GroenLinks Magazine december 2003, pagina's 4-5.

OPINIE
Zachte heelmeesters
Stinkende wonden
Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. GroenLinks moet het initiatief heroveren
in het integratiedebat door afstand te nemen van een aantal oude standpunten. Bij een
kritisch multiculturalisme past geen vrijheid van onderwijs.
Mellouki Cadat
Rechts zet op dit moment de toon in het integratiedebat door migranten te criminaliseren
en een beleid van des-integratie te voeren. Veelzeggend wat dit betreft is de verhuizing
onder Balkenende I van de Dienst Integratie van het ministerie van Binnenlandse Zaken
naar dat van Justitie. Er wordt nu 56 miljoen euro bezuinigd op de
inburgeringsbudgetten. Rechts heeft een multiculturele zonnesteek opgelopen. De VNG,
de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, schrijft in haar recente 'Lokale
Integratieagenda': veel gemeentes vinden 'de scherpte en de verharding van het
[landelijk] debat te extreem'.
Terwijl iedereen nieuwe antwoorden verwacht, neemt links een afwachtende houding
aan. Het blijft akelig stil. GroenLinks is in het defensief gedrongen en verdedigt, onder
het motto 'het oude beleid was beter dan het huidige', in feite het Paarse
integratiebeleid. Waar zijn de tegenvoorstellen, waar is het offensief? Net voor de moord
op Fortuyn in april 2002 sprak Rosenmller kritisch over de linkse visie op de
multiculturele samenleving (Pulchri-rede). Dat was een aanzet, maar daar is het bij
gebleven. GroenLinks mist een eigen kijk op het integratiedebat en dat komt doordat
niemand in de partij de knuppel in het hoenderhok durft te gooien. Een deel van de partij
heeft opvattingen over de multiculturele samenleving die men niet hardop durft uit te
spreken.
Er is multicultureel ongeduld bij de achterban van de partij: wat vinden we nou van dit
vraagstuk? Laten we om te beginnen de politieke verschillen binnen GroenLinks op dit
punt erkennen. Aan de ene kant staan het 'internationalisme', de open grenzen en de
zachte heelmeesters. Aan de andere kant het 'nationalisme', grenzen trekken en
misstanden aanpakken. Omdat men geen confronterende posities durft in te nemen blijft
het debat vaag of vindt er zelfs helemaal geen meningsuitwisseling plaats. Van de 250
afdelingen van GroenLinks hebben er 6 een debat over dit onderwerp georganiseerd,
terwijl het toch de bedoeling was om hierover partijbreed te discussiren. Een gemiste
kans. De oorzaak ligt bij het conservatisme van veel lokale GroenLinkse-besturen.
Of neem het huidige debat over moslimscholen en de vrijheid van onderwijs. Er is alom
ophef over de uitspraken van VVD-Kamerlid Hirsi Ali, maar toen in de zomer van 2002
GroenLinks-prominent Zeki Arslan de afschaffing van artikel 23 verdedigde in het
GroenLinks Magazine werden in de partij zijn opvattingen doodgezwegen. Dit zegt iets
over de partijcultuur: men houdt zich op de vlakte bij heikele politieke kwesties. Door dit
gebrek aan debat en durf is het niet mogelijk naar buiten de treden met innovatieve
standpunten.
De koers van de partij is die van zachte heelmeesters, stinkende wonden. GroenLinks
kan alleen een nieuwe toon zetten in het debat door afstand te nemen van een aantal
oude standpunten. De partij moet helder maken dat ze tot nieuwe inzichten is gekomen.
Een eigen visie waarin de problemen van de multiculturele samenleving worden erkend
n die fundamenteel afwijkt van de mening van rechts. Wat zou die nieuwe visie van
GroenLinks moeten omvatten?

1.

Politici, media en egostische autochtone burger maken migranten zwart;

GroenLinks moet daarop nuchter reageren: de multiculturele samenleving is niet

2.
3.

4.

5.

6.

7.

alleen een feit maar ook de norm. De Nederlandse natie kent een grote mate van
etnisch-culturele verscheidenheid. Nederland is een immigratieland, met een
integratiebeleid.
GroenLinks moet bouwen aan een samenleving waarin mensen de kernwaarden
van de parlementaire democratie delen. Deze democratisch politieke cultuur is
wat de verschillende etnisch-culturele groepen bindt.
GroenLinks moet staan voor een kritisch multiculturalisme. We willen geen
samenleving waarin 'kutmarokkanen' antisemitische leuzen roepen en
leerkrachten, homo's, vrouwen en bejaardenhuizen terroriseren. Wet is wet. In
gelijke gevallen, gelijke behandeling. Migranten die de wet overtreden dienen
gelijk behandeld te worden.
Onder GroenLinksers is veel verwarring over de scheiding tussen de noodzakelijke
emancipatie van etnische groepen en de emancipatie van het individu. Er heerst
nog altijd schroom om criminelen in woord en daad aan te pakken. Zeker als zij
toevallig een kleurtje hebben: zwart zijn is een verzachtende omstandigheid.
Fout! Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Het gaat hier niet om
politiek correct zwart bewustzijn maar om een averechts werkende politieke
denkfout. Ongelijke behandeling van individuele criminelen die toevallig een
Marokkaans achtergrond hebben belemmert de emancipatie van de gehele
Marokkaanse bevolkingsgroep.
Ons idee van de multiculturele samenleving is er niet een waar etnisch-culturele
groepen absolute rechten hebben. GroenLinks is fel tegen besnijdenis, polygamie,
eerwraak. De multiculturele samenleving is niet een samenleving waarin moslims
homo's en vrouwen onderdrukken. GroenLinks moet daar een hard punt van
maken bij moslimorganisaties. Wij houden een pleidooi voor de emancipatie van
individuen: het recht en de ruimte van individuen (vrouwen, jongeren, homo's,
ouderen, gehandicapten) om zich te emanciperen van en binnen de eigen
etnisch-culturele groep. Wij staan voor antiracisme en goede antidiscriminatiewetten, zowel voor individuen als voor groepen.
De GroenLinkse multiculturele samenleving is er niet een waarin leden van
godsdienstige groepen ostentatief de symbolen van hun geloof dragen in
openbare voorzieningen en staatsinstellingen. Dat vraagt om een wettelijk verbod
op het zichtbaar dragen van godsdienstige tekens zoals hoofddoekjes, burqa's,
kruisjes, keppeltjes in openbare voorzieningen. Omdat het publiek domein van
iedereen is, mag geen godsdienst dit ostentatief veroveren met behulp van welke
symbool dan ook.
Artikel 23, dat de vrijheid van onderwijs vastlegt, is ooit ontworpen voor het
vreedzaam naast elkaar kunnen leven van de verschillende zuilen. Anno 2003
leidt het tot misbruik. Te veel moslimsorganisaties in Nederland vertonen
fundamentalistische trekken en krijgen hiervoor door artikel 23 onbedoeld ruimte.
Hirsi Ali heeft gelijk als ze het moslimonderwijs ter discussie stelt. Eigen onderwijs
leidt tot eigen controle op eigen mensen door de sociale controle via de moskeen
al dan niet ondersteund de lange arm van buitenlandse ambassades. Een
samenleving waarin via moskeen onderwerping van de vrouw en haat tegen
homo's en de westerse samenleving wordt gepredikt is niet onze samenleving.
Door fundamentalisme in moskeen en Koranscholen te gedogen en met
gemeenschapsgeld te ondersteunen ontstaat een vruchtbare bodem voor het
ontwikkelen van gedachten die kunnen leiden tot terrorisme. Artikel 23 dient te
worden afgeschaft.
Scheiding van etniciteit en staat (net als scheiding van kerk en staat) is
uitgangspunt. Er is dus geen recht an sich van etnische groepen - ook niet van de
Friezen - om in het publiek domein vast te houden aan hun eigen cultuur en
identiteit. Bevordering van zelforganisaties is gericht op de versterking van
maatschappelijke en politieke participatie. Vanuit die gedachte investeren wij
massaal in de bevordering van zelforganisaties die bijdragen aan de emancipatie
van de eigen groep. Subsidies aan zelforganisaties worden vooral lokaal verstrekt.

Beoordeling kan lastig zijn, want subsidieer je bijvoorbeeld moslimvrouwen die de

koran willen bestuderen? Lokale GroenLinks-politici zullen meer dan nu contacten
moeten leggen met migrantenorganisaties en zich moeten verdiepen in hun
betekenis. Tegelijkertijd staan wij voor maatregelen in het publieke domein
(voorkeursbeleid en diversiteitbeleid) om de achterstandspositie van individuen in
arbeidsorganisaties, in het onderwijs, op de woningmarkt weg te werken.
8. GroenLinks moet zich keren tegen assimilatie als kern van het beleid. Voor de SP
en de rechts-liberalen houdt afschaffing van artikel 23 van de grondwet ook
afschaffing in van het recht op culturele uitdrukking. Voor ons niet. GroenLinks is
voor de mogelijkheid de eigen taal te leren, naast de verplichte Nederlandse
taallessen. Taal is een wezenlijk onderdeel van de identiteit van groepen en
individuen. Het leren van moderne levende talen heeft een toegevoegde waarde
voor individuen en de samenleving in het licht van de groei van transnationale
culturele en economische betrekkingen. Verplichte Nederlandse taallessen moeten
gegeven worden waar dat nodig is, dus vooral op de werkvloer, in werkuren en
met financile bijdrage van werkgevers als onderdeel van de arbeidsvoorwaarden.
9. Integratie moet worden versterkt door de mogelijkheid tot naturalisatie te
vergroten en het kiesrecht voor migranten uit te breiden naar het landelijk en
Europees niveau. De strijd om de politieke rechten is nog niet gestreden. Een
samenleving waarin vrouwen of niet-moslims geen lid van een politieke partij
(SGP, AEL) mogen worden, is niet onze samenleving. De mate van openheid van
de Nederlandse politiek benvloedt de mate van integratie. Hoe meer politieke
rechten hoe minder etnische behoudendheid.
10. Het multiculturalisme van GroenLinks is pragmatisch van aard. Wij gaan uit van
onze lokale ervaringen. Een studie van het Wetenschappelijk Bureau van
GroenLinks (Laure Michon, (2003): Het lokale antwoord; GroenLinkse ervaringen
in multiculturele steden en lessen uit de praktijk) beschrijft GroenLinkse
ervaringen. GroenLinks heeft geen regeringsverantwoordelijkheid gedragen in het
integratiebeleid maar wij dragen wel bestuurlijke verantwoordelijkheid voor lokale
antwoorden op het integratievraagstuk. Hierop kunnen wij worden afgerekend en
hierop kunnen wij voortbouwen.
Mellouki Cadat is deelraadslid voor GroenLinks in Amsterdam-Zeeburg. Dit artikel schrijft
hij op persoonlijke titel.