ျမန္မာဘာသာနဲ႕တင္ျပထားပါတယ္

Article in Burmese

http://jhaandospace.blogspot.com/
‘ကု’ႝ လား? ‘ကု’ လား? 2

‘ကုႝ’ လား? ‘ကု’ လား?

Dho-ong Jhaan (Nai.) ဓရ္အံင္ဇ်ာန္ (နာဲ)

ဒီပို႕စ္ မဖတ္ခင္ ႀကိဳသိထားသင့္တဲ့ အေျခခံမြန္စာအသိက : မြန္စာမွာ ဗ်ည္းေပၚ မူတည္ၿပီး

"အု"သရကို အသံႏွစ္မ်ိဳး ထြက္ပါတယ္။ သာမန္ "အု"သံ နဲ႕ သံဆန္း "အု"သံ လို႕ ေယဘုယ်
သတ္မွတ္လိုက္ရေအာင္ပါ။ သာမန္ "အု"သံကို "ျဗဳ (= အိုမင္းတယ္)၊ ဣဇု (= အဘြား)၊ ဗု
(= ျဖဴတယ္)" ဆိုတာေတြမွာ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဗမာ "အု"သံနဲ႕ ေယဘုယ်အားျဖင့္
တူပါတယ္။ သံဆန္း "အု"သံကို "ဂိတု (= လ)၊ ဇကု (= ကိုယ္ခႏၶာ)၊ ကှဳ (= ခ႐ု)" စတဲ့
စကားလုံးေတြမွာ ေတြ႕ရမွာပါ။ ဗမာ "ေအာက္"သံနဲ႕ တူပါတယ္။ "အာအို႕"ဆိုတဲ့
အသံနဲ႕လည္း နီးစပ္ပါတယ္။

"ကု" ဆိုတာကုိ သီအိုရီအရ "ေကာက္" လို႕ အသံထြက္ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ အခုက်ေနာ္

ဥပမာျပမဲ့ ဝါက်မွာေတာ့ "ကု"ကို "ေကာက္"လို႕ မထြက္ပါဘူး။

"ညး ဟုီ ကုအ"ဲ [ညး (= သူ)၊ ဟုီ (= ေျပာ)၊ ကု (= ကို၊ အား)၊ အဲ (= ငါ၊
က်ေနာ္)]

ဗမာလို တိုက္႐ုိက္အဓိပၸာယ္က "သူ ငါ့ကို ေျပာ(တယ္)" ဆိုတာျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီအစား "ေကာ" လို႕ ထြက္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ "စာဆိုတာ စကားရဲ႕ တစ္ဆင့္ခ"ံ ဆိုတဲ့

အျမင္အတိုင္း သုံးသပ္တင္ျပထားေၾကာင္း ႀကိဳတင္ဝန္ခံပါရေစ။ စကားကို
ထည့္မစဥ္းစားဘူး။ စာခ်ည္းသက္သက္ဆို ဒီဝါက်မွာ ပါတဲ့ "ကု"ကို "ေကာက္"လို႕ပဲ
အသံထြက္ရမွာပါ။ စကားကို မ႑ိဳင္ထားၿပီး ေဆြးေႏြးမယ္ဆို ဒီဝါက်မွာ ပါတဲ့ "ကု"ဟာ
ဘယ္နည္းနဲ႕မွ "ေကာက္" လို႕ အသံမထြက္ပါဘူး။
အခုလက္႐ွိအခ်ိန္မွာ စကားေျပာတဲ့အခါ ဘယ္မြန္မွ "ကု" ကို "ေကာက္" လို႕ အသံ
မထြက္ၾကပါဘူး။ ကိုယ္စီကိုယ္ငွ "ေကာ"လို႕ ထြက္ၾကပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ စဥ္းစားသင့္တဲ့ ေနာက္အခ်က္တစ္ခုက မြန္စာ နဲ႕ စကားမွာ "ေကာ"လို႕

အသံထြက္တဲ့၊ "ကု"နဲ႕ စာလုံးေပါင္းလည္း ကြဲတဲ့ စကားလုံးတစ္လုံး ႐ွိတယ္ဆိုတာပါ။
သူကေတာ့ (အေျခခံအားျဖင္)့ "က + --ိ + --ု + ဝ + --္ " "ကိုဝ"္ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မြန္အကၡရာနဲ႕ ပုံႏွိပ္စာ အမ်ားစုမေတာ့ "ကိုဝ"္ အစား "ကု" အေပၚမွ "ေ" သေကၤတေလး
ပါတဲ့ စကားလုံး ‘ကု’ႝ ကို ပိုေတြ႕ရမွာပါ။ ဘယ္လိုပဲ ေရးေရး "ေကာ" လို႕ပဲ တစ္သံတည္း
ထြက္ၾကပါတယ္။ "ကု" ကိုလည္း စကားမွာ "ေကာ" လို႕ အသံထြက္ေျပာၾကပါတယ္။

http://jhaandospace.blogspot.com/
‘ကု’ႝ လား? ‘ကု’ လား? 3

ျပႆနာက ဒီက စတာပါ။ ဘာျပႆနာလဲ? "ကု" နဲ႕ "ကု"ႝ ကို မကြဲတဲ့ ျပႆနာပါ။
အက်ိဳးဆက္က
၁) "ကု"လို႕ ေရးရမဲ့ ေနရာမွာ "ကု"ႝ လို႕ ေရးတာမ်ိဳး၊
၂) လူအမ်ား အလြယ္တကူ နားလည္ေအာင္ "ေကာ" လို႕ ဖတ္သင့္၊ ေျပာသင့္ပါလ်က္နဲ႕
"ကုႝ" နဲ႕ မေရာရေအာင္ စာကိုလိုက္ၿပီး "ေကာက္" လို႕ အသံထြက္ ေျပာဆိုမႈမ်ိဳးေတြ
ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီ့ျပင္ ျပႆနာေတြလည္း ႐ွိမွာပါ။ ဒီမွာ တစ္ခု အေသအခ်ာ သိေအာင္
လုပ္ထားရမွာက "ကု" နဲ႕ "ကိုဝ"္ တို႕ရဲ႕ အဓိပၸာယ္၊ သဒၵါ အစ႐ွိတာေတြကိုပါ။

သဒၵါအရ "ကု"ဟာ ဝိဘတ္ တစ္ခု ျဖစ္ၿပီး ဥပမာဝါက်ပါ "ကု" ဟာ ဗမာစာက "ကိ"ု တို႕၊
"အား" တို႕ နဲ႕ တူပါတယ္။ သဒၵါအနက္ပဲ ႐ွိတာမို႕ အဘိဓာန္အနက္က မထင္႐ွားပါ။
သဒၵါအရ "ကု"ႝ ဟာ ႀကိယာျဖစ္ႏိုင္သလို ႀကိယာေထာက္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ႀကိယာအေနနဲ႕ သူ႕အဓိပၸာယ္က "ေပးတယ္" ဆိုတာပါ။ ႀကိယာေထာက္အေနနဲ႕
သူ႕အနက္က "လုပ္ခြင့္ေပးတယ္၊ အခြင့္ေပးတယ္၊ လုပ္ခိုင္းတယ္" ဆိုတာေတြပါ။
ဗမာစာမွာဆို "ငါ့ကို ေျပာေပးပါလား?" ဆိုတာမွာ "ေပး" ဆိုတာ ႀကိယာေထာက္ တစ္ခုပါ။
"ေျပာ" ဆိုတဲ့ ႀကိယာရဲ႕ အဓိပၸာယ္ကို တစ္နည္းတစ္ဖုံ ထူးျခားေအာင္ ေထာက္ပံ့ေပးတယ္။
ဗမာစာမွာ ႀကိယာေထာက္က အမ်ားအားျဖင့္ ႀကိယာေနာက္ကပဲ လိုက္ေလ့႐ွိပါတယ္။
ဥပမာအေနနဲ႕ ဒီဝါက်ေတြကို ႐ႈပါ။

ေရာ့ ကိုင္ၾကည္!့ (ႀကိယာေထာက္ - ၾကည္)့

ငါ့ ပုခုံးနဲ႕ ထိသြားတယ္။ (ႀကိယာေထာက္ - သြား)
ေျပာျပန္ၿပီ။ (ႀကိယာေထာက္ - ျပန္)

ေ႐ွ႕က ဦးေဆာင္တဲ့ ႀကိယာေထာက္ေတြလည္း ႐ွိပါတယ္။ ဥပမာဝါက်က :-

လာေျပာမေနနဲ႕။ (ႀကိယာေထာက္ - လာ)

ေလွ်ာက္ေျပာေနတာ။ (ႀကိယာေထာက္ - ေလွ်ာက္)
အဲဒါမ်ိဳး အေမက ေပးမလုပ္ဘူး။ (ႀကိယာေထာက္ - ေပး)

[တတိယေျမာက္ ဝါက်ရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပုံကို တစ္ခ်ိဳ႕က ဗမာမဆန္ဘူးလို႕ ေျပာၾကပါတယ္။ မြန္ေတြ

(ဗမာစကား ေျပာတဲ့အခါ) ေျပာေျပာတတ္တဲ့ "နည္းနည္း ေပးစားပါလား?" ဆိုတဲ့
ဝါက်ဖြဲ႕စည္းပုံကို သူတို႕က ဥပမာေပးပါတယ္။ ဟုတ္ကဲ့ တစ္ခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္ေတြက ဒီဝါက်ကို
မြန္စကားဆန္တဲ့ ဝါက်လို႕ ယူဆၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗမာေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား
ေျပာၾကတာကိုေတာ့ ၾကားဖူးပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဒီဝါက်ကို အစားထိုးေျပာစရာ
ေနာက္ထပ္ဝါက် မ႐ွိဘူးလို႕ ထင္ပါတယ္။ "အဲဒါမ်ိဳး အေမက လုပ္ခြင့္မေပးဘူး" ဆိုတာမ်ိဳး
ေျပာႏိုင္ေပမဲ့ ႏွစ္ခုစလုံးက အမွန္ေတြပဲလို႕ မသိစိတ္ေတြကေန လက္ခံၾကဖို႕မ်ားမွာပါ။]

http://jhaandospace.blogspot.com/
‘ကု’ႝ လား? ‘ကု’ လား? 4

မြန္စာဘက္ အလွည့္ ေပးရေအာင္ပါ။ မြန္စကား နဲ႕ ဗမာစကားဟာ သဘာဝအရ

ကြဲျပားၾကေပမဲ့ တူညီတဲ့ စကားလုံးဖြဲ႕စည္းပုံေတြ ႐ွိတယ္ဆိုတာကို မြန္စကား၊ ဗမာစကား
ႏွစ္ခုလုံးတတ္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ သတိထားမိမွာပါ။ ႀကိယာေထာက္ကလည္း တစ္ခု
အပါအဝင္ပါ။ ဗမာမွာလိုပဲ မြန္ဝါက်ဖြဲ႕စည္းပုံမွာ ႀကိယာေထာက္ေတြက ပင္မႀကိယာေတြရဲ႕
အေ႐ွ႕ကလည္း ေနတတ္ပါတယ္။ အေနာက္ကလည္း လိုက္တတ္ပါတယ္။
ဥပမာဝါက်အခ်ိဳ႕ ပါရင္ နားလည္ရ ပိုလြယ္မယ္လို႕ ယူဆပါတယ္။

ဆာန္ဒးအာယ်။ (ဆာန္ = ခ်စ္၊ ဒး = မိ၊ အာ = သြား၊ ယ် = ၿပီ။ ႀကိယာေထာက္ -

ဒး၊ အာ)
ပမာန္ လတူအဲဘဲ။ (ပ = လုပ္၊ မာန္ = ႏိုင္၊ လတူ = အေပၚ၊ အဲ = ငါ၊ ဘဲ =
အရမ္း။ ႀကိယာေထာက္ - မာန္)
စစမ္ရံင္ညိ။ (စ = စား၊ စမ္ရံင္ = ၾကည့္၊ ညိ = ပါ။ ႀကိယာေထာက္ - စမ္ရံင)္ ဒါက
အေနာက္က လိုက္တဲ့ ႀကိယာေထာက္အခ်ိဳ႕ပါ။

အေ႐ွ႕က ဦးေဆာင္တဲ့ ႀကိယာေထာက္လည္း ႐ွိပါ့။

ေဗဟ္ ဒးဟုီေဏာင္ဏး။ ( ေဗဟ္ = နင္(နာမ္စား)၊ ဒး = ရ(မယ္)၊ ဟုီ = ေျပာ၊

ေဏာင္ = (ရ)မယ္၊ ဏး = ေနာ္။ ႀကိယာေထာက္ - ဒး)
ေဍဟ္ မင္ဟဒ
ုီ ဿံင္ ကုေဗဟ္ေဏာင္။ ( ေဍဟ္ = သူ၊ မင္ = ေစာင့္၊ ဒဿံင္ = ေန၊ ကု =
ကိ(ု အသုံးခံျပဝိဘတ္)၊ ႀကိယာေထာက္ - မင္၊ ဒဿံင)္
ကုႝအဲ စညိက။ုီ (ကိုဝ္ = ေပး၊ အဲ = ငါ၊ စ = စား၊ ညိ = ပါရေစ၊ ကုီ = (ကိ)ု လည္း။
ႀကိယာေထာက္ - ကု)ႝ

အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ ျပႆနာကို ျပန္ဆက္ပါမယ္။ ဒီ့အတြက္ ဥပမာအခ်ိဳ႕ ျပင္ဆင္ထားတာ

႐ွိပါတယ္။ ႐ႈပါခင္ဗ်ာ။

ဥပမာ (၁)

၂၀၀၉ ေမလထုတ္ Mon Youth Bulletin အမွတ္ ၁၂၊ စာမ်က္ႏွာ ၅ က

ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။

"ယဝ္ေတာ္ကုႝမတ္ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ပၜန္ေလဝ္ ပညာအလုႝအသ႘ဗဿာဂွ္ ဒွ္ ပညာကမၜက္မတ္ ..."

ဒီဝါက်မွာ ပါတဲ့ "ကုႝမတ္ပေရင္ဍဳင္ကြန"္ (ဘာသာျပန္ - ႏိုင္ငံေရးမ်က္စိန)ဲ႕ ဆိုတာမွာ

"ကုႝ"ဆိုတာဟာ သဒၵါအရ အသုံးခံျပဝိဘတ္မို႕လို႕ "ကု" ျဖစ္သင့္ပါလ်က္နဲ႕
အသံထြက္အတိုင္း "ကုႝ"လို႕ သုံးထားပါတယ္။

http://jhaandospace.blogspot.com/
‘ကု’ႝ လား? ‘ကု’ လား? 5

ဥပမာ (၂)

ဒီစာအုပ္ပဲ။ စာမ်က္ႏွာ ၇ က ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ကိုလည္း ဒီမွာၾကည့္ပါဗ်ာ။

"ေဆင္စပ္ကုပြမအာကႜိဳပ္ဝ.ြံ .."

ဒီဝါက်မွာ "ကု" ရဲ႕ အဓိပၸာယ္က "နဲ႕ (ပတ္သက္လို႕)" ပါ။ ဝိဘတ္ပါ။ ဒီေတာ့ "ကု" လို႕
သုံးတာဟာ အသုံးမွန္ပါ။ အသံထြက္က "ကု"ႝ ကို ထြက္တဲ့အတိုင္း "ေကာ"လို႕
ထြက္ပါတယ္။ ဒီလိုစာလုံးမ်ိဳး အမ်ားႀကီး ႐ွိပါတယ္။ ဥပမာအခ်ိဳ႕ ျပရရင္ "နကု (= အေနနဲ႕
)၊ မရႏုက္ကု (= ႀကိမ္ေျမာက္)၊ ႏူကု (= ဆီက၊ က၊ မွ)၊ စပ္ကု (= ပတ္သက္လို႕ )၊ ဒုႝကု (=
အထိ)" စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ "ကု" ေရာ "ကု"ႝ ပါ ႏွစ္ခုစလုံးပါတဲ့ ဝါက်တစ္ခုနဲ႕
ဥပမာေပးရင္း ဒီပို႕စ္ကို နိဂုံးခ်ဳပ္ပါတယ္။

[ျမေစတီေက်ာက္စာ ေခၚ ရာဇကုမာရ္ေက်ာက္စာ (မြန္ဘာသာ) လိုင္းနံပါတ္ ၃၁၊ ၃၂ ပါ

ဝါက်တစ္ပိုင္းကို သထုံေခတ္၊ ပုဂံေခတ္သတ္ပုံအတိုင္း အခုေခတ္ မြန္အကၡရာေတြနဲ႕
ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။*]

"ယလ္ ပ ဥပေျဒာဝ္ ကုဍိက္ မဨယ္ ကိလ္ ကုေက်က္ေဝါအ္ ..."

[အခုေခတ္မြန္စာနဲ႕ :- ယဝ္ ပ သှး(= အႏွိပ္အစက္) ကု ဍိက္ မအဲ ကုႝ ကု က်ာ္ဝ.ြံ ..]

စာလုံးေစာင္းနဲ႕ ျပထားတဲ့ "ကိလ္ " (အခု - ကု)ႝ က ႀကိယာပါ။ "ကု " က

လက္ခံရာျပဝိဘတ္ပါ။

* ဝန္ခံခ်က္ :- ေက်ာက္စာအေထာက္အထားလို႕ ဆိုေပမဲ့ တစ္ဆင့္ ေဖာ္ျပျခင္းပဲ

ျဖစ္ပါတယ္။ "ေ႐ွးေဟာင္းမြန္ေက်ာက္စာေပါင္းခ်ဳပ္"စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ ၁၀၆ က
ကိုးကားခ်က္ပါ။

စာအုပ္အခ်က္အလက္

တည္းျဖတ္ဘာသာျပန္သူ : ဦးခ်စ္သိန္း (ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသနဝန္ေထာက္)

ထုတ္ေဝတဲ့ခုႏွစ္ - ၁၉၆၅
ထုတ္ေဝတဲ့ဌာန - ျပည္ေထာင္စု ယဥ္ေက်းမႈဌာန ၊ ျပည္ေထာင္စု
ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္လွန္ေရးအစိုးရ

http://jhaandospace.blogspot.com/