Professional Documents
Culture Documents
Vibration Diagnosis
Vibration Diagnosis
Vibration Diagnosis
Mass Unbalance
Eccentric Rotor
การเยื้องศูนยเกิดเมื่อศูนยกลางการหมุน เยือ้ งจากศูนยกลางรูปทรงทางเรขาคณิตของ Pulley, Gear, Bearing, Motor
armature เปนตน. คาการสั่นสูงสุดที่ 1X RPM ของชิ้นที่เยื้องศูนยในแนวทิศผานจุดศูนยกลางของชิ้นงานหมุนทัง้ สอง.
เทียบคามุมที่อา นไดจากแนวนอนและแนวตั้งมักตางกันเปน 0o หรือ 180 o (แตละคาบอกถึงการเคลื่อนที่ตามแนว
เสนตรง). ความพยายามทีจ่ ะถวงดุลของชิ้นงานหมุนมักมีผลลดการสั่นในทิศหนึ่งแตเพิ่มขึ้นอีกทิศหนึ่งในแนวรัศมี
เสมอ(ขึ้นอยูกบั ขนาดของการเยื้องศูนย)
Bent Shaft
การคดงอของเพลากอใหเกิดการสั่นมากตามแนวแกน ดวยคามุมที่ตางตามแนวแกนบนเครื่องจักรชิน้ เดียวกัน มี
แนวโนมเปน 180 o โดยปรกติการสั่นหลัก เกิดที่ 1X ถาคดงอใกลกึ่งกลางเพลา, แตเปน 2X ถาคดงอใกลจุดเชื่อมตอ
หนาแปลน (จงระวังคาที่อานจากทิศการวางตัวจับสัญญาณสําหรับแตละแนวแกน ถากลับทิศตรงกันขาม.) ใหใช Dial
Indicator เพื่อยืนยันการคดงอของเพลา
Misalignment
Mechanical Looseness
การหลวมคลอนเชิงกล ถูกกําหนดโดยแบบใดแบบหนึง่ ของ Vibration Spectrum แบบ A , B หรือ C
Khun Sommai Tongphasook Page 5 26/Sep/03
Resonance
การกําธร เกิดเมื่อความถี่ของแรงกระทํา ตรงกับความถี่ธรรมชาติของระบบ, และสามารถเกิดขยายการสั่นอยาง
มาก, ซึ่งยังผลใหอายุการใชงานสั้นกวากําหนด, หรือไมก็เปนความเสียหายรุนแรง. ความถี่ธรรมชาติของระบบ อาจจะ
เปนของชิ้นงานหมุน แตก็มกั เกิดจากฐานรองรับ (Support Frame), ฐานราก (Foundation), ชุดเกียร (Gear box) หรือ
แมแตชุดสายพานขับ (Drive belts). ถาชิ้นงานหมุน หมุนตรงหรือใกลเคียงกับความถี่ธรรมชาติ, มันเกือบจะเปนไป
ไมไดเลยทีจ่ ะถวงดุลย เนื่องจากประสบการณแลวคามุมอานมีการเลื่อนเปลี่ยนอยางมาก ( 90 ํ ที่ตําแหนงทีก่ ําธร,
เกือบจะ 180 ํ เมื่อเลยผานจุดกําธร). มักแกปญหาโดยเปลีย่ นความถี่ธรรมชาติใหสูงขึน้ หรือต่ําลง. โดยทัว่ ไปความถี่
ธรรมชาติตองไมเปลี่ยนแปลงไปกับการเปลี่ยนแปลงความเร็วซึ่งชวยทําใหการแยกแยะไดงายขึน้ (ยกเวนในเครื่องจักร
ที่ใช Plain Bearing ขนาดใหญ หรือในชิ้นสวนหมุนซึ่งมีลักษณะเปนคานยื่น (Over hung)
Rotor Rub
การขัดสีของชิ้นงานหมุนกอเกิด Spectrum คลายคลึงกับการหลวมคลอนเชิงกล เมื่อชิน้ สวนหมุนสัมผัสกับ
ชิ้นสวนอยูน ิ่ง. การขัดสีอาจเกิดบางชวงหรือทั่ววงรอบของการหมุนของเพลา. โดยปรกติกอใหเกิดเลขอนุกรมของ
ความถี่, ซึ่งบอยครั้งเกิดการกระตุนใหเกิดการกําธรหนึ่งคาหรือกําธรหลายคา. บอยที่กระตุนใหเกิดความถี่ที่เปน
เศษสวนลงตัวของ Subharmonics (1/2 , 1/3 , ¼ , 1/5 , -----1/n), ขึ้นกับตําแหนงของความถี่ธรรมชาติของชิ้นงานหมุน.
การขัดสีของชิ้นงานหมุนสามารถกระตุนใหเกิดความถี่สูงเปนจํานวนมาก (คลายกับเสียงรบกวนชวงความถี่กวาง
ของชอลคที่ถูกลากถูตามแนวกระดานดํา). มันสามารถเกิดรุนแรงในชวงเวลาสั้น ๆ ถาเกิดจากเพลาสัมผัสกับปลอก
เพลาแบบบิท (Bearing Babbit). การขัดถูตลอดวงรอบการหมุนของเพลาสามารถเกิด ”การเคลื่อนที่ยอนกลับ” กับ
Khun Sommai Tongphasook Page 9 26/Sep/03
ชิ้นงานหมุนวนที่ความเร็ววิกฤตในทิศทางตรงขามกับการหมุนของเพลา (การไมคงนิ่งภายในสามารถนําไปสูการ
เสียหายยิ่งใหญได.)
Journal Bearing
A) Blade Pass & Vane Pass ความถี่การตัดผานใบพัด (BPF) = จํานวนใบ X RPM. ที่ความถี่นี้มีอยูใน Pump, Fans
และ Compressor, และปรกติแลวไมถือวาเปนปญหา. อยางไรก็ตามขนาดที่โตของ BPF (และ Harmonics) สามารถเกิด
ใน Pump ได ถาชองวางระหวาง Vanes หมุนและ Diffusers ที่อยูนิ่ง มีคาไมเทากันตลอดรอบวง. บางครั้ง BPF (หรือ
Harmonics) สามารถตรงกับความถี่ธรรมชาติของระบบกอใหเกิดการสัน่ รุนแรงไดดวย. BPF สูง ๆ สามารถเกิดขึ้นถา
Impeller Wear Ring เกิดยึดติดกับเพลาหรือวาการเชื่อมยึด diffuser Vanes ลมเหลว. BPF สูง ๆ ยังสามารถเกิดจากการ
คดงอในทออยางฉับพลัน, ขัดขวางการไหล, การปรับ Damper หรือวาตําแหนงของชิ้นงานหมุนของ Pump หรือ Fan
เยื้องศูนยกับ Housing ก็ไดเหมือนกัน.
Khun Sommai Tongphasook Page 11 26/Sep/03
Gears
A) Normal Spectrum แสดงความเร็วของ Gears & Pinion ดวยความถีค่ ูขบเกียร (GMF) และคานอยมาก ๆ ของ GMF
Harmonics. โดยทัว่ ไป GMF Harmonics จะมี Sidebands รอยพวกมันดวยคาเทากับความเร็วรอบการหมุน. Peak ของ
พวกมันจะต่ําและไมมีความถี่ธรรมชาติของชุด Gear ถูกกระตุน. แนะนําใหตั้งคา Fmax ที่ 3.25 X GMF (เปนอยางนอย)
เมื่อทราบจํานวนฟน. ถาไมทราบจํานวนฟน, ใหตั้งคา Fmax ที่ 200X RPM ของเพลาแตละอัน.
Khun Sommai Tongphasook Page 12 26/Sep/03
C) Tooth Load คาที่ความถี่ Gear Mesh มักจะเปลี่ยนแปลงงายตอ Load. ขนาด GMF ที่สูงไมไดบงชี้ถึงตัวปญหาเสมอ
ไป, โดยเฉพาะอยางยิ่งถาคาที่ความถี่ Sideband ยึดคงระดับต่ําและไมมีความถี่ธรรมชาติของ Gear ถูกกระตุนขึน้ . การ
วิเคราะหในแตละครั้งควรกระทํากับระบบที่เดินเต็มกําลังเพื่อใหสามารถเปรียบเทียบกันได.
D) Gear Eccentricity and Backlash. โดยความเปนจริง ขนาด Sidebands รอบ GMF Harmomies มักชี้ถึงปญหา Gear
Eccentricity, Backlash หรือ Non- Parallel Shafts ซึ่งใหการหมุนของ Gear ตัวหนึ่งไป “Modulate” ตอขนาดของ GMF
หรือตอความเร็วรอบของคูขบ. ปญหาของ Gear ถูกกําหนดดวยระยะชวงความถี่ของ Sideband. โดยปกติระดับ 1X
RPM ของ Eccentric, Gear จะสูงดวย ถาปญหาการเยื้องศูนยของ Gear เปนปญหาหลัก. ทั่วไปแลวคา Backlash ที่ไม
เหมาะสมจะกระทบตอ GMF Harmonics และความถี่ธรรมชาติของ Gear, ทั้งคูจะมี Sideband ที่ 1X RPM. ขนาด GMF
มักจะลดเมื่อ Load เพิ่มถา Back lash เปนเหตุ.
Khun Sommai Tongphasook Page 13 26/Sep/03
F) Cracked / Broken Tooth ฟน Gear ที่แตกหรือหักจะเกิดคาสูงที่ 1X RPM ของ Gear เฉพาะใน Time Waveform
เทานั้น, รวมกับกระตุนคา Sideband ของความถี่ธรรมชาติที่ 1X RPM. มันเปนการดีทสี่ ุดที่จะตรวจวัดจาก Time
Waveform ซึ่งจะแสดงยอดการพุงที่แหลมคม (Spike) ทุกครั้งเมื่อฟนเฟองที่มีปญหา พยายามที่ขบกับฟนคูสบ. เวลา
ระหวางการกระแทก ( Ì ) จะตองสอดคลองกับ 1/RPM ของ Gear ที่มีปญหา. ขนาดของ Impact Spike ใน Time
Waveform มักจะสูงกวา 1X RPM ใน FFT เปน 10 เทาถึง 20 เทา!
Khun Sommai Tongphasook Page 14 26/Sep/03
G) Gear Assembly Phase Problems; Gear Assembly Phase Freq.(GAPF) อยูในรูปสัดสวนของ GMF/NA (เมื่อ
NA > 1). มันหมายถึงสัดสวน TG/ NA ของฟน Gear จะสัมผัสกับสัดสวน TP/ NA ของฟน Pinion และจัดทําใหเกิด
รูปแบบการสึกหรอแบบ NA , ซึ่งคือเลข ห.ร.ม. ของจํานวนฟน Gear และ Pinion (NA = Assembly Phase Factor).
GAPF (หรือ Harmonics) ปรากฏใหเห็นทันทีตั้งแตเริ่มถามีปญหาในการผลิต. มันก็ปรากฏใหเห็นทันทีระหวางการ
ตรวจวิเคราะหความถี่ (Spectrum)ตามชวงเวลาไดดว ย ซึง่ ชี้ถึงปญหาถามีสิ่งแปลกปลอมเขาแทรกระหวางคูขบ,
ยังผลใหเกิดความเสียหายในบริเวณขบของฟนขณะสิ่งแปลกปลอมแทรกและออกขณะขบ หรือขณะ Gear ไดปรับตัว
ในการเริ่มขบกันใหม ๆ
H) Hunting Tooth Problems. ความถี่ Hunting Tooth (FHT) เกิดเมือ่ พบสิ่งผิดพลาดทั้ง Gear และ Pinion ซึ่ง
อาจจะเกิดขึ้นระหวางกระบวนการผลิต, เนื่องจากสงผิด หรือหยิบผิดที่หนางาน. มันสามารถกอใหเกิดการสั่นทีส่ ูง
มากได แตเนือ่ งจากมันเกิดโดดเดนที่ความถี่ต่ําที่นอยกวา 600 cpm ,จึงมักจะถูกมองขาม. Gear ชุดที่มีปญหาฟนนี้จะ
กอปญหาซ้ํา ๆ ที่โดยปรกติจะสงเสียง “คําราม” จากตัวขับ. ผลกระทบสูงสุดเกิดขึ้นเมื่อฟนทั้งคูของ Faulty Pinion
และ Faulty Gear มาขบกัน ณ. เวลาเดียวกัน (ในบางชุดขับ, เหตุการณนี้มักจะเกิดสักครั้งของทุก ๆ 10 – 20 รอบ
หมุน, ขึ้นอยูกบั สูตรคํานวณของ FHT) จากรูปสังเกตุวา TGEAR และ TPINION เจาะจงถึงจํานวนของฟนบน Gear และ
Pinion. NA คือ Assembly Phase Factor ซึ่งมักจะเปนตัว Modulate สัญญาณทั้ง GMF และ Gear RPM.
Khun Sommai Tongphasook Page 15 26/Sep/03
I) Loose Bearing Fit. ระยะเผื่อที่เกินขนาดของ Bearig ที่รองรับ Gears ไมเพียงแตกระตุน ใหเกิด Harmonics ที่
หลากหลายของรอบการหมุน, แตยังมักเกิดการสั่นตอบสนองสูงที่ GMF, 2GMF และ/หรือ 3GMF. อันที่จริงแลว
การสั่นสูงที่คาเหลา GMF เปนผลจากการตอบสนองและไมใชสาเหตุของการหลวมภายใน Bearing ที่รองรับการขบ
ของเฟอง. ระยะเผื่อที่เกินกําหนดนี้สามารถเปนเหตุจากการสึกของ Bearing ที่มากเกินหรือไมก็จากคาพิกัดการแนน
ของ Bearing ที่ไมเหมาะสม กับ Journal ระหวางการติดตั้ง. การปลอยทิ้งไวโดยไมแกไข, มันสามารถเปนเหตุให
เกิด Gear สึกหรออยางรุนแรงและสรางความเสียหายตอชิ้นสวนอื่น ๆ ดวย
B) Eccentric Rotor (Variable Air Gap.) การเยื้องศูนยของ Rotor ทําใหชองวางอากาศระหวาง Rotor และ
Stator หมุนเปลี่ยนซึ่งกอใหเกิดการสั่นเปนจังหวะ (โดยทัว่ ไประหวาง 2FL และ Harmonic ของ Running Speed ที่
ใกลเคียง). บอยครั้งที่ตองใช “การขยาย” แถบ Spectrum เพื่อแยก 2FL และ Harmonic ของ Running Speed. การเยื้อง
ศูนยของ Running Speed กอใหเกิดคาที่ 2FL ลอมรอบโดยความถี่ขางเคียงของ Pole Pass Frequency (FP)
เชนเดียวกับความถี่ขางเคียงของ FP ลอมรอบ Running Speed. FP เองจะปรากฏคาที่ความถี่ต่ํา (Pole Pass Frequency
= Slip Frequency X # Poles). คาทั่ว ๆ ไปของ FP อยูในชวง 20 – 120 CPM, (0.3 – 2.0 Hz). Soft Foot หรือ การ
เยื้องแนว. (Misalignment) มักจะโนวนาวใหเกิดการแปรเปลี่ยนระยะชองวางอากาศเนื่องจากการบิดตัว (ปญหาอยาง
แทจริงจากทางกลศาสตร; ไมใชปญหาทางไฟฟา)
C) Rotor Problems การหักหรือแตกของ Rotor Bar หรือ Shorting Ring; การเชื่อมตอไมดีของ Rotor Bar
และ Shorting Ring; หรือการลัดวงจรของ Rotor Lamination จะสรางการสั่นสูงที่ 1X Running Speed กับความถี่
ขางเคียงของ Pole Pass Frequency (Fp). นอกจากนั้นปญหาเหลานีย้ ังทําใหเกิดความถี่ขางเคียง FP รอบ ๆ
Harmonics ของ Running Speed ที่ 2X, 3X, 4X และ 5X. การสูญเสียหรือแตกหักใน Rotor bar จะถูกแสดงที่
ความถี่ขางเคียงเทากับ 2 FL รอบ Rotor Bar Pass Frequency (RBPF) และ/หรือ เหลา Harmonic ของมัน (RBPF =
จํานวน Bar X RPM). มักจะใหคาสูงที่ 2X RBPF, กับคาเพียงเล็กนอยที่ 1X RBPF การ Arc เนื่องจากการ
เหนีย่ วนําไฟฟาระหวางการหลวมของ Rotor Bars และ End Rings มักจะแสดงคาสูงที่ 2X RBPF (กับความถี่
ขางเคียง 2 FL ); แตคาเพิ่มเล็กนอย หรือไมมีเพิ่มที่ 1X RBPF.
Khun Sommai Tongphasook Page 17 26/Sep/03
AC Synchronous Motors
Loose Stator Coils ใน Synchronous Motor ทําใหเกิด Vibration คอนขางสูงที่ Coil Pass Frequency (CPF)
ซึ่งมีคาเทากับ จํานวนของ Stator Coils X RPM (#Stator Coils = #Poles X #Coils/Pole). Coil Pass Frequency จะมี
sidebands เกิดขึ้นที่ 1X RPM. ปญหาของ Synchromous Motor อาจจะถูกบงดวย Amplitude สูง ที่ประมาณ
60,000 – 90,000 CPM, ประกอบดวย Sidebands ที่ 2 FL . ควรทําการวัดอยางนอยหนึ่ง Spectrum ใหครอบคลุมถึง
ความถี่ 90,000 CPM บน Bearing ของ Motor แตละคา.
C) Faulty firing Card or Blown Fuse เมื่อ Firing Card หนึ่งเสียหายแลวคาพลังไฟฟาจะสูญเสีย 1/3 , และจะ
เกิดการเปลีย่ นแปลงความเร็วอยางผิดปรกติเปนระยะของมอเตอร สิ่งนี้จะชักนําใหคาสั่นสูงขึ้นที่ความถี่ 1/3 และ 2/3
X SCR (1/3 X SCR Freq. = 1 X FL สําหรับ DC motor แบบ Halt – Wave Rectified, แตมีคาเปน 2X FL สําหรับ
DC Motor แบบ Full – Wave Rectified SCR)
คําเตือน : การกําหนดคา Card / SCR จะตองทราบกอนทําการแกไขปญหา Motor. (#SCR ‘s, #Firing Cards,
etc.)
Khun Sommai Tongphasook Page 19 26/Sep/03
C) Faulty SCR, Shorted Control Card, Loose Connections and/or Blown fuse. จะเกิด Vibration สูงจนเห็น
ไดชัด จากการรวมตัวกันของหลายหลายความถี่ไฟฟา (FL) และความถี่ SCR Firing. โดยปรกติแลว, SCR ที่เสีย
1 ตัวสามารถเกิดการสั่นสูงขึ้นที่ FL และ/หรือ 5 FL ในมอเตอรแบบ 6 SCR. จุดทีพ่ ึงจําคือตองไมมีคาการสั่นที่
FL, 2FL, 4FL, หรือ 5FL ปรากฏใน Spectrum ของ DC Motor
A) Worn, Loose or Mismatch Belts. ความถี่สายพานจะต่ํากวารอบของ Motor หรือ Driven Machine. เมื่อ
สายพานสึก, หลวม หรือไมเขาคูกัน, โดยทั่วไปมักเกิดได 3 ถึง 4 เทาของความถี่สายพาน. บอยครั้งที่ 2 เทาของ
ความถี่สายพานจะแสดงคาเดนชัดกวาสวนอื่น. ขนาดการสั่นโดยปรกติแลวจะไมคงที่, บางครั้งความเร็วรอบของ
ทั้งตัวขับและตัวตามก็ไมคงที่ดวย. ในสวนของการขับโดย Timing Belt, การสึกหรือการเยื้องศูนยของ Pulley จะ
ถูกบงชี้จากการสั่นสูงที่ความถี่ของ Timing Belt. ชุดโซขบั เคลื่อนจะบอกปญหาไดที่ความถี่ของ Chain Pass
Frequency ซึ่งเทากับจํานวนฟน Sprocket x RPM.