ndryshimet

13 nntor 2015
n ligj

projektligji
Qeveria trhiqet
pr dnimin me
burg t shpifjes

Supergjobat
hyjn n fuqi.
Ja nenet q
do ohen n
Kushtetuese

Ben Blushi:
N Parlament,
m duket vetja
si n paraburgim

Lotaria Amerikane
fryma e re

Mijra shqiptar
t dshpruar, aplikojn
f. 7
pr t provuar fatin

adresa:
rruga George W. Bush,
nr. 15/1, Tiran
e-mail:
frymaere.gazeta@gmail.com
drejtor: Alfred Cako
tel: 04 22 42 444

mimi:

30 lek

Gazet informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 2, nr. 85. E premte, 13 nntor 2015

Progres-Raporti

Shuplak Drejtsis shqiptare,

gjyqsori masivisht i korruptuar
Raport progresi pr Shqiprin
godet drejtsin shqiptare, por
nuk i jep rndsi deformimit
t sistemit zgjedhor, vetm nj
fash makiazhi pr procesin,
por jo pr problemet n
Kodin elektoral, e pr pasoj
ligjit dhe ndryshimeve t
domosdoshme n Kushtetut

fokus

Reformat krkojn
moral dhe ai buron
vetm nga liria dhe
respektimi i shtetit

ompleksiteti dhe ndrthurja e reformave institucionale t shumprfolura ( ligj zgjedhor, drejtesi , dekriminalizim, formalizim t ekonomis e tjera )
n Shqipri jan aq t dukshme n arsyen
e do mendje t kthjellt q nuk bhen dot
pa njra tjetrn. Ato bhen paralelisht dhe
n harmoni, nuk bhen me aksione mujore
dhe vjetore dhe...

nga Orkid Spahiu f. 4

Korrupsioni sht i prhapur dhe

m shum prpjekje nevojiten
pr t patur gjurm solide n
hetimin, ndjekjen dhe dnimet n
t gjitha nivelet, veanrisht pr
rastet ku jan t prfshir zyrtar
t nivelit t lart

Media n shoqrin
bashkkohore
nga Entela Binjaku

f. 5

Panairi i librit

aporti i Progresit pr Shqiprin i

publikuar nga Komisioni Europian
vren se vendi ka br hapa prpara,
por ende nuk ka prmbushur plotsisht 5
prparsit kye q do ti hapnin rrugn
nisjes s bisedimeve pr antarsim. Pr seciln nga kto prparsi, raporti prcakton
dhe detyrat konkrete q Shqipria duhet t
kryej gjat vitit t ardhshm...

f. 2-3
Lista

Studimi

71 rrugt e Tirans,
ku do t parkoni
me pages!

f. 7

Mrekullit
shndetsore
t vers se kuqe

Sport

f. 13

Kosov - Shqipri,
luhet sot miqsorja
vllazrore

f. 14

Lenini nuk sht

futur nn dhe f. 10-11

fryma e re

13 nntor 2015

politik

Raport progresi pr Shqiprin godet drejtsin shqiptare; korrupsioni n sistemin gjyqsor gjersisht i prhapur; mosndshkueshmria nj
nga plagt e drejtsis prball krimit; por Raporti nuk i jep rndsi deformimit t sistemit zgjedhor, vetm nj fash makiazhi pr procesin,
por jo pr problemet n Kodin elektoral, e pr pasoj ligjit dhe ndryshimeve t domosdoshme n Kushtetut

Progres

raporti
Kritika pr sistemin e
drejtsis, korrupsioni
masivisht n gjyqsor
R

aporti i Progresit pr Shqiprin i publikuar nga Komisioni

Europian vren se vendi ka
br hapa prpara, por ende nuk ka
prmbushur plotsisht 5 prparsit
kye q do ti hapnin rrugn nisjes
s bisedimeve pr antarsim. Pr
seciln nga kto prparsi, raporti
prcakton dhe detyrat konkrete q
Shqipria duhet t kryej gjat vitit
t ardhshm. Dokumenti sht tejet
kritik lidhur me gjendjen e sistemit t
Drejtsis, ndrsa vlerson gjithashtu
se korrupsioni mbetet i prhapur n
sistemin gjyqsor. Sipas KE, gjyqsori ka mangsi thelbsore lidhur me
pavarsin dhe prgjegjshmrin e
gjyqtarve e t prokurorve si dhe ka
parregullsi n zbatimin e vendimeve,
bashkpunimit ndr-institucional si
dhe n administrim. Komisioni Europian krkon q vendi t ket gjurm
t besueshme provash n luftn ndaj
korrupsionit dhe krimit t organizuar
Raporti i Komisionit europian bn fillimisht nj paraqitje analitike t zhvillimeve n Shqipri. Ai nis me nj
vlersim t shkurtr pr zgjedhjet e
qershorit t 2015 t cilat u zhvilluan
pa incidente t mdha. Duhet t trajtohen ende shqetsimet lidhur me
paanshmrin dhe profesionalizimin
e autoriteteve zgjedhore dhe politizimin e prgjithshm t procesit
zgjedhor. Lidhur me situatn politike, raporti vren marrveshjen e
fundvitit t shkuar q oi n mbylljen
e bojkotit nga ana e opozits. Duke
folur pr ngritjen pas marrveshjes
s dhjetorit, t dy komisioneve hetimore dhe komisionit parlamentar ad
hoc pr dekriminalizimin, ndonse
ky term nuk prmendet, raporti
thekson se veprimtaria e tyre mbetet

Prgjegjshmria e gjyqtarve dhe

prokurorve sht e pamjaftueshme
dhe korrupsioni n sistemin
gjyqsor sht gjersisht i prhapur.
Bashkpunimi ndrinstitucional,
sht i varfr dhe burimet jan t
pamjaftueshme
Korrupsioni sht i prhapur dhe
m shum prpjekje nevojiten pr
t patur gjurm solide n hetimin,
ndjekjen dhe dnimet n t gjitha
nivelet, veanrisht pr rastet ku
jan t prfshir zyrtar t nivelit
t lart
e ndikuar nga polarizimi politik.
Gjithashtu, Komisioni Europian v
theksin n nevojn e respektimit t
vendimeve t Gjykats Kushtetuese
e cila sht shprehur n 12 raste
q lidheshin me funksionimin e
institucioneve shtetrore. Zbatimi
i shpejt i vendimeve t Gjykats
sht thelbsor, dhe n rastet kur
krkohet prshtatja e legjislacionit
apo ndryshimi i praktikave t puns,
qeveria dhe parlamenti duhet t
garantojn vnien e tyre n jet. N
Raport prmendet dhe shqetsimi
pr krkesat n rritje pr azil qartazi
t pabaza, t paraqitura nga qytetart

Qndrimet

Bamir Topi: Reforma n Kod,

bashkshoqruese e asaj n drejtsi
V

itet ikin dhe sot jemi n pragun e

nevojs pr reforma t rndsishme
n Shqipri. FRD krkon q domosdoshmrisht t ket nevoj pr ndryshime t Kushtetuts duke i marr proceset e rndsishme
n mnyr paralele, q do t thot pr t diskutuar mbi bazn e nj konsensusi t gjer,
dhe jo mbi bazn e bisedave apo vullneteve
okulte t dy, tre individve. FRD sht pr nj
proces gjithprfshirs, mbi bazn e t cils
ngrihen institucionet, funksionon qeverisja
e mir dhe ecn demokracia. Paralelisht
duhet t kryhet edhe reforma n drejtsi e
cila do t merrte kuptimin e vrtet nse do t
vendosej drejtsi edhe n kushtetutn e vendit, drejtsi q nga momenti i dits s zgjed-

n shtete antare BE
s dhe t
Shengenit, duke krkuar nga qeveria
trajtimin e ktij fenomeni.
Reforma n
sistemin e drejtsis
Kjo sht dhe fusha ku notat kritike jan shum t forta. Niveli i prgatitjes s sistemit gjyqsor shqiptar
sht n nj faz fillestare, vlerson
raporti, ndrsa shton se disa prparime jan br vitin e shkuar, vecanrisht me ngritjen e Komisionit
parlamentar ad hoc pr Reformn n
Drejtsi, pr realizimin e nj procesi
reforme t gjer dhe prfshirs. N
analizn e ktij sistemi, Raporti vren

hjeve. Nuk mund t shkohet n zgjedhje pa

marr secila forc politike hakun e vet, FRD
sht qartazi pr nj ligj zgjedhor ku n esenc t jet korrektimi kombtar ku do vot
e dhn t shkoj atje ku duhet, por gjithsesi
ky subjekt politik nuk sht pjes e vendimmarrjes, por krkon q pr Kodin Zgjedhor t
marrin pjes n diskutime t gjitha subjektet
politike dhe jo vetm ato parlamentare n
mnyr q nesr parlamenti t jet ai i burrave dhe grave t moralshm dhe profesionist. Pas ktyre thirrjeve vlersoj se t gjith
duhet t jen kurajoz sepse vendi po shkon
drejt nuancave diktatoriale, tek e fundit m
t rndsishme jan siguria publike dhe ekonomia personale e do shqiptari.

se administrata gjyqsore sht

e avasht dhe vendimet gjyqsore
nuk zbatohen gjithmon. Trajnimi
profesional i gjyqtarve sht i
paprshtatshm dhe pavarsia e
tyre nuk sht plotsisht e siguruar.
Prgjegjshmria e gjyqtarve dhe
prokurorve sht e pamjaftueshme
dhe korrupsioni n sistemin gjyqsor sht gjersisht i prhapur. Bashkpunimi ndrinstitucional, sht
i varfr dhe burimet jan t pamjaftueshme. Sa i prket pavarsis s
gjyqsorit, Raporti thekson se ajo
sht e sanksionuar n Kushtetut.
Megjithat, n praktik sht e kom-

promentuar nga mnyra tejet politike

e emrimeve t antarve t Gjykats
s Lart dhe asaj Kushtetuese, dhe
hapsira e madhe e diskrecionit q
gzon Kshillli i Lart i Drejtsis n
emrimin, promovimin dhe
transferimin e gjyqtarve. N parim
gjyqtart dhe prokurort vendosin
n mnyr t pavarur pr proceset
e veanta. N praktik, pavarsia e
tyre sht e kufizuar dhe ka njoftime
t rregullta pr drejtsi selektive dhe
ndrhyrje politike n procese gjyqsore. Raporti vijon m tej duke
nvizuar se kuadri ligjor pr procedimet disiplinore ka paqartsi dhe

fryma e re

13 nntor 2015

politik

Dokumenti 81 faqsh i Brukselit nuk adreson eljen e

negociatave. Zgjedhjet e 21 qershorit, shqetsues profesionalizmi
i autoriteteve zjedhore dhe politizimi

Reforma n drejtsi,
pavarsia e pushtetit
t keqkuptuar
D

Oketa: Reforma n drejtsi,

larg interesave politike
Q

ndrimi i FRD sht dhe mbetet

i njjt. Shqipria ka nevoj
urgjente pr korrigjim t ndryshimeve
kushtetuese, pr rivendosje t balancave dhe pavarsis s institucioneve,
ka nevoj pr reform rrnjsore n
drejtsi, e pa vones ka nevoj dhe pr
rishikim t kodit zgjedhor. Gjithka fillon me zgjedhjet. Nse duam q kuvendi i ardhshm t mos jet n kt gjndje mjerane q ndodhet kuvendi aktual,
q kyetart e partive t mos ken pushtet absolut, q qytetart t zgjedhin vet
prfaqsuesit e tyre dhe jo t miratojn
listat e mbyllura q prodhojn nj parlament t kriminalizuar, duhet ndry-

shuar nj or e m par kodi zgjedhor.

Themeli i nj sistemi demokratik, jan
zgjedhjet e lira e t ndershme, zgjedhjet
t cilat nuk mbysin alternativat e reja,
por i japin atyre mundsi t konkurojn pa pasur frikn e tjetrsimit t
vots. Kto kan qn dhe disa nga pikat e marrveshjes s bashkpunimit
me PS n zgjedhjet lokale. Tani sht
koha q t punohet pr realizimin e
tyre. Ndrsa prsa i takon reforms n
drejtsi, ajo duhet t jet nj reform
gjithprfshirse, me nj konsensus sa
m t gjr, larg interesave politike
t partive politike apo ndonj aktori
kryesor politik.

disa procedime mund t prdoren

pr t ndikuar n mnyr t paprshtatshme gjyqtart. Ministri i Drejtsis ka kompetencn ekskluzive
pr nisjen e procedimit disiplinor
ndaj gjyqtarve, gj e cila sht n
kundrshtim me standartet e BE
s. Gjykatsit dhe prokurort jan
t detyruar t deklarojn pasurit e
tyre do vit. Megjithat, pavarsisht
rasteve t shumta t mosrespektimit t ktij detyrimi, deri tani, asnj
vendim prfundimtar pr ndshkime nuk sht marr. Gjyqsori,
prgjithsisht, prceptohet se sht
tejet i korruptuar. Komisioni euro-

pian prcakton dhe detyrat q duhen

realizuar brenda vitit t ardhshm,
ndonse disa prej tyre jan tejkaluar
kto dy muajt e fundit, pr shkak se
Raporti e shtrin analizn e tij deri
n mesin e shtatorit t kaluar. Sipas
Komisionit Europian, n mnyr q
t prmbush prparsin kye q
lidhet me reformn e sistemit gjyqsor, vitin e ardhshm Shqipria duhet
veanrisht q t miratoj strategjin
e reforms n gjyqsor, shoqruar me
planin e veprimit, dhe t ec, prmes
nj procesi konsultimesh prfshirse,
me hartimin e drafteve dhe miratimin e masave t nevojshme institu-

okumenti prej 80 faqesh ku analizohen reformat e nisur nga

Qeveria por edhe ato q duhet t prmbushen n kuadr t integrimit t vendit n BE, ka nj mur t fort: rezistenc prball
politiks. Pr qytetart sht e vshtir kaprdihet far politika prodhon
n vend qoft si qeverisje ashtu dhe politikbrje.
Por t gjith kan humbur shpresat duke adresuar problemet e shqiptarve pr nga prgjegjshmria politike, e cila mban kokn nn engelin
e t huajve. Rasti i raport-progresit e sqaron mir, ashtu si n her t tjera,
se Shqipria mbetet gjithnj n ironi nj stanjacion prmbushs.
Ndrkoh kan mbetur jasht ktij raporti edhe shtje krejtsisht t
brendshme, por q ndikojn n klimn politike e sidomos n ndryshimet
e nevojshme n Kushtetut. Debat lidhet edhe me problemet n kodin
zgjedhor, t cilin raporti i KE-s e prek tangent, kur flet thjesht se nuk ka
pasur shqetsime n procesin zgjedhor. Kjo fash vetm sa i bn makiazhin politiks, ndrsa konsiderohet nj shtje kardinale pr ligjin aktual elektoral. Megjithat propozimet politike t deritanishme krkojn q
proceset t shkojn paralel si me reformn n drejtsi, ligjin elektoral dhe
ndryshimet n Kushtetut. N t kundrtn gjith raporti sht nj gjysm
faqe e errt, s cils i fshihen t gjith, e pr pasoj nuk prek gjith forcat
politike, ashtusikurse krkohet vazhdimisht qoft nga jeta e brendshme
politike e partive, ashtu dhe nga presioni i jashtm, ai ndrkombtar.
Ky stanjacion sht thembra e Akilit, aty ku prplasen forcave politike qoft si form trheqes e spektaklit denatyral t shrbimit politik
ndaj qytetarit, qoft dhe si fshehje e llumit ku sht zhytur shoqria.
sht sikur t hedhsh nj pik uj n oqean kur deklarimet vazhdojn t
riprsritn se problemi sht Drejtsia, dhe sistemi gjyqsor i korruptuar.
Kalbja e ktij sistemi ka gjeneruar e reflektohet n gjith arteriet e
shoqris, aty ku prodhohet paraja e energjia e vendit.
Ka nj hendek t madh midis asaj q quhet shrbim qytetar dhe politik n kt vend. Pasivitetit qytetar i prgjigjet prfshirja aktive e politiks
n procese krej t pakontrullueshme dhe n duar t individive, si amplifikator t vetm politik n kt vend.
Ndrkoh q progres raporti i KE pr Shqiprin ka n thelb t saj:
reforma n drejtsi, gjithprfshirse. Kjo si detyr pr t prmbushur prioritetet kye mbi reformn n sistemin gjyqsor vitin e ardhshm ku duhet:
T miratoj nj strategji t re t reforms n gjyqsor dhe t vazhdoj
prmes nj procesi konsolidimi dhe gjithprfshirs; T plotsoj vendet
e lira n Gjyatn e Lart dhe Gjykatave Administrative; T publikoj t
gjitha vendimet e gjykatave me arsyetimet e tyre prkatse brenda nj
afati t arsyeshm.
N fakt reforma n drejtsi sht shndrruar n nj betej pazaresh pr
t ndar influencat mbi drejtsin, sesa shqetsim far do t ndodh me
krimin e korrupsionin n kt vend, pse nuk ndodh ndshkueshmria.
Intrumentet politik, kta q na prfaqsojn duket se nuk ndjejn asnj presion politik t brendshm por edhe ndrkombtar, derisa t gjejn fituesin q do t drejtoj hetimin dhe gjykimin n vend n funksion
t kundrshtarve apo rivalve politik. Ndryshe, ndrkombtart do ta
artikulonin m qart kt situat si Reform n drejtsi, me pavarsin e
pushtetit t keqkuptuar. A do t vlej kjo n pastrimin e politiks, a do
ti shrbej lufts kundr korrupsionit? Kto tani pr tani jan realitete
dshpruese, si nj plag e mavijosur rnd mbi vendin.
Pr t gjitha kto arsye pr Shqiprin nuk vlejn m komunikimet
diplomatike, por gjuha e drejtprdrejt n shtje q politizojn e deformojn gjith sistemin.
redaksionale

cionale, legjislative dhe proceduriale,

bazuar n standardet europiane dhe
praktikat e mira: t plotsoj vendet
vakante n Kshillin e Lart t Drejtsis dhe n gjykatat administrative.
Korrupsioni
Korrupsioni mbetet nj fenomen
shqetsues pr Shqiprin, edhe pr
shkak t mungess ende t rasteve
domethns t ndshkimit. Sipas
Raportit nj far prparimi sht
realizuar vitin e shkuar, vecanrisht
prmes miratimit t nj strategjie dhe
plani veprimi. Megjithat korrupsioni
sht i prhapur dhe m shum prpjekje nevojiten pr t patur gjurm

solide n hetimin, ndjekjen dhe dnimet n t gjitha nivelet, vecanrisht

pr rastet ku jan t prfshir zyrtar
t nivelit t lart. Pavarsia e institucioneve t prfshira n luftn kundr
korrupsionit duhet t prforcohet,
duke qen se mbeten vulnerabl
ndaj trysnis politike dhe ndikimeve
t tjera t paprshtatshme. Dokumenti i Komisionit Europian vren se
nj numr rastesh t profilit t lart,
prfshir disa, ku faktet pr dyshime
pr veprime t paligjshme nga ana e
zyrtarve t lart, gjykatsve, kryebashkiakve dhe ish ministrave, ishin
publikuar nga mediat, nuk u hetuan

asnjher seriozisht. Raporti shpreh

shqetsimin se fal korrupsionit infiltrimi n sektorin publik dhe privat
i krimit t organizuar, vazhdon t
mbetet nj cshtje shqetsimi madhor dhe duhet t trajtohet me urgjenc. Ndikimi politik ndaj autoriteteve
ligjzbatuese dhe gjyqsorit nnvizohet m tej sht nj shtje q
prbn shqetsim. Aktort politik
shpesh kritikojn rastet e korrupsionit q jan ende n hetim apo dhe
vendimet e gjykatave.
Krimi i organizuar
Raporti vlerson se nj
far prparimi sht br vitin
e kaluar n prforcimin e bashkpunimit policor ndrkombtar, n
vecanti n luftn kundr trafikut
t drogs. Megjithat bashkpunimi mes prorkuroris dhe policis
mbetet pr tu cuar prpara m tej.
Ndjekja efektive gjyqsore e ecuris
s rasteve t krimit t organizuar dhe
cilsia e akuzave duhet t garantohet. Numri dnimeve prfundimtare
mbetet i paprfillshm krahasuar
me vlern e muar t tregut kriminal t drogs n nivel lokal dhe rajonal. Hetimet financiare mbeten t
pashfrytzuara dhe niveli i aseteve
t konfiskuara sht i ult. Sipas
Komisionit europian n mnyr q
t prmbush prparsin kyce lidhur me luftn kundr korrupsionit,
vitin e ardhshm, Shqipria duhet q
n vecanti t dshmoj prparim t
mtejshm n krijimin e gjurmve
solide t provave n hetime proaktive, ndjekjen dhe dnimet, prfshir
shpartallimin e rrjeteve kriminale t
t gjitha formave t krimit t organizuar
t ndryshoj legjislacionin lidhur me prgjimet dhe survejimin,
afatet pr hetimet dhe pranimin e
provave nga gjykata, pr t forcuar
efikasitetin e hetimeve n
rastet e krimit t organizuar, n
linj me standartet europeiane dhe
praktikat e mira. t ngrej nj politike efikase t burimeve njerzore
dhe nj proces pr promovimin dhe
transferimin e policve bazuar n
merit, si dhe t alokoj burimet
e prshtatshme pr policin dhe
prokurorin n luftn kundr krimit
t organizuar.
Zgjedhjet
Progres-raporti nis me nj
vlersim t shkurtr pr zgjedhjet
e qershorit t 2015 t cilat u zhvilluan pa incidente t mdha. Duhet
t trajtohen ende shqetsimet lidhur
me paanshmrin dhe profesionalizimin e autoriteteve zgjedhore dhe
politizimin e prgjithshm t procesit zgjedhor. Ndonwse prezenca e
OSBE dhe misioni i vwzhguesve tw
ODIHR, kanw rekomanduar ndryshimin e Kodit Zgjedhor, nisur nga
problemet e hasura nw 21 qershor,
dokumenti i Brukselit trajton vetwm
fasadwn e tyre, duke shmangur
thelbin nga vijnw problemet e zgjedhjeve, si wshtw Kodi Zgjedhor qw favorizon partitw e mwdha dhe krijon
politizimin e niveleve tw administratave zgjedhore.

fryma e re

13 nntor 2015

fokus

Reformat krkojn moral

dhe ai buron vetm nga liria
dhe respektimi i shtetit
K

nga Orkid Spahiu*

Politikanet idealiste jane te

prirur t kthejn nevojn
e popullit n mirqenien e
prbashkt t shoqris pr t
gzuar autoritet ekzistencial
n formn e tij m t prkryer

ompleksiteti dhe ndrthurja e reformave institucionale t shumprfolura (

ligj zgjedhor, drejtesi , dekriminalizim,
formalizim t ekonomis e tjera ) n Shqipri
jan aq t dukshme n arsyen e do mendje t
kthjellt q nuk bhen dot pa njra tjetrn.
Ato bhen paralelisht dhe n harmoni,
nuk bhen me aksione mujore dhe vjetore
dhe kan projeksion shume dekadash, nuk
bhen nga ata q kontribuan pr kto realitete dhe q tani u dashkan reformuar
urgjentisht dhe t ndara sipas kalendarit
hnor t llogarive t pambyllura t pushteteve. N asnj kndveshtrim ligjor e moral, parlamenti, institucionet kushtetuese,
organet e qeverisjes dhe pushtetet e pavarura t vetepastrohet/ dekriminalizohet/
vetdnohet pa ndryshime rrnjsore, afatgjata dhe serioze tek KUSHTETUTA, themeli i godins ku qndron shteti, mekanizmi q
balancon pushtetet e pavarura.
Nga ana tjetr kurrsesi nuk mundet t
vihen n eficenc pushtetet q t qndrojn n shrbim t nje shteti dhe qytetareve
kur ligji zgjedhor si ky i sotmi pjell mostra
ligjevnsish dhe t deformuar n do qeliz, duke kopjuar kode zgjedhore t realiteteve shum t ndryshme nga yni.
Alternativat e prfolura nga opozita, disa
aktore t qeveris dhe ekspertt e ndryshm
q prpiqen ti artikulojn me t gjitha format si operacione te ndara, kaq t ndrlikuara dhe t vshtira pr tu kryer ....jane as
me pak dhe as me shume ...vazhdimesi 25
vjecare e nje loje te ndyre per ti mos i shkuar
ne fund kurre vuajtjes se shqiptarve dhe te
konsolidimit t shtetit.
shtjet pr t cilat duhet gjithprfshirje dhe konsensus te te gjithe paleve n
fushn politike dhe sociale jane te renditura
thjesht si domosdoshmeri jetike per te dale
nga status-quo e sotme.
Jan mse 1 milion votues emigrant
shqiptare q kan ndikuar pozitivisht me
remitancat n ekonomine shqiptare dhe
investimet por kurr nuk u mor n konsiderate vullnetin e tyre i vots, nuk u ndal
perdorimi i militantve partiake pr t
manipuluar vullnetin e elektoratit, u sajua
lloj lloj formul zgjedhore per mandatet e
ligjvensit, q pastaj t ngrinte dorn si letargjik kur porositej nga shefi, u anashkalua
teknologjia n procesin e votimit elektronik kur sht shpallur me kohe Shqipria
digjitale, u realizua ndarja territoriale me
dis-proporcione zonale dhe diskriminime
pozitive (imagjino si e psoi zona pa politikane t aft t mbrojn zonat e tyre), u financuan partit e mdha pr fushat zgjedhore me pjesn e luanit kur dihet se aty z
fill gara elektorale q duhet t ket t njjtin

start dhe subjekteve t vogla politike iu la

nj prqindje fare e vogl, ligjet e cilsuara
nuk u prdoren ne mnyr konstitucionale
pr shtje madhore, u prpiluan kushte
ligjore t posame karriere pr ne gjyqsor,
shrbim te jashtm ose t brendshm q
t kishte akses vetm nomeklatura e PPSH
, kurre nuk pati kritere morale e balancuese
pr przgjedhje e perfaqesim....dhe keto
ngre t inskenuara dihen dhe pranohen
nga do mendje me inteligjenc mesatare.
Fryma e Re Demokratike si nj forc moderne politike e qendrs s djatht, me vizion
afatgjat pr zhvillimin e vendit dhe intergrimin me dinjitet n struktrurat e Bashkimit
Europian konteston me forc prpara opinionit publik dhe at ndrkombtar, nevojn
urgjente t rishikimit t Kushtetuts dhe
Legjislacionit Zgjedhor si start pr ndrmarrjen e t gjitha reformave n Shqipri.
Standartet e cilsis, integritetit dhe moralit t subjektit ton politik n przgjedhjen
e kanditateve pr prfaqsim, respektimit
t normave ligjore n fushatat zgjedhore,
moderimit intitucional dhe koherencs politike n alternativat pr Shqiprin, e bjn t
respektuar pr mendjen e njerzve t ndershm, shtresat e pronarve dhe t prndjekurve dhe opnionin e shndetshm publik.
Morali n politike sht nj vler humane
e cila shrben n ngritjen e vetdijes kolektive
drejt t mirs universal. Politikanet idealiste
jane te prirur t kthejn nevojn e popullit n
mirqenien e prbashkt t shoqris pr t
gzuar autoritet ekzistencial n formn e tij
m t prkryer. Ata ja shtojn vlern moralit
politik dhe prforcojne shtetin e s drejts qe

t funksionoj n interesin e prgjithshm

shoqror, duke u bazuar n standardin e udhheqjes s mir ligjore, respektimin e lirive
dhe t drejtave t njeriut dhe t qytetarit,
ngritjen e vetdijes n pjesmarrje politike,
rolin efikas t shoqris civile n vendimmarrjet politike, prmirsimin e statusit t
votuesit n shoqri.
Q nga themelimi i FRD jan krkuar nga
drejtuesit e saj dhe veanerisht nga Presidenti z.Topi, ndryshimet me vizion afatgjat t kushtetuts n t mir t shtetit dhe
qytetarve, Ligj t ri zgjedhor me korrektim
kombtar pr reflektim t do vote n prfaqsimin parlamentar, ndryshimi i formuls
s zgjedhjes se presidentit, pavarsi t gjyqsorit nga politika dhe balancim t pushteteve
pr funksionim normal t shtetit.
Eshte fakt q pas dy fushatave zgjedhore n
t cilat ka kaluar Fryma e Re Demokratike asnje
media e vendit ose e huaj nuk ka prfolur kandidimet e e subjektit ton politik dhe kjo sht
nj tregues shum domethns pr krkesat q
shtrohen sot ne arenn politike shqiptare.
Kto t dhna premtuese i tregon shum
mir fakti i shtrirjes homogjene te elektoratit
tone dhe ruajtje t numrit t votuesve edhe
duke qen jasht pushtetit ligjvens dhe ato
t qeverisjes.
Pengesat npr t cilat ka kalur subjekti yn politik jan t natyrs artificiale
dhe konjukturave politike t momentit, por
sht e qart se ndrgjegjsimi i njerzve
q duan nj Shqipri ndryshe do jet i paevitueshem pr vlersimin maksimal t moralit n politike.
*Sekretar per Ceshtjet Zgjedhore ne FRD.

fryma e re

13 nntor 2015

fokus

Media n shoqrin
bashkkohore
nga Entela Binjaku

Radioja, shtypi dhe, mbi t

gjitha, televizioni, propozojn
nj trsi situatash, formash
ndrveprimi dhe sjelljeje, t
cilat merren lehtsisht si model
nga brezat e rinj

do shoqri ekziston nj sistem

kulturor i ndrtuar mbi modele
sjelljesh, t cilat jan t qndrueshme n koh dhe jan t pranishme n t
gjitha hapsirat gjeografike n Bot, edhe
pse me tipare e karakteristika t ndryshme.
do komunitet ka nj gjuh t vetn; ka
role t ndryshme sipas moshs dhe gjinis,
ka nj trsi rregullash q lidhen me
raportet martesore, familjare dhe komunitare; ka nj sistem besimesh dhe praktikash fetare; nj aparat politik-ekonomik,
t cilit i korrespondojn nj seri njohurish
shkencore, teknike, artistike. Shoqria shqiptare jeton tiparet e shoqris s mass
t ndrtuar mbi bazn e nj trashgimie
t nj shoqrie t prapambetur, t varfr
e analfabete n kufirin e viteve 45, t nj
shoqrie t izoluar t drejtuar nga pushteti i centralizuar monopartiak pr t ardhur
n kufirin e viteve 90 ku pluralizimi politik
u shoqrua me pluralizmin e mjeteve t
komunikimit.
Shoqria e mass, fal, mbi t gjitha,
mjeteve t komunikimit n mas (shtypi,
radioja, kinemaja e mbi t gjitha televizioni)
ka prodhuar dhe prodhon kulturn e mass;
nj kultur ku imazhi krijohet, gjithmon e
m shum, mbi fjaln e shkruar dhe ku produktet dhe modelet, n pjesn m t madhe
me prejardhje amerikane, jan shprndar
n t gjith botn, duke prishur gjuht dhe
vlerat e kulturave tradicionale.
N dhjetvjeart e fundit t shekullit XX
pushteti i medias u rrit ndjeshm fal revolucionit teknologjik, i cili shkaktoi nj seri
transformimesh n realitetin shoqror dhe
n at ekonomik. Media, n fakt, prfaqson,
tashm, nj ndrmarrje t vrtet kulturore,
n gjendje t zhvilloj nj aktivitet t institucionalizuar, q pushton t gjitha shtresat
shoqrore, duke arritur tek nj publik i gjer,

heterogjen dhe anonim. Ato jan gjithmon

e m ndikuese qoft si mjete t kontrollit,
qoft si motor i riprtritjes t shoqris.
Prhapja e mjeteve t komunikimit t
mass ndikon, sigurisht, zgjedhjet dhe opinionet e individve n procesin e shoqrizimit,
edhe pse n mnyr dhe n mas t caktuar.
Kjo prani e madhe e medias, nga njra
an, e bn m t leht qarkullimin e informacioneve, por nga ana tjetr, prbn nj
rrezik n termat e formimit, sepse shprndarja pa kriter e mesazheve mund t jet
prcaktuese pr dukurit e deviacionit,
si sht varsia e teprt, konformizmi etj.
Konformizmi, i prmendur n kt rast,
lidhet me prirjen pr tu sjell sipas sjelljeve tipike t gjendura tek pjesa m e madhe e
subjekteve q i prkasin nj komuniteti ose
nj grupi t caktuar shoqror.
Radioja, shtypi dhe, mbi t gjitha, televizioni, propozojn nj trsi situatash,
formash ndrveprimi dhe sjelljeje, t cilat
merren lehtsisht si model nga brezat e rinj.
Megjithat, media sht mjeti prmes
t cilit vihemi n dijeni t fakteve dhe t informacioneve, prej ku do t mbeteshim t
prjashtuar. Ato kontribuojn n formimin
ton si individ brenda shoqris. Edhe n
kt rast sht i nevojshm prdorimi i sakt
i mjeteve q teknologjia v n dispozicion
t t gjithve, pr t ndrtuar n mnyr t
ndrgjegjshme, opinionet dhe qndrimet
tona personale. Pluralizmi politik ne Shqipri
solli mjaft ndryshime n jetn shoqrore,
ekonomike dhe politike t vendit. Shum
sektor t jets shqiptare psuan ndryshime
t mdha. Nj prej tyre ishte dhe media. Q
n fillimet e viteve 90 u kuptua se media ka
mundsin t jet nj z i fuqishm opozitar, i besueshm, objektiv duke synyar vrtetsin dhe zrin motivues t qytetarve. N
nj shoqri demokratike media sht pjes

e fjalorit t shoqris ku liria e shprehjes s

mendimit sht baza e do sistemi demokratik, bazuar n pluralizmin ideologjik.
Sot prkufizojm si demokratike ato
shtete, t cilat u garantojn qytetarve t
mira dhe prfitime t caktuara: t drejtn
e shprehjes s lir t mendimit t tyre,
t drejtn e zgjedhjes, zgjedhje t lira, t
drejtn e prfaqsimit n detyrat publike si
dhe t drejtn e gjithkujt pr tu zgjedhur.
Demokracia bashkkohore nuk sht
dhe aq nj ideologji sesa sht nj kompleks
rregullash dhe procedurash, t njohura universalisht, pr t ndrtuar nj qeveri dhe pr
t drejtuar zgjidhjet e veta politike.
Pjesa m e madhe e shteteve demokratike karakterizohen nga:
-Vmendja e madhe pr problemet ekonomike dhe shoqrore, t cilat konkretizohen me ndrhyrjen e shtetit n ekonomi,
me qllim shmangien e pengesave drejt nj
barazie reale t qytetarve.
-T garantuarit e liris s shprehjes t opinioneve t veta, pr ti mbrojtur ato dhe duke i
propaganduar, sht mnyra e vetme pr do
njeri pr nj prballje midis prfaqsuesve t
pozicioneve t ndryshme dhe pr ta br konkret prmasn demokratike t nj vendi.
Liria e manifestimit t mendimit duhet
kuptuar shum gjer, pra jo vetm si e drejta
e shprehjes lirshm t mendimit, por edhe si e
drejta pr t prdorur do mjet pr t mbrojtur
idet, si sht liria e informimit (e shprndarjes lirisht t lajmit) dhe t qent i informuar.
-Pluralizmi i mjeteve t komunikimit
sht ngushtsisht i lidhur me lirin e shprehjes s mendimit dhe paramendon ekzistencn e burimeve t ndryshme t informacionit, me qllim q qytetari t njihet
dhe t informohet me ide dhe mendime t
ndryshme, qofshin ato t padshirueshme,
pr at q ka n nj ast historik, pushtetin.

fryma e re

13 nntor 2015

politik

Projektligji

Qeveria trhiqet
pr dnimin me
burg t shpifjes
Q

everia trheq pr/ligjin

pr dnimin me burg t
shpifjes nj dit pasi e
dorzon n Kuvend. Pas kundrshtimeve t medias por dhe t
shoqris civile, ndrkoh q
dhe aleati i saj LSI dje u deklarua
kundr, qeveria vendos trheqjen
e pr/ligjit pr t saktsuar se nuk
ka t bj me gazetart por me
politikant. Ministrja e Shtetit pr
Marrdhniet me Parlamentin,
Ermonela Felaj njoftoi dje se qeveria trhiqet pr t riformuluar
nismn. Nj gj t jet e qart
politikant duhet t jen korrekt
dhe kan detyrimin t shprehin
t vrtetn. Do ket riformulim
t nenit. Nuk ka t bj me median, u shpreh Felaj. Qllimi i
nenit sht t vendosur nj marrdhnien e re me t vrtertn si
detyrim pr t gjith. Askush nuk
sht dakord me at q ndodh n
Kuvendin e Shqipris me at q
ndodh. T zgjedhurit funksionart e lart shtetror kan detyrimin
q t thon t vrtetn tha ajo.
Para se ministrja pr Parlamentin
Ermonela Felaj t bnte publike
trheqjen, reagoi kryeministri Edi
Rama duke deklaruar se dekriminalizimi i medias nuk kishte t
bnte me median, por me politikant. Asnj lidhje me shtypin
kriminalizimi i shpifjes! Jo, shpifja
duhet t jet vepr penale pr
do politikan q paguhet me taksat e popullit! shkruan Rama n
rrjetet sociale. Pak minuta m pas
ishte krytari i Kuvendit, numri dy i
mazhorancs, Ilir Meta i cili n nj
deklarat pr median tha se ishin
pr dekriminalizimin e shpifjes
dhe se ka pasur nj keqkuptim n
formulim i cili do t rregullohej.
Jam n dijeni t ktij debati, besoj se ka nj keqkuptim t
ksaj iniciative dhe t mnyrs
si ka funksionuar formulimi, besoj se ky keqkuptim do t zgjidhet
do t ket nj reflektim. Besoj q
LSI mbshtet cdo iniciativ pr
dekriminalizim. Kam prshtypjen

Presionit t gazetarve iu shtua edhe

kundrshtimi i hapur i numrit dy t
mazhorancs, Ilir Meta
se sht keqkuptuar qllimi me formulimin. Do ket reflektim besoj,
ka thn aleati kryesor i Rams pr
gazetart pas takimit t zhvilluar
me Avokatin e Popullit. Pr/ligji pr
kriminalzimin e shpifjes, vepr pr
t ciln dnimi jepet me burg deri

n 3 vjet, shkaktoi reagime t ashpra jo vetm t politiks, por edhe

t prfaqsuesve t medias. Rezistenca e fort e ktyre t fundit,
bri q qeveria dhe mazhoranca t
trhiqeshin nga propozimi, duke
br riformulimin e nenit prkats.

Ndryshimet

Ben Blushi: N parlament, m

duket vetja si n paraburgim
D

eputeti socialist Ben Blushi kritikoi ashpr parlamentin

dje, duke deklaruar se sht mbushur nga njerz me t
shkuar kriminale. Nga foltorja e Kuvendit, Blushi iu drejtua
mazhorans dhe opozits se kur futet
n parlament i duket vetja si n paraburgim. Sipas tij, ky parlament i kriminalizuar sht produkt i drejtprdrejt i
sistemit t drejtsis. Ky parlament nuk
i ngjan nj parlamentit t Europs ka aq
shum njerz me t kaluar kriminale sa
mua m duket vetja n dhom paraburgimi. Turp tu vij atyre q i solln kta
ktu sot. Fatkeqsisht ky parlament sht
legjitim, populli shqiptar ka votuar dhe
do njeri. Pyetja ime sht sot kjo: A do
Drejtsia dhe vetm
ishte ky parlament kaq i ndotur nse do
kishte drejtsi t pavarur? Drejtsia dhe
drejtsia do ishte e
vetm drejtsia do ishte e vetmja rrug q
vetmja rrug q do
do dekriminalizonte kt parlament. Reforma n drejtsi sht reform politik. dekriminalizonte kt
Nuk besoj m se dy palt kan fuqi, aftsi
parlament
dhe kompetenc e vullnet pr t pastruar
kt parlament. I pari sht populli shqiptar, e dyta sht drejtsia nse kjo funksionon nj pjes e parlamentarve nuk shkelin m sot ktu.
Nse ka nj pun q nuk mund ti ikim dot sht reformimi i
drejtsis q jo vetm sht kusht i BE. far duhet t bjm
ne. Ti dorzohen drejtsis, ky do ishte i vetmi akt moral i
joni, u shpreh deputeti socialist, Ben Blushi.

Pr/ligji
N pr/ligj thuhet se subjekti
aktiv i ksaj vepre penale sht i
prgjithshm pra cilido, ndrkoh
q subjekti pasiv jan zyrtart e
shtetit. N pr/ ligj subjekti aktiv i ksaj vepre penale sht i
prgjithshm, pra cilido q, i
shtyr nga motive t ndryshme,
qllimisht, i atribuon kryerjen
e nj vepre penale njfunksionari t lart shtetror, ndrkoh
q dika e till sht e pavrtet, sht e gnjeshtrt. Nga sa
m lart, kuptohet se subjekt pa-

siv i veprs jan funksionart e

lartshtetror, t zgjedhurit, t
cilt, pr shkak t detyrs dhe
funksionit shnjestrohen duke
iu atribuar fakte t pavrteta e q
pr m tepr nga ligji parashikohen si vepra penale. Pikrisht,
nga ktu buron dhe arsyeja pse
duhet t sanksionohen sjellje t
tilla abuzive, t cilat qartsisht
rrezikojn marrdhniene besimit mes qytetarit dhe shtetit,
ndjenjn e siguris q shteti
duhet tugarantoj shtetasve t
tij thuhet n relacion.

Reagon OSBE: T refuzohet

pr/ligji, sanksionet t teprta
P

rfaqsuesja e OSBE-s pr Lirin e Medias, Dunja Mijatovi,

shprehu dje shqetsimin pr projektndryshimet n Kodin Penal t Shqipris, dhe u bri thirrje antarve t parlamentit t
hedhin posht projektligjin q parashikon dnim me burg pr
shpifjen ndaj figurave publike. Institucionet dhe zyrtart publik nuk duhet t gzojn mbrojtje shtes ndaj deklaratave kritike,
prkundrazi ata duhet t
tolerojn nj shkall m t
lart kritike se qytetart e
zakonshm, tha Mijatovi. Dnimet penale pr
shpifjen jan t tepruara
dhe joprpjestimore. Ato
duhet t zvendsohen
me rregullime t prshtatshme n ligjin civil
apo administrativ. Nse
miratohet, propozimi i
Kshillit t Ministrave
do t sanksionoj dnimin me burg deri n tre
vjet pr shpifje ndaj
nj funksionari t lart
shtetror apo t zgjedhur. Projektligji do t jet pr votim n parlament m 13 nntor.
U bj thirrje antarve t parlamentit t hedhin posht propozimin dhe, n vend t ksaj, t marrin n konsiderat heqjen e plot
t shpifjes nga Kodi Penal, tha Mijatovi. M 2012, autoritetet
n Shqipri vendosn t heqin dnimin me burg pr veprn e
shpifjes, nj vendim q u mirprit nga Prfaqsuesja.

fryma e re

13 nntor 2015

sociale

Mijra shqiptar t dshpruar,

provojn fatin n Lotarin Amerikane

do vit, mijra shqiptar

provojn fatin me lotarin
amerikane q hapet nga
1 tetori deri m 3 nntor. Sipas
t dhnave t publikuara nga
Departamenti Amerikan i Shtetit
plot 198,625 aplikant kan
plotsuar 100 mij aplikime,
personalisht ose si familje, pr tu
zhvendosur n vendin e ndrrave.
Ky sht nj rekord historik. Departamenti Amerikan i Shtetit
publikon t dhnat mbi numrin e
aplikantve q nga viti 2007 dhe
asnjher gjat ksaj periudhe nuk
ka pasur kaq shum aplikant. N
2015 pati mbi 27 mij aplikime
m shum se n 2014 dhe 76 mij
aplikime m shum se n 2013.
Prgjat ksaj periudhe, numri m
i vogl i aplikimeve shnohet n
vitin 2011 me 87 mij ndrrimtar. Viti 2011 qe edhe viti i par i
heqjes s vizave nga zona Shengen
pr Shqiprin, viti kur nj numr
i strmadh shqiptarsh vizituan
pr her t par Europn.
Kam aplikuar pr lotarin
amerikane rregullisht prej 10 dhjet vjetsh dhe pr mua sht br
si nj rit t cilin e provoj pavarsisht
gjasave t pakta pr t fituar, tha
pr BIRN, Ervini, nj 38-vjear nga
Tirana i cili punon si operator marketingu, pavarsisht se ka dy diploma bachelor n drejtsi dhe ekonomi dhe nj master n financ.
Dua t emigroj jasht shtetit
sepse nuk e shoh Shqiprin si nj
vend t sigurt, pasi ktu nuk ka vazhdimsi ligjore, gjithka ndryshon me
ndrrimin e partive, shton ai.
Por kt vit Ervini nuk do t
jet vetm. I sapomartuar me nj
t diplomuar arti, Anxheln, ata
shpresojn se ndrrimi i statusit nga
beqar n t martuar do ti sjell fat.
Kam aplikuar edhe nj her
prpara se t njihesha me Ervinin,
por uroj q martesa t jet nj ogur
i mir pr ne, thot pr BIRN Anxhela, nj studente 24-vjeare q
sht diplomuar n regji filmi, e
cila ka humbur s fundmi punn
pas falimentit t nj televizioni.
Pr mua Shqipria sht vendi
ku t jesh artist do t thot t mos
marrsh dot frym, vendet e puns paguhen keq dhe duhen gjetur
me mik, shton ajo.
Por t martuarit nuk jan t vetmit q provojn fatin. Ina, 22 vjee,
nj studente infermierie n Durrs
pranon pr BIRN t ket aplikuar
pr lotarin amerikane t ktij viti.
Un aspiroj t bhem infermiere, por ktu shndetsia sht e zhy-

T dhnat e Departamentit Amerikan t

Shtetit, tregojn se kt vit, nj numr
rekord prej gati 200 mij shqiptarsh
ndrruan pr lotarin amerikane. Me
shpresn e nj jete m t sigurt pr
familjen dhe zhvillimin e tyre profesional,
mijra shqiptar aplikuan pr mundsin
e largimit nga Shqipria, pavarsisht se jo
shum t bindur n sistemin przgjedhs.
tur n korrupsion dhe paraja ka hyr
mes pacientit dhe mjekut. Un dua
t jem n gjendje ti ndihmoj njerzit
me pastrti dhe pa e ndotur qllimin
humanitar me para, thot ajo.
E vetmja mnyr pr t shptuar profesionin tim pr mua,
sht emigrimi n SHBA, prfundon Ina. Kemi aplikuar pr lotarin amerikane si familje, pasi dua
q vajza jon t ket nj mundsi
m t mir jetese, t ciln Shqipria ka provuar se nuk mund tia

jap, thot Alma, nj prkthyese

34-vjeare nga Tirana.
Represioni i shtetit n koht
e fundit, me ligje t ashpra, gjoba
dhe dnime me burg, na bn t
duam t zhdukemi nga ktu nj
or e m par, prfundon ajo.
Por me fatin vijn dhe supersticionet. Shum nga t intervistuarit
e BIRN u shprehn se besojn se
qytetart korar jan t preferuarit e sistemit przgjedhs t lotaris.
Prvoja ime n lotarin ameri-

Ndryshimet

kane m ka br t besoj se fati

shkon me korart, madje njoh
njerz q udhtojn deri n Kor pr t br aplikimin e tyre,
me shpresn q do tu ec, thot
Ervini. Kt vit kam hequr dor
nga aplikimi. Pas gjasht vjetsh
shpresa, e kam humbur besimin se
dika e mir do t dal nga kjo lotari e prvitshme, thot pr BIRN,
Vilma, nj parukiere 35-vjeare.
Megjithat, Lotaria Amerikane
nuk sht e vetmja lotari ku shq-

iptart provojn fatin pr t ndryshuar jetn. Do t marr seriozisht

aplikimin n Lotarin Kanadeze, e
cila ka kritere m t larta przgjedhjeje, por shanse m t mira pr
t fituar, shton Ervini, me nj
grimc shprese n vshtrimin e tij.
Duam patjetr t largohemi nga
Shqipria q ta zgjerojm familjen
ton n nj vend t sigurt dhe me
stabilitet ekonomik, thot Anxhela, duke ia shtrnguar dorn bashkshortit t saj.

Lista

Ligji Pr procedurat
71 rrugt e Tirans,
tatimore hyri dje n fuqi ku do t parkoni me pages!
N

ga dje hyjn n fuqi ndryshimet n ligjin Pr procedurat tatimore prmes t cilave ashprsohen masat pr t gjith ata q
kapen duke br evazion fiskal.
Ndryshimet iu japin koh bizneseve pr t vetdeklaruar dhe korrigjuar bilancet deri n fund t ktij viti. Penalitetet e reja me gjob
pr bizneset variojn nga 500 mij lek n 10 milion lek si dhe kallzim penal, njofton atsh.
Referuar ktyre ndryshimeve, me gjob n masn 500 mij lek
penalizohen bizneset q nuk deklarojn adresn, nuk afishojn
listn e mimeve t mallrave apo shrbimeve, nuk deklarojn punonjsit, nuk deklarojn pagn reale t punonjsve apo nuk lshon
kupon tatimor.
Penaliteti me gjob n vler 10 milion lek do t aplikohet pr
rastet kur bizneset e mallrave me shumic nuk lshojn fatur tatimore, dftes tatimore apo fatur tatimore me TVSH. Po ashtu, e
njjta mas ndshkimi aplikohet kur lshohet kupon tatimor, dftes tatimore apo bilet me vler t parashtypur, q nuk prmban elementet e prcaktuara n kt ligj.
Me gjob 10 milion lek penalizohet edhe tatimpaguesit e mallrave me shumic q mbajn n ruajtje, prdorin apo transportojn
mallra t pashoqruara me dokumente tatimore. Prve gjobs s
lart, penaliteti parashikon edhe konfiskimin e t gjith sasis s mallit dhe rivlersimin tatimor t t ardhurave pr nj periudh 6 mujore.
Ndryshimet e miratuara n procedurat tatimore parashikojn
edhe penalitete t tjera si mbledhjen me forc prmes konfiskimit
t detyrimeve t tatim-fitimit n rastet kur ka vonesa apo edhe faljen
pr bizneset q vetdeklarojn mangsit e pasqyrave financiare.

rari i parkimit me pages do t jet nga ora 07;30 deri n 20;00 t

mbrmjes, pr 71 rrug t Tirans. 105 puntor t bashkis do t
shprndahen pr t vjel taksn e re pr qytetart.
Tabela m posht tregon t gjitha rrugt e Tirans ku do t paguani
pr t parkuar makinn. Jo t gjitha rrugt kan t njjtin mim dhe jo t
gjitha rrugt bllokohen n mnyr t barabart.
Tirana ndahet n 3
zona n varsi t mimit t
parkingut. N zonat m t
populluara sht 1 mij lek/
or, n zona me m pak intensitet 40 lek, ndrsa n ato
shum pak t populluara, ku
edhe krkesa sht m e ult,
individt mund t parkojn
kundrejt vetm 20 lekve.
Tarifa m t larta q shkojn deri n 800 lek n dit do
t ken ata q dshirojn t
qndrojn m tepr apo t abonohen pr nj koh t gjat n t njjtin
vendparkim. Shum shpejt pritet t konkretizohet pr banort karta e
rezidentit me elementet e siguris, ndrsa pr parkimet me bilet do t
ket edhe gjoba pr ata q nuk e ruajn at.
Pr personat me aftsi t kufizuara dhe parkimet e lira jan parashikuar n nj mas jo m t vogl se 5%, ndrsa rezervimi i nj numri t
caktuar vendesh pr rezidentt varion sipas rrugve e krkes-oferts
pr at segment.

fryma e re

13 nntor 2015

ekonomi
Supergjobat hyjn n fuqi. Ja nenet
q mund t ohen n Kushtetuese

dryshimet n ligjin e Procedurs Tatimore tashm kan hyr n fuqi, duke

konfirmuar ndshkime ekstreme (
10-fishime gjobash apo ndjekje penale) ndaj
biznesit pr nj sr rastesh, ku m kryesoret
kan t bjn me : mosdeklarimin e punonjsve, t pags reale, t ndalimit t shumics
pr t shitur mall tek individt, moslshim
kuponi tatimor apo ai i tregtimit t mallit pa
dokumente. Prfaqsuesit e biznesit kan
deklaruar se, do t jen n pritje t ecuris s
zbatimit t ktij ligji pr t vendosur m pas pr
ta uar ccshtjen n Gjykatn Kushtetuese.
Ndrsa juristt shprehen se prbjn
pretendim pr antikushtetueshmri nenet:
shtesat e nenit 46 t cilat krkojn q nj person t mos kryej transaksion.
Ata argumentojn se ky nen sjell pr pasoj cenimin e parimit t ligjshmris. Sipas tyre
sht sanksion jo proporcional dhe cnon nenin 17 (kufizimi) nenin 18 (barazia), dhe nenin 26, si dhe bie ndesh me objektivat sociale
t garantuara nga neni 59 i Kushtetuts.
- neni 54 pr bazn e t dhnave IMEI; Jursitt thon se organi nuk sht i certifikuar
pr t dhnat personale, duke iu referuar
edhe krkess s br n Gjykaten Administrative t Apelit dhe n Gjykatn Kushtetuese me qllim shfuqizimin e vendimit
t Kshillit t Ministrave (IMEI)
- neni 119 pr deklarimin e punonjsve
cnon parimin e barazise dhe mosdnimit dy her pr t njjtn vepr; Juristt thon se n kt rast subjekti nse
kapet me kt shkelje dnohet edhe sipas
ligjit pr Inspektoriatin e Puns
- sankionet e prcaktuara me gjob, me
interpretim mund t prbjn shkak
pr antikushtetueshmri; Juristt shprehen se n kt rast ndshkimet cenojn
prshkallzimin e caktimit t nj gjobe n
raport me shkeljen. Pr kt ata i referohen vendimin 34 t Gjykats Kushtetuese
t dhn nj her pr gjobat n kuadr t
parimit t proporcionalitetit
Por, cilat jan shanset pr t fituar
shtjen nse biznesi i drejtohet Gjykats
Kushtetuese pr tu shorehur n lidhje me
pajtueshmrin e ligjit? Juristt thon se se
kjo varet nga mnyra sesi do t argumentohen e parashtrohen pretendimet, nga subjektet q do t legjitimohen pr ti ngritur.
Po kush e v n lvizje Gjykatn Kushtetuese?
Pr shqyrtimin e pajtueshmris s ligjit
ose t akteve t tjera normative me Kushtetutn ose me marrveshjet ndrkombtare,
Gjykata Kushtetuese vihet n lvizje me :
-krkes t Presidentit t Republiks,
- t Kryeministrit,
- t jo m pak se nj t pests t deputetve
dhe t Kryetarit tKontrollit t Lart t
Shtetit.
- Avokati i Popullit,
- organet e qeverisjes vendore,
- organet e bashksive fetare,
- partit politike,
- si dhe organizatat e tjera, vetm kur argumentojn se shtja lidhet me interesat e
tyre.

Kjo e drejt mund t ndrmerret brenda 3

vjeteve nga hyrja n fuqi e ligjit.
Vendimi nr. 19, dat 01.06.2011
(V 19/11)
Gjykata Kushtetuese e Republiks s Shqipris, e prbr nga: Bashkim Dedja, Kryetar,
Xhezair Zaganjori, Petrit Plloi, Vitore Tusha, Sokol Sadushi, Sokol Berberi, Admir Thanza, Altina
Xhoxhaj, Vladimir Kristo, antar, me sekretare
Blerina inari, m dat 04.11.2010, mori n
shqyrtim n seanc gjyqsore, mbi baz dokumentesh, shtjen nr. 21/6 Akti, q i prket:
K R K U E S: GJYKATA E RRETHIT GJYQSOR TIRAN
SUBJEKTE T INTERESUARA :
KUVENDI I REPUBLIKS S SHQIPRIS
KSHILLI I MINISTRAVE
PROKURORIA E PRGJITHSHME
O B J E K T I : Shfuqizimi si i papajtueshm
me Kushtetutn, i paragrafve VII dhe VIII t nenit 34 t Kodit Penal t Republiks s Shqipris.
BAZA LIGJORE : Nenet 134/1, d dhe 145/2
t Kushtetuts s Republiks s Shqipris.
GJYKATA KUSHTETUESE,
pasi dgjoi relatorin e shtjes Vladimir
Kristo, shqyrtoi pretendimet e krkuesit:
prapsimet e subjekteve t interesuara: Kuvendi i Republiks s Shqipris (Kuvendi)
dhe Kshilli i Ministrave (KM) q jan shprehur pr rrzimin e krkess dhe, pasi bisedoi
shtjen n trsi,
V R E N: I, III
Pr legjitimimin e krkuesit
Gjykata Kushtetuese (Gjykata) n jurisprudencn e saj ka theksuar se gjykatat e juridiksionit t zakonshm, n prputhje me nenet
134/1/d dhe 145/2 t Kushtetuts mund t
ushtrojn kontrollin e kushtetutshmris s
norms gjat shqyrtimit t nj shtjeje gjyqsore, duke pasur si parakusht q kushtetutshmria e norms s referuar t jet conditio
sine qua non pr zgjidhjen e shtjes konkrete.
Gjykata referuese, n prputhje me parimin e drejtsis efektive, ka pr detyr t
shoh n trsi pozitat procedurale dhe materiale t palve dhe gjendjen e tyre pas zgjidhjes se shtjes konkrete. Nse gjykata referuese ka arsye t besoj se zgjidhja e shtjes
nga ana e saj mund t oj n cenimin e t
drejtave kushtetuese t shtetasve, ather
ajo sht e autorizuar nga urdhrimi i norms kushtetuese q t referoj shtjen n
Gjykatn Kushtetuese, pr zgjidhjen e problemit t kushtetutshmris.
N rastin konkret gjykata referuese ka
konstatuar se konvertimi i dnimit me gjob
n dnim me burgim mund t sjell diskriminimin e t dnuarit pr arsye t gjendjes
s tij ekonomike, si dhe mund t cenoj lirin
e tij jasht kushteve t parashikuara n nenin
27 t Kushtetuts.
Gjykata mon se nj konstatim i till nga
ana e gjykats referuese ngre prima facie
probleme kushtetutshmrie n lidhje me
cenimin e parimit t barazis para ligjit, t
parashikuar n nenin 18 t Kushtetuts, dhe
parimit t mosdnimit pa ligj, t parashikuar
n nenin 29 t Kushtetuts. Pr kto arsye,
Gjykata vlerson se gjykata referuese legjitimohet n paraqitjen e krkess pr kontrol-

lin e kushtetutshmris s paragrafve 7 dhe

8 t nenit 34 t KP-s.
IV
Pr pretendimin pr cenimin e parimit
t barazis s shtetasve para ligjit, t parashikuar nga neni 18 i Kushtetuts
Gjykata, para se ti jap prgjigje pretendimit
t gjykats referuese se dispozita penale objekt
kontrolli kushtetues i bie ndesh nenit 18 t
Kushtetuts, sepse lejon diskriminimin e personave pr shkak t gjendjes s tyre ekonomike pa
arsye te prligjura, vlerson t marr n shqyrtim, fillimisht, funksionin e dnimit penal.
Dnimi penal prmbush dy funksione t
ndryshme, t cilat mund t konsiderohen si
edukative. Nga njra an qndron funksioni
i parandalimit t prgjithshm t veprave
penale, pasi krcnimi, se shteti do t zbatoj sanksione penale sa her q shtetasit do
t kryejn veprime t dnueshme nga legjislacioni penal, funksionon si nj mnyr pr
t dekurajuar dhe parandaluar cilindo nga
shtetasit q t ndrmarr veprime q bien
n kundrshtim me normat penale. Nga ana
tjetr qndron funksioni i parandalimit t
posam, i cili lidhet drejtprsdrejti me autorin e veprs, pasi duke zbatuar sanksionin
penal synohet riedukimi i tij n mnyr q,
pas kryerjes s dnimit, t mos ndrmarr
n t ardhmen veprime kriminale.
Gjykata, nisur nga natyra e shtjes n
shqyrtim, e shikon t arsyeshme t ndalet
kryesisht ne parandalimin e posam. N
prputhje me frymn e Kushtetuts, sanksioni penal i cilsdo natyre duhet t synoj
vetm riedukimin dhe m pas integrimin e t
dnuarit n jetn shoqrore.
N kto kushte, Gjykata sheh me vend t
analizoj nse konvertimi i dnimit me gjob
n dnim me burgim, kur autori sht n pamundsi pr t shlyer gjobn, cenon standardin
e barazis s shtetasve para ligjit dhe, n kt
kuptim, sht n prputhje me kt funksion
riedukativ q duhet t luaj sanksioni penal.
Gjykata, duke pasur parasysh dhe doktrinn e konsoliduar europiane n kt fush,
konstaton se, q t jet i pranueshm dnimi
penal n aspektin kushtetues, n prputhje
me nenin 17/1 t Kushtetuts, duhet t jet i
drejt dhe n prpjestim me veprn. N kt
mnyr, q t mund t ket nj proces riedukativ t suksesshm, duhet q ndshkimi penal t perceptohet nga autori i veprs si i drejt dhe n prpjestim me veprn e kryer. Nse
koncepti i liris vetjake dhe vet liria vetjake
jan t shprndara n mnyr t njtrajtshme te shtetasit q nga momenti i lindjes
s tyre, nuk mund t thuhet e njjta gj edhe
pr mjetet financiare q disponon gjithsecili,
t cilat jan t shprndara n mnyr tejet t
ndryshme nga nj person te tjetri. Dnimi
me gjob lindi si nj mnyr pr t shmangur dnimin me burgim, pasi konsiderohej si
m e drejt q personi t mund t paguante
nj shum t hollash pr vepra q kishin nj
rrezikshmri t ult shoqrore, pa pasur nevoj q t privohej nga liria. Qllimi i dnimit
me gjob, n frymn e Kushtetuts, duhet
rilexuar ne kuptimin q funksioni riedukativ
mund t prmbushet edhe nga pagesa e nj

shume t caktuar, pa qen nevoja q personi

t privohet nga liria vetjake. N rastin e konvertimit t dnimit me gjob n at me burg
duket se ligjvnsi i vendos shtetasit para alternatives q t zgjedhin midis detyrimit pr
t paguar nj shum t hollash ose t vuajn
dnimin me burgim. Konstatohet lehte se,
nse nj person i caktuar sht n pamundsi
absolute q t shlyej detyrimin, ai privohet
nga kjo zgjedhje.
Gjykata referuese pretendon se vuajtja e
dnimit me burgim, nga persona t cilt jan
n pamundsi absolute t shlyejn detyrimet
monetare kundrejt shtetit, diskriminon personat q nuk kan mundsi financiare kundrejt atyre q i kan kto mundsi.
Gjykata mon se procesi i riedukimit, n
rastet e personave q do t vuajn dnimin me
burgim, pas konvertimit mund t komprometohet n mnyr serioze nse ky konvertim nuk
bhet n kushte dhe rrethana t prcaktuara
shprehimisht n mnyr t plot e t gjithanshme n ligj. N t kundrt, kta persona do ta
perceptonin konvertimin si nj akt t padrejt,
thjesht pr faktin se ata jan n kushte ekonomike m t vshtira n raport me shtetasit e
tjer, t cilt, duke i pasur kto kushte mund ti
shptojn dnimit me burgim.
Gjykata konsideron se vet procesi i
konvertimit t dnimit me gjob n dnim
me burgim, pa hetuar me pare kushtet
ekonomike t t dnuarit dhe m pas pamundsin e pagimit t gjobs, nuk prputhet me frymn e Kushtetuts, pasi dnimi
me gjob sht diametralisht i kundrt me
at me burgim dhe do konvertim i njanshm nuk mund t jet i prpjestuar.
Pr sa m sipr, Gjykata vlerson se nuk
mund t ket nj trajtim t njtrajtshm t
t dy dnimeve. N interpretimin e Gjykats,
fardolloj transformimi i dnimeve, i kryer
duke prezumuar t njjtn rndsi kushtetuese t t dy vlerave, duhet t prjashtohet.
Gjykata vlerson se domosdoshmria e
sanksionit penal sht nj element i patjetrsueshm i rendit juridik pozitiv, por n kt
rast ky i fundit nuk vihet n diskutim. Ajo q
diskutohet, n rastin konkret, sht mundsia ose pamundsia pr t prmbushur qllimin e dnimit, riedukimin e t dnuarit, i
cili, si u tha m sipr, sht funksion i patjetrsueshm i dnimit penal. Parashikimi
n KP i sanksioneve t dnimit me burgim
dhe atij me gjob, mund t lexohet vetm
si nj mnyr pr t balancuar llojet e sank-

fryma e re

13 nntor 2015

ekonomi

sioneve n vendimmarrjen e gjykatave, n

raport me veprimet e jashtligjshme t individve n mnyr q, krahas ndshkimit,
t realizohet edhe riedukimi i t dnuarit.
N kt mnyr, sht detyr e gjykats q
gjat hetimit gjyqsor t verifikoj gjendjen
ekonomike t t pandehurit, me qllim q t
aplikoj dnimin m t prshtatshm.
Kodi Penal Gjerman, n seksionin 40, kur
bn fjal pr caktimin e dnimit me gjob,
parashikon rregulla t hollsishme q duhet
ti ket parasysh gjykata, duke filluar nga
mnyra e pagimit, me kste ditore, caktimi i
tyre nga vet gjykata n prputhje me t ardhurat mesatare ditore q ka, ose mund t
ket i dnuari, vlersimin e t ardhurave t
tjera, prfshir asetet dhe rrethana t tjera,
me qllimin e vetm q gjoba e vendosur t
jet brenda aftsive paguese t t dnuarit.
T njjtn logjik prdor edhe Kodi Penal
Rumun. Sipas nenit 63/1 t ktij Kodi, gjoba
penale mund t zvendsohet me dnimin me
burgim vetm kur konstatohet keqbesimi i t
dnuarit n pagimin e gjobs penale. Keqbesimi nuk prezumohet, por duhet t provohet nga
organet gjyqsore. Fakti i thjesht i mospagimit
t gjobs nuk sjell konkluzionin e keqbesimit,
pr sa koh nuk ekzistojn objektivisht edhe
rrethana t tjera, q nuk i ngarkohen t pandehurit, t cilat kan uar n mosekzekutimin e
gjobs s dhn. Elementi i keqbesimit nga ana
e t dnuarit, si rezulton nga dispozita penale
n fjal, sht element ky.
Gjykata konstaton se ndryshe nga dispozitat e nenit 34 t KP t Republiks s
Shqipris, q e detyrojn gjyqtarin t bj
thjesht veprimin mekanik t transformimit
t shums s mbetur pa paguar nga gjoba
penale n dit burgimi, mjafton t ket nj
krkes t prokurorit, gjyqtart e ktyre
vendeve (si m sipr) kan diskrecion t gjer
n lidhje me oportunitetin e konvertimit
t dnimit me gjob, n dnim me burgim,
duke pasur parasysh se elementet subjektive
prbejn detyrim t organit procedues pr t`i
provuar para gjykats.
N nj pozicion t ngjashm me dy
eksperiencat e paraqitura m lart n trajtimin e ksaj shtjeje sht dhe Kodi Penal
Francez. N nenin 135-1 t ktij Kodi prcaktohet se nga ana e gjyqtarit, pr shlyerjen
e dnimit me gjob, mund t vendosen edhe
kste ditore, pr t cilat ai mban parasysh jo
vetm t ardhurat, por edhe shpenzimet e t
dnuarit. Veori e legjislacionit penal francez

(ashtu si n Itali) sht caktimi i nj gjyqtari

ekzekutimi q ndjek n vazhdimsi kt faz.
Gjykata, pr sa m sipr, arrin n prfundimin se neni 34/8 i KP-s ka probleme kushtetutshmrie pr shkak t ometimit legjislativ. Legjislacioni nuk ka parashikuar fuqi t
plota pr gjyqtarin edhe gjat momentit t
konvertimit t dnimit. N kt kuptim, neni
3/2 i KPP-s prbn nj dispozit me karakter t prgjithshm, parashikimet e s cils
nuk mund t anashkalohen n asnj rast.
Gjykata vlerson se gjyqtari, gjat konvertimit, duhet t ket mundsin t hetoj
n lidhje me shkaqet q kan uar n mos
shlyerjen e gjobs dhe, ka sht m e rndsishme, duhet t ket mundsin t caktoj
dnimin m t prshtatshm pr secilin
shkels, n prputhje me funksionin riedukues t siprprmendur.
Gjykata vren se gjyqtari, q bn konvertimin e gjobs, duhet t ket mundsin q
t caktoj t gjitha llojet e dnimit t parashikuara nga legjislacioni n fuqi dhe, mbi t
gjitha, t ket mundsin t prdor masat
alternative t dnimit me burgim.
Duke u mbshtetur n argumentet e msiprm, Gjykata vlerson se dnimi me burgim dhe dnimi me gjob jan dnime kryesore dhe n thelb t ndryshm nga njri tjetri
dhe se ndikimi i secilit prej tyre mbi t dnuarin, dhe procesin riedukativ ndaj tij, sht
shum i ndryshm. N kt kuptim, konvertimi i dnimit me gjob n dnimin me burgim
sht n prputhje me funksionin riedukativ
t dnimit, kur i dnuari me vullnetin e tij t
lir refuzon t`i bindet vendimit gjyqsor q
e detyron t paguaj gjobn. N t kundrt,
konvertimi i dnimit, kur personi sht n
pamundsi objektive, ka do t thot se burgimi nuk varet nga ana subjektive e autorit,
por nga kushtet ekonomike t t dnuarit, do
t shkaktonte nj trajtim t diferencuar vetm
n varsi t gjendjes ekonomike, duke sjell
si pasoj cenimin e parimit t barazis para
ligjit, t sanksionuar nga neni 18 i Kushtetuts.
Pr sa m sipr pretendimi i gjykats
referuese pr antikushtetutshmrin e paragrafit 8, t nenit 34 t KP-s sht i bazuar.
N lidhje me pretendimin e gjykats
referuese pr antikushtetutshmrin e paragrafit 7 t nenit 34 t KP-s, Gjykata vlerson
se kto prcaktime jan dispozita t prgjithshme qe kan t bjn me mnyrn e shlyerjes s dnimit me gjob dhe nuk kan lidhje me shtjen konkrete, dhe pr rrjedhoj,
nuk mund t jen objekt i ktij shqyrtimi.
N lidhje me pretendimin e gjykats
referuese pr cenim t nenit 27 t Kushtetuts, Gjykata konstaton se vendimi pr
konvertimin jepet nga nj gjykat kompetente pr gjykimin e shtjeve penale dhe,
pr rrjedhoj, n prputhje me dispozitat
prkatse te KP-s dhe KPP-s kemi t bjm
me nj dnim me burgim t dhn nga nj
gjykat kompetente. N kto kushte edhe ky
pretendim rezulton i pabazuar.
PR KTO ARSYE; Gjykata Kushtetuese e
Republiks s Shqipris, n mbshtetje t neneve 131, shkronja a; 134, pika 1, shkronja d
t Kushtetuts, si dhe t neneve 68, 69 dhe 70 t
ligjit nr.8577, dat 10.02.2000 Pr organizimin
dhe funksionimin e Gjykats Kushtetuese t
Republiks s Shqipris, me shumic votash
VENDOSI: Shfuqizimin si t papajtueshm
me Kushtetutn, t paragrafit 8 t nenit 34 t
Kodit Penal. Ky vendim sht prfundimtar, i
forms s prer dhe hyn n fuqi ditn e botimit n Fletoren Zyrtare.

Ja disa supergjoba; Botohen n Fletoren

Zyrtare, n fuqi nga 12 nntor
Jan publikuar n Fletoren Zyrtare ndryshimet n ligjin Pr procedurat tatimore
n Republikn e Shqipris, t cilat sjellin nj rritje t ndjeshme t nivelit t gjobave
PR BIZNESET. Vendimi sht publikuar sot, ndrsa hyn n fuqi pas 15 ditsh, pra n
12 nntor.
Ndr masat kryesore q forcohen nga kto ndryshime jan:
-
10 fishimi o gjobs pr mosdeklarim punonjsish pr biznesin e vogl, n
500 mij lek;
-
gjob 500 mij lek dhe kallzim penal pr mosdeklarim real t pags;
-
Gjob 500 mij lek pr mosdeklarim adrese;
-
e drejta pr t mos paguar nse nuk merr faturn;
-
ndalimi I shumics pr t shitur mallra tek individt; konfiskim i deri n 50%
t xhiros nse ke detyrime
Gjob 10 milion lek pr tregtuesit e shumics, q tregtojn mallin pa dokumente tatimore
-
Moslshimi i kuponit, gjoba pr biznesin e vogl 10 fishohet nga 50 mij n
500 mij lek
Nuk deklaron apo prditson adresn, gjob 500 mij lek
do tatimpagues, i cili konstatohet se kryen veprimtari n adresa t padeklaruara,
pr t cilat nuk ka kryer prditsimin e t dhnave, n prputhje me nenin 43 t ktij
ligji, por mallrat q mban n ruajtje, prdor apo transporton jan t shoqruara me
dokumente tatimore, dnohet me gjob prej 500 000 (pesqind mij) leksh..
Mos paguaj nse nuk merr faturn
do blersi, person fizik, juridik ose individ, i lind e drejta t mos kryej transaksionin
pr vlern e mallit ose shrbimit t ofruar, nse shitsi nuk lshon faturn tatimore ose
kuponin tatimor, n prputhje me kt ligj. Pr kt qllim, tatimpaguesi detyrohet t
afishoj n nj vend t dukshm, n adresn ku kryen veprimtarin, nj njoftim pr
blersin n prputhje me kt nen..
Nga 1 prilli, shumica nuk do shes te individt
Deri n datn 31.3.2016, pr t gjith tatimpaguesit q kryejn shitje me shumic t
mallrave te blers, joushtrues t nj veprimtarie tregtare (individ), shitjet me kupon
tatimor, t lshuar nga pajisja fiskale, nuk duhet t tejkalojn 10 pr qind t vlers s
tatueshme t mallrave t shitura n t njjtn periudh tatimore t muajit t vitit t
kaluar, pa prfshir TVSH-n. Nga data 1 prill 2016, tatimpaguesit, q kryejn shitje
me shumic t mallrave, nuk lejohen t shesin me kupon tatimor te blers, joushtrues
t nj veprimtarie tregtare (individ)..
Konfiskim i deri n 50% t xhiros
nse ke detyrime
N funksion t mbledhjes s detyrimit tatimor t papaguar t tatimpaguesit, administrata tatimore mund t angazhoj strukturat e saj pr t verifikuar dhe monitoruar n vend aktivitetin tregtar t tatimpaguesit, me qllim konfiskimin n fund t
do dite t nj shume jo m pak se 50 pr qind t qarkullimit t realizuar, por jo m
shum se detyrimi tatimor, pr t cilin ka filluar procedura e mbledhjes me forc t
detyrimeve tatimore, pr llogari t detyrimeve tatimore t pashlyera t tatimpaguesit.
Pagesa e shums s qarkullimit t sekuestruar kalohet n llogarin bankare t administrats tatimore ditn e nesrme. Tatimpaguesi, pr t cilin administrata tatimore ka
filluar mbledhjen me forc t detyrimeve tatimore t papaguara, nuk mund t kryej
transferim t shumave t parave nga llogaria e tij apo t shes\t transferoj aktivet
ose kapitalet e shoqris, me prjashtim t rasteve kur, nprmjet shitjes\transferimit
t aktiveve, synohet shlyerja n masn 100 pr qind e detyrimit tatimor t papaguar..
Mosdeklarimi i punonjsve, 10 fishohet
gjoba pr biznesin e vogl, kallzim penal
Nse nga verifikimi dhe kontrolli n vendndodhjen e biznesit rezulton se tatimpaguesi nuk ka deklaruar n organin tatimor do t prpara fillimit t puns, prve
detyrimit pr pagimin e shums s detyrimeve tatimore dhe kontributeve t sigurimeve
shoqrore e shnde-tsore, t llogaritura nga data e konstatimit, dnohet me gjob prej
500 000 (pesqind mij) leksh. 2. do konstatim i prsritur i mosdeklarimit t punonjsve, pas aplikimit t dnimit administrativ, si n pikn 1, t ktij neni, konsiderohet evazion tatimor, sipas nenit 116 t ligjit dhe administrata tatimore ushtron t
drejtn e parashikuar n nenin 131, t ktij ligji, duke br kallzimin penal pr tatimpaguesin.. M par gjoba pr biznesin e vogl pr mosdeklarim punonjsish ishte
50 mij lek.
Mosdeklarimi i pags reale, gjob 500 mij
lek dhe kallzim penal
Nse nga verifikimi dhe kontrolli rezulton se tatimpaguesi nuk ka deklaruar pagn
reale t do t punsuari, n organin tatimor, prve detyrimit pr pagimin e shums
s detyrimeve tatimore dhe kontributeve t sigurimeve shoqrore e shnde-tsore, t
llogaritura nga data e konstatimit, dnohet me gjob n masn 500 000 (pesqind
mij) lek pr rastin e par t konstatimit. do konstatim i prsritur i mosdeklarimit
t pags reale t punonjsve, pas aplikimit t dnimit administrativ, si n pikn 1, t
ktij neni, konsi-derohet evazion tatimor, sipas nenit 116 t ligjit dhe administrata
tatimore ushtron t drejtn e parashikuar n nenin 131, t ktij ligji, duke br kallzimin penal pr tatimpaguesin..

fryma e re

13 nntor 2015

10

kultur
Libri do t botohet s shpejti nga e vetmja
shtpi botuese 100% nonfiction n shqip,
HelgaSSecrets; libri sht botuar n
origjinal ne vitin 1930, kur Malaparte ka
qen diplomat n Mosk

Lenini nuk sht

futur nn dhe
L

ibri q kini n dor s fundmi, i sjell

n shqip nga HelgaSSecrets, sht
przgjedhur nga repertori i shklqyer
i pens s zhdrvjellt t shkrimtarit italian Curzio Malaparte-s. Nj libr i mrekullueshm pr nj nga ngjarjet m t mdha t
historis botrore, Revolucionin Bolshevik t
vitit 1917 dhe pr personazhin kryesor t saj,
V.I.Leninin. Shkurt, nj pen e madhe q qndron n piedestal t letrsis italiane t shekullit t 20-t, ka skalitur nj nga ngjarjet m t
stuhishme t historis s ktij shekulli si edhe
figurn m kontraverse jo vetm t atij Revolucioni, jo vetm t atij shekulli, Leninit.
Para se t shpjegojm shkurt dika pr
librin, do flasim pak pr autorin Curzio
Malaparte (1898-1957). I lindur si Kurt Erich Suckert, ai sht i shquar si shkrimtar
i tregimeve t shkurtra, si gazetar, dramaturg, romancier dhe si diplomat. E vendosi
mbiemrin si t kundrtin e Bonaparte-s,
Napoleonit, pasi Malaparte n italisht do t
thot an/faqe - keqi/djalli ose faqe-djalli. Malaparte ka lindur n Toskan nga nj
baba me origjin gjermane, Erin Suckert
ndrsa nna e tij ishte nj italiane nga Lombardia e quajtur Evelina Perelli. Megjithse
i vogl, Malaparte mori pjes n Luftn e
Madhe si kapiten n Regjimentin e Pest Alpin. M pas, n prag t viteve 20, Malaparte
bhet fashist dhe n vitin 1922 ai mer pjes
n Marshimin mbi Rom t Musolinit, si
ithtar dhe mik i tij. N vitin 1924 ai themeloi
revistn periodike La Conquista dello Stato
(Pushtimi i shtetit). Mbas ksaj kohe, si antar i Partis Nacionale Fashiste, ai ka themeluar disa gazeta dhe ka shkruar shum ese,
editorjale dhe tregime q kan frymzuar
dhjetra lexues sipas fryms s tij artistike
apo pr ta par sipas modelit t tij filozofin
e jets, t shoqris e t shtetit.
Novela e tij ese Viva Capretto! e botuar
n vitin 1921, kritikonte klasat e larta romane t korruptuara duke i quajtur armiku
i vrtet i shumics s shoqris italiane.
Ky libr u ndalua pr shkaqe etike. M
pas, Malaparte botoi kt libr t mrekullueshm q ju e kini n dor, Inteligjenca e
Leninit, nj ese, ku ai analizon me lupn e

T dhnat
Titulli: Inteligjenca e Leninit
Autori: Curzio Malaparte
Perkthyes: Islam Spahiu

tij ngjarjen e madhe t Revolucionit t Tetorit, fytyrn e saj dhe t klass udhheqse,
bolshevikt dhe sidomos analizon qershin
q shklqen e ftoht prej nj shekulli mbi
kt tort mosbesuese e t uditshme, Leninin. M pas Malaparte boton Teknika e
grushtit t shtetit (1931) ku atakon Musolinin dhe Hitlerin duke shkruar kapitullin VIII
me titull: Nj Grua: Hitler. Ky libr solli prjashtimin nga Partia Fashiste dhe internimin e tij nga viti 1933- 1938 n ishullin Lipari, nga i cili e liroi dhndri i Musolinit, konti
iano. Megjithat, Malaparte do t burgosej
disa her pr qndrimin e tij armiqsor ndaj
Dues, gjat viteve t Lufts s Dyt (39-43)
n burgun famkeq t Roms, Regina Coeli. Po gjat ksaj periudhe ai ndrtoi edhe
viln e tij Casa Malaparte n Capo Massullo,
n ishullin e Capri-t, vil ku sht luajtur
edhe filmi Le Mepris (Neveria) me aktort
e shquar Brixhid Bardo dhe Fritz Lang n filmin e bazuar tek romani i Alberto Moravias. Madje ktu ndodhet edhe varri i tij.
Pas periudhs s internimit t gjat,
Malaparte shkroi nj sr veprash q kulmuan me librin Donna Come Me (Gruaja si
un - 1940). N vitin 1941 ai u drgua si korrespondent i Corriere della Sera n Frontin
e Lindjes, n Ukrain. Kto artikuj ai i prmblodhi n vitin 1943 nn titullin Il Volga
nasce in Europa (Vollga fryhet n Evrop).
Gjat ksaj periudhe ai kornizoi edhe fabulat e dy veprave t tij t famshme, Kaputt
(1944) dhe La Pelle- Lkura (1949). Kaput
sht nj roman mbi luftn me ngjarjet
kryesisht n Ukrain, t cilit i sht referuar

edhe nobelisti Milan Kundera n librin e

tij Tragjedia n Evropn Lindore. N kt
libr, Malaparte interviston edhe diktatorin
pronazist kroat, Ante Paveli.
Kurse tek libri Lkura, ngjarjet spostohen
nga Ukraina dhe Evropa Lindore, n Itali. Ktu
pushtuesit nuk jan gjermant por amerikant, prgjat viteve 1943-45. sht nj nga
librat m t shklqyer q tregon triumfin e naivve amerikan mbi Evropn e sofistikuar, t
mplakur e t drmuar nga Dy Luftrat brenda
harkut t nj gjysmshekulli. Ky libr u ndalua
nga Kisha dhe u vendos n t famshmen Index Librorum Prohibitorum t Vatikanit. Libri
u lejua shum vite m pas dhe u ekranizua me
sukses n kinema n vitin 1981.
Pas Lufts s Dyt Malaparte u b komunist dhe antar i Partis Komuniste Italiane,
nj kaprcim pindarik ky n ide. N vitin 1947
Malaparte u vendos n Paris dhe shkroi disa
drama, t cilat nuk patn sukses, si ishte drama Kapitali, pr Marksin, ndrsa shkroi skenarin e filmit t suksesshm Cristo Proibito
(Krishti i ndaluar), n vitin 1950, pr t cilin
fitoi edhe Bienalen e par t Berlinit m 1951.
Pas vitit 1949, kur n Kin erdhn komunistt n pushtet, Malaparte filloi t simpatizonte variantin maoist t komunizmit dhe
ai udhtoi pr pak koh aty por nj smundje e ktheu nga udhtimi. Malaparte vdiq nga
kanceri n fyt n Rom, n korrik t 1957.
Kjo ishte arsyeja se prse Adam Thirlell do
t shkruante Prse t gjith e urrejn Malaparten. Pas vdekjes ju botua vepra me udhtimet e tij, Un n Rusi dhe n Kin. Vepra e tij e fundit sht Toskanasi i mallkuar,

ku goditet klasa e mesme dhe e lart e ktij

qyteti, q u botua n vitin 1956.
Tani dy fjal pr librin e tij Inteligjenca
e Leninit, e shkruar n nj koh kur Malaparte ishte pran diplomacis s shtetit
fashist dhe ende skishte filluar ftohja me
fashizmin. Gjithsesi, nj pen dhe nj
mendje gjeniale si Malaparte, n nj rang
me shkrimtart e tjer t mdhenj t kohs si S.Cvajg, E.Remark, G.Orell, etj, nuk
mund t dilte jasht nj kornize besnikrie
ndaj ndrgjegjes s paepur t shkrimtarit
q prbhet si konstrukt nga disa tipare
t prgjithshme, n rastin e rangut t tij, si
etika e lart, vrtetsia, sinqeriteti, objektiviteti e gjakftohtsia, mungesa e paragjykimeve, t bazuara n kt rast tek nj vshtrim deprtues mbi t gjitha ngjarjet dhe
veprn e Revolucionit t Tetorit, bolshevikve, Leninit, t analizuara kto mbi humusin historik dhe karakteristikat e popullit
rus. Malaparte analizon n kt vepr konize me stilin e thukt e vrastar, deri n detaje, t gjitha klasat, shkaqet e Revolucionit,
mungesn e mshirs s bolshevikve makiavelist t cilt kishin synimin e vetm q
pakica e organizuar n Partin Bolshevike,
s bashku me elitn e puntorve t qyteteve,
t vendosnin diktaturn e prgjakshme mbi
shumicn e popullit rus. Gjithashtu, Malaparte e shtrin vshtrimin e projektorve t
vet dinamik, edhe mbi sunduesit e vjetr
mesjetar t popullit rus, t carve t tij m
t shquar, duke br edhe dallimin mes popullit rus dhe popujve t qytetrimit evropiano -perndimor.

fryma e re

13 nntor 2015

11

kultur

Autori ka t drejt kur shkruan qysh n

hyrje t librit se Gjithka do t duket e qart n Rusin e Leninit, pr at q do t dij
ti shikoj gjrat gjer n fund dhe t arsyetoj
pa paragjykim. Do t kem rastin t bisedoj n
vazhdim, rreth shkretimeve t bra nga bolshevizmi n pyllin e dendur t psikologjis s
popullit rus, t zakoneve e t traditave t tij
psikologjike, n unitetin kompleks t mllefeve t tij, t dyshimeve t tij, t paragjykimeve t tij, shpresave e mjerimeve. Kush nuk
merr parasysh revolucionin q vjen duke u
kryer n psikologjin e popullit rus, nuk do
t arrij kurr t kuptoj at q vjen duke u
kryer n fushn shoqrore dhe ekonomike.
Pr ta sintetizuar figurn e Leninit, pasi ka
harxhuar shum boj n portretizimin e ktij
personazhi t nmur historik, Malaparte e
mbyll librin me dy fjali kuptimplote: Lenini
nuk sht futur n dh. Fle i balsamosur n
nj arkivol prej qelqi, mumia e mjer. Besnikt e tij kan pasur frik se mos toka e mir
ruse, at kufom do ta villte prsri.
Dhe e fundit, por jo pr nga rndsia,
ketu gjejm rastin t falenderojm prkthyesin skrupuloz dhe t pamposhtur nga vuajtjet dhe nga vitet q ka mbi supe, Z.Islam
Spahia, i cili megjithse vet ka vuajtur n
burgjet bolshevike t Shqipris n kohn
e diktaturs, sht prpjekur me sukses t
jet i sakt n mesazhet e Malapartes. Ai e
kupton se panorama e Revolucionit dhe
kirurgjia e bmave t grupit t bolshevikve
e paraqitur nga peneli i ktij autori t madh,
mjaftojn e teprojn pr t shprehur, pa
qen proliks, fatkeqsin e madhe q plla-

kosi jo vetm popullin rus, por q infektoi e

ndolli nj erekshekulli m pas, si nj siren,
shum popuj t tjer t cilt u ndan nga shtrati i qytetrimit t tyre me an t Perdes s
Hekurt, pr rreth 45 vjet.
Disa pjese te shkeputura nga libri Inteligjenca e Leninit me autor Curzio Malaparten:
Nuk ka patur kurr ndonj princ t madh
n Rusi, apo ndonj tiran mizor, q t mos
jet ankuar me z t lart, pr mkatet e tjetrit, pr prepotencn e popullit, pr fatin e
keq i cili e dnonte pr t mbajtur peshn e
t gjitha t kqijave t nnshtetasve t tij. Vet
Ivani i tmerrshm, po ta dgjoje, do t dukej
m shum viktim sesa tiran i egr. E jan
t njohura pr Pjetrin e Madh, at Pjetr t
gjor, sentimental e t iltr, pra, jan t njohura ankesat e tij pr mosmirnjohjen e popullit rus, t krrusur e t prgjakur nn barrn
e vullnetit t tij t tmerrshm. Aleksi, bir i Pjetrit t Madh, ky shpirt i lir e liberal, q qahet
nga despotizmi i egr i t atit q ndrkaq kap
me shqelma n bark t shoqen shtatzn,
sht nj portret shembullor i mnyrave, i
zakoneve, i shpirtrave dhe, mbi t gjitha, m
zemrmiri i t fuqishmve t asaj toke.
Shpirti i nnshtrimit, vullneti pr durim,
humori fantastik i rusve, kan rrnj t
thella n nj pesimizm pr t cilin sht
i huaj gjer edhe sensi i liris. Rust nuk e
duan jetn: vdesin me indiferenc. Kush
nuk di t vdes, nuk di t jetoj, thon rust:
sa qartsi paraqitjeje ka n kt mnyr t
tyre pr t pranuar vdekjen!
Prcaktimi m i holl i logjiks s Leninit
sht br nga Babeli:* nj lakore komplekse
e vizatuar me nj vij t drejt. ...Mund t
thuhet mbase, me nj qartsi m t madhe,
q logjika e Leninit zhdrivillohet n vij spirale prreth vijs s drejt t vullnetit t tij. Ky
ekuilibr i qndrueshm mes oportunizmit
dhe papajtueshmris, po t shihet mir, nuk
sht vese nj aspekt i ktij ekuilibri mes
natyrs ruse e moralit europian, i cili te Lenini
ka gjetur logjikn dhe justifikimin e vet.
Diktatura e partis: ja logjika e Leninit q
nga 1903-shi gjer te revolucioni i Kerenskit
n Shkurt t vitit 1917. T marrsh n dor
pushtetin: ja logjika e Leninit nga Shkurti te
grushti i shtetit t 1917. Diktatura e proletariatit: ja logjika e Leninit pas Revolucionit t
Tetorit. Asnj skrupul n luft: kundrshtari,
cilido q t jet, sht gjithmon nj aut-lo,
sht gjithmon jasht ligjit moral. Mjer ai
q respekton kundrshtarin. Mshira nuk
sht sentiment, sht llogari.
...nuk mund t vrtetosh me saktsi,
si bjn disa, q t thuash se Lenini sht
mizor. Mizoria e tij m shum sht indiferenca: si prball s mirs ashtu edhe prball s keqes ai sht i pandjeshm. Shpesh
tek ai, arsyeja shkon nga t fryj era. Mjer
ai q do t fitoj mshir. Ndrtimi i logjiks
s tij sht precize, si nj struktur mekanike. Lenini ndodhej nj dit n Mosk, n
nj klub puntorsh kur ca puntor filluan
t luanin papritmas me veglat muzikore nj
romanc t lasht, pr nder t tij. Lenini brofi m kmb dhe i ndaloi instrumentet: M
falni, tha, un nuk mund ta dgjoj muzikn.
Muzika m bn t mir.
Lenini nuk sht futur n dh. Fle i balsamosur n nj arkivol prej qelqi, mumia e mjer.
Besnikt e tij kan pasur frik se mos toka e
mir ruse, at kufom do ta villte prsri.

N ditt e panairit
t librit dje sht
promovuar botimi
pr her t par
i dokumenteve
dokumentet t
papublikuara pr
historin e Shqipris
1623-1653, dorzuar
nga trashgimtart

Shqipria e 600-s n
dokumentat e Zamputtit
A

lbanisches Institut n St. Gallen ka pranuar me shum dshir q t botoj librin

e Injac Zamputtit Dokumente pr Historin e Shqipris (1623-1653). Injac
Zamputti sht shum i respektuar n shum qarqe shkencore, sidomos historike, por edhe etnografike, kulturore, letrare jo vetm n Shqipri e Kosov, por edhe
m gjer. Kt respekt gzon Zamputti pr shkak t puns dhe veprimtaris s tij t
zellshme dhe serioze e cila e prcolli tr jetn e tij. N kohn e regjimit komunist,
ai punoi n kushte shum t vshtira, por serioziteti dhe prkushtimi ndaj shkencs,
bri q historiografia shqitpare t prparoj shum prmes botimeve t tija, bile lirisht
mund t thuhet se Zamputti ishte shtylla kryesore n Shqipri q historiografia e mesjets shqiptare, n kohn e diktaturs komuniste, t mos jet vetm ideologjike. Opusi
i Zamputtit sht i gjer, kur shofim listn e publikimeve t tija. Duhet pasur parasysh
se prgatitja e tij serioze akademike bri q ai t zhytet n botn e shkencs, duke filluar n vendlindjen e tij n Shkodr, pr ta mbyllur n Itali. N Shkodr, saktsisht n
kolegjin Saverian, ku ishte formuar Zamputti n kohn e rinis s tij, kishte msimdhns shum t mir; ktu po ek vetm dy: Dom Ndre Mjedja dhe Giuseppe (Zef) Valentini. Qysh n kohn 21 vjeare Zamputti ligjron letrsin shqipe n Kolegjin Saverian
n krah t Dom Ndre Mjedjes, kurse msimet q mori nga Giuseppe Valentini ishin
mbreslnse pr tr jetn e Zamputtit. Valentini ishte msuesi i tij pr leximin e dokumentacionit pr historin shqiptare. Me Valentinin nuk mundi t takohej m pas
prfundimit t lufts s dyt botrore, sepse Valentini gjendej tashm n Itali, kurse
Zamputti n Shqipri, por njri (Valentini) n ann tjetr t Adriatikut vepronte m
prkushtim pr historin shqiptare, e tjetri (Zamputti) n ann tjetr dhe me t njejtn frym europiane - edhepse nuk e lejonin t shkonte npr arkiva t Europs. Injac
Zamputti mbeti n Shqipri dhe iu prkushtua trsisht shkencs, konkretisht historis shqiptare t mesjets dhe me botimet e veta arriti q ato vepra t mbesin edhe sot
kryevepra historiografike dhe burime kryesore historike t asaj periudhe.
Librin e Zamputtit Dokumente pr Historin e Shqipris (1623-1653), q
kishte ln n dorshkrim dhe q sht vazhdim i seris s vllimeve me dokumente
t botuara prej tij, po e botojm me knaqsi dhe lirisht mund t themi edhe me
krenari. Ky libr sht shum i rndsishm pr historin shqiptare, pikrisht pr
vitet e lartshnuara 1623-1653, sepse Zamputti lexon, transkripton dhe prkthen
dokumente t rndsishme, q jan ende t panjohura pr studjuesit shqiptar dhe
q i pajis me shnime e lista vendesh e njerzish. Pr veprn dhe rndsin e saj nuk
do t flasim ktu, pasi ket gj mund ta vlersoj vet lexuesi.
Pr botimin e ksaj vepre, falenderojm t birin e autorit, Jozef Zampu-ttin, i cili
na ofroi kt botim dhe i cili me zell t madh prgatiti pr shtyp kt vepr q babai i
tij kishte ln n dorshkrim dhe nuk kishte arritur q ta botonte deri sa ishte gjall.
Po ashtu falenderoj shtpin botuese Faik Konica, q, me shum dshir, pranoi t
jet bashkbotuese e ktij libri.
Kjo vepr ishte parapar q t botohet qysh m par, me rastin e 100 vjetorit t
lindjes s Injacit, por, kjo nuk u realizua.
Pas bisedimeve edhe me Jozefin, e pam t arsyeshme q, n fund t ksaj vepre,
t botojm jetshkrimin e Injac Zamputtit (prgatitur nga vet Jozefi) dhe po ashtu
sht shum e rndsishme pr studjuesit boti-mi i bi-bliografis s Injac Zamputtit, q kishte prgatitur vet ai ditt e fundit t jets s tij dhe q po e sjellim n fund
t librit. Pjesrisht shpenzimet pr kt botim, i mbuloi autori i ktyre rreshtave me
shum dshir, duke njohur dhe respektuar punn e palodhshme t Injac Zamputtit.
Albert Ramaj

fryma e re

13 nntor 2015

12

letrsi

Njeriu i vetmi n krkim t tjetrit.

N botn ton, dashuria sht nj eksperienc thuajse e paarritshme. do gj sht kundr saj: morali, klasat, ligjet,
racat e bile edhe vet t dashuruarit. Gruaja ka qen pr burrin, kurdoher tjetri, e kundrta dhe plotsuesi i tij. Nse
njra pjes e qenies son e dshiron bashkimin me t, nj tjetr pjes po aq imponuese e refuzon dhe e prjashton at.
Gruaja sht nj objekt, ndonjher i muar, ndonjher i dmshm, por gjithmon i ndryshm
Octavio Paz

etmia ndjesia dhe vetdija e t qenit vetm, i thuajtur nga bota e nga
vetvetja nuk sht nj karakteristik ekskluzivisht meksikane. T gjith
njerzit, n momente t caktuara n jetn
e tyre ndihen t vetm. E ata jan t till.
T jetosh, do t thot t ndahesh nga ajo
ka kemi qen n mnyr q ti qasemi
asaj ka ne do t jemi n nj t ardhme
misterioze. Vetmia sht fakti m i qensishm i kushtzimit human. Njeriu sht
e vetmja qenie q e di se sht vetm, dhe
i vetmi q sht n krkim t tjetrit. Natyra
e tij nse kjo fjal mund t prdoret n
lidhje me njeriun q e krijoi veten duke i
thn Jo natyrs konsiston n dshirn
e tij prvluese pr t realizuar veten n
nj tjetr qenie. Njeriu sht nostalgji dhe
krkim pr bashksi. Ksisoj, vetdija pr
veten e tij sht vetdije pr mungesn e
tjetrit, pra pr vetmin e tij.
Fetusi sht nj me botn q e rrethon;
sht jeta fare bruto, e pavetdijshme pr
vetveten. Kur lindim, ne shkpusim fijet
q na mbanin lidhur me jetn e verbr
q jetonim n mitrn mmsore, ku kurrfar hendeku nuk ka mes dshirs dhe
knaqsis. Ndryshimin ne e prjetojm si
ndarje dhe humbje, si braktisje, si rnie n
nj ambient t huaj e armiqsor. M von
kjo ndjesi primitive e humbjes kthehet n
ndjesi vetmie, e m tej akoma, ajo kthehet
n vetdije: ne jemi t dnuar t jetojm
vetm, por gjithashtu edhe ta kaprcejm vetmin ton, t rivendosim lidhjet
tona (t ringrem urat q na lidhnin) me
jetn n t shkuarn qiellore (hyjnore).
Ne rrekemi me t gjitha forcat t zhdukim
vetmin ton. Megjithat, ndjesia se jemi
vetm ka nj domethnie t dyfisht: nga
njra an sht vet-dije, e n tjetrn sht
dshir e fort pr ti ikur vetes. Vetmia
vet kushti i jetve tona na jepet si nj
prov e nj pastrimi (dlirje e shpirtit), n
fund t s cils angshtimi dhe paqndrueshmria jon do t shkojn prgjithmon. N dalje t labirintit t vetmis do
t gjejm ribashkimin (q sht prehje dhe
lumturi), plotsin, harmonin me botn.
Gjuha popullore e reflekton kt dualitet
duke e identifikuar vetmin me vuajtjen.
Vuajtjet e dashuris jan vuajtjet e vetmis.
Bashksia dhe vetmia jan t kundrta dhe
komplementare me njra-tjetrn. Forca
liruese e vetmis qartson ndjesin ton
t errt, por t gjall, t fajit:njeriu i vetmuar sht i braktisur nga dora e Zotit. Vetmia sht dnim e n t njjtn koh edhe
shpagim. sht ndshkim por n t njjtn
koh edhe nj premtim se mrgimi yn do
t marr fund. T gjitha jett njerzore jan
t prshkruara nga kjo dialektik.
Vdekja dhe lindja jan prjetime vetmitare. Ne lindim vetm dhe vdesim vetm.

Me t dal nga mitra mmsore, ne nisim

luftn e dhimbshme q n fund do t prfundoj me vdekjen. A sht vdekja kthim
n jetn q i paraprin jets? A do t thot
ajo t rijetosh jetn e paralindjes ku prehja
dhe lvizja, dita dhe nata, koha dhe prjetsia nuk jan t kundrta? T vdessh, a
do t thot t pushosh s ekzistuari si nj
qenie e m n fund, definitivisht t jesh?
A sht vdekja forma m e vrtet e jets?
A sht lindja vdekje, e vdekja lindje? Kt
gj ne nuk e dim. Por megjithse nuk e
dim, e gjith qenia jon prpiqet ti ik
t kundrtave q na torturojn. Gjithka
vetdija, koha, arsyeja, zakonet, shprehit
prpiqen t na bjn syrgjyn t jets,
por n t njjtn koh do gj na detyron
t rikthehemi, t zbresim te mitra krijuese
nga e cila na flakn. Ajo ka ne i krkojm
dashuris (e cila, duke qen dshir, sht
uri pr bashksi, dshir pr t rn e pr
t vdekur ashtu si dhe pr t rilindur) sht
q ajo t na jap pak nga jeta e vrtet, nga
vdekja e vrtet. Ne nuk krkojm nga ajo
lumturi e prehje, por vetm nj ast nga
ajo jet e plot kur t kundrtat veniten e
zhduken, ku jeta e vdekja, koha e prjetsia jan nj. N njfar mnyre e kuptojm
se jeta e vdekja jan vese dy faza antagoniste e komplementare t nj realiteti t
vetm. Krijimi dhe shkatrrimi bhen nj
n aktin e dashuris, dhe n t dhjetn e
sekonds njeriu prfiton nj grimc t nj
ekzistence m perfekte.
N botn ton, dashuria sht nj
eksperienc thuajse e paarritshme. do
gj sht kundr saj: morali, klasat, ligjet,
racat e bile edhe vet t dashuruarit. Gruaja ka qen pr burrin, kurdoher tjetri,
e kundrta dhe plotsuesi i tij. Nse njra
pjes e qenies son e dshiron bashkimin
me t, nj tjetr pjes po aq imponuese e
refuzon dhe e prjashton at. Gruaja sht
nj objekt, ndonjher i muar, ndonjher i dmshm, por gjithmon i ndryshm. Duke shndrruar at n nj objekt e
duke ia nnshtruar deformimeve t diktuara prej interesave t tij, prej vanitetit, vuajtjes e vet dashuris s tij, burri e kthen at
n nj instrument, n mjet pr t siguruar
mirkuptimin dhe knaqsin, mnyrn
pr t realizuar mbijetesn. Gruaja sht
nj idhull, perndesh, nn, shtrig, apo
muz, si ka thn Simone de Beauvoir, po
ajo kurr smund t jet vetja e saj. Ksisoj
marrdhniet tona erotike jan t prishura q n fillim t hers, jan helmuar q n
rrnj. Mes nesh hyn nj fantazm e kjo
fantazm sht imazhi i saj, imazhi q ne
kemi prftuar pr t e q ajo ia ka veshur
vetes. Kur zgjasim dorn pr ta prekur,
ne as q mund t bjm kshtu pa menduar m par mishin, pasi na ndrhyn
gjithmon ky imazh i epshm e i prun-

jur. Dhe e njjta gj i ndodh edhe asaj:

ajo mund ta perceptoj veten e saj vese
si nj objekt, apo si dika tjetr. Ajo nuk
sht asnjher zonja e vetvetes. Qenia e
saj ndahet mes asaj q ajo sht n t vrtet dhe asaj ka imagjinon se sht, dhe
ky imazh asaj i sht diktuar nga familja,
klasa, shkolla, miqt, feja dhe ai q do. Ajo
kurr nuk e shpreh feminilitetin e saj, pasi
kjo gj manifestohet gjithmon n format
e shpikura prej burrave pr t. Dashuria
nuk sht dika natyrale. Ajo sht dika
humane, m humania e t gjitha tipareve.
Dika q ne e kemi br vet e q nuk
gjendet n natyr. Dika q ne e krijojm
dhe e shkatrrojm prdit.
Kto nuk jan t vetmet pengesa q qndrojn mes dashuris dhe nesh. Dashuria
sht nj zgjedhje.. mbase nj zgjedhje e
lir e fatit ton, nj zbulim i beft i pjess
m sekrete e m fatlume t qenies son. Por
zgjedhja e dashuris sht e pamundur n
shoqrin ton. N nj nga librat e tij m
t mir Dashuri e marr Breton thot se
ajo q n fillim kufizohet nga dy pengesa:
mosaprovimi social dhe ideja kristiane e
mkatit. Pr tu realizuar dashuria duhet t
shkel ligjet e bots son. Ajo sht skandaloze dhe kundr rregullave, nj shkelje e
kryer nga dy yje q i shkputen orbitave t
tyre t paradestinuara e q bashkohen n
hapsir. Koncepti romantik i dashuris,
perceptuar si nj ikje e si nj katastrof,
sht i vetmi q njohim sot, pasi gjithka n
shoqrin ton e pengon dashurin t jet
nj zgjedhje e lir.
Grat jan ngujuar brenda atij imazhi
mashkullor q shoqria u ka imponuar; ksisoj, nse ato tentojn nj zgjedhje t lir ajo
duhet t jet nj far arratisje nga burgu. T
dashuruarit thon se dashuria e ka transformuar at, e ka br tjetr njeri. Dhe kan t
drejt. Dashuria e ndryshon krejtsisht nj
grua. Nse ajo guxon t dashuroj, nse guxon t jet vetvetja, asaj i duhet t shkatrroj
imazhin ku at e ka ngujuar bota.
Edhe burri sht po ashtu i ndaluar t
bj zgjedhjen e tij. Radha e mundsive t
tij sht shum e kufizuar. Si fmij ai e
zbulon feminilitetin tek e ma apo te motrat e tij, dhe q nga ky moment e identifikon dashurin me tabut. Erotizmi yn
kushtzohet nga tmerri dhe trheqja e
incestit. Jeta moderne, n t njjtn koh
i nxit ndjeshm dshirat tona, ndrkoh
q edhe i ndrydh ato me gjithfar pengesash: sociale, morale, bile edhe t karakterit
higjenik. Faji sht njhersh mamuzoja
dhe freri i dshirs. Zgjedhja jon kufizohet
nga do gj. Ne, dashurit tona m t qensishme duhet tia prshtasim atij imazhi q
grupi yn shoqror aprovon pr nj grua.
sht e vshtir t dashurosh persona t
racave, kulturave e shtresave t tjera, edhe

pse sht absolutisht e mundur q nj i

bardh t dashuroj nj zezake, zezakja
t dashuroj nj kinez e nj zotri shrbtoren e tij. Dhe anasjelltas. Por t tilla
mundsi ne na bjn t skuqemi, e pr sa
koh jemi t ndaluar t bjm zgjedhjen
ton t lir, zgjedhim njrn ndr ato gra q
jan t prshtatshme. Ne asnjher nuk e
pranojm se jemi martuar me nj grua q
nuk e duam, me nj grua q mbase na do,
por q sht e paaft t jet vetvetja. Swann
thot: E t mendosh se kam humbur vitet
m t mira t jets sime me nj grua q nuk
sht tipi im. Shumica e burrave t sotm
mund ta prsrisin t njjtn fraz n shtratin e tyre t vdekjes. Dhe me ndryshimin
vetm t nj fjale, t njjtn gj mund t
thon shumica e grave sot.
Shoqria e mohon natyrn e dashuris
duke e konceptuar at si nj bashkim t qndrueshm, qllimi i t cilit sht znia dhe
rritja e fmijve. Ajo e identifikon at me
martesn. do shkelje e ktij rregulli ndshkohet, ndrsa ashprsia e ndshkimit varet
nga koha dhe vendi. (N Meksik ndshkimi
shpesh sht fatal nse shkelsi sht gruaja,
pasi si ndodh me t gjith popujt hispanik ne kemi dy kode morale: nj pr senjorin dhe nj tjetr pr grat, fmijt dhe t
varfrit.) Mbrojtja q i bhet martess do t
ishte e justifikueshme nse shoqria do t
lejonte zgjedhjen e lir. Pr sa koh nj gj
e till nuk ndodh, ajo duhet t pranoj faktin se martesa nuk sht realizimi suprem i
dashuris, por vetm nj form legale, sociale dhe ekonomike me qllime t ndryshme nga ato t dashuris. Qndrueshmria
e familjes varet nga martesa, e cila kthehet thjesht n nj struktur mbrojtse pr
shoqrin me qllimin e vetm, riprodhimin
e po ksaj shoqrie. Ksisoj, martesa pr nga
natyra sht thellsisht konservatore. Ta sulmosh at sht t sulmosh vet themelet e
shoqris. Ndrsa dashuria, pr t njjtat arsye, sht nj akt antisocial, megjithse jo n
mnyr t qllimshme. Saher q arrin t realizohet, ajo prish nj martes dhe e bn at
ashtu si nuk dshirohet nga shoqria: nj
siprfaqje t dy qenieve vetmitare q krijojn
botn e tyre, nj bot q hedh tutje gnjeshtrat e shoqris, ndalon kohn dhe punn,
dhe e deklaron veten t vet-mjaftueshme.
Nuk sht hi pr tu habitur, ather, q
shoqria e dnon dashurin dhe dshmin e
saj poezin me t njjtn keqdashje, duke
e dnuar at ti prkas vetm bots konfuze
e klandestine t t ndaluars, absurdit, anormalitetit. Po ashtu nuk sht e uditshme q
si dashuria edhe poezia shprthejn n forma t uditshme, t dlira: nj skandal, nj
krim, nj poem.
Fragment nga Dialektika e vetmis,
prkthyer nga Teuta Barbullushi, publikuar n Aleph nr. 13 / 2002

fryma e re

13 nntor 2015

13

shndeti
Mrekullit shndetsore
t vers se kuqe

Efektet

ihet se vera e kuqe dhe rrushi jan t mira pr zemrn. Por

e dini pse? N fakt, rrushi sht i pasur me polyfenol. Kto
jan molekula prgjegjse pr luftn kundr radikaleve t lira,
t cilat sulmojn trupin. Ato jan antioksidant.
Ver t kuqe apo t bardh? Ka nj dallim mes rrushit t kuq
dhe t bardh prve ngjyrs natyrisht. Rrushi i kuq sht dy
her m i pasur n polyfenols se rrushi i bardh.
Pra rrushi i kuq ka cilsi antioksidante dy her m shum.
Kshtu, sipas lajm, nga prania e antioksidanitit, rrushi e mbron
sistemin kardiovaskular duke ngadalsuar procesin e plakjes
dhe duke kufizuar formimin e kolesterolit t keq.

Mos e nisni ditn pa ngrn mngjes

U

shqim i ngroht n mngjes mund

t jet nj sfid gjat ditve t javs, kur ne jemi duke u prpjekur
pr t prdorur do sekond t flem pak
m t gjat, por t hash dika t ngroht n
mngjes t sapo br sht shum e rekomanduar nga mjekt. Ne kemi mbledhur
dsa ide q do t ngrohin mngjesin tuaj
dhe t gjith trupin tuaj n nj mngjes t
ftoht dimri.
Petulla, pite me gjalp bajameje
Kjo sht nj recet e prkryer e mbl
pr nj mngjes t shndetshm. Ju nuk do
ta besoni, por kjo recet nuk krkon miell.
Juve do t ju duhet vetm gjalp bajame,
sode buke, kanell dhe vanilje. Gjja m e
mir n lidhje me kto petulla sht se ju

far i ndodh
trupit nse hani
nga 1 kokrr
moll do dit
M

mund ti piqni n furr me letr pjekjeje.

Smoothiet e Gjelbr
Smoothiet e gjelbr jan perfekte pr t
filluar ditn tuaj, por gjat muajve t ftoht

Smoothiet e ngroht jan m t mirt. Ju

thjesht duhet t vendosni n nj blender
zarzavate lakr jeshile apo spinaq gjethe,
hithrat, shtoni krpudha pluhur, erza dhe
shtrydhini pr 1-2 minuta.

olla sht nj nga frutat m t

kultivuara n planet. Ajo sht e
mbushur me fibra dhe antioksidant.
Molla gjithashtu prmban:
Vitamina C Kjo sht vitamina m
e rndsishme n trupin e njeriut e cila
prmirson shndetin e prgjithshm
dhe sistemin imunitar.

Psikologji

Konfirmohet!
Zri i femrs
dmton trurin
e mashkullit

usssss femra mos u irrni n ulrima! Fraza nuk mund

t dgjoj m t flassh tashm ka nj baz shkencore. Po,
sepse zri femror sjell lodhje e deri dmtim n trurin e
mashkullit, sidomos kur ato ulrijn. Natyrisht bhet fjal pr
nj tez jo fort t knaqshme pr universin femror, por ja q
profesor Michael Hunter i Universitetit t Sheffield, nuk ka dyshime q, zri femror ka tone m t ndrlikuara se ai mashkullor, q prfshijn t gjith zonn e dgjimit t trurit.
Ndrsa n t kundrt, zri mashkullon prek vetm nj

pjes t vogl t trurit.

Sipas Huner, kjo sht arsyeja prse femrat ankohen
shpesh se meshkujt nuk i dgjojn dhe kshtu q nuk kan asgj faj, pr at q mund t duket si nj munges vmendjeje.
Studimi shkencor ka treguar se, mashkulli nuk mund t
dgjoj gjat nj femr t flas, thjesht pr shkaqe biologjike.
Ndr t tjera ka rezultuar se meshkujt jan m t drejtprdrejt, kurse femrat kan tendenc t vrtiten rreth asaj q duan
t komunikojn.

Quercetin Kjo sht nj lloj flavanoidi q prmirson shndetin e

lkurs dhe eliminon radikalet e lira
por Kjo substanc ju ndihmon t keni
eshtra t forta dhe t shndetshme.
Pektin Nj sasi e madhe e pektin
ndodhen n moll, t cilat kontrollojn kolesterolin e keq dhe ulin nivelet e
glukozs dhe presionin e gjakut n trupin e njeriut.
Konsumi i mollve lviz ushqimin
pa probleme npr traktin e tretjes n
saj t pranis s fibrave. Konsumojini
mollt me lkur, sepse shumica e vitaminave gjenden n lkur.
Molla rrit kolesterolit t mir dhe ul
nivelin e kolesterolit t keq. Prve prfitimeve q jan prmendur m lart,
konsumi i mollve gjithashtu parandalon prishjen e dhmbve, duke i mbajtur ata t pastr dhe t shndetshm.

fryma e re

13 nntor 2015

14

sport
Takimi zhvillohet
n orn 14:00 n
Prishtin. Lojtart
e shohin si test
pr eleminatoret
e Kampionatit
Europian

brojtsi i Kombtares,
Elseid Hysaj beson se
ndeshja e sotme miqsore q do t luhet n orn 14:00 n
Prishtin me Kosovn do ti shrbej skuadrs pr tu prmirsuar
n kuadr t finaleve t Europianit
2016. Ky taklim sht cilsuar m
shum si nj ndeshje vllazrore.
sht nj ndeshje vllazrore
dhe duhet t prgatitemi pr t
rregulluar gabimet e sfidave paraardhse. Kjo ndaj Kosovs sht nj
sfid q do t na ndihmoj shum
pr tu prgatitur sa m mir pr
Europianin. Por ndrkoh sht
edhe nj ndeshje vllazrore pasi
ne jemi t gjith miq me njritjetrin, njihemi dhe do t jet nj
sfid shum e bukur pr tu luajtur. Rezultati nuk besoj se do t
ket shum rndsi, por do t jet
gjithashu edhe nj sfid n t ciln

Kosov - Shqipri, luhet

sot miqsorja vllazrore
mund t provojm shum gjra t
reja q mund t na ndihmoj pr
Europianin. Besoj se do luhet nj
ndeshje e bukur. Mbrojtsi i Napolit n Serin A italiane duket entuziast pr pjesmarrjen n Franc,
ku shpreh besim te potenciali i
skuadrs. do skuadr q mund t
na sjell shorti do t jet nj emocion shum i madh q do t na jap
m shum agresivitet dhe dshir
pr t fituar. Tani q kemi kaluar
fazn eliminatore grupi i Europianit do t jet shum sugjestionues

pr ne pasi do t shkojm t luajm

n Franc. Do ti marrim gjrat m
seriozisht. Do t shkojm n Euro
2016, pr t fituar dhe jo pr t br
nj ekskursion n Franc. Ne do t
shkojm atje t prgatitur, 100%
dhe do t japim maksimumin ton
pastaj t shikojm se cfar do t
ndodh.
Agolli - Sot do t jet nj dit feste
dhe sipas Ansi Agollit t gjith n
radht e prfaqsueses po e presin
me padurim. Mendoj se do t jet
nj test edhe pr trajnert pasi do t

Balaj dhe Abrashi n dyshim,

Cana bashkohet me skuadrn

ekim Balaj rrezikon vllazroren e s premtes me Kosovn

n Prishtin, por edhe miqsoren
me Gjeorgjin. Sulmuesi ka probleme muskulore dhe stafi mjeksor ende nuk sht n gjendje t
jap nj verdikt nse 24-vjeari do
t luaj. I shoqruar nga mjeku i
prfaqsueses, Balaj zhvilloi kontrolle t specializuara n spital.
Vetm pasi t dalin prgjigjet
e ekzaminimeve do t kuptohet nse sulmuesi do t luaj n
ndonj prej ndeshjeve. Pr shkak
t lndimit, Balaj mungoi edhe n
sfidn e Rijekas gjat fundjavs s
kaluar n kampionatin kroat. N
skuadr mungon edhe mesfushori Amir Abrashi. 25-vjeari sht
prekur nga nj viroz e stins dhe
ende nuk dihet nse do t mund
ti bashkohet kuqezinjve. Lojtari
i Freiburg sht n kontakte t
vazhdueshme me stafin e Kombtares dhe nse gjendja do t prmirsohet, Abrashi do t udhtoj

provojn lojtart. Do t jet nj fest, mezi po e presim kt dit q t

shkojm n Prishtin. Mbrojtsi i
bn thirrje t gjith tifozve t festojn s bashku me ekipin Kombtar.
Jo vetm n stadium, po edhe n
pritjen e ekipit kombtar, pasi ne
kemi br maksimumin q t jemi
t gjith bashk. Sidomos ekipi
kombtar n cdo mnyr i ka bashkuar trojet shqiptare, dhe teorikisht
pak a shum kemi br m t mirn
ton q t jemi sa m t bashkuar,
ka thn futbollisti.

luar seancn strvitore. Lojtart

dhe pjestart e stafit teknik kan
qndruar n resortin Tropikal
n Durrs. I fundit q iu bashkua
ekipit ishte kapiteni Lorik Cana, i
cili kishte marr disa or m tepr
pushim, pr t zhvilluar kontrollet
mjeksore t detyrueshme n klubin e Nantes.

De Biazi i pesti
n listn e trajnerve
m t mir t Europianit

hqipria ishte nj prej

skuadrave m t mira n
fazn eliminatore t Europianit
duke patur njkohsisht dhe nj
prej trajnerve m t mir n
nivel kombtaresh n qarkullim.
Britanikja Telegraph ka stiluar
nj list me 20 trajnert m t
mir aktualisht n futbollin e
ekipeve kombtare dhe drejtuesi
i stolit kuqezi renditet n vendin
e pest sipas t prditshmes angleze pas madje dhe trajnerin e
Italis Antonio Conte apo at t
Francs, Dider Deschamp, Martinon e Argjentins, Wilmots t
Belgjiks, Tabarez t Uruguajit
apo dhe Klinsmann t SH.B.A.
Renditja e Telegraph kryesohet
nga Joachim Loe i Gjermanis,
ndrsa i dyt sht Sampaio i
Kilit ndrsa De Biazi sht pozicionuar i pesti. N komentin e
saj e prditshmja angleze shkruan se Shqipria sht ekipi
q t gjith dshirojn t ken
si kundrshtar n europian, por
bjn mir t rishikojn listn
e tyre t dshirave, pasi mund
ti rezultoj nj surpriz e hidhur pasi kuqezinjt kan mundur s fundmi Portugalin dhe
Francn, dy superfuqi t futbollit kontinental.
1. Joachim Low Gjermani

Renditja

Plisat, 5 mij flamuj

kuqezi n Prishtin pr
t pritur Kombtaren

drejt Shqipris. Prsa i takon prgatitjeve, ngarkesa e lojtarve n

ligat ku aktivizohen dhe lodhja nga
udhtimet, bri q trajneri Xhani
De Biasi dhe stafi teknik i Kombtares t ndryshonte programin.
nga sa ishte parashikuar, skuadra
qndroi pushim gjat paradites
s t mrkurs, duke mos zhvil-

Renditja

ifogrupi nga Prishtina Plisat ngjyros Prishtinn kuq

e zi. Mbshtetsit e skuadrs
kryeqytetase po punojn q ti bjn nj pritje t veant Kombtares
Shqiptare n prag t ndeshjes vllazrore kundr Kosovs. Sipas tifogrupit, rreth 5 mij flamuj shqiptar jan vendosur n pjes t
ndryshme t kryeqndrs kosovare
pr t krijuar nj atmosfer sa m
festive. Inisiativa e Plisave synon
q t bashkoj sa m shum shqiptar nga t dyja ant e kufirit dhe pr
t dhn mesazhin e bashkimit n
prag t ndeshjes historike mes Kombtares Shqiptare t kualifikuar pr
n Euro 2016 dhe asaj t Kosovs.
Plisat jan nj prej tifogrupeve
m aktive n mbshtetje t Kombtares Shqiptare. Mbshtetsit e
skuadrs s Prishtins e kan kthyer
n tradit pranin e tyre n ndeshjet
e Shqipris si brenda ashtu edhe
jasht vendit ton.

2. Jorge Sampaoli Kili

3. Lars Lagerbak Island
4. Vincente del Bosque Spanj
5. Gianni de Biasi Shqipri
6. Michael ONeill
Irlanda e Veriut
7. Marcel Koller Austri
8. Jose Pecerman Kolumbi
9. Antonio Conte Itali
10. Chris Coleman Uells
11. Marc Wilmots belgjik
12. Roy Hodgson Angli
13. Rui Aguas Kape Verde
14. Gerardo Martino
Argjentina
15. Oscar tabarez Uruguai
16. Didier Deschamps Franc
17. Anghel Irdanescu Rumani
18. Vahid Halilodzic Japoni
19. Martin ONeill
Republika e Irlands
20. Jurgen Klinsman USA

fryma e re

13 nntor 2015

15

sport

Shulku zbardh
axhendn: Ja qndrimi
i ekipit n Kosov
G

azeta shqiptare Illyria,

q botohet n Nju Jork t
SHBA, ka zhvilluar nj intervist me sekretarin e prgjithshm t FSHF-s, Ilir Shulku, n
prag t miqsores mes dy shteteve
shqiptare n Ballkan, Kosovs
dhe Shqipris. Shulku e vlerson
kt ballafaqim si nj ndeshje vllazrore. Kjo sht nj ndeshje
miqsore, ose pr ta shqipruar m
mir, sht nj ndeshje vllazrore.
Ky sht nj event, pasi, si dihet,
Shqipria sht kualifikuar pr n
Euro 2016. Prandaj, sht menduar q pas festive t organizuara
n Shqipri pr kt sukses t kombtares shqiptare, padyshim nuk
do t harrohej Kosova. Pra, u vendos q ky gzim t kremtohej edhe
n Prishtin, n Kosov. Ndaj, sht
menduar q me kt rast t zhvillohet nj ndeshje miqsore midis
dy kombtareve, t Shqipris dhe
t Kosovs. Mendoj se sht nj
event, do t thoja, vetm moral, pr
ta festuar edhe n Kosov shkuarjen n Europian, thot Shulku n
lidhje me ndeshjen e 13 nntorit,
n stadiumin e Prishtins. M tej,
sekretari i FSHF-s shton se me t
gjitha detajet e organizimit po merret Federata Kosovare e Futbollit:
Si e dini, ndeshja do t zhvillohet
n stadiumin e Prishtins dhe me
pjesn organizative, pra t organizimit t saj, sht marr Federata
e Futbollit t Kosovs. Kombtarja
e Shqipris do t shkoj n Kosov
n datn 12, nj dit prpara
ndeshjes. Atje do t zhvilloj nj
strvitje dhe do t ket nj dark
t prbashkt t t dy skuadrave
dhe t dy delegacioneve. Ditn e
nesrme do t organizohet ndeshja, si sht planifikuar, n orn
14:00. Pyetjes nse kjo ndeshje me
Kosovn sht nj mundsi, ve
fests, pr t kujtuar se nj pjes
e madhe e kombtares s shqiptarve vjen nga trevat jasht territorit politik t Shqipris, Shulku
i prgjigjet: Ather, pyetja q ju
bni sht e drejt. Po, sht menduar q kjo ndeshje t zhvillohet n
Kosov pr t gjith lojtart shqiptar q luajn pr Kombtaren Shqiptare, q jan nga trevat e Kosovs
e m gjer. Kjo e prmbush pyetjen
q ju bt. Disa grricje kan
ndodhur s fundi mes dy kombtareve, teksa Albert Bunjaku

Takimi zhvillohet n orn 14:00 n

Prishtin. Lojtart
e shohin si test pr eleminatoret e
Kampionatit Europian
e shtoi dje dozn, duke thn se
vllai po ia merr gurt e themelit
t shtpis vllait tjetr, duke ln
t kuptohet se Shqipria po ia merr
talentet Kosovs, kur ajo po ndrton kombtaren e vet. Pr Shulkun,
marrdhniet mes dy federatave
jan shum t mira: Dihet q mar-

rdhniet tona jan t shklqyera.

Kan qen, jan dhe do t jen! Si
e thash, ndeshja sht quajtur jo
miqsore, por vllazrore. Kshtu
q jemi dy federata vllazrore, do
ta quaja. Lidhur me objektivat e
kuqezinjve n Euro 2016, finalet
e t cilit do t luhen vitin e ardh-

shm n Franc, Ilir Shulku ka kt

mendim: Federata Shqiptare e
Futbollit, ekipi kombtar n Franc
nuk do t shkoj pr piknik. E kemi
thn kt qysh ditn kur jemi
kualifikuar. Mendoj q do t ket
surpriza. Ndoshta pr kdo ka qen
surpriz kualifikimi yn direkt n

Europian, por mendoj se surprizat

do t vazhdojn. Ky sht nj ekip
kombtar shum i motivuar. Stafi
dhe ekipi jan t bindur q nga kjo
kombtare mund t merret akoma
m shum. Prioritet n Franc do
t jet hapi i par, pra q t kalojm
grupin.

Duka: Lojtart t lir Veseli dhe Manaj,

t zgjedhin
talentet q jan gati
Kombtaren q duan t debutojn
P

residenti i FSHF-s, Armand Duka, duke folur pr miqsoren e 13

nntorit n Prishtin, mes Kosovs dhe Shqipris, ka nnvizuar
qasjen festive t ktij ballafaqimi vllazror. N nj prononcim pr
Zri, numri 1 i futbollit shqiptar thot se kombtares shqiptare nuk
po i pritet zbarkimi n Prishtin pr ta festuar bashkrisht, me gjith
Shqiptart e Kosovs, kualifikimin historik n Kampionatin Europian
t Francs, gj q sht nj ndr sukseset m t mdha t popullit shqiptar. Pr ne, vizita n Prishtin sht pr t festuar me gjith popullin
shqiptar n at krahin, pra m shum sesa nj ndeshje futbolli. Por,
gjithsesi kjo fest duhet t kurorzohet me ndeshje futbolli, q mund
t quhet vllazrore e jo miqsore,
ka deklaruar Duka. Kosova sht
shum afr antarsimit n UEFA dhe
FIFA dhe kjo e ka vn n pikpyetje
t ardhmen e shum futbollistve
kosovar, q luajn pr shtete t tjera,
prfshir ktu edhe kosovart e kombtares shqiptare. T gjith do t ken
mundsi ti bashkohen prfaqsueses
kosovare pas antarsimit n UEFA e
FIFA. Por, Duka, nuk beson se futbollistt kosovar, q aktualisht luajn
pr Shqiprin, do ta ln at pr tiu bashkuar Kosovs. Un jam
ndr ata q kam luftuar shum q Kosova t antarsohet n UEFA dhe
FIFA. Dua q kjo t ndodh sa m shpejt. Futbollistt le t zgjedhin,
le t prfaqsojn k t duan ata, Kosovn apo Shqiprin. E rndsishme sht q Kosova t pranohet dhe ti kemi dy shtete shqiptare n
Europ. Kta q jan kuqezinj aktualisht besoj se do t vazhdojn me
Shqiprin. Shum gjra po ndryshojn shpejt n Europ dhe bot.
Por, un uroj q ky vendim, i marr formalisht pr Kosovn, nuk do
t ndryshoj dhe kam bindjen e plot se n muajin maj apo qershor,
Kosova do t pranohet n UEFA, tha kreu i FSHF-s.

es t ftuarve t trajnerit De Biazi pr ndehsjet miqsore, q

luen sot me Kosovn dhe pas tre ditsh me Gjeorgjin, spikasin edhe dy debutues, pikrisht mbrojtsi Federik Veseli dhe sulmuesi
Rey Manaj, t cilt n konjferencn e par pr shtyp si kuqezinj jan
shfaqur mjaft t emocionuar. Sulmuesi i Interit, Manaj, mes t tjerash
tha: Shum mir po e prjetoj kt grumbullim me Kombtaren e
Shqipris. E dija, sepse kisha folur me De Biazin kur erdhi n Milano
dhe m takoi. Jam shum i knaqur q jam ftuar pr dy miqsoret e
nntorit. Tani sht vetm n duart e mia t tregoj sa vlej dhe ta meritoj
fanelln kuqezi. Kur vjen n kombtare nuk do t thot asgj, q un
vij nga Interi dhe dikush tjetr nga nj lig m e ult. N baz t strvitjes, si sht moduli, kush sht n gjendje m t mir, ai q e meriton le t luaj. Duhet t luash titullar n klubin tnd q t kesh vend
n kombtare dhe kt gj e di mir. Ikardi sht lojtar shum i mir.
Un jam ende i ri, por sigurisht q do t bj punn time tek Interi. Me
kt kam parasysh prfshirjen n formacionin e Maninit, ose t jem
i grumbulluar n ekip. Tani do t shohim, vetm me strvitje duhet ti
mbush mendjen trajnerit Manini. N fakt, ishin disa skuadra t interesuara pr mua, por Manini tha q nuk mund t lviz as n janar
dhe as vitin tjetr. Mbetet t shohim far do t ndodh. Debutuesi
tjetr, Frederik Veseli, pjes e Luganos n Zvicr, por me t kaluar n
akademit e gjigandve t Manesterit, te City dhe United, kampion
bote me Zvicrn U-17, tregon se Shqipria ka qen pr t gjithmon alternativ e par. sht knaqsi q jam me Shqiprin. Un erdha pr
kombtaren, Kosova nuk sht ende e pranuar nga FIFA. Kur t thrret
Shqipria, pr mua sht nj komb. Kam pasur kontakte prej dy vitesh
me De Biazin, tani t shohim. E kam t qart deturn dhe objektivin:
t tregoj se e meritoj vendin n Kombtare, pse jo, me shpres pr t
udhtuar n Euro 2016 me ekipin kuqezi. Trajneri vendos kush luan
dhe kush jo. Un jam gjithmon gati. Nse m aktivizon si titular, apo
edhe nse nuk m merr me vete, pr mua njsoj sht. Un jam ktu
pr t punuar dhe ti tregoj trajnerit se e kam vendin ktu.

fryma e re

13 nntor 2015

16

CILN VEZ T ZGJEDH N DYQAN?

T BLESH VEZ SOT NUK SHT M AQ E THJESHT SI M PAR:
1.Vshtirsia e 1-r : A po zgjedh vezn m t shndetshme pr fmijn tim?
2.Vshtirsia e 2-t : Nuk i kuptoj far thon paketimet dhe ka kaq shum lloje...
T gjitha kto probleme tashm i ka zgjidhur veza KOKOVE !

1.T gjitha vezt e tjera jan nga pula t rritura n kafaze , pra industriale . Veza KOKOVE sht
VEZ FSHATI nga pulat e rritura n kapanone t hapura, JO N KAFAZE dhe t kombinuar me
natyrn, duke garantuar cilsi m t lart dhe shije t shklqyer.
2. KOKOVE sht veza m e shndetshme jo vetm se prodhohet nga pula t rritura me ushqim
natyral JO OMGJ por edhe sepse rriten n zonn e pastr dhe t shndetshme t ajupit.

Nje Kokove ne dite baraz me vetem 70 kalori por me 14 ushqyes esenciale !

Nje Kokove ne dite eshte si te marresh nje tablete multivitaminale.

Ekstr
TI at
A
H

skta
fre

NGA

Nje Kokove ne dite i jep trupit tuaj:

Koline qe i jep energji trurit dhe forcon kujtesen.
Luteine dhe zeaksantine per mbrojtjen e syve nga rrezet ultravjollce dhe dielli.
Proteine komplete per energji qe zgjat, riparimin e indeve te demtuar, ruajtjen e metabolizmit etj
Selen qe sht thelbsor pr riprodhimin dhe funksionin e tiroides.
Vitamine B9 ose acid folik per rritjen e qelizave dhe forcimin e metabolizmit.
Vitamine A, qe eshte shume e rendesishme per ruajtjen e shikimit, lekures dhe imunitetit
Hekur, qe eshte i rendesishem per transportin e oksigjenit drejt organeve dhe muskujve.
Zink qe esht i rndsishm pr shndetin e trurit, imunitetin dhe zhvillimin e qelizave.

VEZ F
S

NJE KOKOVE NE DITE ESHTE USHQIMI ME I MIRE NE BOTE !

RRITJA E LIR

REKOMANDIMI YN :
Veza KOKOVE garanton shndetin tuaj sepse sht EXTRA e FRESKT dhe m e kontrolluar
sesa vezt e tjera q tregtohen nga fshati, q nga vaksinimi deri te kontrollet periodike nga
institucionet e kontrollit ushqimor.
Shum vende t bots n respektim t t drejtave t shpendve e kan kuzuar rritjen
INDUSTRIALE t pulave n kapanone t mbyllura. Bashkohu edhe ti n mbrojtje t cilsis!

Adresa

VEZA JON

COCOAL. shpk, Maminas, Durrs, Albania

Email: cocoal.shpk@gmail.com

Librat m t rinj n shqip

t Shtpis Botuese

HelgaSSecrets
SHTPIA BOTUESE
HELGASSECRETS

e jetojm n botn zike t ciln e pandehim t ngurt, por n fakt

nuk ekziston dika e till. Nuk ekziston nj 'atje jasht' n termat e
realitetit zik t rrugve, panoramave, aeroplanve, makinave,
yjeve dhe njerzve t tjer. sht tamam si nj lm 3-D q po luhet n
kokat tona. Pes shqisat e transformojn informacionin vibrues n
informacion elektrik dhe kjo m pas i drgohet trurit pr t ndrtuar
iluzionin e realitetit zik. Ne e prjetojm kt realitet sikur jemi atje tej,
kur n fakt s'sht ashtu.
Kur ti llon t shohsh natyrn e vrtet t realitetit zik, arrin t kuptosh
sesi sht mashtruar trsisht njeriu dhe vazhdon t jet ende
kshtu. Ti kupton, gjithashtu, se si nj pakic e vogl mund t
kontrolloj pjesn drrmuese n mnyr kaq gjithprfshirse, kur
kjo pakic e njeh realitetin dhe shumica jo. Ne jemi duke prjetuar
at q mund t ngjasoj me nj loj kozmike t realitetit-virtual dhe
trupi njerzor sht nj sistem kompjuterik q na lidh ne me kt
loj, ashtu sikundr kompjuteri e lexon informacionin nga nj disk
softuerik dhe projekton imazhet n monitor. Ky trup/mendjekompjuter sht ndrfaqja midis ndrgjegjes dhe lojs. Un e quaj realitetin ton Interneti Kozmik, pr shkak se
analogjia me internetin sht mse e prshtatshme.

rupat njerzor jan sisteme kompjuterike jasht mase t avancuar (sidoqoft nga perspektiva jon) dhe
pes shqisat shrbejn si antena pr t akorduar fushn energjitike dhe brezin e frekuencave n at q
quhet drita e dukshme. Truri, dhe n fakt e tr struktura gjenetike e trupit, sht nj kompjuter dhe sistem
marrs-transmetues q lexon informacionin e koduar tek drita dhe e deshifron at n imazhe tek nj ekran
simbolik brenda trurit. Kjo bot e shndritshme dhe shumngjyrshe vetm sa ekziston n trurin, i cili n vetvete,
sht nj gjndje errsire e plot. Syt tan e shndrrojn informacionin vibracional n sinjale elektrike prmes
qelizave konike t retins t cilat zgjedhin informacionin e koduar brenda drits q m pas truri i deshifron si
ngjyra. Kto qeliza jan t ndjeshme ndaj ngjyrs s kuqe, t gjelbr dhe blu e prej tyre mund t dekodohen t
gjitha nuancat e ngjyrave. Kur ky sistem prishet ather njerzit bhen t verbr ndaj ngjyrave, sikundr nj
kompjuter q nuk mund t dekodoj dot ngjyrat nga nj disk softuerik. ...

..

ruri mund t ndrtoj nj bot holograke q ngjan aq reale. Ai mbledh informacionin e syve, q krijon
hologramet shifrore t cilat prbjn at q ne e quajm bota zike. Kjo, gjithashtu, shton iluzionin e
thellsis dhe distancs, duke lexuar informacionin e deshifruar nga sinjalet q ai percepton. Ajo q
duket sikur sht tepr larg n fakt ndodhet n kokn tnde, ashtu si thellsia dhe perspektiva n lojrat
kompjuterike q gjenden n at diskun fare t vogl.
Konstrukti themelor i universit t realitetit-virtual konsiston n energji vibruese, ose forma valore. Ky sht vendi
ku informacioni kodohet pr t'u lexuar nga ana elektrike, dixhitale dhe holograke. Nse ti krkon t ndryshosh
ziken-holograke, ather duhet t ndryshosh formn valore t nivelit t realitetit, ose at q un e quaj si
Universi Metazik. Ky Univers sht nj konstrukt i projektuar enkas me kujdes, si nj loj kompjuterike
interaktive me nj shkall fantastike avancimi.
Themeli mbi t cilin ngrihet shfarosja e masave sht shkatrrimi i sistemit imunitar njerzor. Dekad pas
dekade, Big Pharma ka rritur dominimin dhe kontrollin mbi mjeksin, duke subvencionuar e bler politikan t
korruptuar dhe mjek ekspert e, ksisoj, ka imponuar linja politike. Tashm, synimi i saj sht q t'i bj t
detyrueshme vaksinat, n mnyr q do foshnje (n fakt, t gjith) t'i injektohet ai helmi i tmerrshm.
Gjja e fundit q dshiron do diktatur sht nj popullsi vrtet e informuar dhe e vetdijshme. Sa m pak t
din njerzit aq m pak probleme ata do t shkaktojn. N kto pak fjal ju keni arsyen (a) pse u krijua sistemi i
arsimit n formn e tij aktuale, dhe (b) pse e shkatrron dijen, ose t paktn e shtyp at.
ISBN 978-9928-09-019-5

9 789928 090195

ion

ict
on f

ISBN 978992809025-6

9 789928 090256 >

mimi 1500 lek

11 euro

boo