KAPITULLI V

5.0. ELEMENTET E TRHEQUR PREJ BETONI T ARMUAR

5.1. VEANTI T PRGJITHSHME.
Elementet e trhequr prej betoni t armuar mund t ndodhen n kushte pune n
trheqje qndrore apo n kushte pune n trheqje jashtqendrore. Kshtu p.sh n
kushte pune n trheqje qndrore ndodhen tirantat apo trheqsit e harqeve betonarme, brezi i poshtm dhe shufrat e tjera t trhequra t nj kapriate beton-arme; muret
e silloseve dhe rezervuareve rrethore beton-arme; muret e tubave beton-arme me prerje
rrethore; unaza e poshtme e nj kupole sferike etj; ndrsa n kushte pune n trheqje
jashtqendrore ndodhen muret e silloseve apo bunkerave me planimetri katrore apo
katrkndshe elementet e veant t ramave apo trarve Virendel etj (figura V-1)
Figura 5.1

N ditt e sotme, elementet q punojn n trheqje qndrore, duke u nisur nga

pikpamja ekonomike, sht mir t projektohen si elemente t paranderur (10); (11);
(34) por ato mund t projektohen edhe si element t zakonshm beton-arme si ndodh
shpesh tek ne pr munges t bazs materiale pr realizimin e paranderjes. N kt
material po trajtojm vetm llogaritjen e elementeve t trhequr realizuar si
konstruksione beton-arme t zakonshme. N t tilla konstruksione armatura gjatsore
e trhequr As nuk duhet t lidhet pr zgjatim me tel t but por zgjatimi duhet t
realizohet vetm me ann e saldimit por me kusht q n nj prerje trthore mos
saldohen m shum se 25% e shufrave q kalojn n at prerje. Ndrsa veanti e
elementeve q punojn n trheqje jashtqendrore sht se ata ndodhen n kushte pune
n trheqje me prkulje si kemip.sh n elementin e treguar n figurn V-1.e etj.

216

5.2. ETAPAT E GJENDJES T NDERUR T NJ ELEMENTI BETONARME Q PUNON N TRHEQJE QNDRORE.

Gjat ngarkimit t nj elementi beton-arme, q ndodhet n kushte pune n trheqje
qndrore, me nj ngarkes q lviz nga N=0 n N=N.shkatrruese do t veojm
kto etapa karakteristike t gjendjes t brendshme t nderur:

Figura V-2
Etapa e I. Kjo etap takohet ather kur nga ngarkesat e jashtme (fig.V-2a) n betonin
e trhequr krijohet nj gjendje e nderur e barabart me Rbtn (etapa e par kufitare). N
kt etap forca e jashtme thithet bashkrisht (pr kohezion) nga betoni dhe armatura
As. Kjo etap shrben si baz pr llogaritjen e elementeve n trheqje qndrore sipas
formimit t plasjeve.
Etapa e II. Me ngarkimin e elementit mbi etapn e I kufitare nderjet n beton bt>Rbtn,
kshtu q elementi ka hyr n fazn e plasaritjeve t cilat zhvillohen sipas nj hapi t
caktuar dhe psojn nj hapje t caktuar, por n kt etap ruhet kohezion midis
betonit dhe armaturs n intervalin midis plasjeve, t cilt punojn s bashku. N
prerjen ku sht plasja e gjith forca thithet nga armatura ndrsa n intervalin
ndrmjet dy pjasjeve forca e jashtme mbahet bashkrisht nga betoni dhe armatura
(fig.V-2b). Kjo etap shrben si baz pr llogaritjen e elementeve n trheqje qndrore
sipas hapjes s t plasurave.
Etapa III-Me ngarkimin e elementit me nj ngarkes mbi at t etaps s dyt
(fig.V-2.b) armatura hyn n plasticitet t plot (rrjedh) duke psuar deformime t
mdha mbetse ka shpie n hapjen e theksuar t plasjeve dhe n humbjen e lidhjes
me betonin, kshtu q elementi shkatrrohet. Kjo etap shrben si baz pr llogaritjen
e elementeve n trheqje qndrore sipas aftsis mbajtse.

5.2.1. LLOGARITJA E ELEMENTEVE N TRHEQJE QNDRORE SIPAS

AFTSIS MBAJTSE
Pr etapn e tret t gjendjes kufitare t llogaritjes n t ciln betoni ka dal nga puna
217

nga plasjet dhe gjith forca e jashtme mbahet nga armatura me rezistenc t llogaritjes
Rs, kushti i barazis t forcave t projektuara n boshtin gjeometrik ka formn:

N=As.Rs

(V-1)

ku:N-sht forca trheqse e llogaritjes nga ngarkesat e llogaritjes;

As, R

s-jan

respektivisht siprfaqja e armaturs dhe rezistenca e llogaritjes e saj n

trheqje.
Nga (1) do t kemi:

As

N
Rs

(V-2)

5.3. LLOGARITJA E ELEMENTEVE KATRKNDSH Q PUNOJN N

TRHEQJE JASHTQENDRORE SIPAS AFTSIS MBAJTSE
N elementet q punojn n trheqje jashtqendrore, me prerje katrkndshe n
vartsi t pozicionit t forcs t jashtme dallojm dy raste t trheqjes jashtqendrore
(figura 3)
Rasti I. Ky rast takohet ather kur forca e jashtme vepron n intervalin ndrmjet
armaturave As dhe A's. N kt rast, pr arsye t plasjeve q prshkojn gjith prerjen
trthore, betoni ka dal nga puna dhe e gjith forca e jashtme N thithet nga armaturat
As dhe A's. Shprndarja e ksaj force n armaturat prkatse bhet n pjestim t
zhdrejt me largsin e tyre nga forca N (figura V-3). Ky sht rasti i elementeve n
trheqje jashtqendrore me jashtqendrsi t vogl dhe takohet ather kur plotsohet
kushti:

eo

h
a
2

(V-3)

Rasti II. Ky rast, apo i ashtuquajtur rasti i trheqjes jashtqendrore me jashtqendrsi

t madhe (V-3b) takohet kur forca e jashtme N vepron jasht prerjes trthore apo kur
plotsohet kushti:

eo

h
a
2

(V-4)

N kt rast nj pjes e prerjes trthore mbi boshtin anjans ndodhet n kushte pune n
shtypje, me epjur katrkndshe, me ordinat Rb, ndrsa pjesa tjetr, nn boshtin
asnjans, pr arsye t plasjeve, del nga puna dhe e gjith forca (n kt zon) thithet
218

nga armatura As e cila n etapn e gjendjes kufitare t llogaritjes mbrin rezistencn e

llogaritjes n trheqje Rs. N kt etap (etapn e III) armatura e zons t shtypur Asc
mbrin rezistencn e llogaritjes Rsc n shtypje. Si duket, rasti i dyt i trheqjes
jashtqendrore sht i ngjashm me at t shtypjes jashtqendrore me jashtqendrsi t
madhe, vetm se ndryshon pozicioni dhe krahu i forcs N.
Figura V-3 a.b
Meqnse elementet n trheqje jashtqendrore n praktik n m t shumtn e rasteve
kan prerje katrkndshe po trajtojm vetm elementet katrkndshe n trheqje
jashtqendrore.

5.3.1. LLOGARITJA E ELEMENTEVE ME JASHTQENDRSI T

VOGL ME PRERJE KATRKNDSHE
Pr elementet me jashtqendrsi t vogl me prerje trthore katrkndshe
(figura V-3.a) nga kushtet e barazis t momenteve t forcave t jashtme e t
brendshme kundrejt qndrave t rndess t armaturave A's dhe As, n etapn e tret t
gjendjes kufitare t llogaritjes, do t kemi:

N.e'=As.Rs(h0-a')

(V-5)

N.e=A's.Rs(h0-a')

(V-6)

dhe
ku:

-sht largsia e N nga armatura As e barabart:

h
a eo
2

(V-7)

e'- sht largsia nga A's deri n N e barabart:

e' ao

h
a'
2

(V-8)

Kshtu nga (5) siprfaqja e armaturs (m t trhequr) do t jet:

As

h
a' )
2
Rs (ho a ' )

N ( eo

(V-9)

Ndrsa nga (6) dhe (7) siprfaqja e armaturs m pak t trhequr A's do t jet:
219

A' s
ku:

e0=

N (0.5h a eo )
Rs (ho a ' )

(V-10)

M
N

5.3.2. LLOGARITJA SIPAS AFTSIS MBAJTSE E ELEMENTEVE

KATRKNDSH ME JASHTQENDRSI T MADHE Q
PUNOJN N TRHEQJE JASHTQENDRORE
Pr elementet q punojn n trheqje jashtqendrore me jashtqendrsi t madhe
gjendja e brendshme e nderur, n etapn e III sht ajo e treguar n figurn V-3.b.
Pr kt gjendje kushtet e barazis t momenteve t forcave t jashtme dhe t
brendshme kundrejt armaturs As dhe e shums t forcave t projektuara n boshtin
gjeometrik do t ken formn:

N.eAbc.Rb.Zb+Asc.Rsc(h0-a')

(V-11)

dhe

N-Abc.Rb+As.Rs-Asc.Rsc

(V-12)

Pr elementet katrkndsh me Abc=b.x dhe Zb=h0-0,5x do t kemi:

N.eb.x.Rb(h0-0,5x)+Asc.Rsc(h0-a')

(V-11.a)

N=AsRs-b.x.Rb-Asc.Rsc

(V-12 a)

dhe
Pr t patur As+Asc=min duhet t shfrytzojm n maksimum zonn e shtypur t
betonit duke marr X=Xy=.y.h0.
Pr

xy=.y.h0

do t kemi:

N.e=A0,y.bh02Rb+Asc.Rsc(h0-a')
prej nga
2

Asc

N.e - A 0, y .bh 0 R b
A sc .R sc (h 0 - a' )

(V-13)

ku:
A0,y=..y(1-0,5. .y).
220

Ndrsa pr Asc>0, nga barazimi (12) dhe pr xy=..y.h0, do t kemi:

As

y bho Rb N
Rs

Asc

(V-14)

N qoft se Asc<0 ather japim vet Asc duke u nisur nga prqindja minimale, por jo
m pak se 2 16. Kshtu pr kt rast, As prcaktohet si m posht:
-Gjejm momentin q mban Asc e dhn vet me formuln:

Msc=Asc.Rsc(h0-a')

(V-15)

-Gjejm momentin q do t thith zona e shtypur e betonit me formuln:

Mbc=N.e-Msc=A0.bh02Rb

(V-16)

prej nga:

Ao

Ne M sc
bho2 Rb

(V-17)

N tabel pr A0 marrim .. dhe mandej gjejm lartsin e zons t shtypur me

formuln:

x=...h0
N qoft se
x=...h 02a'
ather As do t jet :

As bho

Rb
N
Asc
Rs
Rs

(V-18)

N qoft se x=h0<2a' ather siprfaqja e armaturs s trhequr As gjendet nga kushti

i barazis t momenteve t forcave t jashtme e t brendshme kundrejt qendrs t Asc
me formuln:

As

Ne'
Rs (ho a ' )

(V-19)

Duke zvendsuar e' me vlern prkatse do t kemi:

As

N
e
(
1)
R s ho a '

(V-19.a)

Shembulli V-1. T llogaritet sipas aftsis mbajtse brezi i poshtm kapriats betonarme kur jan dhn: N=240,0 KN; b=h=25 cm; betoni i klass B.20 elik -31 s me
Rs=2700 daN/cm2
221

Zgjidhje. Pr N=240 KN=24000 daN siprfaqja e armaturs nga formula (V-2) do t

jet :

As

N
24000

8.88cm 2
Rs
2700

Marrim 4.18 me As=10 cm2 dhe stafa .6 mm do 25 cm

Shembull V-2. T llogaritet elementi i nj rame beton-arme i cili ndodhet n kushte
pune n trheqje jashtqendrore. Kur jan dhn: b=30 cm; h=60 cm; a=a'=4 cm;
N=80000 daN (trheqje); M=7000 daN.m betoni i klass B.20 dhe eliku 31 s me
Rs=2700 daN/cm2.
Zgjidhje. Pr N=80000 daN dhe M=7000 daNm, jashtqendrsia e0 do t jet:

eo

M
700000

8.75cm
N
80000

Meqnse:

eo 8.75

h
60
a
4 26cm ;
2
2

d.m.th se kemi t bjm me jashtqendrsi t vogl.

Pr kt rast nga formulat (V-9) dhe (V-10) do t kemi:

As

h
60
a ' ) 80000(8.75
4)
2
2

19.80cm 2
Rs (ho a ' )
2700(56 4)

N ( eo

dhe

h
60
N ( a eo ) 80000( 4 8.75)
2
2
A' s

9.82cm 2
Rs ( ho a ' )
2700(56 4)
Marrim prfundimisht A's=4..18=10,0 cm2 dhe As=2. ..26+2...24=19,65 cm2
Shembull V-3. T llogaritet kollona e rams t tribuns t nj stadiumi q ndodhet n
kushte pune n trheqje jashtqendrore kur jan dhn: b=25 cm, h=40 cm, a=a'=4
cm, N=20000 daN, M=22000 daNm, betoni i klass B.20 me R b=115 daN/cm2,
armatura punuese -31 s me Rs=2700 daN/cm2 dhe Rsc=2700 daN/cm2.
Zgjidhje: Pr N=20000 daN/cm2 dhe M=22000 daNm jashtqendrsia e0 do t jet:

222

eo

M
2200000

1.10m 110 cm
N
20000

Meqnse:

h
40
a
4 16cm
2
2

eo 110

d.m.th se kemi t bjm me trheqje jashtqendrore me jashtqendrsi t madhe.

Gjejm madhsin A0,y me formuln:

A0,y=..y(1-0.5. ..y)=0.584(1-0.5 0.584)=0.413

ku: .

(2

)
1.1

0.763
0.584
0.763
(2
)
1.1

dhe .

.=0.85-0.008.Rb=0.85-0.00811.5=0.763
Kshtu sipas formuls (V-13) siprfaqja e armaturs t shtypur do t jet:

Asc

Ne Aoy bho2 Rb
Rs (ho a ' )

20000 94 0.413 25 36 2 109

4.87cm 2
2700(36 4)

ku:
. e eo .

h
40
a 110
4 94cm
2
2

Ndrsa nga formula (V-14) siprfaqja e armaturs t trhequr As do t jet:

y bho Rb N
Asc
Rs
0.584 25 36 115 20000

4.87 33.50cm 2
2700
As

(marrim 6.26 mm pr As dhe 2.18 pr Asc).

223

KAPITULLI V.................................................................................216
5.0. ELEMENTET E TRHEQUR PREJ BETONI T ARMUAR............216
5.1. VEANTI T PRGJITHSHME. ....................................................216
5.2. ETAPAT E GJENDJES T NDERUR T NJ ELEMENTI BETONARME Q PUNON N TRHEQJE QNDRORE. ................................217
5.2.1. LLOGARITJA E ELEMENTEVE N TRHEQJE QNDRORE SIPAS
AFTSIS MBAJTSE......................................................................218
5.3. LLOGARITJA E ELEMENTEVE KATRKNDSH Q PUNOJN N
TRHEQJE JASHTQENDRORE SIPAS AFTSIS MBAJTSE .........218

5.3.1. LLOGARITJA E ELEMENTEVE ME JASHTQENDRSI T

VOGL ME PRERJE KATRKNDSHE.....................................219
5.3.2. LLOGARITJA SIPAS AFTSIS MBAJTSE E ELEMENTEVE
KATRKNDSH ME JASHTQENDRSI T MADHE Q PUNOJN N
TRHEQJE JASHTQENDRORE.....................................................220

224