www.wychowanietechniczne.prv.

pl

POCZENIA NITOWANE

Poczenia nitowe
Istot poczenia nitowego mona przedstawi najprociej na przykadzie czonych
blach lub blach z ksztatownikami. W celu poczenia dwu blach nakada si je na siebie i
wierci otwory. W otwory te wkada si kolejno nity. Pod eb nitu podstawia si wspornik, a na
trzpie zakada si zakuwnik i uderzajc w niego formuje si zakuwk zamykajc w ten
sposb nit. Zamykanie nitu przedstawione jest na rys. 4. Pewn odmian zamykania nitu jest
sposb stosowany w nitowaniu drobnych konstrukcji, ktry polega na nawierceniu trzpienia i
rozwalcowaniu go.

Nit jako cz czca skada si przed zanitowaniem z ba i trzonu, po zanitowaniu z

ba szyjki i zakuwki. Na nity stosuje si na og materia tego samego rodzaju jak czone
czci, np. czci stalowe czy si nitami stalowymi, a w przypadku czenia rnych
materiaw - taki jak materia o wikszej odksztacalnoci. Materia stosowany na nity
powinien by plastyczny, aeby atwo tworzya si zakuwka, bez obawy pknicia przy
uderzeniach. Materiay najczciej stosowane na nity to stal: St2N, St3N, St4N, mied,
mosidz, aluminium. Niektre waciwoci stali do wyrobu nitw
Nity zamyka si na zimno lub na gorco. Na zimno zamyka si nity do czenia
cienkich blach. S to nity o rednicach d < 9 mm. rednica otworu pod takie nity jest
wiksza ad rednicy trzonu nitu od 0,2 do 0,5 mm. Luz wikszy odpowiada wikszej rednicy
trzonu: Nity o rednicach trzonu d > 9 mm zamyka si na gorco. rednica otworu nitowego
jest wiksza od rednicy trzonu d 0 1 mm, dla uatwienia woenia we rozgrzanego nitu:
Naley tu doda, e zamykanie nitw moe odbywa si uderzeniowo, motkiem rcznym lub
mechanicznym (pneumatycznym lub elektrycznym), lub naciskowo, za pomoc nitownic
(mechanicznych, hydraulicznych, pneumatycznych lub elektrycznych).

Ksztaty i wymiary nitw

Znormalizowane s nastpujce rodzaje nitw w oglnej budowie maszyn:
a) nity ze bem kulistym (rys. 5a), PN-70/M-82952,
b) nity ze bem paskim (rys: 5b), PN-70/M-82954,
c) nity ze bem soczewkowym zwykym (rys. 5c), PN-70/M-82957 i niskim (rys. 5d), PN-70/M82956,
d) nity ze bem grzybkowym (rys. 5e), PN-70/M-82958,
e) nity ze bem trapezowym (rys. 5f), PN-70/M-82959,
f) nity rurkowe ze bem paskim (rys. 5g), PN-80/M-82972, i odwijanym (rys. 5h), PN-80/M82973,
g) nity drone ze bem paskim (rys. 5j), PN-80/M-82974, i grzybkowym (rys. 5k), PN-80/M82975.

Zakresy rednic i dugoci nitw wymienionych w punktach a-e podane sa w tabl. Na

wybr odpowiedniej rednicy nitu ma wpyw, poza wzgldami wytrzymaociowymi, jeszcze
wzgld na to, eby dugo jego nie bya zbyt dua w porwnaniu ze rednic, gdy przez to

unika si niebezpieczestwa wyboczenia nitu przy nitowaniu.

Narzdzia do procesu nitowania

- zagawiacz suy do ksztatowania ba nita
- docigacz suy do docignicia nita
- narzdzia podstawowe np. motek itp.
- nitownice

Poczenia nitowe rodzaje

Poczenia nitowe, wychodzc z kryterium ich zastosowania, dzieli si umownie na mocne,
mocno-szczelne, szczelne i specjalne.
Poczenia nitowe mocne s stosowane wtedy, gdy zachodzi potrzeba przenoszenia duych
obcie, a nie jest wymagana szczelno poczenia (mosty, maszty, konstrukcje budowlane)
Poczenia nitowe mocno-szczelne s to poczenia stosowane w konstrukcji naczy cinieniowych, gdzie wymagana jest dua szczelno i przenoszenie duych obcie. Poczenia nitowe
szczelne s to poczenia stosowane w konstrukcji zbiornikw na pyny i gary, gdzie nie,
wystpuje due obcienie, a wymagana jest szczelno.

Poczenia specjalne s to poczenie. nitowe w drobnych mechanizmach, poczenie

materiaw plastycznych z kruchymi (stal-szko), materiaw mikkich (pasy skrzane) z metalowymi itp.