1

rozdzia 7

Rwnanie Bernoulliego
Rwnanie Bernoulliego jest zastosowanie zasady zachowania energii do przepywu
ustalonego pynu. Zgodnie z zasad zachowania energii suma energii ukadu izolowanego (nie
wymieniajcego energii z otoczeniem) jest staa. Zmiana moe dotyczy tylko zamiany
jednego rodzaju energii na drugi. Zastosowanie zasady zachowania energii do konkretnego
przypadku mona sprowadzi tylko do rodzajw energii, ktre podlegaj zmianie. W
przepywie ustalonym pynu ilo pynu przepywajca w jednostce czasu nie ulega zmianie i
w zwizku z tym, jeli pyn jest izolowany, to energia jednostki masy pynu take nie ulega
zmianie. Podczas izolowanego, ustalonego przepywu pynu zmienia si mog nastpujce
rodzaje energii:
m w2
E
w2
- energia kinetyczna
ek k 2
m
m
2
Ec Wc Fc s p A s p V p

m m
m
m
V
E
m g h
- energia potencjalna (pola grawitacyjnego) e p p
gh
m
m

- energia cinienia ec

Wyprowadzenie energii cinienia zakada sta gsto pynu. Std rwnanie Bernoulliego z
tak okrelona energia cinienia dotyczy tylko cieczy i gazw, dla ktrych zmiana gstoci jest
zaniedbywana. Rwnanie Bernoulliego przedstawia sum energii kinetycznej, potencjalnej i
energii cinienia pynu
ek ec e p const

w2 p
g h const
2

Dla gazw zmiana energii potencjalnej (pola grawitacyjnego) jest pomijalnie maa, poniewa
ciar gazu jest porwnywalny w atmosferze ziemskiej z si wyporu. Rwnanie Bernoulliego
dla gazw (o zaniedbywanej zmianie gstoci) przyjmuje posta
w2
p
const
2

Dla const otrzymujemy

w2
p const
2

Jest to jednoczenie rwnanie Bernoulliego dla przepywu poziomego (h = const). Wymiarem

powyszego rwnania jest cinienie, std rwnanie mona zapisa nastpujco
pc p

w2
2

gdzie pc - cinienie cakowite (cinienie cakowite jest to cinienie pynu, dla ktrego ca energi
kinetyczna zamieniono na energi cinienia, co oznacza prdko pynu rwna zero, czyli
jest to energia cinienia pynu po zatrzymaniu)

p - cinienie statyczne
w2
- cinienie dynamiczne (cinienie dynamiczne jest to cinienie, jakie mona uzyska z
2
energii kinetycznej pynu)

Cinienie dynamiczne pynu moe by zmierzone jako rnica cinienia cakowitego i

cinienia statycznego
w2
pc p p
2

Cinienie dynamiczne umoliwia okrelenie prdkoci pynu

Autor Jerzy Olencki

aerodynamika i mechanika lotu

274062069.doc

2
w

rozdzia 7

2 p

Najprostszym urzdzeniem do pomiaru prdkoci pynu jest rurka Pitota

wr

p
Rurka Pitota suy do pomiaru rnicy
cinienia spitrzenia (cinienie cakowite)
i cinienia statycznego. Mierzona rnica
cinie jest proporcjonalna do kwadratu
prdkoci pynu. Poniewa prdko jest
wzgldna, to prdko ruchu cianki wzgldem
pynu mona zmierzy mierzc cinienie pynu
na ciance (cinienie statyczne) i cinienie pynu
na czole (przd) cianki
pc

pc

h ~ p

h ~ p

w
Z rwnaniem Bernoulliego i rwnaniem cigoci strugi zwizany jest paradoks hydrauliczny.

w12
w22
p1
p2
2
2

w1 w2 p1 p2

w1 S1 w2 S 2

w1 w2 S1 S 2

S p w

S p w

w1 w2 p1 p2

w1 w2 S1 S 2

Paradoks hydrauliczny polega na tym, e zmniejszenie przekroju kanau przepywowego

zwiksza prdko przepywu pynu w1 w2 S1 S 2 , co z kolej zmniejsza jego cinienie
w1 w2 p1 p2 i odwrotnie zwikszenie przekroju kanau przepywowego zmniejsza
prdko przepywu pynu i zwiksza jego cinienie S p w . W potocznym
mniemaniu zmniejszenie przekroju kanay przepywowego zwiksza prdkoci przepywu
pynu i jednoczenie zwiksza jego cinienie, co nie jest zgodne z rzeczywistoci.

Autor Jerzy Olencki

aerodynamika i mechanika lotu

274062069.doc