Nederlands

Achttiende en negentiende eeuw

Par.1 Historische achtergronden
Belangrijkegebeurtenissenindeachttiendeennegentiendeeeuw:
Indeachttiendeeeuwwildedeburgerijmeerpolitiekeinvloeden
onafhankelijkheid.Ditwaseendrijvendekrachtachterde
Amerikaanse
vrijheidsoorlog
ende
FranseRevolutie
.
Aanhetbeginvandenegentiendeeeuwspeeldehet
nationalisme
eenrol.Het
nationalismebevorderdehetstrevennaareenwording.
IndeachttiendeeeuwhaddenindeRepubliekvandeZevenVerenigde
NederlandenderegentendemachtdieleefdenvolgensdelaatsteParijse
mode.Hetwasde
pruikentijd
.
AanheteindvandeachttiendeeeuwvielFrankrijkdeRepubliekbinnenen
vestigdede
BataafseRepubliek
.
VanafdenieuwegrondwetvanThorbeckeinbeginnegentiendeeeuwis
Nederlandeen
parlementairedemocratie
.
IndenegentiendeeeuwveranderdeNederlandmeteensterktoenemende
verstedelijking
.Degrootindustriekwamopende
modernetijd
met
stoomvaart,spoorwegenendetreknaardestadbrakaan.Doorde
moderniseringnamde
ontkerkelijking
toe,metalsreactiedaaropde
versterkingvanhetgeloofdoorde
verzuiling
.
Aanheteindvandenegentiendeeeuwkwamhet
feminisme
op.Vrouwen
gingengelijkerechtenopeisenenzestredenomkiesrecht.

Par.2 Culturele achtergronden

Belangrijkeontwikkelingenopcultureelgebiedindeachttiendeennegentiende
eeuw:
De
verlichting
wasindeachttiendeeeuweenemancipatiebewegingvande
burgerij.Deburgerijkwamopvoor
onderwijs
,
opvoeding
enhetverspreiden
van
kennis
.Zewildehetvermogenzelfstandigenkritischtekunnendenken.
Dekunstindeachttiendeeeuwwerdgemaaktin
opdracht
.Eenkunstwerk
moesteenlesbevatten.
Dekunstindenegentiendeeeuwkendeveelverschillendestromingenzoals
romantiek,realismeenimpressionisme.Hetsysteemvanhetopdrachtgeven
verdween.
o De
romantiek
benadruktegevoel,onvredeenverbeelding.
o Het
realisme
streefdenaarhetweergevenvanwerkelijkheid.
o Het
impressionisme
suggereerdeeenmomentopnamevanhet
moderneleventepresenteren.

Par.3 Literaire ontwikkelingen

Achttiendeeeuwseliteratuurwas
doorburgers
en
voorburgers
.Schrijverswaren
nogsteeds
opvoeders
en
opinievormers
.
Indeverlichtingwarenopvoedingenonderwijsbelangrijkeonderwerpen.Daarom
gingmenspeciaalvoorkinderenschrijven.
Vanafongeveer1780kwamde
roman
totontwikkeling.Inderomanwerdde
innerlijkeontwikkelingvandehoofdpersonenuitvoerigbeschreven.Een

zedenroman
verdedigdedeheersendenormenenwaardenenwasleerzaam,de
zedenromanmaaktegebruikvande
briefvorm
.Ookkwamersteedsmeer
aandachtvoorhetverleden,hierkwamdeopkomstvande
historischeroman
:een
spannendverhaalmetromantischeheldendieinhetbewonderdeverledenspeelde.
Het
realisme
richttezichopdeeigentijdsewerkelijkheid.Schrijversenrealistische
literatuurkozenvoortoneelofromansenverhalenomdieeigentijdsewerkelijkheid
tebeschrijven.
Realistenwildendewerkelijkheidzo
objectief
mogelijkbeschrijven.Volgensdeze
realisten,dieook
naturalisten
wordengenoemd,moestdetekstzoneutraal
mogelijkzijn.
Hetnaturalismeginguitvan
determinisme
:deopvattingdathetlevenvaneen
mensbepaaldwordtdoorerfelijkheidsfactorenendeinvloedenvanhetsociale
milieu.