NR 26 (597) 29 CZERWCA 2008 CENA 4,70 ZŁ (W TYM 7% VAT)

TYGODNIK FORUM: Twarde lądowanie str. 13

ISSN 0867-4523
INDEKS 337 374

www.zolnierz-polski.pl

WAT

WOJSKO: Szkolenie przed szkoleniem str. 22

SŁUŻBA ZDROWIA: Zdążyć przed chorobą str. 24
ŁĄCZNOŚĆ: BEZBŁĘDNOŚĆ W SIECI str. 20
W NUMERZE
NASZYM OKIEM

SZKOLENIE W TATRACH
Lotnicy z 25 Brygady Kawalerii Powietrznej,
49 Pułku Śmigłowców Bojowych oraz
56 Pułku Śmigłowców Bojowych na przełomie
maja i czerwca przechodzili w Tatrach
szkolenie przygotowujące do misji
w Afganistanie STR. 32

TEMAT NUMERU PATENT

FABRYKA EKSPERTÓW NA OFICERA
Powinien być WOJSKO ŁĄCZNOŚĆ
Inżynierowie WAT pomagają wojsku
oddzielić ziarno od plew, sprawdzając, powodem do dumy, BEZBŁĘDNOŚĆ W SIECI
w które technologie powinno się a nawet wzbudzać
zazdrość Nasi żołnierze uczestniczący
inwestować, a które wciąż pozostają w warsztatach „Combined
w sferze marzeń STR. 4
Endeavor” zbudowali działającą
STR. 18
bezusterkowo sieć szkieletową dla
WOJSKO SŁUŻBA wszystkich 45 kontyngentów
i instytucji z państw biorących
OCZY I USZY ARMII udział w treningu STR. 20
Dyżurna Służba Operacyjna Sił
Zbrojnych: tu można w każdej
chwili podejrzeć, co dzieje się
w poszczególnych garnizonach,
na placach ćwiczeń, a także
na misjach STR. 26

FORUM LOTNICTWO
TWARDE LĄDOWANIE
Tragedia w Mirosławcu zwróciła uwagę opinii
publicznej na wyposażenie lotnisk wojskowych
w systemy zabezpieczające lądowania. To jednak
tylko jedno z zagadnień związanych z przyszłością
wojskowych portów lotniczych STR. 13

TYGODNIK
www.polska-zbrojna.pl
Dyrektor Redakcji Wojskowej
Redaktor naczelny
Artur Bartkiewicz, tel.: (0-22) 684 53 65,
684 56 85, faks: 684 55 03; CA MON 845
365, 845 685, faks: 845 503;
sekretariat@redakcjawojskowa.pl
Al. Jerozolimskie 97, 00-909 Warszawa
Zastępca dyrektora Redakcji Wojskowej
sekretarz redakcji „Polski Zbrojnej”:
Wojciech Kiss-Orski, tel.: (0-22) 684 02 22,
CA MON 840 222;
wko@redakcjawojskowa.pl
Redaktorzy prowadzący:
ppłk Artur Goławski , tel.: (0-22) 684 52 30,
CA MON 845 230; Aneta Wiśniewska,
(0-22) 684 52 13, CA MON 845213;
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Publicyści:
Warszawa: Norbert Bączyk, Piotr
Bernabiuk, tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON
845 229; Jakub Czermiński, Anna
Dąbrowska, tel.: (0-22) 684 52 44,
CA MON 845 244; Paulina Glińska,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Roman Przeciszewski, tel.: (0-22) 684 52
44, CA MON 845 244; Tadeusz Wróbel,
tel.: (0-22) 684 52 44, CA MON 845 244;
Bydgoszcz: Krzysztof Wilewski,
tel. (0-52) 378 25 90, CA MON 415 200;
Gdynia: Tomasz Gos, tel.: (0-58) 626 24
Egzemplarze czasopism dostępne w wewnętrznym kolportażu wojskowym są bezpłatne
13, CA MON 262 413; kmdr ppor. Mariusz
Konarski, tel.: (0-58) 626 62 07,
CA MON 266 207; Kraków: Magdalena
Kowalska-Sendek, Jacek Szustakowski,
tel.: (0-12) 613 17 80, CA MON 131 780;
Poznań: Piotr Laskowski, CA MON 572 446,
mjr Tomasz Szulejko, tel.: (0-61) 857 23
59, CA MON 572 359; Wrocław:
Bogusław Politowski, tel.: (0-71) 765 38
53, CA MON 653 853;
Fotoreporter:
Jarosław Wiśniewski,
tel.: (0-22) 684 52 29, CA MON 845 229;
Współpracownicy:
Andrzej Jonas, Robert Czulda,
Krzysztof Głowacki, Paweł Henski,
Marcin Kaczmarski, Włodzimierz Kaleta,
Damian Markowski
Dział graficzny:
tel.: (0-22) 684 51 70, CA MON 845 170;
Marcin Dmowski (kierownik),
Monika Klekociuk, Paweł Kępka,
Andrzej Witkowski
Opracowanie stylistyczne:
tel.: (0-22) 684 03 55,
CA MON 840 355;
Renata Gromska (kierownik),
Małgorzata Mielcarz, Katarzyna Pietraszek,
Joanna Rochowicz
Biuro Reklamy i Marketingu:
Adam Niemczak (kierownik) ,
Małgorzata Szustkowska
tel. (0-22) 684 53 87, 684 51 80, 684 55
03, faks: (0-22), CA MON 845 387;
reklama@redakcjawojskowa.pl

2 Polska Zbrojna nr 26/2008

 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA PRASA ŚWIAT TO I OWO | | | |

WOJSKO LOTNICTWO
SZKOLENIE
PRZED SZKOLENIEM REDAKTOR
NACZELNY
Dzięki nowym zasadom selekcji
uczniów do Wyższej Szkoły
Artur Bartkiewicz
Oficerskiej SP aerokluby dostają
od ministerstwa sporo pieniędzy
i darmową reklamę, a do szkoły Oczy szeroko zamknięte
trafia przygotowana i sprawdzona
młodzież STR. 22
K iedy dziecko znajdzie się w trudnej albo niewygodnej dla siebie sytuacji, zazwyczaj
przyjmuje jedną z dwóch strategii – wybucha płaczem, licząc na to, że wzbudzi litość
rodzica, opiekuna lub wychowawcy i w ten sposób uniknie odpowiedzialności za swoje
postępowanie, albo zamyka oczy i udaje, że problemu nie ma. O ile pierwszą strategię cza-
sem stosuje się również po wejściu w dorosłość, o tyle druga z perspektywy człowieka, któ-
ry wyrósł już z pieluch, wydaje się bardzo zabawna i budzi co najwyżej uśmiech politowa-
nia. Niesłusznie – bo również tę strategię mamy często ochotę stosować. Oczywiście mody-
fikując ją nieco. Retusz strategii „zamkniętych oczu” polega na tym, że oczy wprawdzie
pozostają u dorosłego człowieka otwarte, ale zaczyna on udawać, że nie wszystko nimi do-
strzega. Tam, gdzie jest jakiś problem i gdzie potrzeba zmian – taki człowiek uparcie widzi
tylko spokój i stabilizację. Jeśli nie wszystko działa poprawnie – człowiek stosujący strate-
WOJSKO SŁUŻBA ZDROWIA gię „zamkniętych oczu” będzie z godną podziwu konsekwencją wyjaśniał, że to zupełnie
normalne i tak po prostu musi być. A na nieśmiałe sugestie, że może jednak to nie do
ZDĄŻYĆ końca prawda i że może warto by na jakiś temat przynajmniej podyskutować, reaguje
PRZED CHOROBĄ agresją, bo jest przeświadczony, że ktoś chce mu wyrządzić krzywdę, szukając dziury
w całym. Na krótką metę taka strategia może być skuteczna. Zapewnia bowiem błogi spo-
Profilaktyka lecznicza od lat jest kój i poczucie dobrze spełnionego obowiązku. Daje też bezpieczne przekonanie, że wszyst-
poważną bolączką wojskowej służby ko, co trzeba teraz robić, to utrzymywać obecny stan i nie zepsuć tego, co tak doskonale
zdrowia. Wszystko działa – a to zawsze zajęcie przyjemniejsze i bardziej komfortowe niż podejmowanie różne-
wskazuje jednak go rodzaju reform, których skutki w momencie rozpoczęcia działania nie są jeszcze zna-
ne. Nigdy nie wiemy więc, czy po zmianach nie będzie jeszcze gorzej.
na to, że sytuacja
W dłuższej perspektywie strategia „zamykania oczu” może się jednak okazać rozwiąza-
wyraźnie się niem fatalnym. Niezauważane problemy wciąż istnieją, co więcej – mają brzydki zwyczaj
poprawi STR. 24 piętrzenia się i narastania. Prędzej czy później osiągną punkt krytyczny – i wtedy nagle
okazuje się, że dłużej nie da się ich nie zauważać, bo z punktu, w którym jesteśmy, nie wi-
dać nic innego poza problemami. Wtedy jednak radzenie sobie z nimi wymaga dużo wię-
cej energii i wysiłku. A czasem na działanie jest po prostu za późno.
Do napisania tego skłoniło mnie zdanie zasłyszane przez jednego z dziennikarzy „Polski
Zbrojnej”, który podczas zbierania materiałów do artykułu usłyszał od jednego z rozmów-
ców pełne pretensji słowa, że „PZ” zajmuje się piętrzeniem problemów i niemal dywersyj-
ną działalnością wobec polskiej armii. Tymczasem ja się z tym stwierdzeniem absolutnie
nie zgadzam. „PZ” nie jest, nie była i nigdy nie będzie gazetą, która z napięciem oczekuje
na jakąś wpadkę czy sensację, żeby potem z satysfakcją opisać ją na swoich łamach. Jest
zupełnie odwrotnie – chcielibyśmy opisywać wyłącznie sukcesy polskiego wojska, bo jeste-
Prenumerata: śmy jego integralną częścią. Sukcesy armii są też naszymi sukcesami – jej porażki bolą
RUCH SA, KOLPORTER SA, Garmond PRESS, GLM. nas, tak jak bolą wszystkich innych, którym bliska jest przyszłość naszych sił zbrojnych.
Informacja: (0-22) 684 04 00
Nie chcemy jednak „szeroko zamykać oczu”, dlatego że naszym zdaniem o problemach,
Kolportaż i reklamacje:
Bellona SA – (0-22) 457 04 37,
jeśli takie rzeczywiście są, trzeba mówić niemal natychmiast po tym, jak pojawią się w za-
6879 041, CA MON 879 041 sięgu wzroku. Czasem okazuje się wtedy, że problemu nie ma – i w ten sposób kończymy
Druk: Drukarnia Wydawnicza „Trans-Druk”, Golina z plotkami i niedomówieniami. Czasem zaś, że problem jest, ale nie jest tak poważny, jak
Numer zamknięto: 23.06.2008 r. mogłoby się wydawać – i wtedy bardzo szybko można znaleźć dla niego rozwiązanie. Naj-
Zdjęcie na okładce: J. Wiśniewski/M.Dmowski ważniejsze jest jednak, aby nawet o trudnych sprawach dyskutować. A „PZ” jest doskona-
Projekt graficzny: Łukasz Kaugan, CaStudio łym forum do takiej dyskusji, bo to swego rodzaju agora, na której możemy toczyć spór
między sobą o sobie. Jeśli zaniechamy tej dyskusji, jeśli „szeroko zamkniemy oczy” – prę-
Treść zamieszczanych materiałów nie zawsze
dzej niż później okaże się, że otworzą nam je inni.
odzwierciedla stanowisko redakcji.
Tekstów niezamówionych redakcja nie zwraca.
Zastrzega sobie prawo do skrótów. Redakcja Wojskowa łączy się w bólu z rodziną, przyjaciółmi i kolegami
z 6 Batalionu Desantowo-Szturmowego tragicznie zmarłego w Afganistanie
ppor. Roberta Marczewskiego. W tych trudnych chwilach jesteśmy z Wami.
Pamiętajcie, że ci, którzy za służbę dla ojczyzny płacą najwyższą cenę,
na zawsze pozostaną w pamięci nas wszystkich.
Nakład: 20 000 egz.

nr 26/2008 Polska Zbrojna 3

TEMAT NUMERU
edia donoszą o nowych
zdolnościach militar-
nych znajdujących się
w zasięgu inżynierów
i konstruktorów. Arty-
kuły i audycje, stymulowane komunika-
tami specjalistów od public relations, ma-
mią opinię publiczną precyzją funkcji
kierowania najnowszymi gadżetami, ros-
nącą przepływnością radiostacji i więk-
szymi zasięgami sensorów, niesamowi-
tą odpornością pancerzy i superprzebi-
jalnością amunicji. Niestety, w doniesie-
niach dla ogółu fikcja miesza się z praw-
dą. Tymczasem, tworząc zręby progra-
mu modernizacji armii na lata 2009–
–2018, planiści ze Sztabu Generalnego
WP muszą pod rygorem odpowiedzial-
ności karnej ustalać, w jakie systemy
sprzętu i uzbrojenia inwestować ograni-
czone środki, by nie okazało się, że gdy

Gdyby nie inżynierowie WAT,

mielibyśmy kłopot
z ustaleniem kierunków
i priorytetów modernizacji
technicznej armii. To oni
pomagają wojsku oddzielić
ziarno od plew,
sprawdzając, w które
technologie powinno się
inwestować, a które wciąż
pozostają w sferze marzeń.

Artur
Goławski
FABRYKA
EKSPERTÓW
4 Polska Zbrojna nr 26/2008

Gdy do Warszawy przyjeż-
dżają „technologiczne”
delegacje z NATO
i EDA, Departament Nauki
i Szkolnictwa Wojskowego
MON kieruje je do WAT-u,
wskazując, że tam mieści
się polski odpowiednik
amerykańskiej agencji
DARPA
EKSPERT
Gen. bryg. dr hab.
inż. Zygmunt
Mierczyk,
komendant-rektor
WAT:
– Jeśli wojsko zgłasza jakieś potrzeby wy-
nikające z analizy rynku zbrojeniowego
i potrzeb operacyjnych, a następnie MON
ogłasza konkurs na zlecenie programu
badawczego, często wygrywa go WAT lub
konsorcjum, z którym współpracujemy.
Środki na badania pozyskujemy głównie
z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego, bo Departament Nauki
i Szkolnictwa Wojskowego MON nie ma
takich pieniędzy. Ostatnio, na zlecenie
MNiSzW, prowadzimy duży projekt rozwo-
jowy, wart 18 mln zł. Nasz departament
ogłasza konkursy na programy o niskim
WAT
poziomie zaawansowania technologiczne-
go, najczęściej sprowadzającym się do
analizy wymagań taktyczno-technicz-
nych (czy wykonanie czegoś jest możli-
we, czy nie). Istniejemy też na forum
międzynarodowym. Dziś modne są tech-
nologie terahercowe, do „zaglądania
przez ściany”. Uczestniczymy w projek-
cie europejskim, w którym pierwsze
skrzypce grają Anglicy i Niemcy, a my
odpowiadamy za sprawy przyczynkowe.
Chcemy jednak również się rozwijać
i myślimy o pozyskaniu generatora tera-
herców. Dzięki temu moglibyśmy stwo-
rzyć detektor, aby źródłem fal oświetlać,
a detektorem odbierać odbite fale,
sprawdzając, czy widzimy przez ściany
i czy możemy zobaczyć, co człowiek nie-
sie pod ubraniem. Takie podejście po-
zwala prowadzić badania wyprzedzające.

za pięć–dziesięć lat przyjmiemy je do ar- okazji narzeka na powszechne przekona-

senału, będą przestarzałe, a wydane na
nie miliardy wyrzuciliśmy w błoto.
W kwestii oddzielania ziarna od plew
sztabowcy z zarządów Planowania Stra-
tegicznego i Planowania Rzeczowego nie
są jedynym decydentem. W podejmowa-
niu decyzji pomagają im Rada Uzbroje-
nia oraz departamenty MON: Transfor-
macji i Budżetowy. Gdy przedstawicie-
le tych instytucji ustalą, że warto zainte-
resować się bliżej jakąś raczkującą tech-
nologią bądź sprawdzić parametry nowo
powstającej broni, zlecają analizy WAT.
Za sprawą rozwijającej się współpracy
z SG uczelnia odzyskała pozycję zaple-
cza eksperckiego dla wojska.
Polska DARPA
Gdy gen. bryg. dr hab. Zygmunt Mier-
czyk, komendant akademii, sporządził
dla ministra obrony Bogdana Klicha wy-
kaz prac i ekspertyz wykonanych przez
podwładnych w 2007 r. dla resortu, oka-
zało się, że było ich ponad 250. – Nie-
które wymagały wyjazdu specjalistów na
kilka dni na badania poligonowe poza
Warszawą – wyjaśnia rektor. Przyznaje,
że WAT formalnie nic na tym nie zaro-
bił. Prace sfinansowano ze środków, któ-
re MON rokrocznie przekazuje uczelni...
jako dotację dydaktyczną. A że zleceń
było tak wiele, stanowiły one istotne ob-
ciążenie dla kadry, na co dzień prowa-
dzącej zajęcia ze studentami, prace na-
ukowe i badania w laboratoriach. – Te-
raz próbuję usankcjonować współpracę,
aby stworzyć podstawy rozliczania eks-
pertyz zlecanych nam w trybie pilnym.
Na razie nie robimy tego dla zysku, lecz
dla dobra sił zbrojnych. Tak interpretuje-
my naszą misję – deklaruje rektor. Przy
nie, że kształcenie kadr bardzo dużo
kosztuje. – W naszym wypadku najlepiej
widać, że to nieprawda. Nie tylko zajmu-
jemy się kształceniem podchorążych, ale
wykonujemy prace analityczno-eksper-
ckie dla wojska – mówi komendant za-
dowolony z tego, że uczelnia staje się za-
pleczem naukowo-badawczym dla MON.
Komendant podkreśla główny atut WAT:
kontakty z zakładami zbrojeniowymi,
które wdrożyły wiele z technologii opra-
cowanych na Bemowie. Nic dziwnego,
że gdy do Warszawy przyjeżdżają „tech-
nologiczne” delegacje z NATO i EDA,
Departament Nauki i Szkolnictwa Woj-
skowego MON kieruje je do WAT-u,
wskazując, że tam mieści się polski od-
powiednik amerykańskiej agencji
DARPA.
Na sukces akademii z ciekawością pa-
rzą pracownicy wojskowych instytutów
badawczo-rozwojowych. Pamiętają cza-
sy, gdy zlecano im analizy tego, co dzie-
je się w branży zbrojeniowej na świecie.
– Teraz nikt nas o to nie prosi – mówi dy-
rektor jednego z instytutów, twierdząc,
że wojsko, pozyskując sprzęt, nie korzy-
sta z opinii niezależnych instytucji z au-
torytetem. – Nasz potencjał nie jest
w pełni wykorzystany.
Kiedyś jednostki badawczo-rozwojo-
we były dotowane. Kilka lat temu prze-
szły na samofinansowanie. Dziś za
wszystko każą sobie płacić. Muszą zaro-
bić nawet na uposażenia żołnierzy, któ-
rych zatrudniają. Startują więc w prze-
targach rozpisywanych przez departa-
menty MON lub niektóre jednostki woj-
skowe. Dla WAT nie stanowią konkuren-
cji. Nie prowadzą bowiem badań podsta-
wowych, perspektywicznych, wizjoner- 

nr 26/2008 Polska Zbrojna 5

TEMAT NUMERU WAT
EKSPERT
NAUKOWCY DO ZADAŃ SPECJALNYCH
Gen. bryg. Andrzej
Juszczak, nych na 40 mm granat- – badania kwalifikacyjne
szef Zarządu Pla- nik podwieszany i samo- systemu Wołczenica;
nowania Strategicz- dzielny; – informacja na posiedze-
nego P-5 SGWP: – ekspertyza w sprawie no- nie Rady Uzbrojenia
– Cały czas doskonalimy procedury wego wzoru kamizelki w sprawie europejskiego
„Przeglądu Potrzeb Operacyjnych” w ra- kuloodpornej; pojazdu przystosowane-
mach obowiązującego modelu pozyski- – ekspertyza w sprawie go do działań w środowi-
wania sprzętu i uzbrojenia wojskowego. nowego wzoru pistoletu sku sieciocentrycznym;
Wynikiem PPO są wymagania opera- wojskowego; – informacja na posiedze-
cyjne dla uzbrojenia i sprzętu. WAT – uwagi dotyczące WZTT nie Rady Uzbrojenia
uczestniczy w ich redagowaniu, wspie- na samolot transporto- w sprawie ESSOR – bez-
rając nas ekspercko. Pierwsza edycja wy-tankowiec piecznego europejskiego
PPO była niedoskonała, druga jest lep- powietrzny; radia programowalnego;
Wybrane opinie i eksper-
sza, a trzecia będzie jeszcze lepsza. – opinia w sprawie WZTT – uwagi na temat miniatu-
tyzy przedstawicieli WAT-u
I też skorzystamy przy niej z pomocy na dopancerzenie KTO rowego bezzałogowego
dla resortu obrony:
naukowców z WAT-u. Mamy z akade- Rosomak i wozu dowo- systemu rozpoznawcze-
– opinia do wstępnych za-
mią dobre kontakty, ponieważ w zarzą- dzenia na podwoziu KTO go na potrzeby PKW
łożeń taktyczno-technicz-
dzie pracują jej absolwenci. Rosomak; Afganistan.

Tworząc zręby programu modernizacji na lata 2009–2018, planiści z SGWP muszą ustalać,
w jakie systemy sprzętu i uzbrojenia inwestować ograniczone środki, by nie okazało się, że za
pięć–dziesięć lat będą one przestarzałe
skich. Są wojsku potrzebne, ale do in-
nych celów.
Specjaliści od opinii
Tematy zbrojeniowe nie pojawiają się
na Radzie Uzbrojenia znikąd. Są owocem
sformalizowanego procesu „Planowania
Potrzeb Operacyjnych”. Zarząd Planowa-
nia Strategicznego (P-5) SGWP zakoń-
czył niedawno drugą edycję PPO, opa-
trzoną datą 2008. Uczestniczyły w niej ko-
mórki MON, w tym Sztabu Generalnego
WP i dowództw rodzajów sił zbrojnych,
a dużej pomocy udzieliła właśnie WAT.
– Zarówno w pierwszej edycji PPO
z 2006 r., jak i kolejnej, postanowiliśmy po-
prosić o pomoc akademię. Inżynierowie
dużo nam pomogli, oceniając potrzeby
operacyjne pod kątem naukowo-technolo-
gicznym. Pomagali ustalić, jakie parame-
try taktyczno-techniczne systemów uzbro-
jenia przyjąć za racjonalne. Ich eksperty-
zy pozwalają właściwie sformułować wy-
magania taktyczno-techniczne – opowia-
da gen. bryg. Andrzej Juszczak.
Gen. Mierczyk przyznaje, że niemal każ-
dy z tematów, nad którymi pracuje Rada
Uzbrojenia, ma adnotację „do zaopiniowa-
nia”. Prośba trafia do przewodniczącego
zespołu naukowo-przemysłowego, w któ-
rym zasiada trzydziestu uczonych i eksper-
tów z instytutów, szkół i przemysłu. Takie
gremium nie odpowie oczywiście w ciągu
kilku dni na zadane przez radę pytania
o racjonalność pomysłu czy możliwość wy-
produkowania nowego uzbrojenia w kraju.
– Mamy grupy robocze zajmujące się pię-
cioma obszarami badawczymi i gdy temat
dotyczy jednego z tych obszarów, właści-
wa grupa zbiera się, aby pracować nad od-
powiedzią. Jeśli nie uda się jej przygoto-
wać w sali konferencyjnej, polecenie usta-
lenia faktów techniczno-taktycznych otrzy-
mują eksperci z WAT.
– Akademia zatrudnia ponad tysiąc pra-
cowników merytorycznych. Mamy ostat-
nie w Polsce zespoły od uzbrojenia oraz
naukowców, którzy mogą podjąć dialog
z przemysłem pozbawionym własnych
biur badawczo-rozwojowych – stwierdza
gen. Mierczyk.
Gorąca linia
Istnieje również inny, mniej formalny
kanał analityczno-ekspercki. WAT współ-
pracuje z Dowództwem Operacyjnym SZ,
dokąd spływają informacje z kontyngen-
tów. Zdarzyło się na przykład, że żołnierz
– specjalista od uzbrojenia – przywiózł
z misji „puszkę”, którą zniszczono wóz
bojowy. Inżynierowie z WAT podjęli się
wyjaśnienia, jak to możliwe, że materiał
miotający umieszczony w puszce po na-
poju nadał prowizorycznemu pociskowi
energię pozwalającą przebić każdy pan-
cerz. Innym razem pojawiła się oferta za-
kupu zagłuszarek urządzeń aktywujących
ładunki wybuchowe i trzeba było ocenić,
czy nadadzą się do wykorzystania przez
kontyngent.
– Lepiej, by użytkownicy nie oceniali
walorów urządzeń po lekturze prospektów
reklamowych. Od tego mamy ekspertów
potrafiących szybko wyłowić wady i zna-
leźć zalety oferowanego sprzętu. Są wśród
nich oficerowie, którzy byli na misjach. To
oni zasiadają w zespołach roboczych – za-
pewnia komendant WAT. Chwali także
współpracę z zarządem P-5 SGWP oraz
Departamentem Nauki i Szkolnictwa Woj-
skowego MON. – Można powiedzieć, że
z gen. Juszczakiem jesteśmy na gorącej
linii telefonicznej. W ciągu ostatnich
dwóch lat wypracowaliśmy mechanizm
rotacji kadr. Nasz adiunkt, który nie robi
habilitacji, może trafić na jedną–dwie ka-
dencje do DPZ, DNiSzW bądź wybrane-
go zarządu SGWP, by później wrócić do
uczelni. Wielu WAT-owców pracuje teraz
w Sztabie Generalnym. To cieszy, bo dzię-
ki temu w SGWP są osoby, z którymi mo-
żemy rozmawiać w dobrze nam znanym,
technicznym języku.
Niewykluczone, że zaplecze eksper-
ckie Wojska Polskiego nieco się zmieni.
W resorcie wrócił pomysł fuzji potencja-
łów akademii, zakładów przemysłowych
i wojskowych jednostek badawczo-roz-
wojowych. Forma tej fuzji, o której sły-
szy się od kilku lat, będzie dopiero dys-
kutowana. Już w 2006 r. mówiono o po-
wstaniu Instytutu Technologii Obron-
nych mającego zyskać statut państwowe-
go instytutu badawczego. Połączenie to
może być efektem zarówno szukania
oszczędności w armii, jak również pla-
nów sformowania w przyszłym roku
Agencji Uzbrojenia. Zaplecze eksperckie
armia mieć przecież musi. 
Napisz do autora: artur.golawski@
redakcjawojskowa.pl

6 Polska Zbrojna nr 26/2008

 | | | | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO

nr 26/2008 Polska Zbrojna 7

AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS
SEMINARIUM było dla polskiej armii okazją do zademonstrowania potencjału naszych wojsk chemicznych.
Bronić skuteczniej
Polsko-amerykańskie współprzewodniczenie w Wyższej Grupie Obronnej NATO ds. Proliferacji (Demence Group on
Proliferation) zakończyło się seminarium na temat transformacji w dziedzinie obrony przed bronią masowego rażenia,
zorganizowanym w Toruniu między 16 a 20 czerwca. Polacy i Amerykanie przewodzili grupie od lipca 2007 r.
obradach wzięło udział
ponad 120 specjalistów
zajmujących się proble-
matyką bezpieczeństwa
międzynarodowego. – Rozmawialiśmy
o wypracowaniu spójnej polityki sojuszu
w zakresie obrony przed bronią masowe-
go rażenia – powiedział dr Cezary Lu-
siński, dyrektor Departamentu Polityki
Bezpieczeństwa Międzynarodowego
MON i jednocześnie jeden z współprze-
wodniczących Wyższej Grupy Obronnej
NATO ds. Proliferacji. – W czasie semi-
narium realizowano wytyczne szczytu
sojuszu w Bukareszcie. Skupiono się na
rozwoju zdolności politycznych i wojsko-
wych NATO do przeciwdziałania wszel-
kim przejawom terroryzmu międzynaro-
dowego – dodał Paweł Durys, szef Od-
działu Międzynarodowych Zdolności
Obronnych Departamentu Polityki Bez-
pieczeństwa Międzynarodowego MON.
Współpraca dziś i jutro
Podczas seminarium szczegółowo roz-
mawiano m.in. o koncepcji obrony przed
bronią masowego rażenia oraz zapobie-
ganiu jej proliferacji. Analizowano, w ja-
8 Polska Zbrojna
TOMASZ SZULEJKO
kim stopniu z zagrożeniem tego typu bro-
nią mogą sobie poradzić poszczególne
armie sojuszu, a także czy dysponują nie-
zbędną infrastrukturą medyczną. Poru-
szono również problem szkolenia wojsk
w tej dziedzinie. Dokonana została oce-
na dotychczasowej współpracy w zakre-
sie obrony przed bronią masowego raże-
nia między państwami NATO oraz pań-
stwami uczestniczącymi w Partnerstwie
Euroatlantyckim (EAPC), Stambulskiej
Inicjatywie Współpracy (ICI), Dialogu
Śródziemnomorskim (MD), a także in-
nymi organizacjami międzynarodowy-
mi, ze szczególnym uwzględnieniem
Unii Europejskiej.
Część obrad poświęcono perspekty-
wom dalszej współpracy w ramach gru-
py. Opracowana podczas rozmów kon-
cepcja współpracy ma stanowić ważny
element kompleksowego projektu, który
zostanie przedstawiony podczas przy-
szłorocznych obrad jubileuszowego
szczytu NATO.
Seminarium było dla polskiej armii oka-
zją do zademonstrowania potencjału na-
szych wojsk chemicznych. Szefostwo
Obrony przed Bronią Masowego Rażenia
W obradach
uczestniczyli m.in.: podsekretarz
stanu w Ministerstwie Obrony
Narodowej ds. polityki obronnej
Stanisław Jerzy Komorowski, asystent
sekretarza obrony USA ds. obrony
przed bronią masowego rażenia
Joseph Benkert oraz ambasador
Rzeczypospolitej Polskiej
przy Biurze ONZ w Wiedniu
Jacek Bylica
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI
Sztabu Generalnego Wojska Polskiego
przygotowało pokaz użycia sił odpowie-
dzialnych za likwidację skażeń. 19 sierp-
nia na toruńskim poligonie gościom
z NATO zaprezentowały się pododdziały
4 Brodnickiego Pułku Chemicznego.
Zaplecze medyczne
Po pokazie sprawności chemików przed-
stawiono również możliwości Centrum Re-
agowania Epidemiologicznego Sił Zbroj-
nych oraz Centralnego Ośrodka Analizy
Skażeń. Uczestnicy spotkania mogli obej-
rzeć także wystawę sprzętu i wyposażenia
używanego przez naszych chemików.
Pierwszy raz obradom Wyższej Gru-
py Obronnej NATO ds. Proliferacji towa-
rzyszył pokaz działania rozwiniętego
szpitala polowego. Personel 1 Szpitala
Operacji Pokojowych w Bydgoszczy za-
prezentował procedurę przyjęcia rannych
żołnierzy. Duże zainteresowanie eksper-
tów międzynarodowych wzbudziła eks-
pozycja zestawów do likwidacji skażeń
oraz elementów polowego szpitala kon-
tenerowego, który jest jedynym w pełni
wyposażonym i rozwiniętym obiektem
tego typu w Polsce. 
nr 26/2008
 | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY
KULISY PORADY |
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO|| || |

Zginął żołnierz
NA MISJACH
AFGANISTAN. Polski patrol został
ostrzelany z granatników przeciwpan-
cernych i broni maszynowej 16 czerw-
ca na drodze z bazy w Ghazni do wysu-
W wyniku eksplozji ładunku wybuchowego zginął dowódca patrolu niętej bazy w okolicach miejscowości
ppor. Robert Marczewski, a czterech polskich żołnierzy, jadących tym samym Nerkh. Żaden z żołnierzy nie odniósł ob-
samochodem typu Hummer, zostało rannych. rażeń. Napastnicy trafili dwa KTO
Rosomak oraz samochód Humvee.

J ak poinformował mjr Jacek Popław-

ski, szef sekcji prasowej PKW Afga-
nistan, do ataku doszło w nocy 21 czerw-
ca w trakcie patrolu w okolicach miej-
scowości Otukhel, około 40 km od bazy
Wazi-Khwa w prowincji Paktika. Ran-
nych przetransportowano do szpitala woj-
skowego w Orgun, a następnie w bazie
Bagram. Ich życiu nie grozi niebezpie-
czeństwo.
Ppor. Marczewski – piąty polski żołnierz,
który zginął na misji w Afganistanie
– służył w 6 Batalionie Desantowo-Sztur-
mowym w Gliwicach na stanowisku do-
wódcy plutonu. 28-letni oficer był żoł-
PKW ISAF
nierzem zawodowym od 2004 r. Pozo-
stawił żonę i dziecko. – Wojsko Polskie
straciło wspaniałego oficera. Służył szla-
chetnej sprawie przywracania bezpie-
czeństwa, pokoju i wolności, aby naród
afgański mógł żyć i pracować w spoko-
ju – napisali minister Bogdan Klich i gen.
Franciszek Gągor, szef SGWP. Oficera
żegnali 21 czerwca w bazie Bagram gen.
bryg. Grzegorz Buszka, dowódca PKW
w Afganistanie, gen. dyw. Jeffrey Schlo-
esser, dowódca Dowództwa Regionu
Wschód, oraz ppłk Marcin Szymański,
dowódca Polskiej Grupy Bojowej.
W związku z tym tragicznym wyda-
rzeniem resort obrony przypomniał
w wydanym komunikacie, że w trosce
o poprawę poziomu bezpieczeństwa żoł-
nierzy pełniących misję w Afganistanie
od kilku miesięcy czyni intensywne sta-
rania w celu pozyskania lekkich opan-
cerzonych samochodów patrolowych,
znacznie bezpieczniejszych od wyko-
rzystywanych obecnie w Afganistanie
HMMWV. „Nowy pojazd będzie miał
pożądaną odporność balistyczną, a je-
go nowoczesna konstrukcja zapewni
wysoką odporność na improwizowane
ładunki wybuchowe (IED)”, czytamy
w piśmie MON. Do wsparcia działań
PKW Afganistan we wrześniu ma zo-
AFGANISTAN. Siedem osób – żoł-
nierz NATO, afgański tłumacz i pięciu
afgańskich cywilów – zginęło 20 czerw-
ca w samobójczym zamachu bombo-
wym na konwój wojskowy w prowincji
Helmand na południu kraju.
Zamachowiec zdetonował ładunek wy-
buchowy w momencie przejeżdżania
konwoju przez teren targowy w mieście
Girishk. To kolejny zamach w ciągu
ostatniego tygodnia. W tej samej pro-
wincji 17 czerwca zginęło czterech żoł-
nierzy z Wielkiej Brytanii, wśród nich
pierwsza w tej wojnie brytyjska żołnier-
ka. Brali udział w operacji w pobliżu
miejscowości Lashkar Gah, gdy ich wóz
wjechał na minę. Dzień później dwaj
żołnierze NATO zginęli w ataku rebe-
liantów na konwój wojskowy w prowin-
cji Paktika, na wschodzie Afganistanu.
IRAK. W nocy z 15 na 16 czerwca
okolice bazy Echo w Diwanii
ostrzelano ogniem rakietowym. Nikt
z żołnierzy Wielonarodowej Dywizji
Centrum–Południe nie został poszko-
dowany. Irackie siły bezpieczeństwa
wspierane przez kompanię polskich
żołnierzy z grupy bojowej oraz śmigłow-
ce z samodzielnej grupy szturmowej za-
trzymały cztery osoby podejrzane
o przeprowadzenie ataku oraz przejęły

skład broni i amunicji. (ann)

stać wysłanych także 20 dodatkowych
KTO Rosomak. (ann)

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość
o tragicznej śmierci naszego kolegi, który pełniąc trudną
żołnierską misję w Islamskiej Republice Afganistanu,
poległ śmiercią bohatera
w dniu 21 czerwca 2008 roku.
Łącząc się w bólu i cierpieniu z rodziną
śp. ppor. Roberta MARCZEWSKIEGO
składamy
Śmierć, kiedy przyjdzie, przyjdzie nie w porę…
Z głębokim żalem i smutkiem przyjęliśmy wiadomość
o tragicznej śmierci naszego żołnierza
ppor. Roberta MARCZEWSKIEGO
z 6 Batalionu Desantowo-Szturmowego w Gliwicach
Służył szlachetnej sprawie przywracania bezpieczeństwa,
pokoju i wolności, aby naród afgański mógł żyć
i pracować w spokoju.

JEGO ŻONIE, SYNOWI i NAJBLIŻSZYM ŻONIE i SYNOWI oraz BLISKIM ZMARŁEGO

wyrazy najgłębszego współczucia i solidaryzujemy się składamy szczere wyrazy współczucia

z nimi w tych trudnych dla nas wszystkich chwilach.
Cześć Jego pamięci. Bogdan Klich
Minister Obrony Narodowej
Dowódca, żołnierze i pracownicy generał Franciszek Gągor
Wojsk Lądowych Szef Sztabu Generalnego WP

nr 26/2008 Polska Zbrojna 9

AAAAAAA
WYDARZENIA
AAAAAAAA
ZAPIS
WKRÓTCE UKAŻE SIĘ 600 numer „Polski Zbrojnej”. Dlatego Rząd przyjął 17 czerwca projekt nowelizacji ustawy o służbie
zapraszamy wszystkich Czytelników do dyskusji o naszym wojskowej żołnierzy zawodowych. Przedstawiona przez
tygodniku. Na Wasze opinie czekamy pod adresem: ministra obrony propozycja to druga z ustaw
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl tzw. pakietu profesjonalizacyjnego.

Spotkania Pomoc dla żołnierzy

ZŁOTY ŚRODEK
– Pracownicy wojska są ważni
i potrzebni – zapewniał sekre-
tarz stanu ds. społecznych
i profesjonalizacji w MON
Czesław Piątas 19 czerwca pod-
czas spotkania z przedstawicie-
lami związków zawodowych.
Dodał jednak, że proces profe-
sjonalizacji to nie tylko samo
uzawodowienie armii, ale też
zmiany w szkoleniu, moderniza-
cja, udział w zagranicznych mi-
sjach. – Trzeba znaleźć złoty śro-
dek i tak kształtować wydatki,
aby wystarczyło na wszystkie te
działania – tłumaczył minister.
Poinformował, że w ramach
działań racjonalizujących zosta-
nie przeprowadzony tzw. proces
wartościowania, czyli przegląd
struktur organizacyjnych, infra-
struktury i zatrudnienia w jed-
nostkach i instytucjach podle-
głych MON, zarówno etatów
cywilnych, jak i wojskowych.
Określi on m.in. faktyczne po-
trzeby etatowe. Związkowcy
przedstawili problem wojsko-
wych oddziałów gospodarczych
i rejonowych baz materiałowych,
związany z niedopasowaniem
etatów do funduszu płac.
– Etaty SGWP powinny być sko-
relowane z budżetem i planowa-
ne razem z nim – odpowiadał
podsekretarz stanu i polecił,
aby szef SGWP wraz
z Inspektoratem Wsparcia SZ
powołał zespół do zbadania tej
sprawy. (AD)
POTENCJALNE
ZAGROŻENIA
Z inicjatywy attaché obrony
i wojsk lądowych przy
Ambasadzie USA w Warszawie
19 czerwca w SGWP
z gen. Franciszkiem Gągorem,
szefem SGWP, spotkał się
gen. broni Michael Vane, za-
stępca głównodowodzącego dy-
rektora Centrum Integracji
Przygotowania Wojsk Lądowych
(ARCIC). Gość zapoznał się z za-
łożeniami rozwoju i moderniza-
cji polskiej armii, procesem jej
profesjonalizacji oraz sposo-
bem wykorzystania doświad-
czeń z udziału w misjach.
Strona amerykańska przedsta-
wiła rolę ARCIC w transformacji
wojsk lądowych swojej armii
oraz w procesie budowania
przyszłych modułowych sił
zbrojnych. Dyskutowano rów-
nież o wsparciu ze strony
Dowództwa Doktryn
i Szkolenia Wojsk Lądowych
USA (TRADOC). (ATD)
J ak przewiduje projekt, mi-
nister obrony będzie mógł
przyznawać zapomogi żołnie-
na propozycja dotyczy pomo-
cy pieniężnej na kontynuowa-
nie nauki przez dzieci żołnie-
rzom zwolnionym z czynnej rzy poległych w związku z wy-
służby ze względu na poniesio- konywaniem zadań służbo-
ny uszczerbek na zdrowiu do- wych. Młodym ludziom w wie-
znany podczas służby. Żołnie- ku 16–25 lat ma przysługiwać
rzom tym oraz członkom ro- dwa razy w roku dodatek w wy-
dzin żołnierzy, którzy ponieśli sokości trzech najniższych eme-
śmierć, będzie przysługiwać rytur. Proponowane przepisy
przez dwa lata pomoc w przy- zakładają też, że żołnierzom,
stosowaniu się do nowej sytu- wobec których toczą się postę-
acji. Według nowych przepi- powania karne, będzie przysłu-
sów żołnierze oraz członkowie giwać zwrot kosztów pomocy
rodzin żołnierzy posiadający prawnej, jeżeli postępowanie
uprawnienia do wojskowej ren- zakończy się uniewinnieniem
ty inwalidzkiej, którzy zrezy- lub umorzeniem. Obejmie to
gnują z odprawy mieszkanio- sprawy karne związane z peł-
wej, będą mieli prawo do przy- nionymi przez żołnierzy obo-
działu lokalu mieszkalnego. In- wiązkami służbowymi. (ad)
Rocznica instytutu
– WSPÓLNA POLITYKA zagraniczna w ciągu 16 lat spra-
wiła, że UE jest liczącym się graczem na arenie między-
narodowej – powiedział 19 czerwca minister Bogdan
Klich podczas konferencji „Europa w świecie – 50 lat
współpracy” inaugurującej obchody 15-lecia Instytutu Studiów
Strategicznych w Krakowie. – Na potwierdzenie tego można przytoczyć
przykład kwartetu bliskowschodniego czy zaangażowanie polityczne UE
w rozwiązywanie konfliktów w sudańskim Darfurze. Udział UE w opera-
cjach reagowania kryzysowego wydaje się być charakterystycznym zna-
kiem rozwoju wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa – twierdzi
minister. ISS ufundowany został przez Uniwersytet Jagielloński, Akademię
Ekonomiczną w Krakowie, a także obecnego ministra obrony Bogdana
Klicha, który do listopada 2007 r. stał na jego czele. (ATU, mks)

Czy szeregowi zawodowi i podoficerowie mogą liczyć na

wzmocnienie swojej pozycji w organach przedstawicielskich
polskiej armii?
Czesław Piątas, sekretarz stanu ds. społecznych
i profesjonalizacji:
– Funkcjonujące dziś
w wojsku organa przed-
stawicielskie kadry zawodo-
wej dzięki prawnemu umoco-
waniu dysponują warunkami
i możliwościami skutecznego
reprezentowania środowiska
zawodowego. W warunkach
profesjonalizacji ich formuła
wymaga jednak stopniowej
zmiany tak, aby podnieść re-
prezentacje podoficerów,
a następnie szeregowych za-
wodowych, na kolejnych
szczeblach oraz wkompono-
wać cały proces w zmiany
strukturalne sił zbrojnych.
Wśród pytań stawianych przez
pozostałe korpusy wymienia
się bowiem ograniczenie re-
prezentacji szeregowych i pod-
oficerów zawodowych do
szczebla jednostki. Obecny
model nie wytrzyma po prostu
próby czasu. Natomiast
o ostatecznym rozwiązaniu
drogą konsultacji środowisko-
wych powinni decydować sa-
mi żołnierze poszczególnych
korpusów. Istotą jest auten-
tyczna identyfikacja żołnierza
z korpusem. Każde rozwiąza-
nie musi zostać zaakceptowa-
ne przez żołnierzy, dzięki
czemu będzie integrować śro-
dowisko. (ad)

10 Polska Zbrojna nr 26/2008

WSZYSTKO
ZAPIS | FORUM | NAO... 3| WOJSKO
CELOWNIKU BLTr| PORADY
KULISY | |PORADY | PO|SŁUŻBIE
PO SŁUŻBIE | HISTORIA
HISTORIA | MILITARIA
| MILITARIA
| ŚWIAT ||PRASA
PRASA||KULISY
ŚWIAT | TO I OWO

Rozpoznanie i planowanie KARTOTEKA

GEN. BRYG. PIOTR

U działowi Polaków w operacjach połączo-

nych była poświęcona konferencja w Cen-
tralnej Bibliotece Wojskowej zorganizowana
w Zatoce Perskiej, przybliżył słuchaczom zasa-
dy profesjonalnego, perfekcyjnego przygotowa-
nia akcji. Prowadzone niemalże bez strat wła-
PCIONEK, dotych-
czas zastępca szefa
szkolenia Wojsk
18 czerwca przez CBW i Katedrę Historii Sztu- snych, niezwykle skuteczne działania są poprze- Lądowych
ki Wojennej Akademii Obrony Narodowej. Hi- dzane wszechstronnym rozpoznaniem, precy- w Dowództwie Wojsk
storycznej prezentacji tego typu przedsięwzięć zyjnym, wielowariantowym planowaniem, na- Lądowych, jest teraz
bojowych dokonali płk Andrzej Polak oraz Woj- stępnie żmudnym i drobiazgowym zgrywaniem szefem sztabu
ciech Markert. Natomiast płk Piotr Błazeusz, wszystkich elementów. Tu perfekcyjne działa- – zastępcą dowódcy operacyj-
szef Centrum Dowodzenia Dowództwa Opera- nie wszystkich elementów, od wyposażenia po nego SZ.
cyjnego, mówił o udziale naszej armii we współ- taktykę, pozwala odnosić spektakularne sukce-
czesnych misjach międzynarodowych. Płk An- sy. Jednak zarówno z wypowiedzi prelegenta, GEN. BRYG. JOZEF
drzej Kruczyński, były oficer GROM-u, na jak i z głosów w dyskusji wynikało, że wielką VIKTORIN został
przykładzie interwencji komandosów tej jed- stratą jest brak systemowej koncepcji wykorzy- attaché obrony
nostki, która zapobiegła wysadzeniu przez żoł- stania odchodzących do rezerwy żołnierzy eli- przy Ambasadzie
nierzy Saddama Husajna platform wiertniczych tarnych jednostek przez armię. (PB) Słowacji
w Warszawie
i z tej okazji
17 czerwca złożył wizytę
akredytacyjną
w Departamencie
Wojskowych Spraw
Zagranicznych MON.

PPŁK TOMASZ
MAJCHEREK został dowódcą
2 Batalionu Dowodzenia
Śląskiego Okręgu
Wojskowego. Obowiązki prze-
MAGDA KOWALSKA-SENDEK

kazał mu, po dwóch miesią-

cach czasowego ich pełnienia,
mjr Dariusz Zaremba.

PPŁK BRADLEY
MITCHELL, dotych-
KONCERTEM INAUGURACYJNYM Orkiestry skowe z Chorwacji i Łotwy oraz polskie reprezenta- czasowy zastępca at-
Koncertowej i solistów Reprezentacyjnego Zespołu cyjne orkiestry NP, Straży Granicznej i Policji z towa- taché obrony i wojsko-
Artystycznego WP na dziedzińcu Zamku rzyszeniem zespołów wokalnych, tanecznych, kom- wego przy
Królewskiego na Wawelu rozpoczął się panii honorowych, szwadronu konnego i policyjnej Ambasadzie USA
XVIII Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych. motocyklowej asysty honorowej. Uczestnicy festiwa-
w Warszawie, zakoń-
Swoim występem koncert uświetnił Zbigniew lu wystąpili w galowych historycznych mundurach,
Wodecki. Podczas tegorocznego festiwalu można też było podziwiać pokaz musztry czył 16 czerwca misję dyploma-
(17–21 czerwca) zaprezentowały się orkiestry woj- paradnej. (mks) tyczną w Polsce. (ad)

LICZBA TYGODNIA ABSOLWENCI DO REZERWY

56
absolwentów Akademii
Marynarki Wojennej przypię-
ło swoje pierwsze oficerskie
Minister obrony przygotował projekt rozporządzenia w sprawie przeniesienia części
poborowych do rezerwy.
Z przywileju tego będą
mogły skorzystać oso-
wego. Absolwenci zwracają trafią też osoby, które ze
uwagę, że takie rozporzą- względu na niski poziom

56
gwiazdki 21 czerwca na pokładzie okrętu
by, które ukończyły studia dzenie umożliwi im nie tyl- wykształcenia lub jego brak
muzeum ORP ,,Błyskawica” w Gdyni. wyższe w 2008 r. lub wcze- ko znalezienie dobrej pracy, nie spełniają wymagań sta-
Wśród promowanych żołnierzy była też bos- śniej, a rozpoczęły je przed ale także pozwoli ubiegać wianych żołnierzom.
man podchorąży Olga Vaskevicy z Łotwy. rokiem akademickim się o kredyt na zakup Korzystający z odroczenia
Aktu mianowania dokonał wiceadm. 2002/2003. Dla tych, któ- mieszkania. Z możliwości zasadniczej służby wojsko-
Andrzej Karweta, dowódca MW, natomiast rzy zaczęli się uczyć w roku przeniesienia do rezerwy wej lub przeszkolenia woj-
promocji łotewskiej studentki – szef sztabu 2002/2003 lub później, będą także mogli skorzy- skowego również zostaną
Sił Morskich Łotwy kmdr Wiktors wprowadzono możliwość stać absolwenci szkół ofi- przeniesieni do rezerwy
Celapiters. Tegorocznym prymusem uczelni uregulowania stosunku do cerskich i szkół aspiranc- pod warunkiem, że do
został bosman podchorąży Krzysztof Pająk, służby wojskowej w czasie kich Policji, Straży 31 grudnia 2008 r. złożą
który jako oficer służbę rozpocznie na okrę- trwania studiów, czyli przej- Granicznej i Państwowej do WKU wnioski w tej
cie podwodnym ORP „Orzeł”. (ann) ścia przeszkolenia wojsko- Straży Pożarnej. Do rezerwy sprawie. (ann)

nr 26/2008 Polska Zbrojna 11

 AAAAAAA WYDARZENIA ZAPIS
AAAAAAAA

PIOTR
S.GUZOWSKA

BERNABIUK

SYLWIA GUZOWSKA
Generał w tramwaju
M ignął mi ostatnio przed oczami artykuł o planowanym przez
MON uszczęśliwieniu dowódców pułków i brygad służbowymi
limuzynami, na dodatek w komplecie z kierowcą. Okazało się wpraw- Bez programu
dzie, że informacja jest tak rzetelna jak serwisy informacyjne Radia
Erywań – bo nad odpowiednim dokumentem nie pracowało MON śmigłowcowego
N
tylko SGWP, a cała rzecz była jedynie projektem, który raczej na pew- ie ma możliwości urucho- przewidziana jest modernizacja
no nie wejdzie w życie. Szczerze mówiąc, poczułem się trochę zawie- mienia specjalnego narodo- posiadanych przez armię ma-
dziony, bo informacja, gdyby się potwierdziła, byłaby dla dziennika- wego programu śmigłowcowego szyn i środki na ten cel znalazły
rza raczej korzystna. Otóż dowódcy pułków i brygad, w garnizonach poza budżetem MON – powie- się w wytycznych ministra do
i na poligonach, w miarę chętnie podwożą „redaktorów” terenowymi dział 18 czerwca minister projektu przyszłorocznego bu-
mercedesami i honkerami. Z pewnością nie odmówiliby więc prze- Bogdan Klich. – Będziemy kupo- dżetu. Mianem „perspektywy
jażdżki służbową limuzyną. W rzeczonym artykule moją uwagę zwró- wać tyle śmigłowców i takie, na marzeń” szef MON określił nato-
ciła wypowiedź anonimowego polskiego oficera, uczestnika szkolenia jakie pozwalają nam środki w ra- miast plany zakupu w ciągu
w Stanach Zjednoczonych, który wraz z tamtejszymi jednogwiazdko- mach budżetu resortu – zapo- dziesięciu lat 51 śmigłowców za-
wymi generałami podróżował do Pentagonu metrem. Mocne to jest! wiedział. Szef MON przypomniał, równo bojowych, jak i transpor-
Przecież Stany Zjednoczone Ameryki Północnej to nasze lustereczko, że w związku z pilnymi potrzeba- towych. – Z wyliczeń wynika, że
w którym się kokieteryjnie przeglądamy... mi na misjach zagranicznych na ten cel powinniśmy przezna-
Z jednogwiazdkowym generałem w metrze! A mnie się przydarzyło podjął już decyzję o zakupie czyć 10 mld zł. Już w tej chwili
w ubiegłym roku, na lublinieckim „Katorżniku” biegać z dwu- w tym roku 15 śmigłowców, można założyć z dużym prawdo-
gwiazdkowym generałem po pas w błocie. Oczywiście generał wy- w tym 12 Mi-24 i 3 Mi-17. Będą podobieństwem, że taką kwotą
grał! Niemniej, nie chciałbym się z nim na co dzień spotykać w boha- to maszyny używane, ale po re- nie będziemy dysponować dlate-
tersko przebijającym się przez korki autobusie ani w zatłoczonym me- moncie i modernizacji. Minister go, że nie ma możliwości uru-
trze. W pociągu między Bydgoszczą czy Krakowem a stolicą także nie. Klich zapewnił, że środki na ich chomienia poza budżetem MON
Oczyma wyobraźni widzę bowiem scenkę, gdy pasażerowie w drodze zakup są zarezerwowane w te- specjalnego narodowego pro-
do warsu zatrzymują się na widok generalskich węży i z przekąsem gorocznym budżecie. Podał po- gramu śmigłowcowego – powie-
komentują: No proszę jak to się elita w pierwszej klasie rozpycha na nadto, że na lata 2009–2018 dział minister Klich. (ATD)
koszt podatnika. Jakiś czas temu pewien jednogwiazdkowy generał,
wcześniej dowódca jednostki i zarazem garnizonu, z ociąganiem SPROSTOWANIE – W ARTYKULE „Życie po wojsku” w „PZ” z 22 czerwca
przyjmował gratulacje awansu do naszego Pentagonu: Dajcie pano- błędnie podaliśmy nazwisko głównego specjalisty z Wojskowego Centrum
wie spokój, jaki to awans? Tam, w garnizonie, byłem jedynym gene- Aktywizacji Zawodowej. Jest nim pan Ryszard Rogoń, a nie – jak napisa-
rałem w promieniu kilkudziesięciu kilometrów, należałem do miej- liśmy – Boruń.
scowej elity, rano pod domem czekał samochód... A tu dwóch genera- W ARTYKULE „Biało-czerwony robot” Pana Tomasza Rogowskiego, za-
łów na jednego szeregowego. W sumie, nie ma w tym felietonie żad- mieszczonym w nr. 21–22 (592–593) „Polski Zbrojnej” z 25 maja
nego rozwiązania problemu ani puenty. Jedynie garść luźnych myśli 2008 r. została podana nieprawdziwa informacja o tym, że robot IBIS
żołnierza z ubiegłej epoki, a zdaniem niektórych, nawet z jeszcze przeszedł testy w jednostce GROM. Jakkolwiek PIAP jest zainteresowany
testami robota IBIS w jednostkach specjalnych, to dotychczas takie testy
wcześniejszej. Resztkami pamięci ręczę, że w tych odległych czasach w jednostce GROM nie miały miejsca. Nieprawdziwa jest także informa-
generałów szanowano. Jeśli więc dziś generał mówi, że jest zwykłym, cja o zakupie dwóch robotów Inspector przez Wojska Lądowe w części do-
prostym generałem, i pakuje się do zapchanego tramwaju, to nie wy- tyczącej liczby zakupionych jednostek. Robot ten nie jest robotem prze-
gląda mi to ani naturalnie, ani szczerze. Takie buty. znaczonym do działań bojowych na lądzie. Jest robotem pirotechnicznym,
natomiast mogącym wspierać działania bojowe.

Zmiany w dyscyplinie
Bliżej prawa

W Departamencie Wychowania
i Promocji Obronności
Ministerstwa Obrony Narodowej trwają
prace nad nową ustawą o dyscyplinie
wojskowej, która ma być zasadniczym
elementem reformy wojskowych przepi-
sów dyscyplinarnych.
Potrzeba takiej kompleksowej reformy
wynika z konieczności dookreślenia
i rozszerzenia uprawnień żołnierzy
w związku z rozszerzeniem ochrony
praw człowieka i obywatela po wejściu
Polski do Unii Europejskiej, profesjonali-
zacji sił zbrojnych i związanych z tym
zmian struktur osobowych, nowych
zadań realizowanych przez siły
zbrojne, a także znacznej liczby
niespójności dotychczasowej ustawy
o dyscyplinie wojskowej z innymi przepi-
sami prawa. Zmiany mają dotyczyć
przede wszystkim zasad i trybu
wyróżniania żołnierzy i byłych
żołnierzy oraz pododdziałów, oddziałów
i instytucji wojskowych, a także
zasad, sposobów i trybu ponoszenia
przez żołnierzy odpowiedzialności
za naruszenia dyscypliny wojskowej.
Zwiększyć ma się liczba rodzajów wyróż-
nień oraz kar i środków dyscyplinar-
nych, będzie także poszerzony zakres
władzy dyscyplinarnej, która zostanie
nadana dowódcom drużyn. Co istotne,
nowe przepisy pozwolą na orzekanie
bez zbędnej procedury w sprawach
prostych. Mają być one objętościowo
mniejsze i zdecydowanie bardziej
czytelne.
Według wstępnych założeń całość prac
powinna być zakończona z takim wy-
przedzeniem, aby nowe przepisy dys-
cyplinarne weszły w życie nie później
niż 1 stycznia 2010 r. (PG)

12 Polska Zbrojna nr 26/2008

 MOTTO TYGODNIA
BERTRAND RUSSELL (1872–1970) ANGIELSKI LOGIK, MATEMATYK, FILOZOF, MYŚLICIEL,
| | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO KULISY PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA |
MILITARIA
DZIAŁACZ |PRASA
SPOŁECZNY | |
ŚWIAT TO I OWO
I ESEISTA:

– Wojna nie rozstrzyga, kto ma rację,

lecz kto ma odejść

Norbert
Bączyk
TWARDE
LĄDOWANIE
Tragedia w Mirosławcu zwróciła
uwagę opinii publicznej
na wyposażenie lotnisk
wojskowych w systemy
zabezpieczające lądowania.
To jednak tylko jedno
z zagadnień związanych
z przyszłością wojskowych
portów lotniczych.
USAF

nr 26/2008 Polska Zbrojna 13

AAAAAAA
FORUM LOTNICTWO
AAAAAAAA
System – w tym słowie zawiera się ta-
jemnica sprawnego funkcjonowania sił
zbrojnych. Nie wystarczy kupić nowocze-
sny samolot czy radar. Trzeba mieć jesz-
cze odpowiednie kadry, system szkolenia,
właściwe procedury, wydajne zaplecze
techniczne. Dopiero jeśli wszystkie te ele-
menty współgrają ze sobą, system działa
prawidłowo. Widać to dobrze tam, gdzie
mamy do czynienia z najnowszą techniką
wojskową. Na przykład w lotnictwie.
Tragedia w Mirosławcu zwróciła uwagę
opinii publicznej na stan polskich lotnisk
wojskowych, zwłaszcza na jakość i spraw-
ność urządzeń kontroli lotów oraz umiejęt-
ność ich obsługi. Wnioski, do jakich kilka
miesięcy później doszła specjalna komisja
do zbadania przyczyn tragedii, nie były
optymistyczne. Okazało się, że wiele ele-
mentów istniejącego dziś systemu wyma-
ga jak najszybszej naprawy. Funkcjonowa-
nie nowoczesnego wojskowego portu lot-
niczego w pewnych aspektach jest wyzwa-
niem nie mniejszym niż obsługa F-16.
BEZPIECZEŃSTWO PRZEDE WSZYSTKIM
W związku z dużym zainteresowaniem
stanem urządzeń systemu ubezpieczenia
lotnisk wojskowych, niedawno MON po-
dało do publicznej wiadomości informacje
o urządzeniach tego rodzaju. I tak według
komunikatu „system ILS (Instrument Lan-
ding System) zamontowany jest na 12 lot-
niskach, system TACAN (Tactical Air Na-
vigation) na pięciu, system oświetleniowy
Calvert uruchomiono na 11 lotniskach, sys-
tem starszej generacji RSL (Radiolokacyj-
ny System Lądowania) w dalszym ciągu
funkcjonuje w 12 bazach lotniczych zaś
urządzenia GCA (Ground Control Appro-
ach) na dwóch lotniskach. Ponadto na kra-
kowskich Balicach urządzenia systemu
przed którymi stoi polskie lotnictwo woj-
skowe. Informacja o „systemach RLS star-
szej generacji w dalszym ciągu funkcjonu-
jących w bazach lotniczych” musi bowiem
ostro kontrastować z wnioskami komisji
badającej katastrofę w Mirosławcu, gdzie
stwierdzono, że „radiolokacyjny system lą-
dowania (RSL), w myśl przepisów lotni-
czych Zarządzanie ruchem lotniczym (PL-
4444) nie spełnia wymagań systemu pre-
cyzyjnego podejścia”. Czy zatem urządze-
nia w rodzaju RSL RSP-10 nie wymagają
szybkiej wymiany? Właściwie pozytywna
odpowiedź na to pytanie padła już parę lat
temu. Wówczas zdecydowaliśmy się na
stopniowe wdrażanie systemów Ground
Control Approach, wspomnianych na koń-
cu komunikatu. Radary precyzyjnego po-
dejścia GCA-2000, dzieło ITT Industries
Gifillan Division, spotkać można na kilku
lotniskach, np. w Krzesinach.

W informacji MON
zostały wymienione systemy
ILS, TACAN, Calvert, RSL i GCA.
Część z nich ma zostać w najbliż-
szych latach wymieniona na nowe
urządzenia. Dotyczy to nie tylko
RSL. Na lotniskach powinny
pojawić się np. lepsze serie
ILS oraz rozbudowany
system Calvert

PIOTR LASKOWSKI (2)

FUNKCJONOWANIE nowoczesnego wojskowego portu lotniczego w pewnych aspektach jest wyzwaniem nie
kie przewidziane dla niego docelowo pododdziały. Decyzja o lokalizacji głównej bazy polskich F-16 w stolicy

ubezpieczenia lotnisk są utrzymywane Na przykładzie niesprawnego GCA

przez użytkownika cywilnego”.
Pod koniec maja zdecydowana więk-
szość wyżej wymienionych urządzeń by-
ła sprawna i wykorzystywana w codzien-
nej służbie. Niesprawny był malborski
ILS, którego usterka miała zostać wkrót-
ce usunięta oraz ILS na lotnisku Cewice
(Siemirowice). Ponadto czekano na spraw-
dzenie z powietrza naprawionego już RSL
we Wrocławiu. Wreszcie urządzenia GCA
w Powidzu również nie były sprawne,
a „przedstawiciele producenta określali
przyczynę” takiego stanu rzeczy.
Komunikat MON dobrze ilustruje kwe-
stię wyposażenia wojskowych portów lot-
niczych we wspomniane urządzenia nawi-
gacyjne i wspomagające lądowanie. Cza-
sowe niesprawności lub awarie niektórych
z nich są rzeczą normalną. Z drugiej stro-
ny jego analiza wskazuje na wyzwania,
w 33 Bazie Lotniczej w Powidzu dobrze
widać, jak skomplikowane są kwestie zwią-
zane z użytkowaniem i serwisowaniem
w Polsce importowanych urządzeń. I cho-
ciaż awarie zaawansowanego technicznie
sprzętu są rzeczą normalną, to czasem okres
wdrażania takiego sprzętu lub przywraca-
nia go do służby bywa zdecydowanie zbyt
długi. Warto się zastanowić, jak przyspie-
szyć te procedury, mając w pamięci nie-
szczęsny przypadek ILS w Mirosławcu.
Oczywiście liczba i sprawność urządzeń
to tylko jeden z elementów systemu. Cho-
ciaż minęło prawie dziesięć lat od wejścia
Polski do NATO, to dostosowanie wojsko-
wej struktury kontroli ruchu lotniczego do
standardów NATO i Międzynarodowej Or-
ganizacji Lotnictwa Cywilnego (Internatio-
nal Civil Aviation Organization – ICAO)
trwa nadal. Tragedia w Mirosławcu przy-

14 Polska Zbrojna nr 26/2008

 ||
ZAPIS FORUM
ZAPIS |
FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY|
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE|
PO SŁUŻBIE
spieszyła co prawda ten proces, ale mimo
ogromnego wysiłku i wprowadzanych re-
form, nie będzie on łatwy. Przede wszyst-
kim brakuje nam ludzi, zwłaszcza specja-
listów. Do tego dochodzi kwestia spraw-
nego i wydajnego funkcjonowania syste-
mu szkolenia kadr. Trzeba będzie wymie-
nić dokumenty normatywne, ponieważ
dziś loty nadal odbywają się na podstawie
takich dokumentów jak „Wykaz 88. Zbiór
informacji nawigacyjno-lotniskowych
o lotniskach bazowania lotnictwa Sił
Zbrojnych” sprzed 20 lat (dane są aktuali-
zowane), który komisja badająca katastro-
fę samolotu C-295 nakazała jak najszyb-
ciej wycofać.
ILE LOTNISK?
Dyskusja o wybranych systemach lot-
niskowych wywołana wydarzeniami
w 12 Bazie Lotniczej, choć niezmiernie
mniejszym niż obsługa F-16. Na zdjęciu: Krzesiny. Teren lotniska wydaje się zbyt mały, aby pomieścić wszyst-
Wielkopolski do dziś wywołuje kontrowersje.
istotna, zepchnęła na dalszy plan realizowa-
ne w Siłach Powietrznych reformy baz lot-
niczych. Wiosną ruszył pilotażowy pro-
gram 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego. Je-
śli się sprawdzi, eskadry i bazy połączą się
w jednolite organizmy również w innych
miejscach. Rewolucją ma być także dyslo-
kacja na ich terenie oddziałów przeciwlot-
niczych z systemami rakietowymi.
Docelowo w Siłach Powietrznych mo-
gą powstać swoiste superbazy, pokojowe
centra SP. Czy jednak obecne reformy nie
zakładają funkcjonowania zbyt małej licz-
by lotnisk, a wskazywane nowe dysloka-
cje są w pełni trafne? Obecnie Siły Po-
wietrzne dysponują 12 bazami lotniczy-
mi i komendą lotniska w Radomiu, Woj-
ska Lądowe mają cztery lotniska, MW ma
dwie bazy lotnicze i komendę lotniska.
W porównaniu do zasobów sprzed kilku-
nastu lat to mało, ale nie można zapomi-
nr 26/2008
||
HISTORIAHISTORIA | |
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO
nać, że nasza armia od tamtego czasu trzy-
krotnie się zmniejszyła.
Czołowe lotniska są systematycznie mo-
dernizowane i rozbudowywane, choć pla-
ny realizuje się często z poważnymi opóź-
nieniami. Czołowym przykładem są oczy-
wiście Krzesiny. Decyzja o lokalizacji
głównej bazy polskich F-16 w stolicy Wiel-
kopolski do dziś wywołuje kontrowersje.
Teren lotniska wydaje się zbyt mały, aby
pomieścić wszystkie przewidziane dla nie-
go docelowo pododdziały. Jego położenie
też nie jest najszczęśliwsze. Zapewne z po-
wodu oszczędności, choćby ograniczonej
liczby trenażerów czy zaawansowanych
systemów naziemnych, na jednym lotnisku
zdecydowano się ulokować aż dwie spo-
śród trzech eskadr Jastrzębi.
Problemy mają też Łask i Powidz, gdzie
powstaje infrastruktura odpowiednio dla
jednej eskadry F-16 i Herculesów. 33 Ba-
za Lotnicza, największe wojskowe lotnisko
w Polsce, docelowo będzie siedzibą dwóch
eskadr, tyle że z 3 Skrzydła Lotnictwa
Transportowego. Obok C-130 z obecnej
14 elt zawitają tu najpewniej także samo-
loty MRTT i 15 Eskadra Działań Specjal-
nych. Dotychczas mówiło się, że bazą „spe-
cjalnej” eskadry będzie Bydgoszcz, ale w
ostatnim okresie można zauważyć odpływ
z tego miasta różnych wojskowych insty-
tucji czy formacji. 2 Baza Lotnicza nie speł-
niała w wystarczającym stopniu wymogów
dyskrecji niezbędnych dla tak specyficznej
formacji, jaką ma się stać 15 eds.
Bydgoszcz i Wrocław w ogóle stracą swe
bazy lotnicze, pozostaną tam tylko komen-
dy obsługi lotnisk. Również 12 Baza Lot-
nicza w Mirosławcu może zostać prze-
kształcona w komendę lotniska, zaś wszyst-
kie sprawne samoloty Su-22 zostaną skon-
centrowane w Świdwinie. Radom i Dęblin
| |
|| || |
mają podlegać z kolei 4 Skrzydłu Lotnic-
twa Szkolnego.
MNIEJ ZNACZY WIĘCEJ
Jak widać, docelowo Siły Powietrzne
nie pozostawią sobie zbyt wielu baz lotnic-
twa – Krzesiny, Łask, Powidz, Świdwin,
Malbork i Mińsk Mazowiecki to jedyne
lotniska czysto wojskowe, na których być
może za kilka lat będą bazować samoloty
bądź śmigłowce bojowe. Takie redukcje
wydają się zrozumiałe w świetle zmniej-
szającej się liczby użytkowanych statków
powietrznych i planowanego obniżenia sta-
nów osobowych. Uwzględniając fakt, że
liczebność personelu naziemnego jest na
większości lotnisk niewystarczająca, nawet
tyle baz bojowych wydaje się zbytnią roz-
rzutnością. Można się natomiast zastana-
wiać, czy decyzja o redukcji personelu we
Wrocławiu jest dobrym pomysłem. Jeśli
RADARY
precyzyjnego
podejścia
GCA-2000,
dzieło ITT
Industries
Gifillan
Division,
spotkać moż-
na na kilku
lotniskach, np.
w Krzesinach.
SYSTEM
TACAN
(Tactical Air
Navigation)
zamontowany
jest na pięciu
lotniskach.
inne bazy wezmą na siebie zadania obsłu-
gi kontyngentów zagranicznych, to jest to
decyzja słuszna, jeśli jednak stolica Śląska
będzie nadal miejscem przerzutu uzupeł-
nień dla rozmaitych PKW, to zmniejszenie
etatu we Wrocławiu wydaje się dziwne.
Trudnym sąsiadem dla wojska pozosta-
ją instytucje cywilne, które czasem najchęt-
niej w ogóle usunęłyby żołnierzy z lotnisk
wojskowo-cywilnych. Armia nie powinna
jednak zupełnie wycofać się z Krakowa,
Wrocławia, Bydgoszczy czy Warszawy.
Główny wysiłek Sił Powietrznych w zakre-
sie dalszej modernizacji baz lotniczych zo-
stanie skoncentrowany na tych czysto woj-
skowych. Docelowo mają one stać się sie-
dzibą różnorodnych pododdziałów, a ich
wyposażenie powinno być na najwyższym
poziomie. 
Napisz do autora:
norbert.baczyk@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 15
AAAAAAA
NA CELOWNIKU
AAAAAAAA
Rozmowa
z WICEADM.
ANDRZEJEM KARWETĄ,
dowódcą Marynarki
Wojennej RP
Panie Admirale, prasa donosi, że przy-
szłość marynarki rysuje się w czarnych
barwach…
– W każdej plotce jest podobno jakaś
część prawdy, ale istniejące problemy zo-
stały przez dziennikarzy mocno przeja-
skrawione. Marynarka Wojenna nie jest
w aż tak złym stanie.

Czy aby na pewno? Pesymiści twier-

dzą, że za kilka lat nie będziemy mie-
li okrętów wojennych. Optymiści – że
pozostanie nam najwyżej admiralska
motorówka.
– Jeśli chodzi o motorówkę, to muszę
sprostować, że jako jedna z pierwszych
zakończy z honorem kilkudziesięciolet-
nią służbę…

Ta opinia nie bierze się z niczego.

Czas
W ostatnich latach odbyły się liczne
uroczystości opuszczenia bandery na
kolejnych jednostkach, podczas gdy
nowe nie rozpoczynały służby…
– Nie mogę zgodzić się z poglądem,
że banderę opuszczano w ostatnich la-
tach szczególnie często. Większość okrę-
tów została wycofana ze służby na po-

odnowy
czątku kadencji mojego poprzednika.
Dzięki temu pozbyliśmy się przestarza-
łych i wyeksploatowanych poradzieckich
jednostek. Pozostały nam jeszcze tylko
dwie Tarantule, i na nich też wcześniej
czy później trzeba będzie opuścić ban-
derę. Dziś dysponujemy głównie okręta-
mi zbudowanymi w kraju i pozyskanymi
na Zachodzie. Nie ukrywam, że niektó-
re z nich są w zaawansowanym wieku.
Niemniej jednak, kiedy byłem w USA
i Wielkiej Brytanii, mogłem się naocz-
nie przekonać, że w skład flot tych kra- Ma ona szansę zostać najdłużej budo- – Według mnie, są one porównywalne
jów wchodzą nawet 50-letnie jednostki. wanym na świecie okrętem tej klasy. z kosztami podobnych projektów reali-
– Pragnę wyjaśnić tę sytuację. To praw- zowanych za granicą. Poza tym, ile na-
Jednocześnie kraje te mają klarowną da, że stępkę pod Gawrona położono prawdę kosztuje nasza korweta, będzie-
perspektywę ich wymiany… w 2001 r., ale niebawem jego budowa zo- my mogli mówić dopiero po zakończe-
– My również myślimy o nowych okrę- stała wyhamowana z braku funduszy. Tak niu programu. Koszt jednostkowy zale-
tach, ponieważ należy pamiętać, że od naprawdę budowa rozpoczęła się dopie- ży od tego, czy powstanie tylko jeden,
momentu podjęcia decyzji o ich budo- ro w 2006 r. i korweta ma być gotowa czy też kilka okrętów. Im więcej jedno-
wie do powstania mija od czterech do w 2012 r. Sześć lat to przyzwoity czas na stek, tym ten koszt będzie mniejszy.
sześciu lat. Analizujemy również, któ- powstanie tego typu jednostki.
re z już posiadanych jednostek opłaca Uwzględniając długie cykle budowy
się zmodernizować czy przezbroić. Po Słyszy się również o niebotycznych okrętów, jakie inne projekty powin-
wielkich przestojach nabrała tempa bu- kosztach projektu, przekraczających niśmy uruchomić w najbliższym
dowa korwety. miliard złotych. czasie?

16 Polska Zbrojna nr 26/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU |
CELOWNIKU WOJSKO KULISY
PORADY PORADY|
PO SŁUŻBIE
– Z pewnością potrzebni będą następ-
cy 40-letnich okrętów podwodnych typu
Kobben. Jesteśmy zainteresowani jednost-
kami co najwyżej średniej wielkości, wy-
posażonymi w system zamkniętego obie-
gu powietrza, uzbrojonymi w torpedy i po-
ciski rakietowe. Zbyt mało jest również
niszczycieli min, co powoduje, że są one
bardzo mocno eksploatowane. Jeśli zapad-
nie decyzja o budowie ich następców, po-
winny to być jednostki wielozadaniowe
– podobnie jak np. Mewy mające poza po-
jazdami podwodnymi sprzęt do trałowania
i komorę dla płetwonurków.
Doświadczenia z Gawronem wskazują,
że budowa okrętów wojennych powinna
być realizowana w ramach specjalnych
programów, jak chociażby ten dla
F-16?
– Z pewnością przydałyby się rozwiąza-
nia zapewniające pewny system finanso-
wania budowy. Już w momencie objęcia
obowiązków dowódcy MW przedstawiłem
koncepcję, prezentowaną zresztą wcześniej
przez różne środowiska związane z mo-
rzem, dotyczącą narodowego programu
morskiego.
Czy wszystkie typy jednostek będziemy
w stanie zbudować w kraju? Nie mamy
żadnego doświadczenia np. w konstru-
owaniu okrętów podwodnych…
– I wszystko wskazuje na to, że trzeba
będzie je nabyć za granicą. Również część
wyposażenia i uzbrojenia innych jednostek,
budowanych w kraju, będzie pochodzić
z importu.
Poza budową nowych jednostek można
modernizować już posiadane, chociaż-
by fregaty.
– Istnieje taka możliwość. Trzeba jednak
poważnie się zastanowić, czy modernizo-
wać fregaty w przypadku, gdy zapadnie
decyzja o budowie kolejnych korwet.
Myślimy o nowych okrętach,
ponieważ należy pamiętać, że od
momentu podjęcia decyzji o ich
budowie do powstania mija od
czterech do sześciu lat
Musimy posiadać okręty zdolne do dzia-
łań na Morzu Bałtyckim, jak i w zespo-
łach koalicyjnych na innych akwenach.
W obu przypadkach pojawiają się wo-
bec nich różne wymagania…
– Powinniśmy dążyć do ich pogodzenia.
Uważam, że jednostką, która może być wy-
korzystana do obu zadań, jest budowana
właśnie korweta. Nie zgadzam się z opi-
nią, że jest ona zbyt duża jak na Bałtyk.
nr 26/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY | |
ŚWIAT TO I OWO
Pogląd przeciwny głosi, że jest zbyt ma-
ła jak na okręt ekspedycyjny.
– Z tym również się nie zgadzam. Uwa-
żam korwetę za okręt uniwersalny. Należy
odpowiedzieć sobie na pytanie, gdzie na-
sze jednostki będą działać? Jako obszar za-
angażowania poza Bałtykiem widzę wody
okalające Europę, Morze Północne i Śród-
ziemne oraz wschodni Atlantyk.
Czy zatem nasza korweta nie powinna
mieć hangaru dla śmigłowca?
– Hangar zwiększyłby wymiary jednost-
ki i jej wyporność, a więc również koszty
budowy. Amerykanie szacowali, że metr
bieżący okrętu kosztuje 2 mln dol. Poza
tym zakładamy, że korweta ma operować
na wodach przybrzeżnych, na których mo-
że współdziałać ze śmigłowcami bazują-
cymi na lądzie.
Tym samym przeszliśmy do lotnictwa
morskiego, które potrzebuje nowych
śmigłowców.
– Najbardziej palącą sprawą jest wymia-
na wersji ratowniczej Mi-14. Potrzebuje-
my trzech lub czterech maszyn podobnej
wielkości na wypadek sytuacji nadzwy-
czajnych, bo do większości akcji wystar-
czają Anakondy. Na ostatnim posiedzeniu
Komisji SAR zwróciłem uwagę na to, że
cały wysiłek w tym obszarze spoczywa na
barkach MW. Pojawiła się wówczas suge-
stia, że być może modernizację naszej flo-
ty śmigłowców ratowniczych wesprze Mi-
nisterstwo Infrastruktury.
Większość Mi-14 to śmigłowce bojowe,
które też raczej wcześniej niż później
trzeba wymienić.
– Oczywiście rozważamy zakup par-
tii śmigłowców bojowych, ale na razie
sytuację ratuje modernizacja samolotów
patrolowych Bryza do opcji zwalczania
okrętów podwodnych. Mam pewne kon-
cepcje dotyczące przyszłości naszego lot-
TOMASZ GOS (2)
|| || |
Przydałyby się rozwiąza-
nia zapewniające pewny
system finansowania bu-
dowy. Już w momencie ob-
jęcia obowiązków dowódcy
MW przedstawiłem kon-
cepcję dotyczącą narodo-
wego programu
morskiego
nictwa morskiego, ale w pierwszej kolej-
ności przedstawię je przełożonym.
Niebawem w waszym arsenale obok
okrętów i lotnictwa pojawią się mobil-
ne wyrzutnie rakiet przeciwokręto-
wych. Czy jeden dywizjon wam wy-
starczy?
– Utworzenie Nadbrzeżnego Dywizjo-
nu Rakietowego znacznie wzmocni po-
tencjał polskich sił morskich i jednocze-
śnie rozszerzy nasze możliwości opera-
cyjne. Należy jednak nadal pamiętać
o potrzebie pozyskania nowych jedno-
stek pływających. Jako dowódca MW
muszę myśleć w skali całej marynarki,
a nie jedynie z punktu widzenia części
jej zadań.
Jak w ogóle prezentuje się stan infra-
struktury nadbrzeżnej?
– Bazy morskie prezentują się bardzo
dobrze, ponieważ przeprowadzono
w nich duże inwestycje w ramach pro-
gramu NSIP. Dziś są one w pełni kom-
patybilne. W Gdyni i Świnoujściu może
zostać obsłużona każda jednostka natow-
ska. Pracujemy też nad zintegrowanym,
wspólnym ze Strażą Graniczną, syste-
mem dozorowania wybrzeża.
Jaką Marynarkę Wojenną powinna
Pana zdaniem posiadać Polska?
– Powinna to być marynarka dysponu-
jąca potencjałem do zapewnienia bezpie-
czeństwa państwu oraz zdolnością do
prezentacji bandery na zewnątrz i udzia-
łu w wybranych operacjach sojuszni-
czych. Nie sposób nie zgodzić się bo-
wiem z opinią, że Marynarka Wojenna
jest zbyt cennym polskim wkładem do
NATO, by z niego zrezygnować. 
Rozmawiali
Tadeusz Wróbel i Tomasz Gos
Pełną wersję wywiadu można znaleźć
na stronie internetowej redakcji
pod adresem www.redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 17
WOJSKO PROBLEMY
PATENT NA OFICERA
BOGUSŁAW POLITOWSKI
Powinien być powodem do dumy, a nawet wzbudzać zazdrość.
Nie jest. I nie wzbudza. Pora to zmienić.
W gabinetach i pokojach wielu wyso-
ko postawionych oficerów można zoba-
czyć tzw. ściany chwały, na których eks-
ponują oni służbowe trofea: dyplomy
uznania, świadectwa ukończenia kursów,
potwierdzenia kwalifikacji, pamiątkowe
tablice. Rzadko jednak obok nich moż-
na zobaczyć akt mianowania na pierw-
szy stopień oficerski. Niektórzy nie pa-
miętają nawet, jak wygląda i czy w ogó-
le go gdzieś mają. Dlaczego?
Jak na drukarce
Szata graficzna aktu mianowania ofi-
cera Wojska Polskiego niemal nie zmie-
niła się od czterech dekad. Jest białą kart-
ką formatu A4 z niebieskim (w przypad-
ku służby czynnej) szlaczkiem o trudnej
do ustalenia symbolice. Na górze widać
orła oraz napisy „Siły Zbrojne Rzeczy-
pospolitej Polskiej” i „Prezydent Rzeczy-
pospolitej Polskiej”. Niżej jest miejsce na
informację, że prezydent mianuje – tu
wskazane personalia i ranga osoby do-
stępującej zaszczytu promocji – na sto-
pień podporucznika w podanym korpu-
sie osobowym z dniem – tu wskazana da-
ta. Poniżej pieczęć i data wystawienia ak-
tu oraz podpis – na ogół komendanta
uczelni wojskowej. Wypełnia się pięć li-
nijek. Akt mianowania, choć jest wydru-
18 Polska Zbrojna
ARTUR GOŁAWSKI
kowany na zlecenie urzędowe w drukar-
ni, można by bez kłopotu przygotować
w domu i wydrukować na drukarce atra-
mentowej.
Oficerska bumaga
W porównaniu z patentami wydawa-
nymi oficerom w dwudziestoleciu mię-
dzywojennym obecne dokumenty zasłu-
gują na miano bumagi. Ich wygląd przy-
wodzi na myśl czasy, gdy jedynym języ-
kiem obcym w naszych siłach zbrojnych
był język rosyjski, oficerowie opuszcza-
li podchorążówki tysiącami co roku,
a espirit de corps zastępowała legityma-
cja członka partii. Sam gdzieś na dnie
szuflady mam taką bumagę, niemal
identyczną z dyplomami potwierdzają-
cymi awanse na następne stopnie oficer-
skie. Siermiężność „aktu mianowania”
powoduje, że nigdy nie zawieszę go na
„ścianie chwały”. Choć dokumentuje on
kilkumiesięczny kurs oficerski, kontra-
stowałby formą – na niekorzyść – z dy-
plomami wydanymi przy okazji kilku-
dniowych kursów. Mniemam, że tak sa-
mo myślą inni oficerowie.
Sprawa jest błaha, ale i taką błahostkę
warto zmienić, by wzmocnić ducha kor-
pusu oficerskiego. Unowocześnienie wy-
glądu kilkuset wydawanych rocznie do-
kumentów, opatrzonych odręcznym pod-
pisem głowy państwa, kosztowałoby mniej
niż jedna opona do Rosomaka. Wierzę, że
nowy wzór aktu, opracowany przez do-
brego plastyka, z uwzględnieniem wy-
tycznych heraldyków, u przyszłego ofice-
ra rezerwisty (zwłaszcza) stałby się wizy-
tówką promującą jego przymioty (dlate-
go będzie go prezentował na ścianie). Po-
nadto dokument ten powinien być wresz-
cie nazwany „patentem oficera”. Weźmy
dobry przykład z Amerykanów: wszyscy
świeżo promowani podporucznicy dosta-
ją tam certyfikat promocji oficerskiej, któ-
ry często oprawiają i zawieszają na ścia-
nie. Dla nich to powód do dumy, równo-
rzędny z mundurem, który noszą. Nieko-
niecznie zresztą trzeba sięgać za ocean.
W latach 90. patenty oficerskie otrzymy-
wali z rąk komendanta absolwenci Woj-
skowej Akademii Technicznej. Te doku-
menty nazywały się właśnie patentami
i choć stanowiły tylko lokalną pamiątkę,
były ładniejsze od aktów wręczanych
w imieniu prezydenta.
Jeszcze poczekamy
Obecnie nadarza się znakomita okazja
do wprowadzenia patentu. Prezydent ma
wkrótce wydać rozporządzenie w spra-
wie trybu nadawania pierwszego stopnia
nr 26/2008
 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
SZATA GRAFICZNA aktu
mianowania oficera
Wojska Polskiego niemal
nie zmieniła się od czte-
rech dekad. W porównaniu
z patentami wydawanymi
oficerom w dwudziestole-
ciu międzywojennym obec-
ne dokumenty zasługują
na miano bumagi.
ZE ZBIORÓW MWP
oficerskiego, stopni oficerskich genera-
łów i admirałów oraz stopnia wojskowe-
go marszałka Polski. Wzory aktów mia-
nowań stanowią załączniki do tego do-
kumentu, będącego skutkiem noweliza-
cji ustawy o powszechnym obowiązku
obrony uchwalonej jeszcze za czasów
Władysława Gomułki.
Byłoby znakomicie, gdyby pierwsze
nowe patenty dostali podporucznicy, któ-
rzy opuszczą we wrześniu mury wrocław-
skiej WSOWL. Chciałoby się, aby wid-
niał na nich własnoręczny podpis głowy
państwa. Teoretycznie jest to wykonalne
– co roku służbę wojskową ma zaczynać
maksimum 700 podporuczników. Nieofi-
cjalnie uzyskaliśmy potwierdzenie, że po-
mysł ten doczeka się realizacji, trudno
jednak powiedzieć, jak szybko. Rozpo-
rządzenie jest wciąż analizowane przez
prezydenta RP. Natomiast oficerowie
BBN rozmawiają z przedstawicielami
Wojskowego Biura Badań Historycznych
na temat koncepcji poprawienia wyglądu
aktu mianowania. Przewiduje się utrzy-
manie dotychczasowej nazwy – jako że
stosowano ją już w II Rzeczypospolitej.
Sam dokument ma być za to ładniejszy,
zyskać charakter pamiątkowo-historycz-
ny. Aby w przyszłości wnuki mogły być
dumne z przodka – oficera.  ku kształcić od tysiąca do 1,2 tys. studen-
Napisz do autora:
artur.golawski@redakcjawojskowa.pl
nr 26/2008
| | |
BOGUSŁAW POLITOWSKI
Rewolucji nie będzie
Media wrocławskie donoszą o rewolucji, jaka
dokonuje się w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk
Lądowych. Tymczasem w uczelni trwa po prostu
restrukturyzacja dostosowująca szkołę do ustawy
„Prawo o szkolnictwie wyższym”.
stawa „Prawo o szkolnictwie
wyższym” nakazuje, by każ-
da szkoła wyższa dyspono-
wała własnym majątkiem.
Dlatego minister obrony na-
rodowej wydał decyzję o uwłaszczeniu
wrocławskiej uczelni. Decyzją ministra
we Wrocławiu powołana zostanie rów-
nież zupełnie nowa jednostka szkolenio-
wa – Centrum Szkolenia Wojsk Che-
micznych i Inżynieryjnych. Tym samym
obiekty i infrastruktura używane dotych-
czas przez uczelnię zostaną podzielone.
Część terenu i nieruchomości (kompleks
przy ul. Czajkowskiego) stanie się wła-
snością WSOWL, a pozostałe obiekty
– głównie kompleks przy ul. Obornickiej
– zostaną przekazane nowo powstałemu
centrum.
Wiadomo już, że należący obecnie do
uczelni teren jest zbyt duży dla obu in-
stytucji (około 4 tys. hektarów). Dlatego
komendant-rektor uczelni gen. bryg. Ka-
zimierz Jaklewicz wystąpił z wnioskiem
do Ministerstwa Obrony Narodowej
o znalezienie innego sposobu na jego za-
gospodarowanie. Chodzi m.in. o lotnisko
w pobliskiej Oleśnicy.
Wbrew obawom niektórych, mimo re-
strukturyzacji nikt z żołnierzy zawodo-
wych ani pracowników wojska nie zosta-
nie zwolniony, co więcej – prawdopo-
dobnie trzeba będzie nawet zatrudnić no-
we osoby, aby obsadzić etaty w obu in-
stytucjach. Z blisko 350 pracowników
wojska obecnie zatrudnionych przez
uczelnię pozostanie ok. 200. Pozostali
znajdą pracę w centrum szkolenia lub
w WOG-2, który będzie dla tej instytu-
cji oddziałem gospodarczym. Jeśli cho-
dzi o kadrę, to około stu osób, w więk-
szości podoficerów, znajdzie zatrudnie-
nie w centrum szkolenia.
WIĘCEJ STUDENTÓW
Zreformowana Wyższa Szkoła Oficer-
ska Wojsk Lądowych będzie każdego ro-
tów: podchorążych pięcioletnich studiów
stacjonarnych oraz rocznego studium ofi-
| | | |
cerskiego. Ponadto organizowane będą
szkolenia doskonalące dla oficerów i kil-
kutygodniowe kursy dla studentów szkół
wyższych. W nowo powstałym centrum
szkolenia mają się odbywać zajęcia dla
starszych szeregowych zawodowych
i podoficerów. Tam też szkolić się będą
żołnierze wyjeżdżający na misje.
Zmiany spowodują zwiększenie licz-
by studentów uczelni. W tym roku do już
studiujących podchorążych dołączą
223 osoby z cywila, które przyjdą na pię-
cioletnie studia, oraz 390 absolwentów
uczelni cywilnych zapisanych na roczne
studium oficerskie. Z obsadzeniem tych
dodatkowych miejsc nie powinno być
problemów – do kształcenia w cyklu pię-
cioletnim zgłosiło się bowiem do dzisiaj
813 absolwentów szkół średnich, a do
studium akces nadesłało aż 1247 magi-
strów. Zanosi się, że o jeden mundur pod-
chorążacki ubiegać się będzie aż czte-
rech cywilów.
WIĘCEJ PIENIĘDZY
Ponieważ w nowej strukturze uczelnia
wojskowa będzie mogła prowadzić dzia-
łalność gospodarczą, nie jest wykluczo-
ne, że w niedalekiej przyszłości studio-
wać zaczną tutaj także cywile. W myśl
nowego prawa o szkolnictwie wyższym,
szkoła będzie mogła starać się teraz o do-
tacje z UE. Zdaniem komendanta-rekto-
ra wrocławskiej uczelni wojskowej
gen. bryg. Kazimierza Jaklewicza, reor-
ganizacja jego placówki odbywa się
zgodnie z planem. W tym roku wyre-
montowane zostaną hala sportowa i ba-
sen. Marzeniem generała jest, aby uczel-
nia wzbogaciła się także o system infor-
matyczny wspomagania pola walki, co
pozwoliłoby na lepsze kształcenie przy-
szłych oficerów w zakresie działań tak-
tycznych. Komendant czeka także na de-
cyzję, zgodnie z którą uczelnia oprócz
studiów licencjackich będzie mogła sa-
modzielnie kształcić studentów również
na studiach magisterskich. 
Napisz do autora: boguslaw.politowski@
redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 19
AAAAAAA ŁĄCZNOŚĆ
WOJSKO AAAAAAAA

USAF/EUCOM (3)
INŻYNIEROWIE SIECI (od lewej)
– por. Krzysztof Malinowski, mjr Piotr Adamski
i por. Paweł Safinowski monitorują pracę sieci
szkieletowej podczas warsztatów „Combined
Endeavor 2008”.

Polscy łącznościowcy i informatycy po

raz trzynasty uczestniczący w warsztatach
„Combined Endeavor” dowiedli, że potra-
fimy być interoperacyjni i sieciocentrycz-
ni. Jesteśmy w stanie zbudować sprawną
sieć szkieletową na potrzeby dużej opera-
cji NATO prowadzonej w dowolnym miej-
scu na świecie. – Polacy spisali się na me-
dal – nie kryje satysfakcji gen. bryg. Wło-

BEZBŁĘDNOŚĆ W
dzimierz Nowak, opisując dokonania

ARTUR GOŁAWSKI

Nasi żołnierze uczestniczący

w warsztatach „Combined
Endeavor” zbudowali
działającą bezusterkowo sieć
szkieletową dla wszystkich
45 kontyngentów i instytucji
z państw biorących udział
w treningu.
36 żołnierzy – uczestników tegorocznych
warsztatów, które w pierwszej połowie ma-
ja zorganizowano w niemieckim ośrodku
szkoleniowym w Lager Aulenbach koło
Baumholder.
EGZAMIN Z ŁĄCZNOŚCI
„Combined Endeavor” to coroczny
sprawdzian zdolności technicznych, orga-
nizacyjnych i intelektualnych jednostek
oraz służb zajmujących się systemami łącz-
ności i dowodzenia w krajach sojuszu, pań-
stwach uczestniczących w programie „Part-
nerstwo dla pokoju” oraz innych państwach
i organizacjach stowarzyszonych. Przyjeż-
dżają tu najlepsi, by we współpracy z ko-
alicjantami sprawdzić samych siebie i wy-
próbować sprzęt. W tym roku, oprócz zwy-
kłego sprawdzenia sprzętu zabranego z kra-

20 Polska Zbrojna nr 26/2008

 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Nasza
reprezentacja
P olska grupa liczyła
36 żołnierzy i sześć
wozów ze sprzętem tele-
informatycznym, który po-
zwolił stworzyć pięć wę-
złów sieciowych i sieć
testową. Grupę tworzyli
żołnierze z 15 Brygady
Wsparcia Dowodzenia,
5 Batalionu Dowodzenia,
Centrum Zarządzania
Systemami
Teleinformatycznymi,
Departamentu
Telekomunikacji
i Informatyki MON,
Zarządu Planowania
Systemów Dowodzenia
i Łączności P-6 SGWP,
Sił Powietrznych oraz
SIECI
Wojsk Lądowych.
Zasadniczy sprzęt
zabrany do Baumholder
wyprodukowały firmy
Transbit (sprzęt radiolinio-
wy i teleinformatyczny),
Teldat (sprzęt teleinforma-
tyczny), DGT (centrale
telefoniczne), CTM
(radiostacje) i WZŁ nr 1
(zestaw łączności
satelitarnej).
nr 26/2008
| | | |
| | |
ju, Polacy podjęli się stworzenia sieci szkie- szy widoczny przejaw wdrażania „Strate-
letowej zapewniającej komplet usług siecio- gii Informatyzacji Resortu Obrony Naro-
wych dla wszystkich testowanych systemów dowej” – ocenia gen. Nowak. Ppłk Grze-
łączności wojskowej przywiezionych przez gorz Szmit z DIiT MON pracujący w szta-
poszczególne kontyngenty. Udało się tego bie ćwiczeń chwali kadrę, która uczestni-
dokonać za pomocą urządzeń i systemów, czyła w warsztatach. – Sama technika,
których już używamy w siłach zbrojnych choćby najlepsza, obsługiwana przez ludzi
i które tylko w paru przypadkach lekko nieznających się na rzeczy nie gwarantuje
„podrasowano”. sukcesu. W naszym przypadku sprawdza
– W tym roku stworzoną przez Polaków się strategia inwestowania w kompetencje
sieć poddano 216 różnym testom. Od po- kadry. W ostatnich miesiącach przeszkoli-
czątku do końca warsztatów pracowała bez- liśmy wybranych żołnierzy na zaawanso-
usterkowo. Była to najlepsza sieć szkiele- wanych kursach CISCO, Microsoftu i łącz-
towa, jaką kiedykolwiek stworzono na po- ności satelitarnej. Dzięki temu potrafili ob-
trzeby ćwiczeń – przyznaje mjr Bartłomiej sługiwać niemal każde urządzenie, które
Lewandowski, jeden z uczestników warsz- im powierzono. Sprawdzili się wszędzie
tatów. Sprawność sieci była oceniana przez tam, gdzie ich skierowaliśmy. A był to cięż-
kierownictwo ćwiczeń od dnia, gdy podłą- ki sprawdzian: szukanie błędów, poprawia-
czyła się do niej pierwsza grupa narodowa. nie konfiguracji urządzeń, zestawianie po-
Do ostatniego dnia zajęć łączeń z różnymi reprezen-
Stworzona przez
raportowano, że sieć jest tacjami narodowymi. Pola-
sprawna. – My nie tylko Polaków sieć była cy pracowali po 12 godzin
zbudowaliśmy sieć i nią za- dziennie przez 20 dni.
najlepszą siecią
rządzaliśmy, ale stworzyli-
śmy dodatkowo „biuro ob- szkieletową, jaką POLSKA LIDEREM
sługi klienta”, które przyj- Renoma, jaką w tym ro-
mowało uwagi grup dołą- kiedykolwiek ku zdobyli nasi żołnierze,
czających się do sieci i po- stworzono na potrzeby może sprawić, że ćwicze-
magało im rozwiązać poja- nia „Combined Endeavor
wiające się problemy – in- ćwiczeń 2009” odbędą się częścio-
formuje mjr Lewandowski. – Mieliśmy wo na terenie Polski. Trwają poszukiwania
sprzęt, którym możemy się chwalić za gra- miejsca, w którym można by je zorganizo-
nicą – dodaje. wać. Ostatnie słowo co do wyboru lokali-
zacji należeć będzie do szefa Sztabu Ge-
NAJLEPSZA W GALAKTYCE neralnego WP. – Myślę, że Polska podej-
Organizatorzy przedsięwzięcia, Do- mie się tego wyzwania, zwłaszcza że
wództwo Wojsk Amerykańskich w Euro- warsztaty będą rozproszone terytorialnie
pie (EUCOM), żywili pewne obawy przed i niektóre grupy ćwiczyłyby w innym kra-
powierzeniem Polakom zadania stworze- ju – przewiduje gen. Nowak. Gdy poinfor-
nia sieci. Na poprzednich ćwiczeniach CE mowano o pomyśle zorganizowania ćwi-
zajmowali się tym Amerykanie, Brytyjczy- czeń w naszym kraju, natychmiast zgłosi-
cy, Włosi, Duńczycy – nacje technicznie ło się 11 delegacji deklarujących chęć tre-
i finansowo bardziej od nas zaawansowa- nowania z polskimi żołnierzami. – Zaczę-
ne w modernizacji armii. Już w 2007 r. pró- liśmy być postrzegani jako lider w tej dzie-
bowaliśmy zostać twórcami sieci szkiele- dzinie – cieszy się gen. Nowak.
towej, ale w staraniach o powierzenie tego Tegoroczny sukces sprawił, że przedsta-
zadania ubiegli nas Holendrzy. W tym ro- wiciel Polski dołączył do kierownictwa
ku Polacy mogli się wreszcie sprawdzić. ćwiczenia. W nowym cyklu planistycz-
– Jeden z naszych oficerów uczestniczą- nym, a także w czasie ćwiczeń trzech in-
cych w konferencji przygotowującej warsz- nych naszych oficerów będzie pracowało
taty poprosił sojuszników, by się nie mar- w kierownictwie CE w różnych grupach
twili, bo dostarczymy im najlepszą sieć technicznych. W pewien sposób umożliwi
szkieletową w galaktyce – śmieje się dy- nam to wpływanie na kierunki rozwoju
rektor Departamentu Telekomunikacji i In- warsztatów, a przede wszystkim sposób
formatyki MON. Faktycznie: kierownik i zakres prowadzonych testów systemów
ćwiczenia ppłk James Pugh (US Army) teleinformatycznych w krajach NATO. To
uznał, że najbardziej przystosowane do z kolei stwarza szanse dla przemysłu, któ-
działań w sieci koalicyjnej są wojska trzech ry będzie mógł proponować nowe rozwią-
państw: Stanów Zjednoczonych, Wielkiej zania technologiczne i stanie się atrakcyj-
Brytanii i Polski. Przyznał, że Polacy do- nym partnerem dla obcych armii szukają-
trzymali obietnicy. cych nowoczesnych rozwiązań teleinfor-
– Dobrze przygotowaliśmy się do tych matycznych. 
ćwiczeń. Procentują umiejętności żołnie- Napisz do autora:
rzy i sprzęt, jakim dysponujemy. To pierw- artur.golawski@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 21
AAAAAAA LOTNICTWO
WOJSKO AAAAAAAA

SZKOLENIE
PRZED SZKOLENIEM MAGDALENA KOWALSKA -SENDEK

Wszyscy są zadowoleni z nowych zasad selekcji uczniów do Wyższej Szkoły Oficerskiej SP.
Aerokluby dostają od ministerstwa sporo pieniędzy i darmową reklamę, a do szkoły trafia
przygotowana i sprawdzona młodzież.
omysł, aby aerokluby szko- płk pil. dr Marek Bylinka, okazało się praktycznego szkolenia lotniczego oka-
liły przyszłych pilotów, nie nie najlepszym rozwiązaniem. – Trzeba zywało się, że ma bardzo poważne pro-
jest nowy. Odkurzono je- było wygospodarować czas na długo- blemy np. z określeniem wysokości
dynie koncepcję praktyko- trwałe szkolenie, z drugiej zaś strony do przy podejściu do lądowania. Oczywi-
waną w latach 70. i 80. momentu zajęć praktycznych nie mieli- ście z takim studentem musimy się po-
Wówczas kandydaci kiero- śmy pełnej wiedzy o kandydatach – wy- żegnać, a na jego miejsce nie możemy
wani byli do regionalnych aeroklubów, jaśnia płk Bylinka. już nikogo przyjąć – mówi ppłk An-
gdzie uczestniczyli w szkoleniach teore- drzej Jaworski, szef Wydziału Plano-
tycznych i praktycznych. Niestety, w wy- Nie tracić czasu wania Kształcenia WSOSP w Dębli-
niku zmiany przepisów zaniechano tej O wiele lepiej jest wcześniej ustalić, nie. Aby uniknąć takich sytuacji, nie
praktyki, a selekcję prowadzono dopie- czy zamiłowanie do lotnictwa idzie tracąc czasu i pieniędzy na szkolenie
ro w czasie studiów w Wyższej Szkole w parze z odpowiednimi zdolnościami. niewłaściwych ludzi, postanowiono
Oficerskiej SP. – Bywało, że chłopak doskonale zdał zmienić istniejące zasady. Teraz kan-
Praktyczne szkolenie lotnicze organi- egzaminy, miał dobre warunki zdrowot- dydaci starający się o przyjęcie do
zowane w czasie studiów, jak przyznaje ne, spełniał wszystkie wymogi formal- szkoły w Dęblinie najpierw muszą zdo-
prorektor, zastępca komendanta WSOSP ne, ale po półtorarocznej nauce podczas być doświadczenie lotnicze.

22 Polska Zbrojna nr 26/2008

 ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY |
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO || || |

AEROKLUB HOLESOV (2)

JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

KURS TEORETYCZNY potrwa trzy tygodnie.

Codziennie będzie obejmował osiem godzin in-
tensywnego szkolenia z takich przedmiotów,
PO UKOŃCZENIU kursu praktycznego instruktorzy wydadzą każdemu uczestnikowi tzw. opinię jak meteorologia, nawigacja, budowa samolo-
lotną, która zdecyduje o tym, czy spełnią się ich marzenia o studiach w Dęblinie. tów czy prawo lotnicze.

Z inicjatywą wyszło Dowództwo Sił uczyć się pilotażu. – Kurs teoretyczny więcej podań wpłynęło w ostatnim ty-
Powietrznych, które zaproponowało, by zaczął się 16 czerwca i potrwa trzy tygo- godniu przyjmowania wniosków, czy-
dokonywano preselekcji kandydatów dnie. Codziennie będzie obejmował li pod koniec maja. – Zgodnie z rozpo-
na pilotów na podstawie wstępnego osiem godzin intensywnego szkolenia rządzeniem ministra obrony narodo-
szkolenia. Zadanie to powierzono fir- z takich przedmiotów, jak meteorologia, wej, kandydatów przyjmujemy do
mom cywilnym uprawnionym do jego nawigacja, budowa samolotów czy pra- 31 maja, a szkolenie teoretyczne zaczy-
prowadzenia. Minister obrony narodo- wo lotnicze. Jest to szkolenie bardzo zbli- namy już 16 czerwca. Mamy więc bar-
wej dysponuje specjalnymi nakładami żone do tego, jakie przechodzą kandyda- dzo mało czasu, żeby wszystkich prze-
finansowymi, które przeznaczone są ci zainteresowani uzyskaniem licencji pi- badać i zakwalifikować do planowane-
dla podmiotów pozarządowych lub sa- lota turystycznego – wyjaśnia Maksym go szkolenia. Ci, którzy złożyli odpo-
morządowych działających na rzecz Dragojew, dyrektor Aeroklubu Często- wiednio wcześnie dokumenty i są już
wojska. – Ministerstwo Obrony Naro- chowskiego. po badaniach lekarskich, mogą spać
dowej współpracuje z różnymi organi- Po egzaminie teoretycznym rozpocz- spokojnie. Czekają jedynie na wezwa-
zacjami pozarządowymi na podstawie nie się szkolenie praktyczne. W tym ro- nie na szkolenie – wyjaśnia prorektor
ustawy o działalności po- ku kurs przeprowadzą ae- WSOSP w Dęblinie.
żytku publicznego i wo-
Nawet ci, którzy rokluby regionalne: czę- Osoby, które nie zakwalifikują się na
lontariacie. Z ekonomicz- odpadną po wstępnej stochowski, kielecki, ra- szkolenie preselekcyjne, mają jeszcze
nego punktu widzenia jest domski, poznański i dę- szansę dostać się do dęblińskiej szko-
to układ bardzo korzystny selekcji, otrzymają bliński. Będzie on obejmo- ły. Co prawda ze względu na brak do-
dla wojska. Angażujemy od wojska nie byle jaki wał 20 godzin nalotu, świadczenia lotniczego będą mieli
cywilnych instruktorów, z czego trzy loty kandyda- mniej punktów podczas egzaminów,
pilotów i inne wykwalifi- prezent – teoretyczny ci wykonają samodzielnie. a co za tym idzie, nieco mniejsze szan-
kowane służby do działań
na rzecz armii. Szkolimy
i praktyczny kurs Kierownictwo szkoły ofi-
cerskiej w Dęblinie przy-
se, dla tych jednak, którzy dostaną się
na wymarzone kierunki, szkoła zorga-
w aeroklubach ludzi z pod- lotniczy obejmujący znaje, że po takim kursie nizuje – już na własny koszt – szkole-
stawowymi umiejętno- nie można perfekcyjnie nie lotnicze w czasie pierwszego roku
ściami, którzy do dębliń- 20 godzin nalotu określić umiejętności kan- studiów.
skiej szkoły pójdą już jako sprawdzeni dydata. Można jedynie – a na tym szko- Pomysł ze wstępnym szkoleniem
piloci – wyjaśnia płk Jarosław Dębski, le zależy – wskazać jego słabe strony. spodobał się również młodzieży. Jeże-
szef Oddziału Kultury i Oświaty De- Po ukończeniu kursu praktycznego in- li bowiem w jego trakcie okaże się, że
partamentu Wychowania i Promocji struktorzy wydadzą każdemu uczestni- nie mogą zostać pilotami, nie tracą ro-
Obronności MON. kowi tzw. opinię lotną, która zdecydu- ku albo dwóch, tylko od razu mogą al-
je o tym, czy spełnią się ich marzenia bo zmienić specjalizację, albo w ogó-
Słabym dziękujemy o studiach w Dęblinie. – Opinia prze- le wybrać inną uczelnię. Poza tym na-
Kandydaci bez żadnego doświadcze- liczana będzie u nas na punkty, które wet ci, którzy odpadną po wstępnej se-
nia lotniczego po złożeniu dokumentów dodane zostaną naszym kandydatom lekcji, otrzymają od wojska nie byle ja-
w szkole oficerskiej w Dęblinie i otrzy- podczas egzaminów wstępnych do ki prezent – teoretyczny i praktyczny
maniu pozytywnej opinii dwóch komisji szkoły – tłumaczy płk Bylinka. kurs lotniczy obejmujący 20 godzin
lekarskich są kierowani do Częstochowy Problemem dla uczelni pozostają nalotu. 
na kurs teoretyczny. Tamtejszy aeroklub jednak spóźnialscy, a tych niestety nie
organizuje szkolenie teoretyczne dla brakuje. Choć dokumenty do szkoły Napisz do autorki:
wszystkich kandydatów, którzy chcą na- składać można było już w styczniu, naj- magdalena.kowalska@redakcjawojskowa.pl

nr 26/2008 Polska Zbrojna 23

 WOJSKO SŁUŻBA ZDROWIA

ZDĄŻYĆ
GRAFIKA: MARCIN DMOWSKI

W ŁO D Z I M I E R Z K A L E TA

Profilaktyka lecznicza od lat jest poważną bolączką

wojskowej służby zdrowia. Wszystko wskazuje jednak na to,
że sytuacja wyraźnie się poprawi.

emat nie jest nowy. – Kilka-
naście lat przygotowywali-
śmy się do rozszerzenia pro-
filaktyki leczenia żołnierzy
i nagle, wskutek zmian orga-
nizacyjnych w służbie zdrowia, po po-
wstaniu kas chorych i wejściu w życie
nowych ustaw, wszystkie programy pro-
filaktyczne zostały resortowi obrony za-
brane – wspomina kmdr Andrzej Zabiel-
ski, szef Oddziału Lecznictwa i Profi-
laktyki Inspektoratu Wojskowej Służby
Zdrowia.
POD RĘKĘ Z PRZESZŁOŚCIĄ
Programy profilaktyczne funkcjono-
wały nie tylko w MON i innych służ-
bach, ale także w szkołach, transporcie,
górnictwie. Kiedy przejął je Narodowy
Fundusz Zdrowia, słuch o nich zaginął.
W siłach zbrojnych najbardziej znany
był KOR – program ochrony układu krą-
żenia. Powoli zaczynał się pomyślnie
rozwijać, zbierano materiały, opracowy-
wano dalsze zalecenia. Niestety, po po-
wstaniu NFZ wojsko nie dostało na je-
go kontynuację ani złotówki. Trzeba by-

24 Polska Zbrojna nr 26/2008

 | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO| | |

ło wielu lat, by przywrócić funkcjono-
wanie programu.
Dopiero decyzja nr 3 ministra obro-
ny narodowej z 2007 r. zmieniła sytu-
ację. Dokument wprowadził dwa pro-
gramy medyczne. Pierwszym był właś-
nie program ochrony układu krążenia.
Jednak jego zasięg został ograniczony
do żołnierzy, którzy przekroczyli
35 rok życia. – Profilaktykę w zakre-
sie ochrony przed chorobami układu
krążenia należy zaczynać bardzo
wcześnie, zanim pojawią się w nim wy-
raźne zmiany – podkreśla kmdr Zabiel-
ski. Trudna, stresująca służba sprawia,
że problemy z sercem czy krążeniem
mają coraz młodsi żołnierze. Na roz-
szerzenie zasięgu programu jednak nie
wystarcza pieniędzy.
Drugi z wprowadzonych w ubiegłym
roku programów, cytogenetyczny, wy-
wołał poruszenie w Polsce, w Europie,
a nawet na świecie. Popularnie nazywa-
ny jest programem identyfikacji gene-
tycznej. Zgodnie z jego założeniami,
w ciągu kilku lat każdy żołnierz ma
mieć wykonane badania laboratoryjne,
dzięki którym określony zostanie jego
indywidualny zapis kodu genetycznego.
Według oficerów IWSZ, zawierać on
będzie szczegółowe dane dotyczące nie
tylko stanu zdrowia żołnierza, ale tak-
że indywidualnych predyspozycji zdro-
wotnych i psychicznych. Na ich pod-
stawie będzie można określić skłon-
ność do dziedziczenia chorób, a nawet
stwierdzić, czy badany w ogóle nada-
je się do służby, a jeśli tak – to na ja-
kie stanowisko.
nia i nikt więcej. Jawny jest tylko sam zdrowia w dziedzinie urologii opraco-
program, o którym informacja ukazała wał założenia programu i jeszcze w tym
się w Dzienniku Ustaw MON, a także roku ruszy on w całym kraju. Obejmie
sposób wykonywania badań – podkre- mężczyzn, u których badania PSA (ba-
śla kmdr Zabielski. danie pozwalające wykryć raka prosta-
Zdaniem lekarzy, wiedza o predyspo- ty) potwierdzą odchylenia od stanu pra-
zycjach i obciążeniach zdrowotnych żoł- widłowego.
nierzy ma też inne zalety. Często po-
zwala ocalić życie. Kadra wyjeżdża PIĘĆ LAT GWARANCJI
przecież na misje, służy w różnych wa- Także w tym roku rozpoczął się pro-
runkach. Dzięki zebranej wiedzy sku- gram telemetryczny. Nie ogranicza się
teczniejsze będzie przetaczanie krwi on jedynie do przeprowadzania zabie-
w szpitalach polowych. Rozpoznanie gów operacyjnych na odległość przy
obciążeń genetycznych wykorzystaniu kamer tele-
pozwoli też na skutecz- Ktoś, kto zdobyłby wizyjnych, ale umożliwia
niejszą walkę z ewen- również stały kontakt przez
tualnymi chorobami,
wyniki badań stosowną sieć ze specjali-
zwłaszcza nowotworo- cytogenetycznych stami w kraju i za granicą.
wymi. Może być rów- W sieci można śledzić za-
nież pomocne przy do- żołnierzy, miałby naszą równo operacje, jak i bada-
borze sprzętu ortope- armię jak na dłoni. nia laboratoryjne.
dycznego. Kierownictwo IWSZ
Dziś brzmi to trochę Dlatego muszą być przygotowuje się do wpro-
jak bajka o żelaznym wadzenia kolejnych pro-
wilku, jednak dla leka-
one tajne gramów profilaktycznych
rzy wojskowej służby zdrowia to rzeczy- w 2009 r. Mają one pomóc w objęciu
wistość. Szef IWSZ podkreśla, że nie cho- żołnierzy kompleksową opieką me-
dzi tu o straszenie żołnierzy, ale o skutecz- dyczną. Do takich programów należy
ną opiekę profilaktyczną. Dzięki temu, np. program laryngologiczny. – Chce-
kiedy choroba wystąpi, będzie ją można my m.in. objąć kadrę czynnym porad-
leczyć już we wczesnym stadium. nictwem zdrowotnym, profilaktyką
Program rozpoczął się w zeszłym ro- głównie chorób cywilizacyjnych, ale
ku, kiedy w Warszawie utworzono pra- także najczęściej występujących w woj-
cownię cytogenetyczną. Druga pracow- sku – wyjaśnia gen. bryg. Andrzej
nia, w Bydgoszczy, ma rozpocząć dzia- Wiśniewski, szef inspektoratu. W Woj-
łalność jeszcze w tym roku. Lekarze tłu- skowym Instytucie Higieny i Epide-
maczą, że będą to pracownie cytogene- miologii opracowano zasadnicze zało-
tyczne, a nie genetyczne, które istnieją w żenia programu mikrobiologicznego
wielu szpitalach w kraju. Różnica – ochrony przed chorobami szczegól-

PRZED CHOROBĄ
Przeprowadzone testy i badania po-
zwolą odpowiedzieć na pytania, czy ge-
ny żołnierza pozwalają mu latać szyb-
kimi samolotami, służyć na okrętach
podwodnych, zostać żołnierzem jed-
nostki specjalnej albo płetwonurkiem.
Zapis genetyczny wskaże także, czy
podczas służby w tropiku u żołnierza
nie ujawnią się jakieś choroby.
KOD NA ŻYCIE
To groźna wiedza. – Ktoś, kto zdobył-
by wyniki badań cytogenetycznych żoł-
nierzy, miałby naszą armię jak na dło-
ni. Dlatego muszą być one tajne – po-
zna je jedynie zespół wykonujący bada-
nie polega jedynie na kilku literach
w nazwach. Inny jest zakres prowadzo-
nych tam badań oraz ich szczegółowość.
W 2008 r. siły zbrojne wzbogaciły się
o kolejne dwa programy. Jednym z nich
jest profilaktyczny program ochrony
mężczyzn przed rakiem prostaty, czyli
gruczołu krokowego. Rak prostaty znaj-
duje się – w skali Europy i świata – na
drugim miejscu pod względem często-
tliwości występowania, w Polsce nato-
miast jest trzecim najczęściej występu-
jącym nowotworem, po raku płuc i żo-
łądka, u mężczyzn. Zaniedbania w le-
czeniu tej dolegliwości kończą się tra-
gicznie. Konsultant wojskowej służby
nie niebezpiecznymi. – Do celowości
ich wprowadzenia musimy jeszcze
przekonać decydentów – mówi kmdr
Zabielski.
Zakłada się, że wszystkie programy
mają być kontynuowane przez pięć lat.
Nie znaczy to jednak, że po tym czasie
zostaną obligatoryjnie przerwane. Zda-
niem generała Wiśniewskiego, każdy
z programów wart jest przedłużenia. Za
kilka lat w wojsku pojawią się przecież
nowi żołnierze, a do użytku wejdą no-
we urządzenia i preparaty umożliwiają-
ce szybsze diagnozowanie. 
Napisz do autora: polska-zbrojna@
redakcjawojskowa.pl

nr 26/2008 Polska Zbrojna 25

WOJSKO SŁUŻBA
ROMAN PRZECISZEWSKI
Dyżurna Służba Operacyjna Sił
Zbrojnych: stąd widać wojsko jak
na dłoni. W każdej chwili można
podejrzeć, co dzieje się
w poszczególnych garnizonach, na
placach ćwiczeń, a także w polskich
OCZY I USZY
kontyngentach wojskowych.
Centrum Warszawy, budynek jak
wiele innych i… to wszystko, co moż-
na o nim powiedzieć. Reszta jest obję-
ta tajemnicą. Dostęp do tej tajemnej
wiedzy mają jedynie posiadacze odpo-
wiedniego certyfikatu bezpieczeństwa.
Tylko oni mogą znaleźć się po drugiej
stronie drzwi, na których wisi tablicz-
ka z napisem: Dyżurna Służba Opera-
cyjna Sił Zbrojnych RP. – W tym miej-
scu proszę żadnych zdjęć nie robić. Im
mniej o nas wiadomo, tym lepiej – ja-
sno stawia sprawę płk Andrzej Kobiel-
ski, szef DSO SZRP.
Z oficjalnych informacji wynika, że
DSO SZRP powstała piętnaście lat te-
mu. Zastąpiła wówczas DSO Sztabu
Generalnego WP. DSO ma przez 24 go-
dziny na dobę monitorować bieżącą sy-
tuację w Siłach Zbrojnych RP, alarmo-
wać wojsko, a w przypadku aktywowa-
nia Sztabu Kryzysowego MON – pro-
wadzić określone działania. Wszystko
to brzmi bardzo enigmatycznie, dlate-
go dla lepszego przedstawienia tego
miejsca warto powiedzieć jedno: widać
stąd wojsko jak na dłoni.
W KRAJU SPOKOJNIE
Każdy dzień – niezależnie od tego,
czy jest to dzień powszedni czy świę-
to – zawsze wygląda tak samo. Ósma
rano. Mała sala odprawowa. Pośrodku
26 Polska Zbrojna
niej stół. Półmrok. Na bocznych ścia-
nach mapy z miejscami stacjonowania:
PKW Afganistan, PKW Irak, PKW
Czad i PKW Orlik 2. Na wprost – ekran,
na którym będą pojawiać się podstawo-
we tezy składanych meldunków. Po jed-
nej stronie odprawowego stołu zasiada
zmiana dyżurna zdająca, po drugiej
przyjmująca obowiązki. Zmianę stano-
wią starsi oficerowie z doświadczeniem
w linii, którzy dobrze znają realia mię-
dzynarodowe, ponieważ mają za sobą
służbę w strukturach NATO i we wszyst-
kich możliwych misjach. Są fachowca-
mi najwyższej klasy. Potrafią w mig wy-
chwycić to, co w ich specjalnościach jest
najistotniejsze, a potem przekuć wszyst-
ko w krótką, ale pełną służbową infor-
mację. Tak, by nie było ryzyka jakiej-
kolwiek dezinformacji.
W Wojsku Polskim jest około 150 tys.
etatów. Płk Józef Dziedzic, który przez
ostatnią dobę kierował zmianą dyżur-
ną, informuje o miejscach pobytu kie-
rowniczej kadry Sił Zbrojnych RP.
Wiadomo, kto jest za granicą, kto wła-
śnie przebywa w swoim gabinecie lub
jest na zwolnieniu lekarskim. Zaraz po-
tem pada informacja, że dziś określo-
na liczba polskich żołnierzy wypełnia
zadania w ramach misji poza granica-
mi kraju i wykonuje obowiązki w si-
łach NATO. Na koniec płk Dziedzic
stwierdza, że istotnych zdarzeń mają-
cych wpływ na realizację zadań przez
Siły Zbrojne RP nie odnotowano.
ZA GRANICĄ GORĄCO
W ciągu okresu rozliczeniowego li-
czącego 28 dni trzeba odbyć sześć ta-
kich całodobowych służb. Bez chwili
na odpoczynek i bez zmienników, któ-
rzy pozwoliliby chociaż na krótką
drzemkę. – Piję więc kawę za kawą,
a o śnie nawet nie ma mowy – podkre-
śla jeden z oficerów.
Ppłk Sławomir Komisarczyk meldu-
je m.in. o sytuacji w polskich kontyn-
gentach wojskowych. W Afganistanie
i Iraku jest podobnie: bardzo gorąco.
W Iraku zadania wykonuje około 900
Polaków. – Sytuacja polityczno-mili-
tarna jest złożona, zależna od rejonu
kraju. Ataki terrorystyczne – te doko-
nywane z wykorzystaniem pocisków
rakietowych, a także zamachy samo-
bójcze, mają miejsce głównie na pół-
nocy i w rejonie Bagdadu. W polskiej
strefie odpowiedzialności bez zmian.
Nie ma meldunków o sytuacjach ne-
gatywnych. Realizowane są stałe za-
dania. Wczoraj dowódca polskiej dy-
wizji spotkał się z szefem policji pro-
wincji oraz dowódcą 8 Dywizji Armii
Irackiej – krótko i treściwie informuje
ppłk Komisarczyk.
nr 26/2008
 | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
ARMII
Jego relacja o realiach służby pol-
skich żołnierzy w Afganistanie jest po-
dobna. Zawiera jednak bardzo ważną
informację. – Na pograniczu z Pakista-
nem wzrasta aktywność talibów. W tym
rejonie jest coraz więcej incydentów
i ataków. Moim zdaniem posterunki
polskie będą coraz częstszym celem
terrorystów...
Na koniec krótki raport z Czadu:
wczoraj było tam 170 naszych żołnie-
rzy. Dotychczas przyjęli oni 93 jednost-
ki różnego sprzętu. Obecnie do Czadu
zmierza kolejnych osiem transportów.
Poza tym: cisza, spokój, bez nerwów.
LEKTURA DLA MINISTRA
Skład służby dyżurnej jest stały: szef
– z największym doświadczeniem w li-
nii – oraz oficerowie – specjaliści w kon-
kretnych dziedzinach. Ten zespół musi
doskonale wiedzieć, co dzieje się m.in.
w logistyce, rozpoznaniu, dowodzeniu
i łączności bądź szkoleniu w poszcze-
gólnych rodzajach sił zbrojnych.
– Na krajowych poligonach ćwiczy
dziś 5642 żołnierzy, którzy korzystają
z 1218 jednostek sprzętu. Poza grani-
cami kraju – we Francji, Norwegii,
Niemczech i w USA – szkoli się 21 żoł-
nierzy Wojsk Lądowych i Wojsk Spe-
cjalnych – komunikuje mjr Krzysztof
Maciuszczak. Poza tym zagrożenia ter-
nr 26/2008
| | | | |
| |
ROMAN PRZECISZEWSKI (2)
rorystycznego w kraju nie stwierdzo- Płk Zbigniew Plis kierujący nową
no. Sytuacja hydrologiczna na rzekach zmianą w swoim notatniku może jesz-
– bez zmian. Zagrożenie pożarowe cze zapisać, że wczoraj były tylko czte-
utrzymuje się, ale nie wpływa na ko- ry meldunki o naruszeniu dyscypliny
nieczność ograniczania szkolenia wojskowej.
i strzelań. W ciągu ostatniej doby od- – Odnotowujemy każde, nawet naj-
notowano tylko dwa transporty wojsko- drobniejsze zdarzenie w Siłach Zbroj-
we. Oba do Ustki. Pierwszy został zor- nych RP. Nie posługujemy się statysty-
ganizowany przez 4 Pułk Przeciwlot- ką, lecz wyłącznie faktami. Nieraz do-
niczy z Czerwieńska, a drugi przez łączamy do nich swoje analizy – pod-
1 Batalion 21 Brygady Strzelców Pod- kreśla płk Kobielski. Jak wyjaśnia, Dy-
halańskich z Rzeszo- Dyżurna Służba żurną Służbę Operacyj-
wa. Jednym transpor- ną Sił Zbrojnych RP
tem przewożono środ- Operacyjna Sił Zbrojnych można podzielić na
ki bojowe. 28 ton ma- dwie części. Pierwszą
teriałów dotarło do odnotowuje każde, stanowią zespoły dy-
miejsca przeznaczenia nawet najdrobniejsze żurne, drugą analitycz-
bez zakłóceń. Dziś bę- no-zabezpieczające.
dzie przewożonych zdarzenie w Siłach W sumie to kilkadzie-
45,5 tony materiałów Zbrojnych RP siąt etatów. Efekt ich
wybuchowych. pracy widać np. w co-
– Wczoraj odbyły się wszystkie zapla- dziennych raportach, które trafiają na
nowane wcześniej loty. Siły Powietrz- biurka m.in. ministra obrony narodowej
ne szkolą się zgodnie z planem – zaraz i szefa Sztabu Generalnego WP. Część
potem melduje płk Sławomir Sikora. meldunków wychodzi również poza re-
– System dowodzenia i łączności w ar- sort, np. do Ministerstwa Spraw Zagra-
mii działa bez zarzutu. Łączność z kie- nicznych i Biura Bezpieczeństwa Naro-
rowniczą kadrą utrzymywana jest na dowego. Ten dzisiejszy będzie zawierał
bieżąco. Łączność z polskimi kontyn- wszystkie informacje przekazane w cza-
gentami wojskowymi jest bardzo do- sie porannej odprawy. 
bra. Wczoraj przeprowadzono 966 roz-
mów z Iraku do kraju... – jako ostatni Napisz do autora: roman.przeciszewski@
głos zabiera mjr Piotr Gronowski. redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 27
AAAAAAA PROBLEMY
WOJSKO AAAAAAAA
Ludzie
skargi piszą
W ubiegłym roku wśród
osób zwracających się
o pomoc do biura dominowali
cywile – byli oni autorami
5210 wystąpień, co stanowi
blisko 78 proc. ogólnej liczby
skarg. Ponad 1400 skarg
i wniosków pochodziło od by-
łych żołnierzy zawodowych i ich
rodzin. Od stycznia do maja
bieżącego roku do Biura wpły-
nęło łącznie 1275 spraw.
Więcej niż połowa dotyczyła
spraw emerytalno-rentowych,
mieszkaniowych, kadrowo-per-
sonalnych. Pozostałe to sprawy
dotyczące kombatantów,
orzecznictwa wojskowych ko-
misji lekarskich, sprawy pra-

Szybcy
cownicze, mianowania i spra- PAULINA GLIŃSKA
wy niedotyczące MON.

Obywatelskie
prawo
Z godnie z art. 63

Konstytucji RP prawo skła-
dania petycji, skargi lub wnio-
sku przysługuje każdemu oby-
watelowi. W Wielkiej
Encyklopedii Prawa i Kodeksu
Postępowania
Administracyjnego można prze-
czytać, że skarga może być
wniesiona w interesie własnym
lub innej osoby (za jej zgodą)
przez każdą osobę fizyczną,
a także przez organizację spo-
łeczną. Treścią skargi może być
niezadowolenie z działania or-
ganów administracji, a także
organizacji społecznych wyko-
nujących zadania zlecone ad-
ministracji oraz ich pracowni-
ków. Przez organy państwowe,
administracji państwowej lub
organy władzy publicznej nale-
ży rozumieć w tym przypadku
także organy wojskowe.
Elementem charakteryzującym
skargę jest zawarty w jej treści
zarzut dokonanej wadliwie
działalności. Skarga dotyczy za-
tem sytuacji, które już miały
miejsce. Tym różni się od wnio-
sku, który zawsze dotyczy przy-
szłych działań oraz zamierzeń
i ma na celu ulepszenie pracy
organów, do których jest
kierowany.
i efektywni
Analizowanie problemów żołnierzy, pracowników wojska,
emerytów i rencistów wojskowych oraz pomoc w ich
rozwiązywaniu to dzień powszedni siedmiu pracowników
Biura Skarg i Wniosków MON. W 2007 r. załatwili oni blisko
7 tys. spraw, w tym roku – już około 1300.
iuro Skarg i Wniosków istnieje Z analizy napływających skarg i wnio-
w strukturach Ministerstwa Obro- sków wynika, że dla środowiska wojsko-
ny Narodowej od stycznia ubie- wego najważniejsze są kwestie dotyczące
głego roku. Na biurka jego pra- emerytur, rent, uposażeń, odszkodowań
cowników trafia korespondencja i innych należności finansowych.
przesłana wcześniej do ministra
obrony narodowej, kancelarii pre- Dziś skargi…
zydenta i premiera, sejmu, a tak- – Byli żołnierze zawodowi kierują do nas
że rzecznika praw obywatelskich. Więk- bardzo dużo spraw, w których zwracają
szość spraw, za pośrednictwem interne- uwagę na swoją nie najlepszą sytuację so-
tu, poczty, telefonu lub w efekcie bezpo- cjalno-bytową. Najczęściej wnoszą o zmia-
średniej rozmowy kierowana jest jednak nę waloryzacji swoich rent i emerytur – tłu-
od razu do biura. Jak zapewnia płk Da- maczy Elżbieta Rutkowska, główny spe-
riusz Wiśniewski, dyrektor „skargowej cjalista ds. socjalnych w BSiW MON. Spra-
komórki” w MON, żaden sygnał nie jest wami nurtującymi żołnierzy i cywilów są
lekceważony, a każda skarga – zgodnie także problemy kadrowe. Jarosław Deran,
z przepisami – jest rozpatrywana w cią- główny specjalista ds. kadrowych, przyzna-
gu 30 dni. je, że dziś dominują sprawy żołnierzy za-

28 Polska Zbrojna nr 26/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY
PORADY PORADY
PO SŁUŻBIE
PO SŁUŻBIE
HISTORIAHISTORIA
MILITARIAMILITARIA|
ŚWIAT PRASA ||
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO| | || | | || || |
Skarga – i co dalej?
Z godnie z Kodeksem
Postępowania
Administracyjnego skarga musi
państwowe rozpatrują skargi
i wnioski w ramach swoich kom-
petencji, postępowanie zaś pro-
domienie, w którym podaje się
treść załatwienia skargi.
Skarżący, który nie będzie zado-
być rozpatrzona w ciągu miesią- wadzi organ właściwy w sprawie, wolony z załatwienia sprawy, mo-
ca, a o rozwiązaniu sprawy zain- której dotyczy skarga. W wyniku że wnieść skargę powtórnie.
teresowany powinien być zawia- tego postępowania do skarżące- W przypadku wskazania nowych
domiony na piśmie. W świetle go, zgodnie z art. 237 i 238 okoliczności wszczęte zostanie
art. 223 KPA wszystkie organy KPA, kieruje się pisemne zawia- kolejne postępowanie skargowe.

Wnioski i petycje
D o biura prócz skarg można
kierować również wnioski
i petycje. Podobnie jak skargi,
złożyć je może każdy żołnierz,
pracownik wojska, emeryt bądź
rencista wojskowy. – Muszę
przyznać, że wniosków i petycji
przychodzi sporo, jednak
w większości są to tak napraw-
dę skargi. Wynika to być może
z tego, że niektóre osoby bardzo
delikatnie podchodzą do róż-
nych spraw i najczęściej oba-
wiają się swoje pismo nazwać
skargą – mówi płk Dariusz
Wiśniewski, dyrektor biura.
Zgodnie z przepisami osoba
wnosząca pismo nie ma obo-
wiązku wykazania się znajomo-
ścią prawa, a zakwalifikowanie
pisma jako skargi lub wniosku
spoczywa zawsze na adresacie.
Pisma kwalifikowane jako wnio-
ski dotyczą różnych spraw: –
Przeważnie piszący do nas chcą
ulepszać całe wojsko. Pojawiają
się różne rady, począwszy od te-
go, jak np. usprawnić działanie
hummera w Afganistanie, po
sprawy dotyczące szkolnictwa,
opieki socjalnej czy dowodze-
nia. Wnioski często też dotyczą
propozycji nowelizacji obowią-
zujących rozporządzeń, a na-
wet ustaw – wyjaśnia dyrektor
biura.

skach napływających do biura. Jerzy To- W związku ze zbliżającą się profesjona-

maszewski, główny specjalista ds. miesz-
kaniowych, wylicza, że sprawy te dotyczą
najczęściej uzyskania prawa do lokalu
mieszkalnego, wypłaty odprawy mieszka-
GRAFIKA: PAWEŁ KĘPKA/INTERNET
lizacją polskiej armii Biuro Skarg i Wnio-
sków czekają pewne zmiany. – Nie chce-
my, aby nasze działania były przypadko-
we. Chcemy funkcjonować w jednorod-

niowej, umorzenia należności z tytułu opłat nym, strukturalnym systemie, w taki spo-
czynszowych za zajmowany lokal czy stan sób, aby każdy wiedział, że istniejemy i że
techniczny budynków. z jednej strony służymy interesom sił zbroj-
nych, a z drugiej także całemu środowisku
…jutro profilaktyka wojskowemu – wyjaśnia płk Wiśniewski.
W zależności od charakteru sprawy jest Do końca roku na szczeblu rodzajów sił
ona rozpatrywana albo przez Biuro Skarg zbrojnych, Inspektoratu Wsparcia Sił Zbroj-
i Wniosków, albo jest kierowana (w całości nych i Dowództwa Operacyjnego powsta-
wodowych, którzy zostali zwolnieni z ar- lub częściowo) do odpowiednich organów ną etatowe struktury, które wspomagać bę-
mii w latach 2001–2003: – Najczęściej w poszczególnych rodzajach sił zbrojnych. dą działalność biura. Tym samym będzie
chcą oni wznowić postępowania, bo czują – Jeśli sprawę załatwi wyjaśnienie sformu- się ono mogło skoncentrować na działal-
się pokrzywdzeni przez wojsko. Każdy ma łowane na podstawie obowiązujących prze- ności profilaktycznej. – Nie chcemy sie-
konstytucyjne prawo dochodzenia swoich pisów, to rozwiązujemy ją sami. Jeśli po- dzieć z założonymi rękami, czekając na
racji. Muszę jednak przyznać, że tych trzebujemy dodatkowych opinii czy wyja- skargi. Chcemy, aby nasza działalność sku-
spraw stricte kadrowych jest coraz mniej. śnień, to wysyłamy pytania do departamen- piła się przede wszystkim na zapobieganiu
Armia coraz szybciej się profesjonalizuje tów MON lub innych instytucji wojskowych ich źródłom. Będziemy dążyć do ograni-
i myślę, że wkrótce do biura najczęściej tra- w zależności od tego, czego skarga doty- czenia tzw. drogi służbowej, bo chodzi nam
fiać będą sprawy związane z warunkami czy. Wielu spraw nie możemy rozwiązać, o efektywność i szybkie rozwiązanie pro-
socjalno-bytowymi. ponieważ nie mamy takich kompetencji blemu – tłumaczy płk Wiśniewski. 
Problemy związane z działalnością Woj- – np. wnioski o wypłatę odszkodowań prze-
skowej Agencji Mieszkaniowej to kolejny syłamy do wojewódzkich sztabów wojsko- Napisz do autorki:
temat często poruszany w skargach i wnio- wych – mówi Elżbieta Rutkowska. paulina.glinska@redakcjawojskowa.pl
REKLAMA
70 LAT TEMU ruszył w Mielcu pierwszy, zbu- darczy i kulturalny. Dla uświetnienia 70. rocznicy,
dowany w ramach Centralnego Okręgu 17 sierpnia 2008r, na Lotnisku Mielec, Polskie
Przemysłowego (COP), zakład produkcji lotni- Zakłady Lotnicze Sp. z o.o. (PZL Mielec) organizu-
czej Państwowe Zakłady Lotnicze – Wytwórnia ją wspólnie z władzami miasta Mielec Rodzinny
Płatowców nr 2. Pierwszym samolotem mon- Piknik Lotniczy, którego kulminacyjnym punktem
towanym w Mielcu był bombowiec PZL-37 Łoś, a do obecnej chwili mie- będą trzygodzinne pokazy lotnicze (godz. 15–18), w tym m.in. występ
leckie zakłady wyprodukowały łącznie ponad 16 tysięcy samolotów róż- zespołów akrobacji lotniczych Biało-Czerwone Iskry i Flying Bulls (na
nych typów, od powojennych, licencyjnych An-2, Lim (MiG), poprzez pol- Zlin-50), Extra 300 oraz wielu innych samolotów. Impreza rozpocznie
skie konstrukcje takie jak TS-8 Bies i TS-11 Iskra, po obecnie produko- się o godz. 10 rano, a w programie przewidziano liczne atrakcje, gry
wane M18 Dromader i M28 Skytruck/Bryza. Działające w Mielcu firmy i zabawy dla dzieci i dorosłych oraz występ zespołu KOMBII. Nie zabrak-
przemysłu lotniczego zapewniły miastu wszechstronny rozwój gospo- nie też urozmaiconego cateringu.

nr 26/2008 Polska Zbrojna 29

PORADY PRAWO

Masz problem?
określa art. 36 ust. 1 ustawy
pragmatycznej. Zgodnie zaś
z ust. 2 tegoż artykułu, wyzna-
czenie na stanowisko służbowe
jest uzależnione od ukończenia
studiów, kursu, szkolenia, stażu
lub specjalizacji, w zależności
od wymaganych kwalifikacji
określonych w karcie opisu sta-
nowiska służbowego.
Wyznaczenie podoficera zawo-
dowego na wyższe stanowisko
służbowe może nastąpić
– zgodnie z brzmieniem art. 41
ustawy – w zależności od wol-
nych stanowisk i od okresu zaj-
Na wyższe stanowisko mowania dotychczasowego sta-

§
nowiska, a także od ogólnej
Od 18 miesięcy nieetatowo pełnię obowiązki szefa baterii. Wcze- oceny bardzo dobrej lub dobrej
śniej, na tym samym stanowisku, pełniłem obowiązki etatowe. w opinii służbowej oraz od od-
Tymczasem ukończyłem pozytywnie różne kursy. Obecnie jestem bycia, w zależności od potrzeb,
w stopniu plutonowego. Kadrowcy twierdzą, że aby zająć wyższe
stosownego kursu, szkolenia
stanowisko, muszę mieć ukończone kursy sierżantowski itd., aż do
lub specjalizacji. Okres zajmo-
chorążackiego. Niestety, udzielono mi odpowiedzi, że takie kursy
wania stanowiska służbowego
się nie odbywają. Pełnomocnik ds. podoficerów twierdzi także, że
o tym samym stopniu etatowym
brak mi kwalifikacji, abym mógł objąć wyższe stanowisko. Na jakie
wynosi co najmniej trzy lata.
przepisy mam się powołać, pisząc wniosek o wyznaczenie mnie na
Jeżeli przemawiają za tym po-
wyższe stanowisko?
trzeby sił zbrojnych, okres ten

Z agadnienie pełnienia zawo-

dowej służby wojskowej
w sposób w zasadzie komplek-
sowy (są pewne, acz nieliczne
odesłania do innych ustaw) re-
guluje ustawa z 11 września
2003 r. o służbie wojskowej żoł-
nierzy zawodowych
(DzU z 2003 r. nr 179,
poz. 1750 ze zm.) i wydane do
niej akty wykonawcze – rozpo-
rządzenia Rady Ministrów lub
ministra obrony narodowej.
Przebieg służby, w tym także
i w zakresie awansowania,
określają przepisy rozdziału
3 ustawy – Przebieg zawodowej
służby wojskowej.
W rozkazie personalnym o po-
wołaniu do zawodowej służby
wojskowej żołnierza zawodowe-
go zalicza się do określonego
korpusu osobowego oraz grupy
osobowej. Przeniesienie do in-
nego korpusu osobowego lub
do innej grupy osobowej nastę-
puje w drodze decyzji organu
właściwego do wyznaczenia żoł-
nierza na stanowisko służbowe.
Takie przeniesienie może na-
stąpić po zasięgnięciu opinii
gestora korpusu osobowego
(grup osobowych), w którym żoł-
nierz obecnie pełni służbę i do
którego ma być przeniesiony
(art. 34 ustawy).
Na określone stanowisko służ-
bowe żołnierza zawodowego
wyznacza się, stosownie do po-
trzeb sił zbrojnych, w zależności
od wymaganych kwalifikacji za-
wodowych określonych w karcie
opisu stanowiska służbowego
oraz od posiadanej opinii służ-
bowej. Z kolei żołnierza pełnią-
cego zawodową służbę wojsko-
wą na podstawie kontraktu na
pełnienie służby stałej wyzna-
cza się na stanowisko w zależ-
ności od ustalonej dla niego in-
dywidualnej prognozy przebiegu
służby. Określenie indywidual-
nej prognozy przebiegu służby
oficera zawodowego i podofice-
ra zawodowego odbywa się na
podstawie modelu przebiegu
służby, który opracowują i uak-
tualniają gestorzy korpusów
osobowych (art. 35 ustawy).
Żołnierz zawodowy podlega za-
tem okresowemu opiniowaniu,
które ma m.in. na celu ocenę
wykonywania przez żołnierza
zawodowego obowiązków służ-
bowych i stanowi podstawę do
określenia dalszego przebiegu
jego służby (art. 26
ust. 3 ustawy).
Minimalne wymagania w zakre-
sie wykształcenia do wyznacze-
nia na pierwsze stanowisko
służbowe w korpusach kadry
może być krótszy, nie mniej jed-
nak niż osiemnaście miesięcy.
Z zapisem tym korespondują
regulacje dotyczące kadencyj-
ności. Zgodnie bowiem
z art. 37 ustawy, żołnierz zawo-
dowy pełniący zawodową służ-
bę wojskową na podstawie
kontraktu na pełnienie służby
stałej – pełni tę służbę na sta-
nowiskach służbowych przez
czas określony kadencjami,
a żołnierz pełniący służbę na
podstawie kontraktu na pełnie-
nie służby terminowej – pełni
tę służbę na stanowiskach
służbowych przez czas kaden-
cji, z tym zastrzeżeniem, że ka-
dencję lub kadencje takie
określa się w ten sposób, aby
suma czasu ich trwania równa-
ła się okresowi, na jaki został
zawarty kontrakt.
Co do zasady, okres kadencji
na stanowisku wynosi od
osiemnastu miesięcy do trzech
lat. W przypadkach uzasadnio-
nych potrzebami sił zbrojnych
okres kadencji może być przez
organ właściwy do wyznaczenia
na stanowisko służbowe prze-
dłużony do dwunastu miesięcy
(art. 37 ust. 2a ustawy). Okres
kadencji na stanowisku służbo-
wym określa organ właściwy do
wyznaczania na stanowisko

30 Polska Zbrojna nr 26/2008

 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
służbowe w decyzji o wyznacze-
niu żołnierza zawodowego na to
stanowisko. Organy właściwe
w tej materii wymienia art. 44
ustawy pragmatycznej.
Zgodnie z zasadą etatyzacji
(art. 31 ustawy), żołnierza za-
wodowego mianuje się na sto-
pień wojskowy, który odpowia-
da stopniowi etatowemu stano-
wiska służbowego, na jakie żoł-
nierz ma być wyznaczony,
z dniem objęcia stanowiska
służbowego. Warunkiem wyda-
nia decyzji o wyznaczeniu żoł-
nierza zawodowego na wyższe
stanowisko służbowe oraz obję-
cia obowiązków na tym stano-
wisku jest uprzednie wydanie
decyzji o mianowaniu tego żoł-
nierza, przez uprawniony organ,
na stopień wojskowy odpowia-
dający stopniowi etatowemu
stanowiska służbowego, na ja-
kie żołnierz ma być wyznaczony.
Od 1 stycznia 2008 r. szczegó-
łowe wymagania kwalifikacyjne
do wyznaczania na poszczegól-
ne stanowiska służbowe, a tak-
że szczegółowy tryb wyznacza-
nia żołnierzy zawodowych na
stanowiska służbowe i zwalnia-
nia z tych stanowisk, w tym tryb
organizacji oraz kierowania żoł-
nierzy na kursy specjalistyczne
i szkolenie oraz staż przed wy-
znaczeniem na stanowiska,
określa rozporządzenie mini-
stra obrony narodowej
z 18 grudnia 2007 r. w sprawie
trybu wyznaczania żołnierzy za-
wodowych na stanowiska służ-
bowe i zwalniania z tych stano-
wisk (DzU z 2007 r. nr 243,
poz. 1788).
W myśl par. 3 powyższego roz-
porządzenia, żołnierza wyzna-
cza się tylko na jedno stanowi-
sko służbowe, w ramach korpu-
su kadry, w którym pełni zawo-
dową służbę wojskową.
Jeśli przed objęciem przez żoł-
nierza zawodowego stanowiska
służbowego określonego w jego
prognozie bliższej jest wymaga-
ny kurs specjalistyczny, zgodnie
z par. 8 rozporządzenia, organ
właściwy do wyznaczenia na to
stanowisko kieruje żołnierza na
taki kurs, a po jego ukończeniu
przez żołnierza wyznacza go na
stanowisko zgodnie z przyjętą
prognozą, wydając w tym celu
decyzję personalną.
nr 26/2008
| | | |
Kursy specjalistyczne przed wy-
znaczeniem żołnierzy na stano-
wiska służbowe o stopniu etato-
wym porucznika (porucznika
marynarki), kapitana (kapitana
marynarki), podpułkownika
(komandora porucznika) i puł-
kownika (komandora) organizo-
wane są na wojskowych uczel-
niach akademickich i uczel-
niach wojskowych. W szkołach
podoficerskich są z kolei orga-
nizowane kursy specjalistyczne
przed wyznaczeniem na stano-
wiska służbowe podoficerów
(par. 9 rozporządzenia).
Zgodnie z par. 10 ust. 3 rozpo-
rządzenia, żołnierze odbywają
kursy specjalistyczne wymaga-
ne przed objęciem stanowisk
służbowych, trwające nie dłużej
niż trzy miesiące, w trakcie
służby na zajmowanym stano-
wisku służbowym przed zakoń-
czeniem kadencji (nie są prze-
noszeni do rezerwy kadrowej).
Wyznaczenie żołnierza na wyż-
sze stanowisko służbowe uwa-
ża się za dokonane po spełnie-
niu łącznie następujących wa-
runków:
1) wydaniu decyzji o mianowa-
niu żołnierza na stopień wojsko-
wy odpowiadający stopniowi
etatowemu stanowiska służbo-
wego, na jakie żołnierz ten ma
być wyznaczony;
2) wydaniu decyzji o wyznacze-
niu żołnierza na wyższe stano-
wisko służbowe;
3) stwierdzeniu przez dowódcę
jednostki wojskowej w rozkazie
dziennym daty objęcia przez
żołnierza obowiązków na stano-
wisku służbowym (par. 11 ust.
1 rozporządzenia).
Do odbycia kursu specjalistycz-
nego można skierować także
żołnierza przenoszonego w cza-
sie pełnienia służby wojskowej
do innego korpusu osobowego
lub grupy osobowej.
Przeniesienie do innego korpu-
su osobowego lub grupy osobo-
wej w szczególności może na-
stąpić w razie:
1) zniesienia korpusu osobo-
wego lub grupy osobowej
w tym korpusie, do którego
żołnierz był zaliczony, bądź
zmniejszenia stanu etatowego
w obrębie korpusu osobowe-
go, w którym pełni służbę;
2) utworzenia nowego korpusu
| |
| |
osobowego lub grupy osobowej
w istniejącym korpusie osobo-
wym bądź z uwagi na koniecz-
ność dokonania uzupełnienia
stanu etatowego w istniejących
korpusach osobowych lub gru-
pach osobowych.
Bardzo ważne znaczenie dla już
służących na określonych sta-
nowiskach żołnierzy ma przepis
par. 26 rozporządzenia, zgod-
nie z którym żołnierza, w dniu
wejścia w życie rozporządzenia
spełniającego wskazane w do-
tychczasowych przepisach wy-
magania do zajmowania stano-
wiska służbowego o określonym
stopniu etatowym, uważa się za
spełniającego warunki do wy-
znaczenia na to samo lub rów-
norzędne stanowisko służbowe.
Zgodnie z art. 8 ustawy prag-
matycznej, na decyzje w spra-
wach m.in. wyznaczenia, prze-
niesienia i zwolnienia ze stano-
wiska służbowego, mianowania
na stopień wojskowy, przenie-
sienia do innego korpusu oso-
bowego lub do innej grupy oso-
bowej żołnierzowi zawodowemu
nie przysługuje skarga do wła-
ściwego sądu administracyjne-
go. Wystąpienia w takich spra-
wach żołnierz może wnosić wy-
Tatuaż w wojsku
§ Jestem żołnierzem w służbie kontaktowej i dwa miesiące temu
zrobiłem sobie na przedramieniu prawej ręki tatuaż. Pech chciał,
że zauważył to dowódca. Czy mam się czego obawiać?
Z godnie z postanowieniami
par. 2 pkt 8 wykazu chorób
i ułomności przy ocenie zdolno-
ści fizycznej i psychicznej do za-
wodowej służby wojskowej oraz
do pełnienia takiej służby poza
granicami państwa stanowiące-
go załącznik nr 2 do rozporzą-
dzenia ministra obrony narodo-
wej z 10 maja 2004 r. w sprawie
orzekania o zdolności do zawo-
dowej służby wojskowej oraz wła-
ściwości i trybu postępowania
wojskowych komisji lekarskich
w tych sprawach (DzU z 2004 r.
nr 133, poz. 1422; z 2005 r.
nr 253, poz. 2130 i z 2006 r.
nr 177, poz. 1314), posiadanie
tatuaży nieszpecących przez żoł-
nierzy zawodowych nie ma wpły-
wu na ich zdolność do zawodo-
wej służby wojskowej.
|
łącznie drogą służbową.
Na koniec należy jeszcze przy-
toczyć regulację art. 25 ustawy,
zgodnie z którą dowódca jed-
nostki wojskowej, w której żoł-
nierz zawodowy jest wyznaczo-
ny na stanowisko służbowe,
może dodatkowo powierzyć żoł-
nierzowi czasowe pełnienie
obowiązków służbowych w tej
jednostce na stanowisku nieob-
sadzonym lub obsadzonym, na
którym wyznaczony żołnierz
czasowo nie wykonuje zadań
służbowych. Okres ten nie mo-
że być jednorazowo dłuższy niż
piętnaście miesięcy.
W odpowiedzi na pytanie
Czytelnika koniecznie należy za-
znaczyć, że żaden przepis usta-
wy czy rozporządzenia nie prze-
widuje możliwości „pisania”
przez samego żołnierza zawo-
dowego wniosku o wyznaczenie
na wyższe stanowisko służbo-
we. Jak to jednak zostało za-
znaczone już na wstępie, wła-
ściwą w tym temacie pozostaje
ustawa z 11 września 2003 r.
o służbie wojskowej żołnierzy
zawodowych oraz wydane
na jej podstawie rozporządze-
nia wykonawcze.
Paweł Dąbrowski
Natomiast w myśl par. 2 pkt 9
wspomnianego wykazu, posia-
danie tatuaży szpecących może
powodować orzeczenie niezdol-
ności do:
1) służby w jednostkach repre-
zentacyjnych Wojska Polskiego,
2) służby poza granicami pań-
stwa,
3) służby w jednostkach desan-
towo-szturmowych,
4) służby w jednostkach specjal-
nych,
5) służby w Żandarmerii Wojsko-
wej,
6) służby w zasięgu działania
promieniowania mikrofalowego
oraz w warunkach działania prą-
du elektrycznego,
7) ubiegania się o przyjęcie do
studium oficerskiego lub do
szkoły podoficerskiej.
Polska Zbrojna 31
 JAROSŁAW WIŚNIEWSKI, PIOTR BERNABIUK
AAAAAAA OKIEM
NASZYM AAAAAAAA

N a pierwszy rzut oka żołnierze personelu latającego Wojsk

Lądowych, piloci i technicy uczestniczący w kursie przetrwa-
nia prowadzonym przez ratowników Tatrzańskiego Ochotniczego
Pogotowia Ratunkowego sprawiali wrażenie bardziej doświadczo-
nych turystów przemierzających górskie szlaki. Wędrowali grania-
mi, wspinali się na szczyty, na nocleg zatrzymywali się w jaski-
niach lub po prostu tam, gdzie akurat doszli przed zmrokiem. Gdy
ostatniego dnia ich wędrówka dobiegała końca, przyleciał po nich
śmigłowiec... Nie wiedzieli jednak, że lot nie niesie ostatecznego
wybawienia od trudów, lecz rozpoczyna zaskakujący, najbardziej
dramatyczny etap zajęć.

Szkola
przetrw PIOTR BERNABIUK

Lotnicy z 25 Brygady Kawalerii Powietrznej z Tomaszowa Mazowieckiego,

49 Pułku Śmigłowców Bojowych z Pruszcza Gdańskiego oraz 56 Pułku
Śmigłowców Bojowych z Inowrocławia na przełomie maja i czerwca przechodzili
w Tatrach szkolenie przygotowujące do misji w Afganistanie.

32 Polska Zbrojna nr 26/2008

ZAPIS ||
ZAPISFORUM ||
FORUMNANA
CELOWNIKU || | |
WOJSKOKULISY
CELOWNIKUWOJSKO | |
KULISYPORADY | |
PORADYPO PO
SŁUŻBIE | |
SŁUŻBIEHISTORIA | |
HISTORIAMILITARIA| |
MILITARIAPRASA | |
PRASAŚWIAT | |
ŚWIATTO TO
I OWO
I OWO

wania
nr 26/2008 Polska Zbrojna 33
 WOJSKA LĄDOWE
HISTORIA

1812 r. Historia dywi-

zji rozpoczęła
się w epoce napoleońskiej.
Podczas kampanii rosyjskiej
16 Dywizja Piechoty w skła-
dzie Wielkiej Armii wzięła
udział w bitwach o Smo-
leńsk, pod Borodino, Winko-
wem i Wiaźmą. Dowodzili
nią generałowie Józef Zają-
czek i Izydor Krasiński.

1920 r. Żołnierze
16 Dywizji
wzięli udział w wojnie pol-
sko-bolszewickiej.

1939 r. Udział 16 Po-

morskiej Dy-
wizji Piechoty w wojnie
obronnej. Żołnierze uczestni-
czyli m.in. w walkach o Ło-
wicz oraz w operacji nad
Bzurą.

1992 r. Przejęcie tra-

dycji 16 Dywi-
zji Piechoty oraz nadanie
imienia Króla Kazimierza Ja-
giellończyka 16 Dywizji Zme-
chanizowanej.

2004 r. Na bazie
16 Dywizji
Zmechanizowanej sformo-
TOMASZ SZULEJKO
Dziś żołnierze 16 Dywizji Zmechanizowanej zazdroszczą kolegom z innych
wano III zmianę Polskiego jednostek nowoczesnego sprzętu, ale już wkrótce, w związku
Kontyngentu Wojskowego
Wielonarodowej Dywizji Cen- z profesjonalizacją Sił Zbrojnych RP, czeka ich gruntowna modernizacja
trum–Południe w Iraku. posiadanego arsenału.

Nowe szaty dywizji

B
lisko 11 tysięcy żołnierzy wchodzą-
cych w skład 16 Pomorskiej Dywi-
zji Zmechanizowanej im. Króla
Kazimierza Jagiellończyka jest rozlokowa-
nych na terenie trzech województw. Jed-
nostka kontynuuje tradycje sformowanej
w czasie powstania wielkopolskiego 4 Dy-
wizji Strzelców Wielkopolskich, która
16 sierpnia 1919 r. przyjęła nazwę Dywi-
zja Strzelców Pomorskich.
Po 1945 r. dywizję kilka razy reorgani-
zowano. Wchodziła w skład okręgów woj-
skowych pomorskiego oraz warszawskie-
go, była częścią 1 Korpusu Zmechanizo-
wanego, a w 2004 r. weszła w bezpośred-
nie podporządkowanie Dowództwu Wojsk
Lądowych. Siedziba dowództwa dywizji
mieści się w Elblągu, a pozostałe tworzą-
ce ją jednostki znajdują się w Bartoszycach,
Braniewie, Giżycku, Morągu, Orzyszu,
Tczewie oraz Suwałkach. W skład dywizji
wchodzą: 9 Brygada Kawalerii Pancernej
im. Króla Stefana Batorego, 15 Giżycka
Brygada Zmechanizowana im. Zawiszy
Czarnego, 16 Pomorsko-Warmińska Bry-
gada Zmechanizowana im. Hetmana Wiel-
kiego Koronnego Stanisława Koniecpol-
skiego – obecnie przeformowywana, oraz
20 Bartoszycka Brygada Zmechanizowa-
na im. Hetmana Wincentego Gosiewskie-
go. Jednostki wspierające to: 13 Elbląski
Pułk Przeciwlotniczy, 14 Suwalski Pułk
Artylerii Przeciwpancernej oraz 16 Pomor-
ski Pułk Artylerii stacjonujący w Branie-
wie. W skład dywizji wchodzą również:
3 Batalion Rozpoznawczy z Giżycka oraz
bataliony dowodzenia, remontowy, zaopa-
trzenia, medyczny i saperów w Tczewie.
Częścią jednostki jest również 16 Kompa-
nia Chemiczna.
Z Bemowa do Afganistanu
Niemal przez cały rok żołnierze ,,szes-
nastej” uczestniczą w szkoleniach poligo-
nowych. Szczególnie często odwiedzany
jest Ośrodek Szkolenia Poligonowego
w Bemowie Piskim. O tym, że 16 Dywi-
zja nie marnuje czasu przeznaczonego na
szkolenie, świadczą wysokie oceny, jakie
dywizyjni sztabowcy uzyskali podczas
przeprowadzonych w czerwcu ćwiczeń do-
wódczo-sztabowych „Dzik 2008”. Dywi-
zja jest aktywna również poza granicami
kraju. Na misjach znajduje się dziś blisko
pół tysiąca jej żołnierzy, a zastępca do-
wódcy dywizji gen. bryg. Grzegorz
Buszka jest obecnie dowódcą III zmia-
ny PKW Afganistan. Kolejni przygoto-
wują się do wyjazdu.
Dywizja jest stale obecna na misjach
w Syrii i Kosowie. Żołnierze z Elbląga
służą dziś również w Afganistanie i Liba-
nie. Dywizja samodzielnie wystawiła trze-
cią i siódmą zmianę wyjeżdżającą do Ira-
ku. Jak jednak podkreśla dowódca 16 Dy-
wizji gen. dyw. Wiesław Michnowicz, tak

34 Polska Zbrojna nr 26/2008

 | WOJSKA LĄDOWE | SIŁY POWIETRZNE | MARYNARKA WOJENNA | ŻANDARMERIA WOJSKOWA | LOGISTYKA
FLESZ
BIAŁA GÓRA. Szkolenie z pokony-
wania przeszkody wodnej na Odrze od-
bywały od 2 czerwca oddziały 11
Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej.
W tym roku miało ono szczególny cha-
rakter, gdyż Rosomaki po raz pierwszy
pokonywały przeszkodę wodną na rze-

RAFAŁ GISZCZAK
ce. Zajęcia lubuskich żołnierzy obser-
wował dowódca Wojsk Lądowych
gen. broni Waldemar Skrzypczak, które-
mu towarzyszył gen. dyw. Paweł Lamla,
Niemal przez cały rok żołnierze ,,szesnastej” uczestniczą w szkoleniach dowódca lubuskich pancerniaków.
poligonowych.

wienie reszty dywizji. Cały proces ma po-

trwać do końca 2009 r. Dywizja musi rów-
Przywracanie nież dostosować do potrzeb w pełni zawo-
dowej jednostki bazę szkoleniową oraz za-

JACEK MATUSZAK
pamięci
Po długich pracach re- pewnić odpowiednie warunki zakwatero-
konstrukcyjnych prowa- wania szeregowym zawodowym. Zmia-
dzonych przez żołnierzy nom tym towarzyszyć będzie stopniowa
16 Dywizji Zmechanizo- modernizacja sprzętu i uzbrojenia.
wanej 24 września W 2008 r. unowocześnione zostaną strzel-
2006 r. otwarto cmen- WARSZAWA. 13 czerwca
tarz żołnierzy 16 Dywizji nice garnizonowe, co wiąże się m.in. w Muzeum Tradycji Wojsk Lądowych na
Piechoty w miejscowo- z przyjęciem przez 15 Brygadę Zmecha- Cytadeli odbyło się pożegnanie
ści Gruta koło Grudzią- nizowaną systemu szkoleniowego do bro- z Wojskami Lądowymi gen. bryg. Piotra
dza. Spoczywają tu setki ni strzeleckiej Śnieżnik. W 2009 r. dywi- Pcionka i ppłk. Bradleya Mitchella.
żołnierzy poległych we zja ma pozyskać kolejny Śnieżnik oraz – Mam nadzieję, że na nowym stanowi-
wrześniu 1939 r. Mogiła- sku w Dowództwie Operacyjnym nadal
mi opiekują się dzieci ze
zintegrowany trenażer załóg BWP Ortles-
3 MK dla 20 Brygady Zmechanizowanej. pozostaniesz przyjacielem Wojsk
Szkoły Podstawowej im. Lądowych – podkreślał dowódca tego
ZBIGNIEW TUSZYŃSKI

16 Pułku Artylerii Lekkiej W 2010 r. Śnieżnik trafi do 9 Brygady Ka-

w Plemiętach. walerii Pancernej. Aby racjonalniej wy-
korzystywać bazę szkoleniową, jednostka
prawdopodobnie pozbędzie się pasa ćwi-
czeń taktycznych „Wiatrowiec” w Barto-
szycach oraz Ośrodka Szkolenia Nawod-
duże zaangażowanie w misję nie obniża nego w Giżycku. Jednostki nie ominą rów-
jakości ani intensywności szkolenia. nież zmiany organizacyjne i etatowe. Ba-
taliony zmechanizowane i czołgów 16 Dy-
Profesjonalizacja, czyli zmiany wizji staną się strukturami 53-wozowymi.
Minister obrony narodowej Bogdan Natomiast dywizjony artylerii samobież-
rodzaju sił zbrojnych gen. broni
Waldemar Skrzypczak, żegnając
gen. Pcionka. Wyrazy uznania skierował
on pod adresem ppłk. Mitchella, który za-
kończył służbę na stanowisku zastępcy
attaché obrony przy Ambasadzie Stanów
Zjednoczonych w Warszawie.
WIESŁAW GYZIEJEWSKI

Klich, który odwiedził dywizyjne jednost-
ki 4 czerwca, potwierdził kluczową rolę
tego związku taktycznego w narodowym
systemie bezpieczeństwa. Zwrócił uwagę
na szczególne znaczenie 16 Dywizji
w procesie profesjonalizacji sił zbrojnych.
Jednostka ma duże szanse na szybkie po-
zyskanie żołnierzy zawodowych, gdyż na
Warmii i Mazurach jest wysokie bezrobo-
cie. Taka sytuacja na lokalnym rynku pra-
cy sprawia, że służba wojskowa staje się
atrakcyjnym pomysłem na życie.
Gen. dyw. Wiesław Michnowicz zamie-
rza przeprowadzić proces przejścia na za-
wodowstwo w trzech etapach. Najpierw
w pełni uzawodowione mają zostać te od-
działy, które przygotowują się do udziału
w IV zmianie misji afgańskiej. Drugi etap
to profesjonalizacja jednostek odpowie-
dzialnych za ewentualne wystawienie
VI zmiany afgańskiego kontyngentu.
Ostatnim etapem powinno być uzawodo-
nej mają składać się z 24 dział.
W jednostce nastąpi generacyjna wymia-
na sprzętu i uzbrojenia wojskowego. Moc-
no wyeksploatowane czołgi T-72 oraz
T-72A zostaną zastąpione przez T-72M1.
W miejsce samochodów rozpoznawczych
BRDM-2 pojawią się BRDM Żbik. Z jed-
nostki znikną również działa 122 mm SH
2S-1, czyli popularne Goździki, które zo-
staną zastąpione armatami 152 mm AHS
Dana. W miejsce moździerzy 120 mm po-
jawią się moździerze kalibru 98 mm. Zmie-
ni się również uzbrojenie indywidualne żoł-
nierzy – w ich wyposażeniu znajdą się ka-
rabinki Beryl oraz pistolety PM 84. Kara-
biny wyborowe SWD ustąpią miejsca
TRG-22 Sako. Do lamusa odejdą stalowe
hełmy. Zawodowe pododdziały będą wy-
posażone w hełmy kompozytowe, gogle
i modułowe kamizelki taktyczne.  Wojskowej z Żagania.
Napisz do autora: tomasz.szulejko@
redakcjawojskowa.pl
ŻAGAŃ. Z okazji 55. rocznicy po-
wstania OSPWL 16 czerwca na strzel-
nicy piechoty ,,Karliki” Ośrodka
Szkolenia Poligonowego Wojsk
Lądowych odbyły się Zawody o Puchar
Komendanta OSPWL w strzelaniu.
Z kbkAK najlepiej strzelał st. sierż.
Mariusz Jóźwiak z OSPWL Żagań,
a najlepszą drużyną okazała się repre-
zentacja Nadleśnictwa Żagań. W strze-
laniu z pistoletu wojskowego zwyciężył
Józef Plaszczyński, reprezentant
Sołectwa w Olszynie, a najlepsza była
drużyna Oddziału Żandarmerii
Oprac. P.G.

nr 26/2008 Polska Zbrojna 35

 SIŁY POWIETRZNE
HISTORIA
1944–45 r. W wal-
kach
podczas II wojny światowej
brali udział piloci 8 Pułku
Lotnictwa Szturmowego,
którego tradycje dziedziczy
8 Eskadra Lotnictwa
Taktycznego.

1952 r. Do Mirosławca
został przeba-
zowany 53 Pułk Lotnictwa
Szturmowego.

1967 r. W uznaniu za-

sług przekazano
pułkowi w dziedziczenie na-
zwę „Brandenburski” wraz
z tradycjami 8 Pułku
Lotnictwa Szturmowego. Ppłk. pil. Karol Jędraszczyk, dowódca
8 Eskadry Lotnictwa Taktycznego:

1982 r. Od 8 październi-
ka 1982 r.
jednostka nosi nazwę
– Pomimo problemów kadrowych
realizujemy powierzone nam zadania. Jest to
możliwe dzięki dużemu zaangażowaniu
8 Pułku Lotnictwa i poświęceniu personelu eskadry oraz pra-
Myśliwsko-Bombowego.
cowników wojska. Jako nowy dowódca
jednostki szczególnie cenię sobie dobrą
2000 r. 1 stycznia,
w wyniku rozfor-
mowania 8 Pułku Lotnictwa
atmosferą pracy w 8 Eskadrze oraz profesjo-
nalizm moich podwładnych. Szczególnie
Myśliwsko-Bombowego po- cieszą dobre stosunki z lokalną społeczno-
wstają dwie oddzielne jednost- ścią, samorządem i organizacjami pozarzą-
ki: 8 Eskadra Lotnictwa
dowymi. Pozwala to na promocję obronności
Taktycznego i 12 Baza
Lotnicza. i popularyzację lotnictwa wśród mieszkań-
ców Mirosławca i okolic.

Pracowita eskadra
PIOTR LASKOWSKI

Pilotów z 8 Eskadry Lotnictwa Taktycznego z Mirosławca można spotkać niemal na wszystkich

poligonach, na których szkolą się żołnierze Sił Powietrznych i wojsk obrony przeciwlotniczej.
skadra z Mirosławca ma dłu-
gą historię. 8 Pułk Lotnictwa
Szturmowego, którego trady-
cje kontynuuje, brał udział
w walkach o Berlin w 1945 r.
Inne powojenne jednostki lot-
nicze z ósemką w nazwie miały duży
wpływ na jakość polskiego lotnictwa i wy-
szkolenie pilotów. To w Mirosławcu opa-
nowywali oni sztukę pilotażu na tłokowych
samolotach Ił- 2 i Ił-10, a potem na odrzu-
towcach Lim-2, Lim-6bis i Lim-6M, by
w 1988 r. przesiąść się na myśliwsko-bojo-
we samoloty Su-22, na których polatają
jeszcze zapewne ładnych parę lat.
W 1992 r. jednostka została najwyżej
oceniona za działalność służbową
i szkoleniową w 4 Korpusie Lotniczym,
a w 1993 r. uzyskała wysokie oceny
w ramach kontroli przeprowadzonej
przez główną inspekcję sił zbrojnych.
Wielokrotnie wyróżniano ją także za bez-
pieczeństwo latania. Za szczególne osią-
gnięcia w wykonywaniu zadań służbo-
wych w 2001 r. 8 Eskadra została wyróż-
niona przez ministra obrony narodowej
Znakiem Honorowym Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej.
1 stycznia 2000 r. rozwiązano 8 Pułk
Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego. W je-
go miejsce powstała 12 Baza Lotnicza
i 8 Eskadra Lotnictwa Taktycznego. Zada-
niem eskadry jest zwalczanie obiektów na-
ziemnych i nawodnych, lotnictwa przeciw-
nika oraz prowadzenie rozpoznania po-
wietrznego na rzecz jednostek Wojsk Lą-
dowych, innych rodzajów lotnictwa i Ma-
rynarki Wojennej.
8 elt wyspecjalizowała się także w lotach
doświadczalnych, które wykonuje dla In-
D zik, który pojawia się na samo-
lotach jednostki, był godłem
pierwszej eskadry 8 Pułku
Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego.
Po raz pierwszy został namalowany
na samolocie dowódcy pułku
ppłk. pil. Józefa Niedźwiedzia. Jego
autorem był ówczesny kpt. pil.
Mirosław Grochowski.
Latające dziki

36 Polska Zbrojna nr 26/2008

 | WOJSKA LĄDOWE | SIŁY POWIETRZNE | MARYNARKA WOJENNA | ŻANDARMERIA WOJSKOWA | LOGISTYKA
stytutu Technicznego Wojsk Lotniczych
w ramach testowania nowych rozwiązań
dotyczących uzbrojenia oraz sprawdzania
partii kontrolnych nowego sprzętu. Eska-
dra bierze udział w większości ćwiczeń Sił
Powietrznych oraz wojsk obrony przeciw-
lotniczej (polskich i zagranicznych), zrzu-
cając i odpalając cele powietrzne dla zesta-
wów rakietowych ziemia–powietrze oraz
rakiet typu powietrze–powietrze.
W tym roku podczas majowych ćwiczeń
Dowództwa Sił Powietrznych na poligonie
w Ustce samoloty eskadry posłużyły jako
nosiciele celów powietrznych, odpalając
pociski rakietowe R-60. W lipcu w Niem-
czech jednostka weźmie udział w ćwicze-
niach „Elite 2008” (Electronic Live War-
fare Training Excersise). A miesiąc później
Su-22 z 8 Eskadry będą reprezentowały
polskie lotnictwo na Air Show w Kecske-
met na Węgrzech (zorganizowanym mię-
dzy 16 a 17 sierpnia). Piloci z Mirosławca
brali udział w węgierskim Air Show rów-
nież w ubiegłym roku, odwiedzili też nie-
mieckie miasta Geilenkirchien i Lechfeld,
nr 26/2008
PIOTR LASKOWSKI (3)
8 ELT:
PROFESJONALIZACJA
P o rozdzieleniu pułków w 2000 r.
na bazy i eskadry, w tych drugich
pozostawiono tylko specjalistów: pilo-
tów, inżynierów, techników, sztabow-
ców, a więc personel, którego szkole-
nie trwa o wiele dłużej, niż pozwalało-
by na to dziewięć miesięcy zasadni-
czej służby wojskowej. W efekcie pro-
fesjonalizacja w Mirosławcu już nastą-
piła. Wyspecjalizowany sprzęt wymaga
obsługi przez wyszkolony personel.
Nie ma tutaj miejsca na szybkie prze-
szkolenie i krótki staż pracy.
gdzie prezentowali swoje samoloty. Rok te-
mu podczas obchodów Święta Wojska Pol-
skiego w Warszawie i na Air Show w Ra-
domiu podczas podniebnej defilady prze-
lecieli w formacji „grot”. 
Napisz do autora:
piotr.laskowski@redakcjawojskowa.pl
FLESZ
BODŘ (NORWEGIA). Od 2 do
4 czerwca delegacja Centrum Szkolenia
Sił Powietrznych z komendantem
ARCH. CSSP
płk. dypl. Krzysztofem Żabickim brała
udział w szkoleniu specjalistów wojsk
obrony przeciwlotniczej. Podstawowym
celem pobytu w norweskiej bazie było
zapoznanie się ze sposobami szkolenia
załóg przeciwlotniczego zestawu rakie-
towego NASAMS. Szkolenie obejmowa-
ło także wiedzę z zakresu systemu
kształcenia oficerów oraz podoficerów
Sił Zbrojnych Królestwa Norwegii,
a także szeregowych zasadniczej służby
wojskowej.
ŁASK. W 32 Bazie Lotniczej odbyło
się 16 czerwca spotkanie w sprawie
oceny realizacji inwestycji związanych
z wprowadzeniem do bazy samolotów
F-16. Uczestniczyli w nim
gen. dyw. pil. Zbigniew Bielewicz
z Dowództwa Sił Powietrznych oraz
przedstawiciele 12 Terenowego
Oddziału Lotniskowego, Wojskowego
Zarządu Infrastruktury, Inspektoratu
Wsparcia, 2 Brygady Lotnictwa
Taktycznego i 31 Bazy Lotnictwa
Taktycznego. To już drugie w ostatnim
czasie spotkanie „na szczycie” w łaskiej
bazie. 12 czerwca przebywał w niej do-
wódca SP gen. broni pil. Andrzej Błasik,
który pozytywnie ocenił stan jej przygo-
towania do przyjęcia samolotów F-16.
SKWIERZYNA. Od 9 do 13 czerw-
ca w 61 Brygadzie Rakietowej trwały
ćwiczenia dowódczo-sztabowe
„Zefir ’08”, których głównym tematem
było operacyjne rozwinięcie komponen-
tu sił powietrznych na terytorium kraju,
w ramach prowadzenia połączonej ope-
racji obronnej. Kierownikiem ćwiczeń,
w których wzięło udział wiele jednostek
Sił Powietrznych, był dowódca SP
gen. broni pil. Andrzej Błasik.
Oprac. PG
Polska Zbrojna 37
 MARYNARKA WOJENNA
Niezastąpieni
TOMASZ GOS
Bez niej 28 Eskadra Lotnicza nie byłaby w stanie funkcjonować,
gdyż 43 Baza Lotnicza odpowiada za lotnisko, samoloty, śmigłowce,
łączność, mundury, a nawet za wyżywienie żołnierzy.
B
aza jest jednostką logistyczną
zapewniającą warunki do szko-
lenia i realizacji zadań 28 Puc-
kiej Eskadry Lotniczej, Dowództwa
Brygady Lotnictwa MW, pododdzia-
łów własnych oraz czasowo bazują-
cych na lotnisku samolotów i śmigłow-
ców z 29 i 30 eskadr lotniczych, Sił
Powietrznych i Wojsk Lądowych,
a także wsparcia sił i środków państw
sojuszniczych. W jej skład wchodzą
dywizjony: dowodzenia, zabezpiecze-
38 Polska Zbrojna
nia, techniczny oraz Wojskowy Port
Lotniczy Oksywie.
Baza zaopatruje eskadrę w środki bo-
jowe i materiałowe, zajmuje się obsługą
i naprawami bieżącymi samolotów oraz
śmigłowców z 28 i 30 eskadr lotniczych.
Odpowiada za prawidłowe funkcjonowa-
nie systemu łączności radiowej, radiote-
lefonicznej i przewodowej oraz kierowa-
nie ruchem lotniczym w rejonie lotniska.
Zajmuje się też utrzymaniem lotniska
w stałej sprawności eksploatacyjnej.
43 Baza Lotnicza położona jest
we wschodniej części tworu
geologicznego zwanego Kępą
Oksywską. Do 1939 r. teren ten nie
był zbyt intensywnie wykorzystywany.
W jednym z wąwozów mieścił się
szpital zakaźny wraz ze stacją
kwarantanny. Obecnie w tym miejscu
znajduje się Dowództwo Brygady
Lotnictwa Marynarki Wojennej.
Kępa Oksywska
Dywizjon techniczny odpowiada
między innymi za obsługę wszystkich
wersji śmigłowców typu W-3 i samo-
lotów An-28, a także za obsługę, re-
monty i przeglądy techniczne pojaz-
dów bazy lotniczej. Jest również od-
powiedzialny za logistykę bazy lotni-
czej oraz loty eskadry lotniczej wyko-
nywane z Oksywia. Pododdziały dy-
wizjonu technicznego dysponują ta-
kim sprzętem jak parkowa stacja ob-
sługi pojazdów samochodowych, ru-
chome warsztaty obsługi samochodów
czy też ruchome warsztaty obsługi
statków powietrznych.
Porządek w powietrzu
Wojskowy Port Lotniczy Oksywie
kontroluje ruch powietrzny na swoim
obszarze, zapobiega zderzeniom stat-
ków powietrznych podczas lotu i ich
uszkodzeniom na polu manewrowym.
Port udziela także wskazówek i infor-
macji niezbędnych dla bezpiecznego
i sprawnego wykonywania lotów. Do
jego obowiązków należy zawiadamia-
nr 26/2008
 | WOJSKA LĄDOWE | SIŁY POWIETRZNE | MARYNARKA WOJENNA | ŻANDARMERIA WOJSKOWA | LOGISTYKA
HISTORIA
1939 r. 12 września ska-
pitulowała Kępa
Oksywska. W tym samym roku
Hitler przeniósł do Babich Do-
łów ośrodek doświadczalny tor-
ped. Nadano mu nazwę Torpe-
dowaffenplatz.
1945 r. Torpedowaffen-
platz przejęli Ro-
MARIAN KLUCZYŃSKI
sjanie.
1947 r. Marynarka Wo-
jenna przejęła
Torpedowaffenplatz. Ośrodek
funkcjonował pod nazwą Garni-
zon Lotniczy.
1995 r. W strukturach
Brygady Lotnic-
twa MW znalazły się stacjonu-
jący w Garnizonie Lotniczym
1 Dywizjon Lotniczy i 3 Bata-
lion Zabezpieczenia.
2002 r. W wyniku re-
strukturyzacji
1 Dywizjon Lotniczy MW prze-
formowano w 28 Eskadrę Lot-
niczą, a 3 Batalion Zabezpie-
czenia i 42 Dywizjon Technicz-
ny – w 43 Bazę Lotniczą.
nie organu odpowiedzialnego za uru-
chomienie systemu ratownictwa lotni-
czego o statkach powietrznych potrze-
bujących pomocy i współdziałanie
z tym organem.
Natomiast dywizjon dowodzenia ma
przede wszystkim organizować systemy
dowodzenia oraz nadzorować ich funk-
cjonowanie. Dywizjon utrzymuje spraw-
ność techniczną urządzeń łączności lot-
niczej oraz zabezpiecza działania sił
28 Eskadry Lotniczej w zakresie łącz-
ności. Do zadań jednostki należy też
ochrona i obrona obiektów bazy.
Smary, mundur i kanapki
43 Baza Lotnicza nie mogłaby funk-
cjonować bez dywizjonu zabezpiecze-
nia, który nadzoruje dowóz, przecho-
wywanie oraz wydawanie środków bo-
jowych, technicznych środków mate-
riałowych, materiałów pędnych i sma-
rów, umundurowania, żywności oraz
części zamiennych do uzbrojenia
i sprzętu wojskowego.
Pododdziały dywizjonu zabezpie-
czenia oprócz samochodów służących
do transportu używają specjalistycz-
nych pojazdów do przewozu i dystry-
bucji paliw płynnych, sprzętu, urzą-
dzeń przeładunkowych oraz specjali-
stycznych pojazdów do utrzymania na-
nr 26/2008
KMDR MIROSŁAW BADUROWICZ,
DOWÓDCA 43 BAZY LOTNICZEJ:
– Największym atutem 43 Bazy Lotniczej są
ludzie, którzy tu służą i pracują. Dzięki nim
możliwe jest wykonywanie coraz większej
liczby coraz trudniejszych zadań. Drugi nie-
wątpliwy atut jednostki to lokalizacja. Po
pierwsze bliskość portu wojennego, który
tworzy z lotniskiem swoisty, jedyny w kraju
węzeł komunikacyjny. Po drugie, usytuowa-
nie bazy w Gdyni nad Zatoką Pucką pozwa-
la, oczywiście po służbie, korzystać z uroków
Trójmiasta, szczególnie latem.
25%
Żołnierze
wierzchni lotni- nadterminowi
skowych.
Baza w NATO 60% 15%
Żołnierze
Żołnierze
ZSW
43 BLot jako jed- zawodowi
nostka logistyki stacjo-
narnej w strukturach NATO zaszere-
gowana jest do jednostek zabezpiecze-
nia bojowego wchodzących w skład
wojsk operacyjnych. W ramach Host
Nation Support (wsparcie pobytu
i działań wojsk sojuszniczych na tery-
torium kraju gospodarza) baza zajmo-
wała się ostatnio głównie przyjmowa-
niem statków powietrznych państw
NATO lądujących na lotnisku Oksy-
wie. – Chodzi również o umożliwie-
nie wyładunku sprzętu i towarów, ma-
gazynowanie uzbrojenia i sprzętu woj-
skowego, środków materiałowo-tech-
nicznych, zabezpieczenie transportu,
zapewnienie łączności, podstawowej
opieki medycznej oraz wyżywienia
w kasynie i stołówce żołnierskiej – mó-
wi kmdr Mirosław Badurowicz, do-
wódca 43 Bazy Lotniczej. Ponadto ba-
za umożliwia 28 Eskadrze Lotniczej
stacjonującej na lotnisku Oksywie
utrzymanie gotowości sił wydzielo-
nych do Sił Odpowiedzi NATO. 
Napisz do autora:
tomasz.gos@redakcjawojskowa.pl
FLESZ
BAŁTYK. Trałowce, okręty transpor-
towo-minowe, kutry transportowe oraz
jednostki pomocnicze – to siły 8 Flotylli
Obrony Wybrzeża, które wzięły udział
w trwających od 16 do 20 czerwca ćwi-
czeniach morskich. Wspierały je samo-
loty bojowe i śmigłowce Marynarki
Wojennej. Jednym z głównych etapów
ćwiczeń było rozpoznawcze poszukiwa-
nie min za pomocą trałów i stacji hy-
drolokacyjnych.
KOŁOBRZEG. Od wykonania
„Hymnu do Bałtyku” przez Orkiestrę
Garnizonową 8 Flotylli Obrony Wybrzeża
rozpoczęła się uroczystość związana ze
105. rocznicą urodzin komandora
Stanisława Mieszkowskiego. Pod po-
mnikiem upamiętniającym pierwszego
polskiego kapitana Portu Kołobrzeg ze-
brali się przedstawiciele władz samorzą-
dowych miasta i powiatu, oświaty, służb
mundurowych oraz młodzież. Gościem
honorowym uroczystości był syn koman-
dora dr Witold Mieszkowski.
OLESZNO. Marynarze z grup płe-
twonurków minerów wchodzących
w skład 12 i 13 dywizjonów trałowców
8 Flotylli Obrony Wybrzeża przebywali
od 9 czerwca na obozie kondycyjno-
-szkoleniowym. Swoje umiejętności
płetwonurkowie sprawdzili w Jeziorze
Zamkowym w Wałczu. 13 czerwca wy-
dobyli zlokalizowany w pierwszych
dniach miesiąca przez członków ko-
szalińskiego Klubu Płetwonurków
MARES 300 mm pocisk rakietowy
M-31UK Katiusza pochodzący z okre-
su II wojny światowej.
SZCZECIN. Od 13 do 15 czerwca
trwały Dni Morza, podczas których moż-
na było zwiedzać m.in. okręty wchodzą-
ce w skład 8 Flotylli Obrony Wybrzeża ze
Świnoujścia: okręt transportowo-mino-
wy ORP „Kraków” i trałowiec ORP
„Resko”. W ustawionych punktach spe-
cjaliści udzielali informacji związanych
z naborem do zawodowej służby wojsko-
wej, a także z profesjonalizacją morskie-
go rodzaju sił zbrojnych. Szczecińskie
Dni Morza to święto z tradycjami, a zara-
zem jedna z większych imprez plenero-
wych w Polsce.
Oprac. GP
Polska Zbrojna 39
PO SŁUŻBIE
SKRZYDŁA SOJUSZU
W przyszłym roku sojusz północnoatlantycki będzie obchodził 60. rocznicę powstania.
Jubileusz ten zbiega się z dziesięcioleciem przyłączenia Polski do NATO. Oba te
wydarzenia w szczególny sposób uczci Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie.
związku z podwójnym
natowskim jubileuszem
Muzeum Lotnictwa Pol-
skiego przygotowuje sta-
łą ekspozycję statków powietrznych
używanych przez armie sojuszu.
– W jednym z hangarów chcemy stwo-
rzyć interaktywną ekspozycję we-
wnętrzną – mówi Maciej Madej z Mu-
zeum Lotnictwa Polskiego, koordyna-
tor projektu „NATO 1949–2009”.
– Chcemy zapewnić naszym gościom
różne atrakcje, na przykład możliwość
wejścia do kabiny samolotu bojowe-
go. W niebanalny sposób zamierzamy
zaprezentować zwiedzającym historię
i dorobek sił powietrznych państw
NATO. Przygotujemy różne filmy
i materiały multimedialne. Obie eks-
pozycje będą elementem projektu edu-
kacyjnego. Dzieci i młodzież chcemy
zachęcić do aktywnego poznawania
historii. Myślę, że pomoże nam w tym
choćby międzynarodowa impreza dla
modelarzy, której będziemy gospoda-
rzami. Specjalną ofertę przygotowu-
jemy również dla dorosłych. We wrze-
śniu, przy współudziale Kwatery
Głównej NATO, chcemy zorganizo-
wać konferencję publicystyczno-na-
ukową z cyklem wystąpień na temat
40 Polska Zbrojna
JAC E K S Z U S TA KOW S K I
relacji transatlantyckich, przeszłości tak dużo czasu, jakby się mogło wy-
i przyszłości NATO. dawać, ponieważ pozyskanie przez
muzeum nowych eksponatów nie jest
PLAN TRZYLETNI proste. Przede wszystkim kosztuje
Pomysł zorganizowania nowej eks- i wymaga pokonania licznych barier
pozycji plenerowej w krakowskiej pla- proceduralnych. Na przykład zdoby-
cówce zrodził się przed dwoma laty. cie samolotu Convair F-102 Delta
Entuzjaści oryginalnego uczczenia ju- Dagger z Muzeum Greckich Sił Po-
bileuszu NATO dali sobie trzy lata na wietrznych, na wymianę za Su-22
ściągnięcie do Krakowa kilkunastu i MiG-21, wymaga zgody… Kongre-
statków powietrznych. To wcale nie su Stanów Zjednoczonych. Grecy nie
NOWATORSKI PROJEKT
KRAKOWSCY MUZEALNI- myśleli o pozyskaniu sprzę- nawiązało już kontakty
CY żałują, że nie wszyscy tu zachodniego, o tyle te- z podobnymi placówkami
promują swój sprzęt tak jak raz są otwarci również na z państw, które ostatnio
szwedzkie siły powietrzne, kierunek wschodni. MLP przyjęto do NATO.
które podarowały Muzeum
Lotnictwa Polskiego dwa sa-
moloty. Najpierw Drakena,
a przed trzema laty Viggena
(na zdjęciu). Po tych nabyt-
kach w MLP zaczęto myśleć,
w jaki sposób pozyskać inny
sprzęt z Zachodu. Jednym
z pomysłów było utworzenie
ekspozycji z okazji 60. rocz-
nicy powstania NATO.
O ile na początku pomysło-
dawcy powiększenia kolek-
cji samolotów w Krakowie
SAAB
nr 26/2008
 | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | | | |

są bowiem pełnoprawnymi właścicie- resowani pozyskaniem śmigłowca

lami maszyn, które w ramach pomo- Mi-2, a w zamian oferują samolot F-5.

JACEK SZUSTAKOWSKI (2)

cy militarnej pozyskali od USA. Zgo-
dę od Kongresu USA muszą również
otrzymać Portugalczycy, którzy są
zainteresowani wymianą samolotu
Vought A-7 Corsair II za naszego
MiG-21. Włosi z kolei mówią, że da-
dzą nam F-104 Starfightera, jeśli tyl-
Symboliczny eksponat ko ministerstwa obrony obu krajów
PIERWSZY EKSPONAT NA NATOWSKĄ dojdą w tej sprawie do porozumienia.
WYSTAWĘ, SAMOLOT MIG-29 Z POL- W rozmowach z Włochami duży
SKIMI SZACHOWNICAMI, JEST
udział miał stały przedstawiciel Pol-
SYMBOLICZNĄ MASZYNĄ. Służbę roz-
począł we wschodnioniemieckim lotnic-
ski przy NATO Bogusław Winid. Na-
twie, a po zmianach politycznych w Euro- tomiast minister Bogdan Klich po-
pie i zjednoczeniu Niemiec wraz z innymi mógł w zdobyciu samolotu SEPECAT
MiG-29 stał się pierwszą sowiecką kon- Jaguar z brytyjskich Royal Air Force.
strukcją używaną przez państwo natow- Włosi i Brytyjczycy przekażą ekspo-
skie. W latach 2003– naty na ekspozycję w Krakowie w for-
–2004 Polska za symboliczne 1 euro za mie darowizny. Muzeum Królewskich
sztukę odkupiła od Niemiec 23 używane Sił Zbrojnych Belgii w Brukseli po-
maszyny MiG-29. Po remontach i moder- daruje krakowskiej placówce samolot
nizacji trafiły do 41 Eskadry Lotnictwa F-84 Thunderstreak, a drugą maszy-
Taktycznego w Malborku. Cztery pierw- nę – Dassault Mirage 5, wymieni na
sze MiG-29 rozpoczęły służbę na począt- śmigłowiec Mi-2.
ku czerwca 2005 r. Inauguracyjny lot sa-
Muzeum w Krakowie prowadzi też
molotem o numerze bocznym 4115 wy-
konali ppłk pil. Robert Dziadczykowski,
rozmowy z muzeami sił powietrznych
dowódca 41 Eskadry, oraz ppłk pil. Ste- w Norwegii, Danii, Holandii, Hiszpa-
fan Rutkowski, dowódca 1 Eskadry Lot- nii i Niemczech. W efekcie zadeklaro-
nictwa Taktycznego. Maszyna „4115” wano już wymianę kolejnych ekspona-
zakończyła służbę w ubiegłym roku. tów. Holendrzy są na przykład zainte-
Są jednak kraje takie jak Turcja, które
nie odpowiedziały na propozycję udzia-
łu w krakowskim projekcie lub udzie-
liły negatywnej odpowiedzi.
PIERWSZE ZDOBYCZE
4 kwietnia, w 59. rocznicę podpisa-
nia w Waszyngtonie traktatu północ-
noatlantyckiego (powołującego do ży-
cia NATO), do Muzeum Lotnictwa
Polskiego w Krakowie trafił pierwszy
eksponat na nową ekspozycję – samo-
lot MiG-29 (nr taktyczny 4115) z pol-
skimi szachownicami. Drugi eksponat
będzie można oglądać w krakowskim
muzeum w drugiej połowie czerwca.
Przyjedzie do Krakowa z Belgii. Mo-
wa o samolocie Dassault Mirage 5. Na
plenerową ekspozycję również być mo-
że dotrze samolot BAe Harrier Gr.2,
pozyskany dzięki wymianie z Akade-
mią Obrony Zjednoczonego Królestwa
w Shrivenham. Zgodnie z ustaleniami,
za Harriera, który latał bojowo pod-
czas konfliktu falklandzkiego, akade-
mia dostanie MiG-21. 
Napisz do autora:
jacek.szustakowski@redakcjawojskowa.pl

REKLAMA
XVI Międzynarodowy Salon Przemysłu Obronnego – MSPO
Kielce, 8–11 IX 2008 r.

T o już szesnasta edycja Międzynaro-

dowego Salonu Przemysłu Obronne-
go odbywającego się w tym roku w dniach
8–11 września w Kielcach. Przez minio-
ne lata kieleckie targi obronne urosły do
rangi najważniejszej imprezy tego rodza-
ju w Europie Centralnej i trzeciej z naj-
większych i najważniejszych na Starym
Kontynencie.
W 2007 r. na targach MSPO zaprezen-
towało się 370 firm z 24 krajów. W naro-
dowej wystawie Stanów Zjednoczonych
uczestniczyło 31 wystawców. Ekspozycje
prezentujące zawsze pełny przegląd naj-
nowszych ofert światowego przemysłu
dla SZRP ogląda ponad 13 tys. gości.
W tym roku stoiska MSPO chce obejrzeć
m.in. 47 delegacji oficjalnych, w tym
26 zagranicznych. W Biurze Prasowym
MSPO akredytowanych jest zwykle
ok. 200 dziennikarzy, w dużej grupie
z czołowych mediów branżowych. Targi
są chwalone przez wystawców, którzy
w Kielcach nawiązują kontakty i podpi-
sują kontrakty. W 2007 r. na targach pod-
pisano m.in. list intencyjny o współpracy
w systemach obrony przeciwlotniczej po-
między częścią firm Grupy Zbrojeniowej
BUMAR a francuską MBDA.
Ważnym wydarzeniem tegorocznej edy-
cji MSPO będzie również – obok wysta-
wy sprzętu i uzbrojenia polskich SZ – eks-
pozycja XIV Międzynarodowych Targów
Logistycznych „Logistyka”, odbywających
się równolegle do MSPO. Ale nie tylko
dlatego warto odwiedzić kieleckie targi.
Coroczną atrakcją salonu, obok statycz-
nej ekspozycji wielkogabarytowego
sprzętu wojskowego wewnątrz hal wysta-
wienniczych, są pokazy dynamiczne dzia-
łania najnowocześniejszych formacji pol-
skiej armii oraz sprzętu w ruchu na spe-
cjalnie do tego przygotowanym terenie
pokazowym.
To jedna z ważnych atrakcji uświetniają-
cych targi. Ostatnio salon rozpoczęły po-
kazy sprawności pododdziałów wojsk
aeromobilnych, w którym wzięło udział
blisko 200 żołnierzy, dziesięć śmigłow-
ców oraz trzy samoloty CASA C-295.
Prezentują się tu także jednostki ratow-
nicze, m.in. Państwowej Straży Pożarnej.
MSPO jest imprezą o ugruntowanej mię-
dzynarodowej marce oraz wyjątkowym
znaczeniu dla polskiego sektora zbroje-
niowego, jak również polskiej armii, któ-
ra unowocześnia swoje uzbrojenie. Z ra-
cji swojej tematyki koncentrują się przede
wszystkim na tematyce dotyczącej obro-
ny militarnej, ale także na szeroko rozu-
mianym bezpieczeństwie publicznym
oraz problemach ratownictwa.
Jest tradycją, że targi, każdego roku, od-
wiedzane są przez profesjonalistów
– przedstawicieli MON, ale także Policji,
Państwowej Straży Pożarnej, Straży Gra-
nicznej oraz urzędników państwowych
wysokiego szczebla. MSPO odwiedza
również kilkadziesiąt delegacji z całego
świata oraz korpus attaché wojskowych
akredytowanych w Polsce.
Polska jest dużym i chłonnym rynkiem
nowoczesnego uzbrojenia i wyposaże-
nia dla wszystkich służb mundurowych.
Salon pełni też istotną funkcję platfor-
my spotkań i wymiany poglądów pomię-
dzy twórcami techniki obronnej i jej użyt-
kownikami – kadrą dowódczą i korpu-
sem oficerskim WP oraz formacji pod-
ległych MSWiA.
Tradycją salonu stały się również wysta-
wy narodowe poszczególnych państw
prezentujące potencjał ich przemysłu
obronnego. W tym roku – po wystawach
przygotowywanych w 2007 r. przez Niem-
cy, Francję, Izrael oraz 31 firm z USA
– wiodącym wydarzeniem będzie wysta-
wa narodowa Szwecji, podczas której fir-
my przemysłu obronnego tego kraju za-
prezentują nowoczesne systemy uzbro-
jenia wyprodukowanego na bazie naj-
nowszych rozwiązań technologicznych,
a także osobisty ekwipunek żołnierski.
Międzynarodowy charakter mają tak-
że liczne konferencje i seminaria bran-
żowe towarzyszące targom. Oprócz se-
minariów firm przemysłu szwedzkie-
go, które odbędą się 10 i 11 września,
po uroczystości otwarcia przewidzia-
no konferencję WAT pn. „Przeskok ge-
neracyjny w siłach zbrojnych” oraz se-
minarium miesięcznika „Raportu
– Wto” – „Transformacja Polskich Sił
Zbrojnych”. Na drugi dzień targów za-
planowano m.in. konferencję nt. „Po-
trzeby sił zbrojnych, a możliwości prze-
mysłu obronnego”, a także seminaria:
„Wymiary bezpieczeństwa europej-
skiego u progu XXI wieku”, organizo-
wane przez Uniwersytet Świętokrzy-
ski, oraz „Mosty szturmowe i towarzy-
szące” – prowadzone przez przedsta-
wicieli OBRUM.
Po prezentacji firm szwedzkich 10 wrze-
śnia planowane jest także seminarium
Jednostki Ratownictwa Chemicznego
z Tarnowa poświęcone niezmiernie
ważnemu problemowi ekologicznej uty-
lizacji utleniacza paliwa rakietowego.
Prezentowana będzie polska metoda
opracowana przez Jednostkę we współ-
pracy z Politechniką Wrocławską, a tak-
że jej międzynarodowe wykorzystanie
m.in. na Ukrainie.

nr 26/2008 Polska Zbrojna 41

PO SŁUŻBIE
K S I Ą Ż K A
Tajemniczy apostoł
J eśli ktoś czytał „Kod Leonarda da
Vinci” Dana Browna, to będzie wie-
dział, czego się spodziewać po „Ta-
jemnicy 13 apostoła” Michela Beno-
ita. W obu książkach bowiem główną
tezą jest stwierdzenie, że Kościół ka-
tolicki ukrywa przed światem jakąś
wielką tajemnicę.
W książce chodzi o tytułowego trzyna-
stego apostoła, o którym wzmiankę, zda-
niem Benoita, znajdujemy w Ewangelii
Jana oraz w Dziejach Apostolskich. Miał
on być świadkiem śmierci Jezusa, miał
także wiedzieć, gdzie znajduje się jego
grób. I to właśnie świadectwo trzynaste-
go apostoła podważające boskość Jezu-
sa ma być dla Kościoła katolickiego tak
wielkim zagrożeniem, że dla jego ukry-
cia nie zawaha się przed zbrodnią.
„Tajemnica 13 apostoła” to kalka „Ko-
du…” Dana Browna. Większość rozwią-
zań fabularnych jest bardzo podobna.
Nawet nazwisko jednego z głównych
bohaterów, Remberta Leelanda, przy-
pomina jakby Roberta Langdona... Ale
brakuje w tej książce tak charaktery-
stycznych dla Browna łamigłówek lo-
gicznych, nie ma śladu fascynacji tech-
niką, no i rozwiązanie akcji jest raczej
mało zaskakujące...
W sumie powieść powinna się podobać
tym, którzy Dana Browna czytają z wy-
piekami na twarzy. Choć z drugiej stro-
ny, jeśli ktoś czytał Browna, nie musi czy-
tać Benoita. (mks)
Michael Benoit,
„Tajemnica
13 apostoła”,
Albatros 2008
Zjazd koleżeński „Promocja ’88”
W dniach 4–5 października 2008 r. na terenie WSOWL im. Generała Tadeusza
Kościuszki jest organizowany Zjazd Koleżeński Absolwentów Wyższej Szkoły
Oficerskiej Wojsk Zmechanizowanych im. Tadeusza Kościuszki – Promocja ’88”
Informacje będą udzielane telefonicznie:
ppłk dr Lech PLEZIA (0-71) 7 658-133
mjr mgr Waldemar KORZENIECKI (0-71) 7 658-130
mjr mgr Andrzej REZIK (0-71) 7 658-128
mjr rez. mgr Przemysław SZYMAŃSKI (0-71) 7 663-898
lub drogą mailową: promocja88@tlen.pl
Szczegółowy program spotkania i inne informacje są dostępne na stronie internetowej
WSOWL w zakładce Zapowiedzi: www.wso.wroc.pl
42 Polska Zbrojna
K S I Ą Ż K A
Szlakiem Karpackiej
Detaliczny opis losów i szlaku bojowego
II Brygady Legionów Polskich.
W
historii Polski są okresy, w któ-
rych dzieje narodu w dużej mie-
rze opisywane są poprzez losy
legendarnych oddziałów. Dzięki
tej tradycji, myśląc „I wojna światowa”, myśli-
my „legiony”. Dalej konotacje są już różne.
U Stanisława Czerepa hasło „legiony” wywo-
łuje jednoznaczne skojarzenie – „bohater-
stwo”. Autor wziął pod lupę dzieje II Brygady
Legionów Polskich, zwanej także „Karpacką”
lub „Żelazną”. Jednostka istniała od września
1914 r. do marca 1918 r., gdy po przedarciu
się przez linie frontu pod Rarańczą połączyła
się z oddziałami II Korpusu Polskiego. Czerep
szczegółowo opisuje losy dowodzonej przez
pułkowników Küttnera i Hallera jednostki. Co
istotne, dużo miejsca poświęca procesowi for-
mowania oddziałów i ich bojowym losom. Opis
walk z udziałem II Brygady jest, podobnie jak
cała publikacja, niezwykle szczegółowy – re-
lacjonując potyczki, Czerep często przytacza
godziny konkretnych szarż czy numery zdoby-
wanych wzgórz, co bardziej pasuje do wojsko-
wych map niż do książki, która ma być cieka-
wą lekturą. Opis szlaku bojowego jest u auto-
ra istotnym elementem szerszego planu – lo-
sy II Brygady są przedstawione w powiązaniu
z losami całych legionów i walki na frontach
I wojny światowej. Szczególną uwagę na tym
polu Czerep poświęca inicjatywom związanym
z odradzaniem się polskiej państwowości.
„II Brygada...” stanowi rozwinięcie obronionej
w 1987 r. pracy doktorskiej autora. Mimo uni-
wersyteckiej genezy język publikacji nie jest
suchy i naukowy. Dobrą stroną doktoranckie-
go rodowodu „II Brygady...” jest dobór mate-
riału i sposób jego prezentacji. W zasadzie
wszystko w tej książce jest udokumentowa-
ne, a od przypisów aż się roi. Ciekawym do-
datkiem są mapy szlaku bojowego Brygady
PLUS MINUS
Szczegółowość relacji (dla pasjo-
natów), historyczne zdjęcia,
aneksy
Szczegółowość relacji (dla pozo-
stałych)
Karpackiej oraz najważniejszych bitew w jej
historii, w tym słynnej szarży pod Rokitną czy
przełamania pod Rarańczą. Gratką dla pasjo-
natów są tabele zawierające m.in. stany eta-
towe pododdziałów brygady z różnych okre-
sów, zestawienie liczbowe strat Legionów Pol-
skich czy zestawienie procentowe szeregują-
ce legionistów wszystkich trzech brygad we-
dług wykonywanych przez nich zawodów. Da-
leko posuniętą szczegółowość i naukowe po-
dejście autora doskonale ilustruje fakt, że Cze-
rep w załączniku wymienia, nazwisko po na-
zwisku, pełną obsadę personalną w dowódz-
twie, oddziałach i pododdziałach II Brygady
– z dowódcą batalionu w piechocie, a pluto-
nu w kawalerii włącznie.
Detaliczność opisu czyni z monografii Cze-
repa doskonałą lekturę dla czytelników
chcących dogłębnie poznać losy II Brygady
Legionów. Szerokie spektrum tematów – od
uzbrojenia po codzienne menu żołnierzy
– może przytłoczyć laika, ale powinno usa-
tysfakcjonować pasjonata. (jk)
Stanisław Czerep, „II Brygada Legionów
Polskich”, Dom Wydawniczy Bellona, War-
szawa 2007 r.
nr 26/2008
ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO||
WOJSKO PORADY ||
KULISY PORADY
PO SŁUŻBIE || | |
HISTORIAHISTORIA
PO SŁUŻBIE ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || |

Wędrówki baobabów BOGUSŁAW POLITOWSKI

Żartobliwie nazywają siebie „baobabami” lub „Afrykańczykami”. Przez wiele lat

nikt o nich nie słyszał. Mówiło się o Armii Polskiej Andersa, nie wspominano natomiast
o podążających razem z wojskiem uchodźcach.

ył początek września
1939 r. Janek Paduch miał
dziesięć lat. Którejś nocy
widział, jak jego ojciec
i kilku sąsiadów chowają
do ich studni broń. Nie
rozumiał, że wybuchła wojna. Kilka-
naście dni później czerwonoarmiści za-
brali ojca. Do tej pory nie wie, co się
z nim stało.
Tułaczka
10 lutego 1940 r. Paduchowie, podob-
nie jak inne rodziny mieszkające w osa-
dzie Cerkowno na Wileńszczyźnie, do-
stali kilka godzin na spakowanie się.
Później sowieccy żołnierze saniami
wywieźli ich na stację kolejową Ziab-
ki. Kilka tygodni jechali bydlęcymi wa-
gonami w głąb sowieckiej Rosji, do Ko-
tłasu w rejonie Archangielska. We wsi
Krzyże w gułagu przygotowano dla
nich baraki. Z tamtych czasów Jan Pa-
duch najbardziej pamięta mróz, głód
i pluskwy.
Po ataku hitlerowców na ZSRR
w czerwcu 1941 r. polscy wysiedleńcy
odzyskali wolność. Bramy gułagów zo-
stały otwarte. Mogli jechać, dokąd
chcieli. Paduchowie, podobnie jak wie-
le innych rodzin, ruszyli na południe, do
Uzbekistanu. Rozpoczęli nowe życie
w kołchozie w okolicach Taszkientu.
Któregoś dnia w osadzie pojawiła się
wojskowa ciężarówka. Żołnierze w pol-
skich mundurach przez megafony infor-
mowali, że kto chce, może się udać do
Dżalalabadu, gdzie tworzone są oddzia-
ły polskiego wojska.
Po kilkutygodniowej pieszej wędrów-
ce rodzina Paduchów znalazła się w ko-
lonii dla uchodźców. Janek z bratem na-
tychmiast wstąpili do oddziału junaków.
Starszy brat rozpoczął służbę w armii.
Jan Paduch szczególnie zapamiętał
dzień, w którym zobaczył gen. dyw. Wła-
dysława Andersa. Generał przemawiał
do junaków, którzy składali przysięgę:
– Pamiętajcie chłopcy, że jesteście przy-
szłością narodu polskiego. Warszawa,
Wilno, Lwów, Kraków, Poznań patrzą na

nr 26/2008 Polska Zbrojna 43

AAAAAAA
HISTORIA AAAAAAAA
II WOJNA ŚWIATOWA
RODZINA PADUCHÓW w Iranie, rok 1943
ARCHIWUM JAN PADUCH

W latach
1942–1950 na terenie
BOGUSŁAW POLITOWSKI

Kenii, Ugandy, Tanganiki,

Rodezji Północnej i Południowej
aż po Kraj Przylądka
w 22 osiedlach przebywało
ponad 18 tys. Polaków, matek
z dziećmi i starszych osób, PAN JAN PADUCH marzy o tym, że kiedyś, będąc w kraju, spotka kogoś, kto opowie mu, co stało się
którzy nie mogli pójść z dawno utraconym ojcem. Liczy na to, że może dzięki „Polsce Zbrojnej” dowie się, gdzie i w jakich
okolicznościach zginął Piotr Paduch. Jeżeli ktokolwiek wie coś o jego losach, prosimy o kontakt
do Armii Andersa z redakcją (e-mail: polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl, tel.: 0-22 684 52 13).

Klub pod baobabem

P od koniec lat 80., z inicjaty-
wy Zofii Daniszewskiej
z Wrocławia, „Afrykańczycy” po-
stanowili się zjednoczyć. W maju
1989 r. we Wrocławiu odbył się
pierwszy zjazd stowarzyszenia
„Klub pod baobabem”.
Uczestniczyło w nim ponad 200
osób. Obecnie towarzystwo jest
organizacją pozarządową. Jego
misją jest prowadzenie prac ba-
dawczych związanych z losami
Polaków w Afryce, ukazywanie ro-
li polskiej szkoły i harcerstwa oraz
Kościoła w wychowywaniu mło-
dego pokolenia w tamtym okre-
sie. We współpracy ze Związkiem
Sybiraków i Rodziną Katyńską
w Izbie Pamięci Sanktuarium
Golgoty Wschodu we Wrocławiu
utworzono stałą ekspozycję do-
kumentów i pamiątek
„Afrykańczyków”. Ufundowano
także tablicę pamiątkową z po-
piersiem gen. Władysława
Andersa w tymże sanktuarium.
Od początku istnienia towarzy-
stwo zorganizowało 11 zjazdów
(w tym światowy z udziałem po-
nad 500 osób, z czego 260 z za-
granicy). Wydało dziesięć nume-
rów „Biuletynu” z bogatymi infor-
macjami, opracowało monografię
wszystkich osiedli w Afryce, gdzie
przebywali Polacy w czasie II woj-
ny światowej (18 tys. ludzi
w 22 osiedlach). Członkowie
klubu biorą udział w lekcjach ży-
wej historii w szkołach i różnych
instytucjach.

was, tęsknią i czekają, jak każda wieś
i miasteczko w Polsce. Każdy z Was ma
kawałek godności i honoru Polaka i da
Bóg, jak wrócimy do kraju, Polska się na
Was nie zawiedzie.
Po jakimś czasie oddziały wojskowe
oraz dziesiątki tysięcy cywilnych uchodź-
ców zaczęto ewakuować do Persji. Ro-
dzina Paduchów musiała się rozdzielić.
Chłopcy ruszyli ze swoimi oddziałami,
a matka z dwiema siostrami dotarły do
Iranu innym statkiem. W Pahlewi odna-
leźli się ponownie.
Na prośbę matki dwunastoletni Janek
wystąpił z oddziałów junaków. Gdy dwaj
starsi bracia nadal nosili mundury i wraz
z wojskiem wyjechali do Egiptu, on opie-
kował się siostrami. I znów zaczęła się
tułaczka – przez Teheran, Zatokę Perską
do Indii. Po kilku miesiącach Jan Paduch
wraz z rodziną i tysiącami rodaków wy-
siadł ze statku na ląd w Mombasie w Ke-
nii. I gdy wydawało się, że to już koniec
poniewierki, zapadła decyzja, że z wie-
loma innymi uchodźcami muszą się udać
do Ugandy – do obozu koło miasteczka
Masindi.
Trudne warunki
Kilka tysięcy Polaków zatrzymało się
w paru obozach dla uchodźców. Miesz-
kali w prymitywnych chatkach krytych
słomą, bez okien i żadnych wygód. Zwy-
czajne klepisko zastępowało podłogę.
Spali pod moskitierami. Posiłki gotowa-
li na zewnątrz z produktów dostarcza-
nych przez Anglików. Chociaż żyli
w trudnych warunkach, byli bezpieczni.
Janek mógł kontynuować przerwaną woj-
ną naukę. Do szkoły, którą nazywano
„Gimnazjum pod baobabem”, chłopiec
chodził prawie dwa lata. W tym czasie
aktywnie działał w harcerstwie. Chociaż
w tej organizacji działał jeszcze długo po
wojnie i otrzymał stopień harcmistrza, to
najbardziej dumny jest z Krzyża Harcer-
skiego z numerem 4000, który dostał
w Ugandzie.
Rodzina z utęsknieniem czekała na li-
sty z frontu. Jeden z braci, Kazimierz, brał
udział w kampanii włoskiej. W 1946 r.
z wieloma innymi Polakami trafił do An-
glii, a 15 sierpnia 1948 r. dotarła tam
z Afryki reszta rodziny.
Pierwszego obozu przejściowego pan
Jan nie wspomina najlepiej. W kolejnym
obozie pod Londynem rodzina Padu-
chów spędziła prawie 12 lat. Jan Paduch
został specjalistą w stawianiu rusztowań
budowlanych, a z czasem awansował na
inspektora magistratu w Colchester nad-
zorującego miejscowych budowlańców.
Ożenił się z Polką, ale jego syn Stanisław
– ku rozczarowaniu ojca – poślubił An-
gielkę. Matka zmarła w 1958 r.
Pan Jan do dziś mieszka w Colchester
na wschodzie Anglii. Ani on, ani nikt
z jego rodziny nie zamierza wrócić w ro-
dzinne strony, które obecnie są częścią
Białorusi. Tu ma wielu przyjaciół. Czę-
sto pomagał też Polakom, którzy znaleź-
li się w Wielkiej Brytanii. 
Napisz do autora:
boguslaw.politowski@redakcjawojskowa.pl

44 Polska Zbrojna nr 26/2008

 | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

W
Panu 2005 r. przeprowadzo-
Panu
płk. Henrykowi BOGUSZOWI no w Polsce badania
płk. Henrykowi BOGUSZOWI
wyrazy głębokiego współczucia
wyrazy głębokiego współczucia dotyczące kondycji psychicz-
i szczerego żalu
i szczerego żalu nej naszych rodaków. Na pyta-
z powodu śmierci
z powodu śmierci nie: „Z czego jesteś dumny?”,
OJCA odpowiadano: z osiągnięć zawodowych
OJCA (64,3 proc.), z mojej rodziny
składają (56,2 proc.), z tego, że papież był Pola-
składają: kiem (54,0 proc.), że jestem Polakiem
szef oraz pracownicy
dyrekcja, kadra i pracownicy (35,2 proc.), jestem katolikiem
Zespołu Obsługi
Departamentu Kadr MON.
Administracyjno-Personalnej. (3,5 proc.).
Z badań tych wynika, że statystyczny
Polak, choć przyznaje się do katolicy-
Panu płk. Kazimierzowi PRAWUCKIEMU zmu, to większej wagi do tego nie przy-
wyrazy głębokiego żalu i współczucia z powodu śmierci wiązuje. A Chrystus mówi dzisiaj
w ewangelii: „do każdego, który się
MATKI przyzna do Mnie przed ludźmi, przy-
znam się i Ja przed moim Ojcem, który
składają dowódca i żołnierze XXIX zmiany PKW UNIFIL w Libanie. jest w niebie.” (Mt 10). Czyż nie jest to
wezwanie do świadectwa wiary i dumy
z tej wiary? Dlaczego jednak wielu ka-
tolików nie potrafi manifestować swej
Panu ppłk. Zdzisławowi LANGO Mjr. Leszkowi FILIPCZYKOWI
z powodu tragicznej śmierci wyrazy współczucia i słowa otuchy przynależności do Kościoła, a wręcz
z powodu śmierci przeciwnie, skrzętnie to ukrywa? Oczy-
BRATA wiście nie chodzi tu o dewocję czy wia-
OJCA rę na pokaz. Żyjmy z Chrystusem
wyrazy szczerego żalu w sercu, w okazywaniu miłości sobie
i głębokiego współczucia przekazują nawzajem. Jezus mówi dalej: „Nie bój-
składają kadra i pracownicy cie się ludzi”. Mistrz z Nazaretu prze-
szef i koledzy Inspektoratu MON konuje każdego człowieka, że mniej
z Zespołu Kontroli Zdolności ds. Bezpieczeństwa Lotów ważna jest opinia publiczna, najistot-
Bojowej DK MON. w Poznaniu. niejsze jest trwanie przy Panu.
Zatem, aby być dumnym z przynależ-
ności do Chrystusa i Kościoła, trzeba
pokonać lęk przed opinią publiczną,
Panu Pułkownikowi Jerzemu Panu Pułkownikowi przed ludźmi, przed samym sobą. Dzi-
DŁUGOSZEWSKIEMU Jerzemu siaj często człowiek nie wie, co nosi
wyrazy głębokiego współczucia DŁUGOSZEWSKIEMU w sobie, w głębi swej duszy, w głębi
z powodu śmierci z powodu śmierci swego serca. Pozwólcie zatem Chrystu-
CÓRKI sowi mówić do siebie, bo tylko On ma
CÓRKI wyrazy szczerego żalu oraz słowa życia, a my bądźmy tego świad-
głębokiego współczucia kami, realizując w życiu słowa pieśni:
składają składają „Uczyńcie, co wam mówi Syn, prze-
dowódca, kadra i pracownicy kadra i pracownicy wojska mieniajcie wiarę w czyn”.
wojska Dowództwa Sił Zarządu Planowania A5 ks. Zenon Pawelak, Sieradz
Powietrznych. Dowództwa Sił Powietrznych.

Z głębokim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Panu ppłk. Andrzejowi

SZLEJZEROWI
Damiana SZLEJZERA słowa wsparcia i wyrazy
najgłębszego współczucia
syna Pana ppłk. Andrzeja SZLEJZERA z powodu śmierci
Wyrazy głębokiego współczucia
Panu Pułkownikowi, Rodzinie i Przyjaciołom Zmarłego SYNA
składają: składają
dowódca, kadra i pracownicy wojska dowódca wraz z kadrą
Dowództwa 1 Warszawskiej Dywizji Zmechanizowanej i pracownikami wojska
im. Tadeusza Kościuszki. Dowództwa Wojsk Lądowych.

nr 26/2008 Polska Zbrojna 45

AAAAAAA AAAAAAAA

46 Polska Zbrojna nr 26/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE
Płacić, by nie płacić
Zobowiązaliśmy się wobec Unii Europejskiej, że do 2013 r. pozbędziemy się 70 tys. ton
zbędnej amunicji. I chociaż od czterech lat próbujemy się uporać z tym problemem,
efekty są na razie mizerne.
dyby osoby odpowiedzialne
za wycofanie przestarzałych
systemów uzbrojenia myślały
przewidująco, nie borykaliby-
śmy się dziś z zagospodarowa-
niem zbędnych środków bojowych (ZŚB).
Czołgiści wystrzelaliby amunicję do T-55
na poligonach, zyskując obycie w prowa-
dzeniu ognia. W magazynach na Pomorzu
nie straszyłby kwas azotowy, bo spaliłby się
nad Bałtykiem jako fragment paliwa do ra-
kiet S-75. W podobny sposób można by zu-
żyć rakiety Toczka, a teraz wystrzelać Ma-
lutkie, Krugi czy granaty do SPG-9. Uby-
łaby nam ponad połowa zbędnego arsena-
łu, na który nie znaleziono kupców!
Części nieperspektywicznych środków
bojowych nie dałoby się pozbyć na poli-
gonach, ani sprzedać. Chodzi o środki mi-
nersko-zaporowe, torpedy, środki ochrony
przed bronią masowego rażenia. Trzeba by
zapłacić za ich bezpieczną utylizację. Sęk
w tym, że dziś płacimy, nawet o tym nie
wiedząc, za przechowywanie prawie 70 tys.
ton zbędnych środków bojowych.
GDZIE JEST DOKUMENTACJA
W 2005 r. ostatecznie nie przyjęto strate-
gii zagospodarowania zbędnych wojsko-
wych środków bojowych, którą na zlecenie
ówczesnego ministra obrony przygotowa-
no w Agencji Mienia Wojskowego. Wkrót-
nr 26/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
MILITARIAMILITARIA
HISTORIAHISTORIA ||
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY
ŚWIAT TO I OWO
ARTUR GOŁAWSKI
ce zlikwidowano zespół, który zajmował
się w AMW pilotowaniem sprawy ZŚB.
Szczęśliwie dla Skarbu Państwa pojawi-
ła się firma, która jesienią 2006 r. kupiła od
AMW prawie milion nabojów kalibru 100
mm – połowę wybuchowego szrotu, jaki
wojsko przekazało jej na papierze (zbędna
amunicja nadal leży w wojskowych skła-
dach). Minął rok, zanim kontrahent, Wtór-
plast, zdołał uruchomić instalację demon-
tażu amunicji. Po drodze zderzył się z dzie-
siątkami barier. Najważniejszą z nich oka-
zał się brak wojskowej dokumentacji, któ-
ra pozwalałaby zabrać amunicję ze składów,
w których przeleżała trzydzieści i więcej
lat. Naboje trzeba było badać odpłatnie, we-
dług wojskowych procedur, a później za-
pewnić im bezpieczny transport, zgodnie
z przepisami ADR. Firmie nie udało się wy-
wiązać na czas z odbioru amunicji, musia-
ła renegocjować kontrakt z dwoma kolejny-
mi kierownictwami AMW.
W tym czasie fiaskiem zakończyły się
dwa przetargi na utylizację 900 ton rakie-
towych materiałów napędowych do rakiet
S-75. Żadna z firm startujących w przetar-
gu nie sprostała rygorom specyfikacji istot-
nych warunków zamówienia. Dwieście be-
czek z utleniaczem wciąż czeka na odbior-
cę. AMW wszczęła właśnie trzecie postę-
powanie w sprawie utylizacji, w nowator-
skim trybie dialogu konkurencyjnego.
| |
|| || |
Dziś płacimy za
przechowywanie
prawie 70 tys. ton
zbędnych środków
bojowych
ARTUR GOŁAWSKI
Niektórym mogłoby się wydawać, że
problem ZŚB rozwiążą Zakłady Metalo-
we Mesko. Na razie odniosły połowiczny
sukces: sięgając po środki offsetowe, zbu-
dowały nową linię do utylizacji zbędnych
środków bojowych.
ZA MAŁO
Dziś zakłady domagają się wydania im
zbędnych środków bojowych przez AMW.
Prezes agencji chętnie oddałby je za sym-
boliczną złotówkę, ale to nie byłby dla Me-
ska dobry interes. Firma musiałaby zapła-
cić za badania amunicji i opakowań do cer-
tyfikatów ADR, znaleźć ciężarówki speł-
niające normy ADR, mogące wozić zbęd-
ne środki bojowe, zapłacić ludziom za pra-
cę. Dlatego Mesko chce, by to Skarb Pań-
stwa (AMW lub MON) zapłacił za usługę.
Na utylizację ZŚB wydzielono w 2008 r.
7,7 mln zł. Ta kwota wystarczy na opłace-
nie utylizacji paliwa rakietowego. Przetarg
na utylizację 30–40 tys. ton innych środ-
ków trzeba będzie rozpisać, gdy znajdą się
środki w kasie AMW lub MON. Jeśli nie
uda się tego zrobić w tym roku, zadanie
przejmie nowa Agencja Uzbrojenia bądź
inna instytucja. Będzie to dla niej nowość
i już tylko z tego względu można spodzie-
wać się dalszych opóźnień. 
Napisz do autora:
artur.golawski@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 47
AAAAAAA OPINIE
MILITARIA AAAAAAAA
erkury, mitologiczny
patron kupców, czyli
ówczesnych ludzi biz-
nesu, stał się także
nazwą kompletnej in-
stalacji kontenerowej
do dekompletacji (rozkładania na ele-
menty) i utylizacji przez odzysk oraz re-
cykling niektórych elementów amunicji
artyleryjskiej kalibru 100 mm, niegdyś
przeznaczonej dla armat czołgów T-55.
„Merkury” pracuje intensywnie,
o czym będzie można się przekonać,
jeśli tylko jego właściciel znajdzie
ochotę na przyjmowanie i oprowadza-
nie wycieczek, które pofatygują się do
Stalowej Woli. Uzyskanie zaproszenia
nie będzie łatwe, bo ze względów bez-
pieczeństwa każda wizyta wycieczki
powoduje wyłączenie instalacji,
a przecież 240 nabojów (ponad 7 ton)
poddawanych dekompletacji i recy-
klingowi w ciągu doby to – jak na etap
eksploatacji próbnej – całkiem niezły
wynik. Wydajność systemu można
zwiększyć bez naruszania norm bez-
pieczeństwa pracowników i przepisów
ochrony środowiska przez multiplika-
cję urządzeń linii technologicznej.
CO SIĘ KOMU OPŁACA

WYBUCHOW
Właścicielem „Merkurego” jest pry- ZBIGNIEW FRASZKA
watna firma, która podjęła bezprece-
densowe w polskich warunkach ryzy-
ko. Kupiła od Agencji Mienia Wojsko-
wego niemal milion sztuk amunicji
kal. 100 mm zbędnych siłom zbrojnym
i przeznaczonych do zagospodarowa-
nia. Nie podejrzewam przedsiębiorcy
o uprawianie działalności charytatyw- Rozwiązanie tego problemu jest
nej wobec AMW i Skarbu Państwa,
dlatego dziwić może, że to, co nie w zasięgu krajowych możliwości:
opłacało się agencji, z pewnością opła- intelektualnych, technicznych,
ci się (w kategoriach rachunku ekono- technologicznych i organizacyjnych.
micznego) tej firmie.
Trzeba tylko chcieć.
JAROSŁAW WIŚNIEWSKI

Od 1992 r. Polska jest sygnatariuszem

układu CFE (tzw. traktat wiedeński)
o redukcji zbrojeń konwencjonalnych
w Europie. W wyniku realizacji posta-
nowień traktatu zaczęto wycofywać
wszystkie czołgi T-55 różnych modyfi-
kacji. Akcja złomowania przebiegała
spontanicznie, a raczkujący wolny ry-
nek umożliwił niektórym prywatnym
firmom osiągnięcie wymiernych korzy-
ści. „Gospodarskie podejście” ówcze-
snych decydentów w Sztabie General-
nym WP i Dowództwie Wojsk Lądo-
wych spowodowało brak zainteresowa-
nia zasobem amunicji do czołgów kali-
brów 100 mm oraz 7,62 i 12,7 mm.
Gdyby z przeznaczonych do złomo-
wania czołgów wydzielono kilka–kilka-
dziesiąt (warunek – sprawna tzw. część
artyleryjska) i wykorzystano je na przy-
kład na strzelnicy czołgowej w Nowej
Dębie do szkolenia strzeleckiego załóg,
zwożonych w tym celu ze wszystkich
jednostek pancernych sił zbrojnych, dzi-
siaj AMW nie miałaby problemu z za-
gospodarowaniem zbędnych środków
bojowych. Stosowana w tamtym czasie
przez dowódców różnych szczebli (in-
tuicyjnie wprawdzie, ale jednak) zasa-
da koszt–efekt dałaby wymierne korzy-
ści: koszt – niewielki, efekt (szkolenio-
wy) – ogromny. Dzisiaj „Merkury” był-
by niepotrzebny.
KILKA PYTAŃ
Szczegóły kontraktu między właści-
cielem „Merkurego” a Agencją Mienia
Wojskowego są tajemnicą handlową.
Może warto jednak, aby odpowiednie
służby kontroli państwowej przeprowa-
dziły jego merytoryczną ocenę, poszu-
kując przy okazji odpowiedzi na pyta-
nia: czy jednostkowa cena sprzedaży nie

48 Polska Zbrojna nr 26/2008

 ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY||
PO SŁUŻBIE
SYLWIA GUZOWSKA
WY PROBLEM
była niższa niż wartość rynkowa amuni-
cji (mowa jest o rynku surowców wtór-
nych i materiałów odzyskiwanych z amu-
nicji)? W dniu zawarcia kontraktu była
już znana, wcześniej opracowana w agen-
cji i zweryfikowana w Departamencie
Budżetowym MON, „Analiza ekono-
miczna procesu unieszkodliwiania zbęd-
nych środków bojowych w resorcie obro-
ny narodowej i odzysku z nich surow-
ców”. Sporządzenie takiej analizy naka-
zał minister obrony narodowej w decyzji
nr 142/MON z 4 maja 2005 r.
Dlaczego AMW nie wykonała, w czę-
ści na nią przypadającej, wszystkich po-
stanowień decyzji, a urzędujący w ma-
ju 2006 r. prezes agencji rozwiązał ze-
spół zajmujący się m.in. problematyką
zagospodarowania zbędnych środków
bojowych?
Dlaczego kolejne kierownictwa agen-
cji, poczynając od 2005 r., przejawiały
tak dużą „ostrożność procesową”, że pa-
raliżowało to ich działania w zakresie re-
alizacji „Strategii zagospodarowania
zbędnych środków bojowych w resorcie
nr 26/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
MILITARIAMILITARIA
HISTORIAHISTORIA ||
ŚWIAT PRASA
PRASA KULISY| |
ŚWIAT TO I OWO ||
J eśli uda się zdobyć zapro-
szenie do Stalowej Woli, pod-
czas oglądania linii technolo-
gicznej będzie można dojrzeć
(specjaliści z branży mają tu
przewagę nad innymi widzami)
rozwiązania techniczno-techno-
logiczne i organizacyjne mające
wyeliminować najdrobniejsze
nawet naruszenia norm BHP
i ochrony środowiska. Dobrze
opanowany proces technolo-
giczny i właściwe procedury
bezpieczeństwa to „liść do
wieńca chwały” Wojskowego
Instytutu Technicznego
Uzbrojenia. Na zdjęciu: piec do
utylizacji detonacyjnej w zakła-
dach Mesko SA w Skarżysku-
-Kamennej.
Właścicielem
„Merkurego” jest prywat-
na firma, która podjęła bez-
precedensowe w polskich warun-
kach ryzyko. Kupiła od Agencji
Mienia Wojskowego niemal milion
sztuk amunicji kal. 100 mm
zbędnych siłom zbrojnym
i przeznaczonych do
zagospodarowania
obrony narodowej” (obowiązek opraco-
wania takiego dokumentu nałożył na pre-
zesa AMW minister obrony w przywo-
łanej decyzji)?
Dlaczego w 2006 r. kierownictwo
agencji, dysponując opracowaną i po-
zytywnie zweryfikowaną w departa-
mentach MON budżetowym oraz in-
frastruktury „Strategią…”, nadal szu-
kało innych strategii w znanych i uzna-
nych firmach doradczych? Czy tylko
w celu znalezienia rozwiązań innych
niż „minimax” („Strategia” przewidy-
wała minimum kosztów i maksimum
bezpieczeństwa)? Czyżby istniały inne
rozwiązania?
Dlaczego kierownictwo agencji nie po-
dejmowało merytorycznych rozmów
z zakładami MESKO SA w sprawie
wspólnego wykorzystania elementów ba-
zy utylizacyjnej amunicji, jaką zbudowa-
no w Skarżysku ze środków pochodzą-
cych m.in. z umowy kompensacyjnej (of-
fset), choć wykorzystanie urządzeń do
termicznej destrukcji amunicji przewi-
dziano w „Strategii”?
|| |
Dlaczego kierownictwo agencji nie
chciało wykorzystać możliwości nieod-
płatnego przejęcia od MON specjali-
stycznej infrastruktury bazy materiało-
wej w Stawach w celu uruchomienia
własnego centrum recyklingu i utyliza-
cji, co zostało szczegółowo przedsta-
wione w „Strategii…”?
Dlaczego kierownictwo agencji od-
rzuciło ofertę współpracy z WITU do-
tyczącą zbudowania mobilnego zakła-
du utylizacji (protoplasta „Merkurego”
jest szczegółowo opisany w „Strate-
gii…”, rozdział 9), by zrealizować je-
dyny sensowny pomysł: „nie wozić
amunicji do fabryki, bezpieczniej przy-
wieźć fabrykę do amunicji”? Dlaczego
w dotychczasowych działaniach agen-
cji w przedmiotowej sprawie było tyle
kunktatorstwa?
NIECHCIANY INWENTARZ
Coraz częściej mówi się, że AMW
przestanie istnieć. Wprawdzie potrzeba
do tego ustawy sejmowej, ale patrząc na
determinację premiera, ministra obro-
ny narodowej i Skarbu Państwa, nie wy-
daje się to fantasmagorią. Właściciel
„Merkurego” odbierze – prędzej, jeśli
zwiększy wydajność procesu i zagospo-
daruje racjonalnie cały „urobek”, póź-
niej, jeśli poprzestanie na dotychczaso-
wych dokonaniach – cały zasób kupio-
nej „setki” i osiągnie sukces biznesowy,
ale także propagandowy.
Czy nowa komórka MON, Agencja
Uzbrojenia, zechce przejąć z dobro-
dziejstwem inwentarza dotąd niewyko-
nane zadania AMW w zakresie zago-
spodarowania zbędnych środków bojo-
wych? Czy przed „zgaszeniem światła”
ziści się plan byłego prezesa AMW, by
sprawą utylizacji zajęła się znana firma
zagraniczna?
Tak być nie musi. Rozwiązanie tego
problemu jest w zasięgu krajowych
możliwości: intelektualnych, technicz-
nych, technologicznych i organizacyj-
nych. Trzeba tylko chcieć. W składach
wojskowych czeka na decyzję o sposo-
bie utylizacji około 40 tys. ton zbędnych
środków bojowych innych rodzajów. 
Napisz do autora:
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
Autor jest byłym pracownikiem AMW
i autorem „Strategii zagospodarowania
zbędnych środków bojowych
w resorcie obrony narodowej”
oraz „Analizy ekonomicznej procesu
unieszkodliwiania zbędnych środków
bojowych w resorcie obrony narodowej
i odzysku z nich surowców”
Polska Zbrojna 49
ŚWIAT ROSJA
Andrzej
TOR-M2
Wilk
DWIE PRAWDY
W ostatnich tygodniach rosyjska obrona powietrzna doczekała się dwóch skrajnie
przeciwstawnych ocen. Która z nich jest prawdziwa?
Gen. Nikołaj Frołow, dowodzący obro-
ną przeciwlotniczą rosyjskiej armii, posta-
wił tezę, że nie jest ona w stanie poradzić
sobie z potencjalnym przeciwnikiem i nie
zmieni tego nawet planowana moderniza-
cja. Swoistą ripostę stanowiła przygotowa-
na przez amerykańskie Stowarzyszenie Sił
Powietrznych prezentacja dotycząca zagro-
żeń dla dominacji US Air Force. Weterani
amerykańskiego lotnictwa ostrzegają
w niej przed nowymi możliwościami ro-
syjskiej obrony powietrznej. Jak w takim
razie wygląda rzeczywistość?
Protiwowozdusznaja Oborona (PWO)
dała się w ostatnich miesiącach zaobser-
wować jako jeden z najbardziej aktywnych
komponentów rosyjskiej armii, na którego
modernizację władze Federacji Rosyjskiej
kładą duży nacisk. Pesymizm przedstawi-
ciela rosyjskiej generalicji należy zatem po-
traktować jako oręż w walce o kolejne mi-
liardy rubli z budżetu.
Kasandryczna wizja
Podczas zorganizowanej 22 maja konfe-
rencji poświęconej kwestiom obrony po-
wietrznej Rosji szef obrony przeciwlotni-
czej sił zbrojnych Federacji Rosyjskiej
gen. płk Nikołaj Frołow przedstawił wizję
bezbronności Rosji w przypadku, gdyby
została zmuszona do odparcia zmasowa-
nego uderzenia z powietrza. Wskazał na
zapóźnienie technologiczne uniemożliwia-
50 Polska Zbrojna
ARMY RECOGNITION (3)
jące wprowadzonym do uzbrojenia w du-
żej mierze w czasach sowieckich systemom
rakietowym zestrzelenie nowoczesnych sa-
molotów bojowych bądź rakiet potencjal-
nego nieprzyjaciela, a także zwrócił uwa-
gę na przewagę ilościową tego ostatniego
i nikłość szans na rozwiązanie problemu
drogą modernizacji sprzętu.
Mimo że kasandryczna wizja Frołowa
stanowiła tylko część jego wypowiedzi
i zaledwie fragment całej konferencji, ro-
syjscy komentatorzy i eksperci uznali ją za
najważniejszą i w pełni odpowiadającą
prawdzie. Do porządku dziennego przeszli
m.in. nad informacjami o mającym się za-
kończyć w 2008 r. procesie przekazywa-
nia struktur i jednostek wojskowej obrony
powietrznej do sił powietrznych (powsta-
łych dekadę temu z połączenia wojsk lot-
niczych i wojsk obrony powietrznej), zaku-
pach i modernizacji uzbrojenia, a także po-
stępach prac nad nowymi jego generacja-
mi (Tor-M2 i Buk-M3; prace nad nimi ma-
ją się zakończyć w 2009 r.).
Niespodziewana riposta
Podobne przesłanie niesie prezentacja
przygotowana przez ekspertów US Air For-
ce Association, z tym że nastąpiła w niej
zdecydowana zmiana aktorów. Na prostej
drodze do bezbronności znalazły się ame-
rykańskie siły powietrzne, a do utraty przez
Amerykanów pozycji globalnego hegemo-
ZMODERNIZOWANY system rakietowy obrony powietrznej
na w powietrzu miałby doprowadzić skok
technologiczny, jaki dokonuje się obecnie
w Rosji i Chinach.
Za symptomatyczne należy uznać, że
jako pierwsze pojawiają się w prezentacji
nie samoloty bojowe, a gruntownie zmo-
dernizowane i nowe systemy rakietowe
obrony powietrznej (przeciwlotniczej
i przeciwrakietowej), m.in. SA-20 Gargoy-
le (S-300PMU Faworit) i SA-21 Growler
(S-400 Triumf). Autorzy prezentacji wska-
zują na kompleksowość PWO jako posia-
dającego środki do zwalczania każdego ro-
dzaju celu powietrznego praktycznie na
każdej wysokości.
Tymczasem żołnierze służący w jednost-
kach rosyjskiej obrony powietrznej, szcze-
gólnie tzw. stałej gotowości bojowej, mają
coraz mniej czasu na rozważania, w jakim
znajduje się ona stanie. W większości są
rekrutowani w systemie kontraktowym
(obowiązkowo na etaty wiążące się z peł-
nieniem dyżurów bojowych), który wraz
z systematycznymi podwyżkami żołdu sta-
je się w Rosji „sposobem na życie”. O pro-
fesjonalizmie rosyjskich przeciwlotników
świadczy jednak nie forma służby, a coraz
większa, aczkolwiek nienagłaśniana, ak-
tywność szkoleniowa PWO.
Wiosną 2008 r. po raz pierwszy od kil-
kunastu lat szkolenie poligonowe obrony
powietrznej przeprowadzono w większo-
ści jednostek stałej gotowości we wszyst-
nr 26/2008
 ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
ŚWIAT PRASA
MILITARIAMILITARIA PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || || |

S-400
– S-300PMU Faworit BUK-M3

kich okręgach wojskowych. Na szczegól- zacyjne, których przejawem było rozpoczę-

ną uwagę zasługują największe ćwiczenia
„w zarządzaniu lotnictwem i obroną po-
wietrzną” (7–11 kwietnia), w których wzię-
ło udział 9 tys. żołnierzy, używających
3 tys. egzemplarzy sprzętu wojskowego.
Poza szeroko nagłośnionym przez rosyj-
skie media rozpoczęciem służby przez
pierwszy dywizjon wyposażony w syste-
my rakietowe obrony powietrznej S-400
Triumf, szerszego zainteresowania nie
wzbudzają także postępy modernizacji
technicznej PWO. Nie tłumaczy tego fakt,
że w porównaniu do czasów sowieckich
– do których permanentnie odwołują się
niezadowoleni z obecnego potencjału ar-
mii rosyjskiej – niewiele jest nowego bądź
zmodernizowanego uzbrojenia. Zwłaszcza
jeśli zwróci się uwagę, że Rosjanie kilka-
krotnie w ostatnich latach potrafili zrobić
z igły widły, ponieważ przebieg i charak-
ter zmian w siłach zbrojnych Federacji Ro-
syjskiej (nie tylko w PWO) stały się ele-
mentem polityki informacyjnej Moskwy.
W cieniu Triumfu trwa kompleksowa
modernizacja rosyjskiej obrony powietrz-
nej, bynajmniej nie według standardów
sprzed 1991 r. Podobny jest jedynie cel
– wzmocnienie potencjału PWO. Teraz jed-
nak do jego osiągnięcia Rosjanie zmierza-
ją drogą wytyczoną przez wiodące armie
zachodnie. Zmiany widać już na poziomie
szkolenia – od 2008 r. do służby trafiają no-
we modułowe trenażery, finalizowane są
prace nad rakietą-celem nowej generacji
Kaban, trwa też konsolidacja uczelni szko-
lących oficerów obrony powietrznej (do
1 stycznia 2009 r. ma się zakończyć połą-
czenie uczelni z Orenburga i Smoleńska na
bazie smoleńskiej Wojskowej Akademii
Obrony Przeciwlotniczej im. Wasilewskie-
go). Równocześnie trwają zmiany organi-
cie 15 stycznia 2008 r. dyżuru bojowego
w składzie PWO przez samodzielną bry-
gadę rakietową z Telemby (Buriacja, Sy-
beryjski Okręg Wojskowy), wchodzącą
wcześniej w skład wojsk lądowych.
Pododdziały obrony powietrznej są prze-
zbrajane w nowe i zmodernizowane uzbro-
jenie (rocznie minimum dwa–trzy dywi-
zjony). W 2007 r. tylko obrona przeciwlot-
nicza wojsk lądowych otrzymała dziesięć
zupełnie nowych zestawów (w 2008 r. licz-
ba ta będzie wyższa – do służby trafią
m.in. pierwsze egzemplarze systemu „Pan-
cyr”). A to wszystko tylko szczątkowe in-
formacje o zmianach, jakie zachodzą
w Protiwowozdusznoj Oboronie.
Walka o pieniądze
Zaprezentowane publicznie w ostatniej
dekadzie maja wizerunki rosyjskiej obro-
ny powietrznej najwięcej mówią nie o niej
samej, a o potrzebach ich autorów (wojsko-
wi) i promotorów (przemysł zbrojeniowy).
W obu przypadkach cel wydaje się ten sam
– zwiększenie wydatków na obronę po-
wietrzną (Rosja) i siły powietrzne jako ca-
łość (Stany Zjednoczone).
Działania takie mają miejsce w krajach
dysponujących pierwszym (Stany Zjedno-
czone) i uwzględniając parytet siły nabyw-
czej trzecim (Rosja) budżetem wojskowym
świata. W walce o dodatkowe pieniądze
rzeczywisty stan rosyjskiej obrony po-
wietrznej, mimo że znacznie bliższy pre-
zentowanemu przez stronę amerykańską,
jest kwestią zdecydowanie wtórną.  w Triumfy mają zostać wyposażone
Autor jest ekspertem ds. wojskowych
Ośrodka Studiów Wschodnich
Napisz do autora:
polska-zbrojna@redakcjawojskowa.pl
6 SIERPNIA 2007 R. w Elektrostalu
pod Moskwą dyżur bojowy rozpoczął
pierwszy dywizjon wyposażony w ucho-
dzące za najnowocześniejsze na świe-
cie, łączące w sobie funkcje obrony
przeciwlotniczej i przed rakietami bali-
stycznymi, systemy S-400 Triumf.
Wprowadzenie systemu do służby prze-
ciągało się wiele lat – przez długi czas
Rosji nie było stać na rozwiązania tech-
nologiczne będące odpowiednikami
tych przyjmowanych w armii amerykań-
skiej. Pierwsze ćwiczenia z udziałem „li-
niowych” S-400 wykazały skuteczność
systemu, co niewątpliwie (poza wciąż
rosnącymi wydatkami Rosji na cele woj-
skowe) przełożyło się na zwiększenie za-
potrzebowania na Triumfy. Do końca
2008 r. służbę w ramach obrony po-
wietrznej okręgu moskiewskiego ma
rozpocząć już drugi pułk (dwa dywizjo-
ny) wyposażony w S-400. Według
ostatnich informacji do 2015 r.
23 dywizjony PWO (w pierwotnych zało-
żeniach Państwowego Programu
Uzbrojenia do 2015 r. wymieniano
liczbę 18 dywizjonów).

nr 26/2008 Polska Zbrojna 51

ŚWIAT
ŚWIAT KENIA
BEZPIECZEŃSTWO
W latach
2006–2007 Afganistan
otrzymał ponad
4 mld dol. pomocy

BUDOWA 47-kilometrowego odcinka drogi w Afganistanie. Takie inwestycje wymagają ogromnych nakładów finansowych. To, czy Kabul będzie
mógł liczyć na kolejne dotacje, zależy również od afgańskiej administracji.

Kabul
realizację przedstawionego na konferen-
cji planu odbudowy społeczność między-
narodowa przekaże w ciągu kolejnych pię-
ciu lat aż 50 mld dol. Nic nie wskazuje

wart miliardy
ROBERT CZULDA
Przedstawiciele kilkudziesięciu państw i najważniejszych organizacji świata
spotkali się w Paryżu, aby rozmawiać o przyszłości Afganistanu. Efektem
konferencji jest zapowiedź znaczącej pomocy finansowej dla tego kraju.
hociaż minęło już ponad sześć pokonać przede wszystkim, zdobywając
lat od czasu, gdy wojska ame- przychylność mieszkańców kraju. Aby tak
rykańskie pozbawiły władzy się stało, Afganistan musi zmienić się
sprzyjających Al-Kaidzie ta- w wielki plac budowy, a jego mieszkańcy
libów, Afganistan nadal jest powinni otrzymać opiekę medyczną, do-
jednym z najniebezpieczniejszych państw stęp do czystej wody i elektryczności. Do
świata. Nie ustają zamachy samobójcze, tego jest jednak potrzebna znaczna pomoc
kwitnie uprawa narkotyków i handel nimi. finansowa.
Talibów i inne islamskie bojówki można Uczestnicy paryskiej konferencji zapo-
wiedzieli, że przekażą Afganistanowi
ok. 21 mld dol. na odbudowę kraju. Pie-
niądze mają zostać wykorzystane przede
wszystkim na rozwój infrastruktury oraz
wzmocnienie struktur władzy państwowej.
Połowę obiecanej sumy ma przekazać
w ciągu dwóch najbliższych lat Waszyng-
ton. Wielka Brytania ma ofiarować ponad
1 mld dol., Francja – 165 mln, Kanada
US DOD (2)
również na to, że państwa zainteresowa-
ne stabilizacją Afganistanu zwiększą prze-
kazywane temu krajowi dotacje. Tym bar-
dziej że pojawiły się głosy sceptyków, któ-
rzy twierdzą, iż rząd afgański nie byłby
w stanie zagospodarować tak dużej sumy.
Być może dlatego Afganistan nadal nie
otrzymał ponad 10 z 25 mld dol. obieca-
nych przez społeczność międzynarodową
w 2002 r.
Przeciwni zwiększaniu dotacji są też
zwolennicy zwiększenia obecności mi-
litarnej państw zachodnich w Afganista-
nie. Jak napisał Robert Burns na łamach
„Washington Post”, „główną przeszkodą
w stabilizacji są silne bojówki talibów
oraz komórki Al-Kaidy”. Podobnie uwa-
ża jeden z amerykańskich przedstawicie-
li USA przy NATO adm. William D.
Sullivan: – W Afganistanie potrzeba wię-
cej żołnierzy.
To, czy Kabul będzie mógł liczyć na
kolejne dotacje, zależy również od afgań-
skiej administracji, bo w Paryżu osią-
gnięto porozumienie, że w przyszłości
afgańskie władze muszą być w większym
stopniu zaangażowane w odbieranie po-
mocy. Dotychczas aż 70 proc. akcji hu-
manitarnych było skierowanych bezpo-
średnio do Afgańczyków, z pominięciem

– 600 mln, Japonia – 550, a Niemcy – 646. instytucji państwowych. Potwierdził to

TALIBÓW I INNE ISLAMSKIE BOJÓWKI
można pokonać przede wszystkim, zdobywając
przychylność mieszkańców kraju. Aby tak się
stało, Afganistan musi zmienić się w wielki
plac budowy
Wśród innych darczyńców znalazły się
m.in.: Azjatycki Bank Rozwoju (1,3 mld
dol.), Bank Światowy (1,1 mld dol.) oraz
Unia Europejska (770 mln dol.).
Prezydent Afganistanu nie jest jednak do
końca zadowolony, ponieważ liczył, że na
w swym niedawnym raporcie Bank Świa-
towy, który zasugerował, że należy
w większym stopniu oprzeć się na rzą-
dzie Afganistanu. 
Napisz do autora:
robert.czulda@redakcjawojskowa.pl

52 Polska Zbrojna nr 26/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA ||
NA CELOWNIKU
CELOWNIKU WOJSKO ||
WOJSKO PORADY
KULISY PORADY ||
PO SŁUŻBIE
WROGOŚĆ SOJUSZNIKÓW
AMERYKAŃSKIE I PAKISTAŃSKIE siły zbrojne postanowiły przeprowadzić wspólne śledztwo w sprawie ataku amerykańskiego lotnictwa,
w którym zginęli pakistańscy żołnierze.
Niespodziewany atak lotnictwa amerykańskiego na domniemany oddział islamistów,
w którym zginęło 11 pakistańskich żołnierzy, istotnie pogorszył i tak nie najlepsze stosunki pomiędzy
Waszyngtonem a Islamabadem.
Miejsce ataku Amerykanów nie jest
przypadkowe – w afgańskiej prowincji Ku-
nar tuż przy granicy z Pakistanem ukrywa
się rzekomo Usama ibn Ladin. Jak powie-
dział gen. mjr Athar Abbas, rzecznik pra-
sowy armii pakistańskiej, do tragedii do-
szło po tym, jak pakistańscy żołnierze
opuszczali obszar górski. – Wracający żoł-
nierze zostali zaatakowani przez partyzan-
tów – ujawnił. Przyznał też, że wezwane
wsparcie lotnicze zrzuciło bomby na siły
pakistańskiego korpusu granicznego. Co
gorsza, nie był to pierwszy taki atak. We-
dług informacji pakistańskich tylko w tym
roku Amerykanie zabili już 50 osób w po-
myłkowych powietrznych uderzeniach.
Masakra pakistańskich żołnierzy nastąpi-
ła tuż po tym, jak Amerykanie zapowie-
dzieli wysłanie latem 20–30 instruktorów
do pomocy w szkoleniu pakistańskich od-
działów korpusu granicznego. Być może
jednak w tej sytuacji do tego nie dojdzie.
Pakistan oskarża
Według pakistańskiej armii, która ma sil-
ną pozycję w kraju, to był zamierzony atak.
Rzecznik prasowy stwierdził nawet, że
„podkopał on fundamenty współpracy Pa-
kistanu i Stanów Zjednoczonych”. Jego
zdaniem pakistańscy żołnierze zginęli
w wyniku „niesprowokowanego i tchórz-
liwego aktu agresji”. Atak został potępio-
ny także przez rząd pakistański.
W pierwszym komunikacie po feralnym
zdarzeniu Departament Stanu wyraził ubo-
lewanie z powodu śmierci Pakistańczyków,
dodając, że to rezultat złej komunikacji obu
nr 26/2008
||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
ŚWIAT PRASA
MILITARIAMILITARIA PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO
ROBERT CZULDA
armii, którą należy niezwłocznie poprawić.
Słowa żalu wyraziła również Ambasada
USA w Pakistanie. Do pomyłki nie przy-
znał się jednak Pentagon, który nazwał in-
cydent „uprawnionym działaniem w samo-
obronie”. Dodano, że atak na „siły anty-
afgańskie” nastąpił w porozumieniu z Pa-
US DOD
Geoff Morrell, rzecznik
prasowy Pentagonu:
– Nasze siły znalazły się pod ostrza-
łem skierowanym z obszaru Pakistanu. Atak
kontynuowano, pomimo że nasze oddziały
nie rozpoczęły pościgu w głąb Pakistanu.
kistanem. – To trudny obszar, w którym
często nie wiadomo, po czyjej stronie stoi
dana grupa żołnierzy – tłumaczył rzecznik
prasowy Departamentu Obrony.
Amerykanie opublikowali nawet film
zrobiony z pokładu samolotu bezzałogo-
wego. Na fatalnej jakości materiale wideo
widać, jak grupka osób ostrzeliwuje znaj-
dujących się poza kadrem i czekających na
śmigłowiec żołnierzy koalicji. Po chwili
|| || |
USAF
nadlatują dwa samoloty F-15E oraz jeden
B-1B i zrzucają 12 bomb.
Gra na dwa fronty
Trudno o gorszy moment na tak fatalną
pomyłkę. W Pakistanie już i tak panują an-
tyamerykańskie nastroje, a siły koalicji bez-
skutecznie walczą z islamistami w Afga-
nistanie, szczególnie w trudnym obszarze
przygranicznym z Pakistanem. Gdy woj-
ska NATO borykają się z islamskimi bo-
jówkami, rząd pakistański po cichu nego-
cjuje z różnymi grupami plemiennymi,
z których wiele nie ukrywa swojej współ-
pracy z talibami. Co gorsza, część ofice-
rów pakistańskiego wywiadu zdaje się po
cichu pomagać bojówkom. Czy atak w Ku-
nar zakończy współpracę amerykańsko-
pakistańską? Zapewne nie, bo oba kraje
nadal łączy wspólny cel – walka z islami-
stami. Dla Pakistanu współpraca z Ame-
rykanami to także wymierna korzyść fi-
nansowa – warta ponad 10 mld dol. po-
moc. Dla Waszyngtonu Pakistan jest
wciąż kluczowym sojusznikiem w walce
z Al-Kaidą w Afganistanie.
Bombowy incydent na pewno negatyw-
nie odbije się na stosunkach obu krajów.
– Wydarzenie może zostać wykorzystane
jako prowokacja przez antyamerykańskie
grupy – uważa Rick Barton z Centrum Stu-
diów Strategicznych i Międzynarodowych
CSIS. Nie można więc wykluczyć, że dal-
sze amerykańskie pomyłki mogą przyspie-
szyć kres tego egzotycznego sojuszu. 
Napisz do autora:
robert.czulda@redakcjawojskowa.pl
Polska Zbrojna 53
ZAPIS WYDARZENIA
Walka
o miliardy
USA. Rządowe Biuro Obrachun-
kowe (Government Accountabili-
ty Office – GAO) uznało, że przy
podejmowaniu decyzji w sprawie
zakupu 179 nowych samolotów
tankowania powietrznego dla sił
powietrznych popełniono „pew-
ną liczbę istotnych błędów”, na
przykład rezygnując z uczciwej
oceny względnej atrakcyjności
ofert koncernu Boeing oraz kon-
sorcjum amerykańskiej firmy
Northrop Grumman i europej-
skiego Airbusa. GAO uważa, że
USAF zaakceptowały m.in. fak-
tycznie nieprawdziwą deklarację
konsorcjum, iż w porównaniu
z maszyną Boeinga jego samo-
lot będzie większy, także pod
względem ładowności. Orzecze-
nie biura nie jest prawnie wiążą-
ce. Dowództwo USAF ma 60 dni
na przeanalizowanie go, zanim
podejmie decyzje co dalej. Jed-
nak orzeczenie stanowi sukces
Boeinga, potwierdzając część je-
go zarzutów. Daje tym samym
argumenty przeciwnikom kon-
traktu wśród amerykańskich po-
lityków. Gra toczy się o wielolet-
nie zamówienie o wartości dzie-
siątek miliardów dolarów. (t)
MARZENIE O LATANIU
W ZASIĘGU RĘKI!
W iele osób marzy o tym, aby zo-
stać pilotem. Niepowtarzalną
i szybką możliwość spełnienia tych
marzeń oferuje Wyższa Szkoła
Oficerska Sił Powietrznych, która
w ramach 20-miesięcznego studium
oficerskiego kształci pilotów samolo-
tów transportowych i śmigłowców.
Warunkiem przyjęcia do studium
jest posiadanie tytułu magistra oraz
pozytywne zaliczenie postępowania
kwalifikacyjnego i badań lekarskich.
Absolwenci studium otrzymują sto-
pień podporucznika i tytuł pilota woj-
skowego, mają też zagwarantowaną
pracę w strukturach sił zbrojnych.
Termin składania wniosków upływa
z dniem 15 sierpnia br.
Więcej informacji na stronach
internetowych:
Sił Powietrznych – www.sp.mil.pl
WSOSP – www.wsosp.deblin.pl
oraz pod numerem infolinii:
(022) 6872898
54 Polska Zbrojna
Krytyka EUFOR
CZAD. – Prezydent Deby wypo-
wiedział się w trudnym momen-
cie – stwierdził 17 czerwca
w Paryżu szef dyplomacji unij-
nej Javier Solana, odnosząc się
do słów krytyki wobec żołnierzy
EUFOR ze strony czadyjskiego
przywódcy. Dzień wcześniej
Idriss Deby oskarżył siły misji
wojskowej Unii Europejskiej
(EUFOR) o „współpracę” z an-
Talibowie wyparci
Operacja w Arghandabie miała na celu zapewnienie
bezpieczeństwa Kandaharowi, największemu miastu
południowoafgańskiemu.
AFGANISTAN. Ministerstwo
obrony Afganistanu poinformo-
wało, że okręg Arghandab poło-
żony 20 km na południe od Kan-
daharu został „całkowicie oczysz-
czony” z talibów. W czasie ope-
racji rozpoczętej 18 czerwca
przez około 800 żołnierzy sił rzą-
dowych, wspieranych przez woj-
ska NATO, zabito 56 rebelian-
tów. Rzecznik resortu obrony,
gen. Mohammad Zahir Azimi
w skrócie
Cztery ofiary
BOŚNIA I HERCEGOWINA.
Należący do EUFOR śmigło-
wiec Bo-105 rozbił się
19 czerwca w pół godziny po
starcie z Sarajewa. Maszyna
spadła na ziemię w górzy-
stym, mocno zalesionym
i trudno dostępnym terenie,
w odległości 20 km na północ
od miasta Travnik. Minister-
stwo obrony Hiszpanii poda-
ło, że w katastrofie zginęli
por. Santiago Hormigo Lede-
sma i sierż. Joaquin Lopez
tyrządowymi rebeliantami, któ-
rzy zabijają cywilów i uchodź-
ców. Prezydentowi Czadu, który
uważa, że istnieje „międzynaro-
dowy spisek, by pogrążyć jego
kraj w wojnie domowej”, nie po-
dobała się bierność sił EUFOR
podczas ataku rebeliantów na
miasto Goz Beida. – Mamy pra-
wo zadawać pytanie o efektyw-
ność takich sił, o ich przydat-
podał na konferencji prasowej, że
podczas ofensywy zginęło także
dwóch żołnierzy i jeden cywil.
Dodał, że talibowie przed wyco-
faniem podłożyli setki min. Da-
ne ministerialne odbiegają od te-
go, co mówił wcześniej guberna-
tor prowincji Kandahar Asadul-
lah Chalid. Stwierdził on, że re-
belianci „mają setki zabitych
i rannych, a wiele tych ofiar to
Pakistańczycy”. (wt)
Moreno z lotnictwa wojsk lą-
dowych oraz dwóch niemie-
ckich oficerów, którzy lecieli
jako pasażerowie.
Obfity rok
WIELKA BRYTANIA. Dzien-
nik „The Guardian” poinfor-
mował 21 czerwca, że Wielka
Brytania zdobyła w 2007 r.
największe spośród wszyst-
kich krajów zamówienia na
dostawy broni i sprzętu woj-
skowego, których łączna suma
sięgnęła 10 mld funtów. Sza-
cuje się, że długofalowa war-
EUFOR/TCHAD/RCA
ność w Czadzie – stwierdził De-
by. Oddziały europejskie, któ-
rych mandat dotyczy zapewnie-
nia zewnętrznego bezpieczeń-
stwa uchodźcom z sudańskiego
Darfuru i czadyjskim przesied-
leńcom oraz personelowi ONZ
i organizacji pozarządowych,
starają się zachować neutralność
w konflikcie wewnętrznym, jaki
toczy się w Czadzie. (w)
LICZBA TYGODNIA
161,8
161,8
mld dol. na
wojny w Af-
ganistanie i Iraku przewiduje
uzupełniająca ustawa budże-
towa przyjęta przez Izbę Re-
prezentantów Kongresu USA.
Początkowo miało to być
165,4 mld dol., ale kongres-
mani postanowili przeznaczyć
część pieniędzy na inne pilne
potrzeby, w tym 2,7 mld dol.
na pomoc ofiarom katastrofal-
nej powodzi na środkowym za-
chodzie USA.
tość kontraktów, obejmujących
m.in. dostawy części zamien-
nych, nadzór techniczny, szko-
lenia pilotów, jest dwukrotnie
wyższa. Większość zamówień
zdobyły koncerny BAE Sy-
stems oraz VT Group. Naj-
większym, choć kontrowersyj-
nym kontraktem była sprzedaż
za 4,4 mld funtów 72 samolo-
tów bojowych Typhoon Arabii
Saudyjskiej. Pomimo zeszło-
rocznego sukcesu, z danych
rządowych cytowanych przez
gazetę wynika, iż w perspek-
tywie pięcioletniej nadal naj-
większymi eksporterami broni
nr 26/2008
 | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO
Groźne
manko
Amerykanie nie mogą
znaleźć elementów swych
rakiet balistycznych.
USA. W minionym tygodniu na
stronach internetowych dziennika
„Financial Times” znalazła się in-
formacja, że amerykańskim siłom
zbrojnym „zapodziały się” setki
elementów rakiet balistycznych,
w tym głowic nuklearnych. Jed-
nak raport Departamentu Obrony
nie sugeruje, że trafiły one do
państw, które nie powinny mieć
do nich dostępu. – Sytuacja ta ka-
że postawić poważne pytanie:
gdzie mogły być przekazane te
elementy głowic nuklearnych, po
których ślad zaginął – powiedział
gazecie Daryl Kimball, dyrektor
USAF
Stowarzyszenia ds. Kontroli Bro-
ni w Waszyngtonie. Nawiązał też
do omyłkowego wysłania na Taj-
wan zapalników do ładunków nu-
klearnych zamiast żądanych aku-
mulatorów do śmigłowców. Z te-
go powodu sekretarz obrony Ro-
bert Gates zdymisjonował na po-
czątku czerwca szefa sztabu Sił
Powietrznych (USAF) gen. Mi-
chaela Moseleya i sekretarza
ds. lotnictwa w Pentagonie
Michaela Wynne’a, zarzucając im
brak dbałości o bezpieczeństwo
arsenału nuklearnego. Wielu pra-
cowników Pentagonu dostało zaś
kary dyscyplinarne. (w)
pozostają Stany Zjednoczone.
Brytyjczycy są drudzy, a dal-
sze miejsca zajmują Rosja,
Francja, Niemcy i Izrael.
Znana data
CZECHY. Podpisanie amery-
kańsko-czeskiej umowy
w sprawie budowy radaru
wchodzącego w skład systemu
obrony antyrakietowej zaplano-
wane jest na początku lipca.
– Sekretarz stanu USA Condo-
leezza Rice powinna przybyć
do Pragi we wtorek, 8 lipca,
w celu podpisania umowy. Od-
nr 26/2008
| | | |
Andrzej Jonas
REDAKTOR NACZELNY
„THE WARSAW VOICE”
Kogut
J eśli którykolwiek ze zna-
nych nam prezydentów
Francji przypomina jej symbol
– koguta, to Nicolas Sarkozy
przypomina go w najwięk-
szym stopniu. Jego życie pry-
watne, okazywany publicznie
temperament, żywiołowość i
aktywność czynią zeń praw-
Czytelny
sygnał
IZRAEL–IRAN. Dziennik „New
York Times” poinformował
20 czerwca, powołując się na
przedstawicieli władz USA, że
izraelskie lotnictwo wojskowe
przeprowadziło duże ćwiczenia
symulujące najprawdopodob-
niej atak na irańskie instalacje
nuklearne. Uczestniczyło
w nich ponad sto myśliwców
F-16 i F-15. Manewry odbyły
się w pierwszym tygodniu
czerwca nad wschodnim Mo-
rzem Śródziemnym i Grecją.
Przedstawiciel Pentagonu po-
wiedział gazecie, że Izraelczy-
jedzie najpewniej po uroczystej
kolacji – podał 21 czerwca naj-
większy czeski dziennik „Mla-
da Fronta Dnes”, cytując ano-
nimowego informatora w tam-
tejszym resorcie spraw zagra-
nicznych. Jednocześnie eksper-
ci obu krajów będą kontynuo-
wać negocjacje w sprawie dru-
giej, uzupełniającej umowy
dwustronnej o warunkach
obecności amerykańskich żoł-
nierzy na terenie Czech. Podpi-
sane umowy trafią do parla-
mentu, a gdy ten je zatwierdzi,
przesłane zostaną do podpisu
prezydentowi Vaclavowi Klau-
|
| |
dziwie koguta – galijskiego bądź
posiadającego bardziej złożony
koktajl genów.
Niektórzy obserwatorzy są zda-
nia, że także koktajlem, choć
niezbyt dokładnie zmiksowa-
nym, jest polityczne działanie
Nicolasa Sarkozy’ego. Po nasy-
conym reformami programie
wyborczym w zderzeniu z rze-
czywistością pozostało, jak na ra-
zie, tyle samo, ile po wysokich
notowaniach we francuskim spo-
łeczeństwie. W polityce zagra-
nicznej bardzo wyraźny był po-
wrót do NATO i poprawa stosun-
ków z USA, ale poza tym mówić
można raczej o rozpoznawaniu
sytuacji niż o zajmowaniu wyra-
zistych stanowisk. Podobnie jeśli
chodzi o nowe wizje.
Przyznać trzeba, że irlandzkie
„nie” jest bolesnym ciosem
w rozpoczynającą się niebawem
francuską prezydencję w Unii.
Zamiast iść do przodu z refor-
Na początku lat 90. lotnictwo izraelskie zniszczyło iracki
ośrodek nuklearny pod Bagdadem.
cy „chcieli, byśmy o tym wie-
dzieli, chcieli, by wiedzieli o
tym Europejczycy, i chcieli,
by wiedzieli o tym Irańczycy.
Wysyła się tu dużo sygnałów
na różnych szczeblach” – za-
znaczył rozmówca „New York
sowi. Ratyfikacji nie będzie,
gdyż nie dość, że w niższej iz-
bie czeskiego parlamentu rząd
dysponuje kruchym poparciem
102 z 200 deputowanych, to
przeciw budowie radaru jest
część z koalicyjnych posłów
Partii Zielonych.
Rozejm
z Hamasem
IZRAEL. Rankiem 19 czerwca
wszedł w życie rozejm w Stre-
fie Gazy między Izraelem
a kontrolującym ją radykalnym
ugrupowaniem palestyńskim
| |
mowaniem wspólnoty i nowy-
mi pomysłami, zamiast kon-
struować jej politykę zagra-
niczną i energetyczną, rozwią-
zywać dylematy tzw. motoru
europejskiego, czyli tandemu
z Berlinem oraz projektu śród-
ziemnomorskiego czy
wschodniego, Paryż będzie
musiał cofnąć się o wiele kro-
ków, by wyciągnąć Unię
z dublińskiego błota. Co na-
stąpi nie wiadomo jak, i nie
wiadomo kiedy. Prezydencja,
zamiast stać się perłą w koro-
nie, będzie zapewne drogą
przez mękę.
Na razie dość jasne jest stano-
wisko Sarkozy’ego w sprawach
reformy francuskich sił zbroj-
nych (zmniejszenie) i europej-
skich sił zbrojnych (tak, ale bez
umniejszania roli NATO).
Jasne jest też oczekiwanie
na wynik amerykańskich
wyborów.
ISRAELI AIR FORCE
Timesa”. Ćwiczenia miały
pokazać, że Tel Awiw jest go-
towy na akcję militarną, jeśli
wspólnocie międzynarodowej
nie uda się zablokować irań-
skiego programu wzbogacania
uranu. (tw)
Hamas. Porozumienie wynego-
cjowane przy pośrednictwie
Egiptu ma obowiązywać przez
sześć miesięcy. Palestyńczycy
mają zaprzestać ataków na te-
rytorium Izraela, a Tel Awiw
ma złagodzić blokadę Strefy
Gazy. Za pół roku planowane
jest wznowienie rozmów na te-
mat uwolnienia przetrzymywa-
nego przez Hamas izraelskiego
żołnierza i otwarcia przejść
granicznych wiodących do stre-
fy. Istnieją jednak wątpliwości,
czy zawieszenie broni rzeczy-
wiście będzie obowiązywało
tak długo. (wrob)
Polska Zbrojna 55
PRZEGLĄD PRASY
MANEWRY
Z POLSZCZYZNĄ
Maciej Malinowski
jest mistrzem
polskiej ortografii,
popularyzatorem
poprawnej
polszczyzny
Dziesiątki gramów
O
d dziesiątków lat czy od dziesiątek
lat? Tych kafelków (w łazience) czy
tych kafelek? 60 wat czy 60 watów?
220 wolt czy 220 woltów? 50 gramów czy
50 gram? Takich rozterek związanych z wy-
borem właściwego rodzaju gramatycznego
niektórych rzeczowników, a co za tym idzie
− ich odpowiednich form fleksyjnych, jest
więcej. Spróbujmy zatem całą rzecz prze-
analizować.
Należy mówić i pisać „ten dziesiątek”
(a nie: „ta dziesiątka”), gdyż chodzi o dzie-
sięć jednostek, sztuk czegoś, np. „Od dzie-
siątków lat w rodzinie Kowalskich działo
się nie najlepiej”. Co innego, jeśli mamy na
myśli liczbę dziesięć albo coś oznaczonego
numerem 10, np. mieszkanie, tramwaj.
Wtedy posłużymy się wyrazem „dziesiąt-
ka”, np. „Mieszkam pod dziesiątką”; „Do
szkoły jeżdżę zwykle dziesiątką”.
„Dziesiątka” to także, rzecz jasna, moneta
dziesięciogroszowa albo dziesięciozłotowa
bądź karta do gry o dziesięciu oczkach.
Tak samo jak „ten dziesiątek” funkcjonu-
je w języku polskim rzeczownik rodzaju
męskiego „ten kafelek”, a nie: „ta kafel-
ka” (czyli płytka ceramiczna służąca do
wykładania ścian i podłóg). Jeśli tak, to
w dopełniaczu l. mn. musi on przyjąć for-
mę o zakończeniu -ów, czyli „kafelków”,
a nie: „kafelek”.
Czasem zamiast słowem „kafelki” sporo
osób posługuje się wyrazem „flizy”. I do-
brze, ponieważ znika trudność w odmia-
nie. Otóż jest zarówno „ta fliza” (z niem.
Fliese), jak i „ten fliz”. W pierwszym wypad-
ku w dopełniaczu l. mn. występuje forma
„tych fliz”, w drugim „tych flizów”. Tak więc
którąkolwiek postacią II przypadka tego
wyrazu się posłużymy, będzie... dobrze.
Ktoś, kto to usłyszy, nie zorientuje się prze-
cież, o jaką postać mianownikową chodzi.
Także „wolt”, „wat” i „gram” są wyrazami
rodzaju męskiego. Dlatego poprawne zwro-
ty to „Żarówka miała siłę 60 watów (a nie:
60 wat)”; „Prąd o napięciu 220 woltów
(a nie: 220 wolt)”; „Kupiłem 50 gramów
(a nie: gram) wody utlenionej”.
56 Polska Zbrojna
Miłość albo służba
TVN24.PL
T o prawdziwy cios dla wło-
skich żandarmów, którzy
mają kogoś na boku. – Ka-
– Romans funkcjonariusza
przyniósł hańbę całej forma-
cji – stwierdził sąd. Reakcja
zentować w każdych oko-
licznościach wzorowe po-
stępowanie, które broni
rabinierzy nie mogą mieć ro- żandarma, który zagroził, że prestiżu sił zbrojnych”.
mansów, gdyż w ten sposób rzuci biurkiem w swego do-
przynoszą hańbę swej for- wódcę, została uznana za Od redakcji: Wyrok godny na-
macji – orzekł właśnie wło- „nielegalny akt niesubordy- śladowania i bardzo odważ-
ski sąd najwyższy. Sąd utrzy- nacji”. W wydanym orzecze- ny. Może się bowiem oka-
mał wyrok czterech miesię- niu sędziowie podkreślili, zać, że taka wykładnia sku-
cy więzienia dla karabiniera, że karabinierzy, podobnie tecznie oczyści szeregi kara-
który groził swemu przełożo- jak członkowie innych for- binierów z żołnierzy i poważ-
nemu, gdy ten kazał mu ze- macji włoskich sił zbroj- nie utrudni znalezienie ich
rwać związek z kochanką. nych, mają obowiązek „pre- następców.
Zakochani bez pamięci Słodka wojna
FAK T TVN24.PL
A fgański żołnierz Mashal Pacha ryzyko-
wał życie dla Polski. W Polsce znalazł
też miłość swojego życia – prześliczna Ma-
Ś mieszne stroje i dużo zabawy – tak wy-
glądała bitwa na ciasta w hrabstwie Kent
w Anglii. 31 drużyn z całego kraju przybyło,
riola, która opiekowała się rannym, skradła aby walczyć o tytuł w... mistrzostwach rzuca-
mu serce. Mashal przyjechał do naszego nia ciastem… Kto z nas oglądając komedie,
kraju w styczniu, żeby rehabilitować roze- na której wszyscy obrzucają się ciastem, nie
rwaną na minie nogę. W dowód wdzięczno- miał ochoty także „przywalić” nim komuś? Na
ści przywieźli go tu polscy żołnierze. W bo- pewno znalazłoby się wielu amatorów słod-
lesnych ćwiczeniach pomagała mu piękna kiej bitwy – tak jak miało to miejsce w Anglii.
jak anioł Mariola. Jej łagodny uśmiech, jej Organizatorzy zamówili ponad dwa tysiące
cierpliwość sprawiły, że Afgańczyk zakochał form i napełnili je ciastem. System walki był
się bez pamięci. Szczęście prysło jednak dowolny, najważniejsze, żeby pociski trafiały
niczym bańka mydlana, gdyż wojsko chce prosto w twarz. Drużyna otrzymywała za to
odesłać Mashala do Afganistanu. – Tu zna- najwięcej punktów. Twórca zabawy i organi-
lazłem swoje miejsce i zakochałem się zator Mike Fitzgerald stworzył tę grę ponad
w Marioli. Nie zabijajcie tej miłości – bła- 40 lat temu. Wtedy jedynie mężczyźni mieli
ga. Kiedy Mashal został umieszczony prawo brać udział w bitwie. Szybko jednak
w Centrum Rehabilitacyjnym w Stróży i panie zaczęły wykazywać się celnością
(woj. małopolskie), jego nogą zajęła się re- w walce na ciasto.
habilitantka Mariola Koszyk. Godzinami
ćwiczyła z żołnierzem. – To dzięki niej zno- Od redakcji: Gdyby tak wyglądały wszystkie kon-
siłem trudy ćwiczeń. Była dla mnie dobra flikty, świat byłby piękniejszy, a na pewno słod-
jak anioł – mówi ze wzruszeniem afgański szy, no i „lobby wojenne” tworzyłby wtedy – za-
żołnierz. Pasha nie widzi świata poza Ma- miast przemysłu zbrojeniowego – przemysł
riolą, ona nie umie bez niego żyć. cukierniczy. I tylko magazyny broni trzeba by
przerobić na chłodnie.
Od redakcji: To nie tylko piękna historia, ale rów-
nież natchnienie dla osób odpowiedzialnych
za promocję naszego kraju za granicą. „Pol-
ska – tu znajdziesz zdrowie i miłość”. Praw-
da, że ładne hasło reklamowe?
nr 26/2008
 | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | | |

Pewien oficer
armii amerykańskiej
interesował się tym, kto
ma prawa autorskie do
projektu „fabryki strachu”,
ponieważ chciał
je kupić i podobny
obiekt wybudować
w USA

BOGUSŁAW
POLITOWSKI

W wędrzyńskiej
„fabryce strachu”
żołnierze poznają
granice swojej
psychicznej
wytrzymałości.
Ci, którym uda się
pokonać
znajdujący się tu
labirynt grozy,

WYŚCIG
mogą być pewni,
że strach nigdy
ich nie

ZE STRACHEM
BOGUSŁAW POLITOWSKI

sparaliżuje.

„Jest tak ciemno, że nie widzę własnych
dłoni. Powoli poruszam się naprzód. Rę-
koma dotykam chropowatego muru, a ni-
żej sprawdzam ścianę nogami, bo przecież
przejście może być i na tej wysokości. Jest
bardzo duszno i na dodatek ta okropna mu-
zyka świdrująca uszy. Jakieś piski, jęki, wy-
cie... Czuję mdły zapach. Po chwili wiem
już, że to krew. Nagle dłonie trafiają na coś
lepkiego. Woń zmienia się w odór gnijące-
go ciała. Wzdrygam się. Dotykam jakichś
nieokreślonych kawałków skóry i mięsa...
Pot zalewa mi oczy. Ręką przecieram czo-
ło. Gorączkowo szukam jakichś drzwi,
dziury w murze. Chcę stąd uciec. Są.
Pcham je mocno i szybko wychodzę, żeby
nie czuć tego odoru. Drzwi zamykają się
za mną. Czuję ulgę i... Nagle ogłuszający
huk karabinowej serii wręcz zwala mnie
z nóg. Przed oczyma, które zdążyły przy-
wyknąć do ciemności, a teraz nagle zosta-
ły oślepione blaskiem oddanej niedaleko
serii, wirują mi mroczki. Słyszę dzwonie-
nie w uszach. Błądzę, chodząc na czwora-
ka... Mam dosyć! Zaczynam tracić orien-
tację. Hełmem uderzam w mur. Gdzie jest
wyjście? Brnę dalej. W butach chlupie wo-
da. Najadłem się strachu, bo zanim dobrze
wyszedłem z jednego zbiornika z wodą,
natychmiast wpadłem w drugi. Nagle
błysk. Ostre światło oślepia i nie gaśnie,
lecz pulsuje. Rzut oka przed siebie i skóra
mi cierpnie. Widzę zjawę – ciemną sylwet-
kę z twarzą wymazaną krwią. Mija kilka
sekund, zanim do mózgu dociera, że to nie
jakiś upiór tylko ja, że to moje odbicie
w wielkim lustrze... Mam dosyć. O niczym
tak nie marzę, jak o tym, aby ujrzeć kawa-
łek nieba”. To nie fragment książki sensa-
cyjnej ani horroru, tylko wspomnienia
uczestnika szkolenia na psychologicznym
torze przeszkód.
LABIRYNT GROZY
Niedaleko lądowiska dla śmigłowców,
blisko rejonu zurbanizowanego wędrzyń-
skiego poligonu stoi niepozorna budowla.
Bordowy dach i niskie mury niezoriento-
wanym obserwatorom mogą sugerować,
że oto mają przed sobą jakiś magazyn. Nic
bardziej mylnego. W tym długim na 40
i szerokim na 10 metrów obiekcie, przypo-
minającym trochę piwnicę mieści się naj-
bardziej niezwykły obiekt szkoleniowy
ośrodka. To psychologiczny, podziemny
tor przeszkód.
Chociaż budynek jest niewielki (400 me-
trów kwadratowych), to znajdujący się
w nim labirynt ma około 130 metrów dłu-
gości. Na tym odcinku na żołnierza ćwi-
czącego w zupełnych ciemnościach czeka
wiele pułapek i niespodzianek. Są na przy-
kład lampy stroboskopowe, które nagle za-
palone oślepiają ćwiczącego. W pobliżu
lamp, na ścianach zamontowano duże lu-
stra. Oślepiony żołnierz na widok własne-
go odbicia często truchleje ze strachu.
W labiryncie umieszczono zbiorniki
z wodą. Są płytkie, ale jeżeli w zupełnych 

nr 26/2008 Polska Zbrojna 57

KULISY SZKOLENIE
ciemnościach wejdzie się nagle w wodę,
nie wiedząc, jakiej jest głębokości, można
się nieźle wystraszyć. Podobnie zresztą jak
podczas zderzenia z ubranym w mundur
manekinem, zasłoną z koców, czy wiszą-
cymi metalowymi łańcuchami.
Na trasie żołnierz musi także pokonać
uchylną kładkę, która działa jak huśtawka
dla dzieci, kawałek ruchomej podłogi, kil-
ka wzniesień i miejsc, gdzie grunt nagle
opada. Są tam również zwężenia, ciasne
przesmyki i bardzo wąskie tunele.
TYLKO DLA ORŁÓW
Jeśli do ciemności dodać straszne dźwię-
ki wydobywające się z głośników usytu-
owanych w obiekcie oraz dosyć dużą du-
58 Polska Zbrojna
chotę wewnątrz labiryntu, łatwo zrozu-
mieć, dlaczego niektórzy żołnierze nie są
w stanie pokonać toru. Wówczas obsługa
zapala światło, a dowódcy muszą wypro-
wadzić przerażonego żołnierza z obiektu.
Czasami w porozumieniu z dowódcami
ćwiczących wojsk obsługa poligonu przy-
wozi z pobliskich rzeźni różne zwierzęce
odpadki i wnętrzności, które rozwiesza
w kilku miejscach toru. Mają one spotęgo-
wać wrażenia i podnieść skalę trudności
podczas oceny sytuacji, spowodować strach
i dezorientację.
Podobnie działa imitator ognia broni ma-
szynowej. Urządzenie uruchamiane przez
fotokomórkę bez żadnej zapowiedzi wysy-
ła w kierunku ćwiczącego krótką serię
ze ślepej amunicji. W wąskim korytarzu
huk wręcz zwala żołnierza z nóg, a błysk
strzałów poraża przyzwyczajony do ciem-
ności wzrok. Zdarzało się, że zdezoriento-
wani żołnierze odskakiwali wówczas do ty-
łu, ale po chwili drugi raz ruszali na trasę
i znów trafiali na serię z automatu.
Żołnierze labirynt przechodzą indywi-
dualnie. Drugiego ćwiczącego wpuszcza
się dopiero, gdy poprzedni pokonał już trzy
czwarte toru. Nie określono, w jakim cza-
sie żołnierz powinien pokonać cały labi-
rynt. Zdaniem obsługi średnio trwa to oko-
ło dwudziestu minut. Wielu ćwiczących
potrzebuje jednak ponad godziny. Bywają
i tacy, których znajduje się w jakimś kącie
toru i wyprowadza, oddając pod opiekę le-
nr 26/2008
 | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO| | | ARMIE
| | ŚWIATA

BOGUSŁAW POLITOWSKI
CHOCIAŻ BUDYNEK jest niewielki (400 metrów kwadratowych), to znajdujący się w nim labirynt ma około 130 metrów
długości. Na tym odcinku na żołnierza poruszającego się w zupełnych ciemnościach czeka wiele pułapek i niespodzianek.

cze nie widzieli. Pewien wysoki rangą ofi-
cer armii amerykańskiej wypytywał nawet
chorążego, kto ma prawa autorskie do pro-
Czasami jektu, bo chciałby je kupić i podobny obiekt
wybudować w USA. Nic dziwnego, sko-
obsługa poli- ro nie wszyscy żołnierze państw zachod-
nich byli w stanie pokonać tor. Łatwo to
nierzy. Wtedy na gorąco można by oma-
wiać z uczestnikami szkolenia popełnio-
ne błędy.
LEKARSTWO NA STRES
Tego toru przeszkód nie wymyślono
przypadkowo. Jest on doskonałym obiek-

gonu przywo- zrozumieć, biorąc pod uwagę, że podob-

no kiedyś nawet żołnierza GROM-u trze-
ba było wydobyć z labiryntu przy zapalo-
zi z pobliskich nym świetle.
Żołnierze państw zachodnich dziwili
rzeźni różne się także, że przez labirynt przechodzą
wszyscy nasi żołnierze szkolący się na po-
zwierzęce ligonie. Oni sądzili, że tor przeszkód o ta-
kim stopniu trudności pokonują jedynie
odpadki żołnierze jednostek specjalnych. Rzeczy-
wiście – ten tor powstawał z myślą o for-
tem przygotowującym żołnierzy do dzia-
łań w warunkach szczególnie trudnych,
np. w piwnicach, schronach czy jaski-
niach. Przejście przez labirynt wyrabia
w żołnierzach odporność psychiczną,
uodparnia ich na stres w sytuacji, kiedy
nagle znajdą się w całkowitej ciemności.
Pokonanie „fabryki strachu” dodaje żoł-
nierzom pewności siebie. Przyzwyczaja
do tego, jak poradzić sobie ze strachem,
jak myśleć trzeźwo w chwili, gdy na umysł

i wnętrzności, macjach specjalnych. Z czasem jednak do-

wódcy – chcąc jak najlepiej przeszkolić
podwładnych – zaczęli wykorzystywać
które rozwie- wszelkie możliwości i obiekty, w tym tak-
że labirynt. Dzieje się tak też dlatego, że
sza w kilku w żadnej instrukcji nie jest określone, kto
GRAFIKA:PAWEŁ KĘPKA
oddziałują negatywne bodźce fizyczne
i psychiczne. Szkolenie uczy, jak zapano-
wać nad przykrymi doznaniami wywoły-
wanymi przez bodźce odbierane za pomo-
cą węchu, dotyku, wzroku i słuchu, i funk-
cjonować zgodnie z wyuczonymi bojowy-

może, a kto nie szkolić się na tego typu mi nawykami.

miejscach
labiryntu
karza (regułą jest, że podczas tego ćwicze-
nia musi być zagwarantowane zabezpie-
czenie medyczne).
HORROR DLA KAŻDEGO
W ostatnich latach wędrzyński poligon
odwiedzali żołnierze z bardzo wielu kra-
jów. Niektórzy korzystali z okazji, aby
przejść szkolenie w labiryncie. Jak mówi
st. chor. Janusz Skalski, kierownik poligo-
nowego ośrodka zurbanizowanego, które-
mu tor podlega, żołnierze wszystkich na-
rodowości byli torem zachwyceni. Jedynie
Ukraińcy przyznawali nieoficjalnie, że
gdzieś u siebie mają podobny obiekt. Żoł-
nierze USA oraz innych armii NATO nie
ukrywali natomiast, że czegoś takiego jesz-
obiektach.
Psychologicznym torem przeszkód od
lat opiekuje się pracownik poligonu Bogu-
sław Szydłowski. Cały czas go udoskona-
la, wprowadzając m.in. różne elektronicz-
ne urządzenia. Trasę, którą pokonuje żoł-
nierz, śledzą w labiryncie niewidoczne
elektroniczne czujniki. Dzięki nim obsłu-
gujący widzi na planie obiektu, w jakim
punkcie znajduje się ćwiczący. Czujniki sa-
moczynnie uruchamiają niespodzianki dla
ćwiczących, m.in. lampy stroboskopowe
czy imitator broni maszynowej o pojemno-
ści 72 sztuk ślepej amunicji.
Obiekt zbudowany w 1986 r. ciągle jest
modernizowany. Powstają kolejne zwęże-
nia, tunele i pułapki. Pracownicy poligo-
nu żałują jedynie, że mało jest na ten cel
funduszy, ponieważ można by było wpro-
wadzić wiele udoskonaleń. Ciekawe by-
łoby śledzenie za pomocą kamery do zdjęć
nocnych zachowań poszczególnych żoł-
Szkolący swoich podwładnych w labi-
ryncie kpt. Tomasz Borowczyk – dowód-
ca 8 Kompanii Zmotoryzowanej z 17 Wiel-
kopolskiej Brygady Zmechanizowanej
uważa, że psychologiczny tor uodparnia
żołnierzy także na stres związany z udzia-
łem w walce. Po przejściu labiryntu żołnie-
rze nie tylko odważniej będą poruszać się
w budynkach czy jaskiniach, ale w ogóle
lepiej zniosą sytuację zagrożenia. Wszyst-
ko dlatego, że nauczyli się opanować stres
i strach. Zdaniem kapitana, reakcje pod-
władnych w labiryncie dają dowódcy du-
żo informacji o żołnierzach, które będzie
mógł wykorzystać podczas misji bojowych.
Kapitan Borowczyk uważa, że każdy żoł-
nierz powinien pokonywać podziemny psy-
chologiczny tor przeszkód raz na pół roku,
aby utrwalać w sobie umiejętność zwalcza-
nia dyskomfortu psychicznego. 
Napisz do autora:
boguslaw.politowski@redakcjawojskowa.pl

nr 26/2008 Polska Zbrojna 59

AAAAAAA
PO SŁUŻBIE AAAAAAAA
HISTORIA
„Największa bitwa” opisuje bitwę
o Moskwę inaczej, niż chciałoby tego
wielu Rosjan. Zaprzecza Pan, jakoby
Stalin odegrał kluczową rolę w zwycię-
stwie, tym samym rozprawia się z wie-
loletnią radziecką i rosyjską propa-
gandą…
– Zawsze wychodziłem z założenia, że ANDREW
jeżeli się pisze, myśląc o tym, co zado- NAGORSKI
woli opinię publiczną czy rząd danego
kraju, to takie pisanie nie ma sensu. Trze-
ba pisać to, co uważa się za prawdę. P ublicysta i redaktor
„Newsweeka”, Polak
z pochodzenia. Urodzony
w Szkocji, wyemigrował do
Co skłoniło Pana do opisania wojen- USA, gdzie studiował histo-
nej historii Moskwy? rię w Amherst College
– Gdy w latach 80. i 90. byłem kore- w Massachusetts.
spondentem w Moskwie, raczej unika- Jeden semestr spędził
na Uniwersytecie
łem tematyki wojennej. To były sprawy Jagiellońskim.
bardzo zniekształcone przez propagan-
dę. Później przekonałem się o znaczeniu
bitwy o Moskwę. Była dwa razy więk-
P rzez kilkadziesiąt lat był
korespondentem w Azji
i Europie, m.in. Warszawie,
sza niż bitwa o Stalingrad, największe Bonn, dwukrotnie
w Moskwie.
starcie nie tylko w czasie II wojny świa-
towej. To jedna z największych bitew
w dziejach świata.
W 1982 r. wydalony
z Rosji za artykuły
o schyłku ery Breżniewa
w ZSRR. Autor książek
Ludzie jednak słabo znają historię te- o ZSRR i formowaniu
nowego ładu w Europie
go starcia…
Środkowo-Wschodniej.
– Tak, i to nie jest przypadek. W ofi- Laureat wielu dziennikar-
cjalnej, sowieckiej historii mówi się oczy- skich nagród i wyróżnień.
wiście o bitwie o Moskwę, ale bardzo
powierzchownie. Oczywiście nie ma mo-
wy o panice w mieście, ogromnej licz-
bie dezerterów i żołnierzy, którzy pod-
dawali się Niemcom. Te fakty przeczą
oficjalnej wersji, że od początku wszy-
scy wierzyli w zwycięstwo i byli zjedno-
czeni wokół tego celu. Jednak nawet

STARCIE Z HISTORIĄ
Rozmowa z Andrew Nagorskim, autorem „Największej bitwy”
w literaturze zachodniej przyjęło się, że
najważniejszy był Stalingrad. Oczywi-
ście zwycięstwo pod Stalingradem było
pod wieloma względami ważniejsze niż
to w bitwie pod Moskwą, której losy mo-
gły się potoczyć zupełnie inaczej. Hitler
popełnił jednak jeszcze więcej błędów
niż Stalin. Moskwa to precedens – tu po
raz pierwszy zatrzymano niemiecki blitz-
krieg. Ogromnym kosztem.

Uważa się, że wojna z ZSRR była po-

JAKUB CZERMIŃSKI (3)

mysłem Hitlera. Wiktor Suworow

twierdzi jednak coś zupełnie innego.
Pisze, że nawet gdyby Hitler w czerw-
cu nie zaatakował, to jeszcze w 1941 r.
Związek Radziecki ruszyłby z ofensy-

60 Polska Zbrojna nr 26/2008

ZAPIS ||
ZAPIS FORUM
FORUM NA||
CELOWNIKU WOJSKO
NA CELOWNIKU ||
WOJSKO KULISY |
PORADY PORADY
PO SŁUŻBIE ||
PO SŁUŻBIE | |
HISTORIAHISTORIA ||
MILITARIAMILITARIA
ŚWIAT PRASA | |
PRASA KULISY ||
ŚWIAT TO I OWO || |
K S I Ą Ż K A
wą. Natarcie Hitlera zaskoczyło Ro- kie nie miały odpowiednich smarów
sjan o tyle, że byli w trakcie przerzu- na zimę, żołnierzom nie zapewniono
cania sił nad granicę i demontażu porządnego umundurowania. Niemcy Dookoła
umocnień obronnych. liczyli na bardzo szybkie zwycięstwo.
– Wydaje mi się, że teoria Suworowa Czy mogło się im to udać?
wzmacnia mit Stalina jako wybitnego – Po pierwszym miesiącu walk Niem-
Moskwy
stratega i sprowadza atak Hitlera do przy- cy mieli podstawy do optymizmu – prze-
padku. W relacjach współpracowników suwali się błyskawicznie, pod koniec lip-
politbiura, m.in. Mikojana, w relacjach ca byli już pod Smoleńskiem, ok. 400 km
N ajwiększą zaletą publikacji Nagorskiego
jest zwrócenie uwagi na znaczenie bitwy
o Moskwę. Seria katastrofalnych decyzji Hitlera
Żukowa i innych dowódców nie ma żad- od Moskwy. Gdyby wtedy Hitler posłu- i Stalina z 1941 r. zmieniła bieg II wojny świato-
wej. Książka zawiera kompleksowy opis zda-
nego potwierdzenia dla tych teorii. Nawet chał Guderiana oraz innych generałów rzeń. Nagorski zaczyna od przedstawienia przy-
w późniejszych relacjach, gdy nie było i rozpoczął marsz na Moskwę, to jestem czyn konfliktu. Dokonuje charakterystyki dwóch
już powodu do strachu. Stalin był praw- przekonany, że Niemcy zdobyliby mia- tyranów, którzy opętani specyficznymi wizjami
dopodobnie przekonany, że Hitler nie za- sto. Wówczas zima nie odegrałaby w tej przyszłości sprowadzili na Europę zagładę.
atakuje przed 1942 r., a ZSRR ma kampanii takiej roli, a Stalin nie miałby Rozmawiając na temat książki, warto pamię-
tać, że bitwa o Moskwę nigdy nie była bitwą to-
czas, by się przygotować do obrony. Prze- czasu na ściągnięcie wojsk z Syberii. Pa- czącą się w Moskwie. Marsz wojsk niemieckich
sunięcie milionów żołnierzy miętajmy, że rzucił je do zatrzymał się kilkadziesiąt kilometrów przed
w kierunku zachodnich gra- Bitwa o Moskwę walki później, dopiero miastem. Zepchnięte radziecką kontrofensywą
nic Związku Radzieckiego była największym w październiku, kiedy siły Rzeszy nie zdołały wznowić natarcia na ser-
tłumaczę ambicjami teryto- szpieg Richard Sorge prze- ce sowieckiego imperium. Fascynujące są
rialnymi Sowietów. Wojska starciem w dziejach, kazał wiadomość, że Ja- u Nagorskiego świadectwa mało znanych fak-
tów, m.in. ewakuacja władz i rozkładającego się
na granicach miały pokazać, dwa razy większym pończycy nie planują zimo- ciała Lenina. Żołnierze sowieccy nie mogli uwie-
że te zajęte po wrześniu wego ataku na ZSRR. Te rzyć, że gdy wróg stał u bram, Stalin zarządził
1939 r. tereny stanowią już niż bitwa posiłki były bardzo ważne. przeprowadzenie w stolicy corocznej defilady
część Związku Radzieckie- Liczyły 400 tys. żołnierzy upamiętniającej zwycięstwo rewolucji – zupeł-
go, który nie odda tej ziemi. o Stalingrad dobrze wyposażonych na nie jakby miasto nie było bombardowane.
Sceny, do jakich tam doszło, są ukrywane przez
Nawet, jeśli było to nielogiczne z punktu zimę. Włączenie się do walki tych radziecką propagandę i „historię”. Szybki
widzenia strategii obrony kraju. wojsk, gdy obie strony były już wyczer- marsz Niemców spowodował, że w sercu stali-
pane, przeważyło szalę. Gdyby niemiec- nowskiego terroru, przekonani o rychłym upad-
Teoria Suworowa ma luki, ale tłuma- kie wojska zjawiły się pod Moskwą ku systemu, mieszkańcy Moskwy palili dzieła
czy dobrze dwie sprawy. Po pierwsze wcześniej, wynik starcia byłby inny. Lenina i portrety Stalina. Wybuchła panika
– strajki, zamieszki, napady. Nagorski rozpra-
– gigantyczne ruchy wojsk i ich dyslo- wia się z mitem jedności narodu rosyjskiego
kację. Po drugie wyjaśnia, dlaczego Załóżmy, że Hitler zdobyłby Mo- i jego niezachwianej wiary w zwycięstwo. (jcz)
w 1941 r. Rosjanie na masową skalę skwę…
demontowali umocnienia obronne – Większość rosyjskich historyków Andrew Nagorski, „Największa bitwa.
i w przededniu wojny wysadzili system uważa oczywiście, że ZSRR i tak prze- Moskwa 1941–1942. Stalin, Hitler
i rozpaczliwa walka o Moskwę, która
umocnień zwany linią Stalina. szedłby do kontrofensywy. Argumentu- zmieniła bieg drugiej wojny światowej”,
– Generał Grigorenko pisze o tym ją, że przecież przeprowadzono ewaku- Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2008 r.
w swoich wspomnieniach, nazywając to ację przemysłu, a rząd wyjechał do Kuj-
zbrodnią. Ale trudno uważać burzenie byszewa. Moim zdaniem – biorąc pod
własnych umocnień za element jakiejś uwagę to, jak nierozważne okazały się PLUS MINUS
sprytnej strategii. Przypisujemy czasa- posunięcia Hitlera – zdobycie Moskwy Nowe spojrzenie na bitwę
mi Hitlerowi i Stalinowi różne umiejęt- nie oznaczałoby końca ZSRR. Prędzej o Moskwę, relacje
ności i zdolności, których oni po prostu czy później Rosjanie ruszyliby z natar- uczestników zda-
nie mieli. ciem. Hitlerowi wydawało się, że wy- rzeń, naświetlenie
starczy rozmieścić trochę wojska, jak tła społeczno-poli-
Mimo wielu sygnałów Stalin nie wie- Brytyjczycy w Indiach, i już będzie oku- tycznego.
rzył, że Rzesza zaatakuje. Trudno by- pacja. To nieporozumienie. Upadek Mo-
ło przypuszczać, że Niemcy w ciągu skwy byłby jednak ogromnym psycho- Zbyt powierzchow-
20 lat popełnią dwa razy ten sam błąd logicznym ciosem dla Rosji i aliantów. ny opis militarnej
i będą walczyć na dwóch frontach Wojna trwałaby dłużej, okupacja nie- strony starć.
jednocześnie. miecka w Polsce byłaby jeszcze dłuż-
– Stalin powinien był jednak pamię- sza i jeszcze bardziej tragiczna. W tym
tać o „Mein Kampf” i przemówieniach kontekście znaczenie bitwy o Moskwę
Hitlera. Dla III Rzeszy kwestia Rosji trudno jest przecenić.
i Wschodu nie sprowadzała się wyłącz-
nie do racjonalnej kalkulacji i chęci roz- Pańskim zdaniem Stalin nadal jest
szerzenia imperium. To była ideologia, uważany przez Rosjan za bohatera?
obsesja nienawiści, wstręt do komuni- – Dwa lata temu wydano w Rosji pod-
zmu, plan likwidacji Żydów i zniewo- ręcznik, w którym Stalin nazywany jest
lenia Słowian. jednym z najlepszych przywódców na-
rodu sowieckiego. To przerażające. 
Wojna z Rosją skończyła się dla
III Rzeszy tragicznie. Pojazdy niemiec- Rozmawiał Jakub Czermiński

nr 26/2008 Polska Zbrojna 61

TO I OWO
UCY WILIZOWANY
SZPIEG
Szprotki
a profesjonalizacja
W zamierzchłych czasach po krajach
tzw. bloku wschodniego krążył
dość zabawny dowcip. Mieszkaniec jed-
nego z krajów demokracji ludowej zwie-
rza się w nim koledze: wiesz stary, wczo-
raj włączam radio – słyszę Lenin, dziś
włączam telewizor – słyszę Lenin, wycho-
dzę na balkon – słyszę Lenin. Boję się te-
raz otworzyć lodówkę…
Ja też boję się ostatnio otwierać lodówkę,
jednak nie dlatego, że spodziewam się
znaleźć w niej wodza rewolucji paździer-
nikowej. Obawiam się, że od szprotek
w oleju usłyszę coś o profesjonalizacji ar-
mii. Od jakiegoś bowiem czasu to słowo
klucz pojawia się w każdym artykule
i w każdej rozmowie na temat sił zbroj-
nych. Żeby jeszcze zawsze wiązało się to
z dywagacjami na temat profesjonalizacji
– ale gdzie tam. Profesjonalizacją tłuma-
czy się dziś wszystko. Remont infrastruk-
tury jednostki trwa długo? No tak, ale
przecież trzeba ją dostosować do warun-
ków armii profesjonalnej. Jakieś decyzje
utknęły na długiej drodze służbowej? No
tak, ale wiecie, profesjonalizacja, pewne
sprawy muszą poczekać. Pogorszyła się
jakość żołnierskiej grochówki? No tak,
ale kucharz nie ma czasu zamieszać
w kotle, bo mu się kuchnia profesjonali-
zuje. Żołnierze nie mogą się doczekać
nowego wyposażenia? To oczywiste, ono
jest w drodze nie do jednostki, tylko do
profesjonalizacji. Dochodzi nawet do te-
go, że dowódca jednostki ma chętnych na
szeregowych zawodowych, ale wciąż nie
może doczekać się zawodowego etatu dla
swojej jednostki – i też słyszy, że musi
uzbroić się w cierpliwość, bo profesjona-
lizacja. „Ale przecież ja właśnie mówię
o profesjonalizacji!” – krzyczy, słysząc
to, zdesperowany dowódca, jednak po
drugiej stronie słuchawki odpowiada mu
już głuche milczenie, bo rozmówca po-
biegł się profesjonalizować.
Niech więc nie dziwi was mój strach
przed otworzeniem lodówki. Jeśli bowiem
szprotki powiedzą mi, że nie są tak świeże
jak zwykle, bo zbyt intensywnie myślały
o profesjonalizacji – to nie będę wiedział
po prostu, co im odpowiedzieć.
62 Polska Zbrojna
Dwa końce
Kapral mówił szeregowym
Że broń ma dwa końce
Tak jak kij, lecz tu różnice
200 czekolad trafiło do domu
dziecka w Darłowie po
akcji pobierania krwi zorganizowanej
Są bardziej znaczące
wśród żołnierzy darłowskiej jednostki
wojskowej. Na pobranie krwi zgłosiły się
43 osoby, 18 z nich zostało dawcami
po raz pierwszy. Łącznie oddano 19 li-
trów krwi.
Czy wiesz, że…
DŁUGIE MARSZE. Opowiadał mi zaprzyjaź-
niony podoficer, jak to w jego pododdziale
zastosowano karę nieformalną w postaci
...kilka dni temu na placu budowy su- marszu kondycyjnego. Oczywiście, jak to
permarketu w Radomiu wykopano u zwiadowców, w pełnym kamuflażu, czyli
marmurową płytę. Najprawdopodob- z wpisaniem „rozrywki” w plan szkolenia.
niej pochodzi ona z Grobu Nieznanego Sierżant, miłośnik marszów i biegów na dłu-
Żołnierza, którą w 1925 r. ufundowali gich dystansach, ubawił się tymi karami set-
radomscy legioniści. Ustawiali ją przed nie: –Dowódca pojęcia nie ma, że naszą
kościołem garnizonowym w nocy, po- ulubioną rozrywką jest bieganie na długich
nieważ nie udało się uzyskać oficjalnej dystansach i forsowne marsze górskie.
zgody na wmurowanie. Później wokół Teraz, jak go już wyczuliśmy, nieustannie
niej postawiono drewniany płotek szukamy okazji, żeby gościa wyprowadzić
z równowagi, co zresztą wcale nie jest takie
i cztery lance, na których zawieszono
trudne. Podpadamy, i za karę mamy kolejną,
znicz w kształcie hełmu. Najprawdopo-
dobniej już jesienią 1939 r. hitlerowcy wspaniałą wyprawę. Boimy się jedynie, że
kazali usunąć płytę i ktoś, chcąc ocalić jak nas wyczuje, to po kolejnej „podpadce”
monument, zakopał go w ziemi. każe całej kompanii grać w szachy. A to już
byłoby ponad nasze siły.
HISTORIA Z PRZYMRUŻENIEM OKA
Na sejmie warszawskim pewien poseł, oponując przeciw połączeniu wojsk pod
Wiedniem, powiedział: – Umrę wprzód niżeli na to pozwolę.
Król Jan roześmiał się i odparł: – Umieraj w spokoju.
Nonsens tygodnia: Rewolucja w myśleniu
Do tego, że w artykułach prasy cywilnej z dowódców jednostek robi się komendantów,
że dla niektórych dziennikarzy wojska lotnicze i przeciwlotnicze to jedno i to samo, już
się przyzwyczailiśmy. Gorzej, kiedy lapsus popełnia dziennikarz mający stały kontakt
z rzecznikiem prasowym jednostki czy instytucji. Wtedy powodem tego, że w tekście są
błędne nazwy, że myli się pojęcia, jest chyba zwykłe lenistwo. Jest jeszcze gorzej, gdy do
artykułu dziennikarza tytuł wymyśla sekretarz redakcji w ogóle nieznający tematu.
Tak się stało niedawno z ar- jednak, że w prostym wyda- ma powstać przy istniejącej
tykułem zamieszczonym wałoby się materiale jest Szkole Podoficerskiej, co też
w „Słowie Polskim Gazecie sporo błędów merytorycz- jest wielkim nonsensem,
Wrocławskiej”, w którym au- nych. Dla dziennikarza na podobnie jak zakwalifikowa-
tor wziął się za opisywanie przykład student i słuchacz nie uczestników wszelkich
zmian zachodzących w Wyż- to właściwie to samo. Nie za- kursów doskonalących do
szej Szkole Oficerskiej Wojsk uważa, że studentem jest grona studentów studium
Lądowych we Wrocławiu. podchorąży kształcący się oficerskiego.
Oczywiście spokojne podej- w wyższej uczelni lub pod- Poza tym autor sugeruje, że
ście do tematu byłoby zbyt chorąży-magister w studium w ramach trwającej reorga-
proste. Pisanie o wojsku oficerskim, a nie jest stu- nizacji pracę straci kilkuset
z posmakiem sensacji szyb- dentem, lecz słuchaczem, żołnierzy zawodowych i pra-
ciej przecież przyciągnie czy- starszy szeregowy ze szkoły cowników wojska. Owszem
telnika. Zapewne dlatego młodszych specjalistów, lub spora grupa ludzi odejdzie
właśnie tekst miał tytuł: „Re- kapral na kursie specjali- z uczelni wyższej, jednak nie-
wolucja u oficerów”. stycznym. mal natychmiast znajdzie za-
Słowo „rewolucja” przyciąga Autor pisze, że nowe Cen- trudnienie w nowo powstają-
uwagę, w tym i naszą. Ze trum Szkolenia Wojsk Che- cym centrum, o czym autor
zdziwieniem stwierdziliśmy micznych i Inżynieryjnych zapomniał poinformować.
nr 26/2008
 | | | | | | | |
ZAPIS FORUM NA CELOWNIKU WOJSKO PORADY PO SŁUŻBIE HISTORIA MILITARIA ŚWIAT PRASA KULISY TO I OWO | | |

GEN. FRANCISZEK GĄGOR,

szef Sztabu Generalnego WP:
– Spokoju Polski trzeba dziś bronić także
w Afganistanie czy w Iraku („Rzeczpospolita”)

B. POLITOWSKI
ROZMOWY NA SPOCZNIJ

NIELUDZKA TWARZ SZTABU Człowiek roku

– Czytał pan pułkownik, że
w sztabie pracują od siód-
mej do siódmej?
– To już wcale nie pracują?
– Źle się wyraziłem, od
siódmej do dziewiętnastej.
– Fakt medialny panie
majorze.
– A to było w „Polsce Zbroj-
nej”, wypowiedź sztabowe-
go generała cytowali.
– No to nieźle! Niech pan
policzy, po dwanaście go-
dzin dziennie... Tygodniowo
trzy dni z kawałkiem w ro-
bocie i reszta wolne. Nigdy
krzywdy sobie nie zrobią!
D O M O W A
O J N A
– Nie, dowódco, oni tak cie i wymykał się cich- PŁK W ST. SPOCZ. MIECZYSŁAW PUDELE-
codziennie, od ponie- cem, a my jak te barany WICZ Z WROCŁAWIA ZOSTAŁ CZŁOWIEKIEM
działku do piątku. Tak do nocy... ROKU 2007, wybranym przez członków Związ-
stało w gazecie. – Wspomnienia, wspo- ku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Re-
– Tak już kiedyś było. Mó- mnieniami, tylko jak do- zerwy WP. Plebiscyt ogłoszono po raz pierwszy
wili, że nie wróci. wódca to rozwiąże w kon- w „Głosie Weterana i Rezerwisty”. Swoje kandy-
– Kto to wie, nic przecież tekście prawa pracy. datury zgłaszały środowiska byłych żołnierzy za-
nie jest na zawsze. – No właśnie? Co ja po- wodowych z całego kraju. Zwycięzca działa
– Zaraza się rozwlecze, to wiem ludziom, jak to do w związku od 1984 r., kiedy odszedł na emery-
tylko kwestia czasu. nas przyjdzie? Nie wiem! turę z wrocławskiego Rejonowego Zarządu Za-
– Zanim do jednostki, do – Panie pułkowniku,
kwaterowania i Budownictwa. Od początku pra-
zielonego garnizonu doj- a jakby im inspekcję pra-
cował w komisji socjalnej. Jak mówi, teraz nie
dzie, to pan pułkownik cy nasłać?
będzie pewnie tam, – Do sztabu? tylko weterani i rezerwiści w podeszłym wieku
u nich. – No, że łamią przepisy... potrzebują pomocy. Na skutek likwidacji wielu
– Pamiętam, stary wie- – Nie wiem, ale trzeba ja- jednostek, podopiecznymi ZBŻZiOR stają się
szał czapkę w sekretaria- koś zło powstrzymać. także młodzi emeryci, którzy nagle znaleźli się
bez środków do życia. (Poli)

nr 26/2008 Polska Zbrojna 63