Ze zbiorw

Zygmunta Adamczyka

MITY
SUMERYJ
SUMERYJSKIE

KRAINA DILMUN
Kraina Dilmun bya rajsk krain, w ktrej panowao szczcie i pena harmonia
midzy stworzeniami . Nie byo w niej mierci i chorb, zoci i blu: "Lew nie
zabija, wilk nie porywa jagnicia, ptak niebieski nie zna side, choroba oczu nie
mwi: jestem chorob oczu, choroba gowy nie mwi: jestem chorob gowy"
Kraj Dilmun by miejscem przebywania bogw (lecz nie ich sta siedzib),
do ktrego ludzie nie mieli wstpu. Bogowie przeywali tam przygody miosne,
szukali odpoczynku. W Dilmun wszystko samo si rodzio, kwito, yzne ziemie
same si nawadniay wod z kanaw. Sumerowie kraj ten umiejscawiali gdzie na
wschodzie. Niektre mity wspominaj, e Dilmun byo pierwotnym miejscem
zamieszkania Sumerw, zanim przenieli si nad Dolne Morze , czyli Zatok
Persk .

STWORZENIE CZOWIEKA
Zanim pojawi si czowiek, bogowie sami prbowali zagospodarowa ziemi, lecz
pracy mieli duo, a jedzenia wci brakowao. Rozaleni bogowie poprosili wic
boga Enki, eby stworzy im pomocnikw. Enki stworzy obraz czowieka w swoim
umyle, a nastpnie uksztatowa go z gliny i wody, dajc mu cz swej mdroci.
Bogowie nastpnie przeznaczyli ludziom prac, ktr mieli wykonywa zamiast
bogw, na ich chwa. Czowiek zosta wic stworzony do pracy, ma uprawia
ziemi, wykonywa rzemiosa, a plony jego pracy s przeznaczone bogom.
Obowizkiem ludzi jest pomnaanie dobrobytu na ziemi, kult i adoracja bogw,
oraz skadanie im ofiar i darw.
Gdy bogowie byli ju lekko pijani po uczcie wydanej z okazji stworzenia
czowieka, bogini Ninmah zabraa si do lepienia ludzi, lecz nie szo jej to dobrze.
Postacie te byy kalekie, jednak Enki im rwnie wyznaczy zadania, np.: "Skoro
Enki ujrza czowieka bez mskiego i bez eskiego organu, wyznaczy mu los
kroczenia przed krlem."

ZAKAZANE ROLINY
Bogini Ninhursag stworzya osiem rolin, ktre uwaaa za swoj zastrzeon
wasno. Jednak Enki, zaintrygowany nowymi rolinami, pragn pozna ich
waciwoci. Zjad jedn po drugiej i w ten sposb odkry ich przeznaczenie.
Poznanie tajemnicy tych rolin przez Enkiego wprawio w furi bogini Ninhursag.
Rzucia na Enki mierteln kltw i zesaa na liczne choroby. Przeraeni
moliwoci mierci Enkiego bogowie skonili bogini do cofnicia kltwy. Bogini
stworzya wic specjalne bstwa odpowiedzialne za uzdrowienie kadej z czci
ciaa Enkiego. Jednym z bstw bya Pani ebra, zwana Nin-ti, co po sumeryjsku
moe by rwnie przetumaczone jako Pani Dajca ycie, a wic po hebrajsku
Ewa.

DUMUZI I ENKIDU
Dumuzi by bogiem pasterzy, a Enkidu bogiem rolnikw. Zdarzyo si, e obaj
pretendowali do rki Inany i musieli si wykaza, ktry jest bardziej przydatny.
Dumuzi wychwala pasterskie produkty: mleko, wen, sery, mwi o swej cikiej
pracy przy bydle. Z kolei Enkimdu zachwala produkty rolnicze: ziarna, warzywa,
kosze, wywysza swoj prac na polu. Inana od pocztku bya przychylna
Enkimdu-rolnikowi i nic nie mogo zmieni jej pogldu, e rolnik jest lepszym
kandydatem na ma. Spr by gorcy, jednak Enkimdu nie chcia si spiera
z Dumuzim i ustpi mu pierwszestwa za cen zgody.
Obaj bogowie si pogodzili i zostali przyjacimi.

INANA W KUR
Pewnego razu zapragna dumna Inana uda si do Kur, wiata podziemnego.
Chciaa zademonstrowa sw wielko siostrze, bogini Ereszkigal, krlowej wiata
podziemnego, a by moe nawet przej jej wadz. Obie siostry nie przepaday za
sob, a ich niech sigaa dawnych wiekw, kiedy Ereszkigal zosta porwana do
Kur, by ju nigdy nie mc oglda nieba. Tak wic Inana postanowia wybra si
w niebezpieczn podr. Przystroia si w najlepsze szaty i ozdoby, wzia te swoje atrybuty wadzy, m.in. koron, prt mierniczy i lini z lazurytu. Przed zejciem
do podziemi przykazaa swej posanniczce prosi bogw o pomoc, jeli nie udaoby
jej si wydosta z krainy cieni. Opucia wic Inana wszystkie swoje witynie i zesza do Kur. Dotara do paacu Ereszkigal, lecz zatrzymay j zamknite wrota.
Ereszkigal poznaa jej prawdziwe zamiary, ale postanowia wpuci siostr. Nakazaa jednak stranikom, by przy kadej bramie odbierali Inanie jej szaty i atrybuty..Gdy Inana dotara przed tron Ereszkigal, bya ju odarta ze wszystkiego, rwnie z godnoci i dumy. Bezbronna bogini zostaa umiercona.
Tymczasem posanka Inany udaa si do bogw, by prosi o pomoc. Enlil i Nanna
odmwili, lecz Enki zlitowa si nad pani niebios, zaniepokojony skutkami nieobecnoci bogini na ziemi:
Gdy Inana zesza do krainy, skd nie ma powrotu,
na jawk nie skacze byk, osio nie zapadnia olicy,
nie zapadnia mczyzna dziewczyny na ulicy,
ley mczyzna w swoim pokoju, ley kobieta na swoim boku.
Da wic Enki posance wod ycia, ktr miaa skropi ciao Inany. Ereszkigal
pozwolia oywi Inan, jednak zgodnie z odwiecznym prawem Kur, nie moga
opuci wiata podziemnego bez okupu. Inana musiaa wskaza osob, ktra miaa
zamiast niej zosta w Kur. Gdy Inana wysza na powierzchni, na bogw pado
przeraenie. Bogini mijaa kolejnych bogw, kiedy jej spojrzenie pado na pewnego
siebie Dumuziego, ktry wszak by jej mem. Kapryna bogini jednak to wanie
jego wskazaa podziemnym demonom jako okup za ni. W ten sposb skoczya si
przygoda Inany, jak rwnie jej maestwo.