POLIMERY 2012, 57, nr 9

640
GNIEWOSZ MARSZAEK*), RADOSAW MAJCZAK
Basell Orlen Polyolefins Sp. z o.o.
ul. Padlewskiego 4, 09-402 Pock

Wosk polietylenowy otrzymywanie, modyfikacja i zastosowania

Streszczenie W artykule scharakteryzowano szerok grup substancji znanych jako woski.
Opisano gwne metody otrzymywania woskw polietylenowych nalecych do woskw syntetycznych. Powstaj one w procesach degradacji polietylenu oraz w procesach syntezy jako produkt gwny lub uboczny przy produkcji polietylenu. Omwiono metody modyfikacji woskw
skutkujce popraw ich waciwoci i jakoci. Waciwoci te decyduj o moliwych kierunkach
zastosowa. W pracy podano liczne przykady rnorodnych zastosowa woskw polietylenowych wykazujc jak cennym s one materiaem.
Sowa kluczowe: wosk polietylenowy, otrzymywanie, modyfikacja waciwoci, zastosowanie.
POLYETHYLENE WAX PREPARATION, MODIFICATION AND APPLICATIONS
Summary In the paper, a wide range of substances, known as waxes, have been characterized.
The main methods of preparation of polyethylene waxes, which belong to the family of synthetic
waxes, were described. They are formed in the polyethylene degradation processes and are synthesized as the main product or as a by-product in polyethylene production. The methods of modification of waxes, which result in the improvement of their properties and quality, that determine
the possible application areas, have been discussed. The examples of various uses of polyethylene
waxes were given, indicating the high value of these materials.
Keywords: polyethylene wax, production, modification of properties, application.

WSTP

Nazwa woski obejmuje szerok grup substancji

organicznych pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Do woskw naturalnych zalicza si woski kopalne,
takie jak wosk montanowy, ozokeryt oraz makro- i mikrokrystaliczne woski parafinowe, a take woski niekopalne. Woski niekopalne dziel si na woski pochodzenia
zwierzcego (np.: wosk pszczeli, szelak, wosk weny
owczej) i woski pochodzenia rolinnego (np.: wosk karnauba, wosk kandelila, wosk ryowy).
Woski syntetyczne dziel si na woski cakowicie syntetyczne, w tym woski poliolefinowe i woski Fischera-Tropscha oraz woski psyntetyczne, do ktrych zalicza si estry lub myda montanowe i woski na bazie amidw kwasw tuszczowych, np. amidu kwasu erukowego i amidu kwasu behenowego [1, 2]. Peniejsz klasyfikacj woskw przedstawiono na rysunku 1 [3].
Przykadem wosku syntetycznego jest wosk polietylenowy, ktry wytwarzany jest jako produkt uboczny
w procesie produkcji polimeru o duym ciarze czsteczkowym. Z chemicznego punktu widzenia wosk ten

*)

Autor do korespondencji; e-mail: gniewosz.marszalek@basellorlen.pl

jest oligomerem etylenu (redni ciar czsteczkowy

<10 000) powstajcym jako produkt uboczny w procesach
polimeryzacji niskocinieniowej lub wolnorodnikowej
polimeryzacji wysokocinieniowej.
Waciwoci woskw zale od warunkw procesu,
skadu monomerw oraz uytego ukadu katalitycznego. Woski otrzymywane z zastosowaniem katalizatorw
metaloorganicznych Zieglera-Natty maj acuchy sabo
rozgazione i odznaczaj si wysok stabilnoci ciepln. Ich gsto i temperatura topnienia s wiksze ni
w przypadku tzw. woskw wysokocinieniowych.
Stopie krystalicznoci i zwizan z tym temperatur
topnienia, gsto oraz twardo mona jednak zmienia
przez dodatek odpowiednich komponentw. W procesie
przemysowym woski powstaj jako produkt uboczny.
Ich obecno w ukadzie reakcyjnym ma negatywny
wpyw na przebieg procesu polimeryzacji oraz na jako
polimeru wielkoczsteczkowego [4]. Powstawanie woskw obnia rwnie znaczco wydajno polimeryzacji.
Odpowiednie zagospodarowanie tego materiau moe
pomc w zmniejszeniu strat zwizanych z wartoci
monomeru uytego do produkcji, ktry nie zosta przetworzony na poliolefiny wielkoczsteczkowe.
Celem tej pracy jest analiza moliwoci otrzymywania woskw polietylenowych, badania i modyfikacji ich
waciwoci oraz kierunkw zastosowa.

POLIMERY 2012, 57, nr 9

641
Woski

naturalne

syntetyczne

niekopalne

kopalne

petrochemiczne

parafinowe
ozokeryt

cakowicie
syntetyczne

zwierzce

poliolefinowe

lanolina

polietylenowe

szelak

polipropylenowe

pszczeli

montanowe

czciowo
syntetyczne

woski kwasw
tuszczowych

syntetyczne
polarne

rolinne

carnauba
ryowy

oksydowane
polietylenowe
kopolimery
Fishera-Tropscha

Rys. 1. Klasyfikacja woskw

Fig. 1. Classification of waxes

OTRZYMYWANIE WOSKW POLIETYLENOWYCH

Metody otrzymywania woskw polietylenowych

mona podzieli na trzy zasadnicze grupy [5, 6]: bezporednia synteza z monomeru, degradacja termiczna polietylenu lub wydzielanie wosku jako produktu ubocznego powstajcego przy produkcji polietylenu.
Bezporednia synteza z monomeru
Do otrzymywania woskw polietylenowych bezporednio z etylenu najczciej stosuje si technologie niskocinieniowe wykorzystujce katalizatory metaloorganiczne oraz procesy wysokocinieniowe oparte na mechanizmie wolnorodnikowym [1, 7]. Rozwijane s rwnie technologie wykorzystujce katalizatory metalocenowe. Metody nisko- i wysokocinieniowej polimeryzacji suce otrzymywaniu woskw s podobne do metod
produkcji polimeru wielkoczsteczkowego, rni si
jedynie parametrami produkcyjnymi [7]. Polimeryzacja
wysokocinieniowa ze wzgldu na wysokie koszty oraz
ostry reim techniczno-technologiczny jest rzadziej stosowana do otrzymywania woskw.
Woski otrzymywane z monomeru metod polimeryzacji niskocinieniowej skadaj si gwnie z czsteczek
liniowych o strukturach acuchw zawierajcych tylko
nieliczne i krtkie acuchy boczne. Otrzymywane pro-

dukty charakteryzuj si wysokim stopniem krystalicznoci i gstoci w zakresie 0,920,97 g/cm3. Cechuj si
take du stabilnoci ciepln, s kruche i twarde, a ich
temperatura topnienia moe osiga wartoci do 127 C.
Lepko w 140 C wynosi od 10 do 30 000 mPa s. Woski
o takich waciwociach mona otrzymywa jedynie
metod niskocinieniow. W procesach polimeryzacji
rodnikowej powstaj natomiast woski o rozgazionej
strukturze makroczsteczek [1, 7].
Zastosowanie katalizatorw metalocenowych pozwala na otrzymanie woskw odznaczajcych si jednolit
struktur i wskim rozrzutem ciaru czsteczkowego
[1]. Ogromn zalet tej metody jest moliwo wpywania na waciwoci produktu (m.in. ciar czsteczkowy,
lepko, twardo) i dostosowanie ich do potrzeb w zalenoci od planowanych zastosowa [810].
Degradacja termiczna polietylenu
Metoda termicznej degradacji polietylenu prowadzi
do otrzymania maoczsteczkowych polimerw etylenu
oraz ciekych oligomerw o stopniu polimeryzacji poniej 8 [5].
Stwierdzono, e podczas pirolizy polietylenu prowadzonej w temp. 375465 C (np. 20 min, 437 C) powstaj
gazowe produkty degradacji zawierajce n-alkany
(gwnie o nieparzystej liczbie atomw wgla 3, 7 i 11),

POLIMERY 2012, 57, nr 9

642
n-alkeny (gwnie o 3, 6 i 10 atomach wgla) oraz alkadieny [5, 11]. W tabeli 1 przedstawiono wpyw temperatury
procesu pirolizy polietylenu na wydajno procesu
(wedug [11]). Wzrost temperatury powoduje spadek
iloci uzyskiwanego wosku na rzecz zwikszonej iloci
produktw gazowych.

T a b e l a 1. Zawarto wosku polietylenowego i produktw gazowych w produktach procesu pirolizy polietylenu (wedug [11])
T a b l e 1. The content of polyethylene wax and gaseous products in the polyethylene pyrolysis process (according to [11])
Surowiec

PE-LD

PE-HD

Temperatura
procesu, C

Wosk
% mas.

Produkty
gazowe
% mas.

450

80

20

500

69

31

550

57

43

600

51

49

450

80

20

500

68

32

550

61

39

600

49

51

W przypadku technologii wysokocinieniowej opracowano wiele metod wydzielania obejmujcych, m.in. wymywanie etylenu z mieszaniny za pomoc ciekego etylenu w ukadzie podgrzewaczy i chodnic, czy wielokrotne
rozpranie strumienia gazw procesowych poczone
z ich chodzeniem. Ta ostatnia metoda jest najczciej stosowanym sposobem wydzielania woskw w warunkach
przemysowych.
W technologii polimeryzacji niskocinieniowej proces
obrbki woskw jest przede wszystkim zaleny od rodzaju procesu polimeryzacji. W przypadku polimeryzacji w fazie gazowej woski wydzielaj si razem z polimerem. Jedynie niewielka ich cz stanowica faz ciek
moe by wyodrbniona z ukadu. W przypadku polimeryzacji zawiesinowej strumie woskw jest usuwany
z rozpuszczalnika w wle oczyszczania rozpuszczalnika. W zalenoci od technologii, wze ten moe rni
si konfiguracj procesw jednostkowych, ale gwne
procesy wydzielania wosku pozostaj te same. Wosk
wyodrbnia si w wyniku odparowania skadnika niskowrzcego rozpuszczalnika.
MODYFIKACJA WACIWOCI
WOSKW POLIETYLENOWYCH

Frakcjonowanie
Zaobserwowano rwnie, e temperatura degradacji
polietylenu duej gstoci (PE-HD), otrzymywanego
w procesie niskocinieniowym, jest o ok. 20 C wysza od
temperatury degradacji polietylenu maej gstoci
(PE-LD) powstajcego w wyniku syntezy prowadzonej
pod wysokim cinieniem. Wiksza stabilno termiczna
polietylenu niskocinieniowego wie si z jego wikszym stopniem krystalicznoci [12].
Woski otrzymywane metod niskocinieniow maj
zoony skad i dlatego charakteryzuj si szerokim
przedziaem wartoci temperatury topnienia. Rozrzut
ciaru czsteczkowego jest wikszy ni w przypadku
woskw wysokocinieniowych. Woski niskocinieniowe
zawieraj cieke produkty maoczsteczkowe, nierozoony polietylen, wglowodory n-parafinowe, izo-parafinowe (nieregularnie rozgazione). Posiadaj take
znacznie wicej wiza podwjnych ni woski polietylenowe wysokocinieniowe. Niektre produkty maj atomy tlenu zwizane w postaci mostkw tlenowych lub
grup hydroksylowych. redni ciar czsteczkowy produktu zaley od czasu reakcji i od wybranej substancji
wyjciowej [13, 14]. Po stopieniu woski uzyskuj posta
cieczy o niskiej lepkoci, co jest spowodowane ich maym
ciarem czsteczkowym [15].
Wydzielanie wosku jako produktu ubocznego
produkcji polietylenu
Sposb wydzielania, obrbki oraz jako takich woskw s zalene od rodzaju technologii produkcji polietylenu, a take od zastosowanego ukadu katalitycznego.

Gwnym celem frakcjonowania jest rozdzia otrzymanych woskw na kilka frakcji o podanych, konkretnych wartociach redniego ciaru czsteczkowego. Do
najprostszych sposobw rozdziau naley destylacja.
Pozwala ona na odbir konkretnych frakcji woskw charakteryzujcych si wartociami temperatur wrzenia
z wybranych zakresw. Zastosowanie destylacji pod
zmniejszonym cinieniem lub destylacji z par wodn
pozwala na jeszcze bardziej selektywny rozdzia woskw.
Prowadzone s rwnie badania nad wykorzystaniem do wydzielania okrelonych frakcji innych metod,
takich jak ekstrakcja rozpuszczalnikowa czy nadkrytyczna [1620].
Utlenianie
Utlenianie woskw ma na celu wprowadzenie grup
polarnych do struktury acucha, co zmienia powinowactwo woskw do zwizkw polarnych. Utlenianie jest
etapem wstpnym sucym wytwarzaniu emulsji wodnych znajdujcych bardzo szerokie zastosowania [21].
Najprostsz metod utleniania jest utlenianie powietrzem [2224]. Proces ten moe by prowadzony z dodatkiem rnych katalizatorw [25], w powietrzu wzbogaconym tlenem oraz z dodatkiem nadtlenkw.
Utlenianie woskw moe by rwnie przeprowadzane rwnoczenie z degradacj polietylenu. Poczenie tych dwch procesw pozwala na zmniejszenie kosztw otrzymywania utlenionego wosku w porwnaniu

POLIMERY 2012, 57, nr 9

z kosztami ich otrzymywania w wyniku oddzielnych
procesw degradacji i utleniania.
Mieszanie z innymi materiaami
Mieszanie woskw z innymi materiaami, gwnie
z polimerami, zwykle ma na celu popraw odpornoci
termicznej. Modyfikacja woskw dodatkiem PE-LD pozwala na zwikszenie twardoci mieszanki i podniesienie temperatury miknienia oraz kroplenia [26]. Woski
mog by rwnie modyfikowane dodatkami stosowanymi w przetwrstwie poliolefin, np. dodatkami uniepalniaczy czy antyutleniaczy.
Gwne kierunki zastosowa woskw
polietylenowych
Zastosowania woskw s cile zwizane z waciwociami fizykochemicznymi, atwoci modyfikacji,
a take z moliwoci stosowania w rnych postaciach,
m.in. proszkw, patkw, emulsji wodnych i rozpuszczalnikowych oraz eli i past. Woski znajduj zastosowanie jako rodki pomocnicze lub dodatki do produktw
w wielu gaziach przemysu. Od woskw oczekuje si
specyficznych waciwoci zalenych od aplikacji, tj.
twardoci, polerowalnoci lub emulgowalnoci w wodzie [1, 2, 20].
Ze wzgldu na bardzo dobre waciwoci dielektryczne woski polietylenowe stosowane s w przemyle kablowym i elektrotechnicznym [5]. Doskonae waciwoci
izolacyjne woskw, poczone z ma lepkoci w stanie
stopionym, czyni z nich materia wykorzystywany do
produkcji syciw izolacyjnych, zwaszcza do kabli o wysokich parametrach przesyu, a take do produkcji mas
do zalewania muf kablowych oraz jako komponent mas
izolacyjnych w urzdzeniach elektroenergetycznych wysokiej mocy [28]. Niska lepko oraz waciwoci hydrofobowe pozwalaj na wykorzystywanie woskw rwnie w izolacji papierowej, jako komponent syciwa niespywajcego.
W przemyle gumowym woski s stosowane przede
wszystkim do ochrony gumy przed destrukcyjnym dziaaniem tlenu [29, 30]. Woski polietylenowe, jako skadniki mieszanek gumowych uatwiaj rwnie dyspersj
pigmentw oraz wypeniaczy w mieszance surowcowej,
poprawiaj plastyfikacj mieszanki gumowej i zmniejszaj ilo nadleww podczas prasowania. Wosk wprowadzony do mieszanki gumowej spenia ponadto rol
rodka smarnego, ktry uatwia oddzielanie odleww od
gorcych elementw form. Dodatek woskw pomaga
w procesach przetwrstwa i wytaczania gumy, jak rwnie zmniejsza zuycie energii oraz zuycie czci
urzdze formujcych [5, 3133].
Woski mona take dodawa podczas przetwarzania
polichlorku winylu uzyskujc przy tym popraw jakoci
gotowych wyrobw. atwo migracji woskw polietylenowych z wntrza mieszaniny oraz niska lepko spra-

643
wiaj, e wosk dziaa jako smar w trakcie przetwrstwa,
co zwiksza gadko gotowych wyrobw. Dodatek
woskw do koncentratw barwicych poprawia rwnie
dyspersj pigmentw oraz polepsza przyjmowanie rodkw pomocniczych przez przerabiany polimer [5, 32].
Woski w mieszaninach z poliolefinami charakteryzuje
doskonaa homogeniczno oraz niska lepko, co powoduje, e dodatek wosku poprawia zarwno struktur, jak
i jako powierzchni wyrobw. Dodatek ten przyspiesza
rwnie proces przetwrczy i uatwia wyjmowanie gotowych wyrobw z form wtryskowych. Woski peni rol
nonika pigmentw i s wykorzystywane do produkcji
koncentratw barwicych. Poprawiaj one dyspersj pigmentw w mieszance surowcowej, uatwiaj granulacj
koncentratw i polepszaj przyjmowanie rodkw pomocniczych przez przerabiany polimer. W przypadku
wytwarzania folii dodatek woskw poprawia jej orientacj, uatwia utrzymanie parametrw wytaczania, jak
rwnie poprawia struktur i wygld folii [5, 34]. Woski
stosowane s take jako rodki homogenizujce kompozyty polimerw z napeniaczami naturalnymi [35, 36].
Woski mog by uywane w celu modyfikacji waciwoci niszych parafin. Przez dodatek woskw mona
zmieni temperatur topnienia, kroplenia i krzepnicia,
oraz poprawi lepko, poysk, twardo i elastyczno [5].
Do modyfikacji parafin mona uywa zarwno woskw wydzielanych jako produkt uboczny jak i woskw
polietylenowych otrzymywanych w procesach termicznej degradacji polietylenu maej i duej gstoci.
Dodatek woskw do parafiny uywanej do produkcji
wiec powoduje podniesienie temperatury miknienia
i topnienia mieszanki, dziki czemu poprawia si stabilno termiczna takich wiec. Uycie wosku polietylenowego pozwala na wyeliminowanie uywanej czsto stearyny, a dodatkowo poprawia si sia blasku oraz wydua czas palenia [5].
Z mieszanki woskw polietylenowych i parafin sporzdza si kompozycje do impregnacji papieru i kartonu.
Zawarto wosku polietylenowego poprawia hydrofobowo i odporno na oleje i smary nasczonych nimi materiaw oraz podnosi ich odporno termiczn. Ponadto
zwiksza przyczepno warstwy impregnujcej do papieru i poprawia poysk i elastyczno [5].
Dodatek wosku polietylenowego do farb drukarskich
poprawia barw druku, sprawia, e druk staje si rwny
i gadki, oraz zabezpiecza przed odpryskami podczas
drukowania, podnosi odporno druku na cieranie
i uodparnia druk na wilgo [5].
W przemyle lakierniczym wykorzystuje si dodatek
wosku polietylenowego w celu poprawy dyspersji pigmentw oraz zwikszenia wytrzymaoci mechanicznej
farb olejnych, poliestrowych i nitrolakw [5, 37].
Przemys tekstylny stosuje woski polietylenowe jako
rodki gadzce i polizgowe. W procesie przdzalniczym i tkackim, zmniejszaj one tarcie midzy wknami
a osnow oraz midzy wknami a czciami maszyn
wkienniczych. Za ich pomoc uzupenia si take braki

POLIMERY 2012, 57, nr 9

644
naturalnej powoki ochronnej, niszczonej w procesie
przerbki wkien naturalnych, takich jak wena, bawena i jedwab [5].
Niska lepko, niepolarny charakter oraz hydrofobowo wysoko wykorzystywane s rwnie w przemyle
obrbki drewna. Woski stosuje si do nasycania drewna,
dziki czemu nadawane mu s cechy hydrofobowe.
Utrudnia to wchanianie wody, co zapobiega wypaczaniu i zmianie ksztatu wyrobw. Impregnaty woskowe
nadaj take powierzchni drewna gadko i poysk.
Woski stanowi rwnie skadniki rnego rodzaju politur, lakierw oraz rodkw wygadzajcych i wykaczajcych w przemyle meblarskim. Stanowi te materia
wypeniajcy i sklejajcy prasowanych pyt pilniowych
i sklejek [5].
Waciwoci impregnujce, hydrofobowe i antykorozyjne woskw polietylenowych wykorzystuje si take
w budownictwie [5].
Woski polietylenowe stanowi czynnik modyfikujcy
w asfaltach wykorzystywanych przy produkcji nawierzchni drogowych oraz produkcji bitumw [3841].
Woski znajduj zastosowanie rwnie w rolnictwie,
gdzie wykorzystywane s przy produkcji nowoczesnych
nawozw sztucznych, jako powoki ochronne o kontrolowanej przepuszczalnoci [42] (mikrokapsukowanie).
Pokrycie drobiny nawozu woskiem poprawia odporno
mechaniczn nawozu a jednoczenie pozwala na kontrolowane jego uwalnianie.
PRODUKCJA WOSKW POLIETYLENOWYCH
W POLSCE

Woski polietylenowe w Polsce s produkowane gwnie na drodze degradacji polimeru wielkoczsteczkowego lub wyodrbniane jako produkt uboczny otrzymywany w procesach polimeryzacji zawiesinowej.
Prowadzone pod kierunkiem prof. J. Zieliskiego prace pozwoliy na oznaczenie podstawowych waciwoci
fizykochemicznych woskw bdcych produktem
ubocznym polimeryzacji. Wykonane badania rozpoznawcze wykazay, e istniej due moliwoci modyfikacji skutkujce popraw ich waciwoci [43, 44].
PODSUMOWANIE

Przeprowadzona analiza oraz zebrane dane pozwalaj stwierdzi, e woski polietylenowe s cennym, majcym wiele zastosowa materiaem. Wydzielanie woskw podczas produkcji polimerw wielkoczsteczkowych pozwala na generowanie dodatkowych zyskw
zakadw produkcyjnych. Dodatkowo eliminuje to konieczno skadowania woskw i tym samym ogranicza
negatywny wpyw zakadu na rodowisko.
LITERATURA
1. Anonim: Chem. Market Rep. 2002, 1, 16.

2. Czapigo J.: Chemical Review 2004, nr 23, 54.

3. Karabon B.: Woski naturalne, surowy wosk montanowy
i jego przerb, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocawskiej, Wrocaw 2006.
4. Bigger S. W., Watkins P. J., Raymond M. A., Verenich S. S.,
Scheirs J.: Eur. Polym. J. 1996, 32, 487.
5. Kpiska-erko M., Spychaj T., Grtkiewicz J.: Polimery
1992, 37, 62.
6. Marszaek G., Zieliski J., Ciesiska W.: Przem. Chem. 2011,
90, 1264.
7. Umare P. S., Antony R., Gopalakrishnan K., Tembe G. L., Trivedi B.: J. Mol. Catal. A: Chem. 2005, 242, 141.
8. Anonim: Chemmanager Europe 2007, nr 1, 14.
9. Anonim: Additives for Polymers 2004, nr 10, 4.
10. Anonim: Revista de Plasticos Modernos 2005, nr 90, 516.
11. Aguado R., Olazar M., San Jos M. J., Gasin B., Bilbao J.:
Energy Fuels 2002, 16, 1429.
12. Igarosi S., Kambe H.: Bull. Chem. Soc. Jpn. 1964, 37, 176.
13. Encyklopedia Ullmanns: Industrial Organic Chemicals:
Starting Materials and Intermediates, Wyd. Wiley-VCHT,
Weinheim 1999, vol. 8, str. 4880.
14. Majnusz J.: Rynek Chemiczny 2005, nr 1, 26.
15. Majnusz J.: Rynek Chemiczny 2005, nr 6, 40.
16. Crause J. C., Nieuwoudt I.: Ind. Eng. Chem. Res. 2000, 39,
4871.
17. Vla J. C., Braue C. L., Taylor L. T.: Anal. Chem. 1994, 66,
603.
18. Magdy T. Z., Nermen H. M., Amal S. F.: Fuel Process. Technol.
2011, 92, 2024.
19. Pat. PL 42681B1 (1960).
20. Crause J. C., Nieuwoudt I.: J. Supercrit. Fluids 2003, 27, 39.
21. Sadowska M., Nowak D.: Przem. Chem. 1994, 73, 384.
22. Perchenko A. A., Serov V. V., Ushkalova G. G.: Chem. Technol.
Fuels Oils 1980, 16, 18.
23. Lebedeva N. M., Shafranskii E. L., Perchenko A. A., Nesmelov V. V., Latypov R. Sh., Zigmantovich M. I., Finelonov V. P.:
Chem. Technol. Fuels Oils 1971, 7, 168.
24. Klerk de A.: Ind. Eng. Chem. Res. 2003, 42, 6545.
25. Perchenko A. A., Goryacheva G. A.: Chem. Technol. Fuels Oils
1974, 10, 536.
26. Molefia J. A., Luyta A. S., Krupa I.: Thermochim. Acta 2010,
500, 88.
27. Luyt A. S., Krupa I., Assumption H. J., Ahmad E. E. M.,
Mofokeng J. P.: Polym. Test. 2010, 29, 100.
28. Bieniek D.: Rynek Tworzyw 2006, nr 9, 12.
29. Glijer T., Kopania A., Pysko L.: Elastomery 1999, nr 3, 10.
30. Pysko L., Glijer T., Parys T., Kopania A.: Elastomery 1998,
nr 1, 12.
31. Pat. USA 60 316 401 (2001).
32. Pat. USA 6 639 003 (2001).
33. Pat. GB 0 020 080 (2000).
34. Pat. USA 6 603 496 (2001).
35. Mngomezulu M. E., Luyt A. S., Krupa I.: Polym. Compos.
2011, 32, 1155.
36. Mngomezulu M. E., Luyt A. S., Krupa I.: J. Appl. Polym. Sci.
2010, 118, 1541.
37. Pat. USA 4 242 143 (1980).

POLIMERY 2012, 57, nr 9

645

38. Zieliski T., Dobrzyska D., Szaaska M.: Tworzywa Sztuczne i Chemia 2004, 4, 56.
39. Edwards Y., Tasdemir Y., Isacsson U.: Energy Fuels 2005, 19,
2519.
40. Pat. USA 4 357 185 (1982).
41. Czaja K.: Poliolefiny, WNT, Warszawa 2005, str. 215.
42. Al-Zaharanit S. M.: Ind. Eng. Chem. Res. 2000, 39, 367.

43. Zieliski J., Ciesiska W., Osowiecka B., Gurdziska E.:

Modyfikacja Polimerw Stan i Perspektywy w roku 2007,
Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocawskiej, Wrocaw
2007, str. 521.
44. Marszaek G., Ciesiska W., Zieliski J.: Przem. Chem., przyjto do druku.

Otrzymano 9 I 2012 r.

INSTYTUT INYNIERII MATERIAW POLIMEROWYCH i BARWNIKW w TORUNIU

ODDZIA ZAMIEJSCOWY FARB i TWORZYW w GLIWICACH
zaprasza do zaprezentowania swoich osigni na X Midzynarodowej Konferencji

ADVANCES IN COATINGS TECHNOLOGY

(POSTPY W TECHNOLOGII FARB I LAKIERW)

ktra odbdzie si w dniach 911 padziernika 2012 r.

na terenie Centrum EXPO SILESIA w Sosnowcu
Tematyka Konferencji obejmuje:
Nowoci w zakresie bazy surowcowej dla wyrobw lakierowych:
ywice (nowe polimery, organiczno-nieorganiczne systemy hybrydowe, biopolimery, inteligentne polimery)
pigmenty (antykorozyjne, funkcjonalne, o wysokich parametrach jakociowych)
wypeniacze (w tym funkcjonalne)
rodki pomocnicze i modyfikatory (w tym biocydy)
Nowoczesne i przyjazne rodowisku technologie wytwarzania wyrobw lakierowych i ich stosowanie:
wodorozcieczalne, high solids, proszkowe, utwardzane radiacyjnie (UV/EB), funkcjonalne: przeciwporostowe
i antykorozyjne, powoki inteligentne: higieniczne, nanostrukturalne, samoczyszczce, anty-graffiti, biopowoki,
nanotechnologie
Analiz i badania wyrobw lakierowych oraz powok
Aparatur do produkcji wyrobw lakierowych: laboratoryjn oraz badawczo-pomiarow
Zagadnienia ekologiczne, uwarunkowania legislacyjne
Kierunki rozwojowe rynku
Jzykiem konferencji bdzie jzyk angielski i polski z symultanicznym tumaczeniem.
Czas prezentacji referatu wynosi ok. 25 minut wraz z dyskusj.
Opata konferencyjna dla osoby wygaszajcej referat lub prezentujcej plakat wynosi 270 euro (brutto).
Wszystkie materiay od osb prezentujcych referaty i plakaty naukowe, tj.: skrt referatu lub plakatu (do 120
sw), biografia autora (do 50 sw), peny tekst referatu lub plakatu (do 10 stron formatu A4), powinny by dostarczone w jzyku angielskim w terminie do 31 maja 2012 r. na adres:
Instytut Inynierii Materiaw Polimerowych i Barwnikw
Oddzia Zamiejscowy Farb i Tworzyw, ul. Chorzowska 50A, 44-100 Gliwice
Komitet Organizacyjny Konferencji ACT12 mgr in. Anna Pajk
tel. +48 (32) 231 9043; fax: +48 (32) 231 2674; e-mail: a.pajak@impib.pl
www.impib.pl
Istnieje moliwo promocji firmy w formie wkadki reklamowej do materiaw konferencyjnych, plakatu
lub stanowiska promocyjnego.