UNIVERSITETI I TIRANS

FAKULTETI I EKONOMIS
DEPARTAMENTI I FINANCS

DETYR KURSI
TEMA: Biznesi
LNDA: Financa

Familjar
Personale

PRMBAJTJA:
Nj vrojtim i prgjithshm...............................................................................................fq. 3-4
Themelimi i biznesit familjar dhe etapat e zhvillimit......................................................fq. 4-5
1. Themeluesi/t (Pronari/t q ka kontroll t plot)
2. Partneriteti me motrn/vllan
3. Konfederata kushrinjsh (Konsorciumi i kushrinjve ose Dinastia familjare)
Struktura e biznesit familjar............................................................................................fq. 5-6
Avantazhet dhe disavantazhet kryesore t krijimit t biznesit familjar..........................fq. 6-8
Menaxhimi strategjik i prshtatshm pr biznesin familjar............................................fq. 8-9
Rregullat mbi punsimin e antarve t familjes............................................................fq. 9
Problematikat me t cilat prballet biznesi familjar.......................................................fq. 10
Intervist me nj siprmarrs shqiptar..........................................................................fq. 11-13
Reklamimi i nj biznesi familjar.....................................................................................fq. 13
Konkluzione....................................................................................................................fq. 14
Bibliografia.....................................................................................................................fq. 15
Pyetsor: Vetvlersimi pr t filluar nj biznes..........................................................fq. 15-16

Pasuria nuk zgjat m shum sesa tre breza

Proverb kineze

Nj vrojtim i prgjithshm
E zgjodhm kt thnie t vjetr kineze, jo rastsisht, si parantez pr t diskutuar nj tem
mjaft interesante dhe t prekshme, n vecanti pr realitetin shqiptar: Biznesi familjar!
Avantazhet, prfitimet por edhe mangsite e problematikat q prmban kjo forme biznesi do
t jen n fokusin ton pr t dhn nj analiz prmbledhse jo thjesht informuese por edhe
kshilluese pr kdo q do t dshironte t merrte prsipr iniciativen e krijimit t nj biznesi
t till.
Fillimisht duhet t kujtojm se biznesi familjar prbn formn m mbizotruese dhe m t
vjetr t organizimit t biznesit. Ai i referohet nje subjekti q kryen nj aktivitet privat n
formn e ndrmarrjes individuale duke punsuar si bashkpuntor, familjar q ofrojn n
mnyr t vazhdueshme veprimtarin e tyre n brendsi t ndrmarrjes. Puna, cilado qoft
ajo, ka t bje vetem me aktivitetin e siprmarrjes dhe bashkpuntort jan kryesisht
familjar t ngusht. Pra, jan tre elementt q karakterizojn siprmarrjen apo biznesin
familjar:
-

krijimi apo ekzistenca e nj ndrmarrjeje;

fakti q bashkpuntort e biznesit jan familjar;
fakti q familjart bashkpuntor zhvillojn nj pun efektive n brendsi t
ndrmarrjes dhe jo t rastsishme.

N shum vende, sipermarrja familjare prfaqson m shum se 70 % t biznesit n

prgjithsi dhe luan nj rol kryesor n zhvillimin ekonomik dhe n forcn e puns. Familjet
kan qen gjithmon n zemr t biznesit ndaj dhe shume kompani familjare jan jo rastesisht
ndr m t vjetrat dhe te fuqishmet ne bote.Kjo forme biznesi varion nga ndrmarrjet e vogla
dhe mesatare dhe deri n konglomerate t mdha qe operojn n nj numr t madh s
industrive t ndryshme dhe n shtete t ndryshme. Shembujt jane te shumt. Disa prej
bizneseve familjare m t njohura ne bote jan: Salvatore Ferragamo, Benetton dhe Fiat
Group n Itali; LOreal, Carrefour Group dhe Michelin n Franc; Samsung, Hyundai Motor
dhe LG Group n Korene Jugore; BM dhe Siemens n Gjermani si dhe Ford Motors Co dhe
al-Mart Stores n Shtetet e Bashkuara.
Por edhe Shqipria nuk mbetet pas n zhvillimin e bizneseve familjare, madje shnon nj
tradite t hershme n kt aspekt. Mjafton t kthehemi mbrapsht n koh rreth vitit 1850 dhe
t kujtojm se pikrisht n kt periudhe u hap dyqani Foto MARUBI, studioja e pare dhe
m e mirnjohur fotografike shqiptare e cila u trashgua n tre breza fotografsh t familjes
Marubi duke u konsoliduar n nj siprmarrje t mirfillt familjare.N ditt e sotme, kjo
form siprmarrjeje sht zhvilluar gjithnj e m shum, gj e cila dshmohet edhe nga numri
n rritje i siprmarrsve shqiptar q prpiqen s bashku me familjet e tyre pr t krijuar

historin e tyre t suksesit.Pavaresisht se n nj nivel m modest krahasuar me siprmarrje t

tilla n vende t tjera, nj pjes e tyre ia vlen t permenden pr kontributin e dhn n
ekonomin shqiptare, ndr to rrjeti i dyqaneve coffeeshop t MON CHERI, i cili nisi me nj
ide t thjesht kafeterie nga dy vllezr tiranas dhe tani numeron nj sr dyqanesh-kafeteri t
prhapura n t gjith Tirann. Nj tjetr shembull frymzues sht ai i LUFRS, fabriks s
qumshtit dhe nnprodukteve t tij q nisi si nj punishte e thjesht, e improvizuar n nj nga
dhomat e shtepis s nj familjeje nga Lushnja.Po ashtu numrohen shum aktivitete t tjera
tipike si furra buke, restorante, dyqane dhe markete, hotele dhe studio shrbimesh t
shumllojshme, t shprndara n t gjith Shqiprin t cilat kan aplikuar konkretisht iden
e biznesit familjar.

Themelimi i biznesit familjar dhe etapat e zhvillimit:

1. Themeluesi/t (Pronari/t q ka kontroll t plot)
Kjo sht pjesa fillestare n ekzistencn e biznesit familjar. Biznesi sht n trsi n pronn
dhe nn udhheqjen e themeluesit/ve. Shumica e themelusve krkojn kshill nga nj
numr i vogl kshilltarsh t jashtm /ose bashkpuntorve, por, me gjith at shumica e
vendimeve kye do t sillen nga vet pronari/t. Kjo pjes, zakonisht karakterizohet me
angazhim serioz t themeluesit/ve pr suksesin e kompanis s tyre me nj struktur s
udhheqjes relativisht t thjesht. shtja me e rndsishme qe do t bien mbi themeluesin/t
ndoshta do t ishte planifikimi i trashgimis. Pr mbijetesn e biznesit familjar gjat pjesve
q vijojn themeluesi/t duhet t bj prpjekje t detyrueshme n planifikimin e trashgimis
dhe prgatitjen e trashguesit/ve t kompanis.
2. Partneriteti me motrn/vllan
N kt pjes, qeverisja dhe prona jan t transferuara mbi fmijt e themeluesit/ve. Pr
shkak se rritet numri i antarve t familjes q marrin pjes n kompani, qeverisja n
prgjithsi fillon t bhet relativisht me e ndrlikuar n krahasim me at q ishte n pjesn e
par t ekzistimit s biznesit. Disa sfida m t zakonshme t partneritetit n kt pjes jan:
mirmbajtja e harmonis midis motrave/vllezrve, formalizmi i proceseve dhe procedurave
t biznesit, vendosja e kanaleve t komunikimit efikas mes antarve t familjes si dhe
sigurimi i planit trashgues pr pozitat kryesore t udhheqjes.
3. Konfederata kushrinjsh (Konsorciumi i kushrinjve ose Dinastia familjare)
N kt pjes udhheqja e biznesit bhet edhe m e ndrlikuar sepse rritet dhe me shume
numri i antareve t familjes q jan, n mnyr direkte ose indirekte, t prfshir n punn,
duke i prfshir ktu fmijt e fmijve t pronarit, kushrinjt, dhe bashkshortt. Pr shkak
se nj pjes e madhe e antarve u takojn gjeneratave t ndryshme si dhe degve t
ndryshme t familjes, ato mund t ken ide t ndryshme pr punn e mtejshme t kompanis
si dhe pr strategjin e prgjithshme t biznesit.

Ne vijim cdo konflikt q ka ekzistuar mjedis brezave t mparshm ka mundsi t mdha t

transmetohet n kt brez t kushrinjve. Si pasoj, kjo pjes prfshin shumicn e shtjeve
qeverisse. Disa prej shtjeve m t zakonshme me t cilat ballafaqohet biznesi familjar n
kt pjes jan: punsimi i antarve t familjes, t drejtat aksionere n familje, likuiditeti i
aksioneve, rregulla mbi dividendt, roli i antarit t familjes n biznes si dhe vizioni dhe
misioni familjar.
Bazuar n pikat e msiprme ritheksojm dy koncepte kryesore:

Siprmarrsi

Siprmarrsi sht shefi dhe prgjegjsi i ndrmarrjes. sht i vetmi prgjegjs pr aktet e
administrimit t prditshm t veprimtaris private dhe pr detyrimet q lindin prej saj, si pr
shembull pr blerjen dhe shitjen e materialeve t nevojshme pr ndrmarrjen.

Familjart bashkpuntor

Jo t gjith familjart bashkpuntor t siprmarrsit bjn t mundur q biznesi t

konsiderohet familjar. N fakt, ligji parashikon q vetm familjart m t ngusht t
siprmarrsit mund t konsiderohen si bashkpuntor t tij n kuadrin e siprmarrjes
familjare, q jan bashkshorti dhe kushrinjt deri n shkall t tret: bijt, vllezrit,
xhaxhallart e niprit, gjyshrit dhe strgjyshrit, si edhe familjart e bashkshortit deri n
shkall t dyt: kunetrit, vjehrrit e vjehrrat, nuset dhe dhndurt.

Struktura e biznesit familjar

Ajo ka i ndan kompanit familjare nga kompanit konkurrente sht aspekti familjar. Si
pasoj e ksaj, familja luan rolin kryesor n udhheqjen e biznesit. N fazat e para t
themelimit t biznesit, shfaqet nj numr i vogl konfliktesh pasi shumica e vendimeve
merret nga themeluesi/t dhe se zri i familjes sht ende i unifikuar. Me kalimin e kohs,
ndrsa familja kalon n disa faza zhvillimi, brezat e rinj t rritur n numr i bashkohen
biznesit familjar.
Kjo sjell ide dhe mendime t ndryshme n lidhje me udhheqjen dhe strategjin e biznesit. N
vazhdim, bhet e domosdoshme q t vendoset nj struktur e prcaktuar e qeverisjes e cila
do t sjell disiplin midis antarve t familjes, do t pengoj konfliktet potenciale dhe do t
siguroj vazhdimsin e puns. Struktura e mir e qeverisjes familjare do t prqaset me:

komunikimin e vlerave familjare, misionin dhe vizionin afatgjat pr t gjith antart

e familjes

informimin e familjarve (n radh t par t atyre t cilt nuk jan t prfshir n

biznes) n lidhje me arritjet e mdha n biznes, sfidat dhe prcaktimet strategjike

komunikimin e rregullave dhe vendimeve q kan t bjn me punsimin e

familjarve, dividendt dhe fitimet e tjera q prftohen zakonisht nga biznesi

ndrtimin e kanaleve formale t komunikimit q do t shmangnin keqkuptimet dhe

mosmarrveshjet midis antarve t familjes si edhe mundsimin pr tu takuar dhe
pr t marr vendime t domosdoshme.

Zhvillimi i nj strukture t till do t krijoj besim mes antarve t familjes (veanrisht mes
atyre q jan dhe atyre q nuk jan t prfshir n biznes) dhe do t bashkoj familjen duke
rritur shansin pr operimin e biznesit. Prbrja kryesore e strukturs s qeverisjes familjare
sht:
Dekreti familjar nnvizon vizionin familjar, misionin dhe rregullat mbi marrdhniet e
antarve t familjes n biznes. Strukturat familjare mund t ken forma dhe qllime t
ndryshme p.sh. kuvendi familjar, kshilli familjar dhe komisionet e ndryshme familjare.

Avantazhet dhe disavantazhet kryesore t krijimit t biznesit familjar

Rezultatet e disa studimeve t shitjes, prfitimit dhe zhvillimit tregojn se kompanit n
pron familjare punojn me nje performance m t lart se konkurrenca q nuk gjendet n
duart familjare. Kjo performanc e lart ndikohet nga avantazhet q karakterizojn biznesin
familjar.
Disa prej ktyre avantazheve jan :

Lehtsia e hapjes dhe e mbylljes s nj biznesi: Gjithcka q duhet pr nisjen e nj

biznesi familjar sht blerja apo marrja me qera e paisjeve t nevojshme dhe vendosja
e disa lajmrimeve pr shrbimet q kryejm. Gjithashtu sht po aq e thjesht t
dalim nga ky biznes; ne thjesht vendosim t mos punojm m.

Kosto e ulet: Ndryshe nga punonjsit tipik, antart e familjes q punojn n biznesin
e familjes jan t gatshm pr t kontribuar financat e tyre pr t siguruar nj sukses
afatgjat t bizesit. Kjo nnkupton investim me kapital t ri ose e riinvestojn pjesn e
fitimit t tyre n biznes Ky avantsh sht vecansisht i dobishm n rast vshtirsie.
Vshtirsi t cilat mund t vijn si pasoj e rnies ekonomike, gjat kohs kur sht i
nevojshm kufizimi i shpenzimeve, ose kur duhet t sakrifikohesh n mnyre q t
mbijetoje biznesi.

Fleksibiliteti: N biznesin familjar fjalin, "Na vjen keq, por q nuk sht n
prshkrimin tim t puns" nuk e degjojm pothuajse asnjher. Antart e familjes
jan t gatshm t bjn disa pun t ndryshme dhe gjithashtu marrin prsipr detyra
jasht puns s tyre formale pr t siguruar suksesin e Biznesit.

Vijueshmria e njohurive: Familjet q merren me biznes e kan shume t rndsishme

dhnien e njohurive, eksperiencs dhe aftsive t akumuluara gjeneratave t reja.
Shum antar t nj familjeje marrin pjes n punn e biznesit familjar q n moshe
t re. Kjo e zmadhon nivelin e angazhimit dhe mundson zhvillimin e mjeteve t
nevojshme pr punn e tyre familjare.

Serioziteti dhe krenaria: Pr shkak t ruajtjes s emrit dhe reputacionit t biznesit

familjar, q sht i ndrlidhur me produktet dhe shrbimimet q ofrojn, ato
mundohen qe t rrisin cilsin e prodhimit dhe q t ruajn marrdhniet me partnert
t tyre te cilet mund te jene klientt, ekonomistt, puntort etj.

Jo gjithkush sht i aft t jet pronar dhe menaxhues i biznesit. N shum raste sht e
vshtir t ruhen para pr t nisur dhe mirembajtur nj biznes. Kostot e inventarit, furnizimit,
sigurimit, qiras, reklamimit, shbimeve publike etj, mund t jen t paprballueshme nga nj
individ i vetm. Kjo vshtirsi si pasoj e disavantazheve q shoqrojn biznesin familjar.
Kto disavantazhe jan:

Kompleksiteti: Biznesi familjar sht zakonisht m kompleks nga aspekti i mnyrs

s drejtimit t puns, pasi n t sht i prfshir nje variabel i ri: familja. Ky variabel i
ri sjell kompleksitet t shtjeve me t cilat zhvillohet puna, pasi n t shtohen
emocionet dhe shtjet familjare. N ndryshim nga bizneset e tjera, antart e familjes
luajn role t ndryshme gjat puns, gj q ndonjher mund t oje deri ne mos
drejtimin e iniciativs s antarve t ndryshm t familjes.

Mbajtja e biznesit ne familje: Shumica e bizneseve familjare jan drejtuar kryesisht

nga familja dhe ka shum pak punonjs t jashtem. N rastet kur punesohen individe
jasht familjes ata nuk do t jen pjes e menaxhimit te lart ose t ken akses n
vendimmarrje, kjo ndodh edhe kur kto punonjs mund t ken ide dhe aftsi q
mund t jen t dobishme pr biznesin.

Informaliteti: Pr shkak se shumica e bizneseve familjare sht e drejtuar nga antart

e familjes, zakonisht ekziston pak interes pr shprndarjen e sakt t detyrimeve dhe
procedurave gjat puns. Kjo situate e con biznesin drejt mungeses s efikasitetit dhe
konflikteve t brendshme.

Mungesa e disiplins: Nj numr i madh i bizneseve nuk i kushtojn prkujdesje t

nevojshme cshtjeve kye strategjike t cilat kane t bjn me przgjedhjen e drejtorit
ekzekutiv si dhe me pozitat e tjera kye, q jan udhheqse pr punsimin e
antarve t familjes n kompani, si dhe per trheqjen dhe ruajtjen e individeve t aft
t jashtm. Kjo mungese perkujdesjeje mund t oje deri ne dshtim te biznesit
familjar.

Kushtimi i kohes: sht e vshtir t kesh koh t lir n jet nse je pronar i nj
biznesi familjar. N kt rast biznesi nuk sht me nje pun, nuk sht nj karrier,
por sht nj mnyr jetese.

Menaxhimi strategjik i prshtatshm pr biznesin familjar

Menaxhimi strategjik prfshin nj sr vendimesh dhe veprimesh q prcaktojn
performancn n periudh afatgjat te biznesit. Strategjia nuk sht vetm zgjedhja e asaj q
kompania mund t bj mir por gjithashtu edhe prcaktimi i asaj q kompania nuk mund t
bj aq mir n krahasim me konkurrentt e tjer. Strategjia e prcaktuar nga menaxheri sht
shum e rndsishme n performancn e firmave si dhe n prcaktimin, prdorimin dhe
shfrytzimin e burimeve ekonomike.Pr kt arsye edhe siprmarrsit e biznesi familjar duhet
ti kushtojme jo me pak rendesi sesa bizneset e tjera sepse nj implementim i mir i saj dhe
nj menaxhim i duhur mund t jete celes suksesi pr kompanin. Tabela e meposhtme
pasqyron modelin 8 haph t menaxhimit strategjik, t prshtatur pr bizneset e vogla dhe n
vecanti per biznesin familjar.

Zhvillimi i nj ideje baz biznesi

nj produkt dhe /ose shrbim qe ka

si objektiv, klientt dhe /ose tregje.

Skanimi dhe vlersimi i ambientit

prcaktimi i faktorve q krijojn

mundsi dhe krcnime

konsiderimi me objektivitet i
aseteve personale, ekspertizs,
aftsive, eksperiencs, t gjitha n
termat enevojave organizacionale.

ant e forta dhe t dobta mund t

vlersohen nn dritn e mundsive
dhe krcnimeve.

te jashtem
3

Skanimi dhe vlersimi i faktorve

t brendshm q kan lidhje me
biznesin

Analiza e faktorve strategjik duke

prdorur analizn SWOT.

Vendimmarrja

te vendoset nse
vazhdohet apo jo?

duhet

Gjenerimi i nj strategjie

duke specifikuar se si ideja mund t

kthehet n realitet

Implementimi i strategjis

nprmjet prdorimit t planit te

veprimit dhe t operimit.

8

Vlersimi

i implementimit t strategjis.

Rregullat mbi punsimin e antarve t familjes

Prcaktimi i rregullave mbi punsimin e antarve t familjes sht nj prej aspekteve m t

rndsishme n kushtetutn familjare. Nj numr i madh biznesesh familjare q nuk vendosin
rregulla mbi punsimin kan m tepr t punsuar nga familja se sa iu duhen n fakt.
Disa prej ktyre t punsuarve mund edhe t mos jen t prshtatshm pr vendin e puns q
mbajn n kompani. Pr m tepr, disa biznese familjare gjenden n pozit t till q kryejn
pun q nuk kan t bjn biznesin primar ose mbajn hapur disa deg t biznesit prej t
cilave nuk kan fitim duke u munduar q secili antar i familjes t jet i punsuar n
kompani.
Pasi kalon etapa e partneritetit t shkalls s par midis motrave e vllezrve, familjet duhet
t prcaktojn rregulla t sakta q diktojn edhe kushtet pr punsimin dhe largimin nga puna
t antareve t familjes n kompani.
Gjithashtu, rregullorja duhet t prmbaje edhe trajtimin e puntorve q jan antar t
familjes ndaj puntorve t tjer. Prmbajtja e rregullores mbi punsimin e familjarve
ndryshon nga nj biznes familjar te tjetri kshtu q nuk ekziston nj prmbledhje e sakt
rregullash q ti prshtatet gjith bizneseve familjare. Pr shembull, disa familje e ndalojn
rreptsisht punsimin e antarve t familjes n biznes kurse t tjera e lejojn punsimin e
tyre me kushte si jan niveli i duhur arsimor, eksperienca e mparshme si edhe mosha.
Gjat hartimit t rregullores mbi punsimin e antarve t familjes, familja duhet t
prqendrohet mbi rregullat, kushtet dhe proceset q lejojn dhe motivojn kompetencat m t
mira q ekzistojn (pa marr parasysh nse jan brenda apo jasht rrethit familjar).
Gjithashtu, sht shum e rndsishme q t shmanget diskriminimi ose favorizimi i
antarve t familjes. N kt mnyr, atmosfera e drejtsis dhe motivimit n biznesin
familjar do t themelohet m leht.
S fundmi, rregullorja pasi sht hartuar dhe miratuar nga familja, duhet tu shprndahet t
gjith antarve t familjes, n mnyr t till q gjithsecili t ket pritshmri t qarta n
lidhje me punsimin e tyre.
Problematikat me t cilat prballet biznesi familjar
Nse do ti riktheheshim proverbes n fillim, mund t themi se eksperienca e gjate ka treguar
shpeshher vrtetsin e saj. sht fakt q shumica e bizneseve familjare kane nje

kohzgjatje relativisht t shkurtr jete, sepse pasi themeluesit e tyre ndrpresin drejtimin, 95
% e bizneseve familjare dshtojne dhe nuk e tejkalojn brezin e tret t pronarve.Vetm 5
deri n 15 % vazhdojn me punn n duart e gjenerats s tret t themeluesve.Kjo Prqindje
e lart e dshtimit t bizneseve familjare nnkupton se sht shum e veshtir q t arrihet nj
ekuilibr i till n menaxhimin strategjik dhe ate t financave qe ti rezistoje kohs dhe
ndryshimeve t faktorve t mjedisit t brendshm dhe t jashtm. Ekzistojn nj sr
faktorsh q mund t ndikojn negativisht n kt aspekt si psh:

Menaxhimi inkompetent dhe pa eksperienc

Financa t pamjaftueshme dhe t keq-menaxhuara
Kontrolli i kostove dhe i cmimit jo eficent,
Industria dhe makro-kushtet n treg

Pr m tepr ekziston problemi i korrupsionit, i cili sht nj fenomen shum i prhapur

madje edhe n shoqri t zhvilluara,duke sjell nj sr efektesh negative, ndaj te cilave
sipermarrjet familjare jan jo m pak te prekura.Vecanrisht n ato biznese t etaps s tret
t zhvillimit, n t cilt kemi nj numr m t madh bashkpuntorsh, q perfshijn
xhaxhallar, kushrinj, kunetr, etj. Mund t ndodh q mes tyre t ket nga ata q punojn
me shum pr interesa t ngushta personale duke marr vendime dhe kryer veprime te tilla n
dm t biznesit te prbashkt familjar. Po ashtu punsimi i stafit bazuar n perfitime monetare
(rryshfete) apo prfitime t tjera i krijon probleme mbarvajtjes s nderrmarrjes. Ky fenomen
sht mjaft i rrezikshm pasi shkakton nje sr pasojash t tilla si:

Ineficenc problematike

Shprdorim t burimeve

Ngadalsim i procesit te zhvillimit

Rritje e krimit ekonomik

T gjitha kto pasoja kan nj ndikim te drejtprdrejt n deshtimin e nj biznesi, pasi e

dobsojne at n pikn q krijohet nj kaos nga mungesa e organizimit dhe nga
mosmarrveshjet mes bashkpuntorve. Po ashtu dobsimi i financave dhe humbja e
burimeve te financimit e shkaktuar nga keqmenaxhimi i tyre con n ngrirjen e aktivitetit
sepse kuptohet q pa pasur nj gjendje t mjaftueshme likuiditeti dhe llogarish do t ishte e
vshtir mirfunksionimi i aktivitetit. T gjitha kto shkaktojn humbjen e kredibilitetit dhe
t besimit te ndrmarrjes tek furnitort dhe tek klientt, duke i br ata te largohen drejt
konkurrentve. Rezultati prfundimtar eshte falimentimi i pashmangshm i biznesit. Kjo
shpjegon edhe rezultatet e Institutit t Biznesit Familjar, nje konsulenc amerikane, sipas te
cils vetm 30% e bizneseve t familjes i mbijetojn gjenerats s dyt dhe 12% s trets. Nj
shifr prej thjesht 3% mbijetojn deri n gjeneratn e katrt dhe m gjer.
Reklamimi i nj biznesi familjar

Reklamimi i nj biznesi familjar sht dicka e ndryshme nga reklamimi q mund t bj nj

kompani e madhe pasi prgjithsisht ky lloj reklamimi i dedikohet nj konsumatori
specifik.Tre format m t mira t reklamimit jan telvizioni, interneti dhe sigurisht kontakti
personal. Duke prdorur kto 3 mnyra mund t prcaktoni nj fushat t mir promcionale
pr biznesin tuaj.
1. Televizioni mbetet mnyra m e mir e reklamimit pr shkak se njerzit e shohin ate
mesatarisht kater ore e gjysm n dite. Me shum mundsi biznesi juaj ka nevoj pr
reklamim brenda zons tuaj demografike, kshtu m mir sht tu drejtoheni
televizioneve lokale e kombtare. Bizneset e vogla familjare bazohen tek klient t
cilt frekuentojn rregullisht, pra, blejn mallra ose shrbime prej jush n mnyr t
vazhdueshme.
Mund t kontaktoni nj kompani reklamimi pran jush e cila mund tju ndihmoj me
ide se si t reklamoni biznesin tuaj. Prgatituni t shpenzoni disa para: Reklamimi n
televizion mund t marr nj pjes t mir t buxhetit tuaj, por supozohet se duhet tia
vleje.
2. Hapni nj faqje interneti. Bizneset po reklamohen gjersisht prmes internetit koht e
fundit. Hapja e nj faqje interneti do tiu ndihmoj t arrini t komunikoni me disa
konsumator q normalisht nuk do t kishit mundsi ti kontaktonit.Prvecese u siguron
klientve t mundshm informacione t vlefshme pr sa i prket biznesit
tuaj,interneti jep mundesin e shitjeve dhe jasht zons tuaj demografike.Pasi t keni
hapur nj fajqe interneti ju mund ta prdorni pr tu dhn mundsi klientve t
ndryshm t antarsohen dhe pr ti lajmruar pr promocione t ndryshme.Kt faqje
intreneti mund ta krijoni free dhe ka site t ndryshme q mund tju ndihmojn pr
kt proces si psh Yahoo.com/buildebsite.m pas lidheni faqjen tuaj me site t tjera t
interesit si psh Facebook.

3. Kontakti personal sht nj metod sa e vjetr aq edhe frytdhnse madje duhet

theksuar q sot njerzit n pegjithsi kan filluar ta vlersojn at m shum.bizneset
familjare ende bazohen mbi kontaktin personal,shrbimin e kualifikuar edhe cilsor
dhe sigurisht dhe tek prshndetja miqsore.Prhapja e fjals pr biznesin tuaj familjar
varet edhe nga mnyra sesi familja juaj e paraqet veten.Prfshihuni n panairet q
organizohen,aktivitete t ndryshme madje dhe mund te sponsorizoni skuadrn tuaj
lokale.Prfshirja n komunitet u tregon njerzve se sa i interesuar jeni ju dhe familja
juaj pr komunitetin dhe sigurisht pr biznesin tuaj.

KONKLUZIONE

Bizneset familjare jan shtylla kryesore n rritjen e shum ekonomive dh prbjn

rreth 70 % t biznesit n prgjithsi duke luajtur nj rol kryesor n zhvillimin
ekonomik dhe n forcn e puns.

Ndrmarrsit familjare jan njerz me besim ne vetvete, te cilet: punojn shum, jan
optimist, kan nj ndjenj t fuqishme pr tu dalluar midis konkurrentve dhe
luftojn pr integritet.

Tre etapat kryesore n t cilat kalon zhvillimi i nj biznesi familiar jan: themelimi
nga siprmarrsi, patneriteti me motrat apo vllezri, konfederata kushrinjsh.

Pr shkak te natyrs s tyre bizneset familjare ballafaqohen me m shum sfida shtes

n krahasim me bizneset jo familjare. Ky lloj i vecant biznesi paraqet si avantazhe
ashu dhe disavatazhe q duhen konsideruar n marrjn e vendimeve.

Struktura qeverisse e biznesit familjar esht shum e rendsishme t jet e qart dhe
n kohn e duhur pasi do t lehtsonte mbajtjen e kohezionit familjar dhe interesit t
antarve t saj si n familje ashtu edhe n biznes.

Menaxhimi inkompetent dhe pa eksperienc, shprdorimi i burimeve dhe korrupsioni

shihen si pengesa kryesore q ndikojn n efektivitetin e biznesit duke sjell rrezikun
e dshtimit.

Njohja, vlersimi dhe menxhimi n menyrn e duhur i fuqive dhe dobsive qe

karakterizojn biznesin familjar con ndrmarrsit drejt suksesit te dshiruar.

Reklamimi i biznesit familjar i dedikohet konsumatorit specifik dhe mund t kryhet n

3 mnyra kryesore: nprmjet medias dhe vecanrisht TV-s, nprmejt internetit dhe
kontaktit t drejtprdrejt me klientin.

Bibliografia:

Manuali i IFC-s pr qeverisjen e biznesit familjar

(http://www.ifc.org/wps/wcm/connect/cc33e0804b350e3ca486bfde0ee6a476/Family
%2BBusiness%2BHandbook_ALB.pdf?MOD=AJPERES)
Revista Monitor Bizneset familjare, t kesh dhe t mbash
(http://www.monitor.al/bizneset-familjare-te-kesh-dhe-te-mbash-2/)
Revista The Economist artikull mbi korrupsionin ne biznesin familjar si dhe
statistikat e dshtimit t ktij biznesi me kalimin n breza

Disertacioni - Avantazhi konkurrues dhe roli i vlers n suksesin e SME-ve

(http://www.doktoratura.unitir.edu.al/wp-content/uploads/2014/05/DoktoraturaYlvije-Borici-Kraja-Fakulteti-Ekonomik-Departamenti-i-Manaxhimit.pdf)
Takimi dhe biseda me siprmarrsin e przgjedhur si shembull te suksesit t biznesit
familjar n Shqipri

Pyetsor: Vetvlersim pr t filluar nj biznes.

Ky pyetsor do ti shpndahet studentve t pranishm ne mbyllje t prezantimit pr tu dhn
mundsin t vlersojn aftsit e tyre n ndrrmarrjen e iniciativs pr t fillluar nj biznes
familjar.
1. Do t fillonit vet nj biznes?
a) Un mund t filloj pa ndihmn e askujt.
b) Do t doja fillimisht ndihmn dhe mbshtetjen e dikujt.
c) Un i marr gjerat shtruar dhe nuk filloj deri n momentin e fundit.
2. A mund t merrni prgjegjsi mbi vete?
a) Un jam gati t marr prgjegjsin dhe ti ndjek gjerat deri n fund.
b) Un mund t marr drejtimin, por do t preferoja q dikush tjetr ta merrte
prgjegjsin.
c) Paraplqej q t tjert ta marrin prgjegjsin.
3. A mund t drejtoni t tjert?
a) Un mund t bj q shumica e njrzve t me ndjekin sapo t filloj biznesin.
b) Nse dikush do t me ndihmonte t kuptoj se Cfar duhet t bhet, Un mund t
drejtoj.
c) Paraplqej q t tjert t drejtojn dhe Un t shkoj mbas tyre nse me plqen.
4. Sa te afte jeni si organizues?
a) Jam i rregullt dhe punoj me plan dhe projekt t caktuar.
b) Zakonisht punoj me plan t rregullt, por kur situata ndrlikohet ather e kam t
vshtir.
c) Me duket sikur situatat ndryshojn shum shpejt dhe do t humbisja koh po t
merresha paraprakisht me organizim.
5. A mund t merrni vendime?
a) Po dhe ato zakonisht kan sukses.
b) N kto raste me duhet shum koh pr ti hedhur ato n letr.
c) Paraplqej q t tjert t marrin vendime dhe pastaj t reagoj ndaj tyre.
6. Si shkoni me t tjert?
a) Shum mir. Un i dua Njerzit dhe ata me duan shum.
b) Jam pershtatur me njerzit qe me rrethojne dhe dal nga do situate.
c) Jam pak nervoz dhe disa here e kam t vshtir t punoj me njerzit.
7. Sa puntor jeni ju?
a) Kam nj vullnet shum t forte dhe mund t punoj pr nj koh t gjat.

b) Mund t punoj shum pr nj koh pastaj lodhem.

c) Nuk me shkon mendja pr t punuar shum dhe rrall e bj nj gj t tille.
8. A besojn Njerzit tek fjala juaj?
a) Plotsisht. Un zakonisht i prmbahem asaj q them.
b) N prgjithsi e mbaj fjaln por ka raste kur ndryshoj mendje.
c) N prgjithsi nuk e mbaj fjaln por kjo pr arsye se gjerat ndryshojn shum
shpejt.
9. Si jeni n ndjekjen e gjerave deri n fund?
a) Kur vendos dika i shkoj deri n fund.
b) N prgjithsi i ndjek problemet.
c) Prpiqem, por kur situata ndrlikohet ather dorzohem.
10. Si eshte gjendja e shndetit tuaj?
a) Shklqyeshm.
b) Mir.
c) Mir, por kam qene me mir.
Vleresimi i pergjigjeve tuaja:
Vlersohen me 3 pike prgjigjet e para, me 2 pike prgjigjet e dyta dhe me 1 pike t fundit.
Nse arrini t grumbulloni 25-30 pike kjo do t thot se keni mundsi shum t mira pr t
filluar nj biznes pr vetn tuaj, n se grumbulloni 20-24 pike, nuk jeni shum i prshtatshm
pr t filluar nj biznes tuajin dhe n se grumbulloni me pak se 20 pike nuk jeni fare i afte pr
t filluar nj biznes tuajin.