productie en transformatie techniek

Dieter Lateur

maart 2004

productie en transformatie techniek

maart 2004

Vormen van buigen

Vrij buigen
Dit type van buigen wordt ook driepuntsbuigen genoemd, het buigen geschied door de plaat
op te leggen op drie punten en met n punt. De stempel en de buigmatrijs dienen enkel om
de kracht op een juiste manier op het werkstuk over te brengen. Wanneer de stempel naar
beneden gaan zal er een kracht ontwikkeld worden, deze kracht zal de plaat plastisch gaan
vervormen. Meestal zal de binnenhoek van de matrijs ongeveer gelijk zijn aan de gewenste
hoek van de plaat. Men kan ook vrij buigen zonder een matrijs, die wordt meestal gebruikt
om vervormde stukken terug te richten. Linkse figuur: vrij buigen zonder matrijs. Rechtse
figuur: gewoon vrij buigen.1: stempel, 2: werkstuk, 3: v-matrijs

Matrijsbuigen
Het principe van buigen bij matrijsbuigen is hetzelfde als bij vrij buigen maar nu wordt de
plaat geklemd. Aan het einde van de slag zit de plaat geklemd tussen de stempel en de
matrijs, men gaat de druk opvoeren tot boven de vloeigrens van het materiaal zodat het gaat
vloeien en er bijna geen sprake meer is van het elastisch terug veren van de plaat. Men moet
een veel grotere kracht kunnen ontwikkelen dan bij het vrij buigen.

Zwenkbuigen
Bij zwenkbuigen wordt de plaat geklemd, dan wordt er een buigbalk gedraaid ten opzichte
van de drukbalk en wordt de plaat geplooid. Men kan dit gebruiken voor plaatmateriaal, draad
en buizen. Onderstaande figuur: 1 plaat, 2 drukbalk, 3 tafel, 4 buigbalk, 5 denkbeeldig
scharnierpunt

Dieter Lateur

productie en transformatie techniek

maart 2004

Strijkbuigen
De plaat wordt eenzijdig geklemd tussen de neerhouder en de ondermatrijs. Een buigvinger
zal nu bewegen ten opzichte van de geklemde plaat en zal de plaat over een hoek van 90
graden strijken. Onderstaande figuur: 1 neerhouder, 2 ondermatrijs, 3 buigvinger

Rolbuigen
Rolbuigen is een proces waarbij het werkstuk tussen drie rollen zit waarvan er twee vaste
staan en er n bewegend, nu kan men door de bewegende rol te verplaatsen de plaat een
beetje plooien, de plaat wordt nu gerold door de plaat door de rollen te trekken. Men kan dit
proces aanhouden totdat men een buis krijgt. Men kan dit type van buigen gebruiken voor
platen, buizen, profielen, enz..

Dieter Lateur

productie en transformatie techniek

maart 2004

Kralen
Dit wordt gebruikt om een kraal aan een plaat te plooien (voor versiering, stevigheid of
veiligheid). 1: plaat, 2: gereedschap, 3: klembekken

Kraagtrekken
Dit is om een kraag te trekken of doordrukken van gatranden in plaatmateriaal. 1: stempel, 2:
matrijs, 3: werkstuk

Problemen bij het buigen

Dieter Lateur

productie en transformatie techniek

maart 2004

Omdat er bij het buigen altijd, buiten plastische vervorming, elastische vervorming optreedt
zal de plaat bij het wegnemen van de belasting gedeeltelijk terugveren. Om toch de gewenste
hoek te verkrijgen moet men de plaat verder plooien zodat, na het terugveren, de plaat een
hoek heeft die binnen het tolerantie veld ligt. Als men een U-profiel wil plooien dan zal men
de ontvouwing moeten berekenen (dit is niet de optelsom van de twee opstaande kanten met
de platliggende zijde!), de reden hiervan is: de plaat zal tijdens het plooien plastisch
vervormen niet enkel zal de hoek veranderen maar ook zal de plaat uitrekken. Dit is de reden
waarom men de ontvouwing korter moet nemen dat het gewenste. Aan de buigstraal is er
ook een beperking, als men en werkstuk over een te korte straal wil plooien zal er
scheurvorming optreden. Als men werkstukken zal vervaardigen in grote series en men krijgt
platen geleverd van verschillende firmas kan dit grote problemen geven naar nauwkeurigheid
toe. Ook de walsrichting van de plaat heeft een invloed op het buigproces, als men loodrecht
op de walsrichting gaat plooien zal dit een ander resultaat opleveren mocht men plooien
evenwijdig men de walsrichting.

Enkele machine configuraties

Een afkantpers gemaakt door LVD

Dieter Lateur

productie en transformatie techniek

maart 2004

Een zwenkbuigmachine

Een rolbuigmachine

Een rolbuigmachine voor het rollen van profielen

Dieter Lateur

productie en transformatie techniek

maart 2004

Een afkantpers

Besluit
Voor het plooien van platen gaat men meestal een CNC-gestuurde machine gebruiken. Veelal
gaat men CNC-machines plaatsen en dit om arbeidsuren uit te sparen. Bij het CNC-plooien
kan men weinig of geen arbeidsuren uitsparen, reden: er moet nog altijd een persoon de plaat
vasthouden en manipuleren. Nu kunt u zich afvragen waarom heb je dan een CNC-sturing
nodig op de machine? Het antwoord is eenvoudig: de operator moet de machine niet meer
voor elke plooibewerking terug instellen, zoals: plooihoek, afstand tot plooinaad, enz.. Men
teken een afgewerkt stuk op de computer, de machine berekend de ontvouwing, waar de
plooinaden moeten liggen en alle plooistappen. Na de ontvouwing vervaardigd te hebben kan
de operator beginnen plooien. Hij steekt de plaat in de plooimachine en drukt op de
voetpedaal, de machine plooit het werkstuk. Daarna gaat de machine zichzelf instellen om de
volgende bewerking uit te voeren, de aanslag verschuift tot op de gewenste afstand en men
kan terug gaan plooien.

Dieter Lateur