CBK SKAR Behoeftenonderzoek Rotterdamse Kunstenaars - rp02

De Rotterdamse kunstenaar in beeld
Centrum Beeldende Kunst Rotterdam &

Stichting Kunst Accommodatie Rotterdam
Rapportage | Auteurs: Esther Cachet en Selina Kroesemeijer | Project Z4409
4-6-2014
Inhoudsopgave
Achtergrond, doel- en probleemstelling
Pagina 3
Conclusies en advies
Pagina 6
Methode en opzet
Pagina 14
Resultaten
Pagina 16
Bijlage
Pagina 67
Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409
4-6-2014
Achtergrond
In opdracht van het Centrum Beeldende Kunst (CBK) te Rotterdam, in naam van Ove Lucas en Chris Bouma van Stichting
Kunst Accommodatie Rotterdam (SKAR), heeft Motivaction International B.V. een onderzoek uitgevoerd naar de wijze
waarop het kunstenaarschap zich ontwikkelt en de wensen en behoeften die daaruit voortkomen in het kader van de
ontwikkeling van de beroepspraktijk van Rotterdamse kunstenaars.
Het Centrum Beeldende Kunst Rotterdam zet zich in voor Rotterdamse kunstenaars. Het CBK zet zich in voor het
kunstklimaat in Rotterdam en brengt kunstenaars en het publiek bij elkaar. Het CBK zet zich in voor beeldende kunst en
voor Rotterdam. Als initiator, partner en coach verbindt het CBK de kunstenaar aan de stad, en de bewoners en bezoekers
van Rotterdam aan kunst. Bij CBK staan 1.100 kunstenaars ingeschreven. Informatie over hun werk en exposities ontsluit
CBK via haar website. De economische crisis en de snelle maatschappelijke ontwikkelingen hebben invloed op de wijze
waarop kunstenaars hun beroep uitoefenen en de manier waarop het CBK hen van dienst kan zijn. Het CBK wil graag weten
wat de Rotterdamse kunstenaar anno 2014 beweegt: wat zijn hun wensen en behoeften voor het uitoefenen van hun vak,
hoe gaan ze om met veranderingen, vragen ze subsidies aan of niet, hoe gaan ze om met cultureel ondernemerschap, hoe
is het met hun inkomen gesteld, wat is de invloed van sociale media, et cetera?
De Stichting Kunst Accommodatie Rotterdam (SKAR) beheert betaalbare en passende werkruimte voor professionele
kunstenaars in Rotterdam. SKAR bemiddelt, adviseert en voert projecten uit. Professionele kunstenaars uit alle disciplines
kunnen bij SKAR terecht. Zowel autonome kunstenaars als kleine culturele organisaties die zich richten op de productie van
kunst kunnen bij SKAR terecht voor een passende werkplek. SKAR maakt voor de kunstensector onderscheid in de
categorien: kunsten, toegepaste kunsten en creatieve netwerkorganisaties uit alle disciplines.
4-6-2014
Achtergrond
SKAR biedt kunstenaars verschillende soorten werkruimtes: permanente ateliers (291 Ateliers/studios verdeeld over 24
panden zijn in permanent beheer), tijdelijke atelier/studio (SKAR beheert een aantal tijdelijk leegstaande panden) en
projectateliers/studios (voor kunstenaars die tijdelijk een atelier of een studio nodig hebben). SKAR wil dat kunstenaars
zich in Rotterdam kunnen ontplooien en wil inspelen op de hedendaagse werkwijze van de verschillende typen kunstenaars
(werken in samenwerkingsverbanden, individueel werken, interactie tussen verschillende disciplines) door geschikte werken productieplekken te bieden, door te bemiddelen en door aan gebiedsontwikkeling te doen.
Het CBK en SKAR hebben Motivaction gevraagd om een onderzoek uit te voeren onder professionele Rotterdamse
kunstenaars (al dan niet aangesloten bij het CBK) om concrete inzichten te bieden in de wijze waarop zijn hun beroep
uitoefenen. In deze rapportage worden de opzet en de resultaten van dit onderzoek uiteengezet.
4-6-2014
Doel- en probleemstelling
De doelstelling van het onderzoek luidt:
Een scherp en onafhankelijk inzicht bieden in het profiel en de wensen en behoeften van professionele Rotterdamse
kunstenaars ten aanzien van hun beroepspositie, hun huisvesting en hun werkwijze teneinde meer kennis te verkrijgen
over de hedendaagse beroepspraktijk van Rotterdamse kunstenaars. CBK en SKAR zijn benieuwd hoe de samenwerking
met de kunstenaars geoptimaliseerd kan worden en hoe nieuwe mogelijkheden kunnen worden benut.
De probleemstelling is meerledig:
Wat is het profiel van de Rotterdamse kunstenaar?

Hoe ziet de huidige beroepspositie van de Rotterdamse kunstenaars er uit?
Wat zijn wensen en behoeften van Rotterdamse kunstenaars ten aanzien van hun beroepspositie?
Wat zijn wensen en behoeften van verschillende kunstenaars ten aanzien van huisvesting?
Welke rol spelen netwerken in de beroepspraktijk van kunstenaars?
Hoe gaan Rotterdamse kunstenaars anno 2014 om met economische en maatschappelijke veranderingen?
Hoe kan de dienstverlening van CBK en SKAR aan Rotterdamse kunstenaars worden geoptimaliseerd?
4-6-2014
Conclusies
Profiel
Sociodemografie
Beroepspraktijk
Onder de kunstenaars die

aan dit onderzoek
deelnamen, bevinden
zich ongeveer evenveel
mannen als vrouwen.
De gemiddelde leeftijd is
49 jaar. Er is slechts een
kleine groep jongere
kunstenaars (13% is
onder de 35 jaar).
De meeste kunstenaars
wonen samen met een
partner en/of kinderen.
De partner zorgt vaak
voor een stabiel
inkomen. Het inkomen
van de kunstenaars zelf is
laag te noemen, meer
dan de helft verdient
beneden modaal.
De kunstenaars zijn erg veelzijdig, ze beoefenen veelal verschillende kunstvormen.

Schilderkunst en tekenen worden veruit het meest beoefend. Daarnaast zijn ook installaties,
fotografie en beeldhouwkunst veel voorkomende kunstvormen.
9 van de 10 kunstenaars hebben een erkende kunstopleiding gevolgd, gemiddeld deed men
daar 5 jaar over.
De Rotterdamse kunstenaars hebben een afwisselende beroepspraktijk waarbij ze
verschillende activiteiten combineren. De ruime meerderheid is autonoom kunstenaar en
houdt zich daarnaast bezig met andere (al dan niet kunstgerelateerde) activiteiten. Velen
van hen verrichten werk in opdracht en ook werken veel kunstenaars in het kunstonderwijs.
Kunstenaars vinden het over het algemeen prettig om zon afwisselende beroepspraktijk te
hebben. Ze worden genspireerd door en leren van hun werk in het kunstonderwijs. Ook
geven enkelen aan dat ze het fijn vinden om af en toe met iets anders bezig te zijn dan hun
kunst. Hun kunstenaarschap staat echter wel voorop, de rest is bijzaak.
Niet-kunstgerelateerd werk beslaat ongeveer een vijfde van de werkweek, maar zorgt voor
de helft van de inkomsten. Kunstenaars kunnen dus niet voldoende leven van hun
kunstenaarschap en moeten daarnaast inkomsten uit andere bronnen halen.
De kunstenaars zijn verdeeld in hun houding ten aanzien van geld verdienen aan hun kunst.
Er is een groep die opdrachten aanneemt uit financile noodzaak, maar een even grote
groep doet dat liever niet.
4-6-2014
Conclusies
Werkplekken
Huidige situatie
Wensen en behoeften
Meer dan de helft van de

kunstenaars huurt een
zelfstandige werkruimte.
Een kwart werkt aan
huis.
Van de kunstenaars die
een atelier huren, doet
meer dan de helft dat bij
SKAR.
Gemiddeld is een atelier
57 m en betaalt men
daar 292,- per maand
aan. De gemiddelde
kosten per m zijn 5,60.
Over het algemeen zijn de kunstenaars erg tevreden met hun werkruimte. De SKARhuurders waarderen hun atelier met een 7,7 gemiddeld. De tevredenheid van kunstenaars
die een atelier van een andere organisatie of een particulier huren is gemiddeld genomen
ongeveer even hoog (7,6). Deze groep is wel meer verdeeld in de rapportcijfers die ze
geven, de kwaliteit van de ateliers is dus wisselender dan bij SKAR.
De eigenschappen die het meest bijdragen aan de tevredenheid zijn de locatie van de
werkruimte, de geschiktheid om als atelier te gebruiken, de grootte en de lichtinval.
Contact met andere kunstenaars wordt door veel kunstenaars gezien als een gewenste
eigenschap voor een atelier. Er zijn praktische voordelen aan het delen van werkruimte
verbonden, zoals het delen van materialen. Maar ook vindt men het prettig om anderen in
de buurt te hebben om mee te overleggen of ideen te toetsen.
Het combineren van woon- en werkruimte is niet voor iedereen ideaal. Er zijn kunstenaars
die liever niet thuis werken omdat ze dan niet genoeg focus op hun werk kunnen hebben of
omdat hun wereldje dan wel erg klein wordt.
4-6-2014
Conclusies
Netwerken
Huidige situatie
Houding ten aanzien van netwerken
De meeste kunstenaars
zijn actief op het gebied
van netwerken, zowel
online als offline.
Offline netwerken
bestaan vooral uit
bevriende kunstenaars en
oud-klasgenoten.
Daarnaast zijn sommige
kunstenaars aangesloten
bij een collectief.
Ongeveer twee derde
van de kunstenaars werkt
weleens met andere
kunstenaars samen. En
op de drie werkt
uitsluitend alleen.
Sociale media worden
veel voor zakelijke
doeleinden gebruikt.
Kunstenaars zien veel verschillende redenen om samen te werken of te netwerken met

andere kunstenaars. Men ziet ook een noodzaak in netwerken, zonder netwerk kom je niet
ver. De redenen om samen te werken en te netwerken zijn vooral inhoudelijk van aard; men
wil ideen kunnen toetsen, inspiratie opdoen en van elkaar leren (zowel op artistiek als
zakelijk gebied). Ook zijn er praktische voordelen zoals het delen van faciliteiten en zakelijke
voordelen bijvoorbeeld om in contact te komen met potentile kopers.
Sociale media worden door veel kunstenaars voor zakelijke doeleinden gebruikt, daarbij zijn
Facebook en LinkedIn favoriet. Men gebruikt sociale media om anderen op de hoogte te
houden en om zelf op de hoogte te blijven van ontwikkelingen. Daarnaast worden sociale
media aangewend om relaties te onderhouden en verkoopt n op de vijf kunst via deze
media. Een opvallende uitkomst is dat kunstenaars vaker sociale media gebruiken om te
netwerken met andere kunstenaars dan met kunstkopers.
Een tiende van de kunstenaars gebruikt helemaal geen sociale media.
Nadelen die aan het gebruik van sociale media kleven, zijn volgens de kunstenaars dat het
vooral veel zenden en weinig interactie is. Daarnaast is het een erg vrijblijvend medium
waardoor de opkomst voor bijvoorbeeld een tentoonstelling moeilijk in te schatten is.
De meeste kunstenaars voelen zich verbonden met en genspireerd door de stad
Rotterdam. Ze kunnen echter ook prima werken in andere steden en velen doen dat ook. Ze
voelen zich minder verbonden met de wijk waarin ze werken dan met de stad.
4-6-2014
Conclusies
Economische en maatschappelijke ontwikkelingen
Invloed op de beroepspraktijk
Invloed op werk inhoudelijk
Kunstenaars ervaren een sterke invloed van economische

en maatschappelijke ontwikkelingen op hun
beroepspraktijk. Ze voelen zich gedwongen om
commerciler en zakelijker te gaan werken, ook al voelen
ze zich daar niet allemaal prettig bij. Er is echter ook een
groep die zich niet gedwongen voelt tot commercie.
Twee op de drie kunstenaars is van mening dat het huidige
economische klimaat ongunstig is voor kunstenaars.
De procedures omtrent het aanvragen van subsidies wordt
door velen als bureaucratisch ervaren. Ook voelt niet
iedereen zich er goed bij om aan allerlei regels omtrent
het werkzaam zijn als zzper gehouden te worden. Niet alle
kunstenaars vragen subsidies aan, omdat ze de aanvragen
ervan als beperkend ervaren en niet willen inleveren op
hun artistieke vrijheid.
De term cultureel ondernemer wordt door velen gezien als
een term die te commercieel is en teveel opgelegd wordt.
Toch vindt de helft van de kunstenaars dat de term genoeg
ruimte biedt voor eigen invulling en vindt een derde de
term bij zichzelf passen.
Maatschappelijke en economische ontwikkelingen en

kunst hebben invloed op elkaar. Kunstenaars laten zich
inspireren door ontwikkelingen in de maatschappij en
laten maatschappelijke onderwerpen terugkomen in hun
werken. Ook economische ontwikkelingen hebben veelal
inhoudelijk invloed op het werk van kunstenaars.
Daarnaast zien kunstenaars ook een maatschappelijke rol
voor hun kunst weggelegd. Met hun kunst willen ze
mensen raken en aan het denken zetten over de actuele
maatschappelijke problematiek.
Er lijkt een tweedeling te zijn onder de kunstenaars wat
betreft de vrijheid die zij in de maatschappij voelen. Een
derde van de kunstenaars voelt zich door de maatschappij
in hun vrijheid beperkt, maar een even grote groep ervaart
dat niet zo.
4-6-2014
Conclusies
CBK en SKAR
CBK
De ruime meerderheid van de deelnemers aan het
onderzoek is ingeschreven bij het CBK.
Men waardeert de dienstverlening van het CBK met een
6,9 gemiddeld.
De kunstenaars vinden dat het CBK veel doet voor
kunstenaars en dat de dienstverlening en
informatieverschaffing van hoge kwaliteit zijn.
De kunstenaars die minder tevreden zijn over de
dienstverlening van het CBK geven aan dat het CBK juist
meer zou kunnen doen voor kunstenaars of zich te veel
richt op een bepaalde groep kunstenaars. Men is van
mening dat het CBK weinig zichtbaar is en weet niet goed
waarvoor ze terecht kunnen bij het CBK.
De kunstenaars zijn goed bekend met de activiteiten van
het CBK. De meest bekende activiteiten zijn TENT, Artists
in residence, het CBK / Materiaalfonds, kunst in de
openbare ruimte en de O&O subsidies.
Voor het Materiaalfonds is minder interesse dan voor
andere activiteiten. Men is minder bekend met de
bemiddeling tussen kunstenaars en het publiek, maar is
hier wel in genteresseerd.
SKAR
Ongeveer de helft van de deelnemers huurt een
werkruimte bij SKAR of staat op de wachtlijst.
De huurders en kunstenaars op de wachtlijst van SKAR
waarderen de dienstverlening van SKAR met een 7,6
gemiddeld.
Het hoge gemiddelde rapportcijfer heeft SKAR vooral te
danken aan de goede dienstverlening. Daarnaast vinden
de kunstenaars SKAR een prettige organisatie en heeft
men er goede ervaringen mee.
Ruimte voor verbetering voor SKAR zit bij de
communicatie en de huurprijzen. De kunstenaars zien
SKAR vooral als een faciliterende organisatie en hebben
verder weinig beeld van wat SKAR voor hen kan
betekenen. Als kritiekpunten worden ook genoemd dat de
wachtlijsten van SKAR erg lang zijn en dat de huurprijzen
stijgen. Men zou ook graag de mogelijkheid hebben om via
SKAR op tijdelijke basis werkruimte te huren en/of te
verhuren.
4-6-2014
10
Conclusies
Wensen en behoeften ten aanzien van dienstverlening CBK en SKAR
De kunstenaars zien vooral een faciliterende en bemiddelende rol weggelegd voor het CBK en SKAR. Ze zouden het prettig
vinden als er expositieruimtes door de organisaties beschikbaar worden gesteld en als ze hulp kunnen krijgen bij het
organiseren van exposities. Daarnaast hebben zij behoefte aan een organisatie die de belangen van kunstenaars behartigt.
Ook voor praktische zaken zoals het voorkomen en verhelpen van (kort durende) leegstand van ateliers zien zij als een
taak voor het CBK en (met name) SKAR. Kunstenaars zien ook graag dat zij hulp kunnen krijgen bij administratieve zaken
die horen bij het ondernemerschap, zoals bijvoorbeeld hun belastingaangifte of het vinden van een boekhouder.
De kunstenaars zouden de organisaties graag (nog meer) zien als een verbinding tussen kunstenaars onderling en met het
publiek. Via het CBK en SKAR willen de kunstenaars met elkaar en met kunstkopers in contact komen. Dit kan online zijn of
fysiek, op een leuke ontmoetingsplek. Enkele kunstenaars komen met het idee om de ontmoetingsruimte van de oude
locatie van het CBK (aan de Nieuwe Binnenweg) nieuw leven in te blazen. Ook is er behoefte aan een online platform waar
kunstenaars met elkaar in contact kunnen komen en waar het publiek kunstenaars en hun kunst kunnen vinden.
De communicatie met het CBK en SKAR verloopt bij voorkeur digitaal. Kunstenaars worden het liefst op de hoogte
gehouden door het CBK en SKAR via een e-mailnieuwsbrief, via de websites van de organisaties en via sociale media. Er is
ook een groep (een kwart van de kunstenaars) die graag tijdens bijeenkomsten genformeerd wordt.
4-6-2014
11
Advies
Algemeen advies voor beide organisaties
Communiceer actiever via sociale media. Facebook en LinkedIn worden intensief gebruikt door veel kunstenaars, ook
voor zakelijke doeleinden. Via sociale media kun je op een meer persoonlijk niveau met kunstenaars in contact komen en
is het tegelijkertijd mogelijk om in n keer een grote groep kunstenaars te bereiken. Daarnaast kunnen kunstenaars via
sociale media vragen stellen en eventuele klachten melden bij de organisaties en kan daar direct op gereageerd worden
(bijvoorbeeld via een besloten groep op LinkedIn of een aparte Facebook pagina). Ook kunnen evenementen zoals
exposities en tentoonstellingen van kunstenaars hier gepromoot of gedeeld worden. Voor beide partijen is dit een
laagdrempelige, maar effectieve manier om de communicatie te verbeteren en dichterbij de kunstenaars te komen. Blijf
echter ook aandacht geven aan de groep kunstenaars die offline genformeerd wil worden.
Organiseer mogelijkheden voor kunstenaars om elkaar te ontmoeten en in contact te komen met kunstkopers. Denk
hierbij aan een online platform, bijvoorbeeld een online prikbord waar men oproepen kan plaatsen en waar discussies
gevoerd kunnen worden. Daarnaast is er ook behoefte aan een fysieke ontmoetingsplek waar kunstenaars en het publiek
kunnen samenkomen en met elkaar in gesprek kunnen gaan en kunnen debatteren. Creer hiervoor nieuwe,
aansprekende en laagdrempelige mogelijkheden. Natuurlijk kunnen ook bestaande accommodaties, zoals TENT., hier
(meer) voor gebruikt worden.
4-6-2014
12
Advies
Advies voor het CBK:
Het CBK moet meer zichtbaar worden onder de kunstenaars. De ruime meerderheid van de Rotterdamse kunstenaars
staat ingeschreven, maar lang niet iedereen maakt gebruik van de activiteiten van het CBK. In de communicatie van het
CBK richting de kunstenaars is het vooral van belang om duidelijk over te brengen wat het CBK te bieden heeft.
Een aantal functies en activiteiten van het CBK kunnen meer aandacht gebruiken. Een voorbeeld hiervan is de
bemiddeling tussen kunstenaars en het publiek. Het CBK ziet dit als een taak voor hen, maar niet iedereen weet dat ze
hiervoor bij het CBK terechtkunnen. Dit is bij uitstek een activiteit die aansluit bij de behoeften van de kunstenaars en
waarmee het CBK de kunstenaars goed kan helpen.
Advies voor het SKAR:
Onder de huurders van SKAR en degenen die op de wachtlijst staan, zijn jongere kunstenaars ondervertegenwoordigd.
Het is voor SKAR een belangrijke zaak om ook voor deze groep kunstenaars relevant te zijn. Een deel daarvan zit in de
communicatie van SKAR, door meer via sociale media te communiceren zal deze groep al beter bekend raken met (het
aanbod van) SKAR. Daarnaast is het raadzaam om het aanbod af te stemmen voor deze specifieke groep, denk
bijvoorbeeld aan goedkopere ruimtes, andere locaties en meer flexibiliteit in het gebruik van de ruimtes (tijdelijke huur,
flexwerkplekken).
Faciliteer de mogelijkheid om werkruimtes tijdelijk en kortdurend te (ver)huren. SKAR biedt momenteel al tijdelijke huur
aan, maar het aanbod lijkt niet toereikend aan de vraag te zijn. Dit hoeft niet per se te betekenen dat het aanbod van
SKAR uitgebreid dient te worden, SKAR kan hier ook een bemiddelende rol in spelen. Breng kunstenaars bij elkaar die
tijdelijke werkruimte zoeken en aanbieden.
4-6-2014
13
Methode en opzet
Om de onderzoeksdoelstelling en vragen van het CBK en SKAR te beantwoorden is een combinatie van kwalitatief en
kwantitatief onderzoek uitgevoerd:
Output
Kick-offmeeting
Kwalitatief onderzoek
3 groepsdiscussies met
ieder 7 kunstenaars
Kwantitatief onderzoek
onder kunstenaars
n=329, 24% respons
Concrete afspraken maken over het onderzoek

Eerste opzet vragenlijsten bespreken
Wensen en behoeften Rotterdamse kunstenaars
Cijfermatig inzicht in de beroepspraktijk van

Rotterdamse kunstenaars
Overige onderzoekstechnische informatie staat in de bijlage beschreven.
4-6-2014
14
Leeswijzer
De resultaten worden in de volgende hoofdstukindeling behandeld:
Profiel
pagina 16
Werkplekken
pagina 30
Netwerken
pagina 39
Economische en maatschappelijke veranderingen
pagina 48
CBK Rotterdam en SKAR
pagina 54
Ieder hoofdstuk begint met de resultaten uit het kwalitatieve onderzoek. Daarna worden deze resultaten onderbouwd en
aangevuld door de resultaten uit het kwantitatieve onderzoek. Links bovenaan op de pagina staat steeds met een
icoontje aangegeven om welke onderzoeksfase het gaat.
De resultaten uit het kwalitatieve onderzoek worden weergegeven met het icoontje:
De resultaten uit het kwantitatieve onderzoek zijn te herkennen aan het icoontje:
In enkele grafieken tellen de percentages niet op tot honderd procent. In dit geval gaat het om (kleine)
afrondingsverschillen. In verband met de leesbaarheid van de figuren zijn lage percentages die buiten de lay-out van de
grafiek vallen, niet weergegeven.
4-6-2014
15
Resultaten
Profiel
pagina 16
Werkplekken
pagina 30
Netwerken
pagina 39
pagina 48
pagina 54
4-6-2014
16
Resultaten profiel
Op een gegeven
moment zag ik niets
meer dan mijn huis, de
supermarkt en mijn
atelier.
Alles draait om kunst,

dus een bijbaan als
docent haalt me daar
even uit.
Ik ben autonoom. Ik heb ooit

besloten om zo te werken en leef
met de consequenties daarvan. Ik
probeer mijn uitgaven bij nul te
houden.
Het merendeel van de ondervraagden is autonoom

kunstenaar. Sommige kunstenaars werken ook in
opdracht, maar dat geeft hen dan wel het gevoel dat
ze zich in bochten moeten wringen.
Kunstenaars geven aan dat hun wereld vrij klein kan
zijn, alles draait om de kunst en vrienden zijn vaak
ook kunstenaars. Sommigen zijn naast het
kunstenaar zijn ook werkzaam als docent. Zij halen
veel voldoening uit het werken met studenten of
leerlingen. Daarnaast houdt het ze ook scherp om
kritisch op hun eigen werk te blijven. Anderen geven
aan dat het werken als docent je ook even uit de je
eigen beslommeringen haalt. Enkele kunstenaars
geven ook aan dat werken met een jongeren (via het
onderwijs) hen inspiratie kan bieden en bij de tijd
houdt.
4-6-2014
17
Resultaten profiel
Wat is uw netto maandinkomen?
(Basis: allen, n=329)
Geslacht
500,- of minder
7%
Tussen de 501,- en 1.000,-
22%
Tussen de 1.001,- en 1.500,-
25%
Tussen de 1.501,- en 2.000,-
14%
Tussen de 2.001,- en 2.500,-
52%
48%
Tussen de 2.501,- en 3.000,-
Man
Vrouw
8%
3%
Tussen de 3.001,- en 3.500,-
1%
Meer dan 3.500 ,-
1%
Zeg ik liever niet
13%
Weet ik niet
Leeftijd
Uit hoeveel personen bestaat uw huishouden, inclusief uzelf?

13%
13%
20-34 jaar
7%
1 persoon
29%
9%
34%
35%
35%
31%
31%
35%
35-49 jaar
50-64 jaar
65-80 jaar
Zeg ik liever niet
10%
10%
9%
12%
11%
11%
2 personen
40%
3 personen
13%
4 personen
5 personen of meer
10%
3%
Totaal (n=329)
Inschreven bij CBK (n=279)
Zeg ik liever niet
5%
Huurder / wachtlijst bij SKAR (n=184)
4-6-2014
18
Resultaten profiel
Heeft u kinderen?
Hoeveel kinderen heeft u en hoeveel kinderen wonen thuis?

(Basis: heeft kinderen, n=151)
44%
18%
6%
40%
46%
48%
4 of meer
Ja
Nee
Zeg ik liever niet
Kinderen wonen niet meer thuis
11%
11%
1%
5%
0%
16%
Aantal kinderen
Aantal thuiswonende kinderen
Onder de kunstenaars die aan dit onderzoek deelnamen bevinden zich ongeveer evenveel mannen als vrouwen.
De gemiddelde leeftijd van de kunstenaars is 49 jaar. Relatief weinig kunstenaars zijn jonger dan 35 jaar, met name onder
de huurders van SKAR is deze groep klein. Bij SKAR-huurders is een grotere groep kunstenaars tussen de 50 en 64 jaar.
Het netto maandinkomen van de kunstenaars is relatief laag, meer dan de helft verdient minder dan modaal (een netto
maandinkomen bedraagt 1.866,- ).
De meeste kunstenaars wonen samen met een partner en/of kinderen. 29% woont alleen, dat is minder dan het
Nederlands gemiddelde (36% eenpersoonshuishoudens). Bijna de helft heeft kinderen, daarvan woont de meerderheid
nog thuis.
4-6-2014
19
Resultaten profiel
Merendeel heeft erkende opleiding afgerond
Het merendeel (83%) van de
Rotterdamse kunstenaars heeft
een erkende opleiding
afgerond.
8% heeft de opleiding gevolgd,
maar niet afgerond.
Heeft u een opleiding gevolgd aan een door de overheid erkende academie voor
beeldende kunst? (Basis: allen, n=329)
9%
8%
9% heeft geen erkende

opleiding voor beeldende
kunst gevolgd.
83%
Ja, en ik heb de opleiding afgerond

Ja, maar ik heb de opleiding niet afgerond
Nee
4-6-2014
20
Resultaten profiel
Kunstenaars doen gemiddeld 5
jaar over hun opleiding voor
beeldende kunst. Het gaat hier
om kunstenaars die gestopt zijn
met de opleiding of de opleiding
hebben afgerond.
Men doet gemiddeld
5 jaar
over de opleiding voor
beeldende kunst
De meeste kunstenaars (62%)

zijn zichzelf professioneel
kunstenaar gaan noemen in het
jaar dat ze hun opleiding
afrondden.
3% noemt zich al professioneel
kunstenaar voor het volgen van
de opleiding voor beeldende
kunst.
Is men zichzelf voor, tijdens of na het stoppen of afronden van de

opleiding voor beeldende kunst, professioneel kunstenaar gaan noemen?
(Basis: kunstenaars die een opleiding hebben afgerond, n=299)
3%
62%
14%
Voor
Tijdens
Gelijk met stoppen opleiding
21%
Na
4-6-2014
21
Resultaten profiel
In de figuur hiernaast worden
cohorten van 5 jaar
weergegeven waarin de
kunstenaars begonnen met hun
opleiding, stopten (of
afstudeerden) en sinds wanneer
men zich professioneel
kunstenaar is gaan noemen.
16%
14%
10%
11%
10%
13%
13%
12%
11%
3%2%2%
2%
2%2%
12%
11%
12%
10%
10%
9%
5%
5%
4%
4%
3%
4%
2%
1%
Opleiding begonnen
13%
12%
9%
Vanaf 2000 is er een afname te

zien in het aantal mensen dat is
begonnen met de opleiding. Dat
kan echter een effect van de
steekproef zijn, omdat jongere
kunstenaars ondervertegenwoordigd zijn.
16%
15%
15%
Opleiding gestopt
Professioneel kunstenaar
4-6-2014
22
Resultaten profiel
De grootste groep beoefent
schilderkunst (48%) en/of
tekenen (48%).
Ook installaties (32%), fotografie
(30%) en beeldhouwkunst (29%)
worden relatief vaak genoemd.
De ruime meerderheid van de

kunstenaars beoefent meerdere
kunstvormen (85%). Gemiddeld
beoefenen de kunstenaars 3 tot
4 verschillende kunstvormen.
Welke van de onderstaande kunstvormen oefent u uit?

Schilderkunst
Tekenen
Installaties
Fotografie
Beeldhouwkunst
Vormgeving / design
Grafisch / illustratie
Videokunst
Schrijven / publiceren
Performance
Andere vormen van toegepaste kunst
Film of documentaire
Keramiek
Textiel
Maatschappelijke kunstprojecten
Muziek / DJ
Interieur- of landschapsarchitectuur
Digitale installaties
Industrieel ontwerp
Kleding- of modeontwerp
Radio / televisie
Glaswerk
Sieraden maken
Anders, namelijk:
48%
48%
32%
30%
29%
21%
20%
16%
16%
15%
12%
11%
10%
10%
9%
7%
6%
5%
4%
4%
3%
2%
2%
15%
O.a. grafiek, dans, collages,

animatie, decor, mediakunst
en binnenhuisarchitectuur.
4-6-2014
23
Resultaten profiel
Autonome atelierpraktijk is de meest uitgeoefende beroepsactiviteit
De grootste groep (86%) geeft
aan een autonome atelierpraktijk te hebben.
38% geeft aan andere vormen
van kunst in opdracht uit te
voeren.
Een kwart (26%) creert

installaties op locatie (tijdelijk).
Bijna drie kwart van de
kunstenaars (71%) beoefent
meer dan n beroepsactiviteit.
Gemiddeld oefent een
kunstenaar 2 tot 3 verschillende
beroepsactiviteiten uit.
Welke van de onderstaande artistieke of kunstgerelateerde beroepsactiviteiten oefent u uit?

Autonome atelierpraktijk
86%
Andere vormen van kunst in opdracht
38%
Installaties op locatie (tijdelijk)
26%
Kunst in de openbare ruimte (permanent)
19%
Medewerker van een kunstenaarsinitiatief of culturele

instelling
16%
Kunstonderwijs (HBO / Hogeschool)
15%
Kunsteducatie (bijv. museumgids, kinderateliers)
12%
Curator / tentoonstellingen maken
12%
Commissie- of jurywerk
Kunstonderwijs (voortgezet / secundair onderwijs)
Anders, namelijk:
O.a. toegepaste kunst,

performancekunst,
muzikant, fotografie en
filmmaker
11%
7%
20%
4-6-2014
24
Resultaten profiel
Gemiddeld wordt de helft van de
tijd aan autonoom werk
besteed.
In een gemiddelde werkweek, hoeveel procent van uw tijd

besteedt u aan (Basis: allen, n=329)
Bijna een vijfde (19%) van de tijd

wordt besteed aan werk in
opdracht en 14% aan kunstgerelateerd werk.
18%
Autonoom werk
18% van de tijd wordt besteed

aan niet-kunstgerelateerd werk.
Werk in opdracht
50%
14%
Kunstgerelateerd werk
Niet-kunstgerelateerd werk
19%
4-6-2014
25
Resultaten profiel
Het grootste deel van de
inkomsten komt uit nietkunstgerelateerd werk. Daarna
volgen kunstgerelateerd werk en
werk in opdracht.
Hoe is uw inkomen verdeeld over onderstaande

werkzaamheden en inkomensbronnen?
(Basis: inkomen bekend en besteedt tijd aan deze activiteit)
12%
6%
21%
Autonoom werk
Subsidies en uitkeringen vormen

slechts een klein deel van het
inkomen.
Werk in opdracht
33%
49%
Subsidie(s)
Uitkering(en)
34%
N.B. De percentages in bovenstaande figuur tellen op tot meer dan 100%. Dat komt doordat in de
vragenlijst alleen de activiteiten zijn voorgelegd waar men zich mee bezighoudt. Voorbeeld: een
kunstenaar die geen werk in opdracht uitvoert, heeft geen percentage ingevuld voor werk in opdracht.
De 33% in bovenstaande figuur betreft dus kunstenaars die werk in opdracht uitvoeren, voor deze
kunstenaars bestaat 33% van hun inkomsten uit inkomsten verkregen uit werk in opdracht.
4-6-2014
26
Resultaten CBK en SKAR

Veel tijd besteed aan autonoom werk, maar weinig inkomsten hieruit
In de figuur hiernaast is een
kruising gemaakt van hoeveel tijd
er aan een activiteit wordt besteed
en hoeveel deze activiteit bijdraagt
aan het inkomen.
70%
60%
50%
De hoeveelheid tijd die men

besteedt aan autonoom werk is
niet naar verhouding met de
hoeveelheid inkomsten die men
daarmee genereert.
50%
Autonoom werk
34%
33%
30%
Werk in opdracht
19%
18%
21%
14%
10%
0%
% tijd besteed
49%
40%
20%
Kunstenaars blijken hun inkomsten

meer uit niet-kunstgerelateerd
werk te halen, ondanks dat men
hier minder tijd aan besteedt.
Verhouding tijd en inkomen

(Basis: allen die tijd besteden aan werkvorm)
% van inkomstenbron
4-6-2014
27
Resultaten profiel
In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraken?
1/2
4%
Artistieke vrijheid is essentieel voor mij
85%
Ik ben op de eerste plaats kunstenaar, andere activiteiten komen daarna
9%
67%
Van te voren weet ik bijna nooit of een werk gaat verkopen
14%
64%
Met mijn kunst wil ik een steentje bijdragen aan de maatschappij
13%
62%
Ik wil mensen aan het nadenken zetten met de kunst die ik maak
11%
60%
Het liefst besteed ik weinig tijd aan andere activiteiten dan mijn kunstenaarschap
zodat ik niet te ver verwijderd raak van mijn kunst
Ik vraag zelden subsidies aan omdat ik mij niet aan allerlei voorwaarden wil hoeven
houden
Het interesseert mij eigenlijk niet of ik geld verdien aan mijn kunst, zolang ik maar mijn
kunst kan blijven maken en kan rondkomen
Opdrachten aannemen is pure noodzaak, anders kom ik niet rond
Kunst maak ik voor mezelf, niet voor anderen
20%
58%
32%
40%
33%
49%
(zeer) oneens
42%
40%
34%
21%
(zeer) eens
N.B. In bovenstaande figuur zijn de midden categorie en weet niet buiten beschouwing gelaten. Een figuur met alle antwoorden staat in de bijlage.
4-6-2014
28
Resultaten profiel
2/2
Prioriteit
Het liefst willen de Rotterdamse kunstenaar
zich
zo veelvoor
mogelijk
bezighouden met hun kunstenaarschap,
andere
4%
Artistieke vrijheid
is essentieel
mij
85%
activiteiten komen op de tweede plaats. Het lijkt erop dat andere activiteiten als afleiding van de hoofdzaak (kunst) worden
Ik ben
de eerste
plaatsen
kunstenaar,
andere
activiteiten
komen daarna
9%
67%
gezien. Dat
kanopals
positief
negatief
ervaren
worden.
14%
64%
Artistieke vrijheid
Met mijn kunst
ik een
steentje
bijdragen
de maatschappij
13% kunst puur
62% voor zichzelf,
Bijna alle kunstenaars
zijnwil
het
erover
eens
dataan
artistieke
vrijheid essentieel is. Een vijfde maakt
bijna de helft maakt kunst (ook) voor anderen. Ruim vier op de tien vraagt geen subsidies aan omdat ze niet aan de
11%
60%
voorwaarden hiervan
willen voldoen.
20%
58%
Financin en subsidie
Ik vraag zelden subsidies aan omdat ik mij niet aan allerlei voorwaarden wil hoeven
De Rotterdamse kunstenaarshouden
zijn erg verdeeld over de noodzaak van geld verdienen aan32%
kunst. Een 42%
derde neemt
opdrachten
aan
uit financile
een
even
grote
groep
Het
interesseert mij
eigenlijk
niet of ik geld noodzaak,
verdien aan mijn
kunst,
zolang
ik maar
mijn doet dit niet. Vier op de tien interesseert het niet of ze geld
40%
40%
blijveneen
maken
en kan
rondkomen
verdienen met kunst
hunkan
kunst,
even
grote
groep interesseert het juist wel of ze met hun kunst geld kunnen verdienen. Twee
op de drie kunstenaars
geven aan dat ze van tevoren bijna nooit weten of een kunstwerk
gaat verkopen.
33%
34%
49%
21%
Maatschappij
(zeer) oneens
60% wil met zijn/haar kunst een steentje bijdragen aan de maatschappij. Een even
grote groep wil dat(zeer)
de eens
kunst die zij
maken, mensen aan het denken zet.
4-6-2014
29
Resultaten
Profiel
pagina 16
Werkplekken
pagina 30
Netwerken
pagina 39
pagina 48
pagina 54
4-6-2014
30
Resultaten werkplekken
Ik vind het vooral belangrijk

om niet op dezelfde plek te
werken als te slapen. Dat
idee dat je ook af en toe die
afstand even kunt nemen,
dat vind ik heel erg fijn.
Ik zit in een gebouw met

meerdere kunstenaars, dat
we zelf beheren. We doen
ook dingen gezamenlijk en ik
kan met andere mensen
praten.
Ik heb het liefst mijn

eigen plek, mijn eigen
spulletjes, mijn eigen
muziek en geen gezeur.
De meeste kunstenaars hebben een eigen atelier dat ze

huren. Sommige ateliers zitten wel in een pand met
andere ateliers. Een enkeling deelt zijn atelier met een
andere kunstenaar. Zowel samenwerken als alleen
werken heeft zijn voor- en nadelen.
Ik heb stilte nodig en dat

heb ik dan s ochtends.
Het liefste werk in mn
onderbroek.
Voordelen van samenwerken of in een pand met andere

kunstenaars zitten, is dat je kunt reflecteren, maar ook
praktische zaken kunt delen zoals de huur van een busje.
Voordelen van alleen werken zijn dat je je volledig kunt
focussen op je eigen werk en ook geen zaken hoeft te
delen in het atelier. Daarnaast vinden sommige
kunstenaars het niet fijn als anderen zien waar ze aan
werken.
Ook de voorkeur voor werken aan huis is afhankelijk van

persoonlijke voorkeur. Sommigen vinden het fijn om thuis
te werken vanwege de flexibiliteit die het met zich
meebrengt. Anderen vinden het juist fijn om een aparte
werkplek te hebben, om meer ritme in hun leven te
houden en afstand te kunnen nemen van hun werk.
4-6-2014
31
Het merendeel heeft een gehuurde zelfstandige werkruimte
Ruim de helft van de
kunstenaars heeft een
gehuurde zelfstandige
werkruimte (55%).
In wat voor werkruimte werkt u momenteel?

(Basis: allen)
55%
Gehuurde zelfstandige werkruimte
72%
34%
26%
Een kwart (26%) heeft een

werkruimte aan huis en 12%
deelt een gehuurde
werkruimte.
Werkruimte aan huis
13%
Gehuurde gedeelde werkruimte
12%
10%
13%
42%
Zelfstandige werkruimte in eigen bezit
Kunstenaars die niet huren of

op de wachtlijst staan bij SKAR
hebben vaker een werkruimte
aan huis. Ook hebben zij iets
vaker geen vaste werkruimte.
Gedeelde werkruimte in eigen bezit (of

van n van de andere kunstenaars)
Ik heb momenteel geen vaste werkruimte
3%
1%
5%
1%
1%
1%
4%
2%
6%
Totaal (n=329)
Niet huurder / Niet op wachtlijst bij SKAR (n=145)
4-6-2014
32
Het merendeel huurt via SKAR
Het merendeel van de
kunstenaars die een
zelfstandige werkruimte huurt,
huurt deze van SKAR (55%).
Van welke organisatie huurt u uw werkruimte?

(Basis: huurt een werkruimte, n=220)
SKAR
55%
Particuliere verhuurder
Een tiende huurt een

werkruimte via een particuliere
verhuurder.
10%
Stadsontwikkeling Rotterdam
6%
Woningcorporatie
6%
Antikraak organisatie
Havenbedrijf
5%
Anders, namelijk:
Weet ik niet
O.a. via eigen of andere

verenigingen, kunstenaars
initiatieven en stichtingen
0%
16%
1%
4-6-2014
33
De gemiddelde oppervlakte van
een atelier is 57 m.
De maandelijkse kosten die

kunstenaars betalen lopen erg
uiteen, van 10,- tot 2.000,per maand. De gemiddelde
kosten zijn 292,Op basis van deze gegevens
bedragen de gemiddelde kosten
per m: 5,60 m
Atelier
Gemiddelde oppervlakte (n=312):
57 m
Gemiddelde kosten (n=225):
292,-
Gemiddelde kosten per m (n=225):
5,60 m
N.B. Gemiddelde prijs per m is gebaseerd op kunstenaars waarvan de gemiddelde huurprijs bekend is
4-6-2014
34
Het merendeel is tevreden over huidige werkruimte
Wanneer we de groep
huurders / wachtlijsters bij
SKAR vergelijken met
kunstenaars die hun atelier
niet van SKAR huren of niet op
de wachtlijst staan, dan zien
we enkele verschillen.
Kunstenaars die bij andere

organisaties huren, beoordelen
hun werkruimte vaker met een
9, maar geven ook vaker lage
cijfers. Gemiddeld genomen
zijn de groepen even tevreden.
Kunt u met een rapportcijfer van 1 tot en met 10 aangeven hoe tevreden u bent over
uw huidige werkruimte? (Basis: beschikt over een werkruimte)
7,6
12% 8%
Huurder / wachtlijst bij SKAR (n=180) 7,7 9% 5%
Gemiddelde
1 t/m 5
25%
24%
26%
20%
37%
11%
12% 11%
4-6-2014
10
35
De belangrijkste redenen om de
werkruimte positief te
waarderen zijn de geschiktheid
van de ruimte en de locatie.
Toelichting rapportcijfer werkruimte: positieve antwoorden

<open vraag, achteraf gecodeerd>
(Basis: beschikt over een werkruimte)
35%
31%
Goede/geschikte ruimte
24%
Goede locatie
Ook het licht en de grootte

dragen sterk bij aan de
tevredenheid.
Kunstenaars die huren via SKAR
zijn vaker tevreden over de
locatie dan kunstenaars die niet
huren via SKAR of niet op de
wachtlijst staan.
23%
20%
Licht
20%
22%
Ruim/groot
12%
10%
Fijne collegas/medekunstenaars/medehuurders
Goede sfeer/voel me er thuis
9%
7%
Rustig
9%
7%
Lage/stabiele huur
9%
8%
Buitenruimte
Ik werk thuis (positief)
13%
5%
5%
2%
9%
4-6-2014
36
De meest genoemde reden
waarom men minder tevreden is
over de werkruimte is dat de
ruimte te klein wordt gevonden.
Dit geldt zowel voor huurders of
kunstenaars op de wachtlijst bij
SKAR (17%) als voor kunstenaars
die niet huren of op de wachtlijst
staan bij SKAR (20%).
Toelichting rapportcijfer werkruimte: negatieve antwoorden

(Basis: beschikt over een werkruimte)
Slechte klimaatbeheersing
Weinig (dag)licht
Geluidsoverlast van buren
Overige genoemde redenen om

tot een lage beoordeling te
komen, zijn slechte klimaatbeheersing, weinig (dag)licht, of
vanuit huis werken. De nadelen
om vanuit huis te werken zijn dat
het huis vies wordt, er te weinig
ruimte is en het niet kunnen
scheiden van werk en priv
(geen afstand kunnen nemen).
17%
20%
Te klein
Lastig met grote spullen
Ik werk thuis (negatief)
10%
5%
7%
2%
7%
1%
6%
1%
4%
9%
Te hoge huur
4%
3%
Onzekerheid hoe lang ik kan blijven/het is tijdelijk
4%
3%
Weinig opslagruimte
3%
5%

4-6-2014
37
Met een open vraag is de
kunstenaars gevraagd om hun
ideale werkruimte te beschrijven.
De ideale werkruimte is
ruim/groot (46%) en laat veel
(dag)licht toe (40%). Ook contact
met andere kunstenaars is een
veel genoemde eigenschap (23%).
Daarnaast is de prijs van belang
voor de ideale werkruimte (18%).
Bij de overige antwoorden noemt

men bijvoorbeeld flexibiliteit
(weinig voorwaarden en regels),
specifieke wensen voor de kunst
die zij maken en privacy.
Kunt u uw ideale werkruimte beschrijven? <open vraag, achteraf gecodeerd>

Ruim/groot
46%
(Dag)licht/veel ramen
40%
Met meerdere kunstenaars/in de buurt van anderen/contacten
23%
Betaalbaar
18%
Hoog plafond
18%
Goede klimaatbeheersing
16%
Rustig/geen (geluids)overlast
15%
Sanitair voorzieningen
14%
Goed bereikbaar
12%
Aparte opslagruimte
11%
Buitenruimte/tuin
11%
Op de begane grond
10%
Centraal gelegen/in het centrum
9%
Beschik ik al/ben tevreden
8%
Twee aparte ruimtes
8%
Aan huis
7%
Permanent/langere huurperiode
7%
Parkeergelegenheid/mogelijkheid tot laden en lossen
6%
Internetverbinding
5%
Eigen beheer/eigendom
5%
Veilig/inbraakbeveiliging
5%
Goed onderhouden/representatief
4%
Inspirerende omgeving/mooi uitzicht
4%
Altijd beschikbaar
4%
Overige antwoorden
36%
Weet niet/geen antwoord
6%
4-6-2014
38
Resultaten
Profiel
pagina 16
Werkplekken
pagina 30
Netwerken
pagina 39
pagina 48
pagina 54
4-6-2014
39
Resultaten netwerken
Informele offline netwerken bestaan met name uit bevriende
kunstenaars of oud-klasgenoten. Van verbondenheid met de wijk
is weinig tot geen sprake, in sommige gevallen hangt het samen
met de wijk waar een atelier is gevestigd waar volgens de
ondervraagden geen kunstklimaat heerst.
Sommige kunstenaars zijn wel actief in (informele) offline
netwerken. Ook openingen en beurzen (zoals RAW Art Fair en
ART Rotterdam) zijn belangrijke plekken voor fysieke
ontmoetingen met andere kunstenaars, galeriehouders en het
genteresseerde publiek.
Hoewel kunstenaars het belang van een goed netwerk over het
algemeen inzien, vinden ze het soms ook lastig om actief te
netwerken. Netwerken voelt volgens sommigen als bewust met
je carrire bezig zijn op een (te) commercile manier.
Je houdt vaak contact met een

paar klasgenoten of oud
klasgenoten, en dan per
tentoonstelling heb je opeens
een nieuw netwerk.
Ik kom wel eens bij

Upominkie, daar worden
ook gesprekken
georganiseerd.
Ik zit in een
kunstenaarscollectief dat als
doel heeft om een paar keer
per jaar bij elkaar te komen,
maar lang niet iedereen is er
dan bij.
4-6-2014
40
De meeste kunstenaars hebben een eigen website. Daarnaast
gebruiken ze ook sociale media voor professionele doeleinden, zoals
het onderhouden van relaties en om op de hoogte te blijven van
ontwikkelingen. Toch is er ook een groep die geen sociale media
gebruikt. Voordelen die door de kunstenaars aan sociale media worden
toegewezen zijn:
1. Gevonden kunnen worden en bekendheid krijgen;
2. Het is een soort 2e website;
3. Het is een publiciteitspodium;
4. Het is informeler en speelser dan je eigen website;
5. Ook kunstenaars die lesgeven als docent gebruiken Facebook soms
als middel om met de leerlingen te communiceren.
Ik maak veel gebruik van sociale media. Ik zie

het als een publiek. Niet als een netwerk.
LinkedIn wel, maar Facebook is een publiek. Ik
zie het ook als exposeren.
Alle hits van mijn website
komen via Facebook.
Toch zien de kunstenaars ook wel wat nadelen. Zo vinden sommigen

dat mensen op sociale media te veel langs elkaar heen schreeuwen
en elkaar daardoor niet bereiken. Ook zegt het aantal aanmeldingen op
sociale media voor bijvoorbeeld een tentoonstelling in de meeste
gevallen niet zoveel, omdat het te vrijblijvend is.
4-6-2014
41
Bijna twee derde werkt samen met andere kunstenaars
In totaal werkt bijna twee
derde van de kunstenaars
weleens samen met andere
kunstenaars.
Ruim een derde (35%) van de
kunstenaars werkt uitsluitend
alleen.
In hoeverre werkt u samen met andere kunstenaars?

Ik werk uitsluitend alleen
35%
Ik werk af en toe samen met andere kunstenaars
40%
Ik werk regelmatig samen met andere kunstenaars
Vier op de tien kunstenaars

werkt af en toe samen met
andere kunstenaars, 15% doet
dit regelmatig.
Ik werk vaak samen met andere kunstenaars
Ik werk uitsluitend samen met andere kunstenaars
15%
7%
3%
4-6-2014
42
Ideen van uitwisselen is de belangrijkste reden om samen te werken
Er zijn veel redenen om met
andere kunstenaars samen te
werken.
Wat zijn voor u redenen om met andere kunstenaars samen te werken?

(Basis: werkt weleens met andere kunstenaars samen, n=214)
Ideen uitwisselen
66%
Ervaringen delen
De meeste genoemde reden is

het uitwisselen van ideen
(66%).
Het delen van ervaringen

(57%), gezamenlijk creren van
kunst (56%), van elkaar leren
op artistiek gebied (54%) en
het toetsen van ideen (52%)
zijn andere vaak genoemde
redenen om samen te werken.
Samen creren
56%
Van elkaar leren op artistiek gebied
54%
Ideen toetsen
52%
Netwerk opbouwen met andere kunstenaars
44%
Inspiratie opdoen
42%
Gezelschap
38%
Faciliteiten delen
38%
Van elkaar leren op zakelijk gebied
37%
Netwerk opbouwen met kunstkopers

Anders, namelijk:
57%
27%
17%
O.a. tentoonstellingen maken,

grote projecten en kunstwerk
waarvoor twee personen
nodig zijn om te maken
4-6-2014
43
Facebook meest gebruikt; voor zowel priv als zakelijke doeleinden
Facebook is het meest
gebruikte sociale medium, dit
wordt het meest voor zowel
priv als zakelijk doeleinden
gebruikt. In totaal gebruikt 62%
van de kunstenaars Facebook
voor zakelijke doeleinden.
LinkedIn wordt door 52% van de

kunstenaars voor enkel zakelijke
doeleinden gebruikt.
Ongeveer 1 op de 10
kunstenaars gebruikt geen
enkele vorm van sociale media.
Maakt u gebruik van onderstaande sociale media?

Facebook
LinkedIn
10%
18%
36%
44%
52%
10%
Google+
82%
5% 5% 8%
Twitter
82%
9%
Instagram
86%
Flickr
73%
Gebruik ik priv
Gebruik ik zakelijk
6%
5% 5%4%
91%
Andere sociale media

Gebruik ik niet
27%
4% 4%
4% 12%
12%
Gebruik ik zowel priv als zakelijk
4-6-2014
44
Sociale media worden vooral
zakelijk gebruikt om anderen op
de hoogte te houden van
ontwikkelingen (74%) en om zelf
op de hoogte te blijven van
ontwikkelingen (74%).
Voor welke doeleinden maakt u zakelijk gebruik van sociale media?

(Basis: gebruikt sociale media voor zakelijke doeleinden, n=277)
Contacten op de hoogte houden van ontwikkelingen
74%
Zelf op de hoogte blijven van ontwikkelingen
74%
Bestaande relaties onderhouden
Daarnaast gebruikt bijna drie

kwart sociale media om bestaande
zakenrelaties te onderhouden.
Kunstenaars gebruiken sociale
media vaker om te netwerken met
andere kunstenaars (51%) dan met
kunstkopers (29%).
Ook het promoten van
tentoonstellingen (66%) en
genereren van bekendheid (64%)
wordt door een grote groep
genoemd.
En op de vijf verkoopt kunst via
sociale media.
73%
Tentoonstellingen promoten
66%
Bekendheid genereren
64%
Netwerk opbouwen met andere kunstenaars
51%
Ervaringen delen
35%
Netwerk opbouwen met kunstkopers
29%
Opdrachten verwerven
29%
Samenwerking opzoeken met andere kunstenaars
22%
Kunst verkopen
Anders, namelijk:
21%
7%
4-6-2014
45
Ik voel me verbonden met de stad Rotterdam
7%
Zonder netwerk ben je als kunstenaar nergens
21%
De stad Rotterdam inspireert mij in mijn werk
19%
Het inhoudelijk debat wordt in Rotterdam te weinig gevoerd
9%
Rotterdam heeft te weinig ontmoetingsplaatsen voor kunstenaars
Ik sta in nauw contact met de wijk waarin ik werk
74%
9%
Als kunstenaar werk ik zowel internationaal als nationaal
Ik zou niet in een andere stad dan Rotterdam willen werken
1/2
19%
41%
45%
(zeer) oneens
72%
61%
50%
38%
37%
28%
26%
(zeer) eens
N.B. In bovenstaande figuur zijn de midden categorie en weet niet buiten beschouwing gelaten. Een figuur met alle antwoorden staat in de bijlage.
4-6-2014
46
2/2
Rotterdam
Drie kwart van de kunstenaars voelt zich verbonden met de stad Rotterdam. De helft van de Rotterdamse kunstenaars
7%
74%
wordt zelfs genspireerd door de stad. Men heeft echter in mindere mate contact met de wijk waarin ze werken, 45% geeft
aan geen nauw contact te hebben met de wijk waarin ze werken. 41% zou wel in een andere stad willen werken.
9%
72%
Netwerken en debat
21%
61%
Bijna drie kwart van de kunstenaars erkent het belang van netwerken, zij geven aan zonder netwerk nergens te zijn als
kunstenaar. 37% heeft behoefte aan meer ontmoetingsplekken voor kunstenaars in Rotterdam. 38% geeft aan dat het
19%
50%
inhoudelijk debat in Rotterdam te weinig gevoerd wordt.
9%
38%
Nationaal / Internationaal
Zes op de tien (61%) geven aan zowel nationaal als internationaal te werken als kunstenaar. Bij een vijfde (21%) is dit niet
Rotterdam heeft te weinig ontmoetingsplaatsen voor kunstenaars
19%
37%
het geval.
41%
45%
(zeer) oneens
28%
26%
(zeer) eens
4-6-2014
47
Resultaten
Profiel
pagina 16
Werkplekken
pagina 30
Netwerken
pagina 39
pagina 48
pagina 54
4-6-2014
48
Resultaten economische en maatschappelijke veranderingen

De kunstenaars ervaren een sterke invloed van de
economische en maatschappelijke veranderingen op hun
inkomenspositie. Hierdoor is hun inkomenspositie in de
meeste gevallen gedaald of zelfs gehalveerd. Vaak zorgen
partners van de kunstenaars voor een stabiel inkomen voor
het gezin.
Het inkomen van mijn

partner is een fijn vangnet.
Stel dat het echt slecht gaat,
dan kan de ander
bijspringen.
Sommigen ontvangen subsidie, maar het aanvragen van

subsidies wordt door velen als tijdrovend en lastig ervaren.
De voorwaarden die gelden bij een subsidieaanvraag geven
de kunstenaars vaak het gevoel dat ze zich in bochten
moeten wringen. Hierdoor geeft een aantal kunstenaars aan
dat ze de handdoek in de ring hebben gegooid en geen
subsidies meer aanvraagt.
Over een jaar verspreid heb ik

meestal wel genoeg, maar er
zitten slechte periodes tussen.
Dan is het zeker fijn dat er
iemand is, die een stabiel ding
heeft.
Bij subsidieaanvragen wil de

politiek een soort zekerheid.
Er is een angst voor die
openheid van het autonome.
Je gaat een subsidieaanvraag schrijven

waarbij je probeert te voldoen aan die
voorwaarden. Je komt in een spagaat.
4-6-2014
49

De kunstenaars verschillen van mening als het gaat om
de invloed die de economische en maatschappelijke
veranderingen hebben gehad op hun werk. Sommigen
zijn er bijvoorbeeld bewust mee bezig en proberen
terug te gaan naar de essentie van hun werk of
verzetten zich tegen de huidige veranderingen door juist
extra autonoom te werken. Anderen geven aan gewoon
door te gaan zoals ze bezig waren en zich er niets van
aan te trekken, dit is echter een minderheid.
De meeste kunstenaars herkennen zichzelf niet in de
term cultureel ondernemer. Dit komt met name door
het woord ondernemer, waarbij zij vooral zakelijke en
commercile associaties hebben, die ze niet graag aan
zichzelf toekennen. De kunstenaars geven aan dat zij
het ondernemerschap nooit hebben geleerd en daar af
en toe ook best moeite mee hebben. Zo hebben ze
moeite om in te schatten welke werken goed zullen
verkopen en welke niet. Inherent hieraan vinden ze het
ook lastig om voor de kunstmarkt te kiezen die bij hen
past.
Ik vond het wel fijn dat er

een soort gat ontstond. Een
soort bezinning.
Ik had een poos niet

zoveel geld om
materiaal te kopen.
Ik vond het wel leuk om tegen

de stroom in te gaan werken.
Dat ik als het nodig was een
jaar met een werk bezig ben.
Om me daar aan over te geven.
En dat bevalt me veel beter.
Het is moeilijk in te
schatten wat gaat
verkopen. Ik zit er altijd
naast.
Het is beleidsjargon, zoals de

minister het gebruikt. Het gaat
alleen over maken wat de
mensen willen.
4-6-2014
50

Kunstenaars vinden dat de term
cultureel ondernemer te vaak
wordt gebruikt en teveel wordt
opgelegd.
Bijna de helft (46%) vindt de
term te commercieel. Een even
grote groep vindt cultureel
ondernemen een ruim begrip.
Bijna een derde van de
kunstenaars vindt de term
cultureel ondernemen bij
zichzelf passen, 47% vindt dit
juist niet. Meer kunstenaars
identificeren zich niet met de
term, dan wel.
Kunt aangeven wat u van de term cultureel ondernemer vindt?

Wordt te vaak gebruikt
13%
Wordt opgelegd
18%
Is te commercieel
18%
Is een ruim begrip
Past bij mij
29%
45%
Past niet
54%
53%
46%
46%
29%
Past wel
N.B. In bovenstaande figuur zijn de neutrale categorie buiten beschouwing gelaten.

Een figuur met alle antwoorden staat in de bijlage.
4-6-2014
51

In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraken over economische en
maatschappelijke ontwikkelingen? (Basis: allen, n=329)
Maatschappelijke ontwikkelingen vormen een inspiratiebron voor mij
26%
Maatschappelijke ontwikkelingen benvloeden mijn werk inhoudelijk
29%
Kunstenaars krijgen steeds minder vrijheid in de maatschappij
32%
45%
42%
34%
Economische ontwikkelingen benvloeden mijn werk inhoudelijk
47%
24%
Ik voel me als kunstenaar gedwongen om commerciler te gaan werken
47%
23%
Ik verzet me tegen maatschappelijke ontwikkelingen
45%
Ik trek me niets aan van maatschappelijke ontwikkelingen
Het huidige economische klimaat is gunstig voor kunstenaars
57%
67%
(zeer) oneens
1/2
17%
14%
4%
(zeer) eens
N.B. In bovenstaande figuur zijn de neutrale categorie en weet niet buiten beschouwing gelaten. Een figuur met alle antwoorden staat in de bijlage.
4-6-2014
52

2/2
Maatschappelijke ontwikkelingen
Maatschappelijke ontwikkelingen kunnen een inspiratiebron vormen (45%) of het werk inhoudelijk benvloeden (42%). De
26%
45%
meeste kunstenaars zijn maatschappelijk gengageerd en voor velen zijn maatschappelijke ontwikkelingen een
inspiratiebron. Een derde van de kunstenaars voelt zich in hun vrijheid beperkt door de maatschappij, een ander derde voelt
ontwikkelingen
benvloeden
mijn werkzijn
inhoudelijk
29%
42%
zichMaatschappelijke
juist niet in vrijheid
beperkt.
Kunstenaars
hier verdeeld over.
32%
34%
Economische ontwikkelingen
Een kwart geeft aan dat economische ontwikkelingen hun werk inhoudelijk hebben benvloed. Voor een grote groep, 47%,
47%
24%
is dit echter niet het geval. Een even grote groep (47%) geeft aan zich niet gedwongen
te voelen
om commerciler te gaan
werken. Bijna een kwart voelt deze dwang tot commercie wel. Twee derde van de kunstenaars geeft aan dat het huidige
Ik voel me als kunstenaar
om commerciler
te gaan werkenSlechts 4% vindt het huidige
47%
23%klimaat wel gunstig.
economische
klimaatgedwongen
niet gunstig
is voor kunstenaars.
economische
45%
57%
67%
(zeer) oneens
17%
14%
4%
(zeer) eens
4-6-2014
53
Resultaten
Profiel
pagina 16
Werkplekken
pagina 30
Netwerken
pagina 39
pagina 48
pagina 54
4-6-2014
54
Resultaten CBK Rotterdam

Over het algemeen zijn de kunstenaars niet goed op de hoogte van de activiteiten
van het CBK. Wat het CBK allemaal doet en waarvoor ze bij het CBK terecht kunnen is
niet helemaal duidelijk voor ze. Toch is het een aantal kunstenaars opgevallen dat er
bij het CBK dingen zijn weggevallen, zoals de ontmoetingsruimte. Een dergelijke
ontmoetingsplek wordt wel gemist door de kunstenaars en ze zouden het dan ook
prettig vinden als er een weer een informele ontmoetingsplek komt.
Ik heb praktische hulp nodig, zoals

bij mijn belastingaangifte. Ik zoek
nog steeds een boekhouder die mijn
subsidies kan verwerken in mijn
aangifte.
Ook geven de kunstenaars aan dat ze het prettig vinden om persoonlijk benaderd te
worden door het CBK voor events of lezingen. Door een persoonlijke benadering
voelen ze zich serieus genomen en zijn ze eerder bereid om deel te nemen aan
georganiseerde activiteiten.
Daarnaast zou het CBK een ondersteunde/adviserende rol kunnen hebben door de
kunstenaars te helpen met de praktische zaken van het ondernemerschap.
Bijvoorbeeld hulp bieden bij de belastingaangifte, maar ook als intermediair
optreden voor het generen van meer opdrachten of helpen bij het kiezen van de
passende kunstmarkt voor kunstenaars. Ook zouden kunstenaars het fijn vinden als
ze bij het CBK terecht kunnen met een leuk idee of plan waarover het CBK kan
meedenken. Dit zou een laagdrempeligere en informelere manier zijn om input van
het CBK te krijgen dan het aanvragen van een subsidie waarbij de kunstenaars aan
allerlei criteria moeten voldoen.
Ik zou het toch wel fijn vinden, als je

met een leuk plan komt, dat je bij
het CBK terecht kunt, zodat ze mee
kunnen denken. Omdat je toch niet
alles weet is hun advies waardevol.
4-6-2014
55
Resultaten SKAR
Ik zou graag gebruik

willen maken van een
keramiek werkplaats,
want ik werk graag met
keramiek.
Leegstaande ateliers is zonde,

maar ik snap ook wel dat
kunstenaars het aanhouden.
Dat doen ze omdat het zo
goedkoop is en uit angst het
kwijt te raken.
Ik heb soms een maandje een plek

nodig. SKAR biedt ateliers aan voor
3, 6 of 9 maanden, maar dat is zo
gecompliceerd en ik weet niet 6
maanden van tevoren dat ik iets
nodig ga hebben.
Ook voor SKAR geldt dat de kunstenaars niet goed op de

hoogte zijn van de mogelijkheden die SKAR te bieden
heeft. De kunstenaars hebben vooral het gevoel dat het
lang duurt om op een wachtlijst te staan en dat SKAR niet
erg flexibel is als het gaat om leegstand. Ze zouden het
prettig vinden als het makkelijker wordt gemaakt om
ateliers tijdelijk door te verhuren als een kunstenaar
bijvoorbeeld voor een periode in het buitenland zit. De
kunstenaars zien een soort online platform
(marktplaats) voor zich van vraag en aanbod.
Het tijdelijk kunnen huren van een ruimte, die aansluit op
de behoeften van de kunstenaar op dat moment
(bijvoorbeeld een 5 meter hoge ruimte) of het gebruik
kunnen maken van gespecialiseerde werkruimtes spreekt
kunstenaars wel aan. Belangrijk hierbij is vooral dat het
huren of het gebruik ervan niet te complex wordt
gemaakt en dat het op korte termijn (maximaal een paar
weken van te voren) gereserveerd kan worden. Een
andere optie die kunstenaars aanspreekt is het kunnen
huren van een opslagruimte.
4-6-2014
56

43% van de kunstenaars ingeschreven bij CBK n SKAR
43% van de kunstenaars staat
zowel bij het CBK als bij SKAR
ingeschreven.
Bent u ingeschreven bij het CBK en/of SKAR?

Ik sta ingeschreven bij CBK
85%
De ruime meerderheid van de

kunstenaars (85%) is
ingeschreven bij CBK.
Ik huur een werkruimte van SKAR
37% huurt een werkruimte van

SKAR en 22% staat hier op de
wachtlijst voor een
werkruimte.
Ik sta op de wachtlijst van SKAR
Ik ben niet ingeschreven bij CBK en SKAR
37%
22%
2%
4-6-2014
57

Dienstverlening CBK en SKAR ruim voldoende beoordeeld
De dienstverlening van CBK
wordt beoordeeld met een 6,9.
Dit is ruim voldoende. 14% van
de ingeschreven kunstenaars
bij het CBK beoordeelt de
dienstverlening van het CBK
met een onvoldoende.
De dienstverlening van het

SKAR wordt hoger beoordeeld
met een 7,6.
Kunt u met een rapportcijfer van 1 tot en met 10 aangeven hoe u de dienstverlening
van CBK en/of SKAR over het algemeen waardeert?
(Basis: ingeschreven bij CBK of huurder/wachtlijst SKAR)
CBK (n=279)
6,9
SKAR (n=184)
7,6
14%
7%
8%
Gemiddelde
17%
34%
29%
1 t/m 5
27%
39%
5% 3%
13%
4-6-2014
5%
10
58

Als toelichting op een positieve
beoordeling geeft 16% van de
kunstenaars aan dat het CBK
veel doet voor kunstenaars. Ook
worden de dienstverlening (11%)
en informatieverschaffing (11%)
als positieve eigenschappen
genoemd.
Toelichting rapportcijfer CBK

(Basis: ingeschreven bij CBK)
CBK doet veel voor kunstenaars/belangrijk
11%
Goede informatieverschaffing
11%
Tevreden/prima organisatie
11%
Goede ervaringen mee gehad
9%
Toegankelijk/aanspreekpunt
Reageren snel
De kunstenaars die de
dienstverlening van het CBK
onvoldoende beoordelen,
vinden dat het CBK te weinig
doet voor kunstenaars (8%), of
zich beperkt tot een bepaalde
groep kunstenaars (8%).
16%
Goede dienstverlening
8%
1%
Zou meer kunnen doen voor kunstenaars
8%
Ze niets doen voor mij/alleen voor een bepaalde groep iets doen
8%
Hebben last van bezuinigingen/slecht politiek klimaat
6%
Onvoldoende toegankelijk/zichtbaar
6%
Staat te ver van de kunstenaars af
4%
Behulpzaam/denken mee
4%
Communicatie kan beter
2%
Ik maak er niet veel gebruik van
18%
Overige antwoorden
27%
8%
4-6-2014
59

23% van de kunstenaars die de
dienstverlening van het SKAR
positief beoordeelt noemt de
dienstverlening goed
(algemeen). Nog eens 16% vindt
het een goede organisatie. 16%
geeft aan dat het SKAR veel doet
voor kunstenaars en 14% heeft
goede ervaringen met het SKAR.
7% noemt als verbeterpunt dat
de communicatie beter kan. 4%
noemt de huur te hoog.
Toelichting rapportcijfer SKAR

(Basis: huurder/wachtlijst SKAR)
Goede dienstverlening
23%
CBK/SKAR doet veel voor kunstenaars/belangrijk
16%
Tevreden/prima organisatie
16%
Goede ervaringen mee gehad/ik heb een (goed) pand
14%
Ik maak er niet veel gebruik van
8%
Behulpzaam/denken mee
7%
Reageren snel
4%
Goede informatieverschaffing
3%
Toegankelijk/aanspreekpunt
2%
Communicatie kan beter
7%
Te dure ruimtes/hoge huur
4%
Zou meer kunnen doen voor kunstenaars
3%
Hebben last van bezuinigingen/slecht politiek klimaat
3%
Staat te ver van de kunstenaars af
2%
Ze niets doen voor mij/alleen voor een bepaalde groep iets doen
1%
Onvoldoende toegankelijk/zichtbaar
1%
Overige antwoorden
33%
7%
4-6-2014
60

Bijna de helft van de CBK leden
heeft gebruikgemaakt van de
tentoonstellingsruimte TENT. Hier
zijn zowel CBK leden als nietleden het meest bekend mee.
Ruim een derde van de CBK leden
is niet bekend met de
bemiddeling van het CBK tussen
kunstenaars en het publiek.
Ruim een kwart heeft een O&O
subsidie aangevraagd of
gekregen.
Geheel naar verwachting zijn CBK
leden bekender met de
activiteiten van het CBK dan nietCBK leden.
In hoeverre bent u bekend met onderstaande activiteiten van het CBK?

Wel CBK (n=279)

Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)

Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Artists in residence
84%
8%
8%
56%
Bemiddeling tussen kunstenaars en het publiek
36%
52%
11%
56%
38%
6%
CBK / Materiaalfonds lening
7%
87%
5%
60%
38%
Kunst in de openbare ruimte
12%
66%
22%
42%
50%
8%
O&O subsidies
10%
63%
27%
68%
30%
Ontwikkeling van educatieve programma's
35%
55%
9%
56%
38%
6%
Regeling investeringsbijdragen
24%
72%
3%
66%
32%
TENT.
51%
48%
24%
62%
14%
42%
Ken ik niet
Ken ik, maar heb ik nooit gebruik van gemaakt
Ken ik en heb ik weleens gebruik van gemaakt
4-6-2014
61

Wanneer we vragen in hoeverre
men genteresseerd is om
gebruik te maken van de
activiteiten van het CBK, dan
zien we dat er ook interesse
voor is onder kunstenaars die
niet bij het CBK zijn
ingeschreven.
Kunstenaars die bij het CBK
staan ingeschreven hebben over
het algemeen meer interesse in
de activiteiten van het CBK.
In hoeverre bent u erin genteresseerd om gebruik te maken van onderstaande activiteiten van
het CBK? (Basis: allen, n=329)
Wel CBK (n=279)

Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)

Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)

Niet CBK (n=50)
Wel CBK (n=279)
Niet CBK (n=50)
Zeker niet
Artists in residence
28%
29%
26%
22%
22%
30%
Bemiddeling tussen kunstenaars en het
6%
27%
36%
31%
18%
20%
34%
28%
CBK / Materiaalfonds lening
14%
46%
23%
17%
26%
34%
20%
Kunst in de openbare ruimte
6%
28%
33%
34%
20%
34%
18%
28%
O&O subsidies
7%
19%
29%
45%
28%
28%
18%
26%
Ontwikkeling van educatieve programma's
13%
44%
24%
19%
18%
40%
20%
22%
Regeling investeringsbijdragen
11%
32%
34%
24%
22%
24%
30%
24%
TENT.
15%
34%
47%
20%
18%
30%
32%
10%
33%
Meer niet dan wel
Meer wel dan niet
Zeker wel
4-6-2014
62

In de figuur hiernaast zijn de
bekendheid van de activiteiten
van het CBK afgezet tegen de
interesse om er gebruik van te
maken. Daarin zien we dat over
het algemeen de interesse en
bekendheid goed in lijn zijn.
100%
95%
90%
87%
85%
84%
80%
81%
79%
70%
69%
60%
70%
66%
64%
61%
61%
56%
Uitzonderingen hierop zijn het

Materiaalfonds en bemiddeling
tussen kunstenaars en publiek.
Kunstenaars zijn vrij bekend
met de Materiaalfonds lening
(85%), maar hebben minder
interesse om dit te gebruiken
(40%).
De interesse in de bemiddeling
tussen kunstenaars en het
publiek is juist hoger dan de
bekendheid.
Gebruik en interesse van CBK-activiteiten

62%
57%
50%
43%
40%
40%
30%
20%
10%
0%
Artists in Kunst in de
residence openbare
ruimte
TENT.
Bemiddeling Ontwikkeling Regeling

O&O
CBK /
tussen
van
investering _subsidies Materiaalfonds
kunstenaars educatieve sbijdragen
lening
en het
programmas
Bekendheid
publiek
Gebruiksinteresse
4-6-2014
63

Kunstenaars hebben het meeste
interesse in aanbod van
expositieruimtes en het
organiseren van exposities.
Daarnaast geven ook veel
kunstenaars aan dat zij behoefte
hebben aan een organisatie die
de belangen van kunstenaars
behartigt.
Ook het verhelpen van de
leegstand van atelierruimtes
vinden kunstenaars belangrijk.
Stel dat het CBK en SKAR hun dienstverlening zouden verbreden, welke van onderstaande
diensten/activiteiten zou u interessant vinden? (Basis: allen)
65%
66%
Creren/aanbieden van expositieruimte
62%
60%
Organiseren van exposities

Belangen behartigen van kunstenaars
59%
59%
Leegstand van atelierruimtes verhelpen
53%
58%
56%
51%
Bemiddeling in contact met kunstkopers

41%
41%
Creren/aanbieden van een ontmoetingsplek voor kunstenaars

(Online) Platform aanbieden om vraag en aanbod van
werkruimte kenbaar te maken
39%
43%
Organiseren van evenementen
39%
37%
Faciliteren van uitleen van materialen/faciliteiten
39%
38%
33%
32%
Inhoudelijke advisering
(Online) Platform aanbieden om kunstenaars met elkaar in
contact te brengen
28%
29%
17%
18%
Bemiddeling in contact met andere kunstenaars

8%
8%
Anders, namelijk:
Geen van deze
1%
3%

4-6-2014
64

Nieuwsbrief per e-mail gewenste kanaal om op de hoogte te blijven
Kunstenaars worden het liefst
op de hoogte gehouden via een
nieuwsbrief per e-mail of via de
websites van CBK en SKAR.
SKAR-leden willen vaker op de
hoogte gehouden worden via de
website dan CBK-leden.
Hoe zou u het liefst op de hoogte gehouden worden door CBK en SKAR?
(Basis: allen)
87%
Via een nieuwsbrief per e-mail
86%
44%
Via de websites van CBK en SKAR
51%
25%
Via sociale media
Een kwart heeft behoefte om

op de hoogte gehouden te
worden via sociale media terwijl
25% aangeeft op de hoogte
gehouden te willen worden via
bijeenkomsten. Dit lijken twee
verschillende groepen te zijn, er
is namelijk weinig overlap
tussen deze twee groepen.
24%
25%
Via bijeenkomsten
Ik wil niet op de hoogte worden gehouden
26%
1%
1%
Anders, namelijk:
3%
3%
Geen voorkeur
3%
3%

4-6-2014
65

Heeft u verder nog opmerkingen of tips voor het CBK of SKAR? <open vraag> (Basis: allen, n=329)
Wat de SKAR betreft heb ik
altijd het idee dat de
wachtlijsten ontzettend lang
zijn en een aantal van de
ateliers niet echt heel actief
gebruikt worden, dat lijkt me
jammer. Het zou goed zijn als
het CBK vaker
tentoonstellingen organiseert
of initieert.
Jullie (SKAR) zouden als

organisatie de kunst in
Rotterdam best beter onder de
aandacht kunnen brengen
door evenementen te
organiseren, waarbij
kunstenaars hun werk laten
zien en meer contact krijgen
met het publiek. Wellicht niet
zo zeer om te verkopen, maar
meer dat het Rotterdams
publiek (en ook de gemeente)
ons gaan kennen.
Wat mij waardevol zou lijken,

is dat het CBK (en SKAR) hulp
zou kunnen bieden bij de
zakelijke kanten van het
kunstenaarschap. Denk aan:adviezen/cursus bij het
schrijven van teksten;- cursus
sociale media, wat heb je er
aan;- actief atelierbezoeken
afleggen en mensen koppelen
Bemiddelen bij binnenhalen

opdrachten. Strakker beleid
schoonhouden, c.q.. controle
algemene ruimten binnen
ateliergebouwen. (Beide
organisaties)
Ik ben zeer genteresseerd in

masterclasses, lezingen,
netwerkactiviteiten en het
Artist in Residence aanbod van
het CBK. De organisatie mag
van mij wat meer naar voren
komen.
Gebruik sociale media als

communicatiemiddel (SKAR)
De ruimtes van SKAR

beginnen relatief duur te
worden. Ik heb behoefte aan
goedkopere ruimte. Ik heb ook
behoefte aan goedkope en
veilige opslagruimte.
Graag meer aandacht aan de

'senior' kunstenaar. (Beide
organisaties)
4-6-2014
66
Bijlage
4-6-2014
67
Bijlage
Onderzoekstechnische informatie - kwalitatief
Veldwerkperiode
Het veldwerk is uitgevoerd op 14 april 2014 bij een onderzoekslocatie in Rotterdam
Methode respondentenselectie
Uit een door de klant beschikbaar gesteld adressenbestand
Incentives
De respondenten hebben als dank voor deelname aan het onderzoek een vergoeding ontvangen
Bewaartermijn primaire onderzoeksbestanden
Primaire onderzoeksbestanden, zoals ingevulde schriftelijke vragenlijsten, notulen, beeld- en
geluidsopnames worden door Motivaction tot 12 maanden na het afronden van het onderzoek bewaard
Overige onderzoekstechnische informatie
Overige onderzoekstechnische informatie en een exemplaar van de bij dit onderzoek gehanteerde vragenlijst
zijn op aanvraag beschikbaar voor de opdrachtgever
4-6-2014
68
Bijlage
Onderzoekstechnische informatie - kwantitatief
Veldwerkperiode
Het veldwerk is uitgevoerd in de periode van 25 april tot en met 6 mei april
Methode respondentenselectie
Uit een door de klant beschikbaar gesteld adressenbestand
Incentives
De respondenten hebben als dank voor deelname aan het onderzoek een kleine vergoeding ontvangen
Weging
De onderzoeksdata zijn niet gewogen
Responsverantwoording online onderzoek
In de veldwerkperiode is aan 1.395 personen een uitnodigingsmail verstuurd. Op de slotdatum van het
veldwerk (zie bij Veldwerkperiode) was het gewenste aantal vragenlijsten ingevuld en is de toegang tot de
vragenlijst op internet afgesloten
Bewaartermijn primaire onderzoeksbestanden
Primaire onderzoeksbestanden, zoals ingevulde schriftelijke vragenlijsten, notulen, beeld - en
geluidsopnames worden door Motivaction tot 12 maanden na het afronden van het onderzoek bewaard
Overige onderzoekstechnische informatie
Overige onderzoekstechnische informatie en een exemplaar van de bij dit onderzoek gehanteerde vragenlijst
is op aanvraag beschikbaar voor de opdrachtgever
4-6-2014
69
Bijlage
Kunt aangeven wat u van de term cultureel ondernemer vindt?

Wordt te vaak gebruikt
13%
33%
Wordt opgelegd
18%
Is te commercieel
18%
Is een ruim begrip
Past bij mij
29%
53%
36%
29%
46%
25%
45%
Past niet
54%
46%
26%
Neutraal
29%
Past wel
4-6-2014
70
Bijlage
Artistieke vrijheid is essentieel voor mij

Ik ben op de eerste plaats kunstenaar, andere activiteiten komen daarna
9%
7%
35%
22%
36%
12%
Met mijn kunst wil ik een steentje bijdragen aan de maatschappij
5% 9%
22%
4% 6%
26%
4%
Ik vraag zelden subsidies aan omdat ik mij niet aan allerlei voorwaarden wil
hoeven houden
6%
8%
Zeer oneens
Oneens
Niet eens, niet oneens
13%
Eens
31%
42%
39%
20%
26%
9%
18%
16%
Het interesseert mij eigenlijk niet of ik geld verdien aan mijn kunst, zolang ik maar
mijn kunst kan blijven maken en kan rondkomen
50%
22%
30%
25%
Zeer eens
4%
23%
4%
39%
21%
34%
25%
28%
19%
14%
28%
27%
36%
22%
21%
27%
4%
12%
14%
15%
5%
6%
Weet niet/geen mening
4-6-2014
71
Bijlage
5%
7%
17%
18%
4% 17%
5% 15%
Rotterdam heeft te weinig ontmoetingsplaatsen voor

kunstenaars
Zeer oneens
Oneens
48%
9%
45%
15%
28%
17%
38%
33%
10%
18%
9%
19%
26%
Zeer eens
12%
28%
28%
35%
Eens
17%
28%
29%
10%
27%
44%
35%
12%
26%
18%
11%
9%
7% 4%
4-6-2014
72
Bijlage
In hoeverre bent u het eens met de volgende uitspraken over economische en maatschappelijke
ontwikkelingen? (Basis: allen, n=329)
5%
Maatschappelijke ontwikkelingen benvloeden mijn werk inhoudelijk
5%
6%
21%
26%
25%
26%
26%
11%
35%
Ik voel me als kunstenaar gedwongen om commerciler te gaan werken
12%
35%

Zeer oneens
Oneens
9%
15%
29%
23%
Eens
36%
43%
9%
22%
27%
37%
12%
33%
30%
33%
12% 4%
20%
4%
17%
6%
13% 4%
27%
44%
Zeer eens
11%
26%
4-6-2014
73
Auteursrecht
Auteursrecht
Het auteursrecht op dit rapport ligt bij de opdrachtgever. Voor het vermelden van de naam Motivaction in publicaties op basis van deze
rapportage anders dan integrale publicatie is echter schriftelijke toestemming vereist van Motivaction International B.V.
Beeldmateriaal
Motivaction heeft datgene gedaan wat redelijkerwijs van ons verwacht kan worden om de rechthebbenden op beeldmateriaal te
achterhalen. Mocht u desondanks menen recht te kunnen doen gelden op gebruikt beeldmateriaal, neem dan contact op met Motivaction.
4-6-2014
74
Motivaction International B.V.

Marnixkade 109
1015 ZL Amsterdam
Postbus 15262
1001 MG Amsterdam
T +31 (0)20 589 83 83
M moti@motivaction.nl
www.motivaction.nl
www.facebook.com/stempunt
4-6-2014
75

CBK SKAR Behoeftenonderzoek Rotterdamse Kunstenaars - rp02

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

CBK SKAR Behoeftenonderzoek Rotterdamse Kunstenaars - rp02

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

De Rotterdamse kunstenaar in beeld

Centrum Beeldende Kunst Rotterdam &

Achtergrond, doel- en probleemstelling

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Wat is het profiel van de Rotterdamse kunstenaar?

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Onder de kunstenaars die

De kunstenaars zijn erg veelzijdig, ze beoefenen veelal verschillende kunstvormen.

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Meer dan de helft van de

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Houding ten aanzien van netwerken

Kunstenaars zien veel verschillende redenen om samen te werken of te netwerken met

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Invloed op werk inhoudelijk

Kunstenaars ervaren een sterke invloed van economische

Maatschappelijke en economische ontwikkelingen en

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Concrete afspraken maken over het onderzoek

Wensen en behoeften Rotterdamse kunstenaars

Cijfermatig inzicht in de beroepspraktijk van

Overige onderzoekstechnische informatie staat in de bijlage beschreven.

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Economische en maatschappelijke veranderingen

CBK Rotterdam en SKAR

Alles draait om kunst,

Ik ben autonoom. Ik heb ooit

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Het merendeel van de ondervraagden is autonoom

Tussen de 501,- en 1.000,-

Tussen de 1.001,- en 1.500,-

Tussen de 1.501,- en 2.000,-

Tussen de 2.001,- en 2.500,-

Tussen de 2.501,- en 3.000,-

Tussen de 3.001,- en 3.500,-

Meer dan 3.500 ,-

Zeg ik liever niet

Uit hoeveel personen bestaat uw huishouden, inclusief uzelf?

Zeg ik liever niet

Huurder / wachtlijst bij SKAR (n=184)

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Hoeveel kinderen heeft u en hoeveel kinderen wonen thuis?

Kinderen wonen niet meer thuis

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

9% heeft geen erkende

Ja, en ik heb de opleiding afgerond

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Men doet gemiddeld

De meeste kunstenaars (62%)

Is men zichzelf voor, tijdens of na het stoppen of afronden van de

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Gelijk met stoppen opleiding

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Vanaf 2000 is er een afname te

De ruime meerderheid van de

Behoeftenonderzoek | CBK & SKAR | Project Z4409

Welke van de onderstaande kunstvormen oefent u uit?

O.a. grafiek, dans, collages,