BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Basisplan

Les:

Beeldende vorming

Groep:

Bron/Methode:

Genspireerd bij Laat maar zien

Datum:
Betekenis
Wat zijn de inhouden en
associatiemogelijkheden?

De kinderen fantaseren over hun eigen

paradijs. En raken genspireerd door
Corneille zijn eenvoudige vormen.

Vorm
Met behulp van welke beeldaspecten
kunnen de inhouden vorm krijgen?

De kinderen leren over eenvoudige

vormen weergegeven door
omtreklijnen(contouren) en/of vlakken,
plaatsing (compositie) en
kleurcombinaties. (contrast)
De kinderen doen ervaring op met een
potlood, tekenpapier, acrylverf, pot water,
lyonsekwast en tissue. Er wordt geschild
op een kartonnen bord. (Of evt. gewoon
op papier)
Ze zien en vergelijken de vormen en
kleuren in het werk van Corneille met
fotos van planten en dieren. Zo zien ze
dat het niet echt hoeft te lijken.
De kinderen zoeken naar een eenvoudige
voorstelling, uit te proberen met potlood
op een vel kladpapier. De aandacht gaat
uit naar de eenvoud van vormen en de
plaatsing op het vlak. (bord). Schilderend
zoeken ze naar contrasterende
kleurcombinaties en sierpatronen.

Materiaal
Welk materiaal is daarvoor geschikt,
welke mogelijkheden biedt het?
Beschouwing
Vanuit welke beelden kan het kind
betrokken worden bij het onderwerp?
Onderzoek
Hoe kan het kind materialen en
beeldende aspecten verkennen?

Werkwijze
Welke aanwijzingen over gebruik van
materiaal en gereedschap, en welke
vaardigheden?

Reflectie

De kinderen kunnen contouren tekenen

met potlood en penseel en vlakken
inschilderen met onverdunde verf.
De kinderen kunnen de kleuren helder
houden door hun penseel goed schoon te
maken met water en af te drogen aan een
tissuepapier.
d.m.v. vragen evalueren we de les en
laten we de werkstukken aan elkaar zien.

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Lesfasenformulier
Les: Beeldende vorming

Bron/Methode: Genspireerd bij

Laat maar
zien

Groep: 4

Datum:
Fase
Voorbereiding:
Doel
Context

Activiteiten van de
kinderen

Mijn activiteiten
De kinderen leren van tevoren een
schets maken. Kinderen kregen
inspiratie door een kunstenaar en
gaan daarna zelf aan de slag. En
gebruiken verschillende soorten
materialen. Ik leg de bordjes,
papieren en schilderspullen klaar.

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Orintatie:
Introduceren
Informeren

Doe je ogen maar eens dicht en stel

je een plaats voor waar je altijd wel
zou willen blijven, zo mooi. Wat is
er te zien, te ruiken, te voelen? Zie
je planten, bomen, bloemen of
dieren? Schijnt het zonnetje? Over
zon paradijs kun je fantaseren in
woorden, maar je kunt er ook een
schilderij over maken. Kijk eens
goed hoe hij het geschilderd heeft
wat valt je op? (niet zo precies en
echt mogelijk vooral grote
sierlijke vormen in felle kleuren)
(lijnen/ contouren)

De kinderen doen hun ogen

dicht. Ze denken na over hoe
hun eigen paradijs eruit zou
zien.

De kinderen kijken naar het

werk van Corneille en kijken
goed wat er opvalt.

Wij gaan zo ook op een echt bord

schilderen, net als Corneille. Ik ben
benieuwd hoe jouw paradijs eruit
gaat zien.

Instrueren
(opdracht)

Om te weten hoe jouw paradijs

eruit zien en hoe je dat gaat
schilderen, moet je eerst even
oefenen. Dat doe je door een
schets/tekening met potlood te
maken in een cirkel(overgetrokken
bord). Je gaat een ontwerp maken
voor op je bordje. Teken zoals
Corneille grote eenvoudige vormen.
Kijk goed naar je ontwerp en neem
een kleur verf aan je penseel.
Schilder daarmee de grote vorm
van bijv. het dier of de plant. Maak
je penseel goed schoon in water en
droog 'm af aan de tissue. Maak
dan de volgende figuur met een
andere kleur. Als alle figuren erop
staan kun je de tussenvormen
(restvorm) inschilderen. Kies
daarvoor een andere kleur dan je
eerder gebruikte of meng een
nieuwe kleur. Laat je werk even
goed drogen. Dan kun je verder
met de contouren en de versiering.
Natuurlijk kun je ook allerlei andere
kleuren en vormen toevoegen;
streepjes, stippen, lijntjes. Tot slot
kun je de rand ook versieren. Let
daarbij goed op de regelmaat. Het
is dus heel belangrijk dat je je
penseel steeds goed schoonmaakt
en afdroogt!!

De kinderen hebben nagedacht

over hoe hun eigen paradijs
eruit zou zien en luisteren naar
de opdracht. Ze gaan eerst
oefenen door eerst op gewoon
papier een schets te maken en
daarna het ontwerp op een
bordje.

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Uitvoering:
Observeren
Begeleiden
Afronden

Ik benadruk nog even bij het

schetsen dat ze met hele lichte
lijntjes beginnen! Het hoeft er niet
echt uit te zien. Gebruik simpele en
grote vormen. Denk maar aan de
vogels van Corneille. Steeds als ze
wat geschilderd hebben moet ze
wachten tot ze verder kan. Ze
kunnen dan alvast de rand
versieren. Zo werken ze door tot
het paradijselijke beeld klaar is.
Ik loop rond om de kinderen te
helpen en ik observeer het gedrag.

Nabeschouwing
:
Nabespreken
Beoordelen
Presenteren
Evaluatie:
Reflecteren
Vooruitkijken

De kinderen ruimen hun spullen op

en maken de kwasten meteen
schoon.
Hoe vond je het gaan, hoe heb je
gewerkt (met schets/ontwerp en
uitprobeersels)?
Hoe ging het schilderen op het
bordje met acrylverf?
Hoe past de sierrand bij de
afbeelding? (kleur, vorm, herhaling)
Wat vind je van het eindresultaat
van je paradijs?
Aan elkaar het eindresultaat laten
zien.
(ik laat het ophangen)

VOORBEELDEN:

Verantwoording
Beginsituatie:

De kinderen pakken hun spullen

en trekken het bord over op
hun tekenpapier.
Bij de tweede laag moeten de
kinderen zoeken naar mooie
kleurcontrasten.
Kinderen moeten er goed op
letten dat het vorige wat ze
geschilderd hebben droog is
voordat ze verder gaan. (evt. al
de rand schilderen)

De kinderen kijken naar hoe ze

het deze les hebben gedaan. En
wat ze van hun eigen werk
vinden.

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
In mijn klas zitten 29 kinderen tussen de 7 en 8 jaar. De klas heeft niet zon hele
lange concentratie en is snel afgeleid. Ze kunnen ook erg onrustig worden. Ze
hebben een uur per week tekenen en een uur per week handvaardigheid.
Wat hebben de kinderen al gehad:
De kinderen hebben getekend met diverse materialen zoals potlood, kleurpotlood,
wasco en verf. Ook hebben ze bij tekenen mijn een fineliner de vormen omlijnd
(contour).
De kinderen zijn bekent met het knippen met een schaar en plakken met lijm van
papier, karton / platte vlak en 3 dimensionaal. De kinderen hebben ook kennis
gemaakt met papier mach. Ze zijn afgelopen week bezig geweest met het borduren
van een boekenlegger. De kinderen vinden het vak erg leuk, en er zitten ook hele
creatieve kinderen in de klas. De kinderen vragen wel veel bevestiging. Vaak als ze
een opdracht krijgen komen ze allemaal aan het bureau om te vragen of ze het goed
doen.
Lesdoelen:
Voor mijn les heb ik het volgende kerndoel gebruikt:
Kerndoel 54
De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken,
om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren
Procesdoel:
Emotionele ontwikkeling: Kinderen leren hoe ze iets op zich kunnen laten inwerken
(Corneille) en hoe via beeldtaal hun gevoelens kunnen uiten.
Creatieve ontwikkeling
Ik laat ze inspiratie opdoen, en aan de hand daarvan moeten ze zelf hun creativiteit
gebruiken voor hun werkstuk.
Productdoel:
Materiaal: Ze kunnen met acrylverf omgaan, en weten dat ze moeten wachten tot
het droog is en steeds de kwast goed moeten schoonmaken.
Vorm: De kinderen leren over eenvoudige vormen weergegeven door
omtreklijnen(contouren) en/of vlakken, plaatsing (compositie) en kleurcombinaties.
(contrast)
Werk- en groeperingsvorm :
Ik werk met de procesgerichte didactiek. Zo heb ik verschillende werkvormen. Ik
begin met een soort klassengesprek waarbij we gaan kijken naar beelden. Zo
worden de kinderen genspireerd en vertellen ze hun eigen ideen. Daarna geef ik
een uitleg en gaan ze veel zelf aan de slag. Ik wil ze veel tijd geven om zelf bezig te
zijn, dat is ook wat het vak beeldende vorming inhoud. Ik doe deze les klassikaal,
omdat ik vind dat de kinderen zelfstandig hun eigen ontwerp moeten maken en zo
heb ik niet altijd de tijd om iedereen te helpen. En dan gaan kinderen ook sneller
elkaar helpen.

Activiteit:
Voor mijn activiteit heb ik de activiteitenschijf gebruikt. Zo zie ik welke keuzes ik had
bij mijn les, en heb ik alle verschillende aspecten erin verwerkt die het belangrijkste

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
zijn voor mijn les. Als ik deze elke les gebruik, weet ik ook precies wat ik heb gehad
en welke aspecten ik al een keer gekozen heb. Zo kun je nog beter aansluiten of in
de naaste ontwikkeling van de kinderen gaan zitten. Het onderwerp van mijn activiteit
is paradijs. De kinderen worden door Corneille genspireerd en mogen hun fantasie
gebruiken. Wat zo leuk is aan deze schilder is dat het eenvoudige vormen centraal
staat. Zo krijgen kinderen ook niet het gevoel dat ze het zelf perfect moeten doen.

Evaluatie:
We bespreken klassikaal wat ze van deze les vonden. Waar zijn ze tegen aan
gelopen? Wat vonden ze van de werkwijze? Zoals eerst een schets maken. Past de
rand bij de rest van het geheel? Wat vind je van het eindresultaat? Een paar
kinderen laten het dan aan de anderen kinderen zien. Als alles droog is laat ik het
ophangen in de klas. Zo kan iedereen het paradijs van een ander bewonderen.
Literatuur
Ik heb bij het voorbereiden literatuur uit Beeldonderwijs en didactiek gebruikt. Voor
het voorbereiden van mijn les ben ik eerst aan de slag gegaan met het thema.
Daarna heb ik mijn les verder uitgewerkt door het activiteitenplan te gebruiken. Zo
werd ook heel overzichtelijk zichtbaar waar ik aan ging werken tijdens mijn les.
Daarna heb ik het basisplan en het procesfasenformulier gebruikt. Dat is er speciaal
voor gemaakt en zo gebruik ik alle onderdelen die ze graag willen dat ik verwerk in
mijn les. Bij het basisplan hoort het cirkelmodel.

Literatuurlijst:
Schasfoort, B. (2012). Beeldonderwijs en didactiek. Noordhoff Uitgevers:
Groningen/Houten

Observatieformulier beeldende vorming

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING

Fase
Voorbereiding:

Orintatie:

Omschrijving
De activiteit is geschikt voor deze kinderen
Beginsituatie en doelen zijn op elkaar afgestemd en
gerealiseerd
In materiaal, gereedschap, leermiddelen en
opstelling is voorzien
De introductie is inspirerend
Gaf kinderen mogelijkheid tot associren

Uitvoering:

Nabeschouwing
:

Evaluatie:

Opmerkingen:

Het getoonde beeldmateriaal is duidelijk

De uitleg/informatie over het onderwerp is duidelijk
en aantrekkelijk
De betrokken beeldaspecten zijn duidelijk
gellustreerd
Er is plaats gemaakt voor kijken met kinderen
De instructies zijn selectief, aanschouwelijk en
interactief
Werkproces, werkwijze, beeldende mogelijkheden
De kinderen kunnen na de instructie zelfstandig
beginnen
De kinderen kunnen duidelijk met de opdracht uit de
voeten
Er is voldoende geobserveerd
De aandacht is verdeeld over de hele groep,
groepjes, individuen
Hulp bestaat uit voordoen maar ook uit het stellen
van reflectievragen
Delen van de gegeven informatie worden
toegankelijk gemaakt
Er is in de begeleiding aandacht voor verschillen
tussen de kinderen
Er is op een duidelijke manier afgerond
Het opruimen is goed/overzichtelijk verlopen
De werkstukken zijn voor de kinderen goed te zien
De opdracht is herhaald, inclusief de
aandachtspunten
De kinderen kregen tijd en richtlijnen om te kijken
Ze zijn op en actieve wijze bij de nabeschouwing
betrokken
De kinderen krijgen de ruimte om hun mening te
geven
Er is in opbouwende sfeer iets gezegd over de
kwaliteit van hun werk
Er is aangegeven wat er met hun werk moet
gebeuren
Er is gereflecteerd op basis van leerling-gedrag
(product en proces)
Er is gereflecteerd op basis van zelfobservatie
(handelen in fase)

+ 0 --

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Totaal: