Persoonlijk ontwikkelingsplan

Student
SLB
Periode

Sophie Raaijmakers
Ren van Heugten
Kwartaal 1 Hoofdfase 1

School
Groep
Mentor

De Dommeldalschool
5/6
Angelique Thijs

Concrete
beroepssituatie

Leervragen

Competenties / indicatoren

Activitei
ten

Praktijksituatie
Ik merk dat ik het
lastig vind om de
beginsituatie in een
nieuwe stageklas vast
te stellen en op een
juiste manier te
omschrijven.

Theoretische leervragen
Wat houdt een
beginsituatie in?
Wat is het doel van
een beginsituatie?
Welke informatie kan
er in een
beginsituatie worden
omschreven?

Met deze leervraag (3.4) betreffende het

vaststellen en het juist omschrijven van een
beginsituatie kan ik achteraf aantonen dat ik de
volgende competenties beheers.

Zie
bijlage 1

Wat ik anders wil

Ik wil graag een
beginsituatie vast
kunnen stellen en op
een juiste manier
kunnen omschrijven.
Ik wil graag de
manieren waarop ik
de beginsituatie kan
ontdekken
bestuderen. Zodat ik
deze meteen kan
toepassen in mijn
nieuwe stageklas.
Hoofdvraag
Hoe kan ik een
beginsituatie
vaststellen en op een

Praktische leervragen
Hoe kan ik een
beginsituatie
vaststellen?
Wat is belangrijk bij
de omschrijving van
een beginsituatie?

Wanneer ik leeractiviteiten ontwerp en begeleid

(3.1/3.2) speel ik in op de leef en
belevingswereld (2.4) van de leerlingen. Om mijn
lesdoel te behalen dien ik rekening te houden
met de verschillen tussen leerlingen door
doelgericht didactiek in te zetten en
verschillende alternatieven te bieden (3.5). Een
juiste beginsituatie is hierbij van groot belang.
Vanuit hier kan ik de juiste lessen ontwerpen en
begeleiden.

Toepassingsgerichte
leervragen
Welke didactische
concepten sluiten
aan bij mijn
vastgestelde
beginsituatie?

Om een beginsituatie vast te stellen analyseer ik

het leef en werkklimaat van de leerlingen en
verbeter dit planmatig vanuit een
onderzoekende en kritische houding (2.2).
Daarbij zal ik letten op risicofactoren en
veelvoorkomende problemen bij het leren van
kinderen en ik zal hierbij de juiste acties
ondernemen (3.3) uiteraard sluit ik mijn lessen
aan bij de leerlijnen die zijn vastgesteld (3.8).

Conceptuele leervragen
Wat bereik ik met

Met dit leerdoel werk ik ook aan mijn eigen

ontwikkeling (7.2), door mijn eigen leerproces in

Wie /
wat heb
ik nodig
en
wanneer
?
Zie
bijlage 1

Output

Uitwerking van
leervragen
Mindmap over
beginsituatie
Uitwerking
beginsituatie voor
mijn huidige
stageklas
Reflectie achteraf

juiste en concrete
manier omschrijven?

een juist en concreet

vastgestelde
beginsituatie?

kaart te brengen en door theoretische- en

praktische leervragen op te stellen en hierbij de
juiste activiteiten te ondernemen. Hierbij is een
open en onderzoekende houding (7.3) van groot
belang, waarbij ik natuurlijk open sta voor het
ontvangen van feedback op mijn eigen
leerproces. Het beeld van leraar primair
onderwijs wordt hierbij nog meer verduidelijkt
(7.1).

Bijlage 1. Activiteiten
Activiteit
Ik ga mijn leervragen uitwerken
Ik ga een mindmap over de beginsituatie maken
Ik ga een beginsituatie vaststellen voor mijn stageklas en feedback vragen aan
twee medestudenten en mijn stagebegeleider.
Ik ga theorie bestuderen over de beginsituatie

Uitwerking
Zie bijlage 2
Zie bijlage 3
Zie bijlage 4

Tijdsplanning
September 2015
September 2015
September 2015

Zie bijlage

September 2015

Zie bijlage

Oktober 2015

De Rick, K. (2004). Een conceptueel raamwerk voor de operationalisering van het

begrip leerklimaat. Onderwijsonderzoek in Nederland en Vlaanderen.
Ettekoven, S. (2015). Leren en onderwijzen. In S. Ettekoven, Leren en
onderwijzen.
Tielemans, J. (2001). Psychologie en didactiek in het onderwijs . Garant .
Luitjes, M & Zeeuw-Jans, I. de (2011). Ontwikkeling in de groep. Bussum:
Coutinho.
Veen, T, van der Wal, J. van der. (2012). Van leertheorie naar onderwijspraktijk.
Groningen/Houten: Noordhoff.
Bakx, A., Ros, A. & Teune, P. (2012). Opbrengstgericht onderwijs ontwerpen.
Bussum: Coutinho.
Ik ga een reflectie van dit persoonlijk ontwikkelingsplan schrijven.
Hyperlinks naar artikelen:

https://lirias.kuleuven.be/handle/123456789/234355
https://books.google.nl/books?
hl=nl&lr=&id=GEAyYl66d9wC&oi=fnd&pg=PA13&dq=beginsituatie+vaststellen&ots=UsH6yVVm_k&sig=QzWGAm1JO4cG6bNHZCvgby2USc#v=onepage&q=beginsituatie%20vaststellen&f=false
https://www.boomtestuitgevers.nl/documenten/acco/leren_en_onderwijzen_-_inkijk.pdf

Bijlage 2. Uitwerking van de leervragen.

Wat houdt een beginsituatie in?
Een beginsituatie is een overzicht. Vanuit hier kunnen de leerinhouden worden vastgesteld, de werkvormen worden
bepaald en eventuele didactische hulpmiddelen worden vastgesteld.
Wat is het doel van een beginsituatie?
Met behulp van de beginsituatie kan de leerkracht de leerinhouden en lesdoelen vaststellen.
Welke informatie kan er in een beginsituatie worden omschreven?
- Voorkennis: wat weten de leerlingen al?
- Leerling kenmerken: bijzonderheden zoals bijvoorbeeld ADHD.
- Motivatie: waarin zijn de leerlingen genteresseerd (belevingswereld).
- Cognitieve vaardigheden
- Groepering: informatie over de klas. Is het een combinatieklas, zijn er leerlingen blijven zitten of hebben ze een
klas overgeslagen. Verhouding jongen/meisje en leeftijden.
- Omgevingskenmerken: wat is er in de omgeving beschikbaar, denk hierbij bijvoorbeeld aan een Digibord.
- Fase van groepsvorming: norming/performing/storming.
Hoe kan ik een beginsituatie vaststellen?
Dit kan door middel van een observatie, zowel gericht als ongericht. Ook kan er gebruik gemaakt worden van een
sociogram, onderzoek of klimaatschaal.
Wat is er belangrijk bij de omschrijving van een beginsituatie?
De beginsituatie moet concreet zijn er moet voor iemand die de klas niet kent duidelijk en alles omschrijvend zijn.
Welke didactische concepten sluiten aan bij mijn vastgestelde beginsituatie?
Zie uitwerking beginsituatie van mijn huidige stageklas.
Wat bereik ik met ene juist en concreet vastgestelde beginsituatie?

Hierdoor kan ik lessen ontwerpen waarbij ik de juiste leerinhouden kan omschrijven, rekening houdend met
verschillen in de groep en leef- en belevingswereld. Vanuit hier kan ik doelgericht verschillende didactische
middelen inzetten en zo de leeropbrengst verhogen.

Bijlage 3. Mindmap over de beginsituatie

Bijlage 4. Beginsituatie voor mijn stageklas voorbeeld

Mijn stageklas bestaat uit 27 leerlingen, 18 jongens en 9 meisjes. Het is een combinatieklas van groep 5 en groep
6. 9 van de 27 leerlingen zitten in groep 5. De leeftijden van de leerlingen variren van 8 tot 10 jaar. De klas zit in
de norming/performing fase, dit is het tweede jaar dat de leerlingen bij elkaar in de klas zitten. Een leerling heeft
een klas overgeslagen.
De leerlingen krijgen een keer per week sociokring. Hierbij worden er complimenten gegeven aan leerlingen door
elkaar. Ze zijn dus gewend om elkaar complimenten te geven. Ik heb gemerkt dat de leerlingen het soms nog wat
moeilijk vinden om elkaar gerichte complimenten te geven. Het blijft vaak wat oppervlakkig. Ze vinden dit wel erg
leuk om te doen.
-

De leerlingen uit mijn stageklas zitten volgens Erikson in de competentiefase. In deze periode leren ze allerlei
vaardigheden die ze nodig hebben om succesvol te kunnen zijn in de maatschappij.

De leerlingen uit mijn stageklas bevinden zich volgens Kohlberg in het preconventioneel stadium. Hierin leren
kinderen waarden en normen. In deze fase denkt iemand zelf na over waarden en normen en maakt eigen
keuzes daarin. Dit sluit mooi aan bij mijn les.

De leerlingen in mijn stageklas bevinden zich volgens Fowler/Streib in het tweede stadium, ook wel mythisch
letterlijk geloof stadium genoemd.

Bij de vakken taal, rekenen en lezen worden de leerlingen opgedeeld in drie subgroepen. Aanpak 1, aanpak 2 en
aanpak 3. De aanpak 1 leerlingen krijgen hierbij extra aandacht en ondersteuning. De aanpak 3 leerlingen werken
zelfstandig. Bij deze les maak ik geen gebruik van de aanpakken en voer ik deze les klassikaal met alle leerlingen
uit.
Omgevingskenmerken: in het klaslokaal is een Digibord beschikbaar. In de klas kunnen de leerlingen rondlopen om
de complimentenopdracht en de eens/oneens/twijfel opdracht uit te voeren. De leerlingen zitten in groepjes. In
deze groepjes zitten alle leerlingen gemengd door elkaar. Er zijn zes groepjes van 4 leerlingen en een groepje van 3
leerlingen. De leerlingen beschikken allemaal over eigen schrijfmateriaal.

Bijlage 5. Reflectie persoonlijk ontwikkelingsplan

Ik wilde graag een concreet beschreven beginsituatie voor mijn huidige stageklas vaststellen en omschrijven. Dit
wilde ik omdat ik zo concreter de leerinhouden kan vaststellen en de manier van lesgeven kan aanpassen om zo de
leeropbrengsten van mijn stageklas kan verhogen.
Door middel van gerichte en ongerichte observaties heb ik gedurende de eerste stagedagen een goed beeld
kunnen krijgen van mijn stageklas. Op mijn stageschool wordt er gewerkt met aanpakken. Dit heb ik met mijn
stagebegeleider besproken en ik heb dit uiteraard meteen toegepast in de praktijk.
Doordat ik veel nakijkwerk heb gedaan kan ik het niveau van de leerlingen goed inschatten. Dee kennis heb ik
toegepast bij het ontwerpen van mijn ogp 5 lessen.
Ook heb ik de theorie van leerjaar 1 en van leerjaar 2 toe kunnen passen in de praktijk. De theorie die ik gebruikt
heb komt voornamelijk uit de PPO lessen en de boeken van leertheorie naar onderwijspraktijk, ontwikkeling in de
groep en opbrengstgericht onderwijs ontwerpen. Daarnaast heb ik ook een aantal artikelen gelezen. Door deze
ondernomen acties heb ik een mindmap kunnen maken en deze ook steeds uit kunnen bereiden, mijn leervragen
kunnen beantwoorden en uiteindelijk ook een goede beginsituatie vast kunnen stellen voor mijn stageklas.
Dit persoonlijk ontwikkelingsplan heeft bijgedragen aan goed onderbouwde lesontwerpen en lessen. De kennis die
ik hieruit heb opgedaan neem ik mee tijdens mijn komende studiejaren mar uiteraard ook als ik mijn eigen klas
heb.
Ik merk dat ik veel geleerd heb van dit persoonlijk ontwikkelingsplan. Ik bekijk nu per les wat de beginsituatie is en
probeer hier vooraf al op in te spelen. Dit zorgt ervoor dat ik minder vaak voor verrassingen kom te staan en dat ik
beter weet waar ik mee bezig ben. Door een goed omschreven beginsituatie kan ik de juiste lesdoelen stellen en
deze ook waar maken. Bij het vaststellen en omschrijven van een beginsituatie bedenk ik steeds, kan iemand die
de klas niet kent dit ook begrijpen en toepassen.

Nu ik een juiste beginsituatie heb voor mijn stageklas wil ik gaan werken aan de verschillende werkvormen die
toegepast kunnen worden gedurende de lessen. Hierover zal mijn volgend persoonlijk ontwikkelingsplan gaan.