Parandalimi I Infeksioneve Të Plagëve Kirurgjikale SSIs PDF

REPUBLIKA E SHQIPRIS
UNIVERSITETI ALEKSANDR MOISIU, DURRS

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE
DEPARTAMENTI I MJEKSIS
MIKROTEZ
TEMA:
Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)
Studente:
Anisa ELA
Udhheqse shkencore:
Ph.D. Cand. Laura GJYLI
Durrs, 2014
ELA A. (2014). Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)
TEMA:
Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)
QLLIMI I STUDIMIT
T raportoj strategjit e pararandalimit t infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs) n

periudhn preoperatore, operatore dhe postoperatore dhe n veanti rndsin e kujdesit
infermieror n parandalimin e tyre.
OBJEKTIVAT
1. T paraqes llojet kryesore t infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs).
2. T raportoj pacientt m vulnerabl dhe operacionet kirurgjikale, q kan rrezik

m t lart nga infeksionet e plagve kirurgjikale.
3. T raportoj metodat kryesore t mbikqyrjes t infeksioneve kirurgjikale SSIs dhe

asepsis n sallat kirurgjikale, t personelit mjeksor dhe pacientit.
4. T jap kontribut n raportimin e SSIs n rang kombtar dhe t analizoj n

mnyr krahasuese me SSIs gjendur n SHBA dhe / ose Bashkimin Europian.
ABSTRAKTI
Infeksionet e plagve kirurgjikale (SSIs) ndodhin 4-25 % t pacientve pas procedurave

kirurgjike kryesore dhe vlersohen t shkaktojn mbi 8000 vdekje n vit. Shfaqja e nj SSI sht
duke u kuptuar gjithnj e m tepr si nj dm i parandalueshm dhe si rezultat, shkallt e SSIs po
prdoren si nj matje zvendsuese e cilsis s kujdesit shndetsor. SSIs jan gjithashtu t
kushtueshme. Kohzgjatja e qndrimit n spital, pajisjet pr kujdesin ndaj plags, dhe kujdesi i
nevojshm n shtpi llogariten 10.07 miliard $ n vit n SHBA.
Patogjent shkaktar varen nga lloji i operacionit; mikroorganizmat e izoluar, ku m t
zakonshme jan Staphylococcus aureus, stafilokokt koagulaz negativ, Enterococcus spp. dhe
Escherichia coli.
Kujdesi infermieror luan rol thelbsor n parandalimin e infeksioneve t plags
kirurgjikale gjat periudhs pre-operatore, intraoperatore dhe postoperatore.
Rezultatet e e mbikqyrjes s SSIs, paraqesin nj kontribut t madh n njohjen e SSIs n vendet
europiane pr periudhn 2010-2011. Studimi evropian i parandalimit t infeksioneve t kujdesit
shndetsor (HAIs) dhe prdorimi antimikrobik tregoi se SSIs jan HAIs, dhe zn vendin e dyt
hasur me shpesh n spitale evropiane. Numri i operacioneve t raportuara pr vendet europiane
sht rritur. Mbikqyrja e SSIs sht mjet thelbsor pr parandalimin dhe kontrollin e SSI n
nivelin hospitalor. Rezultatet e survejimit treguan edhe tendencat n rnie n incidencn SSIs n
disa lloje operacionesh (CSEC, HPRO dhe LAM), duke sugjeruar se prpjekjet parandaluese,
duke prfshir dhe mbikqyrjen, ishin t suksesshme n spitalet pjesmarrse. Megjithat, shum
prej SSIs t ndodhur jan ende t parandalueshme dhe duhet t bhet shum pr t maksimizuar
parandalimin e SSIs n spitale evropiane.
Prandaj SSIs vazhdojn t prbjn nj sfid t rndsishme klinike. Menaxhimi i duhur i
faktorve t rriskut, bn q nj pjes e mir e ktyre infeksioneve t parandalohet duke shmangur
kshtu shifrat e larta t smundshmris dhe mortalitetit t lidhur me infeksionet e plagve
kirurgjikale.
Shqipria ende mbetet nj shtet, q nuk ka nj ligj dhe nuk i raporton t dhnat pr SSIs
n nj format t aksesueshm pr taksapaguesit dhe publikun n trsi. Prfshirja n BE, do ta
detyroj edhe vendin ton t raportoj rastet SSIs dhe masat q do t marr n parandalimin e tyre
n prputhje me direktivat e ECDC.
Fjalt kye: Infeksionet e plagve kirurgjikale (SSIs), faktort e rrezikut, CDC & ECDC,
mbikqyrje dhe parandalim i SSIs, baktere patogjene, kujdesi infermieror.
FALENDERIME
Prfitoj nga rasti t shpreh falenderime dhe mirnjohje ndaj:
Departamentit t Mjeksis dhe Fakultetit t Studimeve Profesionale,
Universiteti Aleksandr Moisiu, Durrs, q m dhan mundsin dhe realizuan
mbarvajtjen e mikrotezs, si pjes e programeve t ciklit t dyt, Master Profesional n
drejtimin Infermieri Kirurgjikale.
Kartotekn e Kirurgjis, pran Spitalit Rajonal, Durrs, pr ndihmesn n
mbledhjen e t dhnave pr rastin klinik.
PhD. Cand. L. Gjyli, lektore e Dep. Mjeksi, udhheqse e mikrotezs, e cila dha
ndihmes shkencore lidhur me gjetjen e nj teme dhe literature bashkkohore; me
prparsi jo vetm n fushn e infermieris kirurgjikale dhe fushave t tjera mjeksore,
por edhe n ekonomin shndetsore t nj vendi; n hartimin e mikrotezs, si dhe pr
gjith besimin q ka patur dhe ka pr mua, pr tu br nj profesioniste e zonja n fushn
e mjeksis.
Gjith lektort e Departamentit t Mjeksis, n veanti Prof. As. Dr. P.
Prifti, Koordinator i Master Profesional Infermieri Kirurgjikale, q dhan kontributin e
tyre n formimin tim shkencor dhe profesional, gjat periudhs s studimeve t mia,
Bachelor dhe Master.
Kt studim ia dedikoj familjes sime, n veanti prindrve, jo vetm

pr mbshtetjen e vazhdueshme morale dhe financiare, por mbi t gjitha
pr besimin dhe forcn q m kan dhn pr t ecur prpara
PASQYRA E LNDS
Qllimi i studimit
Abstrakti
Falenderime
Pasqyra e lnds
Shkurtime
Lista e figurave, tabelave dhe grafikve
Hyrja
10
KAPITULLI I. PJESA TEORIKE
12
1.1. Infeksioni i plags kirurgjikale dhe llojet e (SSIs)
12
1.1.1 SSIs e prerjeve siprfaqsore
13
1.1.1 SSIs e prerjeve t thella
13
1.1.1 SSIs e organeve dhe hapsirave
13
1.2 Klasifikimi i plagve kirurgjikale
13
1.3 Epidemiologjia e SSIs
14
1.4 Faktort e rrezikut pr SSIs
15
1.4.1 Parashikimi i rrezikut pr SSIs
16
1.5 Mikrobiologjia e SSIs
18
KAPITULLI II. MATERIALE DHE METODA
21
2.1 Metodat e mbikqyrjes t infeksioneve kirurgjikale inizive (SSIs)
21
2.1.1 Mbikqyrja e SSI-ve tek pacientt e hospitalizuar
21
2.1.2 Mbikqyrja e SSIs pas daljes nga spitali
21
2.1.3 Mbikyrja ambulatore e SSIs
22
2.2 Kategorit e klasifikimit t rrezikut nga infektimi prej pajisjeve apo mjedisit rrethues
22
2.3 Metodat e sygjeruara pr dekontaminim
23
2.3.1 Pastrimi manual
23
2.3.2 Pastrimi i mjedisit
24
5
2.3.3 Dezifektimi
24
2.3.3.1 Metodat termike
25
2.3.3.2 Metodat kimike
26
2.3.4 Dezifektimi i siprfaqeve
26
2.4 Sterilizimi
26
2.4.1 Sterilizimi me avull
27
2.4.2 Nxehtsia e that
27
2.4.3 Gazi i oksidit t etilenit
27
KAPITULLI III. REZULTATE DHE DISKUTIME
29
3.1 Strategjit e parandalimit
29
3.1.1 Strategjit preoperative
29
3.1.1.1 Dushet antiseptike preoperative
29
3.1.1.2 Heqja e qimeve
30
3.1.1.3 Prgatitja e lkurs s pacientit n salln e operacionit
30
3.1.1.4 Antisepsia para-operative e duarve/parakrahut
31
3.1.1.4.1 Agjentt e rekomanduar pr pastrimin e duarve
32
3.1.1.4.2 Pastrimi kirurgjik i duarve/dezifektimi
32
3.1.1.5 Profilaksia antimikrobike
33
3.1.1.6 Menaxhimi i personelit kirurgjikal

mikroorganizma
t infektuar apo kolonizuar me

34
3.1.2 Strategjit operative
34
3.1.2.1 Mjedisi i dhoms operative
34
3.1.2.1.1 Ventilimi
34
3.1.2.1.2 Siprfaqet mjedisore
35
3.1.2.1.3 Sterilizimi konvencional dhe flash sterilizimi i instrumenteve kirurgjikale
35
3.1.2.2 Veshja kirurgjikale
36
3.1.3 Strategjit postperative
37
3.1.3.1 Kujdesi pr inizionin
37
6
3.1.3.2 Planifikimi i daljes nga spitali
37
3.2 Ndikimi i SSIs n kujdesin shndetsor dhe kostot pr pacientin
38
3.3 Raportime statistikore t SSIs nga Shqipria, Europa dhe SHBA
39
3.3.1 Raportime t SSIs n Shqipri
39
3.3.2 Raportime t SSIs nga Europa
40
3.3.3 Raportime t SSIs nga SHBA
42
KAPITILLI IV. KONKLUZIONE
44
KAPITULLI V. REKOMANDIME
45
KAPITULLI VI. BIBLIOGRAFIA
49
SHKURTIME
SSIs (Surgical Site Infections)
infeksione
kirurgjikale
plagve
CDC (Centers for Disease Control and Prevention in USA) qendrat pr kontrollin dhe
parandalimin e smundjeve
n SHBA)
ECDC (European Centre for Disease Prevention
and Control)
Qendra Europiane pr
parandalimin dhe kontrollin e
smundjeve
NNIS (National Nosocomial Infections Surveillance)
mbikqyrja
kombtare
infeksioneve nosokomiale
SENIC (Study on Efficacy of Nosocomial Infection

Control)
studim mbi eficiencn e

e kontrollit t infeksioneve
nozokomiale
ASA (American Society of Anesthesiologists)
shoqata
amerikane
anesteziologve
Implant
do pajisje ose material,

veanrisht (nj substanc
inerte), q prdoret pr
riparimin ose zvendsimin e
nj pjese t trupit
HAIs (Infections of Health-care)
infeksione
shndetsor
AMP (Surgical antimicrobial profilaksi
profilaksia
kirurgjikale
antimikrobiale
EEA (Europian Economic Area)
Zona Europiane e Ekonomis
BE
Bashkimi Europian
AAMI (Association for the Advancement
shoqata e mjeksis s
avancuar instrumentare
of Medical Instrumentation)
kujdesit
LISTA E FIGURAVE, TABELAVE DHE GRAFIKVE
Figura 1. Prerje trthore e veshjes s abdomenit q prshkruan klasifikimet sipas CDC

ve pr infeksionin e plags kirurgjikale (SSI) (Mangram et al., 1999).
Figura 2. Harta e shteteve t SHBA me Legjistacion mbi SSIs q krkojn Raportime
Publike (Owens & Stoessel, 2008).
Tabela 1. Faktort e lidhur me pacientin dhe procedurn q ndikojn n rrezikun pr
infeksionin e plags kirurgjikale (Mangram et al., 1999).
Tabela 2. Koha n or e proedurave t prgjithshme kirurgjikale (Culver et al., 1991 ;
Mangram et al., 1999).
Tabela 3. Rezultati i ASA pr statusin fizik t pacientit ( Culver et al., 1991).
Tabela 4. Shkallt e SSIs sipas indeksit i riskut NNIS dhe proedurs kirurgjikale
(Culver et al., 1991).
Tabela 5. Patogjent e lidhur me procedura kirurgjikale t ndryshme (prshtatur nga
Mangram et al., 1999).
Tabela 6. Prqindja e shprndarjes s patogjenve n plagt kirurgjikale (Centers for
Disease Control and Prevention, 1996; Mangram et al., 1999).
Tabela 7. Mekanizmi dhe spektri i aktivitetit t agjentve antiseptik m t prdorshm
pr prgatitjen preoperative t lkurs dhe sterilizimi kirurgjikal (Larson, 1988; Hardin &
Nichols, 1997).
Tabela 8. Raportime t proedurave sipas SHBA pr SSIs-t(Owens & Stoessel, 2008).
Grafiku 1. Shkalla e mesatares s SSIs-ve sipas indeksit t rrezikut NNIS (Culver et al.,
1991).
Grafiku 2. Shprndarja e operacioneve t raportuara t mbikqyrjes Europiane t SSIs-ve
nga vendet pjesmarrse. EU/EEA, 20102011 (ECDC, 2013)..
Grafiku 3. Incidenca akumulative e SSIs-ve sipas vitit dhe llojit te operacionit, n vendet
e EU/EEA, 20082011 (ECDC, 2013).
HYRJE
Infeksionet e plagve kirurgjikale (SSIs), jan nj nga shkaqet e infeksioneve lidhur me

kujdesin shndetsor, quajtuar ndryshe infeksione hospitalore ose nozokamiale dhe zn
vendin e dyt me 22%. Prve tyre, n infeksionet hospitalore prfshihen infeksionet e
traktit
siprm
respirator,
pneumonis,
traktit
urinar,
septicemis,
etj.
(http://www.darkdaily.com/wp-content/uploads/40412-300x225.jpg).
SSIs jan prshkruar si infeksione q ndodhin brenda 30 ditsh pas operacionit ose
brenda nj viti pr pacientt q kan t vendosur implant duke prekur inizionin ose indet
e thella t plags kirurgjikale. Pavarsisht prmirsimeve n parandalimin, SSIs mbeten
nj problem i rndsishm klinik, meqense jan t lidhura me vdekshmri dhe smundje
t konsiderueshme, dhe imponojn krkesa t ashpra mbi burimet e kujdesit shndetsor.
Incidenca e SSIs mund t jet aq e lart sa 20%, n varsi t procedurs kirurgjikale,
kritereve t mbikqyrjes s prdorur, dhe cilsia e mbledhjes s t dhnave. N shum
SSIs, patogjent prgjegjs e kan origjinn nga flora endogjene e pacientit. Patogjent
shkaktar varen nga lloji i operacionit; mikroorganizmat e izoluar m t zakonshme jan
Staphylococcus aureus, stafilokokt koagulaz negativ, Enterococcus spp. dhe
Escherichia coli.
Faktor t shumt t lidhur me pacientin, procedurn apo mjedisin spitalor ndikojn n
rrezikun e SSIs, prandaj parandalimi krkon vzhgime t vmendshme sistematike t
faktorve t shumt t rrezikut pr t reduktuar rrezikun e kontaminimit bakterial dhe pr
t prmirsuar mbrojtjen e pacientit. Direktivat e Qendrave pr Kontrollin dhe
Parandalimin (ECDC) e SSIs theksojn rndsin e prgatitjes s pacientit, praktikat
aseptike dhe rndsin e teknikave kirurgjikale dhe profilaksin antimikrobike, e cila
kryhet n rrethana specifike (Owens & Stoessel, 2008).
Ka nj presion n rritje mbi shtetet pr t mbledhur dhe raportuar, t dhna t sakta t
standardizuara mbi SSIs dhe pr ti br kto t dhna lehtsisht t lexueshme pr
pacientt. Ky fokusim risi mbi cilsin e t dhnave lehtsisht t aksesueshme paraqet nj
tjetr arritje drejt transparencs s rezultateve dhe mimeve pr konsumatort.
10
Nj pasoj e ndjekjes dhe raportimit n rritje t infeksioneve kirurgjike nga spitalet sht
prdorimi i testeve laboratorike klinike, q prdoren pr t identifikuar infeksionet dhe
pr t ndihmuar mjekt pr t monitoruar progresin e pacientve me SSIs. Pathologt dhe
mikrobiologt kan nj rol t rndsishm pr t ndihmuar spitalet n zvoglimin e
numrit t SSIs, krahas kujdesit t vazhdueshm infermieror sipas direktivave t CDC dhe
ECDC.
N nj studim t 2010, vetm 21 shtete n SHBA, kishin ligje t raportimit SSIs. Nga
kta, vetm 8 shtete i kishin t dhnat n dispozicion t publikut n nj format lehtsisht
t arritshm.
N vitet 2010 dhe 2011, t dhnat pr Europn u morn nga 20 rrjete n 16 vende
evropiane (15 antare t BE dhe nj shtet EEA). Rezultatet e survejimit treguan edhe
tendencat n rnie n incidencn SSIs n disa lloje operacionesh (CSEC, HPRO dhe
LAM), duke sugjeruar se prpjekjet parandaluese, prfshir dhe mbikqyrjen, ishin t
suksesshme n spitalet pjesmarrse (ECDC, 2013).
Problemi m i madh qndron n faktin se n vendin ton nuk ka studime
stastistikore t mirfillta pr shkalln e infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs), n
mnyr q ti kushtohet m tepr rndsi parandalimit t tyre, ashtu si ndodh n shum
vende t bots. N vendin ton, qndron akoma mentaliteti i mos tregimit t infeksioneve,
mos shkrimit n karteln e pacientit, sepse kshtu duket sikur prbaltet puna e
personelit mjeksor. Kjo nuk sht aspak e vrtet, sepse nuk sht vetm kirurgu
shkaktar pr infeksionin, por jan shum arsye apo shkaktar q nj plag kirurgjikale t
infektohet, si sqarohet m lart.
Prandaj sht shum e rndsishme studimi dhe parandalimi i infeksioneve t
plagve kirurgjikale (SSIs), pr t shmangur pacient t smur rnd, shtrime t
prsritura n spitale, kosto t mdha ekonomike dhe sociale pr pacientin dhe familjen,
taksapaguesit, apo edhe humbjen e jets q sht shum e rnd.
Le t shpresojm se futja n BE, do ta detyroj edhe Shqiprin t kt jo vetm ligjin pr
raportimin e SSIs, por edhe t dhna pr SSIs n dispozicion t taksapaguesve dhe
publikut n trsi (Owens & Stoessel, 2008; ECDC, 2013).
11
KAPITULLI I. PJESA TEORIKE
1.1 Infeksioni i plags kirurgjikale dhe llojet e (SSIs)

Infeksion t plags kirurgjikale do t quajm: infeksionin q ndodh brenda 30 ditve pas
nj operacioni kirurgjikal ose brenda nj viti, nse gjat operacionit sht vendosur nj
implant n vendin ku sht kryer ndrhyrja.
Infeksioni i plags kirurgjikale karakterizohet nga shenjat klasike si: skuqje (rash),
dhimbje, enjtje (edema), temperatur n indet rreth prerjes kirurgjikale dhe ethe
sistemike. M pas plaga mbushet me inde t nekrotizuara, neutrofile, baktere dhe likid, q
s bashku prbjn pusin.
Infeksionet e plags kirurgjikale (SSIs) ndahen n:
(SSIs) e prerjeve siprfaqsore,
(SSIs) e prerjeve t thella,
(SSIs) e organeve dhe hapsirave (Horan et al., 1992 ; Mangram et al. 1999).
Figura 1. Prerje trthore e veshjes s abdomenit q prshkruan klasifikimet sipas CDC ve pr

infeksionin e plags kirurgjikale (SSI) (Mangram et al., 1999).
12
1.1.1 (SSIs) e inizioneve siprfaqsore

Infeksioni ndodh brenda 30 ditve pas operacionit dhe prfshin vetm indin e lkurs ose
subkutan t prerjes. Infeksioni paraqet t paktn nj prej shenjave klasike t tij si:
dhimbje, skuqje, enjtje, temperatur, kullim purulent nga inizioni siprfaqsor (Horan et
al., 1992; Mangram et al., 1999).
1.1.2 (SSIs) e inizioneve t thella

Infeksioni ndodh brenda 30 ditve pas operacionit, n qoft se nuk ka implant t
vendosur ose brenda nj viti, nse ka implant dhe infeksioni lidhet me operacionin dhe
prfshin indet e thella t buta (p.sh. shtresat e muskujve dhe indit lidhor fibroz) t
inizionit. Infeksioni ka t paktn njrn nga shenjat e mposhtme si: ethe (> 38 C),
dhimbje e lokalizuar, enjtje, kullim purulent nga inizioni i thell, hapje spontane e
plags, abcese (Horan et al., 1992; Mangram et al., 1999).
1.1.3 (SSIs) e organeve dhe hapsirave

Infeksioni ndodh brenda 30 ditve pas operacionit, n qoft se nuk sht ln implant n
vend ose brenda nj viti nse implanti sht i vendosur. Shfaqja e infeksionit lidhet me
funksionimin e tij. Infeksioni prfshin do pjes t anatomis (p.sh., organet ose
hapsirat). Ai paraqitet me shenjat e mposhtme si: kullim purulent nga dreni, abcese t
pranishme dhe me shenjat klasike t infeksionit (Horan et al., 1992; Mangram et al., 1999).
1.2 Klasifikimi i plagve kirurgjikale

I. Plag e pastr. Nj plag konsiderohet e pastr kur procedura kirurgjikale nuk sht
br n viscera apo lumenin e trupit, q n kushte normale konsiderohet e ndotur (psh.
trakti respirator, gastrointestinal dhe urinar). Prbn rreth 75% t gjith operacioneve,
plag jo-traumatike, pa inflamacion. Niveli i infeksionit sht m pak se 2% dhe varet
kryesisht nga kontamini i mjedisit operator, nga ekipi kirurgjikal dhe m shpesh nga
lkura.
II. Plag e pastr kontaminuar. Nj plag konsiderohet e pastr - kontaminuar kur
procedura kirurgjikale bhet n viscera apo lumen t trupit t kolonizuar, por n rrethana
13
t przgjedhura dhe t kontrolluara. Pushimi sht minimal n teknikn kirurgjikale dhe

niveli i infeksionit paraqitet 4 - 10% t rasteve.
III. Plag e kontaminuar. Nj plag konsiderohet e kontaminuar kur nj kontaminim i
madh sht i pranishm, por infeksioni nuk sht i dukshm. Plaga sht e hapur, e
freskt, traumatike dhe me pushim t madh n teknikn kirurgjikale. Niveli i infeksionit
mund t arrij deri n 20% t rasteve.
IV. Plag e ndotur ose infektuar. Nj plag konsiderohet e ndotur ose infektuar kur
infeksioni aktiv sht i pranishm n plagn kirurgjikale. Jan t pranishme inde t
devitalizuara dhe / ose t nekrotizuara. Niveli i infeksionit paraqitet 40% (Culver et al.,
1991; McGraw-Hill, 2002).
1.3 Epidemiologjia e SSIs

Studimet e epidemiologjis s SSIs jan t komplikuara, pr shkak t natyrs heterogjene
t ktyre infeksioneve. Incidenca ndryshon shum ndrmjet procedurave, ndrmjet
spitaleve, ndrmjet kirurgve dhe ndrmjet pacientve (Leaper et al., 2004).
T dhnat nga sistemi NNIS i CDC tregojn se SSIs jan tre nga infeksionet nozokomiale
m t shpeshta, duke zn 14 - 16% t infeksioneve t tilla n pacientt e hospitalizuar
dhe 38% t pacientve kirurgjikale (Mangram et al., 1999). N mnyr t ngjashme, t
dhnat evropiane sugjerojn se incidenca e SSIs mund t arrij deri n 20% n varsi t
procedurs, kritereve t prdorura t mbikqyrjes dhe cilsis s mbledhjes s t dhnave
(Leaper et al., 2004). Prdorimi n rritje i procedurave minimale invasive (laparoskopike)
n operacion ka rezultuar n nj rnie n incidencn e SSIs. Pr shembull, n pacientt q
i nnshtrohen kolecistektomis, norma SSIs pas proedurave laparaskopike sht
raportuar t jet 1.1%, krahasuar me 4% t procedurave t hapura (Boni et al., 2006). N
mnyr t ngjashme, n pacientt me apendesitis akut, shkalla e SSI sht raportuar t
jet 2% me proedurat laparoskopike dhe 8% me proedurat e hapura. Arsyet e
mundshme pr incidencn m t ult t SSIs me proedurat laparoskopike prfshijn
prerje m t vogl, lvizje m t shpejt, zvoglim t dhimbjes postoperative, ruajtjen m
t mir t funksionit t sistemit imunitar dhe zvoglim n prdorimin e katetereve venoz
central (Boni et al., 2006).
14
1.4 Faktort e rrezikut pr SSIs

Nj numr faktorsh t lidhur me pacientin dhe proedurat jan treguar nga nj analiz
univariable dhe multivariable, q ndikojn n rrezikun e SSIs (Tab. 1). Faktort e
mundshm t lidhur me pacientt prfshijn moshn e vjetr, infeksion para ekzistues,
kolonizimin me Staphylococcus aureus dhe patogjen t tjer t mundshm, diabetin dhe
pirjen e duhanit (Mangram et al., 1999).
Tabela 1. Faktort e lidhur me pacientin dhe procedurn q ndikojn n rrezikun pr infeksionin
e plags kirurgjikale (Mangram et al., 1999).
Faktort e lidhura me Pacientin
Faktort e lidhura me Proedurn
Mosha
Kohzgjatja e pastrimit kirurgjikal
Statusi ushqyes
Antisepsia e lkurs
Diabeti
Rruajtja para-operative
Pirja e duhanit
Prgatitja para-operative e lkurs
Obeziteti
Kohzgjatja e operimit
Infeksionet pre-egzistuese n pjes t largta

t trupit
Profilaksia antimikrobiale
Ventilimi i dhoms operative
Kolonizimi me mikroorganizma (veanrisht

Staphylococcus aureus)
Sterilizimi joadekuat i instrumenteve

Materiale t huaja n ambjentin kirurgjikal
Prgjigjja imune e ndryshuar
Drenimi i plags
Gjatsia e qndrimit preoperativ
Teknika kirurgjikale
-homeostaz e dobt
-dshtimi pr t larguar indet e nekrotizuara
-trauma t indeve
Faktort e lidhur me proedurn prfshijn teknikn e varfr kirurgjikale, kohzgjatjen e

operacionit, cilsin e prgatitjes preoperative t lkurs dhe sterilizimin jo adekuat t
instrumenteve kirurgjikale. Nj analiz e kohve t fundit ka identifikuar moshn dhe
prqndrime t ulta t albumins n serum, si faktort m t rndsishm t lidhura me
pacientt, si dhe cilsin e tekniks kirurgjikale, si nj faktor i rndsishm i lidhur me
proedurn. Kjo analiz ka dal n prfundimin se shumica e SSIs i atribohet m shum
15
faktorve t lidhur me pacientin krahasuar me faktort e lidhur me proedurn

(Dominioni et al., 2006).
1.4.1 Parashikimi i rrezikut pr SSIs

Rreziku i SSIs n nj pacient mund t vlersohet duke prdorur sisteme t ndryshme
vlersimi me pik, t tilla si: indeksi i rrezikut NNIS SSI (Mangram et al., 1999). Ky
indeks prfshin nj diapazon 0 - 3, dhe llogaritet duke caktuar nj (1) pik pr seciln nga
tre variablat e mposhtm:
-Kohzgjatja e operacionit m gjat se 75% e kohzgjatjes s prafrt t nj
operacionioni specifik t kryer (Tab. 2).
-Prania e nj plag t kontaminuar, t ndotur apo t infektuar.
-Nj rezultat > 2 (p.sh. smundje sistemike e but (jo e rnd) n klasifikimin e statusit
fizik nga Shoqata Amerikane e Anesteziologve (ASA) (Tab. 3).
Tabela 2. Koha n or e proedurave t prgjithshme kirurgjikale (Culver et al., 1991 ; Mangram
et al., 1999).
Operacioni
Koha (or)
Bypass i arterieve koronare(rivendosje e

qarkullimit t arterieve koronare)
Duktusit biliar, heparit dhe pankreasit
Craniotomy(operacion duke hapur kafkn)
Koka dhe qafa
Kolon
Proteza t gjymtyrve
Vaskulare
Abdominal ose hysterectomy (heqja e uterusit)
Shunt ventricular (kateter pr drenimin e

ventrikujve t trurit)
Herniar (trajtim i llojeve t ndryshme te

hernieve)
Apendectomy (heqje e apendesitit)
Amputacion i gjymtyrve
Seksio Cezare (lindje me operacion)
16
Tabela 3. Rezultati i ASA pr statusin fizik t pacientit ( Culver et al., 1991).

Klasa I
Klasa II
Nj pacient me shndet normal.

Nj pacient me smundje sistemike t
moderuar dhe pa limitim funksional.
Nj pacient me smundje sistemike t rnd
q kufizojn aktivitetitet, por nuk jan t
paaft.
Nj pacient me smundje sistemike t rnd
q jan n rrezik t vazhdueshem pr jetn.
Nj pacient n prag t vdekjes, q nuk
mund t mbijetoj pr 24 or.
Klasa III
Klasa IV
Klasa V
Sipas indeksit kumulativ NNIS,( tab.4), Kirurgjia e Colon-it mbart rrezikun m t lart t
SSIs, ndjekur m pas nga kolecistoektomia dhe trasplanti i organeve. Tabela 4 dhe
grafiku 1 prshkruan rritjen e prgjithshme t shkallve SSIs ndrsa kategoria e rrezikut
NNIS rritet.
Tabela 4. Shkallt e SSIs sipas indeksit i riskut NNIS dhe proedurs kirurgjikale (Culver et al.,
1991).
Kategoria e rrezikut
Tipi i operacionit
0
Kirurgji e Colon-it
3.2
8.5
16.0
22.0
Kirurgji vaskulare
1.6
2.1
6.1
14.8
Cholecystoectomya
1.4
2.0
7.1
11.5
Transplant organesh
0.0
4.4
6.7
18.0
Grafiku 1. Shkalla e mesatares s SSIs-ve sipas indeksit t rrezikut NNIS ( Culver et al., 1991).
17
1.5 Mikrobiologjia e SSIs

N mjaft SSIs, patogjent prgjegjs origjinohen nga flora endogjene e pacientit.
(Mangram et al., 1999) .Organizmat m t zakonshm t izoluar jan S. aureus,
stafilokokt koagulaz negative, Enterococcus spp. dhe Escherichia coli; megjithat
patogjent e izoluar varen nga proedura (Tab. 5). Nj rritje e numrit t SSIs i atribohen
patogjenve rezistent ndaj antibiotikve sikurse S. aureus meticilin-rezistent (MRSA) ose
Candida albicans. Zhvillimi mund t reflektoj nj rritje t numrit t pacientve
kirurgjikal me imunitet t dobsuar ose t smur dhe nj prdorim t gjer t
antibiotikve me spektr t gjer (Mangram et al., 1999).
Patogjent mundet t origjinohen nga vendet e infeksioneve preoperative larg vendeve
operative, veanrisht n pacientt q i nnshtrohen vendosjes s nj proteze ose nj
implanti (Mangram et al., 1999). Prve ksaj, flora endogjene e pacientit mund t
origjinoj nga burime ekzogjene sikurse antart e ekipit kirurgjikal, mjedisi ku kryhet
operacioni, si dhe instrumentat dhe materialet sterile gjat procedurs. T till patogjen
jan kryesisisht aerobt, sidomos bakteret Gram pozitive t till si gjinia Staphylococcus
dhe Streptococcus (Mangram et al., 1999).
Rreziku i zhvillimit t nj SSIs pas kontaminimit mikrobik t vendit kirurgjikal do t
varet nga doza dhe virulence e patogjenit dhe niveli i rezistencs s pacientit, sipas
lidhjes:
18
Tabela 5. Patogjent e lidhur me procedura kirurgjikale t ndryshme (prshtatur nga Mangram et

al., 1999).
Lloji i kirurgjis
Patogjent e zakonshma
Vendosje grafti, protez ose implanti
Staphylococcus aureus; CoNS
Kardiake
S. aureus; CoNS
Neurokirurgji
S. aureus; CoNS
Kraharor
S. aureus; CoNS
Oftalmike
S. aureus; CoNS; streptokokt; Bacilet Gramnegative
Ortopedike
S. aureus; CoNS; Bacilet Gram-negative
Jo-kardiotorax
S. aureus; CoNS; Streptococcus pneumoniae;

Bacilet Gram-negative
Vaskulare
S. aureus; CoNS
Heqje e apendesitit
Bacilet Gram-negative; anaerobt
Taktit biliar
Kolo-rektale
Gastroduodenale
Bacilet Gram-negative; streptokokt;

anaerobt orofaringial (p. sh.
peptostreptokokt)
Operacione t koks dhe qafs
S. aureus; streptokokt; anaerobt

orofaringial (p. sh. peptostreptokokt)
Obstetrike dhe gjinekologjike
Bacilet Gram-negative; enterokokt; Group B

streptokokt e grupit B; anaerobt
Urologjik
CoNS, stafilokok koagulaz-negativ
Bacilet Gram-negative
Rreziku i SSIs konsiderohet i rritur kur niveli i kontaminimit kalon 105 organizma pr
gram t indit (Krizek & Robson, 1975), megjithse doza me t ulta krkohen nse
materiale t huaja, sikurse suturat jan t pranishme (Mangram et al., 1999).
Virulenca e organizmit lidhet me aftsin pr t prodhuar toksina ose faktor t tjer, q
rritin aftsin pr t invaduar ose dmtuar indin. Shkalla e vdekshmris n pacientt e
infektuar me patogjen virulent sikurse MRSA mund t jet e lart deri 74% (Dohmen,
2006).
19
Sipas t dhnave nga sistemi NNIS, shprndarja e patogjenve t izoluar nga site-tet nuk
ka ndryshuar shum gjat dekads s fundit (Tab. 6).
Tabela 6. Prqindja e shprndarjes s patogjenve n plagt kirurgjikale (Centers for Disease
Control and Prevention, 1996 ; Mangram et al., 1999).
Patogjent e izoluar
Prqindja (%)
Staphylococcus aureus
17-20
Stafilokokt koagulaz-negativ
12-14
Enterococcus spp.
12-13
Escherichia coli
8-10
Pseudomonas aeruginosa
Enterobacter spp.
Proteus mirabilis
3-4
Klebsiella pneumoniae
Streptococcus spp tjera
Candida albicans
2-3
Streptokoket e grupit D (jo-enterokoke)
<2
T tjer aerob gram-pozitive
<2
Bacteroides fragilis
<2
20
KAPITULLI II. MATERIALE DHE METODA
2.1 Metodat e mbikqyerjes t infeksioneve kirurgjikale inizive (SSIs)

Metodat e mbikqyrjes s SSIs-ve t prdorura t dyja si projekti Seni dhe sistemi NNIS
jan projektuar pr monitorimin e kujdesit akut t pacientve n spitale. Gjat dekads s
kaluar, zhvendosja e kujdesit kirurgjikal nga kujdesi spitalor n at ambulator (i quajtur
edhe kirurgji ambulatore ose outpatient) ka qen dramatik. Shumica e spitaleve nuk kan
burime pr t monitoruar t gjith pacientt kirurgjikal gjat gjith kohs, as nuk sht i
nevojshm i njjti intensitet i mbikqyrjes pr proedurat me rrezik t lart dhe ato me
rrezik t ult (Lee, 1992).
2.1.1 Survejimi e SSIs-ve tek pacientt e hospitalizuar

Pr identifikimin spitalor me SSIs jan prdorur dy metoda: (1) vzhgimi direkt i vendit
kirurgjikal nga kirurgu, infermierja e trajnuar ose nga personeli i kontrollit t infeksionit
(Olson & Lee, 1990; Cardo et al., 1993; Poulsen & Jepsen, 1995) dhe (2) zbulimi indirekt
nga personeli i kontrollit t infeksionit prmes shqyrtimit t raporteve laboratorike,
shnimeve apo diskutimeve me dhnsit e kujdesit parsor (Ehrenkranz et al., 1995;
Hirschhorn et al., 1993).
Literatura sugjeron se vzhgimi kirurgjikal i drejtprdrejt i vendit kirurgjikal sht
metoda m e sakt pr t zbuluar infeksionin kirurgjikal (Olson & Lee, 1990). Pr shkak
se kohzgjatja e hospitalizimit sht shpesh shum e shkurtr, survejimi post-kirurgjikal
pr infeksionet sht br gjithnj e m i rndsishm pr t marr normat e sakta t
SSIs-ve. Pr t llogaritur normat e SSIs, t dhnat duhet t mblidhen n t gjith pacientt
q kan kryer operacionet e interesuara (popullsia n rrezik), sepse nj nga qllimet e saj
sht zhvillimi i strategjive pr shtreszimin e rrezikut.
2.1.2 Mbikqyrja e SSIs pas daljes nga spitali

Midis 12%-84% e infeksioneve kirurgjikale jan zbuluar pasi pacientt jan larguar nga
spitali ( Ferraz et al., 1995; Walsh et al., 1996).
N s paku dy studime kan treguar se shumica e infeksioneve kirurgjikale t inizionit
jan br evidente brenda 21 ditve pas operacionit. Duke qn se gjatsia e
21
hospitalizimit postoperative vazhdon t zvoglohet, shum SSIs nuk mund t zbulohen

pr disa jav pas daljes dhe pr pasoj rishtrohen me vones pr trajtimin e infeksionit
(Sands et al., 1992).
Metodat e mbikqyrjes post-daljes jan prdorur me shkall t ndryshme t suksesit pr
proedura t ndryshme dhe midis spitaleve dhe prfshijn: (1) ekzaminimin e
drejtprdrejt t plags s pacientit gjat vizitave ndjekse ( follow-up), n klinikn
kirurgjike apo zyrat e mjekve (Ferraz et al., 1995; Fanning et al., 1995); (2) rishqyrtimi i
regjistrimeve mjeksore kirurgjikale t pacientit (Mertens et al., 1994); (3) survejimi i
pacientve me post apo telefon (Fanning et al., 1995; Walsh et al., 1996; Sands et al.,
1996; Manian & Meyer, 1997).
2.1.3 Mbikqyrja ambulatore e SSIs

Metoda direkte dhe ajo indirekte jan prdorur pr zbulimin e SSIs, q komplikojn
operacionet ambulatore. Nj studim 8-vjear i operacioneve pr hernie dhe venat
varikoze, prdorn vizitat n shtpi nga infermiert, t kombinuara me nj survejim nga
kirurgu t vizitave klinike t pacientve 2-jav pas operacionit pr identifikimin e SSIs.
Shkalla m e lart t prgjigjeve pr pacientt jan marr nga pyetsort, q zhvillonin
kirurgt nprmjet telefonit (72% -> 90%) (Fanning et al., 1995; Sands et al., 1996;
Manian & Meyer, 1997), dhe shkalla e prgjigjeve nga pyetsort me an t posts, pr
pacientt ishin mjaft t ulta (15% -33% ) (Fanning et al, 1995; Sands et al., 1996).
2.2. Kategorit e klasifikimit t rrezikut nga infektimi prej pajisjeve apo mjedisit
rrethues
Rreziku i ult
N kt kategori t rrezikut futen pajisjet q bien n kontakt me lkurn normale apo t
padmtuar, si dhe prbrsit e mjedisit, q nuk jan n kontakt me t smurin (p.sh. mure,
dysheme, mobilie, lavaman). Pr kt nivel, larja dhe tharja zakonisht mjaftojn pr
dekontaminim.
22
Rreziku mesatar
Ktij grupi t rrezikut i takojn pajisjet q bien n kontakt me mukozat e padmtuara ose
me lkurn e dmtuar, si dhe pajisjet e tjera t kontaminuara me mikroorganizma
virulente, si p.sh. pajisjet respiratore, endoskopt gastrointestinal, instrumentet vaginale
dhe termometrat. Pr kt nivel t rrezikshmris duhet br fillimisht pastrimi dhe pastaj
dezinfektimi.
Rreziku i lart
Ktij grupi i prkasin pajisjet q futen n brndsi t indeve sterile, prfshir zgavrat
trupore dhe n sistemin e qarkullimit t gjakut, p.sh. instrumentet kirurgjikale, pajisjet
brendauterine, katetert vaskular etj. N kto raste, s pari duhet br pastrimi dhe pastaj
sterilizimi (Bennett & Brachman, 1998).
2.3 Metodat e sugjeruara pr dekontaminim

Pastrimi i plot dhe tharja largojn shumicn e mikroorganizmave nga siprfaqja e
pajisjeve mjeksore apo objekteve t ndryshme. Prandaj, pastrimi gjithnj duhet ti
paraprij dezinfektimit dhe sterilizimit. Pastrimi zakonisht bhet me uj, me veprim
mekanik dhe me detergjente (Wenzel., 1994).
2.3.1 Pastrimi manual

T gjitha pajisjet, q duhen dezinfektuar apo sterilizuar, paraprakisht para pastrimit duhet
t montohen. Pr pastrim preferohet prdorimi i ujit t ftoht, sepse ai e largon pjesn
m t madhe t materialit proteinik (gjaku, sputum etj.).
Prdorimi i ujit t ngroht apo dezinfektantit mund t shkaktojn koagulimin e materialit,
duke e br m t vshtir heqjen e tij. Metoda m e thjesht dhe m e lire sht pastrimi
i pajisjeve me fur, e cila pozicionohet nn siprfaqen e ujit pr t evituar krijimin e
aerosoleve. Pas prdorimit, fura duhet t dekontaminohet dhe t thahet. N fund, pajisjet
shprlahen me uj t ngroht dhe thahen. Prej ktij momenti ato jan t gatshme pr
dezinfektim e sterilizim. Personeli q punon me pajisjet e kontaminuara duhet t vesh
doreza t cilsis s mir me qllim mbrojtjen n pun.
23
Sipas rekomandimeve pastrimi duhet filluar me uj t ftoht, pastaj me uj t ngroht apo

tretja e detergjentit dhe n fund t bhet shprlarja prfundimtare (Association for the
Advancement of Medical Instrumentationn, 2003). JHPIEGO, nj agjensi e cila zakonisht
prfshihet n institucionet q kan burime shum t kufizuara, sugjeron zhytjen e

instrumenteve dhe t pajisjeve t tjera t ndotura n uj t ftoht i cili prmban 0.5%
zbardhues klorik me qllim t dekontaminimit dhe pastaj t bhet larja e shprlarja, po
ashtu, me uj t ftoht (Tietjen et al., 2003).
2.3.2 Pastrimi i mjedisit

Dyshemeja, siprfaqet dhe drenazhet duhet t pastrohen me uj dhe detergjent. Nuk ka
nevoj pr prdorimin rutinor t detergjentve. Nse ndodh derdhja e materialit t
dyshimt infektiv (p.sh. gjaku, sputum,etj.), rekomandohet q para pastrimit t bhet
dezinfektimi. Pastrimi apo fshirja duhet br me doreza duke prdorur 0.5-1% natrium
hipoklorit. Gjat ktyre veprimeve gjithnj duhen veshur doreza. Nse prnjher
pastrohet ndonj siprfaqe e madhe me dezinfektant t klorit, ather mund t lirohen
sasi t mdha t gazit klorik, i cili mund t jet i rrezikshm pr personelin. Nse
materiali i derdhur largohet menjher, ather nuk ka nevoj t bhet dezinfektimi i tr
hapsirs, por mjafton vetm pastrimi i mir.
2.3.3 Dezinfektimi
Dezinfektimi mund t bhet me nxehtsi apo me proese kimike. Kurdo q ka mundsi,
prparsi duhet t ket dezinfektimi me nxehtsi. Ai sht m i sigurt sesa proesi i
dezinfektimit kimik , nuk l shenja, kontrollohet m leht dhe nuk sht toksik.
Materiet organike (serumi, gjaku, qelbi ose materiali fekal) ndikojn n efikasitetin
antimikrobik tek t dy metodat. Sa m shum mikroorganizma t pranishme, aq m e
gjat duhet t jet koha e dezinfektimit. Prandaj, pastrimi thelbsor para dezinfektimit ka
rolin m t madh.
24
2.3.3.1 Metodat termike (nxehtsia)

Prve faktit se autoklavimi dhe sterilizimi me avull nuk jan t domosdoshm pr
dezinfektim, nganjher mund t ken prparsi pr dekontaminimin e disa pajisjeve, si
sht p.sh. spekulumi vaginal.
Nxehtsia e lagsht n 70-100 C
Vlimi (100 C) pr s paku 5 minuta sht metod e thjesht dhe shum e besueshme pr
inaktivizimin e mikroorganizmave, prfshir ktu edhe virusin e hepatitit B, virusin HIV
dhe mykobakteret. Nse bhet me kujdes, kjo proedur i prket dezinfektimit t nivelit
t lart. Paraprakisht, pajisjet duhet t pastrohen mir, t vihen n kontenier dhe t
mbushen me uj. Uji nxehet deri sa t arrij pikn e vlimit. Dezinfektimi duhet t zgjas 5
minuta prej momentit t arritjes s piks s vlimit. Shtimi n tretsir i 2% bikarbonat
natriumi e pengon korrozionin e instrumenteve dhe t pajisjeve t tjera. Nse prdoren
pincetatat e mdha pr nxjerrjen e materialit, ato duhet t zihen (apo autoklavohen)
bashk me dorezat e tyre s paku nj her n dit. Boljeri (ena pr vlim) duhet t zbrazet
dhe t thahet.
Pr instrumentet, q mund t dmtohen n temperatur t vlimit, si alternative sht
dezinfektimi n temperatura m t ulta (p.sh. 80 C n kohzgjatje prej 5 minutash).
Dezinfektimi me uj t nxeht mund t bhet n makina speciale t larjes p.sh. t
rrobave, t enve, t arafve, t gypave pr respirator, t qelqurinave mikrosopike, dhe
t instrumenteve kirurgjikale para autoklavimit. N kto makina proesi i pastrimit,
dezinfektimit me uj t nxeht, dhe tharjes jan t kombinuara n nj proedur shum
efektive, duke i prgatitur disa instrumente t gatshme pr prdorim (p.sh. gypat pr
respirator) ose t sigurta pr prpunim t mtejshme (p.sh. instrumentet kirurgjike).
Shprlarja dhe pastrimi fillestar heqin shumicn e mikroorganizmave, prandaj edhe koha
e nevojshme pr dezinfektim mund t shkurtohet, p.sh. 70C pr 3 minuta apo 80C pr 1
minut. Makinat e prdorura pr dezinfektim duhet t mirmbahen dhe t kontrollohen
rregullisht. Varsisht nga lloji i makinave dhe kompleksiteti i pajisjeve mund t
realizohet dezinfektim i nivelit t ult apo t lart.
25
2.3.3.2 Metodat kimike

Para s t vendoset pr prdorimin e dezinfektantve, s pari duhet studiuar cila metod
sht e mundshme dhe m praktike. Dezinfektantt kimik prdoren kryesisht n
dezinfektimin e pajisjeve q jan t ndjeshme ndaj nxehtsis dhe n ato raste kur
shfrytzimi i paisjeve pr nj prdorim nuk sht ekonomik. Disa pajisje mjeksore (p.sh.
bronkoskopt) krkojn dezinfektim t nivelit t lart. Pr kt qllim mund t prdoret
nj numr i kufizuar i dezinfektantve. (p.sh. glutaraldeidi 2%, peroksid hidrogjeni 6%,
acidi peracetik 0.2-0.3%). Nse krkohet veprim sporocid i dezinfektantve, ather
pajisjet zhyten n glutaraldeid 2% n kohzgjatje prej s paku 3 orsh.
Dezinfektantt kimik duhet t prgatiten t freskt dhe n prqndrime korrekte sipas
udhzimeve t prodhuesit. Njkohsisht, ato duhet t hidhen pas kohs s caktuar dhe pas
seris s caktuar t prdorimeve. Dezinfektantt duhet t mbahen n shishe t pastra me
kapak plastik. Pas zbrazjes dhe para rimbushjes shishja duhet t pastrohet mir. Shishet
pjesrisht t zbrazta nuk bn t mbushen, sepse ky veprim mund t shkaktoj
kontaminim dhe shumzim t mikroorganizmave rezistent. Pas dezinfektimit, pajisjet
duhet t shprlahen mir me uj t distiluar. Nse nuk ka uj t distiluar, mund t
prdoret uji i valuar dhe i ftohur. Pas shprlarjes, pajisjet duhet t thahen dhe t mbrohen
mir nga nj kontaminim tjetr.
2.3.4 Dezinfektimi i siprfaqeve

Siprfaqet e ndotura mund t pastrohen nga pluhuri dhe t dezinfektohen me agjentt
prkats kimik. N siprfaqet e pastra, alkooli ka veprim t shpejt baktericid dhe nuk
ka nevoj pr shprlarje.
2.4 Sterilizimi
Metodat e sterilizimit jan: sterilizimi me avull nn presion t lart (autoklavimi), me
nxehtsi t that, me gaz t oksidit t etilenit, me avull nn presion t ult dhe me
formaldeid.
26
2.4.1 Sterilizimi me avull

Sterilizimi me avull sht metoda m e shpesht dhe m e preferuara pr sterilizimin e
pajisjeve q deprtojn lkurn dhe mukozat, me kusht q nxehtsia dhe lagshtia mos ti
dmtojn pajisjet. Sterilizimi me avull sht metod e sigurt, jo toksike, e lir, sporocide,
arrin shpejt nxehtsin dhe deprton mir n materiale.
Metodologjia
Avulli duhet t aplikohet n kohzgjatje t caktuar, me qllim q pajisjet e ndryshme t
arrijn temperaturat e dshiruara:
121C gjat 20 minutave pr materialet e pambshtjella, 30 minuta pr materialet e
paketuara.
134C n kohzgjatje prej 4 minutash pr materialet e pambshtjella n sterilizator
gravitar apo pajisjet e mbshtjella n sterilizator vakumi n 2.026 bar mbi shtypjen
atmosferike (Reichert & Young, 1997).
2.4.2 Nxehtsia e that

Nxehtsia e that preferohet pr sterilizimin e shiringave t xhamit, yndyrrave,
pluhurave, vajrave, etj.
Metoda
Sterilizatori i that punon sipas parimit t furrs me ventilator, i cili mundson
shprndarjen e njtrajtshme t nxehtsis. Temperaturat dhe koha e rekomanduar pr
sterilizimin e pajisjeve mjeksore jan si vijon:
170 C pr 2 or
180 C pr 1 or
Materialet sterile duhet t mbrohen nga rikontaminimi.

2.4.3 Gazi i oksidit t etilenit
Ky gaz prdoret pr sterilizim n temperatura t ulta t disa pajisjeve n spital. Oksidi i
etilenit sht gaz toksik, prandaj duhet ti prmbahen me prpikmri udhzimeve t
prodhuesit pr instalimin dhe prdorimin e tij. Pr t mundsuar sterilizimin me oksid
etileni duhet tiu prmbaheni 4 parametrave: prqndrimi i gazit, temperatura, lagshtia
27
dhe koha e ekspozimit. Prqndrimi i gazit duhet t jet 450-1200 mg/l, rangu i
temperaturs 29-65C, lagshtia 45-85%, dhe koha e ekspozimit prej 2-5 or. Procesi ka
nj cikl t gjat kohor, pr shkak se sht i nevojshm ajrimi i materialit. Rekomandohet
kontrolli mikrobiologjik i procesit t sterilizimit.
28
KAPITULLI III. REZULTATE DHE DISKUTIME
3.1 Strategjit e parandalimit

Strategjit pr parandalimin e SSIs bazohen n reduktimin e rrezikut t ndotjes bakteriale
dhe n prmirsimin e mbrojtjes s pacientit ndaj infeksioneve. Kjo krkon metoda t
hollsishme n studimin e faktorve t rrezikut t lidhura me pacientin dhe proedurn.
Studime t shumta n nj shumllojshmri rastesh klinike kan treguar q metoda t tilla
kan uar n reduktime t rndsishme t niveleve t SSIs gjat periudhs s ndjekjes
deri n dy vjet pas ndrhyrjes (Weinberg et al., 2001; Gastmeier et al., 2002; Borer et
al., 2004; Lutarewych et al, .2004; Schelenz et al., 2005; Haycock et al., 2005; Dellinger
et al., 2005).
T dhna t bazuara n udhzuesit pr parandalimin e SSIs jan botuar nga CDC.
Zhvillimi i udhzuesve t till sht i ndrlikuar pr shkak t natyrs heterogjene t SSIs,
e cila e bn t vshtir prgjithsimin e gjetjeve nga nj studim n nj popullsi specifike
pacientsh (psh, pacientt me kirurgji ortopedike) pr nj mjedis m t gjr dhe pr
faktin se ndikimi i shum praktikave rutinore (p.sh. veshja e dorezave sterile) nuk mund
t jen vlersuar pr arsye etike apo logjistike (Mangram et al., 1999).
3.1.1 Strategjit preoperative

3.1.1.1 Dushet antiseptike preoperative
Brja e nj dushi ose banj antiseptike para operacionit zvoglon rrezikun pr kolonizim
mikrobik t lkurs. N nj studim ku u prfshin m shum se 700 pacient, t cilt iu
nnshtruan dy larjeve antiseptike para operacionit me klorhexidine, reduktuan
kolonizimin bakterial
9-fish, ndrsa
larja me jod - povidon ose sapun
triclocarbanmedicate reduktoi rrezikun pr kolonizim respektivisht 1.3 dhe 1.9-fish

(Garibaldi, 1988).
Dushet me glukonat klorhexidin krkojn disa aplikacione pr t arritur prfitime
antimikrobiale maksimale (Kaiser et al., 1988).
29
3.1.1.2 Heqja e qimeve para-operative

Heqja e qimeve n vendin ku do t bht incizioni, nj nat para operacionit sht e
lidhur me rrezik m t lart pr infeksion sesa n rastet kur kjo gj bht po t njjtn dit
apo disa minuta para se t bht ndrhyrja kirurgjikale e planifikuar (Olson et al., 1986).
N nj studim, normat e SSIs ishin 5.6% n pacientt t cilt kishin hequr qimet nga nj
brisk rroje n krahasim me nj norm 0.6% n mesin e atyre q kishin hequr qimet me
depilator ose q nuk i kishin hequr fare. Heqja menjher para operacionit krahasuar me
at brenda 24 orve para operacionit u shoqrua me ulje t normave t SSIs ( nga 7.1% n
3.1%); kurse nse heqja e qimeve sht kryer > 24 or para operacionit, norma SSIs-ve i
tejkalon 20%.
3.1.1.3 Prgatitja e lkurs s pacientit n salln e operacionit

Jod-povidoni, alkooli dhe glukonat klorhexidine jan agjentt e prdorur m s shumti
pr pastrimin e lkurs n salln operatore.
Alkooli me prfaqsues alkoolin etilik (60-95%) apo alkoolin isopropil (50%-91.3%)
sht nj antiseptik efektiv pr lkurn pasi ka veprim t shpejt, nuk kushton dhe ka
aktivitet germinicid kundr baktereve, krpudhave dhe viruseve, por sporet mbeten
rezistente nga veprimi i tij. Nj disavantazh n prdorimin e alkoolit sht se merr flak
shum shpejt (Larson, 1988; Hardin & Nichols, 1997). Agjentt glukonat klorhexidine
dhe jodofort kan aktivitet me spektr t gjer antimikrobik (Hardin & Nichols, 1997;
Mayhall, 1993; Hardin & Nichols, 1995). N disa krahasime midis dy antiseptikve, gjat
perdorimit si dezifektues t duarve n periudhn paraoperative, glukonat klorhexidina ka
arritur t reduktoj m shum numrin e mikroorganizmave t lkurs n krahasim m jodpovidonin, gjithashtu ka aktivitet m t madh t mbetur pas nj aplikimi t vetm (Aly &
Maibach, 1988). Glukonat klorhexidina nuk aktivizohet nga proteinat e gjakut ose
serumit (Brown et al., 1984; Lowbury & Lilly, 1974), ndrsa jodofort mundet t
aktivizohen, por ushtrojn nj efekt bakteriostatik aq koh sa ata jan t pranishm n
lkur (Mayhall, 1993).
30
Tabela 7. Mekanizmi dhe spektri i aktivitetit t agjentve antiseptik m t prdorshm pr

prgatitjen preoperative t lkurs dhe sterilizimi kirurgjikal (Larson, 1988 ; Hardin & Nichols,
1997).
Agjenti
Mekanizmi
i veprimit
Ba
kt.
g+
Bak
t.G-
Mtb
Fun
gi
Virus
Shpejtsia
e veprimit
Aktiviteti
rezidual
Toksiciteti
Prdo
rimi
Alkool
Denatyron
proteinat
Shume i
shpejt
Nuk ka
Tharja,flak
SP,SS
Chlorhex
idina
Shkput
membrann
qelizore
Mesatare
Ototoksiciteti,
Keratitis
SP,SS
SP,SS
Jodi/Jodo
fort
Oksidim/
Mesatare
Minimale
Prthithje nga
lkura me
toksicitet t
mundshm,irritim
t lkurs
PCMX
Shkput
murin
qelizor
F*
Mesatare
Nuk sht zbuluar

trsisht
SS
Triclosan
Shkput
murin
qelizor
Mesatare
Nuk sht zbuluar

trsisht
SS
Legjenda: E = e shklqyer, F = shum e mir, G=e mir, P = e varfr( e ult), U=e panjohur, Mtb =
Mycobacterium tuberculosis, F* = shum e mir, veanerisht pr Pseudomonas spp. PCMX = para-chlorometa-xylenol, SS = surgical scrub, SP = skin preparation.
3.1.1.4 Antisepsia para-operative e duarve/parakrahut

Antart e ekipit kirurgjikal, t cilt kan kontakt t drejtprdrejt me fushn sterile
operative apo instrumentet sterile lajn duart dhe parakraht n nj proedur tradicionale
t detajuara, menjhre para veshjes s dorezave, duke prdorur pr pastrim nj antiseptik
me spektr t gjr dhe q t ket nj efekt t vazhdueshm (Larson et al., 1990; Garner,
1995; Faoagali et al., 1995).
Larja higjienike e duarve apo dezinfektimi sht proedur me t ciln duart lahen me
detergjent antiseptik apo dezinfektohen me alkool (frkimi me alkool). Kjo sht metoda
m efikase pr heqjen dhe shkatrrimin e mikrooganizmave kalimtare nga duart.
Pastrimi kirurgjik i duarve ka pr qllim heqjen dhe shkatrrimin e flors kalimtare dhe
uljen e flors s prhershme t mikroorganizmave n at shkall q t redukoj rrezikun e
kontaminimit t plagve n rast t dmtimit t dorezave sterile.
31
3.1.1.4.1 Agjentt e rekomanduar pr pastrim t duarve

Pastrimi higjienik i duarve/ dezinfektimi
-Tretjet ujore
4% glukonat klorheksidin me tretje detergjenti,
jod-povidoni me tretje detergjenti q prmban 0.75% jod.
Pasi lagen duart me uj t rrjedhshm, aplikohet 3-5 ml substanc pr pastrim (varet nga
prodhuesit), duhet t pastrohen duart 10-15 sekonda, frkohen t gjitha pjest e duarve,
shprlahen dhe thahen.
-Alkoolet
0.5% klorheksidin ose povidon-jod n 70% izopropanol ose etanol,
60% izopropanol ose 70% etanol pa antiseptik tjetr,
Hidhet n duar s paku 3 ml t preparatit dhe frkohen duart deri sa t thahen (afrsisht
30 sekonda). Alkooli sht m efikas sesa tretjet ujore t antiseptikve .
3.1.1.4.2 Pastrimim kirurgjikal i duarve/dezinfektimi

Agjentt pr pastrimin kirurgjikal t duarve jan t njjt sikurse ato pr pastrim higjenik.
Dallimi qndron n kohzgjatjen e procedurs, e cila sht m e gjat ( 2- 3 ) minuta dhe
duhet t prfshij edhe nyjet e dors dhe parakraht. Nse prdoren preparate alkoolike,
ather rekomandohet aplikimi n duar 2 her nga 5 ml dhe frkimi deri sa t thahen.
Gjat pastrimit duhet t prdoret edhe:
fura pr thonj, sterile, prdoret vetm pr pastrimin e thonjve,
fura prdoret vetm pr pastrimin e par t dits.
Pas pastrimit t duarve me uj dhe sapun, duhen frkuar duart me substanc me baz
alkoolike (70%). Kjo gj prforcon shkatrrimin dhe pengimin e flors s prhershme
(Guideline for Hand Hygiene in Healthcare Settings, 2002).
Pas kryerjes s pastrimit kirurgjikal, duart duhet t mbahen larg nga trupi (brrylat n
pozicion t fleksuar), kshtu q uji shkon nga gishtat drejt brrylave. Tharja e duarve dhe
parakrahve bhet me peshqir steril para veshjes s kostumit kirurgjikal dhe t dorezave
sterile (Association of Operating Room Nurses, 1999).
32
3.1.1.5 Profilaksia antimikrobike

Profilaksia antimikrobiale kirurgjikale i referohet veprimit t shkurtr t nj agjenti
antimikrobial iniciuar vetm para fillimit t nj operacioni. Cefalosporinat jan agjentt
profilaktik antimikrobiale m t shpesht (Nichols, 1995). Kto medikamente jan
efektive kundr shum mikrorganizmave gram-pozitive dhe gram-negative. N veanti,
cefazolina ka prdorim t gjer si zgjidhje e par pr operacionet e pastra (Med Lett
Drugs Ther, 1997). Nse nj pacient nuk mund t marr cefalosporin si pasoj e
alergjis ndaj Penicilins, nj alternativ ndaj mikroorganizmave gram-pozitive mund t
jt prdorimi i Klindamicins ose Vancomicins dhe ndaj gram-negativve mund t
prdoret Cefazolin (1-2gr), q jepet tek pacientt adult jo m shum se 30 minuta para
se t filloj operacioni (Page et al., 1993; Classen et al., 1992). Ndrsa si AMP pr
operacionet e traktit intestinal prdoret Cefatoksin (ose antibiotik t tjer t gjenerats
s dyt t cefalosporinave) q sigurojn mbrojtje nga anaerobt. Infuzioni intravenoz
sht mnyra e ofrimit t AMP q prdoret m shpesh n praktikn moderne kirurgjikale
(Nooyen et al., 1994; Med Lett Drugs Ther, 1997; Scher, 1997).
Pr t maximizuar prfitimet nga prdorimi i AMP duhen ndjekur 4 etapa:
1*Prdorni nj agjenti AMP pr t gjith ato operacione ose klasa operacionesh n t cilat
prdorimi i tyre ka treguar ulje t nivelit t rrezikut pr SSIs ose n ato operacione ku
SSIs inizionale ose t organeve dhe hapsirave mund t jen fatale pr pacientin
(Ehrenkranz, 1993; Trilla & Mensa, 1993; Nichols, 1995).
2*Prdorni nj agjent AMP q t jet i sigurt, jo i shtrenjt dhe bakterocidal me nj
spektr in vitro, q mbulon shumicn e kontaminimeve t mundshme n periudhn
intraoperative t operacionit.
3*Koha e infuzionit n dozn fillestare t agjentit antimikrobial llogaritet q perqndrimi
bakterocidal i medikamentit t jet i pranishm n serum dhe inde para se t bhet
incizioni i lkurs (Classen et al., 1992).
4*Mbajtja e niveleve terapeutike t agjentit antimikrobial n serum dhe inde gjat
operacionit dhe deri disa or pasi incizioni sht mbyllur n dhomn operative (Mayhall,
1993; Nichols, 1995; Med Lett Drugs Ther, 1997; Scher, 1997; McDonald et al, 1998).
33
3.1.1.6 Menaxhimi i personelit kirurgjikal t infektuar apo kolonizuar me

mikroorganizma
Antart e personelit kirurgjikal q kan infeksione aktive apo jan t kolonizuara me
mikroorganizma t caktuara jan shpesh shkaktar t SSIs-ve (Wenger et al., 1998;
Boyce et al., 1993; Weber et al., 1996).
Kshtu q sht e rndsishme, q organizatat e kujdesit shndetsor t zbatojn politika,
q parandalojn transmetimin e mikroorganizmave nga personeli tek pacientt. Kto
politika duhen adresuar n menaxhimin e smundjes, sigurimin i profilaksis pas
ekspozimeve t lidhura me punn dhe kur sht e nevojshme, prjashtimin e personelit t
smur nga puna ose nga kontakti me pacientin. Ata duhet t inkurajojn personelin q t
raportojn ekspozimet apo smundjet e tyre dhe jo duke e penalizuar at me humbjen e
pags, prfitimeve apo statusit t puns (Bolyard et al, 1998).
3.1.2 Strategjit operative
3.1.2.1 Mjedisi i dhoms operative

3.1.2.1.1 Ventilimi
Dhoma operative duhet t mbahet n presion pozitiv n lidhje me korridoret dhe
ambientet e tjera. T gjitha sistemet e ventilimit apo t klimatizimit n spitale, duke
prfshir ato n dhoma operative, duhet t ken dy filtra n seri. Efikasiteti i filtrit par
duhet t jet > 30% dhe t filtrit t dyt > 90%. Sistemet konvencionale t ventilimit n
dhomn operative prodhojn nj minimum ndryshimesh ajri prej 15 njsi ajri t filtruar
pr or. (Nichols., 1992; American Institute of Architects, 1996).
Si mas shtes pr t zvogluar rrezikun e SSIs jan sugjeruar prdorimi i fletve Airflow
dhe rrezatimit UV n operacione t caktuara. Flett airflow jan projektuar pr t lvizur
grimcat e lira t ajrit (i quajtur "Ultraclean air") nga fusha aseptike operative me nj
shpejtsi uniforme (0.3-0.5 m sec), duke larguar grimcat nga rruga e saj. Riqarkullimi i
ajrit bhet nprmjet kalimit t grimcave npr filtra (HEPA) me efikasitet t lart. Filtra
HEPA heq grimcat me diametr > 0.3m me nj efikasitet prej 99.97% (Nichols, 1992;
Sessler et al., 1992; Babb et al., 1995; Velasco et al., 1996).
34
N nj studim multivariabl ku jane shqyrtuar 8000 zvendesime totale t kokes s

femurit dhe t gjurit, Lidwell ka krahasuar efektet e prdorimit t ultraclean, profilaksis
antimikrobiale dhe kombinimin e t dyjave mbi shkalln e SSIs-ve t thlla n
operacione. Norma SSIs ku sht prdorur vetm Ultraclean ajri ka rn nga 3.4% n
1.6%, ndrsa norma pr ata t cilt kan marr vetm profilaksi antimikrobiale ka rn
nga 3.4% n 0.8%. Kur t dy ndrhyrjet jan prdorur n kombinim, norma SSIs ka rn
nga 3.4% n 0.7%. Si shihet kombinimi i ktyre dy ndrhyrjeve mund t zvogloj
incidencn e SSIs pas operacioneve ortopedike me vendosje implanti. Rrezatimi UV
intraoperativ nuk tregoi pr ulje t rriskut t prgjithshm t infeksioneve kirurgjikale
(Taylor et al, 1995).
3.1.2.1.2 Siprfaqet mjedisore

Siprfaqet mjedisore n dhomat operative (tavolinat, dyshemet, muret, tavanet, dritat)
jan rrall burime t patogjenve t rndsishm n zhvillimin e SSIs. Kur kemi njollosje
t dukshme t siprfaqeve ose pajisjeve gjat nj operacioni, duhet t prdoren
dezifektues pr t dekontaminuar zonat e prekura para operacionit t ardhshm (Bueno
Cavanillas et al., 1991; Nichols, 1992; Sessler et al., 1992; Association of Operating
Room Nurses, 1999).
T gjitha pajisjet dhe siprfaqet mjedisore duhet t pastrohen pas kontaktit me gjakun apo
materiale t tjera potencialisht infektive (U.S. Department of Labor, Occupational Safety
and Health Administration, 1991). Kujdes duhet patur pr t siguruar mbulimin e
pajisjeve mjeksore t lna n salln operative n mnyr q solucionet e prdorura gjat
pastrimit dhe dezinfektimit t mos bien n kontakt me pajisjet sterile (Rudnick et al.,
1996).
3.1.2.1.3 Sterilizimi konvencional dhe flash sterilizimi i instrumenteve kirurgjikale

Sterilizimi jo adekuat i instrumenteve kirurgjikale ka rezultuar n rritje t SSIs, prandaj
sht shum e rndsishme prdorimi i agjentve t duhur dhe respektimi me prpikmri
i rregullave t sterilizimit sipas metodave t ndryshme q mund t prdoren pr kt
qllim (Soto et al., 1991; Sessler et al., 1992; Centers for Disease Control, 1992).
35
AAMI prcakton flash sterilizimin si "nj proes i caktuar pr sterilizim me avull i

instrumenteve pr prdorim t menjhershm (Association for the Advancement of
Medical Instrumentation, 1996). Duke qn se bhet nj sterilizim i shpejt ka rrezik t
lart pr infeksione t rnda (Favero & Bond, 1991; American Society for Healthcare
Central Service Personnel, 1993; Association for the Advancement of Medical
Instrumentation, 1996).
Gjithashtu, ai nuk rekomandohet si nj metod rutin sterilizimi pr shkak t mungess s
indikatorve biologjik t duhur pr monitorimin e performancs, mungesn e paketimit
mbrojts gjat sterilizimit, mundsia pr ndotje e artikujve t prpunuar gjat
transportimit pr n dhomat operative dhe prdorimi i parametrave minimale t ciklit t
sterilizimit (koha, temperatura, presioni) (Favero & Manian, 1993).
3.1.2.1.4 Veshja kirurgjikale

N kt seksion termi veshje kirurgjikale i referohet kostumit steril, kapuit, mbuless
s kpucve, maskave, dorezave dhe prparses. Prdorimi i barrierave duhet pr t
minimizuar ekspozimin e pacientit ndaj lkurs, membranave mukozale, apo qimeve t
antarve t ekipit kirurgjikal (Moylan et al, 1987; Hardin & Nichols, 1995), si dhe pr t
mbrojtur antart e ekipit kirurgjikal nga ekspozimi ndaj gjakut (si psh, virusi HIV dhe
viruset e hepatitit) apo ndaj lngjeve t tjera t trupit t pacientit.
T gjitha veshjet e prdorura n nj sall operatore klasifikohen si: me nj prdorim ose
me shum prdorime. Pavarsisht nga materiali q prdoret pr prodhimin e tyre, ato
duhet t jen t paprshkueshme nga lngjet dhe mikroorganizmat (American Society for
Testing Materials, 1998).
Megjithat, veshje t tilla "t paprshkueshme nga lngjet" mund t jen t parehatshme
pr shkak se ato pengojn humbjen e nxehtsis dhe avullimit t djerss. Kta faktor
duhet t merren parasysh kur bhet przgjedhja e materialit t ktyre veshjeve sterile (
McCullough, 1993; Lewis & Brown, 1998).
36
3.1.3 Strategjit postperative
3.1.3.1 Kujdesi pr inizionin

Tipi i kujdesit postoperativ t plags prcaktohet nse inizioni sht mbyllur q n
ndrhyrjen e par (dmth skajet e lkurs jan t ri-bashkuar n fund t operacionit ), lihet
e hapur pr tu mbyllur m von ose lihet e hapur pr tu shruar me an t nj ndrhyrje
t dyt.
Kur nj prerje kirurgjikale sht e mbyllur n ndrhyrjen e par, si jan shumica,

zakonisht incizioni mbulohet me nj veshje sterile pr 24 - 48 or. Pas 48 orsh,
sht e paqart nse inizioni duhet t mbulohet nga nj veshje sterile apo nse
dushi ose banjoja sht e dmshme pr shrimin.
Kur nj inizion kirurgjikal lihet i hapur n nivel t lkurs pr pak dit para se
ajo t mbyllet, nj kirurg prcakton nse ajo mund t jet e kontaminuar apo nse
gjendja e pacientit e pengon mbylljen primare ( p.sh. , edema). N kto raste,
inizioni sht i mbushur me nj veshje sterile.
Kur nj inisioni kirurgjikal sht ln i hapur pr tu shruar me nj ndrhyrje t

dyt, ai mbushet me nj garz sterile t lagsht dhe mbulohet me nj veshje
sterile. Kolegji Amerikan i Kirurgve, CDC, apo organizata t tjera shndetsore
rekomandojn prdorimin e dorezave dhe pajisjeve sterile gjat ndryshimit t
veshjes s do tipi incizioni kirurgjikal ( Kravitz, 1996 ).
3.1.3.2 Planifikimi i daljes nga spitali

N praktikn aktuale, shum pacient dalin nga spitali shum shpejt pas operimit t tyre,
para se prerja kirurgjike t jet shruar plotsisht. Qllimi i planifikimit t daljes nga
spitali sht pr t ruajtur integritetin e shrimit t inizionit, edukimin e pacientit n
lidhje me shenjat dhe simptomat e infeksionit dhe t kshilloj pacientin se me k duhet
t kontaktoj pr t raportuar pr ndonj problem q mund t ket pas daljes.
37
3.2 Ndikimi i SSIs n kujdesin shndetsor dhe kostot pr pacientin

Pavarsisht
prmirsimit
teknikave
kirurgjikale,
prparimeve
teknologjike,
prmirsimeve mjedisore n salln e operacionit dhe prdorimi i antibiotikve

profilaktik preoperative, infeksioni i plags kirurgjikale mbetet ngjarja e dyt m e
zakonshme negative pas ndrhyrjes q ndodh pr pacientin dhe burim kryesor i
smundshmris pas proedurs kirurgjikale.
Aktualisht jan m shum se 40 milion operacione spitalore dhe 31 milion operacione
ambulatore q kryhen do vit n SHBA dhe t paktn 2% e ktyre pacientve, ose rreth
1.4 milion, zhvillojn nj infeksion t plages kirurgjikale (SSIs) t llojeve t ndryshme (
Rutala & Weber, 2005).
N krahasim me nj studim t br n vitin 1999 vlersohet se sht dyfishuar rreziku pr

vdekje n pacientt me SSIs pas nj operacioni nga 3.5% n 7.8 %. Gjithashtu jan rritur
nivelet e trajtimit n njsin e terapis intensive nga 18% n 29%, sht shtuar me 5 dit
periudha e qndrimit n spital (nga 6 dit mesatarisht n 11dit) dhe jan dyfishuar
shpenzimet e hospitalizimit nga 3844 $ n 7531 $, dhe sht rritur mundsia e rishtrimit
nga 7% n 41 % (Owens & Stoessel, 2008; Suzanne, 2007; Kirkland et al., 1999 ).
T dhna t ngjashme mbi incidencn dhe ndikimin ekonomik t pacientve me SSIs jan
marr dhe nga Europa. Zgjatje t hospitalizimit q mesatarisht sht 9.8 dit pr pacientt
e infektuar dhe rritje n kosto t kujdesit shndetsor. Kostoja mesatare pr nj pacient t
hospitalizuar pr her t par ishte 3089 $ dhe sht rritur n 5038 $ pr pacientt q
rishtrohen n spital. Pr pacientt me SSIs, nj dit n spital kushton prafrsisht 325 .
Infeksionet e indeve t thella ose t organeve dhe hapsirave trupore shoqrohen me koh
m t gjat hospitalizimi dhe kosto m t larta ekonomike krahasuar me infeksionet q
prekin vetm incizionin (DiPiro et al., 1998; Kirkland et al., 1999).
T dhnat m t fundit t botuara n nntor 2006 zbuluan rritjen astronomike n koston e
kujdesit shndetsor amerikan. U raportua se nj pages sigurimi pr nj pacient me SSIs
ishte 27470 $, ose 70 %, m e madhe se nj rast pa infeksion. Pagesa aktuale pr
kujdesin e pacientve me SSIs sht shum m e lart: 132110 $, krahasuar me 31389 $
pr patientt pa infeksion (Pennsylvania Health Care Cost Containment Council, 2006).
38
Megjithat, kostoja monetare e lart e sistemit shndetsor, kostoja pr pacientin n

drejtim t dhimbjes, vuajtjes apo humbja e jets jan gjithmon shum t larta.
3.3 Raportime statistikore t SSIs nga Shqipria, Europa dhe SHBA

3.3.1 Raportime t SSIs n Shqipri
Me gjith prpjekjet tona pr t gjetur t dhna statistikore lidhur me SSIs n spitalet n
Shqipri, veanrisht n QSUT dhe Spitalin Rajonal Durrs, nuk morm asnj
informacion, pasi kartotekat e spitaleve tona nuk disponojn statistika, dhe n t shumtn
e rasteve SSIs, nuk raportohen nga personeli mjeksor. Krkimet tona u vazhduan n
faqen zyrtare t ISHP, por edhe aty nuk gjetm asnj informacion lidhur me SSIs.
I vetmi rast klinik u gjet n Kartotekn e Kirurgjis n spitalin e Durrsit dhe rezultoi si
vijon.
Nj pacient 64 vje, operohet pr cholelytiasis (heqja e gurve n tmth). Pas 7 ditsh
pasi kishte dal nga spitali, ai rishtrohet n spital, sepse kirurgu zbulon se i sht
infektuar plaga kirurgjikale. Pacienti ankon pr dhimbje t fort, veanrisht rreth plags,
temperatur mbi 38 C. N pamje plaga sht e skuqur, buzt t enjtura dhe t pambyllura
dhe n prekje kemi rrjedhje purulente nga plaga.
Pacienti fillon menjher trajtimin me antibiotik Gentamicin 80ml dhe Cefazoline 1 gr
pr t luftuar infeksionin. Prshkak t infeksionit plaga nuk sht mbyllur, prandaj
kirurgu vendos q pacienti duhet t rifutet n sall pr ti pastruar plagn dhe pr ta
rimbyllur.
Gjat periudhs s hospitalizimit, pacienti iu nnshtrua trajtimit me antibiotik (i/v dhe
i/m), mjekimit lokal t plags do 24 - 48 or, marrjes s analgjezikve, infuzioneve dhe
edukimit pr kujdesin q duhet t ket pas daljes nga spitali me qllim q kjo situat t
mos prsritet. Pacienti doli nga spitali pas 7 ditsh. (Kartoteka e Kirurgjis, 2013)
Ky sht vetm nj rast klinik i raportuar midis gjith atyre q ndodhin do dit n
spitalet tona.
Problemi m i madh qndron n faktin se n vendin ton nuk ka studime
stastistikore t mirfillta pr shkalln e infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs), n
mnyr q ti kushtohet m tepr rndsi parandalimit t tyre, ashtu si ndodh n shum
39
vende t bots. N vendin ton, qndron akoma mentaliteti i mos tregimit t infeksioneve,
mos shkrimit n karteln e pacientit, sepse kshtu duket sikur prbaltet puna e
personelit mjeksor. Kjo nuk sht aspak e vrtet, sepse nuk sht vetm kirurgu
shkaktar pr infeksionin, por jan shum arsye apo shkaktar q nj plag kirurgjikale t
infektohet, si sqarohet m lart.
Prandaj sht shum e rndsishme studimi dhe parandalimi i infeksioneve t
plagve kirurgjikale (SSIs), pr t shmangur pacient t smur rnd, shtrime t
prsritura n spitale, kosto t mdha ekonomike dhe sociale pr pacientin dhe familjen,
taksapaguesit, apo edhe humbjen e jets q sht shum e rnd.
3.3.2 Raportime t SSIs nga Europa

T dhnat pr 2010 dhe 2011 jan marr nga 20 network-e n 16 vende t Europs dhe
prfshijn 811 468 operacione kirurgjikale. N total, 796 495 operacione jan raportuar
duke prdorur protokollet e bazuara tek pacienti dhe 14 973 (<2%) duke prdorur
protokollet e bazuara tek proedura. Nj total prej 386 597 dhe 424 871 operacione jan
raportuar n 2010 dhe n 2011, respektivisht n 1 557 spitale n 2010 dhe 1 635 spitale
n 2011. Numri i operacioneve t raportuara sht rritur me 34% n 2011 krahasuar me
2012. Mbretria e Bashkuar (Angli, Irlanda e Veriut, Skoci dhe Wellsi) kontribuon me
34% t operacioneve t raportuara n total n 20102011, m pas Gjermania 24% dhe
Franca 20% t operacioneve n total (Graf. 2) (ECDC, 2013).
Grafiku 2. Shprndarja e operacioneve t raportuara t mbikqyrjes Europiane t SSIs-ve nga

vendet pjesmarrse. EU/EEA, 20102011.
40
N prputhje me analizat e survejimit t ECDC, incidenca akumulative e SSIs-ve sht

analizuar vetm pr katr vitet e fundit (2008-2011), dhe pr network-et q kan
kontribuar me t dhna pr t paktn tre prej ktyre viteve t survejimit.
Pr CSEC dhe HPRO sht vzhguar nj ulje e ndjeshme e incidencs akumulative pr
tre vitet e fundit (p < 0.05). Pr CHOL dhe COLO nuk vzhgohen ndryhime t dukshme
t incidencs s SSIs-ve.
Pr LAM, incidenca akumulative sht ulur (p < 0.05). Pr KPRO, incidenca akumulative
ka rnie t ndjeshme. (p < 0.001) (Graf. 3) (ECDC, 2013).
Grafiku 3. Incidenca akumulative e SSIs-ve sipas vitit dhe llojit te operacionit, n vendet e
EU/EEA, 20082011 (ECDC, 2013).
Burimi i t dhnave: ECDC, HAI-Net SSI , bazuar tek pacienti. 20082011.
Vendet (network-et) pjesmarrse gjat tre viteve t fundit nga 2008 n 2011 nga lloji i
operacionit:
CABG: AT, DE, ES, FR, HU, IT , LT, MT, NO, UK (England);
CHOL: AT, DE, ES, FR, HU, IT, LT, NL, NO, PT;
COLO: AT, DE, ES, FR, HU, IT , LT, NL, NO, PT, UK (England);
CSEC: AT, DE, ES, FR, HU, IT, LT, NL, NO, PT, UK ;
HPRO: AT, DE, ES, FI, FR, HU, IT, LT, NL,NO, PT, UK ;
KPRO: AT, DE, ES, FI, FR, HU, IT, LT, NL, PT, UK
LAM: DE, ES, FR, HU, IT, NL, PT.
CABG = Coronary artery bypass graft, CHOL = Cholecystectomy, COLO = Colon

surgery, CSEC = Caesarean section, HPRO = Hipprosthesis, KPRO = Knee prosthesis,
LAM = Laminectomy.
41
3.3.3 Raportime t SSIs-ve nga SHBA

Njzet e nj shtete (42%) kan legjislacion lidhur me monitorimin dhe raportimin e SSIs
(Fig. 2). Njzet (40%) e shteteve krkojn raportimin SSIs dhe nj shtet (Arkansas) ka
legjislacionin q inkurajon raportimin vullnetar. T 29 shtetet e mbetur (58% ) nuk kan
ligje q specifikojn monitorimin dhe raportimin e SSIs.
T dhnat jan t shprndara n 15 shtete nga raportet vjetore, 18 shtete prdorin
agjensin e Website-ve t shtetit t tyre, dhe 12 shtete i prdorin t dyja. Prve ksaj, tre
shtete gjithashtu sigurojn raporte tre ose gjasht mujore.
Nga tet shtete me t dhna publike t SSIs aktualisht n dispozicion, jan raportuar
gjithsej 10 procedura. Shtat (88 %) shtete raportojn procedurat e bypass-it t arterieve
koronare, gjasht (75%) shtete raportojn mbi procedurat e zvendsimit t
koksofemoralit, dhe gjasht (75%) raportojn pr procedurat e zvendsimit t gjurit.
Katr (50%) shtete raportojn pr hysterectomy, dy shtete (25%) raportojn pr kirurgji
t zorrs s trash , dhe dy shtete (25%) raportojn kirurgji herniare. Nj shtet (13 % )
raporton pr procedurat e kirurgjis s gjirit, nj shtet (13 %) raporton pr procedurat e
fshikzs s tmthit, nj shtet (13%) raporton mbi procedurat e seksio-cezariane, dhe nj
shtet (14%) raporton pr operacione t shtylls kurrizore (Tab. 8). Midis tet shteteve me
t dhna aktualisht n dispozicion, jan raportuar nj nivel midis 2-7 procedurave.
Karolina e Jugut raporton shtat procedura, Missuri raporton pes procedura, Kolorado
dhe Massachuset raportojn katr procedura, New York , Ohaio, dhe Vermont raportojn
tri procedura, dhe Oregon raporton dy procedura. Vonesa mesatare e kohs ndrmjet
mbledhjes dhe publikimit shte 6 muaj, me nj nivel prej 2-11 muajsh.
Nga 21 shtete me legjislacion, 20 (95%) prej tyre raportojn duke prdorur network-et
kombetare t qendrave pr kontrollimin e smundjeve dhe siguris shndetsore (NHSN)
dhe nj shtet raporton neprmjet agjencis s tyre shtetrore (Owens & Stoessel, 2008).
42
Figura 2. Harta e shteteve t SHBA me Legjistacion mbi SSIs q krkojn Raportime Publike
(Owens & Stoessel, 2008).
Tabela 8. Raportime t proedurave sipas SHBA pr SSIs-t(Owens & Stoessel, 2008).
Shtetet
Procedura (Numri i rapotimeve te Shteteve, %) SC MO CO MA NY OH VT OR
Bypass i arterieve koronare (n = 7, 88%)
Protez e koksofemoralit (n = 6, 75%)
Protez e gjurit (n = 6, 75%)
Hysterectomy (n = 4, 50%)
Kirurgji herniare (n = 2, 25%
Kirurgji e kolon-it (n = 2, 25%)
Kirurgji e gjirit (n = 1, 13%)
Cholecysectomy (n = 1, 13%)
Seksio-cezariane (n = 1, 13%)
Operacione t shtylls kurrizore (n = 1, 13%)
43
KAPITULLI V. KONKLUZIONE
Rreziku pr zhvillimin e nj infeksioni t plags kirurgjikale sht i lart pr

shkak t faktorve t shumt rriskues, t lidhur m pacientin (mosha, diabeti, statusi
ushqyes, pirja e duhanit, obeziteti, infeksione t tjera egzituese n pjes t tjera t trupit, )
apo me proedurn kirurgjikale. (kohzgjatja e pastrimit kirurgjikal, antisepsia e lkurs,
kohzgjatja e operimit, sterilizimi jo adekuat i instrumenteve, drenimi i plags, teknika
kirurgjikale, profilaksia antimikrobiale ).
SSIs kan nj ndikim t dukshm n smundshmrin dhe mortalitetin e
pacientve.
SSIs kan kosto t larta ekonomike dhe sociale, jo vetm pr pacientt dhe
familjet e tyre, por edhe n ekonomin e nj shteti.
Sipas raportimeve statistikore pr SSIs n vndet pjesmarrse n Europ, rezulton
se pr periudhn kohore 2010 2011, SSIs paraqiten n vndin e dyt t infeksioneve
nozokomiale (HAIs) pas infeksioneve respiratore. Pas survejimit (2008 2011), rezultoi
se pas operacioneve (CABG, CHOL, COLO, CSEC, HPRO, KPRO, LAM ), operacioni i
kolon-it ka prqindjen m t lart pr zhvillimin e SSIs-ve, kjo edhe pr faktin se sht
vendi m i populluar nga mikroorganizmat (ECDC, 2013).
Sipas raportimeve t mbikqyrjes s SSIs-ve n SHBA, vihet re se proedura
kirurgjikale e bypass-it t arterieve koronare shoqrohet me rrezikun m t lart pr SSIs
me 7.88% t rasteve, ndrsa proedurat kirurgjikale t shtylls kurrizore kan prqindjen
m t ult me 1.33% t rasteve t pacientve t operuar (Owens & Stoessel, 2008).
Nse n gjith botn i kushtohet nj rndsi shum e madhe statistikave dhe
raportimit t tyre n lidhje me infeksionet e plagve kirurgjikale, me qllim parandalimin
sa m t mir t tyre, ndryshe ndodh n vendin ton. Nuk ka statistika t mirfillta pr
studimin e SSIs-ve, por vetm raste sporadike t raportuara.
44
KAPITULLI V. REKOMANDIME
Rekomandime Para-operative
Duke u nisur nga direktivat e CDC dhe ECDC pr periudhn paraoperatore
rekomandohet:
a. Prgatitja e pacientit
1. Identifikohen dhe trajtohen t gjitha infeksionet, q mund t ket pacienti para se ai ti
nnshtrohet operacionit kirurgjikal t prcaktuar. Kategoria IA
2. Nuk hiqen qimet n vendin ku do t bhet prerja n periudhn pre-operative, por
menjher para operacionit, mundsisht me grshr elektrike. Kategoria IA
3. N mnyr adekuate duhet t kontrollohet niveli i glukozs n gjak n pacientt
diabetik, pr t shmangur hiperglicemin perioperative. Kategoria IB
4. Inkurajohet ndrprerja e duhanit. Udhzohen pacientt t heqin dor nga pirja e
duhanit pr t paktn 30 dit para kryerjes s operacionit. Kategoria IB
5. I krkohet pacientit brja dusheve ose larja me nj agjent antiseptic, t paktn n natn
e fundit, para dits kur do t kryet operacioni. Kategoria IB
6. Prdorimi i agjentit antiseptik t duhur pr prgatitjen e lkurs. Kategoria IB
b. Antisepsia e duarve dhe parakrahve tek antart e ekipit kirurgjikal
1. Thonjt duhet t mbahen t shkurtr dhe mos t vendosen thonj artificiale. Kategoria
IB
2. Kryhet nj pastrim preoperativ kirurgjikal pr t paktn 2-5 minuta, duke prdorur
antiseptikun e duhur pr pastrimin e duarve dhe parakrahve deri n brryla. Kategoria
IB
3. Pas kryerjes s pastrimit kirurgjikal, mbahen duart lart dhe larg nga trupi, n mnyr q
uji t arrij nga gishtat drejt brrylave. Thahen duart me nj peshqir steril. Kategoria IB
4. Pastrohet secili thua para kryerjes s pastrimit t par kirurgjikal t dits. Kategoria II
c. Menaxhimi i personelit kirurgjikal t infektuar apo kolonizuar
1. Edukohet dhe inkurajohet personeli kirurgjikal, q ka shenja dhe simptoma e nj
smundjeje ngjitse infektive, t raportoj menjher lidhur me gjendjen tek mbikqyrsit
e tyre dhe personeli i shrbimit shndetsor. Kategoria IB
45
2. Merren kulturat e duhura dhe prjashtohen nga detyra kirurgjikale personeli, q ka

lezione drenuese t lkurs deri n infeksione. Personeli qndron i prjashtuar, derisa t
marr terapin e duhur dhe infeksioni t jet shruar. Kategoria IB
d. Profilaksia Antimikrobike
1. Bhet zgjedhja dhe administrimi i nj agjenti antimikrobik profilaktik, bazuar n
efikasitetin e tij kundr patogjenve m t zakonshm, q shkaktojn SSIs pr nj
operacion specifik. Kategoria IA
2. Administrohen prmes rrugs intravenoze doza fillestare e agjentit profilaktik
antimikrobik n kohn e duhur, n mnyr t till q prqndrimi baktericid i
medikamentit n serum dhe inde, t jet n sasin e duhur kur kryhet inizioni.
3. Para operacioneve t caktuara kolo-rektale, bhet prgatitja e zorrs s trash
nprmjet prdorimit t agjentve purgativ. Administrohen agjent antimikrobik oral
n doza t ndara n ditn prpara operacionit. Kategoria IA
4. Pr operacionet seksio-cezariane me rrezik t rritur, administrohen agjent
antimikrobik profilaktik menjher pas prerjes s kordonit umbelikal. Kategoria IA
5. Nuk prdoret n mnyr rutinore vankomicina pr profilaksin antimikrobike.
Kategoria IB
2. Rekomandime Intraoperative
N baz t direktivave t CDC dhe ECDC, n periudhn intraperative duhen patur
parasysh kto rekomandime:
a. Ventilimi
1. Ruajtja presionit pozitiv t ventilimit n dhomn operative n lidhje me korridoret dhe
zonat ngjitur. Kategoria IB
2. Mbahen mbyllur dyert e dhoms operative, prve nevojs pr kalimin e pajisjeve,
personelit dhe pacientit. Kategoria IB
3. Kufizohet numri e personelit, q hyn n dhomn operative n personel t nevojshm.
Kategoria II
b. Sterilizimi i instrumenteve kirurgjikale
1.Sterilizohen t gjitha instrumentet kirurgjikale sipas udhzuesit t botuar. Kategori IB
46
2. Kryhet sterilizimi flash vetm pr mjetet, q do t prdoren menjher (p.sh., pr nj

instrument, q bie padashje dhe t nevojitet gjat operacionit). Kategoria IB
c. Veshja kirurgjikale dhe mbulesat
1. Veshja e nj maske kirurgjikale, q mbulon plotsisht gojn dhe hundn, kur hyjm n
dhomn operative, n qoft se operacioni sht gati t filloj apo tashm sht n proes,
apo nse instrumentet sterile jan t ekspozuara. Kategori *IB
2. Veshja e nj kapui pr t mbuluar plotsisht flokt, kur futemi n dhomn operative.
Kategori * IB
3. Veshja e dorezave sterile nga antart e ekipit kirurgjikal. Kategori * IB
4. Prdorimi i prparseve kirurgjikale dhe mbulesave, q jan barriera efektive ndaj
lagshtirs (dmth., materiale q i rezistojn deprtimit t lngjeve). Kategoria IB
6. Ndryshimi i kostumit steril, q sht dukshm i ndotur, i kontaminuar ose i deprtuar
nga gjaku ose materiale t tjera potencialisht infektive. Kategori * IB
d. Asepsia dhe teknika kirurgjikale
1. U prmbahemi parimeve t asepsis pr vendosjen e pajisjeve intravaskulare (p.sh.,
katetert e venave qendrore), katetert pr anestezin spinale ose epidurale, apo gjat
administrimit t medikamenteve intravenoze. Kategoria IA
2. Mblidhen pajisjet sterile dhe tretsirat menjher pasi jan prdorur. Kategoria II
3. Trajtimi i indeve t buta, ruajtja efektive e homeostazs, minimizimi i indeve t
devitalizuara dhe trupave t huaja (dmth., qepjet, indet djegura, mbeturinat nekrotike) n
vendin kirurgjikal. Kategoria IB
4. Nse kullimi sht i nevojshm, prdoret nj dren me thithje t mbyllur. Hiqet dreni sa
m shpejt q t jet e mundur. Kategoria IB
3. Kujdesi postoperative i inizionit

Duke u bazuar n direktivat e CDC dhe ECDC pr periudhn postoperatore,
rekomandohet:
1. Mbrohet me veshje sterile pr 24 - 48 or pas operacionit incizioni, q sht mbyllur
menjher. Kategoria IB
2. Lahen duart para dhe pas ndryshimit t veshjes dhe do kontakti me plagn
kirurgjikale. Kategoria IB
47
3. Kur duhet t ndryshohet veshja e plags, prdoret teknika sterile. Kategoria II

4. Edukohet pacienti dhe familja lidhur me kujdesin e duhur pr plagn, simptomat e
SSIs, dhe raportimin i simptomave t tilla. Kategoria II
4. Rekomandime pr qendrat spitalore dhe institucionet qendrore dhe lokale t

shendetsis n Shqipri
1. Krkohet n nj koh sa m afrt prej personelit mjeksor, raportimi i rasteve me SSIs.
2. Hartimeve i nj ligji per raportimin e statistikave pr SSIs n dispozicion t publikut.
3.T deklarohet performanca e spitaleve publike dhe jopublike n vendin ton, nisur dhe
nga raportimi i SSIs-ve.
Shnim:
Renditjet
Kategoria IA. Rekomandohet pr zbatim dhe mbshtetet nga studime t mir projektuara eksperimentale,
epidemiologjike ose klinike.
Kategoria IB. Rekomandohet pr zbatim dhe mbshtetet nga disa studime eksperimentale, epidemiologjike
ose klinike dhe nga arsyetimi i fort teorik.
Kategoria II. Sugjerohet pr zbatim dhe mbshtetet nga studime klinike, ose epidemiologjike apo arsyetim
teorik.
Asnj rekomandim; shtje e pazgjidhur. Praktika t pazgjidhura, pr cilat provat jan t pa mjaftueshme
ose nuk ka konsensus n lidhje me efikasitetin.
Praktikat e krkuara nga rregullorja federale jan shnuar me yll (*).
48
KAPITULLI VI. BIBLIOGRAFIA

American Institute of Architects, (1996). Guidelines for design and construction
of hospital and health care facilities. Washington (DC): American Institiute of Architects
Press.
American Society for Healthcare Central Service Personnel, ( 1993 )
Recommended practices for central service. Section one, continuous quality
improvement. Chicago: American Hospital Association..
Anonymous, (1997). Antimicrobial prophylaxis in surgery. Med Lett Drugs Ther.
p.97-102.
Association for the Advancement of Medical Instrumentation, (1996). Flash
sterilization: steam sterilization of patient care items for immediate use (ANSI/AAMI
ST37-1996). Arlington (VA): Association for the Advancement of Medical
Instrumentation.
Association of Operating Room Nurses. (1996). Recommended practices for skin
preparation of patients. p.813-6.
Association of Operating Room Nurses,(1999). Standards, Recommended
Practices, Guidelines. Denver: Association of Operating Room Nurses.
Ayliffe GA, (1991). Role of the environment of the operating suite in surgical
wound infection. Rev Infect Dis. p.800-804.
Babb JR, Lynam P, Ayliffe GA, (1995). Risk of airborne transmission in an
operating theatre containing four ultraclean air units. p.159-68.
Bassett DC, Stokes KJ, Thomas WR, (1999). Wound infection with Pseudomonas
multivorans: a water-borne contaminant of disinfectant.
Beck WC, (1992). The surgical mask: another sacred cow? AORN J. p.955-7
Bolyard EA, Tablan OC, Williams WW, Pearson ML, Shapiro CN, Deitchman
SD, et al., (1998). Guideline for infection control in healthcare personnel, 1998. Hospital
Infection Control Practices Advisory Committee. p.289-354.
Boni L, Benevento A, Rovera F, et al. (2006). Infective complications in
laparoscopic surgery. p. 109-111.
Borer A, Gilad J, Hyam E, et al. (2004). Prevention of infections associated with
permanent cardiac antiarrhythmic devices by implementation of a comprehensive
infection control program. Infect Control Hosp Epidemiol. p. 492 -497.
Boyce JM, Opal SM, Potter-Bynoe G, Medeiros AA, (1993) Spread of
methicillin- resistant Staphylococcus aureus in a hospital after exposure to a health care
worker with chronic sinusitis. p. 496-504.
Bueno Cavanillas A, Rodriguez-Contreras R, Delgado Rodriguez M, Moreno
Abril O, Lopez Gigosos R, Guillen Solvas J, et al. (1991). Preoperative stay as a risk
factor for nosocomial infection. Eur J Epidemiol. p.670-6.
Cardo DM, Falk PS, Mayhall CG, (1993). Validation of surgical wound
surveillance. Infect Control Hosp Epidemiol. p. 211-5.
Centers for Disease Control, (1992). Postsurgical infections associated with
nonsterile implantable devices. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. p. 263.
Classen DC, Evans RS, Pestotnik SL, Horn SD, Menlove RL, Burke JP, (1992).
The timing of prophylactic administration of antibiotics and the risk of surgical-wound
infection. N Engl J Med. p. 281-6.
49
Committee on Control of Surgical Infections of the Committee on Preand

Postoperative Care, American College of Surgeons. Manual on Control of Infection in
Surgical Patients, (1984).
Cruse PJ, (1992). Surgical wound infection. In: Wonsiewicz MJ, ed. Infectious
Diseases. p. 758-64.
Culver DH, Horan TC, Gaynes RP et al., (1991). Surgical wound infection rates
by wound class, operative procedure, and patient risk index. National Nosocomial
Infections Surveillance System. p. 152-157.
Dellinger EP, Hausmann SM, Bratzler DW, et al. (2005). Hospitals collaborate to
decrease surgical site infections. p. 190-915.
Dellinger E,(1997). Surgical infections and choice of antibiotics. In: Sabiston DC,
ed. Textbook of Surgery. The Biological Basis of Modern Surgical Practice. p. 264
Demling R, LaLonde C, Saldinger P, Knox J, (1993). Multiple-organ dysfunction
in the surgical patient: pathophysiology, prevention, and treatment. p.345-414.
DiPiro JT, Martindale RG, Bakst A, Vacani PF, Watson P, Miller MT, (1998).
Infection in surgical patients: effects on mortality, hospitalization, and postdischarge
care. p. 777 -781.
Dohmen PM, (2006). Influence of skin flora and preventive measures on surgical
site infection during cardiac surgery. p.13-17.
Dominioni L, Imperatori A, Rotolo N, Rovera F, (2006). Risk factors for surgical
infections. p. 9-12.
ECDC, (2010-2011). Surveillance of surgical site infections in Europe.
Ehrenkranz NJ, Shultz JM, Richter EL, (1995). Recorded criteria as a gold
standard for sensitivity and specificity estimates of surveillance of nosocomial infection:
a novel method to measure job performance. Infect Control Hosp Epidemiol. p.697-702.
Ehrenkranz NJ, (1993). Antimicrobial prophylaxis in surgery: mechanisms,
misconceptions, and mischief. Infect Control Hosp Epidemiol. p.99-106.
Emori TG, Gaynes RP, (1993). An overview of nosocomial infections, including
the role of the microbiology laboratory. p 428 -442.
Fanning C, Johnston BL, MacDonald S, LeFort-Jost S, Dockerty E, (1995).
Postdischarge surgical site infection surveillance. p. 75-79.
Faoagali J, Fong J, George N, Mahoney P, ORouke V, (1995). Comparison of
the immediate, residual, and cumulative antibacterial effects of Novaderm R*, Novascrub
R, Betadine Surgical Scrub, Hibiclens, and liquid soap. p. 337-43.
Favero MS, Bond W, (1991). Sterilization, disinfection, and antisepsis in the
hospital. In: Balows A, Hausler WJ Jr, Herrmann KL, Isenberg HD, Shadomy HJ, eds.
Manual of Clinical Microbiology. 5th ed. Washington (DC): American Society of
Microbiology. p. 183-200.
Favero MS, Manian FA, (1993). Is eliminating flash sterilization practical? Infect
Control Hosp Epidemiol. p. 479-80.
Ferraz EM, Ferraz AA, Coelho HS, Pereira Viana V, Sobral SM, Vasconcelos
MD, et al., (1995). Postdischarge surveillance for nosocomial wound infection: does
judicious monitoring find cases? p. 290-294.
Garibaldi RA, (1988). Prevention of intraoperative wound contamination with
chlorhexidine shower and scrub. p. 5-9.
50
Garner JS, (1995). CDC guideline for prevention of surgical wound infections.
p.193-200.
Gastmeier P, Brauer H, Forster D, Dietz E, Daschner F, Ruden H, (2002). A
quality management project in 8 selected hospitals to reduce nosocomial infections: a
prospective, controlled study. Infect Control Hosp Epidemiol. p.91-97.
Hardin WD, Nichols RL, (1997). Handwashing and patient skin preparation. In:
Malangoni MA, ed. Critical Issues in Operating Room Management. p. 133-49.
Haycock C, Laser C, Keuth J, et al., (2005) Implementing evidence-based
practice findings to decrease postoperative sternal wound infections following open heart
surgery. p.299-305.
Henderson B, Poole S, Wilson M, (1996). Microbial/host interactions in health
and disease: who controls the cytokine network? Immunopharmacology. p. 1-21.
Hirschhorn LR, Currier JS, Platt R, (1993). Electronic surveillance of antibiotic
exposure and coded discharge diagnoses as indicators of postoperative infection and
other quality assurance measures. Infect Control Hosp Epidemiol. p. 21-28.
Jarvis WR, Bolyard EA, Bozzi CJ, Burwen DR, Dooley SW, Martin LS, et al.
(1995). Respirators, recommendations, and regulations: the controversy surrounding
protection of health care workers from tuberculosis. p. 142-6.
Jarvis WR, (1995). Epidemiology of nosocomial fungal infections, with emphasis
on Candida species. p. 526-30.
Kaiser AB, Kernodle DS, Barg NL, Petracek MR, (1988). Influence of
preoperative showers on staphylococcal skin colonization: a comparative trial of
antiseptic skin cleansers. p. 35-8.
Kirkland KB, Briggs JP, Trivette SL, Wilkinson WE, Sexton DJ, (1999). The
impact of surgical-site infections in the 1990s: attributable mortality, excess length of
hospitalization, and extra costs. Infect Control Hosp Epidemiol. p. 725 -730.
Krizek TJ, Robson MC, (1975). Evolution of quantitative bacteriology in wound
management. Am J Surg. p. 579-84.
Krizek TJ, Robson MC, (1975). Evolution of quantitative bacteriology in wound
management. p. 130:579
Larson EL, Butz AM, Gullette DL, Laughon BA, (1990). Alcohol for surgical
scrubbing? Infect Control Hosp Epidemiol. p. 139-43.
Larson EL, (1995). APIC guideline for handwashing and hand antisepsis in health
care settings. Am J Infect Control. p. 251-69.
Leaper DJ, van Goor H, Reilly J, et al. (2004). Surgical site infection a European
perspective of incidence and economic burden. p. 247 -273.
Lee JT, (1997). Making surgical care better: hard work, small gains [editorial].
Infect Control Hosp Epidemiol. p. 6-8.
Lee JT, (1992). Wound infection surveillance. Infect Dis Clin North Am.
Lidwell OM, Elson RA, Lowbury EJ, Whyte W, Blowers R, Stanley SJ, et al.,
(1987). Ultraclean air and antibiotics for prevention of postoperative infection. A
multicenter study of 8,052 joint replacement operations. Acta Orthop Scand. p.4-13.
Lowry PW, Blankenship RJ, Gridley W, Troup NJ, Tompkins LS, (1991). A
cluster of Legionella sternal-wound infections due to postoperative topical exposure to
contaminated tap water. p. 109-13.
51
Lutarewych M, Morgan SP, Hall MM, (2004). Improving outcomes of coronary

artery bypass graft infections with multiple interventions. Infect Control Hosp Epidemiol.
p. 517- 519.
Mangram AJ, Horan TC, Pearson ML, Silver LC, Jarvis WR, (1999). Hospital
Infection Control Practice Advisory Committee. Guideline for prevention of surgical site
infection, 1999. Infect Control Hosp Epidemiol. p. 247.
Manian FA, Meyer L, (1997). Adjunctive use of monthly physician
questionnaires for surveillance of surgical site infections after hospital discharge and in
ambulatory surgical patients: report of a seven-year experience. p. 390-394.
Manian FA, Meyer L, (1993). Comparison of patient telephone survey with
traditional surveillance and monthly physician questionnaires in monitoring surgical
wound infections. Infect Control Hosp Epidemiol. p. 216-218.
Mastro TD, Farley TA, Elliott JA, Facklam RR, Perks JR, Hadler JL, et al.,
(1990). An outbreak of surgical-wound infections due to group A streptococcus carried
on the scalp. p. 968-72.
Mayhall CG, (1993). Surgical infections including burns. In: Wenzel RP, ed.
Prevention and Control of Nosocomial Infections. 2nd ed. Baltimore: Williams &
Wilkins, p. 614-64.
Martin A. Makary, Monica S. Aswani, Andrew M. Ibrahim, Julie Reagan,
Elizabeth C. Wick, Peter J. Pronovost, (2013). Variation in Surgical Site Infection
Monitoring and Reporting by State.
McDonald M, Grabsch E, Marshall C, Forbes A, (1998). Single- versus multipledose antimicrobial prophylaxis for major surgery: a systematic review. Aust N Z J Surg.
p. 388-96.
Mertens R, Jans B, Kurz X, (1994). A computerized nationwide network for
nosocomial infection surveillance in Belgium. Infect Control Hosp Epidemiol. p. 171179.
Mitchell NJ, Hunt S, (1991). Surgical face masks in modern operating rooms a
costly and unnecessary ritual? J Hosp Infect. p. 239-42.
Nichols RL, (1989). Antibiotic prophylaxis in surgery. J Chemother. p.170-8.
Nichols RL, (1995). Surgical antibiotic prophylaxis. Med Clin North Am. p. 50922.
Nichols RL, (1992). The operating room. In: Bennett JV, Brachman PS, eds.
Hospital Infections. 3rd ed. p. 461-73.
Olson MM, Lee JT Jr, (1990). Continuous, 10-year wound infection surveillance.
Results, advantages, and unanswered questions. p.794-803.
Olson MM, MacCallum J, McQuarrie DG, (1986). Preoperative hair removal with
clippers does not increase infection rate in clean surgical wounds. p. 181-2.
Osler T, (1995). Antiseptics in surgery. In: Fry DE, Ed. Surgical infections. p. 119
-125.
Page CP, Bohnen JM, Fletcher JR, McManus AT, Solomkin JS, Wittmann DH,
(1993). Antimicrobial prophylaxis for surgical wounds. Guidelines for clinical care. Arch
Surg. p.79-88.
Pennsylvania Health Care Cost Containment Council, (2006). Hospitalacquired
Infections in Pennsylvania; Data Reporting Period: January 1, 2005 - December 31, 2005.
52
Poulsen KB, Jepsen OB, (1995). Failure to detect a general reduction of surgical
wound infections in Danish hospitals. p. 485-8.
Richet HM, Craven PC, Brown JM, Lasker BA, Cox CD, McNeil MM, et al.,
(1991). A cluster of Rhodococcus (Gordona) bronchialis sternal-wound infections after
coronary-artery bypass surgery. p. 104-9
Rudnick JR, Beck-Sague CM, Anderson RL, Schable B, Miller JM, Jarvis WR,
(1996). Gram-negative bacteremia in open-heart-surgery patients traced to probable tapwater contamination of pressure-monitoring equipment. Infect Control Hosp Epidemiol.
p. 281-5.
Rutala WA, Weber DJ, (2005). Cleaning, Disinfection, and Sterilization in
Healthcare Facilities. APIC Text of Infection Control and Epidemiology. p. 21-1-21-12.
Sands K, Vineyard G, Platt R, (1996). Surgical site infections occuring after
hospital discharge. p. 963-970.
Schelenz S, Tucker D, Georgeu C, et al., (2006). Significant reduction of endemic
MRSA acquisition and infection in cardiothoracic patients by means of an enhanced
targeted infection control programme. p.104 -110.
Scher KS, (1997). Studies on the duration of antibiotic administration for surgical
prophylaxis. p. 59-6
Sessler DI, McGuire J, Hynson J, Moayeri A, Heier T, (1992). Thermoregulatory
vasoconstriction during isoflurane anesthesia minimally decreases cutaneous heat loss.
Anesthesiology. p. 670-5.
Soto LE, Bobadilla M, Villalobos Y, Sifuentes J, Avelar J, Arrieta M, et al.,
(1999). Post-surgical nasal cellulitis outbreak due to Mycobacterium chelonae. J Hosp
Infect. p. 99-106.
Suzanne M. Pear, (2007). Patient risk faktors and the best practices of SSIs.
Tanner J, Woodings D, Moncaster K, (2006). Preoperative hair removal to reduce
surgical site infection.
Taylor GJ, Bannister GC, Leeming JP, (1995). Wound disinfection with
ultraviolet radiation. J Hosp Infect. p. 85-93.
The Human Bodys Non Specific Defense, (1999). The skin as an organ of
defense.Surg
Trilla A, Mensa J, (1993). Perioperative antibiotic prophylaxis. In: Wenzel RP,
ed. Prevention and Control of Nosocomial Infections. 2nd ed. Baltimore: Williams &
Wilkins. p. 665-82.
Tunevall TG, Jorbeck H, (1996). Influence of wearing masks on the density of
airborne bacteria in the vicinity of the surgical wound. p.263-6.
U.S. Department of Labor, Occupational Safety and Health Administration,
(1991). Occupational exposure to bloodborne pathogens; final rule. Federal Register. p.
182.
Viglionese A, Nottebart VF, Bodman HA, Platt R, (1991). Recurrent group A
streptococcal carriage in a health care worker associated with widely separated
nosocomial outbreaks. Am J Med. p. 329-33.
Walsh AL, Roberts FJ, Bryce EA, (1996). Post-discharge surveillance of surgical
wound infections [letter]. Can J Infect Control. p.29.
53
Weber DJ, Rutala WA, Denny FW Jr, (1996). Management of healthcare workers
with pharyngitis or suspected streptococcal infections. Infect Control Hosp Epidemiol. p.
753-61.
Weigelt JA, Dryer D, Haley RW, (1992). The necessity and efficiency of wound
surveillance after discharge. p. 77-82.
Weinberg M, Fuentes JM, Ruiz AI, et al., (2001). Reducing infections among
women undergoing cesarean section in Colombia by means of continuous quality
improvement methods. p. 2357- 2365.
Wenger PN, Brown JM, McNeil MM, Jarvis WR, (1998). Nocardia farcinica
sternotomy site infections in patients following open heart surgery. J Infect Dis. p. 53943.
http://www.darkdaily.com/wp-content/uploads/40412-300x225.jpg
54

Parandalimi I Infeksioneve Të Plagëve Kirurgjikale SSIs PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Parandalimi I Infeksioneve Të Plagëve Kirurgjikale SSIs PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Parandalimi I Infeksioneve Të Plagëve Kirurgjikale SSIs PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

REPUBLIKA E SHQIPRIS

UNIVERSITETI ALEKSANDR MOISIU, DURRS

ELA A. (2014). Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)

T raportoj strategjit e pararandalimit t infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs) n

1. T paraqes llojet kryesore t infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs).

2. T raportoj pacientt m vulnerabl dhe operacionet kirurgjikale, q kan rrezik

3. T raportoj metodat kryesore t mbikqyrjes t infeksioneve kirurgjikale SSIs dhe

4. T jap kontribut n raportimin e SSIs n rang kombtar dhe t analizoj n

ELA A. (2014). Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)

Infeksionet e plagve kirurgjikale (SSIs) ndodhin 4-25 % t pacientve pas procedurave

ELA A. (2014). Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)

Kt studim ia dedikoj familjes sime, n veanti prindrve, jo vetm

ELA A. (2014). Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)

Lista e figurave, tabelave dhe grafikve

KAPITULLI I. PJESA TEORIKE

1.1. Infeksioni i plags kirurgjikale dhe llojet e (SSIs)

1.1.1 SSIs e prerjeve siprfaqsore

1.1.1 SSIs e prerjeve t thella

1.1.1 SSIs e organeve dhe hapsirave

1.2 Klasifikimi i plagve kirurgjikale

1.3 Epidemiologjia e SSIs

1.4 Faktort e rrezikut pr SSIs

1.4.1 Parashikimi i rrezikut pr SSIs

1.5 Mikrobiologjia e SSIs

KAPITULLI II. MATERIALE DHE METODA

2.1 Metodat e mbikqyrjes t infeksioneve kirurgjikale inizive (SSIs)

2.1.1 Mbikqyrja e SSI-ve tek pacientt e hospitalizuar

2.1.2 Mbikqyrja e SSIs pas daljes nga spitali

2.1.3 Mbikyrja ambulatore e SSIs

2.3.1 Pastrimi manual

2.3.2 Pastrimi i mjedisit

ELA A. (2014). Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)

2.3.3.1 Metodat termike

2.3.3.2 Metodat kimike

2.3.4 Dezifektimi i siprfaqeve

2.4.1 Sterilizimi me avull

2.4.2 Nxehtsia e that

2.4.3 Gazi i oksidit t etilenit

KAPITULLI III. REZULTATE DHE DISKUTIME

3.1 Strategjit e parandalimit

3.1.1 Strategjit preoperative

3.1.1.1 Dushet antiseptike preoperative

3.1.1.2 Heqja e qimeve

3.1.1.3 Prgatitja e lkurs s pacientit n salln e operacionit

3.1.1.4 Antisepsia para-operative e duarve/parakrahut

3.1.1.4.1 Agjentt e rekomanduar pr pastrimin e duarve

3.1.1.4.2 Pastrimi kirurgjik i duarve/dezifektimi

3.1.1.5 Profilaksia antimikrobike

3.1.1.6 Menaxhimi i personelit kirurgjikal

t infektuar apo kolonizuar me

3.1.2 Strategjit operative

3.1.2.1 Mjedisi i dhoms operative

3.1.2.1.2 Siprfaqet mjedisore

3.1.2.1.3 Sterilizimi konvencional dhe flash sterilizimi i instrumenteve kirurgjikale

3.1.2.2 Veshja kirurgjikale

3.1.3 Strategjit postperative

3.1.3.1 Kujdesi pr inizionin

ELA A. (2014). Parandalimi i infeksioneve t plagve kirurgjikale (SSIs)