natuurlijk

wonen
werken

m a s tzeuripdlbarno e k

masterplan zuidbroek

Masterplan Zuidbroek
april 2004
 Masterplan Zuidbroek
vastgesteld door de gemeenteraad van Apeldoorn op 25 september 2003
WELKOM IN ZUIDBROEK!

Wonen? Werken? Recreëren? Het kan

allemaal in Zuidbroek. In de komende jaren
zal er een nieuwe wijk ontstaan die dat
allemaal in zich heeft. Apeldoorn wil zich
profileren als groeikern met voldoende
werkgelegenheid en woonmogelijkheden
‘in het groen’.
In de wijk Zuidbroek is daarom veel ruimte
opgenomen voor groen en water, zodat er
een gevoel van wonen en werken in het
groen ontstaat.
Een wijk met een eigen gezicht en identiteit,
zodat je als toekomstige bewoner met trots
kunt zeggen dat je in Zuidbroek woont.

Apeldoorn, september 2003

J.W.E. Gutteling,
projectwethouder Zuidbroek
 I N H O U D S O P G AV E

VOORWOORD 3

1 INLEIDING 7

2 RUIMTELIJKE EN PROGRAMMATISCHE KADERS 9

2.1. Raamnota Apeldoorn 9

4 2.2. Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020 en de Groene Mal 11 5

2.3. Zuidbroek-Zevenhuizen: wisselgroei en samenhang 13
2.4. Duurzame ontwikkeling 14
2.5. Programma wonen 17
2.6. Programma werken 18
2.7. Programma maatschappelijke voorzieningen 19

3 BESTAANDE SITUATIE 21
3.1. Ruimtelijk beeld 21
3.2. Geomorfologie 23
3.3. Verkavelingskarakteristiek van de gebiedsdelen 25
3.4. Waterhuishouding 27
3.5. Archeologie 29
3.6. Wegenstructuur 31
3.7. Bijzondere elementen 33
3.8. Belemmeringen 35

4 STEDENBOUWKUNDIGE OPZET 37

natuurlijk wonen werken

4.1. Drie dragers: waterlijn - as van Anklaar - groene wig 37
4.2. Verbindingen met Zevenhuizen 39
4.3. Karakteristiek van de randen 41
4.4. Lanen 43
4.5. Netwerk: dragers van beweging 45
4.6. Plankaart Masterplan 47

5 DEELGEBIEDEN 49
5.1. Het Bedrijvenpark 49
5.2. Het Mozaïek 51
5.3. Het Rooster 53
5.4. De Wellen 55
5.5. De Groene Wig 57

6 RUIMTELIJKE PLANFACETTEN 59
6.1. Water 59
6.2. Groenstructuur 61
6.3. Autoverkeer 63
6.4. Langzaam verkeer en openbaar vervoer 65
6.5. Speelplekken 67
6.6. Kunst 68
6.7. Beeldkwaliteit 69

7 PROGRAMMA 71
7.1. Ruimtegebruik 71
7.2. Woningbouwprogramma en fasering 71
7.3. Maatschappelijke voorzieningen 72
7.4. Bedrijven 72
7.5. Financiële uitvoerbaarheid 72
 INLEIDING
1
wonen werken natuurlijk
Leeswijzer
In hoofdstuk twee wordt het ruimte-
lijk en programmatisch kader voor
Zuidbroek geschetst. Het derde
hoofdstuk bevat een beschrijving van
de bestaande situatie van het plan-
gebied. In hoofdstuk vier wordt de
stedenbouwkundige opzet gepresen-
teerd. Een toelichting per deelgebied
wordt gegeven in hoofdstuk vijf. In
het zesde hoofdstuk worden de plan-
facetten behandeld. Het zevende en
tevens laatste hoofdstuk geeft een
overzicht van het bouwprogramma,
het ruimtegebruik en de financiële
haalbaarheid.
Achtergrond
Aan de noordoostzijde van Apeldoorn
zal in de komende jaren Zuidbroek
ontwikkeld worden, een bijzondere wijk
voor wonen en werken met een herken-
baar groen Apeldoorns karakter. Binnen
een groene setting zal een verscheiden-
heid aan milieus ontwikkeld worden.
Het voorliggende Masterplan is een
belangrijke stap in de ontwikkeling van
deze locatie.
Het Masterplan is een vervolg op de in
juni 2001 vastgestelde Tussenbalans
structuurmodel Zuidbroek. In die
tussenbalans zijn de contouren aange-
geven van de ruimtelijke structuur en
het programma voor Zuidbroek. Het
ruimtelijk model uit de Tussenbalans
heeft als basis gediend voor het
Masterplan. Ambities op het gebied van
wonen, werken, voorzieningen en groen
zijn in dit Masterplan op hoofdlijnen
verder uitgewerkt. Daarbij zijn de
inzichten van de Ruimtelijke Ontwik-
kelingsvisie 2020, de Strategische
Economische Beleidsvisie (SEBA)
2000-2020 en de uitwerking van het
concept Groene Mal meegenomen.
De locatie Zuidbroek is nu nog hoofd-
zakelijk een open landschap met wat
verspreid liggende bebouwing. De
luchtfoto geeft daar een duidelijk beeld
van. Globaal genomen wordt het gebied
aan de oostelijke zijde door de A50 en
aan de zuidzijde door de Deventerstraat
begrensd. Aan de zuidwestelijke zijde
vormt de wijk Zevenhuizen de grens
van Zuidbroek. Het bestaande deel van
bedrijvenpark Apeldoorn-Noord en de
Oost-Veluweweg vormen de begrenzing
aan de noord-westzijde.
Het circa 300 hectare grote gebied gaat 7
plaats bieden aan een nieuwe wijk van
circa 3100 woningen, een uitbreiding
van het bedrijvenpark Apeldoorn-
Noord met circa 65 hectare en een
groot park van circa 30 hectare als
belangrijk onderdeel van de stedelijke
groenstructuur ‘de groene mal’. In
ruimtelijk en functioneel opzicht, maar
ook qua woningbouwprogramma,
zullen de ontwikkelingen in Zuidbroek
in samenhang bekeken worden met de
vernieuwing van Zevenhuizen.
Status van het Masterplan
Het Masterplan Zuidbroek bevat een
integrale visie op de ruimtelijke hoofd-
structuur en de programmatische
opbouw van het woongebied en van de
tweede fase van het bedrijvenpark
Apeldoorn-Noord. Daarmee is de
hoofdstructuur van de nieuwe wijk en
de indeling in deelgebieden vastgelegd.
De precieze invulling van die deelge-
bieden krijgt verdere vorm en inhoud in
de stedenbouwkundige uitwerking die
per deelgebied wordt gemaakt. Die
deelgebieden worden per tijdsfase in
ontwikkeling genomen. Het Masterplan
fungeert daarbij als integraal kader.
De verdere ontwikkeling en realisatie
van Zuidbroek zal een periode van
meerdere jaren in beslag nemen. Het
zwaartepunt van de realisatie ligt in de
periode 2004 tot 2009. Het Masterplan
is gericht op flexibiliteit, zodat adequaat
op nieuwe ontwikkelingen of marktom-
standigheden kan worden ingespeeld.
 2
R U I M T E L I J K E E N P R O G R A M M AT I S C H E K A D E R S
8 Raamwerk voor stedelijke kwalitieit 2.1 Raamnota Apeldoorn
Schaalniveau van de stad
De Raamnota Apeldoorn doet uit-
spraken die betrekking hebben op het
schaalniveau van de stad als geheel en
de hoofdstructuur daarvan: de stede-
lijke raamwerken die voor langere tijd
de inrichting en de kwaliteit van de stad
als geheel zullen bepalen. Op 26 maart
1998 is de Raamnota Apeldoorn door
de gemeenteraad vastgesteld. De kaart
geeft een synthese van de verschillende
raamwerken. Deze zijn opgebouwd uit
lijnen (en zones), knooppunten en
vlakken die samen de stedelijke hoofd-
structuur vormen.
Met de verschillende gebieden binnen
wonen
deze raamwerken kan vaak flexibel
worden omgegaan, wel is daarbij de
koppeling van deze gebieden aan de
raamwerken van belang: hetzij door de
infrastructuur, hetzij door de groen-
structuur.
Verankering in de stedelijke
hoofdstructuur
In de Raamnota Apeldoorn wordt
aangegeven dat de Apeldoornse wijken
zijn ‘opgehangen’ tussen de radialen
(onder andere de Kanaalzone en de
Deventerstraat). Binnen de wijken komt
vaak een luw binnengebied voor in de
vorm van een park (Zuid, de Maten en
Zevenhuizen).
De relatie van de woonmilieus met de
stedelijke raamwerken kan worden
versterkt door de wijken steviger te
verankeren in de stedelijke hoofdstruc-
tuur. Daarnaast herbergen de bestaande
en nieuwe wijken een belangrijk poten-
tieel van bestaande en nieuw toe te
voegen woonmilieus.
Verbinding binnenstad en wijken 9
De relaties van de wijken met de
binnenstad krijgen de vorm van gebun-
delde verkeers- en vervoersstromen
voor hoogwaardig openbaar vervoer,
auto en fiets. Deze moeten goed vorm-
gegeven worden zodat ze een bijdrage
leveren aan een heldere, stedelijke
hoofdstructuur.
De fietsroutes moeten bij voorkeur
aansluiten bij de historische structuren
van de linten, veelal de meest directe
verbindingen tussen wijk en centrum.
Daarnaast moet aandacht zijn voor het
slechten van barrières tussen wijken,
bijvoorbeeld bij de kanaal- en spoor-
zone.
Landschappelijke en groene
infrastructuur
In de Raamnota wordt het belang van
de landschappelijke en groene infra-
structuur aangegeven. De openheid van
de oostzijde wordt gesteld tegenover de
geslotenheid van de oude bosstructuren
aan de westzijde van de stad.
Voor het water wordt, in het kader
van de toenemende aandacht voor het
ontwerpen op basis van watersystemen,
gepleit voor het hanteren van een duur-
zame watersysteembenadering.
 bestaand ontwikkeling onderzoek
herstructure-
ring
groen
gesloten bos

parkzone

agrarisch

kanaal

beek + zone

lanen / route

verbindingen
Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2.2 Ruimtelijke
bijzondere plekken Ontwikkelingsvisie 2020
en de Groene Mal
De Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020
wonen is het kader voor het ontwikkelings-
centrum/winkels
programma Investeringsbudget
Stedelijke Vernieuwing (ISV) en geeft
centrum appartementen de ambities voor de langere termijn
aan. Op 28 februari 2002 is de
appartementen
Ruimtelijke Ontwikkelingsvisie 2020
stadswoningen door de gemeenteraad vastgesteld als
structuurplan voor het stedelijk gebied.
centrum invloedssfeer Een vijftal overkoepelende ambities
Apeldoorn staat bekend als groene stad 11
en is daar trots op. Daarom werkt
Apeldoorn aan de ambitie om deze
identiteit veilig te stellen en verder uit
te bouwen. In de Ruimtelijke Ontwikke-
lingsvisie 2020 is daarom het principe
van de Groene Mal geïntroduceerd.
De Groene Mal is de groene hoofd-
structuur van Apeldoorn. Deze struc-
tuur wordt bepaald door de bos-
gebieden, de parken en het beken- en
sprengensysteem met name in het
westelijke deel van de stad en het wete-
ringsysteem en de groene wiggen aan

natuurlijk
hieruit vormen de kern en zijn kader-
suburbaan wonen
gevend voor de ontwikkeling van
suburbaan herstructurering Zuidbroek:
wonen landschap • ontwikkeling van de Groene Mal
• profilering van Apeldoorn als
regiocentrum
• differentiatievan het bestaand
verkeer
stedelijk gebied
parklane • zorgvuldig ruimtegebruik
• investeren in omgevingskwaliteit en
hoofdontsluiting
duurzaamheid
spoorlijn/stationslocatie
In het structuurplan is geformuleerd
dat, naast de ruimte voor suburbaan
wonen en appartementen, een extra
werken inzet gepleegd moet worden voor die
kantoren
woonmilieus die de uitersten van het
palet vertegenwoordigen: centrum-
bedrijven stedelijk wonen en wonen in/aan het
landschap. Daarnaast geldt voor
centrum invloedssfeer
Zuidbroek volgens het structuurplan
ook een opgave voor landelijk wonen,
gekoppeld aan de groene wig naar
buiten toe.
voorzieningen
In de Tussenbalans Zuidbroek is de
centrum / winkels
betekenis van de bovengenoemde ambi-
onderwijs / cultureel / ties beschreven voor de ontwikkeling
zorg / dagrecreatie
van Zuidbroek. Gezien de grote invloed
centrum invloedssfeer van de Groene Mal op de nieuwe wijk
wordt deze hieronder verder toegelicht.
sport/recreatie / toerisme
de oostzijde van de stad.
In de nota ‘de Groene Mal’ is onder
meer aangegeven dat groene wiggen een
functie zullen hebben als groene verbin-
dingen tussen stad en landelijk gebied Het Weteringse Broek is in de nota ‘de
die meedoen op het schaalniveau van Groene Mal’ gedefinieerd als stedelijk
de stad als geheel. Meer concreet zijn de uitloopgebied en zal in de toekomst
groene wiggen te omschrijven als brede ruimte bieden aan onder andere recre-
groenzones die stadsdelen met het atieve voorzieningen, waterberging, bos
dichtstbijzijnde (open) landschap, bos en moeras, naast agrarisch gebied.
en natuurgebieden verbinden. Via
recreatieve routes nodigen ze bewoners De groene wig Zuidbroek zal binnen
uit tot recreatie in de directe omgeving. de wijk een belangrijke structurerende
Daarom sluiten de wiggen zowel in de functie vervullen.
stad als in het buitengebied zoveel De wig gaat functioneren als wijkpark
mogelijk aan op ‘aantrekkelijke’ groen- en heeft ook een bovenwijkse betekenis.
elementen. In omgekeerde richting Langs de randen zullen de woon-
ontstaat een trek van de natuurlijke gebieden op de grote groene ruimte
bewoners vanuit het buitengebied worden georiënteerd. Behoud en
de stad in: vogels, insecten en kleine versterking van de groene mal zijn een
zoogdieren krijgen de mogelijkheid randvoorwaarde bij de ontwikkeling van
om via de groene wiggen de stad in Zuidbroek.
te trekken.
Aan de oostzijde van Apeldoorn zijn
vier groene wiggen gepland. Eén van
de vier groene wiggen doorkruist
Zuidbroek. Deze zal aan de stadszijde
aansluiten op het Mheenpark in Zeven-
huizen. Aan de buitenzijde wordt de
wig verbonden met het nog te realiseren
grote groengebied Weteringse Broek.

sportvelden

12
woongebied bestaand
woongebied te ontwikkelen
bedrijfsterrein bestaand
bedrijfsterrein te ontwikkelen
integratiezone
stadsdeelhart
Wijkcentrum Anklaar
2.3 Zuidbroek-Zevenhuizen:
wisselgroei en samenhang
Zuidbroek en Zevenhuizen gaan samen
één stadsdeel vormen. Daarvoor worden
de twee wijken zowel ruimtelijk als
programmatisch geïntegreerd. Het
proces van integratie wordt wisselgroei
genoemd.
Woonmilieus
De nieuwbouwprogramma’s voor
Zevenhuizen en Zuidbroek worden
in samenhang opgesteld vanuit het
uitgangspunt van het ongedeelde stads-
deel. De vernieuwing van het woon-
programma Zevenhuizen ontstaat door
een omvangrijke herstructurering van
wonen
de hoogbouw (ongeveer 700 woningen)
en een ingrijpende aanpassing van de
voorzieningen. Daardoor vervult Zuid-
broek een belangrijke functie voor de
herhuisvestingsopgave. Door de bouw-
programma’s gezamenlijk op te stellen
vanuit zowel de transformatie van
Zevenhuizen als de nieuwe stadsuitleg
ontstaan extra kansen voor gedifferen-
tieerde woonmilieus. De woonmilieus
worden verder gedifferentieerd door
een substantieel aandeel van particulier
opdrachtgeverschap
Voorzieningen
Zevenhuizen en Zuidbroek krijgen een
gezamenlijke voorzieningenstructuur.
Dit biedt kansen voor zowel fysieke
vernieuwing als ook verruiming van
sportvoorzieningen
het aanbod. Het voorzieningenniveau
groen
wordt, in het licht van de veranderende
maatschappelijke vraag, ingericht op de
parklane behoeften van morgen.
Er zal worden ingespeeld op een divers
water publiek. Hierbij wordt rekening
gehouden met de vraagverschuiving
laan met bomen door vergrijzing, nieuwkomers in het
gebied en het relatief groot aandeel
stedelijke-as wisselgroei strategie
bewoners van allochtone afkomst in
Zevenhuizen.
Het bestaande winkelcentrum Anklaar 13
zal worden uitgebreid, om zo ook te
kunnen voorzien in de toekomstige
vraag vanuit Zuidbroek. In Zuidbroek
zal een voorzieningencluster komen,
vooral gericht op vestigingen van
onderwijs, maar ook een buurtsuper-
markt (maximaal 350 m2 bruto vloer-
oppervlakte) wordt niet uitgesloten.
De bewoners van Zuidbroek kunnen,
na het geschikt maken voor intensief
gebruik van sportvelden en sportac-
commodaties, grotendeels gebruik
maken van de nabij gelegen bestaande
sportveldencomplexen aan de Schoon-
broekseweg, de Anklaarseweg (voetbal),
van de sporthal de Mheen en van
tennispark Sprenkelaar.
Ruimtelijke structuur
De verbindende lijnen tussen Zeven-
huizen en Zuidbroek zullen als ruimte-
lijke dragers voor de integratie worden
gebruikt. Bestaand wordt verknoopt
met het nieuwe. Voor de ruimtelijke en
symbolische samenvoeging is de ’as van
Anklaar’ van majeur belang. Deze as
zal de verbindingsroute vormen voor
openbaar vervoer en langzaam verkeer
tussen het stadsdeelcentrum in Zeven-
huizen en de voorzieningencluster in
Zuidbroek. Daarnaast zullen aan deze as
de voorzieningen in de hele stedelijke
structuur worden verankerd.
De groene wig en het aansluitende
Mheenpark zullen in de groene sfeer
een bijdrage leveren aan de verbinding
tussen de wijken en de samenhang
binnen het groter geheel. De groene wig
en het Mheenpark worden met elkaar
verbonden door twee groene verbin-
dingen met daarin routes voor lang-
zaam verkeer (Pythagorasstraat /
Symfoniestraat en Anklaarseweg /
De Spinozastraat).
14 2.4 Duurzame ontwikkeling
Het begrip duurzaamheid manifesteert
zich op verschillende schaalniveaus.
Op het schaalniveau van Zuidbroek als
geheel, komt de duurzame ontwikkeling
tot uitdrukking in het streven de
stedenbouwkundige structuur van de
wijk in nauwe samenhang te ontwik-
kelen met thema’s als groen, water,
landschap en energie. Op het moment
dat in een later stadium de ontwerpen
voor woningen en woonomgeving
worden gemaakt, zullen de dan
geldende eisen op het gebied van duur-
zaam, aanpasbaar en flexibel bouwen
worden gehanteerd.
Natuur bijeenbrengen in ecologisch evenwicht
Landschap
In de huidige situatie is binnen Zuid-
broek sprake van verschillen in hoogte-
ligging (ongeveer drie meter) dat te
verklaren is door de aanwezigheid van
dekzandruggen in het landschap. Met
de ontwikkeling van een nieuwe woon-
wijk en een nieuw bedrijvenpark zal het
bestaande landschap qua karakter en
beleving een ingrijpende verandering
ondergaan. De bestaande kwaliteiten
van het landschap worden als aanlei-
ding gebruikt voor de stedenbouwkun-
dige opzet van de wijk.
Naast de aanwezige verschillen, gaat het
daarbij ook om het inpassen van waar-
devolle elementen zoals delen van de
Parkmanagement bedrijvenpark 15
Naast zorgvuldig ruimtegebruik, is de
inzet voor het bedrijvenpark gericht op
de invoering van parkmanagement.
Door de opzet van een organisatievorm,
waaraan de verschillende bedrijven deel
nemen, kunnen collectieve afspraken
worden gemaakt over gebruik en beheer
van het bedrijvenpark, zoals dat in het
bestaande bedrijvenpark Apeldoorn
Noord al is ingevoerd.

Groen
Een grote rijkdom in het plan Zuid-
broek is de groene wig, centraal in
het gebied. Dit groengebied biedt de
mogelijkheid voor natuurontwikkeling
en vormt een schakel tussen het
Mheenpark en het nog te ontwikkelen
Weteringse Broek in het buitengebied.
Daarmee zal een verbinding gecreëerd
worden voor planten en dieren (en
mensen) met de omgeving.
Ook het andere groen in de wijk zal
zoveel mogelijk in verbinding met
elkaar staan. De groenstructuur biedt
ruimte aan een netwerk van recreatieve
routes en zorgt voor een onderling
samenhangend ecologisch raamwerk.
Water
De bestaande hydrologische situatie
maakt duidelijk dat water een belang-
rijke rol in het gebied speelt. De opgave
is er op gericht om het water niet alleen
vanuit technische invalshoek te bena-
deren, maar ook te kijken hoe het water
op het gebied van ecologische verbin-
dingen en waterkwaliteit een belang-
rijke bijdrage kan vervullen in de duur-
zame ontwikkeling van het nieuwe
woon- en werkgebied.
natuurlijk
bestaande wegen en bijbehorende
beplanting, verspreid voorkomende
bomen en boomgroepen.
Energie
Bij de ontwikkeling van de wijk zal het
concept van de energie-neutrale stad
toegepast worden. Met dit concept
wordt een beperking van het gebruik
van fossiele energiebronnen beoogd.
Deze ambitie wordt onder meer waar-
gemaakt door de komst van het warm-
tenet in Zuidbroek. De warmte die via
dit net in circulatie wordt gebracht,
ontstaat uit verbranding van biomassa
op de Ecofactorij. Het net moet voor-
zien in de warmtevraag van alle
woningen in Zuidbroek. De traditionele
levering van gas vervalt daarmee.
Zorgvuldig ruimtegebruik
bedrijvenpark
Specifiek voor het bedrijvenpark geldt
de doelstelling van zorgvuldig ruimte-
gebruik. Het streven is om de beschik-
bare ruimte op de kavels efficiënt te
benutten door stapeling en clustering
van gemeenschappelijke voorzieningen
te stimuleren (onder andere voor
parkeervoorzieningen).
 WONEN IN APELDOORN 2010,
E E N V I S I E O P A P E L D O O R N A L S W O O N S TA D
16 De transformatieopgave 2.5 Programma wonen
De nog nieuw te realiseren wijken (Zuidbroek, Groot Zonnehoeve, Kanaalzone) dienen evenals de Zuidbroek wordt in samenhang met
bestaande wijken, afhankelijk van de feitelijke situatie, een ongedeeld karakter te krijgen door de herstructurering van Zevenhuizen
toevoeging van circa 20% woningen binnen de kernvoorraad (sociale huurwoningen). Vraag en ontwikkeld. Er wordt conform de
aanbod zijn thans binnen de bestaande kernvoorraad, zoals reeds vermeld, ongeveer in evenwicht. Woonvisie Apeldoorn 2010 een grote
Dit betekent dat er door nieuwbouw in de uitleggebieden ruimte ontstaat om een evenredig deel verscheidenheid aan woonmilieus
van de bestaande werkvoorraad te slopen en/of te verkopen. ontwikkeld, hierbij worden de uitersten
(Hoofdstuk 5.3. pagina 23 Woonvisie Apeldoorn 2010) van de markt bediend. Voor beide
wijken samen wordt gestreefd naar een
verhouding van 35% huurwoningen en
65% koopwoningen in de woningvoor-
Praktijkvoorbeeld van een goede balans raad 2010.
Het nieuwe uitleggebied Zuidbroek is een goed voorbeeld van het huidige woonbeleid. Voorheen Financieringscategorieën
was de intentie om in dit gebied hoge aantallen woningen te bouwen en een beperkte woonmilieu- In de sociale woningbouw betreft de
differentiatie te realiseren. De nieuwe visie ten aanzien van het wonen heeft tot een andere opgave ook de compensatie van de
wonen
benadering geleid. Er worden minder woningen gebouwd en er wordt ingezet op een sterker onttrekkingen uit dit segment bij de
contrast tussen en meer variatie in verschillende woonmilieus. Het principe van de ongedeelde herstructurering in Zevenhuizen. Voor
stad vormt daarvoor de basis. Zo wordt, enerzijds vanuit het principe van de ’Groene Mal’, sterk de herhuisvesting moeten de program-
ingezet op het woonmilieu wonen in/aan het landschap. Anderzijds vindt in Zuidbroek verdichting ma’s in de tijd op elkaar aansluiten.
plaats door stadswoningen toe te voegen waar dat inpasbaar is alsmede stapeling van woon- Uitgaande van het optimistische
functies. Ook wordt particulier opdrachtgeverschap gestimuleerd. Daarnaast vervult Zuidbroek economische scenario uit het streef-
een borgingsfunctie ten behoeve van de herstructureringswijk Zevenhuizen. Zo kan in die wijk de programma woningbouw (opgesteld op
gewenste verhouding van 35% huurwoningen/65% koopwoningen gerealiseerd worden. Tevens basis van het woningbehoefteonderzoek
krijgt Zevenhuizen op die manier de mogelijkheid om meer contrast in woonmilieudifferentiatie aan 1999) zit 20% van het programma in de
te brengen. sociale huur. Sociale koop maakt ruim
(Hoofdstuk 5.5. pagina 24 Woonvisie Apeldoorn 2010) 5% van het programma uit.
In het duurdere segment ligt het
programma dure koop met 50% boven
het stedelijke streefprogramma van 45%
Particulier opdrachtgeverschap om een kwaliteitsslag te realiseren (het
grootste tekort in Apeldoorn zit in de
Eén van de instrumenten waarop het Rijk fors inzet is het particulier opdrachtgeverschap. Dit is vrijstaande eengezinswoning in de
een vorm van zeggenschap waarbij de burger zelf als opdrachtgever optreedt voor de bouw van duurste categorie).
de woning. Ook de gemeente Apeldoorn ziet dit als een adequaat instrument om aan te sluiten op
de vraag en om invulling te geven aan het vergroten van de keuzevrijheid van de woonconsument. Woonmilieus
Vormen van particulier opdrachtgeverschap moeten mogelijk zijn voor alle typen woonmilieus, alle Met name in het woonmilieutype
financieringssegmenten en zowel bij koop- als huurwoningen. Daarbij geldt wel een aantal rand- wonen in en aan het landschap ligt een
voorwaarden. Zo moet de ontwikkeling van woningen door particuliere opdrachtgevers passen belangrijke opgave voor Zuidbroek.
binnen de kaders van de woonatlas. Dat betekent dat er niet alléén in een lage dichtheid gebouwd Het gaat hierbij om 20% van het
wordt op vrije kavels. Ook bij het realiseren van andere woonmilieus zal particulier opdrachtgever- programma en gaat zowel om grond-
schap bevorderd worden. Maar ook vormen van collectief particulier opdrachtgeverschap voor gebonden wonen in lage dichtheden
bijvoorbeeld speciale woongroepen worden gestimuleerd. Daarnaast zal het ontwikkelings- en als gestapeld wonen in en aan groen-
realiseringstempo in de pas moeten lopen met de gewenste woningproductie. Apeldoorn wil mee gebieden. De realisatie van dit woon-
bevorderen dat in de periode 2005 – 2009 eenderde deel van de totale woningenproductie door milieutype is er op gericht de behoefte
middel van particulier opdrachtgeverschap wordt ontwikkeld. aan landelijk en groen wonen binnen de
(Hoofdstuk 3.5. pagina 15 Woonvisie Apeldoorn 2010) grenzen van de stad te accommoderen.
Daarnaast maken stadswoningen 10% 17
van het programma uit. Het gaat hierbij
om woningen die relatief veel woon-
oppervlak hebben op een kavel van een
relatief beperkt omvang. Deze grote
woningen hebben een kleine tuin of
dakterras en zijn gesitueerd langs
ontsluitingsassen in de wijk. Voor het
merendeel wordt uitgegaan van een
werkfunctie op de begane grond. Deze
menging van woon/werkfuncties heeft
ten doel om de wijk een levendige meer
stedelijke uitstraling te geven.
Ook in de cluster van de school- en
zorgvoorzieningen wordt uitgegaan van
bovenwonen (appartementen).
Keuzevrijheid
Het thema keuzevrijheid, geïnitieerd
in de Woonvisie 2010 gemeente
Apeldoorn, is de rode draad voor
de ontwikkeling van Zuidbroek.
Het Masterplan geeft het ruimtelijk
raamwerk en de programmatische
uitgangspunten voor de realisatie van
de wijk. Het aanbod van een verschei-
denheid aan woonmilieus en het
bedienen van de uitersten van de
markt is de insteek voor het wonen.
Bij de ontwikkeling dient de wooncon-
sument al in een vroeg stadium een rol
te krijgen. Na het vaststellen van de
doelgroep (onder andere financierings-
categorie en leefstijlen) worden toe-
komstige bewoners uitgenodigd om
invulling te geven aan hun woonwensen
in de woning en woonomgeving.
Woonconsumenten krijgen invloed op
hun woning en woonomgeving door
consumentgerichte projectontwik-
keling, particulier opdrachtgeverschap
(zowel individueel als collectief), keuze
tussen huren en kopen en vrijheid voor
de menging van functies als wonen en
werken.
18
2.6 Programma werken
Uitbreiding van bedrijvenpark
Apeldoorn- Noord
De ontwikkeling van het woongebied
Zuidbroek geschiedt in samenhang
met de uitbreiding van het bestaande
Bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1.
De uitbreiding zal plaatsvinden langs
de Oost-Veluweweg en langs de A50.
Dit gebied biedt ruimte voor een nieuw
bedrijvenpark met circa 45 hectare
uitgeefbaar terrein: Bedrijvenpark
Apeldoorn Noord 2.
In de Strategische Economische
Beleidsvisie (SEBA) 2000-2020 is aan-
gegeven dat uitbreiding van het aanbod
bedrijventerreinen nodig is om te
kunnen voorzien in kwantitatieve en
kwalitatieve vraag.
Het bedrijvenpark moet als vestigings-
plaats kunnen dienen voor zowel bouw,
groothandel, transport als productie-
bedrijven. Voor een deel zal het bedrij-
venpark bedrijven moeten kunnen
opvangen die verplaatst worden uit
te herstructureren gebieden elders uit
de stad. Het gaat daarbij om bedrijven
met een milieucategorie 3 en 4.
Bij de verdere uitwerking van het
Masterplan zal een aanpak worden
ontwikkeld voor een gerichte uitgifte
van de bedrijfskavels aan de verschil-
lende typen bedrijven.
Deze brede opgave vraagt om flexibili-
teit, zowel in de stedenbouwkundige
opzet als in de grootte van het kavel-
aanbod. Een goede situering van repre-
sentatieve bedrijven en meer reguliere
bedrijven moet ertoe leiden dat het
inmiddels gerealiseerde kwaliteitsniveau
van Apeldoorn Noord 1 wordt door-
gezet in de 2e fase van het bedrijven-
park.
In het bijzonder voor de plekken waar
het bedrijvenpark zich presenteert aan
de Oost-Veluweweg en de A50 zal de
keuze voor de te vestigen werkfunctie
met zorg en aandacht voor de kwaliteit
en ambitie plaatsvinden. Aan de A50 en
ter plekke van de noordelijke toegang
tot het nieuwe woongebied zal worden
gestreefd naar een meer markante invul-
ling.
Functiecombinaties wonen-werken
Overgangsgebieden tussen bedrijven-
terrein en woonwijken lenen zich goed
voor combinaties van wonen en
werken. In Zuidbroek zijn drie vormen
te onderscheiden waarin deze functie-
combinaties gestalte kunnen krijgen:
• bedrijfswoningen met een bedrijfshal
in de overgangszone tussen de bedrij-
venzone langs de A50 en het woon-
gebied;
• woon-werkwoningen langs de brede
ontsluitingslanen van het woongebied,
waarbij in de plint ruimte is voor
commerciële en/of maatschappelijke
voorzieningen;
• in het centrale ensemble langs de
Oost-Veluweweg komen vestigings-
mogelijkheden voor dienstverlenende
bedrijvigheid en bedrijven met etalage-
functies met de mogelijkheid van
appartementen daarboven.
Commerciële voorzieningen
Het toekomstig bevolkingsdraagvlak in
Zuidbroek is te gering voor een volledig
geoutilleerd winkelcentrum. Voor de
detailhandelsvoorzieningen is Zuid-
broek overwegend aangewezen op het
wijkwinkelcentrum Anklaar in Zeven-
huizen. Dit bestaande wijkwinkelcen-
trum zal daartoe uitgebouwd worden
tot een stadsdeelhart, met onder meer
winkels, een bibliotheek en medische
voorzieningen. Gelet op winkelcentrum
Anklaar is er in Zuidbroek hooguit een
mogelijkheid voor een buurtsupermarkt
(van maximaal 350 m2 bruto vloer-
oppervlakte) met een beperkt aantal
commerciële of maatschappelijke voor-
zieningen in de woon-werkwoningen
werken
langs de ontsluitingslanen van de wijk
(bijvoorbeeld horeca, zakelijke diensten,
kinderopvang, gezondheidszorg).
2.7 Programma maatschap-
pelijke voorzieningen
Basisonderwijs
Ter vervanging van enkele bestaande
basisscholen in het noordelijk deel
van Zevenhuizen, zal in Zuidbroek een
vleugelschool worden ontwikkeld waarin
verschillende denominaties onderge-
bracht worden in een gezamenlijke
accommodatie. Binnen deze accom-
modatie kan gebruik worden gemaakt
van gemeenschappelijke faciliteiten. Het
behoud van identiteit en het kleinschalig
karakter moet worden gewaarborgd door
elke school de beschikking te geven over
een eigen ruimte binnen het geheel van
de voorzieningencluster.
Kinderopvang
De voorzieningen voor kinderopvang
worden voor een belangrijk deel gecom-
bineerd met de onderwijsvoorzieningen
in Zuidbroek. Het is de ambitie om zowel
de ruimte voor kinderdagverblijf, peuter-
speelzaal als voor buitenschoolse opvang
centraal te situeren en zo optimaal
mogelijk af te stemmen met het basis-
onderwijs. De vleugelschool kan zich op
die manier ontwikkelen tot brede school.
Speciaal onderwijs
Het voornemen bestaat om in Zuidbroek
een expertisecentrum voor speciaal
onderwijs te realiseren. In dit regionaal
expertisecentrum (REC) zouden instel-
lingen op het gebied van dagbesteding
voor (meervoudig) gehandicapte
kinderen, zorgonderwijs en revalidatie
kunnen samenwerken om de kinderen
voor te bereiden op een zelfstandige plek
in de maatschappij. Het is de bedoeling
om de huisvesting van het REC te
koppelen aan één van de vleugelscholen.
Gezondheidszorg
Het wijkontwikkelingsplan Zevenhuizen
heeft als speerpunt de realisatie van een
multifunctioneel stadsdeelhart Anklaar 19
waarin ingezet wordt op een nieuw
geïntegreerd centrum met winkels,
gezondheids-, woonzorg- en welzijns-
voorzieningen. In de planvorming voor
het stadsdeelhart Anklaar is rekening
gehouden met vernieuwing en uit-
breiding van het gezondheidscentrum
Anklaar. Dit gezondheidscentrum is
mede bedoeld voor de inwoners van
Zuidbroek.
Bij de verdere uitwerking van het
Masterplan Zuidbroek wordt onderzocht
of het wenselijk en mogelijk is om ook in
Zuidbroek een gezondheidscentrum van
beperkte omvang te ontwikkelen. Dit
gezondheidscentrum zou kunnen
fungeren als satelliet van Anklaar en
plaats kunnen bieden aan een klein
aantal beroepsbeoefenaren uit de eerste-
lijnszorg zoals bijvoorbeeld een huisarts,
een tandarts, een fysiotherapeut, een
maatschappelijk werker en/of een wijk-
verpleegkundige.
Sport en recreatie
De tennisvereniging Sprenkelaar blijft
gehandhaafd op de bestaande locatie.
In dit Masterplan wordt geen rekening
gehouden met de aanleg van extra
tennisbanen. Indien er in de toekomst
behoefte blijkt te bestaan aan een uit-
breiding of aanpassing van het bestaande
complex, zal op dat moment de moge-
lijkheid daartoe worden onderzocht.
De volkstuinvereniging Zevenhuizen
zal verplaatst worden naar een nieuwe
locatie in Zuidbroek.
Vermaatschappelijking van de zorg
In het kader van de vermaatschap-
pelijking van de zorg zal bij de verdere
uitwerking van het Masterplan onder-
zocht worden of er een zorgcirkel kan
worden ontwikkeld en hoe rond de
zorgwoningen tot een afgestemd aanbod
van wonen, welzijn en zorg kan worden
gekomen.
 3
B E S TA A N D E S I T U AT I E
20 3.1 Ruimtelijk beeld
Het gebied Zuidbroek heeft de
kenmerken van het overgangsgebied
van stuwwal naar vallei. Vanwege de
nabijheid van de stad wordt het
karakter van het gebied mede bepaald
door stadsrandfuncties, zoals onder
andere tennisbanen, een voormalige
stortplaats, een tuincentrum, diverse
kwekerijen en een volkstuinencomplex.
Aan de westzijde vormt de stadsrand
van Apeldoorn met de hoogbouwflats
van de wijk Zevenhuizen en de bebou-
wing van het bedrijvenpark Apeldoorn
Noord 1, met de hoge kantoortoren
La Tour, de duidelijke visuele stedelijke
natuurlijk
begrenzing van het plangebied.
De zwaar beplante Oost-Veluweweg
vormt een duidelijke grenslijn.
De A50 vormt de oostelijke begrenzing.
Over grote lengte is deze snelweg door
de maaiveldligging niet dominant
aanwezig. Wel zijn de hellingbanen bij
het viaduct ‘Anklaar’ en de aansluiting
Zicht op Zuidbroek vanaf de noordzijde (vóór 1990) van de Oost-Veluweweg op de snelweg
prominent in het landschap aanwezig.
Bij de Deventerstraat verheft de snelweg
zich naar het niveau van het viaduct.
Aan de zuidzijde wordt het beeld
van het plangebied bepaald door de
lommerrijke karakteristiek van De
Wellen. De naam van dit gebied is
ontleend aan de oude naam van het hier
gevestigde centrum voor de geestelijke
gezondheidszorg, De Wellen, thans
stichting Spatie. De lommerrijke
karakteristiek van dit gebied komt tot
uitdrukking in volgroeide bomen rond
open ruimten. Naar de Deventerstraat
heeft Zuidbroek daarmee een park-
achtige uitstraling gekregen. Twee
fraaie oude lanen voeren vanaf de
Deventerstraat in noordelijke richting
het plangebied in.
Het terrein van De Wellen heeft het 21
karakter van een oude buitenplaats
met rijke begroeiing en verspreide
bebouwing.
Het terrein van De Wellen en de
begroeide voormalige stortplaats
Vellertdijk vormen de grote boomrijke
groenelementen. De voormalige stort-
plaats is door zijn hoogte (variërend
van 4 tot 8 meter boven maaiveld) een
opvallend element in het plangebied.
De overige terreinen hebben een tame-
lijk open karakteristiek. Ooit rijkelijk
aanwezige houtwallen en andere
begroeide perceelsbegrenzingen zijn
voor een groot deel verloren gegaan.
Het beplantingsbeeld wordt nu bepaald
door verspreide erfbeplantingen, enkele
houtsingels, struwelen, delen van lanen
en een aantal losse bomen.
De indeling van het agrarisch gebied
wordt gekenmerkt door de klein-
schaligheid en grilligheid van het
kavelpatroon. Vanuit de wijk Zeven-
huizen lopen door dit gebied enkele
oude wegen: de Vellertdijk, de
Nijbroekseweg/ Zuidbroeksweg en de
Terwoldseweg. Deze wegen liggen in het
terrein op de hogere drogere gronden
(dekzandruggen) en worden in een los
verband begeleid door verspreide
bebouwing met erfbeplanting.
Ter hoogte van de A50 komen de
Nijbroekseweg en de Terwoldseweg
samen bij het viaduct ‘Anklaar’ over de
snelweg richting het buitengebied.
 Kleine hoogteverschillen

22 3.2 Geomorfologie

Zoals reeds beschreven in de paragraaf

over het ruimtelijk beeld bevindt
Zuidbroek zich op een landschappelijk
overgangsgebied tussen bebost stuwwal-
landschap en ijsselvallei. De overgang
tussen beide landschapstypen wordt
gevormd door de stuwwalflank. Deze
licht hellende flank van de stuwwal kent
van oudsher een agrarisch gebruik.
Het maaiveld in Zuidbroek helt in
noordoostelijke richting af. Het zuid-
westelijk deel bij Zevenhuizen ligt op
een hoogte van circa 7 meter +NAP.
De noordoostelijke hoek ligt bij de
Rijksweg A50 het laagst, op circa
Ondanks de geringe directe waarneem-
baarheid heeft het reliëf van dekzand-
ruggen en tussenliggende lage delen
een belangrijke betekenis voor het
landschap, tot uitdrukking komend in
het occupatiepatroon, de waterhuis-
houding en de beplanting.
Zuidbroek is doorvoergebied voor het
water uit Zevenhuizen. De watergangen
stromen vanouds uit het zuidwesten

wonen wonen
4 meter +NAP. naar het laagste punt in het noord-
oosten. Vandaar wordt het water afge-
Het hellend maaiveld heeft bovendien voerd naar de Nieuwe Wetering aan
een reliëf. De kaart van de geomorfo- de andere kant van de A50. De water-
logie van Zuidbroek laat een duidelijk oppervlakken hebben beperkte breedte-
afwisselend beeld zien van iets hogere afmetingen.
dekzandruggen en lager gelegen zones
daartussen (vlaktes van smeltwateraf-
zettingen in de dalen). Dit reliëf is
karakteristiek voor het hier aanwezige
dekzand, dat na de laatste ijstijd is
afgezet. De lagere delen zijn plaatselijk
licht bedekt met kleihoudende afzet-
tingen en worden van oudsher geken-
merkt door natte omstandigheden
(beekeerd- en moerige eerdgronden).
In de ondergrond hebben zich vaak
dunne veenlaagjes gevormd. De hogere
dekzandruggen (laarpodzolgronden)
lage dekzandrug
zijn droger en al sinds lang in gebruik
voor landbouw en bebouwing. In het
zeer ondiep dal veld zijn ze echter door hun bescheiden
hoogte en het gelijksoortig grondge-
vlakte van sneeuwsmeltwaterafzetting bruik niet sterk te onderscheiden.

niet dalvormige laagte

hoofdwegen
 Schaal van het landschap

24 3.3 Verkavelingskarakteristiek
van de gebiedsdelen

In het gebied zijn verschillende verkave-

lingeenheden te onderscheiden. Deze
geven de gebiedsdelen eigen kenmerken
en eigenschappen. De ruimtelijke Zicht op gebied C
karakteristieken hangen samen met
het functionele gebruik. De agrarische
gebieden hebben een open structuur, de
B
woon/werkgebieden tonen een dichter
beeld. Het terrein van De Wellen kent
zowel open als dichte delen.
A
De verschillende verkavelingpatronen
zijn op de kaart schematisch weerge-
geven. Er zijn vijf gebiedsdelen onder-
scheiden. Voor de agrarische gebieden

werken
zijn de wegen en de kavelstructuren
C aangegeven. Bij de woon- en werk-
gebieden is, in verband met de kleine
schaal van de afzonderlijke kavels, de
notatie beperkt tot de wegenstructuren.
E Hiermee wordt de vergelijking van de
structuren op de kaart visueel hanteer-
D baar. Tussen de gebiedsdelen is een
helder onderscheid zichtbaar in vorm,
richting en schaal.
Op het bestaande bedrijvenpark
Apeldoorn Noord 1 (gebied A) is een
formele structuur gehanteerd. Deze
komt tot uitdrukking in het assenstelsel
en een milde symmetrie in de totale
uitleg. In de vormgeving van de
toegangen is voor representatieve
vormgeving gekozen, aansluitend op
aanduiding karakteristiek transparantie functie
de formele ruimtelijke indeling.
A formele indeling bebouwd bedrijvenpark Het aanliggende agrarische gebied
(gebied B) heeft een heel andere karak-
B lappendeken open agrarisch gebied teristiek. Deze is benoemd met de term
lappendeken of mozaïek. Daarmee
wordt aangegeven dat dit gebied
C ladderstructuur open agrarisch gebied
een informele structuur heeft met
bescheiden laantjes en verkavelingen
D assenstelsel bebouwd / open woon / zorgpark in steeds andere richtingen.
Het algemene beeld hier heeft een losse Het aangrenzende gebied van Zeven-
signatuur. De eenheid in de schaal van huizen (gebied E) heeft een orthogo-
de bebouwing geeft het gebied samen- nale verkavelingsopzet. Door de vele
hang. verspringingen in het raster is binnen
de buurten een schaalverkleining tot
Aan de zuidzijde van de Nijbroekseweg stand gebracht. Hiermee is een karak-
(gebied C) is een strakkere verkaveling teristiek patroon van verschoven lijnen
zichtbaar. Deze wordt bepaald door de ontstaan. In de wel doorgaande lijnen
twee wegen die richting A50 en het is het verband met de omgeving
achterliggende landschap voeren herkenbaar.
(Nijbroekseweg en Terwoldseweg).
Plaatselijk zijn richtingsveranderingen
zichtbaar, maar in hoofdlijnen zijn de
kavels gespannen tussen de twee
genoemde bepalende wegen. Deze inde-
ling kan gekarakteriseerd worden als
een ladderstructuur (twee bomen met
daartussen de sporten).
Op en langs het terrein van De Wellen
(Spatie) (gebied D) wordt het beeld
van het geheel bepaald door een aantal
assen. De velden binnen dit stelsel
worden gekenmerkt door een informele
spreiding van bebouwing en beplanting.
De tegenstelling tussen de assen en de
losse invulling geeft het terrein een
bijzonder karakter.

E orthogonaal bebouwd woonwijk

 Elzenbegroeiing langs watergang

26 3.4 Waterhuishouding 27

Apeldoorn bevindt zich in het over-

gangsgebied van de Veluwe naar het
IJsseldal. Daardoor is Apeldoorn, in
hydrologisch opzicht, gesitueerd in een
overgangszone tussen een hoger gelegen
infiltratiegebied en een lager gelegen
kwelgebied. Het geïnfiltreerde water
op de stuwwal van de oostelijke Veluwe
heeft sterke invloed op de hydrologische
situatie van het gebied Zuidbroek.
Binnen het gebied komt het plaatselijk
als kwelwater weer aan de oppervlakte,
evenals op een aantal plekken in de
aanliggende wijk Zevenhuizen. Deze
kwel is schoon en van bijzondere mine-
rale samenstelling. Dit biedt interes-

natuurlijk
sante kansen voor natuurontwikkeling.

De kaart met de waterhuishouding laat Watergangen langs Nijbroekseweg

zien dat vanuit (het hoger gelegen)
Zevenhuizen een aantal watergangen
afstroomt in noordoostelijke richting,
naar het gebied van Zuidbroek. Op twee
plekken wordt het water onder de rijks-
weg door naar het lager gelegen gebied
van de Weteringse Broek afgevoerd. Het
water van een deel in deze watergangen
wordt in Zevenhuizen vermengd met
overstortwater.

Lokaal wordt de hydrologische situatie

vooral beïnvloed door de aanwezigheid
van dekzandruggen, waar water infil-
treert, dat op lager gelegen plekken weer
opkwelt. In het gebied komen op kleine
kanaal Zuidbroek
afstanden grote verschillen in de grond-
waterstanden voor. Het grondwaterpeil
vijvers Zevenhuizen fluctueert globaal tussen 0,5 en 2 meter
beneden maaiveld. ’s Winters komen
sloten bedrijvenpark ook hogere grondwaterstanden voor.

Uit de kaart blijkt dat het oppervlakte-

hoofdwegen
water in Zuidbroek door een klein-
schalig netwerk van sloten afgevoerd
wordt naar verzamelsloten langs de
wegen in het gebied.
28 3.5 Archeologie
De dekzandruggen (of opgestoven
zandkoppen) in Zuidbroek zijn uit de
periode van na de voorlaatste ijstijd.
Uit de kaart blijkt dat de belangrijkste
archeologische zones op deze zand-
koppen te verwachten zijn.
Een volgende fase bestaat uit een waar- 29
derend booronderzoek. Met dit onder-
zoek dient de omvang, kwaliteit, conser-
vering en diepteligging van de sporen
bepaald te worden. Na overleg zal de
afweging gemaakt worden of het
aanleggen van proefsleuven of een
opgraving noodzakelijk is.

De dekzandruggen leenden zich bij De resultaten van het archeologisch

uitstek voor een (tijdelijke) bewoning
in de prehistorie. Naast de jagers en
verzamelaars maakten mogelijk tevens
de eerste landbouwers gebruik van deze
hoger gelegen ruggen. In de afgelopen
jaren zijn op verschillende dekzand-
ruggen in de naaste omgeving (onder
andere Osseveld-Oost) vondsten gedaan
onderzoek kunnen aanleiding zijn om
archeologie als culturele inspiratiebron
te gebruiken voor stedenbouw, archi-
tecten en kunstenaars. Dit kan mede
bijdragen aan een ‘eigen’ karakter van
Zuidbroek.

wonen
uit het Meso- en Neolithicum.
Deze vondsten bestaan uit vuurstenen
werktuigen en afval van vuursteen-
bewerking. Vondsten uit deze periode
zijn zeker ook in Zuidbroek te
verwachten. Binnen de gemeente
Apeldoorn, maar ook daar buiten zijn
slechts weinig van dergelijke vind-
plaatsen goed onderzocht. Dit geeft
de dekzandruggen een archeologische
waarde en maakt archeologisch onder-
zoek noodzakelijk.

Het archeologische onderzoek in Zuid-

zeer belangrijke archeologische zone
belangrijke archeologische zone
minder belangrijke archeologische zone
hoofdwegen
broek is begonnen met een bezoek aan
de grondgebruikers en een veldkarte-
ring (het belopen van akkers en
weilanden met als doel vondsten te
doen). Bij deze veldkartering zijn al
enige artefacten (werktuigen) van vuur-
steen aangetroffen.
Daarnaast werden ook verschillende
fragmenten van vuursteenbewerking
gevonden. De veldkartering dient
momenteel nog afgerond te worden,
waarna aan de hand van de verspreiding
van vondsten een booronderzoek uit-
gevoerd zal worden. Hierbij worden
eventueel aanwezige bewoningssporen
getraceerd.
30 3.6 Wegenstructuur 31

Langs het plangebied (inclusief de

noordrand van Zevenhuizen) ligt een
ruit van primaire doorgaande wegen:
de Deventerstraat, de Laan van Zeven-
huizen, de Oost-Veluweweg en de A50.
Over de Oost-Veluweweg en de Deven-
terstraat voeren lokale buslijnen.

De kaart met het wegenpatroon laat

zien dat de primaire wegen getakt zijn
aan secundaire wegen die door Zuid-
broek lopen. Routes voor langzaam
verkeer zijn gesitueerd langs de primaire Zuidbroeksweg
wegen, binnen de bebouwde kom.
Vanaf de A50 is Zuidbroek via de Oost-
Veluweweg bereikbaar.

werken
Het gebied De Wellen functioneert als
autoscheiding tussen de Deventerstraat
en de noordelijker gebieden. Ook op het
bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1 is
naar Zevenhuizen een autoknip opge-
nomen. Verder zijn de wegen onderling
verbonden.

De kaart laat zien dat Zuidbroek een

stelsel van smalle doorgaande wegen
heeft. De belangrijkste doorgaande
wegen in het gebied zijn (van oost naar
west): de Nijbroekseweg, de Terwoldse-
weg, de Zuidbroeksweg en de Vellert-
dijk. Op deze wegen worden de
verschillende verkeerssoorten gecom-
bineerd. Aan de noordzijde heeft de Verbinding met De Beemte
Zuidbroeksweg een verbinding onder
primair Zuidbroek
de Oost-Veluweweg door, richting De
Beemte. Aan de oostzijde voert een
secundair Zevenhuizen route via het viaduct ‘Anklaar’ over
de A50 naar het buitengebied.
tertiair bedrijvenpark
Naar Zevenhuizen zijn meerdere
verbindingen actief (van oost
autoscheiding
naar west): de Terwoldseweg, de
Nijbroekseweg en de Bovenkruier.
32 3.7 Bijzondere elementen
De bijzondere elementen van Zuid-
broek zijn op de kaart aangeven.
Deze elementen zijn te verdelen in de
volgende categorieën en ensembles:
Landschappelijk
In het gebied komen op vele plekken
volwassen bomen, lanen en boom-
groepen voor. Met name de beukenlaan
bij De Wellen heeft een hoge waarde,
maar ook op andere locaties zijn waarde-
volle bomen aanwezig. Verder komen in
het gebied hoogteverschillen tot drie
meter voor. Alhoewel de hoogtever-
schillen zelf niet direct duidelijk waar-
neembaar zijn, is het effect van de droog-
Het terrein De Wellen wordt geken-
merkt door wat grotere gebouwen
en een fijn gedimensioneerde infra-
structuur.
De wegen en bebouwing van bedrijven-
park Apeldoorn Noord 1 hebben een
kloeke karakteristiek, passend bij de
werkfunctie. Opvallend is dat de interne
wegenstructuur prettig aandoet door
het achterwege laten van (openbare)
parkeerhavens.
Stortplaats Vellertdijk
De stortplaats aan de Vellertdijk heeft
een groen aanzien door de hoog oprij-
zende boombeplanting (populieren).
Door deze beplanting is de stortplaats
nu een visueel aantrekkelijk beeld-

wonen
nat gradiënten duidelijk herkenbaar.
Bestaande wegen en bebouwing
Door de bestaande wegen is het gebied
hecht verankerd in de omgeving.
De wegen in het agrarisch gebied
hebben een aantrekkelijke kleinschalig-
heid, zowel door de dimensionering als
door de aanliggende bebouwing. De
architectuur van de bebouwing heeft
een gemiddelde kwaliteit. Echte uit-
schieters zijn er niet, maar het geheel
heeft een harmonieuze uitstraling.
Een cluster van drie boerderijen aan de
Nijbroekseweg heeft ensemblewaarde.
De vork in de Nijbroekseweg (grenzend
aan Anklaar) is een markant punt.
water villa Zuidbroek
beukenlaan cluster Nijbroekseweg Zevenhuizen
bijzondere bomen wegen bedrijvenpark
beboste heuvel zorgcentrum Spatie hoofdwegen
landmark
bepalend element binnen het gebied.
Door de beperkte graad van afwerking
en afdichting van de stortplaats is het
gebied niet openbaar betreedbaar. Dit
geeft de stortplaats tegelijk een dualis-
tische waarde: visueel aantrekkelijk
maar niet bruikbaar voor het publiek.
De Wellen
De Wellen is een woonpark met zorg-
voorzieningen. Het geheel heeft door de
sterke groenstructuur een hoge ruimte-
lijke kwaliteit. Ook in het beeld vanaf
de Deventerstraat vormt De Wellen een
waardevol element. Met name de
beukenlaan en de oude villa met vijver
bij de Deventerstraat zijn waardevolle
elementen binnen het ensemble van
park en gebouwen. De waarde van de
overige gebouwen wisselt. De oudere
gebouwen hebben een hogere architec-
tonische waarde dan meer recente
gebouwen. Een aantal gebouwen is
voorgedragen voor de gemeentelijke
monumentenlijst.
Voormalige agrarische bebouwing
Beeldbepalend voor Apeldoorn Noord
Bedrijvenpark Apeldoorn Noord 1
Dit gebied wordt gekenmerkt door een
heldere en klassieke opbouw met assen
en accentuerende architectuur. De
heldere structuur wordt versterkt door
een duidelijk verschil tussen de binnen-
zijde en de buitenzijde. De toegang
vanaf de Oost-Veluweweg naar de Laan
van de Dierenriem is een herkenbaar
stedenbouwkundig ensemble geworden,
een oriëntatiepunt dat vanuit vele rich-
tingen zichtbaar is. De zijde naar het
plangebied is afstandelijker. De begelei-
dende singel kan als een waardevol
element voor de ontwikkeling van
Zuidbroek worden aangemerkt, met
zowel ruimtelijke als ecologische poten-
ties.
Deventerstraat
Deze weg is een belangrijke structure-
rende laan op de schaal van de stad.
In combinatie met De Wellen vormt de
Deventerstraat een waardevolle rand
van het plangebied.
34 3.8 Belemmeringen
Zuidbroek is belast met vele hinder-
categorieën die een beperking kunnen
vormen voor de ontwikkeling van het
gebied. Op de kaart zijn deze catego-
rieën aangegeven. Het betreft de
volgende beperkingen: geluid (A50
en Teuge), een hoogspanningsleiding,
ondergrondse persriolen, een gas-
transportleiding, een stortplaats en
de nabijheid van bedrijvigheid.
Geluid A50
De aanwezigheid van de A50 is merk-
baar door de hoge geluidsbelasting in
het plangebied. De inzet is er in eerste
instantie op gericht om de geluids-
Door de hoogspanningsleiding in te 35
passen in een groenzone, kan de visuele
en emotionele hinder zoveel mogelijk
worden geneutraliseerd.
Persriolen en gastransportleiding
Op diverse locaties in het plangebied
bevinden zich ondergrondse persriolen
en gastransportleidingen. Deze kunnen
grotendeels worden ingepast onder de
nieuwe hoofdwegenstructuur. Op
enkele plaatsen is evenwel een tracé-
correctie noodzakelijk.
Stortplaats Vellertdijk
Aan de Vellertdijk bevindt zich een
stortplaats van voornamelijk bouw-
en sloopafval. De huidige afdekking is

natuurlijk
belasting bij de bron aan te pakken. op dit moment niet voldoende om
woningbouw in de omgeving mogelijk
Om Zuidbroek goed te kunnen ontwik- te maken.
kelen zal de geluidshinder daarnaast
zoveel mogelijk met structurele maat- Bedrijvenpark
regelen gedempt moeten worden. Op het bedrijvenpark Apeldoorn
Daarbij valt te denken aan maatregelen Noord 1 bevinden zich bedrijven waar
op het gebied van zonering, het binnen een afstand van 100 meter geen
toepassen van afschermende bedrijfs- woonbestemming is toegestaan.
bebouwing of het aanbrengen van
geluidswallen of -schermen.
Zicht op A50 en hoogspanningsleiding
Geluid Teuge
In het noordoosten van Zuidbroek,
nabij de A50 en de Oost-Veluweweg,
moet rekening worden gehouden met
de geluidscontour van vliegveld Teuge.
Aan de noordoostkant van deze contour
is geen woningbouw mogelijk. Deze
hoogspanningsleiding Zuidbroek
beperking is door een verstandige
zonering van functies te neutraliseren.
gastransportleiding Zevenhuizen
Hoogspanningsleiding
persriool bedrijvenpark Over een grote lengte door het plan-
gebied, vrijwel parallel aan de A50,
loopt een bovengrondse hoogspan-
geluidscontour Teuge vml. stortplaats Vellertdijk
ningsleiding van 150 kV. Bij het situeren
van de bebouwing worden de geldende
groen / water regels inzake afstandseisen in acht
genomen.
hoofdwegen
 STEDENBOUWKUNDIGE OPZET
4 Tussen de Anklaarseweg en de verlengde
36 4.1 Drie dragers: waterlijn
- as van Anklaar - groene wig
De hoofdopzet van het plan wordt in
belangrijke mate bepaald door drie
dragers: de waterlijn, de as van Anklaar en
de groene wig. Door deze dragers ontstaat
de interne hoofdindeling.
De groene wig is een belangrijk ruimtelijk
element, zowel op het niveau van de wijk
als op het niveau van de stad. De wig in
Zuidbroek legt een verbinding tussen het
Mheenpark en het toekomstig buiten-
stedelijk groengebied het Weteringse Broek
en zal plaats bieden aan recreatieve en
natuurlijke functies. Door de groene wig
worden twee wijkdelen gevormd: in het
wonen
noorden het gebied met de as van Anklaar,
in het zuiden De Wellen.
Tussen het toekomstige bedrijvenpark en
het woongebied is de waterlijn geprojec-
teerd. Dit is een uitbreiding van de
bestaande waterpartij langs bedrijvenpark
Apeldoorn Noord. Vanaf de Anklaarseweg
tot de A50 zal deze waterlijn met begelei-
dende groenzone het bestaande en toe-
Vellertdijk: aanzet van komstige bedrijvenpark scheiden van het
de waterlijn woongebied.
as van Anklaar Zuidbroek
groene wig Zevenhuizen
water lijn hoofdwegen
De as van Anklaar is de interne drager van
het centrale deel van de nieuwe woonwijk.
werken sport / wonen
Deze as dient primair voor de verbindingen
naar het wijkcentrum Anklaar en de voor-
wonen zieningencluster in Zuidbroek. Met deze
as worden Zevenhuizen en Zuidbroek
woonpark functioneel en ruimtelijk verbonden.
Laan van de Dierenriem zal de as van 37
Anklaar exclusief bedoeld zijn voor open-
baar vervoer en langzaam verkeer. Door
de geleding van de wijk ontstaan drie
gebieden met ieder een eigen karakteris-
tiek. Van noord naar zuid, ofwel van de
Oost-Veluweweg naar de Deventerstraat,
zijn dit:
De zone voor werken langs
de Oost-Veluweweg
Deze zone wordt gevormd door het
bestaande bedrijvenpark Apeldoorn Noord
1 en de uitbreiding tot de A50. Dit gebied
zal gaan functioneren als een schil voor het
woongebied naar de grotere infrastructuur.
Representatieve bedrijfsgebouwen zullen
de zone een aantrekkelijke uitstraling
geven. Boomrijke lanen geven het geheel
een sfeervol aanzien.
Het centrale woongebied met
de as van Anklaar
Met het centrale woongebied krijgt de
integratie met Zevenhuizen gestalte. Dit
deel krijgt een gevarieerd aanbod van
woningtypen. Langs de groene wig wordt
een statige woonwand ontwikkeld. Meer
naar binnen komt een afwisseling van
woningtypen, losstaand en geschakeld,
in een levendige mix. Centraal wordt de
scholencluster met losstaande scholen
gegroepeerd rond een brink. Langs de A50
wordt het woongebied beëindigd met een
strook hoogwaardige bedrijfsgebouwen.
De Wellen: een woonpark bij
de Deventerstraat
Dit deelgebied aan de zuidzijde van het
plangebied krijgt een meer op zichzelf
staande karakteristiek. De lommerrijke
ruimtelijke karakteristiek van het
bestaande terrein wordt als inspiratiebron
gebruikt. Hiermee krijgt het gebied een
onderscheidend vermogen, met het
karakter van een landgoed of woonpark.
De beplanting bepaalt de sfeer, de land-
schappelijkheid is de basis. De Deventer-
straat als groene laan sluit hierbij aan.
 Verbindende lijn met wijkcentrum Anklaar

38 4.2 Verbindingen met

Zevenhuizen

In de ruimtelijke opbouw van Zuid-

broek zijn de verbindingslijnen vanuit
Zevenhuizen doorgezet in Zuidbroek.
Hiermee ontstaat een sterke gemeen-
schappelijke structuur van aanhechting.
De verbindende lijnen worden in
Zuidbroek als structurele lijnen inge- lijnen belangrijk. Dit heeft geleid tot
past. Door het geïntegreerde lijnen- een uitgebreid netwerk van verbin-
stelsel krijgt de wisselgroei van Zeven- dingen. De verbindingslijnen hebben
huizen-Zuidbroek ook ruimtelijk ieder eigen kwaliteiten.
gestalte.
Tegenover de kwaliteit van de nieuwe
Onder de verbindende lijnen heeft de as stedelijke as met voorzieningen staat de
van Anklaar een centrale rol en positie kwaliteit van geïntegreerde oude land-
in het stedelijk weefsel. Aan deze lijn wegen en linten zoals bijvoorbeeld de

werken
worden de centrale voorzieningen van
beide wijken gekoppeld. Dit onder-
steunt de stedenbouwkundige helder-
heid en leidt tot een vanzelfsprekende
koppeling van de over de as verspreide
centrale functies. Door deze koppeling
wordt ook de positie van winkelcen-
trum Anklaar versterkt, hetgeen voor
zowel Zevenhuizen als Zuidbroek van
belang is.
Nijbroekseweg en de Terwoldseweg.
Veel van de bestaande bebouwing en
waardevolle begroeiing langs deze twee
linten wordt gehandhaafd. Daarnaast
zijn er verbindingen die gekoppeld zijn
met de groene wig en de blauwe lijn.
Het gezamenlijk pakket van de verbin-
dingen zorgt voor de kwaliteit en de
keuzevrijheid.

Tussen de Anklaarseweg en de (ver- Eén van de verbindende lijnen

lengde) Laan van de Dierenriem is
de as van Anklaar alleen bedoeld voor
langzaam verkeer en openbaar vervoer.
Voor autoverkeer zal de verbinding
tussen Zevenhuizen en Zuidbroek
plaatsvinden via een route die even-
wijdig ligt aan dit deel van de as van
verbinding met Zevenhuizen blauwe lijn
Anklaar, maar meer in de richting van
de waterlijn langs het bedrijvenpark
as van Anklaar Zuidbroek Apeldoorn Noord is gesitueerd.

vernieuwd centrum In het stedelijk functioneren is niet

Zevenhuizen
Zevenhuizen-Zuidbroek
alleen de verbinding van de woningen
naar de centrale voorzieningen belang-
sport / wonen hoofdwegen
rijk, maar draait het ook om een veel-
zijdigheid van relaties, om keuze-
groene wig mogelijkheden. Naast de as van Anklaar
zijn daarom ook de andere verbindende

40
de voordeur aan de Oost-Veluweweg
de hechting met Zevenhuizen
de ritmiek van de wand langs de A50
het landschappelijk beeld aan de
Deventerstraat
het groene scherm langs de A-50
as van Anklaar
Markering zuidelijke entree
4.3 Karakteristiek van
de randen
Zuidbroek wordt ingekaderd door
verschillende typen randen. Iedere rand
heeft een eigen karakteristiek gekregen.
Bij de A50 is sprake van een afstande-
lijke relatie, terwijl aan de andere zijde
bij Zevenhuizen juist sprake is van een
hoge mate van integratie.
A50 bedrijven en de groene
geluidswering
Vanaf de Deventerstraat wordt de
bestaande groene geluidswering van
Osseveld doorgezet als groene geluids-
wal, tot de groene wig. Hierdoor krijgt
De Wellen een groene beschutting. Met
het verlengen van de bestaande groene
geluidswering ontstaat een rustig en
consistent snelwegbeeld. Bij de A50 is ter
plaatse van de groene wig een omslag-
punt bewerkstelligd. Hier is een moment
van openheid geprojecteerd waardoor
het open landschap vanuit de wijk
ervaarbaar en bereikbaar blijft. Dit wordt
gemarkeerd door het bestaande viaduct
Anklaar en de toekomstige naastliggende
heuvel (‘landmark’). De heuvel is visueel
gekoppeld aan een lange groene wal,
waarachter zich de bedrijfsterreinen
bevinden. Het snelwegbeeld wordt hier
verlevendigd door delen van bedrijfsge-
bouwen in een ritmische reeks te laten
uitsteken boven de groene wal. Hiermee
ontstaat vanuit de rand uitzicht op het
landschap en vanaf de A50 een (aan-
groene wig
trekkelijke) zichtrelatie naar een op de
snelheid van het wegverkeer ontworpen
blauwe lijn reeks werkgebouwen.
Zuidbroek Oost-Veluweweg
Langs de Oost-Veluweweg is de relatie
tussen de weg en de wijk veel directer
Zevenhuizen
dan bij de A50. Over de hele lengte
wordt een representatief front gevormd
hoofdwegen met hoogwaardige architectuur.
sport / wonen
De bebouwing maakt deel uit van
de noordoostpoort van Apeldoorn.
Het plangebied wordt op twee plaatsen
op de Oost-Veluweweg aangesloten.
Deze twee entrees zijn duidelijk gemar-
keerd.
Bij de Laan van de Dierenriem vormt de
wig met het gebouw van het Waterschap
en de hoge toren (La Tour) een duide-
lijk entreemotief. Ook in de overgang
van het bedrijvenpark naar het woon-
gebied wordt dit entreemotief als het
ware herhaald in de vorm van een groen
filter (met appartementengebouwen in
het groen).
Halverwege de Oost-Veluweweg wordt
de andere entree bij de Laan van de
Leeuw gesymboliseerd door een multi-
functioneel gebouw met werk-, woon-
en voorzieningenfuncties (het Kame-
leon). Dit gebouw dient als schakel
tussen het bestaande en het nieuw te
ontwikkelen bedrijvenpark. Met deze
schakel krijgt de achterliggende woon-
wijk naar buiten een gezicht. Door deze
doorbreking van de bedrijvenschil
ontstaat een belangrijke poort naar de
wijk. Direct achter deze poort is een
ruime driehoekige waterpartij gesitu-
eerd. Door de schakel en de waterpartij
wordt het moment van aankomst en
vertrek gesymboliseerd.
Anklaarseweg: herstructurering
op belangrijke knopen
41
Deventerstraat
Deze rand wordt bepaald door de
bestaande landschappelijke inrichting.
Hiermee wordt, analoog aan de andere
randen de aard van het achterliggende
gebied naar buiten zichtbaar gemaakt.
De wijk heeft hier landschappelijke
kenmerken, dit wordt in de rand naar
buiten tot uitdrukking gebracht.
Aansluitend op de bestaande beuken-
laan is een groene zone opgenomen.
Hierdoor krijgt De Wellen aan alle
zijden een groene begrenzing. Dit
ondersteunt het karakter en de identi-
teit van dit woonpark.
Zevenhuizen-stadsdeelcentrum
Hier ligt het accent op hechting van
Zuidbroek met Zevenhuizen (aanslui-
ting en integratie). Vele verbindende
lijnen brengen de wijken hier tot een
hechte eenheid. Rond de Anklaarseweg
zal op cruciale knopen door herstruc-
turering van het openbaar gebied de
verknoping kwalitatief worden
versterkt.
42 4.4 Lanen 43

Haaks op de verbindingen met

Zevenhuizen is een stelsel van lanen
geprojecteerd. Dit stelsel van dwars-
verbindingen op gemiddeld 400 meter
afstand geeft Zuidbroek een gelaagde
opbouw.

De lanen worden statig, ruim van opzet

met dubbele bomenrijen en een rechte
lijnvoering. Met de lanen wordt een
nieuwe ruimtelijke karakteristiek in de
wijk gebracht. De lanen vormen een
verbinding tussen de Oost-Veluweweg
en de Deventerstraat.

De bestaande lanen in De Wellen

wonen
worden geïntegreerd in het nieuwe
lanenstelsel. Dit betreft de brede laan
bij de oude villa en de beukenlaan aan
de zuidzijde.
Oude laan De Wellen
Door de lanen ontstaat een gelaagde
structuur van zones. Bij de uitwerking
zal dit principe, door verschillen in de
uitwerking van opeenvolgende zones
(buurten), worden verfijnd.

Met de doorgaande lanen worden de

lanen (tangenten van de stad)
bestaande hoogteverschillen in het
terrein meer zichtbaar gemaakt
(perspectivische werking).
Ter hoogte van de groene wig ontstaan
coupures in de laanbeplanting.
Hierdoor wordt de openheid in de
lengterichting van de groene wig
Zuidbroek
versterkt.

as van Anklaar Zevenhuizen

groene wig hoofdwegen

blauwe lijn sport / wonen

44 4.5 Netwerk:
dragers van beweging
Door de combinatie van de verbin-
dingen met Zevenhuizen en de nieuwe
lanenstructuur in de andere richting
ontstaat het ruimtelijk netwerk. Samen
met de drie ruimtelijke dragers (de
groene wig, de waterlijn en de as van
Anklaar) wordt de opbouw van het
plan zichtbaar.
Aan de randen worden alle lijnen 45
naar buiten toe voortgezet. Daardoor
ontstaat integratie tussen het interne
en het externe netwerk, tussen wijk
en omgeving. Er ontstaat ruimtelijke
continuïteit, waardoor het geïsoleerde
karakter van Zuidbroek wordt
verminderd.
Lijnen naar buiten

De velden binnen het netwerk kunnen

worden gezien als de stedenbouwkun-
dige eenheden van de wijk. Daardoor
wordt met het netwerk ook de schaal
van de wijk en de indeling in buurten
bepaald.

natuurlijk
De lijnen zijn ook de dragers van de
beweging. Over alle lijnen voeren
verbindingen voor langzaam verkeer.
Voor het autoverkeer wordt een
sectorenmodel toegepast. Iedere sector
heeft één of meer aansluitingen op het
bovenliggende wegennet. Onderling
zijn de sectoren voor het autoverkeer
gescheiden. Een belangrijk effect van
dit model is dat in de groene wig geen
gemotoriseerd verkeer wordt toegelaten.
Door de groene wig wordt het autover-
keer gefilterd, hier verstilt de beweging.

Het netwerk is niet louter een optelling

van de twee richtingenstelsels. Op
een aantal plaatsen zijn bestaande
elementen als eigenzinnige schakels
hoofdweg groene wig
opgenomen, waardoor bestaande en
nieuwe elementen worden verbonden.
as van Anklaar blauwe lijn Een voorbeeld is de kruising van de
Nijbroekseweg (inclusief karakteristieke
route Zuidbroek bebouwing) met de doorgetrokken
Laan van Dierenriem (met nieuwe
bebouwing). Dit verrijkt het netwerk.
Zevenhuizen
Met het netwerk worden oud en nieuw
tot een eenheid gebracht.
sport / wonen
46 4.6 Plankaart Masterplan
Het Masterplan geeft een duidelijk
raamwerk voor de ontwikkeling van
Zuidbroek in de komende 10 jaar,
met daarbinnen voldoende flexibiliteit
voor de uitwerking in de drie wijk-
delen. Deze flexibiliteit is nodig
om goed in te kunnen spelen op
bijvoorbeeld veranderende markt-
omstandigheden.
De invulling van het raamwerk is
globaal, maar laat al duidelijk de karak-
teristieken van de drie wijkdelen zien.
Bij de uitwerking in deelgebieden zullen
de ambities in hoofdlijnen nader gespe-
cificeerd worden. Belangrijk zal zijn om
De opzet van deze buurten zal worden 47
gekenmerkt door lanen met een wand
van stadswoningen met daartussen
gevarieerde woongebieden. Centraal
in het gebied ligt een clustering met
centrale (onderwijs)voorzieningen.
De Wellen krijgt het karakter van een
lommerrijke villapark. Langs de groene
wig zal het wonen in en aan het land-
schap verder vorm krijgen.
De hoofdindeling van de groene wig
heeft gestalte gekregen door een water-
zijde (bij het centrale woongedeelte) en
landzijde (bij De Wellen). De waterrand
langs het centrale deel zal worden uit-
gewerkt als een balkon, steunend op een
kade. De andere zijde zal een veel land-

werken
de specifieke kwaliteiten van de afzon-
derlijke wijkdelen uit te bouwen en
nader te benoemen.
Uiteindelijk worden er vijf deelgebieden
onderscheiden, die samen een divers
woon-, werk- en recreatiegebied
vormen:
Apeldoorn Noord 2
een bedrijvenpark met diversiteit
schappelijker/natuurlijker karakter
krijgen.
Ook het watersysteem heeft verder
vorm gekregen. Langs zes trajecten zal
het water vanuit Zevenhuizen richting
buitengebied worden gevoerd. De
middelste waterloop voert door het
wigpark. Hier zal de hoogste water-
kwaliteit worden gerealiseerd, water
zonder invloed van overstortwater.

Het Rooster Het Masterplan voorziet in het volledig

hoofdweg stadsdeelcentrum Anklaar
voorzieningencluster
as van Anklaar
* mogelijkheden voor buurtsuper
buurtontsluitingsweg
landmark
groene heuvel / woonobjecten
overige wegen groen
route openbaar vervoer waterloop / waterpartiij
brede lanen sport / wonen
geluidscherm en/of -wal volkstuinen
hoogspanningsleiding
groene grachten, stille stegen
Het Mozaïek
ketens van langgerekte groene scherven
wonen Zuidbroek
De Wellen
woonpark annex landgoed
woonpark de Wellen
zorginrichting Spatie
De groene wig
symbiose van groen en water
Zevenhuizen
werken
Bedrijvenpark Apeldoorn Noord 2 zal
een zakelijke, licht monumentale opzet
gemengd wonen / werken krijgen. Het Rooster en het Mozaïek
gemengd wonen / werken / vormen samen het centrale woon-
voorzieningen (Kameleon)
gebied.
kantoren (Pyramide)
inpassen van de voormalige stortplaats
aan de Vellertdijk op een milieuverant-
woorde wijze en voorzien van een
voldoende leeflaag zodat deze locatie
een sociaal-recreatieve functie kan
krijgen. In nadere studies zal dit worden
uitgewerkt.
De verbindingslijnen met Zevenhuizen
en de lange lanen haaks hierop zorgen
voor een hechte samenhang van alle
plandelen. Centraal is een cluster voor
onderwijs- en zorgvoorzieningen opge-
nomen, waarbij tevens rekening wordt
gehouden met de vestiging van een
buurtsupermarkt.
 5
DEELGEBIEDEN
48 5.1 Het bedrijvenpark
Situering
Het bedrijvenpark is gelegen aan de
noordzijde van Zuidbroek. Het park
sluit aan op het reeds bestaande
bedrijvenpark Apeldoorn-Noord 1.
Het bedrijvenpark is goed bereikbaar
vanaf de A50 en de Oost-Veluweweg.
Programma
Het bedrijvenpark zal plaats bieden aan
reguliere en representatieve bedrijven
op het gebied van bouw, groothandel,
transport en productie. De uit te geven
kavels variëren qua oppervlakte tussen
de circa 1500 m2 en 10.000 m2, met
mogelijkheden om in incidentele
werken
gevallen hiervan af te wijken. Het prin-
cipe is erop gericht om de bedrijven qua
milieucategorie inwaarts te zoneren.
Beeldkwaliteit
De karakteristiek van het bedrijvenpark
wordt bepaald door middelgrote, hoog-
waardige bedrijfsgebouwen in een zake-
lijke, licht monumentale opzet. Door
deze opzet wordt recht gedaan aan het
intrinsieke karakter van het werkgebied,
zakelijk en representatief. Ook zorgt de
heldere structuur voor een makkelijke
vindbaarheid van de afzonderlijke
bedrijven.
De zone langs de Oost-Veluweweg is
opgebouwd uit het bestaande terrein en
de uitbreiding in oostelijke richting. De
uitstraling van het bestaande bedrijven-
park zal langs de Oost-Veluweweg
worden doorgezet met een representa-
tieve wand gericht op de Oost-Veluwe-
weg van gevarieerde bebouwing in twee,
deels drie bouwlagen en een gebied met
meer reguliere bedrijven daarachter.
In de schakel tussen het bestaande en
het toekomstige bedrijvenpark wordt
een multifunctioneel gebouwencomplex
ontwikkeld.
Dit complex, ‘De Kameleon’, vormt een 49
royaal stedelijk blok met op de begane
grond dienstverlenende functies en
bedrijven met een ‘etalagefunctie’.
Daarboven verschijnen vanuit het
grasdak strook- of torenachtige
elementen met kantoor- en woon-
functies. De appartementen hebben
enerzijds uitzicht op de groene wig
van het Wolvenbos en anderzijds op
de grote vijver en het woongebied
van Zuidbroek.
Bij de aansluiting van de Oost-
Veluweweg met de A50 ontstaat ‘de
Noordkaap’. Deze locatie is strategisch
gesitueerd en heeft een hoge zicht-
waarde. Op twee eilanden zullen
ensembles van bedrijfsverzamel-
gebouwen worden gerealiseerd met
een hoge beeldkwaliteit, als parels in de
waterpartij. Ook is het een uitstekende
plek voor een hoofd(kantoor)vestiging
van een groot bedrijf. Apeldoorn krijgt
hier een markante en representatieve
entree vanuit het noordoosten.
De zone langs de A50 zal een represen-
tatieve uitstraling krijgen. Deze zone zal
zo worden vormgegeven dat door de
bebouwing met werkgebouwen geluids-
luwte ontstaat voor de achterliggende
woonwijk. Aan de zijde van de A50
zullen bijzondere gebouwen de lengte
van de afschermende bebouwing visueel
breken, de krenten in de pap.
Als milieuvriendelijke overgang naar het
woongebied is een aparte bedrijvenzone
met bedrijfswoning aangegeven als
streefbeeld.
Bij de verdere stedenbouwkundige
uitwerking van het bedrijvenpark wordt
het thema ‘zorgvuldig ruimtegebruik’
als leidend beginsel gehanteerd bij de
duurzame ontwikkeling. Op tal van
manieren kan aan dit thema invulling
worden gegeven. Bijzondere aandacht
wordt geschonken aan een goede cluste-
ring van bedrijven en stapeling van
bebouwing.
50 5.2 Het Mozaïek
Situering
Het Mozaïek grenst aan de wijk
Zevenhuizen en het bedrijvenpark
Apeldoorn-Noord. Aan de oostkant
wordt Het Mozaïek begrensd door de
verlengde Laan van de Leeuw; aan de
zuidkant vormt de groene wig de
begrenzing van het Mozaïek.
Programma
Het Mozaïek kent een sterk afwis-
selende samenstelling van woning-
typologieën en andere functies. Het
woningbouwprogramma kent een rijke
schakering aan rijenwoningen, apparte-
menten, geschakelde en vrijstaande
woningen.
Naast de woningbouw, wordt het bouw-
programma van Het Mozaïek in belang-
rijke mate bepaald door de maatschap-
pelijke voorzieningen voor Zuidbroek.
Deze voorzieningen zijn centraal in
Het Mozaïek gesitueerd, op de kruising
van de as van Anklaar en de verlengde
Laan van de Dierenriem. Op deze
locatie zijn enkele uit Zevenhuizen
te verplaatsen basisscholen gepland,
gecombineerd met nieuwe voorzie-
ningen op het gebied van onder andere
kinderopvang. Dit voorzieningencluster
gaat een kristallisatiepunt voor Zuid-
broek vormen, daarom wordt dit cluster
Het Kristal genoemd.
Langs de lanen (verlengde Laan van de
Dierenriem en verlengde Laan van de
Leeuw) ontstaat een levendig straat-
beeld door een combinatie van wonen
en werken. Het principe is daarbij
gericht op vierlaagse bebouwing met
een werkfunctie op de begane grond
zen een woonfunctie op de bovenge-
legen verdiepingen. De begane grond
is flexibel in te vullen. Te denken
valt aan functies op het gebied van
(commerciële) dienstverlening, gezond- 51
heidszorg, kinderopvang, detailhandel,
religie of andere sociaal-maatschap-
pelijke functies. Het bijbehorende
parkeren zal op eigen terrein moeten
plaatsvinden (de lanen blijven vrij van
parkeren).
Centraal in Het Mozaïek ligt de as van
Anklaar. Via deze verbindingsas zal een
groot deel van de bewoners uit Zuid- De openbare groenplekken in Het
broek gaan winkelen in Anklaar. Mozaïek zijn eveneens als mozaïek-
Omgekeerd zullen bewoners van stukken verspreid aanwezig. Met name
Zevenhuizen via de as van Anklaar de lange driehoekige vorm zal als karak-
naar de basisscholen in Zuidbroek gaan. teristieke ruimte herkenbaar zijn binnen
Tussen de Anklaarseweg en de verlengde de buurtdelen met diepe/lange door-
Laan van de Dierenriem is de as van zichten (gevoel van ruim wonen).
Anklaar exclusief bedoeld voor open-
baar vervoer en langzaam verkeer.
Doorgaand autoverkeer tussen Zeven-
huizen en Zuidbroek is hier niet moge-
lijk. Het autoverkeer tussen beide
wijken zal gebruik maken van de
verbindingsroute richting de waterlijn,
tussen het bestaande bedrijvenpark
Apeldoorn Noord en het nieuwe woon-
gebied Zuidbroek.
Beeldkwaliteit
In Het Mozaïek worden vele bebou-
wingstypen toegepast. De verschillende
mozaïekstukken kunnen allemaal een
eigen ‘kleur’ krijgen (met een eigen
samenhangende architectuur). In dit
deelgebied vormen op die manier meer-
dere mozaïekstukken een eenheid van
fragmenten.
Eén van die fragmenten is de voorzie-
ningencluster Het Kristal. Ook hier
wordt een eenheid of samenhang in
architectuur nagestreefd. Deze heeft als
centrale voorziening voor zowel Zuid-
broek als Zevenhuizen een boven-
buurtse functie. Indien de stortplaats
uiteindelijk wordt getransformeerd in
een park, kan dit element ook als afzon-
derlijk mozaïekstuk worden geïnte-
greerd met de omringende buurt.
52 5.3 Het Rooster
Situering
Het Rooster is gelegen ten noorden van
de groene wig en ten zuiden van het
bedrijvenpark. Aan de oostkant wordt
het gebied begrensd door de toekom-
stige bedrijven langs de A50.
Ten westen van Het Rooster is deel-
gebied Het Mozaïek gesitueerd. Via
de as van Anklaar wordt Het Rooster
verbonden met Zevenhuizen.
Programma
Het Rooster is een woongebied, met
relatief veel ‘twee onder één kap’-
woningen. Aan de noordzijde, aan de
groenstrook richting het bedrijvenpark,
Beeldkwaliteit 53
Het Rooster kent een strakke en
hechte opzet. Dit deelgebied wordt
gekenmerkt door lineaire structuren,
in een alternerend patroon van ‘groene
grachten’ en ‘stille stegen’. Per lijn kan
voor de architectonische uitwerking een
thema worden gekozen.
Op lager schaalniveau is een stelsel van
buurtparken door de wijk gedrapeerd.
Deze brengen ‘lucht’ in de verkaveling.
De buurtparken zijn zo gegroepeerd dat
ketens ontstaan. Door deze ketens
ontstaan informele routes. Per deel-
gebied is een eigen karakteristiek
gekozen. De verkavelingen worden
zo georganiseerd dat vooral de rijtjes-

werken
bevinden zich vier bijzonder vorm- huizen in directe zin profiteren van het
gegeven wooncomplexen (objecten in buurtgroen (grootste woningaantal in
het groen). de randlengte van de buurtparken).

Aan de westzijde van Het Rooster, langs

de verlengde Laan van de Leeuw, zijn
woon-werkwoningen gesitueerd. Zoals
bij Het Mozaïek is omschreven, moet de
functiemenging hier leiden tot een
levendig straatbeeld. Langs de lanen
worden de woon-werkwoningen afge-
wisseld met stadswoningen, woningen
met een groot woonoppervlak op een
kleine kavel.

Het deelgebied Het Rooster leent zich,

vanwege de ligging aan de as van
Anklaar en de centrale ligging ten
opzichte van het woongebied, het beste
voor een locatie voor het basisonder-
wijs. In tegenstelling tot de onderwijs-
voorzieningen in Het Kristal, zal de
onderwijslocatie in Het Rooster niet
gecombineerd worden met centrum-
functies.
54 5.4 De Wellen
Situering
Het deelgebied De Wellen is gesitueerd
tussen de groene wig en de Deventer-
straat. Het huidige terrein van Spatie
aan de Deventerstraat maakt onderdeel
uit van dit deelgebied. De te handhaven
Terwoldseweg zal als ontsluitingsweg
gaan dienen voor het verkeer van en
naar Zevenhuizen. Een klein deel van
De Wellen zal rechtstreeks ontsloten
worden op de Deventerstraat.
Programma
Bij de ontwikkeling van dit deel van
Zuidbroek ligt het accent op middel-
grote tot grote kavels voor de bouw van
De ontwikkeling van De Wellen vindt 55
plaats in nauwe afstemming met de
ontwikkelingen op het terrein van de
stichting Spatie. Deze stichting heeft
plannen voor nieuwbouw. Doordat een
deel van de bestaande gebouwen op
termijn verdwijnt, ontstaat de mogelijk-
heid om op de vrijkomende locaties
woningbouw te realiseren.
Tussen De Wellen en de bestaande
bebouwing van Zevenhuizen legt de
groene wig een koppeling in de richting
van de Deventerstraat. De bestaande
beukenlaan naar de Deventerstraat en
de beeldbepalende waterpartij, beide op
het terrein van Spatie, vormen onder-
deel van dit deel van de groene wig.

wonen
vrijstaande woningen of twee onder één Deze groenzone accentueert de zelfstan-
kap woningen. Waar mogelijk worden digheid van het woonpark De Wellen.
diverse bestaande woningen gehand- Komend uit de richting Zevenhuizen,
haafd en opgenomen in de verkaveling. zal de entree van De Wellen duidelijk
geaccentueerd worden door twee opval-
Beeldkwaliteit lende appartementencomplexen aan
De groene karakteristiek van het terrein weerszijden van de Terwoldseweg.
van Spatie is als uitgangspunt genomen De groenzone legt een koppeling tussen
voor de woonbuurt. Daarom is gekozen de groene wig, de Deventerstraat en
voor de karakteristiek van het woon- Osseveld-Oost en zal ruimte bieden
park met ruime kavels. De sfeer zal aan een aantal bovenwijkse, recreatieve
informeel zijn met smalle wegprofielen. functies (waaronder volkstuinen).
Het (particulier) groen bepaalt voor een
belangrijk deel het beeld. De bebouwing
zal hoofdzakelijk losstaand worden, de
individualiteit van de bebouwing zal in
het beeld tot uitdrukking komen. Diepe
voortuinen zullen de buurt een over-
wegend groen aanzien geven. Hierin ligt
een overweging om te kiezen voor een
lichtere vorm van welstandsbeleid.
Tussen de A50 en De Wellen wordt een
geluidswal aangebracht die de geluids-
overlast in het gebied moet terug-
brengen tot een acceptabel niveau.
De zone tussen de geluidswal en de
hoogspanningsleiding zal benut worden
voor afschermende woningbouw, waar-
van een deel ontsloten wordt vanaf de
zijde van de geluidswal.
 Verbindende schakel met Mheenpark
56 5.5 De Groene Wig
Situering
De groene wig ligt centraal in Zuid-
broek en strekt zich volledig uit vanaf
de westkant naar de oostkant van de
wijk. Tussen Het Rooster en De Wellen
krijgt de groene wig op sommige
plaatsen een breedte van 300 tot 350
meter. In totaal heeft de wig een opper-
vlakte van circa 30 hectare. De groene
wig sluit aan de oostkant aan op het
viaduct over de A50. Deze verkeersroute
zal in de toekomst een belangrijke rol
vervullen voor recreatief langzaam
verkeer.
Programma
werken
De groene wig is een plek waar de
toekomstige bewoners en andere
recreanten kunnen gaan recreëren.
Daarnaast zijn er mogelijkheden voor
natuurontwikkeling. Op een hoger
schaalniveau vormt deze groene wig een
belangrijke schakel in de ecologische en
recreatieve verbinding van het buiten-
gebied naar het stedelijk gebied.
Een grote waterpartij vormt een promi-
nent onderdeel in het programma. Hier
verzamelt zich een groot deel van het
oppervlaktewater uit Zevenhuizen. De
waterpartij heeft tevens een bergings-
functie voor schoon hemelwater in
Zuidbroek. Door peilfluctuaties wordt
de bergingscapaciteit geoptimaliseerd.
Aan de noordzijde krijgt de waterpartij
een stevige begrenzing in de vorm van
een kademuur langs de deelgebieden
Het Mozaïek en Het Rooster. Aan deze
zijde krijgen vijf appartementencom-
plexen een prominente plaats met een
krachtige oriëntatie op de vijver.
Aan de zuidzijde krijgt de waterpartij 57
een zachte natuurlijke oever. Door
de peilfluctuaties ontstaat hier de
mogelijkheid om de invloed van
seizoenen en daarmee het water-
aanbod tot uitdrukking te brengen
in de groei, bloei en gebruik van dit
groengebied.
Het bestaande tennispark wordt opge-
nomen in de groene wig. Ter plaatse
van het tennispark ontstaat een samen-
komst van routes, onder andere vanuit
de groenzone tussen De Wellen en
Zevenhuizen. Deze locatie leent zich
goed voor toekomstige sport- en
spelactiviteiten en andere intensieve
recreatieve functies. Het is de bedoeling
om hier een nieuwe locatie te realiseren
voor de elders uit Zuidbroek te ver-
plaatsen volkstuinen.
Beeldkwaliteit
Een belangrijk kenmerk van de groene
wig wordt gevormd door de tegenstel-
ling van de twee zijden. Dit sluit aan
bij de verschillen van de twee aan-
grenzende wijkdelen: Het Mozaïek
en Het Rooster enerzijds en De Wellen
anderzijds. Bij de inrichting van de
groene wig wordt deze diversiteit
aangegrepen door het park twee
contrasterende zijden te geven: een
formele noordzijde (Het Rooster en
Het Mozaïek) en een informele zuid-
zijde (De Wellen).
Naar het open landschap zal de groene
wig als venster op het landschap gaan
werken. Op de kop van het park is bij
de A50 een ‘landmark’ in de vorm van
een piramidevorming grondlichaam
geprojecteerd. Dit ‘landmark’ heeft
tevens een geluidwerende functie.
 6
R U I M T E L I J K E P L A N FA C E T T E N

58 6.1 Water Alleen het water ‘zonder overstort’ 59

Met het waterstelsel wordt in grote
lijnen ingespeeld op de bestaande hoog-
teverschillen en waterverbindingen.
Doordat het terrein globaal afloopt van
zuidwest naar noordoost, volgen veel
waterstromen dit verloop.
In Zuidbroek zijn van noord naar zuid
zes watergangen te onderscheiden:
• de deels bestaande waterloop langs de
Oost-Veluweweg;
• de waterlijn ten zuiden van het
bedrijvenpark;
• beek door Het Mozaïek en Het
Rooster;
• de waterpartij door het wigpark;
wordt door de woongebieden van
Zuidbroek gevoerd, het water van iets
lagere kwaliteit zal langs de randen van
het woongebied worden gevoerd. Ook
in het park zal sprake zijn van water
‘zonder overstort’ zodat de
kwaliteiten voor milieu en recreatief
gebruik worden verhoogd.
Binnen het stelsel van watergangen is
een fijner netwerk opgenomen. Deels
betreft het bestaande waterlopen, deels
zijn het nieuwe op de verkaveling
afgestemde stelsels.

natuurlijk
• de (bestaande) waterloop bij de
Terwoldseweg (noordelijk deel van
De Wellen); Waterloop Terwoldseweg
• de (bestaande) waterloop langs Spatie
(zuidelijk deel van De Wellen).

Deze watergangen sluiten aan op het

waterstelsel van Zevenhuizen. Aan de
zijde van de A50 worden de waterlopen
gekoppeld door een verbindende water-
gang. Op twee plaatsen wordt het water
doorgevoerd naar de overzijde van de
snelweg.

Net als nu het geval is, zal Zuidbroek

een doorgangsgebied voor het water uit
Zevenhuizen zijn. In de kwaliteit en
beleving van het water zal echter veel
veranderen. Eén van de belangrijkste
parkwater groene wig
ambities is erop gericht om het toekom-
stig woongebied Zuidbroek te vrijwaren
singelwater / sloten Zuidbroek van water dat te maken heeft met
verontreiniging afkomstig van een
as van de Anklaar Zevenhuizen riooloverstort. Door maatregelen in
Zevenhuizen te nemen, kunnen de
gebieden ‘met overstort’ worden
hoofdwegen
gescheiden van de gebieden ‘zonder
overstort’.
sport / wonen
60 6.2 Groenstructuur 61

Op het niveau van Zuidbroek als geheel

zijn twee groengebieden van formaat
van grote betekenis voor het plan:
• de groene wig;
• de waterlijn met het begeleidende
groen.

Eerder in het Masterplan zijn deze

groengebieden aan de orde gekomen
vanwege de betekenis als drager in de
hoofdstructuur van Zuidbroek. Naast
de rol die deze groengebieden spelen
voor Zuidbroek, zijn de groene wig en
de waterlijn ook van groot belang als
schakel in een grotere groenstructuur.
Voor de groene wig gaat het daarbij om Hertenpark Spatie

wonen
de schakel tussen het Mheenpark in
Zevenhuizen en het Weteringse Broek
aan de overzijde van de A50. Bij de
waterlijn komt het belang onder andere
tot uitdrukking in de functie van ecolo-
gische zone.

Op lager schaalniveau wordt binnen de

buurten een doorlopende groenstruc-
tuur gecreëerd, welke een functie heeft
als buurtgroen maar ook ruimte biedt
aan de doorgaande waterlopen. Het
centrale park op het terrein van Spatie
kan, afhankelijk van de mate van inte-
gratie met de wijk, mede als buurtgroen
worden gezien. Zuidbroeksweg

Langs de te handhaven wegen zoals de

Nijbroekseweg, de Terwoldseweg en de
groen water
Zuidbroeksweg zijn diverse waardevolle
of bijzondere bomen aanwezig.
vml. stortplaats Vellertdijk as van Anklaar Hetzelfde geldt op de erven van te
handhaven panden. In al deze situaties
sport / wonen Zuidbroek geldt het uitgangspunt om het groen te
handhaven. Dit groen brengt een stuk
kwaliteit en geschiedenis met zich mee
Zevenhuizen
in de toekomstige wijk.

hoofdwegen
62 6.3 Autoverkeer
De Oost-Veluweweg, Laan van Zeven-
huizen en de Deventerstraat (en enkele
korte wijktoegangen ter plaatse van het
bedrijvenpark) zijn 50 km wegen.
De Oost-Veluweweg heeft in de
Verkeerskaart de status van ‘stroomweg’
meegekregen. Dit kan inhouden dat,
om het verkeer te accommoderen, na
maximale benutting ook tot uitbreiding
van de capaciteit kan worden besloten.
In verband hiermee is het reserveren
van ruimte voor uitbreiding rond de
weg en met name de kruisingen nood-
zakelijk. Op de wegen binnen het 50 km
stelsel wordt in principe overal het
30 km regime toegepast.
werken
Voor het autoverkeer is een sectormodel
ontworpen. Een sectormodel houdt in
dat het gebied per sector (voor het
autoverkeer) wordt aangesloten op de
externe verkeersstructuur. Tussen de
sectoren zijn binnen de wijk geen
verbindingen (kortsluitingen) aanwezig.
Door dit systeem kan binnen de wijk
geen doorgaand verkeer, ofwel sluip-
verkeer, ontstaan. Tevens stimuleert dit
voor de binnenwijkse verbindingen het
langzaam verkeer. Door de spreiding
van het autoverkeer binnen de wijk zijn
van het binnenwijkse verkeer geen grote
geluidsproblemen te verwachten.
Er zijn drie sectoren ingesteld: noord,
midden en zuid.
primair groene wig
Sector noord
secundair (50 km / uur) blauwe lijn Het bedrijvenpark en de deelgebieden
Het Mozaïek en Het Rooster maken
tertiair (30 km / uur) Zuidbroek onderdeel uit van de sector noord.
In deze grote sector zijn twee aan-
sluitingen op de Oost-Veluweweg
autoscheiding Zevenhuizen
opgenomen (de Laan van de Dieren-
riem en de Laan van de Leeuw).
sectorgrens sport / wonen
Voorts is dit gebied via de as van 63
Anklaar aangesloten op het wijk-
centrum in Zevenhuizen. Van de as
van Anklaar is het gedeelte tussen de
(verlengde) Laan van de Dierenriem
en de Anklaarseweg niet toegankelijk
voor autoverkeer tussen Zevenhuizen
en Zuidbroek. Voor het autoverkeer
tussen beide wijken is tussen de
(verlengde) Laan van de Dierenriem en
de Anklaarseweg een verbindingsroute
opgenomen richting het bedrijvenpark,
parallel aan de watergang tussen het
bestaande bedrijvenpark en het
toekomstige woongebied Zuidbroek.
In het centrum van Zuidbroek zal
de doorgaande verbinding verkeers-
remmend worden uitgevoerd. Ook via
een aantal woonstraten zijn autoverbin-
dingen mogelijk, deze zullen eveneens
verkeersremmend worden ingericht.
Sectoren midden en zuid
De groene wig vormt de scheiding tot
de andere twee sectoren. Deze liggen in
De Wellen. De sector midden wordt
ontsloten vanaf de Terwoldseweg.
Hiervandaan zijn zowel de hogere
wegenstructuur van Zevenhuizen als
het wijkcentrum goed bereikbaar.
De zone langs de Deventerstraat, sector
zuid, wordt rechtstreeks ontsloten vanaf
deze weg. De autoverbinding vanaf deze
zone naar het wijkcentrum loopt via de
Laan van Zevenhuizen.
Gefaseerd in de tijd zal het Masterplan
voor de verschillende deelgebieden
worden uitgewerkt. Bij aanvang van
iedere uitwerking zal daarbij de op dat
moment vigerende parkeernorm als
uitgangspunt worden gehanteerd.
64
hoofd-langzaamverkeer route
langzaamverkeer netwerk
bus
reservering voor bus
6.4 Langzaam verkeer en openbaar vervoer op afroep. De uit- 65
openbaar vervoer werking van dit systeem wordt nader
onderzocht. Uit het oogpunt van
Langzaam verkeer flexibiliteit en toekomstdenken zal de
Voor het langzaam verkeer is in het plan centrale route voor normaal busverkeer
een uitgebreid netwerk opgenomen. geschikt zijn.
Gemiddeld is de maaswijdte 300x300
meter. Langs een paar drukkere wegen
zijn de fietspaden vrijliggend, voor het
merendeel is het fietsverkeer geïnte-
greerd met het autoverkeer, de (lage)
verkeersintensiteiten laten dit ruim-
schoots toe.
Naar alle zijden is het interne netwerk
voor langzaam verkeer aangesloten op
het externe netwerk. De doorgaande
fietsroutes uit het Apeldoorns verkeers-
natuurlijk
plan zijn in het plan geïntegreerd.
Ook voor het langzaam verkeer heeft de
as van Anklaar een centrale betekenis.
Deze sluit aan op het stadsdeelcentrum
Anklaar en het voorzieningencluster in
Zuidbroek. Daarnaast zijn vele alter-
natieve routes mogelijk, maar uit het
oogpunt van sociale veiligheid zijn
centrale routes (drukte) gewenst.
Openbaar vervoer (bus)
Langs Zuidbroek lopen over de Oost-
Veluweweg en de Deventerstraat door-
gaande busverbindingen. Deze hebben
halteplaatsen aan de rand van het plan-
gebied.
De bus naar Zevenhuizen zal via de as
van Anklaar door Zuidbroek worden
groen / water
gevoerd. Via Zevenhuizen zal naar het
centrale stedelijke busstation bij het
Zuidbroek station worden gereden. Binnen Zuid-
broek zal door het bedrijvenpark
Zevenhuizen afwisselend per dagdeel in de ene
dan wel andere richting worden
gereden (ochtend- en avondstroom).
hoofdwegen
Voor De Wellen is, in verband met
sport / wonen de lage woningdichtheden en de bus
over de Deventerstraat, gekozen voor
66
speelplek 0 t/m 5 jaar (r=100)
speelplek 0 t/m 5 jaar
later aan te leggen
speelplek 6 t/m 11 jaar (r=400)
speelplek 6 t/m 11 jaar
later aan te leggen
speelplek 12 t/m 18 jaar (r=800)
speelplek 12 t/m 18 jaar
later aan te leggen
6.5 Speelplekken 67
Voor de kinderen van Zuidbroek is
veel aandacht nodig voor voldoende
spreiding en variatie van speelruimte.
Daarbij wordt een onderscheid gemaakt
tussen formele en informele speel-
ruimte. Met formele speelruimte
wordt de openbare ruimte bedoeld, die
specifiek en exclusief wordt ingericht
voor het spelen. Er wordt een onder-
scheid gemaakt in drie leeftijdscate-
gorieën: 0 t/m 5 jaar; 6 t/m 11 jaar en
12 t/m 18 jaar. Iedere leeftijdscategorie
stelt eigen eisen aan de omvang en
inrichting van en de loopafstand
naar de speelplekken.
wonen
Voor het plangebied is in relatie met de
dichtheid van de buurten en de bevol-
kingsprognoses een indeling naar deze
groepen gemaakt en ruimte gereser-
veerd. De speelplekken voor de jongste
groep zullen dichtbij huis, geïntegreerd
in de verkaveling worden opgenomen.
Voor de middengroep is een stelsel van
buurtplekken gepland. Voor de groep
boven de twaalf jaar zijn verspreid door
de wijk locaties met avontuurlijke
speellandschappen mogelijk in de
waterlijn (+heuvel) en in de groene wig
(met trapveld, water en eveneens een
heuvel).
Informele speelruimte is de ruimte in
de woonomgeving die niet speciaal
bestemd is voor spelen maar waar
kinderen wel relatief veel tijd door-
as van Anklaar hoofdwegen
brengen. Het vormt voor kinderen de
verbinding tussen de eigen woning en
groene wig sport / wonen de formele speelruimte. Door speciale
aandacht voor de inrichting van de
blauwe lijn openbare ruimte in vorm van speel-
aanleidingen, veilige en verkeersluwe
straten kan worden voorzien in deze
Zuidbroek
informele speelruimten.
Samen met de grote hoeveelheid groen-
Zevenhuizen gebieden en de waterlopen ontstaat een
bijzonder speelnetwerk in Zuidbroek.
68
6.6 Kunst
De ontwikkeling van Zuidbroek doet
het bestaande landschap in een korte
periode ingrijpend veranderen. Deze
transformatie van het gebied geeft
inspiratie om bij de verdere uitwerking
van het Masterplan de kunsttoepassing
tot een logisch onderdeel te maken van
de plannen voor de woningen en de
woonomgeving van Zuidbroek. Het
kunstproject is ook verbonden met de
stedelijke vernieuwingsprojecten van
Zevenhuizen, omdat er sprake is van
een wisselwerking tussen beide
gebieden.
De gemeentelijke adviescommissie
beeldende kunstopdrachten (GABK)
spreekt daarbij van het thema
‘verdwijnen en verschijnen’. Het
verleden wordt gekoppeld aan de
toekomst, het oude vertrouwde aan het
onbekende nieuwe met het heden als
verbindingsschakel.
Vanwege de omvang van Zuidbroek
zullen kunstprojecten zich concentreren
op een beperkt aantal maar beeld-
bepalende locaties. Bij de keuze van
de locaties zal het Masterplan als basis
en ter inspiratie dienen. Mogelijke deel-
projecten kunnen zijn:
• de groene wig als verbindende schakel
met het landschap;
• de onderwijsvoorzieningen;
• de integratie van wonen en werken,
ook in het bedrijvenpark.
Het thema Verdwijnen en Verschijnen
geldt als uitgangspunt van alle deel-
projecten.
Het kunstproject met de titel Z7
(Zuidbroek-Zevenhuizen) is inmiddels
benoemd als een pilotproject voor de in
2001 met provinciaal subsidie gestarte
‘Werkplaats Culturele Planologie’
waarin de disciplines stedenbouw,
architectuur (bouwhuis), archeologie
(erfgoedplatform) en kunst in de open-
bare ruimte met elkaar samenwerken.
Het aspect culturele planologie zal bij
de verdere uitwerking van (delen van)
Zuidbroek een rol blijven spelen.
werken
6.7 Beeldkwaliteit
Bij de uitwerking en realisering van het
Masterplan zal voor de architectonische
beeldkwaliteit een zonering worden
gehanteerd, met lichtere en zwaardere
vormen van welstandsbeleid. Binnen de
verschillende zones zullen specifieke
uitgangspunten en/of thema’s nader
worden benoemd, mede afgestemd op
de bijzonderheden van de plek en de
intrinsieke kwaliteiten van het plandeel.
Er wordt een onderscheid gemaakt
tussen meer naar binnen en meer naar
buiten gekeerde zones. De meer naar
buiten gekeerde zones hebben een
zwaardere betekenis voor het algemene
beeld van Zuidbroek. Voor deze beeld-
bepalende zones wordt daarom urgentie
aan de regie van de beeldkwaliteit
gegeven. Bij de binnengebieden kan
de beeldregie losser worden toegepast.
Hier zullen de resultaten meer op
ad-hoc basis worden bepaald.
De beeldzones kunnen worden gegroe-
peerd in een aantal clusters.
• de zones langs de A50 en de
Oost-Veluweweg;
• de Groene Wig;
• de lanen en de randen binnen de
wijkdelen;
• gebieden binnen de buurten
-woongebieden bij de As van Anklaar;
-woongebied De Wellen;
-bedrijvenpark Apeldoorn-Noord.
In deze volgorde zal de urgentie van
de beeldregie afnemen. Langs de Oost-
Veluweweg (het Kameleon) en bij de
knoop met de A50 ligt de hoogste
urgentie. Hier is een grote afstemming
vereist. Dit geldt ook voor de woon-
objecten en de woonbebouwing langs
de lanen en ten noorden van het
wigpark. Binnen de woonbuurten is
de meeste ruimte voor informaliteit.
Deze polen komen ook tot uitdrukking 69
in de schaal van de bebouwing, van
groot naar klein.
Het gebied voor de onderwijs- en
zorgvoorzieningen vormt een aparte
categorie. Deze stedenbouwkundige
schakelcluster heeft een belangrijke
betekenis voor het hele gebied. Dit
ensemble heeft een hoge collectieve
waarde.
Met de beeldregie zullen ook de
verschillende deelgebieden in
Zuidbroek worden gearticuleerd en
onderscheiden:
• Het Bedrijvenpark;
• Het Rooster;
• Het Mozaïek;
• De Wellen;
• De Groene Wig.
De sferen kunnen in bovenstaande
volgorde worden gekarakteriseerd met
trefwoorden: zakelijk/formeel, lineair,
mozaïek, woonpark en ruimtelijk.
Per deelgebied zijn in hoofdlijnen
verkavelingprincipes aangegeven.
Door deze indicatie wordt de diver-
siteit tussen de buurten aangegeven.
De beeldkwaliteit zal in het vervolg-
traject op deelgebiedniveau worden
uitgewerkt.
Beeldbepalende zones
 PROGRAMMA

7
70 7.1 Ruimtegebruik
Het bruto plangebied heeft een opper-
vlakte van circa 280 hectare. Dit bruto
plangebied is onderverdeeld in circa
78 hectare ten behoeve van bedrijven
en circa 202 hectare ten behoeve van
wonen. De genoemde circa 202 hectare
voor wonen is inclusief circa 32 hectare
voor de groene wig en circa 4 hectare
voor maatschappelijke doeleinden.
volledige inpassing van de voormalige
stortplaats aan de Vellertdijk met een
oppervlakte van circa 8 hectare.
7.2 Woningbouwprogramma
en fasering
bedoeld om de autonome groei te 71
accommoderen en om de opvangtaak
van Apeldoorn voor de regio te kunnen
vervullen. De 50 woonwagenstand-
plaatsen zullen op twee of meerdere
locaties en zowel in de huur als in de
koop worden gerealiseerd.
Van de circa 3100 woningen, zullen
circa 2500 woningen in Het Mozaïek
en Het Rooster worden gesitueerd, circa
450 woningen in De Wellen en circa
150 aan de randen van De Groene Wig.
In het kader van de herstructurering
van Zevenhuizen worden flats aan de
Tannhauserstraat gesloopt. In het
woningbouwprogramma voor Zuid-

wonen
broek is rekening gehouden met de tijdelijke asielzoekerscentrum dat tot
Het Masterplan Zuidbroek kent een herhuisvesting van een deel van deze 2006 aan de Terwoldseweg is gesitueerd.
woningbouwprogramma van circa bewoners. In totaal zullen in de eerste Als uitgangspunt geldt dat de woningen
3100 woningen. Uitgangspunt is om jaren circa 200 woningen in de sociale voor asielzoekers kunnen worden omge-
een belangrijk deel van het programma huursector worden gerealiseerd ten bouwd tot reguliere woningen op het
onder particulier opdrachtgeverschap te behoeve van de herhuisvesting van moment dat de huisvesting van asiel-
ontwikkelen. bewoners uit dit deel van Zevenhuizen. zoekers niet meer noodzakelijk is. In dat
Qua prijsklasse zijn deze woningen Deze woningen zijn bedoeld ter geval worden de woningen toegevoegd
in vier financieringscategorieën te compensatie van de sloop van de aan het segment sociale huur.
verdelen. In onderstaand overzicht is hoogbouwflats in Zevenhuizen die
dat weergegeven. in dezelfde periode plaatsvindt. In de categorie goedkope koop zal een
Naast het bovengenoemde woning- In de financieringscategorie sociale deel van de woningen specifiek ontwik-
aantal houdt het Masterplan rekening huur zijn tevens 100 woningen opge- keld worden voor starters op de
met de mogelijkheid om in Zuidbroek nomen voor de huisvesting van asiel- woningmarkt.
circa 50 standplaatsen voor woon- zoekers. Deze woningen zijn bedoeld
bruto plangebied
wagens te realiseren. Dit aantal is als vervangende huisvesting voor het Een groot deel van de categorie dure
koop is bedoeld voor het ‘wonen in
en aan het landschap’, als ambitie neer-
hoofdweg stadsdeelcentrum Anklaar wonen Zuidbroek
jaar start bouw gelegd in de Woonvisie. Bij ‘wonen in en
’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 totaal aan het landschap’ is sprake van zowel
voorzieningencluster
as van Anklaar
* mogelijkheden voor buurtsuper
woonpark de Wellen sociale huur 130 250 130 40 50 - - - - 600 gestapeld als grondgebonden woningen.
buurtontsluitingsweg
landmark
zorginrichting Spatie
goedkope koop - - 60 90 - - - - - 150 Bij de grondgebonden woningen wordt
groene heuvel / woonobjecten
middenkoop 70 120 155 125 90 120 20 - - 700 uitgegaan van vrijstaande woningen op
overige wegen groen Zevenhuizen dure koop 70 125 165 240 330 340 225 115 40 1650 grote kavels van gemiddeld circa 650 m2
route openbaar vervoer waterloop / waterpartiij werken
totaal 270 495 510 495 470 460 245 115 40 3100 in deelgebied De Wellen.
Suburbane kavels van gemiddeld circa
brede lanen sport / wonen gemengd wonen / werken 450 m2 zitten in het programma voor de
geluidscherm en/of -wal volkstuinen
gemengd wonen / werken / deelgebieden Het Mozaïek en Het
voorzieningen (Kameleon)
Rooster.
hoogspanningsleiding kantoren (Pyramide)
72 7.3 Maatschappelijke 7.4 Bedrijven
voorzieningen
Circa 78 hectare van het bruto plan-
In het Masterplan Zuidbroek is gebied wordt aangewend voor de huis-
4 hectare gereserveerd voor maatschap- vesting van bedrijven. Dit komt overeen
pelijke voorzieningen. Het gaat daarbij met circa 48 hectare netto uitgeefbaar.
om voorzieningen voor onder andere De ruimtelijke opbouw van het bedrij-
basisonderwijs, gezondheidszorg en venpark biedt de mogelijkheid om
kinderopvang. Deze zullen Zuidbroek verschillende soorten bedrijven te
en het noordelijk deel van Zevenhuizen vestigen.
als verzorgingsgebied hebben. In de
gereserveerde 4 hectare is ook rekening jaar van uitgifte
gehouden met de mogelijke vestiging ’04 ’05 ’06 ’07 ’08 ’09 ’10 ’11 ’12 totaal
van een regionaal expertisecentrum aantal hectare 2 5 6 7 7 7 5 7 2 48
(REC) voor speciaal onderwijs. Dit REC
vervult een bovenwijkse functie.

De voorzieningen voor basisonderwijs 7.5 Financiële

wonen
worden in Zuidbroek op twee locaties uitvoerbaarheid
gesitueerd. Eén van die locaties is het
voorzieningencluster Het Kristal. De Op basis van het genoemde bouw-
andere locatie wordt nog nader bepaald. programma en ruimtegebruik is het
Masterplan financieel uitvoerbaar.
De bouw van circa 3100 woningen in
Zuidbroek leidt in de onderwijsprog-
noses tot een stabiel leerlingaantal van
circa 1200 leerlingen in 2020. In 2015
ligt het piek-aantal leerlingen op circa
1400. Indien bij deze aantallen ook
rekening wordt gehouden met het effect
van de verplaatsing van enkele basis-
scholen uit Zevenhuizen naar Zuid-
broek ontstaat in 2020 een stabiel leer-
lingaantal van circa 1470. De piek ligt in
dat geval ook in 2015 en bedraagt circa
1680 leerlingen.

Voor het basisonderwijs geldt dat een

deel van de huisvesting van tijdelijke
aard is om een tussentijdse piek in het
leerlingenaantal te kunnen accommo-
deren. Het streven is erop gericht om
deze tijdelijke huisvesting zo veel moge-
lijk te combineren met de definitieve
onderwijsvoorzieningen.
 colofon

uitgave gemeente Apeldoorn, april 2004

stedebouw Gerrit Vosselman, Anton Hinse

groen Linda Hooijer, Karsten Orth

openbare ruimte Jan-Albert van Buuren

mobiliteit Oscar Martijn

wonen Michiel Huizing

civiel-techniek Bert Vierhout

ruimtelijk juridische zaken Werner Weskamp

milieu Jeroen Vermeij

samenleving Kees Verdonk

economische zaken Lammert de Hoop

planeconomie Marten Spies

projectondersteuning Pauline Tiecken, Linda Bruning-de Vries

projectleiding Jeroen van Lemmen

vormgeving Tik design bv, Apeldoorn / Amsterdam

fotografie Gerrit Vosselman, Tik design bv,

gemeente Apeldoorn

druk Felua-Groep Apeldoorn

Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.