Professional Documents
Culture Documents
Osiem Podstaw Buddyzmu Zen - Yasutani
Osiem Podstaw Buddyzmu Zen - Yasutani
podstaw
buddyzmu
zen
en
Osiem
podstaw
buddyzmu
zen
Hakuun Yasutani Roshi
Wydanie pierwsze
ISBN 83-85156-31-3
WIERSZ SOKKOKU-KI*
DLA ROSHIEGO YASUTANIEGO
11
jest, czy tego nie ma. ro prostu, dla nas wane jest uwia
domienie sobie faktu, i wszystkie istoty maj natur Buddy.
Jednake, chobym nawet wiele razy to powtarza, je
li tre tego nie bdzie jasna, pozostanie to tylko gr
sw. Przyjrzyjmy si zatem temu, co to jest natura Buddy.
Najpierw sprostuj kilka czsto spotykanych bdnych
poj, dotyczcych natury Buddy. Niektrzy ludzie my
l, e natura Buddy jest dusz istniejc gdzie wewntrz
naszych cia i e spoczywa ukryta, dopki kto nie sta
nie si Budd. Ponisza opowie opiera si na tym
typowym rozumowaniu.
Oficer Chiku spyta mistrza zen, Chosha: ,Jeli prze
tniemy ddownic na p, obie poowy bd si wi.
Ktra wic z nich zawiera natur Buddy?" Mistrz skarci
"
go: "Nie gadaj gupot! Oficer Chiku jednak upiera si:
"Ale przecie obie poowy ruszaj si!" Chosha odpar:
"Bo ddownica jest cigle ywa".
Joshu mwi czasami: "Pies ma natur Buddy", a in
nym razem: "Pies nie ma natury Buddy (Mu)". (Mu jest
pierwszym przeomowym koanem w praktyce zen. Kiedy
ucze zapyta mistrza Joshu: "Czy pies ma natur Bud-
12
13
14
15
19
20
nie
byoby
wojen.
Buddyzm
uczy
nas
Siksapada
21
22
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
nich konfliktu.
27
im bardziej
28
29
Niestety,
nie
nas.
2. ,Ja" jest wiksze ni nasze ciao i zawiera nas
w sobie.
30
31
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
35
36
37
e to jedyny sposb
38
nasze
bdne
pojcie
ego,
przebudzi
nasz
39
wszy krok w
zazen.
przedstawi problem
wiecznego
ycia
zgodnie
43
Jest
ona
zwana
Yuishiki.
W wypadku fali ruch wody jest pionOWYj sama woda
stencji (duszy).
Jeeli teraz tutaj wstan, a w nastpnej chwili prze
sun si w inne miejsce, na pozr bdzie wygldao, e
w obu wypadkach jestem t sam osob, lecz to nieprawda.
Jest faktem, e "ja", ktry staem tam wwczas, i "ja", kt
ry przeszedem par krokw, jestemy rni. Mona to
zilustrowa przez porwnanie z tablic wietln. Gdy czy
tamy wiadomoci na tablicy wietlnej, mylimy, e litery
poruszaj si, lecz w istocie kada litera jest ksztatowana
odrbnie przez szybkie zapalanie si i ganicie wiata:
44
45
(a) shiki-przenonik;
(b) shiki-trwaej samowiadomoci;
8. SHIKI ALAYA (skt. alaja widniana) -
(a) shiki-skadnica;
(b) shiki-unifikacja; prawdy i faszu.
9. SHIKI ANMORA - shiki czystej natury.
46
shiki umysu
W Yuishiki znajdujemy numer siedem
shiki mana,
numer osiem shiki alaya i numer dziewi
shiki
anmora. Ksika wyjania moliwoci tych shiki i rela
-
47
48
jedna fala
jedna osobowo
\------.
t-----1
(7)
r\
{ I
A. Shikiprzenonik
B. Shikistaej wia
domoci
MANASHIKI
A. J".Jdadnka
B. Shikizjednoczenia
{
rawdy i faszu
Diagram nr 1
wi narysowaem lini przerywan, poniewa chciaem
wam pokaza, e s one podobne. Jedn z rnic jest ta,
e numer smy ma inn nazw, mianowicie shiki zjed-
49
53
54
( SHIKI
(1)
OBECNE
DZIAANIE
OBECNE
DZIAANIE
OBECNE
DZIAANIE
(7)
SHIKI
PRZENONIK
sk
SKADNICA
NASIENIE
NOWE
NASIENIE
NOWE
NASIENIE
Dagramnr2
Od najdawniejszej przeszoci a do dnia dzisiejszego
wszystkie nasze dowiadczenia przechowywane s w shiki
numer osiem, w shiki-skadnicy. Jest to rdo naszej oso
bowoci i nazywane jest nasieniem. To nasienie, w zaleno
ci od okolicznoci, wpywa na obecne czyny naszego
szstego shiki. Wszystkie nasze myli, sowa i zachowania
s wanie przejawem tego nasienia. Takie jest znaczenie
55
Przyczyna
"
buddyjskim spirytualizmem", to Ku
"
sha nazwabym buddyjskim materializmem". Oczywicie
"
ze wzgldu na zawarte w nich treci s one bardzo rne
56
niemy, stajemy si dziemi, dorosymi, starymi ludmi to nazywa si U obecnego ycia. Potem przychodzi chwiU
OBECNEGO YCIA
OBECNE YCIE
U
MIERCI
II
u
POCZc
I!
PRZYSZE YCIE
POREDNIEGO YCIA
Diagram nr 3
la mierci. Ten moment stanowi U mierci.
Nikt nie wtpi w istnienie U poczcia, obecnego ycia
i mierci. Ci, ktrzy trzymaj si dan-ken, myl, e to ju
koniec. Lecz co wwczas dzieje si z energi, ktra bya
energi naszego ycia? A co z prawem zachowania ener
gii, ktre mwi, e energia nigdy nie ginie? Gdyby ta
wielka energia, ktra bya przyczyn naszych ludzkich
czynw, miaa znikn w momencie mierci, byoby to
tak, jakby jedna fala nie wytworzya nastpnej.
Wedug Kusha, po mierci nastpuje U poredniego
ycia. Jest to egzystencja pomidzy U mierci, a U poczcia.
Nasza energia zostaje przekazana do U poredniego ycia,
ktre posiada niezwykle subtelny umys i ciao. Chocia
nie jest to moe niezbdne, pozwlcie, e powtrz raz
57
58
63
pozycja,
dowiadczenie,
intelekt,
zdolnoci,
najrniejszych zjawisk.
Wolnoci nie da si poczy z rwnoci. Te dwa
przeciwstawne pojcia zostay zczone albo przez kogo
bardzo sprytnego, kto chcia wywoa zamt w spoe
czestwie, albo te przez czowieka bardzo gupiego. Nie
wiem, jak to byo.
Prawo przyczynowoci oznacza, e przyczyna i sku
tek s w sposb nieunikniony tosame. W matematyce,
jeeli dodamy dwa do dwch, nieuniknionym rezultatem
jest cztery. Tak samo prawd bdzie, kiedy odejmiemy
64
65
naturaln konsekwencj
czyjego czynu.
Jest kilka wanych aspektw prawa przyczynowoci,
ktre po kolei omwi. Przede wszystkim pozwlcie, e
wyjani Doji no Inga i Iji no Inga. Doji no Inga to przy
czyna i skutek w tym samym czasie. Iji no Inga to przy
czyna w innym czasie ni skutek. Przypumy, e uderzy
em si w gow. To jest przyczyna. Czuj bl, to jest
skutek, mog jeszcze krzykn: "Och!" Uderzenie i odczu
cie blu wystpuj w tym samym czasie (Doji no Inga).
Niemniej, chwil pniej moe pojawi si guz, moe roz
win si gorczka i
rana
66
67
71
72
czyny i z
En.
73
74
czowiek
nagle
dozna
75
czystoci pogrzebowe".
Zdziwieni mnisi zaczli docieka: Kto zmar? O co
"
chodzi? Dla kogo to naboestwo pogrzebowe?" Nie
"
wiem - odpowiada gwny mnich - Mistrz po prostu
poprosi mnie o ogoszenie tego".
Gdy posiek si skoczy, Hyakujo powiedzia: lICzy
estecie
gotowi? Odprawimy teraz pogrzeb. Chodcie,
j
prosz, ze mn". Mnisi podyli za nim z oznakami zako
potania. Kiedy przybyli pod ska, Hyakujo podnis ciao
zmarego lisa i rzek: Dokonamy pogrzebu tego lisa zgod
"
nie z obrzdkami pogrzebowymi dla mnichw". Wszyscy
bardzo gorliwie odpiewali sutry, a nastpnie powrcili do
klasztoru. Lecz nikt nie rozumia, dlaczego dokonano
obrzdkw pogrzebowych dla lisa.
Wieczorem Hyakujo wygosi do mnichw formaln
mow. ,Jeeli gosi bdziecie nieprzemylane nauki, wy
nikajce z waszego poowicznego zaledwie safori, cierpie
bdziecie piekielne mki. Nie wiem, czy zauwaylicie,
ale ilekro wygaszaem swj codzienny wykad, zjawia
si midzy nami pewien stary mczyzna. W rzeczywisto
ci by on lisem. Dawno temu by mistrzem zen w tym
klasztorze. Pewnego razu powiedzia swojemu uczniowi,
e jeli kto jest doskonale owiecony, nie podlega duej
prawu przyczyny i skutku. Z powodu tej pprawdy, przez
piset wciele odradza si jako lis. aowa jednak swe
go bdu i z gbi serca zapyta mnie o prawd. Ja za
powiedziaem mu: 'Nawet wszyscy buddowie trzech wia
tw nie mog uciec od prawa przyczynowoci'. To wa
nie sprawio natychmiastowe i cakowite owiecenie i uwol
nio go od ycia w lisim ciele. Poniewa prosi mnie, eby
pochowa go jako mnicha, zrobilimy tak. Musicie zawsze
76
"
Po
Zamierza
"
em ci uderzy, a sam zostaem uderzony". W ten sposb
tu
i tu tysic bdw.
77
78
83
84
tYch o sto,
wego buddyzmu".
85
86
91
92
93
97
powied)
Nasze entuzjastyczne pragnienie nie jest widoczne,
jednak podwiadomie szukamy ju nauki Buddy. Nazywa
si to meiki (utajon motywacj). Meio odnosi si do nau
ki Buddy, ktra rwnie jest niewidoczna, lecz cigle nas
prowadzi. Podobnie dzieje si z ziarnem roliny, ktre nie
jest bezporednio wystawione na ciepo i wiato soneczne,
ale reaguje porednio na bodce temperatury i wilgotno
ci. Z czterech rnych rodzajw wzajemnego przycigania
ten pierwszy - utajona motywacja i niewidzialna odpo
wied - jest najbardziej podstawowy.
Chocia wielu ludzi w oczywisty sposb nie przyka
da wikszej wagi do nauk buddyjskich, sporo osb po
szukuje drogi Buddy w swojej podwiadomoci. Dlatego
niewidzialna odpowied Buddy jest dla tych osb wana.
Ta niewidzialna odpowied pochodzi gwnie od licz
nych mnichw, ktrzy uprawiaj samotnie zazen w ma
ych grskich wityniach, nie przyjmujc adnych go
ci, tylko recytujc sutry oraz Wielkie lubowania Dla
Wszystkich. Przychodzi ona rwnie od wielu wielkich
mistrzw, spdzajcych swoje ycie w grach na praktyce
zazen lub powicajcych si udzielaniu owej niewidzial-
98
powied)
W tym wypadku nauka Buddy jest widoczna. Wiemy
na przykad, e istnieje wiele grup zazen i e w wielu
miejscach odbywaj si wykady na temat buddyzmu. Cho
cia moe si wydawa, e nadal wikszo ludzi nie" jest
zainteresowana tak dziaalnoci, zdarzenia te gboko
wpywaj na ich podwiadomo. Dl,atego nie trzeba si
zniechca z powodu niewielkiej liczby osb przy
chodzcych na wasze spotkania zazen. Jeeli sdzicie, e
spotkania takie daj tylko niewielkie efekty, mylicie si.
Moecie rwnie czu, e wysiki wasze s daremne. Jed
nak bdcie cierpliwi, bo wasze dziaanie wpywa na wielu
ludzi na wiecie, niezalenie od tego czy ci ludzie s tego
wiadomi, czy te nie. Jest to podobne do ziarna ukryte
go w ziemi, ktre pragnie wyrosn, poniewa nadesza
odpowiednia pora. Chocia nie pucio jeszcze pdw,
potrzebuje tylko wiata i wody. Dlatego oddawajcie si
tym nie rzucajcym si w oczy wysikom z siln wiar i ra
doci. Wasza praca z pewnoci bdzie skuteczna.
3.
powied)
Nasza gorliwo jest coraz bardziej widoczna. Szuka
my przewodnictwa dla naszego zazen, lecz nie moemy
99
100
Mistrz
nie
mwi
o niczym,
co dotyczyoby
101
105
106
107
zapyta:
108
(ego),
"
"lepsz poow drugiego. Wspaniae wyraenie. Jest
niemoliwoci dla ma istnie bez swej ony, rw
nie adna ona nie istnieje bez ma.
113
114
jako
logiczna
zaleno
i jako
fakt.
mwimy:
"Ponad
115
116
dojdzie do
117
C
poemat
Sho-do-ka
121
122
123
124
Czy
musz
powtarza?
Zazen
to
droga
do
,J a sysz gos?"
Jest to cudowne urzeczywistnienie jednoci i nazywa
my to kensho. Wwczas wiemy, e wszystko jest rne,
a jednak takie samo. Poznajemy, czym jest natura Buddy.
129
130
stosowanie mdroci.
Jeli kto bdzie w stanie praktykowa te rzeczy, jego
ycie stanie si yciem Buddy Kangyosoku.
4. Budda Sojisoku (stan podobiestwa, czyli zblienia
ku doskonaoci w czystoci)
131
Budda Kugh
132
133
wana
owieceniem,
druga
owieceniem
137
oczywicie wi
138
Tokusan
uj
wiec
w donie,
zostaa
ona
"
Mistrz Ryutan zapyta cicho: "Co zrozumiae? Toku
san rzek: "Od tej chwili nie bd mia wtpliwoci, e
"
moemy sta si Budd poprzez owiecenie .
Nastpnego dnia Ryutan opowiedzia mnichom w klasz
torze o owieceniu Tokusana. Tokusan spali przed wity
ni wszystkie ksiki, ktre przynis ze sob, i rzek: "Cho
cia gbokie s nauki, to jednak w porwnaniu z owie-
139
140
MOjEDZIECINSlWO
Hakuun Yasutani Roshi
143
144
rzeka:
"Dam ci jeden paciorek z juzu, ktrego uywam
kadego dnia. Poknij go, a twoje dziecko bdzie bez
pieczne". Moja matka bya raczej naiwna, ale bardzo
pobona, wic z wdzicznoci pokna malutki pacio
rek. Tak wic nawet przed moim narodzeniem istniay
siy karmiczne, ktrym zawdziczam to, e zostaem kap
anem. Moecie nie uwierzy w to, co wam powiem, ale
kiedy si urodziem, moja lewa rka bya zacinita moc
no w malutk pistk. Tak mocno, e z ledwoci mona
j byo otworzy. Kiedy j otwarto, odkryto w niej ten
sam malutki paciorek raca, ktry pokna moja matka.
Kiedy byem dzieckiem, matka i starsza siostra powtarzay
mi to wielokrotnie i wierzyem im. Pniej, gdy poszed
em do szkoy podstawowej i studiowaem biologi, poja
wiy si pewne wtpliwoci. Kana pokarmowy nie jest
poczony z kanaem narodzin, wic wydao mi si nie
moliwe, aby paciorek raca przedosta si z jednego
do drugiego. Pomys by mieszny! Ale moja matka nie
kamaaby, wic caa ta historia wydawaa mi si dziwna.
Teraz, praktykujc Drog Buddy coraz intensywniej, rozu
miejc coraz wicej kanaw Drogi Buddy, zdaj sobie
spraw, e nie jest to takie dziwne, lecz cakiem natural
ne. Moja matka chciaa, abym zosta kapanem i poniewa
byem poczty z tym yczeniem, a ja rwnie pragnem
kapastwa, 'paciorek z juzu wyrazi te karmiczne relacje.
Naprawd istnieje potna, wica sia pomidzy zdarze
niami. Nie moemy jej zrozumie naukowo, ale duchowo
wiemy, e tak jest. W zwykym yciu bywa czasami, e
kto poyka ig lub w jaki sposb dostaje si ona do
ciaa. W tym przypadku zdarza si, e iga wdruje w ciele,
145
146
147
148
Wybr z Komyozo
Zanmai
151
tu
nie wstpuje.
miejsce praktyki.
152
-rawakowie
153
I Natura buddy la
I Natura buddy Ib
17
25
33
41
51
IV Prawo przyczynowoci la
61
IV Prawo przyczynowoci Ib
69
81
89
95
. . . . . . .
103
. . . . . . .
111
. . . . . . .
119
. . . . . . .
127
. . . . . . .
135
. . . . . . .
143
. . . . . . .
151
"
Zapomnie siebie"
W przygotowaniu:
"
Droga do owiecenia"
ENOMIYA-LASALLE
,,
0 praktyce zen"