Om het caudaal deel van de urethra in beeld te brengen is een laterale opname van

het abdomen met de achterpoten naar voren gestrekt het meest geschikt. Op deze
opname is een urethrasteentje zichtbaar (pijl).

Laterale opname van het abdomen bij een volwassen hond. Er is een grote, goed afgelijnde,
ronde massa aanwezig ventraal in het centraal abdomen. De massa verplaatst de lever en de
maag naar craniaal en de dunne darmen naar caudaal en naar dorsaal. De meest
waarschijnlijke diagnose is een miltmassa. Andere mogelijkheden zijn een testis massa of
een mesenteriale massa.

Volwassen hond met een lipoma. Een ronde massa met een vet densiteit is zichtbaar in het
centraal abdomen (laterale opname), aan de rechter kant (VD opname). De rechter nier,
meestal moeilijk zichtbaar op een VD opname is in dit geval zeer goed te zien door contrast
met de vetmassa. Op de laterale opname is er een verlies van contrast in het centraal abdomen
(onscherpe aflijning van de abdominale organen).

Volwassen kat met een hernia diaphragmatica. En met lucht gevulde tubulaire
darmlus (pijl) is zichtbaar gesuperponeerd op de hartschaduw. Op de VD opname is
de hartschaduw verplaatst naar rechts en de linker hemithorax is volledg opaak. De
aflijning van het diafragma is ventraal (cirkel) en links niet zichtbaar.

*
B

CT

Hiatale hernia bij twee katten. (A) Een weke delen opaciteit (asterisk) is aanwezig in het
caudodorsaal aspect van de thorax. De pulmonaire vascularisatie is steeds zichtbaar door de
massa wat betekent dat er normale long aanwezig is naast de opaciteit. (B) Een met gas
gevulde structuur (= de maag) (asterisk) is zichtbaar is het caudodorsaal aspect van de thorax.
Het colon transversum (CT) ligt in het craniaal deel van het abdomen.

Volwassen kat met een peritoneopericardiale hernia diafragmatica. De hartschaduw is sterk

vergroot en is heterogeen. Het caudale mediastinum is sterk verbreed op de VD opname
(dubbel pijl). Op de laterale opname is een vlies zichtbaar (pijl) tussen de hartschaduw en het
abdomen (= embryologisch overblijfsel dat pathognomonisch is voor deze aandoening).

*
*

Kat met ruptuur van de ventrale buikwand. De aflijning van de spieren is focaal niet
zichtbaar (asterisks). Dunne darmlussen zijn aanwezig in de hernia (pijlen).

Volwassen hond met een peritonitis. Er is een verlies van detail/contrast in

het centraal abdomen: de organen in het centraal abdomen vertonen een
verminderde aflijning.

Laterale opname van het abdomen na pneumoperitoneografie (inspuiten van gas

in de buikholte). Door de aanwezigheid van gas wordt het diafragma zichtbaar.

LEVER

Laterale opname van het abdomen bij een volwassen hond. De lever is sterk
vergroot en is regelmatig afgelijnd. De maag is verplaatst naar caudodorsaal en
de darmen zijn naar caudaal. De milt is niet zichtbaar.

MAAG
BLAAS
LEVER

Laterale opname van het abdomen bij een volwassen hond. De lever is sterk
vergroot en is onregelmatig afgelijnd. De maag is verplaatst naar
caudodorsaal en de darmen naar caudaal. De milt is niet zichtbaar.

B
Vet

Vet

Lver

Vet

Falciform vet is aanwezig bij alle dieren in

variabele hoeveelheid afhankelijk van de
voedingstoestand.
(A) grote hoeveelheid falciform vet,
hypoechogeen tov de lever; (B) grote
hoeveelheid falciform vet die maar zeer licht
hypoechogeen is tov de lever; (C) kleine
hoeveelheid hyperechogeen falciform vet
zichtbaar als een driehoek ventraal van de
lever.

>> Echogeniciteit:
differentiaal diagnose
Lipidose
Fibrose
Lymfoom
Steroid genduceerde
hepatopathie
(cholangio)hepatitis

Bij een hyperechogene lever is de wand van de bloedvaten nauwelijks

zichtbaar.

<< Echogeniciteit
differentiaal diagnose
Hepatitis
Stuwing
Lymfoom
Leukemie

Bij een hypoechogene lever is de wand van de bloedvaten meer zichtbaar door
de verminderde echogeniciteit van het leverparenchym.

Bij de normale kat is de galblaas (pijl) soms zichtbaar op een laterale opname.

Sediment is aanwezig in de galblaas

bij 53% van de gezonde honden.

Bij de kat is de galblaas vaak

gebilobeerd op echografie.

Mucocele van de galblaas bij een volwassen hond. De galblaas is redelijk groot.
De inhoud ervan (gelatineuze mucus) is vast en toont een typisch kiwi-patroon
(stellate or striated pattern).

Bij de kat is de milt (pijl) soms zichtbaar op de laterale opname tussen

de maag en de nier.

Echografisch beeld van de milt bij een kat met een lymfoom. De milt is
vergroot en vertoont een gemotteld patroon.

Radiografisch beeld (Li-Re laterale opname) van het meest frequente type maagtorsie (270
tegen de klok) samen met een miltorsie. De pylorus (P) is verplaatst naar dorsaal en naar
craniaal. Tussen de pylorus en de corpus (C) is er een opake band (pijlen) zichtbaar
(compartimentalisatie).

Echografisch beeld van de milt bij

een hond met milttorsie. De milt is
vergroot en diffuus hypoechogeen.
Meerdere hyperechogene lijnen (=
bloedvaten) zijn zichtbaar in het
parenchym.

Volwassen hond met hemangiosarcoma. In

het cranioventraal abdomen is er een weke
delen massa. De dunne darm is verplaatst
naar dorsaal en caudaal. Er is ook verlies
van peritoneaal contrast. Meerdere
nodules zijn zichtbaar in de longen.

Hyperechogene letsels in de milt differentiaal diagnose:

Neoplasie (mastcel tumor)
Metastasen
Infarcten (chronisch)
Nodulaire hyperplasie
Myelolipoma

Schietschijflesies in het miltparenchym zijn vaak metastasen.

Intraveneuse urografie (IVU)

Dier minstens 12u vasten
Overzichtsopnamen zonder contrast
Dikke darm gevuld laxatief of
colonspoeling
Anesthesie of diepe sedatie
Toedienen van 800 mg Jood/kg IV
(cephalic v.) (bolus > infuus)
4 fasen:
- vasculaire fase (direct na inspuiten)
- nefrogram (1-3 min)
- pyelogram (5-20 min)
- cystogram (10-40 min)

 4 fasen:
- vasculaire fase (direct na inspuiten)
- nefrogram (1-3 min)
- pyelogram (5-20 min)
- cystogram (10-40 min)
Radiografie (standaardopnames +
schuine opnames voor ureters) na 1,
3, 5, 10, 20, 40 minuten
Compressie abdomen ?
Pneumocystrogram blaas ?

Nierparenchym - hyperechogeen cortex differentiaal diagnose:

Acute tubulaire necrose (ethyleen glycol intoxicatie)

Amylodose

Lymfoom

Acute interstitile nefritis

Acute glomerulonefritis

Fibrose

Renale vene thrombose

FIP

Microrenalie - differentiaal diagnose:

Chronische interstitile nefritis en
pyelonefritis end-stage kidney
Nierdysplasie
Nierhypoplasie
Infarcten

Nierinfarcten zijn gelokaliseerd in de niercortex en hebben de vorm van een

omgekeerde driehoek. Acute nierinfarcten zijn hypoechogeen, chronische
nierinfarcten zijn hyperechogeen (pijlen).

Cr
Cd

De rechter nier vertoont een massa in zijn middelste/ventraal deel (pijlen). De

craniale (Cr) en caudale (Cd) polen zijn normaal. De linker nier is normaal.

Volwassen kat met nierlymfoom. De nier is onregelmatig (links), de overgang

cortex-medulla is minder zichtbaar en er zijn ronde, hyperechogene nodules
verspreid in de niercortex. De aanwezigheid van subcapsulair weefsel wordt ook
vaak gezien in lymfomas.

Volwassen kat met polycysteuze nieren en peri-renale cysten. Na intraveneuze

urografie ziet men ronde, vullingsdefecten van verschillende grote in beide nieren
(niercysten). De nieren zijn omgeven door een ronde weke delen opaciteit (perirenale cysten).

A: twee cysten van verschillende grote bij een kat met polycysteuze nieren (PKD)
B: degeneratieve cysten = kleine cysten bij oudere patint (uni- of bilateraal)

Volwassen hond met een niersteen in de linker nier. Op radiografie is een ronde
structuur met botdensiteit zichtbaar thv de nier. Op echografie ziet men een
hyperechogene, onregelmatige lijn met akoestische schaduw in het nierbekken.

(A) VD opname met een renale calcificatie (pijl). (B) Laterale opname met een
renale calcificatie en ureterolithiase. (C) Hyperchogene zones zijn zichtbaar in de
nier. De diagnose van niercalcificaties op echografie is moeilijk omdat vet in het
nierbekken ook soms een akoestische schaduw kan geven.

 De medullary rim sign is een zeer echogene rand parallel met corticomedullaire
overgang
Meestal resultaat van een band mineraalafzettingen in de buitenste medullaire
tubulaire lumens of de tubulaire basale membranen
Vaak gezien bij honden en katten zonder klinische of biochemische tekens van
nierziekte

Jonge hond met ectopische ureters.

Beide ureters zijn sterk gedilateerd en
gekronkeld. De rechter ureter lijkt
verder door te lopen dan het caudaal
aspect van de blaas (pijl).

Cystografie
In alle gevallen: katheter in de blaas inbrengen en urine aflaten
- Negatief contrast: 5-15 mL/kg gas met driewegkraan
- Positief contrast ( 25-100mgI/mL): 5-15 mL/kg
- Dubbelcontrast (= positief contrast gecombineerd met gas):
2-10 mL positief contrastmiddel + 5-15 mL/kg gas
positieve cystografie
pneumocystografie

dubbele cystografie

Mislukte cystografie door een menging van urine en contrast medium. De urine
werd niet afgelaten vooraleer contrast werd ingespoten. Desondanks zijn er stenen
zichtbaar in het midden van de blaas.

Volwassen hond met hernia perinealis en retroflexie van de urineblaas. Men kan de
positie van de blaas bepalen door (A) het plaatsen van een katheter, (B) het inspuiten
van lucht, (C) het inspuiten van positief contrast.

Een blaasruptuur wordt het best gediagnostiseerd met een positieve cystografie.
Echografie is veel minder gevoelig dan contrast radiografie omdat kleine defecten erg
moeilijk op te sporen zijn en omdat lateral shadowing , zoals daarstraks gezien bij de
artefacten, heel gemakkelijk defecten in de blaaswand kunnen nabootsen. Hetgeen
gezien kan gezien worden op echografie: abdominale effusie rond de blaas in
combinatie met een weinig gevulde blaas, een focale verdikking van de blaaswand en
adhesies van het omentum op de plaats van een ruptuur.

Op echografie zijn bloedklonters hyperechogene, onregelmatige afgelijnde

densiteiten die geen akoestische schaduw produceren.
Ze kunnen het gevolg zijn van trauma, infectie en neoplasie van de blaas. Maar
stollingsstoornissen en nieraandoeningen kunnen hier eveneens de oorzaak van
zijn.

Blaasgruis komt overeen met een diffuse echogene blaasinhoud die meestal te
klein is om een acoustische schaduw te veroorzaken. Er komt, in voor de rest
volledig normale blazen, regelmatig gruis voor zonder daarom enige klinische
betekenis te hebben.
Door de blaas op te schudden, door met de transducer op de huid op en neer te
duwen, kan men zeer kleine hoeveelheden sediment in beeld brengen die anders
op de wand van de blaas blijft kleven en zo onopgemerkt blijft.

Een voorbeeld van het belang van het opschudden van de blaas op het einde van
een echografisch onderzoek alvorens met cystocenthese doet, wordt hier
gellustreerd. (A) Het dorsaal aspect van de blaas is hyperechogeen (pijlen). (B)
Beeld genomen na het opschudden van de blaas. Men ziet een zeer grote
hoeveelheid grove kristallen. (C) De kristallen post-chirurgie.

Op radiografie kunnen blaaststenen radiopaak of radiolucent (zoals

ammoniumuraat stenen) zijn. De radiolucente stenen kunnen in beeld gebracht
worden door het gebruik van contrastmiddel.

Radiopake en radiolucente blaasstenen, maw ook de stenen die niet op radiografie kunnen
gezien worden, worden op echografie gezien als hyperechogene focale zones die een
duidelijke acoustische schaduw veroorzaken.
De hoeveelheid schaduw is afhankelijk van de compositie en de dichtheid van de steen,
maar ook van de positie van de focuspunten en van de gebruikte frequentie van de sonde.

Cystitis is n van de meest geziene blaasaandoeningen. Een chronische cystitis veroorzaakt een
verdikking van de blaaswand (pijlen), die meestal gepaard gaat met een verlies van de wandlagen
en een onregelmatige aflijning van de binnenwand. De verdikking van de wand is het meest
uitgesproken thv de cranioventrale blaastop, maar kan verder uitbreiden in ergere gevallen. De
absolute dikte van de blaaswand is op zich niet belangrijk, maar moet wel overal even dik zijn.

Een blaastumor veroorzaakt meestal een verdikking van de blaaswand (= massa)

met verlies van de wandlagen. De verdikking van de wand is het meest
uitgesproken thv de caudaal aspect van de blaas (blaashals) maar breidt vaak uit
naar craniaal.

Volwassen kat met blaastumor

A. Pneumocystografie - een weke delen opaciteit is zichtbaar uitgaande van de
dorsale wand van de urineblaas (pijl)
B. Cystografie - er een vullingsdefect ter hoogte van de dorsale wand van de
urineblaas (pijl)

Paraprostaat cyste bij een volwassen hond. Er is een weke delen massa met een
gemineraliseerde rand zichtbaar in het caudaal abdomen. Deze massa verplaatst
de darmen naar craniaal en naar dorsaal. De urineblaas (niet zichtbaar op dit
beeld) is meestal verplaatst naar cranio-dorsaal.

Urethro-cystografie:
Een foleykatheter wordt in het distaal deel van de urethra ingebracht en het
ballonnetje wordt opgeblazen
Onverdund contrastmiddel wordt aan dosis van 5-10 ml ingespoten
Tijdens inspuiten foto nemen

Pneumocystografie er is een blaassteen (pijl) zichtbaar in het midden van de

blaas, dat een sterk verdikte wand vertoont.

Laterale opnames ter hoogte van het os penis bij een volwassen hond
A: apart ossificatiecentrum caudaal en in het verlengte van het os penis (pijl)
B: twee urethrasteentjes (pijlen) ventraal van het os penis

Volwassen hond met ruptuur van de blaaswand. Laterale opname genomen

tijdens een retrograde urethrografie. De ingespoten lucht komt rechtstreeks
terecht in het peritoneum.

Volwassen hond met ruptuur van de urethra, laterale opname genomen

tijdens een retrograde urethrografie. Er is een zware opstapeling van positief
contrastmiddel in het bekken (rondom de proximale urethra) en rondom de
urineblaas.

A: op een Li-Re laterale opname (genomen in rechter decubitus) is de pylorus

met vocht gevuld en moet niet verward worden met een massa.
B: op een Re-Li laterale opname (genomen in linker decubitus) is de pylorus
met gas gevuld.

Wanddikte van de maag:

max 5 mm (tussen de plooien)

Volwassen hond met cachexie

Volwassen hond met ascites

Volwassen hond met peritonitis

Jonge hond: normaal beeld van het abdomen

L5

Laterale opname van het abdomen van een volwassen hond met mechanische
ileus. Er zijn meerdere sterk gedilateerde dunne darmlussen (> 1.6x hoogte van
het vijfde wervellichaam) zichtbaar.

Laterale opname van het abdomen van een volwassen hond met chronische
subobstructie veroorzaakt door een intestinaal vreemd voorwerp. Er is verlies van
contrast in het centraal abdomen. Een ronde, hyperdense structuur (pijl) is
zichtbaar in het centraal abdomen.

2004: > 4.5 mm jejunum

> 6.0 mm duodenum

B
1
4

3
2

Echografisch beeld van een darminvaginatie bij een hond. (A) Op het
longitudinaal beeld zijn twee evenwijdige dunne darmlessen zichtbaar. (B) Op
het transversaal beeld, ziet men de intussuscipiens (1), de intussusceptum (2)
en hyperechogeen mesenterisch vet met anechogene bloedvaten (3). Er is ook
een klein hoeveelheid peritoneaal vocht aanwezig (4).

(A) De meeste vreemde voorwerpen zijn hyperechogeen en geven een

akoestische schaduw. (B) Andere aspecten zijn mogelijk zoals op dit beeld: het
vreemd voorwerp was een ronde speelgoedbal in mousse.

Typisch aspect van een intestinaal lineair vreemd voorwerp bij een kat. De dunne darm is
opgestroopt rondom het voorwerp in het centraal abdomen. De darmen hebben een
abnormaal grote diameter en een patroon van serosale plooien en golven. Vaak zijn er kleine,
druppelvormige gas opaciteiten zichtbaar door de vorm die de darm aanneemt terwijl hij
tracht het vreemd voorwerp te laten passeren. Differentiaal diagnose: dunnen darm
vergroeingen secundair aan een peritonitis.

Een zwelling tussen de laatste en

voorlaatste rib kan overeen komen met

de aanwezigheid van een vreemd

voorwerp (satstok). Op dit beeld ziet

men een lineair vreemd voorwerp
(pijlen) (zonder akoestische schaduw)
omgeven door een hypoechogene zone
(oedeem asterisk)) die uitgaat tussen
twee ribben (pijlpunt)

1
2

De drie tekenen van enteritis op echografie zijn: (1) verdikte darmwand, (2)
hyperechogene mucosa, (3) verdikte muscularis (even dik of dikker dan de mucosa).

L 1.49 cm

Echografisch beeld van een intestinaal leiomyosarcoom. Een hypoechogene

massa uitgaande van de darmwand (muscularis laag) is zichtbaar. De normale
lagen zijn niet meer zichtbaar ter hoogte van de massa.

Echografisch beeld van een hond met intestinaal lymphoma (dwarse doorsnede).
De darmwand is symmetrisch verdikt met verlies van de normale darmlagen.

Op dit echografisch beeld is de wand van de duodenum gekarteld. Deze bevinding

is meestal geassocieerd met een pancreatitis of een peritonitis. Als er geen
duidelijke oorzaak gevonden kan worden voor deze bevinding, moet het onderzoek
na 6-24u herhaald worden.

Echografisch beeld van een lymfangiectasie. Er lopen vertikale lijnen/strepen in de

mucosa die overeen komen met gedilateerde lymfevaten.