Jaargang 2
nummer 12
2 juli
V E R S C H I J N T G R AT I S T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N A L L E Z I E K E N H U I Z E N I N N E D E R L A N D E N O P I N T E R N E T
2008
03
RFID stoort apparatuur
Extra service:
op internet worden de
advertenties doorgelinkt
naar de eigen website
Tabaksplant helpt
tegen kanker
Het Duitse farmaceutische bedrijf Bayer
maakte vorige week bekend dat het bedrijf
werkt aan onderzoek naar een medicijn tegen
kanker, gemaakt uit tabaksplanten.
De eerste proteïne die geproduceerd is uit
tabaksplanten, gaat gebruikt worden als een
patiëntspecifiek vaccin voor de behandeling
van het non-Hodgkinlymfoom (NHL). NHL is
een kwaadaardige aandoening, die het lymfe­
vatenstelsel aantast. Het doel van de nieuwe
therapie is om het immuunsysteem van de
patiënt te activeren, waardoor het afweersys­
teem van het lichaam zelf de kwaadaardige
cellen kan opsporen en vernietigen. De eerste
klinische testen staan gepland voor 2009. In
de toekomst zouden nog veel meer stoffen
uit tabaksplanten gewonnen kunnen wor­
den. Deze kunnen dan bijvoorbeeld worden
gebruikt voor de behandeling van kanker of
als vaccin tegen griep.
Bayer doet onderzoek naar een medicijn tegen kanker,
gemaakt uit tabaksplanten.
;nYbki_[l[ WWdX_[Z_d]leeh m[had[c[hi _d Z[ peh]0
BZi]Zijc^Z`ZK^iVb^cZ8CKGZX]ih]jae EV``Zi
kVcb^_ckV`WdcY]ZZ[ijbZZgoZ`Zg]Z^Y^c]VcYZc
C[[h_d\ehcWj_[efmmm$l_jWc_d[9DL$db
C04 1000-20-8000-4691 ziekenhuiskr. juli’08 Kl: fc
De facilitaire
zorgondersteuner
www.isshospitalservices.nl
Tel: 030 - 24 24 800
07
Keurmerk zorgwerknemers
Vier sterren behalen
door keuzes te maken
Richard van den Broek ontvangt de vier sterren voor het Waterlandziekenhuis.
Het Waterlandziekenhuis in Purmerend heeft
vier sterren gekregen op het gebied van gast­
vrijheid. “Niet alleen is dat een geweldige
prestatie: het is het resultaat van zeer duidelij­
ke keuzes en gepassioneerde medewerkers.
In een tijd waarin veel ziekenhuizen denken
in termen van problemen heeft het Water­
landziekenhuis bewust gekozen voor het ont­
wikkelen en benutten van kansen.” Dat stelt
Richard van den Broek als lid van de directie.
“Ons uitgangspunt is dat de primaire zorg
goed op orde is. Maar we willen ons onder­
scheiden. Dat waarop onze specialisten en
verpleegkundigen goed scoren willen we uit­
bouwen. Onze medewerkers maken het ver­
schil; wij als bestuur faciliteren.” Het motto
‘passie voor zorg’, dat is ontstaan tijdens
beleidsdagen, sluit goed aan op de beleving
van de mensen voor hun vak. Dat leidt tot
­allerlei ideeën die direct in de praktijk worden
gebracht. Deze worden gepresenteerd in een
zogenaamde ‘passie voor zorg’ lunch. De
af­deling cardiologie heeft bijvoorbeeld in­
gevoerd dat de ontslagmedicatie aan mensen
in het bed wordt overhandigd: dat is zeer goed
ontvangen. Excelleren betekent ook partners
Aandachtsproblemen bij kinderen na kanker
De helft van de kinderen met leukemie heeft na de be-
handeling lichte aandachtsproblemen.
12
Bedden voor goede doelen
zoeken op terreinen waar je zelf minder goed
in bent. “Een groot deel van het succes van de
facilitaire dienstverlening hebben wij te dan­
ken aan ISS; dat hadden wij zelf niet op die
manier en in dat tempo kunnen realiseren.”
Concrete keuzes
In de meeste ziekenhuizen kan de manier
waarop maaltijden worden aangeboden sterk
worden verbeterd. Meer variatie, meer keuzes
voor de patiënt en het aanbieden als ‘front-
­office dienstverlening’. Daarnaast is de alge­
hele ambiance erg belangrijk: een mooie balie
met zowel een welkomstgevoel als een tot
ziens gevoel, kortom een persoonlijke bena­
dering als gast. En tenslotte een interne aan­
pak gericht op ‘vitaal in het werk staan’. Men­
sen moeten meer regie krijgen over hun eigen
werk en de beleving, betrokkenheid kunnen
ontwikkelen en verantwoordelijkheid nemen.
En tenslotte: laat iedereen zich ontwikkelen
via permanente training. Het Waterlandzie­
kenhuis heeft hiervoor een APK-programma
opgesteld (Aandacht en Passie voor de Klant).
“Medewerkers worden hierdoor zeer enthou­
siast en dat trekt gemotiveerde collega’s en
enthousiaste klanten.”
De kans dat een kind kanker overleeft is de
laatste decennia sterk toegenomen. Voor
kinderen met leukemie is de vijfjaars over­
levingskans inmiddels zelfs 80 procent.
Een goede ontwikkeling, maar er is ook een
keerzijde. Op de lange termijn kan de be­
handeling van leukemiepatiëntjes ook scha­
delijke gevolgen hebben. Uit onderzoek van
­Annemieke Buizer blijkt dat de helft van de
kinderen met leukemie na de behandeling
lichte aandachtsproblemen heeft. Zij verwer­
ken bijvoorbeeld trager informatie en kun­
nen minder gemakkelijk van de ene naar de
andere opdracht switchen. Buizer promo­
veerde op 26 juni aan VUmc.
21
Achterstand kinderen
Twaalf miljoen voor
kennisuitwisseling
over hartfalen
Twee internationale onderzoeksgroepen waar­
in het UMC Utrecht, het Hubrecht Instituut en
de Universiteit Utrecht deelnemen, krijgen
twaalf miljoen dollar voor moleculair en gene­
tisch onderzoek naar hartfalen. De weten­
schappers uit zes verschillende landen willen
met dit onderzoek meer inzicht krijgen in het
mechanisme dat hartfalen veroorzaakt, zodat
een gerichte therapie kan worden ontwikkeld.
De subsidie wordt verstrekt door Foundation
Leducq. Dit fonds wil oplossingen vinden voor
cardiovasculaire ziekten door het stimu­leren
van internationale, transatlantische samen­
werking. “Onderzoekers over de hele wereld
bundelen hun kennis en ervaring. Concreet
door het uitwisselen van onderzoekers, het
gebruikmaken van elkaars data en leren van
de verschillen in onderzoeksmethoden tussen
Europese en Amerikaanse instituten. Dat
moet er uiteindelijk toe leiden dat nieuwe
thera­pieën voor hartfalen worden ontwik­
keld”, aldus Marc Vos, hoogleraar fysiolo­
gie UMC Utrecht. Zijn afdeling is bij beide
projecten betrokken. Daarnaast participeren
ook Leon de Windt (Hart & Longen UMC
Utrecht), Edwin Cuppen (Hubrecht Instituut
en Universiteit Utrecht) en Albert Heck (Uni­
versiteit Utrecht).
Initiatieven
Deze toekenning versterkt ook de gezamenlij­
ke initiatieven op de Utrechtse campus op het
gebied van cardiovasculaire ziekten, een van
de focusgebieden van de Universiteit Utrecht.
In totaal nemen aan deze samenwerking cen­
tra deel uit Duitsland, België, Zwitserland,
Italië, Amerika en Nederland. Meer informa­
tie over het onderzoeksverband is te vinden op
www.healthcare.uiowa.edu/labs/anderson.
Kijk voor de advertentie
pagina 9 Werken in de Zorg
L J K L
P Q 

[ J F LF O I V J T T U P F M F O  O M
8JK
IFCCFO
FFO
TUPFM

WPPS
FMLF
XFSLQMFL






FO
BOEFST
NBLFO
XF

IFN
TQFDJBBM
WPPS
V
Vraag gratis catalogus
aan via info@scoremedi.nl
L J K L
P Q 

[ J F LF O I V J T T U P F M F O  O M
 Nummer 12
2 juli 2008
Colofon
Uitgever: Gouda Media Groep B.V.
Crabethstraat 38 D, 2801 AN Gouda
T (0182) 322456
F (0182) 322466
Redactie: Gouda Media Groep B.V.
De Ziekenhuiskrant
Eindredactie: Marja den Otter
Opmaak: Gouda Media Groep B.V. Afdeling
vormgeving
Fotografie: Gouda Media Groep B.V.
Druk: Wegener NieuwsDruk Gelderland
Verspreiding: DistriQ Amsterdam
Redactie-adres: Crabethstraat 38 D
2801 AN Gouda
T (0182) 322456
E redactie@ziekenhuiskrant.nl
Advertentieverkoop:
Gouda Media Groep B.V.
T (0182) 322 451
E info@ziekenhuiskrant.nl
Mw. Anneke de Pater
Elma Multimedia B.V.
T 0226 33 16 00
E info@elma.nl
W www.elma.nl
Alhoewel deze krant met de grootst mogelijke
zorg is samengesteld, kan geen van betrokken
partijen aansprakelijk worden gesteld voor
eventueel voorkomende fouten.
Lezersservice
Algemene servicevragen:
maandag tot en met vrijdag van 9.00-16.00 uur;
telefoon (0182) 322 456 of mail naar:
info@ziekenhuiskrant.nl
Abonnementen
adres: Crabethstraat 38-D
2801 AN Gouda
Tel: (0182) 322 456
info@ziekenhuiskrant.nl
Prijzen: 1ste kwartaal 15 euro
2de, 3de, 4de kwartaal 20 euro
Redactie/tips:
Tips voor de redactie, een redactionele tekst of
een persbericht kunt u mailen naar
redactie@ziekenhuiskrant.nl
De redactie houdt zich het recht voor om artike-
len niet te plaatsen of in te korten.
Verspreiding:
De krant wordt tweewekelijks beschikbaar gesteld
in het personeelrestaurant van alle ziekenhuizen
in Nederland. Daarnaast wordt de krant toege-
stuurd aan alle afdelingshoofden. Ook wordt hij
aan leveranciers en betrokkenen verzonden.
De oplage bedraagt 25.000 exemplaren.
Webkrant:
De webkrant is op de avond vóór het verschijnen
van de papieren krant beschikbaar op
www.ziekenhuiskrant.nl In de webkrant worden
enkele pagina’s dagelijks ververst.
Komende verschijningsdata 2008:
Tweewekelijks. Klik op:
www.ziekenhuiskrant.nl/verschijning
Bezorging:
Bezorgklachten kunt u mailen naar
info@ziekenhuiskrant.nl of bel (0182) 322456
2 Actueel
Ziekenhuiskrant
op werkplek of
huisadres?
Elke twee weken wordt de Ziekenhuiskrant
in vrijwel alle Nederlandse ziekenhuizen
bezorgd. Daarnaast zijn er veel abonnees die
de krant ontvangen. Speciaal voor de mede-
werkers in ziekenhuizen bestaat de mogelijk-
heid van een extra goedkoop abonnement.
Voor slechts 28 euro per twaalf maanden
krijgt u de Ziekenhuiskrant bezorgd op
een adres naar keuze. Stuurt u dan mail
naar info@ziekenhuiskrant.nl met naam en
adres en vermeldt u daarbij in welk zieken-
huis men werkt. U ontvangt een factuur en
natuurlijk een jaar lang elke twee weken de
Ziekenhuiskrant.
Bijwerkingen van
chiropractie
Nekpijn is een veel voorkomende klacht. Één
van de behandelmethodes is chiropractie,
dit valt in Nederland onder de niet-reguliere
geneeswijzen. Er is wetenschappelijk bewijs
dat deze methode effectief is bij nekklach-
ten, maar het is ook bekend dat chiropractie
bij nekklachten vaak bijwerkingen geeft. Sid-
ney Rubinstein volgde een jaar lang ruim 500
patiënten en concludeert dat verreweg de
meeste bijwerkingen onschuldig en van tijde-
lijke aard zijn. Vorige week woensdag pro-
moveerde hij, als de eerste chiropractor in
Nederland, aan VUmc in Amsterdam.
Voor deze studie volgde onderzoeker en chiro-
practor Sidney Rubinstein een jaar lang 529
patiënten met nekklachten, die samen ongeveer
5.000 chiropractische behandelingen kregen.
Hij inventariseerde het type, de frequentie en
de ernst van bijwerkingen na chiropractische
zorg en zette dit af tegen de positieve effecten
van de behandeling. Zijn conclusie: de meeste
patiënten hadden baat bij chiropractische ma-
nipulatie, en de gerapporteerde bijwerkingen
- hoofdpijn, duizeligheid - waren kortstondig
en onschuldig. Nederland erkent chiropractie
niet als reguliere zorg, in tegenstelling tot de
Verenigde Staten, Engeland en Denemarken
waar het een universitaire studie is. Sidney
Rubinstein is de eerste chiropractor die in
Nederland is gepromoveerd.
Amputatie door psy-
chische aandoening
De 28-jarige David Openshaw uit het Austra-
lische Sydney lijdt aan een merkwaardige
ziekte: BIID (Body Integrity Identity Disorder),
een psychoseksuele aandoening waarbij de
betrokkene graag gezonde ledematen wil
laten amputeren.
Zo beweerde Openshaw dat hij al vanaf zijn
vierde jaar een enorme hekel had aan zijn
rechterbeen en het graag wilde laten ampu-
teren. Artsen die hij benaderde, weigerden
resoluut om zijn been af te zetten. Openshaw
nam toen zelf het initiatief door zijn rechter-
been urenlang in een emmer droogijs te stop-
pen, dat driemaal kouder is dan gewoon ijs.
Door de intense kou stierf het been af en kon
David zijn been laten amputeren. Volgens hem
woog de gruwelijke en martelende pijn die
door het ijs werd veroorzaakt niet op tegen de
‘bevrijding’ van het door hem gehate rechter-
been. Openshaw verklaarde dat hij nu een heel
gelukkig man is en zijn echtgenote zei dat de
amputatie hun liefdesleven zelfs heeft bevor-
derd. Wat hun twee kinderen hiervan denken
is niet bekend, maar David zei wel dat hij niet
meer van plan was om nog meer ledematen te
laten amputeren.
Zaans Medisch
Centrum maakt
sterfte openbaar
Het Zaans Medisch Centrum in Zaandam
maakt als eerste ziekenhuis in Nederland de
zogeheten Hospital Standardized Mortality
Ratio (HSMR) openbaar. Het ziekenhuis brengt
dit sterftecijfer via de website naar buiten.
Men doet dat in het kader van een bredere
kwaliteitsmodule, waarin uitgebreide informa-
tie wordt verstrekt over zes veel voorkomende
aandoeningen.
Het sterftecijfer geldt als een belangrijke in-
dicatie voor de kwaliteit van een ziekenhuis.
Transparantie van die kwaliteit is een van
de belangrijkste doelstellingen van het be-
leid van het ministerie van VWS. Zonder die
transparantie is de marktwerking moeilijk te
realiseren. Sinds 2005 is van alle ziekenhui-
zen in Nederland bekend hoe hoog hun sterf-
tecijfer is. Voor elk ziekenhuis wordt immers
de HSMR berekend. Dat is een index waarbij
ziekenhuizen kunnen zien hoe zij het doen
ten opzichte van het gemiddelde. Deze index
wordt niet gepubliceerd, wel kan elk zieken- Het Zaans Medisch Centrum verstrekt gegevens over
huis afzonderlijk zijn eigen positie in de index het aantal patiënten met borstkanker dat hier is gehol-
opvragen. De HSMR geeft aan in welke mate pen en in hoeveel gevallen de behandeling succesvol
een ziekenhuis meer of minder sterfte heeft was.
dan verwacht. Daarbij wordt rekening gehou-
den met de patiëntenmix van het ziekenhuis. beschikbaar moeten zijn.
Als de HSMR hoger is dan 100, sterven er
naar verhouding meer patiënten dan op grond Succesvol
van de patiëntenmix mag worden verwacht. Op dit moment wordt door het Zaans Medisch
In het Zaans Medisch Centrum bedraagt de Centrum uitgebreide informatie verstrekt over
HSMR over de periode 2003-2005 92. Hoe- zes veel voorkomende aandoeningen: spat-
wel de uitkomst van de HSMR nog niet objec- aderen, vrouwenincontinentie, staar, heup- en
tief geschikt is voor vergelijking van de mate knieoperaties, borstkanker en diabetes. Het
van kwaliteit en patiëntveiligheid tussen zie- ziekenhuis laat zien hoeveel patiënten er zijn
kenhuizen, meent het Zaans Medisch Centrum geholpen en in hoeveel gevallen de behande-
wel dat de uitkomsten voor belanghebbenden ling succesvol was.
Extra financiële impuls voor verpleeghuizen
Alle ouderen en gehandicapten in verpleeghui- deze situatie. Met het extra geld wil de staats-
zen krijgen een eigen kamer. Staatssecretaris secretaris meerpersoonskamers ombouwen tot
van Volksgezondheid Jet Bussemaker (PvdA) eenpersoonskamers of tweepersoonskamers
maakte vorige week donderdag bekend die kunnen worden gesplitst. Verder wordt de
2,7 miljard euro in nieuwbouw en renovatie capaciteit van verpleeghuizen uitgebreid met
van verpleeghuizen te willen steken. zo’n 10.000 extra plaatsen. Op het moment
zijn ongeveer honderdduizend bedden be-
Momenteel liggen ruim 13.000 mensen op schikbaar. Vanaf 2010 wordt begonnen met de
meerpersoonskamers. In sommige verpleeg- bouw. De 2,7 miljard euro komt bovenop de
huizen liggen ouderen met zes personen 2,5 miljard euro die Bussemaker eerder deze
op een kamer. Vorig jaar maakte Bussema- maand toezegde voor extra personeel in ver-
ker bekend dat zij een einde wil maken aan pleeghuizen.
De capaciteit van verpleeghuizen wordt uitgebreid met 10.000 extra plaatsen.
Actueel 3 Nummer 2
2 juli 2008

RFID-technologie Rode Kruis Ziekenhuis helpt Nederlanders met

operatie van zweetprobleem af
stoort medische Klamme handen, natte plekken onder oksels
en bezwete voorhoofden. Iedereen heeft er
zijn het vooral stewardessen, leraren en men-
sen die voor hun beroep veel handen schudden

apparatuur
Systemen die werken met op afstand aflees-
bare chips met informatie, bijvoorbeeld pols-
bandjes met een elektronische identificatie-
code, kunnen medische apparatuur verstoren.
Dat blijkt uit een artikel dat vorige week ver-
scheen in het gezaghebbende tijdschrift JAMA
(Journal of the American Medical Association).
Het artikel beschrijft een onderzoek dat onder
leiding van AMC en TNO werd uitgevoerd naar
de storende invloed van twee typen RFID op
41 medische apparaten die worden gebruikt
op Intensive Care Units of in operatiekamers.
RFID (Radio Frequency IDentification) is een
techniek voor ‘tracking & tracing’; het (op af-
stand) identificeren en volgen van goederen of
personen. Dat gebeurt door het via radiogolven
uitwisselen van gegevens van informatiechips
met behulp van elders aanwezige apparatuur.
Het is voor het eerst dat veiligheidsrisico’s
van deze techniek voor ziekenhuizen zijn
onderzocht.
last van, maar sommige Nederlanders trans-
pireren ‘zweten’ wel heel extreem. “Overmatig
transpireren is een onderschat probleem”,
zegt chirurg Fons Dur van het Rode Kruis
Ziekenhuis in Beverwijk. Het ziekenhuis is
één van de weinige instellingen die operaties
tegen deze kwaal (hyperhidrosis) uitvoeren.
Het is niet bekend hoeveel mensen in Neder-
land aan overmatig zweten lijden. Fons Dur:
“Er heerst veel onwetendheid over. Ook bij
dokters die niet weten dat het te behandelen
is. Het is moeilijk voor te stellen hoe het is om
te leven met deze handicap. Niemand vindt
het prettig een ander een hand te geven die nat
is. Dat is voor de ontvanger net zoiets als een
natte zoen van een wildvreemde.”
Stewardessen
De meeste antizweetoperaties worden uit-
gevoerd voor handen en oksels. Volgens Dur
De RFID-techniek kan niet veilig worden gebruikt in
operatiekamers.
die voor de ingreep kiezen. Het Rode Kruis
Ziekenhuis doet tien tot vijftien operaties voor
hyperhidrosis per jaar. “Het is geen ziekte.
Mensen zweten ongeveer evenveel: één tot
anderhalve liter per dag. Bij overmatig trans-
pireren van handen en oksels wordt het zweet
geconcentreerd op bepaalde plekken. Hoe dat
komt, is nog altijd niet duidelijk.” Volgens
Dur leveren behandelingen met botox, zalf-
jes en deodorants onvoldoende resultaat op.
“Injecties met botox is een pijnlijke behan-
deling die twee keer per jaar herhaald moet
worden. Deodorant en zalfjes zijn tijdelijke
oplossingen die in de meeste gevallen ook niet
voldoende werken.” De operatie in het RKZ
bestaat uit een kijkoperatie in de borstholte,
waarbij enkele centimeters van het autonome
zenuwstelsel aan beide kanten wordt wegge-
nomen. “Dit geeft in ieder geval een blijvend
resultaat,” aldus de arts.

Veiligheidsrisico’s uitleesapparatuur waarmee RFID-chips com-

Binnen de gezondheidszorg groeit de belang-
stelling voor RFID. De toepassingsmogelijk-
heden zijn dan ook legio. Erik Jan van Lies-
hout, internist-intensivist in het AMC en één
van de leiders van het onderzoek, noemt als
voorbeelden het volgen van patiënten via een
polsband met chip (waarmee men kan nagaan
waar en hoe lang zij zich in het ziekenhuis
bevinden, dus zeer geschikt voor het registre-
ren van wachttijden) of het lokaliseren van
dure medische apparatuur of disposables als
verbandgaas (zodat na de operatie geen gaas
meer onopgemerkt in het lichaam achterblijft).
Of de RFID-techniek veilig is voor gebruik in
een omgeving waar veel elektronische appara-
tuur staat, zoals een Intensive Care of een ope-
ratiekamer, was echter niet bekend. Nu blijkt
dat de radiogolven van RFID medische appa-
ratuur kunnen storen. De onderzoekers waar-
schuwen daarom voor invoering van dit soort
systemen zonder grondige evaluatie vooraf
en pleiten voor meer onderzoek op locatie.
Voorafgaand aan installatie van RFID zou
men eigenlijk ter plekke, dus op de kamer of
afdeling waar het systeem gebruikt gaat wor-
den, moeten nagaan wat de veiligheidsrisico’s
zijn. Vooral van belang is de plaats van de
Nederlanders willen transparantie om zelf
ziekenhuis te kunnen kiezen
Nederlanders willen transparantie, zodat ze
zelf kunnen bepalen in welk ziekenhuis ze
een medische behandeling of ingreep onder-
gaan. Vooral over de behandeling en de sla-
gingskans van operaties verwacht men duide-
lijkheid. Nederlanders zijn bovendien bereid
meer te betalen en extra te reizen voor een
ziekenhuis dat een hogere kwaliteit biedt. De
voorkeur gaat uit naar een gespecialiseerd
ziekenhuis dat heldere informatie verschaft.
Omdat deze transparantie nog niet overal be-
staat, is het voor de consument nu moeilijk
een goede keuze te maken. Duidelijk is wel
dat slechts een enkele patiënt het ziekenhuis
in de eigen omgeving zeker zou aanbevelen.
Dat blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd
door Independer en pr-adviesbureau Porter
Novelli. Het onderzoek is uitgevoerd onder een
representatieve steekproef van Nederlanders
van achttien jaar en ouder. Van de ondervraag-
den wil tachtig procent zelf een ziekenhuis
municeren. Zij vormen de voornaamste bron
van verstoringen. Om de risico’s nog verder te
verminderen dienen fabrikanten van medische
apparatuur in de toekomst meer aandacht te
besteden aan het reduceren van de stralingsge-
voeligheid van hun apparaten. De onderzoe-
kers van AMC en TNO pleiten er daarom voor
om samen met de industrie systemen te ont-
wikkelen die wel veilig zijn voor de zorg. Een
RFID-systeem bestaat uit twee elementen: een
tag (bijvoorbeeld een polsbandje of toegangs-
pas) met daarin een chip met identificatiege-
gevens, en een RFID-lezer. Bij de onderzoch-
te systemen communiceert die op afstand met
de tag. De uitwisseling van gegevens gebeurt
met behulp van radiogolven. Met RFID kan
men nagaan waar goederen of personen zich
op een specifiek moment bevinden. Bekend-
ste toepassing is het elektronische anti-dief-
stalpoortje in winkels. Ook gebruikt men de
techniek voor onder andere toegangspasjes,
in de logistiek en op bloemenveilingen. Het
RFID-project is uitgevoerd op verzoek van
het ministerie van VWS en met steun van het
ministerie van EZ. Overige partners zijn de
bedrijven Capgemini, Geodan, Intel en Oracle
(zie www.rfidzorg.nl).
kiezen. Als informatiebron gebruiken ze daar-
bij op dit moment nog het meest de huisarts (66
procent), gevolgd door vrienden en kennissen
(40 procent). Maar websites van ziekenhuizen
lijken ook steeds belangrijker te worden. Deze
informatiebron staat op de derde plaats, met
26 procent. Zorgverzekeraars blijken slechts
een zeer kleine rol te spelen als bron van in-
formatie.
Transparantie noodzakelijk
Nederlanders verwachten vooral duidelijke
communicatie over de behandeling. Meer dan
de helft van de Nederlanders (56 procent) wil
daarover een heldere uitleg. Ze willen graag
openheid over wat hen te wachten staat. Ook
is er veel interesse voor de slagingskans van
operaties (50 procent) en medische missers in
het algemeen (23 procent). Deze transparantie
is echter nog niet algemeen gangbaar, zodat
het lastig is een goede keuze te maken.
Leraren blijken nogal eens om een operatie te vragen als oplossing van hun transpiratieproblemen,
Hersenvolume voorspelt ontwikkeling
Het volume van hersenen van zes weken oude hersenen gemaakt. Daarmee werd het volume
baby’s blijkt gerelateerd aan emotionele, van hersenstructuren gemeten. Op basis van
gedragsmatige en motorische ontwikkeling deze metingen blijkt het hersenvolume, of
op latere leeftijd. Het volume dient daarbij eigenlijk het volume van de hersenkamers,
als maat voor hersenontwikkeling. Wellicht van kinderen op de leeftijd van zes weken een
is het in de toekomst mogelijk op basis van maat te zijn voor de rijping van de hersenen.
hersenvolume op jonge leeftijd het risico op Roza koppelde de volumemetingen vervol-
psychiatrische ziektebeelden in kaart te bren- gens aan de gedragsmatige en motorische ont-
gen. Sabine Roza van het Erasmus MC promo- wikkeling van het kind tot achttien maanden.
veerde vorige week op dit onderzoek, dat zij Zij vond dat een sterke afwijking van het ge-
middelde volume, zowel naar boven als naar
uitvoerde binnen het grootschalige Rotter-
damse Generation R. beneden, voorspellend was voor negatieve
gedragsmatige en motorische uitkomsten.
Tot nog toe is niet bekend in hoeverre kleine
afwijkingen in de hersenen op jonge leeftijd
samenhangen met gedragsmatige en emotio-
nele problemen op latere leeftijd. Volgens
Roza biedt haar onderzoek belangrijke aan-
grijpingspunten voor vervolgonderzoek naar
het ontstaan van hersenafwijkingen die wor-
den gevonden bij kinderen met bijvoorbeeld
ADHD, autisme of schizofrenie. Wellicht
vallen in de toekomst met het screenen van
hersenvolume op jonge leeftijd dergelijke
psychiatrische aandoeningen te voorspellen.
Generation R
Roza voerde haar onderzoek uit binnen het
Rotterdamse Generation R. Daarin worden
bijna 10.000 kinderen gevolgd vanaf twaalf
weken zwangerschap. Bij 1.200 baby’s wer-
den extra metingen verricht, waaronder de
bloedvoorziening van de hersenen tijdens de
zwangerschap. Bij 778 van deze baby’s werd Wellicht is het in de toekomst mogelijk op basis van
na de geboorte op de leeftijd van zes weken hersenvolume het risico op psychiatrische ziektebeel-
bovendien een driedimensionale echo van de den in kaart te brengen.
 Nummer 12
2 juli 2008
Zorg voor jezelf
met goede bacteriën!
Yakult, meer dan 70 jaar ervaring
Het bedrijf Yakult heeft meer dan 70 jaar ervaring met goede bacteriën en gezondheid. In 1935 ontwikkelde
de Japanse arts en wetenschapper Dr. Shirota de zuiveldrank Yakult. Dr. Shirota deed uitgebreid onderzoek
naar goede bacteriën en een evenwichtige darmflora. Hij richtte een gerenommeerd wetenschappelijk instituut
op waar nog steeds veel onderzoek wordt gedaan. Wetenschap is nog altijd de basis van het bedrijf Yakult.
In Nederland heeft Yakult drie zuivelproducten op de markt, Yakult, Yakult Light en Bifiene.
Yakult
Elk flesje Yakult en Yakult Light zit vol speciale Lactobacillus casei Shirota bacteriën. Deze bijzondere
lactobacillen dragen bij aan een gezonde darmflora van de hele darm. En dat is belangrijk voor je
natuurlijke weerstand. Met Yakult kun je elke dag zelf je goede bacteriën op peil houden.
Bifiene
Speciaal voor een goede darmwerking is er Bifiene met unieke Bifidobacterium breve Yakult bacteriën.
Bifidobacteriën heb je nodig voor een goede werking van de darmen zoals je stoelgang. Door ouder
worden, medicijngebruik, hectiek en ongezond eten, kan het aantal bifidobacteriën in de darmflora
van de dikke darm afnemen. Met de lekkere zuiveldrank Bifiene voeg je bifidobacteriën toe.
Tennisbaan
Je dunne en je dikke darm zijn bij elkaar ongeveer 7,5 meter lang met in totaal zo’n
1,5 kilo bacteriën! Helemaal uitgespreid is de oppervlakte van de darmen zo groot
als een tennisbaan. Deze hele oppervlakte moet verdedigd worden door de darmflora.
Vandaar dat het belangrijk is dat je voldoende goede bacteriën in je darmen hebt.
Dr. Hans van Schijndel
Science Manager Yakult Nederland
Probiotica, waar kies ik voor?
Het besef dat bacteriën belangrijk zijn voor je gezondheid, is de
laatste jaren enorm toegenomen. Veel mensen zijn inmiddels al
vertrouwd geraakt met woorden als darmflora, goede bacteriën én
probiotica. Het is duidelijk dat probiotica je darmflora kunnen
verbeteren. En gezonde darmen zijn van belang voor je algehele
gezondheid. Nu is er ook nog eens volop keus uit allerlei gezonde
zuiveldranken en yoghurts, maar als je in de supermarkt staat, waar
kies je dan eigenlijk voor?
Verschillende soorten, verschillende functies
Binnen de probiotica zijn er op dit moment verschillende soorten producten verkrijgbaar met
verschillende bacteriestammen. Grofweg kun je ze indelen in producten met lactobacillen en
producten met bifidobacteriën. De zuivelproducten met lactobacillen hebben een gezonde
werking in de hele darm en hebben vooral een functie voor het versterken van de weerstand.
De producten met bifidobacteriën hebben een functie in de dikke darm en verbeteren vooral
de darmwerking zoals de stoelgang. Wat nog niet iedereen weet, is dat binnen de groep
lactobacillen en bifidobacteriën er niet alleen verschillende stammen, maar ook duidelijke
verschillen in werkzaamheid zijn. Een bacterienaam zit meestal als volgt in elkaar:
Geslachtnaam: Lactobacillus
Soortnaam: casei
Stamnaam: Shirota
Dit kun je bijvoorbeeld vergelijken met:
Automerk: Opel
Type: Astra
Uitvoering: GTC
Het is duidelijk dat een auto van het type Astra heel andere eigenschappen heeft dan die van een
ander type van hetzelfde merk. Een probiotisch product met Lactobacillus casei Shirota bacteriën
heeft dus andere effecten dan een product met een andere lactobacil.
Claims
Binnenkort zullen Europese regels op het gebied van claims worden ingevoerd, maar op dit
moment is de gedragscode van het Voedingscentrum een goede bron voor vergelijkend onderzoek
voor voedingsmiddelen met een claim. Yakult is één van de producenten die aan de gedragscode
heeft voldaan en dus een goedgekeurde claim heeft.
www.yakult.nl
03692 Adv ziekenhuiskrant.indd 1
4 Advertentie
Optimale conditie!
Niet alleen door gezond te eten en te leven maar ook door de hoeveelheid goede bacteriën
in de darmflora regelmatig aan te vullen, hou je de darmflora in optimale conditie.
Wat zijn probiotica?
Probiotica zijn levende bacteriën, zoals bepaalde lactobacillen en bifidobacteriën, die bijdragen
aan een gezonde darmflora en zo de gezondheid ondersteunen.
Ir. Lidwien Franke
Voedingswetenschapper Yakult Nederland
De vraagbaak van Yakult
Dagelijks komen er vragen binnen van mensen die meer willen
weten over probiotica. Samen met de andere diëtisten bij Yakult
beantwoorden we vragen waarbij we natuurlijk rekening houden
met iemands’ persoonlijke omstandigheden. Wanneer iemand zich
niet fit voelt, zijn probiotica alleen niet voldoende. Ook de rest
van de voeding moet gezond en gevarieerd zijn, in combinatie met
voldoende lichaamsbeweging.
Persoonlijk advies
Omdat iedereen anders is, is een advies heel persoonlijk. Daarom adviseren wij regelmatig om
eens een bezoek te brengen aan een diëtist. Samen met een diëtist kun je bespreken op welke
punten je voeding nog verbeterd kan worden. Voldoende vezels en veel drinken zijn vaak
belangrijke aandachtspunten. En het is goed om zowel oplosbare vezels uit groente en fruit te
eten, als niet-oplosbare vezels uit graanproducten. Daarnaast past een product met probiotica
zoals Yakult prima bij een gezond eetpatroon.
Darmwerking
Natuurlijk krijgen wij ook veel complimenten. Bijvoorbeeld van mensen die al jaren met
vervelende ongemakken rondlopen zoals een opgeblazen gevoel of onregelmatige stoelgang
en erg blij zijn dat zij probiotica ontdekt hebben. Vaak heeft iemand met een klacht al van
alles geprobeerd zonder het gewenste resultaat. De opluchting is dan groot als blijkt dat
zij op een relatief makkelijke (en lekkere!) manier iets voor hun gezondheid kunnen doen
door bijvoorbeeld Bifiene te drinken. Zoals mevrouw Wolbrink uit S. bijvoorbeeld: ‘Mijn
darmwerking is verbeterd sinds ik Bifiene drink. Ik ben er echt heel tevreden over en wil geen
dag meer zonder.’
Maar ook voor deze mensen blijft het erg belangrijk dat zij goed op hun voeding letten.
Probiotica zijn geen compensatiemiddel. Wij verwijzen daarom altijd naar de Schijf van
Vijf van het Voedingscentrum. Naast alle voedingsadviezen is sinds kort ook het onderdeel
lichaamsbeweging in deze schijf opgenomen. Hiermee is nog eens extra duidelijk dat een gezond
eet- en leefpatroon de basis voor iedereen. En wie weet zullen probiotica ook eens opgenomen
worden in de Schijf van Vijf.
13-06-2008 13:24:38
Voeding
Jodiumtekort bij
moeders niet schade-
lijk voor hun zonen
De schildklier heeft jodium nodig om schild-
klierhormonen te vormen. Jodium komt in
voedingsmiddelen voor en in water. Als zwan-
gere vrouwen te weinig jodium opnemen en
daardoor onvoldoende schildklierhormoon
aanmaken, krijgen hun zonen op latere leeftijd
vergrote zaadballen. Tenminste, dat vermel-
den de medische handboeken met grote stel-
ligheid. Klopt niet, ontdekte dr. Eddy Rijntjes
van Wageningen Universiteit die hier 17 juni
op promoveerde. Een verkeerde onderzoeks-
methode heeft onderzoekers jarenlang op het
verkeerde been gezet.
Een kwart van alle kinderen op de wereld
wordt geboren met een conditie die lijkt op die
van de ratten waarmee Rijntjes heeft gewerkt.
De promovendus, verbonden aan de leerstoel-
groep Fysiologie van mens en dier, gaf zijn
dieren voer waarin nog maar een fractie van
de hoeveelheid jodium zat die men vindt in
gewoon voer. "De concentratie actief schild-
klierhormoon in de ratten was daardoor zestig
procent lager dan normaal", zegt de promo-
vendus. "Schildklierhormoon is belangrijk
voor de ontwikkeling van de Leydigcellen in
de testes. Dat zijn de cellen die testosteron
aanmaken. Omdat die bij zonen van moeders
met een te lage schildklierhormoonspiegel
niet volledig tot ontwikkeling komen, maken
de jongens in de puberteit te weinig testoste-
ron aan. Ze hebben dan last van macro-orchi-
die, te grote testikels. Tenminste, dat hebben
we jarenlang gedacht." In de dierexperimen-
ten waarop de wetenschappers die wijsheid
baseerden, gebruikten onderzoekers echter
geen jodiumarm voer maar een schildklier-
Meer meldingen van voedselinfecties
De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) kreeg
in 2007 meer meldingen van voedselinfecties
van consumenten binnen dan in 2006. In veel
gevallen bleek onhygiënische bereiding de
oorzaak van de besmetting. Er waren 621
meldingen waarvan 58 procent in restaurants,
zeventien procent in cafetaria's en veertien
procent producten uit winkels. In 2006 waren
er 530 meldingen van voedselinfecties. Het
aantal meldingen door huisartsen bij de
Inspectie voor de Gezondheidszorg bleef
ongeveer gelijk, 93.
Deze gegevens staan te lezen in het rapport
'Registratie voedselinfecties en -vergiftigin-
gen bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg
en Voedsel en Waren Autoriteit, 2007' dat
het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en
Milieu (RIVM) en de VWA jaarlijks opstellen.
Het RIVM schat de werkelijke omvang van
Nieuwe site over darmflora en probiotica
Sinds afgelopen maand is er een nieuwe web-
site over de darmflora en probiotica operatio-
neel. De Gut flora Foundation (Stichting Gut
flora) wil betrouwbare en onafhankelijke infor-
matie verstrekken op het gebied van intesti-
nale microbiota (darmflora) en probiotica aan
wetenschappers, gezondheidsprofessionals,
consumenten en media.
Probiotica kunnen, zoals wetenschappelijk
onderzoek heeft aangetoond, diverse positie-
ve effecten op de darm en darmflora hebben.
Onze darm en darmflora zijn belangrijk voor
5 Nummer 12
remmer. "Die verbinding tast ook testosteron-
producerende Leydigcellen in de testis aan",
zegt Rijntjes. "Vandaar dat onderzoekers
dachten dat ratten die tijdens het begin van
hun leven een tekort aan schildklierhormoon
hebben, daar altijd last van houden. Maar dat
effect valt mee, blijkt uit mijn proeven. Als ik
mijn proefdieren weer gewoon voer gaf voor-
dat ze gingen puberen, ontwikkelden hun tes-
tes zich uiteindelijk volledig normaal." "Dat
wil niet zeggen dat een tekort aan schildklier-
hormoon tijdens de zwangerschap helemaal
geen gezondheidseffecten heeft", benadrukt
Rijntjes. "Hypothyroïdie vermindert ook de
ontwikkeling van hersencellen. En dat effect
trekt niet meer bij." Voor meer informatie:
www.wageningenuniversiteit.nl
Zwangere vrouwen die te weinig jodium opnemen
schaden hun baby niet.
voedselinfecties in op 300.000 tot 750.000 per
jaar. Het aantal meldingen is lager omdat niet
iedere zieke naar de huisarts gaat of de VWA
informeert. Meldingen vinden vooral plaats
als consumenten verwachten ziek te zijn van
producten die elders zijn bereid. Het aantal
ziekenhuisopnames was in 2007 relatief hoog
(120), onder andere door een salmonellabe-
smetting in boerenkaas (62 opnames) en een
norovirus-uitbraak in een scoutingkamp (37
opnames). In 2006 waren 27 voedselinfecties
aanleiding voor ziekenhuisopname. Voedsel-
infecties zijn eenvoudig te voorkomen door
goede keukenhygiëne en het verhitten en juist
bewaren van voedsel. Het RIVM start daarom
in samenwerking met onder andere de VWA,
de GGD'en en het Voedingscentrum de voor-
lichtingscampagne 'Wat je moet weten om
veilig te eten!'
onze gezondheid. Op de website is informa-
tie te vinden over de werking en veiligheid
van goed onderzochte, specifieke bacterie-
stammen. Er is een deel met wetenschappe-
lijke artikelen in de vorm van publicaties en
nieuwsberichten in het Engels. En een Neder-
landstalig deel voor gezondheidsprofessionals
waar diepgaander informatie te vinden is over
verschillende aandoeningen waarbij behan-
deling met probiotica veilig is. Aan een deel
speciaal bedoeld voor consumenten wordt nog
gewerkt. Voor informatie: www.gutflora.nl
2 juli 2008
Viering 1000ste Smaakles-school
Basisschool de Vlindervallei in Amersfoort is
de 1000ste Smaakles-school. Dit werd ge-
vierd op 2 april met een groot Smaakfestijn
op de school. Pierre Wind, ambassadeur van
Smaaklessen, verzorgde samen met minister
Verburg van Landbouw, Natuur en Voedsel-
kwaliteit (LNV), dit Smaakfestijn.
Smaaklessen is een lesprogramma met smaak-
volle, aansprekende en vooral praktische
Ondervoeding bij kinderen onderschat
"Ondervoeding op de kinderafdeling van zie-
kenhuizen is in de dagelijkse praktijk een
onvoldoende herkend probleem en voeding
krijgt vaak onvoldoende aandacht". Dit meld-
de kinderarts Koen Joosten van het Erasmus
MCSophia kinderziekenhuis in Rotterdam eind
mei tijdens het symposium van Nutricia (K)ei
belangrijk: de rol van eiwit in de behandeling
van ondervoeding.
In november 2007 is in 51 Nederlandse zie-
kenhuizen de Nederlandse ScreeningsDrie-
daagse gehouden. Daarbij werd de voedings-
status van opgenomen kinderen nagegaan.
Zeven van de acht Academische ziekenhuizen
en 44 van de 93 benaderde niet-academi-
sche ziekenhuizen deden hieraan mee. Het
percentage ondervoede kinderen bij opname
lijkt overeen te komen met cijfers uit eerdere
Ondervoeding kan op langere termijn de groei en ontwikkeling van het kind beïnvloeden.
Gezondheidsclaim op havervezels
CreaNutrition AG Zug in Zwitserland heeft
het patent op havervezel met een hoog β-glu-
cangehalte. Bij personen met een verhoogd
cholesterolgehalte in het bloed kan drie gram
β-glucan van haver per dag – als onderdeel
van een voeding met een laag cholesterol-
en verzadigd vetgehalte – na vijf weken het
totaal- en LDL-cholesterolgehalte met ge-
middeld respectievelijk vier en zes procent
verlagen. Het rapport van de Gedragscode
voor de wetenschappelijke onderbouwing van
gezondheidsclaims heeft dit bevestigd.
Het β-glucangehalte kan worden verhoogd
door deze vezel door speciale maal- en zeef-
technieken van het zetmeelgedeelte van de
graankorrel te scheiden. De β-glucanen, oplos-
Brochure ‘Gezonde leefstijl & voeding, een
andere kijk op gezond gewicht’
Nieuw verschenen
€ 9,90 incl. verzend- en administratiekosten
Bestellen door het bedrag over te maken op rekening 10.73.30.253
bij de Rabobank te Gouda t.n.v. de Gouda Media Groep, onder
vermelding van uw adres.
Bestellen in combinatie met de brochure ‘Gezonde Leefstijl & Voeding,
in relatie tot kanker’ kan voor een totaal bedrag van € 14,90.
lessen over voeding en voedsel voor het
basisonderwijs. Het gaat over het zien, ruiken,
proeven en voelen, kortom het ervaren van
eten. Kinderen leren hierdoor op een speelse
manier van alles over voeding en voedsel.
Ook over voeding in relatie tot gezondheid
en over de herkomst en productie van voe-
dingsmiddelen. Voor meer informatie over
Smaaklessen en het Smaakfestijn kijk op
www.smaaklessen.nl
onderzoeken die uitgevoerd zijn in het buiten-
land. De definitieve resultaten van dit groot-
schalige Nederlandse onderzoek zullen later
worden gepubliceerd.Op korte termijn kunnen
de gevolgen van ondervoeding zijn: afname
van (vet)reserves, vertraagde wondgenezing,
vatbaarheid voor infecties, verhoogde kans op
(post)operatieve complicaties en een langere
opnameduur. Op de lange termijn zijn nega-
tieve effecten bekend op de groei en ontwik-
keling, de levenskwaliteit, het leervermogen
en de psycho-motorische ontwikkeling. "Het
advies van de Gezondheidsraad aangaande
de eiwitbehoefte van kinderen betreft alleen
het gezonde kind. Meer onderzoeken wijzen
erop dat de behoefte van (zieke) kinderen veel
hoger ligt dan de huidige aanbevolen hoeveel-
heden voor gezonde kinderen", aldus Joosten.
bare havervezels, zorgen ervoor dat de darm-
wand minder goed doorlaatbaar is. Hierdoor
worden via de dikke darm minder galzuren
opnieuw in het lichaam opgenomen. Galzuren
bevatten veel cholesterol, dat een bouwsteen is
voor de galzuren. Daarnaast verlaat het slech-
te LDL-cholesterol, dat verpakt is in galzuren,
het lichaam. Doordat minder galzuren weer in
het lichaam worden opgenomen, en daarmee
minder cholesterol, ontstaat in het lichaam de
behoefte om nieuwe galzuren te vormen. Het
cholesterol dat hiervoor nodig is, is hierdoor
niet meer beschikbaar voor de productie van
LDL-cholesterol in de lever. Hierdoor daalt de
hoeveelheid LDL-cholesterol in het bloed.
 Nummer 12
2 juli 2008
Veiligheid vergroot dankzij Surpass
Het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch is
begonnen met het invoeren van de Surpass-
checklist. Surpass staat voor SURgical Pa-
tient Safety System en zorgt voor een beter
toezicht op de chirurgische patiënt tijdens het
gehele opnametraject.
Surpass-checklist is een samenwerkingsver-
band tussen het Jeroen Bosch Ziekenhuis en
het Academisch Medisch Centrum Amster-
dam. Het AMC heeft vier jaar gewerkt aan de
checklist, die is gevalideerd door observatie
Moeder en kind in GHZ dicht bij elkaar
Pasbevallen moeders in het Groene Hart Zie-
kenhuis in Gouda kunnen nu hun baby bij zich
in bed houden. Door wiegjes die aan het bed
van de moeder worden geklikt, is het mogelijk
dat moeder en kind dag en nacht bij elkaar
zijn. Dit is goed voor de binding en als vrou-
wen borstvoeding geven, draagt het positief
bij aan het op gang brengen van de melkpro-
ductie.
Deze zogenoemde clip-on-cribs zijn gemaakt
in een halve maanvorm en liggen op dezelf-
de hoogte als het bed van de moeder. Het is
vooral geschikt voor moeders die niet zo
mobiel zijn, bijvoorbeeld na een keizersnede of
bij ernstige bekkeninstabiliteit. De pasbeval-
len vrouw kan met de clip-on-crib makkelijk
haar kind aanraken en het naar zich toetrekken
om het te troosten of aan te leggen. De pasge-
borene kan niet uit bed vallen, ook al verlaat
de moeder het bed. Toch is er geen verhoogd
risico op wiegendood, omdat het kind een
eigen plekje en een eigen deken heeft. De
cribs zijn licht van gewicht en gemakkelijk te
plaatsen en te verwijderen.Het GHZ heeft de
beschikking over twee clip-on-cribs.
Advertorial
Uitbundig gekleurde weegstoelen
Door z’n moderne uiterlijk was de weegstoel
Arnold altijd al een opvallende verschijning;
zeker met vrolijke knalgele kussens, maar ook
met bescheiden grijze kussens of zonder kus-
sens. Nu Medifix het aanbod heeft uitgebreid
met groene en blauwe kussens, springt de
familie Arnold echter helemaal in het oog.
Aangezien de gezondheidszorg steeds meer
kleur toepast in het interieur, gaat de Arnold
helemaal mee met de tijdgeest. En dankzij
alle varianten kan voortaan elke afdeling z’n
eigen kleur weegstoel kiezen.
De Arnold onderscheidt zich bovendien door
zijn functionaliteit. De zitting is opklapbaar
en patiënten kunnen dus ook staand worden
gewogen. Hij is zelfs zo stabiel dat patiën-
ten zich via de handgreep in de rugleuning
6 Hulpmiddelen
van het chirurgisch traject en uitgebreid ge-
test in de praktijk. Ze richt zich vooral op de
transfermomenten van de patiënt van opname
tot en met chirurgische ingreep. De lijst reist
als het ware mee met de patiënt en wordt inge-
vuld en afgevinkt door zaalarts, verpleegkun-
dige, operateur, anesthesioloog en operatieas-
sistent. ‘Stopping rules’ gaan bepalen of een
patiënt door kan naar een volgende fase. De
grote winst van Surpass is dat controle van het
proces al begint bij de opname, in plaats van
- zoals nu - vlak voor de operatie.
Sheila Gerritsen, pas bevallen met een keizersnede van
zoon Tycho, is enthousiast over deze nieuwe clip-on-
crib: “Ik ben nog niet mobiel en dan het is wel heel
prettig dat je toch je kindje dichtbij je hebt. Ik vind het
echt een uitkomst.”
uit een rolstoel omhoog kunnen trekken. Ver-
der heeft de Arnold alle functies die passen
bij een moderne en professionele weegschaal
waaronder BMI, stabilisering, tarrabepaling.
Voor de medewerkers is het een ergonomisch
hulpmiddel: de armleuningen zijn neerklap-
baar, er zijn geen obstakels voor een vlotte
transfer, de voetsteun is zonder bukken te
verschuiven, en dankzij twee wieltjes kan de
stoel makkelijk worden verplaatst. De Arnold
maakt deel uit van een compleet programma
professionele weegsystemen dat Medifix
vorig jaar in Nederland introduceerde. Het
programma bestaat verder uit de weegstoel
Homer, opstapweegschalen, een baby- en een
kinderweegschaal en weegplateaus in diverse
afmetingen.
Doorbraak in
opsporen Chlamydia
trachomatis
Vrouwen kunnen onvruchtbaar raken na een besmetting met Chlamydia.
Wetenschappers van VU medisch centrum in
Amsterdam hebben binnen hun spin-off bedrijf
Microbiome Ltd een nieuwe (gepatenteerde)
test ontwikkeld die tien keer nauwkeuriger
Chlamydia opspoort. Zelfs een onlangs ont-
dekte nieuwe variant van deze bacterie, die
huidige testen niet detecteren, pikt de nieuwe
VUmc test wel op. De wetenschappers prof.
dr. Paul Savelkoul, dr. Servaas Morré en
promovendus Arnold Catsburg ontwikkelden
deze nieuwe test en wonnen hiermee dins-
dagavond 24 juni de eerste Amsterdam Inven-
tion Award 2008.
De nieuwe test is zo bijzonder, omdat deze
veel nauwkeuriger meet en daardoor ook
veel betrouwbaarder is. Een ander belang-
rijk voordeel is dat de nieuwe meetmethode
grootschalige en betaalbare metingen moge-
lijk maakt. De test is daarnaast goed geschikt
als zelftest. Door beter, gevoeliger en groot-
schaliger te testen kan in een vroeg stadium
de infectie worden aangetoond. Hierdoor is
er sneller behandeling mogelijk, waarmee
Protocol palliatieve sedatie voor huisartsen
Het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) heeft
sinds kort een herzien en actueel protocol
palliatieve sedatie in gebruik genomen. Alle
huisartsen en verpleeghuisartsen uit het ver-
zorgingsgebied van het WZA krijgen het proto-
col nu in de vorm van een klein en handzaam
boekje toegestuurd. Zo spreekt iedereen
die bij dit actuele onderwerp betrokken is in
Assen en wijde omgeving ‘dezelfde taal’.
Palliatieve sedatie is het opzettelijk verlagen
van het bewustzijn van een patiënt in zijn
of haar laatste levensfase. Het is een actueel
onderwerp waarbij, naast de medisch inhou-
Doof door oorkus
Het was de kus van een kind als uitdrukking
van ware liefde. Maar de kus op het linkeroor
die haar toen vierjarige dochtertje gaf veroor-
zaakte bij de moeder permanente oorschade.
“Het was een lange zuigende kus op mijn oor.
Ik kon haar niet zo gauw wegduwen. Toen ze
stopte, realiseerde ik me dat ik geen gehoor
meer had in dat oor. Ik riep tegen mijn man:
Ik ben doof, ik ben doof”, zei de Amerikaanse
vrouw later. Nadien hoorde ze allerlei vreemde
geluiden in haar oor, maar het gehoor kwam
niet meer terug. De dokter verwees haar naar
tevens de verdere verspreiding van deze sek-
suele aandoening beperkt wordt. Chlamydia is
een seksueel overdraagbare bacterie. Het goed
kunnen opsporen van Chlamydia, een van de
meest voorkomende seksueel overdraagbare
ziekte in de westerse wereld, is cruciaal. Naast
onder meer urineweginfecties, ontsteking van
de eileiders en buitenbaarmoederlijke zwan-
gerschap, kunnen vrouwen er zelfs onvrucht-
baar van raken.
Amsterdam Invention Award
De Amsterdam Invention Award wordt
uitgereikt tijdens het jaarlijkse Invention
Dinner. Dit jaarlijks terugkerende evenement
is een initiatief van het programmabureau
AmsterdamTopstad (gemeente Amsterdam) in
samenwerking met Avantium. Ondernemende
wetenschappers uit Amsterdam krijgen op
deze avond de mogelijkheid om hun innova-
ties te presenteren aan een breed publiek en
kennis te maken met andere high-tech onder-
nemingen in Amsterdam.
delijke vooral de communicatieve aspecten
belangrijk zijn. Artsen, verpleegkundigen,
patiënten en familie, het zijn allemaal betrok-
kenen bij het onderwerp die, als puntje bij
paaltje komt, dezelfde taal moeten spreken.
Dat is juist bij onderwerpen die leven en dood
betreffen van onschatbare waarde. Er is in
Assen een Palliatief Consultatieteam Assen
(PCA-team). Dit team, samengesteld uit een
aantal deskundigen van binnen en buiten het
ziekenhuis, is vrijwel altijd beschikbaar om
hulp te bieden aan behandelaars die met vra-
gen over palliatieve sedatie kampen.
professor Levi Reiter van de Hofstra Univer-
sity bij New York. Reiter zei dat de kus als een
soort stofzuiger had gewerkt en het trommel-
vlies had losgezogen. Hij vertelde de vrouw
geduldig te zijn en dat het gehoor later wel
terug kan komen. Professor Reiter zal zijn be-
vindingen later deze zomer publiceren in een
medisch vakblad, “Ik moet het nog tijd geven,
maar ik wil iedereen laten weten dat een kus
op het oor zeer gevaarlijk kan zijn.” Hij zei
slechts één vergelijkbaar geval uit de jaren
vijftig te kennen.
Werken in de Zorg
Keurmerk voor
bureaus buitenlandse
zorgwerknemers
Voorzitter Joan Leemhuis-Stout van de Brancheorganisaties Zorg (BoZ) (rechts) overhandigt het Keurmerk
Bemiddelingsbureaus Buitenlandse Werknemers (KBBW) aan minister Klink en staatssecretaris Bussemaker van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Voorzitter Joan Leemhuis-Stout van de
Brancheorganisaties Zorg (BoZ) heeft op
24 juni het Keurmerk Bemiddelingsbureaus
Buitenlandse Werknemers (KBBW) aange-
boden aan minister Klink en staatssecretaris
Bussemaker van Volksgezondheid, Welzijn
en Sport. Dit keurmerk is bedoeld voor orga-
nisaties die op een kwalitatief verantwoorde
manier de bemiddeling van buitenlandse
werknemers in de zorg regelen.
Zorginstellingen gaan de komende jaren als
gevolg van toenemende krapte op de arbeids-
markt meer werknemers uit het buitenland
aantrekken. Het werven en selecteren van bui-
tenlandse werknemers is arbeids- en kennisin-
tensief. Zorginstellingen zullen daarom vaak
intermediaire organisaties inschakelen. Deze
intermediairs werven en selecteren buiten-
landse werknemers, zorgen voor vergunnin-
gen en regelen de opvang van de werknemer
Dermatoloog dr. Krekels wint award
Dermatoloog dr. Gertruud Krekels, werkzaam
in het Catharina-ziekenhuis in Eindhoven,
heeft de Leo Dermatology Award gewonnen.
Krekels won de prijs voor haar bijzondere
inzet voor de dermatologische zorg in het al-
gemeen, én voor het feit dat ze in Nederland
de oncologische dermatologie op de kaart
heeft gezet.
De Leo Dermatology Award is de meest pres-
tigieuze prijs in het vakgebied. De Vereniging
voor Dermatologie en Venereologie reikt deze
award ieder jaar uit aan de dermatoloog die
een buitengewone inzet heeft getoond voor de
verbetering van de kwaliteit van de dermatolo-
gische zorg in Nederland. Centraal staat hier-
bij de zorg voor de patiënt. Ieder jaar wordt
alle dermatologen in Nederland gevraagd
wie naar hun mening deze prijs verdient. Een
onafhankelijke vakjury bepaalt vervolgens
wie de award daadwerkelijk in ontvangst
mag nemen. Door de toename van het aantal
huidkankerpatiënten in Nederland wordt de
oncologische dermatologische zorg steeds be-
langrijker. Van de Nederlandse dermatologen
vraagt dat meer vaardigheden, vooral op het
gebied van chirurgische technieken. De func-
tiegroep Dermatologie van het Catharina-zie-
kenhuis heeft hierin een voortrekkersrol. Het
7 Nummer 12
in de woon- en werkomgeving.
Bonafide
Het KBBW stelt zorginstellingen in staat een
bonafide intermediair te kiezen. Het nieuwe
keurmerk, dat in samenwerking met TNO
Certification is ontwikkeld, geeft aan dat de
intermediair bewezen heeft goed te functione-
ren. Dat geldt niet alleen voor de werving en
selectie en het vergunningentraject; het keur-
merk geeft ook aan dat intermediairs aandacht
schenken aan de Nederlandse taalvaardigheid.
Dat is van belang voor een goede communica-
tie met de cliënt of patiënt. Zorgbranches zul-
len hun leden adviseren om voor het aantrek-
ken van buitenlandse medewerkers in zee te
gaan met intermediairs die over een keurmerk
beschikken. Bureaus die in aanmerking willen
komen voor het keurmerk, betalen zelf voor
de certificering van hun organisatie door TNO
Certification.
ziekenhuis heeft het grootste dermatologische
behandelcentrum in Nederland. Bovendien
leiden de dermatologen specialisten op. De
afdeling wordt dan ook regelmatig bezocht
door academische specialisten die een indruk
willen krijgen van de werkwijze.
Dr. Gertruud Krekels heeft de Leo Dermatology Award
2008 gewonnen.
2 juli 2008
Neuroloog dr. Koos
Berendes ook na
pensioen actief
Na 32 jaar zijn vak met passie te hebben uit-
geoefend in het Catharina-ziekenhuis in Eind-
hoven, gaat neuroloog dr. Koos Berendes
vanaf 1 juli 2008 genieten van zijn pensioen.
Pensioen betekent voor Berendes echter niet
stoppen met werken.
Na 1 juli zal Berendes drie dagen in de week
patiënten ontvangen in het hoofdpijncen-
trum van het Catharina-ziekenhuis. Het is
voor het eerst binnen de maatschap Neuro-
logie dat een specialist ook na het pensioen
aangesloten blijft bij het ziekenhuis om een
doorstart te maken binnen zijn specialisa-
tie. Dr. Koos Berendes startte in 1976 in het
Catharina-ziekenhuis als neuroloog. In de
loop der jaren groeide zijn interesse voor het
ziektebeeld hoofdpijn. Berendes merkte dat er
weinig werd gedaan om patiënten van hoofd-
pijnklachten af te helpen. Dat in Nederland
ongeveer drie miljoen mensen meer of minder
last hebben van hoofdpijn, was voor Berendes
de reden om zich te specialiseren in dit ziekte-
beeld. In 2002 richtte hij samen met neuroloog
Jan van der Zwan dan ook de Vereniging van
Nederlandse Hoofdpijncentra op.
Training ICF van start
in september
De Training ICF gaat in september in Utrecht
van start. Deze training is ontwikkeld door het
WHO Family of International Classifications
Collaborating Centre (WHO-FIC CC) in samen-
werking met het Landelijk Expertisecentrum
Verpleging en Verzorging (LEVV).
ICF staat voor International Classification
of Functioning, Disability and Health. Deze
classificatie heeft onder meer tot doel een-
duidig taalgebruik te bevorderen bij de com-
municatie over en registratie van patiënt- en
cliëntgegevens met betrekking tot iemands
functioneren. De training duurt vier maanden
en bestaat uit drie groepsbijeenkomsten van een
dag en het uitvoeren van individuele opdrach-
ten. De groepsbijeenkomsten vinden plaats
in Utrecht. Meer informatie en het aanmeld-
formulier zijn beschikbaar via www.levv.nl
bij 'workshops en trainingen'. Bellen kan ook
met (030) 291 90 39.
Europese prijs voor
e-learningmodules
zorgpersoneel
Noordhoff Uitgevers is onderscheiden met
de Comenius EduMedia Medaille. Deze
Europese prijs werd eind juni in Berlijn voor de
dertiende keer uitgereikt aan organisaties die
kwalitatief hoogwaardig multimediaal onder-
wijsmateriaal aanbieden. Noordhoff Uitgevers
ontving de onderscheiding voor het product
CampusMed, een reeks e-learningmodules
voor verpleegkundig personeel in de gezond-
heidszorg.
CampusMed bevat een complete bibliotheek
met e-learningmodules voor bij-en nascholing
over onderwerpen als voorbehouden handelin-
gen, basic life support en borstvoeding en is in
nauwe samenwerking ontworpen met artsen
en verpleegkundigen van het AMC in Amster-
dam. Noordhoff Uitgevers heeft de specialis-
tische kennis van de artsen en verpleegkun-
digen gekoppeld aan de eigen kennis op het
gebied van onderwijs en didactiek. In Europa
- met name in Nederland, Duitsland, Oosten-
rijk en Zwitserland - hebben zo’n 20.000 ver-
pleegkundigen toegang tot deze modules.
Mensen in de zorg
De Raad van Toezicht van het Sint Francis-
cus Gasthuis in Rotterdam heeft met ingang
van 1 augustus H. (Henk) P.J. Gerla RA
benoemd tot voorzitter van de Raad van
Bestuur. Deze vacature is ontstaan doordat
de huidige voorzitter dr. P. (Piet) L. Baten-
burg benoemd is tot bestuursvoorzitter van
het Catharina-ziekenhuis in Eindhoven. De
heer Gerla is momenteel als lid Raad van
Bestuur aan het Sint Franciscus Gasthuis
verbonden. De Raad van Toezicht hoopt
de resterende vacature binnen de Raad van
Bestuur op korte termijn in te vullen.
Luuk Ferwerda volgt
Vinz van Es op als
Country Product
Manager voor het
segment Healthcare
Solutions van Securi-
tas. Van Es is onlangs
Algemeen Directeur
Securitas Nederland
geworden. Ferwerda
is sinds kort in dienst bij Securitas als Area
Manager. Eerder bekleedde hij in de bevei-
ligingswereld al diverse managementfunc-
ties. Hij wordt nu verantwoordelijk voor het
(door)ontwikkelen en managen van het seg-
ment Healthcare Solutions van Securitas.
Hij zal het segment verder positioneren in
de markt.
De Raad van Bestuur van het Jeroen Bosch
Ziekenhuis heeft in drs. Peter Langen-
bach RC een geschikte opvolger gevonden
voor Kees Wolse, de voormalige directeur
Financiën en Control. Hij is begin juni 2008
bij het Jeroen Bosch Ziekenhuis in dienst
getreden. Langenbach’s aandacht heeft in
het bijzonder het nieuwe financierings-
stelsel. De Raad van Bestuur verwacht dat
Langenbach met zijn capaciteiten, enthousi-
asme en gedrevenheid een aanwinst zal zijn
voor het ziekenhuis. Zelf zegt hij over zijn
komst naar het Jeroen Bosch Ziekenhuis:
“Het Jeroen Bosch Ziekenhuis timmert flink
aan de weg en heeft een uitstekende naam in
Brabant. Het is bezig met een groot veran-
deringsproces op weg naar de nieuwbouw,
een prachtig project waar heel Nederland
naar kijkt. Voor mij is het een uitdaging om
ervoor te zorgen dat het ziekenhuis nu en
straks na de nieuwbouw financieel gezond
blijft.
Roelf de Boer
wordt de nieuwe
voorzitter van NVZ
vereniging van zie-
kenhuizen. Hij is de
opvolger van Joan
Leemhuis-Stout,
die sinds mei 2002
voorzitter is van de
brancheorganisatie.
De benoeming geldt
voor een periode
van vier jaar en gaat in per 1 augustus aan-
staande. De Boer (Rotterdam, 1949) werkte
dertig jaar – van 1972 tot 2002 – in het be-
drijfsleven. Van juli 2002 tot mei 2003 was
De Boer minister van Verkeer en Waterstaat
in het eerste kabinet-Balkenende. Vanaf
oktober 2002 was hij ook viceminister-pre-
sident van dit kabinet. Na zijn verblijf in de
landelijke politiek bekleedde hij verschil-
lende functies. Van 2006 tot 2007 was hij
wethouder van haven en economie in Rot-
terdam.
 Nummer 12
2 juli 2008 8 Advertentie

Werken
in de
ZORG
Zoek een baan die bij je past!

Werken in zorg of welzijn is veelzijdig. Je bent verant-

Hét uitzendbureau voor zorg en welzijn.
PlusZend biedt jou:
Zinvol, gezellig en verantwoordelijk
werk op de dagen die jij wilt.
woordelijk voor het welzijn van mensen,
die voor een deel van jou afhankelijk zijn. Je bent coach,
begeleider en moet soms levensreddend ingrijpen. Daar-
naast zijn respect, geduld en humor onmisbaar, net als kun-
nen luisteren en een goed inlevingsvermogen hebben.

Er is een ruime keus aan functies.

Denk ook aan: Heb jij hart voor zorg of welzijn?
Praktijkervaring opdoen tijdens je studie in
de zorg en/of welzijn sector.

Kortom een baan die bij jou past! Care2Care is altijd op zoek naar kandidaten met hart voor
www.pluszend.nl zorg of welzijn. Oók voor ondersteunende functies. Ben je
Capelle aan den IJssel: 010-4507266
Gouda: 0182-547015
op zoek naar een andere baan en beschik je over relevante
Woerden: 0348-499053 diploma’s? Bezoek dan nu www.care2care.nl!
Zoetermeer: 079-3310437

Care2Care is hét mobiliteitscentrum in de regio’s rond Lei-

den, Gouda en Rotterdam. Door een goede samenwerking
met diverse zorg- en welzijnsinstellingen heeft Care2Care
het meest complete aanbod van banen in zorg en welzijn.
In onze vacaturebank vind je op dit moment dan ook meer
dan 200 vacatures!

Care2Care
www.care2care.nl
Tel. 0182 – 631 501

PATIENTEN
MONITOREN
EN JE EIGEN CARRIÈRE
BEWAKEN
TMI ZOEKT
• verpleegkundigen (A, B en gespecialiseerd)
• laboranten
• operatie-assistenten
• anesthesiemedewerkers
• gipsverbandmeesters
• doktersassistenten
• apothekersassistenten

TMI BIEDT
• vrijheid met de zekerheid van een uitstekend salaris
• meer ervaring door afwisselend werk
• een auto vanaf 28 uur per week

Werken op jouw manier!

Een vast dienstverband, een min-max contract of een 0-uren contract.
Tevens bemiddelt TMI al jaren voor ZZP’ers. Interesse?

KOM EENS PRATEN BIJ TMI. DE DETACHEERDERS IN

DE ZORG.
www.verpleegkundigen.nl
Advertentie 9 Nummer 12
2 juli 2008

PATIENTEN MONITOREN
EN JE EIGEN CARRIÈRE BEWAKEN
TMI ZOEKT TMI BIEDT
• verpleegkundigen (A, B en gespecialiseerd) • vrijheid met de zekerheid van een uitstekend salaris
• laboranten • meer ervaring door afwisselend werk
• operatie-assistenten • een auto vanaf 28 uur per week
• anesthesiemedewerkers
• gipsverbandmeesters
• doktersassistenten
• apothekersassistenten

Werken op jouw manier!

Een vast dienstverband, een min-max contract of een 0-uren contract.
Tevens bemiddelt TMI al jaren voor ZZP’ers. Interesse?

KOM EENS PRATEN BIJ TMI.

DE DETACHEERDERS IN DE ZORG.
www.verpleegkundigen.nl

4IJDVOORVERANDERING
.EEMDEVOLGENDESTAPINJECARRInRE
HF[PDIU %-#!RTSENEN6ERPLEEGKUNDIGENVOORJOUWONTWIKKELING
WFSQMFFHLVOEJHF
JD
FO
TFI
¿FCPMPPH
PG
CBTJTBSUT
NFU
BG¾OJUFJU
WPPS
¿FCPMPHJF

6INDJOUWDROOMBAAN%-#NL
EPLUFSTBTTJTUFOU
QPMJLMJOJFL
PSUIPQFEJF
EPLUFSTBTTJTUFOU
QPMJLMJOJFL
NBBHEBSNMFWFS[JFLUFO

FO
MPOH[JFLUFO

8JM
KF
PPL
XFSLFO
BBO
KF
FJHFO
POUXJLLFMJOH
JO
FFO
UPQLMJOJTDI
B06 1000-20-8000-4746 ziekenhuiskr. 1-7-08 Kl: fc

PQMFJEJOHT[JFLFOIVJT
.BBL
EBO
EF
WPMHFOEF
TUBQ
JO
KF
MPPQCBBO
FO

LJFT
WPPS
IFU
4JOU
'SBODJTDVT
(BTUIVJT

,JKL
WPPS
NFFS
JOGPSNBUJF
PWFS
PO[F
PSHBOJTBUJF
EF
BGEFMJOH
FO
IFU
V E R S C H I J N T G R AT I S T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N A L L E Z I E K E N H U I Z E N I N N E D E R L A N D E N O P I N T E R N E T

/OKUWPERSONEELSADVERTENTIE
QSP¾FM
WBO
EF
GVODUJF
PQ
PO[F
XFCTJUF
XXXTGHOM

)FU
4JOU
'SBODJTDVT
(BTUIVJT
JO
3PUUFSEBN
JT
FFO
NPEFSO
FO
LMBOUWSJFOEFMJKL
TUBET
FO
TUSFFL[JFLFOIVJT
3VJN

NFEFXFSLFST

[FUUFO
[JDI
EBHFMJKLT
JO
WPPS
PQUJNBMF
[PSH
BBO
EF
QBUJqOU
)FU
4'(
JT
nnO
WBO
EF
4BNFOXFSLFOEF
5PQLMJOJTDIF
PQMFJEJOHT
;JFLFOIVJ[FO
45;

FO
MFJEU
TQFDJBMJTUFO
WFSQMFFHLVOEJHFO
FO
BOEFS
NFEJTDI
QFSTPOFFM
PQ
8JK
CJFEFO
EBBSEPPS
[PSH
PQ
IFU

BIJONSINDEZIEKHUISKRANT


"EL 
IPPHTUF
OJWFBV
JO
FFO
HBTUWSJKF
PNHFWJOH

08116SFG (4 functies) | (intern)4.indd 1 26-06-2008 15:32:27

Nummer 12
2 juli 2008 10 Advertentie
Farma
Middel voorkomt
bloedstolsels na
heupoperatie
Het nieuwe antistollingsmiddel rivaroxaban
voorkomt vaker bloedstolsels bij patiënten
met een heupprothese dan het veelgebruik-
te enoxaparine. Dat schreven internationale
onderzoekers, onder wie Menno Huisman
van het Leids Universitair Medisch Centrum
(LUMC), vorige week in het gezaghebbende
tijdschrift The New England Journal of Medi-
cine. Ook patiënten die om andere redenen
antistollingsmedicijnen gebruiken kunnen in
de toekomst mogelijk profiteren van het mid-
del.
Per jaar worden in Nederland ongeveer 20.000
heupprothesen geplaatst. Na de operatie krij-
gen patiënten één of meerdere weken lang een
antistollingsmiddel, om bloedstolsels in de
aderen (trombose) te voorkomen. Een groot
internationaal onderzoek laat nu zien dat dage-
lijks een tablet met een vaste dosis rivaroxa-
ban beter werkt dan de veelgebruikte onder-
huidse injecties met enoxaparine.
Minder trombose
Wereldwijd deden ruim vierduizend heup-
patiënten - onder wie 199 Nederlandse - mee
aan het onderzoek. Gedurende vijf weken na
hun operatie kregen ze dagelijks het nieuwe
rivaroxaban of injecties enoxaparine. De
injectiegroep kreeg neppillen en de pillen-
groep kreeg nepinjecties, zodat patiënten en
artsen niet wisten wie in welke behandelgroep
Patiënten bij wie een heupprothese is geplaatst, krijgen na de operatie een ontstollingsmiddel.
Nieuwe dimensie in strijd reumatoïde artritis
Als het boodschappereiwit interleukine-6
(IL-6) niet de kans krijgt ontstekingscellen te
activeren, heeft dit een significante impact op
het beloop van reumatoïde artritis: de reduc-
tie van specifieke kenmerken en symptomen
is beduidend in ongeveer eenderde van de
onderzochte patiënten. Dit blijkt uit onder-
zoeken waarvan de bevindingen vorige week
tijdens de EULAR, het grootste Europese
reumacongres, zijn gepresenteerd.
Over de oorzaken van reumatoïde artritis (RA)
tast de wetenschap nog altijd goeddeels in het
duister. Vast staat dat T- en B-cellen hierin een
rol spelen, maar vast staat ook dat er daar-
naast sprake moet zijn van andere processen
die tot RA leiden en ervoor zorgen dat deze
ernstige ziekte aanhoudt. Een van de stofjes
die in dit opzicht nadrukkelijk in de verdach-
tenbank zit, is het boodschappereiwit IL-6.
11
zat. Bij patiënten in de tabletgroep ontstond
minder vaak trombose in hun aderen en long-
slagaderen (longembolie) dan bij patiënten die
injecties kregen (1,1 procent tegen 3,7 pro-
cent). “Deze trial is erg overtuigend”, aldus
internist en coördinerend onderzoeker Menno
Huisman van het LUMC. “De absolute getal-
len zijn klein, waarschijnlijk door de relatief
goede gezondheid van de studiegroep, maar
het verschil is zeker significant. Vooral trom-
bose die nog geen symptomen veroorzaakte,
kwam minder voor. Maar die vorm van trom-
bose - vastgesteld door contrastonderzoek van
de aderen - is wel voorspellend voor trombose
mét symptomen.”
Bloedingen gelijk
Rivaroxaban lijkt iets meer ernstige bloedin-
gen te veroorzaken dan enoxaparine, bij zes
versus twee patiënten (0,3 procent tegen 0,1
procent). Die aantallen zijn echter zo klein dat
het verschil niet significant is. “Bij antistol-
lingsmiddelen betaal je meer effectiviteit vaak
met meer bloeding”, aldus Huisman. “Dat
nadeel lijkt bij dit middel beperkt.” “De stu-
die is een belangrijk startpunt voor onderzoek
naar andere indicaties voor rivaroxaban, waar-
onder diepe veneuze trombose of longembolie
en atriumfibrilleren”, aldus Huisman. In een
onderzoek bij patiënten na knievervangende
operaties waren de resultaten vergelijkbaar.
In grote internationale studies, waarbij in
totaal 4.000 RA-patiënten betrokken zijn ge-
weest, is de theorie getoetst aan de praktijk.
De onderzoeken hadden tot doel de veilig-
heid en effectiviteit van de blokkade van IL-6
in beeld te brengen. De meest opmerkelijke
conclusie die op basis van het onderzoeks-
programma kan worden getrokken is dat de
ziekte bij dertig procent van de RA-patiënten
wordt teruggedrongen tot een niveau waarop
de ziekteactiviteit voor de patiënt niet meer
merkbaar is. Blokkade van IL-6 blijkt boven-
dien een veilige behandeling te zijn. RA treft
1 op 100 mensen, meestal tussen de veertig
en zestig jaar. In totaal telt Nederland ruim
155.000 patiënten, van wie 33.000 mensen
daadwerkelijk onder behandeling zijn van de
reumatoloog. Wereldwijd lijden naar schatting
21 miljoen mensen aan RA.
Nummer 12
2 juli 2008
Combinatie van biomarkers en MRI geeft
meeste zekerheid bij diagnose Alzheimer
Het meten van eiwitten in hersenvocht gecom-
bineerd met MRI-scans is de beste manier om
de ziekte van Alzheimer te voorspellen. Door
het meten van specifieke eiwitten, ofwel bio-
markers, in hersenvocht kan het ontstaan van
de ziekte van Alzheimer voorspeld worden.
MRI-scans geven een goed beeld van het
beloop van de ziekte. De combinatie van beide
technieken is een goede methode om zeker-
heid over de ziekte te krijgen. Dit blijkt uit het
onderzoek van Femke Bouwman, die 20 juni
aan VUmc promoveerde.
Voor het ontwikkelen van effectieve medicij-
nen en een adequate behandeling is het nood-
zakelijk de diagnose in een zo vroeg mogelijk
stadium te stellen. Al ruim tien jaar is bekend
Al langer is bekend dat patiënten met de ziekte van Alzheimer een afwijkende concentratie hebben van drie
eiwitten in de hersenvloeistof.
Behandeling van hepatitis C vermindert
leverfalen en sterfte
Patiënten met ernstige chronische hepatitis
C die een behandeling hebben gekregen met
peginterferon en ribavirine hebben een kleiner
risico om leverfalen te ontwikkelen en om te
sterven aan de gevolgen van de infectie. Dit
is één van de belangrijke conclusies uit het
proefschrift van Bart Veldt, specialist in oplei-
ding op de afdeling Maag-, darm- en leverziek-
ten van het Erasmus MC. Veldt promoveerde
vrijdag 13 juni.
Wereldwijd zijn er zo’n 170 miljoen mensen
chronisch geïnfecteerd met hepatitis C, een
virus dat wordt overgedragen door contact
met besmet bloed. De infectie leidt tot ontste-
king van de lever en kan op den duur leiden
tot verlittekening, leverfalen en leverkanker.
Het was al bekend dat behandeling met pegin-
terferon en ribavirine kan leiden tot blijvende
onderdrukking van het hepatitis C virus. Veldt
Liraglutide leidt tot afname bloedsuikergehal-
te, gewicht en bloeddruk bij diabetes type 2
Onderzoeksresultaten die gepresenteerd wer-
den tijdens de 68e Scientific Sessions van de
American Diabetes Association (ADA) tonen
aan dat liraglutide, een eenmaal daags toe-
gediend humaan glucagonachtig peptide-1
(GLP-1)-analoog, leidt tot een statistisch sig-
nificante verbetering van het bloedsuikerge-
halte (glucoseregulatie), het lichaamsgewicht
en de systolische bloeddruk bij patiënten met
diabetes type 2.
De resultaten duiden erop dat liraglutide, in
combinatie met orale bloedglucose verlagen-
de middelen (OAD), het HbA1c-gehalte1-3
en het lichaamsgewicht statistisch significant
doen afnemen. Daarnaast is er ook sprake
van een significante verlaging van de nuch-
tere bloedglucose. Liraglutide kan mogelijk
dat patiënten met de ziekte van Alzheimer
een afwijkende concentratie hebben van een
drietal eiwitten in de hersenvloeistof. Via een
ruggenprik wordt hersenvocht verkregen,
waarin de concentraties van deze eiwitten
bepaald kan worden. Deze biomarkers zijn
bij uitstek geschikt voor de diagnostiek van
Alzheimer in de vroege fase, maar blijken het
beloop van de ziekte over de tijd niet goed te
reflecteren. Naast het meten van eiwitconcen-
traties in hersenvocht worden ook MRI-scans
gebruikt bij de diagnostiek van de ziekte van
Alzheimer. De combinatie van biomarkers en
MRI-scans geeft de meeste zekerheid over
de diagnose en het beloop van de ziekte van
Alzheimer.
onderzocht of mensen met een blijvende
respons op behandeling ook daadwerkelijk
langer leven en minder leverfalen of leverkan-
ker ontwikkelen. Veldt vergeleek de overleving
van hepatitis C patiënten uit verschillende
Europese centra met de algemene bevolking.
Patiënten met een blijvende respons op behan-
deling blijken gemiddeld net zo lang te leven
als mensen zonder hepatitis C van dezelfde
leeftijd. Ook werden gegevens van ruim 500
Europese en Canadese patiënten met ernstige
verlittekening van de lever. Bij patiënten met
een blijvende respons op behandeling blijkt
het risico om leverfalen te ontwikkelen spec-
taculair te zijn gedaald. Verder is het risico om
aan de leverziekte te overlijden gedaald van
12,9 procent voor patiënten zonder blijvende
respons naar 4,4 procent in patiënten met een
blijvende respons op behandeling.
het risicoprofiel met betrekking tot hart- en
vaatziekten voor mensen met diabetes type 2
nog verder verbeteren door ook de systolische
bloeddruk te verlagen. De gepresenteerde
resultaten zijn afkomstig uit de LEAD®-
onderzoeken 1, 2 en 5, drie van de vijf onder-
zoeken waaruit het fase III-programma voor
liraglutide bestaat. “Veel mensen met diabetes
oeren een constante strijd omdat zij niet
alleen hun bloedsuikergehalte moeten regu-
leren, maar ook af moeten vallen en hun bloed-
druk moeten zien te verlagen,” aldus prof.
Stephen Colagiuri, hoogleraar metabolische
gezondheid aan de Universiteit van Sydney,
Australië. “Liraglutide eenmaal daags kan
een grote stap voorwaarts betekenen voor de
behandeling van diabetes type 2.”
 Nummer 12
2 juli 2008
Isala klinieken ontvangen internationale
accreditatie voor stamceltransplantaties
Met het in ontvangst nemen van het JACIE-
certificaat is de internationale erkenning van
de Isala klinieken in Zwolle als stamceltrans-
plantatiecentrum een feit. Deze ingewikkelde
behandeling kan nu ook in het Zwolse zieken-
huis worden uitgevoerd, waardoor patiënten
niet meer afhankelijk zijn van de academische
ziekenhuizen elders in het land, waarvan er
momenteel vier geaccrediteerd zijn.
Daarmee vermindert de reistijdbelasting voor
patiënten en familie aanzienlijk bij langdurige
opnames en controles. Bovendien staat de
accreditatie voor kwalitatief goede en veilige
zorg. De accreditatie is van belang omdat de
Isala klinieken daarmee de vergunning behou-
den als transplantatiecentrum. Bijzonder van
deze erkenning is dat deze geldt voor meer-
dere afdelingen die betrokken zijn bij het pro-
ces: de polikliniek, de verpleegafdelingen en
het laboratorium. Voor al deze afdelingen zijn
de protocollen op orde en de verantwoorde-
Eerste paal uitbreiding ZorgSaam Ziekenhuis
ZorgSaam Ziekenhuis in Terneuzen groeit uit
haar jas. Diverse innovaties en de groei van
het aantal patiënten en specialisten vragen
een flinke uitbreiding van het gebouw. Don-
derdag 19 juni plaatste wethouder Liefting van
de gemeente Terneuzen de eerste paal van
het nieuwbouwproject. De bouw en verbouw
zal enkele jaren duren en circa 20 miljoen
euro kosten.
De eerste paal die wethouder Liefting don-
derdag plaatste, markeerde het begin van een
uitgebreide verbouwing van het ziekenhuis in
Wethouder Liefting boort de eerste paal van de ruim 200 palen die de flinke uitbreiding van het ziekenhuis gaan
dragen.
UMC Utrecht en Diakonessenhuis gaan
intensief samenwerken
De Raden van Bestuur van het Diakonessen-
huis Utrecht-Zeist-Doorn en het UMC Utrecht
hebben op dinsdag 17 juni een intentieverkla-
ring ondertekend waarin zij aangeven dat de
twee ziekenhuizen een intensieve samenwer-
king met elkaar aangaan. De samenwerking
betreft patiëntenzorg, opleidingen en onder-
steunende diensten.
Voor patiënten in de regio Utrecht betekent
de samenwerking dat zij kunnen rekenen op
snellere en betere zorg. Beide ziekenhuizen
zullen patiëntenstromen verdelen op basis van
hun specifieke expertises. Patiënten ontvan-
gen dan zorg op maat in het ziekenhuis dat
12
lijkheden duidelijk beschreven, waardoor de
aansluiting tussen de diverse afdelingen nog
soepeler verloopt. Daarmee voldoen de be-
trokken afdelingen aan de normen voor de
behandeling van de patiënt, het afnemen van
stamcellen en het verwerken van stamcel-
len. De normen zijn niet alleen gericht op de
medische behandeling van de patiënt, maar
ook op aspecten als voorlichting en overdracht
van de patiënt. Het ministerie van VWS stelt
deze accreditatie als voorwaarde voor het ver-
lenen van de vergunning.
Uitwisseling van materialen
De JACIE-accreditatie betekent ook dat de
Isala klinieken werken volgens internationale
richtlijnen. De transplantaten van het Zwolse
ziekenhuis zijn daarmee internationaal
erkend, waardoor er uitwisseling mag plaats-
vinden van materiaal tussen het centrum in
Zwolle en andere centra in Nederland en in
het buitenland.
Terneuzen. Op diverse plaatsen worden twee
of drie lagen aangebouwd. Het ziekenhuis
wordt hierdoor een stuk groter zodat er meer
ruimte komt voor de diverse nieuwe specia-
lisaties, extra dokters en extra patiënten die
ZorgSaam onderdak biedt. Mede door een
verdere integratie met thuiszorg en benodigde
ruimte voor kantoren, poli-spreekruimten,
spoedeisende hulp, oncologiebehandeling,
een kindvriendelijke OK en het pre-operatief-
spreekuur kan de nieuwbouw niet langer op
zich laten wachten en zijn de bouwers aan de
slag gegaan.
daar het beste op berekend is. In de komende
twee jaar zal de samenwerking vorm krijgen.
Het is de bedoeling opleidingen, onderwijs en
innovatie volledig te integreren. Voor beide
ziekenhuizen moet één opleidingscentrum
en één skillslab komen, met decentrale ves-
tigingen. Verder zullen ondersteunende dien-
sten samengaan tot ‘shared service centers’.
Het gaat dan om facilitaire zaken, financiën,
personeel en organisatie, ICT en juridische
zaken. De twee ziekenhuizen blijven met
hun eigen identiteit als juridisch zelfstandige
organisaties voortbestaan. Op basis van de
inhoudelijke samenwerking zal de bestuurlij-
ke samenwerking vorm worden gegeven.
Ziekenhuizen betrok-
ken bij goede doelen
De bedden worden naar Polen en Moldavië gebracht.
Mede door de strenge wetgeving (onder meer
op het gebied van Arbo) worden allerlei pro-
ducten in Nederlandse ziekenhuizen afge-
keurd. Dat betekent dat er nieuwe middelen
moeten komen terwijl de oude nog goed func-
tioneren. Steeds vaker krijgen de bestaande
producten een nieuwe bestemming in de vorm
van een goed doel: dan worden ze aan buiten-
landse ziekenhuizen opgestuurd. Naast het
opsturen van computers die zijn afgeschreven
maar nog prima functioneren worden ook me-
dische middelen aan andere ziekenhuizen of
instellingen gestuurd. Voor zowel de zieken-
huizen in Nederland die hier aan meewerken
als de ontvangende ziekenhuizen is dat een
goede zaak.
Enkele weken geleden is een grote beddenope-
ratie in het Rode Kruis Ziekenhuis in Bever-
wijk gestart. Alle 300 traditionele handmatig
verstelbare ziekenhuisbedden worden vervan-
gen door elektronische bedden. De vervangen
bedden voldoen niet meer aan de in Neder-
land geldende (Arbo)eisen, maar zijn nog in
prima staat. Voor het Rode Kruis Ziekenhuis
vormde dit de reden om ze te schenken aan
ziekenhuizen in Polen en Moldavië. Het RKZ
werkt voor dit project samen met Stichting
Werkgroep Urgenta, die als doel heeft om
Moldavische ziekenhuizen naar een hoger
plan te tillen. Een ander deel van de bedden
gaat via Stichting Caritas naar Polen. In juni
en oktober worden de bedden afgeleverd op
de plaats van bestemming. “De bedden func-
tioneren nog goed en kunnen in deze landen
prima worden gebruikt. De mensen daar zijn
er enorm blij mee. Uiteraard werken wij als
ziekenhuis graag mee aan dit soort projecten”,
aldus Margriet van Duist, hoofd Hotelzaken
van het RKZ. De nieuwe bedden zijn volgens
de laatste eisen van de Arbowet en bieden
naast het verplegend personeel ook de pa-
tiënt enorme voordelen. “Zo kunnen de bed-
den elektronisch worden ingesteld, terwijl dat
eerder handmatig gebeurde. Hierdoor krijgen
patiënten nu de kans om zijn of haar bed zelf
te bedienen,” aldus Margriet van Duist.
Sri Lanka
Dat het ontwikkelen van ideële activiteiten
een blijvende bijdrage kan leveren blijkt ook
uit het verhaal van een weeshuis in Sri Lanka.
Op 26 december 2004 ontving initiatiefnemer
Marja van Leeuwen een noodkreet van een
bevriend arts uit Galle met de vraag: “Please
send me medicines”. Twee dagen later stond
Marja in het door de Tsunami zwaar getrof-
fen Galle aan de zuidkust van Sri Lanka en
leverde daar 24 dozen antibiotica af. Deze
actie leidde tot veel media-aandacht op de
televisie, waar Marja de hoop uitsprak iets te
kunnen doen voor de kinderen in Sri Lanka.
Stichting Weeshuis Sri Lanka werd opgericht,
Kliniek
Marja zegde haar baan op en samen met een
team van vrijwilligers werd er gewerkt aan
‘de keukentafel’. Binnen drie weken reisde
Marja terug naar het zuiden van Sri Lanka.
Een stuk grond met bestaande bebouwing
werd aangeboden door een bevriend Sri
Lankaans echtpaar. Contracten werden gete-
kend in samenspraak met Deloitte, bouw- en
renovatieplannen opgesteld onder begeleiding
van Twynstra Gudde, containers met hulp-
goederen werden verscheept en 350 vrijwil-
ligers reisden af op eigen gelegenheid om
de handen uit de mouwen te steken om de
bestaande bebouwing bewoonbaar te maken.
Honderd dagen na de ramp opende het Soma-
wathi Holland House of Hope haar deuren en
werden de eerste kinderen toegekend door de
Sri Lankaanse Kinderbescherming. Een Boed-
dhistisch kindertehuis onder supervisie van de
lokale staf met behoud van de Sri Lankaanse
cultuur, de normen en waarden.
West-Afrika
Voor het opzetten van projecten van goede
doelen zijn er natuurlijk diverse stichtingen.
Daarmee kan iedereen samenwerking zoeken.
Soms gaat het om kleine bijdragen waarmee
mensen al heel goed geholpen kunnen worden.
Een voorbeeld is de stichting i-HelpDirect.
Deze stichting heeft ten doel het direct en per-
soonlijk hulp geven aan kinderen in armoede
en in nood in West-Afrika, ook het direct hulp
geven een scholen (waaronder peuterspeel-
zalen en basisscholen) om het onderwijs aan
kinderen in West-Afrika te bevorderen. Zij
richt zich onder meer op het realiseren en on-
derhouden van (directe) contacten met scholen,
ziekenhuizen, andere instanties in (met name)
West-Afrika. Middels de directe contacten
kan de hulp direct en persoonlijk worden ge-
geven, zonder dat deze hulp (bureaucratische)
vertraging oploopt. Verder is zij betrokken bij
het contracteren van artsen, zodat kinderen
tot achttien jaar ten minste basiszorg kunnen
krijgen. (het gaat hier om kinderen die echter
niemand hebben). Tevens richt zij zich op het
vergoeden van medische kosten, bijvoorbeeld
kosten van de bevalling en de kosten erna,
teneinde de sterftekans van moeder en kind te
verkleinen. (het gaat hier tieners moeders: dit
is om te voorkomen dat de bevalling thuis of
op illegale ziekenhuizen plaatsvindt). “In zie-
kenhuizen ziet men er tieners, beter gezegd,
kinderen die kinderen krijgen. Zij staan daar
hulpeloos en zonder iemand. Aan deze groep
worden babyspullen gegeven. Met steun van
iedereen kan deze groep de nodige of nood-
zakelijke zorg in het ziekenhuis krijgen.”
Zorg is duidelijk een onderwerp dat zich leent
voor goede doelen. Dat ziekenhuizen hier zelf
steeds meer bij betrokken zijn is een goede
ontwikkeling.
Kliniek
Martini Ziekenhuis
heeft moderne
‘desinfectiestraat’
De Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) in het
nieuwe Martini Ziekenhuis in Groningen be-
schikt over een innovatieve ‘desinfectiestraat’
voor het wassen en desinfecteren van instru-
menten. Daarmee zijn er nu twee ziekenhui-
zen in Europa met deze geautomatiseerde
‘straat’; een Duits en een Gronings ziekenhuis.
Bovendien weet de CSA, via een nieuw instru-
mentenvolgsysteem, alle instrumentensets te
traceren vanaf wasmachine tot en met OK.
In de ‘desinfectiestraat’ komen de rekken met
sets handmatig op de lopende band terecht,
maar daarna start het volautomatische proces.
Vanaf de voorreinigingsmachines rollen de
sets volledig automatisch in en uit de was-
en desinfecteermachines. Voorheen gebeurde
het in- en uitladen van deze machines met
de hand, wat het doorloopproces vertraagde.
Door middel van barcodes zijn de instrumen-
tensets vervolgens gemakkelijk te scannen op
Ziekenhuisjaar 2007 ‘smaakt beter’
Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede doet op een
bijzondere manier verslag over het vorig jaar:
belangstellenden kunnen een broodje gezond
downloaden. Het broodje staat symbool voor
het voedingsziekenhuis en het ‘smaakvolle
2007’. Het ziekenhuis heeft een flinke groei
doorgemaakt, er werden ruim acht procent
meer patiënten opgenomen. De financiële
situatie is sterk verbeterd: met een goede
vermogenspositie kan het ziekenhuis de toe-
komst als een gezond bedrijf tegemoet zien.
Het aantal klinische opnamen steeg van 20.593
in 2006 naar 22.490 in het afgelopen jaar. Ten
opzichte van 2006 kregen 42 patiënten méér
een nieuwe heup in het ziekenhuis (totaal:
348). Het aantal radiologische onderzoeken
steeg van 139.000 naar 143.000 en ook het
aantal laboratoriumonderzoeken groeide. In
E-consult loopt nog niet storm
Een consult per e-mail kan een normaal be-
zoek aan de huisarts vervangen. In 2006 wer-
den op bijna twee miljoen consulten binnen
de praktijken van het Landelijk Informatie
Netwerk Huisartsenzorg (LINH) 1159 e-mail-
consulten gedeclareerd, zo schrijven onder-
zoekers van het NIVEL in Huisarts en Weten-
schap.
In ongeveer 30 procent van de 100 LINH-
praktijken is in 2006 minstens één e-mail-
Patiënten maken maar mondjesmaat gebruik van e-consult.
13
diverse plaatsen in het sterilisatie- én opera-
tieproces.
Spoedoperatie
In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat
wanneer de OK over een uur een ‘heupset’
nodig heeft voor een spoedoperatie, op de OK
zelf gekeken kan worden waar die set zich op
dat moment bevindt; bijvoorbeeld op de CSA,
in wasmachine drie, die over twintig minuten
gereed is. Tevens wordt de koppeling met de
patiënt vergemakkelijkt, dankzij de digitale
registratie van de gebruikte instrumenten.
Voor elke patiënt is terug te vinden welke
instrumenten voor zijn of haar operatie zijn
gebruikt. Het totale proces wordt daarmee ef-
ficiënter, inzichtelijker en beter te controleren,
wat weer ten goede komt aan de kwaliteit. Om
die kwaliteit te waarborgen, wordt gewerkt
volgens Europese richtlijnen en een kwali-
teitshandboek.
2007 bedroeg het ziekenhuisbudget in totaal
140 miljoen euro, tegen 130 miljoen in het
jaar ervoor. De gemiddelde verpleegduur van
een patiënt daalde van 6,8 naar 6,4 dag.
Voeding
Wie het broodje-met-gegevens leest, treft
een overzicht van financiële-, personele- en
patiëntenzorgontwikkelingen in 2007 aan.
Ziekenhuis Gelderse Vallei werkt samen
met de Wageningen Universiteit en ontwik-
kelt zich verder tot ‘Voedingsziekenhuis van
Nederland’. Veel vooruitstrevende voedings-
projecten passeren daarom in het jaarverslag
de revue: screening op ondervoeding bij
(poli)klinische patiënten, zorgpad bij chroni-
sche buikklachten en begeleiding van kinderen
met overgewicht in de ‘Dikke Vrienden Club’.
Meer informatie is te vinden op www.gelder-
consult gedeclareerd. Vooral bij de gezond-
heidscentra. In de meeste praktijken bleef het
beperkt tot minder dan 25 e-consulten per jaar.
Drie praktijken waren al bijna goed voor de
helft van het totale aantal van 1159 e-mail-
consulten. In totaal deden 777 patiënten een
e-mailconsult, voor driekwart bleef het bij die
ene keer. Ter vergelijking: de 100 LINH-prak-
tijken hadden in 2006 271.509 patiënten en
1.902.902 contacten. Het loopt dus nog geen
storm met het e-consult.
Nummer 12
2 juli 2008
Sint Franciscus Gasthuis krijgt NIAZ keurmerk
Het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam of zij ook bijdragen aan een goede organisatie
heeft op 17 juni het NIAZ accreditatiebewijs van alle werkzaamheden. Uit de toekenning
gekregen. Deze accreditatie is een kwali- blijkt dat de auditoren van het NIAZ hebben
teitskeurmerk voor ziekenhuizen en wordt gezien dat de processen in het Sint Franciscus
uitgereikt door het Nederlands Instituut voor Gasthuis voldoen aan de Kwaliteitsnorm Zorg-
Accreditatie van Ziekenhuizen (NIAZ). Boven- instelling. Deze kwaliteitnorm is ontwikkeld
dien is de NIAZ accreditatie is een middel om door kwaliteitsdeskundigen en vakmensen uit
de patiëntzorg te verbeteren, veiliger te maken de zorg zelf. Hiermee geeft het NIAZ aan dat
en te borgen. we goede en veilige zorg bieden.
Om voor de accreditatie in aanmerking te Positieve stimulans
komen, is het Sint Franciscus Gasthuis in Het Sint Franciscus Gasthuis ziet de NIAZ
maart 2008 tijdens een vierdaags auditbezoek accreditatie ook als een positieve stimulans
uitgebreid getoetst. Er is gekeken naar de in- om op de onderdelen waar nodig is te ver-
terne afspraken over organisatieprocessen, of beteren. Over vier jaar vindt een hertoetsing
er volgens deze afspraken gewerkt wordt en plaats, waarin men kan laten zien welke voor-
Ter gelegenheid van de NIAZ accreditatie planten Piet Batenburg, voorzitter RvB, en Hélène Beaard. , directeur
van het NIAZ, symbolisch een rode beuk.
‘Met hart en ziel verbonden’
Mesos Medisch Centrum bestond op 1 juli niet de techniek en de technische organisa-
precies tien jaar. Ter gelegenheid daarvan torische details.” Voor beide ziekenhuizen
heeft men samen met SPOU (Stichting Pu- geldt dat het na de Tweede Wereldoorlog
blikaties Oud-Utrecht) een boek uitgebracht moeilijk werd om hun eigen identiteit en
met de titel ‘Met hart en ziel verbonden’. Dit werkwijze te handhaven en tegelijkertijd te
lijvige boek geeft inzicht in de interessante voldoen aan de regels die de overheid stelde.
geschiedenis van de beide voorgangers van Beide ziekenhuisvestigingen zijn na de fusie
Mesos Medisch Centrum: de ziekenhuizen in 1998 als twee locaties blijven bestaan, tot-
Overvecht en Oudenrijn. dat zij zich in de nieuwe Utrechtse wijk Leid-
sche Rijn zullen vestigen. Inmiddels is ook
De geschiedenis van de vestiging Overvecht een samenwerking aangegaan met het St.
begint in 1889 met de komst van de Broe- Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein. Vanaf
ders van Barmhartigheid van de congregatie 2009 presenteren beide ziekenhuizen zich als
van St. Joannes de Deo naar Utrecht. Zij zijn één ziekenhuisorganisatie met één naam op
eerst vooral actief in de wijkverpleging en meerdere locaties.
stichtten in 1896 het rooms-katholieke alleen
voor mannen bestemde, Ziekenhuis St. Joan- N.a.v.’Met hart en ziel verbonden’. Geschiedenis
nes de Deo aan de Mariaplaats in het centrum Mesos Medisch Centrum 1889-2008, door Ria Efdee,
van de stad. SPOU/Mesos Medisch Centrum, Utrecht 2008, 351
pag.
Moeilijke start
De geschiedenis van de vestiging Oudenrijn
begint tien jaar later als de N.V. Homeopa-
thisch Ziekenhuis een eigen ruimte krijgt
binnen het Diakonessenhuis in Utrecht. Dit
ziekenhuis maakte een moeilijke start omdat
al snel de Eerste Wereldoorlog uitbrak, waar-
door patiënten uit verder gelegen plaatsen
wegbleven. De foto’s in het boek zijn onmis-
kenbaar uit de oude doos. Toch is een toe-
spraak van internist J.G. Herschel uit 1946
verrassend herkenbaar: “Het is in deze tijd
vaak zo, dat men bij het inrichten van een
ziekenhuis zeer goed rekening houdt met
air-conditioning, met de verlichting en met
de meest geperfectioneerde details…maar in
vele moderne ziekenhuizen wordt vergeten,
dat men bij dit alles toch in het oog moet
houden dat de patiënt met zijn psychische
noden nummer een moet blijven en dat het
de patiënt is, waar alles om moet draaien en
 Nummer 12
2 juli 2008 14 Advertentie

VOOR EEN VERTROUWD GEVOEL

Er zijn meer mensen met kaalheidsproblemen dan u kijk op echthaar.nl

misschien denkt. Niet alleen volwassen mannen en vrou-
wen kampen er mee, maar ook kinderen kunnen worden
getroffen door vroegtijdige haaruitval. Haarverlies kan
optreden door ziektes zoals alopecia, zwangerschap, leef-
tijd, bijwerking van medicijnen of hormonale veranderin-
gen. Soms ontstaat kaalheid geleidelijk maar dit proces
kan zich ook heel snel voltrekken. Welke vorm van haar-
uitval u ook heeft, u bent niet alleen!

Maar wist u dat dun haar of

kaalheid niet meer hoeft!
Uw kaalheidsprobleem wordt in het Veluws Haar Instituut gega-
randeerd opgelost. Niet met medicijnen, implantaten, of pruiken,
maar met echt haar. Haar dat op unieke wijze is samengesteld na Al zeven jaar lang werkt het Veluws Haar Instituut met
uitgebreid onderzoek van uw eigen haar.
passie voor mensen met kaalheidsproblemen. Uw zorg
Onzichtbare nieuwe haardelen
De specialisten van het Veluws Haar Instituut kunnen uw haar is onze zorg. Wij streven naar perfectie en doen er alles
exact namaken. Lengte, kleur, dikte en krulling blijven hetzelfde.
Doordat echt haar gebruikt wordt voelt de haarvervanging na- aan om een concrete bijdrage te leveren aan uw
tuurlijk en zacht aan. De bevestiging is dun, flexibel, onzichtbaar
en prettig in het dragen.
Op basis van de allernieuwste, door onszelf ontwikkelde metho-
zelfbewustzijn en welbevinden.
den worden uw nieuwe haardelen onzichtbaar bevestigd met
een zogenaamde tweede huidlaag. U hoeft niet bang te zijn voor
onaangename verrassingen zoals een plotselinge windvlaag die
De producten van ons instituut worden door onze eigen vakmen-
ineens uw haargrens bloot legt. Onze specialisten brengen de
sen ontwikkeld en zijn daarom van hoogwaardige kwaliteit. Onze
nieuwe haarlijn geleidelijk aan zodat de overgang volledig na-
haarvervangingen zijn volledig onzichtbaar, zeer comfortabel en
tuurlijk is. Deze bevestiging is volstrekt pijnloos. Zo krijgt u weer
een permanente oplossing tegen kaalheid of andere vormen van
een prachtig kapsel met aanvullend haar dat niet van uw eigen
haarverlies. Als eerste haarinstituut in de Benelux ontvingen wij
haar te onderscheiden is!
een ISO 9001 certificaat. Dit kwaliteitscertificaat bewijst dat het
Veluws Haar Instituut voldoet aan de hoogste kwaliteitsnormen.
Veel gelukkige mensen zijn u voorgegaan. Privacy is naast kwaliteit en de beste service één van de speerpun-
Hier een greep uit de vele ontroerende reacties: ten van het Veluws Haar Instituut. De inrichting van onze klinieken
en de uitgebreide mogelijkheden om afspraken te maken bieden u
elke vorm van privacy die u maar wenst. Bij het Veluws Haar Instituut
“Jarenlang keek ik angstig kunt u rekenen op een vakkundig, persoonlijk en uitgebreid advies.
naar mijn haar of het
alsjeblieft niet wéér
dunner was geworden.” Belt u gerust voor het maken van een afspraak voor een
vrijblijvend eerste Consult!
Telefoonnummer 0341 - 42 41 30 of kijkt u op www.echthaar.nl

“Ik snap niet waarom Veluws Haar Instituut Veluws Haar Instituut
ik zo lang gewacht vestiging Nunspeet vestiging Apeldoorn
heb om een oplossing F.A. Molijnlaan 145 Hoofdstraat 218
voor mijn haarprobleem 8071 AE Nunspeet 7311 BG Apeldoorn
te zoeken.” tel 0341 424 130 tel 055 576 39 88
Gezondheid
Steeds meer bewijs
voor overlap autisme
en schizofrenie
De aanwijzingen dat autisme en schizofrenie
een gemeenschappelijke oorzaak hebben
stapelen zich op. Uit onderzoek van de af-
deling Kinder- en Jeugdpsychiatrie van het
UMC Utrecht blijkt dat beide aandoeningen
veel gemeenschappelijke symptomen hebben
en dat bovendien de genetische basis deels
overeenkomt. Drie promotie-onderzoeken
wijzen in die richting.
Patiënten met Multiple Complex Develop-
mental Disorder (MCDD), een subtype van de
aan autisme verwante stoornissen, vertonen
symptomen die zowel in autisme als schizofre-
nie voorkomen. Mensen met MCDD hebben
sociale problemen maar kampen ook met denk-
stoornissen en heftige stemmingswisselingen,
en tot zestig procent van hen ontwikkelt als
volwassene een stoornis binnen het schizo-
frene spectrum. Kinder- en jeugdpsychiater
Bertine Lahuis onderzocht of deze MCDD
kinderen ook in biologisch opzicht verschillen
van kinderen met autisme. Zij vond inderdaad
afwijkingen bij MCDD kinderen die eerder
gevonden zijn bij patiënten met schizofrenie.
Opvallend genoeg is het totale hersenvolume
bij MCDD niet vergroot, terwijl dat bij autis-
me wel het geval is. Dat suggereert volgens
Lahuis dat MCDD later en op een andere
manier dan autisme ontstaat. MCDD is niet op-
genomen in het handboek van psychiatrische
aandoeningen, de DSM IV. Het wordt gezien
als een subtype van ‘Pervasive Developmen-
tal Disorder - Not otherwise Specified’, een
autisme-achtige stoornis. Utrechtse onderzoe-
kers pleiten voor het erkennen van MCDD als
aparte aandoening.
IJsselmeerziekenhuizen breiden aanbod aan
medisch specialismen op Urk uit
Met de aanschaf van een echografietoestel
hebben huisartsenpraktijk het DOK, provincie
Flevoland en IJsselmeerziekenhuizen geza-
menlijk een belangrijke stap gezet om specia-
listische verloskundige en gynaecologische
zorg op Urk mogelijk te maken. Hiermee komt
de kwaliteit van zorg die ook in het ziekenhuis
wordt geboden dichtbij voor de inwoners van
de gemeente met hoogste geboortecijfer van
Nederland.
Door de komst van het echografietoestel kan
IJsselmeerziekenhuizen haar aanbod aan
medisch specialismen op Urk uitbreiden met
een verloskundig en gynaecologisch spreek-
Een verloskundig en gynaecologisch spreekuur is belangrijk voor de inwoners van Urk, de gemeente met het
hoogste geboortecijfer van Nederland.
15
Genetisch verband
Kinderpsychiater i.o. Jacob Vorstman voert
in zijn proefschrift bewijs aan voor een gene-
tisch verband tussen autisme en schizofrenie.
Hij onderzocht patiënten met het ‘22q11 dele-
tie syndroom’. Deze mensen missen een stuk
van hun DNA waardoor ze diverse medische
problemen hebben, maar ook vaak schizofre-
nie ontwikkelen. Vorstman onderzocht zestig
patiënten van negen tot achttien jaar en vond
in dertig autisme-achtige symptomen en in
zestien psychotische problemen. Kenne-
lijk spelen de ontbrekende genen, die in het
22q11-gebied liggen, zowel een rol bij het
ontstaan van autisme als schizofrenie.
Voorstadium psychose
Eerder deze maand promoveerde Mirjam
Sprong. In haar onderzoek vergeleek ze twee
groepen jongeren tussen de twaalf en achttien
jaar. De eerste groep van tachtig jongeren had
symptomen die wezen op het voorstadium
van een psychose, een symptoom van schizo-
frenie. De tweede groep van 32 jongeren had
de diagnose MCDD. Beide groepen bleken
vergelijkbare schizotypische persoonlijk-
heidstrekken en sociale problemen te hebben.
Bovendien voldeed 78 procent van de jon-
geren met MCDD aan de criteria die wijzen
op het voorstadium van een psychose. “De
strenge scheiding die we aangebracht hebben
tussen autisme en schizofrenie was te voor-
barig”, zegt prof. dr. em. Herman van Enge-
land, jeugdpsychiater bij het UMC Utrecht en
promotor van Sprong, Lahuis en Vorstman.
“Tussen beide aandoeningen bestaat veel
overlap, het is een vloeiende overgang.”
uur. De gynaecologen zijn wekelijks in het
DOK aanwezig. Gersji Rodrigues Pereira,
voorzitter Raad van Bestuur IJsselmeerzie-
kenhuizen: “IJsselmeerziekenhuizen streeft
ernaar om kwalitatief goede en veilige zorg
bereikbaar te maken voor de patiënt. Wij
zijn dan ook verheugd dat we, samen met de
huisartsen, de eerstelijnszorg in de gemeente
kunnen aanvullen met verloskunde en gynae-
cologie, een belangrijk specialisme voor de
inwoners van Urk. Daarmee breiden we het
bestaande zorgaanbod van onder meer kinder-
geneeskunde, cardiologie en hartfalen in het
DOK verder uit.”
Nummer 12
2 juli 2008
Roken ook slecht voor gehoor
Uit Europees onderzoek onder leiding van
de Universiteit Antwerpen blijkt dat zowel
roken als overgewicht permanente schade
kan aanrichten aan het gehoor. Alcohol is
daarentegen goed voor het gehoor.
Uiteraard blijft geluidsoverlast de grootste
oorzaak van ouderdomsdoofheid. Maar uit het
onderzoek blijkt dat er een verband is tussen
hart- en vaatziekten en het gehoor. Dit komt
omdat een slechte doorbloeding het gehoor
aanzienlijk kan verminderen. Bovendien is
gehoorschade, in tegenstelling tot hart- en
vaatziekten, onomkeerbaar. Alle risicofacto-
ren die voor hart- en vaatziekten gelden, zijn
daarom ook van belang voor ouderdomsdoof-
heid. Daarbij komt ook alles wat goed is, zoals
een glas rode wijn, overeen. Genoeg bewegen
is tevens van belang. In het onderzoek werden
ruim vierduizend ouderen uit zeven Europese
landen ondervraagd over hun leef-, eet- en
drinkgewoonten. Wie tien jaar lang een pakje
sigaretten per dag rookt, hoort op latere leef-
tijd vijf tot tien decibel minder. Gehoorschade is onomkeerbaar.
Monument voor doodgeboren kinderen
Op initiatief van het Laurentius Ziekenhuis in Roermond zijn woensdag 18 juni op de begraafplaats Tussen de
Bergen twee bijzondere monumenten onthuld ter nagedachtenis van alle doodgeboren kinderen. Deze plaats
is vooral bestemd voor ouders en andere nabestaanden die hun kind vaak niet of nauwelijks te zien kregen en
niet weten waar hun kind begraven is. Dat kwam tot in de jaren zestig veel voor. Marcel Visser, bestuurder van
Laurentius: “Aanleiding voor dit monument is een brief van mevrouw Muler-Kouters ter gelegenheid van het
75-jarig bestaan van het ziekenhuis in 2006. Daarin vertelde ze over het verdriet van haar ouders, die nooit
hebben geweten waar hun in 1964 doodgeboren zoon is begraven. Laurentius heeft dit opgepakt en het initiatief
genomen om een monument voor deze kinderen en hun ouders en andere nabestaanden te realiseren.”
Pioniers der geneeskunde
Franciscus Cornelis Donders (1818-1889) collega Herman Snellen in 1858 opgericht.
werd geboren in Tilburg en overleed in Het was vele jaren gevestigd aan de naar hem
Utrecht. Hij studeerde in Utrecht, maar deed genoemde F.C. Dondersstraat. Door zijn spe-
examen aan de Universiteit van Leiden. Don- cialisatie op het gebied van de oogheelkunde
ders werkte enige jaren als militair arts in Den werd hij de belangrijkste Nederlandse medi-
Haag en Vlissingen. Hij werd later hoogleraar cus van zijn tijd. Donders was ook geïnteres-
geneeskunde en fysiologie. seerd in cognitieve processen. Hij ging ervan
uit dat een (complex) mentaal proces bestaat
Hij verrichtte veel onderzoek naar oogfysiolo- uit een aaneenschakeling van simpele proces-
gie, een gebied waarop hij een grote reputatie sen waarvan men de duur afzonderlijk kan
verwierf. De huidige indeling, verklaring en meten door het vergelijken van reactietijden.
correctie van oogafwijkingen variërend van Dit vormde de basis van een benadering in de
een normaal oog tot myopie (bijziendheid), experimentele psychologie die later mentale
hypermetropie (verziendheid) en presbyo- chronometrie werd genoemd. Tegenwoordig
pie (oudziendheid) dankt men aan hem, net maakt het Ooglijdersgasthuis deel uit van het
zoals zijn bevindingen rond accommodatie. Universitair Medisch Centrum (UMC) van de
In 1852 werd Donders in Utrecht benoemd Universiteit Utrecht. Aan het Janskerkhof in
tot hoogleraar. Het voormalige Utrechtse Utrecht staat sinds 1920 een standbeeld van
Ooglijdersgasthuis (Nederlandsch Gasthuis Donders.
voor Ooglijders) werd door hem en zijn
 Nummer 12
2 juli 2008 16 Advertentie

 







 


 
 


 
 
 




 



 






 
 





 
 
 
 
 
 
 
 
 
 





ICT / Innovatie 17 Nummer 12
2 juli 2008

Eerste stap op MRI-scans door het dak

weg naar individuele

kankerbehandeling
Met de recente aanschaf van een nieuwe DNA-
sequencer zet het Cancer Center van het UMC
Utrecht de eerste stap op weg naar individuele
behandeling van kanker. DNA analyseren
van individuele tumoren maakt het mogelijk
de behandeling af te stemmen op de eigen-
schappen daarvan. Het DNA kan bijvoorbeeld
laten zien dat de tumor kwaadaardig wordt en
een agressievere aanpak behoeft.
Binnen het UMC Utrecht start binnenkort een
onderzoek waarbij van een groot aantal patiën-
ten met kanker de primaire tumoren en daar-
opvolgende uitzaaiingen in lever en longen
genetisch in kaart gebracht worden. Het zal
informatie opleveren over de genetische ver-
anderingen die een tumor ondergaat vooraf-
gaand aan uitzaaiing en het resistent worden
tegen een behandeling. Dit inzicht kan de
behandeling van kanker verbeteren.
Toekomst
Volgens prof. dr. Emile Voest is individuele
kankerbehandeling de toekomst van de onco-
logie. Hij is hoogleraar medische oncologie
en programmaleider van het wetenschappelijk
onderzoek van het Utrechtse Cancer Center.
“Ik verwacht dat oncologen binnen vijf tot
acht jaar standaard biopten nemen van tumo-
ren om de genetische opmaak te bepalen en te
komen tot een individuele behandeling.” Een
deel van het DNA van een tumor ontcijferen
kost nu nog 7.500 euro per patiënt. Dit bedrag
zal in de komende jaren snel dalen, verwacht
Voest. De nieuwe Genome Sequencer FLX
van het UMC Utrecht kan honderd miljoen
basenparen, genetische letters, ontcijferen in
een run van één ochtend. Ter vergelijking, het
gehele menselijk DNA bestaat uit drie miljard
basenparen. Voest en collega’s zijn dan ook
niet geïnteresseerd in hele DNA, maar vooral
in de stukken waarin genen liggen die bij kan-
ker van belang zijn. Met de nieuwe sequencer
is het mogelijk op die regio’s in te zoomen en
complexe genetische vraagstukken te beant-
woorden. In het Hubrecht Instituut, waar het
UMC Utrecht nauw mee samenwerkt, staat
een andere geavanceerde DNA-sequencer,
een Solid System. De combinatie van deze
sequencers maakt het UMC Utrecht een voor-
loper in Europa.
Nadat twee weken geleden de aanbouw werd gerealiseerd bij de afdeling Radiologie van het Groene Hart Zieken-
Nieuwe aanpak huis (GHZ) in Gouda zette vorige week maandag een grote hijskraan de MRI-scans op hun plek. Via openingen
Voest is enthousiast over de nieuwe aanpak. in het dak liet de kraan de apparaten voorzichtig op hun plek zakken. Volgens planning worden de nieuwe MRI-
“Bij het testen van een nieuw geneesmiddel scanners eind juli in gebruik genomen. (Foto Joop Dorst)
tegen melanomen, een zeer kwaadaardige
huidtumor, zagen we bij één patiënt een spec-
taculaire reactie. Helaas werkte het bij alle
Hoge delegatie uit Rusland bezoekt afdeling
navolgende patiënten veel minder goed. Nor- Cardiologie St. Anna Ziekenhuis
maal betekent dit dat zo’n nieuw medicijn
weinig kans van slagen heeft, terwijl het voor Een hoge delegatie van het ministerie van Russische delegatie een rondleiding over de
individuele patiënten echter heel belangrijk Gezondheidszorg en de Inspectie voor de afdelingen. Vervolgens heeft cardioloog P. Po-
kan zijn. Via DNA-analyse proberen we te Volksgezondheid uit Rusland hebben vrijdag lak een presentatie gegeven over de werkwijze
achterhalen waarom juist dit medicijn bij die 20 juni een bezoek gebracht aan de Cardio- van de afdeling Cardiologie en de kwaliteits-
patiënt zo goed werkt.” Binnen het Cancer logie afdeling van het St. Anna Ziekenhuis in bewaking in de zorg. De delegatie reageerde
Center werkt Voest samen met hoogleraar Geldrop. Zij waren voor een werkbezoek in belangstellend en enthousiast tijdens de rond-
biologie Edwin Cuppen van het Hubrecht Nederland om zich een beeld te vormen van leiding en de interactieve presentaties. Tijdens
Instituut en klinisch moleculair geneticus de gezondheidszorg in Nederland. het verblijf in Nederland brachten ze naast het
Hans Kristian Ploos van Amstel van de af- St. Anna Ziekenhuis een bezoek aan de NVZ
deling Medische Genetica. De Stichting Kan- Door het bezoek aan het St. Anna Ziekenhuis vereniging van ziekenhuizen, de Landelijke
ker in het. Vizier en het SNS Reaal Fonds wilden ze een indruk krijgen van de dage- Huisartsen Vereniging (LHV) en de Konink-
financierden de Roche FLX Sequencer. lijkse gang van zaken op een Cardiologische lijke Nederlandse Maatschappij ter bevorde-
afdeling. Na een korte introductie kreeg de ring van de Geneeskunst (KNMG).

Klink overhandigt namens Stichting Michael

Wings vijf laptops
Minister Klink van VWS heeft donderdag
19 juni het derde Michael-Wings-System
(Wireless Internet Network Gateway System)
van Nederland overhandigd. Mevrouw dr.
Schermers, lid van de Tweede Kamer én am-
bassadeur van Stichting Michael Wings was
eveneens aanwezig. De kinderafdeling van
het Westfriesgasthuis in Hoorn heeft vijf lap-
tops gekregen, zodat veel kinderen kunnen
chatten met vriendjes en vriendinnetjes als zij
(lange tijd) in het ziekenhuis liggen.
De Stichting Michael Wings is in 2005 op-
gericht na het overlijden van Michael Kennip-
haas. Michael had leukemie en heeft de strijd
met zijn ziekte helaas verloren. Gedurende
zijn vele ziekenhuisverblijven miste Michael
vooral het contact met vrienden en familie
door chatten. Ook kon hij zijn huiswerk niet
naar school versturen. Michael had tijdens
zijn ziekte de wens geuit om op alle kinder-
afdelingen in het hele land laptops met een in-
ternetverbinding mogelijk te maken. Zijn ou-
ders hebben zijn wens voortgezet in de vorm
van de Stichting Michael Wings. Met donaties
van particulieren en bedrijven hebben ze nu al
in drie ziekenhuizen laptops met een wireless
internet verbinding gerealiseerd. Kijk voor
meer informatie op www.michael-wings.nl
De Russische delegatie werd hartelijk ontvangen in het St. Anne Ziekenhuis.

Gegevens overal direct bij de hand

Het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht
heeft met Siemens IT Solutions and Services
in Den Haag een samenwerkingsverband
gesloten voor het realiseren van het digitale
ziekenhuis. Het Albert Schweitzer Zieken-
huis zal als één van de eerste ziekenhuizen in
Nederland ECM invoeren. ECM staat voor
Enterprise Content Management. Dit betekent
het efficiënt gebruik en beheer van alle zie-
kenhuisinformatie, binnen maar op den duur
ook buiten de muren van het ziekenhuis.
Medische en administratieve gegevens in het
ziekenhuis zijn met ECM volledig digitaal
beschikbaar. Het Albert Schweitzer zieken-
huis heeft ter ondersteuning van ECM geko-
De veertienjarige Bobkar, patiënt op de kinderafdeling, kreeg de eerste laptop uitgereikt van de minister en nam zen voor het ECM platform Livelink van de
hem direct in gebruik. firma Open Text. Open Text is een van de
grootste internationale leveranciers van ECM
software. Op korte termijn betekent dit voor
het ziekenhuis dat de informatie in het Elek-
tronisch Patiënten Dossier (EPD) compleet
is en naast de algemene gegevens ook onder-
zoeksverslagen, beelden, video’s en foto’s aan
het EPD worden gekoppeld. Medewerkers
van het ziekenhuis hoeven dan niet meer op
verschillende locaties naar informatie van
een patiënt te zoeken. Een patiënt kan op elke
locatie een afspraak maken en altijd zal de
arts de beschikking hebben over zijn of haar
actuee medische gegevens. Ook kan gemak-
kelijk een collega op een andere locatie om
advies worden gevraagd. Op langere termijn
zal het Albert Schweitzer ziekenhuis Livelink
en webtechnologie ook inzetten om de com-
municatie met patiënten te intensiveren.
 Nummer 12
2 juli 2008 18 Advertentie

Labor ActivA B..VV.

Prins Reinierstraat 1-E, 4651RZ Steenbergen

Microscopen voor professioneel én hobbyist

www.microscopenplaats.nl
“Freelift maakt
mijn huis
weer thuis”
Genieten van je héle huis, dat lukt weer met een traplift
van Freelift.
Wellicht herkent u het: de trap op en af was altijd eenvoudig,
maar de laatste tijd niet meer. Steeds meer mensen
Anatomische modellen, voor studie, praktijk, etc. kiezen daarom voor een traplift van Freelift.

www.anatomiemodel.nl Freelift maakt al 45 jaar trapliften van hoge kwaliteit.

Voor alle trappen, recht of met bochten. Met volop
keuze in lifttype, stoelen, bekleding en kleuren. Vakkundig
®
STEADY ONE geplaatst in een halve dag, zonder rommel in uw huis.

Freelift informeert u graag over de optimale oplossing, geeft u

Uw krukken altijd binnen handbereik gedegen advies over subsidiemogelijkheden of andere manieren
om uw traplift te financieren.
De STEADY ONE is dé oplossing voor het veilig
wegzetten van uw krukken of wandelstok. Bij het Bel gratis 0800 – 023 28 28 of stuur onderstaande bon in.
bed, in badkamers, wacht-, praktijk- en
therapieruimtes, thuis of waar dan ook.

De strategisch geplaatste
STEADY ONE biedt uitkomst.

Bel gratis 0800 - 023 28 28

www.freelift.com
Gewicht: 5,5kg

Materiaal: gietijzer afgewerkt

met zachte
Ja, ik wil graag meer weten over Freelift trapliften
kunststof
Stuur mij uitgebreide informatie
LxBxH: 20x20x25
Bel mij voor een vrijblijvende afspraak
Capaciteit: max. 4
krukken / Naam M/ V
wandel-
stokken Adres
Postcode
Woonplaats
Oldenzaalsestraat 125, 7514 DP Enschede
Postbus 6056, 7503 GB Enschede
Telefoon
T: 053 4317069 Stuur deze bon in een envelop zonder postzegel naar:
Freelift b.v., antwoordnummer 805, 1700 WB Heerhugowaard
ZK

- info@servecare.nl - www.servecare.nl -
Patiëntenzorg
Veel ziekenhuizen
niet patiëntgericht
De Nederlandse Patiënten Consumenten
Federatie (NPCF) hield in mei een meldactie
over klantvriendelijkheid in ziekenhuizen.
Ruim 2400 mensen reageerden op de oproep.
Uit de tussentijdse rapportage bleek al dat er
veel te verbeteren valt aan de klantvriendelijk-
heid van ziekenhuizen. De NPCF ontving ook
veel positieve reacties. De resultaten van de
meldactie zijn nu uitgewerkt in een rapport
en voorzien van een reeks aanbevelingen aan
ziekenhuizen.
Veel patiënten moeten lang wachten in het
ziekenhuis. Vooral in poliklinieken vinden
mensen dit een probleem. In eenderde van
de gevallen ging het om een wachttijd van
langer dan een uur. Het is van belang om
patiënten goed te informeren over wachttijden.
Ook moet hen een mogelijkheid worden gebo-
den op korte termijn een nieuwe afspraak te
maken. Veel mensen vinden het belangrijk dat
een reden wordt gegeven voor de wachttijd.
Patiënten dienen daarnaast meer mogelijk-
heid te krijgen een afspraak te maken als het
hen goed uitkomt. Ook zouden ziekenhuizen
hun afsprakensysteem zo moeten inrichten dat
patiënten bij iedere balie afspraken kunnen
maken voor diverse afdelingen.
Informatievoorziening
De informatievoorziening laat in de meeste
ziekenhuizen te wensen over. Belangrijk knel-
punt is het ontbreken van een vast aanspreek-
punt. Duidelijke informatie over wie een
patiënt kan aanspreken voor vragen is van
groot belang. Ook gebrekkige afstemming
tussen verschillende zorgverleners is een pro-
bleem. Dit kan leiden tot onveilige situaties en
onzekerheid voor patiënten. Het is belangrijk
dat zorgverleners verkregen informatie correct
Knuffel voor couveusekindjes
Knuffel Zep ligt naast Jip, de eerste baby die deze knuffel kreeg. (Foto CWZ)
Baby’s die in het Canisius-Wilhelmina Zieken-
huis in Nijmegen op de couveuse-afdeling
belanden, krijgen Zep. Dat is de naam van
het opvallende knuffeldier dat het ziekenhuis
momenteel aan alle couveusekindjes cadeau
doet.
Aanleiding is het gegeven dat het CWZ
momenteel vijftien couveuse-suites bouwt.
Om die reden staan de couveuses tijdelijk op
een andere ziekenhuisafdeling. De zorg is er
even goed, maar het oogt allemaal even wat
minder. Daarom krijgen de ouders voor hun
couveusekindje de kleurige zebrapapagaai
Zep, plus een excuuskaartje. Bijzonder aan
de knuffel is dat Zep wordt gemaakt op initia-
tief van de stichting KidsRights. Die laat de
19
opnemen in het patiëntendossier en dat
iedere zorgverlener vooraf kennis neemt van
de informatie in dit dossier. Dat voorkomt
dat patiënten vaker - soms tot tien keer toe -
hetzelfde verhaal moeten vertellen.
Inzicht in de behandeling
In de meeste ziekenhuizen wordt voldoende
aandacht besteed aan afspraken voor na het
ontslag, bijvoorbeeld over medicijnen en
thuiszorg. Anders is het gesteld met de toe-
passing van patiëntenrechten, zoals toestem-
ming voor behandeling, een second opinion
en inzage in het patiëntendossier. In slechts
drie van de tien gevallen vindt de patiënt dat
de arts daadwerkelijk toestemming heeft ge-
vraagd voor de behandeling. Het is belangrijk
dat zorgverlener én patiënt hierover expliciet
communiceren. Opvallend is, tot slot, dat vijf-
tien procent van de respondenten inzage heeft
gevraagd in het eigen dossier maar dit niet
kregen. Inzage in het eigen patiëntendossier
is een recht van alle patiënten. Belangrijk is
dat ziekenhuizen op de hoogte zijn van alle
regels en mogelijkheden voor patiënten. Met
de resultaten van de meldactie wil de NPCF
een impuls geven aan patiëntgerichte zieken-
huiszorg. In het Rapport Meldactie Klant-
vriendelijkheid Ziekenhuizen is een lijst met
aanbevelingen opgenomen. Deze aanbevelin-
gen worden aangeboden aan alle ziekenhuizen
in Nederland en aan hun koepelorganisaties.
Daarnaast organiseert de NPCF dit najaar een
congres over dit thema voor en met ziekenhui-
zen en stakeholders. Ook verzamelt de NPCF
ervaringen van patiënten in ziekenhuizen
op de website www.consumentendezorg.nl.
Succesvolle initiatieven krijgen op de website
extra aandacht, in de hoop dat deze navolging
vinden.
knuffel maken in Zuid-Afrika door mensen die
anders geen werk zouden kunnen vinden om-
dat ze ziek zijn of geen opleiding hebben. Zep
helpt de kinderen in Zuid-Afrika ook doordat
alle winst die wordt gemaakt met de verkoop
van de knuffel direct naar een weeskinde-
renproject gaat. KidsRights geeft bovendien
na elk in Nederland verkocht exemplaar een
identieke knuffel aan een kind in een Zuid-
Afrikaanse township. Het concept van de
kraamsuites, dat het ziekenhuis in 2006 intro-
duceerde, wordt in 2008 toegepast op de vol-
ledige afdeling neonatologie. In de couveuse-
suites hebben ouders en kind een eigen kamer
met alle faciliteiten en komen de betrokken
zorgverleners naar de suite toe.
Nummer 12
2 juli 2008
Bethesda Diabetes Centrum geopend
Het Bethesda Diabetes Centrum, een onder-
deel van Ziekenhuis Bethesda in Hoogeveen,
is op 17 juni geopend. Dit centrum heeft drie
functies en biedt een zorgcarrousel voor de
mens met diabetes, een kenniscentrum voor
de huisarts en andere diabetesprofessionals
en een researchcentrum voor de innovatie van
de diabeteszorg.
De zorgcarrousel legt de basis voor goede
kwaliteit van de diabeteszorg. De diabetes-
zorg wordt rondom de patiënt georganiseerd.
Een patiënt die het centrum bezoekt kan aan-
sluitend door verschillende professionals wor-
den onderzocht en behandeld. Dit is prettig
voor de patiënt en verhoogt de kwaliteit van
de zorg. Niet alleen binnen het centrum is er
sprake van nauwe afstemming en samenwer-
king maar ook met de huisartsen en de andere
diabetesprofessionals. Dit leidt tot een effec- Bas van de Goor, oud topvoetballer en diabetespatiënt,
tieve en efficiënte zorg. opende het centrum.
Veel belangstelling voor Rollator APK
Het was een drukte van belang op de Revalidatieafdeling van het Vlietland Ziekenhuis in Vlaardingen. Ruim
zeventig rollatorbezitters kwamen tijdens de door het ziekenhuis georganiseerde Rollator APK langs om hun
vervoermiddel technisch te laten controleren.
Tergooiziekenhuizen vervangt 600 bedden
Tergooiziekenhuizen in Blarcum/Hilversum zijn patiënten zelfredzamer. Via een handset
heeft bijna zeshonderd nieuwe bedden, nacht- kunnen zij bijvoorbeeld zelf de hoofdsteun
kastjes en matrassen. Vanaf vorige week lig- omhoog zetten. Daar hoeven ze de verpleeg-
gen bijna alle patiënten in het ziekenhuis op kundige niet meer voor op te roepen. Ook kan
een nieuw bed. Dankzij dit nieuwe bed zijn het bed helemaal in zitstand. Voor medewer-
patiënten zelfredzamer en wordt het werk kers verbeteren de arbeidsomstandigheden,
voor medewerkers verlicht. De oude bedden doordat het bed makkelijker is te bedienen
schenkt Tergooiziekenhuizen aan vier goede en, door toevoeging van een vijfde wiel, een-
doelen. voudig is te verplaatsen. De oude bedden
zijn gedoneerd aan vier goede doelen: Stop
Het nieuwe bed heeft voordelen voor zowel Poverty, Mensen in Nood, Antoinette zorg en
patiënten als medewerkers. In het nieuwe bed het St. Francis’ Hospital in Zambia.
Speelbalkon voor tieners
De kinderafdeling van het Rijnland Ziekenhuis Nu bijna twee jaar later is het balkon klaar.
locatie Leiderdorp heeft in de zomer van 2006
een verbouwing ondergaan. Het balkon was
in deze verbouwing niet meegenomen. Mede-
werkers van de afdeling hadden de wens dat
er een buitenplek voor tieners zou komen.
Uit een enquête onder tieners in het ziekenhuis
bleek dat zij behoefte hadden aan een plek om
buiten actief te zijn. Uiteraard als de aard van
de ziekenhuisopname dat zou toelaten. In het
belang van hun herstelproces is het goed dat
tieners een plek hebben om te ontspannen
en te bewegen. Tieners kwamen met ideeën
zoals basketbal, tafelvoetbal, tafeltennis, lek-
kere stoelen, een hangbank en dergelijke. Met
het gewonnen bedrag van 5.500 euro van het
Rabobank Wensenfonds kon de afdeling al
deze wensen laten uitkomen. De aankleding
van het balkon kostte meer tijd dan voorzien. Het balkon is een buitenplek voor kinderen.
Nummer 12
2 juli 2008 20 Advertentie
Gezondheid / Financieel
Achterstand kinderen
vaker te begrijpen
Kinderen met een ontwikkelingsachterstand blijken soms toch een stofwisselingsziekte te hebben.
Stofwisselingsziekten zijn vaker de oorzaak
van ontwikkelingsachterstand bij kinderen
dan verwacht. Onderzoekers van het Sylvia
Tóth-centrum van het UMC Utrecht ontdekten
de afgelopen vijf jaar bij 59 van 433 kinderen
de oorzaak van mentale achterstand, in twaalf
gevallen ging het om een stofwisselingsziekte.
De resultaten zijn recent online gepubliceerd
in het het tijdschrift Annals of Neurology.
Patiënten komen bij het Sylvia Toth-centrum
terecht als huisartsen en kinderartsen geen ver-
klaring kunnen vinden voor de ontwikkelings-
achterstand van kinderen. Specialisten van het
UMC Utrecht stelden bij 59 van de 433 door-
verwezen kinderen alsnog een diagnose. In 35
gevallen was de oorzaak genetisch, bij de ove-
rige 24 kinderen was sprake van een externe
oorzaak zoals problemen rond de geboorte of
opvoedingsproblemen. De gemiddelde leef-
tijd van de kinderen was ruim 4,5 jaar.
Speciaal dieet
Hoewel de meeste kinderen al eerder een
onderzoek naar stofwisselingsziekten hadden
ondergaan, bleek toch bij twaalf kinderen een
stofwisselingsziekte de oorzaak te zijn van
Exclusieve licentie voor Pharming
Het Leidse biotechnologiebedrijf Pharming
heeft een exclusieve licentie gekregen van
het Amerikaanse GTC Biotherapeutics voor
patenten en technologieën van het recom-
binante eiwit fibrinogen.
Pharming zal hier voor een aanbetaling aan
GTC doen van 350.000 euro en zal, afhanke-
lijk van commerciële successen, ook royalty’s
afdragen. Pharming is al in het bezit van een
Apothekers blokkeren toegang kantoor UVIT
Zo’n twintig apothekers van het Landelijke
Actie Comité Apothekers (LACA) hebben
op 25 juni in alle vroegte de toegang tot het
Nijmeegse hoofdkantoor van verzekeraars-
combinatie Univé-VGZ-IZA-Trias geblokkeerd.
Met flyers en spandoeken maakten zij hun
ongenoegen kenbaar over het zogeheten pre-
ferentiebeleid.
Dit beleid voorziet er in dat sinds 1 juli een
aantal merkloze geneesmiddelen alleen nog
maar in de goedkoopste variant worden af-
geleverd. IZA voert dit beleid niet omdat zij
een restitutiepolis hebben. Na een gesprek
tussen de apothekers en een vertegenwoordi-
ger van het UVIT-concern zijn de apothekers
21
de mentale achterstand. Dat komt neer op 2,8
procent en is veel hoger dan verwacht was op
basis van eerder onderzoek. “Het wil zeggen
dat in een groep die al gescreend is - als je
maar goed zoekt - toch nog ziektes te vinden
zijn”, aldus kinderarts dr. Gepke Visser, laat-
ste auteur van het artikel. Bij het Sylvia Toth-
centrum zoeken artsen in onder andere bloed
en urine naar aanwijzingen voor een verstoord
metabolisme. De opbrengst is hoog, stelt Vis-
ser. “Het lijkt misschien weinig, maar het gaat
om een groep kinderen waar al veel onderzoek
bij gedaan was en geen oorzaak was gevon-
den. Dat wij dan toch nog bij 59 kinderen
een diagnose hebben kunnen stellen is heel
belangrijk. Soms kan met een speciaal dieet
of door enzymtherapie een stofwisselings-
ziekte behandelbaar zijn” In Nederland wordt,
sinds de uitbreiding van de hielprikscreening
in januari 2007, na de geboorte gezocht naar
zestien ziekten. Maar er zijn wel duizend
stofwisselingsziekten, en een deel daarvan is
behandelbaar. Ook na de hielprikscreening
blijft het dus zinvol om te denken aan stofwis-
selingsziekten als oorzaak van mentale retar-
datie, aldus Visser.
aantal patenten en licenties voor de eiwitten
en de bloedstollingsmiddelen die daarmee
kunnen worden gemaakt. De omvang van de
wereldmarkt voor het gebruik van de eiwitten
bij aangeboren problemen met bloedstolling
wordt geraamd op 300 miljoen euro. Wanneer
ook de behandeling bij ongelukken wordt
meegerekend, heeft de markt volgens Phar-
ming een omvang van 600 miljoen euro.
weer vertrokken. De apothekers zeggen geen
bezwaar te hebben tegen lagere prijzen maar
wel tegen het feit dat hiermee hun vergoeding
voor de praktijkkosten niet meer kostendek-
kend zou zijn. Het concern is niet doof voor
deze bezwaren maar vindt zich niet de eerst
aangesproken partij; dat is de ministerie van
VWS. Bovendien moet onafhankelijk onder-
zoek eerst uitwijzen wat dan wel een kosten-
dekkend tarief zou zijn. De Nederlandse Zorg-
autoriteit (Nza) is daarmee bezig. Ondertussen
houdt UVIT onverkort vast aan het preferen-
tiebeleid. Het gaat om geneesmiddelen met
precies dezelfde samenstelling. Daarmee is de
kwaliteit gewaarborgd, vindt UVIT.
Nummer 12
2 juli 2008
Vroege niertransplantatie gunstig voor
levensverwachting
Patiënten met nierziekten die in een vroeg sta-
dium een niertransplantatie van een levende
donor krijgen, leven langer dan patiënten die
eerst dialyseren. Dit concludeert Ylian Liem
in haar proefschrift, waar ze op 18 juni op
promoveerde.
Het aantal mensen met ernstige nierziekten
neemt toe. Omdat de nieren slecht of niet
werken, moeten deze patiënten zogenaamde
nierfunctievervangende therapie ondergaan.
Momenteel ondergaan ruim 11.000 patiënten
dergelijke therapieën. De drie vormen van
nierfunctievervangende therapie zijn hemo-
dialyse, peritoneaaldialyse (buikspoeling) en
niertransplantatie. Ylian Liem onderzocht en
vergeleek de levensverwachting en de kwali-
teit van leven voor elk van deze therapieën.
Kennis van deze lange-termijnuitkomsten is
van belang voor een optimale behandeling
en optimale zorg voor deze patiënten. In haar
MMC en sportfysiotherapeuten werken samen
Medisch specialisten van Máxima Medisch
Centrum (MMC) in Eindhoven/Veldhoven te-
kenden op dinsdag 17 juni een samenwer-
kingsovereenkomst over Topsport Medisch
Samenwerkingsverband (TMS) met acht
sportfysiotherapeuten uit de regio Zuidoost-
Brabant. Hierin wordt vastgelegd dat beide
partijen intensief gaan samenwerken om de
medische begeleiding en ondersteuning van
(top)sporters vorm te geven.
Met de samenwerking willen MMC en de fy-
Ook recreatieve sporters kunnen terecht bij Sportmax.
Nieuwbouwplan Medisch Spectrum Twente
Het ruimtelijk plan voor een nieuw Medisch
Spectrum Twente in hartje Enschede is ge-
reed. De geplande nieuwbouw moet een op-
timale omgeving gaan bieden voor effectieve,
veilige, doelmatige en patiëntgerichte zorg.
Het nieuwe Medisch Spectrum Twente is en
blijft gevestigd in het centrum van Enschede.
De focus op het stadscentrum wordt zelfs nog
versterkt door het positioneren van de hoofd-
ingang aan de kant van het stadscentrum. De
beoogde nieuwbouw past bij de stedenbouw-
kundige ontwikkeling van de binnenstad van
Enschede.
Menselijke maat
Het nieuwbouwplan van Medisch Spectrum
proefschrift beschrijft Liem dat patiënten qua
levensverwachting over het algemeen meer
voordeel hebben met peritoneaaldialyse dan
met hemodialyse, maar dat het verschil ver-
dwijnt naarmate de dialyseduur langer wordt
of de patiënten ouder worden en in het ge-
val van suikerziekte. In sommige gevallen is
hemodialyse weer beter. Liem vergeleek de
overleving van patiënten die een niertransplan-
tatie ondergingen van een levende donor zon-
der voorafgaande dialyse, met de overleving
van patiënten die wel startten met dialyse en
op de wachtlijst werden geplaatst. Het blijkt
dat vroege transplantatie veel levensjaren
wint. Voor veertigjarige patiënten is de winst
7,5 tot 9,9 jaar, afhankelijk van de nierziekte.
Voor zeventigjarige patiënten 4,3 tot 6 jaar.
Verhoging van het aantal vroege niertrans-
plantaties zou in het bijzonder gericht moeten
worden op jongere patiënten.
siotherapeuten bereiken dat ze erkend worden
door de NOC/NSF als Topsport Medisch Sa-
menwerkingsverband. Dit gebeurt onder de
naam Sportmáx. Niet alleen topsporters kun-
nen bij Sportmáx terecht; deze nieuwe opzet
is met name bedoeld voor de breedtesport en
de recreatieve sport. De fysiotherapeuten en
de specialisten gaan zich niet alleen richten
op het behandelen van blessures, maar ze gaan
ook voorlichtingsbijeenkomsten organiseren
voor sporters om blessures juist te voorko-
men.
Twente laat een volledig nieuw gebouw zien,
gelegen tussen de Haaksbergerstraat en de
Koningsstraat. Het ziekenhuis zal als een
soort waaier worden vormgegeven. De zorg
wordt georganiseerd en gehuisvest rond the-
ma’s zoals nu al het geval is bij het Thorax
Centrum en het in aanbouw zijnde Vrouw
Kind Centrum. Met deze opzet is gekozen
voor de menselijke maat. Op de begane grond
van het nieuwe ziekenhuis zullen naast poli-
klinieken en de spoedeisende hulp, ook andere
aanbieders van gezondheidsdiensten en -pro-
ducten worden gehuisvest. Medisch Spectrum
Twente heeft haast. Al in het begin van 2009
zal een finaal besluit worden genomen over
de aanbesteding van de nieuwbouw. Beoogde
oplevering is voorzien in 2013.
 Nummer 12
2 juli 2008 22 Zorgkalender

WIJZER
in de
ZORG
Congressen, seminars, cursussen
DE GOUDSE SCHOUWBURG
in het Groene hart van Nederland
AGENDA
Dé ideale locatie voor o.a. Jaarbeurs Utrecht
congressen, bedrijfsfeesten
en seminars
Jaarbeursplein 6
‘SPSS’ 3521 AL Utrecht
Makkelijk bereikbaar met openbaar • 25 en 26 augustus, Nijmegen. Telefoon 030 - 295 59 11
vervoer en meer dan 1000 • Cursus bestemd voor arts-assistenen/junioronderzoekers.
parkeervoorzieningen binnen een • Inlichtingen: mevrouw J. van Werven-Nobel,
loopafstand van 5 minuten. e-mail: t j.vanwerven-nobel@paog.umcn.nl of kijk op www.umcn.nl/paog
www.jaarbeursutrecht.nl
Voor meer informatie kijk op ‘Betere kwaliteit en veiligheid in de zorg: Wat werkt echt?’
www.goudseschouwburg.nl
• 10 september, Concertgebouw De Vereeniging in Nijmegen.
of bel: 0182-513353
• Bestemd voor (para)medici, wetenschappers, kwaliteitsfunctionarissen, ver
Tot ziens in pleegkundigen, apothekers, beleidsmakers, verzekeraars, patiëntenverenigin-
De Goudse Schouwburg! gen.
• Thema: Minister Ab Klink van VWS en vele andere (inter)nationale experts
delen hun visie en ervaringen met de aanwezigen en discussiëren over hoe men
Congres
zowel in het beleid als in de concrete praktijk echte kwaliteitsverbeteringen Lef en Liefde in de zorg: inspireren
tot stand brengt. Georganiseerd door het Wetenschappelijk Instituut Kwaliteit en presteren in de praktijk
Gezondheidszorg van het UMC St Radboud Nijmegen, in samenwerking met
Vrijdag 3 oktober 2008
onder meer ZonMw en zorgverzekeraar CZ.
9.00-17.00 uur in De Doelen
• Inschrijfgeld 50 euro. te Rotterdam
• Kijk voor meer informatie op www.wokresearch.nl of bel Thelma Pichel,
telefoon (024) 323 44 71, e-mail: kwaliteit@congres.net www.zorgpodium.com
C04 1000-20-8000-4741 ziekenhuiskr.
‘Praktische Stralingshygiëne’ Kl: fc

foto: Martin Droog • 17, 18 en 21 september, Nijmegen en Best

4YPESERVICE+RUGER • Cursus bestemd voor AIOS en medisch specialisten die in hun werkzaamheden
zelfstandig doorlichten met röntgenstralen, zoals anesthesiologen, cardiologen,
(ETBUREAUVOORUWMEDISCHE gastro-enterologen, urologen, neurologen, longartsen, chirurgen en orthopeden.
SECRETARIpLEONDERSTEUNING • Inlichtingen: mevrouw J. van Werven-Nobel,
e-mail: j.vanwerven-nobel@paog.umcn.nl of kijk op www.umcn.nl/paog
VOOROA³MEDISCH´TYPEWERKOF
TIJDELIJK EENMEDISCHSECRETARESSEOPLOCATIE Hotel en Congrescentrum De Reehorst
‘Tijd voor palliatieve zorg’
• 22 en 23 september, De Reehorst in Ede. Bennekomseweg 24
2EFERENTIESVANZIEKENHUIZENAANWEZIG
• Congres over continuïteit, communicatie en adequaat handelen inde palliatieve 6717 LM
-EVR$+RUGER   zorg. EDE GLD Telefoon 0318-750300
3CHENKKADE INFO TYPESERVICENL • Georganiseerd door uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum ter gelegenheid van Fax 0318-750301
!7$EN(AAG WWWTYPESERVICENL het tienjarig bestaan van Pallium, tijdschrift voor de palliatieve zorg. E-mail info@reehorst.nl
• Maandag 22 september vooral bedoeld voor verpleegkundigen (met aandacht
voor de rol van de verpleegkundige in de besluitvorming, communicatie met
naasten, advies bij toedienen vocht en voeding, pijnbehandeling). Rapenburg 33
• Dinsdag 23 september bedoeld voor huisartsen, verpleeghuisartsen, oncologen, Postbus 16065
internisten, neurologen en longartsen (met aandacht voor transfers aan het 2301 GB Leiden
levenseinde, palliatieve sedatie, communicatie met naasten, behandeling pijn
Concert- en congresgebouw bij kanker).
Tel: (071) 514 82 03
• Kosten: 145 euro voor abonnees Pallium en leden van V&VN, andere deel-
de Doelen •
nemers betalen 195 euro.
Kijk voor meer informatie op: www.bsl.nl/palliatievezorg
Antwoordnummer 1544
3000 WB Rotterdam
telefoon 010 2171700

LEER NU GOLFEN IN GOUDA MET EEN PROEFABONNEMENT

Gouda bevindt
a d h uis van
et S t ie in de regio
d er h t e f e estlocat
Bestaande uit: o n oois
›› 4 golflessen de m
›› 1 baanles zich
›› 3 maanden vrij gebruik
van oefenfaciliteiten
›› 1 golfclub en 1 putter
Stadsherberg
Voor groepen vanaf
›› 1 ballenkaart
nu voor slechts
137 . 50
Bel voor informatie:
(0182) 58 39 33
e-mail:
40 personen
info@golfbaan-ijsselweide.nl
“TEAMBUILDING” www.golfbaan-ijsselweide.nl ‘De Burgerhal’ w w w . b u r g e r h a l . n l
Uitgaan
Moderne architectuur
als inspiratiebron
Ulrich Huckschlag is vooral gefascineerd door gebouwen.
Nog maar kort geleden hingen kunstwerken
van Ulrich Huckschlag (vakfotograaf/kunste-
naar) in een ziekenhuis in Berlijn, sinds af-
gelopen maandag is dit werk te zien in een
ziekenhuis in Brasschaat bij Antwerpen. Daar-
voor werden de foto’s in diverse Nederlandse
ziekenhuizen tentoongesteld en ook in de
komende maanden zal dat het geval zijn.
Ulrich Huckschlag en zijn collega Herman
S. Gerritsen (artfotograaf/designer) hebben er
bewust voor gekozen hun werk in ziekenhui-
zen (en bibliotheken) te exposeren. Op deze
plaatsen komen heel veel bezoekers; ook de
mensen die nooit een galerie zouden binnen-
stappen. Bezoekers, patiënten en medewer-
kers worden bij binnenkomst verrast door de
aanwezigheid van kunst. Mensen vinden het
volgens Ulrich Huckschlag prettig om mooie
dingen te zien in een ziekenhuisomgeving,
waar ze alleen doktoren, medische ingrepen
en verpleegkundigen verwachten. Maar het
meest belangrijk vindt Ulrich Huckschlag nog
dat de kunstwerken een aanleiding vormen tot
gesprek. Mensen blijven staan en praten met
elkaar over wat ze zien en over kunst en cul-
tuur. Die communicatie, zo weet hij, kan leiden
tot wederzijds respect. De foto’s van Ulrich
Huckschlag hebben de (moderne)architectuur
als onderwerp. “Ik ben heel erg gefascineerd
door stenen. Gebouwen zijn evenwichtig.”
Het zijn de vormen, de lijnen en de vlakken
die hem inspireren. Mensen zijn niet te zien
op zijn foto’s. Complete gebouwen ook niet.
Het zijn de details waarnaar hij op zoek is. De
‘Fire’
23
details waaraan iedereen gemakkelijk voorbij
gaat. Voordat Ulrich Huckschlag in een ge-
bouw aan het fotograferen gaat, loopt hij er in
alle rust doorheen. Pas als hij het goed op zich
heeft laten inwerken, pakt hij zijn camera. De
foto die hij maakt, moet direct voor 99.9 pro-
cent goed zijn. Hij manipuleert niet, werkt niet
met effecten. Alleen met licht en schaduwen.
Hij wacht net zolang tot hij de juiste lichtval
heeft. “Ik heb er heel veel geduld voor.”
Digitale schilderijen
Behalve met architectuurfoto’s houdt hij zich,
samen met zijn collega Herman S. Gerritsen,
ook bezig met Fractal-art. Hij omschrijft deze
kunstvorm als een oneindige wiskundige be-
rekening. Het zijn digitale schilderijen die met
het alledaagse leven te maken hebben en met
fantasie en spiritualiteit. Met het maken van
een kunstwerk zijn ze ongeveer veertig uur
bezig. De fotografen schenken twintig procent
van de verkoop van deze kunstwerken aan het
Aidsfonds.
Ziekenhuizen kunnen ervoor kiezen om of
de architectuurfotografie te exposeren of
de artfotografie. Een combinatie is moge-
lijk als er heel veel ruimte beschikbaar is.
Het is de bedoeling dat de foto’s minimaal
twee maanden blijven hangen. Tot eind
2009 zijn de fotografen al volgeboekt, maar
in 2010 zijn er weer exposities mogelijk.
Geïnteresseerden kunnen kijken op de website
www.vakfotografieulrich.nl,of bellen, tele-
foon (06) 246 07 590 (Ulrich) en (06) 121 73
828 (Herman).
3 2
7 4
4 9
1 9
8 4
6 8
Attractiepark Duinrell
Attractiepark Duinrell in Wassenaar is een
pretpark in een bosrijke omgeving met attrac-
ties voor zowel kleine kinderen als tieners.
Het park is in het hoofdseizoen (van 12 juli tot
en met 24 augustus) geopend van 10.00 tot
18.00 uur.
Voor de allerkleinsten is hier van alles te bele-
ven. Er zijn kindershows, zij kunnen klimmen
en klauteren in de indoorspeeltuin Rick’s Fun
Factory of een rondje maken door de Trollen-
grot in de minitrein. Voor de grotere kinderen
behoren een afdaling in de Splash, een rondje
in de Kikkerachtbaan of extra spannend: de
Mad Mill tot de mogelijkheden.
Tikibad
Een bezoek aan het pretpark is te combineren
met een duik in het Tikibad (kost 3,50 euro
per persoon extra). Het Tikibad is een tropisch
zwembad met tien unieke glijbanen. Nieuw is
de razendsnelle glijbaan met de naam Tyfoon.
Duinrell is te vinden aan Duinrell 1 in
Wassenaar. Meer informatie is te vinden op
www.duinrell.nl
Den Haag Sculptuur in
teken van vrijheid
Den Haag Sculptuur vraagt deze zomer (tot
31 augustus) aandacht voor Amerikaanse
beeldhouwkunst onder de titel Freedom en
dan vooral met werken van kunstenaars die
vanaf 1958, het moment waarop de ambassa-
de van de Verenigde Staten aan de Lange
Voorhout werd gerealiseerd, actief waren of
dat nog steeds zijn.
Die ambassade werd gebouwd op de plaats
waar voorheen Hotel Paulez stond, dat tijdens
de Tweede Wereldoorlog (3 maart 1945) werd
verwoest door ‘friendly fire’. Met veel be-
kende en spraakmakende sculpturen maar ook
nieuwe kunstwerken gemaakt speciaal voor de
tentoonstelling, wil Den Haag Sculptuur laten
zien wat vrijheid betekent en dat deze vrij-
heid het waard is te worden gekoesterd. Meer
informatie over deze tentoonstelling in de
open lucht aan de Lange Voorhout is te vinden
op www.denhaagsculptuur.nl
Lezersactie dagje Duinrell
Voorwaarden voor de 25% entreekorting zijn:
· korting uitsluitend tegen inlevering van deze originele
kortingsbon aan de kassa van Attractiepark Duinrell
· Maximaal 4 personen per bon
· Niet geldig in combinatie met andere acties en/of kortingen
· Niet inwisselbaar tegen contant geld
· Korting uitsluitend geldig op een entreekaartje voor het
attractiepark (excl. Tikibad)
· Geldig van 2 juli t/m 26 oktober 2008
V E R S C H I J N T G R AT I S T W E E W E K E L I J K S O P W O E N S D A G I N A L L E Z I E K E N H U I Z E N I N N E D E R L A N D E N O P I N T E R N E T
Nummer 12
2 juli 2008
Reëel
Eigenlijk zijn dokters van nature wantrou-
wend. Kritisch op wat de klagende naar
8 7 voren brengt, tracht de dokter de puzzelstuk-
jes tot een diagnose samen te brengen. Vaak
5 2 is in de brei aan klachten wel een structuur
7 3 aan te brengen die tot een diagnose leidt. Pas
dan laat de dokter het wantrouwen varen.
Gelukkig, we kunnen iets met de klacht, het
past in een plaatje. Het wantrouwen blijft ech-
5 4 ter als de brei een brei blijft. Draaien, nog eens
1 3 tegen het licht houden, duwen om het puzzel-
stukje erin te krijgen, maar nog past het stukje
niet. De klachten die de patiënt brengt passen
namelijk niet altijd in een diagnose. Wan-
9 4 trouwend doorvragen of nog meer onderzoek
2 6 5 7 doen, kan dan soms verheldering brengen.
Wantrouwen kan dus wel degelijk ook resul-
taat opleveren; zolang de dokter kritisch blijft
is er hoop op duidelijkheid. Gezond wantrou-
wen heet dat en is vaak heel zinvol. De clou
is nu dat dit gezonde wantrouwen van dokters
niet voor elke patiënt in even sterke mate geldt.
Er zijn namelijk reële patiënten en niet-reële
patiënten. Dat wist u waarschijnlijk niet en
kon u ook niet weten. Dergelijke informatie
staat namelijk soms alleen vermeldt in de
briefwisseling van de huisarts aan de specia-
list (“Graag uw diagnose bij deze toch wel
reële mevrouw.”) of tussen de verzeke-
ringsarts aan de huisarts (“Zijn de klachten
van meneer wel reëel?”). Niet reëel staat
dan gelijk aan: de klachten kloppen niet,
er kan niets medisch aan de hand zijn, laat
maar. Reëel betekent: de klachten klop-
pen wel, er moet iets zijn, neem het serieus.
Onlangs werd ik weer geconfronteerd met
die vraag. Een verzekeringsarts vroeg me
(met toestemming van betrokkene) om
informatie over een patiënte. Een ang-
stige en getraumatiseerde vrouw raakte in
paniek als ze in haar eentje bij een bushalte
moest wachten. Groepsvervoer in een busje
waarbij ze thuis werd afgehaald en weg-
gebracht bracht uitkomst. Natuurlijke vraagt
de betalende organisatie naar diagnose, behan-
deling en de prognose, als keurend ambtenaar
moet je de informatie ergens vandaan halen.
Maar dan tot slot dat ene zinnetje: “Vindt u
de klachten van mevrouw reëel?.” Mijn con-
trolerende collega bedoelt eigenlijk: gelooft u
mevrouw? Is er van haar een totaalplaatje te
maken of is zij een puzzelstukje dat niet past,
terug in de doos. Bij haar trauma’s waren de
dokters niet aanwezig, en haar angst is niet
te meten dus blijft er kennelijk niets anders
over dan het geloof: is haar angst reëel of
zuigt ze het uit haar duim. Ik heb maar te-
ruggeschreven dat ik die laatste vraag niet zo
reëel vond. Gezond wantrouwen naar colle-
ga’s kan ook heel zinvol zijn.
Peter Leusink, huisarts
www.dehuisarts.info
 Nummer 12
2 juli 2008 24 Advertentie

Azimed BV biedt opslag- en distributieoplossingen,

voor medicatie en medische hulpmiddelen,
die bijdragen aan de efciency en de medicatieveiligheid
binnen het logistieke proces van ziekenhuizen
en andere zorginstellingen.

Anesthesie
wagens

www.azimed.nl