Spis treci

Spis treci ............................................................................................................ 3

1.

Wstp ........................................................................................................... 5

2.

Metody wzmacniania gruntu ........................................................................ 7

2.1.

Zagszczanie dynamiczne ..................................................................... 8

2.1.1. Metody wibracyjne .......................................................................... 9

2.1.2. Zagszczanie impulsowe................................................................ 10
2.1.3. Dynamiczna konsolidacja .............................................................. 10
2.1.4. Zagszczanie mikrowybuchami ..................................................... 11
2.2.

Metody statyczne ................................................................................ 11

2.3.

Stabilizacja.......................................................................................... 11

2.3.1. Metody mieszania gruntu in situ .................................................... 11

2.3.2. Metody iniekcyjne ......................................................................... 14
2.3.3. Metody termiczne .......................................................................... 14
2.4.
3.

Zbrojenie gruntu.................................................................................. 15

Metody analizy statecznoci zboczy ........................................................... 17

3.1.

Wymagania prawne i normowe ........................................................... 18

3.2.

Metody analityczne ............................................................................. 21

3.2.1. Stateczno zboczy w gruntach niespoistych (Pisarczyk, 2001)...... 21

3.2.2. Stateczno zboczy w gruntach spoistych....................................... 22
3.3.

Metody numeryczne ............................................................................ 26

3.3.1. Metoda Elementw Skoczonych .................................................. 26

3.3.2. Metoda Rnic Skoczonych ......................................................... 27
3.4.
4.

Przegld wspczesnych metod podejcia do omawianego zagadnienia 29

Analiza uzyskanych wynikw .................................................................... 37

4.1.

Modele geometryczne ......................................................................... 38

4.2.

Modele konstytutywne ........................................................................ 40

3

4.3.

Metoda rozmywania parametrw .........................................................44

4.4.

Dobr warunkw gruntowych ..............................................................45

4.5.

Analiza wpywu wartoci niektrych parametrw na wynik .................49

4.5.1. Kt dylatancji .................................................................................49

4.5.2. Wytrzymao na rozciganie obszaru o rozmytych parametrach ....50
4.5.3. Parametry odksztaceniowe ............................................................54
4.6.

Wyniki analiz paskich i przestrzennych ..............................................55

4.7.

Propozycja sposobu sprowadzenia wynikw analiz paskich do

zgodnoci z analizami trjwymiarowymi......................................................................61

5.

Podsumowanie i wnioski.............................................................................63

6.

Bibliografia .................................................................................................65

7.

Spis rysunkw ............................................................................................70

8.

Spis tabel ....................................................................................................72

1.

Wstp

Podczas budowy drg wyszych klas czsto wystpuj trudnoci zwizane

z wpisaniem niwelety o dopuszczalnych parametrach w wybrane warunki topograficzne.
Aby dostosowa drog do dopuszczalnych nachyle, korzysta si z nasypw drogowych.
W poczeniu z bardzo pospolitym w Polsce wystpowaniem w podou sabych gruntw
spoistych lub organicznych, powoduje to powstawanie problemw z nadmiernymi
osiadaniami podoa i niskim wskanikiem statecznoci skarp nasypw.
Najbardziej ekonomicznym rozwizaniem jest instalacja prefabrykowanych
drenw wykonanych z tworzyw sztucznych, poczona z czasowym przecieniem nasypu.
Powoduje to konsolidacj podoa, co polepsza jego parametry wytrzymaociowoodksztaceniowe. Jednak jednoczenie w wikszoci przypadkw ograniczenia czasowe,
narzucane w programach funkcjonalno-uytkowych lub zakontraktowane w umowach,
wykluczaj stosowanie tej technologii.
Optymaln i szeroko stosowan alternatyw jest stosowanie technologii
wzmacniania gruntu za pomoc wgbnie mieszanych kolumn gruntobetonowych
(DSM Deep Soil Mixing). Za jej pomoc otrzymuje si lokalne zwikszenie sztywnoci
i wytrzymaoci gruntu co redukuje osiadania i poprawia stateczno podoa.
Jednoczenie technologia ta jest stosunkowo szybka. W zalenoci od uytego
stabilizatora, parametry wzmocnionego gruntu mog osign wartoci obliczeniowe ju
po tygodniu.
Podczas obliczania statecznoci skarp metodami rwnowagi granicznej, zachodz
pewne

trudnoci

zwizane

ze

sprowadzeniem

skomplikowanej

geometrii

do

dwuwymiarowego modelu. Naley bowiem w jaki sposb uredni popraw parametrw

wytrzymaociowych w celu zaoenia staej geometrii na dugoci nasypu. Ten sam
problem powstaje podczas tworzenia numerycznego modelu paskiego. W praktyce
inynierskiej stosuje si Metod Rozmywania Parametrw, ktra traktuje wzmocniony
grunt jako kompozyt, ktrego parametry oblicza si korzystajc ze redniej waonej.
Jak wskazuje Han (Han i inni, 2005) przeszacowanie wskanika statecznoci za
pomoc metod rwnowagi granicznej zaley od przyjtej wytrzymaoci kolumn i dla
wysokich wartoci moe siga 40% w stosunku do paskich analiz numerycznych.
Natomiast wpyw samych zaoe Metody Rozmywania Parametrw, wykorzystywanej
5

praktycznie we wszystkich analizach paskich, nie by dotd przedmiotem szerszych

rozwaa.
Zasadniczym celem niniejszej pracy jest porwnanie wskanikw statecznoci
otrzymanych z paskich i przestrzennych analiz metod rnic skoczonych w programie
FLAC (Fast Lagrangian Analysis of Continua), a nastpnie oszacowanie bdu Metody
Rozmywania Parametrw. Tak wic autor postawi sobie za zadanie, opracowanie
podstawowych wytycznych do modelowania nasypw, na podou wzmacnianym
kolumnami DSM, w programie FLAC/Slope, czyli stworzenie prostego i szybkiego
narzdzia do przyblionej analizy statecznoci o moliwym do oszacowania bdzie.
W paragrafie 2. przedstawiona zostaa oglna klasyfikacja podstawowych metod
wzmacniania gruntu, ze szczeglnym naciskiem na metody wgbnego mieszania (DSM).
Nastpnie w paragrafie 3. opisano podejcia obliczeniowe do okrelania wskanika
statecznoci skarp i zboczy. Wymieniono podejcia analityczne oraz numeryczne wraz
z opisem sposobw uwzgldnienia wzmocnienia za pomoc kolumn, na podstawie
przeanalizowanej literatury naukowej.
Paragraf 4. prezentuje opracowanie wasnych oblicze. Najpierw w wyniku
wariantowej analizy dobrano odpowiednie warunki gruntowe, ktre mogyby w sposb
wyrany, a jednoczenie nie odbiegajcy od realnych warunkw, odzwierciedli omawiany
problem. Nastpnie wyodrbniono parametry istotne ze wzgldu na otrzymywany
wskanik

statecznoci,

poprzez

porwnanie

wynikw

otrzymanych

dla

kilku

wariantowych podej.
Zasadnicza cz oblicze bazuje na porwnaniu wskanikw statecznoci
otrzymywanych za pomoc dwuwymiarowych i przestrzennych analiz Metod Rnic
Skoczonych (MRS) w programie FLAC. Podano rwnie dwie wariantowe propozycje
sprowadzenia wynikw otrzymanych z analiz paskich do zgodnoci z analizami
trjwymiarowymi, z bdem po stronie bezpiecznej.

2.

Metody wzmacniania gruntu

Rozrastanie si miast i zagszczanie sieci infrastruktury transportu powoduje, e

coraz czciej konieczne jest wznoszenie obiektw budowlanych w bardzo trudnych
warunkach gruntowych. Posadowienia bezporednie nie okazuj si wystarczajce,
a wykonywanie fundamentw porednich moe okaza si nieekonomiczne. Alternatyw
s technologie, pozwalajce na popraw parametrw gruntu, tak aby bezporednie
posadowienie stao si moliwe. Ze wzgldu na sposb wzmacniania moemy wydzieli
nastpujce grupy metod:
I. Zagszczanie mechaniczne;
1) Metody wibracyjne;
a) Wibrowanie wgbne;
Sondy wibracyjne;
Wibroflotacja;
b) Wibrowanie powierzchniowe;
Walec wibracyjny;
Zagszczarka wibracyjna kroczca;
2) Metody dynamiczne;
a) Zagszczanie wybuchami;
b) Zagszczanie udarowe;
c) Konsolidacja dynamiczna;
3) Metody statyczne;
a) Wstpne obcianie (prekonsolidacja);
b) Wstpne obcianie z drenami pionowymi;
c) Prekonsolidacja z podcinieniem;
d) Prekonsolidacja z elektroosmoz;
II. Stabilizacja;
1) Metody mieszania gruntu in situ;
a) Metody powierzchniowe;
b) Metody wgbne;
Mieszanie na sucho;
Mieszanie na mokro;

2) Metody iniekcyjne;
a) Zastrzyki;
Zastrzyki cementowe;
Zastrzyki chemiczne;
b) Iniekcje;
Iniekcja z przemieszczeniem gruntu;
Iniekcja bez przemieszczenia gruntu;
c) Iniekcja strumieniowa;
3) Metody termiczne;
a) Spiekanie gruntu;
b) Mroenie gruntu;
III. Zbrojenie gruntu;
1) Gwodziowanie;
2) Kotwienie;
3) Stosowanie geosyntetykw;
a) Geotekstylia;
Geowkniny;
Geotkaniny;
b) Geosiatki;
c) Geokraty;
d) Geomembrany;
e) Geokompozyty;

2.1. Zagszczanie dynamiczne

Mechaniczne zagszczanie gruntu wie si z wprowadzeniem do niego energii
kinetycznej, ktra ma za zadanie zagci jego struktur. Za zasad mona przyj, e im
wiksza jest czstotliwo, tym mniejsza jest amplituda uderze maszyny zagszczajcej.
Kada z technologii obwarowana jest pewnymi ograniczeniami. Zakresy
moliwych i typowych gbokoci stosowania poszczeglnych metod przedstawia
Rysunek 1.

Rysunek 1 Zakresy gbokoci wzmocnienia dla rnych technologii

rdo: (Keller Polska Sp. z o.o., Oarw Mazowiecki)

W zalenoci od czstotliwoci moemy wydzieli kilka podstawowych typw

metod zagszczania struktury gruntu:
2.1.1. Metody wibracyjne
Zagszczanie gruntu metodami wibracyjnymi polega na przenoszeniu drga
mechanicznych, wywoanych przez wibrator na mas gruntow. Drgania powoduj
chwilowe zmniejszenie siy nacisku midzy czstkami gruntu, co znaczco zmniejsza siy
tarcia. W efekcie ziarna maj wiksz swobod przemieszczania si i w skutek dziaania
grawitacji struktura si zagszcza. Wpywa to pozytywnie na parametry techniczne gruntu
(Pisarczyk, 2014).
W zalenoci od potrzeb moemy w ten sposb grunt wzmacnia powierzchniowo
lub wgbnie. Powierzchniowe zagszczanie odbywa si z zastosowaniem walcw
wibracyjnych lub zagszczarek. Do zagszczania wgbnego, zwanego rwnie
wibroflotacj, su wibratory wgbne (wibrofloty) i sondy wibracyjne.

Zagszczanie wie si z ubytkiem objtoci, wic moemy j uzupenia,

tworzc kolumn z wprowadzonego gruntu otoczon zagszczonym gruntem rodzimym.
Najlepsze efekty daje uzupenianie gruntem o wysokim wspczynniku filtracji i wysokim
kcie tarcia wewntrznego. Taki zabieg nazywa si wibrowymian i stosowany jest
przewanie w sabononych gruntach spoistych oraz organicznych.
2.1.2. Zagszczanie impulsowe
Do tej technologii wykorzystuje si specjalne moty, ktre z czstotliwoci ok
40-60 razy na minut uderzaj w grunt. Uderzenia powoduj przechodzenie przez orodek
fal sejsmicznych, ktre przeamuj uprzedni struktur gruntu. W wyniku dodatkowych
napre ziarna ukadaj si na nowo, szczelniej wypeniajc przestrze. Wpywa to
pozytywnie na ich parametry geotechniczne.
Z uwagi na charakter wzmocnienia niezbyt due amplitudy drga, ktre nie s
w stanie przeama struktury gruntw spoistych tego typu metody mog by stosowane
jedynie w gruntach sypkich.
2.1.3. Dynamiczna konsolidacja
Poprzednie metody nadaj si jedynie do gruntw niespoistych. W przypadku
gruntu spoistego, zbyt mae jednostokowe energie wprowadzone do orodka, nie s
w stanie przeama jego spjnoci i spitrzy znajdujcej si w nim wody w celu
wymuszenia jej wypywu. Taki grunt zachowuje si jak gumowa poduszka.
Jednak poprzez zastosowanie odpowiednio duych jednostkowych energii
moliwe jest wymuszenie dynamicznej konsolidacji gruntu. Polega ona na upuszczaniu
z odpowiedniej wysokoci (zwykle 10-40 m) ubijakw o masie w granicach 10-50 ton.
Wprowadzona w ten sposb energia powoduje spitrzenie powietrza zawartego w porach
gruntu, co z kolei prowadzi do przeamania wytrzymaoci gruntu spoistego. Cinienie
wody porowej zwiksza si, powodujc zmniejszenie napre efektywnych. Po
skoczonej serii uderze, zwikszone cinienie dyssypuje si powodujc wypyw wody,
a wic konsolidacj gruntu (Pisarczyk, 2014).

10

2.1.4. Zagszczanie mikrowybuchami

Polega ono na umieszczeniu w gruncie adunkw wybuchowych i zdetonowaniu
ich w odpowiedniej kolejnoci. W wyniku wybuchu w gruncie powstaje pewna ilo gazu
pod wysokim cinieniem. Szukajc ujcia gaz, wraz z fal mechaniczn rozchodz si
powodujc rozproszenie cinienia wody gruntowej i chwilowe rozlunienie ziarn. Kiedy
grunt ukada si powtrnie, towarzysz mu mniejsze opory tarcia, przez co uoenie
czstek gruntu moe by bardziej cise (Pisarczyk, 2014).
Niestety powierzchniowa warstwa gruntu rozlunia si i naley j usun, przed
wykonywaniem dalszych prac konstrukcyjnych. Metoda ta nie moe by rwnie
stosowana blisko zabudowa z uwagi na powstajce w chwili detonacji fale sejsmiczne.

2.2. Metody statyczne

Metody statyczne, zwane take prekonsolidacj polegaj na obcieniu gruntu
(np. za pomoc nasypu lub balastu z pyt drogowych), na ktrym w przyszoci ma znale
si projektowany obiekt. Obcienie powoduje wzrost cinienia wody w gruncie, ktra
nastpnie stopniowo przepywa poza konsolidowany obszar. W wyniku otrzymujemy grunt
o cilejszym uoeniu czstek i mniejszej zawartoci wody (Pisarczyk, 2014).
Przepyw wody moemy przypieszy poprzez wprowadzenie do gruntu drenw,
do ktrych dodatkowo moemy wprowadzi podcinienie. Moliwe jest rwnie
wywoanie w gruncie przepywu prdu elektrycznego, ktry spowoduje ruch jonw
i uatwi przepyw wody w bardzo sabo przepuszczalnych gruntach (Wiun, 1976).

2.3. Stabilizacja
2.3.1. Metody mieszania gruntu in situ
Polegaj na wprowadzeniu do sabego gruntu na odpowiedni gboko
stabilizatora chemicznego i wymieszania go z gruntem. Jako spoiwo stosuje si cementy,
gips, wapno lub pucolany (np. uel, popioy) wraz z innymi dodatkami. Mieszanie,
w zalenoci od potrzeb, moe odbywa si powierzchniowo lub wgbnie.
Omawiane w pracy zagadnienie dotyczy kolumn wykonywanych w technologii
Deep Soil Mixing (DSM), ktra naley do grupy technologii wgbnego mieszania
gruntw. Celem jest uzyskanie kolumny z gruntobetonu (cementogruntu), ktra ma
11

wiksz wytrzymao i sztywno ni otaczajcy j grunt. Wyrnia si dwie odmiany tej

technologii: na mokro (wet DSM) i na sucho (dry DSM). W pierwszej, stabilizator
wprowadzany jest w zaczynie, natomiast w drugiej jako suchy proszek (Pajk, 2006). Inna
czsto spotykana nazwa tej grupy technologii to Deep Mixing Methods (DMM).
Technologia ta moliwa jest do zastosowania praktycznie we wszystkich gruntach
sabononych, wcznie z organicznymi. W gruntach nienawodnionych stosuje si j
w wersji mokrej, natomiast jeeli w gruntach jest ju wystarczajca ilo wody stosuje si
metod na sucho (Topolnicki i inni, 2003). Stosowana jest gwnie w mocno
zawodnionych gruntach spoistych lub lunych piaskach nie zawierajcych frakcji
wikszych ni wirowa.
rednica kolumn DSM wykonywanych metod na sucho wynosi od 0,6 do 1 m
(zwykle 0,6 i 0,8 m), a metod na mokro od 0,4 do 2,4 m (najczciej od 0,8 do 1,5 m);
dugo zwykle do 10 m (maksymalne dugoci przekraczaj 20 m). Kolumny s zwykle
rozmieszczane w regularnej siatce albo w rzdach. Odmian kolumn s cienkie minipale
o rednicy do 200 mm, ze sabego gruntu mieszanego z wprowadzan widrem
limakowym mieszank piaskowo-cementow. Ich dugo wynosi od 3 do 1012 m,
a liczba od 1 do 2 na m2 (Kosiski i inni, 2012).
Do gwnych zalet tej technologii moemy zaliczy (Bruce i inni, 2013):

Niskie koszty wykonania dla gbokoci do 40 m;

Wytrzymao na ciskanie gruntu osiga nawet 4 MPa, ale zwykle nie

przekracza 1 MPa;

Moliwo dobrania rednicy, rozstawu i uoenia kolumn lub cian;

Powstaj bardzo mae iloci urobku, ktre mog posuy jako wypenienie;

Stosunkowo ciche i nie powodujce wibracji rozwizanie;

Do szybkie w wykonaniu;

Moliwe jest bardzo szybkie sprawdzenie nonoci;

Do wysokie nonoci na obcienia pionowe i poziome;

Moe by stosowana w prawie kadych warunkach gruntowych

(z wyjtkiem gruntw nonych, ktre zwykle nie wymagaj wzmocnienia);

12

Natomiast do wad mona zaliczy (Bruce i inni, 2013):

Ograniczenie gboko do ok. 40 m;

Wymagana jest dostpno dla cikich i duych maszyn;

Niemoliwa do zastosowania w wytrzymaych gruntach, lub zawierajcych

Niemoliwa do wykonania tylko w wybranych warstwach gruntu na danej

gazy;

gbokoci;

Mog by wykonywane tylko pionowo;

Wysokie koszty rozpoczcia robt;

Mog wystpi istotne rozrzuty wytrzymaoci na dugoci kolumny;

Nie mog by wykonywane w bezporednim ssiedztwie innych obiektw;

Technologia DSM jest szczeglnie czsto wykorzystywana jako sposb na

redukcj osiada podoa pod nasypami drogowymi i kolejowymi. Dodatkowo wzmacnia
je, zabezpieczajc przed powstawaniem przechodzcej przez podoe powierzchni
zniszczenia.
Wytrzymao kolumn powinna by kadorazowo ustalana na podstawie bada
laboratoryjnych lub polowych, ale wstpn wytrzymao na ciskanie mona przyjmowa
zgodnie z wykresem poniej (Rysunek 2). Przewanie obliczeniowe wytrzymaoci na
cinanie dla metody suchej nie przekraczaj 0.7 MPa, a dla metody mokrej 2 MPa.

Rysunek 2 Wytrzymao na ciskanie kolumn DSM w zalenoci od rodzaju gruntu

naturalnego i iloci spoiwa
rdo: (LC Technology, Inc., 2004) po przetumaczeniu

13

2.3.2. Metody iniekcyjne

Nazwa Metody Iniekcyjne odnosi si do bardzo szerokiej grupy metod,
polegajcych na wprowadzaniu pod cinieniem pynnego stabilizatora do gruntu. Na rynku
dostpne s nastpujce technologie rnice si efektem i przebiegiem procesu:
Iniekcja strumieniowa (Jet-grouting);
Iniekcja rozpychajca;
Iniekcja Soilfrac (systemu Kellera);
Iniekcja wypeniajca;
Iniekcja kontaktowa i szczelinowa;
Efektem tych technologii jest powstanie w gruncie pewnej objtoci,
o odpowiednim ksztacie o polepszonych waciwociach mechanicznych lub obnionym
wskaniku przepuszczalnoci. W skaach uzyskuje si lepsze warunki kontaktu midzy
poszczeglnymi blokami i zwikszenie wodoszczelnoci.
2.3.3. Metody termiczne
Pod nazw metody termiczne kryj si dwie bardzo rne technologie, poczone
w jedn kategori ze wzgldu na wykorzystanie wpywu temperatury na waciwoci
orodka gruntowego. Pierwsz z nich jest metoda nagrzewania (spiekania gruntu). Polega
na wprowadzenia do podoa wystarczajcej iloci ciepa, aby w spoistych gruntach,
midzy czstkami powstay wizania, podobne do tych, powstajcych w ceramicznych
materiaach budowlanych. Wizania te maj charakter trway i nie ulegaj zniszczeniu pod
wpywem dziaania wody (Pisarczyk, 2014).
Natomiast metoda zamraania polega na wprowadzeniu rur we wczeniej
wykonane otwory wiertnicze w zawodnionym gruncie. Wok nich powstaje masa
gruntowo-lodowa o polepszonej wytrzymaoci, ktra zapobiega przedostawaniu si wd
gruntowych w miejsce wykonywania konstrukcji. Zamraanie musi by prowadzone przez
cay okres prac konstrukcyjnych, poniewa charakter takiego wzmocnienia jest
tymczasowy (Pisarczyk, 2014).

14

2.4. Zbrojenie gruntu

Klasyczny sposb zbrojenia gruntu polega na wprowadzaniu do niego
metalowych tam o szerokoci 40 mm, ktre maj za zadanie przenoszenie si
rozcigajcych midzy stref biern i czynn, za konstrukcj oporow. Ta technologia
powstaa w latach 60-dziesitych i ma obecnie znaczenie jedynie historyczne.
Najbardziej zblion do klasycznej metod wzmacniania gruntw jest
gwodziowanie. Polega na wprowadzeniu w skarp prtw stalowych. Prty, zwane
gwodziami gruntowymi, nie s poddawane wstpnemu napraniu, dlatego spotykana jest
take inna nazwa kotwy bierne.
Tego typu wzmocnienia stosuje si najczciej w skarpach zboczy, wykopw
i istniejcych nasypw. Mog by stosowane w dowolnym rodzaju gruntw, cznie ze
skalistymi.
Kotwy czynne su gwnie do przenoszenia si rozcigajcych w gruncie.
Skadaj si one z buawy, cigna i gowicy. Stosowane s bardzo rne technologie,
dostosowane do sposobu wbudowania, warunkw gruntowych i celu wykonywania.
Gwnym zadaniem kotew jest przenoszenie si rozcigajcych midzy buaw
utwierdzon w biernej czci gruntu, a gowic umieszczon na zewntrz gruntu i czsto
opart o inne elementy konstrukcyjne takie jak konstrukcje oporowe, pyty czy siatki.
Z odmienn filozofi wzmacniania gruntu zwizana jest kolejna, bardzo szeroka
grupa technologii geosyntetyki. Definiuje si je jako gitkie pasy materiau, wytworzone
poprzez poczenie metodami wkienniczymi, chemicznymi i termicznymi rnego
rodzaju wkien lub poprzez termiczno-mechaniczn obrbk tworzyw sztucznych
(polimerowych).

15

Do gwnych celw stosowania geosyntetykw nale:

Filtracja;

Uszczelnianie;

Separacja;

Wzmocnienie;

Umocnienie przeciwerozyjne;

Ochrona

Drena;

Geosyntetyki stosowane s gwnie jako zbrojenie nasypw drogowych lub

wzmacnianie konstrukcji oporowych. Stosowane jako elementy konstrukcyjne maj za
zadanie gwnie przenoszenie si rozcigajcych (Pisarczyk, 2014).

16

3.

Metody analizy statecznoci zboczy

Analiz statecznoci przeprowadza si w celu okrelenia poziomu bezpieczestwa

zwizanego z moliwoci powstania osuwiska w skarpie naturalnej lub bdcej
elementem budowli ziemnej tj. nasypy drogowe, way, skadowiska odpadw czy rnego
typu wykopy.
Poziom bezpieczestwa moe by okrelony poprzez wskanik pewnoci
Fmin (FS) (Pisarczyk, 2001), ktry najoglniej mona zdefiniowa jako minimalny
stosunek si utrzymujcych, do aktywizujcych dla dowolnej powierzchni polizgu. Musi
on by wikszy od pewnej wartoci dopuszczalnej Fdop, ktr ustala si w zalenoci od
rodzaju budowli, wybranej analizy i stosowania innych wspczynnikw bezpieczestwa.
Mona j przeprowadzi prawidowo tylko jeli spenione zostan nastpujce
warunki (Wiun, 1976):

Dokadne rozpoznanie budowy geologicznej i warunkw wodnych terenu,

przy czym na terenach dawnych osuwisk naley zlokalizowa przebieg powierzchni

polizgu;

Dokadne wyznaczenie fizycznych i mechanicznych cech gruntw i ska,

zwaszcza wzdu spodziewanych lub dawnych powierzchni polizgu;

Waciwe zastosowanie metod obliczeniowych statecznoci zboczy i skarp.

To wanie dobr odpowiedniej metody i budowa modelu obliczeniowego s

z punktu widzenia projektanta najistotniejsze.

17

3.1. Wymagania prawne i normowe

Rozporzdzenie w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada
drogi publiczne i ich usytuowanie okrela podstawowe wymagania stawiane budowl
ziemnym wznoszonym na potrzeby infrastruktury transportu koowego. Do 25 marca
2015 roku, w 144 wyrniao dwa rodzaje stanu granicznego nonoci:
1. Stateczno skarp i zboczy swobodnych oraz podpartych;
Powinna bya by sprawdzana zgodnie z Polsk Norm i z uwzgldnieniem
nastpujcych zasad:

Dla gruntw jednorodnych pod wzgldem podatnoci naley przyjmowa

koowo cylindryczne powierzchnie polizgu;

Dla skarp zbudowanych z kilku warstw gruntu, rnicych si znacznie

wytrzymaoci na cinanie naley przyjmowa niekoowe powierzchnie polizgu;

W spkanych skaach powierzchnia polizgu powinna by dostosowana do

wystpujcych niecigoci;
Rwnowaga sprawdzana bya przy uyciu obliczeniowych wartoci oddziaywa
i parametrw

geotechnicznych

metod

paskw

przy

zaoeniu

minimalnego

dopuszczalnego wskanika statecznoci rwnego 1,5. Obcienia od pojazdw mona byo

zastpi obcieniem statycznym, rwnomiernie rozoonym o wartoci 25 kPa.
Niestety istniaa w tym miejscu pewna niezgodno, poniewa wedug Polskiej
Normy, ktrej status w dziedzinie projektowania geotechnicznego ma obecnie PN-EN
1997-1:2008 sprawdzajc stany graniczne nonoci powinnimy speni warunek:

Gdzie:
warto obliczeniowa efektu oddziaywa;
warto obliczeniowa oporu przeciw oddziaywaniu;
Co oznacza, e nie s przez ni wymagane adne globalne wspczynniki
bezpieczestwa, a pojcie wskanika statecznoci nie jest zdefiniowane. Jednak zgodnie
z opracowaniem (Batog i inni, 2010) zapewnienie poziomu bezpieczestwa rwnowanego
18

z wymaganym przez Rozporzdzenie jest moliwe poprzez odpowiednio dobrane

podejcie obliczeniowe czyli najbardziej restrykcyjne w przypadku skarp nasypw DA2.
Takie samo podejcie zaleca Zacznik Krajowy do Eurokodu 7.
2. Nono podoa budowli ziemnej;
Nono powinna by sprawdzona poprzez porwnanie dziaajcego obcienia
z oporem granicznym. Wielkoci te powinny by okrelone zgodnie z Polsk Norm.
Rozporzdzenie

okrelao

rwnie

jeden

stan

graniczny

uytkowania:

dopuszczalne osiadania korpusu budowli ziemnej i podoa gruntowego, z wyjtkiem

miejsc syku z obiektami inynierskimi wynosz 10 cm. One rwnie powinny byy by
obliczone wedug Polskich Norm.
Jednak ponownie, podane w Normie

metody okrelania osiada oraz oporu

granicznego podoa gruntowego opieraj si na teorii sprystoci, co niesie za sob

zaoenie o jednorodnoci orodka gruntowego. Nie podane s wytyczne, w jaki sposb
mona okreli wpyw kolumn gruntobetonowych na popraw parametrw gruntu.
25 marca 2015 roku weszo w ycie Rozporzdzenie zmieniajce dotychczasowe
brzmienie 144. Nie zmieniy si istotnie wymagania co do obliczeniowego sprawdzania
stanw granicznych uytkowania. Zmieniono jedynie procedur oblicze z tej zawartej
w Zaczniku do Rozporzdzenia, na normow.
Wymagania dotyczce stanw granicznych nonoci zostay ujte w jednym
zdaniu: Sprawdzenie oglnej statecznoci skarp i zboczy powinno by wykonywane
zgodnie z Polsk Norm..
W kwestii statecznoci skarp nasypw projekt konstrukcyjny powinien by
zgodny jedynie z wymaganiami Polskich Norm systemu Eurokodw. Oznacza to, e
wymagana jest jedynie stateczno modelu przy zastosowaniu podejcia obliczeniowego
zalecanego w Zaczniku Krajowym do Polskiej normy - DA2. aden z obowizujcych
dokumentw nie podaje wartoci obcienia rwnomiernie rozoonego jako zastpcze od
ruchu pojazdw.

19

Zaleca si stosowanie jednej z poniszych metod lub kombinacji do sprawdzania

stanw granicznych:
1) Projektowanie geotechniczne na podstawie oblicze;
2) Projektowanie na podstawie wymaga przepisw;
3) Prbne obcienia i badania na modelach dowiadczalnych;
4) Metoda obserwacyjna;
Niniejsza praca dotyczy obliczeniowego sprawdzania statecznoci konstrukcji,
a wic podpunktu 1). Jednym z elementw tego sposobu analizy jest model obliczeniowy,
ktry moe skada si z modelu analitycznego, pempirycznego lub numerycznego.
Stosowanie modelu numerycznego moe by uzasadnione gdy uwzgldnia si zgodno
odksztace lub wzajemne oddziaywanie konstrukcji i gruntu w rozpatrywanym stanie
granicznym.
Zwykle zalecanymi przez norm metodami analizy dla skarp i zboczy s metody
blokowe, ale alternatywnie mona zastosowa analiz granicznego stanu napre lub
metod elementw skoczonych. Dodatkowo, jeeli powierzchnia polizgu nie moe
zosta

uznana

za

dwuwymiarow,

naley

uwzgldni

moliwo

powstania

trjwymiarowych powierzchni polizgu.

Reasumujc:

w projekcie konstrukcyjnym naley sprawdzi stateczno cznie skarp

nasypu i podoa;

poniewa jest uwzgldniane wzajemne oddziaywanie konstrukcji i gruntu,

to uzasadnione jest stosowanie modelu numerycznego;

norma dopuszcza stosowanie jedynie Metody Elementw Skoczonych

z grupy metod numerycznych, przy czym Metoda Rnic Skoczonych jest z ni

rwnoznaczna

przy

przyjciu

sprystych

charakterystyk

materiaowych (Itasca

Consulting Group, Inc.);

stosowanie analiz paskich moe by uznane za wystarczajce jedynie

wtedy, kiedy powierzchnie polizgu mog zosta uznane za dwuwymiarowe;

nie ma wytycznych co do stosowania obcienia nasypu obcieniem

rozoonym pochodzcym od ruchu pojazdw.

20

3.2. Metody analityczne

3.2.1. Stateczno zboczy w gruntach niespoistych (Pisarczyk, 2001)
W celu okrelenia wskanika pewnoci metodami rwnowagi granicznej, naley
zaoy ksztat powierzchni cicia. Dla gruntw sypkich zwykle zakada si powierzchni
pask, przez co analiza sprowadza si do zagadnienia rwni pochyej (Rysunek 3).
Przyjmujc ciar elementu A rwny W i kt nachylenia zbocza rwny moemy
rozoy ciar na skadowe w lokalnym ukadzie wsprzdnych:

Rysunek 3 Schemat si dziaajcych na element zbocza

Ich wartoci wynosz:

=

Sia utrzymujca zwizana z tarciem o rwni wedug wzoru Coulomba wynosi:

=

21

Wskanik statecznoci zatem przybiera form:

=

Dla F=1 sprowadza si to do warunku:

Co oznacza, e kt nachylenia stoku musi by mniejszy od kta tarcia

wewntrznego, aby zapewni przynajmniej stan rwnowagi chwiejnej.
3.2.2. Stateczno zboczy w gruntach spoistych
W gruntach spoistych powierzchnia polizgu ma skomplikowany ksztat nawet we
wzgldnie jednorodnych warunkach gruntowych. W przekroju przybiera ksztat podobny
do spirali logarytmicznej, ale najczciej aproksymowana jest wycinkiem okrgu.
(Pisarczyk, 2001)
Analityczne metody sprawdzania statecznoci mona najoglniej podzieli na
dwie grupy (Wiun, 1976):
Opierajce si na granicznym stanie naprenia orodka gruntowego:
cise rozwizania Sokoowskiego;
Przybliona metoda Verdoyena (1968);
Przybliona metoda Scharshmitda i Konenego (1971)
Opierajce si na analizie warunkw rwnowagi bryy osuwajcej si wzdu
powierzchni polizgu. Najpowszechniejsze metody z tej grupy, to:
Felleniusa (1927);
Taylora (1948);
Bishopa (1955);
Janbu (1954);
Morgensterna-Pricea (1965).

22

Metoda stanu granicznego naprenia Sokoowskiego (Wiun, 1976)

Za pomoc rwna rwnowagi Naviera zapisuje si stan rwnowagi dla
nieskoczenie maego elementu masywu gruntowego. Korzystajc z umowy sumacyjnej
Einsteina:
,

= 0,

, = 1,2,3

Przy zaoeniu paskiego stanu naprenia wystpuj trzy nieznane skadowe

tensora naprenia, natomiast ukad ma dwa rwnania. Dodatkowe rwnanie pochodzi
z zaoenia, e w obszarze przylegym do skarpy wystpuje w kadym punkcie stan
graniczny naprenia. Przyjmuje si, e stan ten jest okrelony przez hipotez
wyteniow Coulomba-Mohra i ma posta:
(

) +4
+2

Mona wyrni dwa cele tej analizy:

Okrelenie maksymalnego dopuszczalnego obcienia skarpy;

=

1+
1

Okrelenie maksymalnej wysokoci, na ktrej skarpa moe by pionowa.

=

1+
1

23

Metoda Felleniusa (Wiun, 1976)

Naley ona do grupy metod blokowych (paskowych) i bazuje na zaoeniu, e
potencjalna powierzchnia polizgu ma ksztat pobocznicy walca. Na kady blok dziaaj
nastpujce siy:
Wi ciar bloku i;
Pi i Pi+1 siy dziaajce midzy blokami, o nieznanej wartoci, dziaajce
rwnolegle do podstawy bloku;
=

- sia utrzymujca, dziaajca na podstaw bloku;

Wskanik statecznoci zdefiniowany jest jako iloczyn momentw utrzymujcych

i momentw obracajcych liczonych wzgldem tego samego punktu.
=

+ )

Metoda Felleniusa jest bardzo popularna ze wzgldu na swoj prostot, jednak

zawiera znaczne uproszczenia, co sprawia, e nie jest moliwe jej zastosowanie dla
kadego obiektu. Gwnym rdem bdw jest pominicie si dziaajcych na
paszczyzny pionowe wydzielonych paskw i ich wpywu na rozkad napre
w podstawie paska (Glazer, 1977). Przykadem metody, ktra uwzgldnia te siy jest
metoda Bishopa.
Metoda Bishopa (Pisarczyk, 2001)
W metodzie tej analizuje si rwnowag si dziaajcych na kady blok, przy
zaoeniu, e siy dziaajce na pionowe ciany s do nich prostopade. Wskanik
statecznoci definiuje si jako stosunek wytrzymaoci na cinanie do rzeczywistych
napre cinajcych.
=

24

Po uwzgldnieniu momentw si utrzymujcych i obracajcych dla kadego

bloku, wspczynnik pewnoci dla caej bryy osuwiskowej obliczany jest z nastpujcego
wzoru:

+(

+(

)]

1
( )

gdzie:
( )= 1+

Poniewa wspczynnik pewnoci znajduje si po obu stronach rwnania, naley

go wyznaczy metod kolejnych przyblie. Oznaczenia stosowane w powyszych
wzorach wyjanione s na rysunku poniej (Rysunek 4).

Rysunek 4 Schemat dziaania si do metody Bishopa: a)schemat si dziaajcych na blok,

b) wielobok si
rdo: (Pisarczyk, 2001)

25

3.3. Metody numeryczne

3.3.1. Metoda Elementw Skoczonych
Jak zostao to zaznaczone w paragrafie 3.1, jedn z alternatywnych metod
sprawdzania statecznoci zboczy jest Metoda Elementw Skoczonych (MES). Jest ona
metod przyblionego rozwizania zagadnie fizycznych, za pomoc rozwizywania
ukadu rwna rniczkowych. W odrnieniu od metod bazujcych na Teorii
Plastycznoci,

nie podaje wynikw dla caego rozpatrywanego continuum, ale dla

wybranych punkw zwanych wzami. Stosowana jest zwykle, kiedy geometria

rozpatrywanego zagadnienia jest skomplikowana i wystpuj zoone warunki pocztkowo
brzegowe.
Rozpatrywany obszar zamienia si na ukad podobszarw, zwanych elementami
skoczonymi i poczonych midzy sob w wzach. Liczba rwna zwizana jest z liczb
wzw i ich stopni swobody. Jako wynik otrzymuje si zwykle reakcje i przemieszczenia
w wzach, z ktrych nastpnie mona wyliczy odksztacenia, a nastpnie naprenia
(Tajdu i inni, 2012).
Mimo, i MES zostaa opracowana w latach szedziesitych, to pewn trudno
stanowio okrelenie za jej pomoc wskanika statecznoci, z uwagi na brak stosowanego
w metodach rwnowagi granicznej ilorazu si utrzymujcych, do powodujcych polizg.
W roku 1988 pojawia si praca (Matsui i inni, 1988), w ktrej zaproponowano
zastosowanie Metody Redukcji Wytrzymaoci na cinanie (ang. Shear Strength Reduction
SSR) do obliczania statecznoci skarp za pomoc MES. Bazuje ona na kolejnym
dzieleniu wytrzymaoci na cinanie przez rne wartoci wskanika statecznoci
i sprawdzanie rwnowagi modelu. Poniewa klasyczna definicja wskanika statecznoci
wyglda nastpujco:
=

26

Dla hipotezy Coulomba-Mohra mona zapisa wzr:

=

Gdzie:
wskanik statecznoci;
wytrzymao na cinanie;
naprenie cinajce (maksymalne dopuszczalne);
naprenie normalne;
kt tarcia wewntrznego;
kohezja;
Powoduje to zatem przyjcie takiego samego wspczynnika bezpieczestwa dla
kohezji i tangensa kta tarcia wewntrznego, co moe rodzi uzasadnione kontrowersje.
Statystyczny rozrzut tych wartoci jest rny, wic w zasadzie powinnimy operowa
osobnymi wspczynnikami

, odpowiednio dla kta tarcia wewntrznego i kohezji

(Glazer, 1977). Za stosowaniem metody SSR przemawiaj jednak lata potwierdzajcych

si w praktyce oblicze oraz analogiczne podejcie w metodach rwnowagi granicznej.
Problem ten jest cakowicie omijany w Eurokodach, poniewa wymagana jest
jedynie stateczno modelu, przy uwzgldnieniu odpowiednich wspczynnikw
czciowych (Rozdzia 3.1).
3.3.2. Metoda Rnic Skoczonych
W Metodzie Rnic Skoczonych (MRS) continuum gruntowe dzielone jest na
siatk skadajc si zwykle z czworoktnych elementw. Naprenia i przemieszczenia
obliczane s w punktach przeci linii siatki zwanych wzami, natomiast w odrnieniu
od MES, w pozostaej przestrzeni s one niezdefiniowane.
Dla oblicze mechanicznych polega ona na zapisaniu penych rniczkowych
rwna rwnowagi dla kadego wza, a nastpnie zamianie ich na ekwiwalentne
rwnania rnicowe, poprzez zastosowanie szeregu Taylora. Istniej dwie formuy zapisu:
jawna w ktrej obliczenia prowadzone s stopniowo, poprzez tworzenie lokalnych
27

ukadw rwna oraz niejawna polegajca na budowie globalnego ukadu rwna. Moe
by rwnie wybrany sposb opisu kinetyki odksztacenia: opis przestrzenny Eulera
i materiaowy Lagrangea. Dobr formuy zapisu i sposobu opisu przestrzennego niesie za
sob pewne korzystne i niekorzystne konsekwencje ze wzgldu na proces obliczeniowy
(Itasca Consulting Group, Inc.; Tajdu i inni, 2012).
W programie FLAC zastosowano jawn metod kolejnych krokw i opis
materiaowy Lagrangea, przez co moliwe jest kontynuowanie oblicze, nawet po utracie
statecznoci przez cz modelu. Pozwolio to na opracowanie zmodyfikowanej Metody
Redukcji Wytrzymaoci na cinanie (MSSR) (Caa i inni, 2003). Pozwala ona na
okrelenie wskanika statecznoci skarp dla rnych powierzchni zniszczenia w jednym
procesie obliczeniowym.

28

3.4. Przegld wspczesnych metod podejcia do omawianego

zagadnienia
W roku 2002 wydano dwa obszerne opracowania na temat projektowania
nasypw posadowionych na podou wzmacnianym poprzez wgbne mieszanie: (Coastal
Developement Institute of Technology, 2002) oraz (EuroSoilStab., 2002). Wiadomoci
z obu zostay zebrane i zaktualizowane o nowsze publikacje przez Federaln Administracj
do Spraw Autostrad Departamentu Transportu USA i wydane w formie podrcznika
podrcznik (Bruce i inni, 2013).
Opracowanie to opisuje sposoby oceny globalnej i lokalnej statecznoci, jak
rwnie podaje potencjalne mechanizmy zniszczenia konstrukcji. Chocia podczas
budowy modelu dla metod numerycznych nie ma potrzeby analizowania kadego
mechanizmu oddzielnie (tak jak ma to miejsce podczas oblicze analitycznych), to ich
znajomo moe okaza si przydatna podczas idealizacji konstrukcji tak, aby nie
uniemoliwi wystpienia adnego z nich w modelu. Typowy rozkad kolumn DSM dla
zastosowania w infrastrukturze transportu w USA przedstawia Rysunek 5.

29

Rysunek 5 Typowy rozkad kolumn DSM w zastosowaniu dla infrastruktury transportu w

USA
rdo: (Bruce i inni, 2013) po przetumaczeniu na jzyk polski

Podrcznik wymienia nastpujce mechanizmy zniszczenia:

Osuwiska w nasypie;

Ogln niestateczno konstrukcji;

Utrat statecznoci poprzez przekroczenie wytrzymaoci na ciskanie;

Osuwiska poprzez powierzchnie cicia przechodzce cakowicie ponad lub

pod cianami z kolumn DSM;

Wewntrzna utrata statecznoci poprzez przejcie powierzchni cicia przez

stref wzmocnion kolumnami lub pionowe powierzchnie cicia w cianach (Rysunek 6);

DSM;

30

Przemieszczanie si nieulepszonej czci gruntu midzy tarczami z kolumn

Rysunek 6 Pionowe powierzchnie cicia

rdo: (Bruce i inni, 2013)

Wytrzymao strefy wzmocnionej palisad na pionowe cicie oblicza si

wedug wzoru:

Gdzie:
wspczynnik bezpieczestwa, ktry zaley od wspczynnika zmiennoci
i wymaganego prawdopodobiestwa spenienia wymaganej wytrzymaoci przez kolumny
DSM;
minimalna grubo palisady;
wytrzymao na cinanie dla kolumny;
osiowy rozstaw cian;
globalny wskanik statecznoci dla tego rodzaju zniszczenia (typowa
minimalna warto to 1,3);

31

Na potrzeby analizy statecznoci ze wzgldu na moliwo wystpienia osuwisk

zaleca si wykorzystanie metody Spencera, nalecej do metod blokowych. Do oblicze
przyjmuje si urednione wytrzymaoci na cinanie. Dla obszaru rodkowego
wytrzymao oblicza si ze wzoru:
=

(1500

)+ 1

Gdzie:
1500

= 71,82

wytrzymao gruntu na cinanie;

- stopie wymiany gruntu w strefie rodkowej obliczany zgodnie ze

wzorem (dla rozstawu w siatce prostoktnej):

=

Gdzie:
rednica kolumny;
rozstaw kolumn w strefie rodkowej;
Natomiast dla stref wzmocnionych cianami:
,

Gdzie:
wspczynnik bezpieczestwa;
wytrzymao na cinanie dla kolumny;
,

- stopie wymiany gruntu w strefie wzmocnionej cian obliczany

zgodnie ze wzorem:

32

Gdzie:
uredniona szeroko ciany z kolumn DSM;
osiowy rozstaw cian;
Taka procedura obliczania statecznoci nasypu oparta jest o wczeniejsze prace
Bromsa. Wanie tak procedur rozmywania parametrw kolumn proponowano dla
mieszanek wapienno-gruntowych, ktre z reguy s mniej sztywne ni kolumny
cementowe (Broms i inni, 1979). Jednoczenie podaje si, e moe ona nie by waciwa
dla sztywniejszych kolumn cementowych (Brooms, 1999; Broms, 1999). Zniszczenie
moe nie wystpowa poprzez cicie, a poprzez zginanie (Broms i inni, 1999). Analiza
wsteczna osuwiska w Skandynawii wykazaa, e gdyby zniszczenie wystpio tylko
poprzez cicie, to wytrzymao kolumn musiaaby wynosi 10% wartoci otrzymanej
w badaniach na pobranych prbkach (Broms, 2003).
Kivelo (Kivelo, 1998) analizowa nono kolumn wapienno-cementowych
z uwzgldnieniem zginania, jednak jego praca zostaa skrytykowana za brak zrozumienia
istoty zjawiska (Probaha, 2001). Wskazuje, e problem z dokadnoci oblicze ley raczej
w prawidowym okreleniu wytrzymaoci na cinanie kolumn.
Analogiczne podejcie uredniania parametrw gruntu proponuje Tan (Tan i inni,
2008), ale dla modelowania konsolidacji gruntu i kolumn wirowych. Proponuj dwie
metody zamiany trjwymiarowej geometrii w paski model obliczeniowy. Obie bazuj na
przyrwnaniu dugoci drogi jak ma przeby woda, aby odpyn z konsolidowanego
obszaru dla geometrii rzeczywistej i dla cigych cian tworzonych na potrzeby modelu
paskiego. Parametry odksztaceniowo-wytrzymaociowe obliczane s identycznie jak
w przytoczonym wczeniej Podrczniku (Bruce i inni, 2013).
Bazujc na tym opracowaniu Zhang (Zhang i inni, 2013) porwna t metod
z wynikami trjwymiarowej analizy numerycznej dla oblicze wskanika statecznoci
gboko osadzonych osuwisk skarp nasypw drogowych. Parametry wytrzymaociowe
oblicza si przyrwnujc wytrzymao na cinanie wzmocnionego gruntu i ekwiwalentnej
ciany w modelu.

33

1. Metoda Column-wall rozmywanie parametrw

Rzdy kolumn biegnce wzdu nasypu zamienione s na ciany o szerokoci
rwnej rednicy pojedynczej kolumny i parametrach urednionych zgodnie ze wzorami:
=

+
=

(1

(1

+ (1

Gdzie:
stopie wymiany gruntu (zdefiniowany jak wyej);
modu Younga kolumny;
modu Younga gruntu;
kohezja kolumny;
kohezja gruntu;
kt tarcia wewntrznego kolumny;
kt tarcia wewntrznego gruntu;

2. Metoda Column-wall ekwiwalentna szeroko ciany

Gdzie parametry kolumn pozostaj takie same, natomiast grubo ciany
obliczana jest wedug wzoru:

=
Gdzie:
rednica kolumny;
osiowy rozstaw kolumn;

34

Bardziej uproszczone podejcie,

bazujce na przyjciu ekwiwalentnych

waciwoci dla caego wzmocnionego gruntu podaj Schweiger i Pande (Schweiger i

inni, 1986). Opracowanie dotyczy posadowienia budowli hydrotechnicznych na
kolumnach kamiennych i okreleniu osiada oraz dopuszczalnych obcie.
Przy uyciu tej samej techniki rozmywania parametrw zamodelowano podoe
nasypu posadowionego na kolumnach DSM w anizotropowych gruntach ilastych w innym
opracowaniu (Becker i inni, 2013). Obliczenia prowadzone s przy uyciu dostosowanego
do anizotropi modelu Modified Cam Clay.
Oba te opracowania skupiaj si na osiadaniach i pionowej nonoci kolumn.
Podobnie jak dwie poprzednie metody, rwnie ta zostaa wykorzystana w pracy (Zhang i
inni, 2013) do porwnania z analiz trjwymiarow. W tej metodzie parametry s
uredniane dla caego obszaru wzmocnionego kolumnami zgodnie ze wzorami z 1. metody
Column-wall.
Dodatkowo moliwe jest zastosowanie rwnowanego kta tarcia wewntrznego,
pozwalajcego na uwzgldnienie koncentracji napre w kolumnach, majcego
pozytywny wpyw na ich nono podczas cinania. W tym wypadku do wzoru, zamiast
stopnia wymiany gruntu, wprowadza si wielko:
=

1+

( 1)

Gdzie:
wskanik koncentracji napre, rwny stosunkowi naprenia w kolumnie
do naprenia w otaczajcym gruncie;
Poniewa urednienie parametrw dla caego wzmocnionego obszaru powoduje
zawyenie wskanika statecznoci, to autorzy proponuj przemnoenie go przez
warto 0,9.
Wzory dotycz kolumn wirowych, dlatego w przypadku kohezji nie ma
parametru wytrzymaociowego kolumny. Dla kolumn DSM powinien si on tam znale.
Nie wydaje si istotny wpyw spitrzenia napre w kolumnach na ich nono na
cinanie, z powodu zblionego kta tarcia wewntrznego, jednak moe on by istotny przy
nonoci na ciskanie.
35

Naley zaznaczy, e prezentowane wyniki nios ze sob pewne kontrowersje,

poniewa model paski obliczany by z zastosowaniem Metody Rnic Skoczonych
w programie FLAC, a trjwymiarowy Metody Elementw Skoczonych w programie
ABAQUS. Autorzy nie podali rwnie metody obliczania wartoci ciaru objtociowego
oraz liczby Poissona, ale z tabel waciwoci mona wnioskowa, i zostay one obliczone
w ten sam sposb.
Otrzymane za pomoc metod column wall wskaniki statecznoci pokrywaj si
niemal idealnie z analizami trjwymiarowymi, dlatego te do analizy w niniejszej pracy
wykorzystano 1. metod rozmywania parametrw.
Wedug omawianego ju Podrcznika (Bruce i inni, 2013) osiadania obliczane s
przy zaoeniu rwnych odksztace kolumn i niewzmocnionego podoa gruntowego
w strefie pojedynczych kolumn poprzez przyjcie urednionego moduu odksztacenia
zgodnie ze wzorem:
=

+ 1

Gdzie:
modu Younga kolumny DSM;
edometryczny modu ciliwoci nieulepszonego gruntu;
,

- stopie wymiany gruntu;

Powysze rwnanie bazuje na przyrwnaniu sztywnoci obszaru zawierajcego

kolumny i grunt przy rwnomiernym odksztaceniu pionowym do sztywnoci obszaru
o urednionych

parametrach.

Dla

kolumn

przyjmuje

si

modu Younga,

nie

edometryczny, poniewa wykazuj one o wiele wiksz sztywno od otaczajcego gruntu.

36

4.

Analiza uzyskanych wynikw

Jak zostao to zaznaczone w paragrafie 2.3 gwnym celem wzmacniania gruntu

za pomoc kolumn gruntobetonowych jest redukcja osiada podoa nasypu. Jednak
oczywistym jest, e w wyniku ulepszenia sabego podoa, zwiksza si rwnie
stateczno skarp. Warto jest zatem wiedzie jakie parametry modelu wpywaj w sposb
znaczcy na wynik oblicze oraz jakie s ograniczenia takich analiz.
W paragrafie 3.4 zestawiono najczciej stosowane metody modelowania tego
zagadnienia. Przedstawiono rwnie ich ograniczenia i zagadnienia dotd nie poddawane
gbszej analizie.
W niniejszej pracy przedstawiona zostanie analiza porwnawcza wynikw
uzyskanych z prostych modeli paskich oraz bardziej zoonych modeli trjwymiarowych,
skarp na podou wzmacnianym kolumnami DSM. Porwnane zostan wskaniki
statecznoci przy staym poprzecznym i zmiennym wzdunym rozstawie kolumn
(Rysunek 7).
Przyjto kolumny w siatce prostoktnej o stosunkach bokw nie realistycznych
w praktycznych zastosowaniach. Jednak niniejsza praca ma charakter akademicki,
a przyjmowane rozstawy maj raczej za zadanie okrelenie ogranicze paskich analiz
anieli odnoszenie si do rzeczywistych obiektw.

Rysunek 7 Schemat przedstawiajcy ide prowadzenia oblicze

rdo: (Zhang i inni, 2013)

Na potrzeby porwnania przyjmuje si, e wyniki analiz przestrzennych nie s

obarczone adnym bdem.
37

4.1. Modele geometryczne

Do oblicze wybrano przekrj dla drogi klasy GP z jedn jezdni i czterema
pasami ruchu szerokoci 3,5 m oraz poboczem utwardzonym szerokoci 2 m. Wysoko
nasypu wynosi 6,2 m, a nachylenie skarpy wynosi 1:1,56 i spenia warunek
dopuszczalnego nachylenia dla skarp nasypw o wysokoci ponad 2 m z Rozporzdzenia.
Zaoono wykonanie kolumn o rednicy 0,6 m oraz dugoci 5,1 m, przechodzcych przez
warstw sabych glin pylastych o miszoci 3,1 m i utwierdzonych w nonych glinach.
Przyjto, e wszystkie warstwy ukadaj si horyzontalnie. Poowa przekroju budowli
przedstawiona jest na rysunku poniej (Rysunek 8). Zaoono, e nasyp jest niezbrojony
i obciony na koronie poprzez ruch pojazdw. Na podstawie zaoonej geometrii
stworzono paski model geometryczny. Przedstawia go Rysunek 9.

Rysunek 8 Schemat geometrii modelu

38

Rysunek 9 Model geometryczny paski

Stworzono

rwnie

trjwymiarowe

modele

geometryczne.

Wizualizacj

przedstawia Rysunek 10.

Rysunek 10 Model geometryczny dla kolumn w siatce kwadratowej

39

4.2. Modele konstytutywne

Do analizy przyjto modele sprysto- idealnie plastyczne z kryterium
uplastycznienia Coulomba-Mohra. Dla kolumn oraz w jednym z podej dla obszarw
zawierajcych rozmyte parametry dodatkowo ograniczono naprenia rozcigajce.
Dobranie odpowiednich parametrw kryterium wytrzymaociowego dla kolumn
DSM jest nadal obiektem sporw naukowcw. W Japonii przyjo si przyjmowa kt
tarcia rwny 0 (Coastal Developement Institute of Technology, 2002). Broms przyjmowa
w swojej pracy kty tarcia z zakresu 25-30 (Broms, 2003).

Pojawiaj si rwnie

propozycje przyjmowania wartoci 30 (EuroSoilStab., 2002; Carlsten i inni, 1997).

Natomiast w artykule (Becker i inni, 2013) przyjto warto 35. W adnej pracy nie
uzalenia si tej wartoci od rodzaju gruntu i wartoci cinie bocznych.
W procesie mieszania, naturalna struktura gruntu ulega zniszczeniu. Parametry
wytrzymaociowe przyjmuj warto rezydualn. Nastpnie w wyniku wizania
stabilizatora tworzy si nowa struktura. Waciwoci powstaego materiau bardzo mocno
zale od warunkw twardnienia oraz rodzaju gruntu. Trudno wic z wymagan pewnoci
zaoy kt tarcia wewntrznego, podczas gdy jego warto nie jest zwykle weryfikowana
w badaniach wytrzymaociowych. Bdc po bezpiecznej stronie bdu, do oblicze
przyjto kt tarcia wewntrznego kolumny rwny 0.
Ten sam problem dotyczy doboru wytrzymaoci na rozciganie. EuroSoilStab
wskazuje, e wytrzymao na rozciganie nie powinna by brana pod uwag przy
obliczeniach statecznoci (EuroSoilStab., 2002). W kilku pracach publikowane s wartoci
z przedziau 10-20% wytrzymaoci na ciskanie (Takenaka Civil Engineering, 1995;
Coastal Developement Institute of Technology, 2002; Kivelo, 1998). Kitazume pisze, e
wartoci przyjmowan w Japonii jest 15% (Kitazume i inni, 1996). W USA pospolit
praktyk jest przyjmowanie zerowej wytrzymaoci na rozciganie (Bruce i inni, 2013).
Kolejnym wanym zjawiskiem jest wysoka niejednorodno powstaego podczas
mieszania in-situ gruntobetonu. Typowe wartoci odchylenia standardowego dla prbek
badanych laboratoryjnie s od 2 do 7 razy wiksze od tych, otrzymanych na gruncie
naturalnym (Bruce i inni, 2013). Wariancja wynikw uzyskiwanych w USA dla bazy
danych zebranej z dziesiciu projektw drogowych wynosia od 0,34 do 0,79 ze
redni 0,56 (Navin i inni, 2006; Fliz i inni, 2010). Podobne wartoci otrzymywane s
40

rwnie na innych kontynentach (Larsson, 2005). Dla porwnania wartoci wariancji

otrzymywane dla gruntw rodzimych mieszcz si w przedziale 0,13 do 0,4 (Duncan,
2000).

Niejednorodno ta wynika bardzo

mocno

z warunkw mieszania

nierwnomierny rozkad iloci stabilizatora w objtoci kolumny.

Wanie ze wzgldu na wysok niejednorodno w powstaym materiale oraz
silnym uzalenieniem wartoci od sposobu obciania, przyjto wytrzymao na
rozciganie rwn 0 Pa.
Grunt w stanie naturalnym i kolumna wykazuj bardzo rne odksztacenia
podczas maksymalnego wytenia. W Japonii to zjawisko jest brane pod uwag poprzez
przemnoenie kohezji gruntu wykorzystywanej podczas rozmywania parametrw przez
wspczynnik :
=
Gdzie:
kohezja gruntu (warto maksymalna);
warto oporu cinania dla gruntu przy odksztaceniu odpowiadajcym
uplastycznieniu kolumny;
W ten sposb przyjmuje si, e kolumna i grunt uplastyczniaj si jednoczenie
przy odksztaceniu odpowiadajcym szczytowemu napreniu w materiale kolumny.
Tatsuoka proponuje inne podejcie (Tatsuoka i inni, 1983). Przyjmuje jako obliczeniow
wytrzymao kompozytu, podczas penego wytenia gruntu. Kolumna posiada wtedy
wytrzymao rezydualn i to ta wielko jest wykorzystywana do oblicze.
Wytrzymao rezydualna nie jest badana podczas weryfikacji wytrzymaoci
podczas badania prbek stabilizowanego gruntu. Naley j okreli orientacyjnie, na
podstawie wytycznych literaturowych.
Rezydualna wytrzymao na ciskanie spada bardzo mocno w stosunku do
maksymalnej w testach jednoosiowych, osigajc warto 65-90% (Bruce i inni, 2013;
Kivelo, 1998). Jednak w testach trjosiowych, przy zblionych do rzeczywistych
warunkw pracy cinieniach bocznych otrzymuje si wikszy stosunek wytrzymaoci
rezydualnej do maksymalnej. Kitazume i in. (Coastal Developement Institute of
41

Technology, 2002; Tatsuoka i inni, 1983) podaj warto 80% jako typow. Zakada si,
e przyjta do oblicze wytrzymao jest wartoci rezydualn, stanowic 80%
wytrzymaoci na ciskanie.
Zaoona w obliczeniach wytrzymao kolumn jest na etapie projektowania
jedynie szacunkowa. Moliwe do uzyskania wartoci kohezji s silnie zalene od rodzaju
gruntu i dozowania stabilizatora. Szacunkow zaleno obrazuje Rysunek 2
w podrozdziale 2.3. Na etapie wykonawstwa zaoona wytrzymao jest stawiana jako
wymg i weryfikowana dowiadczalnie, tak jak ma to miejsce w budownictwie
monolitycznym.
Z uwagi na specyficzne dla tego rodzaju wzmocnienia, odpowiednio pynne
przejcie waciwoci midzy obszarem wzmocnionym, a gruntem otaczajcym kolumny
i zbliony skad ziarnowy nie wyrniono w modelu warunkw kontaktu kolumna-grunt.
Zgodnie z zaleceniami literaturowymi (Bruce i inni, 2013) modu Younga E50
ustalany jest jako warto sieczna midzy wartociami 0 i 50% maksymalnej wartoci
naprenia. Najczciej ustala si go na podstawie korelacji liniowej z wytrzymaoci na
ciskanie, poniewa w tego typu materiaach zniszczenie wystpuje przy osigniciu
pewnego staego liniowego odksztacenia krytycznego:
=

Podstawiajc:

=1
=

Gdzie:
staa korelacyjna;
wytrzymao na ciskanie;
kohezja (przy zaoeniu, e =0);

42

=2

Warto staej jest bardzo zmienna i wacha si w przedziale 50-250 dla kolumn
wykonywanych metod such (Jacobson i inni, 2005; Baker, 2000; Broms, 2003) i 751000 metod mokr (Our i inni, 1996). Navin i Fliz (Navin i inni, 2006) okrelili jej
warto jako ok. 300 dla duej licznoci prb (2672 bada). Na potrzeby tej analizy
przyjto

= 150.
Staa Poissona wykazuje rwnie du zmienno i nie jest zalena od

wytrzymaoci. Typowe wartoci znajduj si w przedziale 0,25-0,5 (Coastal

Developement Institute of Technology, 2002; Terashi, 2003; Hebib i inni, 2003; McGinn i
inni, 2003; Porbaha i inni, 2005). Na potrzeby tej analizy przyjto warto 0,3.
W programie FLAC przyjto jako podstawowe: Modu odksztacalnoci
objtociowej K i Modu sprystoci poprzecznej G. Przyjty modu Younga i liczb
Poissona przeliczono na te moduy uywajc nastpujcych zalenoci:
=

3(1 2 )

2(1 + )

Proces mieszania i stabilizacji nie ma wikszego wpywu na gsto objtociow

gruntu. W wikszoci gruntw gsto zwiksza si w stosunku do gruntu w stanie
naturalnym, jedynie w gruntach organicznych moe si zmniejsza (Broms, 2003).
Zmniejszenie gstoci moe wynika z uycia dodatkowej wody jako rodka
rozluniajcego struktur gruntu (McGinn i inni, 2003). Rnica w gstoci wynosi zwykle
3-15 % (Coastal Developement Institute of Technology, 2002). Instytut Wgbnego
Mieszania Gruntu uznaje rnice w gstoci za nieistotne (Cement Deep Mixing Institute,
1985). W obliczeniach zwikszono gsto o 100 kN/m3 (ok 5%).

43

4.3. Metoda rozmywania parametrw

W celu stworzenia modeli paskich parametry kolumn musiay zosta rozmyte
tak, aby utworzy ciany. Przejcie to ilustruje Rysunek 11. Do obliczenia urednionych
parametrw uyto procedury z paragrafu 3.4 i przedstawionej rwnie poniej.

Rysunek 11 Schemat zamiany rzdu kolumn na ekwiwalentn cian

rdo: (Zhang i inni, 2013)

+ (1

Gdzie:
obliczany parametr (w przypadku kta tarcia jest to tangens tego kta);
stopie wzmocnienia;
1
=4
Gdzie:
osiowy rozstaw wzduny kolumn;
rednica kolumny;

44

4.4. Dobr warunkw gruntowych

Przeprowadzono analizy paskie w trzech wariantach, tak aby dobra parametry,
ktre najwyraniej przedstawi analizowany problem. Waciwoci uyte w pierwszym
wariancie przedstawia Tabela 1.
Tabela 1 Parametry fizyczne dla wariantu 1

Wariant 1
Nasyp
Gliny pylaste
Gliny
Kolumny

Gsto
objtociowa
[kg/m3]
1900
2100
2200
2200

Kt tarcia
[ ]

Kohezja
[kPa]

33
6,1
18
0

5
12,2
30
1000

W drugim wariancie (Tabela 2) zmniejszono wytrzymao kolumn, natomiast

w trzecim gruntu (Tabela 3).
Tabela 2 Parametry fizyczne dla wariantu 2

Wariant 2
Nasyp
Gliny pylaste
Gliny
Kolumny

Gsto
objtociowa
[kg/m3]
1900
2100
2200
2200

Kt tarcia
[ ]

Kohezja
[kPa]

33
6,1
18
0

5
12,2
30
200

Tabela 3 Parametry fizyczne dla wariantu 3

Wariant 3
Nasyp
Gliny pylaste
Gliny
Kolumny

Gsto obj
[kg/m3]
1900
2100
2200
2200

Kt tarcia
[ ]
33
3
18
0

Kohezja
[kPa]
5
5
30
1000

Zaoono, e powysze parametry s wartociami obliczeniowymi wedug

Eurokodw. Dlatego te w koronie nasypu przyjto obcienie rwnomiernie rozoone
o wartoci 32,5 kPa. Jest to warto pochodzca z nieaktualnej ju wersji Rozporzdzenia
(nadal jednak stosowana i potwierdzona wieloletni praktyk), przemnoona przez
45

odpowiedni

czciowy

wspczynnik

bezpieczestwa

dla

zalecanego

podejcia

obliczeniowego - DA2.
Parametry rozmyto zgodnie z procedur opisan w paragrafie 4.3. Otrzymane
wartoci przedstawiaj tabele poniej.
Tabela 4 Parametry rozmyte w wariancie 1

Wariant 1
Brak kolumn
2,6x1,3
2,6x2,6
2,6x3,9
2,6x5,2
2,6x6,5

Gsto obj
[kg/m3]
2100
2136
2118
2112

Kt tarcia
[ ]
6,1
3,90
5,00
5,37

Kohezja
[kPa]
12,2
370
191
132

2109
2107

5,55
5,66

102
83,8

Tabela 5 Parametry rozmyte w wariancie 2

Wariant 2
Brak kolumn
2,6x1,3
2,6x2,6
2,6x3,9
2,6x5,2

Gsto obj
[kg/m3]
2100
2136
2118
2112
2109

Kt tarcia
[ ]
6,1
3,90
5,00
5,36
5,55

Kohezja
[kPa]
12,2
80,3
46,2
34,9
29,2

Tabela 6 Parametry rozmyte w wariancie 3

Wariant 3
Brak kolumn
2,6x1,3
2,6x2,6
2,6x3,9
2,6x5,2
2,6x6,5

46

Gsto obj
[kg/m3]
2100
2136
2118
2112
2109
2107

Kt tarcia
[ ]
3
1,91
2,46
2,64
2,73
2,78

Kohezja
[kPa]
5,00
366
185
125
95
77

Przeprowadzono obliczenia dla geometrii opisanej w paragrafie 4.1, za pomoc

programu FLAC\Slope. Wyniki analiz znajduj si w Tabeli 7 i na Rysunkach 12 i 13.
Tabela 7 Wyniki analizy paskiej

Wariant 3

Wariant 2

Wariant 1

Rozstaw
kolumn [m]
Brak kolumn
2,6x1,3
2,6x2,6
2,6x3,9
2,6x5,2
Brak kolumn
2,6x1,3
2,6x2,6
2,6x3,9
2,6x5,2
Brak kolumn
2,6x1,3
2,6x2,6
2,6x3,9
2,6x5,2

Wskanik
statecznoci
1,18
1,38
1,39
1,37
1,34
1,18
1,32
1,28
1,25
1,23
0,61
0,81
0,88
0,83
0,78

1,45
1,4
1,35

FS

1,3
1,25
1,2
1,15
1,1
0

Rozstaw midzy rzdami kolumn [m]

Wariant 2

Wariant 1

bez wzmocnienia

Rysunek 12 Zaleno wskanika statecznoci od rozstawu midzy rzdami kolumn dla

wariantw 1 i 2

47

0,9
0,85
0,8

FS

0,75
0,7
0,65
0,6
0,55
0,5
0

2
3
4
5
Rozstaw midzy rzdami kolumn [m]
Wariant 3

bez wzmocnienia

Rysunek 13 Zaleno wskanika statecznoci od rozstawu midzy rzdami kolumn dla

wariantu 3

Do dalszych oblicze uyto parametrw z Wariantu 1. Wariant 2 odrzucono ze

wzgldu na zbyt may wpyw wzmocnienia na popraw statecznoci skarp nasypu.
Natomiast Wariant 3 odrzucono ze wzgldu na zbyt niski wskanik statecznoci. Gdyby
obliczy iloraz parametrw wytrzymaociowych i wskanika statecznoci, to procedura
redukcji wytrzymaoci na cinanie prowadziaby do wartoci 1, ktra byaby optymaln
podstawow wartoci analizy. Jednake jednoczenie prowadzioby to do przyjcia
nierealistycznych wytrzymaoci kolumn. Wartoci przyjtych do dalszych oblicze
parametrw fizycznych przedstawia Tabela 8.

48

Kt tarcia
[ ]

Kohezja
[kPa]

Wytrzymao na
rozciganie [kPa]

Modu odksztacenia
postaciowego
[MPa]

Modu odksztacenia
objtociowego
[MPa]

Nasyp
Gliny
pylaste
Gliny
Kolumny

Gsto
objtociowa [kg/m3]

Tabela 8 Parametry fizyczne poszczeglnych warstw gruntowych

1900

33

38,5

83,3

2100

6,1

12,2

6,2

12,7

2200
2200

18
0

30
1000

14,5
115

29,6
250

4.5. Analiza wpywu wartoci niektrych parametrw na wynik

Tworzc model inynierski mamy na celu odwzorowa rzeczywisto w sposb
uproszczony, nie pomijajc przy tym zjawisk w istotny sposb wpywajcych na wynik.
Warto jest zatem posiada szacunkow wiedz na temat istotnoci potencjalnie pomijanych
parametrw.
Podczas przejcia z modelu trjwymiarowego do dwuwymiarowego przyjmuje
si trzy uproszenia. Pierwszy, ktry stanowi podstaw tego opracowania to zamiana rzdu
kolumn na cian o urednionych parametrach. Kolejne dwa dodatkowe, to przyjcie
wytrzymaoci na rozciganie teje ciany i pominicie rnic w parametrach
odksztaceniowych. Zostan one omwione w tym rozdziale.
4.5.1. Kt dylatancji
Mimo i temat obierania kta dylatancji jest w rodowisku naukowym ju od
duszego czasu zamknity, to zdania co do wartoci, ktr powinno si przyjmowa do
analizy statecznoci s nadal podzielone. Najdokadniejszym odzwierciedleniem
obserwowanego w badaniach laboratoryjnych zachowania si gruntu byoby przyjcie
bardziej skomplikowanego modelu fizycznego, takiego jak na przykad okrelany
w literaturze jako PLAXIS Hardening Soil Model. Pozwala on na uzyskanie zmiennego
odksztacenia objtociowego podczas cinania gruntu (Ti i inni, 2009; Schanz i inni,
1999). Jednak jako zaoenie tej pracy przyjto uzyskan w efekcie prostot i szybko
oblicze.
Wanie z powodu zmiennego odksztacenia objtociowego podczas cinania
oraz silnej zalenoci od zagszczenia gruntu (piaski lune mog wrcz zagszcza si pod
wpywem cinania (Glazer, 1977)) czsto obiera si kt dylatancji rwny 0 (Caa i inni,
2000; Griffiths i inni, 1999). W zapisanych przez Houlsbyego (Houlsby, 1991) wykadach
na temat dylatancji profesora Petera Wrotha rwnie moemy wyszuka pewne
przyzwolenie na stosowanie takiej wartoci w warunkach, w ktrych grunt nie jest
skrpowany przeciwko zwikszaniu si jego objtoci pod wpywem cinania. W takich
warunkach pracuje wikszo skarp.
Innego zdania s Manzari i Nour (Manzari i inni, 2000), ktrzy stwierdzaj, e
warto kta dylatancji znaczco zania wskanik statecznoci skarp i zboczy. W artykule
Lina i Cao (Lin i inni, 2012) moemy si zapozna z wykresami przedstawiajcymi
49

zaleno rnicy midzy obranym ktem dylatancji, a wskanikiem statecznoci,

opracowanymi za pomoc oblicze numerycznych w programie FLAC3D. Wynika z nich,
e najwiksza rnica midzy wskanikami statecznoci powstaje midzy wartoci 0,
a wartoci 50-80% kta tarcia wewntrznego (czyli w granicach uwaanych za najblisze
rzeczywistoci (Houlsby, 1991)) i wynosi od 0,02 dla =17 do 0,14 dla =47.
W podrozdziale 3.4 wskazano na moliw do zajcia utrat statecznoci poprzez
pionowe cicie midzy rzdami kolumn. W takich warunkach nie jest moliwe
odpowiednio swobodne zwikszanie si objtoci gruntu, z uwagi na zablokowane
przemieszczenia na brzegach modelu. Zdecydowano si wic wykona prost analiz
pozwalajc oszacowa istotno przyjtego kta dylatancji.
Porwnano ze sob wskaniki statecznoci dla modelu ze stowarzyszonym
prawem plastycznego pynicia oraz z ktem dylatancji rwnym 0 dla wszystkich
elementw. Przyjto ekstremalne wartoci, poniewa w pracy (Lin i inni, 2012) dla niskich
ktw tarcia uzyskiwano dla takich danych wejciowych najwiksze rnice wskanika
statecznoci. Pozostae parametry przyjto zgodnie z wariantem 1 i kolumnami w siatce
kwadratowej. Otrzymane wyniki przedstawia Tabela 9.
Tabela 9 Wyniki porwnania dwch podej obrania kta dylatancji

Niestowarzyszone
P.P.P.
Stowarzyszone
P.P.P.

Kt dylatancji
[]

FS

1,39

1,38

Jak wida w tym wypadku kt dylatancji nie ma wikszego wpywu na otrzymany

wynik. W pozostaych modelach, zarwno paskich i przestrzennych przyjto kt
dylatancji rwny 0.
4.5.2. Wytrzymao na rozciganie obszaru o rozmytych parametrach
Podczas uredniania parametrw wytrzymaociowych pojawia si problem
zwizany z rnymi rodzajami kryterium uplastycznienia stosowanymi dla kolumny
i otaczajcym j gruntem. Uredniajc tangens kta tarcia zmniejszamy nachylenie
powierzchni uplastycznienia w stosunku do osi aksjatorw. Tym samym zezwalamy
50

otrzymanemu kompozytowi na osiganie napre rozcigajcych w wikszym zakresie.

Cytowana literatura nie odnosi si do tego problemu, ale oczywista wydaje si potrzeba
sprawdzenia istotnoci tego zjawiska.
W celu dobrania najwaciwszej procedury ustalania obliczeniowej wartoci
wytrzymaoci na rozcigania przeanalizowano kilka wariantw, przedstawionych poniej:

Najbezpieczniejszym rozwizaniem byoby wprowadzenie wytrzymaoci

na rozciganie rwnej zero. Mogoby to by jednak nieekonomiczne, ze wzgldu

na nierealistycznie zaniony wskanik statecznoci.

Innym podejciem byoby zaoenie istnienia wytrzymaoci na rozciganie

dla niewzmocnionego gruntu, a nastpnie urednienie jej za pomoc

wykorzystywanych wczeniej wzorw. Takie podejcie byoby w peni zgodne
z modelem trjwymiarowym przy zaoeniu idealnej wsppracy kolumn
z gruntem.
Aby otrzyma najlepsz zgodno modeli naleaoby wykreli koo
styczne do linii kryterium uplastycznienia dla gruntu oraz osi napre stycznych
po stronie rozcigania i odczytanie wsprzdnej punktu przecicia z osi
napre normalnych.
Natomiast aby obliczenia byy zgodne z rzeczywistoci naleaoby okreli
szacunkow moliw warto wytrzymaoci na rozciganie. Wedug Fanga
(Fang i inni, 1997) wytrzymao na rozciganie wikszoci gruntw mieci si
w przedziale od 2 do 5 wartoci kohezji. Wedug innej publikacji tego samego
autora (Fang i inni, 2006) mieci si w przedziale 0,03-0,25. Wedug Yonga
(Yong, 1981) stosunek wytrzymaoci na ciskanie i wytrzymaoci na
rozciganie dla gruntw ilastych mieci si w przedziale 3-30, gdzie mniejsze
wartoci dotycz gruntw o niskiej wilgotnoci. W korelacji z ktem tarcia
wewntrznego, dla niskich jego wartoci w granicach 5 wytrzymao na
rozciganie wynosi ok. 15 kPa. Zaley ona bardzo mocno od si kapilarnych
wystpujcych w gruncie i zwizanym z nim ujemnym cinieniem w porach (Zeh
i inni; Trabelsi i inni, 2010).
Naprenia rozcigajce w kolumnach mog pojawia si wycznie
poprzez parcie bryy osuwiskowej. W efekcie kolumny s rwnoczenie ciskane
i zginane. Moliwe jest wic jeszcze inne podejcie podczas uredniania, bazujce
51

na przyrwnaniu wytrzymaoci na rozciganie podczas czystego zginania.

Otrzymuje si wtedy redni waon, z wagami jako wskaniki wytrzymaoci,
a nie pola, tak jak ma to miejsce podstawowych wzorach. Otrzymana
wytrzymao na rozciganie byaby wtedy rwna 1,5 wartoci z podejcia 2,
dlatego do analizy przyjto bezpieczniejszy wariant.
Jeli zaoymy rwno kohezji i wytrzymaoci na rozciganie dla gliny
oraz wytrzymaoci na rozciganie dla kolumn rwnej 0, otrzymamy nastpujc
formu:
= (1

Gdzie:
stopie wzmocnienia;
kohezja gruntu;
wytrzymao na rozciganie obszaru o parametrach rozmytych;
Takiej wanie procedury uyto do okrelenia wytrzymaoci na rozciganie
w podejciu 2.

Kolejnym rozwizaniem jest nie uwzgldnienie w kryterium wyteniowym

wytrzymaoci na rozciganie.
W celu okrelenia istotnoci problemu i dokonania wyboru, opisane podejcia
porwnano w obliczeniach w programie FLAC/Slope dla kolumn w siatce kwadratowej.
Wyniki przedstawia Tabela 10.
Tabela 10 Wyniki porwnania dwch podej obrania wytrzymaoci na rozciganie

Podejcie 1
Podejcie 2
Podejcie 3

Wytrzymao
na rozciganie
[kPa]
0
9,99
-

FS
1,34
1,39
1,45

Uzyskane wyniki rni si midzy sob o ok. 0,05, co w stosunku do poprawy

wskanika statecznoci z 1,18 do 1,34-1,45 jest istotn rnic.
Przeprowadzono seri oblicze dla rnych rozstaww podunych kolumn dla
podejcia 2 i 3 w modelach paskich oraz dla modeli przestrzennych. Pominito podejcie
52

1 ze wzgldu na spodziewane podobne tendencje jak w podejciu 2 i niepotrzebne

zanianie wskanika statecznoci. Wyniki przedstawiaj Tabela 11 i Rysunek 14.
Tabela 11 Porwnanie wskanikw statecznoci

Rozstaw kolumn [m]

2 D - podejcie 2

2 D - podejcie 3

3D

Brak kolumn
0,65
1,0
1,3
1,8
2,6
3,9
5,2
6,5

1,18
1,42
1,38
1,38
1,38
1,39
1,37
1,34
1,34

1,18
1,57
1,57
1,56
1,52
1,45
1,39
1,37
1,35

1,17
1,57
1,47
1,41
1,37
1,33
1,29
1,27
1,26

1,6
1,55
1,5
1,45

FS

1,4
1,35
1,3
1,25
1,2
1,15
1,1
0

2
3
4
Rozstaw midzy rzdami kolumn [m]

3D

podejcie 3

brak wzmocnienia 3 D

podejcie 2

brak wzmocnienia 2D

Rysunek 14 Porwnanie podej do okrelenia wytrzymaoci na rozciganie

Z oblicze wynika, e mimo i podejcie 2 jest blisze co do wartoci z wynikami

z analiz przestrzennych, to ksztat wykresu nie jest zbliony nie przedstawia tych samych

53

tendencji. Do dalszych oblicze na modelach paskich stosowano jedynie podejcie 3 nie

ograniczano wytrzymaoci na rozciganie.
4.5.3. Parametry odksztaceniowe
W analizie statecznoci skarp i zboczy pogld, e uwzgldnianie waciwoci
odksztaceniowych nie wpywa na otrzymany wynik, utar si na tyle, e w programie
FLAC\Slope ich edycja nie jest dostpna poprzez podstawowy interface. Potwierdzaj to
midzy innymi Caa i Flisiak (Caa i inni, 2000) oraz Griffiths i Lane (Griffiths i inni,
1999).
W zagadnieniu bdcym przedmiotem analizy nie jest to jednak tak oczywiste,
poniewa w wyniku rnic w parametrach odksztaceniowych gruntu i kolumn, na granicy
mog pojawia si dodatkowe naprenia, pozwalajce na atwiejsze uplastycznienie
gruntu.
W celu ustalenia poprawnoci literaturowych wytycznych w rozwaanym
przypadku, wykonano prost analiz przy uyciu programu FLAC. Wykonano obliczenia
dla rozstaww wzdunych 1 m i 2,6 m. Do okrelenia rozmytych parametrw uyto
procedury przedstawionej w paragrafie 4.3. Wyniki przedstawia Tabela 12.

Wartoci parametrw
odksztaceniowych

Tabela 12 Wyniki analizy istotnoci uwzgldniania rnic parametrw odksztaceniowych

Nasyp
Gliny
pylaste
Gliny
Kolumny
Parametry
rozmyte
kolumn

Wskaniki
statecznoci

2D
3D
2D
3D
54

Modu
Modu
Modu
Modu
odksztacenia odksztacenia odksztacenia odksztacenia
postaciowego objtociowego postaciowego objtociowego
G [MPa]
K [MPa]
G [MPa]
K [MPa]
30
100
38,5
83,3
30
6,2
100
12,7
30
-

100
-

14,5
115

29,6
250

30

100

25,9

55,7

Siatka 2,6x2,6 m
1,45
1,29
Siatka 2,6x1,0 m
1,57
1,37

1,47
1,32
1,59
1,47

Przyjmowanie wartoci parametrw odksztaceniowych ma istotny wpyw na

wskanik statecznoci jedynie dla maych rozstaww w analizach trjwymiarowych,
otrzymana rnica wartoci wynosi 0,1. W analizach paskich nie ma wikszego znaczenia,
a bd znajduje si po stronie bezpiecznej.
Czas oblicze w programie FLAC wydua si w miar zwikszania si rnic
w sztywnoci przylegych elementw. W tym wypadku dla analiz paskich, z moduami
odksztaceniowymi jak po prawej stronie tabeli, czas oblicze by duszy okoo dwutrzykrotnie,

stosunku

do

modeli

domylnymi

wartociami

parametrw

odksztaceniowych.
Jako optymalny sposb uwzgldniania wpywu wzmocnienia podoa nasypw
drogowych na wskanik statecznoci ich zboczy wybrano paskie analizy, z rwnymi
moduami odksztaceniowymi i bez kryterium wytrzymaoci na rozciganie. Wyniki
analiz z takimi zaoeniami bd wykorzystywane w dalszych rozwaaniach.

4.6. Wyniki analiz paskich i przestrzennych

Przeprowadzono szereg analiz, w ktrych przyjto ustalone wczeniej parametry
gruntowe, dla rnych rozstaww kolumn. Jednak jak ju wczeniej zauwaono, przy
porwnaniu wskanikw statecznoci midzy modelami dwu- a trjwymiarowymi
wystpuj znaczne rnice. W bierzcym paragrafie zostan przedstawione rda tych
rnic, poprzez porwnanie map maksymalnych odksztace postaciowych.
W kadym z modeli tworzy si kilka rwnowanych powierzchni polizgu, ktre
maj pocztek przy kolumnach i dziel ca bry osuwiskow na niezalenie
przemieszczajce si czci. Na granicy kolumna grunt wystpuje strefa, gdzie
odksztacenia nie mog by jednakowe, ze wzgldu na skrajnie rne parametry
mechaniczne, dlatego pojawiaj si zwikszone naprenia. To tam wanie, nie u podna
skarpy, tak jak to dzieje si w jednorodnych skarpach (Caa i inni, 2004) rozpoczyna si
rozwj strefy uplastycznienia.

55

Rysunki 15 i 16 przedstawiaj ksztat bryy osuwiskowej dla modeli paskich i dla

przekroju w osiach kolumn w modelu przestrzennym dla maksymalnego rozpatrywanego
rozstawu 6,5 m. Brya osuwiskowa jest wewntrznie podzielona jednakowo w obu
modelach, a gwna powierzchnia zniszczenia ma bardzo zbliony ksztat. Rozwj strefy
uplastycznienia rozpoczyna si na kolumnie pooonej pod skrajn czci strefy poddanej
obcieniu od ruchu pojazdw, a nastpnie kieruje si do korony nasypu. Brya
osuwiskowa siga do granicy warstw i w wyniku jej ruchu poziomego powoduje
wypitrzenie gruntu u podna skarpy.

Rysunek 15 Mapa maksymalnych odksztace postaciowych w modelu trjwymiarowym dla

rozstawu 6,5 m

Rysunek 16 Mapa maksymalnych odksztace postaciowych w modelu paskim dla

rozstawu 6,5 m

56

Inaczej zachowuje si grunt w przypadku rozstaww mniejszych lub rwnych

2,6 m. W modelu trjwymiarowym (Rysunek 17) mechanizm zniszczenia jest identyczny
jak w poprzednim przypadku. Natomiast w modelu paskim (Rysunek 18) strefa
uplastycznienia tworzy si tak samo, jednak pniej, w strefie wzmocnionej kolumnami
wystpuj zbyt due opory. Osuwisko tworzy si jedynie w nasypie, ktry w tym wypadku
staje si najsabszym ogniwem.

Rysunek 17 Mapa maksymalnych odksztace postaciowych w modelu trjwymiarowym dla

rozstawu 2,6 m

Rysunek 18 Mapa maksymalnych odksztace postaciowych w modelu dwuwymiarowym dla

rozstawu 2,6 m

57

Rysunek 19 przedstawia porwnanie ksztatw bry osuwiskowych dla rozstaww

6,5 oraz 2,6 metra w dwch rnych przekrojach. W przypadku wikszego rozstawu
powierzchnia zniszczenia siga w obu przekrojach na t sam gboko i ma do
regularny ksztat (rysunki a i b). Natomiast w przypadku rozstawu 2,6 m strefa
uplastycznienia rozciga si na ca miszo warstwy sabej i ma do nieregularny
ksztat.

a)

b)

c)

d)

Rysunek 19 Mapy maksymalnych odksztace postaciowych w modelu trjwymiarowym

a) rozstaw 6,5 m, przekrj przez kolumny, b) rozstaw 6,5 m, przekrj w poowie rozstawu kolumn,
c) rozstaw 2,6 m, przekrj przez kolumny, d) rozstaw 2,6 m, przekrj w poowie rozstawu kolumn

58

Jak wida poniej (Rysunek 20) wyniki zgadzaj si co do wartoci dla maych
rozstaww. Jednak jest to zgodno tylko pozorna, poniewa powierzchnia uplastycznienia
ma zupenie inny ksztat i zasig. Zgodno co do mechanizmw zniszczenia oraz ksztatu
wykresu wystpuje dla wikszych rozstaww i to te wyniki mona bezpiecznie
porwnywa.
Wskaniki statecznoci analiz paskich s zawyone w stosunku do analiz
trjwymiarowych (Rysunek 20), dlatego naley je zredukowa. Metodyka tej redukcji
zostaa zaproponowana w paragrafie 4.7.
1,6
1,55
1,5
1,45

FS

1,4
1,35
1,3
1,25
1,2
1,15
1,1
0

2
3
4
Rozstaw midzy rzdami kolumn [m]
3D

podejcie
2D
2

Rysunek 20 Porwnanie analizy dwu- i trjwymiarowej

Dla lepszego zobrazowania wpywu wzmocnienia gruntu na stateczno

przedstawiono

rwnie

wykresy

zalenoci

wskanika

statecznoci od stopnia

wzmocnienia. Stopie wzmocnienia nie jest w tym wypadku rozumiany tak jak to
zdefiniowano wczeniej na potrzeby rozmycia parametrw w paragrafach 3.4 i 4.3.
Oznacza tutaj stosunek pola kolumn do pola caego wzmocnionego gruntu. Obrazuje to
jaka cz podoa jest wypeniona przez gruntobeton.

59

1
=4

Gdzie:
stopie wzmocnienia;
osiowy rozstaw wzduny kolumn;
osiowy rozstaw poprzeczny kolumn;
rednica kolumny;
Jak wyda na wykresie dla analizy dwuwymiarowej (Rysunek 21) nachylenie jest
w przyblieniu zgodne jedynie dla porednich stopni wzmocnienia (rwnie rozstaww
kolumn), jednak dla nich rwnie wystpuj najwiksze rnice w otrzymanym wskaniku
statecznoci. Dla wikszych stopni wzmocnienia zaleno zmierza asymptotycznie do
pewnej wartoci, okrelonej przez stateczno samego nasypu.
Wykres trjwymiarowy obrazuje w przyblieniu liniow zaleno, co moe
oznacza, e metody rwnowagi granicznej lepiej sprawdziyby si w porwnaniu do
paskich analiz numerycznych. Jednake Han wykazuje, e metody rwnowagi granicznej
zawyaj wskanik statecznoci w stosunku do paskich analiz numerycznych (Han i inni,
2005).
1,7
1,6

FS

1,5
1,4
1,3
1,2
1,1
0

0,02

0,04

0,06
3D

0,08
0,1
0,12
Stopie wzmocnienia
2D

0,14

Liniowy (3 D)

Rysunek 21 Zaleno wskanika statecznoci od stopnia wzmocnienia

60

0,16

0,18

4.7. Propozycja sposobu sprowadzenia wynikw analiz paskich

do zgodnoci z analizami trjwymiarowymi

Dodatkowy, globalny, materiaowy wspczynnik bezpieczestwa

W celu redukcji uzyskanego na drodze analizy dwuwymiarowej wskanika
statecznoci moemy zdefiniowa dodatkowy globalny wspczynnik bezpieczestwa:
=
Dla

maksymalnego

stosunku

wskanikw

statecznoci

otrzymanego

= 1,521,37 = 1,11.

w przeprowadzonych analizach otrzymano

Dopuszczalny wspczynnik wykorzystania nonoci

W

projektowaniu

geotechnicznym

stosuje

si

pojcie

wspczynnika

wykorzystania nonoci WN (Gosk, 2010), w tym przypadku rwnego odwrotnoci

wskanika statecznoci. Zakadajc znany bd analizy, moemy okreli maksymalny
dopuszczalny wspczynnik wykorzystania nonoci:
=

=1

Jeli przyjmiemy za prawidowo okrelony wskanik statecznoci z analizy

trjwymiarowej, to moemy napisa:

=1

=
1

Co dla wyliczonego wczeniej wspczynnika bezpieczestwa daje:

= 90%

61

Zaleca si wic pozostawienie przynajmniej 10% zapasu nonoci, ze wzgldu na

zastosowanie metody uredniania parametrw i nieuwzgldnienia rnic parametrw
odksztaceniowych.
Zredukowane wskaniki statecznoci dla wybranego do analizy wariantu
przedstawia Rysunek 22. W wyniku przeprowadzonej redukcji otrzymano dobr zgodno
analiz, przy maym bdzie po stronie bezpiecznej ok. 0,05. Wykresy s znaczco
niezgodne dopiero przy maych rozstawach kolumn, ktre nie s zwykle wykonywane
w praktyce.
1,6
1,55
1,5
1,45

FS

1,4
1,35
1,3
1,25
1,2
1,15
1,1
0

2
3
4
5
Rozstaw midzy rzdami kolumn [m]
3D

2 D zredukowane

Rysunek 22 Wskaniki statecznoci po zredukowaniu

62

5.

Podsumowanie i wnioski

W pracy zostao przeprowadzone szereg analiz statecznoci nasypu drogowego,

posadowionego na podou wzmacnianym kolumnami gruntobetonowymi za pomoc
modeli trjwymiarowych i dwuwymiarowych, z rnymi wariantami wykorzystania
metody rozmywania parametrw. W wyniku analiz, korzystajc z dostpnej literatury, za
optymaln uznano metod column wall, polegajc na zamianie rzdu kolumn
uoonych wzdu nasypu, na cian o ekwiwalentnych parametrach wytrzymaociowych,
w celu sprowadzenia problemu trjwymiarowego do dwuwymiarowego modelu.
Za najlepsze uznano przyjmowanie rwnych parametrw odksztaceniowych
gruntu dla kadego z obszarw, przyjmujc kt dylatancji rwny 0 i nie ograniczajc
napre rozcigajcych w obszarze o urednionych parametrach. W wyniku tak
przeprowadzonej analizy, uzyskane wskaniki statecznoci naley zmniejszy o ok. 10%,
aby pozosta zgodnym z analizami trjwymiarowymi.
Moe to jednak oznacza, e obliczenia statecznoci z uwzgldnieniem kolumn
nie speni warunku nonoci, mimo spenienia go w analizach bez wzmocnienia. Zasadn
mogaby si wic wydawa nie redukcja wskanika statecznoci, a jego zwikszenia
w stosunku do wartoci bez wzmocnienia. Jednak komplikowaoby to obliczenia
i zmuszaoby do budowy dodatkowych modeli. Pamitajmy rwnie, e kolumny DSM
zwikszaj

spjno

gruntu,

kosztem

innych

parametrw

wytrzymaociowych,

a podstawowym celem ich wykonywania jest redukcja osiada, a nie poprawa statecznoci.
Niniejsza praca analizuje tylko jeden przypadek geometrii i warunkw
gruntowych, z tak dobranymi parametrami wytrzymaociowymi, aby bd metody
rozmywania parametrw by jak najwikszy. Std wielko, o jak zaleca si redukowa
wskanik statecznoci jest jedynie szacunkowa, ale uznana przez autora jako bezpieczn
w zblionych warunkach.
Praca nie obejmuje wpywu stosowania zbrojenia gruntu, czy materacy wirowogeosyntetycznych na bd metody rozmywania parametrw. Nie zosta rwnie
sprawdzony wpyw przyjmowania innych siatek kolumn np. bardzo popularnych
trjktnych.
W celu bardziej ekonomicznego, a zarazem nadal bezpiecznego projektowania
nasypw drogowych

naley przeprowadzi

wiksz

liczb

oblicze popartych
63

obserwacjami rzeczywistych konstrukcji, aby mona byo uzaleni wielko bdu

metody rozmywania parametrw od wikszej liczby czynnikw. Moliwe jest rwnie, e
bd ten w pewnych warunkach bdzie wikszy.
Za

rdo

niezgodnoci

metody

rozmywania

parametrw

modelem

trjwymiarowym autor uwaa brak idealnej wsppracy midzy kolumnami, a gruntem.

Przy duych rozstawach (ponad 2,6 m) wystpuje zgodno ksztatu zalenoci wskanika
statecznoci od rozstawu kolumn oraz mechanizmu zniszczenia. Wyniki na modelach
dwuwymiarowych s zawyone, poniewa wymusza si jednoczesne uplastycznienie na
caej dugoci nasypu.
Mae rozstawy kolumn w modelach dwuwymiarowych powoduj tak due zapasy
bezpieczestwa we wzmocnionym gruncie po rozmyciu parametrw, e osuwisko pojawia
si jedynie w nasypie czyli inaczej ni ma to miejsce w modelach trjwymiarowych.
Prawdopodobnie

moliwe

byoby

dobranie

takiego

czciowego

materiaowego

wspczynnika bezpieczestwa dla parametrw rozmytych, aby uzyska bardziej zblione

zalenoci wskanika statecznoci od rozstawu kolumn. Nie zostao to jednak objte
zakresem niniejszej pracy.
Otrzymana rozbieno wynikw wraz z porwnaniem paskich metod
numerycznych z metodami rwnowagi granicznej przeprowadzonymi przez Hana (Han i
inni, 2005) czciowo tumacz powstae w Skandynawii osuwiska (Broms, 2003). Przy
odpowiednio wysokim dozowaniu stabilizatora i maych rozstawach kolumn wskanik
statecznoci moe si bowiem rni nawet o 50% midzy paskimi metodami rwnowagi
granicznej, a trjwymiarowymi analizami numerycznymi.

64

6.

Bibliografia

Baker S. 2000. Deformation Behaviour of Lime/Cement Column Stabilized Clay.

2000.
Batog Andrzej i Stilger-Szydo Elbieta. 2010. Stateczno skarp nasypw
modernizowanej drogi ekspresowej S-8 w ujciu Eurokodu 7 i aktualnych przepisw
krajowych. Drogownictwo. 2010, 2.
Becker P. i Karstunen M. 2013. Volume Averaging Technique in numerical
modelling of floating deep mixed columns in soft soils. 2013.
Broms B. B. 2003. Deep Soil Stabilization: Design and Construction of Lime and
Lime/Cement Columns. Royal Institure of Technology. 2003.
Broms B. B. i Boman P. 1979. Stabilization of soils with lime columns. Groung
Engineering. 12(4), 1979.
Broms B. B. i Kivelo M. 1999. Mechanical Behaviour and Shear Resistance of
Lime/Cement Columns. International Conference on Dry Mixing Methods. 1999.
Broms B. B. 1999. Progressive failiure of Lime, Lime/Cement and Cement
Columns. International Conference on Dry Mixing Methods. 1999.
Brooms B. B. 1999. Keynote lecture: Design of Lime, Lime/Cement and Cement
Columns. International Conference on Dry Mixing Methods. 1999.
Bruce Mary Ellen C. i inni. 2013. Federal Highway Administration Design
Manual: Deep Mixing for Embankment and Foundarion Support. McLean : Research,
Development, and Technology Turner-Fairbank Highway Research Center, 2013.
Caa Marek i Flisiak Jerzy. 2000. Analiza statecznoci skarp i zboczy w wietle
oblicze analitycznych i numerycznych. 2000.
Caa Marek i Flisiak Jerzy. 2003. Analiza statecznoci skarp z zastosowaniem
zmodyfikowanej metody redukcji wytrzymaoci na cinanie. 2003.

65

Caa Marek, Flisiak Jerzy i Tajdu Antoni. 2004. Numeryczne metody analizy
skarp i zboczy. Zagroenia naturalne w grnictwie. 2004.
Carlsten P. i Ekstorm J. 1997. Lime and Lime Cement Columns: Guide for
Project Planning, Construction and Inspection. 1997.
Cement Deep Mixing Institute. 1985. Design and construction manual for CDM
Institute. 1985.
Coastal Developement Institute of Technology. 2002. Deep Mixing Method:
Principle, Design and Construction. 2002.
Duncan J. M. 200. Factors of safety and Reliability in Geotechnical Engineering.
Journal of Geotechnical and Geoenviromental Engineering. 126(4), 200.
EuroSoilStab. 2002. Development of Design and Construction Methods to
Stabilise Soft Organic Soils: Design Guide:Soft Soil Stabilization. 2002.
Fang Hsai-Yang i Daniels John. 1997. Introduction to Enviromental
Geotechnology. Boca Raton : CRC Press LLC, 1997.
Daniels John. 2006. Introductory Geotechnical Engineering: An Enviromental
Perspective. Oxon : Taylor & Francis, 2006.
Fliz G. M. i Navin M. P. 2010. A Practital Method to Account for Strength
Varability of Deep-Mixed Ground. GeoFlorida 2010: Advences in Analysis, Modeling and
Design. 2010.
Glazer Zygmunt. 1977. Mechanika gruntw. Warszawa : Wydawnictwa
Geologiczne, 1977.
Gosk Wojciech. 2010. Nono podoa gruntowego pod aw fundamentow
wedug eurokodu 7 oraz PN-81/B-03020. Budownictwo i Inynieria rodowiska. 1, 2010.
Griffiths D. V. i Lane P. A. 1999. Slope stability analysis by finite elements.
Geotechnique. 49, 1999, 3.
Han J., Huang J. i Porbaha A. 2005. 2D Numerical Modelling of a Constructed
Geosynthetic-Reinforced embankments over deep mixed columns. Geo-Frontiers. 2005.

66

Hebib S. i Farrel E. R. 2003. Some Experiences on the Stabilization of Irish

Peats. Canadian Geotechnical Journal. 40, 2003.
Houlsby G. T. 1991. How the Dilatancy of Soils Affects Their Behaviour.
Oxford : University of Oxford, 1991.
Itasca Consulting Group, Inc. Itasca Consulting Group - Software Support.
[Online] [Zacytowano: 02 Kwiecie 2015.] http://www.itascacg.com/software/softwaresupport.
Jacobson J. R., Filz G. M. i Mitchell J. K. 2005. Factors Affecting Strength of
Lime-Cement Columns Based on Laboratory Study of Three Organic Soils. 2005.
Keller Polska Sp. z o.o., Oarw Mazowiecki. Keller Polska - Zagszczanie
impulsowe.

[Online]

[Zacytowano:

02

Marzec

2015.]

http://www.keller.com.pl/technologie/78-technologie/117-zageszczanie-impulsowe.
Kitazume M. i inni. 1996. Bearing Capacity of Improved with Column Type
DMM. 1996.
Kivelo M. 1998. Stabilization of Embankments on Soft Soil with Lime/Cement
Column. Royal Institute of Technology. 1998.
Kosiski Bolesaw i Gajewska Beata. 2012. Wzmacnianie sabego podoa
kolumnami w budownictwie drogowym. Nowoczesne Budownictwo Inynieryjne. 2012.
Larsson S. 2005. State od Practice Report - Execution, Monitoring and Quality
Control. International Conference of Deep Mixing. 2005.
LC Technology, Inc. 2004. LC Technology. [Online] Network Solutions, 2004.
[Zacytowano: 11 04 2015.]
Lin Hang i Cao Ping. 2012. Influence of material dilation angle on stability of
homogeneous slipe with surcharge load. Electronic Journal of Geotechnical Engineering.
2012, Tom 17.
Manzari M. T. i Nour M. A. 2000. Significance of soil dilatancy in slope
stability analysis. Journal of geotechnical and geoenviromental engineering. 2000, Tom 75
(1).

67

Matsui Tamotsu i San Ka-Ching. 1988. Finite Element Slope Stability Analysis
for reinforced slope cutting. International Geotechnical Symposium on Theory and
Practice of Earth Reinforcement. 1988.
McGinn A. J. i O'Rourke T. D. 2003. Performance of Deep Mixing Methods at
Fort Point Channel. Waszyngton : Federal Highway Administration, 2003.
Navin M. P. i Filz G. M. 2006. Simplified Reliability-Based Procedures for
Design and Construction Quality Assurance of Foundations Improved by Deep Mixing
Method. Waszyngton : Federal Highway Administration, 2006.
Our C., Wu T. i Hsieh H. 1996. Analysis of Deep Excavation with Column Type
of Ground Improvement in Soft Clay. Journal of Geotechnical Engineering. 122, 1996.
Pajk Marta. 2006. Podstawowe zagadnienia fundamentowania budowli.
Krakw : Wydawnictwa AGH, 2006.
Pisarczyk Stanisaw. 2014. Geoinynieria, Metody modyfikacji podoa
gruntowego. Warszawa : Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2014.
Pisarczyk Stanisaw. 2001. Mechanika gruntw. Warszawa : Wydawnictwo
Naukowe PWN S.A., 2001.
PN-EN 1997-1:2008 Projektowanie geotechniczne, Cz 1: Zasady oglne.
PN-EN 1997-1:2008/NA:2011 Projektowanie geotechniczne, Cz 1: Zasady
oglne.
Porbaha A. i inni. 2005. Regional Report: North American Practice of Deep
Mixing Technology. 2005.
Probaha A. 2001. State of art in construction aspects of deep mixing technology.
Ground Improvement. 2001.
Rozporzdzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999
r. w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada drogi publiczne i ich
usytuowanie (Dz. U.1999 nr 43 poz. 430).
Schanz T., Vermeer P. A. i Bonnier P. G. 1999. The hardening soil model:
Formulation and verification. 1999.
68

Schweiger H. F. i Pande G. N. 1986. Numerical analysis of stone column

supported foundations. Computers and Geotechnics. 1986, Tom 2, 6.
Tajdu Antoni, Caa Marek i Tajdu Krzysztof. 2012. Geomechanika w
budownictwie podziemnym. Krakw : Wydawnictwa AGH, 2012.
Takenaka Civil Engineering. 1995. Deep Chemical Mixing Method Using
Cement as Hardening Agent. 1995.
Tan S. A., Tjahyono S. i Oo K. K. 2008. Simplyfied Plane Strain Modeling of
Stone Column Reinforced Ground. Journal of Geotachnical and Geoenvironmental
Engineering. 134, 2008.
Tatsuoka F. i Kobayashi A. 1983. Triaxial Strength Characteristics of CementTreated Soft Clay. 1983.
Terashi M. 2003. The State of Practice in Deep Mixing Methods. 2003.
Ti Kok Sien i inni. 2009. A Review of Basic Soil Constitutive Models for
Geotechnical Application. Electronical Journal od Geotechnical Engineering. 2009, Tom
14.
Topolnicki Michal i Broek Agata. 2003. Wzmacnianie gruntu in situ metod
wgebnego mieszania. Materiay budowlane. 2003, 374.
Trabelsi H. i inni. 2010. Some investigations about the tensile strenght and the
dessiccation process of unsaturated clay. 2010.
Wiun Zenon. 1976. Zarys geotechniki. Warszawa : Wydawnictwo Komunikacji i
cznoci, 1976.
Yong Raymond Nen. 1981. Laboratory Shear Strength of Soil. Baltimore :
ASTM International, 1981.
Zeh R. M. i Witt K. J. Geotechnishes Institut. [Online] [Zacytowano: 15 05
2015.] http://www.geo-online.com/.
Zhang Zhen, Han Jie i Ye Guanbao. 2013. Numerical investigation on factors
for deep-seated slope stability of stone column-sypported embankments over soft clay.
Engineering Geology. 2013.
69

7.

Spis rysunkw

Rysunek 1 Zakresy gbokoci wzmocnienia dla rnych technologii.................. 9

Rysunek 2 Wytrzymao na ciskanie kolumn DSM w zalenoci od rodzaju
gruntu naturalnego i iloci spoiwa ....................................................................................13
Rysunek 3 Schemat si dziaajcych na element zbocza ......................................21
Rysunek 4 Schemat dziaania si do metody Bishopa: a)schemat si dziaajcych
na blok, b) wielobok si ....................................................................................................25
Rysunek 5 Typowy rozkad kolumn DSM w zastosowaniu dla infrastruktury
transportu w USA ............................................................................................................30
Rysunek 6 Pionowe powierzchnie cicia ...........................................................31
Rysunek 7 Schemat przedstawiajcy ide prowadzenia oblicze.........................37
Rysunek 8 Schemat geometrii modelu ................................................................38
Rysunek 9 Model geometryczny paski...............................................................39
Rysunek 10 Model geometryczny dla kolumn w siatce kwadratowej ..................39
Rysunek 11 Schemat zamiany rzdu kolumn na ekwiwalentn cian.................44
Rysunek 12 Zaleno wskanika statecznoci od rozstawu midzy rzdami
kolumn dla wariantw 1 i 2 ..............................................................................................47
Rysunek 13 Zaleno wskanika statecznoci od rozstawu midzy rzdami
kolumn dla wariantu 3 .....................................................................................................48
Rysunek 14 Porwnanie podej do okrelenia wytrzymaoci na rozciganie ....53
Rysunek 15 Mapa maksymalnych odksztace postaciowych w modelu
trjwymiarowym dla rozstawu 6,5 m ...............................................................................56
Rysunek 16 Mapa maksymalnych odksztace postaciowych w modelu paskim
dla rozstawu 6,5 m ...........................................................................................................56
Rysunek 17 Mapa maksymalnych odksztace postaciowych w modelu
trjwymiarowym dla rozstawu 2,6 m ...............................................................................57
Rysunek 18 Mapa maksymalnych odksztace postaciowych w modelu
dwuwymiarowym dla rozstawu 2,6 m ..............................................................................57
Rysunek 19 Mapy maksymalnych odksztace postaciowych w modelu
trjwymiarowym a) rozstaw 6,5 m, przekrj przez kolumny, b) rozstaw 6,5 m, przekrj w
poowie rozstawu kolumn, c) rozstaw 2,6 m, przekrj przez kolumny, d) rozstaw 2,6 m,
przekrj w poowie rozstawu kolumn ...............................................................................58
Rysunek 20 Porwnanie analizy dwu- i trjwymiarowej.....................................59
70

Rysunek 21 Zaleno wskanika statecznoci od stopnia wzmocnienia ............ 60

Rysunek 22 Wskaniki statecznoci po zredukowaniu ....................................... 62

71

8.

Spis tabel

Tabela 1 Parametry fizyczne dla wariantu 1........................................................45

Tabela 2 Parametry fizyczne dla wariantu 2........................................................45
Tabela 3 Parametry fizyczne dla wariantu 3........................................................45
Tabela 4 Parametry rozmyte w wariancie 1.........................................................46
Tabela 5 Parametry rozmyte w wariancie 2.........................................................46
Tabela 6 Parametry rozmyte w wariancie 3.........................................................46
Tabela 7 Wyniki analizy paskiej ........................................................................47
Tabela 8 Parametry fizyczne poszczeglnych warstw gruntowych ......................48
Tabela 9 Wyniki porwnania dwch podej obrania kta dylatancji ..................50
Tabela 10 Wyniki porwnania dwch podej obrania wytrzymaoci na
rozciganie .......................................................................................................................52
Tabela 11 Porwnanie wskanikw statecznoci ................................................53
Tabela 12 Wyniki analizy istotnoci uwzgldniania rnic parametrw
odksztaceniowych ...........................................................................................................54

72