Pozycja:

009

Kategoria: Film przygodowy kostiumowy

Rok produkcji (premiery): 1957

WYPRAWA ZA TRZY MORZA

tytu oryginau: (Chodienie za tri moria)
reyseria: Wasilij PRONIN, Ahmad ABBAS
scenariusz: Ahmad Abbas, Maria Smirnowa
na podstawie relacji pisanej Atanazego Nikitina z lat 1466 1472
W filmie wystpuj: Oleg Strienow Atanazy Nikitin,Nargis (Fatima Raszid) Czampa, Padmini Lakszmi, Dwied Asad
chan, Dajrad Hassan-bek, Warwara Obuchowa matka Nikitina, Priszwirad Kapur Mahmud Gawan, Barad Sachni
Sakaram, B. Jakut Miguel, Witalij Wiejakw, Ija Arepina, B. Bieliakow i inni.

Wzrost potgi Imperium Osmaskiego odci XV-wiecznej Europie dostp do Azji. wczeni podrnicy, handlarze i
kupcy a przede wszystkim moni wadcy dni wikszych bogactw na darmo prbowali szuka nowej drogi do Indii.
Zanim w swe wielkie podre wyruszyli Vasco da Gama, Ferdynand Magellan i Krzysztof Kolumb wiedziano ju e
istniej inne drogi dotarcia do bogatego pastwa lecego w sercu Azji. Wiedziano, e jedna z drg wiedzie przez
grskie stepy Rosji lecz droga ta bya i nieopacalna i niebezpieczna. Drogi morskiej poza opanowan przez
Imperium Osmaskie jeszcze nie znano.

I oto wbrew wszelkim zasadom logiki i ekonomi z Tweru wyrusza Atanazy Nikitin kupiec ciekawy wiata. wiadomy
niebezpieczestw i puapek, samotnie i bez zasobw finansowych wyrusza na wdrwk, w czasie ktrej oprcz
grskich szlakw musi pokona trzy morza. Znalzszy si w wiecie muzumaskim nie wyrzeknie si swej wiary,
chocia nie stoi za nim ani hierarchia kocielna a mony wadca.
Nikitin przycza si do orszaku posa rosyjskiego, ktry wiezie posannictwo od wielkiego ksicia moskiewskiego do
szacha perskiego. Ju na pocztku swej szecioletniej podry (1466 1472) zostaje ograbiony przez woaskich
tatarskich piratw. A na Morzu Derbeskim pierwszym morzu swej wdrwki (Morze Kaspijskie zwane wwczas
take Doria Chwalicka) spotka ich burza i rozbicie statku a take ponowna grabie. Niezraony Nikitin po uwolnieniu
swych towarzyszy rusza w dalsz podr za pierwsze morze, do Persji. Prbuje handlowa komi, poznaje
znakomit technik wyrabiania przedmiotw z metalu, zbroi, mieczy lecz take naczy domowych. Z iraskiego
Ormuzu wyrusza za drugie morze Indyjskie (zwane take Doria Hindustaska Ocean Indyjski). Po trzydziestu
dniach dociera do Kambaju najbardziej wysunitego na zachd miasta Indii, a stamtd do Bombaju. Starannie
zapisuje swe spostrzeenia i relacje aczkolwiek tak naprawd nie wiadomo, komu chce jej przekaza. Opisuje nie
tylko stosunki handlowe lecz przede wszystkim polityczne, militarne, religijne i obyczajowe. Zadziwia go kastowa
struktura spoeczna i zatargi pomidzy wojskowymi a teokratami. Jest zbulwersowany zarwno swawolnym
zachowaniom kobiet (odkryta gowa, goe piersi, swoboda seksualna wobec goci, nago chopcw i dziewczynek do
lat 7) jak i zdumieny bezinteresownym traktowaniem biaych przybyszw i daleko idc gocinnoci. Dostrzega
odmienno traktowania warstw spoecznych. Tutaj bogatym oddaje si cze, a biednymi pogardza. W drog
powrotn Nikitin rusza znw przez Morze Indyjskie do Ormuzu a potem bardziej na zachd przez trzecie morze
Dori Stambulsk (Morze Czarne). Zanim wsidzie na statek, przez pi miesicy w Kuluru bdzie przyglda si jak
trzystu rzemielnikw pracuje nad wysadzaniem ora kosztownymi kamieniami. Potem przez Zatok Persk
Ormuz, Turkmeni dotrze do synnego z r i winogronw Szirazu. Wiezie ze sob diamenty i kosztowne tkaniny

jedwabne. Z Krymu przez stepy czarnomorskie wzdu Dniepru coraz bardziej przyblia si do Rusi. Swoje zapiski
zostawi mnichowi w klasztorze w. Zofii, ktry umieci je w kronice pod dat 1475 r.

Film jest lun adaptacj zapiskw Nikitina i ma typowy charakter filmu przygodowego dla dzieci i modziey. W
Polsce wywietlany w kinach cieszy si duzym powodzeniem do szybko zosta pokazany w telewizji. Scenariusz
wykorzystuje relacj Nikitina lecz dowolnie i swobodnie j interpretuje.
Wbrew woli matki, siostry i narzeczonej, Nikitin kupiec z Tweru wyrusza w podr, ktrej celem jest dotarcie do
Indii. Ograbiony przez piratw tatarskich przybywa do Persji. Potem przez Ocean Indyjski dociera do Indii. Tu
zatrzyma si na duej u gocinnych chocia biednych Hindusw. Ich crka Czampa darzy go mioci lecz gdy
Atanazy poprosi o jej rk zostanie odprawiony z niczym. Czampa jest bowiem zarczona od czwartego roku ycia z
mczyzn z tej samej kasty. Opuci wic gocinny dom i ruszy w dalsz wdrwk. Wkrtce pozna pozna pikn

tancerk kapank Lakszmi, ktra za pomoc, piewu, taca i gestw wyzna mu mio, lecz Atanazy ju wie e i ta
mio nie przyniesie mu szczcia. Tsknota za Rusi sprawi e uda si w drog powrotn bogatszy nie tylko o
wspaniae przeycia i dowiadczenia lecz i o spory mieszek diamentw i baga drogich tkanin. W drodze powrotnej,
po kryjomu zostawi woreczek z drogimi kamieniami w oknie rodzicw Czampy. Wie, e nigdy nie przyjliby zapaty
za udzielon mu gocin.Po wielu dniach wdrwki statkiem i stepami dociera nad Dniepr.

Opracowanie edytorskie: Jawa48

Materiay rdowe: Literatura filmowa, opisy dystrybucyjne, materiay encyklopedyczne, drukowane i internetowe, Wikipedia, Filmweb,
Chomikuj, badania i materiay wasne.
WDRWKA ZA TRZY MORZA Atanazy Nikitin, Wrocaw 1952

Indeks: 009/FP_K