www.elektronikaB2B.

pl

1/2015

stycze

Wywiad miesica: Andrzej Talarek, prezes zarzdu

rmy InterPhone Service str. 20

Elektronik
10,00z (w tym 5%VAT)

ISSN -1248-4030
INDEKS 340 731

MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ

Narzdzia i zestawy startowe

dla mikrokontrolerw, oprogramowanie EDA

Coraz wicej
urzdze
komercyjnych
bazuje na
projektach
open source
Liczba urzdze komercyjnych i sprztu elektronicznego opartego na projektach
typu open source, w tym
take pytek drukowanych,
szybko ronie. Przyczyn jest
atwo implementacji takich
projektw, poprawa wydajnoci i funkcjonalnoci bazujcych na nich konstrukcji
oraz skrcenie czasu wejcia
na rynek.
Patrz str. 18

W numerze:
Jak wbudowywanie
podzespow zmienia
technik montau PCB? .... 62

Nakad 10600 egz.

Codebender
programowanie Arduino
w przegldarce .................... 44

Zestawy projektowe, narzdzia dla konstruktorw, pytki ewaluacyjne, starter-kity oraz

oprogramowanie to produkty, ktre stay si
niezbdne i bardzo popularne. Wikszo premier rynkowych w zakresie zoonych ukadw
scalonych wspomagana jest pojawieniem si zestawu projektowego bazujcego na tym chipie,
demonstrujcego moliwoci i uatwiajcego
stworzenie aplikacji. W zakresie mikrokontrolerw takie zestawy nierzadko s gotowymi systemami, wyposaonymi w wywietlacz, ukady
peryferyjne, zcza i zasilanie, dziki czemu nie
tylko s one pomoc dla projektantw, ale mona je traktowa jako gotowe do uycia rozwizanie hardwareowe. W konsekwencji tych pro-

cesw krajowy rynek narzdzi projektowych

rozwija si w szybkim tempie wraz z rosnc
liczb mikrokontrolerw.
Patrz str. 24

Sposoby pomiaru prdu pobieranego

z zasilaczy
Zasilacz i obwody dystrybucji energii s bardzo wanymi podzespoami kadego urzdzenia elektronicznego. Jeli ulegn uszkodzeniu,
cz lub cao systemu przestaje dziaa, a nawet moe ulec zniszczeniu. Elementy zasilaczy
czsto s poddawane prdowym przeteniom
i rozmaitym zaburzeniom powstajcym w sieci w sieci elektroenergetycznej, przeksztatnikach, przetwornikach DC/DC, UPS-ach, wywoywanym przeczaniem obcie reaktancyjnych itp. W celu osignicia wysokiej niezawodnoci potrzebna jest znajomo stanu zasilacza,
czyli dostp do informacji o wielkoci prdw,
napi i wydzielanej mocy w najwaniejszych

jego podzespoach. W artykule pokazujemy, jak

efektywnie zrealizowa obwody pomiaru prdu
dla wielu wariantw ukadowych. Patrz str. 53

Rynek dystrybucji w Europie

wzrs o 67% str. 13

Od redakcji

Noszona elektronika
przyda si wszystkim

Prenumerata?
Naprawd warto!

Stycze 2015

Elektronik

Patrzc na reklamy sklepw z elektronik, jakich wiele pojawia si na pocztku grudnia nietrudno dostrzec, e koem zamachowym elektroniki konsumenckiej
s dzisiaj smartfony i tablety. Kady wikszy producent ma je w ofercie, a poniewa
w praktyce wszystkie s do siebie podobne, konkurencja cenowa powoduje, e rynek
na takie produkty szybko traci chonno. Pytanie, co stanie si kolejnym przebojem rynkowym elektroniki, z pewnoci mona wic uzna ju za aktualne i wane.
Wczytujc si w to, co dziao si na konferencji ARM Wearables Week, mona przypuszcza, e z duym prawdopodobiestwem bdzie to tzw. elektronika noszona (wearable), a wic tak ktr ma si na sobie, jak bransoletka lub zegarek.
Aktualnie wiatowy rynek takich produktw wynosi okoo 6 mld dolarw, w czym
zawieraj si gwnie inteligentne zegarki rozszerzajce moliwoci smartfonw.
Niemniej prognozy IHS mwi o 33 mld dol. obrotw w tym segmencie w 2019 roku,
co sugeruje, e na zegarkach si z pewnoci nie skoczy. Za najbardziej perspektywiczne obszary rozwoju tego sektora uznaje si elektronik informacyjno-rozrywkow i medyczn. Plany zakadaj oboenie wielu miejsc naszego ciaa (gowa, pier,
rka) sensorami po to, aby monitorowa stan zdrowia oraz maymi wywietlaczami, gonikami i mikrofonami, aby dostarcza informacji i szeroko rozumianej rozrywki. Aplikacje medyczne kierowane bd gwnie do osb starszych oraz tych,
ktrzy uprawiaj sport po to, aby monitorowa cinienie krwi, poziom glukozy, ttno, temperatur, a nawet automatycznie wzywa pomoc, gdyby osoba noszca czujnik przewrcia si lub stracia przytomno. Ten obszar aplikacyjny bdzie chyba
najwaniejszy, bo sprzt medyczny jest zwykle wyranie droszy, a wic zapewnia
lepsze przychody od konsumenckich gadetw oraz traa gwnie do osb w podeszym wieku. Ta grupa w znikomym stopniu kupuje najnowsze smartfony i tablety, dlatego stworzenie grupy produktw skierowanych wanie pod ich potrzeby ma
zdaniem analitykw IHS da moliwo osignicia znacznych przychodw, do tej
pory niedostpnych. Z kolei produkty noszone z sektora informacyjno-rozrywkowego maj szans tra do osb modych, aktywnych i interesujcych si nowociami. Dla nich bd to uyteczne gadety, czsto uzupeniajce i dopeniajce smartfony i inny posiadany ju sprzt.
Mimo wielu dziaa marketingowych i dopiero rodzcego si rynku o sporym potencjale, z pewnoci dalekiego od nasycenia, na razie sprzeda elektroniki noszonej
idzie opornie. Badania pokazuj, e wiele osb, ktre skusio si elektronik noszon zwykle korzysta z niej nie duej ni p roku. Po tym okresie przychodzi zmczenie cigym adowaniem, ograniczon funkcjonalnoci i niedopracowaniem wymagajcym od uytkownika cigego nadzoru (baterii, transmisji). Wikszo z takich gadetw traa wtedy na dno szuady, bo okazuje si, e korzyci jest niewiele, a obowizkw duo.
Z uwagi na takie ograniczenia rynek elektroniki noszonej bdzie wymaga wielu
nowych technologii, ktre przede wszystkim musz uwolni od problemw z zasilaniem. Bez tego nie ma szans na rozwj, std wielkie rmy szykuj sporo premier.
Przykadem moe by Intel, ktry zamierza ostro wej na rynek elektroniki noszonej proponujc do niej nowe procesory o nazwie Quark oraz zmodernizowane znane
ukady z rodziny Core, ktre bd produkowane w technologiach 10 nm ju w 2015
roku i 7 nm dwa lata pniej. Zdaniem Intela nowe technologie pozwol zaoferowa
procesory o wydajnoci obecnego Core i7 pobierajce 5 W TDP, a wic a 15-krotnie mniej ni teraz. Intel zawsze powtarza, e bdzie si broni za pomoc przeomowych nowoci i chyba wanie zamierza przystpi do zdecydowanego dziaania.
Mimo, e elektronika noszona wydaje si z punktu widzenia elektroniki specjalistycznej czym odlegym, wiele rozwiza, jakie zostan tam wypracowane szybko tra te do sprztu profesjonalnego. Z technologicznego starcia Intela i ARM-a
oraz aplikacji elektroniki noszonej my jako brana profesjonalna moemy tylko zyska i to bardzo duo.
Robert Magdziak

W numerze

24

13

Narzdzia izestawy startowe

dla mikrokontrolerw, oprogramowanie
EDA liczne nowoci napdzaj rynek
Zestawy projektowe, narzdzia dla konstruktorw, pytki ewaluacyjne, starter-kity oraz oprogramowanie to produkty, ktre stay
si niezbdne i bardzo popularne. Przygldamy si tym produktom,
analizujc wszystkie wane zjawiska i trendy ksztatujce rynek.

DMASS zapowiedziao wzrost rynku

dystrybucji w2014r. wEuropie o67%
Rynek dystrybucji pprzewodnikw w Europie w 2014 r. wzronie
o 6 do 7% w skali roku, zapowiedziao branowe stowarzyszenie
dystrybutorw i producentw DMASS. Zdrowy wzrost w 2014 r.
nastpi po dwch trudnych latach. Suma zyskana z dystrybucji
w caym roku ma by niewiele nisza ni w rekordowym roku 2011.

OD REDAKCJI

Noszona elektronika przyda si wszystkim

GOSPODARKA

53
Sposoby pomiaru prdu pobieranego
zzasilaczy
Zasilacz i obwody dystrybucji energii zasilajcej jest bardzo wanym podzespoem kadego urzdzenia elektronicznego. W artykule pokazujemy jak efektywnie zrealizowa obwody pomiaru prdu
dla wielu wariantw ukadowych.

8
13

Aktualnoci

16

Rynek pracy inynierw w2014 roku

porwnaj swoje zarobki ztym
jak pac wUSA

18

Coraz wicej urzdze komercyjnych

bazuje na projektach open source

23

wiatowy rynek mikrofonw MEMS

czeka duy wzrost

DMASS zapowiedziao wzrost rynku

dystrybucji w2014r. wEuropie o67%

WYWIAD MIESICA

20

62

RAPORT

24

Jak wbudowywanie podzespow zmienia

technik montau PCB?
Rozszerzenie funkcjonalnoci urzdze elektronicznych przy zachowaniu ich kompaktowoci wymaga zastosowania niestandardowych
metod, pozwalajcych wiksz liczb komponentw zamontowa
na mniejszej powierzchni. Przykad to wbudowywanie podzespow w struktur pytki drukowanej.

Stycze 2015

Zwikszamy potencja produkcyjny firmy

odwie nowe hale iszukamy nowych zlece
zagranicznych, mwi Andrzej Talarek,
prezes zarzdu firmy InterPhone Service

Elektronik

Narzdzia izestawy startowe

dla mikrokontrolerw, oprogramowanie
EDA liczne nowoci napdzaj rynek

DODAJ DO ULUBIONYCH

44

Codebender programowanie Arduino

wprzegldarce

16
Rynek pracy inynierw w2014 roku
porwnaj swoje zarobki ztym jak pac wUSA
Z przeprowadzonej ankiety wrd inynierw w USA na temat
wynagrodze i satysfakcji z pracy wynika, e generalnie przewaaj nastroje optymistyczne. Amerykascy inynierowie w wikszoci uwaaj, e s opacani uczciwie, s zadowoleni z zajmowanych stanowisk, a wykonywana praca spenia ich oczekiwana.

TECHNIKA

46

Pomiar wielkoci nieelektrycznych

mierniki temperatury iwilgotnoci

48

Postp wwywietlaczach OLED

na przykadzie firmy Winstar

50

Co nowego wprogramie
Altium Designer 15?

53

Sposoby pomiaru prdu pobieranego

zzasilaczy

60

Uruchomienie wasnej linii produkcyjnej

nigdy nie byo tak proste

62

Jak wbudowywanie podzespow zmienia

technik montau PCB?

64

Oscyloskopy klasy popularnej

zpojemnociowym ekranem dotykowym
iwyzwalaniem Zone Trigger

NOWE PODZESPOY

67

Aparatura pomiarowa
72 Optoelektronika
72 Komunikacja
75 Podzespoy czynne
78 Mikrokontrolery
80 Elementy pasywne
83 Moduy ikomputery
85 Sprzt inarzdzia
85 Przetworniki isensory
90 Ukady zasilania
95 Elementy elektromechaniczne

Aktualnoci
EAE Elektronik doceniony za warunki pracy
W cyklicznym konkursie pod nazw Pracodawca organizator pracy bezpiecznej Pastwowej Inspekcji Pracy rma EAE
Elektronik zwyciya w kategorii podkarpackich zakadw pracy, z liczb zatrudnionych do 50 osb. Konkurs promuje najlepsze praktyki w zakresie poprawy bezpieczestwa oraz dopinguje pracodawcw do eliminacji zagroe w zakadach pracy. Jego
laureatami zostaj pracodawcy dbajcy o systematyczn popraw BHP i przestrzeganie prawa pracy. EAE Elektronik ma na
swoim koncie ju niejedno wyrnienie, w tym zdobyt niedawno Podkarpack Nagrod Gospodarcz. Firma bierze udzia
w wielu prestiowych konkursach, takich jak Przedsibiorstwo
Fair Play, Lider Biznesu Podkarpackiego Trjmiasta i innych.

Pawe Pataa, prezes EAE Elektronik

Conrad wsppracuje zfirm Flir

Conrad Business Supplies nawiza wspprac z rm Flir
Systems, znanym producentem aparatury pomiarowej gwnie do bezkontaktowego pomiaru temperatury, pomiaru wilgotnoci a take multimetrw i miernikw cgowych. Produkty
FLIR znajduj zastosowanie w wielu rnych branach i sektorach, m.in. w elektryce i mechanice oraz diagnostyce budynkw.
Firma dysponuje 50-letnim dowiadczeniem w projektowaniu
i opracowywaniu narzdzi, ktre cz zaawansowan technologi z solidnoci, co pozwala je stosowa w najbardziej wymagajcych i nieprzewidywalnych warunkach.

Farnell element14 nawizuje wspprac

zfirm Altium
Na zakoczonych niedawno targach Electronica w Monachium Farnell element14 katalogowy dostawca podzespow elektronicznych i komponentw automatyki, poinformowa, e podpisa globaln umow dystrybucyjn z rm Altium, producentem m.in. znanego i cenionego na rynku oprogramowania
EDA do projektowania elektroniki.
Farnell bdzie sprzedawa oprogramowanie Circuit Studio
PCB o funkcjonalnoci komplementarnej do programu Eagle, popularnego budetowego oprogramowania do projektowania pytek drukowanych. W ten sposb w ofercie Farnella bd dwa pakiety: podstawowy (Eagle) i bardziej zaawansowany Circuit Studio PCB,
ktre bdzie mona niedugo pobra i kupi online z witryny
element14 Design Center. Co wicej, uytkownicy Eagle bd
mogli dokona upgrade'u posiadanej licencji Eagle na program o wikszych moliwociach. Circuit Studio PCB bdzie
dostpny na pocztku 2015 roku.
Wsppraca Farnella z Altium to z pewnoci miay krok
biznesowy wytyczajcy kierunek rozwoju dla caej reszty dystrybutorw katalogowych, z ktrych kada rma ma jakie
oprogramowanie do tworzenia PCB. Jest to te kolejna prba
coraz wikszej integracji procesu projektowania z zaopatrzeniem i zacieniania kontaktw midzy dostawc komponentw a inynierem projektantem.

Radmor dostarczy rodki cznoci

doBangladeszu
Radmor podpisa kontrakt z Republik Bangladeszu na
dostaw rodkw cznoci. Dotyczy on 188 radiostacji osobistych R35010 wraz z akcesoriami oraz 800 odbiornikw
GPS. Dostarczone radiostacje i odbiorniki GPS s jednymi
z elementw podstawowego wyposaenia onierzy uczestniczcych w misjach pokojowych prowadzonych pod egid

Liczniki elektroniczne szans na zaatanie

dziury po rynku rosyjskim
Z uwagi na sytuacj polityczn rosyjski rynek nie jest ju motorem napdzajcym obroty takich rm, jak Apator, Aplisens
czy Sonel. Spadki sprzeday w tamtym rejonie signy w trzecim kwartale 2014 nawet 40% w przypadku Sonela. Spki te
szukaj intensywnie nowych rynkw zbytu, ktre pomog zrwnoway sabncy popyt wrd
rosyjskich klientw. W pierwszej poowie 2014 r. ta taktyka
poskutkowaa, ale nie wiadomo, jak bdzie dalej, bo sytuacja na wschodzie jest bowiem
wci mocno nieprzewidywalna. Jednym z obszarw, gdzie
mog pojawi si wzrosty, s nadchodzce przetargi na dostawy
elektronicznych licznikw energii elektrycznej, bdcych pierwszym etapem w rozwoju rynku smartmeteringu.

Stycze 2015

Elektronik

Organizacji Narodw Zjednoczonych. W ramach wsppracy

z Centraln Skadnic Uzbrojenia (Central Ordnance Depot)
Radmor w listopadzie przeprowadzi w Dhace szkolenie z obsugi i serwisowania radiostacji oraz obsugi odbiornikw
GPS (patrz zdjcie).

Czy Twj projekt wymaga wydajnego 32-bitowego

mikrokontrolera z du pamici wewntrzn, zwartego kodu?
Ukady PIC32MZ zapewniaj wydajno 330 DMIPS i 654 CoreMarks

Nowe 32-bitowe mikrokontrolery PIC32MZ rmy Microchip zapewniaj

wysok wydajno przetwarzania oraz o 30% lepsz gsto kodu. Ukady
zawieraj do 2 MB pamici Flash typu dual-panel z funkcj live update i
512 KB RAM.
Rodzina 32-bitowych mikrokontrolerw PIC32MZ Embedded Connectivity (EC)
dziki duej wydajnoci, wysokiej gstoci kodu, a take wyjtkowo duej iloci
wbudowanej pamici i zaawansowanym ukadom peryferyjnym, stanowi przeom
w funkcjonalnoci i wydajnoci zaawansowanych ukadw embedded.
Maksymalnie 2 MB pamici Flash typu dual-panel i 512 KB RAM zapewniaj,
e ukady PIC32MZ dysponuj 4x wiksz wbudowan pamici ni w innych
mikrokontrolerach PIC, z dodatkowo zaimplementowanym mechanizmem ochrony
danych podczas procesu uaktualnienia. S to take pierwsze mikrokontrolery
PIC wykorzystujce rdze MIPS microAptiv z 159 nowymi rozkazami DSP,
pozwalajcymi na wykonywanie algorytmw przetwarzajcych sygnay cyfrowe w
do 75% mniejszej liczbie cykli ni w rodzinie ukadw PIC32MX.
Zaawansowane moliwoci komunikacyjne zapewniaj Hi-Speed USB, 10/100
Ethernet i dwa moduy CAN 2.0b, a take wiele interfejsw UART, SPI/I2S i I2C.
Opcjonalna jednostka szyfrujca wraz z generatorem liczb losowych pozwala na
bezpieczn komunikacj przy duej wydajnoci procesu kodowania i dekodowania
danych a take autoryzacji.

DOSTPNE NARZDZIA
PROJEKTOWE:
Kluczowe zestawy startowe
PIC32MZ EC
Pytka Multimedia Expansion
Board II
Modu plug-in dla Explorer 16
PIC32MZ2048EC

Pytka startowa PIC32MZ Embedded Connectivity

(DM320006 lub DM320006-C jednostk szyfrujc
crypto engine)

Aby uzyska wicej informacji odwied: www.microchip.com/get/eupic32mz

Nazwa Microchip i logo, loga Microchip oraz PIC s zastrzeonymi znakami towarowymi rmy Microchip Technolog Incorporated w U.S.A. i innych krajach. Wszystkie pozostae znaki towarowe s wasnoci ich odpowiednich wacicieli.
2013 Microchip Technology Inc. Wszystkie prawa zastrzeone. DS60001247A. ME1092Pol10.14

Aktualnoci

WG Electronics przestaje

sprzedawa podzespoy
elektroniczne

pia i z pewnoci w niedugim czasie uwolniony potencja

rmy skierujemy te na nowe obszary, pozostajc w przestrzeni wspomagania projektowania i produkcji elektroniki. Na podanie konkretw w zakresie planw rozwojowych jest oczywicie jeszcze za wczenie.

Tadeusz Grnicki, prezes WG Electronics

Od 1 stycznia 2015 roku WG Electronics przesta by dystrybutorem podzespow elektronicznych. Ta cz aktywnoci

WG zostaa przeniesiona do rmy Computer Controls Polska
w Bielsku-Biaej. Jednoczenie otworzone zostao drugie biuro
Computer Controls w Warszawie, ktre zajmuje si wycznie
wanie sprzeda komponentw.
Ruch ten faktycznie jest przesuniciem kompetencji i pracownikw wewntrz grupy Computer Controls, ktra dziaa w krajach Europy rodkowo-Wschodniej. Nie powinien on
mie wpywu na biec obsug klientw, a w perspektywie
zakada wrcz uporzdkowanie kompetencyjne grupy, pene
wykorzystanie jej merytorycznego potencjau i podniesienie
poziomu obsugi klientw we wszystkich obszarach aktywnoci grupy.
Co zmieni si w biznesie rmy wraz z nowym rokiem?
Poza podzespoami, ktre jak wida byy prawie dwudziestoletnim, ale jednak epizodem w historii rmy, zajmujemy
si, od pocztku istnienia, wspomaganiem prac inynierskich
w zakresie elektroniki, oferujc oprogramowanie i urzdzenia opracowane przez siebie lub przez najlepszych w brany.
Wydaje si, e jestemy bardziej identy kowani na rynku jako
autoryzowany dystrybutor rm KEIL i ARM ze sprzeda narzdzi projektowych dla mikrokontrolerw a rwnie jako
autoryzowany dystrybutor BPM, ELNEC, Algocraft, ALTEC
z programatorami wszelkich scalakw i moduw, ni sprzedawca podzespow. Do tego dochodz potrzebne w produkcji testery boundary-scan rmy JTAG, pakowarki i liczarki podzespow rmy V-Tek i materiay tape & reel rmy
Advantek. Na tych wanie tematach bdziemy si teraz sku-

10

Stycze 2015

Elektronik

Czy wyjcie z biznesu zwizanego z komponentami to dla

Was za wiadomo?
W kadej zmianie trzeba widzie aspekty pozytywne. Dla
nas jest to krok w kierunku uporzdkowania merytorycznego i organizacyjnego biznesu oraz poprawy rentownoci.
Biznes komponentowy staje si coraz trudniejszy. Jest zagarniany przez due rmy dystrybucyjne dziaajce w skali globalnej. Jest olbrzymia presja na cen i w wielu obszarach maleje zapotrzebowanie na warto dodan ze strony dystrybutora. A ja chc, aby WG pozostao rm o wysokich kompetencjach technicznych tak, ktra do sprzeday jest w stanie doda doradztwo techniczne. Chc, aby klienci przychodzili do
nas po rozwizanie problemu lub zadania, przed ktrym stoj,
a nie tylko po zakup konkretnego towaru. Procesy zachodzce
w obszarze dystrybucji podzespow elektronicznych z t wizj przynajmniej czciowo si rozmijaj.
Dla nas bdzie lepiej, gdy skoncentrujemy si na zagadnieniach trudniejszych ni, oczywicie upraszczajc symbol,
ilo, cena i termin dostawy. Warto te zauway, e na skutek
procesw globalizacji sprzeda komponentw staje si mniej
zyskowna dla maych rm. Dziaa tutaj mechanizm skali.
Wiele inwestycji, jakie trzeba poczyni w budow sieci sprzeday w przypadku posiadania zarwno kilku linii produktw,
jak i kilkudziesiciu, jest podobna. Std zadowalajce dochody
mona mie tylko przy duych obrotach. Innymi sowy wyjcie ze sprzeday komponentw wcale nie musi by wiadomoci z, bo relacje pomidzy wysikiem woonym w sprzeda
a dochodami s dla maych graczy znacznie mniej korzystne
ni w bardziej specjalistycznych obszarach.
Jak duy potencja rozwojowy drzemie w rynku narzdzi
projektowych?
W tym obszarze bardzo licz si kompetencje dostawcy,
ktry zwykle musi pokaza klientowi korzyci ekonomiczne
i techniczne z inwestycji w narzdzia. S to produkty skomplikowane, ktre trzeba dobra, zainstalowa, uruchomi i przeszkoli. Z drugiej strony rynek na takie produkty jest za may,
aby skoni do powanych inwestycji due rmy, ktre nie
maj ukierunkowanych na to zasobw ludzkich. My mamy
tu na miejscu w kraju mamy wymagane certy katy kompetencyjne, a potencja rozwojowy wynika z tego, co dzieje si z mikrokontrolerami czy jest obszar ukadw scalonych rozwijajcy si bardziej dynamicznie?

STM32NUCLEO
WRSODWIRUPDRIHUXMFDRJURP
PROLZRFLHODVW\F]QRFLPRF\REOLF]HQLRZHM

Nowa rodzina tanich zestaww startowych, kompatybilnych z systemem Arduino,

Z\SRVDRQ\FKZPLNURNRQWUROHU\670ZREXGRZDFK/4)3]UG]HQLDPL&RUWH[0
&RUWH[0&RUWH[0L&RUWH[0)
'RVWSQHPRGX\HNVSDQGHUZIXQNFMRQDOQ\FK1)&%OXHWRRWKVWHURZQLNVLOQLNDNURNRZHJR
]SU]\NDGRZ\PLDSOLNDFMDPL

ZZZVWFRPVWPQXFOHR

Aktualnoci

| Wydarzenia

Kalendarium 2015
Wydarzenia krajowe
1213.02, Krakw, Mobile-IT
targi rozwiza itechnologii mobilnych
35.03, Sosnowiec, LASERexpo
targi techniki laserowej
56.03, Kielce, Enex targi energetyki
ielektrotechniki
1012.03, Kielce, Control-Stom
targi przemysowej techniki pomiarowej
1720.03, Warszawa, Automaticon
targi automatyki ipomiarw
1820.03, Warszawa, EuroLab
targi sprztu pomiarowego
2527.03, Warszawa, wiato
targi sprztu owietleniowego

ZigBee zapowiada jeden wsplny standard 3.0 dla wielu

rodzajw urzdze
ZigBee Alliance konsoliduje specy kacje sieci bezprzewodowych i zapowiada jeden standard 3.0 z szecioma obszarami aplikacji, wychodzc naprzeciw oczekiwanym na rynku konkurencyjnym technologiom sieci opartym na standardzie IP.
Inicjatywa ZigBee umoliwi stosunkowo atwe podpinanie wielu urzdze, w tym
automatyki domowej, do jednej sieci. Firma chce w ten sposb uproci znajdowanie przez uytkownikw produktw ZigBee dostosowanych do dostpnych na rynku urzdze, jednoczenie wymagajc od dostawcw komponentw przejcia bar-

Imprezy zagraniczne
1416.01, Norymberga (Niemcy),
Eltec targi energoelektroniki
36.02, Misk (Biaoru), Electrotech.
Light targi elektrotechniki, owietlenia
isystemw zasilajcych
2426.02, Norymberga (Niemcy),
Embedded World targi technologii
systemw wbudowanych
35.03, Monachium (Niemcy), Lopec
targi ikonferencja powicone
technologii drukowanej elektroniki
911.03, Dsseldorf (Niemcy), Energy
Storage targi magazynowania energii
ze rde odnawialnych
1112.03, Kopenhaga (Dania),
Smart Systems Integration targi
technologii MEMS, NEMS iukadw
pprzewodnikowych
1113.03, Salzburg (Austria),
Power Days targi elektrotechniki
1620.03, Hanower (Niemcy), CeBIT
2015 targi technologii informatycznych
itelekomunikacyjnych
2325.03, Bukareszt (Rumunia),
ExpoRenevEnergy targi technologii
odnawialnych
2426.03, Moskwa (Rosja), New
Electronics targi komponentw
isystemw zasilania
2427.03, Brno (Czechy), Amper
targi elektroniki ielektrotechniki
2426.03, Moskwa (Rosja), EXPO
Electronica targi komponentw, urzdze
imateriaw dla przemysu elektronicznego
2426.03, Stuttgart (Niemcy), EMV
targi, konferencja iwarsztaty powicone
zagadnieniom EMC

Warsztaty, szkolenia, seminaria

1216.01 Warszawa, Linux wSystemach
Embedded, Bis
913.02 Wocawek, Kontrola
ekologicznego montau wizek kablowych
wraz zzajciami praktycznymi zlutowania
bezoowiowego, Renex
1618.02 Wocawek, Kryteria oceny pyt
drukowanych stosowanych wekologicznym
montau elektronicznym, Renex
Wicej na www.elektronikab2b.pl/kalendarium
Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci
za zmian ww. terminw. Zgaszanie wydarze:
kalendarium@elektronik.com.pl

12

Stycze 2015

Elektronik

Rys. 1. czne dostawy urzdze opartych na standardzie 802.15.4 w2014r. wedug

ABI Research

Rys. 2. Prognoza cznych dostaw urzdze opartych na standardzie 802.15.4 na 2019r.

wedug ABI Research

dziej rygorystycznego procesu certy kacji. ZigBee Alliance planuje rozpoczcie zatwierdzania certy kacji standardu 3.0 jesieni 2015 r. Do nowej specy kacji dostosowane bd urzdzenia z obszarw automatyki domowej i budynkowej, owietlenia LED, opieki zdrowotnej, sprzeday detalicznej oraz inteligentnego opomiarowania. Oparta na standardzie IEEE 802.15.4 specy kacja ZigBee w wersji 1.0 powstaa w 2004 r. Wwczas wiele sieci bezprzewodowych byo przeznaczonych dla
rodowisk jednostkowych, takich jak zaopatrzenie w media czy opieka zdrowotna, w zwizku z czym dla technologii tworzonych byo wiele proli, w zalenoci
od rodowiska czy rodzaju instalacji, od profesjonalnej po amatorsk. Ograniczona
te bya liczba waciwoci ukadw, rwnie z uwagi na drog i niewielk pami
8-bitowych systemw embedded. Wedug Ryana Maleya z ZigBee Alliance w wielu
przypadkach powstaway odrbne sieci dla rnych aplikacji. Przykadowo w jednym domu krzyoway si odrbne sieci ZigBee dla takich zastosowa jak owietlenie, sterowanie energi czy urzdzenia medyczne mogy si one czy ze sob wycznie za porednictwem moduw typu bridge lub przez chmur.
Przy zapowiadanej uni kacji ZigBee, ten jeden standard wystarczy dla wielu urzdze, co moe mie szczeglne znaczenie w rozwoju IoT. Obecnie jedn z szybko rozwijajcych si konkurencyjnych wobec ZigBee sieci jest standard
6LoWPAN oparty na protokole IP, inna to choby CSRmesh wykorzystujca standard Bluetooth.

Gospodarka

DMASS zapowiedziao

wzrost rynku dystrybucji

w2014r. wEuropie o67%

ynek dystrybucji pprzewodnikw w Europie w 2014 r.

wzrs o 6 do 7% w skali
roku, zapowiedziao branowe stowarzyszenie dystrybutorw i producentw DMASS. Sprzeda na tym rynku w III kw. wzrosa o 7,3% i wyniosa
1,57 mld euro. Zmiana kwartalna w poszczeglnych regionach wahaa si od
dwucyfrowych spadkw do dwucyfrowych wzrostw. Przewidywania DMASS
ugruntowa wzrost obrotw osignity
przez dystrybutorw w III kw. na poziomie 7,3%. Zdrowy wzrost w 2014 r. nastpi po dwch trudnych latach dla brany
w Europie. Warto dystrybucji pprzewodnikw w okresie pierwszych 9 miesicy roku wyniosa 4,8 mld euro. Suma
zyskana z dystrybucji w caym roku ma
by niewiele nisza ni w rekordowym
pod tym wzgldem roku 2011.
W perspektywie regionalnej w III kw.
spadek obrotw wystpi tylko w obszarze krajw skandynawskich, Beneluksu
i Szwajcarii, a wzrost poniej redniego by notowany we Francji i Woszech.
Znaczne wzrosty wystpiy w Turcji,
Rosji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii,
Austrii, Izraelu i Niemczech. Sprzeda
ukadw przez dystrybutorw wyniosa
w Niemczech 510 mln euro, w Europie
Wschodniej 177 mln euro, w krajach

skandynawskich 146 mln euro, we Woszech 136 mln euro, Wielkiej Brytanii
135 mln euro i we Francji 121 mln euro.
Wzrost sprzeday w okresie pierwszych
trzech kwartaw roku wedug DMASS
najwikszy, bo a 32-procentowy, by
w Niemczech, nastpnie w Europie
Wschodniej o 11,2%, we Woszech
o 9,8%, w krajach skandynawskich
o 9%, w Wielkiej Brytanii o 8,5% i we
Francji o 7,7%.
Wedug stowarzyszenia cech szczegln okresu pierwszych dziewiciu miesicy
roku bya redukcja zdolnoci produkcyjnej w krajach skandynawskich na rzecz
krajw Europy rodkowo-Wschodniej
oraz Dalekiego Wschodu. Skutki sankcji naoonych na Rosj w III kw. jeszcze si nie uwidoczniy. Komentujc perspektywy rozwoju rynku w Europie, prezes DMASS Georg Steinberger stwierdzi:
Generalnie, biorc pod uwag aktualn sytuacj makroekonomiczn Europy,
prognoza na rok 2015 moe by jedynie
umiarkowana. Europejczycy zbyt czsto
maj tendencj do oceny, e szklanka jest
do poowy pena. Mimo wszystko zachowajmy nadziej, e rok 2015 przyniesie
brany kilka miych niespodzianek.
W rozbiciu na grupy produktw, pod
wzgldem wzrostu najlepiej w III kw.
wypada optoelektronika, ktrych dys-

Rys. 1. Obroty kwartalne dystrybutorw wEuropie wmln euro (rdo: DMASS, okres: lata
20122014)

trybucja zwikszya si o 15,7%, do 165

mln euro. Sprzeda w tej grupie napdzay gwnie diody LED. Kolejnym dobrym segmentem okazay si elementy dyskretne, rosnc o 15,1% do 91 mln
euro, nastpnie ukady analogowe, ze
wzrostem o 10,1%, do 459 mln euro.
Dalej znalazy si ukady logiczne zwizane z mikrokomputerami (MOS Micro)
ze wzrostem sprzeday o 5,5%, do 322
mln euro, pamici 2,8%, do 119 mln
euro. Dystrybucja ukadw programowalnych pozostaa na tym samym co
w poprzednim kwartale poziomie 124
mln euro, a innych ukadw logicznych,
takich jak ASIC i specjalizowane zmalaa o 10,5%, wynoszc 71 mln euro, wynika z analiz DMASS.
Stowarzyszenie DMASS podsumowao, e jasnymi obszarami wzrostu
w minionych trzech kwartaach byy
diody LED, pamici typu Flash, wydajne mikrokontrolery i ukady analogowe. Ponadto istotnym czynnikiem na
rynku jest pionowa integracja rm i kanaw dostaw i ma ona wiksze znaczenie ni znany z przeszoci szeroki model dystrybucji. Licz si take profesjonalna wiedza i kompetencje dystrybutorw w zakresie oferowanych systemw, bo dziki nim s oni w stanie rozsdnie doradza, pomagajc klientom
przy zakupach. (MT)

Elektronik

Stycze 2015

13

Aktualnoci
MPL Power Elektro szybko rozbudowuje
asortyment produktw Delta Power
Gliwicka rma MPL Power Elektro, znana na rynku od wielu lat z dystrybucji zasilaczy rmy MeanWell, po zmianie sieci
dystrybucyjnej swoj aktywno zacza kierowa w stron dystrybucji produktw zasilajcych innego tajwaskiego producenta Delta Systems. W sprzeday pojawiy si ju popularne zasilacze Delty, teraz gliwicka spka wprowadza wentylatory przemysowe Delta Fan oraz przeciwzakceniowe ltry sieciowe.

Technologia Imagination iNvidii zazbia

si wobszarze klastrw CPU/GPU
Imagination Technology stawia na rozwj technologii czcej
wielordzeniowe procesory MIPS
z ca plejad procesorw gracznych PowerVR. Ma to umoliwi klientom zaopatrujcym si u
Imagination w bloki IP budowanie ukadw konkurencyjnych
wobec wydajnych procesorw Nvidii projektowanych w architekturach CUDA, Kepler i Maxwell. Wraz z najnowszymi rdzeniami Imagination rozwija zaawansowan technologi komunikacji midzy komponentami wewntrz SoC, czc liczne
rdzenie GPU z MIPS. Nowy procesor aplikacyjny MIPS Warrior
i6400 jest zaprojektowany jako pojedynczy rdze, moe pracowa w klastrach szeciu rdzeni, ale take klastrach nawet setek rdzeni. Ukady graczne PowerVR rmy, m.in. serie SGX,
Rouge i nowsze, s integrowane z takimi SOC jak A8 Applea,
OMAP 3 i 4 TI czy Exynos Samsunga. Z kolei wprowadzony
niedawno przez Nvidi SoC Kepler K1 skada si z 192 rdze-

ni gracznych i czterech Corteksw-A15 ARM. Obie rmy integruj wic liczne rdzenie graczne z procesorami aplikacyjnymi. Podstawowa rnica pomidzy Imagination a Nvidi polega na tym, e brytyjska rma to dostawca blokw IP gotowy
do wsppracy z kadym, kto chce rozwija np. klastry CPU/
GPU. Nvidia, z kolei dostarcza na rynek wysokiej klasy pprzewodniki, ale w postaci ju wytworzonych produktw nalnych. Przedstawiciele Imagination zapewniaj, e chtnie nawi wspprac z Nvidi pomagajc jej optymalizowa produkty. Imagination zamierza skupi si na tworzeniu wielordzeniowych klastrw z GPU o duej mocy obliczeniowej, zapewniajc spjne wspdziaanie rdzeni gracznych z CPU.

14

Stycze 2015

Elektronik

Chiny iStany Zjednoczone podpisay

wstpn umow ozniesieniu ce
na pprzewodniki
Negocjacje handlowe pomidzy Chinami i USA zakoczyy si w listopadzie podpisaniem wstpnego porozumienia o obustronnym zniesieniu ce na produkty zaawansowane technologicznie. Moe to oznacza oszczdnoci powyej biliona dolarw w obustronnej wymianie handlowej w dziedzinie zaawansowanych technologii. Umowa wymaga zatwierdzenia przez wiatow Organizacj Handlu.
Porozumienie pozwoli wyeliminowa ca w ponad 200 grupach produktw, takich jak sprzt medyczny, urzdzenia
GPS, konsole gier wideo, oprogramowanie komputerowe
oraz pprzewodniki nastpnej generacji. Przykadowe ca
wynosiy od 30% w przypadku pamici SSD i konsol gier do
8% na urzdzenia do obrazowania rezonansem magnetycznym i tomografy komputerowe. Zdaniem przedstawicieli
organizacji branowej SIA podpisana umowa ma przeomowe znaczenie dla amerykaskiej brany pprzewodnikowej
i jest wana dla caej gospodarki USA.

Maritex dystrybutorem RuggON

Maritex wprowadza do oferty wytrzymae tablety przemysowe
i mobilne komputery panelowe rmy RuggON. W ofercie mona znale tablety o przektnych ekranu od 7 do 10,4 oparte
na platformie Windows lub Android. Kady z dostpnych modeli moe pracowa w temperaturach od 20 do +50C, ma wodoszczeln i pyoszczeln obudow oraz jest odporny na upadki.

TI otwiera wChengdu lini tworzenia pocze typu bumping wpprzewodnikach

Texas Instruments ogosi rozszerzenie dziaalnoci produkcyjnej w Chengdu w Chinach o proces tworzenia pionowych
pocze wewntrznych za pomoc tzw. bumps czyli guzkw
na pytkach pprzewodnikowych o rednicy 300 mm przed
ich podziaem na pojedyncze chipy. Rozpoczcie procesu produkcyjnego jest
odpowiedzi na
zapotrzebowanie
klientw i dodatkowo zwiksza
zdolno wytwrcz TI w zakresie
ukadw analogowych na pytkach 300 mm.
Poczenia wewntrzne tworzone przez bumping
s wykorzystywane w spitrzaniu ukadw i technologii TSV,
a take ip-chip. Poczenia te coraz czciej zastpuj konwencjonaln metod czenia drutowego (wire bonding). TI wykorzystuje technologi bumpingu w prawie 40% swojej fabrycznej
produkcji pprzewodnikw. Uruchomienie nowej linii zbiego
si w czasie z otwarciem w Chinach przez TI ju sidmego z kolei zakadu montau i testowania ukadw. Zakad ten, o powierzchni 33,3 tysicy metrw kwadratowych, TI kupi w grudniu 2013 r. od UTAC Chengdu Ltd. S w nim obecnie montowane chipy w obudowach QFN.

Aktualnoci
Vigo System udanie zadebiutowa
na warszawskiej GPW

Drukarki 3D wofertach dystrybutorw

katalogowych

Akcje spki Vigo System, znanego krajowego producenta detektorw promieniowania podczerwonego, istniejcego na rynku od 27 lat, pojawiy si na warszawskiej giedzie.
Debiut na giedzie to nowa karta w historii spki i szansa na
pozyskanie kapitau na rozwj rmy pod
ktem planw
modernizacji polskiej armii, ktre w latach 20152022
maj pochon a 41 mld
z. Firma sprzedaje te urz- Prezes Vigo System Mirosaw Grudzie
dzenia do sektora kolejowego (tu liczy na ekspansj na rynkach chiskim
i USA), medycznego czy ochrony rodowiska. Vigo System
pozyska z emisji 6,3 mln z brutto, oferta publiczna obejmowaa te cz starych akcji, ktre zostay sprzedane za 59,4
mln z. Pod koniec I kwartau 2015 r. Vigo zamknie wart 11
mln z inwestycj w rozbudow laboratorium.

Drukarki 3D coraz czciej i liczniej pojawiaj si w ofertach katalogowych dystrybutorw elektroniki. Ostatnio RS
Components rozpocz sprzeda kompletnego zestawu do
montau drukarki drugiej generacji RepRapPro Ormerod 2,
ktra bazuje na rozwizaniach sprztowych open-source o duej wydajnoci i pozwala na drukowanie projektw z darmowego oprogramowania 3D DesignSpark Mechanical. Drukowanie
3D umoliwia inynierom z brany elektronicznej i mechanicznej szybk i atw realizacj pocztkowych koncepcji projektowych dziki szybszemu tworzeniu prototypw,
co pozwala skrci cykl projektowy produktu nawet o kilka miesicy. Std zainteresowanie jest due, asortyment tych urzdze szybko si zwiksza, a ceny malej. Drukarka Ormerod 2
ma przestrze robocz i szybko druku odpowiednio
200200200 mm i 1800 mm/min, wspczynnik osadzania
33 cm 3 na godzin, dokadno i rozdzielczo warstwy odpowiednio 0,1 mm i 0,01 mm, moliwo drukowania z wykorzystaniem materiaw termoplastycznych PLA lub ABS.
Oprogramowanie typu open-source jest w peni kompatybilne
z oryginaln drukark Ormerod i mona je uruchomi na stosunkowo mao wydajnym komputerze z systemem Windows,
Linux/Ubuntu lub Mac OS.

Zestawy projektowe s coraz waniejsze

dla konstruktorw elektroniki
Czterech na piciu inynierw wykorzystuje gotowe zestawy rozwojowe w pracach projektowych, wynika z badania
przeprowadzonego wrd 244 inynierw na zlecenie portalu element14. Zestawy rozwojowe stay si niezbdnym elementem wykorzystywanym
w procesie przeksztacania
pomysw w gotowe urzdzenia, gdy 79% inynierw wykorzystuje w nalnych wersjach opracowywanych przez siebie produktw cz lub cao
rozwiza zaczerpnitych
z zestaww rozwojowych.
Oznacza to, e nie s one wykorzystywane ju tylko na etapie prototypowania i testowania. Ponadto 3/4 respondentw przyznaje, e zestawy
rozwojowe odgrywaj kluczow rol we wprowadzaniu innowacji i skracaniu czasu opracowywania nowych produktw. 77% inynierw regularnie sprawdza, czy do podzespou, ktrego uycie rozwaaj, jest dostpny zestaw rozwojowy,
za niemal poowa (44%) przyznaje, e bez zestawu nie byaby w stanie wykona swojej pracy. Niemal trzy czwarte (74%)
respondentw twierdzi, e aktywnie korzysta w pracy z zestaww rozwojowych po to, aby by na bieco z nowymi technologiami, za 89% wykorzystuje je w swoich eksperymentach z nowymi systemami. Niewtpliwie jest to dowd, jak
wane dla konstruktorw s pytki ewaluacyjne, starter kity
i zestawy uruchomieniowe i znak na przyszo dla dystrybutorw, gdzie mona szuka rde wzrostu biznesu.

Apator sprzeda gazomierze do Indii

za31 mln z
Apator Metrix, spka z grupy Apator, od stycznia do padziernika 2014 r. dokonaa sprzeday gazomierzy rmie
Secure Meters Limited z siedzib w Udaipur w Indiach o cznej wartoci 31 mln z. Podstaw zrealizowanych zamwie jest zawarta w padzierniku 2012 r. umowa o wsppracy pomidzy Apator Metrix
a Secure Meters w zakresie rozwoju, produkcji i sprzeday gazomierzy speniajcych kryteria inteligentnego opomiarowania. Jednoczenie Apator Metrix
w okresie od stycznia do padziernika br. dokona zakupw od
spki Secure Meters elektronicznych liczyde do gazomierzy, ktrych czna warto wyniosa 13,79
mln z. Umowa o wsppracy nie
okrela wartoci przedmiotu umowy, a jej realizacja odbywa
si poprzez skadane na bieco zamwienia okrelajce iloci
i ceny zamawianych produktw. Umowa wyganie najpniej
w dniu 31 grudnia 2021 r.

Elektronik

Stycze 2015

15

Gospodarka

Rynek pracy inynierw

w2014 roku
porwnaj swoje zarobki
ztym jak pac wUSA

Kondycja gospodarki Stanw Zjednoczonych jest lepsza ni europejskiej,

wII iIII kw. ubiegego roku gospodarka amerykaska rosa wprzedziale od 4,6 do
3,5%, podczas gdy wEuropie oscylowaa lekko powyej zera idlatego formalnie
nie mwilimy orecesji. Zkolei w II kw. 2014r. wUSA przybyo 38 tysicy miejsc
pracy dla inynierw, a poziom bezrobocia wtej grupie spad do 1,6%, najniej
od 2007r. Niemniej nadal utrzymuje si presja zlecania zamwie firmom zagranicznym, najczciej na wci tanim Dalekim Wschodzie.

przeprowadzonej przez serwis Electronic Design

ankiety wrd inynierw w USA na temat wynagrodze i satysfakcji z pracy wynika, e generalnie
przewaaj nastroje optymistyczne. Amerykascy
inynierowie w wikszoci uwaaj, e s opacani uczciwie,
s zadowoleni z zajmowanych stanowisk, a wykonywana praca spenia ich oczekiwana i kwali kacje, pozwalajc na waciwe zaangaowanie zawodowe. Niespecjalnie obawiaj si
te utraty pracy. rednie wynagrodzenie inynierw za oceanem wzroso w 2014 r. o 1,3%.
Kwestie, ktre ich zdaniem wymagaj poprawy lub pozostawiaj nadal wiele do yczenia, to warunki pracy, krt-

16

Stycze 2015

Elektronik

kowzroczne zarzdzanie oraz nieadekwatne wsparcie przez

pracodawcw moliwoci cigego ksztacenia, niezbdnego
w szybko zmieniajcym si wiecie. W kwestii oshoringu,
a wic zlecania produkcji do innych krajw, rodowisko inynierw w USA jest mocno podzielone, wielu z nich znaczny wymiar tego procesu uwaa za niepotrzebny i dugofalowo zgubny dla amerykaskiego przemysu. Wiadomo te,
e przenoszenie produkcji w rejony geograczne o niskich
kosztach wytwarzania skutkuje tym, e ubywa miejsc pracy
w samych Stanach Zjednoczonych. Na tle caoci gospodarki targanej ostatnio rnymi niepokojami makroekonomicznymi zatrudnienie w brany inynieryjnej wypada znacznie

Gospodarka
lepiej ni w innych zawodach. Pozytywne dane z II i III kw.
na amerykaskim rynku nastpuj jednak po marnym I kw.,
kiedy gospodarka si kurczya, a liczba miejsc pracy dla inynierw zmalaa o 55 tysicy, podwyszajc w tym okresie
sektorowe bezrobocie do 2,1%, wynika z danych amerykaskiego urzdu statystyki pracy. Przeprowadzona wrd inynierw pod koniec roku ankieta potwierdza jednak umiarkowany optymizm rodowiska. Tylko 11% ankietowanych
spodziewa si na rok obecny redukcji kadry, natomiast 31%
oczekuje, e zatrudnienie inynierw wzronie. Ponad poowa badanych stwierdzia, e kontaktowali si z nimi przedstawiciele agencji rekrutacyjnych, co potwierdza du dynamik w brany oraz to, e rmy ceni i poszukuj pracownikw z dobrymi kwali kacjami i dowiadczeniem.

Praca ipaca
Z drugiej strony, cho pace zatrudnionych rosn w miar regularnie, ma to swoje konsekwencje w wymaganiach
pracodawcw, ktrzy chc mie pewno, e otrzymuj od
kadr inynieryjnych dokadnie to, czego rma potrzebuje.
Wynagrodzenie jest czsto uzaleniane od okrelania przez
pracownikw celw i osigni. Czsto pensja podstawowa to
jedynie 60% wynagrodzenia, a pozostaa jego cz zaley od
efektw pracy.
Ze wzgldu na oczekiwania wydajnoci inynierowie musz ciko i dugo pracowa, aby sprosta wymaganiom.
Statystyczna dugo pracy to 55 i p godziny na tydzie zazwyczaj 40 godzin w biurze oraz dodatkowo w domu, w odpowiedzi na konkretne potrzeby i/lub w innych lokalizacjach.
Wedug jednego z ankietowanych oczekuje si pracy powyej 50 godzin tygodniowo bez dodatkowej zapaty, nawet jeli realizacja projektu przebiega terminowo. Takim wymaganiom trzeba podoa, jeli liczy si na awans do kierownictwa
wyszego szczebla.
W opinii innych respondentw, wynagrodzenia rosn wolniej ni poziom inacji. Niemniej, chocia obserwowana jest
pewna stagnacja w zarobkach inynierw, patrz oni z optymizmem na swj fach. Dzieje si tak m.in. dlatego e, jak
twierdzi wielu z nich, na inynierw generalnie zawsze jest
zapotrzebowanie. Czsto stosowan w tym zawodzie praktyk, pomimo uzyskiwania dobrych zarobkw, jest zmiana pracy, aby zarabia jeszcze lepiej. Jak stwierdzi jeden z ankietowanych: Z nansowego punktu widzenia, status inyniera
zapewnia komfortowy styl ycia klasy redniej, czyli wicej
ni najczciej moe uzyska absolwent o wyksztaceniu humanistycznym, nauczyciel, czy te w przypadku wikszoci
innych kierunkw studiw.

rednie wynagrodzenia inynierw w USA w zalenoci od wyksztacenia

(w tys. dol., rdo: Electronic Design)
Rodzaj wyksztacenia
Pensja podstawowa Wynagrodzenie cakowite
Stopie doktora
115,8
127,1
Magister inynier (Master)
104,8
113,6
Licencjat i dalsze studia/kursy
98,6
107,5
Licencjat (Bachelor)
93,5
101,9
Szkoa rednia lub mniej
89,1
96,3
Szkoa zawodowa
77,0
84,1
Dyplomowany specjalista
71,3
77,3

spodarcze czy nawet brak tak szybkiego wzrostu, jaki wystpuje w innych rejonach wiata, hamuje popraw i rozwj perspektyw zawodowych na rynkach krajw bogatych.
Do braku wzrostu wynagrodze w rodowisku przyczyniaj
si take studenci z zagranicy koczcy uczelnie techniczne w USA, ktrzy planuj pozosta w Ameryce. Kolejnym
czynnikiem oddziaujcym na rynki USA i innych krajw
jest szybki rozwj gospodarki chiskiej i wzrost liczby chiskich inynierw.
W samych Stanach Zjednoczonych zarobki inynierw s
te funkcj geogra i zatrudnienia. Z ankiety przeprowadzonej w roku ubiegym oraz wczeniejszych bada wynika, e
najlepiej zarabiaj fachowcy na Zachodnim Wybrzeu, a ich
rednie roczne wynagrodzenie w 2014 r. wynosio 126,3 tysica dol., wicej o 3,4% w ujciu rocznym.
Marcin Tronowicz

Opacalna specjalizacja
Utrzymujcym si trendem wrd kadr inynierskich na caym wiecie jest rosnca specjalizacja i pojawianie si wci
nowych nazw stanowisk. Okrelenie inynier elektryk (ang.
electrical engineer), wedug jednego z ankietowanych, moe
odnosi si do pracy od litogra i ukadw scalonych po sterowanie prac silnikw duej mocy. Jeli chodzi o rokrocznie
rosnc liczb nisz zawodowych i specjalizacji, w brany nie
wida oznak spowolnienia. Jedn z przyczyn cigego zapotrzebowania na nowych specjalistw s zmiany technologiczne na rynku. Z drugiej strony brana przeobraa si nie tylko lokalnie, ale i globalnie, co oznacza zmiany dla pracownikw w krajach wysoko rozwinitych. Spowolnienie go-

Elektronik

Stycze 2015

17

Gospodarka

Coraz wicej urzdze

komercyjnych
bazuje na projektach
open source

Liczba urzdze komercyjnych isprztu elektronicznego opartego na projektach typu open source, wtym take projektw pytek drukowanych, szybko
ronie. Przyczyn jest atwo implementacji takich projektw, poprawa wydajnoci ifunkcjonalnoci bazujcych na nich konstrukcji oraz skrcenie czasu
wejcia na rynek.

parcie konstrukcji na sprawdzonym schemacie

zmniejsza ryzyko projektowe i moliwo pomyki, co jest istotne zwaszcza w trudnych obwodach
funkcjonalnych, jak konwersja mocy, ukady cyfrowe i komunikacja radiowa i ukady high-speed. Projekty
open source pozwalaj ponadto na rozoenie elementw na
pytce w sposb sprawdzony, eliminujc konieczno projektowania PCB od pocztku.
Podczas projektowania PCB w sposb tradycyjny aplikacji
high-speed lub podobnych wielu inynierw odwouje si do
dokumentacji, korzysta ze wsparcia technicznego producentw, liczc, e dziki wiedzy i dowiadczeniu uda im si wykona projekt prawidowo. Z kolei dziki atwoci implementacji projektw open source inynier nie musi ju by eks-

Fot. 1. Komputer jednopytkowy BeagleBone Black to przykad projektu wykonanego warchitekturze otwartej

18

Stycze 2015

Elektronik

pertem w kadej fazie projektowania PCB, co jest szczeglnie

korzystne przy najbardziej wymagajcych sekcjach projektu,
takich jak np. cz zasilajca, ktrej zaprojektowanie od zawsze byo trudne. Takie elementy, jak zoone sekcje zasilajce, interfejsy high-speed i cieki, czy nawet trakty komunikacyjne z dopasowan impedancj, mog by dziki open source szybko i atwo powielone.

Wyzwania ikorzyci
Prawdopodobnie najwaniejszym wyzwaniem przy wykorzystaniu projektu open source jest zmiana rodzaju wymaganej wiedzy i podejcia do projektu. Inynier wykorzystujcy gotowy projekt open source traci moliwo poznania podstaw, ktrych moe nauczy si przy projektowaniu od zera,
takich jakim jest zestaw regu projektowania w zakresie EMC,
integralnoci sygnaowej i innych. Inynierowie niekorzystajcy wczeniej z open source musz by przygotowani na problemy pojawiajce si w rnych fazach projektowania. Z kolei tacy z projektami open source zaznajomieni mog utraci moliwo dokadniejszego poznania projektu. Przy braku
znajomoci podstaw trudne moe by w przyszoci dopasowanie si do wymaga nowych projektw.
Z drugiej jednak strony, uycie projektw open source
umoliwi spojrzenie na projektowanie PCB z innej perspektywy. To, co obecnie jest wad takich projektw, moe sta si
ich zalet, gdyby potraktowa je jako punkt startowy w procesie nauki. Inynier moe zagbi si w rdowy projekt PCB,
przyjmujc go za punkt odniesienia, od ktrego moe si cofn, by lepiej zrozumie przyczyn rozmieszczenia elementw

Aktualnoci
w dany sposb. Pozwala to uczy si z gotowych projektw, co
nie zawsze jest moliwe przy tradycyjnym projektowaniu PCB.
W zastosowanym projekcie open source mona analizowa
jego poszczeglne obwody, projekt mozaiki cieek. Spojrzenie
wstecz od gotowego projektu pozwoli na poznanie podstaw dowiadczalnie, takich jak np. zarzdzanie ciepem czy rozkad
elementw sekcji zasilajcej. S to dziaania podobne do reverse engineering, jednak w tym przypadku nie trzeba si skupia
na poznaniu elementarnych zagadnie jak odtworzenie schematu na podstawie gotowego ukadu.

Moliwe problemy
Przed migracj do open source naley uwiadomi sobie, e
nie kady tego typu projekt zosta dobrze przetestowany. Jego
autor moe nie wiedzie, czy dany rozkad elementw bdzie
odpowiedni take w innym przypadku, a kolejn kwesti, ktra moe sprawi problem, jest zarzdzenie ciepem. Po prostu
trudno jest rzetelnie oceni niezawodno danego projektu
open source, jeli nie wiadomo, kto jest jego autorem lub autorw jest wielu, bo dzieo jest efektem pracy grupy.
Inynierowi wykorzystujcemu gotowy projekt moe si na
pocztku wydawa, e pytka dziaa prawidowo, wic wdroyby j u siebie. Jednak ju w fazie testowania mog ujawni
si bdy, jeli nie bya przetestowana na tyle, by uzyska zgodno ze specy kacj lub np. speni wymagania w zakresie zaburze emitowanych lub przewodzonych.
Z reguy, jeli projekt pochodzi od producenta pprzewodnikw lub wikszej organizacji, to prawdopodobnie bdzie bardziej odporny i niezawodny od projektu znalezionego na stronie internetowej lub pobranego z forum.
Lepsze poznanie projektw otwartych zwikszy ich popularno w stosunku do projektw tradycyjnych. Zrozumienie
zalet open source, towarzyszcych im wyzwa i zwizanych
z nimi moliwociami nauki przeoy si na korzyci nie tylko dla inynierw i producentw, ale take dla caej brany elektroniki.
Grzegorz Michaowski

PB Technik pracuje wnowej siedzibie

Od 3 listopada rma PB Technik, czoowy krajowy dostawca urzdze technologicznych, maszyn i materiaw do produkcji elektroniki, pracuje w nowej siedzibie. Nowy budynek
przy ul. Zwoleskiej 27 w Warszawie usytuowany jest niedaleko poprzedniej lokalizacji. Jego budowa trwaa okoo 1,5
roku i kosztowaa rm blisko 3 mln zotych. Siedziba ma powierzchni 700 m2 , z wydzielon czci biurow, magazynow oraz konferencyjn.

Digi-Key iMentor oferuj nowe narzdzia EDA

Dystrybutor Digi-Key i Mentor, czoowy dostawca oprogramowania projektowego, ogosiy wspprac, aby wypeni luk
pomidzy dostpnymi za darmo, ale niewygrowanymi jakociowo, a drogimi, profesjonalnymi narzdziami EDA/CAD
do projektowania pytek drukowanych. Nowe narzdzia bd
poczone z ofert online komponentw
Digi-Key do tworzonych projektw, inynierowie bd te mogli korzysta z usug
produkcyjnych. Dwa
podstawowe programy w zapowiadanym
zestawie to aplikacja
Designer Schematic, przeznaczona do projektowania schematw pocze elektronicznych, oraz Design Layout program
do tworzenia projektw obwodw drukowanych zapewniajcy m.in. routing, edycj i inne funkcje. Oba programy obsuguj projekty do 1500 wzw. Wedug przedstawicieli Digi-Key
zaoferowanie zestawu w postaci dwch odrbnych narzdzi to

wyjcie naprzeciw czci klientw. Nie wszystkie bowiem rmy

samodzielnie projektuj kompletne obwody drukowane, niektre mog tworzy sam schemat pocze. Dziki rozdzieleniu
narzdzi, rma taka nie bdzie musiaa kupowa zaawansowanego narzdzia do projektowania pytki PCB. W ramach narzdzi, za porednictwem strony Mentora PartQuest obsugiwanej
przez wyszukiwark Digi-Key, inynierowie uzyskaj dostp
do bazy danych i 4 milionw elektronicznych komponentw.
Narzdza dostpne bd wycznie w ofercie Digi-Key na zasadzie rocznej subskrypcji. Cena za korzystanie z obydwu programw to 864 dol. Korzystajc z promocji oprogramowanie, bdzie mona testowa za darmo przez 15-dniowy okres prbny.

LaFot rozszerza si oinspekcj wizyjn

Firma LaFot rozszerzya ofert o cyfrowe lupy i mikroskopy irlandzkiej
rmy ASH Technologies. Produkty te
s wykorzystywane
w produkcji urzdze przemysowych, na stanowiskach kontroli jakoci i w serwisie precyzyjnych urzdze.

Elektronik

Stycze 2015

19

Wywiad

Zwikszamy potencja
produkcyjny firmy
odwie nowe hale
iszukamy nowych
zlece zagranicznych
mwi Andrzej Talarek, prezes
zarzdu firmy InterPhone Service
InterPhone Service od niedawna jest
aktywny w brany EMS. Jak wyglday pocztki Waszego biznesu?
Firma InterPhone Service zostaa zaoona w 2009 roku. Jedn z przyczyn jej
powstania bya ch skorzystania z moliwoci, jakie daje inwestowanie w specjalnych strefach ekonomicznych. Na
bazie kapitau polskiego oraz dodatkowych funduszy rozwojowych dostpnych
w programie Innowacyjna Gospodarka
na Podkarpaciu utworzono now rm w brany EMS. Wybr konkretnego
miejsca nie by przesdzony z gry. Na
pewnym etapie pomys tra do Agencji
Rozwoju Przemysu, w ktrej w tamtym
okresie pracowaem. Troch za moj namow rm ulokowano w Mielcu, gdzie
mona byo szybko zacz dziaalno,
przejmujc od ARP gotow hal, ktra zostaa wybudowana na terenie strefy ekonomicznej z myl wanie o udostpnieniu jej inwestorowi. Std kilka
miesicy pniej InterPhone Service Sp.
z o.o. pojawi si w Mielcu, a ja zostaem
dyrektorem tej rmy, a potem prezesem.
Jakie korzyci wi si z lokalizacj
w Mielcu?
W tym rejonie Polski tradycje, kompetencje techniczne i elektroniczne ist-

20

Stycze 2015

Elektronik

niej od dawna i s, moim zdaniem,

do wysokie. Firmy interesuj si tym
rejonem, bo jest tu wyksztacona kadra techniczna. Wykorzystuj j z powodzeniem rmy takie, jak Bury, Lear
Corporation czy R&G. Podobne dziaania wida w okolicach, np. w Ropczycach, gdzie obecna jest rma UTC
lub w Sanoku, gdzie mamy EAE Elektronik. Nie s to jeszcze imponujce
liczby, ale wana jest relatywnie dua
dynamika wzrostu inwestycji, wskazujca na dobry potencja tego rejonu.
Od czego zaczlicie prac?
Pierwszy kontrakt InterPhone Service dotyczy produkcji modemu internetowego opartego na technologii HSPA+. Wyprodukowalimy tych
urzdze kilkadziesit tysicy sztuk
i z pewnoci by to dla nowej rmy prawdziwy chrzest bojowy. Po tej
pierwszej partii przyszy kolejne i tak
przez kilka lat produkcja urzdze komunikacyjnych dla Cyfrowego Polsatu
zajmowaa znakomit wikszo mocy
produkcyjnych. Wraz z kolejnymi inwestycjami poprawiajcymi nasze
moliwoci produkcyjne, a take ze
stopniowo zmniejszajcymi si zamwieniami od naszego gwnego zle-

ceniodawcy, rozpoczlimy poszukiwania nowych kontraktw i klientw.

Obecnie mamy ju kilka staych wsppracujcych z nami rm krajowych,
niedawno te wystawialimy si na targach Electronica i nawizalimy tam
wiele kontaktw, ktre by moe przerodz si we wspprac. Celem jest tu
gwnie pozyskanie zlece produkcyjnych z zagranicy i nie chcemy si skupia wycznie na urzdzeniach telekomunikacyjnych. Z pewnoci wsppraca z Cyfrowym Polsatem daa nam
duo dowiadczenia i moliwo produkcji zaawansowanych technicznie
urzdze. Mimo e nadal w strukturze
przychodw partner ten zapewnia nam
wikszo przychodw, udzia ten powoli maleje. Uwaam to za korzystne
i chc doprowadzi do sytuacji, w ktrej bdzie to poniej 50%.
Czy kompleksowe usugi produkcyjne obejmuj projektowanie elektroniki?
Mamy potencja i moliwoci, aby
wiadczy kompleksowe usugi produkcyjne, ale jeli chodzi o projektowanie i wsparcie inynierskie, to nie
s one wiadczone przez naszych pracownikw. Korzystamy w tym przypad-

Wywiad

ku z pomocy pracownikw zewntrznego biura konstrukcyjnego, z ktrym

nawizalimy wspprac. Nasza oferta dla klienta jest wic szersza ni tylko taka, e my realizujemy jego projekty, bdc usugodawc, tym bardziej,
e wchodzi w ni take zakup komponentw. Innymi sowy w ramach wasnych moliwoci wiadczymy peny
serwis produkcyjny w zakresie elektroniki oraz obsug posprzedan.
Rozwj rmy kieruje si na razie
w kierunku rozszerzenia potencjau
usug produkcyjnych i nie ma planw
budowy wasnego zaplecza inynierskiego. Wynika to z tego, e bycie konkuren-

cyjnym na rynku wymaga specjalizacji

i dla nas jest ona wanie okrelona w tak
zdeniowanym obszarze.
Jak skal dziaania ma rma?
InterPhone Service zatrudnia aktualnie 85 osb, ale byy momenty, e pracownikw byo nawet 120. Na wicej na
razie nie mamy miejsca w istniejcym
budynku. Koczymy budow dwch
dodatkowych hal, ktre na przeomie
nowego roku cakowicie zlikwiduj
ograniczenia w dostpnej powierzchni i pozwol na zwikszenie zatrudnienia do nawet 250 osb, gdyby bya taka
potrzeba. Mamy 3 linie technologiczne

SMT, jedn lini do montau THT i kilkadziesit stanowisk montau rcznego. Park maszynowy uzupenia sprzt
do AOI i AXI.
Na razie to wszystko mieci si w niewielkim, jak na nasze biece potrzeby, budynku o powierzchni produkcyjnej 1500 m2 i biurowej 400 m2. Koczymy
jednak budow dwch dodatkowych hal
o cznej powierzchni 3100 m2, co razem
da nam 4600 m2 dla produkcji plus 800 m2
dla biur, co powinno zapewni porzdne
warunki dziaania na najblisze lata.
Planujemy, aby w istniejcej hali doda
jedn lub dwie linie do montau SMT
oraz pozostawi w niej stanowiska do

Elektronik

Stycze 2015

21

Wywiad
testowania urzdze. S tam dobre warunki do zaawansowanej technologicznie produkcji, np. kompletna kontrola
klimatu oraz ltrowane powietrze. Do
nowych hal przeniesiemy monta rczny, monta mechaniczny, zbudujemy te
magazyn komponentw, wysyk, konfekcjonowanie, serwis itd.
Mimo ogromnego postpu w produkcji elektroniki i oparcia jej gwnie na
technologii SMT, nadal wiele elementw wymaga montau rcznego i lutowania na fali, std kompleksowa rma
EMS musi mie stanowiska montau
rcznego.
Jakie korzyci odnosi rma z tego,
e mieci si na terenie SSE Europark
Mielec?
Jest wiele bezporednich i porednich
korzyci, a za najwaniejszy atut uwaam prac w spjnym rodowisku podobnych do nas rm, co w wielu obszarach tworzy korzystn synergi biznesw i uatwia dostp do wielu rodzajw
usug. Przykadem moe by produkcja,
do ktrej trzeba wykona specjalizowan obudow, metalow lub plastikow.
W okolicy jest kilka rm, ktre s w stanie z nami kooperowa.
Drug korzyci s zwolnienia podatkowe, ktre dla nas jako rmy o redniej wielkoci wynosz do 60% zainwestowanego kapitau. Biorc pod uwag,
e koczymy rozbudow budynkw, ta

mami i wielu miejscowych rzemielnikw pracowao na ich zlecenie, majc

tym samym kontakt z zaawansowanymi
technologiami. Efekt jest taki, e na terenie SSE Europark, powstaej na miejscu byego zakadu WSK Mielec, pracuje dzisiaj 15 tysicy osb. Due zakady
pracy przeszkoliy te wiele osb z okolic, dziki czemu atwiej w naszym rejonie pozyska pracownikw.
Jakie s silne strony rmy? W czym
si wyrniacie przy porwnaniu
z konkurencj?
Jednym z naszych najwaniejszych
atutw jest to, e od czterech lat produkujemy zaawansowany technologicznie
sprzt telekomunikacyjny dla Cyfrowego
Polsatu. Jestemy na rynku mao znan
rm i takie referencje ze strony naszego silnego partnera bardzo si w praktyce licz. Mamy nowoczesny park maszynowy, ktry zapewnia wysok jako usug. Wida to chociaby w tym,
e mamy trzykrotnie nisz liczb urzdze, ktre trzeba naprawia lub poprawia podczas produkcji w stosunku do
tego, ile przewidziano w projekcie. Dla
mnie znaczy to, e z jakoci nie mamy
najmniejszych problemw.
Specy ka rynku usugowego w zakresie EMS jest taka, e konkuruje si te
cen, bo wielu usugodawcw jest w stanie zapewni dobr jako i ma nowoczesny park maszynowy. Niska cena

Jednym z naszych najwaniejszych atutw jest

to, e od czterech lat produkujemy zaawansowany technologicznie sprzt telekomunikacyjny
dla Cyfrowego Polsatu. Jestemy na rynku mao
znan firm itakie referencje ze strony naszego
silnego partnera bardzo si licz wpraktyce
ulga w podatku dochodowym jest w tym
miejscu znaczc pozycj w bilansie.
Kolejny plus zwizany jest z miastem
Mielec, ktrego wadze zwolniy z podatku od nieruchomoci tereny inwestycyjne, na ktrych mamy siedzib.
Trzecia grupa korzyci wie si z wysok kultur techniczn i dostpnoci
kompetentnej kadry technicznej, jak
mamy dziki nieistniejcej ju WSK
Mielec, ale take rmom zagranicznym obecnym w naszym rejonie. WSK
zawsze korzystao w produkcji z rnych form kooperacji z lokalnymi r-

22

Stycze 2015

Elektronik

usug wynikajca z istnienia wielu rm

tego typu na rynku krajowym jest oczywicie pewnym kopotem w biznesie, ale
krajowe rmy maj za plecami konkurencj z Chin, std musz dba o niskie
koszty. Innymi sowy kryterium niskiej
ceny dotyczy wszystkich.
Mimo e gono si o tym nie mwi,
to wiadomo, e zarobki w Mielcu s relatywnie niskie i ta dua liczba inwestycji
w naszym rejonie wynika te w pewnej
mierze wanie z tego, a nie innego powodu. Nisze koszty pacowe czyni nas
bardziej konkurencyjnymi w stosunku do

wikszych orodkw w kraju. Oceniam,

e rnica ta wynosi nawet 30%, to z pewnoci bardzo duo w biznesie.
Czy denie do niskiej ceny nie przenosi si negatywnie na jako?
Nie moe. Konkurencja jest czynnikiem, ktry wymusza utrzymanie jakoci na dobrym poziomie z jednoczesnym
oferowaniem cen akceptowalnych przez
klienta, czyli prawie zawsze moliwie
najniszych. I musimy zrobi wszystko,
by oferujc odpowiedni do oczekiwa
cen, zaoferowa jednoczenie usug
kompleksow, czyli np. uwzgldniajca
kontrol AOI w procesie SMT czy jako
kontrol ju po lutowaniu rozpywowym
lub te inne dziaania, gwarantujce dobr jako usugi.
Silnym atutem przetargowym w produkcji EMS jest dostp do podzespow elektronicznych, ktre tworz
wikszo kosztw produkcji?
Problem ten staje si mniej dokuczliwy, gdy produkcja realizowana jest
w duej skali, co pozwala otrzyma due
upusty cen elementw lub gdy wsppracuje si z kim, kto ma ju przetarte szlaki, jeli chodzi o zaopatrzenie. I tak prbujemy dziaa. Jednoczenie nie kupujemy podzespow bezporednio u producentw, bo na to skala naszej dziaalnoci jest zbyt maa. To si moe w niedalekiej przyszoci zmieni, bo w jednej z nowych hal powstanie duy magazyn elementw.
O wysokiej jakoci mwi wszystkie
rmy EMS. Czy klienci ufaj tym zapewnieniom?
Znaczna cz klientw po wstpnych negocjacjach i przyblieniu wsppracy jest zainteresowana osobist wizyt u nas po to, aby naocznie zwerykowa, czy to, co deklarujemy, pokrywa
si z rzeczywistoci. Dla nas taka forma
audytu jest cenna i poyteczna, bo sporo mona z niej si nauczy. Wiele uwag,
jakie padaj przy takiej okazji, ma form konstruktywnej krytyki i pozwala
si doskonali. Dlatego zawsze chtnie
zgadzamy si na takie wizyty, wiedzc,
e z kadym kolejnym takim krokiem
jestemy silniejsi. Dobr jako osiga
si poprzez pilnowanie i przestrzeganie wszystkich procedur przez cay czas
i w kadych warunkach, a nie tylko od
wita. Gdy tak jest, wizyty klientw nie
stanowi problemu.
Rozmawia Robert Magdziak

Gospodarka

wiatowy
rynek

mikrofonw
MEMS czeka

duy wzrost

Wedug Yole Development popyt na mikrofony MEMS zwikszy si wlatach

2013 2019 z2,4 mld do 6,6 mld sztuk. Przeoy si to na wzrost wartoci globalnego rynku tych komponentw z785 mln dol. w2013 do 1,65 mld dol. w2019.

rzdzenia te od chwili wprowadzenia do sprzeday ciesz si stale rosnc popularnoci. Gwn tego przyczyn jest upowszechnianie si elektroniki uytkowej, szczeglnie smartfonw, z ktrych kady wyposaony jest
w kilka mikrofonw MEMS, uywanych poza podstawow funkcj odbioru dwiku, rwnie do usuwania efektu
echa i udoskonalania funkcji rozpoznawania mowy. Ponadto s one montowane w tabletach, kamerach, aparatach cyfrowych, zestawach suchawkowych oraz
aparatach suchowych.

krofonu. Ponadto mniejsze rozmiary oraz masa komponentw wewntrznych uodparniaj mikrofony MEMS na
uderzenia i wibracje, na ktre s naraone w urzdzeniach przenonych.
Podzespoy wykonane w technice
CMOS s rwnie odporniejsze na wysokie temperatury, co uatwia ich lutowanie w technologii SMT. Brak koniecznoci stosowania dodatkowych
mechanicznych pocze te przekada si na mniejsz wag ukadu odbioru dwiku. Moliwo automatyzacji
montau zmniejsza natomiast koszty
produkcji i zwiksza jej wydajno.

Zalety mikrofonw MEMS

Kto si liczy na tym rynku?

Gwn zalet mikrofonw MEMS

w porwnaniu do tradycyjnych jest rozmiar, nawet dwukrotnie mniejszy, ni
tych elektretowych. Rozwj technologii pozwala przewidywa, e bdzie on
jeszcze mala. Dziki temu podzespoy te
zajmuj mniej miejsca na pytce drukowanej urzdzenia. Oprcz tego mikrofony te s bardziej kompaktowe od konkurencji w jednej obudowie zawarty
jest ukad przetwarzania dwiku na sygna elektryczny analogowy oraz przetwornik analogowo-cyfrowy. Z tego wynika kolejna wana zaleta dziki obrbce sygnau tu po rejestracji jest on
w wikszym stopniu odporny na zaburzenia z zewntrz.
To z kolei zwiksza dowolno w zakresie miejsca zamontowania mi-

Nieustannie przybywa take nowych

zastosowa dla tych komponentw.
Due nadzieje wizane s szczeglnie
z rozwojem koncepcji Internet of Things
oraz elektroniki noszonej (wearable electronics), m.in. inteligentnych zegarkw,
okularw, opasek, automatyki budynkowej, sterowania gosem samochodami oraz maszynami. Dziki tym potencjalnym nowym aplikacjom przewiduje si, e rynek mikrofonw bdzie si
rozwija zdecydowanie najszybciej spord wszystkich komponentw MEMS.
Otwiera to szerokie moliwoci zarwno
przed nowymi dostawcami, jak i producentami o ju ustalonej pozycji.
Liderem wci jest rma Knowles
gwnie dziki temu, e podzespoy
jej produkcji s uywane w iPhoneach

5S i 5C. Jej udzia w rynku mikrofonw

MEMS ostatnio jednak zmala i wynosi obecnie 61% w porwnaniu do 84%
w 2010 roku. Mimo to inni producenci
wci mog tylko marzy o takich zyskach. Na przykad w 2013 roku In neon
uzyska dochd ze sprzeday tych podzespow w wysokoci zaledwie nieco ponad 70 mln dol. w porwnaniu do
prawie 500 mln, ktre zarobia wtedy
w ten sposb rma Knowles.

Strategie
Wrd producentw, ktrzy coraz silniej odznaczaj si na tym rynku, s rwnie m.in. chiscy dostawcy.
Prawie poowa rm notowanych w rankingu najwikszych producentw mikrofonw MEMS pochodzi z tego kraju.
Swoj obecno umacnia te STMicroelectronics, gwnie dziki swojemu najnowszemu kontraktowi z Apple.
Uzyskanie zlecenia od tego ostatniego przedsibiorstwa nadal pozostaje najwaniejszym celem producentw tych
podzespow. Ponadto, by przetrwa
na rynku mikrofonw w technologii
MEMS, ich dostawcy cz si i przejmuj inne rmy, co pozwala rozszerzy
ofert. Dotyczy to rwnie producentw tradycyjnych mikrofonw elektretowych, ktrzy prbuj uzupeni albo
zmieni pro l swojej produkcji, podejmujc wysiki gwnie w zakresie dziaa badawczo-rozwojowych.
Monika Jaworowska

Elektronik

Stycze 2015

23

Raport

Narzdzia izestawy
startowe
dla mikrokontrolerw,
oprogramowanie EDA
liczne nowoci
napdzaj rynek
Zestawy projektowe, narzdzia dla konstruktorw, pytki ewaluacyjne, starter-kity oraz oprogramowanie to produkty, ktre wostatniej dekadzie stay si niezbdne ibardzo popularne. Dzisiaj wikszo premier rynkowych wzakresie
zoonych ukadw scalonych oraz zdecydowanej wikszoci ukadw programowalnych wspomagana jest pojawieniem si zestawu projektowego bazujcego na tym chipie, demonstrujcego moliwoci iuatwiajcego aplikacj.
Wzakresie mikrokontrolerw takie zestawy nierzadko s gotowymi systemami, wyposaonymi wwywietlacz, ukady peryferyjne, zcza izasilanie, dziki
czemu nie tylko s one pomoc dla projektantw, ale wzasadzie mona je traktowa jako gotowe do uycia rozwizanie hardwareowe.

rajowy rynek narzdzi projektowych rozwija si w szybkim tempie z uwagi na rosnc liczb mikrokontrolerw w ukadach elektronicznych, stay wzrost znaczenia ukadw programowalnych i wiele oglnych trendw
w elektronice, na ktrych czele mona umieci rozwj technologii komunikacyjnych oraz dostpno oprogramowania takiego jak Linux i Android.
Mimo e mamy coraz wicej dostpnych darmowych narzdzi, bibliotek,
rynek uznaje si za nienasycony, a konkurencja wcale nie jest taka silna. Jest to
troch inna sytuacja ni w innych branach elektroniki i wynika to w pewnej
mierze z tego, e jest to rynek otwarty
i szybko zmieniajcy si, a jednoczenie

24

Stycze 2015

Elektronik

same produkty s tak skomplikowane,

e do ich sprzeday trzeba mie naprawd wiele wiedzy i kompetencji inynierskich. Dodatkowo kada rma, ktra ma
pomys, moe zaj si wytwarzaniem
narzdzi projektowych, bo zawsze mona znale nisz na co, co okae si potrzebne i przydatne.
Poza narzdziami do mikrokontrolerw i programatorami pamici Flash,
ktre stanowi naturaln baz tego sektora rynku, warto podkreli znaczenie
zestaww uruchomieniowych dla potrzeb M2M i radiokomunikacji. Takie
nowe obszary rwnie przyczyniaj si
do wzrostu potencjau omawianego
sektora, tworzc nowe otwarcia. Wiele
moduw komunikacyjnych to zoone
konstrukcje zawierajce procesor apli-

kacyjny, pami i ukady peryferyjne,

dajce moliwo programowania. Do
ich obsugi potrzebne s narzdzia programowe i sprztowe, podobne jak dla
mikrokontrolerw.

Nowa definicja prbek

inynierskich
Najwaniejszym czynnikiem odpowiedzialnym za szybk popularyzacj zestaww projektowych jest niewtpliwie miniaturyzacja w elektronice.
Wikszo nowych ukadw scalonych
wytwarzana jest w malekich obudowach, coraz czciej bezwyprowadzeniowych, jak BGA i QFN. Jeszcze kilka
lat temu byy one zarezerwowane dla
zoonych ukadw cyfrowych, takich
ktre stanowi jdro systemu cyfrowego

Raport

(procesor, ukad graczny, matryca

programowalna), ale wida, e obecnie montowane s w nich take ukady redniej skali integracji, na przykad
sterowniki zasilaczy, wzmacniacze audio i operacyjne, ukady komunikacyjne i podobne.
Wraz z kryzysem i coraz wikszym
znaczeniem elektroniki konsumenckiej
na rynku, a wic faktem, e dua cz
wolumenu produkcyjnego producentw chipw traa do urzdze produkowanych masowo, wytwrcy ograniczaj liczb dostpnych obudw. Nawet
jeli jest ich kilka, to nie naley oczekiwa, e na licie znajd si wersje
inne ni do montau powierzchniowego SMT. Niestety takie s fakty, e produkcja elektroniki, bez wzgldu na ska-

l i obszar aplikacyjny, jest dzisiaj zdominowana przez monta powierzchniowy. Co wicej, gsto upakowania
stale ronie, a rastry wyprowadze chipw malej. Innymi sowy monta nawet pytki prototypowej wymaga skorzystania z penego procesu SMT, co nie
zawsze jest moliwe, atwe, tanie i szybkie. Dlatego pytka ewaluacyjna, nawet jeli zawiera jedynie chip i zcze,
jest dla konstruktora tak samo cenna,
jak dekad temu bezpatne prbki, za
same ukady zaczynaj przypomina
ciastko za szyb.
Wypromowanie nowego innowacyjnego ukadu, np. mikrofonu MEMS, ktry ma wielko ziarnka gorczycy, bez zestawu projektowego jest dla producenta
elektroniki bez porwnania trudniejsze,

Spis treci
Nowa definicja prbek inynierskich...24
Przedstawi ofert jak najwczeniej....26
Darmowe czy komercyjne?.................27
Open-source hardware isoftware......29
Oprogramowanie EDA inarzdziowe...30
Dostawcy katalogowi iich wpyw
na rynek ...............................................30
Rynek narzdzi od strony biznesu .....30
Obroty, czyli tajne przez poufne.........31
Popularne produkty ............................32
Co si liczy bardziej a co mniej
wnarzdziach?....................................32
Dostawcy oprogramowania
projektowego.......................................34
Dostawcy narzdzi sprztowych ........34
Przegld ofert dostawcw ..................35

Elektronik

Stycze 2015

25

Raport
Przedstawi ofert jak najwczeniej

Rys. 1. Zestawienie spadkw iwzrostw obrotw dla dostawcw

narzdzi projektowych ioprogramowania EDA wlatach 20112013

bo konstruktor od razu staje przed koniecznoci kosztownego

prototypowania, zanim bdzie mg oceni przydatno proponowanego rozwizania. Innymi sowy tworzenie zestaww
projektowych jest korzystne dla obu stron.

Warto zauway, e wielu producentw chipw ma w ofertach ukady scalone o podobnych funkcjach jak konkurencja.
W zakresie podzespow standardowych (wzmacniacze operacyjne, stabilizatory, przetworniki) liderzy rynku maj wiele
rozwiza podobnych do siebie, nierzadko rnicych si tylko drobnymi niuansami. Std cay acuch dystrybucji wkada wiele wysiku, aby swoje produkty przedstawi i zaproponowa konstruktorom jak najwczeniej, najlepiej na samym
pocztku procesu projektowania.
Wiadomo, e projektanci maj coraz mniej czasu i s pod
nieustann presj konkurencji oraz koniecznoci obniania
kosztw. Dlatego kade wsparcie, ktre uatwi im prac i ograniczy, ryzyko jest chtnie przyjmowane. Niewtpliwie zestawy projektowe, narzdzia i oprogramowanie zaliczaj si do
takich dziaa.
Kolejnym czynnikiem pozytywnie oddziaujcym na rynek narzdzi jest to, e na rynku elektroniki wiele si dzieje.
Praktycznie kadego dnia pojawiaj si jakie nowoci mniejszego kalibru, wiksze premiery najczciej s rocznicami,
a te przeomowe to mniej wicej okres nie duszy ni pi
lat. Z punktu widzenia wiedzy projektanta, jego dowiadcze-

26

Stycze 2015

Elektronik

Contrans TI

Computer
Controls

EBV
Elektronik

Evatronix

Farnell
element14

FlowCAD

Glyn

JM
elektronik

Kamami

8051 / 68HC
AVR8 / AVR32
Atmel SAM (D/G/3x/4x/7x) / PSoC
SPC56 / EFM32 / Precision32
STM8 / STM32
ADuCM8xx / ADuCM360 / CM4
RX100 / RX200
MSP430 / TIVA
Kinetis / LPC1000 / LPC4000
PIC8 / dsPIC
PIC16 / PIC32
Hercules / TM4 / F28xx
Inne z rdzeniem ARM Cortex-Mx / ARM7/9
CPLD: Xilinx / Lattice / Altera
FPGA: Xilinx / Lattice / Altera
C6000 / C5000
KeyStone / DaVinci
ADSP-21 / BlackFin
Sharc / TigerSharc / SigmaDSP
Kompletne rodowiska IDE / Biblioteki programowe
Kompilatory / symulatory / debuggery
RTOS-y / Stosy TCP/IP / stosy bezprzewodowe
Dla komunikacji M2M / ISM / Do sterowania silnikami
Do wywietlaczy / ekranw dotykowych
Pytki demonstracyjne / Minimoduy z procesorami
Do projektowania ukadw: DSP / FPGA i PLD
JTAG / do weryfikacji kodu HDL
Narzdzia projektowe dostpne online
Dla projektw mechanicznych / CAM i DFM
Narzdzia matematyczne i obliczeniowe
Programy pomiarowe i wizualizacyjne / Bloki IP
Uniwersalne i kompletne pakiety EDA
Programy do schematw i PCB
Symulatory: ukadw analogowych / cyfrowych
Symulatory EMC / integralnoci sygnaowej
Symulatory ukadw w.cz. / pl EM
Programatory: uniwersalne / produkcyjne
Automaty programujce dla produkcji
Szybkie specjalizowane programatory Flash
Podajniki i odbiorniki ukadw / znakowarki

Conrad
Electronics

Sprzt pro- Oprogramodukcyjny wanie EDA

Narzdzia
projektowe

Starter
kity

Dla
MCU

Zestawy
dla PLD i DSP

Emulatory i rodowiska
dla mikrokontrolerw

Nazwa firmy

AM
Technologies

Tabela 1. Przegld ofert dostawcw oprogramowania i narzdzi projektowych

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

Raport
nia zawodowego oraz tego, ile ma czasu na samoksztacenie
i pogbianie wiedzy, to wszystko jest bardzo mao, tym bardziej e zoono wielu technologii jest znaczna i wykraczajca poza moliwo poznania ich poprzez zwyke przeczytanie
dokumentacji. Przykadem mog by nowoczesne technologie
komunikacji sieciowej jak chociaby IoT. Zapanowanie nad
tymi procesami wsparcia si nowoczesnym oprogramowaniem i platformami sprztowymi jest w zasadzie niemoliwe,
std dostpno rozbudowanych zestaww, narzdzi i oprogramowania staje si dzisiaj czsto wrcz kluczowa.

Darmowe czy komercyjne?

Kristech

Marthel

Masters

Quantum

Propox

RK System

TME

WG
Electronics

Projektowe oprogramowanie inynierskie nigdy nie byo

tanie i chyba nigdy nie bdzie. Zaawansowane narzdzia
projektowe, a zwaszcza takie przeznaczone do mikrokontrolerw, procesorw sygnaowych o duych moliwociach
wery kacji, emulacji i kontroli dziaania w czasie rzeczywistym te nie s tanie. Niemniej poza obszarem produktw o charakterze czysto komercyjnym na rynku jest wiele
narzdzi bezpatnych lub prawie bezpatnych, ktre tworz
producenci chipw. Szczeglnie imponujco wyglda oferta
dla mikrokontrolerw 32-bitowych, gdzie nawet u jednego

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

/
/
/
//
/
//
/
/
//
/
/
//

//
//
/
/
/
//
/
//
//
//
/
/
/
/

/
/
/
/

producenta mona znale nierzadko kilkanacie kompletnych platform o rnym stopniu zaawansowania. Takie zestawy producenci sprzedaj po cenie rwnowacej im koszty produkcji, nierzadko rozdaj na seminariach i warsztatach
technicznych uczestnikom, traktujc takie dziaania jako form promocji. Mona poda wiele przykadw, gdy dobry zestaw wywoa fal zainteresowania ukadem, std z czasem
wida, e wasne zestawy rozwojowe przestaj by domen
tylko producentw chipw. Wasne wersje opracowuj take
wiksi dystrybutorzy podzespow elektronicznych. Firmy
tworz i udostpniaj starter kity konstruktorom po kosztach, wychodzc z zaoenia, e nic lepiej nie napdzi sprzeday chipw. Niekiedy moliwoci takich zestaww s na tyle
due, e dla wielu rm okazuj si one cakowicie wystarczajce, co przekonuje, e jest to dziaanie, ktre ma spory
wpyw na rynek.
Podobnie jest z oprogramowaniem. Wikszo producentw mikrokontrolerw rozwija i oddaje bezpatnie uytkownikom zintegrowane rodowiska projektowe (IDE) zawierajce kompilator, debugger, programator i emulator, za pomoc ktrych mona tworzy nawet zoone projekty. Dostpne
s te biblioteki, drivery, stosy, uatwiajce rozpoczcie pracy,
dziki czemu orientujcy si w tematyce inynier jest w stanie zrealizowa nawet duy projekt. Poza oprogramowaniem
narzdziowym mona znale te bezpatne pakiety oprogramowania do projektowania pytek drukowanych, symulatory, narzdzia do projektowania ltrw takich pozycji jest
naprawd wiele. Zakres wsparcia pyncego ze strony producentw mikrokontrolerw w przypadku danego producenta

Elektronik

Stycze 2015

27

Raport
Sebastian Hopp
Evatronix

Czy narzdzia projektowe ioprogramowanie s kosztowne zpunktu widzenia krajowych firm elektronicznych?
Obecnie na rynku znajduje si dua
ilo rnorodnego oprogramowania

nie jest taki sam ani te nie ma regu, co

oddaje si za darmo, a za co trzeba ju
paci. Niemniej trudno nie zauway,
e zwykle popularne mikrokontrolery,
np. Atmel, Microchip, s wanie w ten
sposb silnie wspierane.
Dyskusja bazujca na tym, czy lepsze
s narzdzia komercyjne, czy te te dostarczane przez producentw gratis, nie
moe i pewnie nigdy nie bdzie miaa
rozstrzygnicia, bo wszystko zaley od
konkretnego przypadku. Z pewnoci
wiele prostych projektw daje si zrealizowa za pomoc bezpatnych rodowisk programistycznych oraz interfejsw umoliwiajcych programowanie ukadu i debugowanie kodu.
Producenci ukadw programowalnych pokrywaj te zdecydowan wikszo rynku w zakresie prostych i mao
skomplikowanych aplikacji, gdy zwykle ich bezpatne oprogramowanie plus

ikady, kto poszukuje dla siebie rozwizania, jest wstanie znale takie,
ktre speni jego oczekiwania zarwno od strony cenowej, jak ioferowanej
funkcjonalnoci. Co wicej, bardzo
czsto narzdzia oferowane wramach
jednego producenta maj skalowaln
funkcjonalno jak jest wprzypadku oferowanych przez firm Evatronix
oraz FlowCAD programw Cadence
OrCAD iAllegro. Potencjalny uytkownik moe znale tanie iproste rozwizania, ktre zapewniaj jednoczenie maksimum wydajnoci
projektowej oraz wyrafinowane
iskomplikowane wersje dla caych
grup projektantw.

pytki demo maj wystarczajce moliwoci. Projektanci, ktrzy tworz aplikacje profesjonalne, takie gdzie jako
i niezawodno potwierdzana jest badaniami i certy katami, mog preferowa dopracowane produkty komercyjne. Inni, zwaszcza ci, ktry dysponuj czasem i wiedz, mog wybra narzdzia bezpatne. Wszystkie rozwaa-

Stycze 2015

Elektronik

waniem inynierskim inarzdziami?

Jakkolwiek banalnie to zabrzmi, najwaniejsze jest dokadne zrozumienie potrzeb klienta izaoferowanie rozwizania, ktre spenia te oczekiwania. Kolejnym istotnym czynnikiem jest
posiadanie przez dystrybutora dogbnej wiedzy na temat oferowanego
oprogramowania zarwno technicznej, pozwalajcej na pomoc klientowi wrnorodnych problemach, jakie
moe napotka wtrakcie procesu projektowego, jak rwnie wiedzy wdroeniowej, pozwalajcej na waciwe oraz
efektywne wykorzystanie zakupionego
rozwizania.

wych, zawsze bd poszukiwane i pewnie z czasem nawet bardziej ni dzisiaj. Firmy maj spor wiadomo niezbdnoci tego typu oprogramowania,
nie szukaj drogi na skrty w zakresie
technologii i zwykle wikszo problemw z oprogramowaniem EDA ma ju
dla nich charakter wycznie biznesowy,
czyli ogranicza si do tego, jak wydajc

Rys. 2. Wyniki badania ankietowego oceniajcego biznes zwizany znarzdziami projektowymi wokresie stycze listopad 2014r. oraz aktualn sytuacj na rynku

nia trzeba te odnie do skali przedsiwzicia, bo im jest ona wiksza, tym

koszt narzdzi w przeliczeniu na sztuk jest mniejszy, co sprzyja narzdziom
komercyjnym. Niemniej czynnikw
wyboru jest naprawd wiele.
Patrzc na te procesy w perspektywie
lat, mona powiedzie, e koszt pracy inynierskiej stale ronie, na dodatek dobrych projektantw elektroniki zawsze
brakuje, zwaszcza w zakresie ukadw
analogowych. Wydajne narzdzia, ktre
s w stanie przyspieszy projektowanie,
ograniczy liczb wykonywanych prototypw i takie, ktre pozwalaj zrobi
wicej przy mniejszych zasobach kadro-

28

Co jest wane whandlu oprogramo-

minimaln kwot pienidzy, otrzyma

potrzebne narzdzia. Firmy decyduj si
na patne oprogramowanie take wwczas, gdy chc korzysta ze wsparcia
technicznego ci, ktrzy potrzebuj gotowych bibliotek na przykad obsugujcych zaawansowane ukady peryferyjne, korzystaj z systemw operacyjnych,
realizuj zoone systemy, do tworzenia
ktrych przydaj si dostpne w patnych pakietach funkcje optymalizacyjne i analityczne.
Pozytywnym aspektem tych procesw jest te spadek cen narzdzi projektowych, sprzyjajcy popularyzacji rozwiza i technologii. Otrzymana za dar-

Raport
mo pytka startowa nierzadko jest przyczyn zainteresowania dan architektur studentw i pracownikw biur projektowych, ktrzy pniej mog podj decyzj o wikszym zaangaowaniu
wanie w tym, znanym ju kierunku.
Wiadomo, e grono projektantw jest inercyjne i zmiany w wykorzystywanych
architekturach ukadw programowalnych nie s czste. Wiedza plus posiadane ju narzdzia tworz bariery, ktre mona przeama m.in. w taki sposb.

Open source hardware

isoftware

Rys. 3. Obroty dostawcw narzdzi projektowych ioprogramowana EDA dla 34% firm
ztego zestawienia nie wykraczaj ponad 100 tys. z rocznie

Kryzys i zwizane z nim poszukiwanie wszelkich moliwych oszczdnoci

spowodoway wzrost zainteresowania
darmowym oprogramowaniem oraz
take platformami sprztowymi open
source. Dziki wolnemu oprogramowaniu zaczy powstawa otwarte projekty urzdze, ktre zawieraj schemat, projekt PCB, wykaz elementw
oraz oprogramowanie. Dziedzina ta
rozwija si od dawna, jednak dopiero
rozwj gotowych platform, ktre mona kupi w kilku produkowanych wer-

sjach i dopasowa do wasnych potrzeb

(Arduino, Amicus18, Beagleboard,
Hawkboard, Raspberry Pi i inne), spowodowa, e przekroczona zostaa konieczna do rozwoju masa krytyczna
zainteresowania.
Jednym z waniejszych czynnikw
uatwiajcych powstawanie platform
open hardware i bezpatnego oprogramowania open source jest znaczca rola
spoecznoci inynierskiej i hobbystw
zgromadzonych wok forw dyskusyj-

nych, ktrzy nie tylko kreuj ksztat powstajcych produktw, ale czynnie wczaj si w prace nad ich powstawianiem.
Termin ten okrela si jako crowdsourcing i oznacza on wspln prac wielu
osb na dodatek rozproszonych po caym wiecie nad realizacj projektu.
Takie rozproszone dziaania oparte na gronie w duej mierze przypadkowych osb niesie za sob ryzyko bdw
i braku optymalnoci, niemniej gdy grupa pracujca nad projektem dobierze si

Raport

Rys. 4. Dla 46% firm sprzeda narzdzi to niewielki dodatek do biznesu przynoszcy co najwyej 10% obrotw

trafnie i skupi osoby kompetentne, czsto wynik ich pracy ma charakter innowacyjny. O ile do niedawna takie produkty byy obiektem zainteresowania
grup spoecznociowych skupionych wok portali i hobbystw, o tyle obecnie
coraz czciej s postrzegane przez biznes jako tanie i innowacyjne narzdzie
projektowe. Wida to chociaby po tym,
e platformy open hardware s akceptowane w biznesie. Dla rm oznacza to obnik kosztw i skrcenie czasu przygotowania produktu. A to s ju wymierne
korzyci dla rm.

Oprogramowanie EDA
inarzdziowe
Ogromna wikszo urzdze elektronicznych zawiera obecnie w sobie
mikrokontrolery, czsto nawet wicej
ni jeden. Poza czci sprztow w takich systemach konieczne jest przygotowanie oprogramowania rmware zarzdzajcego dziaaniem caoci.
Innymi sowy, poza oprogramowaniem
EDA do tworzenia schematu pytki i symulacji konieczne s inne programy narzdziowe mniejszego kalibru, a wic
kompilatory, symulatory i debuggery oraz programy zwizane z interfejsem JTAG do wgrywania kodu, symulacji w czasie rzeczywistym i testowa-

nia poprawnoci montau. Projektanci

wykorzystuj do tego celu zintegrowane rodowiska projektowe zawierajce
komplet potrzebnych programw poczonych ze sob w jeden system (IDE
Integrated Design Enviroment). IDE
pozwalaj na obsug caej rodziny
procesorw o wsplnej architekturze.
Z uwagi na ogromn popularno procesorw z rdzeniem ARM coraz wiksze znaczenie na rynku maj wanie
rodowiska IDE dla Corteksw, ktre obsuguj wszystkie procesory oraz
wspomagaj projektowanie aplikacji dla
Linuksa i Androida itp. Std te konkurencja w zakresie oprogramowania narzdziowego wydaje si najwiksza wanie w zakresie IDE dla ARM, bo jest
to produkt uniwersalny i wykraczajcy
poza jedn rm i producenta.
Podobnie jak w przypadku wasnociowych architektur mikrokontrolerw
dla ARM, na rynku prawie kady producent ma co wasnego (zazwyczaj IDE +
GCC), s take dostpne bezpatne narzdzia producentw m.in. takich jak
Keil, Atollic, CrossWorks itp.

Dostawcy katalogowi iich

wpyw na rynek
Wraz z tym jak zestawy rozwojowe
stay si niezbdnym elementem wy-

Rys. 5. Typy narzdzi projektowych, ktre ciesz si najwiksz popularnoci iwielkoci

sprzeday

30

Stycze 2015

Elektronik

korzystywanym w procesie przeksztacania pomysw w gotowe urzdzenia,

produkty te stay si atrakcyjn pozycj dla katalogowych dostawcw podzespow elektronicznych. W ostatnich
trzech latach wszystkie rmy tego typu
znacznie rozbudoway swoje oferty, nawizay wspprac z producentami narzdzi, a take za pomoc prowadzonych forw dyskusyjnych zaczy wspiera projekty open source. Takie dziaania wida byo najbardziej w zakresie promocji komputera jednopytkowego Raspberry Pi, dzisiaj takich promowanych produktw jest co najmniej
kilkanacie. Katalogowi dystrybutorzy
w krtkim czasie stali si liczcymi dostawcami narzdzi projektowych, gwnie w zakresie sprztu, ale trzymaj rk
na pulsie take w zakresie oprogramowania EDA. Strategia tych dziaa jest
jasna ofert trzeba prezentowa klientom jak najwczeniej, najlepiej jak rysuj schemat i wybieraj elementy.

Rynek narzdzi
od strony biznesu
Na rysunku 1 pokazano zestawienie
wzrostw i spadkw obrotw dla rynku narzdzi projektowych, cznie dla
platform sprztowych i oprogramowania w latach 20112013. Mimo cay czas
nie najlepszej sytuacji i licznych zawirowaniach na rynku, bezsprzecznie wida, e oddziaywanie wydarze zewntrznych na bran jest ograniczone. Po sabych latach 2009 i 2010, ktre
wida byo w poprzedniej edycji naszego opracowania, dwa kolejne byy nawet
nieze, bo wikszo dostawcw zanotowaa redni wzrost sprzeday na poziomie 20%. O ile 2012 rok by nawet niezy, 2013 ju niestety okaza si taki sobie, co moe sugerowa pewn cykliczno albo po prostu, e sytuacja nie kieruje si w dobr stron. W porwnaniu
do innych grup podzespow i komponentw elektronicznych wzrosty obrotw w tym sektorze s i zwykle byy zauwaalnie nisze w porwnaniu do innych atrakcyjnych sektorw jak M2M,
LED czy wywietlaczy.
Prba wyjanienia tego zjawiska musi
si odwoa do wczeniejszych rozwaa na temat charakteru naszego rynku bazujcego gwnie na maych i rednich rmach, niskich seriach specjalistycznych produktw. Przy takim pro lu rynku rmy wybieraj, o ile mog,
narzdzia darmowe lub te dostarczane
przez producentw ukadw scalonych,

w tym take oprogramowanie. Na taki,

a nie inny charakter omawianego biznesu maj rwnie porednio wpyw dystrybutorzy komponentw, ktrzy od lat
prowadz aktywn polityk oferowania klientom duej wartoci dodanej, co
oznacza rwnie przekazywanie lub bezpatne uyczanie narzdzi projektowych.
Jest to ich zdaniem metoda na zacienienie relacji z klientami oraz zwikszenie
szansy na sprzeda chipw, bo wiadomo, e projektanci do nowych projektw
podchodz przez pryzmat posiadanych
do tej pory narzdzi, dorobku w zakresie
oprogramowania itp. Przekazanie narzdzi za darmo nierzadko okazuje si jedyn szans na zmian, ale rmom, ktre yj ze sprzeday, musi to ogranicza
rozwj biznesu.

tu sektora rynku, ktre pozwalaj oceni potencja rynku a take jego wielko. Niemniej cho ograniczylimy zakres pytania jedynie do wskazania jednego z przedziaw, a nie do podania
konkretnej kwoty, i tak wiele rm unikao odpowiedzi, traktujc temat ten
jak tabu. Std dane na ten temat naley traktowa jako przyblione i niestety nie da si z nich oszacowa wielkoci krajowego rynku. Co trzecia rma ma sprzeda niewykraczajc poza
100 tys. z rocznie, co czwarta ma obroty mieszczce si w przedziale 15 mln,
a co dziesita wykracza poza 25 mln.
Biorc pod uwag, e s to kwoty czne, w ktrych zawieraj si take drogie
pakiety EDA, nie s to wartoci oszaamiajce. To, e tylko dla nielicznych

Programowanie
grafiki teraz
bez trudu
Proste
dziki wsparciu
z GLYN!

Rys. 6. Zdaniem poowy specjalistw narzdzia projektowe dostpne wsprzeday s drogie, ale jednoczenie wydajne iuniwersalne

Na rysunku 2 przedstawiono wyniki ankiety oceniajcej mijajcy 2014 rok

(badanie prowadzone byo na pocztku grudnia 2014 r.). Ponad poowa osb
ocenia okres ten jako dobry, a sytuacj
w ostatnim kwartale prawie dwie trzecie pytanych uznao za lepsz ni bya
wczeniej. By moe jest to efekt kocwki roku, w ktrej rmy, dla ktrych znaczcym odbiorc s jednostki
budetowe, maj nawa pracy, albo po
prostu jest to kwestia kilku domknitych wikszych projektw w tym okresie. Na moliwo takiego scenariusza
mog wskazywa mimo wszystko spore
procentowe wskaniki wykraczajce na
plus i minus tej umiarkowanej oceny.

Obroty, czyli tajne

przez poufne
Nieodczn czci redakcyjnych
ankiet s pytania o obroty uzyskiwane z omawianego w ramach rapor-

dostawcw narzdzia s wartociow

pozycj w ofercie, wida te na rysunku 4, gdzie zilustrowano, jak cz dochodw rm stanowi tytuowe produkty. Dla prawie poowy (46%) jest to
may dodatek, odpowiedzialny co najwyej za 10% sprzeday. Co dwunasta
rma wymieniona w tabeli 2 wyspecjalizowaa si w tej tematyce i ma wikszo przychodw z takiej dziaalnoci.
To w warunkach krajowych normalna sytuacja, bo mimo do szerokiego
ujcia tematyki narzdzi projektowych
nasz rynek jest stosunkowo niewielki,
a same produkty niekiedy na tyle specjalistyczne, e potencjalnych klientw
nierzadko liczy si na palcach.
Konsekwencj niskiego udziau narzdzi w oglnym biznesie dla dostawcw oraz w sumie niewielkiej wielkoci tego rynku w kraju jest niezbyt silna
konkurencja, ktra przez 20% ankietowanych zostaa oceniona jako niewielka,

Widzie, sysze i dotyka

ju po kilku minutach
...z one-chip solution EVE od FTDI.
EVE umoliwia nowoczesne systemy GUI
z funkcjami display, audio i dotyku ekspresowo
i w minimalnych cenach.
Tak atwe jak wczeniej w dot-matrix-displays
Out of the box gotowe widety, funkcje
obsugi dwiku i wsprzdnych dotyku.
Zestaw startowy z GLYN zawierajcy
pakiet oprogramowania zoptymalizowany
do poczenia z mikrokontrolerem
i wywietlaczem
Tutaj dowiesz si jak najszybciej wystartowa
z tematem:
www.glyn.pl

biuro@glyn.pl

Raport
Tabela 2. Dane kontaktowe do firm i gwne marki w ofercie
Nazwa firmy
AM Technologies
Conrad Electronic
Contrans TI
EBV Elektronik
Farnell element14
FlowCAD Poland
Glyn
JM elektronik
Kamami
Kristech
Propox
RK-System
Transfer Multisort
Elektronik
WG Electronics
PDW Marthel
Masters
Quantum K.T.T.
Computer Controls
Evatronix SA

Siedziba
Telefon
E-mail
WWW
Marki narzdzi i oprogramowania w ofercie
Warszawa
22 532 28 00
info@amt.pl
www.amt.pl
ADS Keysight Technologies (Agilent)
Krakw
12 622 98 22
b2b@conrad.pl
www.conrad.pl
Embedded Artists, STMicro, TI, Atmel, Freescale, Microchip
Wrocaw
71 325 26 21
contrans@contrans.pl
www.contrans.pl
Elprotronic, Sauris, Texas Instruments
Wrocaw
71 342 29 44
www.ebv.com
Altera, Atmel, Freescale, ST, TI
Krakw
00 800 121 29 67
info-pl@farnell.com
www.farnell.com/pl
Microchip, Freescale, TI, Cadsoft, Accelerated Designs
Gdask
58 732 74 77
info@flowcad.pl
www.flowcad.pl
LeCroy, Cadence, WISE, BQR, Mecadtron, XJTAG
Wrocaw
71 782 87 58
biuro@glyn.pl
www.glyn.pl
Renesas, Segger, Spansion, Toshiba, IAR, Segger, IAR Systems
Gliwice
32 339 69 00
jm@jm.pl
www.jm.pl
Atmel, Holtek, Segger
Legionowo
22 767 36 20
sprzedaz@kamami.pl
www.kamami.pl
Atollic, Digilent, Terasic, Embest, Kamami
Ustro
33 487 66 88
kristech@kristech.pl
www.kristech.pl
Olimex, Kristech
Karczemki
58 712 80 58
office@propox.com
www.propox.com
Propox
Grodzisk Maz. 22 724 30 39 sprzedaz@rk-system.com.pl www.rk-system.com.pl
IAR Systems, Spectrum Digital, Rowley, ImageCraft
d

42 645 55 55

dso@tme.pl

Warszawa
Bielany Wroc.
Straszyn
Wrocaw
Bielsko-Biaa
Bielsko-Biaa

22 847 97 20
71 311 07 11
58 691 06 91
71 362 63 56
33 485 94 90
33 499 59 12

wg@wg.com.pl
marthelinfo@marthel.pl
masters@masters.com.pl
info@quantum.com.pl
info@ccontrols.pl
eda@evatronix.com

a przez 80% tylko jako zauwaalna. To

prawdopodobnie dlatego, e rmy zajmujce si t tematyk to przedsibiorstwa powizane umowami dystrybucyjnymi z duymi i znanymi wiatowymi
producentami, czyli innymi sowy zaangaowane. Relacje pomidzy producentami a sieci dystrybucji s trwalsze,
sprzedawane produkty maj nierzadko
cakiem inne przeznaczenie i odbiorcw.
Najwicej tar wystpuje pomidzy dystrybutorami katalogowymi a reszt dostawcw. Ci pierwsi na skutek duej skali
dziaania maj w ofercie wszystkie znane marki, a ceny nierzadko silnie konku-

www.tme.eu

Microchip, MikroElektronika, Embedded Artists

www.wg.com.pl
BPM Microsystems, Elnec, Algocraft, JTAG, ARM, KEIL, iSystem
www.marthel.pl
Nuvoton
www.masters.com.pl
STM
www.quantum.com.pl
Lauterbach, XJTAG, Lauterbach, XJTAG
www.ccontrols.pl
Altium
www.evatronix.com
Xilinx, Engicam, FlowCAD

rencyjne w stosunku do reszty, co wynika z ich skali dziaania, ci drudzy oczekuj, e klient doceni ich wiedz i kompetencje nie tylko werbalnie.

Popularne produkty
Rynek narzdzi projektowych jest
bardzo rnorodny od strony asortymentu. Praktycznie kady bardziej
zoony ukad scalony ma swj zestaw
startowy lub pytk testow. Jest wiele sprztu oglnego przeznaczenia: programatory, wersje pracujce rwnolegle
(jako tzw. gangi) oraz automaty produkcyjne. S emulatory, symulatory, de-

buggery dla co najmniej kilkunastu poszczeglnych architektur procesorw,

narzdzia JTAG do kontroli poprawnoci montau i uruchamiania ukadw i szereg produktw zwizanych
z komunikacj. Do tego dochodzi rwnie imponujca liczba pozycji oprogramowania. Cao tworzy na tyle duy
rynek, e w zasadzie niemoliwe jest
skoncentrowanie wikszoci udziaw
rynkowych w jednej lub kilku rmach,
zwaszcza tych typowych dla krajowego
rynku, a wic maych i rednich.
Na rysunku 5 pokazane zostay wyniki ankiety przeprowadzonej wrd
specjalistw zajmujcych si omawian tematyk na temat tego, ktre typy
narzdzi ciesz si najwikszym powodzeniem i stanowi gwny nurt rynku. Zdecydowanie w czowce lokuj si
pytki ewaluacyjne i starter kity, a wic
produkty specjalizowane, dostarczane czsto przez dystrybutorw podzespow. Na drugiej pozycji uplasoway
si narzdzia JTAG zapewne z uwagi na
due moliwoci projektowe. Narzdzia
i programy dostarczane przez producentw chipw wcale nie s notowane
wysoko, prawdopodobnie dlatego, e s
one tanie, czasem nawet rozdawane za
darmo i tym samym o mniejszym znaczeniu biznesowym.

Co si liczy bardziej, a co
mniej wnarzdziach?
Rys. 7. Najwaniejsze kryteria ofert handlowych decydujce owyborze produktw. Warto
zauway, e na pierwszym miejscu nie wypada cena, ale moliwoci projektowe, jakie ma
dane narzdzie

32

Stycze 2015

Elektronik

Specjalici uwaaj, e dostpne narzdzia projektowe s drogie, ale ich

wysoka cena odpowiada wysokim mo-

Raport
liwociom projektowym (rys. 6) takich odpowiedzi udzielia co druga pytana osoba. Co pity ankietowany by natomiast zdania, e narzdzia
maj dobrze zbalansowane moliwoci oraz ceny. Wynik ten rni si od
tego, co zanotowane zostao w analogicznym badaniu sprzed trzech lat, bo
wtedy wymienione pozycje zamienione byy miejscami. Czy to co oznacza? Chyba tylko to, e wraz z ofensyw narzdzi bezpatnych oraz subsydiowanych i programw open source rynek si polaryzuje tworzc mu dwa bieguny. Rwnoczenie moliwoci wielu
bezpatnych narzdzi s coraz wiksze,
przez co produkty te wypychaj z rynku mierne wyroby, o ograniczonych
moliwociach, ale i te, ktre do tej pory
okrelane byy wanie jako majce dobry stosunek ceny do parametrw.
Kolejne zestawienie pokazane na rysunku 7 przyblia znaczenie poszczeglnych czynnikw zwizanych z ofert handlow w zakresie narzdzi projektowych. Zaskakujco w stosunku do
poprzednich rozwaa i odmiennie do
wikszoci podobnych zestawie wyko-

Rys. 8. Gwnymi odbiorcami narzdzi ioprogramowania projektowego wkraju s producenci elektroniki profesjonalnej oraz wiat nauki

nywanych przez nas w ramach raportw w Elektroniku, cena nie okazaa

si najwaniejsza, a wanie parametry
techniczne i moliwoci. Ale tak samo
wyszo w ankiecie sprzed trzech lat.
Rozdwik pomidzy opiniami werbalnymi specjalistw znajcych rynek
narzdzi, a tym, jak osoby te gosowa-

y w ankietach, trudno precyzyjnie wytumaczy, niemniej wydaje si, e czy si to wanie opisan akapit wyej
polaryzacj rynku. Zdecydowana wikszo rm z tego zestawienia wsppracuje z producentami niezalenymi od wytwrcw ukadw scalonych
i dystrybutorw komponentw, a wic

Raport
Aleksander
Kafka
Glyn

Jakich zmian jakociowych na

rynku narzdzi projektowych moemy
spodziewa si wnajbliszej przyszoci?
Uycie wprojekcie dowolnej nowej
rodziny mikrokontrolerw zawsze jest

od tej czci rynku, ktra jest zwizana z tanimi dotowanymi narzdziami.

W tym obszarze waniejsze s moliwoci, uniwersalno oraz wsparcie
ze strony dostawcy, cena dla tego typu
klientw z pewnoci nie jest drogowskazem inwestycji.
Na koniec warto zerkn na zestawienie pokazane na rysunku 8, gdzie
zilustrowano gwnych odbiorcw
oprogramowania i narzdzi projektowych w Polsce. Na czoowej pozycji
s producenci elektroniki profesjonalnej, a wic rmy wytwarzajce specjalistyczne i niszowe aplikacje z duym
wkadem myli inynierskiej. Ale niewiele sabiej oceniono uczelnie wysze
i placwki badawcze, ktre jak wynika z ankiet s wanym i liczcym si na
rynku odbiorc narzdzi i programw.
S one potrzebne do prowadzonych bada naukowych, prac realizowanych

zwizane zkoniecznoci poniesienia przez producentw elektroniki wielu

kosztw inwestycyjnych oraz powicenia pracy iczasu na opanowanie
nowych technologii. Producenci mikrokontrolerw, a czasem rwnie ich dystrybutorzy, staraj si wzi przynajmniej cz tego wysiku na siebie,
m.in. tworzc rnego typu rozwizania niskokosztowe, ktre maj na celu
umoliwienie klientom wstpn ocen
parametrw mikrokontrolerw albo oferujc konstruktorom szeroki program
wsparcia technicznego, opierajcy
si na dotychczasowym dowiadczeniu. Wydaje si, e ten trend bdzie si

w ramach grantw i nauczania studentw i zwykle dotycz zaawansowanych

wersji, std pewnie taka, a nie inna pozycja. D wykresu przypad rmom
zagranicznym obecnym w Polsce oraz
producentom kontraktowym. Ci pierwsi zwykle wyposaenie takie przywo
ze sob z rynkw macierzystych, poza
tym wiele rm projektowych korzystajcych z naszych zasobw kadrowych
ju jest w kraju od dawna i najwiksze
inwestycje ma za sob. Ci drudzy zwykle nie zajmuj si projektowaniem.
To s na razie nieliczne wyjtki w skali kraju, np. Bornico, EAE Elektronik,
czyli jest ich za mao, aby zmieni wynik ankiety dla tej pozycji.

Dostawcy oprogramowania
projektowego
W zakresie duych uniwersalnych
pakietw oprogramowania EDA, cz-

utrzymywa ie dalej wzrasta bdzie

zaangaowanie dostawcw we wspieranie rozwoju projektw. Szybko zmieniajce si zapotrzebowanie rynku, otwieranie si nowych nisz produktowych,
aco za tym idzie ioferta handlowa,
bd wymuszay na producentach du
elastyczno. Wzrastaa bdzie te presja na skrcenie czasu trwania wdroenia projektw. Zatem czas iich koszty
bd dla dziaw konstrukcyjnych coraz
istotniejsze. Zdobyte przez konstruktorw dowiadczenie oraz ich przyzwyczajenia, bd miay kluczowe znaczenie. Wzrasta te bdzie konkurencja
midzy dostawcami na tym rynku.

cych w ramach jednego zintegrowanego

systemu wiele narzdzi, takich jak edytor schematw, program do projektowania pytek drukowanych, autorouter, symulator oraz narzdzia wspomagajce
projektowanie ukadw programowalnych, na rynku w ostatnim okresie doszo do kilku przetasowa. Dystrybucj
produktw Altium zaja si firma
Computer Controls, rma Evatronix
we wsppracy z FlowCAD-em zaja si promocj OrCAD-a. Poza tym
zmian nie ma: Gamma jest dystrybutorem programu PADS Mentor Graphics,
za Eagle oferuje Farnell element14.
Dodatkowo Farnell nawiza wspprac z Altium i bdzie mia w ofercie
program Circuit Maker, ktry uzupeni
Eagla w trudniejszych projektach.
Poza duymi pakietami oprogramowania EDA wan cz rynku tworz
narzdzia dla mikrokontrolerw, a wic
kompilatory, symulatory i debuggery, stosy programowe oraz rodowiska
IDE do tworzenia systemw embedded.
Dostawc takich programw jest rma
WG Electronics, sprzedajca oprogramowanie rm Keil, ARM i iSystem oraz
produkty do boundary-scan rmy
JTAG Technologies. Kolejnymi rmami
tego typu na rynku s RK-System, a take Kamami i JM elektronik. Wikszo
wymienionych rm nie ogranicza oferty
do oprogramowania i sprzedaje te narzdzia sprztowe.

Dostawcy narzdzi
sprztowych
Rys. 9. Ocena skali piractwa oprogramowania inynierskiego wPolsce. Zkadym kolejnym
rokiem wyniki s coraz lepsze, te aktualne wygldaj ju cakiem niele

34

Stycze 2015

Elektronik

Dostawcw narzdzi do projektowania elektroniki mona podzieli na dwie

wyranie zarysowane grupy o zblio-

Inne materiay na temat

narzdzi deweloperskich
i oprogramowania EDA
w poprzednich numerach
Elektronika

Raport

nych pro lach. Pierwsz z nich stanowi dystrybutorzy podzespow elektronicznych, ktrzy maj te w ofercie powizane narzdzia. Taki model dziaalnoci jest popularny, gdy komponenty
i narzdzia s silnie ze sob powizane
tematycznie i nierzadko dostpno narzdzi warunkuje sprzeda podzespow i odwrotnie.
Przykadem takich przedsibiorstw
w tym raporcie jest WG Electronics,
JM elektronik, EBV oraz dystrybutorzy
katalogowi: Farnell element14, TME,
Conrad, ktrzy nierzadko maj silnie
konkurencyjn ofert handlow w porwnaniu z reszt.
Drug grup tworz rmy, ktre produkuj samodzielnie narzdzia projekTabela 3. Plan raportw Elektronika
na najblisze miesice
Miesic

Temat raportu

Luty 2015

Zcza sygnaowe

Marzec 2015

Drukarki, znakowarki,
etykieciarki

Kwiecie 2015

Monta kontraktowy elektroniki

towe, np. Glyn wytwarzajcy zestawy

startowe z mikrokontrolerami Renesasa
i wywietlaczami, Propox, RK-System,
produkujcy programatory i emulatory
oraz Kristech, Kamami. Nie zawsze to,
co jest w ofercie, pochodzi tylko z produkcji wasnej.

Przegld ofert dostawcw

W tabeli 1 przedstawiamy przegld
ofert dostawcw narzdzi projektowych. Ma on charakter oglny bez wnikania w szczegy techniczne. W podziale na kilka gwnych grup produktw podajemy, czy dana rma ma
je w ofercie, czy te nie. W ten sposb
tabela z przegldem ofert odgrywa rol
wskazwki i jest wstpem do dalszych
kontaktw.
Gwne kategorie to programatory,
emulatory dla mikrokontrolerw, zestawy uruchomieniowe dla PLD i DSP, zestawy ewaluacyjne, starter kity oraz narzdzia, oprogramowanie EDA i sprzt
produkcyjny. Taki podzia obejmuje znakomit wikszo omawianych
w tym zestawieniu produktw.
Robert Magdziak

Raporty
Biura inynierskie EL 3/2013
Mikrokontrolery EL 1/2013
Narzdzia deweloperskie EL 7/2012
Teksty techniczne
Projektowanie iwybr moduw M2M
EL 11/2014
Systemy operacyjne czasu
rzeczywistego charakterystyka
ikryteria wyboru EL 6/2014
Styl programowania a jako
programw EL 4/2014
Debugowanie procesorw
wielordzeniowych EL 3/2013
Analiza bdw oprogramowania
wsystemach wbudowanych
EL 3/2012
Wymienione teksty s dostpne na
naszym portalu: www.elektronikab2b.pl

rdem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach s

wyniki uzyskane w badaniu ankietowym
przeprowadzonym wrd dostawcw oprogramowania i narzdzi do projektowania
elektroniki w Polsce.

Elektronik

Stycze 2015

35

Raport | Prezentacje

Zestawy startowe iewaluacyjne

dla mikrokontrolerw STM32
Jednym zelementw budujcych popularno mikrokontrolerw STM32 byy
is tanie iatwo dostpne zestawy startowe iewaluacyjne oraz inne narzdzia,
ktrych ofert producent konsekwentnie poszerza. Fundamentem tej czci oferty s doskonale znane DISCOVERY, ktre jak mona si spodziewa bd
wniektrych zastosowaniach wypierane przez coraz bardziej popularne zestawy
NUCLEO. Wartykule przedstawiamy cechy, wyposaenie imoliwoci zestaww
startowych iewaluacyjnych firmy STMicroelectronics.

otencja rynkowy szerokich

rzesz niewielkich klientw jest
zazwyczaj skrztnie ignorowany przez due rmy pprzewodnikowe, co skutkuje niewielk popularnoci oferowanych

przez nie rozwiza. Firma STMicroelectronics wprowadzajc do sprzeday

mikrokontrolery STM32 przyja inn
strategi, ktra okazaa si skuteczna
i zaowocowaa niebywaym sukcesem:
s to obecnie bez wtpienia najbardziej
popularne mikrokontrolery i to nie tylko w naszym kraju. Strategia promocyjna rmy polegaa na udostpnieniu
konstruktorom naprawd tanich narzdzi, zarwno programatora-debuggera JTAG/SWD (ST-Link i jego kolejne
generacje), jak i wielu rodzajw zestaww startowych i ewaluacyjnych, ktre pokrtce przedstawimy w artykule. Zaczniemy od najtaszych i najnowszych w ofercie produkcyjnej
zestaww z serii NUCLEO.

Rodzina STM32NUCLEO

Fot. 1. Zestaw STM32NUCLEO

36

Stycze 2015

Elektronik

Zestawy STM32NUCLEO miay wiatow premier w lutym 2014 roku podczas norymberskich targw Embedded
World. Ich producent dostrzeg poten-

cja systemu Arduino, dlatego zestawy

STM32NUCLEO s z nim mechanicznie i elektrycznie zgodne. Ze wzgldu
na zastosowanie w NUCLEO mikrokontrolerw o liczbie wyprowadze znacznie przewyszajcej standardowe rozwizania Arduino (LQFP64), konstruktorzy zestaww zastosowali dodatkowe
zcza szpilkowe, na ktre wyprowadzono wszystkie linie GPIO mikrokontrolera oraz sygnay pomocnicze. Ten alternatywny system zcz nazwano Morpho,
umoliwia on wykorzystanie caego potencjau mikrokontrolerw zastosowanych w zestawach.
Wygld zestawu STM32NUCLEO z mikrokontrolerem STM32F030 pokazano na fot. 1. Obecnie dostpne s wersje tych zestaww wyposaone w modele mikrokontrolerw STM32 ze wszystkimi wersjami rdzeni (Cortex-M0,
Cortex-M0+, Cortex-M3 i Cortex-M4F),
pochodzcymi ze wszystkich podstawowych podrodzin, w tym take STM32L.

Prezentacje | Raport
Niezalenie od typu zastosowanego mikrokontrolera, wszystkie wersje zestaww STM32NUCLEO wygldaj tak
samo i maj takie same skromne wyposaenie. Uytkownik ma do dyspozycji jeden mikroswitch i jedn LED, pozostae elementy interfejsu uytkownika
(2LED i mikroswitch) speniaj funkcje
zdeniowane przez producenta.
Integraln czci wyposaenia zestaww STM32NUCLEO jest programator-debugger JTAG/SWD, ktry jest zgodny z interfejsem ST-Link/v2-1. Jego
rmware realizuje poza obsug programatora i debuggera take funkcj
wirtualnego COM-a, umoliwiajcego
wygodn komunikacj mikrokontrolera z terminalem lub aplikacj dziaajc na PC, bez koniecznoci stosowania dodatkowych interfejsw, konwerterw itp. Programatory-debuggery niektrych wersji STM32NUCLEO producent wyposay w dodatkowy tryb pracy interfejsu USB: mikrokontroler programatora moe emulowa tryb pracy mass-storage, ktry suy do obsugi programowania pamici Flash z poziomu zdalnego rodowiska programistycznego mbed.
Jak wida, standardowe wyposaenie
zestaww STM32NUCLEO nie jest bogate, ale dziki zgodnoci ze standardem Arduino uytkownicy mog korzysta z zasobw sprztowych tego
systemu, ktrego moliwoci ogranicza
obecnie wycznie wyobrania uytkownika. Firma STMicroelectronics

Fot. 2. Ekspander dla STM32NUCLEO

X-NUCLEO-NFC01 do testowania aplikacji
NFC/RFID

przygotowuje wasne ekspandery

dla NUCLEO (na fot. 2 pokazano
jeden z dostpnych X-NUCLEONFC01 do testowania aplikacji NFC/RFID), zorientowane
przede wszystkim na prezentacj moliwoci podzespow
oferowanych przez t rm.

Rodzina DISCOVERY
Starsz od NUCLEO rodzin tanich zestaww startowych s pytki
DISCOVERY, ktrych pierwsze modele pojawiy si na rynku niemal jednoczenie z pierwszymi mikrokontrolerami STM32. Obecnie dostpnych jest wiele typw zestaww z tej serii, charakteryzujcych si odmiennym, lecz bogatym, wyposaeniem, ktre dobrano
w taki sposb, eby pokaza najwaniejsze cechy lub optymalne obszary aplikacyjne zastosowanych mikrokontrolerw.
Przykadowo:
zestaw STM32F429I-DISCO (fot. 3)
jest przykadem implementacji zaawansowanego systemu graficznego
z mikrokontrolerem STM32F429 oraz
kolorowym wywietlaczem LCD-TFT,
touch panelem oraz zewntrzna pamici SDRAM, obsugiwane przez
interfejsy i kontrolery wbudowane
w mikrokontroler,
zestaw STM32F401C-DISCO (fot. 4)
jest przykadem systemu cyfrowego
audio, wykonanym na mikrokontrolerze STM32F401, wyposaonym w mikrofon MEMS, przetwornik C/A, wyjciowy tor analogowy oraz sensory
MEMS, ktre mona wykorzysta we
wasnych eksperymentach,
zestaw STM32L0538-DISCO (fot. 5) to
z kolei przykad systemu energooszczdnego, wykonanego na mikrokontrolerze z rdzeniem Cortex-M0+, ktry
za pomoc aplikacji demonstracyjnej obsuguje wywietlacz e-paper
i monitoruje natenie prdu pobieranego w rnych trybach pracy
przez CPU.
Pokazane przykady ilustruj zaledwie cz moliwoci oferowanych uytkownikom przez zestawy
DISCOVERY, ktrych obecnie jest dostpnych a 9 typw. Wsplnym elementem ich wyposaenia jest wbudowany programator-debugger ST-Link/
v2, pozostae elementy wyposaenia s
charakterystyczne dla konkretnych zestaww, s to m.in. sensory kompasowe, sterowniki LED redniej mocy, nastawniki i klawiatury zblieniowe czy

Fot. 3. Wygld
zestawu
STM32F429I-DISCO

monochromatyczny wywietlacz LCD.

Wszystkie zestawy z serii DISCOVERY
wyposaono take w zcza szpilkowe gold-pin, na ktre wyprowadzono linie GPIO mikrokontrolerw, linie zasilajce oraz sygnay pomocnicze. Niestety rozmieszczenie zyczne
tych zczy i przypisanie sygnaw do
poszczeglnych szpilek nie s jednolite we wszystkich zestawach, w zwizku
z czym nie powstaa wok nich infrastruktura ekspanderw funkcjonalnych
jak w przypadku Arduino, do kadego
zestawu konieczne jest budowanie dedykowanych rozwiza lub trzeba korzysta z ekspanderw uniwersalnych.
Zestawy DISCOVERY, podobnie do
NUCLEO, charakteryzuj si niskimi cenami, uatwiajc szybkie i tanie
rozpoczcie prac z mikrokontrolerami STM32.

Fot. 4. Wygld zestawu STM32F401C-DISCO

Elektronik

Stycze 2015

37

Raport | Prezentacje

Fot. 5. Wygld zestawu STM32L0538-DISCO

EVAL
Historycznie najstarsz seri
zestaww narzdziowych dla
mikrokontrolerw STM32 jest
seria EVAL (np. STM3240GEVAL fot. 6), ktre charakteryzuj si bogatym wyposaeniem, pozwalajcym kompleksowo
testowa moliwoci mikrokontrolerw i s przeznaczone do prowadzenia
prac badawczych w profesjonalnych laboratoriach R&D. Przykadem wyspecjalizowanego wyposaenia
zestawu EVAL, ktre ma na
celu umoliwienie szybkiej
ewaluacji mikrokontrolera
przez konstruktorw jest m.in. zestaw
STM32373C-EVAL (fot. 7), ktry poza
wieloma standardowymi elementami
wyposaono w analogowy tor wejciowy oraz zocone elektrody do uproszczonego pomiaru EKG. Standardowym elementem wyposaenia zestaww EVAL
jest programator-debugger ST-Link, za
pomoc ktrego mona programowa
pami Flash mikrokontrolera, debugowa przygotowywany program i monitorowa jego prac.
Firma STMicroelectronics oferuje obecnie kilkanacie typw zestaww EVAL oraz specjalistycznych ekspanderw dla nich, jak na przykad:
STM32100B-MCKIT do projektowania

Fot. 6. Wygld zestawu STM3240G-EVAL

38

Stycze 2015

Elektronik

Fot. 8. Wygld sprztowej czci zestawu STM3220G-JAVA

Fot. 7. Wygld zestawu STM32373C-EVAL

trolery pakiety bibliotek STM32CubeFx/

Lx, w skad ktrych wchodz: drivery do sprztu z interfejsem HAL, system plikw, prosty RTOS, biblioteki
Touch Sensing oraz podstawowe biblioteki z procedurami gracznymi.
Biblioteki STM32CubeFx/Lx s dostpne w pakietach dla poszczeglnych rodzin mikrokontrolerw (np. dla
STM32L0 STM32CubeL0).
Jak wida z tego krtkiego przegldu, wybr narzdzi dla konstruktorw korzystajcych z mikrokontrolerw

i testowania aplikacji
silnikowych, aplikacji
IoT (STM32429I-EVAL)
czy zestaw narzdzi
do tworzenia aplikacji
w Javie (np. STM3220GJAVA fot. 8).
Wyposaenie i ukierunkowanie aplikacyjne
zestaww EVAL powoduje, e s one znacznie drosze ni narzdzia wczeniej opisane,
warto jednak wzi pod
uwag, e z zestawami Rys. 9. Okno pakietu STM32CubeMX zprzykadow konfigus czsto dostarczane racj mikrokontrolera STM32F401
elementy (m.in. biblioteki programistyczne) oferowane wy- STM32 jest szeroki, wyranie wchodz
cznie jako integralny element zestawu. one w okres dojrzay: zarwno wyposaenie poszczeglnych podrodzin mikroNie tylko sprzt
kontrolerw jak i biblioteki wspierajce
Firma STMicroelectronics rozwija od programistw poukadano w przejrzypewnego czasu bezpatne narzdzia dla sty, wygodny sposb. Czy s jakie arguprogramistw korzystajcych z tanich menty przeciw?
platform sprztowych przede wszystPiotr Zbysiski
kim NUCLEO. Chodzi o coraz bardziej
popularny pakiet gracznego konguratora mikrokontrolerw STM32 o nazwie
STM32CubeMX (rys. 9) oraz wspomagaSTMicroelectronics
www.st.com
jce tworzenie aplikacji na te mikrokon-

Prezentacje | Raport

Wybr
mikrokontrolera
do nowych
projektw:
8- czy
32-bitowy?

Wzrost popularnoci 32-bitowych mikrokontrolerw wostatnich latach jest oglnie znany. Moliwoci, jakie daj mikrokontrolery 32-bitowe ibogactwo ukadw peryferyjnych tumacz, dlaczego dowiadczeni konstruktorzy wybieraj
je do nowych projektw. Konstruktorzy doskonale zdaj sobie spraw ztego,
e coraz bardziej skomplikowane urzdzenia wymagaj duej mocy obliczeniowej. Nie bez znaczenia s te zintegrowane peryferia oraz atwy dostpu do
narzdzi programistycznych oraz bibliotek.

ikszo 32-bitowych mikrokontrolerw jest opartych na bardzo popularnych

rdzeniach ARM i w zwizku z tym konstruktorzy maj pewno, e bd mogli skorzysta z narzdzi z rnych rde, szerokiego zakresu zestaww uruchomieniowych oraz sprztu do testowania. Blisze spojrzenie na trendy panujce na rynku mikrokontrolerw ujawnia, e nie tylko 32-bitowe mikrokontrolery wykazuj znaczny wzrost popularnoci. Wzrost sprzeday mikrokontrolerw 8-bitowych jest zbliony do 32-bitowcw 6,4 w porwnaniu do 6,9% dla
procesorw 32-bitowych. Inni analitycy podaj, e tempo wzrostu sprzeday
mikrokontrolerw 8- i 32-bitowych jest
identyczne. Trend wzrostowy w zakresie
8-bitowych mikrokontrolerw wyranie
podkrela, e musi by jaki istotny powd, dla ktrego 8-bit MCU s stale stosowane. Celem tego artykuu jest przedstawienie powodw, dla ktrych 8-bitowe mikrokontrolery zachowuj duy
udzia w rynku mikrokontrolerw.

Istotne rnice
Podstawow rnic pomidzy ukadami 8- i 32-bitowymi s: struktura kosztw i cen, wydajno procesora, atwo obsugi, wydajno sprztowa oraz statyczny pobr energii. Przy
tworzeniu nowego projektu konstruktorzy musz starannie oszacowa wymagania dla MCU, biorc pod uwag
wydajno, niezbdn liczb interfejsw i dla urzdze zasilanych bateryjnie wszystkie istotne rda poboru
prdu. Bez wtpienia ukady 32-bitowe
s wydajniejsze ni 8-bitowe, ale inynierowie musz wybra pomidzy tym,
co najlepszego jest dostpne na rynku,
a rzeczywistymi wymaganiami aplikacji. I jest to raczej wybr pomidzy

tym, co jest odpowiednie dla aplikacji,

a nie ilu bitowy rdze procesora powinien by zastosowany.
Naturalnie na t decyzj ogromny wpyw ma take koszt elementw.
Krtko mwic, dla mniejszej liczby bramek prostsza jednostka 8-bitowa bdzie
tasza od 32-bitowej. Porwnujc mikrokontrolery 8- i 32-bitowe najbardziej
popularnych i wiodcych producentw,
kady 8-bitowy mikrokontroler, ktry ma podobn wielko pamici Flash,
liczb wyj itp. bdzie o ok. 20% taszy. Ale jest to tylko jeden z powodw.
Kolejnym wanym aspektem jest atwo, z jak projektant moe przystpi
do tworzenia nowej konstrukcji opartej
na 8-bitowych mikrokontrolerach.

Tabela 1. Udzia w rynku elektroniki wybranych grup mikrokontrolerw, rdo: iSuppli

2012
2013
2014
2015
2016
2017
Pprzewodniki razem
325
339
361
385
395
413
Mikrokontrolery razem
16
16,2
17,2
18,8
19,3
20,5
4-bitowe
154
159
161
157
145
133
8-bitowe
6057
6565
6936
7532
7768
8259
16-bitowe
4021
3611
3765
4060
4053
4019
32-bitowe
5776
5868
6349
7050
7341
8069

Elektronik

CAGR
4,9%
5,1%
2,8%
6,4%
0%
6,9%

Stycze 2015

39

Raport | Prezentacje
atwo wtworzeniu nowych
konstrukcji

Tabela 3. Pobr prdu wybranych mikrokontrolerw

Tryb statyczny Tryb statyczny
Liczba
Tryb
CPU
Rodzina
Flash
(1)
w 25C (2)
w 85C (2)
pinw
aktywny
32-bity ARM
Atmel SAM D20
16-256 KB
3264 140 A/MHz
2 A
85 A
Cortex M0+
32-bity ARM
Freescale K20
32-160 KB
3264 280 A/MHz
1,9 A
30 A
Cortex M4
Atmel ATmega X8PA 8-bitowy AVR
4-32 KB
2832 300 A/MHz
100 nA
2 A
ST STM8S00X
8-bitowy STM
8-64 KB
2048 230 A/MHz
4,5 A
17 A
(1)
CPU aktywny, praca z wewntrznej pamici przy 3 V i typowych warunkach
(2)
CPU nieaktywny z podtrzymaniem SRAM i zasilaniu 3 V

Uruchomienie pierwszej dziaajcej

aplikacji na mikrokontrolerze opartym
o rdze ARM Cortex-M wymaga znajomoci architektury oraz wiedzy na temat systemu taktowania rdzenia oraz
peryferiw. Naley zadba o ustawienie taktowania dla rdzenia, magistrali AHB, APBA, pamita naley take
o liczbie cykli oczekiwania dla pamici
Flash. Zupenie inaczej wyglda to w przypadku ukadw 8-bitowych Atmela. Na przykad tinyAVR oraz megaAVR wymagaj zainicjowania wskanika stosu, co zazwyczaj zabiera 4 linie kodu i aplikacja jest gotowa do startu. Wybr rda taktowania, poziomu zadziaania dla brown-out detectora, resetu
s pre-programowane i z domylnymi wartociami ukad jest
w stanie dziaa. W ukadach 8-bitowych ukady peryferyjne
oraz CPU pracuj na tych samych czstotliwociach, w zwizku z tym projektanci nie musz obawia si opnie w synchronizacji pomidzy poszczeglnymi elementami.

la na wspdziaanie urzdze peryferyjnych bez udziau rdzenia mikrokontrolera (CPU). Pozwala to peryferiom na przesyanie sygnaw wprost do innych blokw i zapewnia krtki
i w 100% przewidywalny czas reakcji. Podczas penego korzystania z funkcjonalnoci systemu zdarze moliwa jest konguracja ukadu, aby wykonywa skomplikowane operacje
z niewielkim udziaem procesora (CPU), oszczdzajc jednoczenie cenn pami oraz czas wykonania.
W takiej sytuacji szybko procesora nie jest jedynym decydujcym czynnikiem. Naley zada pytanie, ile cykli zajmie odpowied na przerwania, uruchomienie obsugi przerwania ISR
Wydajno
oraz powrotu z niego. Jak pokazuje poniszy przykad, 8-bitowy
W rzeczywistoci wikszo konstrukcji nie ma wysokich mikrokontroler bdzie bardziej wydajny w zakresie obsugi zdawymaga obliczeniowych. Zwykle wymagane s niewielkie rzenia. Wemy pod uwag prosty przykad otrzymania 1 bajta
operacje na danych, dlatego zbilansowanie rzeczywistych po- na interfejsie SPI, wykorzystujc przerwanie do jego wykrycia,
trzeb z wymaganiami dotyczcymi zuycia energii oraz po- a nastpnie uruchamiajc proste ISR do odczytania bajta z obczeniami peryferiw jest niezbdne.
wodowego SPI i przechowania go w pamici SRAM.
Na przykad prosty termostat wikszo czasu jest w stanie
Tabela 2 zawiera porwnanie pomidzy 8-bitowym mikroupienia. Budzi si, aby zmierzy temperatur, a nastpnie w- kontrolerem Atmel AVR i 32-bitowym ARM Cortex M0+.
cza lub wycza przekanik lub przesya instrukcje do kontro- Wymagane 12 cykli w stosunku do 33 cykli rwne jest teolera hosta i ponownie wpada w stan upienia. Wymagania ob- retycznie maksymalnej przepustowoci SPI 1,67 MB/s (13,3
liczeniowe tej aplikacji s mae podobnie jak wiele innych apli- Mbps) dla 8-bit CPU i 606 KB (4,8 Mbps) dla 32-bitowego CPU,
kacji detektory ognia, elektronarzdzia, przepywomierze, gdy dziaaj z czstotliwoci 20 MHz.
czy urzdzenia kontroli.
Wydajno przetwarzania numerycznego moe mie take wpyw na stos i wymagan pami. Zastosowanie algoWymagania sprztowe
rytmu Fibonacciego jest bardzo dobrym sposobem na testoWiele wspczesnych mikrokontrolerw ma zintegrowa- wanie wymaga pamiciowych. Poniewa uywa si tylko
ne rnego rodzaju funkcjonalnoci bezporednio zwizane zmiennej lokalnej, wszystko musi by wrzucone do stosu.
z hardware. W przypadku Atmela zarwno rodzina AVR 8-bi- Gdy porwnujemy mikrokontrolery 8-bit AVR z ARM 32towa, jak i ARM 32-bitowa jest to tzw. event system (system bit Cortex-M0+ oraz zastosujemy 15-stopniowy rekurencyjzdarze). Jest on zestawem funkcji sprztowych, ktry pozwa- ny algorytm Fibonacciego, AVR korzysta w sumie z 70 bajtw stosw, wczajc w to 30 poTabela 2. Porwnanie ukadw 8- oraz 32-bitowych dla wybranego scenariusza
wrotw (15 gbokich wywoa).
8-bitowy AVR 32-bitowy Cortex
Akcja
Komentarz
Mikrokontroler oparty na platfor(cykle)
M0+ (cykle)
mie ARM uywa 192 bajty (60 bajWykrycie przerwania i skok do wskanika
3
12
tw to stos powrotw). Oznacza to,
W ukadach AVR nie jest wymagana,
gdy kade rdo przerwa ma swj
e CSTACK jest przeszo trzykrotIdentyfikacja przerwania
0
6
wektor przerwa. Dla ukadu Cortex M0+
nie wikszy od rozwiza 8-bitolimitem s 32 rda
wych. Potwierdza to fakt, i aplikaW ukadach Cortex M0+ niewymagane,
Odoenie rejestru na stos
1
0
gdy wykrycie przerwania odkada
cja na 32-bitowym mikrokontroleautomatycznie 8 rejestrw na stos
rze wymaga moe 1,53 razy wiPrzy zaoeniu, e ukady peryferyjne i CPU
Odczyt bajtu z SPI do rejestru
1
2
cej pamici SRAM w porwnaniu
taktowane s z t sam szybkoci
do ukadu 8-bitowego.
Zapis odebranego bajta do SRAM
2
2
Zdjcie rejestru ze stosu

Powrt z przerwania
Cykle w main () zanim nastpne
przerwanie moe by obsuone
Minimalna liczba cykli do odebrania
bajtu z SPI za pomoc przerwa

10

12

33

40

Stycze 2015

Elektronik

W ukadach Cortex M0+ niewymagane,

gdy powrt z przerwania automatycznie
zdejmuje ze stosu stan 8 rejestrw

Pobr energii
Na koniec naley przyjrze si kolejnemu wanemu czynnikowi, jakim
jest pobr energii statycznej. Moe on
by kluczowym czynnikiem decydujcym o wyborze pomidzy mikro-

Prezentacje | Raport
kontrolerami 8- i 32-bitowymi, szczeglnie dla w aplikacjach
z zasilaniem bateryjnym. Tabela 3 ilustruje rnice w poborze energii midzy tymi mikrokontrolerami, zarwno w trybie
statycznym, jak i aktywnym. Agresywne technologie produkcyjne skutkuj wzrostem prdu tranzystora, ktry podwaja si
z kadym kolejnym procesem i jest proporcjonalny do liczby
bramek. Ponadto upyw prdu gwatownie ronie w wyszych
temperaturach, co moe mie znaczenie nawet w przy projektach konsumenckich. Wszdzie z sob zabieramy telefony komrkowe, czy osobiste odtwarzacze multimedialne i wielokrotnie moglimy si przekona, e latem temperatury w samochodzie czsto przekraczaj 40C.
Ilo czasu, jak mikrokontroler spdzi w trybie aktywnym
w stosunku do trybu statycznego ma znaczcy udzia w cakowitym poborze energii przez aplikacj. Naturalnie stosunek
trybu aktywnego do statycznego rni si w zalenoci od wymaga danej aplikacji. Biorc pod uwag wczeniejszy przykad przerwania SPI (tabela 2) i przy zaoeniu, e przepustowo danych SPI wynosi 80 kbps, 8-bitowy mikrokontroler
1,2% czasu spdzi w trybie aktywnym w porwnaniu do 3,3%
w przypadku mikrokontrolerw 32-bitowych.
Tabela 4. redni pobr prdu ukadw 8- oraz 32-bitowych
Budet energetyczny
8-bitowy AVR
32-bitowy Cortex M0+
Tryb aktywny na 10 MHz
1,2%3000 A
3,3%1400 A
Tryb upienia
98,8%0,1 A
96,7%2 A
redni pobr
36,1 A
48,1 A

Pobr energii zmienia si take wraz z technologi pprzewodnikow wykorzystan w procesie produkcji. Oglnie im
bardziej zaawansowany proces tym niestety wiksze s prdy
upywu w tranzystorach stanowicych baz ukadu, co przekada si na wikszy pobr mocy w stanie statycznym. Wraz
z postpem w zakresie miniaturyzacji ukadw scalonych
warto natenia prdu upywu jest bowiem na tyle dua, e
straty mocy z tym zwizane mog stanowi nawet 50% cakowitej mocy rozpraszanej w danym ukadzie. Istotne jest rwnie to, e jest to stay skadnik bilansu energetycznego, ktrego warto moe dodatkowo wzrasta wraz ze wzrostem temperatury. Czyli ukady 8-bitowe wykonane w starszych procesach mog mie lepsze parametry w zakresie poboru statycznego prdu, zwaszcza w wyszych temperaturach. Dlatego
wybierajc mikrokontroler warto zdecydowa si na taki model, w projekcie oraz produkcji ktrego zaimplementowano
rozwizania zmniejszajce natenie prdu upywu.

Wnioski
Na rozwaania, czy w przyszym projekcie zastosowa 8 czy
32-bitowe mikrokontrolery wpywa wiele rnych czynnikw.
Prowokuj one wiele dyskusji, ale z pewnoci oszacowanie
wymaga technicznych dla MCU jest sporym wyzwaniem dla
inynierw. Obecnie istnieje wiele 8-bitowych mikrokontrolerw, ktre speniaj potrzeby przetwarzania na niskim poziomie oraz cznoci bezprzewodowej. Na przykad seria Atmel
ATmegaRFR2 ma chip 2,4 GHz zgodny z IEEE 802.15.4, ktry jest idealnym rozwizaniem cznoci bezprzewodowej dla
tanich urzdze zasilanych bateryjnie.
Ingar Fredriksen iPal Kastnes, Atmel

JM elektronik sp. zo.o., tel. 32 339 69 00

jm@jm.pl, www.jm.pl

Elektronik

Stycze 2015

41

Raport | Prezentacje

OrCAD iAllegro
skalowalna platforma EDA
Mona spotka si z twierdzeniem, e oprogramowanie OrCAD i Allegro to
wistocie dwie nazwy tego samego produktu EDA. Wartykule wyjaniamy, wjaki
sposb te programy wsplnie tworz skalowaln platform projektowania urzdze elektronicznych, przydatn zarwno dla najwikszych korporacji, jak idla
indywidualnych projektantw.
Allegro moduowe narzdzie
do najtrudniejszych zada
Oprogramowanie Allegro firmy
Cadence powstao, by sprosta najbardziej zaawansowanym wyzwaniom
w projektowaniu obwodw drukowanych dla urzdze Hi-Speed. Rozwj
technologii i stopie skomplikowania
ukadw sprawiy, e twrcy Allegro
wprowadzili dodatkowe moduy rozszerzajce funkcjonalno programu.
Moduy te odciaj projektanta od
mudnej, czasochonnej pracy, realizujc bardzo skomplikowane algorytmy
automatycznego wyrwnywania dugoci magistral i par rnicowych dziki moduom High Speed oraz Design
Planning. Podczas projektowania ukadw z szybkimi magistralami nie mona zapomnie o problemach zwizanych
z integralnoci sygnaw, ktre w rozwizaniu rmy Cadence rozpatrywane s w znaczeniu integralnoci sygnaw (Signal Integrity) i jakoci zasilania
ukadw, ktre te sygnay wykorzystuj
(Power Integrity).

Signal Integrity + Power

Integrity = Signal Quality
Za pomoc dedykowanych narzdzi
mona rozwiza problemy rozprowa-

42

Stycze 2015

Elektronik

dzenia sygnaw logicznych o odpowiedniej jakoci pomidzy buforami

I/O ukadw cyfrowych. Dodatkowa
analiza zasilania pozwala zaplanowa i sprawdzi sposb doprowadzenia oraz zmagazynowania energii potrzebnej do prawidowej pracy ukadw przeczajcych, gdzie istotne jest
uwzgldnienie pojemnoci magazynujcych energi (tank), pojemnoci blokujcych, a nawet pojemnoci pomidzy warstwami Power Plane.
Kolejnymi moduami s modu wysokich czstotliwoci (Analog/RF) wspierajcy projektowanie anten oraz ukadw ltrw i wzmacniaczy wysokiej czstotliwoci.
Postpujca miniaturyzacja i optymalizacja zabudowy ukadw elektronicznych stworzya wymagania dla opracowania moduu wspierajcego technologie elementw zagrzebanych i obwodw
sztywno-gitkich z rzeczywistym mechanicznym zachowaniem si zginanego obwodu, nawet z obsadzonymi komponentami. Te zadania realizuje modu
Miniaturization.
Rosncy stopie skomplikowania
ukadw sprawi rwnie, e rma
Cadence zwrcia szczegln uwag
na mechanizmy kontroli regu projektowych i wydajno silnika odpowiedzialnego za
edycj, sprawdzanie regu

w czasie rzeczywistym (On-Line) oraz

natychmiastowe odwieanie obszaru roboczego PCB. Te wymagania, jak
rwnie generowanie plikw wyjciowych CAM, rma Cadence stawia na
pierwszym planie.
Oprogramowanie Allegro w peni
wspiera wielordzeniow 64-bitow architektur stacji roboczej, projektant
moe wic tworzy nawet najbardziej
skomplikowane pyty wielowarstwowe (powyej 20 warstw) bez obaw, e
w pewnym momencie oprogramowanie
zacznie zwalnia.
Przekonywujcym dowodem na to, e
proces projektowania oparty na oprogramowaniu Allegro wraz z odpowiednim zestawem moduw rozszerzajcych
moe sprosta wymaganiom najbardziej
wymagajcych klientw, jest lista referencyjna uytkownikw Allegro. Wrd
rm, ktre uywaj rozwizania zaproponowanego przez Cadence, znajduj
si takie koncerny jak Intel, IBM, Xilinx
czy Aldec (ktrego centrum projektowe
znajduje si w Polsce).

OrCAD dla kadego

Mona zada pytanie, co z uytkownikami, ktrzy potrzebuj oprogramowania EDA do projektowania pytek ze
znacznie mniej skomplikowanym stosem warstw?
Z myl o tej grupie klientw rma
Cadence opracowaa narzdzie,
ktre w wiadomoci wielu uytkownikw kojarzy si z programem prostym i popularnym w czasach DOS-u (OrCAD Oregon
CAD). Jednak OrCAD pozostaje
tu jedynie mark, gdy w rzeczywistoci wspczesny OrCAD to
opisane wczeniej Allegro z ograniczeniem zaawansowanej funkcjonalnoci. W jednym i w drugim
programie bez zmian pozostaje

Team
D

edytor schematu i PCB, sposb zarzdzania elementami bibliotecznymi,

dokumentacj i stosem warstw obwodu drukowanego.
Uy t kownik oprogramowania
OrCAD powinien mie wiadomo,
e pracuje w rodowisku Allegro
i funkcjonalno jego oprogramowania w kadej chwili moe zosta
zwikszona przez przeczenie rodzaju wykorzystywanej licencji. W chwili,
gdy potrzeby projektowe rosn wzrosn, nasz OrCAD moe podnie sw
funkcjonalno do wersji OrCAD
Professional lub Allegro. Co wicej,
samo Allegro, a take jego dodatkowe
zaawansowane moduy, mona czasowo wypoyczy bez koniecznoci
kupowania doywotniej licencji.
Z punktu widzenia komfortu i wydajnoci pracy bardzo istotne jest przy tym
to, e nie zmienia si rodowisko pracy.
Jeli rozpoczynalimy prac w rodowisku OrCAD, to w miar jego rozszerzania w kierunku Allegro zyskamy po
prostu dodatkowe menu oraz ikony odpowiadajce wprowadzanym nowym
funkcjom. Ale nie pojawi si przed

esign
Option
High-S
peed O
ption
Miniat
urizat
ion Op
tion
Analo
g/RF O
ption
Design
Planin
g Opti
on
PCB R
outing
Option

Prezentacje | Raport

Allegro PCB Designer

OrCAD PCB Designer Professional
OrCAD PCB Designer Standard
OrCAD PCB Designer Lite
uytkownikiem dodatkowe, zabierajce
sporo czasu zadanie nauczenia si pracy
w nowym rodowisku.
Dodatkow korzy przynosi fakt,
e moemy swobodnie korzysta z dokumentacji technicznej gotowych pyt
uruchomieniowych, udostpnianej czsto przez producentw w postaci plikw
rdowych projektu obwodu drukowa-

nego w formacie OrCAD Allegro.

Tak jest chociaby w przypadku rmy Xilinx.
Taki przykadowy projekt wielowarstwowej pytki, nawet jeli zosta stworzony w Allegro z uyciem dodatkowego zaawansowanego moduu Hi-Speed, mona otworzy za pomoc najprostszej wersji OrCAD-a, mody kowa, a nawet zapisa. Oczywicie, w tej sytuacji nie bd ju sprawdzane reguy dotyczce wyrwnania dugoci
pocze czy impedancji charakterystycznej pocze, lecz nadal bdziemy mogli zmierzy dugo poczenia czy skorygowa poczenia
w innej czci obwodu.
Tak wanie dziaa skalowalna
platforma do projektowania urzdze
elektronicznych OrCAD Allegro.
Sawomir Grka, Evatronix SA

Evatronix SA
tel. +48 33 499 59 12
eda@evatronix.com
www.evatronix.com

Dodaj do ulubionych

Codebender

programowanie Arduino
wprzegldarce
Na stronie internetowej www.codebender.cc udostpniono aplikacj online
Codebender. Jest to przegldarkowa alternatywa tradycyjnego zintegrowanego
rodowiska programistycznego platformy Arduino. Mona zniej korzysta bezpatnie. Wczeniej naley jednak zaoy nowe konto izalogowa si.

rzy pierwszym
u r uc hom ien iu
aplikacji trzeba
rwnie w kilku
krokach przygotowa j do
pracy. Pomaga w tym interaktywny przewodnik, ktry przeprowadza uytkownika przez kolejne etapy tego
procesu.

Konfiguracja aplikacji
Pierwszy z nich polega na
zainstalowaniu w przegldarce dodatku Codebender
Plugin. Ten krok wymaga ponownego uruchomienia przegldarki. Nastpnie Rys. 2. Okno gwne Codebendera skada si zedytora kodu imenu do zarzdzania projektem
mona pobra niezbdne
sterowniki wymagane przez platform Arduino, o ile nie zro- Arduino. Z rozwijanej listy urzdze trzeba w tym celu wybra
biono tego wczeniej jeli tak, etap ten powinno si pomi- swoje urzdzenie, uzupeni dane o poczeniu, a nastpnie
n. Ostatnim zadaniem jest przetestowanie poczenia z pyt klikn na przycisk Run on Arduino. Na pytce podczonej
do komputera zostanie wwczas
uruchomiony projekt testowy.

Jak korzysta
zCodebendera?

Rys. 1. Aplikacja Codebender wymaga wstpnej konfiguracji

44

Stycze 2015

Elektronik

Gwne okno aplikacji Codebender podzielone jest na

dwie czci. W prawej znajduje si edytor kodu. Obok, w lewej grnej sekcji zamieszczono menu do zarzdzania projektem z opcjami jego usunicia, zapisania, skopiowania, dodania opisu i utworzenia nowego lub otwarcia istniejcego pliku. By gotowy program skompilowa, naley skorzysta z przycisku Verify Code. Informacje
o ewentualnych bdach w ko-

Dodaj do ulubionych

Zaprenumeruj codzienny newsletter

z branowymi informacjami

ElektronikaB2B.pl/newsletter

Rys. 3. Na stronie http://codebender.uservoice.com/

zamieszczono FAQ

dzie i ostrzeeniach razem z podpowiedziami, jak mona je

poprawi, wywietlane s w nowo otwartym oknie tu pod
polem do edycji kodu. By przetestowa program na pytce Arduino, trzeba z kolei skorzysta z przyciski Run on
Arduino. Projekt mona ponadto udostpni w mediach spoecznociowych. Uatwia to opcja Share this sketch. By do niej
przej trzeba wybra niebiesk strzak, ktrej naley szuka
na prawym marginesie edytora kodu.

Spoeczno Codebendera
Twrcy Codebendera udostpniaj rwnie kilka witryn internetowych, ktre s pomocne w korzystaniu z tego
przegldarkowego IDE. Jest to m.in. strona, na ktrej uytkownicy aplikacji mog zada pytanie lub zgosi problem.
Umieszczane s na niej take odpowiedzi na najczciej zadawane (FAQ). Zagadnienia poruszane na stronie pod adresem
http://codebender.uservoice.com/ zostay podzielone na kilka
grup. Wyszczeglniono przykadowe komplikacje wystpujce
na etapie zakadania nowego konta, logowania, instalacji dodatku Codebender Plugin, zarzdzania projektem, programowania pyty Arduino, kompilowania oraz uruchamiania kodu.
Informacje te powtrzono na stronie pod adresem http://codebender.uservoice.com/knowledgebase. Twrcy Codebendera
prowadz rwnie bloga (http://blog.codebender.cc/). Na portalu GitHub mona natomiast znale przykady kodw open
source (https://github.com/codebendercc/).
Monika Jaworowska

Zaprenumeruj codzienny newsletter

z branowymi informacjami

AutomatykaB2B.pl/newsletter

ElektronikaB2B.pl
Portal branowy dla elektronikw

http://codebender.cc/
Elektronik

Stycze 2015

45

Technika

Pomiar wielkoci
nieelektrycznych

mierniki temperatury
iwilgotnoci

Pomiary wielkoci nieelektrycznych s podstaw procesw nadzoru ikontroli

urzdze wniemal wszystkich dziedzinach przemysu. Pomiar wielkoci nieelektrycznych to rwnie pomiary parametrw cieczy, co wniektrych branach jest
koniecznoci ze wzgldu na przepisy prawne. Wielkoci nieelektryczne charakteryzuj si ogromnym zrnicowaniem, zatem iwybr urzdze do ich pomiaru jest niezwykle szeroki.
Mierniki temperatury
Temperatura to bez wtpienia najczciej mierzona wielko nieelektryczna. Jej znajomo pozwala na ocen stanu obiektu i kontrol procesu, umoliwiajc lokalizacj i diagnostyk badanych elementw. Pomiar tej wartoci nieelektrycznej jest konieczny i nieoceniony
w przypadku kontroli procesu produkcji,
w systemach magazynowania, instalacji
HVAC, a take w budownictwie. Zastosowanie specjalistycznych przyrzdw pomiarowych oraz czujnikw temperatury
pozwala na uzyskiwanie danych w szerokim zakresie pomiarowym. Temperatur
mierzy si metodami kontaktowymi (termorezystory, termopary) i bezkontaktowymi (pirometry i kamery).

46

Stycze 2015

Elektronik

Obecnie najszerzej stosowanymi

w przemyle typami czujnikw s termorezystory i termopary, ktre gruj
nad innymi nisk cen i du dokadnoci wskaza. Tego typu czujniki stosowane s zarwno w urzdzeniach stacjonarnych, kontrolnych, jak i przenonych
termometrach elektronicznych.
Urzdzeniem wykorzystujcym termopar typu K jest termometr cyfrowy Voltcraft K204 z czterema kanaami pomiarowymi. Pozwala na wykonywanie pomiarw o wysokiej dokadnoci w szerokim zakresie od 200 do
+1370C i spenia najwysze wymagania jakociowe. Urzdzenie wyposaone
jest w zcze RS-232, przez ktre mona
odczytywa i edytowa dane na kompu-

terze za pomoc doczonego oprogramowania.

Standardem dla wielu aplikacji staje si pomiar temperatury metod bezkontaktow. Aparatura tego typu jest coraz dokadniejsza i tasza, zatem jej wykorzystanie staje si bardziej powszechne. Pirometry dostpne s obecnie praktycznie dla kadego uytkownika, tego
pracujcego w przydomowym warsztacie, jak i profesjonalnego diagnosty.
Przykadowym urzdzeniem o rozbudowanych funkcjach pomiarowych jest pirometr Voltcraft IR 900-30S, ktry pozwala take na ustawienie wspczynnika emisyjnoci badanych powierzchni za pomoc stykowego pomiaru temperatury. Pirometr ten umoliwia uzyska-

Technika
nie precyzyjnych wartoci pomiarowych
i informuje o przekroczeniu ustawionych
wartoci alarmowych. Model IR 900-30S
pozwala na wykorzystanie funkcji wartoci minimalnej, maksymalnej, funkcji
wartoci redniej oraz rnicy, a take zapis do 20 wartoci pomiarowych. Pracuje
w zakresie od 50 do +900C.
Termowizja pozwala na kontrol zuycia wewntrznych i zewntrznych elementw maszyn, kontrol izolacji instalacji CO czy diagnoz urzdze, w ktrych wystpuj napicia rzdu kilkuset kilowoltw i natenie prdu o wartoci setek amperw, bez ich wyczania. Dziki temu kontrola ich stanu jest
prosta i cakowicie bezpieczna. Kamery
termowizyjne w porwnaniu do sprztu wykorzystujcego metody kontaktowe, charakteryzuj si mniejsz dokadnoci pomiarow, a take wymagaj
znajomoci wspczynnika emisyjnoci
badanego materiau. W zwizku z tym
kontrola i interpretacja termogramu
moe wymaga wikszej wiedzy w przypadku np. pomiaru materiaw o rnych waciwociach emisyjnoci na jednym obszarze.
Jedn z wielu przystosowanych do
aplikacji przemysowych jest kamera
termowizyjna Flir E4, ktra czy w sobie wszystkie parametry umoliwiajce
niezawodn prac i dokadn diagnoz. Dziki funkcji MSX (Multi Spectral
Dynamic Imaging), czyli obrazowania
wielowidmowego, pozwala na obserwacj badanych obszarw przez naoenie
zdj termicznych na cyfrowe. Funkcja
ta sprawia, e kontrola stanu urzdze
jest jeszcze dokadniejsza, obarczo-

Fot. 1. Pirometr Voltcraft IR 900-30S

na mniejszym bdem pomiarowym,

a take umoliwia obserwacj szczegw i zarysw obiektw, co jest nieocenione w przypadku pomiaru niewielkich obiektw, np. szaf sterowniczych.
Dziki dostpowi do obrazw w formacie JPG zapisywanych wraz ze wszystkimi danymi radiometrycznymi na karcie miniSD lub bezporednio na komputerze PC (dziki zczu typu miniUSB) praca z kamer Flir E4 nie wymaga zakupu dodatkowych akcesoriw.
Oprogramowanie FLIR Tools pozwala
take na szybk i prost analiz.

Mierniki wilgotnoci
Wilgotno jest kolejn, bardzo wan wielkoci nieelektryczn, od ktrej uzalenionych jest wiele procesw.
Wymaga staej kontroli w miejscach magazynowania i podczas procesw produkcyjnych, gdy w przypadku nieodpowiednich wartoci moe zmieni parametry zyczne materiaw oraz tempo
reakcji chemicznych. Przy zbyt niskiej
wilgotnoci czciej wystpuj grone dla sprztu elektronicznego wyadowania elektrostatyczne, a w przypadku
nadmiernej wilgotnoci pojawiaj si odpowiednie warunki do rozwoju bakterii i pleni, co w konsekwencji negatywnie wpywa na efekty procesw technologicznych i zdrowie pracownikw.
Do pomiaru wilgotnoci warto wykorzysta urzdzenia wielofunkcyjne, ktre
potra przekaza informacje o wilgotnoci i innych parametrach jednoczenie.
Jednym z nich jest higrometr Voltcraft
PL-100TRH, ktry wywietla wartoci
temperatury oraz wilgotnoci jednoczenie na ekranie. Higrometr wskazuje take warto temperatury punktu rosy.
Mierniki wilgotnoci sprawdzaj si
w zastosowaniach przemysowych, laboratoriach, a take w pomiarach domowych. Pomiar wilgotnoci okazuje si
wyjtkowo wany szczeglnie w budownictwie, w kontroli warunkw klimatycznych, w magazynach, a take podczas transportu materiaw wraliwych.
Wrd miernikw wilgotnoci mona
wyrni wilgotnociomierze inwazyjne
oraz nieinwazyjne. Pierwsze bazuj na
pracy czujnikw ingerujcych w struktur badanego materiau, drugie pracuj przy wykorzystaniu czujnikw zewntrznych badajcych wilgotno bez
wnikania w kontrolowan struktur
Na rynku s dwa gwne typy czujnikw wilgotnoci: higroskopowe i kondensacyjne. Czujniki higroskopowe wykorzy-

Fot. 2. Higrometr Voltcraft PL-100TRH

stuj fakt zmiany wasnoci elektrycznych

materiaw pod wpywem wchaniania
wilgoci. Najczciej jest to pojemno
(czujniki pojemnociowe) i rezystancja
(czujniki rezystancyjne). Natomiast w higrometrach kondensacyjnych wilgotno
jest wyznaczana porednio na podstawie
pomiaru temperatury skraplania. Czsto
o takich czujnikach mwi si, e s z tzw.
chodzonym lustrem.
Przykadem miernika majcego czujnik rezystancyjny badajcy wilgotno powietrza jest higrometr Voltcraft
HT200. Natomiast jednym z miernikw
pracujcych dziki wykorzystaniu czujnika mierzcego wilgotno na podstawie rezystancji materiau jest wilgotnociomierz Voltcraft FM-400. Jest wytrzymaym i dokadnym miernikiem,
ktry pozwala na zbadanie wilgotnoci zrnicowanych materiaw, m.in.
drewna oraz materiaw budowlanych,
takich jak tynk czy jastrych. Ma zintegrowane krzywe charakterystyczne dla
trzech grup drewna i czterech grup materiaw budowlanych, ktre pozwalaj na zwikszenie precyzji wykonywanych pomiarw. Po wykonaniu bada
urzdzenie wskazuje informacje w procentach, informuje o tym, czy materia
jest suchy, wilgotny czy mokry, a take umoliwia porwnanie uzyskanych
wynikw przy wykorzystaniu wskanika supkowego.

Conrad Electronic Sp. zo.o.

tel. 12 622 98 22
b2b@conrad.pl, www.conrad.pl

Elektronik

Stycze 2015

47

Technika

Postp wwywietlaczach
OLED na przykadzie
firmy Winstar

Technologia wywietlaczy OLED jest wci nowa na rynku, ale w ostatnich

latach wida silny wzrost zainteresowania takimi produktami. Ich zalety sprawiaj, e wpewnych zastosowaniach wywietlacze OLED s po prostu zdecydowanie lepsze ni inne iwszystko wskazuje na to, e obszary dominacji omawianych produktw bd si tylko rozszerza.

echnologia OLED (Organic

Light Emitting Diodes) pozwala na tworzenie paskich
struktur, emitujcych wiato.
Wywietlacze OLED skadaj si z szeregu cienkich warstw materiaw organicznych, umieszczonych pomidzy dwoma
przewodnikami. Po podczeniu rda
prdu elektrycznego, struktura taka emituje jasne wiato. Poniewa struktury
wywietlaczy zoonych z diod organicznych same s rdem wiata, nie wymagaj podwietlenia i w zwizku z tym
s ciesze, a nawet bardziej energooszczdne ni wywietlacze LCD. Co wicej, OLED-y mog by monochromatyczne, np. niebieskie, jasno niebieskie, zielone, te, bursztynowe, pomaraczowe, czerwone lub biae, dwukolorowe,
np. to pomaraczowe albo wywietla
pen palet barw. Naley te zaznaczy,
e istniej dwa rodzaje matryc OLED-owych, aktywne (AMOLED) i pasywne
(PMOLED) i rni si one midzy sob
gwnymi obszarami zastosowa.

Rnice pomidzy matrycami

Wywietlacze AMOLED, wyposaone w matryce TFT, to modele bardziej
zaawansowane, o wikszych moliwociach i w zwizku z tym s stosowane
w najbardziej wymagajcych technologicznie urzdzeniach, takich jak np. telefony komrkowe. Obecnie to rma
Samsung jest liderem, zarwno w produkcji, jak i w aplikacji tego typu wywietlaczy. S one instalowane we wszystkich
produktach agowych rmy, takich jak
serie telefonw Galaxy S i Galaxy Note.
Wywietlacze AMOLED s take uywane w aparatach cyfrowych, radiach samochodowych oraz systemach multimedialnych i sprzcie przenonym.
Wywietlacze PMOLED cechuj si
natomiast bardzo niskim poborem
mocy, przy zachowaniu wysokiej czytelnoci i jakoci obrazu. Sprawia to,
e ich popularno objawia si w bardzo wielu rnych aplikacjach, zarwno
konsumenckich, jak i przemysowych,
a w tym nawet w urzdzeniach medycznych, telekomunikacyjnych
czy noszonych (jak np. zegarki). Warto doda, e dziki temu, e OLED-y s cienkie
i maj wzgldnie prost budow, mona z ich uyciem tworzy elastyczne, a nawet przezroczyste wywietlacze, ktre
powinny pojawi si na rynku
ju w niedugiej przyszoci.

Zmierzch LCD
Dziki omwionym cechom OLED-y wypieraj wywietlacze LCD z rnych za-

48

Stycze 2015

Elektronik

stosowa. Wszystko wskazuje na to, e

w przypadku maych wywietlaczy technologia OLED cakowicie zastpi modele
LCD ju w niedugim czasie. OLED-y cechuj si maym poborem mocy, krtszymi czasami reakcji i lepszym kontrastem
ni podobne wywietlacze LCD. Do tego
s janiejsze, maj szersze kty obserwacji
oraz s bardziej odporne na trudne warunki rodowiskowe. Zakres temperatur
pracy wywietlaczy OLED jest szerszy ni
w przypadku LCD.
Wyglda na to, e w pierwszej kolejnoci wyparte z rynku zostan mae wywietlacze alfanumeryczne LCD. Stanie
si tak, gdy producenci urzdze elektronicznych zauwa, jak przewag
daje im zastosowanie wywietlaczy wysokiej jakoci. Kluczowa zmiana powinna nastpi w cigu najbliszych dwch
lat, gdy obecnie wiadomo na temat
technologii OLED wzrosa ju do odpowiednio wysokiego poziomu, a dziki usprawnieniu procesw technologicznych koszty produkcji tych wywietlaczy
znaczco spady.

Materiay iprocesy
Postp technologiczny w OLED-ach
obejmuje dwa niemal niezalene elementy: technologi materiaow i procesow.
Materiay do wywietlaczy organicznych
s stale unowoczeniane, dziki czemu
ronie ich trwao. W ostatnim czasie,
oprcz materiaw uorescencyjnych
i fosforyzujcych, zaczto take stosowa
materiay TADF (Thermally Activated
Delayed Fluorescent), ktre pozwalaj na
tworzenie wydajnych, maych lub wielkoformatowych ekranw. Najbardziej

Technika
problematyczne jest obecnie wytworzenie materiau do emisji wiata o odcieniu granatowym, ale i t trudno udaje si pokona, np. przez odpowiednie
uoenie subpikseli obok siebie w gotowym wywietlaczu. Kolor niebieski jest
w praktyce najczciej uzyskiwany z materiau uorescencyjnego, podczas gdy
czerwony i zielony z fosforyzujcego.
Wiksze zmiany odbywaj si jednak w dziedzinie procesw produkcji wywietlaczy. Materiay ju niedugo nie bd naparowywane na podoe, ale raczej drukowane na nim, co jest
procesem znacznie taszym, a do tego
umoliwia atwe tworzenie matryc o duych rozmiarach. Ponadto kluczowe jest
samo uruchomienie produkcji, ktre
w przypadku linii produkcyjnych opartych na technologii druku OLED okazuje si zdecydowanie mniej kosztowne,
ni gdyby wywietlacze te produkowa
jak dotychczas.

Wsppraca technologiczna
Warto zaznaczy, e poszczeglni producenci czsto we wasnym zakresie dopracowuj technologie OLED. Kadra
Winstara ma ju rednio 8 lat dowiadczenia zwizanego z OLED-ami, co pozwala im na praktycznie samodzielne
opracowywanie wytrzymaych materiaw oraz niezawodnych paneli. Jest jedn
z pierwszych rm, ktre wprowadziy na
rynek OLED-owe wywietlacze alfanumeryczne oraz ma wasne patenty w tym
zakresie. Winstar produkuje w oparciu
o japoskie i niemieckie maszyny oraz
stosuje najbardziej surowe zasady inspek-

cji swoich wyrobw. Cechy te

sprawiaj, e rma ta moe zaoferowa swoim klientom nie
tylko najwysz jako produktw, ale te szybkie dostawy i dostosowanie wytwarzanych modeli wywietlaczy do
wymaga odbiorcy.
Mimo to, wana jest te wsppraca z uczelniami i instytutami naukowymi. Winstar prowadzi wsplne prace z takimi tajwaskimi placwkami,
jak NTU (National Taiwan
University), NTHU (National
Tsing Hua University), NCHU
(National Chung Hsin University) i ITRI
(Industrial Technology Research Institute). Pomaga to rwnie w uzyskiwaniu pomocy nansowej ze strony pastwa, co Winstarowi udao si ju dwukrotnie. Dodatkowo, kooperacja z niemieckimi producentami pozwala lepiej
opracowywa nowe technologie materiaowe, co powinno umoliwi w niedalekiej przyszoci wprowadzenie do sprzeday wspomnianych wczeniej wywietlaczy elastycznych i przezroczystych.

Przewaga Winstara
Wspomniane kontakty z partnerami
technologicznymi oraz dugie dowiadczenie w dziedzinie wywietlaczy pozwoliy Winstarowi na uzyskanie istotnej przewagi nad konkurencj w kilku
obszarach. Specy ka rmy sprawia, e
Winstar jest w stanie sprawnie i szybko
realizowa nawet bardzo mae zamwienia, w tym obejmujce modele dostoso-

wane do potrzeb klienta. Takie podejcie

umoliwia oferowanie bardzo szerokiego wyboru standardowych wywietlaczy,
ktre traaj w rce zamawiajcego ju
po 68 tygodniach od decyzji zakupu.
Nie byoby to moliwe bez odpowiedniego kontaktu z klientem, a ten skutkuje wysok jakoci obsugi. Naturalnie
wana jest te cena, ktra w przypadku
Winstara osiga niekiedy poziom nawet
niemal dwukrotnie niszy, ni w przypadku ofert konkurencyjnych.
Peter Yeh, Winstar
dr Peter Yeh jest chemikiem specjalizujcym si
w spektroskopii molekularnej. Od 1999 roku
zajmuje si technologi OLED. Od 2009 roku
jest odpowiedzialny za produkcj wywietlaczy
OLED w rmie Winstar, wczeniej pracowa dla
rm Wintek, Univision i Toppoly oraz Innolux.

Unisystem, tel. 58 761 54 20

biuro@unisystem.pl, www.unisystem.pl

Technika

Co nowego wprogramie

Altium Designer 15?

Najnowszy Altium Designer

15 oferuje znacznie ulepszone
wsparcie dla projektw high-speed, obsug nowych formatw wyjciowych oraz szereg usprawnie istniejcych
funkcji, czynicych ten program jeszcze bardziej doskonaym rozwizaniem dla profesjonalnych projektantw PCB.

ostpna od listopada 2014 r. kolejna odsona sztandarowego produktu rmy Altium potwierdza, e
rozwj programu ukierunkowany jest na funkcje
zwizane z projektowaniem PCB z naciskiem na
zagadnienia high-speed, oczekiwane przez wielu uytkownikw. Teraz projektowanie obwodw, zawierajcych np. pamici DDR, jest znacznie atwiejsze i szybsze. Firma Altium, znana z innowacyjnoci, wprowadza rwnie obsug nowych formatw plikw wyjciowych Gerber X2 oraz IPC-2581, ktre
z czasem wypr stary Gerber RS-274x. Szereg innych, wikszych i mniejszych usprawnie, jest kolejnym ukonem w stron uytkownikw i wszystkich, poszukujcych dobrego narzdzia do projektowania PCB.

od punktu wyjciowego do wejciowego, wyliczenie i porwnanie dugoci jest proste. Zagadnienie si komplikuje, jeli
mamy szeregowe elementy na ciece sygnau lub gdy czy
ona wicej ni dwa punkty z wykorzystaniem topologii T
albo y-by (rys. 1).

xSignals
Wraz ze wzrostem szybkoci przeczania ukadw, zachowanie integralnoci sygnaw i spenienie wymaga czasowych staje si wyzwaniem. Zachowanie integralnoci sygnaw
osiga si, prowadzc poczenia z kontrol impedancji, realizowan przez dokadne zaprojektowanie stosu warstw PCB
i szerokoci cieek na poszczeglnych warstwach.
Ograniczenia czasowe spenia si przez dopasowanie dugoci cieki sygnau. Dla prostych pocze, prowadzcych

50

Stycze 2015

Elektronik

Rys. 1. Cztery pamici RAM DDR2 poczone wtopologii Balanced T

Technika
Rozwizaniem problemu zaproponowanym przez Altium
jest wprowadzenie obiektu nazwanego xSignal oraz szeregu
funkcji, pozwalajcych na ich tworzenie i stosowanie do konstruowania regu projektowych, dopasowania dugoci itd.
xSignal jest de niowan przez uytkownika ciek sygnau
pomidzy dowolnymi dwoma punktami, ktre mog nalee
do tej samej lub rnych sieci (rys. 2).
Mona je tworzy na kilka sposobw, np. przez wskazanie
dwch wyprowadze elementw, pomidzy ktrymi zamierza
si poprowadzi krytyczne poczenie. Inna moliwo to posuenie si kreatorem xSignals, ktry za pomoc okna dialogowego Create xSignals Beetwen Components umoliwia tworzenie zestaww wielu cieek sygnau jednoczenie i grupowanie ich w klasy xSignals.
Bazujc na utworzonych tak ciekach sygnau, konstruuje
si reguy projektowe, opisujce ograniczenia dugoci pocze czy rnice w dugoci pomidzy kilkoma poczeniami,

Rys. 4. Dopasowanie dugoci dla pary sygnaw TX zostrzeeniem widocznym wbocznym panelu

Rys. 5. Dokadne dugoci, liczone dla przelotek pomidzy poszczeglnymi warstwami

Rys. 2. Wybr dwch padw nalecych do rnych sieci, do utworzenia XSignal

uatwiajce ich wyrwnanie. W ten sposb rozwizuje si problem ogranicze czasu propagacji i fazy sygnau, ktry dociera od rda do punktu przeznaczenia.
Warto doda, e precyzyjne dopasowanie dugoci moe przebiega prawidowo, tylko jeli obliczenia dugoci cieki sygnau s dokadne. Dlatego te kalkulator dugoci pocze zaimplementowany w programie uwzgldnia wiele szczegw, takich jak grubo warstw laminatu, parametry przelotek take
lepych i zagrzebanych, sposb podczenia do padw i wiele innych, dajc moliwie precyzyjne wyniki (rys. 4 i rys. 5).

Rys. 3. Okno dialogowe do szybkiego tworzenia wielu xSignals

idodawania ich do klasy pocze

Rys. 6. Okno ustawie OutJob zwidocznymi wieloma formatami

plikw wyjciowych

Elektronik

Stycze 2015

51

Technika
Obsuga formatw IPC-2581
iGerber X2
Stary standard Gerber ma ju ponad
30 lat i jest akceptowany przez wszystkich producentw pytek drukowanych.
Niestety ma on te liczne ograniczenia.
Kady, kto ma kilka lat dowiadczenia
z produkcj PCB w oparciu o standard
RS-274X, na pewno dowiadczy rnych
problemw i opnie z powodu zej interpretacji niepenych danych przez producentw PCB. Std rma Altium uznaa, e ju najwyszy czas na zmian
i wprowadzenie nowych formatw wymiany danych, ktre zapewni lepsz
komunikacj z wytwrcami.
Altium Designer 15 obsuguje dwa
nowe formaty plikw wyjciowych: IPC-2581 i Gerber X2.
Pierwszy jest rozwijany przez stowarzyszenie IPC i rma Altium jest
czonkiem konsorcjum IPC-2851, ktre zajmuje si rozwojem tego standardu. Najpikniejsz zalet IPC-2581 jest
to, e generuje on jeden plik XML, ktry
moe zawiera wszystkie dane potrzebne
do wytworzenia i montau pytki drukowanej (rys. 6).
Gerber X2 jest rozszerzeniem istniejcego formatu Gerber RS-274X, wprowadzajcym niektre z tych samych korzyci, ktre oferuje IPC-2581, przez dodanie brakujcych informacji, takich jak
de nicja stosu, atrybuty padw i przelotek, cieki z kontrol impedancji itp.
Gerber X2 zapewnia wsteczn kompatybilno ze starym formatem Gerber.

jest moliwo wyboru elementw o rnych obudowach dla rnych wariantw projektu. Takie rozwizania znajduje zastosowanie na przykad w urzdzeniach, wyposaonych
w rnej wielkoci pamici
RAM. Pytka drukowana,
wykonana dla dwu wariantw rnicych si wielkoci ukadu pamici, musi
pozwala na monta dwch
rnych elementw w tym
samym miejscu obwodu
drukowanego (rys. 7).

Obiekty OLE
naPCB

Rys. 8. Zestaw obiektw OLE na PCB grafika, arkusz

kalkulacyjny, dokument Word (tekst)

Kolejn nowoci, rozszerzajc moliwoci tworzenia dokumentacji projektowej, jest obsuga obiektw OLE w edytorze PCB (rys. 8). Umoliwia ona osadzenie w dokumencie danych dostarczanych przez inne aplikacje z interfejsem
Windows OLE wraz z zachowaniem cza do aplikacji rdowej. Pozwala to na
ich ponown edycj w programie, w ktrym zostay utworzone, i przekazanie do
PCB zaktualizowanej wersji. Typowymi
obiektami, ktre mog zosta osadzone na PCB, s dokumenty Excel, Word
czy obiekty graczne. Lista obsugiwanych typw plikw obejmuje m.in. formaty CSV, XLS, DOC, RTF, 8-bitowe
BMP oraz JPG.

Obsuga formatu IDX

Wymiana danych pomidzy konstruktorami mechaniki i elektroniki jest zagadnieniem rozwizywanym
na rne sposoby. Altium Designer od
dawna obsuguje popularny format
STEP, ktry zapewnia wymian danych ECAD/MCAD na poziomie dla
wielu uytkownikw wystarczajcym
i jest obsugiwany przez wikszo programw CAD dla mechanikw. Nowy
Altium Designer obsuguje take format IDX, ktry moe eksportowa tylko informacje o zmianach, zamiast caego modelu pyty.

I inne
Cay szereg innych wikszych lub
mniejszych usprawnie, jak obsuga
prostoktnych otworw w padach, eksport IDF z obsug Unicode (wymagany
m.in. przez standardy GHOST), ulepszony edytor OuJob, obsuga najnowszego Xilinx Vivado 2014, niezalene
orientacje w widokach 2D i 3D na PCB
tworz nowy i jeszcze lepszy Altium
Designer 15.
Nie zapomniano rwnie o wydajnoci i wiele z funkcji dostpnych
w programie zoptymalizowano, dziki
czemu s teraz realizowane szybciej.
Przyspieszono m.in. prac edytora schematw, szybko wywietlania duych
arkuszy i dziaanie niektrych funkcji edycyjnych. Podobnie w edytorze
PCB zoptymalizowano szybko aktualizacji elementw z bibliotek lub bazy
danych, okno Object Class Explorer
otwiera si szybciej, usprawniono obsug powikszonych fontw na monitorach z duym DPI.
Cay szereg innych poprawek zosta
szczegowo opisany na stronach www.
altium.com, dokd odsyam wszystkich zainteresowanych szczegami lub
chccych zapozna si z programem,
korzystajc z 30-dniowej, bezpatnej
wersji ewaluacyjnej.
Grzegorz Witek

Rozszerzona obsuga
wariantw
Take obsuga projektw wariantowych zostaa zaimplementowana przez
Altium do dawno i jest udoskonalana
z wersji na wersj. Najnowszym rozszerzeniem, wprowadzonym wraz z AD15,

52

Stycze 2015

Elektronik

Rys. 7. Fragment PCB dostosowany

dladwch wariantw ukadu U1

Computer Controls Sp. zo.o.

ul. Budowlanych 1, 43-300 Bielsko-Biaa
tel. 33 485 94 90, faks 33 472 04 20
info@ccontrols.pl, www.ccontrols.pl

Technika

Sposoby pomiaru

prdu pobieranego zzasilaczy

Zasilacz i obwody dystrybucji energii zasilajcej s bardzo wanym podzespoem kadego urzdzenia elektronicznego. Jeli ulegnie uszkodzeniu,
cz lub cao systemu przestaje dziaa, a nawet moe ulec zniszczeniu.
Elementy zasilaczy czsto s poddawane prdowym przeteniom irozmaitym perturbacjom, rodzcym si wsieci elektroenergetycznej, przeksztatnikach, przetwornikach DC/DC, UPS-ach, wywoywanym przeczaniem obcie reaktancyjnych itp.

celu osignicia wysokiej niezawodnoci przy

dopuszczalnych kosztach mona stosowa
w zasilaczach rwnolege podzespoy. Znajomo stanu zasilacza wymaga
informacji o wielkoci prdw, napi
i wydzielanej mocy w najwaniejszych
jego podzespoach.
Istnieje szereg prostych ukadw do
odczytu natenia prdu pobieranego
z zasilaczy, a take prdw zasilajcych
peryferyjne obcienia, ktrych znajomo jest niezbdna w procedurach monitorowania.
Zwykle mikroprocesor powinien
otrzymywa informacje o poborze mocy
zasilania przez wbudowane systemy.

Powinien wiedzie w przyblieniu, jak

pobr ten zmienia si, gdy:
poszczeglne bloki peryferyjne czy
urzdzenia systemu s wczane i wyczane,
poszczeglne czci systemu zmieniaj
tryb dziaania,
rne urzdzenia peryferyjne, jak silniki, reaguj na zmiany w obcieniu czy
otoczeniu.
Dokadno tych pomiarw nie jest
wysoka, zwykle wynosi okoo 5%.
W niektrych aplikacjach maj znaczenie wymagania wzmacniaczy operacyjnych o wejciach i wyjciach rail to rail.
Zasig dopuszczalnych napi zasilania
tych wzmacniaczy bywa ograniczony,
zwykle do okoo 16 V lub mniej. Dlatego

w ukadach mierzcych prdy obcienia stosuje si tranzystory bipolarne i popularne wzmacniacze operacyjne, jak LM358, LM324, TL06x, RC4558,
MC1458 i podobne.
Poniej przedstawiono kilka prostych
i tanich rozwiza najczciej stosowanych zasilaczy napi dodatnich. Uyte
w nich czujniki maj zwykle posta
przetwornikw prdu na napicie, dostarczajcych napiciowych sygnaw
Vc, proporcjonalnych do obciajcego zasilacz natenia prdu. Wyjciowe
napicie Vc moe by bipolarne lub monopolarne, z wykorzystaniem dodatkowych obwodw, z przesuniciem dostosowujcym do poprawnego sterowania
wzmacniaczy operacyjnych.

Elektronik

Stycze 2015

53

Technika
Pomiar prdu wzasilaczach
napicia dodatniego

Rys. 1. Najprostszy ukad czujnika prdu obciajcego zasilacz napicia dodatniego

od dodatniej strony, ztranzystorem PNP ozerowym pocztkowym prdzie kolektora

Rys. 2. Najprostszy ukad czujnika prdu obciajcego zasilacz napicia dodatniego

od dodatniej strony, ztranzystorem PNP opocztkowym prdzie kolektora

Rys. 3. Prosty ukad czujnika prdu obciajcego zasilacz napicia dodatniego

od dodatniej strony, ze zwykym wzmacniaczem operacyjnym

Rys. 4. Prosty ukad czujnika prdu obciajcego zasilacz napicia dodatniego

od dodatniej strony, ze zwykym wzmacniaczem operacyjnym, zasilanym zdodatkowego generacyjnego przetwornika DC/DC

54

Stycze 2015

Elektronik

Rysunek 1 przedstawia najprostszy nieizolowany ukad grnego (high

side) czujnika prdowego dla zasilacza napicia dodatniego. Zastosowano
w nim wzmacniacz z tranzystorem
PNP bez pocztkowego prdu kolektora. Kondensator C5 suy za ochron
przed oscylacjami. Wycznikiem SW1,
rcznym lub przekanikowym mona
wybra zakres monitorowanego natenia prdu. Rnica napi (V IN-VOUT)
jest przez tranzystor T1 wzmacniana,
a otrzymany sygna jest odbierany z rezystora R4. Sygna ten moe by przekazywany do ADC (przetwornika analogowo-cyfrowego). Do zalet ukadu naley zaliczy to, e:
nadaje si zarwno do zasilaczy niskiego, jak i wysokiego napicia i dziaa w bardzo szerokim zakresie prdw
(przy odpowiednio dobranych wartociach komponentw),
jest bardzo prosty i tani,
obwd rezystora R4 moe koczy si
zarwno na masie, jak i na potencjale dodatnim lub ujemnym, zalenie od
potrzeby,
jest poprawnie zaprojektowany, wytrzymay i odporny,
nie zawsze wymaga kalibracji, poniewa czsto wystarcza sygnalizacja
wzgldnych jedynie zmian natenia
prdu.
Wady ukadu to:
stosunkowo duy spadek napicia na
rezystorach R1 i R2, wynoszcy, zalenie od tranzystora T1, ok. 0,51 V,
sygna wyjciowy zaley od temperatury i wasnoci tranzystora T1,
zaleno sygnau od temperatury
wynosi 2,2 mV/C,
zaleno napicia Vc od natenia
prdu nie jest liniowa,
powtarzalno ukadu jest niewielka,
ukad wymaga rekalibracji po wymianie tranzystora,
uzyskanie wyszej dokadnoci wymaga wykonania krzywej kalibracyjnej.
Wiksze wymagania, zwaszcza co
do liniowoci i zmniejszonej zalenoci
od tranzystora, spenia ukad ulepszony, pokazany na rysunku 2. Prd kolektora wzmacniacza z tranzystorem PNP
jest stabilizowany przez rezystor R2
i ustalany za pomoc potencjometru P1.
Wzmocnienie tranzystora jest wyznaczone w przyblieniu stosunkiem R3/R2.
Dioda Zenera D1 suy do ograniczania
sygnau wyjciowego VC. Sygna ten jest

Technika
proporcjonalny do prdu przepywajcego przez R1.
Wiksz dokadno przetwarzania
prdu detektora na napicie uzyskuje
si przez uycie w miejsce tranzystora zwykego wzmacniacza operacyjnego, na przykad LM358 lub LM324.
Potencja jego wejcia i wyjcia moe
by bliski masy, a od napicia zasilajcego musi by niszy o co najmniej
1,5 V. Na rysunku 3 przedstawiono najprostszy ukad zasilacza napicia dodatniego z grnym (high side) czujnikiem prdowym z zastosowaniem
zwykego wzmacniacza operacyjnego. Powstajcy na rezystorze R1 spadek napicia, proporcjonalny do natenia prdu obcienia 1 A, wynosi
0,1 V przy rezystorze 0,1 . Dzielniki
R2/R3 i R4/R5 obniaj napicia wejciowe wzmacniacza OP1 do optymalnego poziomu, rwnego poowie napicia zasilania. Dzielnik sprzenia
zwrotnego R8/R6 wyznacza dziesiciokrotne wzmocnienie wzmacniacza.
Kondensatory C5 i C6 tworz (opcjonalny) ltr dolnoprzepustowy.
Moe si zdarzy, gdy kondensatory wejciowe C1 i C2 zostan rozadowane wczeniej ni wyjciowe C3 i C4,
e polaryzacja napicia na rezystorze R1 zostanie odwrcona. Zapobiec
temu moe uycie dodatkowego przetwornika DC/DC, sucego do zasilania wzmacniacza. Ukad taki jest pokazany na rysunku 4. Zawiera on generacyjny przetwornik, utworzony z szeciu
przerzutnikw Schmitta ukadu 74C14
i trzech diod Schottkyego 1N5818 lub
1N5819. Dostarcza on zasilajcego OP1
napicia V2, okoo dwukrotnie wikszego od +V IN, nieprzekraczajcego 15
V. Podstawowe elementy tego ukadu s
takie same jak ukadu pokazanego na
rysunku 3.
Bardziej rozbudowany ukad o podobnym przeznaczeniu jest przedstawiony na rysunku 5. Generatorem jest
wzmacniacz IC1.1 z przeciwsobnym
stopniem wyjciowym z tranzystorw
T1 i T2. Zasila on wzmacniacz IC2.1 napiciem +V1 lub opcjonalnie napiciem
diody Zenera VZ i umoliwia ewentualne korzystanie z obu tych napi do
innych celw w systemie. Wzmacniacze
IC1.1 i IC1.2 wchodz w skad ukadu
scalonego LM358.
Trzeba tu doda, e wykorzystywane w opisanych ukadach wzmacniacze
operacyjne warto zabezpieczy niepokazanymi dla uproszczenia odpowiednimi

Rys. 5. Prosty ukad czujnika prdu obciajcego zasilacz napicia dodatniego od dodatniej strony ze zwykym wzmacniaczem operacyjnym (IC1.1), zasilanym zdodatkowego generacyjnego przetwornika DC/DC, zoonego ze wzmacniacza operacyjnego (IC1.2) istopnia przeciwsobnego (T1 iT2)

elementami, jak rezystory, kondensatory

i diody, chronicymi je przed przypadkowymi uszkodzeniami.
Przytoczone ukady detekcyjne mog
wymaga w praktyce uzupenienia
przez dodatkowe obwody buforujce lub
wzmacniajce, gdy sygnay s przesyane
duszymi liniami lub odbierane przez
obwody o niskiej impedancji. Rysunek 6
przedstawia trzy przykady takich bu-

forw. Rysunek 6a jest powtrzeniem

schematu z rysunku 1, uzupenionym
o wyjciowy wtrnik emiterowy T2.
Rysunek 6b proponuje uycie w ukadzie z rysunku 1 tranzystora T2 w roli
wzmacniacza, ktrego wzmocnienie wyznaczaj rezystory R5 i R6, a C6 zapobiega oscylacjom. Rysunek 6c przedstawia
zastosowanie wzmacniacza operacyjnego w ukadzie buforujcego wtrnika.

a)

b)

c)

Rys. 6. Przykady prostych ukadw buforujcych: a) ukad zrys. 1 ztranzystorowym wtrnikiem emiterowym, b) buforowy wzmacniacz tranzystorowy NPN, c) chroniony diodami
wtrnik buforowy ze wzmacniaczem operacyjnym

Elektronik

Stycze 2015

55

Technika
a)

b)

Rys. 7. Najprostsze ukady czujnika prdu obciajcego zasilacz napicia ujemnego od ujemnej strony: a) ztranzystorem NPN ozerowym pocztkowym prdzie kolektora, b) ztranzystorem NPN opocztkowym prdzie kolektora

Rezystor i diody, a niekiedy dzielnik napicia, w obwodzie wejciowym chroni

wzmacniacz operacyjny.

Pomiar prdu
wzasilaczach napicia
ujemnego
W niektrych systemach z wczanymi i wyczanymi blokami peryferyjnymi stosuje si zasilanie bipolarne lub napiciem ujemnym. Czujniki
prdu stosuje si zatem take w obwodach zasilaczy napicia ujemnego, zasilaczy od strony ziemi, duych rwnolegych kondensatorw elektrolitycznych
oraz diod lub mostkw prostowniczych,
take rwnolegych. Takie rozwizania
s przydatne, cho rzadziej stosowane.
Mikrokontrolery powinny otrzymywa
informacje o:
nateniu prdu pobieranego z zasilaczy napicia ujemnego,

wczeniu napicia zasilania,

przepywie prdu w obwodach uziemiajcych,
jednakowoci prdw w rwnolegych
kondensatorach elektrolitycznych
o duej pojemnoci.
Powinny by informowane o zmianach natenia pobieranego prdu gdy:
ktre z urzdze peryferyjnych systemu jest wczane lub wyczane,
tryb dziaania poszczeglnych czci
systemu jest zmieniany,
ktre z urzdze peryferyjnych systemu, np. silnik, reaguje na zmiany obcienia lub rodowiska,
zmienia si stan i pojemno kondensatorw elektrolitycznych o duej
pojemnoci.
Wymagana dokadno takich pomiarw zwykle nie jest wysoka i wystarcza 5% a nawet wicej. W ukadach
tych mona uywa tanich pprze-

Rys. 8. Ukad czujnika prdu powrotnego wuziemieniu zasilacza napicia bipolarnego

ztranzystorami PNP iNPN

56

Stycze 2015

Elektronik

wodnikw, jak tranzystory PN2222A

i PN2907A czy wzmacniacze operacyjne
RC4558, NE5532 lub MC1458.
Ukady takie to przetworniki prdu
na napicie, dostarczajce sygnau napiciowego VC , proporcjonalnego do
natenia pyncego w zasilaczu prdu staego lub przemiennego. Rysunek 7
przedstawia dwa najprostsze rozwizania czujnika prdu zasilacza napicia
ujemnego, rysunek 7a jest analogiczny
do rysunku 1a, rysunek 7b jest analogiczny do rysunku 2. Opisy ukadw na
rysunku 7a i rysunku 7b s, z uwzgldnieniem odwrotnej polaryzacji, analogiczne do opisw rysunku 1 i rysunku 2.

Pomiar prdw obcienia

wzasilaczach napicia
symetrycznego
W zasilaczach o wyjciu symetrycznym wystpuje czsto potrzeba monitorowania kierunku przepywu prdu
we wsplnej linii uziemiajcej, gdy natenia prdw zasilaczy napicia dodatniego i ujemnego powinny zosta
utrzymane w wymaganych proporcjach. Pokazany na rysunku 8 zasilacz
bipolarny powsta z poczenia ukadu z rysunku 2 z ukadem z rysunku 7b, uzupenionych o stabilizatory.
Rezystory R1 i R4 su do konwersji
prdu uziemiajcego zasilacza na napiciowe sygnay VCSI1 i VCSI2 , ktre po
wzmocnieniu odwzorowuj natenie
prdu linii uziemiajcej. Rni si one
tym, e Vcsi1 uwzgldnia prdy dodatniego i ujemnego stabilizatora, a WCSI2
je pomija. Sygnay te s wzmacniane
przez tranzystory T1 i T2, o wzmocnieniu wyznaczanym odpowiednio
przez rezystory R3 i R2 oraz R7 i R6.
Sygnay te s w razie potrzeby ograniczane odpowiednio przez opcjonalne
diody Zenera D5 i D6 oraz opcjonalne
rezystory R9 i R10, tworzce z rezystorami R2 i R7 dzielniki napicia. Ukad
wysya dwa sygnay wyjciowe, dodatni VC1 i ujemny VC2 .

Technika
Dokadniejszy ukad do pomiaru prdu
uziemiania zasilacza bipolarnego przedstawiono na rysunku 9. Mierzony spadek
napicia moe by brany z rezystora R2
(VCSI2, nie uwzgldnia prdw stabilizatorw) lub R1 (VCSI1, z ich uwzgldnieniem).
Sygna ten jest wzmacniany we wzmacniaczu operacyjnym IC1 o wzmocnieniu wyznaczonym rezystorami R3, R4, R5 i R6.
Uy w nim mona zwykych wzmacniaczy, jak LM741, TL061, TL071, lub
powek ukadw podwjnych RC4558,
MC1458 czy innych. Sygna wyjciowy
VC jest bipolarny.

Pomiar prdw
adowania irozadowania
kondensatorw
poczonych rwnolegle
Obecnie korzysta si czsto z rwnolegle poczonych kondensatorw elektrolitycznych o duej pojemnoci, na przykad 1022 mF, a nawet wikszych, tworzcych wielkie pojemnoci o maej szeregowej rezystancji i maej indukcyjnoci.
Niekiedy jako tych kondensatorw pogarsza si z czasem, co zwykle wychodzi
na jaw zbyt pno. Warto wic monitorowa prdy ich adowania i rozadowania,
ktrych natenie sygnalizuje ich stan.
Zadanie to mona wykona za pomoc przykadowego ukadu, pokazanego na rysunku 10. W zasilaczu symetrycznym, w szereg z kadym z elektrolitycznych kondensatorw o wielkiej pojemnoci od strony wsplnego zera wczono rezystory 0,1 lub 0,05 , penice rol czujnikw prdu, a rwnoczenie rezystancji wyrwnawczych. Takie
kondensatory o pojemnoci 1020 mF,
C1, C3 i C5 znajduj si w obwodzie prostownika napicia dodatniego, a C2,
C4 i C6 w obwodzie prostownika napicia ujemnego.
Spadek napicia z kadego z rezystorw jest wzmacniany przez wzmacniacze o wzmocnieniu 10. Na schemacie pokazano tylko dwa z tych wzmacniaczy,
zwizanych z kondensatorami C5 i C6.
VREF1 i VREF2 s zewntrznymi napiciami wzorcowymi, pozwalajcymi wykalibrowa sygnay wyjciowe VC1 i VC2.
Wejcie wzmacniacza IC1.1 jest chronione przez R7, C11, D1 i D2, a wejcie wzmacniacza IC1.2 przez R8, C12,
D3 i D4. Diody D1, D2, D3 i D4 s niskonapiciowymi (2,4 do 3,3 V) diodami Zenera. Zamiast nich mona zastosowa zwyke diody w sposb pokazany
w ramce na dodatkowym schemacie poniej schematu gwnego.

Rys. 9. Ukad czujnika prdu powrotnego wuziemieniu zasilacza napicia bipolarnego zzasilanym bipolarnie rnicowym wzmacniaczem operacyjnym ibipolarnym wyjciem sygnau

Spadki napi na rezystorach R1 do

R6 s wywoywane udarowymi prdami adowania i rozadowania monitorowanych kondensatorw C1 do C6. Przy
rezystancji 0,1 i prdach 10 A napicia te wynosz 1 V, a po wzmocnieniu
sygnay VC1 i VC2 10 V.

Pomiar prdw dostarczanych

do zasilacza przez poczone
rwnolegle prostowniki
zwyke lub mostkowe

wych pojedynczych diod lub mostkw,

poczonych rwnolegle. Takie rozwizanie ma nastpujce zalety:
prostowniki mog by mniejsze
i tasze,
natenia prostowanych
przez nie prdw s
mniejsze, zatem emituj one mniejsze
zaburzenia elek-

Kondensator prostownika moe by

adowany przez wicej ni jedn diod. Czasem istnieje potrzeba oddzielnego monitorowania prdu tych diod prostowniczych. Na rysunku 11 przedstawiono ukad do indywidualnego monitorowania prdw w dwch diodach, adujcych wsplny kondensator prostownika dwupowkowego. Sygnay monitorujce powstaj na rezystorach
R1 i R2 i s nastpnie wzmacniane przez dwa wzmacniacze operacyjne OP1 i OP2,
zasilane z oddzielnego
zasilacza bipolarnego.
Niekiedy uywa
si prostownikw, w formie
jednako-

Elektronik

Stycze 2015

57

Technika

Rys. 10. Ukad czujnika prdw adowania irozadowania rwnolegych kondensatorw

wzasilaczu symetrycznym zdwoma rnicowymi wzmacniaczami operacyjnymi, zasilanymi
zdodatkowego bipolarnego zasilacza

tromagnetyczne, ktrych filtracja jest

atwiejsza,
zasilacz jest bardziej niezawodny.
W razie gdy jeden z prostownikw
zawiedzie, zadanie na pewien czas
przejmuje drugi, a system nie przerywa dziaania,
chodzenie diod lub mostkw jest
atwiejsze.
Ale rwnolege czenie diod lub mostkw prostowniczych ma take wady:
wymaga stosowania rezystorw rwnowacych,
w razie koniecznoci monitorowania
dziaania poszczeglnych prostowni-

kw, staje si konieczne uycie specjalnego interfejsu, odbierajcego sygnay

z rezystorw rwnowacych i przesyajcego je do ukadu rejestrujcego,
pytka drukowana staje si bardziej
skomplikowana,
prostowniki zajmuj na niej wicej
miejsca,
spadek napicia na rezystorach rwnowacych jest dla dziaania prostownikw niekorzystny.
W razie potrzeby w prostowniku
mona uy rwnolegle poczonych
kondensatorw o mniejszej pojemnoci.
Kondensatory te maj wysze napicie

Rys. 11. Ukad czujnika prdw diod prostownika dwupowkowego

58

Stycze 2015

Elektronik

pracy i mniejsze prdy upywu, a ich

dostawa jest atwiejsza, a ceny nisze.
Ale rwnolege kondensatory ltrujce
prostownika wymagaj uycia rezystorw rwnowacych, ktre wyrwnuj ich adunki i prdy upywu. Pomiar
prdw w rwnolegych prostownikach
i w rwnolegych kondensatorach pomaga te prdy zrwnoway i zapewni kontrol pracy zasilacza. Schemat
przykadowego zasilacza z rwnolegymi prostownikami i rwnolegymi kondensatorami jest przedstawiony na rysunku 12. Wzmacniacze rnicowe DA1,
DA2 DA3 i DA4 otrzymuj sygnay z rezystorw wyrwnawczych RC1, RC2, RC3
i RC4, a wzmocnione wysyaj do przetwornika A/C. System ten umoliwia
monitorowanie stanu wszystkich elementw prostownika.
Na rysunku 13 pokazano schemat jednego z czterech jednakowych wzmacniaczy DA1-DA4, monitorujcych prdy prostownikw, z rysunku 11. W jego
skad wchodz:
wejciowe opcjonalne dzielniki napicia R1/R3 i R2/R4,
kondensatory C1, C2, C3 i C4, tworzce
z rezystorami R5 i R6 filtr dolnoprzepustowy,
wzmacniacz rnicowy OP1 z ochron
diodow D1-D8,
diody Zenera D9 i D10, ograniczajce
wzmocniony sygna wyjciowy.
Wzmocnienie wzmacniaczy operacyjnych, ktre mog by pojedyncze, podwjne lub poczwrne w chipie, jest ksztatowane przez rezystory R5, R6, R7 i R8.
Analogiczne wzmacniacze A1 i A2,
monitorujce prdy kondensatorw,
z rysunku 12 s przedstawione przykadowo na rysunku 14. Rezystor R3 moe
zosta pominity, jeeli redukcja sygnau wejciowego nie jest wymagana.
Wzmocnienie wzmacniacza wyznaczaj
rezystory R4 i R5.

Technika

Rys. 13. Schemat wzmacniaczy rnicowych DA1DA4 zrysunku 12. S to wzmacniacze

rnicowe sygnaw zrezystorw wczonych wszereg zdiodami prostowniczymi

Rys. 12. Schemat blokowy ukadu czujnika

prdw diod prostownika dwupowkowego iprdw adowania irozadowania rwnolegych kondensatorw filtrujcych tego
prostownika

Rysunek 15 przedstawia wariant ukadu z rysunku 12 do monitorowania prdw w zdublowanych prostownikach

mostkowych zasilacza i w zdublowanych
kondensatorach.
Rezystorami wyrwnawczymi rwnolegych mostkw prostowniczych s
R D1 i R D2. Wzmacniacze rnicowe DA1
i DA2 otrzymuj sygnay z tych rezystorw, ktre po wzmocnieniu s wysyane
do przetwornikw A/C. Analogicznie,
rezystory RC1 i RC2 s rezystorami wyrwnawczymi rwnolegych kondensatorw ltrujcych. Sygnay z tych rezystorw s wzmacniane przez wzmacniacze A1 i A2 i wysyane do przetwornikw A/C. Schematy wzmacniaczy DA1
i DA2 s takie same jak na rysunku 13,
a wzmacniaczy A1 i A2 takie same jak
na rysunku 14.
Wzmacniacze operacyjne w opisanych
ukadach musz przenosi stosunkowo
niskie czstotliwoci, 50 lub 60 Hz wraz
z ich powstajcymi w prostownikach
niezbyt wysokimi harmonicznymi, do
kilku zaledwie kHz. Zakres ten w przypadku zasilaczy impulsowych jest oczywicie szerszy, ale nawet w wikszoci

Rys. 14. Schemat wzmacniaczy rnicowych A1 iA2 zrysunku 12. S to wzmacniacze

rnicowe sygnaw zrezystorw wczonych wszereg zkondensatorami filtrujcymi

Rys. 15. Schemat blokowy ukadu czujnika prdw rwnolegych mostkw prostowniczych
iprdw adowania irozadowania rwnolegych kondensatorw filtrujcych tego prostownika

takich przypadkw opisane ukady nadaj si z niewielkimi mody kacjami do

zastosowania. Wybr tych wzmacniaczy
zaley przede wszystkim od zakresu napiciowego zasilaczy:
dla zasilaczy niesymetrycznych LM358,
LM324 i podobne,

dla zasilaczy symetrycznych nadaj

si gwnie RC4558, MC1458, TL061,
TL062 i podobne.
Zazwyczaj wyrwnywanie przesunicia zera nie jest w tych ukadach potrzebne. (KKP)

Elektronik

Stycze 2015

59

Technika

Uruchomienie

wasnej linii produkcyjnej

nigdy nie byo tak proste
Od 1 stycznia 2015 roku firma SMT-TECH oficjalnie poszerzya swoj ofert
owynajem linii produkcyjnych. Nowy rodzaj usugi skierowany jest do nowo
powstajcych firm produkcyjnych oraz ju istniejcych.

oncepcja wprowadzenia na
polski rynek wynajmu maszyn powstaa z chwil, gdy
rma Mirae wypucia swoj najnowsz seri maszyn typu MR.
Urzdzenia te jako pierwsze w historii
producenta mona doposay w sposb indywidualny, wybierajc elementy niezbdne do przeprowadzenia okrelonego rodzaju produkcji. Jednoczenie
urzdzenia przez cay okres uytkowania mona rozbudowywa o nowe akcesoria, jak np. system ZHMD umoliwiajcy sprawdzenie poprawnoci odoenia
komponentu na pycie. Dodatkowym
atutem jest moliwo zamontowa-

60

Stycze 2015

Elektronik

nia 120 szt. podajnikw oraz montau

elementw na pytkach 700510 mm
w standardzie. Nowe oprogramowanie
wsppracujce z zewntrznymi skanerami oraz dajce moliwo przeniesienia zarzdzania baz danych na zewntrzne serwery
wspomaga znaczco zarzdzanie
skomplikowanymi liniami produkcyjnymi.
Posiadanie takiego produktu
pozwala na dostosowanie oferty
rmy do bardzo maej i bardzo
duej wysokowydajnociowej produkcji.
Jednak zawsze pozostaje znane pytanie:
jak form nansowania projektu zastosowa? Czy maj to by kapitay wasne
rmy, leasing czy kredyt? Bardzo czsto
jest to powd przesuwania terminu zakupu linii produkcyjnej na bliej nieokrelony termin, ktry zazwyczaj znajduje si w dalekiej przyszoci. Wanie
z tego powodu, po kilkuletniej analizie potrzeb rynku oraz w wyniku prowadzenia rozmw z innymi dystrybutorami urzdze w Europie i po zwerykowaniu warunkw technicznych rma
SMT-TECH wprowadza moliwo wynajmu linii produkcyjnej na okres od 12
do 60 miesicy.
Istotnym atutem takiej oferty jest
przede wszystkim bardzo dua elastyczno. Mona w ten sposb wybiera pomidzy maszynami nowymi a uywanymi, a take okresowo doposaa wybra-

n lini w dodatkow liczb podajnikw.

Nowa usuga skierowana jest nie tylko
do rm, ktre chc kupi nowe maszyny, ale rwnie do rm, ktre chciay wymieni uytkowane obecnie automaty na nowsze. W takich przypadkach
SMT-TECH oferuje wykup dotychczasowego sprztu i zaoferowanie nowszego,
ktry bdzie spenia wszelkie wymagania. Kolejny krokiem nowego podejcia
jest ustalenie okresu wynajmu nowej linii produkcyjnej oraz innych dodatkowych warunkw. Na czas wynajmu nasi
klienci otrzymaj pene wsparcie techniczne z moliwoci objcia urzdze
pakietem darmowych przegldw serwisowych pozwalajcych dokadnie zaplanowa koszty zwizane z eksploatacj danej linii.
Po ustalonym okresie wynajmu nasi
klienci bd mieli moliwo: oddania
linii produkcyjnej, wykupienia urz-

Technika

dze, dalszego wynajmu na nowych,

korzystniejszych warunkach lub wymiany automatw na nowsze, ktre sprostaj nowym wymaganiom w zakresie
produkcji. Dla klientw korzystajcych
z dugoterminowych wynajmw przewidujemy moliwo wymiany automatw
na wydajniejszy nawet w trakcie trwania umowy, jeeli wolumen produkcyjny przekracza moliwoci produkcyjne
obecnej linii.

Cele iplany
Gwnym celem naszego projektu byo
uatwienie rmom elektronicznym podjcia decyzji o rozpoczciu wasnej produkcji bd rozbudowie dotychczasowej.
Rwnolegle przez cay rok 2014 prowadzilimy dziaania majce na celu pod-

niesienie jakoci wiadczonych przez nas

usug. Zaowocowao to midzy innymi:
otworzeniem magazynw w Estonii
i Woszech, umoliwiajc tym samym
na yczenie klienta dostaw i instalacj
maszyn w 7 dni od daty zoenia zamwienia,
rozbudowa polskiego magazynu o podstawowe czci eksploatacyjne i akcesoria,
rozbudow Autoryzowanego Centrum
Serwisowego dziki poszerzeniu jego
dziaania na kraje skandynawskie oraz
Europ Zachodni przez podpisanie
nowych umw partnerskich,
stworzenie programu Line Plus dla
obecnych uytkownikw.
Nasze najblisze plany na rok 2015 to
midzy innymi:

uruchomienie programu krtkoterminowego wynajmu podajnikw. W zaoeniu ma to wspiera firmy EMS

w realizacji nowych, krtkich zlece
traktowanych jako partie prbne.
wprowadzenie do oferty wysoko
wydajnych maszyn pick and place, ktrych szybko ukadania bdzie oscylowaa na poziomie 100 tys./cph.
Zapraszamy do zapoznania si z nasz ofert na linie montaowe, szkolenia,
wyposaenie ESD i wytwornice azotu.

SMT-TECH, ul. Stodlna 1

87-610 Dobrzy nad Wis
tel. +48 668 580 701
biuro@smt-tech.pl, www.smt-tech.pl

Technika

Jak wbudowywanie

podzespow zmienia technik

montau PCB?
Rozszerzenie funkcjonalnoci urzdze elektronicznych przy zachowaniu ich
kompaktowoci wymaga zastosowania niestandardowych metod, pozwalajcych wiksz liczb komponentw zamontowa na mniejszej powierzchni.
Przykad to wbudowywanie podzespow wstruktur pytki drukowanej.

echnika ta ma wiele zalet.

Pozwala m.in. zmniejszy zajto powierzchni PCB o od
30% do nawet 50%. Wolne
miejsce mona wykorzysta lub po prostu zmniejszy wymiary pytki. To przekada si na oszczdno materiaw,
a w rezultacie mniejsze koszty urzdzenia. Oprcz tego, wbudowujc podzespoy w pytk drukowan, skraca
si dugo cieek je czcych. Dziki
temu unika si niepodanych zjawisk
powodowanych przez ich pasoytnicz
pojemno i indukcyjno oraz zmniejsza straty mocy na ciepo w nich wydzielane. Komponenty zintegrowane
z PCB s take lepiej chronione przed
wpywem czynnikw zewntrznych.
Technika ta wymaga jednak duej dokadnoci. Dlatego konieczne jest wprowadzenie pewnych mody kacji w procesie montau i w maszynach uywanych
do jego automatyzacji.

62

Stycze 2015

Elektronik

Podoe musi by paskie

Komponenty elektroniczne wbudowuje si w podoe, umieszczajc je we
wgbieniach. Odlego midzy ich krawdziami a bokami podzespow jest
rzdu mikrometrw. Dlatego tak istotne
jest, eby podoe byo idealnie paskie.
Uzyskuje si to, ukadajc je na specjalnej ramie i maksymalnie je spaszczajc.
W tradycyjnej metodzie montau powierzchniowego elementy elektroniczne ukada si na pacie lutowniczej. Dopuszczalna jest wtedy pewna niedokadno ich rozmieszczenia.
W piecu bowiem, w czasie utrwalania
si pocze, podzespoy ulegaj samowyrwnaniu.
Czasem rwnie elementy wbudowane montuje si w ten sposb. Nie jest to
jednak zalecane w wypadku, gdy z pytk s ju zintegrowane inne podzespoy. W procesie utrwalania nowych pocze te wczeniejsze mog bowiem ulec

osabieniu, a komponenty uszkodzeniu.

Czci wbudowanych nie mona niestety
wymieni, co jest gwn wad tej techniki montau.

Brak samoistnego
wyrwnania rodzi problemy
Dlatego nie lutuje si ich, tylko mocuje klejem. Po doczeniu kolejnej warstwy PCB tworz si wwczas poczenia
mied-mied, ktre s bardziej niezawodne ni te lutowane. Niestety, w taki
sposb zamocowane podzespoy samoistnie si nie wyrwnaj.
W zwizku z tym tolerancja ich rozmieszczenia musi by bardzo maa
standardem jest warto poniej kilkudziesiciu mikrometrw. Jest to te
wymagane z powodu wczeniej wspomnianych maych wymiarw wgbie,
w ktre komponenty s wkadane.
Aby osign tak precyzj, otwory
i czci elektroniczne powinny by loka-

Technika
lizowane wzgldem znacznikw na PCB.
Stosowane s specjalne algorytmy, ktre dobieraj liczb oraz rozmieszczenie
markerw odpowiedni do liczby obwodw, uwzgldniajc przy tym naprenia podoa wystpujce na danym jego
obszarze.

Zbyt silny nacisk moe

uszkodzi montowane
elementy
Proces uoenia komponentu na PCB
skada si z kilku etapw. Zwykle najpierw gowica pick and place z danym podzespoem przesuwa si w d
z maksymaln dopuszczaln prdkoci
i zwalnia w momencie, kiedy spd elementu znajdzie si na okrelonej wysokoci nad powierzchni pytki drukowanej. Nastpnie gowica przesuwa si
w d wolniej, a do chwili umieszczenia czci elektronicznej we wgbieniu.
Sia, jaka jest przykadana do komponentu przez manipulator pick and place, decyduje o tym, czy podczas jego
przenoszenia oraz w chwili kontaktu
z podoem nie ulegnie on uszkodzeniu. Skutki jej niedopasowania s cza-

Rys. 1. Komponenty wbudowane umieszczane s wdopasowanych wgbieniach

sem niewidoczne, jeli maj form mikropkni, zwykle jednak maj posta
rys, pkni oraz obupie. W skrajnych przypadkach moe nawet doj do
zmiadenia czci. W przeciwiestwie
bowiem do tradycyjnego montau powierzchniowego, w ktrym nacisk jest
czciowo absorbowany przez elastyczne podoe, komponenty wbudowywane
s w celowo usztywniane pytki.

Aby temu zapobiec, w maszynach

pick and place stosuje si, w miejsce tradycyjnych spryn, zaawansowane serwomechanizmy. Kontrol siy zapewnia sprzenie zwrotne. Ponadto przy
jej regulacji uwzgldnia si takie czynniki jak m.in. typ komponentu, rodzaj
podoa i jego stan.
Monika Jaworowska

Technika

Oscyloskopy klasy
popularnej

zpojemnociowym ekranem
dotykowym iwyzwalaniem
Zone Trigger
W styczniu 2015 roku na rynku pojawiy si nowe oscyloskopy InfiniiVision 3000T
X-Series firmy Keysight Technologies. Seria obejmuje modele DSO iMSO (Mixed
Signal Oscilloscope) oferujce moliwo intuicyjnego wyzwalania na ekranie
graficznym. S to pierwsze na rynku oscyloskopy klasy popularnej wyposaone wpojemnociowe ekrany dotykowe ifunkcj wyzwalania dotykowego (strefowego) realizowan sprztowo. Funkcja ta znaczco zwiksza uyteczno tej
aparatury, pozwalajc sprosta zaawansowanym scenariuszom wyzwalania,
bdcym dotd wyzwaniem dla inynierw, pomagajc szybciej iskuteczniej
rozwiza napotykane problemy.

miar wzrostu czstotliwoci pracy ukadw

cyfrowych i zoonoci
projektowanych systemw, testowane sygnay staj si coraz bardziej skomplikowane, a projektanci staj przed coraz to nowymi zada-

niami wymagajcymi izolowania anomalii sygnaowych mogcych si pojawia w badanym systemie. Intuicyjne
graczne wyzwalanie, wczeniej niedostpne w oscyloskopach z niszej pki cenowej, pomaga inynierom debugowa i charakteryzowa projektowa-

Rys. 1. Wyzwalanie zwykorzystaniem ekranu dotykowego

64

Stycze 2015

Elektronik

ne ukady znacznie szybciej i atwiej.

Wykorzystujc ekran dotykowy, uytkownik zakrela na nim prostoktny obszar wok interesujcego go fragmentu przebiegu, tworzc w ten sposb obszar wyzwalania. Jest to drugi stopie
wyzwalania, uzupeniajcy podane kryteria podstawowe, np. wyzwalanie zboczem (rys. 1). Istnieje te moliwo zdeniowania takich samych obszarw, wewntrz ktrych wszystkie pojawiajce si tam sygnay bd przez przyrzd
ignorowane (rys. 2).
Oscyloskopy z nowej serii umoliwiaj rozszerzanie pasma z zakresu od 100
MHz do 1 GHz, a take oferuj kilka interesujcych cech poza wspomnianym
ekranem dotykowym i funkcjami wyzwalania dotykowego. Ogromna szybko aktualizacji z prdkoci 1 mln
przebiegw na sekund zapewnia doskonay wgld w subtelne szczegy sygnau wejciowego. Nowe przyrzdy integruj sze funkcjonalnoci w pojedynczej obudowie: oscyloskopu, analizatora stanw logicznych, analizatora protokow, woltomierza cyfrowego,

generatora funkcyjnego/sygnaw arbitralnych i 8-cyfrowego sprztowego czstociomierza. Ponadto daj moliwo

skorelowanych pomiarw w domenie
czasu i czstotliwoci przy uyciu bramkowanej transformaty FFT, dostpnej
po raz pierwszy w tej klasie przyrzdw,
przydatn w wielu nowo pojawiajcych
si zadaniach pomiarowych.
Oscyloskopy 3000T X-Series zostay
zaprojektowane specjalnie z myl o obsudze za pomoc pojemnociowego
ekranu dotykowego, co w naturalny sposb przyspiesza wybr opcji na ekranie.
Aby w jeszcze wikszym stopniu przyspieszy ich obsug, wprowadzono intuicyjny alfanumeryczny panel zastpujcy
uciliwe krcenie pokrtami oraz dotykowe elementy interakcyjne zapewniajce wiksz elastyczno przy wywietlaniu informacji pomiarowych.
Dziki ogromnej szybkoci aktualizacji
przebiegw 1 mln/s, bezkompromisowej
nawet przy wczonych kanaach cyfrowych, aktywnych opcjach dekodowania
protokow, pomiarach automatycznych
i funkcjach matematycznych oraz funk-

Rys. 2. Definiowanie obszarw wyzwalania

cji wyzwalania dotykowego uytkownik

ma gwarancj najwyszego prawdopodobiestwa zobaczenia i wyodrbnienia interesujcych go anomalii, w porwnaniu
z reszt oscyloskopw na wiecie.

Oscyloskopy 3000T X-Series mog

by wykorzystywane do sprztowego
dekodowania wielu, zarwno stosowanych obecnie, jak i dopiero rozwijanych
protokow szeregowych: MIL-STD

Elektronik

Stycze 2015

65

Technika
wzdu przebiegu, obserwuje si rosnc czstotliwo. W tym konkretnym
przykadzie widoczne s dwa piki
w tabeli zdarze ze wzgldu na zmian
czstotliwoci w obrbie bramki. Wida
je na przebiegu FFT.

Podsumowanie
Patrzc wstecz widzimy, e znany model In nii-Vision 3000A X-Series zde niowa na nowo pojcie oscyloskopu.
Zapewnia niezwykle szczegowy obraz analizowanego sygnau, wprowadza wicej funkcjonalnoci ni jakikolwiek model dostpny wczeniej i stanowi najlepsze zabezpieczenie inwestycji.
Rys. 3. Bramkowanie FFT

1553 i ARINC 429, I2S, CAN/CAN-FD/

CAN-Symbolic, LIN, SENT, FlexRay,
RS232/422/485/UART i I2C/SPI.
Oferta oscyloskopw In niiVision
3000T X-Series obejmuje modele o pamie 100 MHz, 200 MHz, 350 MHz, 500
MHz i 1 GHz. W standardowej konguracji wszystkie oferuj 4 mln punktw
pamici akwizycji, pami segmentow,
zaawansowane funkcje matematyczne
oraz s dostarczane z sondami pasywnymi o pamie 500 MHz.
W wielu zastosowaniach niezwykle
przydatna moe by funkcja rwnoczesnego debugowania w dziedzinie czasu i czstotliwoci. W przypadku gdy
istnieje konieczno analizy sygnaw
rwnoczenie w kilku miejscach testowanego ukadu, korelacja czasowa midzy tymi sygnaami jest bardzo wana, lecz moe stanowi prawdziwe wyzwanie dla uytkownikw oraz uytych
do tego celu kilku przyrzdw pomiarowych. Innym problemem napotykanym przy pomiarach w domenie mieszanej jest moliwo obserwacji zmian
czstotliwoci w czasie. Wikszo oscyloskopw oferuje uyteczne narzdzia
pomiarowe umoliwiajce podgld sygnaw w domenach czasu i czstotliwoci, wykorzystujce szybk transformat Fouriera, jednake oferowane
przez oscyloskopy In niiVision 3000T
i 4000 X-Series rmy Keysight bramkowanie FFT pozwala na podgld sygnaw w domenie czasu i czstotliwoci
w specycznych momentach, de niowanych na ekranie.
W przypadku serii 3000TX i 4000X
mona atwo wybra czstotliwo pocztkow i kocow za pomoc klawiatury wywietlanej na ekranie dotykowym.

66

Stycze 2015

Elektronik

Rys. 4. Darmowe oprogramowanie BenchVue

Parametry te mone rwnie ustala,

regulujc czstotliwo rodkow i rozpito skali (span). Ustalenie odpowiedniej rozpitoci jest wane w celu
upewnienia si, e wszystkie czstotliwoci przemiatane znajd si w zakresie wyznaczania FFT. Po zaprogramowaniu tych ustawie transformata FFT
bdzie wyliczana dla wszystkich danych z ekranu, ale nie bdzie moliwoci obserwowania zmian czstotliwoci
zachodzcych w czasie. Jeli wic jestemy zainteresowani takimi testami, powinnimy wykorzysta funkcj bramkowania FFT. Przemieszczanie bramki czasowej jest atwe. Moe by wykonane manualnie za pomoc ekranu dotykowego lub za pomoc klawiszy nawigacyjnych, pozwalajc na odtworzenie caego zapisanego rekordu (rys. 3).
W miar, jak bramka przesuwa si

By modelem, ktry odnis najwikszy sukces w poczonej historii rm

Hewlett Packard, Agilent i Keysight
Technologies. Nowe oscyloskopy 3000T
X-Series kontynuuj t tradycj. Warto
doda, e dostpne jest dla nich rwnie
darmowe oprogramowanie BenchVue
(BV0000A) na PC, wsppracujce
z wikszoci oferowanych przyrzdw
rmy Keysight, uatwiajce podgld, rejestracj oraz eksport danych i zrzutw
ekranu (rys. 4).

AM Technologies
Al. Jerozolimskie 146C
02-305 Warszawa, tel. 22 532 28 00
info@amt.pl, www.amt.pl

produkty

Sondy oscyloskopowe 200, 300 i500 MHz

do pomiarw wysokonapiciowych

16-bitowy oscyloskop USB 500 MS/s

zwbudowanym generatorem AWG

Firma Keysight zaprezentowaa nowe wysokonapiciowe

sondy oscyloskopowe na pasma 200, 300 i 500 MHz, charakteryzujce si szerszym zakresem napi wejciowych i zwikszonym wspczynnikiem tumienia skadowej sumacyjnej.
Nadaj si one idealnie do testowania zasilaczy impulsowych
i komponentw duej mocy, a take do pomiarw parametrw napdw elektrycznych i podsystemw samochodowych.
Sonda rnicowa Keysight N2804A oferuje pasmo o szerokoci do 300 MHz oraz maksymalny zakres dla wejciowych sygnaw
rnicowych wynoszcy 300
(V DC + warto szczytowa
AC), co pozwala na jej zastosowania w aplikacjach duej mocy. Sonda rnicowa
N2805A o pamie 200 MHz
zostaa wyposaona w kabel o dugoci 5 m zapewniajcy atwy dostp do obwodw testowanych znajdujcych si w znacznej odlegoci od oscyloskopu. Oba modele charakteryzuj si rnicow rezystancj wejciow 4 M
i ma pojemnoci wejciow rwn 4 pF, dziki czemu w minimalnym
stopniu obciaj testowany obwd. S kompatybilne z oscyloskopami Keysight z interfejsem 50 AutoProbe zapewniajcym automatyczn konguracj oscyloskopu do zastosowanej sondy. Trzecia z nowych sond, Keysight 10076C, to sonda
pasywna 100:1 o rezystancji wejciowej 66,7 M, zapewniajca szeroko zakresu napi wejciowych i pasmo niezbdne do prowadzenia pomiarw wysokonapiciowych wzgldem
masy przy bardzo maym obcieniu testowanego obwodu.
Zapewnia szeroko pasma wynoszc 500 MHz przy zastosowaniu sprystej kocwki ekranujcej, majcej za zadanie
zmniejszy obcienie indukcyjne.

Firma TiePie engineering opracowaa nowy, zaawansowany

oscyloskop USB oznaczony symbolem Handyscope HS5-540,
wyposaony w generator AWG oraz funkcje analizatora protokow i analizatora widma. Jest to oscyloskop dwukanaowy
o pamie 250 MHz i maksymalnej szybkoci prbkowania 500
MSps. Jego rozdzielczo pionowa moe by programowana na
jednej z czterech wartoci: 8, 12, 14 lub 16 bitw, ktrym odpowiadaj maksymalne szybkoci prbkowania wynoszce odpowiednio 500, 500, 100 i 6,25 MSps w trybie jednokanaowym.

www.keysight.com

Egmont Instruments, tel. 22 850 62 05-07, www.egmont.com.pl

Modu komunikacyjny dla systemu

Fluke Connect
Fluke wprowadza na polski rynek urzdzenie ir3000FC pozwalajce na doczenie do systemu Fluke Connect kolejnych
przyrzdw multimetrw cyfrowych Fluke 287 i 289 oraz

Handyscope HS5-540 moe generowa cigy strumie danych

wyjciowych do 20 MSps i wsppracowa z innymi oscyloskopami przy wzajemnej synchronizacji podstawy czasu za pomoc interfejsu CMI. Opcjonalnie moe by wyposaony w funkcj
testera pocze i pomiaru rezystancji. Wbudowany generator
funkcyjny/AWG charakteryzuje si 14-bitow rozdzielczoci
i maksymaln czstotliwoci taktowania 40 MHz. Wytwarza
przebiegi o wartoci midzyszczytowej napicia do 24 V.
Pozostae dane techniczne:
pojemno wewntrznej pamici: 64 MS,
dokadno pionowa: 0,25% DC (typ. 0,1%),
dokadno podstawy czasu: 1 ppm,
zawarto harmonicznych generatora: < 85 dB,
czas narastania/opadania napicia: 8 ns,
sterowniki i oprogramowanie dla Windows
2000/XP/Vista/7/8.

miernika przemysowego Fluke 789. Urzdzenie komunikacyjne podcza si do miernika z wykorzystaniem specjalnego
zcza, zapewniajc dostp do funkcji pomiarowych i danych za
pomoc aplikacji na smartfon. W szczeglnoci dostpne s tryby:
AutoRecord, umoliwiajcy rejestrowanie pomiarw
w chmurze,
EquipmentLog, tworzcy histori wszystkich pomiarw
przypisan do poszczeglnych urzdze,
TrendIt, pozwalajcy na tworzenie wykresw i ledzenie
trendw bezporednio na ekranie smartfona,
ShareLive tworzcy poczenia wideo umoliwiajce udostpnianie pomiarw pozostaym osobom w zespole w czasie rzeczywistym.
System Fluke Connect obejmuje ponad 20 przyrzdw,
w tym kamery termowizyjne oraz mierniki wartoci elektrycznych.
www.flukeconnect.pl

Elektronik

Stycze 2015

67

Elektronik poleca

Aparatura pomiarowa | Nowe

Nowe produkty | Aparatura pomiarowa

Seria digitizerw PCIe M4i.2234-x8
oszybkoci prbkowania do 5 GSps

Ekonomiczny 3-wyjciowy zasilacz

laboratoryjny 30 V/3 A

W ofercie rmy Spectrum pojawia si nowa seria digitizerw charakteryzujcych si maksymaln szybkoci prbkowania w czasie rzeczywistym wynoszc 5 GSps. S to karty wsppracujce z szyn PCIe, przeznaczone do najbardziej wymagajcych zastosowa np. w zyce wysokich energii, spektroskopii i pracach badawczych oraz do wsppracy z radarami i laserami. Jako pierwsze w ofercie Spectrum
umoliwiaj rejestracj i analiz sygnaw w zakresie czstotliwoci od DC do 1 GHz, co pozwala na pomiar zboczy i impulsw o czasie trwania rzdu nanosekund. W ramach serii

Keithley Instruments wprowadza do oferty kolejny 3-wyjciowy zasilacz laboratoryjny stanowicy rozszerzenie rodziny 2200. Model 2231A-30-3 charakteryzuje si maksymaln
moc wyjciow 195 W. Zawiera dwa niezalenie programowane wyjcia o parametrach 30 V/3 A do zasilania obwodw
analogowych oraz trzecie wyjcie pomocnicze 5 V/3 A do
zasilania obwodw cyfrowych. Umoliwia programowanie
i pomiar napi wyjciowych z rozdzielczoci 10 mV oraz
programowanie i pomiar prdw wyjciowych z rozdzielczoci 1 mA. Dziki funkcji pomiaru uytkownik moe by pewien, e na zaciski wyjciowe przyrzdu jest podawane napicie o zaprogramowanej przez niego wartoci. Podstawowa
dokadno programowania i odczytu napicia oraz prdu
wynosi odpowiednio 0,6% i 0,2%, a wyjciowe napicie szumw i zaburze nie przekracza 5 mVP-P. Wyjcia przyrzdu s
cakowicie niezalene i odizolowane od siebie, co pozwala na
rwnoczesne zasilanie trzech niezalenych obwodw bez koniecznoci stosowania trzech rnych przyrzdw. Ponadto,
daje to moliwo poszerzenia zakresu napi i prdw wyjciowych do 60 V i 6 A. Przy takim poczeniu wyj na wywietlaczu prezentowane s zsumowane wartoci napicia/
prdu, co uatwia obsug.

M4i.22xx-x8 dostpnych
jest 9 typw kart o 8-bitowej
rozdzielczoci, wystpujcych w wersjach z 1, 2
i 4 wejciami analogowymi o szybkoci prbkowania 1,25 GSps, 2,5 GSps i 5 GSps. Wszystkie s przystosowane do instalacji w slocie PCI Express x8 Gen 2 zapewniajcym transfer danych do komputera z maksymaln szybkoci 3,4 GB/s. Charakteryzuj si rwnoczesnym prbkowaniem wszystkich kanaw, z ktrych kady zawiera wasny
przetwornik A/C i wzmacniacz. Udostpniaj 4 zakresy napi wejciowych FS od 200 mV do 2,5 V. Bazuj na technologii FPGA, dziki czemu opcjonalne pakiety oprogramowania rmware mog realizowa funkcje on-the-y, takie jak
urednianie czy wykrywanie szczytu. Wstpne przetwarzanie rejestrowanych sygnaw pozwala skrci czas transmisji
danych i zwikszy szybko pomiarw. W przypadku aplikacji wymagajcych rejestrowania sygnaw w wicej ni 8
kanaach istnieje moliwo wsppracy maksymalnie 8 kart
serii M4i.22xx-x8 w pojedynczym systemie pomiarowym.
W takiej konguracji opcja Star-Hub zapewnia wzajemn
synchronizacj sygnaw zegarowych i wyzwalania.
Pozostae cechy:
4 GS wbudowanej pamici przebiegw,
elastyczne tryby wyzwalania (z dowolnego kanau, z 2 rde
zewntrznych, funkcj logiczn),
segmentacja pamici,
czas regeneracji ukadu wyzwalania rwny 80 prbek (16 ns
@ 5 GSps),
rozbudowana aplikacja SBench6 do konfiguracji, gromadzenia danych, prezentacji i analizy,
sterowniki dla Windows i Linux,
wsparcie dla jzykw programowania Visual C++, Borland
C++, Gnu C++, LabView, Visual Basic, VB.NET, C#, J# i Delphi,
2 lata gwarancji.

Model 2231A-30-3 moe by programowany i kontrolowany

z komputera PC po zastosowaniu opcjonalnego adaptera USB.
Zawiera wewntrzn pami o pojemnoci wystarczajcej na
zapis 30 zestaww parametrw konguracyjnych. W przypadku obsugi rcznej uytkownik ma do dyspozycji zarwno keypad numeryczny, jak i pokrto regulacyjne. Na wbudowanym
wywietlaczu prezentowane s rwnoczenie napicia i prdy
ze wszystkich 3 kanaw.
Model 2231A-30-3 jest zasilaczem klasy ekonomicznej,
oferowanym w cenie 650 USD. Cena opcjonalnego adaptera
USB 2231A-001 wynosi 60 USD.

www.spectrum-instrumentation.com

www.keithley.com

68

Stycze 2015

Elektronik

Aparatura pomiarowa | Nowe

produkty

Oscyloskopowa sonda prdowa ozakresie

dynamicznym 10 mA...20 A peak-peak
Jedynym praktycznym sposobem obserwacji i pomiaru natenia prdu pyncego w ciece drukowanej jest pomiar natenia pola magnetycznego w bardzo maej odlegoci od niej.
Aby uzyska skalibrowany pomiar, czujnik pola magnetycznego musi by w stanie zapewni precyzyjn kontrol odlegoci
od cieki. Musi ona by przy tym bardzo maa, gdy natenie pola zmniejsza si wraz z kwadratem odlegoci (w przyblieniu pierwszego rzdu). Aby zrealizowa praktyczn sond pomiarow, rma Aim TTI wykorzystaa specjalny rodzaj
zminiaturyzowanego sensora. Niezbdnymi wymogami byo
zapewnienie jego maych, a przy tym precyzyjnie kontrolowanych wymiarw, moliwo pomiaru natenia prdu staego, szerokie pasmo przy pomiarach prdu zmiennego oraz
bardzo dobre waciwoci szumowe. adna z wczeniej stosowanych technologii nie pozwalaa na zapewnienie wszystkich
tych wymogw. Firma Aim TTI wykorzystaa do produkcji
sondy I-prober opatentowan, zminiaturyzowan wersj magnetometru transduktorowego. Jest to element znany od wielu
lat, lecz nigdy wczeniej nieprodukowany w formie miniaturowej, zapewniajcej znacznie mniejszy poziom szumw i znacznie szersze pasmo pracy ni wersje konwencjonalne. Sonda
Aim I-prober 520 charakteryzuje si szerokim zakresem dynamicznym, umoliwiajcym obserwacj prdw o nateniu
od 10 mA do 20 A peak-peak. Zapewnia szeroko pasma po-

miarowego od DC do 5 MHz i may poziom szumw, odpowiadajcy prdowi o nateniu <6 mA w penym pamie. Pod
wzgldem bezpieczestwa odpowiada standardowi 300V Cat II
(600V Cat I). Dziki bardzo maej impedancji wtrconej i maej pojemnoci pasoytniczej wprowadza jedynie minimalne
zaburzenia do obwodu mierzonego.
www.tti-test.com

Oscyloskopy laboratoryjne rodziny RTM

znow opcj analizy dugich sekwencji
sygnaw
Do oscyloskopw laboratoryjnych rodziny RTM rma
Rohde & Schwarz wprowadzia w ostatnim czasie now opcj
historii i segmentacji pamici (RTM-K15), umoliwiajc rejestracj znacznie duszych sekwencji sygnaw ni w przypadku jakiegokolwiek innego oscyloskopu tej klasy. Pozwala ona
na zapis do wewntrznej pamici tylko niektrych, interesujcych dla uytkownika sekwencji przebiegu, jak przepicia czy
serie impulsw (burst) w celu ich pniejszej szczegowej analizy. Opcja RTM-K15 rozszerza pojemno pamici prbek a
do 460 MSps. Oznacza to, e przy zakresie gbokoci pamici
segmentowanej od 10 kS do 20 MS moliwe jest zarejestrowanie nawet 45 tys. segmentw przebiegw.
Opcja RTM-K15 jest szczeglnie cenna przy analizie sekwencji protokow i pakietw impulsw, pomidzy ktrymi
wystpuj dugie przerwy. Oscyloskop rejestruje wwczas jedynie dane interesujce dla uytkownika, pomijajc pozostae. Funkcja znacznika czasu pozwala precyzyjnie okreli czas
rozpoczcia rejestracji. Opcja RTM-K15 moe by wykorzystana np. do rejestracji pakietw danych I2C przez kilka minut
i ich pniejsz analiz.
Tryb ultra segmented peni wan funkcj podczas akwizycji szybkich sygnaw. Krtki czas martwy, wynoszcy zaledwie 5 s, pozwala na wyzwolenie oscyloskopu na sygnale wystpujcym w bardzo krtkim czasie po sygnale go poprzedzajcym. Wykorzystanie tego trybu zapewnia brak utraty danych
przesyanych z wykorzystaniem protokow szeregowych czy

dowolnych innych sekwencji impulsw. Parametry, takie jak

tryb akwizycji czy dugo segmentu, mog by bardzo atwo
zaprogramowane. Nastpnie oscyloskop sam wyznacza liczb
dostpnych segmentw. Po zakoczeniu akwizycji uytkownik moe atwo nawigowa pomidzy zarejestrowanymi przebiegami, wykorzystujc funkcj historii. Moe zaznaczy w tabeli indywidualne segmenty do wywietlenia. Alternatywnie,
funkcja historii moe by wykorzystana do automatycznego
odtwarzania wszystkich segmentw.
Wszystkie funkcje analityczne udostpniane przez oscyloskopy RTM, takie jak QuickMeas, testowanie mask czy pomiary kursorem mog by wykorzystane do analizy segmentw danych w trybach historii i pamici segmentowanej.
www.rohde-schwarz.com

Elektronik

Stycze 2015

69

Nowe produkty | Aparatura pomiarowa

20-bitowy rejestrator danych cyfrowych
zwewntrznym buforem opojemnoci
8MS/bit
Firma Saelig wprowadzia do oferty ekonomiczny, szybki rejestrator LOG Storm przeznaczony do zastosowa w systemach
z cyfrowymi szynami danych, w ktrych konieczna jest rejestracja dugich sekwencji danych. Jest to przyrzd pochodzcy

z oferty Byte Paradigm. Zawiera bufor o pojemnoci 8 MS na

kady bit szyny. Umoliwia przesyanie duych iloci danych do
komputera za pomoc interfejsu USB. Jedn z bardziej uytecznych funkcji LOG Storm jest moliwo przeprowadzania ltracji cyfrowej, pozwalajca na zapis jedynie uytecznych danych.
Przyrzd umoliwia gromadzenie duych iloci danych nawet
przez kilka godzin czy kilka dni, a nastpnie ekstrahowanie tylko specycznych zdarze, interesujcych uytkownika. Jest zasilany z portu USB komputera. Moe wsppracowa z szynami o poziomach napi od 1,25 do 3,3 V. Producent dostarcza
do modelu LOG Storm oprogramowanie LOG Storm Studio dla
rodowiska Windows, obejmujce graczny interfejs uytkownika i darmowy interfejs API dla C/C++.
Pozostae cechy:
rejestracja gigabajtw danych z szyny transmisyjnej,
brak opnie ukadu wyzwalania,
bufor o pojemnoci do 8 MS/bit,
szeroko szyny: od 1 do 20 bitw,
zakres czstotliwoci prbkowania: pod 100 kHz do 100 MHz,
dekoder sygnaw SPI i I2C.
Ceny rejestratorw LOG Storm zaczynaj si od 449 euro.
www.byteparadigm.com, www.saelig.com

Oscyloskopy HD serii RTO iRTE

o16-bitowej rozdzielczoci pionowej
Do oferty rmy Rohde & Schwarz tra y nowe oscyloskopy
serii RTO i RTE o 16-bitowej rozdzielczoci pionowej wikszej o 256 od wczeniejszych wersji 8-bitowych. Umoliwiaj
one prezentacj ostrzejszych przebiegw o wikszej iloci
szczegw, maskowanych uprzednio przez szum. S polecane
do zastosowa przede wszystkim tam, gdzie kluczowe znaczenie ma dokadne zobrazowanie niskonapiciowych komponentw sygnau wystpujcych na tle przebiegw wysokonapiciowych. Przykadem moe tu by charakteryzacja zasilaczy impulsowych, gdzie analiza napicia na elemencie przeczajcym musi by wykonana w jego obu stanach pracy ON i OFF.
Poniewa rnica napi w trakcie przeczania moe sign
kilkuset woltw, wysoka rozdzielczo jest kluczowa do precyzyjnego pomiaru skadowych niskonapiciowych.

Osignicie 16-bitowej rozdzielczoci w oscyloskopach RTO

i RTE stao si moliwe dziki wczeniu ltru dolnoprzepustowego bezporednio na wyjciu przetwornika A/C. Filtr ten
ogranicza napicie szumw i zwiksza wspczynnik SNR.
Uytkownicy mog regulowa jego czstotliwo odcicia
w zakresie od 10 kHz do 500 MHz, stosownie do charakterystyki sygnau wejciowego. Im wsze pasmo, tym wiksza rozdzielczo. Aby umoliwi szczegow analiz skadowych niskonapiciowych, czuo oscyloskopu zwikszono do 500 s/
dz. Dziki zastosowaniu niskoszumowego stopnia wejciowego i precyzyjnego przetwornika A/C, oscyloskopy RTO i RTE
zapewniaj szeroki zakres dynamiczny i du dokadno pomiaru. Ich system wyzwalania jest dostatecznie czuy, aby zapewni moliwo wyzwalania impulsem o bardzo maym
napiciu, dziki czemu oscyloskop moe wyizolowa nawet
najsabsze sygnay do szczegowej analizy. Przejcie w tryb
high-denition wcale nie oznacza mniejszej szybkoci pomiarowej lub ograniczenia liczby wbudowanych funkcji. Dziki
zastosowaniu ltru cyfrowego poprawiajcego rozdzielczo
i tumienie zaburze, zaimplementowanego w ukadzie ASIC
oscyloskopu i przystosowanego do pracy w czasie rzeczywistym, zapewniono szybk akwizycj i przetwarzanie danych.
Oscyloskop pracuje pynnie, a wyniki pomiarw s szybko
dostpne. Ponadto, wszystkie narzdzia analityczne, takie jak
pomiary automatyczne, FFT i tryb historii, mog by rwnie
wykorzystywane w trybie high-denition.
www.rohde-schwarz.com

70

Stycze 2015

Elektronik

Aparatura pomiarowa | Nowe

produkty

Precyzyjne obcienie elektroniczne

oobcialnoci 7 A/105 V idokadnoci
podstawowej 0,012%
Do oferty rmy Keithley Instruments tra kolejny typ
obcienia elektronicznego (SMU) do charakteryzacji prdowo-napiciowej komponentw i rde zasilania. Model 2460
charakteryzuje si obcialnoci 7 A/105 W (maks. 100 W)
i podstawow dokadnoci wynoszc 0,012%. Od wczeniejszych wersji odrnia si atwiejsz obsug. Zawiera kolorowy
5-calowy wywietlacz o rozdzielczoci 6 1/2 cyfry z pojemnociowym ekranem dotykowym i gracznym interfejsem uytkownika. Mog by na nim prezentowane zmierzone charakterystyki wraz z moliwoci powikszania ich fragmentw oraz
dostpne jest wygodne, kontekstowe menu eliminujce konieczno wertowania podrcznika. Model 2460 jest analizatorem 4-kwadrantowym mogcym znale zastosowanie przy
pracach badawczych prowadzonych nad elementami pprzewodnikowymi wykonywanymi z materiaw pprzewodnikowych o szerokim pamie zabronionym (SiC, GaN) oraz do charakteryzacji zasilaczy, paneli fotowoltaicznych, akumulatorw
czy podzespow optoelektronicznych. Zawiera wasny procesor do przetwarzania skryptw pomiarowych (TSP) realizujcy
programy zapisane w pamici nieulotnej. Zapewnia to wiksz
szybko wykonywania testw ni w przypadku systemw kontrolowanych przez zewntrzny komputer PC ko-

rzystajcy z interfejsw GPIB/USB/LAN, a nawet umoliwia

prowadzenie testw rwnolegych. Suy do tego szyna TSPLink umoliwiajca poczenie w jednym systemie pomiarowym do 32 urzdze w konguracji master-slave, ktre s
rozrniane na podstawie adresw GPIB, USB lub IP. Poza
tym dostpne s standardowe interfejsy GPIB, USB 2.0 i LXI/
Ethernet. Cena modelu 2460 wynosi 7500 USD. Dostpna jest
te wersja bez panelu frontowego, przystosowana do integracji w zautomatyzowanych systemach pomiarowych. Jej cena
wynosi 7200 USD.
www.touchtestinvent.com

Palcowe testery napicia dla elektrykw

Weidmuller oferuje dwupalcowe testery napicia dla elektrykw z wywietlaczem LCD lub prostym wskanikiem LED.
Urzdzenia oferuj pomiar napicia staego i przemiennego
w szerokim zakresie (od 0,3 do 690 V), pomiar kolejnoci
faz, czstotliwoci i maj funkcj sygnalizacji akustycznej
obecnoci napicia. Palcowa konstrukcja pozwala na obsug
jedn rk, a solidna obudowa z IP65 zapewnia wysok trwao i bezpieczestwo pracy. Zintegrowany czujnik wiata
wykrywa owietlenie otoczenia i wcza podwietlenie wywietlacza, tylko jeli wok jest ciemno, co znacznie wydua ywotno baterii.
www.weidmuller.pl

Faldruk s.c., 05-462 Emw, ul. Wizowska 2E

tel. +48 22 872 43 01, 612 67 76
+48 698 468 850
biuro@faldruk.pl, www.faldruk.pl

pytki jednostronne i dwustronne

pytki na podou aluminiowym
testy elektryczne pytek
pokrycia pytek: cyna lub cyna/ow

Q&R_337

Elektronik

Stycze 2015

71

Nowe produkty | Piezo- i optoelektronika | Komunikacja

Biae diody LED osprawnoci do 180 lm/W
Firma Everlight Electronics rozszerza ofert diod LED o nowe
wersje charakteryzujce si du sprawnoci, korzystnym
wspczynnikiem lm/USD oraz o wersje duej mocy ultra warm
white. S to diody zaprojektowane do zastosowa w wietlwkach, wyrniajce si korzystnymi wspczynnikami lm/W
i lm/USD. Nowy model 5630D HE (EU) o mocy znamionowej
0,2 W charakteryzuje si bardzo du sprawnoci wynoszc od 170 lm/W w przypadku wersji warm white do 180 lm/W
dla wersji cool white, co pozwala uzyska sprawno 130 lm/W
lub wicej w produkcie nalnym. Wymiary zewntrzne wynosz 5,63,00,65 mm. Diody serii 2835 EU, rwnie dostpne w wersjach 0,2 W, wyrniaj si du sprawnoci i nisk
cen. Stanowi upgrade wczeniejszych wersji produkowanych
w obudowach 3528. Dziki nowej konstrukcji ramki odprowadzajcej ciepo ich powierzchni udao si zmniejszy do 3,52,8
mm, a grubo do 0,7 mm. Sprawno siga 116 lm/W w przypadku wersji warm white (2700 K) i 127 lm/W w przypadku
wersji cool white (6500 K). Trzeci z nowoci s diody 1-watowe
XI3030 Ultra WW (EU) stanowice rozszerzenie popularnej se-

rii XI3030. S one obecnie dostpne w wykonaniach warm white EU (2200 K2400 K), oddajcych temperatur koloru tradycyjnych arwek i lamp halogenowych. Zapewniaj sprawno
powyej 90 lm/W i wspczynnik Ra do 90. Projektowane s ju
wersje o wspczynniku Ra wynoszcym 95.
www.everlight.com

Oscylatory VCXO na zakres 40...170 MHz

wobudowach opowierzchni 3,22,5 mm
Na targach Electronica 2014 rma IQD zaprezentowaa
miniaturowe oscylatory VCXO produkowane na zakres czstotliwoci od 40 do 170 MHz, zamykane w hermetycznych

obudowach ceramicznych o powierzchni 3,22,5 mm. Serie

IQXV-80 i IQXV-81 obejmuj oscylatory odpowiednio z wyjciami LVPECL stosowanymi dla zapewnienia kompatybilnoci z szybkimi ukadami scalonymi oraz z wyjciami
LVDS stosowanymi tam, gdzie priorytetem jest ograniczenie poboru mocy. Zakres czstotliwoci wyjciowych od 40
do 170 MHz otwiera dla tych ukadw szerokie pole do zastosowa w sieciach 10G & 40G Ethernet, SDH/SONET, WiMax
i WLAN. W ramach serii IQXV-80 i IQXV-81 produkowane
s oscylatory o stabilnoci 25 i 50 ppm przeznaczone do
pracy w przemysowym zakresie temperatur 40...+85C. Ich
czstotliwo wyjciowa moe by dostrajana zewntrznym
napiciem 1,65 V 1,5 V w zakresie minimum 80 ppm, co
pozwala np. kompensowa efekty starzenia. Oscylatory z obu
serii zawieraj wyjcie trjstanowe umoliwiajce np. przeprowadzanie testw. Ich bd jitteru nie przekracza 1 ps rms
(12 kHz...20 MHz).
www.iqdfrequencyproducts.com

Najmniejszy na rynku samodzielny

modu nawigacyjny GNSS
owymiarach 771,1 mm
EVA-M8M to najmniejszy na wiecie dostpny
komercyjnie modu nawigacyjny GNSS, produkowany w obudowie o wymiarach 771,1 mm.
Moe korzysta z satelitw rnych konstelacji:
amerykaskiego GPS, rosyjskiego GLONASS, chiskiego BeiDou i japoskiego QZSS. Wymaga jedynie
doczenia zewntrznej anteny. Reszta niezbdnych podzespow, w tym oscylator kwarcowy i elementy pasywne, jest
zintegrowana w strukturze wewntrznej. EVA-M8M moe pracowa w przemysowym zakresie temperatur od 40 do +85C.
Jest kompatybilny z wczeniej wprowadzonym na rynek od-

biornikiem GPS o symbolu EVA7M, co pozwala na rozbudowywanie istniejcych systemw minimalnym kosztem. Moe ledzi
sygnay rwnoczenie z dwch
systemw GNSS. Zawiera interfejsy UART, USB, SPI (opcjonalny), DDC kompatybilny z I2C oraz
SQI do aktualizacji wewntrznego
oprogramowania. Charakteryzuje
si dokadnoci 2,0 m CEP i czstotliwoci akwizycji 18 Hz. Pracuje z napiciem
zasilania 1,65...3,6 V, pobierajc 25 mA prdu w stanie aktywnym i 5,5 mA w trybie Power Save (1 Hz).
www.u-blox.com

72

Stycze 2015

Elektronik

Komunikacja | Nowe

produkty

Ukady komunikacyjne wstandardzie

G3-PLC firmy Atmel
Atmel wprowadza do oferty ukady komunikacyjne z rodziny Smart Energy wspierajce protok komunikacyjny G3PLC, czyli power line communications komunikacj poprzez
sie energetyczn. Oznacza to, e oprcz ukadw wspierajcych standard PRME Atmel bdzie oferowa take produkty
dla standardu G3-PLC. Na rysunku pokazano obszar oferty rmy w zakresie produktw Smart Energy. Pierwsza z nowoci to
ukad oznaczony symbolem ATPL250A w obudowie LQFP80.
Jest on kompatybilny pinowo z odpowiednikiem wpierajcym
PRIME, czyli ATPL230A. Ukad ATPL250A mona traktowa
jako modem PLC, implementujcy warstw zyczn standardu G3-PLC. Druga z nowoci to ATSAM4CP16C. Jest to ukad
typu System-on-Chip, zawierajcy dwurdzeniowy mikroprocesor 32-bitowy ARM Cortex-M4 plus zaawansowane obwody zwizane z bezpieczestwem oraz zintegrowany modem
3G-PLC. Wraz z pojawieniem si nowych ukadw do oferty

tra y ponadto zestawy ewaluacyjne, majce za zadanie uatwi rozpoczcie prac. S to odpowiednio ATPL250A-EK oraz
SAM4CP16C-EK. S dostpne take narzdzia programowe
i stosy protokow komunikacyjnych.
JM Elektronik, tel. 32 339 69 00, www.jm.pl

Modu nawigacyjny GNSS z3-osiowym

yroskopem iczujnikiem przyspieszenia
Dziaanie systemw zarzdzania ot pojazdw, pobierania opat drogowych, alarmowych czy nawigacyjnych jest uzalenione od cigego, niezawodnego monitorowania pooenia pojazdw w kadych warunkach, rwnie w tunelach, na
parkingach podziemnych czy na zatoczonych autostradach.
Do tego celu idealnie nadaje si najnowszy modu NEO-M8L
opracowany przez rm u-blox, wyposaony w system ADR
(Automotive Dead Reckoning) umoliwiajcy wyznaczanie
pooenia z wykorzystaniem wewntrznych czujnikw ruchu,
kierunku i wysokoci w razie utraty sygnaw z satelitw.
NEO-M8L jest 72-kanaowym odbiornikiem GNSS (pobierajcym dane z satelitw GPS/QZSS, GLONASS, BeiDou
i Galileo) z wbudowanym 3-osiowym czujnikiem przyspieszenia i 3-osiowym yroskopem, zamykanym w obudowie LCC24 o wymiarach 16,012,22,5 mm. Dokonuje aktualizacji pooenia z czstotliwoci do 20 Hz, co w poczeniu z moliwoci prowadzenia lokalizacji w miejscach niewidocznych dla
satelitw pozwala na jego zastosowania w rekonstrukcji wypadkw drogowych czy do lokalizacji pojazdw skradzionych.
Technologia ADR w przypadku ukadw najwyszej klasy
umoliwia prowadzenie nawigacji w tunelach przez wiele kilometrw bez widocznoci sygnaw z satelitw. NEO-M8L charakteryzuje si bardzo atwym poczeniem z systemem host,
minimalizujcym ryzyko popenienia bdw projektowych
oraz pozwalajcym skrci czas projektowania i wprowadzania urzdze na rynek. Spenia wymogi standardu ISO16750
odnonie do ukadw stosowanych w elektronice samochodowej. Jest produkowany w fabrykach z certy katem motoryzacyjnym ISO/TS 16949.
Pozostae cechy:
dokadno pozycjonowania: 2,0 m CEP,
bd pooenia ADR: <3% dystansu przebytego bez GNSS,
czstotliwo aktualizacji danych: 20 Hz,
czas akwizycji danych (cold start): 27 s,
czas akwizycji danych (hot start): 4 s,
czuo: 160 dBm w trybie tracking,
pomiar przebytego dystansu,

wsppraca z anten aktywn lub pasywn,

wbudowany zegar RTC,
interfejsy UART, USB 2.0, SPI, DDC (kompatybilny z I2C),
zakres temperatur pracy: 40...+85C.
www.u-blox.com

Elektronik

Stycze 2015

73

Nowe produkty | Komunikacja

Nowa generacja transceiverw EZRadio
iEZRadioPRO do obsugi protokow
802.15.4/4g
Silicon Labs dodaje do oferty dwie serie transceiverw, nadajnikw i odbiornikw nowej generacji na zakres czstotliwoci poniej 1 GHz, stanowicych rozszerzenie rodzin
EZRadio i EZRadioPRO. Mog one suy do transmisji danych w oparciu zarwno o istniejce, jak i dopiero rozwijane
protokoy m.in. IEEE 802.15.4/4g, Wireless M-Bus czy Wi-SUN

w aplikacjach IoT i M2M, inteligentnych miernikach oraz systemach alarmowych i zdalnego sterowania. Cechuj si du
skal integracji oraz doskonaymi parametrami radiowymi,
typowymi dla ukadw z rodziny EZRadio i EZRadioPRO.
Warto tu wymieni choby du moc wyjciow (do +20 dBm
dla EZRadioPRO), czuo (116 dBm dla EZRadio i 133 dBm
dla EZRadioPRO) czy tzw. budet cza (153 dB). Ze wzgldu na may pobr mocy, ukady Si4x55 EZRadio i Si4x6x
EZRadioPRO nadaj si idealnie do urzdze bateryjnych.
Przykadowo, ich pobr prdu wynosi zaledwie 40 nA w trybie standby przy podtrzymaniu zawartoci pamici. Kady
z ukadw z nowej oferty zawiera opatentowany detektor sygnau przychodzcego, pozwalajcy obniy redni pobr prdu odbiornika dziki wykrywaniu sygnau wczeniej ni tra-

dycyjne odbiorniki sub-GHz. Dodatkow oszczdno zapewnia wzmacniacz mocy o duej sprawnoci, ktrego pobr prdu wynosi tylko 18 mA przy mocy wyjciowej 10 dBm, autonomiczne przeczanie midzy stanem aktywnym i oszczdnociowym oraz zaawansowane cechy, takie jak praca w trybie frequency hopping czy moliwo korzystania z wielu anten (antenna diversity). Cechy te umoliwiaj zasilanie nowych
ukadw EZRadio/EZRadioPRO nawet z pojedynczej baterii
zegarkowej oraz stosowanie ich w tzw. inteligentnych miernikach, od ktrych wymaga si dugiego czasu pracy na zasilaniu
bateryjnym, sigajcego nawet 20 lat.EZRadio i EZRadioPRO
rni si rodzajem zastosowanego modemu i mechanizmem
przetwarzania pakietw, co pozwala na stosowanie ich w rnych klasach aplikacji. Generalnie, pierwsze z nich s przeznaczone do obsugi prostych formatw pakietw, a EZRadioPRO
do obsugi pakietw zoonych. Elastyczno architektury pozwala tu odciy mikrokontroler host, co nie odbywa si kosztem pogorszenia parametrw radiowych. Tanie transceivery,
nadajniki i odbiorniki Si4x55 EZRadio s polecane do najprostszych aplikacji pracujcych w topologii punkt-punkt lub gwiazdy, takich jak np. piloty do dekoderw czy zdalnego otwierania
drzwi garau. Pokrywaj one zakresy czstotliwoci 283525
MHz i 850960 MHz. S produkowane w miniaturowych
obudowach o powierzchni 33 mm. Transceivery, nadajniki
i odbiorniki Si4x6x EZRadioPRO mog znale zastosowanie
w aplikacjach wymagajcych obsugi bardziej zaawansowanych pakietw i protokow sieciowych oraz lepszych parametrw radiowych. Przykadem mog tu by systemy komunikacji wskopasmowej oraz o dugim zasigu pracujce w oparciu
o standardy FCC part 90 Mask D, ETSI Category-I, ARIB T108,
Wireless M-Bus i IEEE 802.15.4/4g. Nowe transceivery Si4x55
EZRadio i Si4x6x EZRadioPRO s ju dostpne w ilociach produkcyjnych. Ich ceny zaczynaj si odpowiednio od 1,02 USD
i 1,10 USD przy zamwieniach 10 tys. sztuk. Producent przygotowa zestawy deweloperskie bazujce na kartach mikroprocesorowych C8051F930 i moduach RF Pico. Cena zestawu
EZRadioPRO (4461C-868-PDK, 4463C-915-PDK i 4438C-490PDK) wynosi 299 USD, a cena zestawu EZRadio (4455C-915-PDK, 4455C-868-PDK i 4455C-434-PDK) to 199 USD.
www.silabs.com

Moduy komunikacyjne Gigabit Ethernet

iRS232/422/485 formatu mPCIe
Firma Innodisk rozszerzya ofert moduw peryferyjnych
Embedded Peripheral o dwa nowe moduy komunikacyjne mPCIe do systemw embedded. Model EMPL-G201 po-

zwala rozbudowa system o 1 lub 2 izolowane porty Gigabit

Ethernet. Oprcz pracy w prostym trybie oferuje take tryb
Link aggregation (Port Trunking) pozwalajcy na 2-, a nawet 3-krotne zwikszenie szybkoci transmisji w porwnaniu z pojedynczym portem gigabitowym oraz zaawansowane funkcje sieciowe (m.in. load-balancing, failover, multiple IPs). Drugi z nowych modeli, EMP2-X401, pozwala rozbudowa system o 4 lub 8 portw szeregowych, niezalenie
od siebie kon gurowanych programowo do pracy w trybie RS232, RS422 lub RS485. Oba moduy zawieraj zabezpieczenie ESD chronice przed wyadowaniami do 15 kV.
Wersja ethernetowa dodatkowo zawiera obwd izolacyjny
LAN zapewniajcy ochron systemu przed przepiciami na
linii zasilania. Opcjonalnie, EMPL-G201 i EMP2-X401 mog
by dostarczane w wersji na rozszerzony zakres temperatur
pracy od 40 do +85C.
SE Spezial-Electronic, tel. 22 840 91 21, www.spezial.pl

74

Stycze 2015

Elektronik

Podzespoy czynne | Nowe

produkty

Tranzystory MOSFET 75 V omaej

rezystancji RDS(on) iprdzie drenu do 240 A
Do oferty rmy International Rectier tra o 9 kolejnych
tranzystorw MOSFET stanowicych rozszerzenie rodziny
StrongIRFET, mogcych znale zastosowanie w elektronarzdziach, lekkich pojazdach elektrycznych, ukadach zabezpieczania akumulatorw litowo-jonowych oraz zasilaczach
impulsowych. S one produkowane na napicie znamionowe
75 V. Charakteryzuj si bardzo ma rezystancj R DS(on), duym dopuszczalnym prdem przewodzenia i napiciem proTabela. Nowe MOSFET-y StrongIRFET
RDS(on) maks. @
QG @
ID @
Oznaczenie
Obudowa
25C (A) VGS = 10 V (mW) VGS=10 V (nC)
2
IRFS7730-7P
240
2,0
285
D -Pak 7-nkowa
IRFS7730
195
2,6
271
D2-Pak
IRFS7734
183
3,5
180
D2-Pak
IRFS7734-7P
197
3,1
180
D2-Pak 7-nkowa
IRFH7787
68
8,0
75
PQFN 56
IRFS7787
76
8,4
73
D2-Pak
IRFS7762
85
6,7
85
D2-Pak
IRFR7740
56
7,2
84
D-Pak
IRFR7746
56
11,2
59
D-Pak

gowym 3 V zmniejszajcym podatno na zaburzenia elektromagnetyczne. Zostay w 100% przetestowane w zakresie

przebicia lawinowego, zapewniajc bezawaryjn prac w cikich warunkach przemysowych. Uwag zwraca zwaszcza
model IRFS7730-7P produkowany w 7-nkowej obudowie
D2Pak, ktrego maksymalna rezystancja R DS(on) wynosi zaledwie 2 m, a szczytowy prd drenu 240 A. Ceny hurtowe tranzystorw z nowej oferty zaczynaj si od 1,27 USD przy zamwieniach 10 tys. sztuk.
www.irf.com

Pierwszy 10-watowy chipset Qi

do bezprzewodowych systemw adowania
Texas Instruments dodaje do oferty kolejn par ukadw do systemw adowania bezprzewodowego: odbiornik
bq51025 i nadajnik bq500215. Umoliwiaj one realizacj systemw adowania o mocy do 10 W, kompatybilnych ze standardem WPC Qi. Mog by stosowane w urzdzeniach wykorzystujcych do zasilania jedno lub dwa ogniwa litowo-jonowe.
Odbiornik bq51025 generuje do obcienia napicie programo-

Zawiera funkcj wykrywania obiektw obcych (FOD foreign

object detection), ktra jest uaktywniana przed rozpoczciem
transferu mocy, pozwalajc na jej zredukowanie w przypadku
wykrycia nadmiernych strat. Ukad jest produkowany w obudowie o powierzchni 99 mm. Jego ceny hurtowe rwnie zaczynaj si od 4 USD przy zamwieniach 1000 sztuk. bq51025
i bq500215 mog znale zastosowanie w ukadach adowania
np. skanerw POS, rcznych urzdze medycznych, tabletw
i czytnikach e-bookw, pozwalajc wyeliminowa zcza i uzyska wyszy stopie ochrony przed wnikaniem kurzu i wilgoci
do wntrza urzdzenia. Poza transmisj mocy wymieniaj te
dane za pomoc interfejsu I2C, pozwalajc m.in. na lepsze spasowanie cewek nadawczej i odbiorczej. Texas Instruments oferuje dla nowych ukadw dwa zestawy ewaluacyjne o oznaczeniach bq51025EVM-649 i bq500215-EVM-648.
www.ti.com

wane w zakresie od 4,5 do 10 V. Przy wsppracy z nadajnikiem

bq500215 zapewnia sprawno sigajc 84% przy penym obcieniu 10 W. Jest produkowany w 42-wyprowadzeniowej
obudowie CSP o wymiarach 3,62,90,5 mm. Jego ceny hurtowe zaczynaj si od 4 USD przy zamwieniach 1000 sztuk.
Nadajnik bq500215 pracuje ze sta czstotliwoci nadawania. Jest kompatybilny z dowolnym urzdzeniem adowanym
bezprzewodowo, kompatybilnym ze standardem WPC Qi 5 W.

Elektronik

Stycze 2015

75

Nowe produkty | Podzespoy czynne

3-fazowe sterowniki silnikw
BLDC zwbudowanym
mikrokontrolerem
itranzystorami FET
Firma Inneon oferuje seri 3-fazowych sterownikw silnikw BLDC oznaczonych symbolem
TLE987x, przeznaczonych do sterowania silnikami w duych pompach i wentylatorach. S to sterowniki 3. generacji produkowane w procesie 130
nm, wyposaone w mikroprocesor ARM Cortex-M
i wyjciowy ukad wysokoprdowy na tranzystorach MSOFET, sterujcy bezporednio uzwojeniami
silnika. Rodzina ukadw TLE987x oferuje skalowalno w zakresie pojemnoci pamici Flash i czstotliwoci taktowania MCU, dziki czemu nadaje
si do realizacji szerokiej gamy algorytmw sterujcych, zarwno korzystajcych z czujnikw sprzenia zwrotnego, jak i bez nich. Sterowniki TLE987x
korzystaj z tej samej jednostki MCU i tych samych
peryferii co wczeniejsze odpowiedniki 2-fazowe TLE986x.
Inneon dostarcza dla nich zestaw narzdzi deweloperskich,
w tym kompilator, debugger i pytk ewaluacyjn, niskopoziomowy sterownik interfejsu LIN oraz przykadowe kody programw sterowania silnikiem. Najwaniejsz zalet sterownikw
TLE987x jest ograniczenie liczby elementw i kosztu ukadu sterowania oraz moliwo korzystania z wielu algorytmw sterujcych. Uatwiaj one zapewnienie kompatybilnoci EMC dziki
regulacji nachylenia zboczy sygnaw w tranzystorach MOSFET.
Oferuj inteligentne tryby ograniczania poboru mocy. S zamykane w obudowach PG-VQFN zajmujcych na pytce drukowanej powierzchni zaledwie 77 mm.
Waniejsze dane techniczne:
rdze ARM Cortex-M3 taktowany zegarem do 40 MHz,
do 128 KB pamici Flash,

emulacja do 4 KB pamici EEPROM,

sterowniki MOSFET z pomp adunkow,
ukad kontroli nachylenia zboczy,
zintegrowany transceiver LIN kompatybilny ze standardem
2.2 i SAE J2602,
10-bitowy przetwornik ADC SAR,
zestaw timerw do generowania sygnaw PWM dla silnikw 3-fazowych,
bezporedni dostp do pamici (DMA),
wbudowany oscylator z ptl PLL.
Oferta sterownikw TLE987x obejmuje obecnie 6 typw
ukadw rnicych si czstotliwoci taktowania (24 lub 40
MHz), wbudowanym interfejsem (PWM lub PWM + LIN), pojemnoci pamici RAM (3 lub 6 KB) i pojemnoci pamici
Flash (36, 64 lub 128 KB).
www.infineon.com

Pierwszy wzmacniacz operacyjny

zwbudowanym zabezpieczeniem
nadnapiciowym ifiltrem EMI
ADA4177-2 to pierwszy na rynku wzmacniacz operacyjny z wbudowanym ltrem EMI i zabezpieczeniem nadnapiciowym na liniach wejciowych. Filtr EMI zapewnia tumienie o 70 dB skadowych o czstotliwoci powyej 1 GHz,
a zabezpieczenie nadnapiciowe eliminuje wejciowe impulsy o napiciu wikszym od 32 V od poziomu rde zasilajcych. Jest to precyzyjny wzmacniacz
dwukanaowy o bardzo dobrych waciwociach szumowych, mogcy wsppracowa z czujnikami w aplikacjach mission-critical obejmujcych m.in. systemy akwizycji danych
i ukady napdowe.

Jest polecany do zastosowa zwaszcza w aplikacjach wymagajcych duej precyzji, w ktrych stopie wejciowy jest
naraony na przepicia i zaburzenia elektromagnetyczne.
W tego typu ukadach projektanci czsto stosuj zewntrzne elementy zabezpieczajce i ltrujce, jednak s one skuteczne tylko w ograniczonym zakresie, a ponadto pogarszaj
dokadno wzmacniacza przy zmianach temperatury i wejciowego napicia sumacyjnego.
Waniejsze dane techniczne ADA4177-2:
pasmo: 3,5 MHz,
napicie offsetu: maks. 60 V @ +25C,
dryft napicia offsetu: maks. 0,7 V/C,
wejciowy prd polaryzacji: 1,0 nA @ +25C,
wejciowe napicie szumu: 8 nV/Hz @ 1 kHz,
zakres napi zasilania: od 5 do 15 V,
pobr prdu: typ. 500 A @ +25C, VCC=15 V,
dopuszczalny zakres temperatur pracy: 40...+125C.
Ceny hurtowe ADA4177-2 zaczynaj si od 1,53 USD przy
zamwieniach 1000 sztuk. Ukad jest produkowany w obudowach SOIC-8 i MSOP-8.
www.analog.com

76

Stycze 2015

Elektronik

Podzespoy czynne | Nowe

4-kanaowe przeczniki SPST zukadem
wykrywania isygnalizacji przepi do 55 V
Analog Devices wprowadza na rynek seri 4-kanaowych
przecznikw SPST wyposaonych w mechanizm wykrywania i sygnalizacji przepi na liniach wejciowych. Wszystkie
one mog by zasilane napiciem z zakresu od 8 do 44 V (lub
od 4 do 22 V) i zawieraj zabezpieczenie przepiciowe do
55 V, jednokierunkowe w przypadku ADG5412F/ADG5413F
oraz dwukierunkowe w przypadku ADG5412BF/ADG5413BF.
Zabezpieczenie to zostaje uaktywnione w momencie, gdy na dowolnym wejciu (ADG5412F/ADG5413F) lub na dowolnej linii
sygnaowej (ADG5412BF/ADG5413BF) warto napicia przekroczy poziom VDD lub VSS powikszony o napicie progowe VT.
www.analog.com

Wzmacniacze rnicowe 7 GHz do sterowania

przetwornikami A/C ze sprzeniem
staoprdowym
LMH3401 i LMH5401 to wzmacniacze rnicowe o pamie
do 7 GHz zaprojektowane do sterowania przetwornikami A/C
ze sprzeniem staoprdowym, mogce znale zastosowanie
w telekomunikacyjnych stacjach bazowych, radarach i aparaturze pomiarowej. Poza szerokim pasmem pracy charakteryzuj si du szybkoci narastania napicia wyjciowego
i mniejszymi znieksztaceniami nieliniowymi od innych przetwornikw tej klasy. LMH3401 zapewnia wzmocnienie 16 dB,
szeroko pasma 7 GHz (3 dB), slew-rate rwny 18 kV/s i zawarto harmonicznych 77 dBc @ 500 MHz. LMH5401 moe
pracowa przy wzmocnieniu wynoszcym 6 dB lub wicej.

produkty

Nastpuje wtedy automatyczne

wyczenie przecznika i uaktywnienie wyjcia sygnalizacyjnego FF. Przecznik jest wyczany
rwnie przy braku napicia zasilajcego, a jego wejcia s ustawiane w stan wysokiej impedancji. Wyjcie FF moe peni funkcj wyjcia przerwania dla mikroprocesora, umoliwiajc pojcie
w czasie rzeczywistym dziaa diagnostycznych, np. wyczenia zagroonych obwodw lub zaznaczenia na wykresie rejestratora przedziau czasowego, w ktrym
napicie wejciowe znajdowao si poza dopuszczalnym przedziaem. Oprcz zabezpieczenie przepiciowego, nowe przeczniki rni si aktywnym stanem logicznym wej sterujcych. W przypadku ADG5412F i ADG5412BF wszystkie wewntrzne przeczniki s wczane 1 logiczn i wyczane 0
logicznym, natomiast w przypadku ADG5413F i ADG5413BF
dwa przeczniki s wczane 1 logiczn, a pozostae dwa 0
logicznym. Rezystancja RON dla wszystkich czterech ukadw
wynosi 10 (0,5 V). S one zabezpieczone przed wyadowaniami ESD do 5,5 kV HBM. Mog pracowa w zakresie temperatur otoczenia od 40 do +125C. Ceny hurtowe zaczynaj si
od 3,96 USD przy zamwieniach 1000 sztuk. Dostpne s wersje w obudowach TSSOP-16 i LFCSP-16 (44 mm).
www.analog.com

Zapewnia szeroko pasma 6,2 GHz (dla G=12 dB), slew-rate 17,5 kV/s i zawarto harmonicznych 90 dBc @ 200 MHz.
Oba wzmacniacze zapewniaj bardzo dobre parametry dynamiczne umoliwiajce odbir sabych sygnaw wystpujcych
na tle silnych skadowych zakcajcych. Mog konwertowa
sygnay asymetryczne na rnicowe, co eliminuje konieczno
stosowania symetryzatorw. Nadaj si do wsppracy z najszybszymi przetwornikami z oferty Texas Instruments, takimi jak ADC12J4000 (12-bitowy, 4 GSps), ADC16DX370 (16-bitowy, 370 MSps) czy DAC38J84PS (16-bitowy, 2,5 GSps). S zamykane w obudowach QFN-14 (2,52,5 mm). Sugerowane ceny
hurtowe LMH3401 i LMH5401 wynosz odpowiednio 8,95
i 7,95 USD przy zamwieniach 1000 sztuk. Producent przygotowa dla tych ukadw moduy ewaluacyjne w cenie 149 USD.
Dostpne s modele symulacyjne TINA-TI SPICE.
www.ti.com

Elektronik

Stycze 2015

77

Nowe produkty | Mikrokontrolery

Mikrokontrolery MSP430 zczterema
24-bitowymi przetwornikami A/C

Nowe AVR ATmega168PB-AU

Texas Instruments powiksza rodzin MSP430 o kolejn seri mikrokontrolerw wyposaonych w zestaw precyzyjnych
obwodw analogowych, polecanych do zastosowa w tanich
przyrzdach pomiarowych, systemach automatyki budynkw,
miernikach energii czy w przemysowych systemach owietleniowych. Mikrokontrolery MSP430i204x s przystosowane
do pracy w szerokim zakresie temperatur otoczenia od 40 do
+105C. Zawieraj
nawet do 4 zintegrowanych przetwornikw A/C sigma-delta mogcych zapewni 1-procentow dokadno pomiaru i szeroko
zakresu dynamicznego 2000:1. S to
przetworniki 24-bitowe o rwnoczesnym prbkowaniu, eliminujce konieczno wprowadzania kompensacji programowej, co w konsekwencji skraca i upraszcza kod aplikacji.
Kolejnym wanym elementem wyposaenia jest sterowany cyfrowo oscylator (DCO) eliminujcy konieczno podczania zewntrznego rezonatora. Mikrokontrolery MSP430i204x zawieraj 16 lub 32 KB wbudowanej pamici Flash. S produkowane
w obudowach TSSOP-28 i QFP-32. Ich ceny hurtowe wynosz od
1,70 USD przy zamwieniach 1000 sztuk.

Podczas tegorocznych targw Electronica Atmel zaprezentowa odnowion technologicznie seri mikrokontrolerw
z doskonale znanej rodziny ukadw ATmega 48/88/168. Jako
pierwsza do produkcji tra a ATmega 168PB, ktra jest wykonana w technologii 130 nm. Mikrokontroler ma funkcjonalno tak sam jak w starszych ATmega 168/P/A/PA/V/PV
oraz poprawiono dokadno wewntrznego oscylatora RC
i napicia referencyjnego, rozszerzono dziaanie komparatora AC (wyjcie na pin
I/O), dodano wybudzanie USART z Power
Down na odbieranie
danych, dodano dodatkowe piny I/O i wprowadzono unikalny numer seryjny dla kadego ukadu. Przy okazji
producent potwierdzi
dwunastoletni okres
dostpnoci tego ukadu na rynku. Atmel zapewnia o penej kompatybilnoci kodu napisanego na starsze wersje, a do migracji powinna zachci rmy niska cena.
Ukad w obudowie TQFP, czyli ATmega 168PB-AU, w iloci
1 tys. sztuk kosztuje poniej 0,6 euro. W kolejnych miesicach systematycznie do produkcji masowej maj traa kolejne ukady Atmela, wykonane w nowszej technologii i przez to
oferowane w duo niszych cenach. Zaraz po ATmega 168PB
ma to by ATmega 48PB oraz ATmega 88PB.

www.ti.com

JM Elektronik, tel. 32 339 69 00, www.jm.pl

Energooszczdne mikrokontrolery
dwurdzeniowe do aplikacji always-on
wsppracujcych zczujnikami
NXP wprowadza do sprzeday seri energooszczdnych mikrokontrolerw LPC54100 zaprojektowanych do aplikacji always-on wsppracujcych z czujnikami. Dziki opatentowanym innowacjom wprowadzonym w architekturze tych ukadw, udao
si ograniczy o 20% ich pobr
mocy w stosunku
do najbliszych
odpow ied n ikw. W trybie cigego nasuchu sygnaw z czujnikw,
mikrokontrolery
LPC54100 pobieraj zaledwie 3 A
LPC54100 wobudowie
prdu przy zachoWLCSP49 (3,23,2 mm)
waniu zawartoci pamici RAM. Charakteryzuj
si asymetryczn architektur z dwoma rdzeniami przeznaczonymi do rnych trybw pracy. Jednostka Cortex-Mo+,
wykorzystywana do rejestracji danych i komunikacji z uka-

dami zewntrznymi, charakteryzuje

si poborem prdu
55 A/MHz. Z kolei
druga, Cortex-M4F,
jest wykorzystywana do przetwarzania danych, a jej
pobr prdu wynosi 100 A/MHz.
Poza dwoma rdzeniami obliczeniowymi, architektura
mikrokontrolerw
LPC54100 obejmuje
te m.in. 12-bitowy
Architektura mikrokontrolerw LPC54100
przetwornik A/C
o maksymalnej czstotliwoci taktowania 4,8 MSps, zesp energooszczdnych
interfejsw szeregowych (I2C FM+, 4UART, 2SPI) oraz do
50 linii I/O. Mikrokontrolery serii LPC54100 s produkowane
w obudowach WLCSP49 (3,23,2 mm) i LQFP64 (1010 mm).
Mog pracowa w szerokim zakresie temperatur otoczenia od
40 do +105C. Ich ceny hurtowe zaczynaj si od 1,99 USD
przy zamwieniach 10 tys. sztuk.
www.nxp.com

78

Stycze 2015

Elektronik

Mikrokontrolery | Nowe
Specjalizowane mikroprocesory czasu
rzeczywistego do aplikacji przemysowych
Renesas Electronics wprowadza do oferty rodzin specjalizowanych mikroprocesorw czasu rzeczywistego RZ/T1 do aplikacji przemysowych. Zawieraj one rdze ARM Cortex-R4F
taktowany zegarem o czstotliwoci do 600 MHz oraz akcelerator komunikacyjny R-IN wspomagajcy sterowanie w czasie rzeczywistym i obsug sieci przemysowych. Ukady nowej rodziny s polecane do zastosowa w serwonapdach AC,
falownikach i innych urzdzeniach przemysowych wymagajcych szybkiego moduu sterujcego pracujcego w czasie rzeczywistym. Tradycyjne mikroprocesory
o duej czstotliwoci taktowania (MPU)
z pamici Cache nie nadaj si do systemw kontroli w czasie rzeczywistym ze
wzgldu na mao przewidywalne charakterystyki tej pamici. Z kolei wydajno
mikrokontrolerw (MCU) z wbudowan
pamici Flash, promowanych do zastosowa w systemach czasu rzeczywistego,
czsto nie jest w stanie sprosta stale rosncym wymogom systemw sterowania w czasie rzeczywistym. Dodatkowo, deterministyczne otwarte standardy sieciowe, takie jak EtherCAT,
Ethernet/IP czy PROFINET, coraz czciej stosowane we
wszelkiego typu aplikacjach przemysowych, wymagaj najczciej zastosowania oddzielnego ukadu ASIC ze specjalizowanymi blokami komunikacyjnymi, co zwiksza koszt realizacji systemu i powierzchni pytki drukowanej. Nowe mikrokontrolery rodziny RZ/T1 bazuj na rdzeniu ARM Cortex-R4F
taktowanym zegarem do 600 MHz i dwch blokach pamici
TCM (tightly coupled memory) podczonej bezporednio do

produkty

CPU (512 K dla kodu i 32 K dla danych), co eliminuje konieczno korzystania z pamici Cache. Bloki TCM wspieraj wykonywanie krytycznych procedur, np. obsugi przerwa i zada czasu rzeczywistego, zapewniajc bardzo krtki czas reakcji bez opnienia CAS latency. Ukady rodziny RZ/T1 zawieraj ponadto blok R-IN obejmujcy akcelerator czasu rzeczywistego (HW-RTOS) i akcelerator ethernetowy, zapewniajcy obsug rnych standardw komunikacyjnych, w tym EtherCAT. R-IN zawiera wasn jednostk CPU taktowan
zegarem 150 MHz, ma zaimplementowane sprztowo funkcje systemw operacyjnych czasu rzeczywistego oraz obsuguje komunikacj i nadzoruje bloki peryferyjne, zwikszajc efektywno na poziomie systemowym. Obsuguje rne standardy przemysowego Ethernetu, takie
jak EtherCAT, Ethernet/IP i PROFINET.
Pod wzgldem wbudowanych funkcji peryferyjnych, rodzina RZ/T1 jest zbliona
do mikrokontrolerw Renesas RX i SH.
Dodatkowo, zaimplementowano tu funkcje zwizane z bezpieczestwem i niezawodnoci, np. zabezpieczenie przed zapisem do rejestrw, detektor zatrzymania
oscylatora wejciowego i niezaleny watchdog timer. Renesas
planuje wprowadzenie do oferty rwnie wersji wyposaonych w specjalny interfejs do zewntrznych koderw obsugujcy protok m.in. EnDat 2.2 oraz protokoy wykorzystywane
przez czujniki i siowniki, m.in. BiSS i SSI. Pozwoli to na wyeliminowanie dodatkowych ukadw FPGA i ASIC.
Mikrokontrolery RZ/Ti bd dostpne w wersjach prbnych
od stycznia 2015. Rozpoczcie masowej produkcji zaplanowano na padziernik 2015.
www.renesas.eu

Tanie 32-bitowe mikrokontrolery PIC

zdu pamici irozbudowanym
zestawem interfejsw
Do oferty Microchip tra a nowa seria tanich 32-bitowych mikrokontrolerw PIC, wyrniajcych si du, skalowaln pamici wewntrzn i rozbudowanym zestawem
funkcji peryferyjnych. S to ukady mogce znale zastosowanie w elektronice uytkowej i przemysowej w aplikacjach wymagajcych duej przestrzeni dla kodu programu.
Oferuj moc obliczeniow sigajc 83 DMIPS. S produkowane w wersjach rnicych si konguracj wewntrznej
pamici (8...64 KB Flash, 64...512 KB RAM). Z ich waniejszych cech warto wymieni:
kontroler CAN 2.0B z obsug adresowania DeviceNet, pracujcy z szybkoci transmisji do 1 Mbps,
8-bitowy port PMP (Parallel Master Port) dla grafiki i interfejsw pojemnociowych,
port USB 2.0 Device/Host/OTG,
4 interfejsy SPI/I2S do przetwarzania i odtwarzania strumieni audio,
48-kanaowy 10-bitowy przetwornik A/C o szybkoci prbkowania 1 MSps,

4 uniwersalne kontrolery DMA + 2 kontrolery DMA dla moduw USB i CAN.

Nowe mikrokontrolery PIC32MX1/2/5 s obecnie produkowane w wersjach o mocy obliczeniowej do 66 DMIPS/40
MHz i zamykane w obudowach TQFP o 64 i 100 wyprowadzeniach. Wersja 83 DMIPS/50 MHz ma si pojawi na rynku
na pocztku 2015 roku.
www.microchip.com

Elektronik

Stycze 2015

79

Nowe produkty | Elementy pasywne

Stabilne rezystory SMD 2,5 ...3 M 0,1%
dla motoryzacji
Oferta rmy Vishay Dale powikszya si o kolejn seri
precyzyjnych rezystorw SMD zaprojektowanych do zastosowa w motoryzacji, zachowujcych stabilne parametry w warunkach ekstremalnych temperatur i w obecnoci wilgoci.
Rezystory serii PAT uzyskay kwali kacj AEC-Q200. Bazuj
na podoach aluminiowych z warstw rezystancyjn z nichromu.
Dziki trymowaniu laserowemu
zapewniaj tolerancj od 0,1%.
Wystpuj w wersjach na szeroki
zakres rezystancji od 2,5 do 3 M oraz na zakres mocy znamionowych od 50 mW do 1 W. W zalenoci od mocy znamionowej i rezystancji s zamykane w obudowach o rozmiarach od 0402 do 2512, wszystkie z terminalami wraparound.
Waniejsze parametry:
szum: < 35 dB,
wspczynnik napiciowy: <0,1 ppm/V,
moc znamionowa: od 50 mW do 1 W,
napicie znamionowe: od 75 do 200 V,
zakres temperatur pracy: od 55 do +155C,
zabezpieczenie ESD: do 2 kV,
niestao dugoterminowa: <0,05% (+70C, 1000 godzin).
www.vishay.com

www.tstronic.eu

Cewki zekranem magnetycznym

oindukcyjnociach do 33 H iprdzie
nasycenia do 111 A
CENTRUM EKOLOGICZNEGO MONTAU
PODZESPOW ELEKTRONICZNYCH

Kontraktowy monta
ukadw
elektronicznych
Profesjonalne
doradztwo
Najwysza jako
realizowanej usugi

Pena, kompleksowa
obsuga logistyczna
zamwie
Sprawd, jakie rozwizania
w zakresie kontraktowego
montau elektronicznego
moemy zaoferowa Tobie

Zapraszamy do wsppracy
TECHNO-SERVICE S.A.
Centrum Ekologicznego Montau Podzespow Elektronicznych TSTRONIC
83-011 Gdask, ul. Benzynowa 19,
tel.: +48 58 322 28 71, faks: +48 58 322 28 30, e-mail: office@tstronic.eu

80

Stycze 2015

Elektronik

Do oferty rmy Coilcraft tra a nowa rodzina cewek indukcyjnych XAL15xx z ekranem magnetycznym, obejmujca obecnie serie charakteryzujce si du indukcyjnoci i duym
prdem nasycenia przy maych wymiarach obudw. Cewki
serii XAL1510
s produkowane na zakres indukcyjnoci do
33 H. Ich prd
nasycenia siga
39 A. Wymiary
obudowy wynosz 16,415,411
mm. Cewki serii
XAL1580 s produkowane w obudowach o identycznej powierzchni, lecz gruboci zmniejszonej
do 8,2 mA. Ich prd nasycenia siga 111 A. Obie serie cechuj
si bardzo ma rezystancj DC, wynoszc od 0,7 w przypadku XAL1580. Podobnie jak pozostae cewki XAL/XFL
z oferty Coilcraft zawieraj rdzenie kompozytowe niewykazujce efektw starzenia termicznego, jak w przypadku wersji
z rdzeniem z proszku elaznego.
www.coilcraft.com

Elementy pasywne | Nowe

produkty

Wysokotemperaturowe
rezystory drutowe odporne
na przepicia do 12 kV
Do oferty rmy Vishay Dale tra a w ostatnim czasie seria wysokotemperaturowych rezystorw drutowych CW...HS zapewniajcych ochron przed przepiciami do 12 kV
(1,2 s/50 s) zgodnie z wymogami normy IEC
61000-4-5. S to rezystory z wyprowadzeniami osiowymi, przewidziane do pracy w zakresie wysokich temperatur otoczenia. Mog znale zastosowanie w zasilaczach, aparaturze
pomiarowej, spawarkach i elektronarzdziach.
Charakteryzuj si niezawodn, zgrzewan
konstrukcj. Zastosowana w nich powoka silikonowa wytrzymuje temperatury otoczenia do
+350C w przypadku wersji o charakterystyce
V oraz do +250C w przypadku wersji U.
Wysokotemperaturowe rezystory drutowe
Moc znamionowa (W) @ +25C
Zakres rezystancji
Charakterystyka U dla Charakterystyka V dla
()
+250C
+350C
CW001...HS
1,0

0,16,37 k
CW02B...HS
3,0
3,75
0,115 k
CW005...HS
5,0
6,5
0,158,5 k
CW010...HS
10,0
13,0
0,1167 k

Seria CW...HS obejmuje rezystory produkowane na zakres

mocy znamionowych od 1 do 13 W (+25C) i na zakres rezystancji od 0,1 to 167 k w trzech klasach tolerancji: 3%,
5% i 10%. Zapewniaj one stabilno lepsz od 3% po 2000
godzin pracy w temperaturze +25C. Wspczynnik TCR wynosi 90 ppm/C dla wersji o rezystancji mniejszej od 0,99 ,
50 ppm/C dla wersji 1,0...9,9 oraz 30 ppm/C dla wersji
o rezystancji 10 i wikszej.
www.vishay.com

Elektronik

Stycze 2015

81

Nowe produkty | Elementy pasywne

Hermetyczne kondensatory tantalowe
22330 F/16...50 V dla awioniki iwojska
Firma Vishay Sprague zaprezentowaa swoj pierwsz seri
kondensatorw tantalowych o podwyszonej niezawodnoci,
produkowanych w metalowych hermetycznych obudowach
o wymiarach 8,57,47,0 mm. S to kondensatory projektowane dla awioniki i aplikacji wojskowych, zgodne z wymo-

gami normy MIL-STD-202 w zakresie odpornoci na naraenia rodowiskowe, mechaniczne i elektryczne. Charakteryzuj
si maymi wartociami ESR, od 180 m (+25C, 100 kHz).
Przeszy testy odpornoci na prdy udarowe, zgodnie z norm
MIL-PRF-55365. W ramach serii T25 produkowane s kondensatory na zakres pojemnoci od 22 do 330 F (10%, 20%)
i na zakres napi znamionowych od 16 do 50 V. Nadaj si do
pracy w zakresie temperatur otoczenia od 55C do +85C lub
do +125C (z ograniczeniem dopuszczalnego napicia).
www.vishay.com

Matryce 5 diod TVS wobudowach

opowierzchni 0,940,61 mm

Diody Zenera 500 mW wniskoprofilowych

obudowach MicroSMF eSMP ogruboci
<0,6 mm
Diody Zenera nowej serii PLZ wyrniaj si du moc
znamionow, wynoszc 500 mW przy bardzo maych wymiarach obudw (1,91,30,6 mm). Ponadto do ich zalet naley
bardzo wski przedzia tolerancji napicia Zenera, wynosz-

cy 2,5%, odporno na wyadowania ESD do 8000 V (HBM)

oraz may prd upywu i dua stabilno. Diody PLZ s obecnie produkowane na napicia Zenera od 13 do 27 V, a docelowo ich oferta ma pokrywa zakres od 2 do 39 V. Mog by lutowane na fali lub w procesie przepywowym. Ich dopuszczalna temperatura pracy zcza wynosi +150C.
Waniejsze dane techniczne:
maks. moc rozpraszana: 500 mW,
zabezpieczenie ESD: 8000 V (HBM), 800 V (MM),
zakres napi VZ: 1327 V,
prd testowy: 510 mA,
tolerancja VZ: 2,5%,
obudowa: MicroSMF eSMP 1,91,30,6 mm.

Littelfuse wprowadza do sprzeday 5-elementowe matryce

diod TVS serii SP1012 o rekordowej gstoci upakowania. S
one produkowane w obudowach 0402 o powierzchni 0,940,61 mm, mieszczcych wczeniej tylko
jedn diod zabezpieczajc. Mog absorbowa na 5 wejciach powtarzajce si wyadowania ESD o wartoci do 15 kV,
najwikszej dla standardu IEC610004-2 bez degradacji parametrw.
Charakteryzuj si ma pojemnoci
wewntrzn (6,5 pF) i ma rezystancj
dynamiczn (0,48 ), przez co obciaj tylko w minimalnym stopniu linie sygnaowe.
Dziki dwukierunkowej konguracji zapewniaj symetryczn ochron linii
zmiennoprdowych przed wyadowaniami ESD. Dopuszczalne cige napicie pracy (stando voltage) na poziomie 6 V pozwala na wspprac z 95%
obecnych i przyszych standardw interfejsw. Producent poleca te elementy do ochrony ESD m.in. linii sygnaowych na elastycznych pytkach PCB, stosowanych
w pojemnociowych ekranach dotykowych.

Rezystory pomiarowe rmy Ohmite z najnowszej serii CS5

su do poredniego pomiaru prdu wyjciowego zasilaczy,
przemiennikw czstotliwoci i innych ukadw wysokoprdowych. S produkowane w 4-wyjciowych, bezindukcyjnych obudowach ceramicznych o wymiarach 38238,5
mm w wersjach o rezystancji 1, 2, 3 i 4 m (0,5% lub
1%). Dziki maemu wspczynnikowi TCR, nieprzekraczajcemu 30 ppm/C,
charakteryzuj si du stabilnoci rezystancji w dugim
okresie. Umoliwiaj pomiar prdw o maksymalnym nateniu 60 A.

www.littelfuse.com

www.ohmite.com

82

Stycze 2015

Elektronik

www.vishay.com

4-wyjciowe rezystory pomiarowe 1...4 m

odopuszczalnym prdzie 60 A

Moduy i komputery | Nowe

Lark Board zestaw rozwojowy
zukadem FPGA CycloneV SX
Farnell element14 wprowadzi do oferty pytk ewaluacyjn Lark Board, z ukadem FPGA
Cyclone V SX rmy Altera. Jest on zintegrowany w ramach SoC z dwurdzeniowym
procesorem ARM taktowanym zegarem 800
MHz, poczonym z rdzeniem FPGA za pomoc
szybkiej magistrali AXI. W rezultacie uzyskano pojedynczy, monolityczny ukad oferujcy zarwno wydajno i niskie koszty typowe dla procesorw sprztowych, jak i elastyczno charakterystyczn dla programowalnych ukadw logicznych. Lark Board zawiera 1 GB pamici DDR3 SDRAM, a take 4 GB pamici na karcie eMMC Flash i gniazdo kart pamici Transash w charakterze pamici masowej. Pytka ma wbudowanych wiele standardowych interfejsw wejcia-wyjcia,
takich jak PCI Express, Gigabit Ethernet, porty hosta USB 2.0,
UART, JTAG i 3G SDI. Zapewniono take obsug monitorw
z gniazdami HDMI i VGA o rozdzielczoci do 19201080 i wywietlanie wideo poprzez HDMI w trybie 1080. Ponadto pro-

produkty

dukt zosta wyposaony w 30-pinowe zcze kamery, co sprawia, e wietnie nadaje si on

do zastosowa z zakresu monitoringu wideo. Na pytce Lark
Board znalaz si take dwukanaowy wzmacniacz rnicowy oraz 12-bitowy, dokadny przetwornik A/C o prdkoci
105 MSps. Na pytce zintegrowano
te ukad USB Blaster II, zwikszajcy
skuteczno debugowania ukadu FPGA.
Ukad ten jest zgodny ze rodowiskami programistycznymi Quartus II i ARM DS-5. Lark Board ma te
preinstalowan dystrybucj Linuksa przeznaczon dla systemw wbudowanych, Yocto, a inne dystrybucje s dostpne do
pobrania. Lark Board zostaa zaprojektowana z myl o tworzeniu produktw wielkoseryjnych, w tym motoryzacyjnych, medycznych, a take dotyczcych monitoringu wideo i sterowania procesami przemysowymi. Pytka jest dostpna wycznie w rmie Farnell element14 w Europie w cenie 634,5 GBP.
www.element14.com

Gigabitowe switche
magistralowe
HARTING wprowadza na rynek seri zarzdzalnych i niezarzdzalnych switchy ethernetowych z serii Ha-VIS 4100.
Urzdzenia zostay zoptymalizowane do
pracy w wymagajcych aplikacjach, typowo
umoliwiaj one tworzenie szkieletowych
magistral transmisji danych o gigabitowej
szybkoci. Switche Ha-VIS 4100 maj 2 porty gigabitowe oraz 8 portw Fast Ethernet,
wszystkie ze zczami M12. Porty gigabitowe
maj funkcj bypass, switche niezarzdzalne

dodatkowo maj moliwo zapisywania

konguracji na zewntrznych nonikach
pamici. Switche zostay rwnie zaprojektowane do stosowania najnowszych
zczy typu M12 PushPull, ktre s rozwiniciem funkcjonalnym powszechnie stosowanego standardu M12 dla
tych elementw. Nowe zcza uatwiaj i przyspieszaj instalacj. Zcza M12
PushPull charakteryzuj si czeniem
bez koniecznoci przykrcenia wystarczy wetkn wtyczk zcza do gniazda,
aby dokona pewnego poczenia.
HARTING, tel. 71 352 81 71, www.harting.pl

Nowe produkty | Moduy i komputery

Wydajny komputer jednopytkowy
Firma DFI wprowadza na rynek zaawansowany 3,5-calowy
komputer jednopytowy SBC HU551 z procesorem 4. generacji Intel Core typu U-Series SoC o wymiarach 146102 mm.
Komputer ma skalowaln wydajno i niskie zuycie energii
tylko 15 W TDP. Zintegrowany w procesorze najnowszy ukad
gra ki HD GT zapewnia o 24% wiksz wydajno w stosunku do poprzedniej generacji i zobrazowania 3D. Nowy ukad
gra ki pozwala obsuy 1 wyjcie LVDS (48-bitowy Dual
Channel, rozdzielczo do 19201200 pikseli z odwieaniem 60 Hz), 2 wyjcia DP (rozdzielczo do 3200 2000 @ 60
Hz) lub 2 HDMI (rozdzielczo
do 40962304 @ 24 Hz lub
25601600 @ 60Hz). HU551
ma wbudowany komplet
interfejsw niezbdnych
w zastosowaniach profesjonalnych, w tym 2 porty LAN, 6 portw USB 3.0,
2 porty SATA z RAID 0/1, 3 portw
COM, 1 LPC, 1 zcze SMBUS, 8 linii GPIO. W platformie U-series SoC zaadaptowano uaktualniony Intel Active
Management Technology 9.5 (iAMT), aby zmniejszy koszty zarzdzania i umoliwi serwisantom wydajniejsze zarzdzanie, naprawy i lepsz ochron zasobw sieciowych. Warto
odnotowa rwnie, e w komputerze zmieszczono jeszcze 1
gniazdo dla karty SIM (modem 3G) oraz 2 gniazda mini PCIe.
Wszystkie te zalety pozwalaj dostosowa HU551 do szerokiego zakresu aplikacji przemysowych, szczeglnie w rodowiskach o ograniczonej przestrzeni, wymagajcych rnorodnych wej i wyj, wysokiej wydajnoci i niskiego zuycia energii, takich jak automatyka przemysowa, komputery
w pojazdach, aparatura medyczna, bankomaty, POS, czy kiosk.
Unisystem, tel. 58 761 54 20, www.unisystem.pl

Przemysowy punkt dostpowy

ostopniu ochrony IP67 zniezalenymi
sekcjami radiowymi 2,4 i5 GHz

Wydajna pyta gwna do systemw

monitoringu
Firma DFI oferuje pyt gwn w formacie ATX, ktra idealnie sprawdza si jako podstawa konstrukcyjna dla systemw
monitoringu wideo. Model HD631-Q87 obsuguje procesory
Intel Core 4. generacji, ktre zapewniaj odpowiedni wydajno, by pynnie odtwarza materiay lmowe w formacie Flash
oraz dwu- i trjwymiarowe materiay graczne. Zintegrowana,
najnowsza wersja ukadu gracznego Intel HD Graphics
obsuguje wysokiej rozdzielczoci wywietlacze, podczane przez interfejsy DVI-I
lub HDMI. Dodatkowo pozwala na instalacj pamici DDR3/DDR3L DIMM
w 4 gniazdach, cznie do
32 GB. Wbudowany chipset
Intel Q87 obsuguje wiele nowoczesnych interfejsw wejciowych i wyjciowych i daje due
moliwoci rozbudowy. Co wicej, w celu zwikszenia bezpieczestwa komunikacji, wyprowadzone porty LAN obsuguj
technologi Intel Active Management 9.0 (iAMT). Dua wydajno, umoliwiajca przetwarzanie materiaw wideo w czasie
rzeczywistym oraz bogaty zestaw szybkich interfejsw komunikacyjnych sprawiaj, e pyta HD631-Q87 to bardzo dobry wybr do wielu aplikacji zwizanych z monitoringiem.
Unisystem, tel. 58 761 54 20, www.unisystem.pl

Kolejna wersja Raspberry Pi model A+

Farnell element14 oferuje Raspberry Pi model A+, kolejn
wersj popularnego komputera jednopytkowego. Zawiera on
40-pinowe zcze GPIO, port kart pamici Micro SD, USB 2.0,
HDMI i ma zmieniony ukad zasilajcy, dziki czemu poprawiono jako zasilania dla urzdze doczanych przez port
USB. Jest te port do kamery CSI i interfejs do wywietla-

Antaira dodaje do oferty kolejny przemysowy modu radiowy przeznaczony do pracy na zewntrz budynkw. Model
APX-5700 oferuje funkcjonalnoci punktu dostpowego, klienta, mostu i repeatera. Jest produkowany w aluminiowej obudowie o wymiarach
83241267 mm, charakteryzujcej si
stopniem ochrony IP67, zapewniajcym ochron przed wilgoci i kurzem.
Pracuje w zakresie temperatur otoczenia od 25 do +70C. Zawiera dwa
niezalene bloki radiowe pracujce w pasmach 2,4 i 5 GHz, ktrym
przydzielono niezalene adresy IP
i porty RJ45 (Gigabit Ethernet) oraz po dwie zewntrzne anteny dooklne wykorzystujce technologi MIMO. Jest zgodny ze standardami autoryzacji IEEE 802.11i/802.1x i ze standardem zasilania po kablu sieciowym IEEE 802.3af (48 V, po
10 W na radio). Umoliwia transmisj danych z maksymaln
szybkoci 300 Mbps. Jest objty 5-letni gwarancj.

cza dotykowego DSI. Caoci steruje 700-megahercowy CPU

Broadcom BCM2835 z 256 MB RAM. Pierwsze 26 linie GPIO
s takie same jak w pierwszym Raspberry Pi, co zapewnia
100-procentow kompatybilno wsteczn, a pozostae linie s
takie same jak w modelu B+. Pytka A+ ma wymiary 6,65,6
cm, a wic nieco mniejsze ni dawniej.

www.antaira.com

www.element14.com

84

Stycze 2015

Elektronik

Sprzt i narzdzia | Przetworniki i sensory | Nowe

Dwa nowe urzdzenia laserowe
do obrbki laminatu
Firma LPKF wprowadzia na rynek dwa nowe urzdzenia
obrbki laserowej materiaw ze rdem UV: MicroLine 2000
P i S. S one przeznaczone do cicia laminatw elastycznych,
sztywno-gitkich i sztywnych oraz pyt czoowych. Wersja
S przeznaczona jest do depanelizacji pytek drukowanych,
czyli wycinania poszczeglnych obwodw z duej formatki.
Wykonanie tego procesu za pomoc lasera zapewnia cienkie i precyzyjne cicie przy minimalnych stratach materiau. Pytki na formatce mona ukada cianiej i bez problemu
mona wycina t metod nieregularne ksztaty, z du precyzj i szybkoci. W porwnaniu z rozwizaniami mecha-

produkty

Najmniejszy na rynku barometryczny

czujnik cinienia 260...1260 hPa odporny
na kurz iwilgo
LPS22HB to najmniejszy obecnie na rynku barometryczny
czujnik cinienia MEMS produkowany w obudowie HLGA o powierzchni 22 mm i gruboci zaledwie 0,76 mm, zapewniajcej
odporno na dziaanie kurzu i wilgoci oraz na udary mechaniczne do 22 tys. g. Charakteryzuje si zakresem pomiarowym
od 260 do 1260 hPa, poziomem szumu poniej 1 Pa rms i czstotliwoci prowadzenia pomiarw od 1 Hz do 75 Hz. Pracuje

nicznymi w tym przypadku cicie jest wykonywane z du

dokadnoci i wsk tolerancj. Poza wykrawaniem pytek
mona te wycina otwory, usuwa obszary z wewntrz pytki, a take tworzy zagbienia pod elementy zagrzebane itd.
Materia mocowany jest za pomoc podcinienia, co zapewnia
du szybko obsugi. Oba urzdzenia mog by wyposaone w lasery o rnej mocy. 6-watowy laser UV zapewnia cicie
materiaw do 0,8 mm, wersja 12-watowa do 1,6 mm.

z napiciem zasilania od 1,7 do 3,6 V, pobierajc mniej ni 5 A

prdu. Zosta zaprojektowany do zastosowa w smartfonach, tabletach, zegarkach i akcesoriach sportowych jako element systemw nawigacji wewntrz i na zewntrz budynkw. Cena hurtowa LPS22HB wynosi 1,40 USD przy zamwieniach 1000 sztuk.
Pozostae cechy:
przecialno: 20x FS,
wbudowany ukad kompensacji temperatury,
24-bitowa rozdzielczo pomiaru cinienia,
16-bitowa rozdzielczo pomiaru temperatury,
wbudowana pami FIFO,
interfejs I2C/SPI,
zakres temperatur pracy od 40 do +85C.

SE Spezial-Electronic, tel. 22 840 91 10, www.spezial.pl

www.st.com

Wydajna stacja lutownicza firmy Weller

Farnell element14 oferuje inteligentn stacj lutownicz Weller
WXR 3 o mocy 600 W znacznie wikszej ni jest w wikszoci
konkurencyjnych produktw tego typu na rynku. Przeznaczona
jest do lutowania, rozlutowywania za pomoc kolby i ma te
dmuchaw hot-air z wbudowan pomp. Stacja naley do rodziny produktw WX, co oznacza, e pasuj do niej akcesoria i cz-

Scalone czujniki wilgotnoci itemperatury

Honeywell HIH wofercie TTi

ci wymienne tego typu. Sterownik stacji automatycznie dobiera

poziom mocy wyjciowej do realizowanego zadania, co zapewnia wydajno i oszczdno energii. Nastawy s prezentowane
na wbudowanym wywietlaczu gracznym, a wbudowany port
USB pozwala dokona konguracji z poziomu peceta.

TTi rozpoczyna dystrybucj czujnikw wilgotnoci i temperatury serii HIH 6100 i HIH 9000 pochodzcych z oferty rmy
Honeywell. S to scalone czujniki z 14-bitowym wyjciem cyfrowym, mierzce wilgotno wzgldn z dokadnoci odpowiednio 4,5% RH i 1,7% RH. Zapewniaj dugoterminow
stabilno parametrw (1,2% RH w okresie 5 lat) i najwysz
dla tego typu ukadw niezawodno. Ich wspczynnik MTBF przekracza 9 milionw godzin. Czujniki
HIH 6100 i HIH 9000Z pracuj z napiciem zasilania
2,3 V DC , pobierajc okoo
1 A prdu w trybie sleep.
Nadaj si do zastosowa
w aplikacjach przemysowych i medycznych, jak
aparatura HVAC, kompresory powietrza, nawilacze,
respiratory, inkubatory itp.

www.element14.com

www.ttieurope.com

Elektronik

Stycze 2015

85

Nowe produkty | Przetworniki i sensory

24-bitowy przetwornik A/C delta-sigma
zwejciowym buforem Rail-to-Rail
Firma Analog Devices dodaje do oferty 24-bitowych przetwornikw A/C delta-sigma pierwszy model wyposaony we
wzmacniacz buforujcy Rail-to-Rail. AD7175-2 jest przetwornikiem o maksymalnej szybkoci prbkowania 250 kSps, charakteryzujcy si bardzo dobrymi waciwociami szumowymi i szerokim zakresem szybkoci wyprowadzania danych
od 5 Sps do 250 kSps. Zosta zaprojektowany do zastosowa
w precyzyjnych, laboratoryjnych urzdzeniach pomiarowych
i systemach sterowania procesami przemysowymi. Zapewnia
efektywn rozdzielczo (noise-free) wynoszc:
17,2 bitu przy szybkoci prbkowania 250 kSps,
20 bitw przy 2,5 kSps,
24 bity przy 20 Sps.
AD7175-2 moe zosta skon gurowany do pracy z dwoma kanaami rnicowymi lub czterema asymetrycznymi.
W porwnaniu z produktami konkurencyjnymi zapewnia
dwukrotnie wiksz przepustowo danych przy porwnywalnym poborze mocy. Zapewnia szybko skanowania 50
kSps/kana i czas stabilizacji wynoszcy 20 s. Zintegrowany
niskoszumowy wzmacniacz buforujcy Rail-to-Rail umoliwia atwe dostosowanie stopnia wejciowego do wsppracy
z rnymi rodzajami czujnikw, upraszczajc konstrukcj
toru analogowego i zmniejszajc wymagan powierzchni
pytki drukowanej. Jest kompatybilny pod wzgldem programowym i rozkadu wyprowadze z innymi przetworni-

kami rodziny AD717x. Zawiera wbudowane rdo napicia referencyjnego 2,5 V o stabilnoci termicznej 2 ppm/C.
Ceny hurtowe AD7175-2 zaczynaj si od 11,85 USD przy zamwieniach 1000 sztuk.
www.analog.com

3-osiowy magnetometr ozakresie liniowym

do 50 mT konfigurowany programowo
Firma Melexis zaprezentowaa nowy czujnik pola magnetycznego, ktrego konguracja moe by przeprowadzana

przez uytkownika programowo w trakcie pracy za pomoc interfejsu SPI/I2C. MLX90393 jest czujnikiem 3-osiowym
umoliwiajcym pomiar zmian gstoci strumienia magnetycznego przy 16-bitowej rozdzielczoci. W odrnieniu od
popularnych typw czujnikw zapewniajcych liniowy pomiar w zakresie 2 mT, wykorzystywanych gwnie w kompasach, jego liniowy zakres pomiarowy moe wynosi od 5 a
do 50 mT, co rozszerza zakres zastosowa rwnie na aplikacje przemysowe.
MLX90393 pracuje w trzech trybach:
single mode, w ktrym pomiar jest wykonywany jednorazowo w odpowiedzi na danie wysane za porednictwem szyny I2C/SPI np. przez mikroprocesor,
burst, w ktrym wewntrzny ukad ASIC jest zaprogramowany do prowadzenia kolejnych pomiarw w okrelonych
przedziaach czasowych,
wake-on-change, analogicznego do trybu burst, w ktrym
wyniki pomiaru s porwnywane z wynikami referencyjnymi i wysyane na szyn jedynie po przekroczeniu okrelonej rnicy.
MLX90393 jest czujnikiem energooszczdnym, zasilanym
napiciem 2,2...3,6 V i pobierajcym zaledwie 2,5 A prdu w stanie spoczynkowym. Zosta przystosowany do pracy
w zakresie temperatur otoczenia od 20 do +85C. Jego dodatkow zalet jest wbudowany czujnik temperatury oraz pami nieulotna do przechowywania parametrw kalibracyjnych. MLX90393 jest produkowany w obudowie QFN o powierzchni 33 mm.
www.melexis.com

86

Stycze 2015

Elektronik

Przetworniki i sensory | Nowe

yroskop zakcelerometrem obardzo
duej stabilnoci do zastosowa
wprzemyle imotoryzacji
Murata dodaa do oferty seri yroskopw SCC2000 z wbudowanym akcelerometrem zaprojektowanych do zastosowa w najtrudniejszych warunkach pracy m.in. w motoryzacji i przemyle. Speniaj one wymogi norm samochodowych
AEC-Q100 w zakresie narae mechanicznych i elektrycznych oraz ISO26262 w zakresie bezpieczestwa uytkowania.
Wyrniaj si najwiksz wrd ukadw tej klasy stabilnoci
termiczn i odpornoci na udary mechaniczne. Ich struktura
obejmuje 3-osiowy czujnik przyspieszenia, jednoosiowy yro-

produkty

skop oraz 32-bitowy interfejs SPI do transmisji wynikw pomiaru i konguracji parametrw pracy, w tym czstotliwoci odcicia wbudowanego ltru dolnoprzepustowego (10 lub 60 Hz).
Standardowy zakres pomiarowy yroskopu, wynoszcy 125/s,
moe zosta rozszerzony do maksymalnie 300/s w wersji na indywidualne zamwienia. Zakres pomiarowy akcelerometru wynosi 6 g wzdu wszystkich trzech osi. Ukady serii SCC2000
s produkowane w 24-wyprowadzeniowych obudowach SOIC
o wymiarach 15,012,14,35 mm. Mog pracowa w dopuszczalnym zakresie temperatur otoczenia od 40 do +125C.
Waniejsze dane techniczne:
yroskop
zakres pomiarowy: 125/s,
czuo: typ. 50 LSB/(/s),
bd offsetu: maks. 1/s,
dryft termiczny offsetu: maks. 0,5/s (40...+125C),
nieliniowo: typ. 0,5/s.
Akcelerometr
zakres pomiarowy: 6 g (osie XYZ),
czuo: typ. 0,029/LSB,
bd offsetu: maks. 20 mg,
dryft termiczny offsetu: maks. 18 mg (40...+125C),
nieliniowo: typ. 50 mg.
www.murata.com

Motoryzacyjne czujniki temperatury

na zakres 55+150C okrtkim
czasie odpowiedzi
Vishay Intertechnology poszerza ofert czujnikw temperatury do zastosowa motoryzacyjnych o now seri
NTCLE213E3xxx przystosowan do pracy w zakresie temperatur od 55C do +150C. S to miniaturowe czujniki bazujce na termistorach NTC, wyrniajce si du odpornoci na udary termiczne. Dziki maej rednicy, nieprzekraczajcej 2,5 mm, zapewniaj krtki czas odpowiedzi (<5 s
w powietrzu). Wystpuj w dwch wariantach montaowych:
NTCLE213E3xxxB0 z wyprowadzeniami o dugoci 40 mm
oraz NTCLE213E3xxxT1 do montau automatycznego. Ich rezystancja w temperaturze +25C wynosi od 2,1 k do 100 k

(tolerancja od 1% do 5%), a wspczynnik beta (B25/85) od

3511 K do 4190 K (tolerancja od 0,5% do 1,5%). Maksymalna
moc rozpraszana w strukturze to 100 mW.
www.vishay.com

Standardowe i
modykowane
obudowy plastikowe i
metalowe z aluminium
oraz stali
sales@hammondmfg.eu

www.hammondmfg.com
Elektronik

Stycze 2015

87

Nowe produkty | Przetworniki i sensory

Najmniejszy na rynku 6-osiowy yroskop-akcelerometr owymiarach 331,1 mm

Bezkontaktowy czujnik Halla do pokrte

regulacyjnych

ASM330LXH to 6-osiowy inercyjny ukad pomiarowy

(IMU) zawierajcy wewntrzny yroskop i akcelerometr,
produkowany w miniaturowej obudowie LGA o wymiarach
33 1,1 mm. Zosta zaprojektowany do zastosowa w samochodowych systemach nawigacji, gdzie precyzyjne czujniki inercyjne mog zapewni cigo pozycjonowania po
utracie sygnau z satelitw GNSS, np. w obszarach o wysokiej
i gstej zabudowie, tunelach czy parkingach podziemnych.
Wieloosiowe yroskopy i akceleratory, takie jak ASM330LXH,
korzystaj ze zoonych algorytmw Dead Reckoning wy-

AS5601 to bezkontaktowy czujnik pooenia wykorzystujcy efekt Halla, zaprojektowany do realizacji pokrte regulacyjnych. Jest zamykany w obudowie SOIC-8. Zawiera wyjcie
kwadraturowe identyczne jak w przypadku tradycyjnych koderw obrotowych, dziki czemu przy wsppracy z zewntrznym magnesem moe zastpi tradycyjny koder, wykorzystujc to samo oprogramowanie aplikacyjne. Jego najwaniejsz
zalet jest bezkontaktowy pomiar pooenia z wykorzystaniem
sprzenia magnetycznego, zapewniajcy du niezawodno
ze wzgldu na brak zuycia mechanicznego komponentw oraz

znaczajcych biec pozycj na podstawie ostatniej znanej

pozycji oraz zarejestrowanych zmian czasu, przyspieszenia
i kierunku ruchu. ASM330LXH jest produkowany w najnowszej technologii THELMA3 umoliwiajcej zintegrowanie
w samej strukturze akcelerometru i yroskopu. Zapewnia zakresy pomiarowe akcelerometru 2/4/8/16 g i zakresy pomiarowe yroskopu 125/245/500/1000/2000 dps. Dane wyjciowe s
wyprowadzane z 16-bitow rozdzielczoci i jedn z 6 prede niowanych szybkoci. Do komunikacji z mikrokontrolerem
przewidziano interfejs SPI/I2C. ASM330LXH uzyska kwali kacj samochodow AEC-Q100. Moe pracowa w przemysowym zakresie temperatur od 40 do +85C. Wytrzymuje
udary mechaniczne do 10 tys. g. Cena hurtowa wynosi od 6
USD przy zamwieniach 1000 sztuk.

niewraliwo na kurz, smary i wilgo. Konguracja ukadu

odbywa si przez zapis parametrw konguracyjnych w jego
wewntrznej pamici OTP. Do transmisja danych jest wykorzystywany interfejs I2C. Wyjcie kwadraturowe A/B moe by
programowane do pracy z rozdzielczoci od 8 do 2048 ppr.
Alternatywnie, istnieje moliwo wykorzystania wyjcia cyfrowego o 12-bitowej rozdzielczoci. Dodatkow zalet AS5601
jest wbudowana funkcja przecznika chwilowego. Wcinicie
przycisku jest tu identy kowane po wykryciu przez specjalny algorytm nagego zmniejszenia przerwy powietrznej midzy powierzchni ukadu i wsppracujcym z nim magnesem. AS5601 moe pracowa w trzech trybach oszczdnociowych w zalenoci od aktywnoci czujnika. Jego pobr prdu
wynosi od 1,5 mA.

www.st.com

www.ams.com

HDC1000 to zintegrowany pojemnociowy czujnik

wilgotnoci i temperatury zapewniajcy du dokadno pomiaru przy maym poborze mocy. Jest produkowany w miniaturowej obudowie WLCSP o powierzchni 2,01,6 mm. Element pomiarowy zosta
umieszczony na dolnej powierzchni obudowy, co czyni ukad bardziej odpornym na zabrudzenie.
HDC1000 mierzy wilgotno wzgldn w zakresie
0...100% RH zapewniajc 3-procentow dokadno
i 14-bitow rozdzielczo. Ponadto mierzy temperatur w zakresie od 20 do +85C przy dokadnoci
0,2C. Jest ukadem energooszczdnym, pobierajcym 200
nA prdu w trybie upienia oraz rednio 820 nA prdu w trybie pomiaru wilgotnoci i 1,2 A prdu w trybie pomiaru wil-

gotnoci i temperatury (11 bitw, 1 Sps). Moe by zasilany napiciem z zakresu od 3 do 5 V. Komunikuje si z mikroprocesorem przez interfejs I2C.

Miniaturowy czujnik wilgotnoci

itemperatury wobudowie
opowierzchni 2,01,6 mm

www.ti.com

88

Stycze 2015

Elektronik

Przetworniki i sensory | Nowe

produkty

Miniaturowy czujnik cinienia do systemw

nawigacji wewntrz budynkw
BMP280 to najnowszy barometryczny czujnik cinienia
z oferty Bosch Sensortec, zapewniajcy dokadno pomiaru
0,12 hPa odpowiadajc rnicy wysokoci 1 m. Jest czujnikiem adresowanym do aplikacji mobilnych (odbiorniki GPS,
zegarki, smartfony), mogcym znale zastosowanie np. w systemach nawigacji wewntrz budynkw. Jest produkowany
w 8-wyprowadzeniowej obudowie LGA o wymiarach 2,52,0
0,95 mm. Pobiera bardzo may prd, wynoszcy 0,1 A w trybie sleep oraz 2,7 A przy wykonywaniu pojedynczego odczytu na sekund. Podobnie jak poprzednik o symbolu BMP180,
rwnie BMP280 korzysta z opracowanego przez rm Bosch
sensora piezorezystywnego, zapewniajcego du stabilno,
liniowo, stabilno dugoterminow oraz odporno na zaburzenia elektromagnetyczne. Dodatkowo zosta wyposaony
w czujnik temperatury.
Waniejsze dane techniczne modelu BMP280:
zakres pomiaru cinienia: 300...1100 hPa,
zakres pomiaru temperatury: 4085C,
rozdzielczo pomiaru cinienia: 0,01 hPa (<10 cm),
rozdzielczo pomiaru temperatury: 0,1C,
dokadno bezwzgldna (950...1050 hPa, 0...+40C): 1 hPa,
dokadno wzgldna (950...1050 hPa, +25C): 0,12 hPa (1 m),
wspczynnik temperaturowy (+25...+40C, 900 hPa):
1,5 Pa/K (12,6 cm/K),

zakres napi zasilania: 1,73,6 V,

zakres napi interfejsu: 1,2 ... 3,6 V,
redni pobr prdu: 2,74 A @ 1 Hz,
pobr prdu w trybie sleep: 0,1 A,
redni czas pomiaru: 5,5 ms,
interfejs: I2C/SPI,
obudowa: LGA-8 (2,52,00,95 mm).
www.bosch-sensortec.com

Elektronik

Stycze 2015

89

Nowe produkty | Ukady zasilania

Najmniejsze 60-watowe konwertery DC-DC
wwersjach do montau PCB ina szynie DIN

Aktywny kontroler ORing do rwnolegego

czenia wyj zasilaczy

XP Power dodaje do oferty seri najmniejszych na rynku

konwerterw DC-DC o mocy wyjciowej 60 W, dostpnych
w wersjach do montau na pytkach drukowanych i na szynie DIN. S one produkowane w niskopro lowych obudowach
o wymiarach 913828 mm i oferuj gsto mocy przekraczajc 10 W/cal 3.
Wystpuj w wersjach dla wszystkich
typowych wartoci napi wyjciowych z przedziau
od 3,3 do 48 V DC .
Umoliwiaj okresowe przecianie
wyjcia do 130%
mocy znamionowej
przez maksymalnie
30 s, co pozwala zapewni dostateczny prd startowy m.in. przy rozruchu silnikw, unikajc tym samym koniecznoci zakupu droszych modeli o wikszej mocy wyjciowej. Konwertery serii ECE60 akceptuj napicie wejciowe z uniwersalnego zakresu 85...264
VAC . Zapewniaj sprawno sigajc 89%, a przy braku obcienia pobieraj minimaln moc, nieprzekraczajc 0,3 W,
dziki czemu budowane z ich wykorzystaniem urzdzenia
kocowe mog z atwoci uzyska status produktw green
energy. Speniaj wymogi normy EN55022 class B w zakresie przewodzonych i promieniowanych zaburze elektromagnetycznych, bez koniecznoci doczania zewntrznych ltrw. Mog pracowa w zakresie temperatur otoczenia od 25
do +70C. S objte 3-letni gwarancj.

ZXGD3108N8 to aktywny kontroler ORing o napiciu pracy do 40 V sterujcy wczaniem/wyczaniem zewntrznego

tranzystora MOSFET o bardzo maej rezystancji R DS(on), penicego funkcj diody idealnej w nadmiarowych systemach
zasilania N+1. Moe znale zastosowanie m.in. w systemach
telekomu n i k acyjnych, serwerowniach i centrach danych.
Dziki wyeliminowaniu stratnej
diody blokujcej Schottkyego
pozwala obniy
temperatur pracy ukadu przeczajcego oraz
zwikszy niezawodno systemu zasilania. Kontroler ZXGD3108N8 moe
pracowa w ukadzie high-side i low-side w systemach z szynami zasilajcymi 12 i 24 VDC . W porwnaniu z innymi odpowiednikami charakteryzuje si najniszym napiciem progowym wyczania, wynoszcym 3 mV przy tolerancji 2
mV. Dua wydajno prdowa wyjcia na poziomie 5 A pozwala na bardzo szybkie przeadowywanie pojemnoci wejciowej sterowanego tranzystora MOSFET. Bardzo krtki
czas wyczania na poziomie 600 ns zapobiega przepywowi prdu w kierunku do zasilacza i w konsekwencji spadkowi napicia na szynie zasilajcej. W typowej kon guracji 12-woltowej ZXGD3108N8 pobiera 400 A prdu, a pobr
mocy w trybie standby nie przekracza 5 mW.

www.xppower.com

www.diodes.com

Niezawodny zasilacz na szyn omocy 120 W

Miniaturowy liniowy regulator napicia

owydajnoci prdowej 1,0 A

Zasilacz CliQ rmy Delta Power Systems to uniwersalna jednostka 1-fazowa o mocy wyjciowej 120 W i napiciu
24 V przeznaczona do montau na szynie DIN. Urzdzenie
wyrnia si du sprawnoci powyej 86%, pozwala na chwilowe przecianie do 150%
mocy znamionowej przez 3 sekundy
i ma wbudowany komplet zabezpiecze przepiciowych, przecieniowych i termicznych. Zosta umieszczony w niewielkiej odpornej na naraenia mechaniczne i wibracje obudowie metalowej z aluminium o wymiarach 12150118,7 mm, pozwala na zasilanie dowolnym napiciem
przemiennych z zakresu 85...265 VAC
lub (120375 VDC) i pracuje w zakresie
temperatur 20...+75C. Napicie wyjciowe moe zosta wyregulowane w zakresie 2228 V. Zasilacz
jest niezawodn konstrukcj obliczon na nieprzerwan prac przez 10 lat, a dystrybutor udziela na niego 5-letniej gwarancji. Elementy elektroniczne pokryto powok konformaln.

AZ1117E to nowy liniowy regulator napicia z oferty rmy Diodes, produkowany w miniaturowej obudowie SOT223.
Pracuje w zakresie napi wejciowych do 13 V. Moe dostarcza do obcienia maksymalny prd o nateniu 1,0 A.
Wystpuje w wersjach
o ustalonym fabrycznie napiciu wyjciowym wynoszcym
1,2, 1,5, 1,8, 2,5, 3,3 i 5
V oraz w wersji umoliwiajcej regulacj
napicia wyjciowego za pomoc dzielnika rezystorowego.
Charakteryzuje si niskim napiciem dropout wynoszcym typowo 1,1 V @ 1,0 A. Zawiera zabezpieczenie termiczne, rdo napicia referencyjnego bandgap i ogranicznik prdu wyjciowego. Moe wsppracowa z dowolnym
kondensatorem ceramicznym o maej rezystancji ESR.

MPL Power, tel. 32440 09 50, www.mplpower.pl

www.diodes.com

90

Stycze 2015

Elektronik

Ukady zasilania | Nowe

produkty

10-watowe konwertery DC-DC Boost

wobudowach 22 mm

Uniwersalne zasilacze sieciowe 5 Wzgodne

ze standardem Energy Star level VI

W ofercie rmy Micrel pojawiy si dwa konwertery DC-DC

Boost o mocy wyjciowej 10 W, zamykane w obudowach o powierzchni 22 mm MIC2875/MIC2876 i zawierajce wbudowane klucze MOSFET. S one w stanie odda do obcienia maksymalny prd wynoszcy 2 A. W najprostszej konguracji wymagaj doczenia tylko 3 zewntrznych podzespow pasywnych,

Firma XP Power wprowadzia do sprzeday dwie serie uniwersalnych zasilaczy sieciowych speniajcych wymogi najnowszego standardu Energy Star level VI w zakresie sprawnoci konwersji, wchodzcego w ycie w lutym 2016 roku.
Zgodno z Energy Star level VI oznacza, e ich pobr mocy
przy braku obcienia nie przekracza 0,1 W. Zasilacze serii
VEL05 zawieraj wtyczk sieciow wystpujc
w czterech standardach: US, UK,
europejskim i australijskim. Z kolei zasilacze VER05
zawieraj wtyczk z wymiennymi
kocwkami, rwnie uwzgldniajcymi wspomniane standardy. Obie
serie wystpuj w wersjach o znamionowym napiciu wyjciowym +5, +6, +9 i +12 VDC. W przypadku wersji 5-woltowej dostpne s te wykonania z kocwkami USB Type A, USB Type
B micro i USB Type B mini.

a cakowita powierzchnia pytki drukowanej obwodu wynosi

wwczas okoo 120 mm2 (11,610,5 mm). Oba konwertery zawieraj dwukierunkowy ukad output disconnect zapobiegajcy przepywowi prdu midzy wyjciem i obcieniem po wyczeniu napicia zasilajcego. Pracuj w zakresie napi wejciowych od 2,5 do 5,5 V, dziki czemu nadaj si idealnie do zastosowa w ukadach zasilanych z pojedynczego akumulatora litowo-jonowego. S przeczane w tryb pracy bypass, gdy napicie
wejciowe osiga poziom napicia wyjciowego. Wystpuj w 4
wersjach o ustalonym fabrycznie napiciu wyjciowym (4,75 V,
5,0 V, 5,25 V, 5,5 V) oraz w wersji regulowanej. W zakresie maych obcie MIC2875 moe pracowa z czstotliwoci obnion do zaledwie 45 kHz, co zapewnia may poziom zaburze
elektromagnetycznych istotny w urzdzeniach audio.
Pozostae dane techniczne:
wejcie Enable,
czstotliwo taktowania 2 MHz,
sprawno do 95%,
pobr prdu w trybie shutdown <1 A,
zabezpieczenie nadprdowe i termiczne,
zakres temperatur pracy zcza od 40 do +125C,
zabezpieczenie ESD do 1,5 kV (HBM).
Ceny hurtowe MIC2875 i MIC2876 wynosz odpowiednio
0,55 i 0,52 USD przy zamwieniach 1000 sztuk.

www.xppower.com

www.micrel.com

ElektronikaB2B.pl
Portal branowy dla elektronikw

Elektronik

Stycze 2015

91

Nowe produkty | Ukady zasilania

Rewolucyjne sterowniki zasilaczy impulsowych SSR oduym stopniu integracji
Firma Power Integrations opracowaa rodzin rewolucyjnych sterownikw InnoSwitch do zasilaczy impulsowych,
wyrniajcych si na tle innych tego typu ukadw przede
wszystkim bardzo duym stopniem integracji. Ukady te korzystaj z nowej technologii komunikacyjnej FluxLink pozwalajcej na bezpieczne przesyanie danych midzy obwodem pierwotnym i wtrnym przez barier izolacyjn, bez koniecznoci stosowania wolnych, zawodnych i drogich sprzgaczy optycznych. Technologia FluxLink pozwala z jednej stro-

sprzenia zwrotnego. Ukady

te pozwalaj realizowa zasilacze o mocy do 25 W zgodne z midzynarodowymi standardami w zakresie sprawnoci i poboru mocy w stanie
spoczynkowym, zapewniajce precyzyjn kontrol napicia i prdu wyjciowego oraz
korzystajce z minimum elementw zewntrznych, ktrych liczba jest porwnywalna z zasilaczami PSR w przypadku realizacji adowarek
o prdzie wyjciowym do 5 A.
Zapewniaj dokadno stabiSchemat zasilacza sieciowego 5 V/2 A zrealizowanego na bazie sterownika InnoSwitch-CH
lizacji prdu i napicia wynoszc odpowiednio 5% i 3%
ny na wyeliminowanie sprzgacza optycznego, a z drugiej na oraz mae wyjciowe napicie zaburze. Pobr mocy w stauniknicie kompromisw wynikajcych ze stosowania archi- nie spoczynkowym nie przekracza 10 mW, co zapewnia zgodtektury PSR (primary-side regulation), a wic mniejszej do- no z nowymi amerykaskimi i europejskimi wymogami
kadnoci i sprawnoci czy powolnej odpowiedzi na zmia- w zakresie sprawnoci, majcymi wej w ycie w lutym 2016:
ny obcienia. Sterowniki InnoSwitch, bazujce na architek- European Union Code of Conduct (CoC) Version 5, Tier 2
turze SSR (secondary-side regulated), s mniej czue na to- oraz US Department of Energy standards (DoE 6).
lerancje zewntrznych elementw pasywnych, co w duym
Pierwsze sterowniki z nowej oferty, oznaczone symbolem
stopniu zwiksza uzysk produkcyjny i zmniejsza sumarycz- InnoSwitch-CH, s zoptymalizowane do zastosowa w adony koszt realizacji zasilacza. Architektura wewntrzna ste- warkach. Ich ceny wynosz od 0,59 do 0,78 USD przy zamrownika Inno-Switch obejmuje kontroler stopnia pierwotne- wieniach 10 tys. sztuk. Producent udostpnia zestaw referengo i tranzystor FET, kontroler stopnia wtrnego oraz obwd cyjny RDR-420 adowarki 5 V/2 A dla portu USB.
www.power.com

Zasilacz do ukadw domowej

automatyki
Chrome 24V60W1AZ to uniwersalny zasilacz impulsowy w obudowie do montau na szyn o mocy
60 W i napiciu wyjciowym 24 V. Urzdzenie
przeznaczone jest do montau w szafach instalacyjnych i aplikacjach domowej automatyki, w przemyle spoywczym i przetwrczym. Zapewnia II
klas ochronnoci (podwjna izolacja galwaniczna midzy stron pierwotn i wtrn) i nie wymaga uziemiania obudowy.

Urzdzenie charakteryzuje si wysok sprawno powyej 88%, moliwoci pracy z napiciem wejciowym zmieniajcym si w szerokim zakresie i zakresie temperatur pracy od 25 do 71C. Ma wbudowany komplet obwodw zabezpieczajcych (przepiciowe, nadprdowe, termiczne) i umieszczony jest w obudowie plastikowej o wymiarach 917156 mm.
MPL Power, tel. 32440 09 50, www.mplpower.pl

92

Stycze 2015

Elektronik

Ukady zasilania | Nowe

3-wyjciowe zasilacze laboratoryjne
315 Woszerokich moliwociach
konfiguracji wyj
Aim-TTi dodaje do oferty zasilaczy laboratoryjnych dwa modele 3-wyjciowe oznaczone symbolami MX100T i MX100TP.
S to zasilacze o maych wymiarach i maksymalnej mocy
wyjciowej 315 W (3105 W), zawierajce wejciowy stopie
impulsowy oraz wyjciowy stopie liniowy zapewniajcy

parametry zblione do
zasilaczy o konstrukcji cakowicie liniowej.
Umoliwiaj regulacj
napi i prdw wyjciowych w zakresach 0...35
V/0...3 A, przy czym wyjcia 1 i 2 mog by przeczone na tryb alternatywny 16 V/6 A, a wyjcie 3 na tryb alternatywny 70 V/1,5 A. W przypadku gdy konieczne jest
doprowadzenie do obcienia wikszej mocy, wyjcia 2 i 3 mog zosta poczone, umoliwiajc dostarczenie do
obcienia maksymalnej mocy 210 W (35 V/6 A lub 70 V/3 A).
MX100T i MX100TP charakteryzuj si znakomitymi wspczynnikami load- i line-regulation oraz maym wyjciowym
napiciem szumw i szybk odpowiedzi impulsow. Zawieraj
wlot powietrza na panelu frontowym, co pozwala na ich zestawienie w ukadzie pionowym i poziomym, bez koniecznoci pozostawiania przestrzeni wentylacyjnej. Model MX100TP
jest wyposaony w interfejsy USB, RS232, GPIB i LXI umoliwiajce zdalne monitorowanie i programowanie parametrw.
Pozostae cechy:
rozdzielczo programowania 1 mV/0,1 mA,
pomiar napi/prdw na wszystkich wyjciach,
wywietlacz graficzny z moliwoci rwnoczesnego odczytu napi/prdw wszystkich wyj,
zabezpieczenie nadnapiciowe i nadprdowe,
pami na 50 ustawie konfiguracyjnych,
wprowadzanie parametrw za pomoc pokrta, przyciskw
lub zdalnie,
moliwo sekwencyjnego zaczania wyj z programowalnym opnieniem,
moliwo zabezpieczenia nastaw hasem.
3-wyjciowe zasilacze laboratoryjne
Dostpne kombinacje parametrw wyj
MX100T i MX100TP
Wyjcie 1
Wyjcie 2
Wyjcie 3
35 V/3 A
35 V/3 A
35 V/3 A
35 V/3 A
16 V/6 A
35 V/3 A
35 V/3 A
35 V/3 A
70 V/1,5 A
35 V/3 A
16 V/6 A
70 V/1,5 A
35 V/3 A
35 V/6 A

35 V/3 A

70 V/3 A
16 V/6 A
35 V/3 A
35 V/3 A
16 V/6 A
16 V/6 A
35 V/3 A
16 V/6 A
35 V/3 A
70 V/1,5 A
16 V/6 A
16 V/6 A
70 V/1,5 A
16 V/6 A
35 V/6 A

16 V/6 A

70 V/3 A

produkty

Wysokoprdowy konwerter DC-DC

75Wformatu eigth-brick
Firma Artesyn Embedded Technologies dodaa do oferty konwerterw DC-DC nowy model oznaczony symbolem
AVO75. Jest to jednowyjciowy konwerter formatu eight-brick
(57,922,910 mm) zaprojektowany do zastosowa w aplikacjach telekomunikacyjnych, gdzie niezbdne s elementy o duej gstoci mocy. Pracuje w zakresie napi wejciowych od
36 do 75 V i oddaje do obcienia maksymalny prd 25 A.
Wystpuje w 11 wersjach o mocy znamionowej 75 W i ustalonym fabrycznie napiciu wyjciowym wynoszcym
od 1,2 do

12 V. Zapewnia sprawno przekraczajc 92%.

Dopuszczalny zakres temperatur
pracy dla tego modelu rozciga si od 40
do +85C. Standardem jest zabezpieczenie
nadprdowe, termiczne i nadnapiciowe. Do zalet AVO75 naley te zaliczy mae wyjciowe napicie zaburze, moliwo
wsppracy z duym obcieniem pojemnociowym, czujnik
napicia i prdu wyjciowego, wejcie Enable oraz moliwo
dostrajania napicia wyjciowego. Dostpne s wersje przystosowane do montau SMT i przewlekanego.
Pozostae parametry:
tolerancja napiciowa: od 1,2% do 1,6%,
wspczynnik temperaturowy: 0,02/C,
czstotliwo pracy: 310 kHz,
line regulation: wersja 5 V: 4 mV; wersja 12 V: 9 mV;
pozostae: 1 mV,
load regulation: wersje 5 V i 12 V: 5 mV; pozostae: 1 mV,
MTBF: 2,5 miliona godzin,
izolacja I/O: min. 2000 VDC.
www.artesyn.com

www.tti-test.com

Elektronik

Stycze 2015

93

Nowe produkty | Ukady zasilania

14-watowe przetwornice DC-DC
do motoryzacji ikolejnictwa
Firma MTM Power GmbH specjalizujca si w produkcji
elementw do systemw zasilania dodaa do oferty dwie serie miniaturowych, 14-watowych przetwornic DC-DC PMGS/
PCMGS14 zoptymalizowanych do zastosowa w aplikacjach
motoryzacyjnych i kolejowych. S one projektowane na dwa
znamionowe napicia wejciowe: 72 i 110 VDC oraz na napicie
wyjciowe 24 VDC (na indywidualne zamwienia rwnie 12
i 48 VDC). Zawieraj zabezpieczenie przed
cigym zwarciem wyjcia i odwrceniem pola-

1-watowe przetwornice DC-DC

wniskoprofilowych obudowach
owymiarach 12,710,44,8 mm
Tanie 1-watowe przetwornice DC-DC nowej serii NXE1 rmy Murata s obecnie zamykane w niskopro lowych obudowach o wymiarach 12,710,44,8 mm. Ich grubo ograniczono o ponad 35% w stosunku do wczeniejszych wersji 7-milimetrowych. W odrnieniu od innych podobnych konwerte-

ryzacji rda zasilajcego. Charakteryzuj si sprawnoci przekraczajc 90% i izolacj wejcie-wyjcie rwn 1,5 kVAC. Wystpuj w wersjach do montau na pytkach drukowanych (PMGS) i w szafach sterowniczych (PCMGS), a opcjonalnie rwnie na szynie DIN. S moduami montowanymi prniowo w technologii SMT, charakteryzujcymi si du odpornoci mechaniczn i elektryczn. Wszystkie egzemplarze s testowane na etapie produkcji.
Pozostae cechy:
dopuszczalny zakres temperatur otoczenia od 25 do +70C
(EN 50 155, klasa T3),
zgodno ze standardami bezpieczestwa EN 50 155 i EN
50 124-1,
zgodno z wymogami EMC normy EN 50 123-1,
odporno na przerwy w zasilaniu do 10 ms (EN 50 155,
klasa S2),
wymiary: 765123 mm (PMGS) i 1105123 mm (PCMGS).

rw z izolacj wyjcia dostpnych obecnie na rynku, przetwornice NXE1 s produkowane w procesie cakowicie automatycznym, co zwiksza ich niezawodno i minimalizuje rnice parametrw pomidzy poszczeglnymi egzemplarzami. Wanym
elementem tych moduw, pozwalajcym na zmniejszenie ich
gabarytw, jest transformator wbudowany w podoe. W poczeniu z innymi wprowadzonymi innowacjami pozwala to
obniy o co najmniej 50% cen przetwornic NXE1 w stosunku do innych podobnych serii, czynic je najtaszymi obecnie
1-watowymi izolowanymi przetwornicami DC-DC dostpnymi na rynku. Pierwsze, dostpne ju w sprzeday modele s
produkowane na znamionowe napicie wejciowe 3 i 5 V DC.
Charakteryzuj si izolacj wejcie-wyjcie rwn 3 kVDC i dopuszczalnym zakresem temperatur pracy od 40 do +85C.
Zawieraj zabezpieczenie przed zwarciem wyjcia. Speniaj
wymogi norm bezpieczestwa UL60950 dla urzdze IT.

www.dacpol.eu

www.murata.com

Moduy zasilajce AC/

DC Recom RAC wwersji
zwyprowadzeniami
przewodowymi
Moduy zasilajce AC/DC RAC rmy Recom s obecnie dostpne w nowych wersjach z wyprowadzeniami
przewodowymi, przeznaczonych do
aplikacji o-board. Obecnie oferta
obejmuje dwa modele: RAC03-C/W
i RAC04-C/W o mocy znamionowej odpowiednio 3 i 4 W. Akceptuj
one napicie wejciowe z zakresu
80...264 VAC (115...370 VDC) i s dostpne w wersjach o ustalonym fabrycznie napiciu wyjciowym wy-

noszcym 3,3, 5, 9, 12, 15 lub 24 V DC.

Zapewniaj izolacj midzy wejciem
i wyjciem wynoszc 3 kVAC (1 min).
Charakteryzuj si maym poborem
mocy w trybie standby na poziomie 30
mW. Ze wzgldu na ma grubo obudowy (<17 mm) i szczeln konstrukcj,
moduy RAC nadaj si do montau
w systemach automatyki domowej, zasilaczach zewntrznych i urzdzeniach
prototypowych. Zapewniaj zgodno
z norm EMC EN55022 w klasie B bez
montau dodatkowych elementw ltrujcych oraz z norm bezpieczestwa
IEC/EN/UL60950. S objte 3-letni
gwarancj.
www.recom-electronic.com

94

Stycze 2015

Elektronik

Elementy elektromechaniczne | Nowe

produkty

Elegancki przecznik zfunkcj

bezpiecznika

Niskoprofilowe puszki ekranujce

oskutecznoci do 24 dB

Wycznik T12-MSM rmy Schurter czy w jednym produkcie cechy charakterystyczne dla bezpiecznikw termicznych (T12) przyciskw wandaloodpornych i zabezpiecze
przeciwprzecieniowych (MSM), a dodatkowo ma atrakcyjn wizualnie i estetyczn konstrukcj mechaniczn wykonan ze stali nierdzewnej. Jest dostpny w rnych
rozmiarach, kolorach, barwach podwietlenia itp. Dziki
temu nie musi by
jak dotychczas elementy tego typu,
ukryty z tyu obudowy, lecz moe by
pokazywany z przodu jako stylowe dopenienie obudowy urzdzenia. Wandaloodporna konstrukcja, ochrona szczelnoci IP 64 oraz odporno na uderzenia
IK 07 sprawiaj, e T12-MSM nadaje si take do zastosowa
zewntrznych i do pracy w trudnych warunkach.
Dane techniczne:
napicie znamionowe: 240 VAC / 28 VDC
prd nominalny: 50 mA 16 A (15 A UL)
wbudowane zabezpieczenie termiczne
rczne sterowanie on / off
mocowanie kabla na szybkozczki lub zaciski rubowe
do montau w otworach o rednicy 19 i 22 mm
opcjonalnie dostpne podwietlenie punktowe
lub piercieniowe
odporno rodowiskowa IP64
wandaloodporno wedug IK07

Harwin wprowadza do oferty puszek ekranujcych now seri S02 stanowic rozwinicie popularnej serii EZBoardWare.
Puszki te mog by montowane na pytkach drukowanych
z wykorzystaniem tych samych klipsw zaciskowych, zapewniajcych z jednej strony du si trzymania, a z drugiej a-

twy demonta w razie potrzeby przeprowadzenia naprawy czy

strojenia. Do ich montau mona wykorzysta urzdzenia automatyczne, co eliminuje konieczno rcznego lutowania.
S produkowane z arkuszy mosidzu wysokoniklowego o gruboci 0,2 mm. W zalenoci od konguracji i czstotliwoci zapewniaj skuteczno tumienia zaburze EMI i RFI sigajc 24 dB. Wystpuj obecnie w trzech wersjach wymiarowych:
20 153 mm, 25203 mm i 30202,5 mm.
www.harwin.co.uk

Uniwersalna obudowa dla zczy Han Q

Firma Keystone Electronics wprowadzia do oferty seri

jumperw do montau powierzchniowego przeznaczonych do zastosowa tam, gdzie nie ma moliwoci stosowania tradycyjnych odpowiednikw THT. S
to elementy miedziane, powlekane warstw
srebra, projektowane do
zastosowa na podoach duej mocy i aluminiowych. Mog by lutowane w dowolnym procesie, rwnie przepywowym. Wystpuj w trzech wersjach wymiarowych (d.szer.wys.):
model 5100 (6,862,542,54 mm),
model 5102 (6,852,541,00 mm),
model 5104 (12,301,801,80 mm).

Oferta plastikowych obudw dla zczy przemysowych

rmy HARTING poszerzya si o nowe wykonania HanCompact zawierajce dwa wejcia kablowe: grne oraz boczne przygotowane do wsppracy z dawnic w rozmiarze M20.
Obudowa dostarczana jest domylnie
z zalepionymi wejciami kablowymi zamknitymi, poprzez obrt dawnicy wejcia kablowe zostaj otwarte. Takie rozwizanie ogranicza liczb niezbdnych elementw skadowych
oraz zwikszenie elastycznoci, poniewa jeden typ obudowy jest w stanie speni
wymogi kilku rodzajw aplikacji. Stosowanie nowej obudowy zwaszcza ze zczami
serii Han Q z przyczeniem
typu Quick Lock umoliwia
atwy i szybki monta obiektowy, bez koniecznoci stosowania specjalistycznych narzdzi.
Nowa obudowa Han-Compact moe by
stosowana z wszystkimi zczami z tej serii.
Zapewnia stopie ochrony IP65 w stanie zamknitym, klas
palnoci V0 zgodnie z UL 94 i ma dopuszczalny zakres temperatury pracy 40...125C.

www.keyelco.com

HARTING, tel. 71 352 81 71, www.harting.pl

Semicon, tel. 22615 73 71, www.semicon.com.pl

Jumpery SMT do montau na pytkach

duej mocy ialuminiowych

Elektronik

Stycze 2015

95

Nowe produkty | Elementy elektromechaniczne

Trwae iatwe winstalacji zcza
sygnaowe preLink

Wysokoprdowe zcza kabel-kabel

dotransportu szynowego

Firma HARTING posiada w ofercie rodzin trwaych mechanicznie zczy sygnaowych preLink charakteryzujcych si
bardzo atw instalacj, moliw do przeprowadzenia nawet
w trudnych warunkach rodowiskowych. Ich monta wymaga
jedynie kilku prostych krokw: zdjcia izolacji z kabla, wsuni-

RockStar HighPower rmy Weidmller to seria kompaktowych zczy wysokoprdowych typu kabel-kabel
w uniwersalnych obudowach przeznaczonych do aplikacji w transporcie szynowym ich obcialno siga 550 A
i 1500 V. Elementy zapewniaj pen wodoszczelno i od-

cia poszczeglnych y w przyporzdkowane im otwory w kostce poczeniowej, zacinicia kocwek i przycicia przewodw na dugo za pomoc specjalnej zaciskarki oraz zatrzanicia kostki z kablem w obudowie. W ofercie HARTING
dostpne s kostki poczeniowe preLink w wersjach do obsadzania maksymalnie 8 przewodw, wszystkie montowane
w oparciu o t sam procedur, praktycznie eliminujc ryzyko bdnego wykonania zcza. Ofert zczy preLink uzupeniaj wtyki M12: typu D-coded dla sieci Fast Ethernet oraz
X-coded dla sieci Gigabit Ethernet i 10 GB.

porno na kurz (IP68), maj odporn na uderzenia konstrukcj oraz zapewniaj atwo obsugi i szybki monta.
S dostpne w wersjach 3- i 4-pinowych i pozwalaj na monta przewodw wielodrutowych do przekroju 240 mm 2 .
Podczenia mona dokona za pomoc standardowych narzdzi zaciskajcych. Zcze ma uziemienie zewntrzne i skada
si z trzech elementw: stykw, tulei izolacyjnej oraz obudowy
aluminiowej odlewanej cinieniowo i pomalowanej na czarno.

www.harting.com

www.weidmuller.pl

Poliwglanowe obudowy przemysowe

Bocube odporne na naraenia rodowiskowe

rzywa (ABS lub poliwglan UL 94 V0). Nie zawieraj metalowych wstawek, co uatwia ich recykling. Zapewniaj odporno na niekorzystne warunki rodowiskowe, w tym na
wiatr, szybkie zmiany temperatur czy promieniowanie UV.
Wystpuj w 19 wersjach wymiarowych (od 898047 mm
do 27117090 mm) i w dwch wersjach kolorystycznych
(light grey, graphite gray). Mog zawiera pokrywy montowane za pomoc rub lub zamykane za pomoc opatentowanych mechanizmw zatrzaskowych, dostpnych w wielu wersjach kolorystycznych, w tym przezroczystej i zielonej pprzezroczystej. Taki mechanizm zamykania umoliwia atwe otwarcie i zamknicie obudowy bez potrzeby korzystania z narzdzi, co uatwia dostp do wewntrznych obwodw elektronicznych. Ponadto, wersje przezroczyste i pprzezroczyste umoliwiaj uzyskiwanie interesujcych efektw wietlnych po zamontowaniu diod LED pod mechanizmem zatrzaskowym. Na pokrywach mog by wykonywane 2-milimetrowe zagbienia umoliwiajce monta urzdze wejciowych, np. klawiatur membranowych. Producent
oferuje dla serii Bocube obszerny zestaw akcesoriw montaowych. Na yczenie zamawiajcego mog by dostarczane
wersje z wbudowanymi terminalami.

Do oferty rmy Bopla tra a w ostatnim czasie nowa seria

odpornych mechanicznie obudw przemysowych Bocube,
reklamowanych przez producenta jako niezniszczalne przy
uytkowaniu na zewntrz pomieszcze. S to innowacyjne,
uniwersalne obudowy wykonywane z jednego rodzaju two-

SE Spezial-Electronic, tel. 22 840 91 21, www.spezial.pl

96

Stycze 2015

Elektronik

Dlaczego warto czyta

Elektronika?

Elektronik
Magazyn Elektroniki Profesjonalnej
Numer 1 (212) stycze 2015 r.
Redakcja magazynu

Co miesic publikujemy ponad sto stron z nowociami z brany, wywiadami,

analizami rynku i artykuami technicznymi

Piszemy dla konstruktorw elektronikw, projektantw, pracownikw

dziaw zaopatrzenia zainteresowanych pogbianiem kompetencji
zawodowych oraz zdobywaniem informacji o nowych technologiach

Zajmujemy si tematyk projektowania i produkcji elektroniki, oprogramowaniem, narzdziami i technologiami

Wsppracuj z nami czoowe wiatowe firmy krajowe izagraniczne

oraz instytucje zwizane zbran elektroniczn

Wszystkie artykuy redaguj inynierowie elektronicy otrzymujesz dziki

temu sprawdzone, merytoryczne informacje

Publikujemy unikalne w brany wywiady z ludmi odnoszcymi sukcesy

w naszej brany

Co miesic opracowujemy analizy rynku w formie raportw zawsze

bdziesz na bieco z ofert dostawcw

Tylko u nas znajdziesz opisy nowych produktw, zanim pojawi si one

u polskich dystrybutorw

Co roku wydajemy darmowy Informator Rynkowy Elektroniki kompleksowe

opracowanie zawierajce analizy rynku i przedstawiajce najwaniejszych
dostawcw dziaajcych w brany

Gwarantujemy codzienny dostp do nowoci poprzez stron ElektronikaB2B.pl

oraz newsletter

Jak by na bieco z bran?

Dajemy Ci moliwo czytania nowoci z brany i merytorycznych artykuw
wsposb, jaki lubisz. Magazyn Elektronik to kilka form publikacji:

Redaktor naczelny
Robert Magdziak
tel. 22 257 84 96
r.magdziak@elektronik.com.pl
Zastpcy red. nacz.
Zbigniew Pitek
z.piatek@elektronik.com.pl
Tomasz Daniluk
t.daniluk@elektronik.com.pl
Wsppracownicy:
Monika Jaworowska, Grzegorz Michaowski,
Krzysztof Pochwalski, Jarosaw Doliski,
Piotr Zbysiski, Marcin Tronowicz,
Agnieszka Grabowska

Redakcja techniczna
Beata Gowacka-Woniak
Adres redakcji
Redakcja magazynu Elektronik,
ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa
Dzia marketingu i reklamy
Meneder magazynu
i portalu Elektronika B2B.pl
Boena Krzykawska
tel. 22 257 84 42, faks 22 257 84 67
tel. kom. 501 047 583
b.krzykawska@elektronikaB2B.pl
Zesp marketingu i reklamy
Katarzyna Gugaa
tel. 22 257 84 64
k.gugala@elektronikaB2B.pl
Grzegorz Krzykawski
tel. 22 257 84 60
g.krzykawski@elektronikaB2B.pl
Andrzej Tumaski
tel. 22 257 84 63
a.tumanski@elektronikaB2B.pl
Katarzyna Winiewska
tel. 22 257 84 65
k.wisniewska@elektronikaB2B.pl

Serwis internetowy
http://www.elektronikaB2B.pl

Wydanie

Wydanie
elektroniczne

Portal oraz

Wydanie

Co miesic na Twoim Darmowe wydanie cyfrowe

biurku. Prenumerat
regularnie wTwojej
zamwisz tutaj:
skrzynce e-mailowej.
www.elektronikab2b.pl/
Zamwisz je tutaj:
prenumerata www.elektronikab2b.pl/
eprenumerata

Znajdziesz nas
w Internecie na bieco
aktualizowany portal
www.elektronikaB2B.pl
Moesz rwnie zamwi
codzienny newsletter

Czytaj take Elektronika

korzystajc z iPada
Wpisz w kiosku Apple
Store haso Elektronik
AVT-Korporacja lub link:
https://itunes.apple.
com/us/app/elektronik/
id581347005?mt=8

papierowe

newsletter

tabletowe

Wydanie papierowe, elektroniczne, tabletowe i strona

internetowa wraz znewsletterem czytaj nas tak, jak lubisz!
Magazyn Elektronik to gos inyniera elektronika w Polsce!
Docz do elitarnej spoecznoci najlepiej
poinformowanych specjalistw!
Elektronik to gwarancja zawsze aktualnych i merytorycznych
artykuw oraz newsw branowych

Redaktor prowadzcy
Mateusz Woniak
mateusz.wozniak@avt.pl

Wydawnictwo
AVT-Korporacja spka z o.o.
ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa
tel. 22 257 84 99, faks 22 257 84 00
Dyrektor wydawnictwa
prof. Wiesaw Marciniak

Dzia prenumeraty
ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa
tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 67
prenumerata@avt.pl
Wszystkie wymienione produkty i nazwy podajemy wycznie w celach identyfikacyjnych i mog one by zastrzeonymi znakami odpowiednich wacicieli. Redakcja nie
zwraca materiaw niezamwionych oraz zastrzega sobie
prawo do adiustacji, doboru tytuw i dokonywania skrtw
w nadsyanych materiaach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre reklam.

AVT-Korporacja
jest czonkiem
Izby Wydawcw Prasy

Indeks reklam
EL 1/2015

AET .............................................. 70
Alfine............................................ 91

Chcesz by
najlepiej poinformowanym
elektronikiem wPolsce?

AM Technologies................... 64, 65
APAR ........................................... 17
Bornico ........................................ 75

Drogi Czytelniku!

Computer Controls ............... 35, 50

Ambicj wydawcy miesicznika Elektronik jest realizacja hasa

Elektronik na biurku kadego elektronika, dlatego wprenumeracie branowej nasz magazyn dostpny jest ze znik a 50%.
Jeeli jeste elektronikiem, zamw roczn prenumerat za poow
ceny, tj. tylko 60 z.

Conrad Electronic ............. 1, 46, 99

Contrans TI.................................. 29
Digi-Key ......................................... 1
Elhurt ............................................. 3
Elmark Automatyka ..................... 63
Elmax........................................... 73
Elpin ............................................ 45
Eltron ......................................... 1, 7
Evatronix ............................... 42, 43
Faldruk ........................................ 71
Farnell element14...................... 100
GLYN ........................................... 31
Hammond Manufacturing ........... 87
Horizon Technologies ................. 83
JM elektronik ......................... 39, 41
Koma Laser SMT......................... 45
Lastenic ....................................... 28
LC Elektronik ............................... 80
Marthel ....................................... 27
Microchip ...................................... 9
Neopta Electronics...................... 45
PB Technik ............................... 2, 5
Printor .......................................... 93
Qwerty ......................................... 77
Semicon ...................................... 89

Nie ma znaczenia, wjakiej firmie ina jakim stanowisku pracujesz

wystarczy, e zamawiajc prenumerat, wypenisz iwylesz
do nas krtk ankiet, ktr zamieszczamy na stronie
www.elektronikaB2B.pl/prenumerata.
Standardowa cena prenumeraty 12-miesicznej wofercie publicznej
wynosi 120 z, za prenumeraty 24-miesicznej 160 z.

Nie zwlekaj!
Prenumerat moesz zamwi wsposb, ktry Tobie najbardziej
odpowiada:

poprzez dokonanie wpaty na konto: AVT-Korporacja sp. z o.o.,

ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa, BNP Paribas Bank Polska SA,
97 1600 1068 0003 0103 0305 5153

poprzez stron www.elektronikab2b.pl/prenumerata

lub www.avt.pl, dokonujc transakcji kart patnicz

poprzez wysanie wiadomoci SMS otreci PREN na numer

663 889 884 my oddzwonimy do Ciebie iprzyjmiemy
Twoje zamwienie

kontaktujc si wdowolny sposb bezporednio zDziaem Prenumeraty

Wydawnictwa AVT, ul. Leszczynowa 11,
03-197 Warszawa, tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 00,
e-mail prenumerata@avt.pl

Jeeli jeste elektronikiem, zamw

roczn prenumerat za poow ceny,
tj. za jedyne 60 z.
u
rzd

k
i
n
o
r
t
k
a
es z
prez 20
.
rek,
Tala ice str
j
e
z
ndr e Ser v 4030
n
a: A
8sic terPho ISSN -1S24340 731
mie
n
EK
IND
iad rmy I
Wyw

SMT-TECH ............................. 60, 61

STMicroelectronics ........... 1, 11, 45
Tespol .......................................... 81

ktro

nika

B2B

.pl

TSTRONIC................................... 80

.ele
www

TV SAT......................................... 71
Uni System ............................ 48, 49
WG Electronics .......................... 33

98

Stycze 2015

Elektronik

Prenumerata?
Naprawd warto!

ze AT)
styctym 5% V

e
l
E

15
1/20

0 z

10,0

(w

PR

OF

O
SJ

NA

LN

DA

ie E

e
wan
rtow mo
sta rogra
ON
y
R
p
w
T
ta
,o
zes lerw
EK
ia i
EL
ro
dz okont la konstruorak-z
N
z
r
Y
a
N mikr rzdzia d ter-kity y si
AZ
a
a
ar
AG
e, n jne, st ktre st predla

tow
I
IK

EJ

o
k
ac y
w
ty,
proje ewa lu rodu k . Wiksz uk ad
p
i
e
eaw y
h
Zest , py tk anie to opularn oonyc m si z ,
w
ie
ie
p
tor gramow ardzo kresie z ojawien m chip o
b
g
a
p
ty
z
i
ro
a
p
st
e
w
n
jce
o
n
d
bd kow ych agana je jcego atw ia ntroz
arz
ie
u
o
n
u
n
m
ek n mp
r ry h wspo ego baz woci i mik rok i sysie
ryn
m
w y bk im te
nyc jektow moli k resie tow ym ady
lo
.
a
rajo
y
o
a
k
sc u pro
w k w sz olerw
cego ji. W z dko s g tlacz, u u nie
s
j
e
w
u
si
tr
a
c
c
r
n
a
a
ie
st
a
ierz
czem
onst
plik
yw
roko
zw ij
dem rzenie a staw y n mi w w , dzik i , ale mo - ro b mik
ej
e
z
y
i
ic
stwo takie z osaon asilanie ktantw rozw - lic
ia
z
p
w
az w
ler mi, w y zcza i dla proje do uyc tych pro
Cor dze ych
a
ji
,

e
c
e
c
m
w
n
o

te fery jn
kwe
goto
pom
urz ercyjn
pery s one a ja ko W konse
o
w
kom uje na
tylk tra kto reowe.
h
a
na je hardw
baz ktac ce
jie
y
je
r
n
rc
a
pro n sou
ome icz- z
ark
n
s b eope urzdze elektro ktach
dz
ergii

iaru

pom
by
oso zy

ne

era

obi

up

d
pr

ych
ktow c
proje rosn 4
d zi
.2
zz
w ra Patrz str
pie

ego