, t han m shum
pem dhe perime t freskta gjat dits. T gjitha ajrat e mposhtme pr kto
smundje jan me shije t hidhur dhe jo me arom t mir. ajrat t pihen t
pamblsuara, 3 her n dit, gjysm ore para buke, nga nj got aji. Pr
shrimin e ktyre smundjeve ka disa lloje barnash me prejardhje mjekuese, t
cilat po prdoren me shum sukses. Nga bimt mjekuese shtpiake, deri tani
suksesin m t madh e ka arritur naneja e but. Naneja sht shum mjet i mir
preventiv dhe u rekomandohet t gjithve, pro m s shumti m e prshtatura,
m e preferuara, m e lira dhe masa m e mir preventive, kundr smundjeve t
mlis dhe rrugve t tmthit.
Kamomili
Kamomili sht nj bim (njvjeare) q rritet n vende fushore e kodrinore. Ka
veti qetsuese. Rekomandohet pr bukurin e fytyrs, t flokve, t syve, dhe n
prgjithsi pr t gjith trupin. Prandaj dhe kamomili sht nj ndr prbrsit
kryesor t kremrave dhe produkteve kozmetike. Ndihmon n lirimin nga
dhembjet e barkut. Kamomili ka veti antibakteriale dhe sht mjaft relaksues. Me
nj lug mjalt bhet qetsuesi perfekt. N fund, pecetat e lagura me lng
kamomili prdoren pr syt e lodhur.

aji I malit
Caji i malit ka veti peptike, ngrohse, tonike. Prdorimi i tij rekomandohet gjat
ftohjes (gripit), smundjeve q lidhen me sistemin e respiatorit dhe infeksioneve
urinare. aji bn mir dhe pr zemrn.
Lule basani
Lule basani sht nj nga bimt m t rndsishme, q rekomandohet pr
kurimin e ulcers n stomak. aji i prftuar nga zierja e ksaj bime n nj
przierje me vajin e ullirit, lihet pr rreth 40 dit n nj en prej qelqi. Kur kjo
mas t marr nj ngjyr t kuqrremt, ather mund t prdoret. Masa e
krijuar n form kremi mund t prdoret do mngjes derisa ajo t jap rezultatin
e dshiruar.
Mjalti
Nj prej mundsive t pakta q prdoret pr kurimin e ulcers n stomak sht
mjalti. Vetit e tij kuruese jan t dukshme nse ai prdoret t paktn 4 lug aji
mjalt n dit. Ky prfundim u b i ditur pas shpalljes s rezultateve t nj
studimi t kryer n Zelandn e Re. N t morn pjes m shum se 2000
pjesmarrs, n t cilin u vrtetuan efektet pozitive t tij. Mjalti kishte n
prbrje t tij element, t cilt kishin efekte rigjeneruese, sidomos te plagt. Ai i
pastronte ato dhe i mbronte nga infeksionet e ndryshme. Pr kurimin e ksaj
smundjeje shpesh mjalti mund t prdoret me lngun e gjetheve t murrizit. aji
ktyre gjetheve duke u przier me nj sasi mjalti duhet ln pr 24 or n nj en
dhe m pas pihet nga 1 lug do mngjes.
Mentja
Mentja rekomandohet pr shndetin e dhmbve, mentja prve shijes fantastike

23

q prmban riaktivizon funksionimin e sistemit gastrik dhe t mlis. Ka aftsi

antibakteriale dhe ndihmon n luftimin e infeksioneve.
Hudhra
Njerzit q konsumojn n mas hudhrn jan m pak t prekur nga smundja e
ulcers n stomak. Ky sht nj nga zbulimet e kohve t fundit. Ajo ka veti
dizinfektuese. Hudhra mund t konsumohet e gatuar, e njom, por edhe e that.
N rastet kur ajo gatuhet, mundsisht jo shum t but, por m e mira do ishte t
skuqet fare pak pr t mos i humbur vlerat e saj.
Vaji i ullirit
Vaji i ullirit mund t jet i mir pr stomakun, po aq sa edhe pr zemrn tuaj. Nj
studim i ri spanjoll tregon se vaji i pastr i ullirit mund t ndihmoj n
parandalimin dhe trajtimin e infeksioneve me H. Pylori, q jan shkaktar pr
miliona raste t gastritit dhe ulcers peptike do vit. Testet preliminare
laboratorike tregojn se kompozimet antioksiduese t gjetura n vajin e pastr t
ullirit jan efektive kundr nj varg llojesh t baktereve H. Pylori, t cilat
infektojn mukozn e lukthit.
Hulumtimet thon se kto rezultate tashm duhet t testohen tek njerzit. Por,
nse studimet e ardhshme konfirmojn kto zbulime, prfshirja e vajit t freskt
t ullirit n ushqim mund t ndihmoj n pengimin e dhimbjeve t ulcers.
Kanella
Kanella, gjendet forme pluhuri, n form pjesrisht t prpunuar dhe n form t
paprpunuar. N form pluhuri zakonisht nuk sht e pastr plotsisht meq
mund t ket prqindje t vogl t bimve t tjera, gj q i zvoglon efektet
kuruese, e njjta gj sht edhe pr Kanelln pjesrisht t prpunuar, q ka
form dhe ngjyr t njjt, prandaj rekomandohet Kanella e paprpunuar (lvoren
ashtu si sht marr nga bima). aji i prbr nga mjalti dhe pluhuri i kanells,
kur t merren me rregullt mund t ndikoj n mos mplakje. Merri 4 lug mjalt, 1
lug pluhur kanelle dhe 3 gota uji vloji ato pr aj. Pije e gots, 3-4 her n
dit. Ather si rezultat i saj lkurn do ta kesh t freskt t but dhe jo t
rrudht-t mplakur. Pasta e prbr nga tri lug aji me mjalt dhe nj lug aji
me pluhur kanelle. Prdore kt past n purra para se t biesh me fjet dhe laji
ato ditn e nesrme n mngjes me uj t nxeht. Nse e prdor pr do dit
pr dy jav rresht, ti largon purrat q nga rrnjt e tyre
Ginkgo Biloba
N (shqip Ginkgo dyvrigujsh, kik) ekstrakt nga druri ginko sht vn n dukje
se sht i mir pr funksionim t t parit duke prmirsuar mikroqarkullimin e
gjakut n sy e n veanti te personat q vuajn nga degjenerimi macular, shenj e
verdh afr qendrs s retins t syrit t njeriut q shfaqet n pleqri,N m
shum se 280 studime t bra shkencore, konfirmohet me prdorimin e
ekstrakteve t standardizuara t ginkos parandalon dhe shron smundje si
marramendjen, tringllimn-zhurmn n vesh, shqetsime t brendshme n vesh,
dmtimin e memories (t mbajturit n mend), shton aftsin pr tu koncentruar,
shron ankthin-frikn, depresionin, rregullimet psikike, ngadalson mplakjen,
rregullimet e qarkullimit t gjakut, zbut apo largon (t ajurit) dhe shron
smundje si rregullimin vaskular. Ekstraktet e ginkgos prmirsojn cilsin dhe
sasin e qarkullimit kapilar dhe kshtu e rrisin qarkullimin e gjakut n tru, zemr
dhe inde n organe dhe gjndra.
Prgatitja
Prgatitja e ajit nga bim t ndryshme sht i njjt, edhe masat po ashtu. Psh

24

pr prgatitjen e ajit t kamomilit ose nanes q shron ulcern n stomak

merrni 20 g nga secila bim dhe viheni n en t pastr dhe prvloheni n nj
litr e gjysm uj t porsavluar. Ena mbulohet dhe lihet dy or q t thartohet, q
bima t lshoj sa m shum prbrsit e saj shrues. aji duhet t pihet i
pamblsuar, por mundet edhe i mblsuar n vend t ajit indian. Si i
pamblsuar, aji mund t pihet n vend t ujit. Merren bim proporcionale si
naneja, kamomili por mund ti shtoni n t edhe barin e blets, barin e pezmit,
pastaj veprohet si m sipr. Pjes t barabarta nga bari i blets, ngjitsja, arrse,
kamomili, bari i pezmit. Gjith ksaj przierjeje ti jepet edhe naneja. Pjes t
barabarta nga pelini, rrodhza, ngjitsja, arrse, kamomili, kore pjerze,
luleshurdha, ikorja. Sa pesh bjn t gjitha kto, aq nane u shtohet przihet
dhe vazhdohet si n rastin e par. Merren pjes t barabarta nga naneja, kore
pjerze-arci, aq bar blete dhe aq kamomil. Mandej t vazhdohen si n rastin e
par. Merren katr pjes nane, kurse nga nj pjes pelin, bar pezmi, marrje, kore
pjerze-arci, bar blete, pastaj vazhdohet si n rastin e par. Merren pjes pr
prgatitjen dhe prdorimin, t vazhdohet si n rastin e par. Ena mbulohet dhe
lihet 8 or. Pastaj kullohet dhe pihet nga nj got e vogl uji, 3 her n dit, para
ushqimit, i pamblsuar.
Smundjet e mushkrive, problemet q shfaqen n dimr dhe parandalimi
Smundjet kronike t mushkrive dhe t rrugve t frymmarrjes hasen m tepr
n stinn e dimrit, ku edhe temperaturat jan t ulta. Pr kt arsye, gjendja
shndetsore e personave q vuajn nga smundje kronike t mushkrive n
dimr mund t prkeqsohet. Sipas mjekve, personat q vuajn nga smundje
kronike t mushkrive, nse nuk tregohen t kujdesshm, nuk mund t kalojn
nj dimr pa probleme. Arsyet? Ndjeshmria e lart e organizmit t tyre ndaj
luhatjeve t temperaturave t mjedisit dhe niveli i lart i ndotjes s tij. Pakujdesi
t vogla n dukje mund t ojn n rndim t gjendjes s pacientit. Smundjet e
mushkrive (bronkitet, smundja e ngushtimit t bronkeve etj) jan karakteristik
pr moshat e mdha dhe pr shkak t uljes s rezistencs s organizmit t tyre
n prgjithsi, kto mosha jan t ndjeshme ndaj luhatjeve t temperaturave t
mjedisit dhe nivelit t lart t ndotjes s tij. Temperaturat e ulta, ndryshimet
atmosferike, ndotja e mjedisit jan faktor risku pr keqsimin e smundjes, duke
prfshir ktu dhe pirjen e duhanit, pranin e smundjeve t zemrs dhe
hipertensionit, diabetit, etj.
Simptomat
Me keqsimin e gjendjes kolla shpeshtohet, bhet m e fort dhe shoqrohet me
shtim t sasis s glbazs, e cila trashet dhe nxirret me vshtirsi. Marrja e
fryms rndohet, frymmarrja bhet e siprfaqshme dhe shpeshtohet, duke u
shoqruar me interesim t muskujve t kraharorit. Kjo sht arsyeja q shpesh
pacientt ankohen edhe pr dhimbje gjoksi e shpatullash. T smurt jan n
ankth, kan ndjenjn sikur po mbyten. N fytyr sidomos n buz, shfaqet
mavijosja q vjen si pasoj e anomalis s shkmbimit t gazrave, me paksim t
oksigjenit n gjak dhe shtim t gazit karbonik. Si pasoj e ajrimit t ulur, t
smurt jan t lodhur, t prgjumur, ankohen pr dhimbje koke, por her-her
jan t shqetsuar dhe shfaqin turbullime t vetdijes. Komplikacionet jan t
ndryshme, q nga bronkopneumonia, prekje t zemrs, apo enve t gjakut, etj.
Bronkopneumonit ndodhin si pasoj e humbjes s elasticitetit t muskujve t
bronkeve pr shkak t vet moshs dhe mbylljes s bronkeve si pasoj e
grumbullimit t glbazs n to, duke favorizuar infeksionin. Po ashtu nga
shkmbimi i keq i gazeve preket edhe sistemi i qarkullimit t gjakut, duke shtuar
ngarkesn e ventrikulit t djatht dhe duke dmtuar muret e vazave. Kta t
smur duhet t krkojn menjher ndihm nga mjeku i familjes, ose nga mjeku

25

pneumolog, ku ata kontrollohen periodikisht, sepse sa m shpejt t ndrhyhet, aq

m shpejt do t dalin nga gjendja e rnduar. Kur pengesa e frymmarrjes
shpeshtohet, kolla bhet m e fort dhe sasia e glbazs sht e shtuar, duhet
filluar trajtimi me antibiotik pr 5-7 dit, q do t ndihmoj pr t luftuar
infeksionin. Duhet rritur dhe shpeshtuar doza e preparateve bronkodilatator, q
ndihmojn n zgjerimin e bronkeve dhe lehtsojn frymmarrjen, qoft kto t
marra nga goja ose me spray (pompa). Po ashtu Aerosoli pr pak dit ose dhnia
e oksigjenit her pas here, do ta lehtsonte gjendjen.
Dmtimi
Nuk ka nj arsye t caktuar se prse shfaqet smundja
e mushkrive, por ajo q rekomandohet pr t gjith njerzit sht
bashkjetesa n nj ambient n pastr, pa duhanpirs, si dhe pa asnj
komponent tjetr t dmshm pr mushkrit. Nga ana tjetr, sipas specialistve,
fmijt jan tepr t prirur pr tu smur nga smundjet e mushkrive n rast se
ata kan lindur nga nj nn duhanpirse. Pasi q n krijimin e mushkrive si
organ, foshnja helmohet me nikotinn e duhanit, dhe m pas sht e vshtir
q organizmi i tij t filtroj. Prve duhanit, ndotja e ambientit, sht nj ndr
faktort kryesor q ndikon n prhapjen e smundjes s mushkrive. Madje n
pjesn m t madhe t rasteve, ndotja e ambientit, jo vetm n qytete por edhe
n dhomn ku personi jeton, sht faza fillestare e shfaqjes s smundjes,
zhvillimit dhe evoluimit t saj. Sipas specialistve, grimcat me prmasa m t
vogla se 10 mikron jan m t dmshme pr shndetin sepse ato kan m shum
mundsi pr t hyr n pjest e poshtme t mushkrive. Grimcat e ngurta
kontribuojn n mnyr t dukshme n paksimin e shikimit. Deficencat m t
theksuara mund t sjellin humbje n pesh, lodhje, deficit imunitar, gj q
demonstrohet nga infeksione t prsritura virale dhe bakteriale. Niveli i ult i
saj shoqrohet me rritje t tensionit arterial dhe rrit mundsin e goditjes s
zemrs, rrit riskun pr katarakte t syve si dhe nj risk i lart pr shum tipe t
kancerit si ai i prostats, kollonn, mushkrive etj. Studimet kan treguar se
prezenca e ndotjes s ajrit ndihet edhe me ngushtime bronkiale si dhe reduktim
t vet aktivitetit t mushkrive. Po ashtu, prdorimi i teprt i krips shkurton
jetgjatsin dhe rrit probabilitetin pr t dmtuar mushkrit. Shkenctart
amerikan pohojn se do vit mund t shptohen 150.000 jet njerzish nse
industria ushqimore do t zvogloj sasin e krips, e cila i shtohet ushqimit.
Kripa ka ndikim direkt n tensionin e gjakut i cili sht i lidhur me nj spektr t
gjer smundjesh mes t cilave edhe mushkrit.
Rekomandimet
Pr kt kontingjent t smursh kshillohet pushim pr disa dit n klim
malore, pr shkak t gjelbrimit, ajrit m t pastr dhe temperaturave t
mjedisit, q jan m t ulta. Ktyre personave u rekomandohet t shtisin nj
or n mngjes hert dhe n dark von. Gjithashtu, kshillohet marrja e lngjeve
pr t shtuar sasin e gjakut qarkullues, q mund t ket pasoj uljen e tensionit
arterial. T shmangen daljet dhe qndrimet n diell duke preferuar shtitjet n
ort e para t mngjesit, t shoqruara me ushtrime t lehta gjimnastikore,
sidomos t kraharorit. T ndalohet prdorimi i duhanit dhe qndrimi n ambiente
t mbyllura, ku pihet duhan. Po ashtu rekomandohet nj meny e pasur me
vitamina, me shum kalori dhe q t prmbaj ushqime q treten leht. Kta
pacient duhet t tregohen t kujdesshm ndaj qndrimit nn ventilator,
kondicioner, prdorimin e pijeve t ftohta dhe shmangien nga korrentet e ajrit.
Kshilla
1. Zvogloni sasin e krips n diet

26

2. Jetoni n nj qytet q ka ndotje t ult

3. Shtisni t paktn 1 or n dit n nj pyll t mbushur me pem dhe n ajr t
pastr
4. Mos prdorni duhan
5. Mos jetoni, apo flini n nj dhom me duhanpirs
6. Prdorni sa m shum lngje dhe supa pr shplarjen e mushkrive
7. Vraponi t paktn 10 minuta n mngjes, n ajr t pastr
Smundjet e mushkrive
Smundja obstruktive kronike
Pneumonia
Hipoksemia
Sarkoidoza
Smundja restriktive
Smundjet vaskulare
Tuberkulozi
Tumoret e mushkrive
Tumoret mediastinale
Bronchiolitis akut

Bim mjeksore kuruese dhe prdorimi i tyre

Kemi dgjuar mjaft emra bimsh q kurojn smundje t ndryshme n organizmin e njeriut. M
posht po japim disa prej tyre, t cilat jan t lehta pr t'u gjetur dhe mjaft efikase pr t'u prdorur.
Kamomili
Prdoret kundr dhembjeve dhe shtrngimeve, inflamacioneve t lkurs dhe mukozs s gojs,
fytit, hunds, syve, poashtu pr rregullimin e tretjes s ushqimit, pastrimin e rrugve urinare nga
jasht dhe brenda, kundr hemorroideve, te kokdhembjet, pr qetsim, pr fshikzn e urins,
zorr, stomak, kundr rrs n mlin e zez, te urinimet me vshtirsi, rregullimet e
menstruacioneve, si mjet kundr qelbzimeve...
Makthi i egr
N mjeksin popullore pr ndaljen e rrjedhjes s gjakut, kundr diarres e dizenteris, kundr
tuberkulozit, si qetsues i dhembjeve t zorrve dhe lukthit, koks, kundr gurit n mlin e zez
etj.
Mendra
Prdoret si spazmolitik (kundr greve dhe shtangimeve n lukth e organe tjera), pastaj pr
qetsimin e shtangieve t muskujve sidomos n organet e tretjes etj.

27

Mendra shtepiake (Mentha piperita L) eshte bime shumevjecare. Gjethet e saj kane forme vezake,
ndersa lulet jane ne maje te kercellit, te formuara nga lulezat e vogla. Karakterizohet nga aroma e
mentolit, per kete dhe kultivohet neper kopshte. Ne mjekesine popullore eshte tejet i perhapur
perdorimi i kesaj bime. caji nga gjethet e kesaj bime, te cilat duhen mbledhur para se te lulezoje,
perdoret si spazmolitik kunder ngerceve, pastaj per qetesimin e terheqjeve muskulare, sidomos
ne organet e tretjes. Gjethet e saj jane perberes te shume preparateve dhe cajeve ne farmakologji.
Ne forme caji perdoret edhe kunder vjelljes, dhembjes se stomakut, te melcise, semundjeve te
lekures, kunder tendosjeve psikike, streseve, kunder reumatizmit etj. Lulezon ne muajt korrik nentor.
Luleshurdha
sht diuretik efikas, tonik digjestiv dhe laksativ pr mli dhe veshk, hepatik, antireumatik,
depurgativ, bar antilitik, bar pr pankreas,aperient i but, etj.
Eufrazia
Vepron si: antikataral, antiseptik, adstringent, tonik, digestiv, medikament pr sy, tonik mukosal...
Rrika Stimulans i qarkullimit t gjakut dhe lngjeve t tjera, diuretik, antiseptik, stimulator
digjestiv, lokalisht sht rubefacient, citofilaktik..
Molla
Prgatitja e uthulls s molls dhe ndikimi i saj n organizm...
Mugujt e bimve Mugujt e bimve - koncentrate vitaminore.
Kurat popullore q shrojn smundjet e mlis
Ndiqni kshillat e specialistve pr mnyrat e prgatitjes dhe prdorimit t tyre
Mlia e zez dhe lngu q prodhohet prej saj luajn rol t rndsishm n procesin e
prgjithshm t tretjes. Ushqimet kan veti t shtojn si sekretimin e lngut t stomakut dhe t
zorrs, ashtu edhe n nxjerrjen e lngut t mlis pr n drejtim t zorrs, q luan rol t
rndsishm n przierjen e yndyrave n zorr. Smundjet e mlis s zez dhe t rrugve t saj
bhen shkak pr lindjen e ndryshimeve t veanta funksionale dhe n aparatin trets. Mjafton t
prmendim se n pezmatimin e zgjatur t fshikzs s tmthit (kolecistit kronik) shpesh vihen re
rregullime t tretjes e kapsllk, q vazhdojn me heqje barku (diarre), me ndryshime n nxjerrjen
e lngut t stomakut, t pankreasit etj., t cilat shkaktojn edhe ndryshime t prgjithshme, si pr
shembull, shqetsime, pagjumsi etj. N kt rast dieta e prshtatshme q nxit zbrazjen e
fshikzs s tmthit dhe q rregullon detyrn e zorrs sht nj mas e rndsishme pr
parandalimin dhe mjekimin e smundjeve t mlis. Kjo diet duhet t plotsohet edhe me

28

kalitjen fizike, e cila ndikon n normalizimin e funksioneve t mlis s zez. Kalitja fizike ndikon
n prmirsimin e qarkullimit t gjakut n mli, n oksigjenimin, si dhe n furnizimin e saj me
lnd t nevojshme pr sintezn dhe grumbullimin e rezervs sheqerore (glikogjenit). Dieta n
smundjet e mlis duhet t jet e till q t lehtsoj si nxjerrjen e lngut (sekretimin), ashtu
edhe derdhjen e tmthit, gj q arrihet duke marr shpesh pjes t vogla ushqimi (4-6 her n
dit), q shrben si ngacmues fiziologjik i mekanizmave q vn n lvizje derdhjen e tmthit. Pr
kt ndihmojn edhe lvizjet, shtitjet e gjata n ajr t pastr, gjimnastika etj.
Smundjet
Duke pasur parasysh shrbimet kryesore t mlis, specialistt kan prcaktuar edhe smundjet
(patologjin) e saj dhe t rrugve t tmthit, t cilat karakterizohen nga paksimi i sekretimit dhe i
mnjanimit t lngut t tmthit n zorr nga kalimi i kriprave t tij n gjak. Por mund t lindin
edhe ndryshime t tjera n vet indin e mlis, q rregullojn funksionet e saj fiziologjike t
sintezs, t shndrrimeve dhe t mnjanimit t prodhimeve t ndryshme ushqimore me origjin
shtazore, bimore e minerale. sht e kshillueshme q n t gjitha rregullimet e mlis ti
drejtoheni mjekut pr prcaktimin e diagnozs dhe mjekimin sa m t arsyeshm. Preparatet me
origjin bimore q praktikon mjeksia popullore dhe ajo shkencore pr smundjet e mlis
prdoren n kto drejtime kryesore. Pr mjekimin e pezmatimit t mlis (hepatit) dhe t
fshikzs s tmthit (kolecistit) dhe pr tretjen e gurve t tmthit (kolelitiaz). Ndrmjet bimve
q prdoren n familje pr mjekimin e smundjeve t mlis e t rrugve t tmthit rezultate t
mira ka dhn mendra e but, e cila mund t prdoret pr njkoh t gjat dhe pa shkaktuar
veprime t padshirueshme ansore.
Kurat popullore
Akja
Midis bimve q nxisin zbrazjen e fshikzs s tmthit kshillohet akja. Lulet e akjes prmbajn
haterozide flavonike, karoten, vitamin C, derivatin kumarinik herniarin, pigmentin kinonik
helikrisin, fitoncide, substanca t hidhura e tanike, pak esenc etj. dhe kan veti bakteriostatike,
t nxisin prodhimin e tmthit, urinimin, veti spazmolitike etj. Ato rekomandohen pr t shtuar
rrjedhjen e tmthit dhe pr t tretur gurt e fshikzs s tmthit. Barishrues bimor i przier edhe
me pelin e me bar pezmin (Achillea millefolium) bhet m i dobishm pr prodhimin e lngut t
tmthit. Merretnj lug kafeje me barin shrues bimor (lule), hidhet n nj en ku
shtohetnj got uj i vluar. Ena mbulohet me kapak dhe lihet n qetsi 15 minuta. Kullohet dhe
pihet 1 deri 3 doza t tilla n dit para buke pr 10 dit radhazi.
Angjinarja
Gjethet e angjinares prdoren kryesisht n smundjet e mlis dhe t veshkave. Gjethet nxisin

29

prodhimin e tmthit dhe zbrazjen e tij dhe prdoret kundr pezmatimit t rrugve t tmthit,
vepron n metabolizmin e kolesterins dhe t ures dhe nxit urinimin (jashtqitjen e klorureve
dhe ures). N fillim t kurs prdoret 1 lug gjelle (m von dy lug gjelle) me bar shrues bimor
(gjethe) t grimcuara, e cila zihet 20 deri 30 minuta nnj en q prmban nj got me uj.
Kullohet, merren 3 doza t tilla n dit. Kura zgjat rreth 1 muaj, pastaj ndrpritet pr 1 muaj dhe
rifillohet n rast nevoje.
Pelini
N saj t substancave t hidhura dhe t esencs, pelini prdoret si mjet q shton rrjedhjen e
lngut t stomakut (duke prmirsuar oreksin) dhe prmirson punn e mlis. Esenca e pelinit
prmban azulen me veti antiseptike, t ngjashme me kamazulanin e lules s kamomilit. Duhet
pasur parasysh se, n saj t prbrsve t tjer t esencs, si jan tujoli, pelini, n doza t
mdha, sht i helmt dhe mund t dmtoj trurin dhe t shkaktoj dridhje. Gjithashtu, ai nuk
duhet t prdoret nga grat shtatzna.Nj ose dy lug kafeje (1,5 deri 3 gram) me barin e
coptuar hidhet n njen ku shtohet gjysm gote me uj q zien. Ena mbulohet me kapak, lihet
t qndroj 15 minuta t ftohet, pastaj kjo kullohet dhe lngu pihet me lug gjelle disa her gjat
dits, gjysm ore para buke.
Rrepa
Rrnjt e freskta t rreps prmbajn esenc me squfur rafamol etj. Krahas vitamins C, ato
prmbajn edhe faktorin B, edhe substanca fitonciale. Ato nxisin formimin e tmthit dhe urinimin.
Njkohsisht me tharjen e rrnjs paksohet edhe veprimi i saj. Rrnjt e rreps prdoren si mjet
koleretik kundr gurve t tmthit kur fillon ripezmatimi i fshikzs prkatse, si dhe pr t
lehtsuar tretjen e ushqimeve. Substancat (materiet) vepruese t rreps, pasi prthithen nga trakti
trets, ngacmojn leht mlin dhe n kt mnyr shtojn rrjedhjen e tmthit. Kto substanca,
n doza t vogla, nxisin prodhimin e tmthit n mli dhe pr pasoj, shtojn pezmatime, prandaj
nuk zbatohen n doza t larta, kur mlia sht e dmtuar. N gurt e tmthit rrepa kshillohet
vetm pr njkoh t caktuar dhe n doza t vogla. Vlen t theksohet se kura me rrepa n
smundjen e mlis mnjanon shqetsimet e ndjeshmris (alergjin) si kruajtjen. Merren nga
goja 100 deri 200 gram rrnj t freskta, ose pjes 100 deri 150 gram lng n dit (n rastin e
fundit shija rregullohet me krip ose me sheqer). Nj rrnj rrepe mesatarisht jep deri nj erek
litri lng, pothuajse sht doza ditore.
Pas nj kure prej 4-5 ditsh bhet nj ndrprerje prej 2-3 ditsh. Kura zgjat 15-20 dit dhe mund t
prsritet do 3 muaj.

Bimt mjeksore, frutat e perimet q shrojn t gjitha

smundjet
30

1-ZEMRA/MURRIZI
Murrizi, sht shum i njohur n vendin ton. Ajo q duhet theksuar, lidhet
ngusht me faktin se pr Mjeksin Popullore, murrizi nuk sht vetm nj
shkurre, q shrben si ushqim pr kafsht, por edhe nj bim e pasur me
substanca, t cilat ndihmojn n parandalimin dhe lehtsimin e shum
smundjeve.
Kryesisht ndihmon t gjith ata q kan probleme me zemrn, pasi forcon
muskujt e ktij organi dhe i siguron ritm normal. Kjo bim sht e pasur me
lnd vepruese. Prmban substanca flavonike, adenin, adenosin, guanin,
aminopurin, krategalaktone dhe derivate tritepenil. aji ndihmon edhe kur t
smurt ndiejn dhimbje t zemrs. N kto raste kshillohet q, prve pirjes s
ajit, i smuri duhet t drejtohet patjetr pr vizit te mjeku prkats. Rezultate
t shklqyera jep ky aj edhe pr t normalizuar goditjet e forta, q pson ky
organ.
2-MIGRENA/BAR-BLETA
Bar bleta sht nj bim mjaft e njohur n mjeksin popullore. Prej kohsh aji i
prftuar nga kjo bim ka ndihmuar n parandalimin dhe lehtsimin e shum
smundjeve. Nj rol t rndsishm lulebleta luan n qetsimin e dhimbjeve t
migrens. aji rekomandohet kryesisht kur ajo karakterizohet nga dhimbje t
forta t koks dhe sidomos n gjysmn e saj. N kt rast kshillohet t pihet
menjher nj got aj barblete. Shum shpejt t smurt do shohin rezultatet e
shklqyera t bims. Ky aj ndihmon edhe n parandalimin dhe qetsimin e
smundjeve t shfaqura n mli.
3-GURT N TMTH/RIGONI
Bima aromatike shpesh sht me nuanc t kuqe t dobt. Gjethet i ka t holla
dhe n form vezake. Krcelli i rigonit ka gjithmon ngjyr t gjelbr. Bima
lulzon nga muaji qershor deri n shtator dhe ka nj lartsi deri n 15 centimetra.
Gjendet n ferra e pyje. Vetit e rigonit n kurimin e smundjeve e kan bazn te
prbrsit e tij. Kjo bim sht e pasur me vaj kariofilen, timolo, karvarkrolo dhe
terpinin. Jan pikrisht kta komponent, q i japin bims vlera. Rigoni sht nj
luftuesit kryesor t gurve n tmth, pikrisht pr kt arsye rekomandohet
prdorimi i rigonit gjat konsumimit t ushqimeve t ndryshme.
4- RNIA E FLOKVE/HITHRA
N mjeksin popullore hithra njihet si mbretresha e bimve mjeksore, pr
shkak t efekteve t saj pozitive n shrimin e disa smundjeve. Prdorimi i ksaj
bime gjat periudhs s pranvers ndihmon n pastrimin e gjakut dhe te t
smurt me anemi. N kozmetik ndihmon kundr rnies s flokut dhe zbokthit.
Personat q kan probleme me zbokthin u rekomandohet larja e koks me lngun
q prftohet nga zierja e hithrs. sht mir q larja t kryhet dy her n jav
dhe t vazhdoj deri n eliminimin prfundimtar t zbokthit. Larja e koks me ujin
e hithrs kshillohet edhe pr ata q kan probleme me rritjen e ngadalt t
flokut.
5- HIPERTENSIONI/LIMONI
Nj mnyr mjaft e suksesshme pr uljen e tensionit t lart t gjakut, sht
lngu i limonit. Mjekt popullor rekomandojn lngun e prftuar nga shtrydhja e
t paktn 4 kokrrave n dit. Lngu mund t pihet ashtu si sht ose i
mblsuar. Kura me limon kshillohet t zgjas pr 2 muaj. Smundja e
hipertensionit, sht pasoj e rregullimeve t funksioneve t aparateve nervore
qendrore, q marrin pjes n rregullimin e presionit t gjakut. Por ajo mund t
shfaqet edhe me rritjen e moshs si dhe prej smundjeve t veshkave. Shenjat e

31

smundjes shfaqen gradualisht. Presioni arterial, n fazat fillestare, lkundet me

ngritje e zbritje dhe m von stabilizohet me shifra t ngritura.
6- SPINAQI/ REUMATIZMA
Bima e sinapit para 300 vjetsh prdorej nga kinezt si erz pr ti dhn shije
ushqimeve. M pas nj mjek grek, pas eksperimenteve t kryera me t, zbuloi se
sinapi mund t prdorej pr lehtsimin e dhimbjeve t reumatizms. N saj t
esencave, q lirohen nga farat e sinapit, duke i shtypur dhe mbajtur n uj me
temperatur 25 deri 35 grad, lngu ka veti t irritoj dhe t skuq lkurn. Pr
efektin q jep n lkur, sinapi n form banjash prdoret pr t aktivizuar
qarkullimin e gjakut. N kt mnyr pakson ose mund ti largoj plotsisht
dhimbjet reumatizmale. Kurimi i smundjes mund t bhet n dy mnyra. S pari,
farat e sinapit pasi bluhen prftohet nj pluhur, i cili prdoret pr t krijuar nj
mas n form brumi dhe vendoset n vendin ku ndihen dhimbjet.
7-MYKU/VAJI ETERIK
Kundr mykut t formuar n lkur mjeksia popullore kshillon prdorimin e dy
deri n tri pika nga masa e prgatitur me vaj eterik dhe uj. Kjo przierje hidhet
n nj shishe me spruco dhe lyhet pjesa e lkurs, ku sht shfaqur myku. Pr t
par rezultatet duhet t kalojn plot 10 dit. Gjat ksaj kohe vaji eterik do ta
mbys mykun e formuar dhe do kemi nj lkur t shndetshme. Specialist t
ksaj teorie theksojn se vaji eterik sht elementi baz pr luftimin e mykut,
madje edhe medikamentet duhet t ken n prbrjen e tyre patjetr nga ky lloj
vaji. Gjithashtu prdorimi i vajit eterik, bn mir edhe fmijve t vegjl, madje
parandalon mykun n t ardhmen.
8-SHIKIM I DOBT/MANAFERRA
Ditt e sotme po rritet ndjeshm numri i personave q kan probleme me
shikimin. Kjo edhe si shkak i prdorimit pa kriter t kompjuterit, me orare t
zgjatura dhe sidomos gjat orve t vona t nats. M mir s prdorimi i
medikamenteve t ndryshme q m und t blihen n farmaci, pr t gjith ata q
kan probleme me shikimin vjen nj teori e re nga mjeksia popullore. Sipas saj
pr t prmirsuar shikimin e dobt pihet do dit nj got me lng karote. Pr t
prmirsuar shikimin gjat nats przihen 30 pika lng manaferrash me 50 gram
uj. Kjo mas pihet tri her n dit. Gjithashtu mund t pihen dy gota me lng
manaferre n dit.
9- TEMPERATURA E LART/SHEREBELA
Bima e sherebels sht nj bim, q shrben jo vetm pr qetsim apo pr
kurimin e disa smundjes, por shum leht ajo mund t ul edhe temperaturn e
lart. aji i prgatitur nga bima e sherbels mund t pihet do mngjes esll dhe
n mbrmje von. Kshillohet t pihet dy gota prej ktij aji. Bari i etheve sht
nj nga bimt, q njihet n mjeksin popullore si nj ndr bimt m t
rndsishme, q bjn uljen e menjhershme t temperaturs, edhe kur ajo
prsritet her pas here dhe n mnyr periodike. Pas zierjes s barit t ethes,
lngu i prftuar pihet dy her n dit nga nj filxhan. aji mund t pihet i
mblsuar ose jo sipas dshirs.
10-PAGJUMSIA/ VALERIANA
Bima e valerians, e njohur pr aromn e saj karakteristike jo fort t kndshme,
ka edhe efekte shum t mira n qetsimin e sistemit nervor dhe rezultatin e
shpejt, q jep pr t luftuar pagjumsin. Rrnjt, t cilat ndihmojn n
lehtsimin e smundjeve, jan t pasura me esenc, kamfen, pinen, alkaloide, si
dhe shum acide, si ai valerianik, alkoole e ketone. Jan pikrisht kto prbrs,
q i japin bims aftsin e qetsuesit.

32

Nse ndiheni nervoz dhe keni stres kshillohet t pini ajin e valerians dhe
rezultatet do t jen t menjhershme, por aji mund t pihet edhe n t gjitha
format e shfaqjes s nervozizmit. N dhimbjet e koks dhe n veanti ato t
migrens sht e kshillueshme t pini ajin e prftuar nga rrnjt e valerians.
aji t pihet 3 her n dit deri n 1 muaj.
11-DJERSITJA/SYTHET E PLEPIT
Midis bimve t shumta t padmshme pr organizmin, q prdoren n mjeksin
popullore pr t ndalur djersn e padshirueshme, kshillohen edhe sythet e
plepit. Sythet jan t pasura me glukozidin, salcin e populin, tanin,
substanca flavonike, esenc. N saj t ktyre prbrsve, aji i prgatitur me
sythet e plepit eliminon djersn e padshiruar. Kshillohet q aji t pihet pak
minuta para se t dilni nga shtpia dhe rezultatet do t jen t dukshme.
Gjithashtu aji me sythet e plepit, me mjaft sukses prdoret edhe n mjekimin e
rrugve t urins, pasi pr shkak t elementeve prbrs pengon zhvillimin e
mikroorganizmave, duke mos lejuar shfaqjen e infeksioneve. Prandaj prve ajit,
shpesh kshillohet edhe larja e herpashershme me lngun e prftuar prej
sytheve.
12-HELMET N ORGANIZM/ KOPRA
Bima e koprs, prve shijes mjaft t mir q jep n gatime, ndikon dukshm
edhe n prmirsimin e shndetit. N mjeksin popullore bima e koprs njihet
qindra vjet m par. aji i prftuar ka dhn rezultate t shklqyera n shkrirjen
e gurve n veshka. Mjekt popullor rekomandojn pirjen e 2 deri 3 gotave me
aj kopre dhe shum shpejt t smurt do t shohin rezultatet. Bima jo vetm q
ndikon n veshka, por edhe n rrugt urinare dhe shkakton urinim t shpesht,
duke ndihmuar n pastrim t organizmit nga helmet prmes urinimit. aji i koprs
ndihmon edhe ata q vuajn nga anemia, apo si i thon ndryshe, pagjaksia. Pr
shrimin e smundjes shrbejn farat e koprs, 1 lug ka dhe trfil. Dhjet
gram nga kjo przierje hidhen n 350 miligram uj t nxeht. M pas kullohet
dhe kshillohet t pihet 3 deri 4 gota n dit.
13-LNGU I MOLLS/ZORRA E TRASH
Lngu i molls bn mir pr tretjen, si dhe pr t shmangur problemet me
jashtqitjen. Ata q kan probleme me zorrn e trash duhet t pin nga nj her
n dit nga nj got komposto frutash. T smurt sht mir q larjen ta bjn
n vask n pozicionin ulur, duke i shtuar ujit lvore t bungut dhe kamomil. Por,
pr tu shruar nga infeksionet n zorr duhen ngrn qep dhe hudhra t
freskta. Mlmesa me prbrje t barishteve natyrore q prgatitet e bluar, ka
hekur dhe e prmirson shndetin e t smurve. Prdorimi i ksaj mlmese
krijon lirimin e kapsllkut. Mlmesa e till nuk duhet t prvlohet, por t qitet n
sup apo n gjell ashtu e gjall t przihet dhe t hahet. Ngrnia e nj molle
t mbl para ushqimit liron zbrazjen e zorrve. Ata q kan zorr prtace duhet
t pin rregullisht tri her n dit nga nj got lng molle para ushqimit.
14-ULERA/MJALTI
Personat m t prekur nga smundja e ulers n stomak jan pikrisht
meshkujt. Ende nuk dihet shkaku i vrtet i shfaqjes s saj. Por, meqense ulera,
n m t shumtn e rasteve, sht e pranishme te personat q konsumojn pije
alkoolike, mendohet se mund t jet kjo arsyeja pse ajo sht m e prhapur te
meshkujt. Nj prej mundsive t pakta q prdoret pr kurimin e ulers n
stomak sht mjalti. Vetit e tij kuruese jan t dukshme, nse ai prdoret t
paktn 4 lug aji mjalt n dit. N nj studim t br n Zelandn e Re u

33

vrtetuan efektet pozitive t tij. Mjalti kishte n prbrje t tij element, t cilt
kishin efekte rigjeneruese, sidomos te plagt. Ai i pastronte ato dhe i mbronte
nga infeksionet e ndryshme. Pr kurimin e ksaj smundjeje shpesh mjalti mund
t prdoret me lngun e gjetheve t murrizit.
15-PROSTATA/HUDHRA DHE QEPA
Hudhrat dhe qept nuk mund t konsiderohen ushqime galante, por ama jan
parandaluese t mira pr organizmin mashkullor nga tumori i prostats. Kush i ha
kto ushqime me sasi t mdha rrezikon q t smuret m pak. Dhe pr ironi t
fatit merita sht pikrisht e prbrsve q shkaktojn dhe ern e rnd. Edhe
djathi vegjetarian bn mir pr kolesterolin, por dhe pr prostatn. Djathi
vegjetarian mund t eliminoj rrezikun e prhapjes s tumorit t prostats. Nj
prbrs i sojs, genisteina ngadalson ndjeshm rritjen e tumorit. Kjo mund t
shpjegoj dhe pse vendet orientale q kan nj diet t pasur me soj, jan m
pak t prekura nga ky lloj tumori. Po ashtu edhe Seleni kryen nj funksion
dizinfektues, pra mbron organizmin nga shum smundje, mes ktyre dhe tumorit
t prostats.
16-KANCERI/TMBLAGJAKU
Tmblagjaku, bima mjaft e njohur e zonave gurishtore e me lagshtir, sht nj
ndr bimt m efektive q ndihmon n parandalimin e rritjes s qelizave t
tumoreve dhe veanrisht shfaqjes s kancerit t lkurs. Studimet mjeksore
tregojn se kjo bim sht prdorur me mjaft sukses pr parandalimin e shfaqjes
s kancerit n lkur. Studimet m t fundit kan treguar se bima frenon rritjen e
qelizave t tumoreve, pr shkak t elementeve q ajo prmban. Sipas mjekve,
bima e freskt, kur kputet, n vendin e prerjes nxjerr nj lng qumshtor me
ngjyr portokalli, shum i pasur me alkaloide. Fal ksaj prbrjeje bari i
tmblagjakut, pas tharjes dhe grimcimit t tij vepron dukshm n uljen e
tensionit t lart t gjakut, shum shqetsues ky problem n pjesn m t madhe
t moshs s rritur.
17-NERVI SHIATIK/AJI DHE AKULLI
Rreth 90 pr qind e rasteve t t smurve, q vuajn nga dhembjet e nervit
shiatik mund t lehtsohen me an t masazheve dhe mnyrave t tjera
popullore. Vetm 10 pr qind e tyre krkojn ndrhyrje t domosdoshme
kirurgjikale. Kto jan raste kur i smuri vuan q prej 6 muajve nga kto dhimbje
ose mund ta ket ln pas dore mjekimin. Pr prmirsimin e dhimbjeve t
shpins dhe nervit shiatik, ekzistojn kura dhe ajra t ndryshme t
rekomanduara nga mjek popullor. Nj nga mnyrat m t suksesshme q ka
dhn rezultate n lehtsimin e dhimbjeve sht brja e masazheve me vaj dhe
akull. Masazhet duhet t bhen do dit pr 30 minuta do seanc, pr 15 dit.
Nj tjetr mnyr pr t lehtsuar dhimbjet e nervit shiatik prdoren koret e
shelgut, gjethe dhe sythe mshtekne, lulet e shtogut, lulet e blirit, si dhe gjethet
e hithrs dhe kputje.
18-AZMA/SHEREBELA
aji i sherebels shrben jo vetm si freskues gjat ditve t nxehta, por n
mjeksin popullore ndihmon edhe n lehtsimin dhe parandalimin e smundjeve
t shumta. N mjeksin alternative ekstrakti i fituar nga gjethet e sherebels u
jep nj ndihmes t madhe t smurve, q vuajn nga turberkulozi. N gjethet e
bims ndodhet nj fitoncid aktiv, q lufton kt smundje t rrezikshme. Mjekt

34

rekomandojn pirjen e tre gotave aji t sherebels do dit t mblsuar me

mjalt, pasi ndihmon n lehtsimin e smundjes. Gjithashtu, bima sjell rezultate
mjaft t mira edhe n smundjet, q mund t prekin mlin e zez dhe tmthin.
Mlia sht organi qendror i gjith metabolizmit dhe gjndra m e madhe e
trupit. Detyrat m t rndsishme t saj jan prodhimi i proteinave t
rndsishme pr jetn dhe prpunimin e pjesve prbrse t ushqimit.
19-LEUEMIA/ALOE VERA DHE MJALTI
Lngu i bims Aloe Vera sht mjaft i mir pr t gjith ata q jan t smur nga
leucemia. Aloe Vera ka dhn efekt t mir n infeksionin n gjak. Pr prgatitjen
e kurs nevojiten 900 gram lng nga kjo bim dhe 100 gram mjalt. Masa e
prftuar duhet t pihet 3 her n dit nga 100 gram pr do vakt. Mjekimi me
kt kur duhet t zgjas 2 deri n 3 muaj. Edhe Aloe Vera n form xheli shrben
pr kurimin e smundjes. Xheli przihet me 300 gram vodka. Lihen n qetsi pr
5 or dhe pihet 3 her n dit nga 50 miligram para buke. Kura vazhdon pr 2
muaj me radh deri n prmirsim t dukshm t shndetit. Nj tjetr kur sht
edhe przierja e vers me Lule Basani. Kjo kur ka dhn rezultate t mira, por
paralel me kt duhet t merrni bri kau, q duhen djegur deri sa t mbetet hiri.
20-PANKREASI/DAFINA DHE IKORE
Dafina sht nj ndr bimt e shumta, q prdoret pr t lehtsuar dhimbjet e
shkaktuara nga pankreasi. Bimve mjeksore u prdoren gjethet, t cilat pasi
grimcohen mund t przihen me lvoret e portokallit edhe kto t grimcuara. S
bashku hidhen n nj en ku m par sht shtuar nj got me uj t valuar. Kjo
mas lihet pr 10 minuta dhe m pas kullohet dhe mblsohet sipas dshirs.
Nga kjo przierje pihen 2 deri 3 gota n dit. Ky aj prmirson edhe tretjen sa
m mir t ushqimit n pankreas. Edhe bima e ikores prdoret pr kt
smundje. Gjethet ose rrnjt e grimcuara t ksaj bime zihen n nj en me uj.
aji i prftuar kullohet dhe pihet 2 deri n 3 doza t tilla n dit. Ky mjekim e
gjallron organizmin, prmirson tretjen dhe urinimin, si dhe zbrazjen e fshikzs
s tmthit t pankreasit.
21-KUJTESA/PESHKU
Vazhdimisht sht vn re se njerzit q prfshijn n dietn e tyre shum peshk,
jan m t mbrojtur nga smundja e Alzhaimerit, ose m pak n rrezik pr tu
prekur nga kjo smundje. Ekspertt e shpjegojn kt me pranin e acideve
yndyrore t llojit Omega 3 tek ushqimet e detit. Gjat nj studimi mbi vlerat e
ktyre acideve, shkenctart morn n shqyrtim 200 pacient me sindromn
Alzhaimer dhe pr efekt studimi i ndan ata n dy grupe. Grupit t par iu dha
Omega 3 n form tabletash do dit, ndrsa grupit tjetr vetm Placebo. Pas 6
muajsh, shkenctart pan se disa pacient q morn Omega 3, ndjeheshin m
mir dhe smundja e tyre kishte prparuar m ngadal sesa tek pacientt e tjer,
q kishin marr vetm tableta t mbla ose placebo.
22-GURT N VESHKA/MOLLA
Molla jo pa qllim quhet fruti i art, pasi jo vetm q prdoret si frut freskues,
por shrben edhe pr prgatitjen e lngjeve dhe uthulls. Fruti i molls pr shkak
t prbrjeve t pazvendsueshme q prmban, ndikon pozitivisht n kurimin e
shum smundjeve. aji q prgatitet nga lulet e molls pihet kundr ftohjeve t
ndryshme, lehtson etjen, forcon nervat, mushkrit dhe zemrn. Ky aj sht
mjet i mrekullueshm pr rregullimin e tretjes. Pirja e rregullt e lngut t molls

35

nuk lejon formimin e gurve n veshka dhe ndikon mir te njerzit, q kan
vuajtur nga verdhza. Pr prgatitjen e ajit nga lulet e molls duhet q n
pranver t mblidhen lulet e freskta dhe t thara t prdoren gjat vitit. aji i
prftuar nga fetat e thara t molls prdoret pr qetsimin psikik pas punve t
rnda, pr riprtritjen e mlis dhe pastrimit t veshks.
23-BAJAMET/LULET E PJESHKS
Shumica prej nesh e ka provuar se far do t thot t t dhembin bajamet. N t
shumtn e rasteve ato shkaktohen nga smundje t tjera, si sht gripi ose
ftohja. Megjithat, nuk duhet t shqetsohemi, pasi mjekt popullor e kan
gjetur kurn e ksaj smundjeje. Shkenca dhe mjeksia kan vrtetuar se aji me
lulet e pjeshks ndihmon n shrimin e bajameve. Pr prgatitjen e mjekimit t
inflamacionit t bajameve, nevojiten 15 deri 30 gram lule pjeshke, q m pas
duhen zier n 500 ml uj. Kjo mas pihet n form aji ose prdoret si gargar.
Pr kt qllim prdoret edhe pluhuri i luleve t thara e t imtsuara t pjeshks,
i cili merret me maj t lugs pr do prdorim. aji i pjeshks sht kura
popullore m efikase n shrimin e inflamacionit t bajameve.
24-MLIA/AJI I KINFUSHS
Bari i kinfushs n bujqsi konsiderohet si nj prej barrave t kqija dhe
vshtirson punn e fermerit. Por n mjeksin popullore, pr shkak t
elementve kurativ q ajo prmban, jep nj ndihmes t madhe n shrimin e
smundjeve t ndryshme. Nj rol t rndsishm luajn lulet e bims n
lehtsimin e smundjes s sheqerit. Kjo smundje karakterizohet nga rregullimi
n kmbim t karbohidrateve, si pasoj e pamjaftueshmris s prodhimit t
insulins. Kjo sjell ngritje t sasis s sheqerit n gjak dhe nxjerrjen e tij me an
t urins. N kt rast mjekt popullor kshillojn pirjen e ajit t prftuar nga
lulet e bims 2 her n dit. N saj t heterocideve t hidhura dhe t
substancave t tjera q ajo prmban, bari prdoret pr t shtuar lngun e
stomakut dhe pr t prmirsuar oreksin. Rezultate mjaft t mira kjo bim jep
edhe pr t lehtsuar dhimbjet e stomakut.
25-DJEGIET/BIMA E LIRIT
Bima e lirit sht ndr m t njohurat q ka dhn rezultate n mjekimin e
plagve, edhe kur ato shoqrohen me qelb dhe kore. Pr kt qllim prdoren
farat e bims, t cilat jan t pasura me mucilagjene, pektin, vaj, enzima. Pr
prgatitjen e brumit me farat e lirit kshillohet q m par t njomen me uj t
ngroht dhe t valohen derisa przierja t kthehet n brum. Masa e prftuar
mbshtillet n nj fasho dhe vendoset mbi plag. Ky mjekim ndihmon n
qetsimin e dhimbjeve, por edhe n lngzimin e daljen e qelbit. Nj mnyr
tjetr sht edhe larja e pjess s infektuar disa her n dit me lngun e
prftuar nga gjethet e bims. Farat e lirit, n saj t mucilagjeneve, q kan n
cipn e jashtme, bjn t mundur zgjerimin e zorrve dhe ndihmojn n daljen
jasht t lndve t panevojshme. aji i prftuar prej bims ka dhn efekte
pozitive n kurimin e kapsllkut pa acaruar aparatin trets.

36