Professional Documents
Culture Documents
Plaxis Paket Programi
Plaxis Paket Programi
Plaxis Paket Programi
BÖLÜM 3
PLAXIS PAKET PROGRAMI
• Sürekli bir ortam sonlu elemanlara bölünerek denklemler bir eleman için yazılır ve
integre edilirek sistem denklemleri elde edilir.
• Sonuçta sürekli bir ortam için göz önüne alınan diferansiyel denklem lineer bir denklem
takımına indirgenir.
Avantajları :
• Seçilen birincil bilinmeyenler (yer değiştirme, akım potansiyeli vs) ile bunlara bağımlı
ikincil bilinmeyenler (gerilme, şekil değ., akım miktarı, hız vs) birlikte ele alınmış olur,
Dezavantajları :
• Yaklaşık bir yöntemdir, yeterli eleman ile gerçek çözüme çok yakın sonuçlar elde
edilebilir,
• Sonuçların yorumu.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 3
Eleman Seçimi :
• Belirlenen esas (birincil) bilinmeyene göre bir boyutlu, iki boyutlu ve üç boyutlu
elemanlar seçilir,
Eleman Tipleri :
• Eleman düğüm noktaları, eleman bölgesinde bilinmeyen büyüklüğün (örneğin yer değ.)
dağılım şeklini tanımlamak üzere matematiksel bir fonksiyon yazmak için stratejik noktalar
sağlar,
3. Yer Değiştirmeler :
Düzlem şekil değiştirme hali 3 düğüm noktalı üçgen eleman için deplasman fonksiyonu :
4. Şekil Değiştirmeler :
6. Sonuçların Yorumu :
Sonlu elemanlar yöntemine göre çözüm gerçekleştiğinde çok sayıda veri elde edilmiş olur.
Bu bilgiler bilgisayarda depolanabilir veya kağıda yazdırılabilir. Çözülen problemin
boyutuna göre elde edilen tüm bilinmeyenlerin yazdırılması uygun olmayabilir. Bunun
için veriyi uygun şekilde işleyerek çözüm ortamında kritik noktalarda grafik ve tablolar
elde etmemizi sağlayan bilgisayar yazılımları geliştirilmiştir. Bu yazılıma post processor
(grafik işlemci) denir.
2) Elasto-plastik malzeme,
3) Drenajlı-Drenajsız davranış
4) Anizotropi
Başlangıç :
PLAXIS PAKET PROGRAMI 7
Analiz edilecek her yeni proje için ilk olarak geometri modelini oluşturmak gereklidir.
Noktalardan, çizgilerden ve hücrelerden oluşan geometri modeli gerçek bir problemi
temsil eder. Bir geometri modeli, farklı zemin tabakalarını, yapısal elemanları, inşa
aşamalarını ve yükleri kapsamalıdır. Problemin sonuçlarını etkilememesi için seçilen
modelin sınırları yeterince geniş olmalıdır. .Geometriyi oluşturan üç ana bileşen aşağıda
daha detaylı olarak açıklanmaktadır.
>oktalar:
Çizgilerin başlangıç ve bitişini oluştururlar. Noktalar aynı zamanda ankraj, nokta kuvvetler
vb. için lokasyonlarını belirlemede kullanılır.
Çizgiler:
Çizgiler geometrinin fiziksel sınırlarını, model sınırlarını, geometrinin süreksizliklerini,
farklı tabakalarını,ayrımını veya inşa aşamalarını belirlemekte kullanılır. Bir doğrunun
farklı fonksiyonları ve özellikleri olabilir.
Hücreler:
Hücreler her tarafı çizgilerle kapatılmış alanlardır. PLAXIS geometri çizgilerinin girilmesiyle
oluşturulmuş hücreleri otomatik olarak tanır. Hücre içerisinde zemin özellikleri homojendir.
Bu yüzden, hücreler zemin tabakalarını oluşturan parçalar olarak düşünülebilir. Hücrelere
gelen etkiler hücre içerisindeki bütün elemanlara etkir.
Elemanlar:
Ağın oluşturulması sırasında, hücreler üçgen elemanlara ayrılırlar. PLAXIS' te varsayılan
üçgen eleman 15-düğümlü elemanıdır. Ek olarak, 6-düğüm noktalı üçgen elemanlar
mevcuttur. Kullanıcı aynı sonlu elemanlar ağında 15- düğüm noktalı elemanların 6-
düğüm noktalı elemanlara nazaran daha detaylı ve daha esnek fakat bu elemanlara göre
hesabın çok daha fazla zaman aldığını bilmelidir.
Düğüm >oktaları:
15-düğüm noktalı üçgenler 15 düğüm noktasından, 6-düğüm noktalı üçgenler ise 6 düğüm
noktasından oluşur. Elemanlar üzerinde düğüm noktalarının dağılımı şekilde gösterilmiştir.
Sonlu elemanlar hesabı esnasında, deplasmanlar düğüm noktalarında hesaplanır. Düğüm
noktaları yük-deplasman eğrilerini oluşturmak için önceden seçilebilir.
Gerilme noktaları:
Deplasmanların tersine, gerilmeler düğümler yerine her bir Gauss-noktasında (veya gerilme
noktaları) hesaplanmıştır. Şekilde görüldüğü gibi 15-düğüm noktalı üçgen eleman 12
gerilme noktasına sahiptir ve şekilde gösterilen 6-düğüm noktalı üçgen eleman 3
gerilme noktasına sahiptir. Gerilme noktaları gerilme izlerini veya gerilme şekil
değiştirme eğrilerini oluşturmak için önceden seçilebilir.
Giriş Yöntemi :
PLAXlS 'de giriş fare ve klavyenin kombinasyonu ile yapılır. Genellikle dört tip giriş
yapılabilir:
Fare genellikle çizim ve seçim amaçlı kullanılır, oysa klavye yazı ve değer girmek için
kullanılır.
Diğer yazılımlarda olduğu gibi, programda değer ve yazı girişi yapılması gereklidir.
Girişler açılan yazı kutularında yapılır. Belirli konular için çeşitli yazı kutuları açılan
pencerelerde gruplanmıştır. Đstenilen yazı veya değer klavyede yazılabilir, daha sonra
<Enter> veya <Tab> tuşlarına basılır. Sonuçta, girilen değer kabul edilir ve sonraki yazı
alanına geçilir. Hollanda gibi bazı ülkelerde ondalık virgülle tanımlanır. Yazı kutularında
PLAXIS PAKET PROGRAMI 10
ve tablolarda gözüken bu gösterim şekli ülkenin işletim sistemine göre değişir. Değerler
girilirken ondalık ayrımına dikkat edilmelidir.
Birçok parametre için varsayılan değerler mevcuttur. Bu varsayılan değerler başka değer
girilmeden <Enter> tuşuna basarak kabul edilebilir. Böylece penceredeki bütün giriş
alanları <OK> butonuna ulaşana kadar girilebilir. <0K> butonuna basmak bütün
değerleri onaylar ve pencereyi kapatır. Alternatif olarak, fareyi kullanarak bir diğer giriş
alanının seçimi, input değerinin kabul edilmesiyle sonuçlanır. Fare ile <OK> butonuna sol
tuşlayarak onaylayabilirsiniz.
Pencereyi kapatmadan önce <Esc> tuşuna basmak veya <Cancel> butonunu sol
tıklamak girişi silecek ve varsayılan değerleri kabul edecektir.
Seçimler aşağıda açıklandığı gibi yuvarlak butonlar, onay kutuları veya combo box ile
yapılabilir.
Yuvarlak butonlar:
Yuvarlak butonlu bir pencerede yalnız tek bir madde aktif olabilir. Aktif seçim, maddesinin
karşısındaki beyaz yuvarlak içerisinde siyah bir nokta ile gösterilir. Seçimler sol fare
butonunu beyaz yuvarlağa tıklayarak veya klavyede yukarı ve aşağı ok tuşlarını
kullanarak yapılır. Seçimlerin birinden diğerine geçerken, eski seçim silinmiş olacaktır.
Yuvarlak butonlu pencere Şekil 3'te gösterilmiştir. Şekil 3'teki seçime göre boşluk suyu
basıncı dağılımı Pore pressure distribution parametresi genel su seviyesine
Generalphreatic level ayarlanmıştır.
Onay kutuları:
Onay kutulu bir pencerede bir veya birden fazla madde seçilebilir. Seçimler beyaz kare
içerisinde siyah bir kontrol işareti ile gösterilir. Seçim beyaz kare içine sol fare butonunu
tıklayarak veya klavyede boşluk tuşuna basarak yapılır. Üç onay kutulu örnek şekilde
gösterilmiştir.
Combo Box:
Combo Box önceden tanımlanmış seçenek listesinden istenilenin seçilmesi için kullanılır.
Combo Box'lu bir pencere örneği şekilde gösterilmiştir. Combo Box'un sağındaki V ok
PLAXIS PAKET PROGRAMI 12
fare ile sol tıklandığında, seçenekleri gösteren bir liste görünür. Esasında, combo box radyo
butonu grubu ile aynı işlevi görür fakat daha kompaktır.
sayfalar tek bir pencereye sığmayan büyük miktardaki değişik tipteki verileri idare
etmeye yarar. Ara sayfalar uygun sayfayı sol tıklayarak veya klavyede <Ctrl><Tab>'ı
kullanılarak aktive edilir.
Grup kutuları:
Grup kutuları, başlıklı dikdörtgen kutulardır. Ortak yanları olan giriş bilgilerini bir araya
toplamak için kullanılır. Şekilde, aktif sayfada Stiffness, Strength ve Alternatives isimli üç
kutu grubu mevcuttur.
Programı Başlatma
Data dosyalarının kayıt edildiği ayrı bir klasör açması önerilir. PLAXIS Start Menüsünden
veya Windows için PLAXlS program grubundaki Plaxis input ikonuna çift tıklayarak
başlatılabilir. Kullanıcıya yeni bir problemi tanımlaması veya daha önceden tanımlı bir
problemi açması için opsiyon verilir. Đkinci seçenek seçilmiş ise, program doğrudan son
kullanılan dört projeyi listeler. Listenin başında gözüken «more files» maddesini
seçerek daha önce tanımlanmış listede bulunmayan başka bir projeyi seçebilirsiniz.
Genel Özellikler
Yeni bir proje tanımlanacaksa şekilde gösterilen genel özellikler 'General settings'
penceresi açılacaktır. Bu pencere iki sayfadan oluşur. Birinci sayfada geçerli proje için
çeşitli özellikler verilmelidir. Dosya adı burada girilemez, dosya adı sadece projeyi
kaydedereken girilebilir.
Kullanıcı açıklamalar 'Comments' kutusuna detaylı bir açıklama girebilir veya problemin
başlığı olarak kısa bir açıklama da girebilir. Başlık önerilen bir dosya adı olarak kullanılır
ve çıktılarda gözükecektir. Açıklamalar kutusu analizler hakkında detaylı bilgi saklamak
için uygun bir yerdir. Ayrıca, analizlerin ve elemanların tipi belirtilmelidir. Đsteğe bağlı
PLAXIS PAKET PROGRAMI 14
olarak dinamik kuvvetlerin pseudo-statik simülasyonu için ayrı bir ivme değeri belirtilebilir
.
Đkinci sayfa şekilde gösterilmiştir. Length, Force and Time’ ın esas birimlerine ek olarak,
geometri modeli çizim bölgesine sığacak şekilde çizim bölgelerinin minimum boyutları
burada verilmelidir. Eksen takımının x-ekseni sağ yönü ve y-ekseni yukarıyı gösterecek
şekilde düzenlenmiştir Sol(Left) değeri modeldeki x-koordinatının en düşük değerini verir.
Üst(top) modelin en üst noktasını veren y-koordinatıdır. Sağ (Right) en yüksek x- koordinatı
ve Alt (Bottom) en düşük y-koordinatıdır.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 15
. Ana menü:
Ana menü araç çubuğundaki bütün seçenekleri ve bazı sık kullanılmayan ek seçenekleri
içerir.
Genel araç çubuğunda kaydetme, yazdırma, yakınlaşma gibi genel uygulamalar için butonlar
mevcuttur. Aynı zamanda PLAX!S paketinin diğer programlarını (Calculation, Output,
Curves) başlatacak butonlara sahiptir.
Geometri araç çubuğu geometri modelini oluşturma işlemine yarayan butonlara sahiptir.
Butonlar araç çubuğunda soldan sağa takip edildiklerinde geometri modeli tamamlanacak
şekilde düzenlenmiştir.
. Cetveller:
Sol ve üst çizim bölgesinde, cetveller geometri boyutunun direkt olarak görüntülenmesini
sağlayan fiziksel koordinatları belirtirler.
. Çizim Bölgesi :
Çizim bölgesi geometri modelinin oluşturulduğu çizim sayfasıdır. Çizim bölgesi aynı
zamanda bir çizim programı olarak da kullanılabilir. Çizim alanında noktalardan oluşan grid,
çizimi kolaylaştırmak içi düzenli aralıklarla ayarlanmıştır.
. Orijin:
Eğer fiziksel orijin verilen boyutların aralığında küçük bir çember ile gösterilir ve üzerinde x
ve y eksenleri belirtilir.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 17
Manual Input :
Fare ile çizim istenilen hassasiyeti vermiyor ise Manual input bölümünden geometri
girişi yapılabilir.x ve y koordinatlarının değerleri aralarında bir boşluk bırakılarak
girilebilir. Seçilen noktaya yeni bir koordinat girmek için de Manuel input kullanılır.
. Fare Pozisyonu :
Fare pozisyonu farenin bulunduğu noktayı hem fiziksel koordinat olarak hem de pixel
değeri olarak verir.
Her iki araç çubuğu için butonların ismi ve fonksiyonu fareyi ilgili butona götürüp birkaç
saniye sabit tutulduğunda görüntülenebilir. Butonun altında küçük bir kutuda ipucu
belirecektir.
Diğer bir seçenek ise projelere uzun yoldan ulaşımdır. Fakat bu yolla daha önceden
oluşturulmuş tüm projelere ulaşılabilir. Bu seçeneği kullanmak için “More Files”seçeneği
tıklanır. Ekrana projelere ulaşımı sağlayan bir pencere çıkar. Bu pencere vasıtasıyla istenilen
projeye ulaşılabilir.
Bu arayüzde proje ile ilgili genel ayarlamalar yapılmaktadır. Proje ile ilgili yapılan genel
ayarlamalar dört ana başlık altında toplanmıştır. Bunlar “Project” (Proje), “Comments”
(yorumlar), “General”(Genel), “Acceleration” (Đvmelendirme) şeklindedir.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 19
Project
. File >ame(Dosya Adı): Daha önceden oluşturulmuş dosyalar için bu kısımda ilgili
dosyanın adı yazılmaktadır. Yeni oluşturulacak dosyalar için bu alanda hiçbir ibare
bulunmaz.
Comments
Bu kısıma , projeyle ilgili unutulması muhtemel noktalar , yorumlar ve benzeri bilgiler yazılır.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 20
General
Model(Model): Analizi yapılacak olan sistemin doğru modellenmesi çok önemlidir. “Plaxis”
paket programında iki adet modelleme seçeneği mevcuttur.
15 node daha hassas bir çözüm yapılmasına olanak sağlar. Fakat çözüm 6 node seçeneğine
göre daha uzun sürer.
Units
Geometry Dimension
Input uygulama programınını daha öncede belirtildiği gibi sistemi modellerken ve sınır
şartlarını belirlerken kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu modellemeyi bir çalışma alanı
içerisinde gerçekleştirmemiz gerekmektedir.Plaxis paket programının kendine özgü bir
çalışma alanı söz konusudur. Bu çalışma alanının ölçülerini ; “Left”, “Right”, “Top”,
“Bottom” kutucuklarına gireceğimiz değerlerle belirleriz. Çalışacağımız alanın genişliği, left-
right değerleri arasındaki mesafe, yüksekliği ise bottom-top değerleri arasında kalan
mesafedir.
Grid
Sistemin modellendiği çalışma alanına da,bize yardımcı olan ızgaralar vardır. Izgaraların ara
mesafesi bu kısımda ayarlanır. Đki ayarlama söz konusudur,bunlar “Spacing” (Nokta aralığı)
ve “Number of intervalis”(ara sayısı) başlıkları adı altında yapılır.
Spacing(>okta aralığı): Nokta aralığıdır. Bir nokta diğer noktaya , bu aralıktan daha yakın
bir aralıkta yaklaşamaz. Eğer ki daha yakın bir aralıkta yaklaşması istenirse , bilgisayar o
noktayı üst üste getirir.
Geometri Line
“Geometri Line” (geometri çizgisi) kısa yol tuşu sistemin geometrisini oluşturmak için
kullanılır.Aşağıda “Geometri Line” ikonu gösterilmiştir.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 24
“Geometri line” kısa yol tuşu ile şekil oluştururken koordinatlar fazla küsüratlı değilse direkt
olarak koordinat noktaları olarak “Mouse” ile yakalanabilir. Fakat küsüratlı noktalar için
“koordinat tablosu” kısayol tuşu aşağıda gösterilmiştir.
Beam
“Beam” (kiriş) kısayol tuşu sistem içerisinde kiriş oluşturmak için kullanılır.
Beam Hinge
“Beam Hinge”(Kiriş mafsallı) kısayol tuşu kiriş uçlarında mafsal oluşturmak için kullanılır.
Bu tuşu kullanmak için en az iki adet kirişin uç uca gelmesi gerekmektedir. Bu tuş
tıklandıktan sonra ilgili düğüm noktası seçilir. Hangi kirişin ucunda mafsal oluşmasını
istiyorsak o kirişin ucuna tıklarız.
Geogrid
“Geogrid” kısayol tuşu sistem içerisinde geotekstil malzeme oluşturmak için kullanılır.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 26
Interface
“ınterface” (arayüz) kısayol tuşu toprak malzeme ile yapı arasında arayüz oluşturmak için
kullanılır.
>ode-To->ode Anchor
“Fixed end anchor” (sonu sabitlenmiş tutturucu) kısayol tuşu ile sistem içerisindeki
elemanların sonu sabitlendirilmiş olarak tutturulması için kullanılır.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 27
Tunnel
Standart Fixities
“Standart fixities” (standart sınır şartları) kısayol tuşu sistemin standart değişmezliklerini
tanımlamak için kullanılır.
Prescribed Displacements
Moment Fixity(Beams)
“Moment fixity”(kirişler için moment sınır şartları) kısayol tuşu kirişlerin moment
değişmezliğini tanımlamak için kullanılır. Bu kısayolu uygulamaya geçirmek için en az iki
kirişin uç uca gelmesi gerekmektedir. Önce kısayol tuşu uygulamaya geçirilir ve tıklanır.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 29
Material Sets
Bu kısayol tuşu ile malzeme ayarları girilebilinmektedir.
Material type :Malzemenin tipi bu kısımda belirlenir. Plaxis paket programında dört
adet malzeme türü vardır.
Comments :Malzeme ile ilgili yorum ve notlar buradaki boş alana girilir.
General properties:Bu kısımda malzemenin kuru (dry) ve ıslak (wet) birim hacim
ağırlıkları girilir.
Permeability: Bu kısımda malzemenin X ve Y doğrultusundaki permeabilite
katsayıları girilir.
“Parameters” sekmesi seçilirse ekrana aşağıdaki pencere gelir. Bu kısımda ilgili malzemenin
parametreleri gelir. “Φ” ve “c” gibi malzemenin dayanıklığı ile ilgili parametreler ile “E” ve
“v” parametreleri bu kısımda girilir.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 33
Generate Mesh
“Generate Mesh” (ağ oluşturma) kısayol tuşu modellenen sistemde ağ oluşturmak için
kullanılır. Program ağ oluşturma işlemini tamamladıktan sonra ekrana aşağıdaki gösterilen
pencereyi getirir.
Input programının ana menüleri ; “File” (dosya), “Edit” (düzen), “View” (görünüm),
“Geometry” (geometri), “loads” (yükleme), “metarials” (malzemeler), “Mesh” (ağ), “Inital”
(başlangıç), “Help” (yardım) menüleridir.
File Menüsü
Bu menü dosyalama işlemleri için kullanılır. Menünün alt başlıkları aşağıda gösterilmiştir.
. Open komutu: Daha önceden oluşturulmuş bir plaxis dosyası açmak için kullanılır.
. Save As komutu : Plaxis dosyasını farklı bir ad ile kaydetmek için kullanılır.
. Work Directory komutu : Plaxis programı içerisinde bir çalışma dosyası mevcuttur.
Yapılan çalışmalar genelde bu dosyaya kaydedilir. Bu menü ile çalışma dosyasına
ulaşılabilinir.
Edit Menüsü
Dosya düzenleme işlemleri için kullanılır. Menünün alt başlıkları aşağıda gösterilmiştir.
View Menüsü
. Rulers komutu : Ekrandaki çalışma alanının boyutlarını gösteren yatay ve dikey uzunluk
cetvellerinin ekranda görünmesini veya görünmemesini sağlar.
Geometry Menüsü
Loads Menüsü
Materials Menüsü
Mesh Menüsü
Help Menüsü
PLAXIS PAKET PROGRAMI 40
Program hakkında bilgi ve programı kullanırken zorlanılan konular hakkında yardım almak
için kullanılır.
“Input” uygulama programı ile modellenen ve parametreleri belirlenen sistemde ilk gerilmeler
(Initial conditions) ve sonlu elemanlar ağı (General Mesh) oluşturulduktan sonra plaxis proje
dosyası (Plaxis Project File) herhangi bir isimle bilgisayarın belleğine
kaydedilir.”Calculations” uygulama programı çalıştırıldığı zaman karşımıza “Select
Project”(proje seç) penceresi ve “Calculations” uygulama programı arayüzü çıkar.
Bu kısımda hesaplama tipleri (Calculations type) üzerinde durulacaktır. Plaxis deki hesaplama
tipleri iki ayrı grupta toplanmıştır. Bunlardan birincisi sistemin davranışı ile ilgili , ikincisi ise
yükün durumu ile ilgilidir.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 41
Spacing
“Plaxis” paket programında iki düğüm noktası birbirine “spacing” değerinden daha fazla
yaklaşamaz. Örneğin “spacing” değeri 0.005 yada daha küçük bir değere eşitlenmelidir.
Fakat bu yapılsa bile genede problem oluşabilmektedir. Bu durumda ise spacing aralığı iki
düğüm noktası arasındaki değere eşitlendikten sonra , bu düğüm noktalarından birisi
girildikten sonra , ikinci o alana yeterince zoom yapıldıktan sonra girilmelidir.
Phase
“Calculations” uygulama programında bir evre (phase) henüz hesaplanmamışsa aşağıdaki gibi
görünür.
PLAXIS PAKET PROGRAMI 42
BÖLÜM 4
PLAXIS UYGULAMALARI
3m 8m 3m
50 kPa
6m 10 kPa
0.0 m
1. Kazı -1.5 m
-2.0 m
Payanda
2. Kazı
YASS -4.0 m
3. Kazı
-6.0 m
Diyafram
Duvar
?
E v φ’ c’ γ
kN/m2 - ° kN/m2 kN/m3
Soil 30 000 0.3 27.5 10 20/19
EA LSPACING
kN/m2 m
Strut 1.5E6 1
Malzeme modeli kum için Mohr-Coulomb , diyafram duvar için Lineer Elastik
seçilmiştir.
Deplasman değerleri çok küçük olduğu için , seçilen duvar derinliğimiz (12 m)
güvenlidir.