BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Basisplan

Les:

Beeldende vorming

Groep:

Bron/Methode:

Laat maar zien

Datum:
Betekenis
Wat zijn de inhouden en
associatiemogelijkheden?

De kinderen fantaseren over hun eigen

paradijs en zien dat je daarbij plant- en
diervormen als symbolen kunt gebruiken.

Vorm
Met behulp van welke beeldaspecten
kunnen de inhouden vorm krijgen?

De kinderen leren over eenvoudige en

krachtige vormen weergegeven door
omtreklijnen(contouren) en/of vlakken,
plaatsing (compositie) en
kleurcombinaties. (contrast)
De kinderen doen ervaring op met een
potlood, tekenpapier, acrylverf, pot water,
lyonsekwast en tissue. Er wordt
geschilderd op een kartonnen bord.
Ze zien en vergelijken de vormen en
kleuren in het werk van Corneille. Ook
kijken ze naar het leven van Corneille en
de overeenkomsten in de Cobra-groep.
De kinderen zoeken naar een eenvoudige
voorstelling van hun paradijs, uit te
proberen met potlood op een vel
kladpapier. De aandacht gaat uit naar de
eenvoud van vormen en de plaatsing op
het vlak. (bord). Schilderend zoeken ze
naar contrasterende kleurcombinaties en
sierpatronen.

Materiaal
Welk materiaal is daarvoor geschikt,
welke mogelijkheden biedt het?
Beschouwing
Vanuit welke beelden kan het kind
betrokken worden bij het onderwerp?
Onderzoek
Hoe kan het kind materialen en
beeldende aspecten verkennen?

Werkwijze
Welke aanwijzingen over gebruik van
materiaal en gereedschap, en welke
vaardigheden?

Reflectie

De kinderen kunnen contouren tekenen

met potlood en penseel en vlakken
inschilderen met onverdunde verf.
De kinderen kunnen de kleuren helder
houden door hun penseel goed schoon te
maken met water en af te drogen aan een
tissuepapier.
Ik praat met de kinderen over de werkjes
en hoe ze het vonden gaan. Ook mogen
ze de werkjes laten zien aan elkaar.
Daarna laat ik ze ophangen.

Lesfasenformulier
Les: Beeldende vorming

Bron/Methode: Laat maar zien

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Groep: 4

Datum:

Fase
Voorbereiding:
Doel
Context

Activiteiten van de
kinderen

Mijn activiteiten
Ik zet de powerpoint, kwasten, potjes met water, /
tissues, kranten, bordjes en verf klaar voor de
kinderen.
-

Orintatie:
Introduceren
Informeren

Ik verdiep me in het leven van Corneille.

Zorgen dat ik de materialen zoals bordjes
heb gekocht.
Vorige week hebben we het over Corneille gehad
en daarna ons paradijs gemaakt. Vandaag ga ik
jullie nog iets meer vertellen over Corneille en
gaan we ons paradijs op een bordje schilderen!
Verhaal over Corneille zijn leven en de
cobra-groep. (verhaal staat onderaan).

De kinderen luisteren naar

het verhaal.

Na het verhaal over Corneille laat ik meerdere

schilderijen zien op het digibord. Dat doe ik door
middel van fotos en een filmpje.

De kinderen kijken naar de

schilderijen van Corneille.

We hebben het vorige week ook al besproken:

Wat valt ons op aan de schilderijen? Wat komt

vaak terug? Wat valt je op aan de stijl?
Kenmerken zijn:
Felle kleuren
Dikke zwarte omlijningen
Weinig details
Het hoeft niet echt te lijken.
Grote figuren.

Instrueren
(opdracht)

Uitvoering:
Observeren
Begeleiden
Afronden

Teken zoals Corneille grote eenvoudige vormen.

Kijk goed naar je ontwerp en neem een kleur
verf aan je penseel. Schilder daarmee de grote
vorm van bijv. het dier of de plant. Maak je
penseel goed schoon in water en droog 'm af aan
de tissue. Maak dan de volgende figuur met een
andere kleur. Als alle figuren erop staan kun je
de tussenvormen (restvorm) inschilderen met
een andere kleur. Laat je werk even goed
drogen. Dan kun je verder met de contouren en
de versiering. Natuurlijk kun je ook allerlei
andere kleuren en vormen toevoegen; streepjes,
stippen, lijntjes. Tot slot kun je de rand ook
versieren. Het is dus heel belangrijk dat je je
penseel steeds goed schoonmaakt en afdroogt!!
Ik benadruk nog even dat ze simpele grote
vormen moeten gebruiken. Met verf kun je niet
zon kleine vormen maken als met een potlood.
Denk maar aan de vogels van Corneille. Steeds
als ze wat geschilderd hebben moet ze wachten
tot ze verder kan. Ze kunnen dan alvast de rand
versieren. Zo werken ze door tot het
paradijselijke beeld klaar is.

De kinderen kijken naar het

werk van Corneille en
benoemen wat de
kenmerken zijn van zijn
schilderijen.

De kinderen hebben
nagedacht over hoe hun
eigen paradijs eruit zou zien
en hebben hun ontwerp af.

Bij de tweede laag moeten

de kinderen zoeken naar
mooie kleurcontrasten.

Kinderen moeten er goed op

letten dat het vorige wat ze
geschilderd hebben droog is
voordat ze verder gaan. (evt.
al de rand schilderen)

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Ik loop rond om de kinderen te helpen.
De kinderen ruimen hun spullen op en maken de
kwasten meteen schoon.

Nabeschouwing
:
Nabespreken
Beoordelen
Presenteren
Evaluatie:
Reflecteren
Vooruitkijken

De kinderen kijken naar hoe

Waar ben je tegen aan gelopen? Wat vond je
ze het deze les hebben
ervan dat je eerst een ontwerp moest maken? Hoe
gedaan. En wat ze van hun
ging het schilderen? Merk je verschil met het
eigen werk vinden.
tekenen?
Hoe past de sierrand bij de afbeelding? (kleur,
vorm, herhaling)
Wat vind je van het eindresultaat van je
paradijs?
We hangen de werkjes op.

Verhaal over Corneille:

Corneille was een Nederlandse kunstenaar. Corneille schildert stillevens (laat
voorbeeld zien), landschappen (voorbeeld) en figuren.
Hij zat bij de Cobragroep, een club van kunstenaars uit Denemarken
(Copenhagen), Belgi (Brussel) en Nederland (Amsterdam). Als je kijkt zie je
dat de eerste letters van de hoofdsteden de naam vormen van de groep.
Deze groep is er maar 3 jaar geweest, maar wel belangrijk voor de
schilderijen van Corneille.
Zijn schilderijen zijn vrolijk en kleurrijk. De zon, bomen en vogels gebruikt hij
vaak in zijn schilderijen. Vooral vogels namen een zeer belangrijke plek in, in
zijn leven. Zijn artiestennaam Corneille is het Franse woord voor kraai. Zijn
artiestennaam heeft hij zelf gekozen.
Vorige week hebben wij dit ook al een keertje besproken.
Wat valt ons op aan de schilderijen? Wat komt vaak terug? Wat valt je op aan
de stijl?
Kenmerken zijn
- Felle kleuren
- Dikke zwarte omlijningen
- Weinig details
- Het hoeft niet echt te lijken.
- Grote figuren.

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING

VOORBEELDEN:

Verantwoording
Persoonlijke leerdoelen:
Ik wil in deze les veel met de kinderen in gesprek gaan over hun eigen paradijs, ook
wil ik ze het vertrouwen bieden dat alles wat ze tekenen goed is. Ook wil ik de
tweede les me beter voorbereiden met de materialen die ik nodig heb voor deze les.
Beginsituatie:
In mijn klas zitten 29 kinderen tussen de 7 en 8 jaar. De klas heeft niet zon hele
lange concentratie en is snel afgeleid. Ze kunnen ook erg onrustig worden. Ze
hebben een uur per week tekenen en een uur per week handvaardigheid.
Wat hebben de kinderen al gehad:
De kinderen hebben getekend met diverse materialen zoals potlood, kleurpotlood,
wasco en verf. Ook hebben ze bij tekenen mijn een fineliner de vormen omlijnd
(contour).
De kinderen zijn bekent met het knippen met een schaar en plakken met lijm van
papier, karton / platte vlak en 3 dimensionaal. De kinderen hebben ook kennis
gemaakt met papier mach. Ze zijn afgelopen week bezig geweest met het borduren
van een boekenlegger. De kinderen vinden het vak erg leuk, en er zitten ook hele
creatieve kinderen in de klas. De kinderen vragen wel veel bevestiging. Vaak als ze
een opdracht krijgen komen ze allemaal aan het bureau om te vragen of ze het goed
doen.
Lesdoelen:
Voor mijn les heb ik het volgende kerndoel gebruikt:
Kerndoel 54
De leerlingen leren beelden, muziek, taal, spel en beweging te gebruiken,
om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren
Procesdoel:
Emotionele ontwikkeling: Kinderen leren hoe ze iets op zich kunnen laten inwerken
(Corneille) en hoe ze via beeldtaal hun eigen gevoelens kunnen uiten.

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING
Creatieve ontwikkeling
Het kind kan zelf door de inspiratie die ze hebben opgedaan door de schilderijen hun
eigen paradijs in beeld brengen op een bordje.
Productdoel:
Materiaal:
Het kind oefent met het schetsen van een ontwerp met een potlood.
Het kind werkt met diverse soorten kwasten en penselen, waardoor het zich kan
orinteren op de gebruiksmogelijkheden van de gereedschappen. Ook orinteren de
kinderen zelfstandig op de verschillende contrasterende kleuren tijdens het
schilderen. Ze leren dan zelfstandig dat ze geen details kunnen schilderen bij deze
opdracht.
Vorm: De kinderen leren over eenvoudige vormen weergegeven door
omtreklijnen(contouren) en/of vlakken, plaatsing (compositie) en kleurcombinaties.
(contrast)
Werk- en groeperingsvorm :
Ik werk met de procesgerichte didactiek. Zo heb ik verschillende werkvormen. Ik
begin met een soort klassengesprek waarbij we gaan kijken naar beelden. Zo
worden de kinderen genspireerd en vertellen ze hun eigen ideen. Daarna geef ik
een uitleg en gaan ze veel zelf aan de slag. Ik wil ze veel tijd geven om zelf bezig te
zijn, dat is ook wat het vak beeldende vorming inhoud. Ik doe deze les klassikaal,
omdat ik vind dat de kinderen zelfstandig hun eigen ontwerp moeten maken en zo
heb ik niet altijd de tijd om iedereen te helpen. En dan gaan kinderen ook sneller
elkaar helpen. Bij de tweede les maakten de kinderen hun ontwerp af, en heb ik
steeds met 10 leerlingen geschilderd. Ik heb hiervoor gekozen, omdat met 29
kinderen schilderen erg druk wordt in mijn groep.
Activiteit:
Voor mijn activiteit heb ik de activiteitenschijf gebruikt. Zo zie ik welke keuzes ik had
bij mijn les, en heb ik alle verschillende aspecten erin verwerkt die het belangrijkste
zijn voor mijn les. Als ik deze elke les gebruik, weet ik ook precies wat ik heb gehad
en welke aspecten ik al een keer gekozen heb. Zo kun je nog beter aansluiten of in
de naaste ontwikkeling van de kinderen gaan zitten. Het onderwerp van mijn activiteit
is paradijs. De kinderen worden door Corneille genspireerd en mogen hun fantasie
gebruiken. Wat zo leuk is aan deze schilder is dat het eenvoudige vormen centraal
staat. Zo krijgen kinderen ook niet het gevoel dat ze het zelf perfect moeten doen.

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING

Evaluatie:
We bespreken klassikaal wat ze van deze les vonden. Waar zijn ze tegen aan
gelopen? Wat vonden ze van de werkwijze? Zoals eerst een schets maken. Past de
rand bij de rest van het geheel? Wat vind je van het eindresultaat? De kinderen laten
het dan aan de anderen kinderen zien en vertellen er wat over. Als alles droog is laat
ik het ophangen in de klas. Zo kan iedereen het paradijs van een ander bewonderen.
Literatuur
Ik heb bij het voorbereiden literatuur uit Beeldonderwijs en didactiek gebruikt. Voor
het voorbereiden van mijn les ben ik eerst aan de slag gegaan met het thema.
Daarna heb ik mijn les verder uitgewerkt door het activiteitenplan te gebruiken. Zo
werd ook heel overzichtelijk zichtbaar waar ik aan ging werken tijdens mijn les.
Daarna heb ik het basisplan en het procesfasenformulier gebruikt. Dat is er speciaal
voor gemaakt en zo gebruik ik alle onderdelen die ze graag willen dat ik verwerk in
mijn les. Bij het basisplan hoort het cirkelmodel.

Literatuurlijst:
Schasfoort, B. (2012). Beeldonderwijs en didactiek. Noordhoff Uitgevers:
Groningen/Houten

Observatieformulier beeldende vorming

Fase
Voorbereiding:

Orintatie:

Omschrijving
De activiteit is geschikt voor deze kinderen
Beginsituatie en doelen zijn op elkaar afgestemd en
gerealiseerd
In materiaal, gereedschap, leermiddelen en
opstelling is voorzien
De introductie is inspirerend
Gaf kinderen mogelijkheid tot associren

+ 0 --

BASISPLAN, PROCESFASENFORMULIER & OBSERVATIEFORMULIER

BEELDENDE VORMING

Uitvoering:

Nabeschouwing
:

Evaluatie:

Opmerkingen:
Totaal:

Het getoonde beeldmateriaal is duidelijk

De uitleg/informatie over het onderwerp is duidelijk
en aantrekkelijk
De betrokken beeldaspecten zijn duidelijk
gellustreerd
Er is plaats gemaakt voor kijken met kinderen
De instructies zijn selectief, aanschouwelijk en
interactief
Werkproces, werkwijze, beeldende mogelijkheden
De kinderen kunnen na de instructie zelfstandig
beginnen
De kinderen kunnen duidelijk met de opdracht uit de
voeten
Er is voldoende geobserveerd
De aandacht is verdeeld over de hele groep,
groepjes, individuen
Hulp bestaat uit voordoen maar ook uit het stellen
van reflectievragen
Delen van de gegeven informatie worden
toegankelijk gemaakt
Er is in de begeleiding aandacht voor verschillen
tussen de kinderen
Er is op een duidelijke manier afgerond
Het opruimen is goed/overzichtelijk verlopen
De werkstukken zijn voor de kinderen goed te zien
De opdracht is herhaald, inclusief de
aandachtspunten
De kinderen kregen tijd en richtlijnen om te kijken
Ze zijn op en actieve wijze bij de nabeschouwing
betrokken
De kinderen krijgen de ruimte om hun mening te
geven
Er is in opbouwende sfeer iets gezegd over de
kwaliteit van hun werk
Er is aangegeven wat er met hun werk moet
gebeuren
Er is gereflecteerd op basis van leerling-gedrag
(product en proces)
Er is gereflecteerd op basis van zelfobservatie
(handelen in fase)