Inhoud NoordNieuws 1 > 2008 1

2 12 14

16 30 38

Opinie 2 Het belang van de creatieve industrie voor Noord-Nederland

10 Ondernemerslobby noordelijke infrastructuur succesvol
16 Waterschapsverkiezingen belangrijk voor het bedrijfsleven
22 Klein percentage studenten wil ondernemen
30 Het m/v-debat verdient meer urgentie

Actualiteit 12 The making of Hier trekken we de lijn

14 Groen licht voor vogeltrek

Vereniging 5 Feestelijke opening nieuw kantoor

20 Sportieve Zaken: winnaars hebben een plan, verliezers een excuus
27 Kamer van Koophandel Noord-Nederland goed van start
32 Ondernemers eensgezind over gemeentelijke herindeling
40 Vind nu uw hoger opgeleide starters!

Praktijk 8 Regelingen voor samenwerking bedrijfsleven en beroepsonderwijs

26 StormMC blijft aan kracht winnen
28 Aqil Radjab, winnaar The Other Businessman-Award

Vaste rubrieken 6 Bedrijfsnieuws

9 Column
24 Actualiteiten
27 VNO-NCW Noord in actie
29 Personalia
34 Ingezonden
35 Welkom nieuwe leden
36 Hoe is het een jaar later met...
38 Verrassende bedrijven
2 NoordNieuws februari 2008 Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl
Hoofdstedelijk toporkest versus zelfbewuste regio
De C-factor
Het belang van de creatieve
industrie voor Noord-Nederland
Ieder jaar in januari is Groningen gedurende
drie dagen de Europese hoofdstad van de
popmuziek. Een gesprek met Thijs Helfrich,
creatief directeur en mede-eigenaar van TFE
over het nut van sponsoring van Noorderslag/
Eurosonic en over het belang van creatieve
industrie voor Noord-Nederland.
De ambitie tot de muzikale internationale top te behoren kost
geld. Amsterdam weet er alles van. Het concertgebouworkest
vroeg aan rijk en gemeente voor de komende vier jaren in
totaal 3 miljoen euro per jaar extra. Om vanaf volgend jaar de
salarissen met 20 procent te verhogen. De minister moet kiezen.
Jarenlange nationale cultuurreflexen hebben een slagveld
aangericht buiten de randstad. Het protest tegen deze
stuitende blikvernauwing is met de jaren luider en schriller
geworden, ondanks ferme voornemens van bewindslieden
hierin verandering aan te brengen.
Foto’s: theFactor.e
Op 25 januari 2008 zijn de volgende moties aangenomen in de
Tweede Kamer:
Motie Leerdam c.s.
Verzoekt de regering om:
> het verankeren van het criterium van geografische spreiding in
de opdracht aan en het beleidskader voor de fondsen;
> het vertalen van ambities van provincies en gemeenten in een
aanwijzing aan de fondsen;
> het opnemen van een brede presentatie van betrokken
deskundigen in de adviescommissie uit alle delen van het land.
Motie Van Vroonhoven c.s.
Verzoekt de regering een substantiële verbetering van de geogra-
fische spreiding van de nieuwe rijksmiddelen voor kunst en cultuur
via de Cultuurnota en via de fondsen ten opzichte van de huidige
situatie te bewerkstelligen.
Het verleden heeft duidelijk gemaakt dat er alle aanleiding is de
uitwerking van deze moties nauwgezet te monitoren.
Scheuren
Gebrek aan continuïteit bij bestuurders, vierjaarlijkse rituele
dansen bij de toekenning van middelen, een gangbare elitaire
houding over het nationale cultuurgoed, geven gevestigde
machten telkens opnieuw een superieure uitgangspositie. Hier-
van profiteert Amsterdam, gesteund door de zogeheten
grachtengordel-clan, disproportioneel. De grenzen komen
echter in zicht van hetgeen ook door leken nog begrepen kan
worden. De spanning binnen de cultuurbegroting vertoont
zichtbare scheuren. De schaarse beschikbare middelen zijn
ontoereikend om aan de wensen voor musea, amateurkunst,
volkscultuur èn regionale spreiding tegemoet te komen.
Een combinatie van randstedelijk machtsdenken en stadse
minachting voor het platteland dragen zorg voor een zeldzaam
contrast binnen Nederland. Noord-Nederland heeft alle reden
zich hier heftig tegen te verzetten. Het vigerend rijksbeleid is
ongeloofwaardig waar al jaren slechts gesproken wordt over
een andere toedeling van cultuurgelden. Het papier is geduldig.
De relatie tussen een vitaal cultureel klimaat en economische
dynamiek is zonneklaar. Er is brede ondersteuning voor de notie

dat de kwaliteit van de culturele infrastructuur van bepalende
Opinie
invloed is op de aantrekkelijkheid en wervingskracht van de
totale vestigingsregio. Het rijk heeft eveneens een verant-
woordingsplicht naar met name de regio’s buiten de randstad.
Onaanvaardbaar
Even wat cijfers. De gemeente Amsterdam claimt èn ontvangt
reeds 50% van het beschikbare rijkscultuurgeld. In Amsterdam,
Den Haag en Rotterdam (steden die nota bene in elkaars directe
nabijheid zijn gelegen) slaat 75% neer. De povere toedeling
van middelen aan complete provincies als Drenthe, Friesland
en Groningen steken hier ronduit aftands bij af. In absolute
en in relatieve zin. Amsterdam ontvangt nu reeds een factor
500 x meer dan de provincie Drenthe. Noord-Nederland wordt
disproportioneel zwaar getroffen met een luttele 3% van het
nationale cultuurbudget. Dit heeft een gezonde ontwikkeling
van de culturele scène in Noord-Nederland jarenlang onaan-
vaardbaar belemmerd.
Noorderslag
In de snel groeiende creatieve sector werken in Noord-
Nederland 33.000 mensen verspreid over de media, enter-
tainment, computergames, design, architectuur, kunsten,
musea, boekhandels, mode enz. Begin januari, rond het festival
Noorderslag, ontmoetten de toonaangevende personen uit
deze sector elkaar tijdens de inspirerende tweede editie van
Noordermatch. De opkomst van deze sector staat niet op
zichzelf. We maken een draai van de arbeidersklasse naar de
creatieve klasse. Bij Silicon Valley wordt vaak aan high tech
gedacht, maar de aanwezigheid van veel kunstenaars en
culturele instituties is wat deze regio zo succesvol maakt.
3
Weglekken
Welbeschouwd geeft de Nederlandse overheid een bescheiden
bedrag uit aan kunst en cultuur. Afgezet tegen de omvang van
de Nederlandse economie gaat er slechts 0,08 procent naar de
kunsten. Afgezien van het beschikbare bedrag vallen er ronduit
forse onevenwichtigheden op. Internationaal toonaangevende
verbindingen tussen kunst, cultuur, creativiteit en economische
activiteiten zijn communicerende vaten. VNO-NCW Noord
waarschuwt voor het weglekken van de culturele energie in de
noordelijke regio. Recent gaf het internationaal gerespecteerde
Noorderlicht met hoofdzetel Groningen blijk van ernstige
liquiditeitsproblemen.
Krampachtig en reflexmatig rijksbeleid voedt en bevestigt
ten onrechte het beeld dat culturele excellentie exclusief is
voorbehouden aan de Hollandse gewesten. Noord-Nederland
overvraagt allerminst wanneer zij de nationale overheid maant
definitief afstand te nemen van bestendige gedragslijnen.
Economie is teamwork. Dat geldt ook voor een vitale culturele
infrastructuur.
TFE (theFactor.e) is dit jaar, naast Essent en
Grolsch, hoofdsponsor geworden van het
Noorderslag/Eurosonic festival. Dit festival
beheerst de stad Groningen elk jaar begin
januari voor drie dagen en wordt in Europa
gezien als de “Uitmarkt” van de moderne
Popmuziek. Een gesprek met Thijs Helfrich,
Creatief Directeur en mede-eigenaar van TFE,
over het nut van sponsoring van Noorderslag/
Eurosonic en over het belang van creatieve
industrie voor Noord Nederland.
Met 70 medewerkers en vestigingen in Groningen en Hilversum
is theFactor.e één van de grotere internetbureaus van ons land.
In 2007 werd TFE net niet de onderneming van het jaar in
Groningen, maar kreeg het wel, samen met zakenpartner
Tactus, een prijs van bijna 600.000 euro voor het ‘Alcohol de
Baas’ initiatief.
Wat was voor jullie de belangrijkste reden om hoofd-
sponsor van Noorderslag/Eurosonic te worden?
‘Wij willen het imago van TFE als jong, creatief, innovatief en
ondernemend bedrijf behouden en verder versterken en zijn
ervan overtuigd dat het sponsoren van dit festival daar heel
direct op aansluit. Een imago waarmee wij ons ook nadrukkelijk
manifesteren op de arbeidsmarkt. Daarnaast speelt muziek een
essentiële rol in het dagelijkse leven van onze medewerkers.
Het is een verbindende factor. Veel van onze mensen zijn
opgegroeid in Groningen met Noorderslag, maken zelf ook
muziek en zijn er nu heel trots op dat zij bij een bedrijf werken
dat zijn sponsorbeleid voor een groot deel richt op het
populaire meerdaagse popfestival in de eigen stad. En die trots
kunnen wij als TFE prima gebruiken.’
Thijs Helfrich, Creatief Directeur en mede-eigenaar van theFactor.e
4 NoordNieuws februari 2008
‘Noorderslag geeft de stad
en provincie een ideale
mogelijkheid om zich
nationaal en internationaal
te presenteren’
Hoofdsponsor samen met Essent en Grolsch, niet de
kleinste bedrijven. Moest je een grote zak met geld
meebrengen?
‘We hebben een sponsorcontract afgesloten voor drie jaar. In
die drie jaar ondersteunen we het festival met wat wij het beste
kunnen, namelijk internetapplicaties ontwerpen en maken. Dus
in zekere zin is het een barter deal. Dit jaar hebben wij heel
veel uren gestoken in de nieuwe website voor het festival en
het seminar. Uiteindelijk moet dit resulteren in een pan-
Europese site voor moderne popmuziek. Wij doen dit in nauwe
samenwerking met Noorderslag, Buma Cultuur en de EBU
(European Broadcast Union). Daarnaast reiken wij samen met
Noorderslag de “Interactive Award” uit aan een band die
zich nadrukkelijk manifesteert op internet. Hiervoor stelt TFE
5000,- euro als prijs beschikbaar plus een professioneel hosting
contract en twee dagen in onze eigen geluidsstudio.’
Inmiddels is het festival al weer voorbij. Was het de
moeite waard? Is er uitgekomen wat je verwacht had?
‘Het was zeker de moeite waard. De woensdag voor het festival
hebben wij als bedrijf de Stadsschouwburg gehuurd waar wij
met behulp van sprekers en drie Eurosonic bands in de grote
zaal onze klanten en relaties op de hoogte hebben gebracht
van nieuwe ontwikkelingen bij TFE en op internet. Veel klanten
van ons komen uit het westen en die waren aangenaam verrast.
Niet alleen door de ambiance en de kwaliteit van de sprekers
maar ook door de ogenschijnlijk gewaagde combinatie van een
zakelijk congres met moderne popmuziek.
De “Interactive Award” heeft landelijk heel veel publiciteit
opgeleverd en met de band “Van Katoen” een uitstekende
winnaar gekregen. Onze naamsbekendheid is flink toe-
genomen. Wij zijn door de Noorderslag/Eurosonic volop mee-
genomen in de publiciteit en wij hebben op verschillende
momenten tijdens het seminar onszelf goed kunnen
presenteren. Het smaakt naar meer en eigenlijk zijn wij nu al
met de festivalorganisatie begonnen met de voorbereidingen
voor volgend jaar. Binnen ons bedrijf heeft het festival het
saamhorigheidsgevoel enorm versterkt en dat is van
onschatbare waarde.’
Wat is volgens jou de waarde van een festival als
Noorderslag voor het Noorden?
‘Een festival als Noorderslag is op vele fronten heel belangrijk
voor het noorden en vooral voor de stad Groningen. Drie dagen
lang is Groningen het middelpunt van de Europese popmuziek
en wordt de stad overspoeld door jonge, vaak goed opgeleide
creatieve mensen. Drie dagen lang staan overal in de stad
theFactor.e is gevestigd in een oude melkfabriek
televisie- en radiowagens, zijn alle hotelkamers bezet, moet
je zoeken naar een plekje in een restaurant en is Groningen
letterlijk in het nieuws. Noorderslag geeft de stad en provincie
een ideale mogelijkheid om zich nationaal en internationaal te
presenteren. Noorderslag geeft de stad Groningen enorme
culturele, economische en sociale impulsen. Noorderslag en
andere culturele uitingen kunnen er voor zorgen dat jonge
mensen na hun studie in het noorden niet vertrekken naar de
Randstad of het buitenland. Gemeente en provincie moeten
dit belang nog meer erkennen en het festival koesteren en
faciliteren. Niet alleen met geld. Zorg er voor dat opleidingen
zich kunnen presenteren, interesseer het bedrijfsleven voor
het Eurosonic Seminar. Kijk naar steden als Hamburg en Berlijn
die floreren vooral omdat ze hun creatieve industrie serieus
nemen.’
Heb je nog een tip voor andere ondernemers voor wat
betreft Noorderslag?
‘Schrijf je op tijd in voor het Eurosonic Seminar of kom naar de
Noordermatch. De Noordermatch is een bijeenkomst tijdens
het festival waar de creatieve industrie, het “normale” bedrijfs-
leven, de overheid en de opleidingen elkaar ontmoeten. En
natuurlijk is het slim om één van de sponsors te worden van het
festival. Een bezoek aan het festival en seminar is niet alleen
zakelijk interessant. Je ziet en hoort ook hele goede bands en
dj’s. Ga mij nou niet vertellen dat ondernemers in Noord-
Nederland alleen maar houden van dixieland.’
En wat gaat TFE het komende jaar verder doen?
‘Verder groeien en vanuit Groningen onze positie binnen de
Internetwereld nog verder verbeteren. Onze grootste zorg
daarbij is het vinden van de juiste mensen. Wij weten zeker dat
door onze sponsoring van Noorderslag Eurosonic er nu meer
talenten zijn in Noord Nederland die weten wie wij zijn, wat
wij doen en hoe wij tegen dingen aankijken. Ons uithangbord
“kom bij ons werken” is voor hen goed leesbaar geworden.’<

vereniging
Feestelijke opening
nieuw kantoor
Op 18 december werd het nieuwe
kantoor van VNO-NCW Noord, MKB
Noord en Bouwend Nederland regio
Noord feestelijk geopend. Velen maakten
gebruik van de gelegenheid om tijdens
het ‘open huis’ een kijkje te nemen op de
vierde verdieping van het gebouw aan de
Leonard Springerlaan 31 in Groningen.
Aansluitend verplaatsten de festiviteiten
zich naar Martiniplaza. Daar werd de
openingshandeling verricht door de drie
voorzitters - Louwe Dijkema (VNO-NCW
Noord), Riek Siertsema (MKB Noord) en
Jaring Feenstra (Bouwend Nederland
regio Noord) – en de landelijke kop-
stukken Bernard Wientjes (VNO-NCW),
Noud van Rooij (MKB) en Jan van Tuinen
(Bouwend Nederland). Zij kregen elk
een hamer aangeboden door Jacques
Wallage, de burgemeester van
Groningen, waarna symbolisch het
gezamenlijke onderkomen voor onder-
nemers afgetimmerd werd. Daarbij
werden zij bijgestaan door leerlingen van
de technische opleidingen in de drie
noordelijke provincies.
Daan Bultje Foto’s: Bas van Mierlo 5
d.bultje@vno-ncwnoord.nl
Drie regionale ondernemerskoepels
samen onder één dak is uniek in
Nederland. De organisaties blijven
zelfstandig, maar door de gezamenlijke
huisvesting wordt de onderlinge samen-
werking intensiever en effectiever zodat
nog slagvaardiger kan worden
geopereerd bij het behartigen van de
belangen van ondernemend Noord-
Nederland.<
Nieuw adres VNO-NCW Noord
Bezoekadres
Leonard Springerlaan 31
(4de verdieping)
9727 KB Groningen
Postadres
Postbus 132
9700 AC Groningen
T 050 534 38 44
www.vno.ncwnoord.nl
6 NoordNieuws februari 2008
> Suiker Unie sluit haar fabriek in
Groningen, als gevolg van het voor-
nemen de suikerproductie te
concentreren in de fabrieken in
Dinteloord en Hoogkerk. Dit is het
gevolg van de reductie van het suiker-
quotum, bepaald door het Europese
suikermarktbeleid, waardoor de
productie in de komende jaren zal afne-
men. Door de sluiting komen alle
arbeidsplaatsen in Groningen te
vervallen. Voor de 98 medewerkers
zullen alternatieven gevonden worden.
> TNO Informatie- en Communicatie-
technologie in Groningen en IDL
Sensor Solutions in Assen hebben een
samenwerkingsovereenkomst gesloten.
De samenwerking moet er toe leiden
dat hoogwaardige TNO-ontwikkelingen
met ondersteuning van IDL rijp gemaakt
worden voor de markt. Het doel is dat
(mkb-) bedrijven uit Drenthe, Friesland
en Groningen de gelegenheid krijgen
met deze kennis nieuwe producten en
diensten naar de markt te brengen.
> De Friesland Zorgverzekeraar biedt
in samenwerking met NewHabits haar
verzekerden de mogelijkheid om via
internet af te vallen. NewHabits is een
online polikliniek voor behandeling van
onder andere obesitas. In 2008 worden
180 verzekerden van De Friesland,
verdeeld over drie perioden, in staat
gesteld om in 14 weken via internet af
te vallen, gevolgd door een levenslange
online nazorg.
> Friesland Foods en Campina hebben
bekend gemaakt dat zij een onderzoek
starten naar de mogelijke meerwaarde
van een fusie van beide coöperaties en
zuivelondernemingen. De verwachting is
dat zij door een fusie hun internationale
positie aanzienlijk kunnen verstevigen en
wereldwijd verder kunnen groeien in
Europa, Azië, Afrika en Amerika.
Verwacht wordt dat in de tweede helft
van 2008 de mogelijke fusie kan worden
afgerond.
WitecWitronic in Ter Apel neemt de
onderneming Wijdeven in het Noord-
Brabantse Oirschot over. WitecWitronic is
producent van hoogwaardige inductieve
componenten en fijnmechanische onder-
delen en verovert met de overname de
positie van onbetwist marktleider in deze
branche. De overname is tot stand
gekomen met de hulp van de
Investerings- en Ontwikkelingsmaat-
schappij voor Noord-Nederland (NOM).
> Kreeft Opleidingen, PTC-
opleidingen en Alescon hebben het
initiatief genomen voor het oprich-
ten van de Praktijkschool Logistiek &
Groothandel. Daarmee springen zij in op
de dringende behoefte aan personeel,
die bij een aantal logistieke bedrijven in
de regio bestaat. Begin januari zijn tien
deelnemers gestart op de Praktijkschool.
Zij kunnen in februari terecht bij één van
de zeven bedrijven die het praktische
gedeelte van de opleiding voor hun
rekening nemen.
> Van Raad Consults B.V. is per
1 januari 2008 gefuseerd met Ressenaar
& Partners B.V. Beide management- en
adviesbureaus werkten al sinds begin
2006 in diverse projecten samen. Met
ingang van 1 januari hanteren zij de
nieuwe handelsnaam Ressenaar Van
Raad.
> Anker Verzekeringen B.V., onder-
deel van de Anker Groep, heeft Dorwaal
vestiging Sappemeer overgenomen. Deze
vestiging van Dorwaal Assurantiegroep
Nederland N.V. zal volledig geïntegreerd
worden in Anker Direct, het particuliere
afzetkanaal van Anker Verzekeringen
B.V.
> Universitair Medisch Centrum
Groningen start een internationaal
topinstituut op het gebied van gezond
ouder worden. Het doel van dit instituut
wordt het bundelen van alle uit onder-
zoek kennis over gezond zijn en blijven.
Met het topinstituut zijn ongeveer 400
arbeidsplaatsen gemoeid. Het UMCG
verwacht dat het instituut binnen drie
jaar gerealiseerd zal zijn.
> N.V. Nederlandse Gasunie en
Koninklijke Vopak N.V. gaan met
Essent N.V. samenwerken aan de verdere
ontwikkeling van het Eemshaven LNG-
project. De bedrijven hebben daartoe
een Heads of Agreement getekend.
Onderdeel van deze overeenkomst is de
verwerving van 25% van de aandelen
in het project door zowel Gasunie als
Vopak. Essent heeft een belang van 50%.
> Het bedrijf achter I-See.tv verandert
haar naam in Community Television
Group (CTG). Bovendien wordt de
naam van de internetzender omgedoopt
tot Studenttelevision.tv. Deze internet-
zender biedt als enige een professionele
programmering gemaakt voor en door
studenten in heel Nederland. Het bedrijf
betrekt per 1 maart een nieuw onder-
komen aan de St. Walburgstraat in de
Bedrijfsnieuws Stand van zaken
binnenstad van Groningen.
> De Friese Agro Alliantie is op
30 januari jl. van start gegaan. Het
strategische samenwerkingsverband voor
de agro-sector, wil een platform bieden
waar kennis wordt gedeeld en van
waaruit projecten worden geïnitieerd en
gestimuleerd. In deze aliantie zijn het
bedrijfsleven, de overheid, kennis-
instellingen en dienstverleners vertegen-
woordigd zijn. De Friese Agro Alliantie
is een initiatief van The Friesian en DB
Wilaard Holding, in samenwerking met
de Rabobank en de Kamer van Koop-
handel.
> Hanzehogeschool Groningen opent
op 20 februari het Kenniscentrum Arbeid
(KCA) dat zich richt op het verhogen
van de arbeidsparticipatie, de arbeids-
productiviteit en het verbeteren van
de spelregels rond arbeid. Het KCA wil
op deze wijze Noordelijke bedrijven,
burgers, sociale partners en overheden
bijstaan in het vinden van een nieuwe
balans tussen flexibiliteit en zekerheid op
de Noordelijke arbeidsmarkt binnen en
tussen organisaties. Enerzijds wordt het
concurrentievermogen van organisaties
vergroot, en anderzijds de (werk)zeker-
heid voor burgers.
Bedrijfsnieuws Stand van zaken
Dragons’ Den
De KRO start vanaf april 2008
met een nieuwe reeks van het
programma Dragons’ Den. In dit
programma staan startende onder-
nemers centraal die hun idee voor
een nieuw product, bedrijf of dienst
willen verwezenlijken, maar niet het
geld tot hun beschikking hebben om
de onderneming te starten en in de
markt te zetten. De kandidaten
krijgen éénmalig de kans om hun
idee zo goed mogelijk te presenteren
aan vijf multimiljonairs, de dragons.
Lukt het de pitcher de dragons te
overtuigen, dan kan deze in ruil voor
de investering een aandeel krijgen in
de nieuwe onderneming. Opgeven
voor het programma kan tot en met
29 februari via
http://dragonsden.kro.nl
 7

Leren Ondernemen Prijs 2007

Prijzenkast
Opinie

BusinessMatch Groningen heeft de

landelijke Leren Ondernemen Prijs 2007
gewonnen. De stichting, die wordt
gerund door studenten van het Instituut
voor Marketing & Management van de
Hanzehogeschool Groningen, organiseert
ieder jaar een ondernemerscompetitie
voor alle studenten van de hogeschool.
De Leren Ondernemersprijs wordt jaar-
lijks uitgereikt aan scholen die projecten
of programma’s uitvoeren om leerlingen
of studenten te stimuleren ondernemend
te zijn of ondernemer te worden.
De prijs is in het leven geroepen door
het partnership Leren Ondernemen, een
initiatief van de ministeries van
Economische Zaken en Onderwijs,
Cultuur en Wetenschap.<

Monkey Murder Mystery en raadsels uit te voeren. Van de 1200

Het Groningse communicatie advies- deelnemers wisten Michiel Vos en
bureau NWC Media heeft in Amsterdam Benjamin Derksen van NWC Media
de allereerste Nederlandse real-life game uiteindelijk de hoofdprijs van 5000 euro
Monkey Murder Mystery gewonnen. Het in de wacht te slepen.< 
doel van het spel was om tegenstanders
op te sporen en uit te schakelen door
met een mobiele telefoon een foto van
ze te maken en verschillende opdrachten

Eerste noordelijke creativiteitsprijs

Mensen voor cijfers.
Ons credo. In de praktijk van al onze
opdrachten hechten wij als register-
accountants en fiscaal juristen aan een
goed menselijk contact. Eens per kwartaal
ontmoeten wij onze cliënten, zodat wij weten
wat er bij hun speelt en wij direct kunnen zijn
in onze advisering. Want ook de DGA van
een grotere onderneming heeft wel eens een
sparringpartner nodig. En dan niet over onze
Handelsweg 16c - Tynaarlo
nota, want die is al glashelder. En dat Afier
voorstander is van bruikbare management T (0592) 53 09 53
informatie (liefst op een A4), dat wist u al. www.afier.com
res
Nieuw ad
Koninklijke Tichelaar uit Makkum heeft de
eerste noordelijke creativiteitsprijs gewonnen.
Deze prijs is ingesteld door de Kamer van Koophandel Noord-
Nederland en zal jaarlijks uitgereikt worden tijdens de nieuw-
jaarsbijeenkomst. De prijs is bedoeld om kunstenaars en creatief
ondernemerstalent een duwtje in de rug te geven, maar ook
om ondernemers in contact te brengen met mensen uit de
creatieve sector. Koninklijke Tichelaar ontving de prijs omdat
dit bedrijf er op zeer succesvolle wijze in is geslaagd creativiteit
en kennis te koppelen aan de industriële industrie: klassiek vak-
manschap, hedendaags design en toekomstgericht onderzoek
hebben in dit bedrijf een verbond gesloten.<

Leeuwarder Ondernemersprijs 2007

Aqua Zoo Friesland is tot winnaar van de Leeuwarder
Ondernemersprijs 2007 uitgeroepen. De jury had grote
waardering voor de bedrijfsmatige aanpak, de speciale
marketingmethoden, de inzet op kwaliteit, de getoonde visie,
veerkracht en doorzettingsvermogen. Vanaf 2003 groeide het
aantal bezoekers van circa 40.000 naar bijna 170.000 in 2007.
Aan de ondernemersprijs van de gemeente Leeuwarden was
een oorkonde en een sculptuur verbonden.<
8 NoordNieuws februari 2008
Regelingen voor samen-
werking bedrijfsleven en
beroepsonderwijs
Leren werken
VNO-NCW Noord spant zich op vele
manieren in voor een intensievere
samenwerking tussen haar achterban
en het beroepsonderwijs. Ook de
overheid stimuleert de samenwerking
tussen werkgevers en studenten of
scholieren met subsidies. Een kleine
bloemlezing van de mogelijkheden.
Leerbaan
Bij de Beroepsbegeleidende Leerweg
(BBL) combineert een mbo-student werk
en studie. Hij werkt vier dagen per week
in een bedrijf, ontvangt hiervoor salaris
en gaat op de resterende dag naar
school. Om deze zogenaamde leerbaan
aan te kunnen bieden, moet een bedrijf  is bedoeld als investering in het praktijk-
erkend zijn als leerbedrijf. Bedrijven
kunnen zich voor deze kwalificatie aan-
melden op de website www.stagemarkt.
nl of via de site www.colo.nl. Onder-
nemers die leerbanen aanbieden, hebben
veelal recht op een financiële tegemoet-
koming in het kader van de Wet
Vermindering Afdracht (WVA) die kan
oplopen tot x 5500 per jongere per
kalenderjaar. Als u een jongere in het
kader van een BBL-opleiding een leer-
baan aanbiedt, ontvangt u maximaal
x 2500 korting.
Stageplaats
Een mbo-student die de Beroeps-
opleidende Leerweg (BOL) volgt, gaat
vier dagen per week naar school en
werkt één dag per week in een bedrijf.
De werkgever die een BOL-scholier een
stage aanbiedt, krijgt een vermindering
van de belastingafdracht van maximaal
x 1200 voor een stage van een jaar en
minimaal x 200 voor een stage van twee
maanden. (www.mkbleerbanen.nl)
Werkzoekend
Als een jongere als werkloos werkzoe-
kende ingeschreven staat bij het CWI en
via de leerbaan opgeleid wordt tot een
Peter Buurman
p.buurman@vno-ncwnoord.nl
startkwalificatie, dan kunnen werkgevers
in aanmerking komen voor de WVA-
startkwalificatie van x 3000. Tenslotte is
er de subsidieregeling Beroepsonderwijs
in Bedrijf (BIB), die u kunt aanvragen als
u een samenwerkingsverband met een
vmbo-school of ROC aangaat. De subsidie
leren. (www.senternovem.nl)
Kenniscentra bedrijfsleven-beroeps-
onderwijs
In Nederland vindt u achttien kennis-
centra beroepsonderwijs bedrijfsleven,
waar men terecht kan als leerbedrijf. Via
het Servicepunt Kenniscentra wordt het
contact gelegd met scholen, CWI’s,
gemeenten en andere organisaties.
(www.colo.nl)
Innovatievouchers
De Subsidieregeling innovatievouchers
stelt vouchers beschikbaar voor mkb-
ondernemers, waarmee ze professionele
consulten kunnen krijgen van scholen,
universiteiten en onderzoeksinstellingen.
Bij de kleine voucher van x 2500 krijgt
u het hele bedrag vergoed, bij de grote
voucher van x 7500 geldt een verplichte
eigen bijdrage van een derde deel.
(www.senternovem.nl)
Innovatiearrangement
Het Platform Beroepsonderwijs stelt tot
en met 2009 twintig miljoen euro aan
subsidies beschikbaar aan samen-
werkingsprojecten tussen het bedrijfs-
leven en het beroepsonderwijs, de
praktijk
zogenaamde innovatiearrangementen.
Bedrijven kunnen hun projectvoorstel
indienen via de website
www.hetplatformberoepsonderwijs.nl.
RAAK-regeling
De Regionale Aandacht en Actie voor
Kenniscirulatie (RAAK) regeling van het
Ministerie van OCW is bedoeld om het
innovatief vermogen van het mkb te
vergroten. Dit gebeurt door onder de
vlag van Stichting Innovatie Alliantie
(SIA) de samenwerking en kennis-
circulatie tussen hogescholen en
ondernemers te bevorderen.
De RAAK-initiatieven worden in de regio
ondersteund door VNO-NCW Noord en
Syntens.
(www.senternovem.nl)
MW Talentenbeurs
Bij MW talentenbeurs koopt u een
aandeel tussen de x 30 en x 100 in een
jongere. Het gaat dan om iemand met
een afstand tot de arbeidsmarkt,
bijvoorbeeld door een arbeidsbeperking
of gebrek aan kwalificaties. U neemt
niemand in dienst, maar bent aandeel-
houder van een arbeids(re)integratie-
traject. Als het traject slaagt, ontvangt u
uw inleg terug met dividend, afhankelijk
van de arbeidsovereenkomst van de
jongere. De kans op een succesvolle
afloop wordt groter door de jongere
advies te geven of te helpen bij de zoek-
tocht naar een baan.
(www.mwtalentenbeurs.nl)<
COLUMN Foto: archief studio Tineke Wieringa 9

Niet dubbel betalen

voor verdubbeling
De aanleg van infrastructuur is een
primaire verantwoordelijkheid van
overheden. Daar betalen we met zijn
allen belasting voor. De onlangs officieel
in gebruik genomen A37 is hierop een
uitzondering. Deze weg was er nooit
gekomen zonder de financiële steun van
ondernemers uit de regio. Maar dat wil
niet zeggen dat ondernemers ook
vrijwillig willen meebetalen aan de
verdubbeling van de N33.
Later heeft het noordelijk bedrijfsleven
samen met de diverse noordelijke over-
heden een financiële bijdrage geleverd
aan de voltooiing van de Duitse A31.
Daarmee kwam het economisch belang-
rijke Ruhrgebied een stuk dichterbij. Ook
dit was een unieke constructie, waarbij
de vervaging van de grenzen extra werd
onderstreept. Noord-Nederland lobbyt
actief voor Duitse infrastructuur en trekt
hiervoor de portemonnee.

Begin jaren negentig heeft het bedrijfs-
leven in Drenthe een unieke actie op
poten gezet. Door het inzamelen van
geld voor de aanleg van de A37
(tussen Hoogeveen en de Duitse A31)
wilde men het vastgelopen proces
rondom de aanleg weer vlottrekken.
Destijds werd zo’n 3,2 miljoen gulden
ingezameld, een formidabel bedrag.
Hiermee werd dit bedrag ook een
politiek feit en was de lobby van het
bedrijfsleven van doorslaggevend belang
voor de uiteindelijke realisatie van deze
internationale verbinding.
De overeenkomst tussen deze lobby-
trajecten was dat de ondernemers met
financiële bijdragen processen in gang
wisten te zetten die muurvast zaten. Dat
is bij de verdubbeling van de N33 wel
anders. Er is voldoende geld beschikbaar
om deze weg flink op te waarderen,
waarschijnlijk naar een vierbaans variant.
Infrastructuur is een overheidstaak. Daar-
voor betaalt iedere burger en onder-
nemerbelasting. Omdat de overheid
vervolgens niet altijd de prioriteit bij
de juiste projecten legt worden onder-
nemers soms gedwongen tot creatieve
lobbytrajecten – zie A37 en Duitse A31.
Het zijn de uitzonderingen die de regel
bevestigen. Maar bij een regionale weg
waarvoor de financiering al rond is nog-
maals langs gaan bij ondernemers voor
een vrijwillige bijdrage is een kansloze
missie. Ondernemers willen niet dubbel
betalen voor de verdubbeling van de
N33.<
Bert van der Haar
Voorzitter VNO-NCW Drenthe
10 NoordNieuws februari 2008 Jan-Willem Lobeek
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl
Platform Verkeer en Vervoer Noord-Nederland
Ondernemerslobby noordelijke
infrastructuur succesvol
Noord-Nederland heeft jarenlang gelobbyd,
met de ondernemers voorop, voor aanleg
van de Zuiderzeelijn. Na het onverbiddelijke
neen van het kabinet, overheerst een katterig
gevoel. Dit laat onverlet dat de ondernemers-
lobby voor betere noordelijke infrastructuur
ook haar successen kent.
In het najaar van 2004 brachten de ondernemersorganisaties in
Noord-Nederland, verenigd in het Platform Verkeer en Vervoer
Noord-Nederland (PVVN) een lobbydocument uit met de titel
‘Hoe ver voert Noord-Nederland?’ Hierin stond een lijst met
8 topprioriteiten voor de noordelijke infrastructuur. Dit was een
afgeleide lijst van in totaal 18 prioriteiten.
Succes
Inmiddels blijken vier van de acht topprioriteiten in een
onomkeerbaar proces van voorbereiding of uitvoering te zijn
gekomen. Alleen de tijdsplanning is hier en daar met een of
twee jaar uitgelopen. Van de overige vier projecten gaat alleen
de Zuiderzeelijn definitief niet door. Het lot van de baan-
verlenging van Groningen-Airport Eelde ligt in handen van de
Raad van State. Over de structurele aanpak Zuidelijke Ringweg
Foto: archief studio Tineke Wieringa
In het Platform Verkeer en Vervoer Noord-Nederland (PVVN)
hebben zich de volgende ondernemersorganisaties verenigd:
> VNO-NCW Noord
> MKB Noord
> Transport en Logistiek Nederland, regio Noord
> EVO
> Schuttevaer
> Bouwend Nederland, regio Noord
> Kamer van Koophandel Noord-Nederland
Voorzitter van het platform is Sieb Koopman, algemeen directeur
van Koopman Logistics Group uit Noordhorn.
Het PVVN spreekt namens het noordelijke bedrijfsleven en komt
op voor de economische belangen van een goede infrastructuur:
een betere bereikbaarheid voor het goederenvervoer, zakelijk
verkeer en collectief personenvervoer. Dat is noodzakelijk voor
een goed productie- en vestigingsklimaat in Noord-Nederland.
Groningen en Knooppunt Joure wordt in het kader van het
regiospecifieke pakket (compensatiegeld Zuiderzeelijn)
momenteel gesproken.
Het succes van de lobby van de ondernemersorganisaties kan
toegeschreven worden aan het met één mond spreken.
Niet alleen rozengeur
Vooral het betalen van de Zuidelijke Ringweg Groningen uit het
regiospecifieke pakket laat een dubbel gevoel achter. Jarenlang
is dit stuk rijksinfrastructuur genegeerd door de beleidsmakers
van Verkeer en Waterstaat. De vraag is waarom, want er zijn
meer dan genoeg argumenten vóór aanpassing te bedenken.
Allereerst is de Zuidelijke Ringweg Groningen de drukst
bereden niet-autosnelweg (N-weg) van de rijksinfrastructuur.
In de Nota Ruimte van het ministerie van VROM worden de

belangrijkste verbindingen in Nederland Hoofdverbindings-
OPINIE
assen genoemd. Het Julianaplein aan de Zuidelijke Ringweg
is de plek waar twee Hoofdverbindingsassen (A6/A7 en A28)
samenkomen, nota bene op een kruispunt met verkeers-
lichten. Dit zijn bovendien de enige verkeerslichten op Hoofd-
verbindingsassen in Nederland waarvoor nog geen oplossing in
de maak is. Niet alleen de beleving van de gebruikers, maar ook
de cijfermatige analyses wijzen op een knelpunt. De netwerk-
analyse Groningen-Assen van 2006 heeft onomstotelijk vast-
gesteld dat dit knelpunt aan de strenge normen voor opname
in het Rijksinvesteringsprogramma voldoet.
Verdwenen
In 2007 heeft het ministerie van Verkeer en Waterstaat een
Landelijke Markt en Capaciteits Analyse (LMCA) laten uitvoeren
voor het rijkswegennet. Het vreemde feit deed zich voor dat
diverse eerder aangetoonde knelpunten in Nederland (vooral in
Oost- en Noord-Nederland) plotseling als sneeuw voor de zon
waren verdwenen. Dit gold niet alleen voor de Zuidelijke Ring-
weg Groningen, maar bijvoorbeeld ook voor de A1 door Oost-
Nederland. Bij het ministerie in Den Haag wordt daar schouder-
ophalend over gedaan. Ze wijzen erop dat er met andere
modellen is gewerkt dan in de eerder genoemde netwerk-
analyses. Bovendien wordt in de berekeningen rekening
gehouden met het te verwachten positieve effect van rekening-
rijden. Dit laatste effect wordt vooral in de regio’s buiten de
Randstad betwist. Ondertussen wekt de LMCA – dat naar de
Tweede Kamer is gegaan – de indruk dat er in Noord-Nederland
geen vuiltje aan de lucht is.
Behaalde resultaten uit het verleden
Hoe onorthodox maar effectief de ondernemerslobby voor
infrastructuur kan werken is in het verleden al een aantal keren
bewezen. De recent geopende A37 (tussen Hoogeveen en de
Duitse A31) en de Lückenschluss A31 (tussen Lingen en Gronau)
zijn vooral toe te schrijven aan de inspanningen van het
noordelijk bedrijfsleven. En ook de versnelde aanleg van de A7
(Groningen-Duitse grens) pas in dit rijtje.
A37
Voormalig president-directeur Ad Bos van TVM was dé grote
voortrekker bij de totstandkoming van de A37. Hij slaagde erin
het bedrijfsleven enthousiast te maken voor sponsoring van de
autosnelweg. Bos was lid van de in 1987 opgerichte stuurgroep
N37 en richtte de Stichting verdubbeling N37 en de Bedrijven-
sociëteit A37 op. Er werden uiteindelijk 47 donateurs onder de
Drentse bedrijven gevonden die gezamenlijk 3,2 miljoen gulden
op tafel legden. Hiermee werd een politiek proces op gang
gebracht waardoor de A37 prioriteit kreeg en eind 2007 een
feit was.
Lückenschluss A31
Vanaf de jaren negentig drong Noord-Nederland er bij de
Duitse regering op aan de Emslandlinie (Emden - Ruhrgebied)
af te maken. Een kaarsrechte weg parallel aan de Nederlands-
Duitse grens. Op dat moment was er nog een gat van ongeveer
40 km tussen Gronau en Lingen. De lobby van Noord-Nederland
werd gevoerd vanuit de voorwaarde dat het bedrijfsleven
ook daadwerkelijk zou bijdragen. De Duitse centrale overheid
stemde uiteindelijk in met een versnelde uitvoering van de weg
(niet in 2015 maar al in 2005 gereed) als de regio meebetaalde.
Het Duitse regionale comité Lückenschluss A31 heeft samen met
de Nederlandse partijen de benodigde regionale gelden
11
De prioriteitenlijst van najaar 2004 was de volgende:
8 Topprioriteiten
> Hogesnelheidslijn Schiphol – Groningen (Zuiderzeelijn)
> A7 Zuidelijke Ringweg Groningen, fase 1 voor 2010
> A7 Zuidelijke Ringweg Groningen, fase 2 (structurele aanpak)
voor 2015
> A31 Haak om Leeuwarden voor 2010
> Opwaardering vaarweg Lemmer – Delfzijl voor 2010
> Knooppunt Joure, ongelijkvloers voor 2015
> A28 Hattemerbroek-knooppunt Lankhorst, vergroting capaciteit
voor 2015
> Groningen Airport Eelde, baanverlenging
Aangevuld met de overige speerpunten:
> A28 De Punt – Groningen, benuttingsmaatregelen voor 2010
> A7 Leek – Groningen, benuttingsmaatregelen voor 2010
> N366/N391 Veendam – Emmen, autoweg ongelijkvloers
voor 2015
> Reconstructie Zeesluis Delfzijl voor 2010
> N31-N366 Centrale As Nijega-Dokkum, voor 2015
> N381 Drachten – Oosterwolde: autoweg voor 2010
> N46 Oostelijke Ringweg Groningen, doorstromingsmaatregelen
voor 2007
> N33 Assen-Zuidbroek: 2x2 autoweg voor 2010
> N372-A7 Roden-Leek, capaciteitsvergroting voor 2010
> Vaarweg Meppel-Ramspol, aanleg schut-
sluis voor 2010
ingezameld, waarbij de Nederlandse bijdrage 2,6 miljoen
gulden bedroeg.
Regiospecifieke pakket
Nu de Zuiderzeelijn achter de horizon is verdwenen ligt er ter
compensatie een regiospecifiek pakket voor. Daarin ligt een
zwaar accent op infrastructuur, zoals het Knooppunt Joure, N31
traverse door Harlingen, aanleg spoor Groningen-Heerenveen,
de verbetering van de bereikbaarheid van het Lauwersmeer-
gebied en de eerder genoemde Zuidelijke Ringweg Groningen.
Beslissend criterium voor de finale keuze is de bijdrage aan de
versterking van de economische structuur.
Het ligt voor de hand om als bedrijfsleven vol in te zetten op de
overgebleven punten van de prioriteitenlijst uit 2004. Daarbij
ligt een gevaar op de loer. Het regiospecifieke pakket heeft een
karakter van aanvullende maatregelen of maatregelen die op
deze wijze eerder uitgevoerd kunnen worden. Om die reden is
het normaal om te stellen dat bijvoorbeeld de Zuidelijke Ring-
weg Groningen niet in het regiospecifieke pakket thuishoort.
Het kan op eigen kracht het Rijksinvesteringprogramma halen.
Ook zijn er een aantal ontwikkelingen gaande die nieuw licht
werpen op de beschikbare infrastructuur, zoals de sterk toe-
nemende goederenvervoersstromen. Niet alleen over de weg,
maar juist ook over spoor en water. Dit vraagt naast inzet op
meer en betere wegen om investeringen in spoor- en water-
verbindingen.
VNO-NCW Noord zal bij de verantwoordelijke bestuurders
aandringen op investeringen met een zo groot mogelijk
ruimtelijk-economisch rendement.<
12 NoordNieuws februari 2008 Hans Haerkens Foto’s: Jeroen Poortvliet, Bas van Mierlo
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl

The making of
Hier trekken we de lijn

Het is onmogelijk een volledig
overzicht te maken van alle
ondernemers die de acties
van ‘hier trekken we de lijn’
hebben ondersteund. De
steun kwam van alle kanten
en in vele vormen. Voor vier
bedrijven maken we een
uitzondering.
Hoewel het actiecomité ‘hier trekken we
de lijn’ zichzelf heeft opgeheven omdat
minister Eurlings het aanleggen van de
Zuiderzeelijn, ondanks een duidelijke
regeringsverklaring, niet aandurfde, kan
worden teruggekeken op een zeer ge-
slaagde campagne. Beslissend voor het
bereik en het succes van de campagne
zijn een beperkt aantal bedrijven
geweest. De beschikbare manpower,
creativiteit en expertise gaven de actie
op vele momenten nieuwe impulsen.
Kortom, bedrijven van strategische waar-
Actualiteit
de voor het welslagen van de activiteiten
van ‘hier trekken we de lijn’.
Accepté www.accepte.nl
Dit jonge bedrijf, gespecialiseerd in het
bouwen van innovatieve internet-
platforms en -applicaties, bouwde de
website www.hiertrekkenwedelijn.nl dat
al snel het hart werd van de uitingen
van het actiecomité. Via deze website
konden mensen berichten sturen aan
politieke partijen om te pleiten voor de
Zuiderzeelijn; wie op 23 mei mee ging
demonstreren in Den Haag kon zich er
aanmelden en vervoer regelen; via de
reisplanner konden bezoekers uitrekenen
hoeveel reistijd de snelle treinverbinding
zou gaan schelen en een e-card sturen
om dit gegeven met vrienden, familie,
collega’s en kennissen te delen. Het uit-
gebreide audio en videoarchief biedt een
mooi overzicht van alle acties van ‘Hier
trekken we de lijn’ in de afgelopen twee
jaar. De website trok vele tienduizenden
bezoekers, die optimaal bediend werden
door de veelzijdige internetapplicaties
van Accepté. Bovendien fungeerde de
gevel van het Accepté-pand aan de Grote
Markt als lijst voor de poster van Camiel
Eurlings (10 x 15 m) in het kader van
de ‘met de mond vol tanden’-actie. De
medewerkers moesten gedurende enkele
weken genoegen nemen met wat minder
daglicht voor het goede doel.
NWC MEDIA
NWC Media www.nwcmedia.nl
De ‘met de mond vol tanden’-campagne
is een goed voorbeeld van de manier
waarop NWC Media z’n kennis,
creativiteit en ervaring op het gebied van
reclame en communicatie heeft ingezet
voor de aanleg van de Zuiderzeelijn.
NWC levert diensten voor het opzetten
en uitvoeren van de externe communi-
catie van bedrijven, organisaties en
personen. Voor ‘hier trekken we de lijn’
werd rond de tandpasta-glimlach van
minister Eurlings een hele campagne
ontwikkeld, compleet met het immense
doek pal naast de Martinikerk, de
website www.metdemondvoltanden.nl,
ansichtkaarten en tandenborstelsetjes:
niet lullen maar poetsen. Naast deze
actie ontwierp NWC Media het logo van
het actiecomité en tekende het voor
talloze andere uitingen van het actie-
comité, zoals de paginagrote adverten-
ties in het Dagblad van het Noorden en
de Leeuwarder Courant onder het motto
‘het Noorden laat z’n tanden zien’; het
grote doek aan de Malietoren met de
tekst ‘wij zijn uitgepolderd, aanleg-
gen die Zuiderzeelijn’, het doek dat de
ingang van het ministerie van Verkeer en
Waterstaat opfleurde, en de advertenties
die op de grote schermen in de volle
stadions van FC Groningen en SC Heeren-
veen werden getoond.
Dokkummer Vlaggen Centrale
www.dvc.nl
De vlaggen van de Dokkumer Vlaggen-
centrale (DVC) zijn een wereldwijd
gewaardeerd product van Friese bodem.
Dat ze daarnaast inventieve oplossingen
bedenken voor complexe vraagstukken
onder hevige tijdsdruk is wellicht minder
bekend. De Malietoren was al langere
tijd in beeld als mooiste nationale
reclamezuil die niet te missen is voor de
dames en heren politici in Den Haag. De
schaarse eerdere uitingen op het gebouw
hadden een voorbereidingstijd van meer
dan 2 weken gekend. De Malietoren kent
vele onverwachte spanten en hoeken.
Nadat op vrijdagnamiddag 2 november
13
groen licht werd verkregen om een
protestuiting te plaatsen, moest binnen
72 uur een oplossing bedacht en geleverd
worden. Dit had te maken met dreigende
novemberstormen, de versnelling van
het Ministerie om binnen 12 dagen de
stekker eruit te trekken en het effectieve
moment van beïnvloeding. De reken-
meesters van DVC gingen het weekend
aan de slag om efficiënt en inventief in
een mum van tijd een plan te bedenken
en uit te voeren. De einddatum van 6
november werd met vlag en wimpel
gehaald. Het resultaat mocht er zijn,
getuige de vele foto’s die ervan gemaakt
zijn. DVC tekende ook voor het protest-
doek bij het Ministerie van Verkeer en
Waterstaat. Niet in de laatste plaats kan
verwezen worden naar de oranje vanen
die het maatschappelijk protest kleurde
op 23 mei 2006.
Arriva www.arriva.nl
Bijna 2000 mensen kwamen op 23 mei
2006 uit heel Noord-Nederland naar
Den Haag om te demonstreren voor de
Zuiderzeelijn. De NS weigerde destijds
collectieve afspraken te maken. De
meeste demonstranten arriveerden met
bussen die gratis ter beschikking werden
gesteld door Arriva. Het comité was zich
zeer bewust dat wachtende mensen bij
verlaten bushaltes foute beelden zouden
opleveren in de media. Het logistieke
proces luisterde zeer nauw voor het
welslagen van de totale actie die dag. De
hoofdboodschap zou ernstig geschaad
kunnen worden bij gemankeerd vervoer.
Het genereuze aanbod van Arriva
maakte de grote logistieke operatie
aanzienlijk eenvoudiger. Het is een
prestatie van formaat dat iedereen
verzekerd was van een zitplaats op het
geplande tijdstip. Mensen konden via
de website aangeven waar zij wilden
opstappen, waarna de bussen werden
ingedeeld. Zo reed een lange rij Arriva-
bussen op 23 mei richting Den Haag,
gevuld met in oranje shirts en sjaals
gehulde noorderlingen. ’s Avonds werd
iedereen weer keurig thuis ‘afgeleverd’.
Arriva heeft de Zuiderzeelijn tot het
einde toe gesteund. Ook tijdens de
hoorzitting van de Tweede Kamer over
de Zuiderzeelijn op 21 november 2007,
voorafgaand aan het kabinetsbesluit,
sprak Anne Hettinga, algemeen directeur
Arriva, zich onomwonden uit voor de
Zuiderzeelijn.<
14 NoordNieuws februari 2008 Jan-Willem Lobeek
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl
NAM redt met nieuwe techniek 90%
van de trekvogels
Groen licht voor vogeltrek
De nieuw toegepaste techniek van groen licht
op gas- of olieplatforms is buitengewoon
succesvol. Het aantal vogels dat door lichten op
de platforms verstoord wordt tijdens de vogel-
trek daalt met 90%. Het succes komt voort uit
de maatschappelijke betrokkenheid van de
Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) en
Joop Marquenie in het bijzonder.
Elk najaar vliegen er zestig miljoen vogels over de Noordzee
tijdens de vogeltrek, op zoek naar warmere of koudere streken.
Door hun ingebouwde kompas vliegen deze vogels in zuidelijke
en noordelijke richting. Al in 1992 vroeg Joop Marquenie,
bioloog in dienst van NAM, zich af waarom vogels tijdens de
vogeltrek bleven rondcirkelen rond offshore platforms. Hier-
door verspilden deze vogels energie waardoor de verre reis van
Canada en Groenland naar de Waddenzee te ver bleek. Met
fatale gevolgen.
In de war
Op zoek naar het antwoord kwamen er diverse feiten boven-
drijven. Het bijzondere gedrag werd vooral vertoond bij
Foto’s: NAM
bewolkt weer. Als de lichten van het platform werden uit-
geschakeld dan stopten ze met cirkelen en vervolgden zij hun
reis. Ook de aantallen bleken gigantisch: tien procent van de
vogels - dat zijn zo’n zes miljoen vogels - hadden tijdens de trek
last van slecht weer. Bij slecht weer hadden ze hun interne
kompas nodig, wat werd verstoord door het licht van de plat-
forms. Joop Marquenie kreeg van zijn werkgever de opdracht
de invloed van licht op het trekgedrag van vogels te onder-
zoeken. Hij ontdekte dat als vogels over zee vliegen en er een
enorme bron van licht opduikt, de vogels hun oriëntatie
kwijtraken en ze rondjes gaan vliegen tot ze weer weten waar
ze zijn. Vooral bij bewolkt weer. De beste en meest simpele
oplossing zou zijn om het licht op platforms ‘s nachts uit te
doen. Maar dit bleek technisch onmogelijk omdat de meeste
eilanden geen aan- of uitknop hebben. Schakelaars kunnen
immers vonken, wat tot gevaarlijke situaties kan leiden .
Experimenteren
Daarom ging Marquenie experimenteren met verschillende
kleuren licht. Rood en wit licht bleek de vogels erg te verstoren,
de kleuren groen en blauw werkten beter. Het trekgedrag van
vogels werd hierdoor nauwelijks beïnvloed. Blauw licht gaf de
beste resultaten voor de vogels, maar toch besloot de NAM
om verder te gaan met de kleur groen. Blauw licht vermindert
namelijk het menselijke vermogen om diepte te zien en op een

gas- of olieplatform is dat niet praktisch. In 2003 zocht de NAM
contact met Philips om rood-arme lampen te ontwikkelen voor
gasplatform L15 in de Noordzee boven Terschelling. Philips
deed een groot aantal testen. Kunnen mensen bij het groenige
licht nog van een trapje rennen of de brandblusser vinden? Na
twee jaar onderzoek is een lamp ontwikkeld die afgelopen
najaarstrek getest is op L15. Op het winningsplatform zijn nu
380 groene lampen aanwezig. Volgens Philips zijn de werk-
nemers op het eiland binnen drie dagen gewend aan het
groene licht en zien ze geen verschil met ‘gewone’ lampen.
Boven een verder geheel donkere Noordzee licht het platform
helder groen op. Vanuit de vertrekken van de tien man sterke
bemanning straalt een geel licht. Eten is in groen licht niet echt
plezierig.
Spectaculair resultaat
Tijdens de vogeltrek afgelopen najaar is er gedurende een
aantal dagen en nachten gemeten. Er was elke nacht een
redelijk sterke vogeltrek in de omgeving van het productie-
platform. De weersomstandigheden waren voor dit onderzoek
zeer gunstig: het was voornamelijk geheel bewolkt en deels ook
licht mistig. Tijdens eerder onderzoek is vast komen te staan dat
juist tijdens deze omstandigheden de vogels maximaal reageren
op licht. Op basis van de intensiteit van de vogeltrek en de
weersomstandigheden toonden 50% tot 90% minder vogels
dan verwacht zou mogen worden op basis van de heersende
trek- en weersomstandigheden het cirkelgedrag. Ook het aantal
vogels dat op de installatie landde was duidelijk kleiner dan
onder normaal verlichtte omstandigheden. Het is een under-
statement om te stellen dat de verstoring van vogels significant
is afgenomen.
actualiteit
15
Commercieel toepasbaar
Of de lamp ook in productie wordt genomen besluit Philips
dit voorjaar. Over de prijs wil het elektronicaconcern nog geen
uitspraken doen. Wel weten ze dat de lampen duurder worden
dan de standaard lampen. Energiezuiniger wordt de lamp ook
niet. De meeste kansen voor de lamp ziet Philips in de Noord-
zee. In de Verenigde Staten, Azië en Rusland zijn ze veel minder
met het milieu bezig. Van Noorwegen, Duitsland en Engeland
verwacht Philips dat ze over zullen stappen op de groene lamp.
In de Noordzee liggen achthonderd gas- en olieplatforms. Dat
is genoeg om het interessant te maken. Een Noordzee-brede
toepassing zou het aantal verstoorde vogels kunnen doen dalen
van ca. 6 miljoen naar minder dan 600.000.
Milieulobby
Vaak zijn bedrijven bevreesd voor een sterke milieulobby, maar
in dit geval zou het succes voor Philips daarvan juist afhankelijk
kunnen zijn. Voor internationaal succes hoopt Philips dus op
een grote internationale milieulobby en interesse van grote,
buitenlandse bedrijven. Trekvogels heb je overal ter wereld,
met dezelfde problemen. Het succes begint ook aan wal aan
te landen. Inmiddels is ook de pier van Ameland van groen
licht voorzien. Opvallend is dat de milieulobby niet nodig is
geweest om tot een oplossing te komen. Bij Philips reageert
men enthousiast: ‘Dit is een fantastisch voorbeeld van hoe wij
als industrie gezamenlijk een milieuvraagstuk kunnen oplossen.’
En de vraag aan Marquenie wat nu de drijfveer voor hem was
om vijftien jaar te investeren in het vinden van het antwoord:
‘We hebben een bijzondere verantwoordelijkheid voor onze
omgeving en alle wezens die daar leven.’<
16 NoordNieuws februari 2008 Akke Groenewoud Foto’s: Marketing Groningen,
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl archief studio Tineke Wieringa

opinie
Waterschappen hebben invloed op het bedrijfsleven, maar bedrijven kunnen
ook invloed uitoefenen op de waterschappen. Daarom is het van belang
dat bedrijven bij de waterschapsverkiezingen in november 2008 stemmen op
bedrijfsgezinde kandidaten.

Waterschapsverkiezingen belangrijk
voor het bedrijfsleven

Water en Brood

VNO-NCW, MKB Nederland en VEMW hebben samen met
regionale verenigingen de handen in één geslagen om goede
bestuurders in het waterschap te krijgen. Bedrijven beseffen
niet altijd het belang van het waterschap en dat ze zelf een
stem hebben in de sturing van het waterschap. Dat heeft er de
afgelopen jaren toe geleid dat bedrijven zich afzijdig houden
van de selectie van bedrijfslevengezinde kandidaten voor het
bestuur. Dat is onterecht. De belangen vragen actieve betrok-
kenheid van het bedrijfsleven. Waterschappen heffen belasting
en maken beleid dat het bedrijf direct raakt. VNO-NCW pleit
voor meer betrokkenheid bij het reilen en zeilen van water-
schappen, voor en na de verkiezingen.
Hoe heeft een bedrijf met een waterschap te maken?
Elk bedrijf betaalt verplichte zuiveringsheffing om de riool-
zuivering te financieren. De opbrengst van deze heffing is met
1,3 miljard euro per jaar tot nu toe de belangrijkste inkomsten-
bron van de waterschappen. Bedrijven en instellingen brengen
30% van deze heffing op. Om een bepaald gebied droog te
houden betaalt een bedrijf ook belasting aan het waterschap
om gemalen en dijken te onderhouden. Daarnaast heffen
waterschappen ook belasting voor nauurontwikkeling.
Als een bedrijf loost op het oppervlaktewater is er een
vergunning nodig die door het waterschap verstrekt wordt. Dat
geldt tot nu toe ook voor vergunningplichtige lozingen op het
gemeentelijke riool. Een bedrijf moet onderhandelen met het
 17

waterschap over de vergunningsvoorwaarden. Bij de uitbreiding
van een bedrijf worden door het waterschap voorwaarden
gesteld. Zo moet er vervangend water gegraven worden, of
natuurcompensatie plaatshebben. Bij onttrekking van grond-
water voor productieprocessen is een vergunning van de
provincie nodig. Volgens het wetsvoorstel voor de Waterwet
vallen onttrekkingen onder de 500.000 kuub per jaar in de
toekomst onder het waterschap. Deze vergunning is vaak aan
voorwaarden gebonden.
Waterschappen krijgen daarmee een steeds grotere stem in de
ruimtelijke ontwikkeling van Nederland, en ook op de
ontwikkeling van bedrijventerreinen en het soort bedrijven.
Waterschappen zijn ook een belangrijke opdrachtgever voor
het bedrijfsleven.
Nieuw kiessysteem voor waterschappen
Het waterschap wordt betaald en bestuurd door belang-
hebbenden. Zo betalen burgers, bedrijven, de landbouw en
natuurorganisaties allemaal mee aan het waterschap, maar
hebben ook een plek in het bestuur om het beleid te bepalen.
Het bedrijfsleven heeft (samen met anderen) invloed op de
belastingheffing en bijvoorbeeld het vergunningenbeleid. De
regering heeft onlangs de waterschapswet aangepast en een
nieuw verkiezingensysteem geïntroduceerd. Een waterschaps-
bestuur heeft voortaan tussen de 18 en 30 bestuurszetels. Van
deze zetels zijn tussen de 7 en de 9 zetels bestemd voor het
bedrijfsleven, de landbouw en natuurorganisaties. Dit zijn de
geborgde zetels. Voor de andere zetels kunnen bepaalde
groeperingen die een belang hebben bij water een lijst van
kandidaten opstellen waarop gestemd kan worden. In de
praktijk zullen vooral politieke partijen zo’n lijst maken. Het
is van belang dat het bedrijfsleven hierop inspeelt door goede
kandidaten te steunen op weg naar de verkiezingen.
Bedrijfsleven wil actief kandidaten steunen
Het bedrijfsleven zal de komende tijd actief op zoek gaan naar
gekwalificeerde kandidaten voor de verkiezingen in 2008. Deze
kandidaten mogen rekenen op steun van het georganiseerde
bedrijfsleven. Dat willen zij doen door de kandidaten ruimte
te bieden in de lokale bladen om zichzelf te profileren bij het
bedrijfsleven en bij burgers. Uiteindelijk gaat het er immers
om dat iemand voldoende kiezers achter zich krijgt. Ook wil
VNO-NCW Noord bestuurders van waterschappen regelmatig
uitnodigen om belangrijke onderwerpen te bespreken die op
de bestuurs-agenda van het waterschap staan en het bedrijfs-
leven raken.
Politieke partijen zijn belangrijk
Politieke partijen als het CDA, de PvdA en de VVD zullen ook
met een lijst van kandidaten komen. Dit biedt de mogelijkheid
om ook via dat kanaal in aanraking te komen met bestuurders
die oog hebben voor de belangen van het bedrijfsleven. Daar-
om zal VNO-NCW Noord overleggen met provinciale politieke
partijen over wat er bereikt dient te worden in het waterschap
(een inhoudelijk programma) en welke kandidaten het bedrijfs-
leven ondersteunt. Op die manier hoopt VNO-NCW Noord
aandacht voor de belangen van het bedrijfsleven en industrie
bij de politiek op de agenda te krijgen.
Wat draagt het bedrijfsleven in Noord Nederland
financieel bij?
De totale waterschapslasten worden verdeeld over een drietal
taken:
> waterkering
> waterkwantiteit
> waterkwaliteit
De taken kering en kwantiteit zijn verder uitgesplitst naar de
volgende categorieën:
> gebouwd
> ingezetenen
> ongebouwd
De categorie gebouwd heeft betrekking op gebouwde
objecten. De eigenaar van een object betaalt naar rato van de
economische waarde (WOZ) van het object. Hoe duurder een
pand is, des te meer de eigenaar betaalt. In deze categorie
vallen ook de bedrijfsgebouwen. De ingezetenen heffing wordt
per huishouden betaald. De categorie ongebouwd heeft
betrekking op de economische waarde per hectare. Deze
categorie bestaat voornamelijk uit agrariërs, maar voor een
klein deel ook uit bedrijven.
De taak kwaliteit heeft betrekking op de verontreinigings-
heffing en wordt uitgesplitst naar woningen en bedrijven. Het
aandeel van noordelijke bedrijven in de totale waterschaps-
lasten en in de lasten van de taak kwaliteit ziet er per water-
schap als volgt uit:

Waterschap Percentage bijdrage bedrijfsleven Percentage van de

verontreinigingsheffing totale waterschapslasten

Wetterskip Fryslân 30% 15%

Noorderzijlvest 20% 10%

Landelijk draagt het bedrijfsleven ruim Hunze en Aa 28% 17,5%

450 miljoen euro bij aan de totale
heffingen van de waterschappen. Dit is Reest en Wieden 28% 16%
21% van de totale heffing door water-
schappen in Nederland. Velt en Vecht 25% 16%
18 NoordNieuws februari 2008

 +0Ë0
!.
Ë!!#7
0 7 Ë
#! -! -.Ë7 - -

‰Üj8- ˉÄËjj™Ë‰™ÍjÁ™?͉™??Ë.†jË¬Á~Á?””?ËܝÁˆjÍËÄ͉”֐jÁj™ËÜ?™Ë™ajÁ™j”jÁÄW†?¬^Ëa?Íˉ™Ë!jajÁ?™aËݝÁaÍË։Í~jܝjÁaËaÁË.ߙÍj™Ä±Ë‰Üj8- Ë
Á‰W†ÍË ãjjÁË Ä¬jW‰w‰jË ¬Ë ÍjW†™‰ÄW†Ë ‰™™Ü?͉jÜjË ™ajÁ™j”jÁÄË a‰jË ÍÖÄÄj™Ë ajË ¤Ë j™Ë yË Ž??ÁË ?W͉jwË ã‰Ž™Ë ?ÄË ™ajÁ™j”jÁ±Ë Ë Ž??ÁË Á‰Ž~ÍË jj™Ë ÄjjW͉jË Ü?™Ë ÔååË
™ajÁ™j”jÁÄˏÄÍjÄË?a܉jÄ^˙jÍÝjÁj™Ëj™ËÍÁ?‰™‰™~j™ËM‰™™j™Ëa‰Í˝™ajÁÄÍj֙‰™~ĬÁ~Á?””?±Ë??Á™??ÄÍˏ֙™j™Ë㉎˔jja‰™~j™Ë™??ÁËajˉÜj8- Ë:Ö™~Ë
Öĉ™jÄÄË
Ý?Áa±Ë j™ËÝjaÄÍÁ‰ŽaËܝÁ˝™ajÁ™j”jÁÄ^˙‰jÍ˝ÖajÁËa?™ËÏyˎ??Á^˔jÍË։Í㝙ajÁ‰Žjˉ™™Ü?͉jÜjˏÝ?‰Íj‰Íj™Ëj™Ëjwˉ™Ë†jÍ˝™ajÁ™j”jÁÄW†?¬±ËjË
†wa¬Á‰ŽÄËa??ÁÜ?™ËMjaÁ??~Íˤå±åååËjÖÁu

ÝÝݱ‰Üj݉Áj±™

Untitled-1 1 24-10-2007 14:27:27


Wat wil het bedrijfsleven de komende tijd?
Het bedrijfsleven heeft een noordelijk programma met 10
punten opgesteld voor de toekomstige agenda van het water-
schapsbestuur. Dit vormt de inzet waar de komende tijd mee
aan de slag wordt gegaan.
Agenda bedrijfsleven
> Zee- en rivierdijken moeten op orde zijn en blijven
gefinancierd via de algemene middelen.
> De watersysteemheffing voor droge voeten mag niet sneller
stijgen dan de inflatie.
> Om de transparantie in de boekhouding van waterschappen
te bevorderen, is het nodig dat er een goede benchmark met
uniforme rekenregels komt.
> Elk jaar moet de waterketen (zuivering en riolering) 2%
efficiënter werken. De zuiveringsheffing moet dalen met
2% per jaar.
> Om de waterketen efficiënter te krijgen, moet gestreefd
worden naar een zelfstandig waterketenbedrijf waarin riolering
en zuivering zijn ondergebracht.
> De rekening van de zuivering die bedrijven ontvangen mag
alleen bestaan uit gemaakte kosten voor de zuivering.
> Er moet zo snel mogelijk gewerkt worden aan de één-loket-
functie voor de milieu- en de lozingsvergunning.
> De organisatie van het waterbeheer in Nederland moet
plaatsvinden volgens de stroomgebiedsbenadering.
19
> Bedrijven en burgers moeten blijvend betrokken worden bij
uitvoering van het waterbeleid (Kaderrichtlijn Water en Water-
beheer 21e eeuw).
> Er moet meer balans komen in de zeggenschap en de lasten-
toedeling van bedrijven binnen het waterschap.
Acties van VNO-NCW
De komende tijd zal VNO-NCW Noord geschikte kandidaten
werven. Daarnaast zal worden overlegd met politieke fracties
die ook lijsten van kandidaten zullen opstellen en een
inhoudelijk programma gaan maken. Ook wordt contact gelegd
met LTO Noord, MKB Noord, Bouwend Nederland Noord en de
Kamer van Koophandel om te bezien of kandidaten over en
weer gesteund kunnen worden. Via de krant en de bladen
zullen kandidaten zich presenteren.
Wat kunt u doen?
Mocht u zelf affiniteit hebben met water en waterschappen en
in de gelegenheid zijn hier bestuurswerk voor te verrichten, dan
kunt u contact opnemen met:
Akke Groenewoud van VNO-NCW Noord (06 218 82 871 of
050 534 38 44) a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl
Tot slot kunt u zich op de lijst laten plaatsen via de Kamer van
Koophandel of op lijsten van politieke fracties.<
20 NoordNieuws februari 2008 Jan-Willem Lobeek
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl
Sportieve Zaken: strategieën voor succes
Winnaars hebben een plan,
verliezers een excuus
“Je moet niet proberen de minpunten te
verbeteren, maar juist excelleren in sterke
punten”. Volgens Marc Lammers droeg deze
strategie bij aan het WK-goud van de
Nederlandse hockeydames, en is het ook
1-op-1 toepasbaar in het bedrijfsleven.
Foto’s: Bas van Mierlo
Dat Thialf meer is dan een overdekte schaatsbaan bleek tijdens
de bijeenkomst Sportieve Zaken 16 januari jl. De locatie eigende
zich ook uitstekend om mensen aan het woord te laten over de
relatie sport en bedrijfsleven. De magie van het ijs was overal in
het complex voelbaar en met de input van de inspirerende
sprekers werd het een bijzondere middag.
Imago
Als eerste stond Yme Kuiper, directeur SC Heerenveen, stil bij
de succesfactoren van zijn voetbalclub. Ooit eind jaren zeventig
actief in de onderste regionen van de eerste divisie, tegen-
woordig een stabiele subtopper. Onder leiding van ex-voorzitter
Riemer van der Velde heeft men de weg naar boven ingezet.
Hoewel er over de strategie geen letter op papier stond,
bestond er onder de betrokkenen een duidelijke consensus over
de marsroute: het neerzetten van een sterk imago, financieel
vereniging
Opinie
Yme Kuiper (directeur SC Heleen Crielaard (hoofd
Heerenveen) sponsoring Rabobank)
gezond en stapje-voor-stapje. Maar vooral, blijven vasthouden
aan de ingezette koers en niet bij tegenvallende prestaties het
roer radicaal omgooien.
Het koesteren van het imago bleek een gouden zet. Hierdoor is
de marktwaarde van SC Heerenveen enorm toegenomen. Deze
winst kon ook worden omgezet in sportief succes. Toevallige
rimpelingen, zoals de turbulentie rondom het vertrek van voet-
baller Afonso Alves worden binnen deze succesvolle strategie
moeiteloos opgenomen.
Sponsoringstrategie
Het verhaal van Yme Kuiper sloot goed aan bij de visie van
Heleen Crielaard. Als ex-top volleyballster is zij nu als hoofd
sponsoring van Rabobank Nederland de meest invloedrijke
vrouw op het gebied van sponsoring. Imago en kwaliteit van
‘Blijven vasthouden aan de
ingezette koers en niet bij
tegenvallende prestaties het
roer radicaal omgooien’
het merk Rabobank liepen als een rode draad door haar
presentatie. Rabobank Nederland is samen met haar lokale
Rabobanken de grootste sponsor van Nederland. Op nationaal
niveau wordt dit gedaan in twee sectoren: cultuur en sport.
Binnen de sport heeft men ook scherpe keuzes gemaakt: een
drietal disciplines (hockey, wielrennen en paardensport) maar
dan wel zowel op topsport als op breedtesport niveau. Men
kiest ook voor langjarige verbindingen met de sport. Dit draagt
op een goede manier bij aan het betrouwbaarheidsimago van
de bank.
Dat de communicatiestrategie, waarvan de sportsponsoring een
belangrijk onderdeel uitmaakt, succesvol is bleek wel tijdens de
laatste Tour de France. Waar de waardering voor zowel de wiel-
renner Rasmussen als de wielersport als geheel onderuit ging,
bleef het imago van Rabobank overeind. Ook de commotie
rond de Op-maat hypotheek heeft aangetoond dat het sterke
merk tegen een stootje kan. Dat is mede te danken aan de
strategische verbinding met sport.
21
Marc Lammers (bondscoach Jarko Nieweg (directeur Thialf)
Nederlandse hockeyvrouwen)
Innovatie en teamprestatie
De Nederlandse hockeydames behoren tot de dragers van het
succes van de Rabobank. Bondscoach Marc Lammers gaf met
zijn inspirerende betoog een inkijkje in zijn strategie. Die draait
om de woorden innovatie en teamprestatie. Aan de hand van
een aantal voorbeelden liet hij zien hoe hij door middel van
innovatie tot betere analyses kon komen, zijn speelsters sneller
konden herstellen of beter met zijn speelsters in het veld kon
communiceren. In de topsport zijn de verschillen klein en de
mogelijke verbeteringen door innovatie ook. Maar dat kleine
verschil kan wel het verschil bepalen tussen winst en verlies
(goud of zilver) zijn. Lammers: ‘2% verbetering lijkt weinig,
maar 50 keer 2% is ook 100% verbetering.’
Ook nam Lammers zichzelf kritisch onder de loep. Hij verklaarde
zichzelf tot schuldige aan het missen van het goud bij de
Olympische Spelen in Athene. Hij had zijn speelsters verkeerd
benaderd. Met behulp van zijn eigen coach (!) vond Lammers
een betere manier om zijn speelsters te laten presteren: hij gaf
ze veel meer eigen verantwoordelijkheid. Hij liet ze zelf
bedenken hoe ze het best hun tegenspeelster konden uit-
schakelen in plaats van het vóór hen te bedenken.
Maar het ging verder dan dat. Hij verlegde de aandacht van
“output” naar “performance”, van een team met alleskunners
naar een mix van specialisten. Daarbij legde hij de focus niet
meer op de minpunten van de speelsters, maar juist op hun
sterke punten.
Goud
Zijn ingezette strategie werd in 2006 rijkelijk beloond met
goud. Een streven dat veel ondernemers aanspreekt. Bij de
bijeenkomst VNO-NCW Noord Sport en Zaken in 2007 bleek al
dat topsporters en ondernemers de wil om te winnen delen. De
woorden van de sprekers tijdens de recente bijeenkomst
Sportieve Zaken werden enthousiast opgenomen door de
aanwezigen. Want zoals het in de sport geldt: winnaars hebben
altijd gelijk. Om met Lammers te spreken: “Winnaars hebben
een plan, verliezers een excuus”.<
22 NoordNieuws februari 2008 Peter Buurman
p.buurman@vno-ncwnoord.nl

Zondernemers

Klein percentage studenten

wil ondernemen
Slechts een klein percentage van de
studenten ziet voor zichzelf een toekomst
als ondernemer. Hier ligt een grote uitdaging
voor de kennisinstellingen, maar ook voor
ondernemers.
Bernard Wientjes bezoekt jonge ondernemers in de Mediacentrale
Verontrustende cijfers
Volgens recent onderzoek* vinden studenten (hbo en
universitair) in grote meerderheid dat hun opleiding onder-
nemerschap te weinig bevordert. Slechts twintig procent van de
hbo-studenten vindt dat ze goed gestimuleerd worden om te
ondernemen. Van de studenten die de ambitie hebben
ondernemer te worden, stelt zeventig procent dat ze hier
onvoldoende stimulansen toe hebben gehad. De ondernemers
in spé vormen maar een kleine groep binnen de ondervraagde
studenten. Ruim tweederde van de hbo-studenten heeft geen
wens om te ondernemen. Bij universitaire studenten ligt dit
percentage op tachtig procent. Uit het onderzoek blijkt ook

dat slechts eenderde van de studenten op dit moment gebruik
maakt van de mogelijkheden die er zijn om in de stage invulling
te geven aan ondernemerschap. Deze verontrustende cijfers
laten zien dat zowel de kennisinstellingen als ondernemers aan
de bak moeten.
Ondernemerstalent belangrijk
Voor de dynamiek en werkgelegenheid in Noord-Nederland is
het volgens VNO-NCW Noord van groot belang dat de interesse
voor het ondernemerschap al op jonge leeftijd op positieve
wijze bij scholieren onder de aandacht wordt gebracht.
Jongeren met kwaliteiten en ambitie moeten de kans krijgen
hun ondernemerstalent te ontwikkelen. Voor de noordelijke
economie is een ondernemende houding onmisbaar. Daarom
verdient het ondernemerschap binnen het onderwijs meer
aandacht.
Kenniscentrum Hanzehogeschool
Op de Hanzehogeschool Groningen wordt ondernemerschap
onder andere bevorderd door het Kenniscentrum Ondernemer-
schap (KCO). Dit netwerk van lectoren, promovendi, docenten,
studenten, ondernemers en andere organisaties wil graag dat
meer studenten gaan ondernemen en dat bedrijven béter gaan
ondernemen. Het centrum bundelt de kennis binnen de Hanze-
Opinie
hogeschool op het gebied van ondernemerschap en maakt deze
toegankelijk voor studenten. Vanuit het KCO wordt een impuls
gegeven aan de vertaling van deze kennis naar nieuwe onder-
wijsontwikkeling. Door ondernemerschap onderdeel te laten
zijn van het onderwijs worden kennis en inzichten gedeeld.
Bovendien helpt het studenten bij het starten van een onder-
neming. Het Kenniscentrum Ondernemerschap onderhoudt
nauw contact met VNO-NCW Noord.
Jong Ondernemen
Jong Ondernemen, opgericht in 1990, is een ideële onafhanke-
lijke stichting met doelstellingen zonder enig winstoogmerk. De
initiatiefnemers waren ABN AMRO, VNO-NCW en MKB-Neder-
land in nauwe samenwerking met het Ministerie van
Economische Zaken, de Kamer van Koophandel en de NOvAA.
De organisatie laat leerlingen en studenten tijdens hun
opleiding ondernemingsvaardigheden ontwikkelen door middel
van ‘learning by doing’. Jong Ondernemen wil er voor zorgen
dat zo veel mogelijk jongeren zich in het maatschappelijk
verkeer gaan gedragen als ondernemend werknemer of
zelfstandig ondernemer worden. Jong Ondernemen wil haar
missie realiseren door te excelleren met programma’s die:
> worden aangeboden aan onderwijsinstellingen binnen het
curriculum;
> zijn gebaseerd op het runnen van een ‘echt’ bedrijf;
> worden aangeboden in een beschermde omgeving
(aansprakelijkheid ligt niet bij de onderwijsinstellingen/
deelnemers maar bij Jong Ondernemen);
> gratis zijn (primair onderwijs en HAVO/VWO) of tegen een
vergoeding die ver onder de kostprijs ligt (VMBO, MBO, HBO
en WO).
23
Bijeenkomst op 3 april
Op 3 april 2008 zal VNO-NCW Noord samen met de
Hanzehogeschool de bijeenkomst ‘De nieuwe ondernemer’
organiseren. Hierin staan alle aspecten van ondernemerschap
en onderwijs centraal. Ook het internationale ondernemen
en de ondernemende medewerker komen hierin aan bod.
De workshops zullen worden begeleid door deans en
lectoren. En de Hanzehogeschool zal de discussie aangaan
met de aanwezige ondernemers om nog beter te kunnen
inspelen op de vragen uit de markt. Binnenkort ontvangt u
hiervoor de uitnodiging.
Stichting Jong Ondernemen heeft (samen met KvK) een onder-
nemersspel ontwikkeld voor groep 8 van de basisschool, Kids in
Biz.
Student- en startende ondernemers
VNO-NCW Noord organiseert in samenwerking met incubators
YEAH! en Studenterprise verschillende initiatieven om (student)
ondernemers sneller en beter in contact te brengen met het
bedrijfsleven in de regio. Dit kan door bedrijfsbezoeken,
gezamenlijke bijeenkomsten, kennismakingen met informal
investors, workshops en gastcolleges. Student-ondernemers
kunnen tevens tegen gereduceerd tarief lid worden bij
VNO-NCW Noord. Ook ondersteunt VNO-NCW Noord het
project Jonge Honden. Dit is het initiatief van een groep jonge
ondernemers die als belangrijkste doelstelling hebben om
ondernemerschap te promoten en te stimuleren onder jonge,
initiatiefrijke en creatieve mensen. Ze richten zich voornamelijk
op MBO, HBO en WO studenten met een eigen onderneming of
met de wens een eigen onderneming te starten. Via interactieve
thematische netwerkbijeenkomsten licht Jonge Honden onder-
nemers (in spé) voor.
VNO-NCW Noord onderhoudt contacten met Frisjes in
Leeuwarden. Dit is een organisatie die studenten, afgestudeer-
den en anderen ontwikkelingskansen in het Noorden wil
bieden. Dit initiatief wordt gedreven door de wil om ‘jonge’
mensen met ontwikkelingspotentie als ontwerper of onder-
nemer binnen het Noorden te houden. Zij kunnen met bagage
bij bedrijven aankloppen of zelf een onderneming starten.
Frisjes biedt ondersteuning door de juiste netwerken en
contacten met de juiste bedrijven aan hen te koppelen.
Daarnaast is VNO-NCW Noord dit jaar gestart met ‘Spread your
wings’. Dit is een concept waarbij leden een collega (startende-)
ondernemer lid kunnen maken van VNO-NCW Noord en samen
bijeenkomsten bezoeken. Zodoende kunnen zij snel
geïntroduceerd worden in het grote ondernemersnetwerk. <
* Het rapport Onderwijs en Ondernemerschap werd in
opdracht van de ministeries van Onderwijs en Economische
Zaken opgesteld door het Partnership Leren Ondernemen.
24 NoordNieuws februari 2008
Grensoverschrijdend (I)
Minister Ter Horst van Binnenlandse
Zaken en staatssecretaris Timmermans
van Europese Zaken willen de knel-
punten in de grensoverschrijdende
samenwerking aan gaan pakken. Om
de kansen in de grensregio’s beter te
benutten, willen zij praktische
oplossingen zoeken voor deze hinder-
nissen. Hierbij kan het gaan om
verschillen in wet- en regelgeving,
verschillende bevoegdheden of cultuur-
verschillen. Daartoe hebben beide
bewindspersonen samen met provincie-
en gemeentebestuurders een intentie-
verklaring opgesteld. Het is de bedoeling
om in mei 2008 een gezamenlijke agenda
van Rijk en medeoverheden te
presenteren voor knelpunten en
oplossingen. Op basis van deze agenda
kan Nederland vervolgens het overleg
aangaan met buurlanden. VNO-NCW
Noord en VNO-NCW Midden hebben zich
verheugd getoond over het initiatief en
hebben erop gewezen dat werkgevers
sinds een klein jaar eenzelfde doel
hebben binnen het Verbund
Niederlandisch-Deutscher Unternehmen
(VNDU). Daarom is het VNDU ook een
uitgelezen gesprekspartner bij het
opstellen van deze gezamenlijke agenda.
Via de aangesloten organisaties is dit
Verbond representatief voor tien-
duizenden ondernemingen.<
Portaal Drenthe
De website www.drenthe.nl zal om-
gebouwd worden naar een Portaal
Drenthe: een informatiebron voor
wonen, werken, ondernemen, onderwijs,
recreatie/toerisme, cultuur, nieuws en
overheid. VNO-NCW Drenthe drong al
lange tijd aan op het breder gebruiken
van het webadres dan alleen voor
het provinciaal bestuur. De site zal nu
gebruikt gaan worden om het ‘Drenthe-
gevoel’ zichtbaar en voelbaar te maken.
Mensen worden uitgedaagd om verder
te kijken in de wereld die Drenthe heet.<
Zorgen over Natura 2000
VNO-NCW, MKB Nederland en LTO
Nederland hebben hun zorgen geuit over
de haalbaarheid en betaalbaarheid van
de invoering van Natura 2000. Nederland
wijst 162 gebieden aan in het kader van
het EU-initiatief om een samenhangend
netwerk van beschermde natuur-
gebieden te creëren. De drie organisaties
benadrukken dat bij de totstandkoming
hiervan voldoende rekening gehouden
moet worden met de belangen van
ondernemingen, naast de ecologische
belangen. Zo dienen langdurige
vergunningsprocedures vermeden te
worden. Er bestaat echter grote zorg
dat dit onvoldoende zal gebeuren. De
organisaties zijn er niet gerust op dat in
de beheerplannen die straks per gebied
worden opgesteld, voldoende waar-
borgen aanwezig zijn voor het goed
meewegen van de economische
belangen. Dit zorgt voor grote onzeker-
heid bij veel ondernemingen. Op korte
termijn zullen VNO-NCW, MKB-Neder-
land en LTO Nederland in een brief aan
de Tweede Kamer hun zorgen en voor-
stellen nader toelichten.<
Hamburg tegen Werelderfgoed-
status Wadden
De Duitse deelstaat Hamburg heeft
zich op de valreep tegen de
nominatie gekeerd van de Wadden-
zee voor de UNESCO Werelderf-
goedlijst. Desondanks hebben de
Nederlandse en Duitse overheid
de gezamenlijke nominatie alsnog
doorgezet. De negatieve reactie uit
Hamburg heeft vooral te maken met
de naderende verkiezingen op
24 februari in deze stadsstaat.<
Foto: John Stoel
ACTUALITEITEN
Buitenlandse afgestudeerden mogen
langer naar baan zoeken
Studenten van buiten de Europese Unie
die hier afstuderen, mogen voortaan
langer in Nederland blijven. Het kabinet
heeft het Besluit uitvoering Wet arbeid
vreemdelingen en het Besluit uitbreiding
en beperking kring verzekerden volks-
verzekeringen aangepast om dit
mogelijk te maken. Na afronding van
hun studie mogen studenten van buiten
de EU een jaar lang naar werk zoeken.
Tot voor kort bedroeg deze termijn drie
maanden. Voorwaarde is wel dat deze
studenten in hun eigen onderhoud voor-
zien en dus geen uitkering krijgen. Het
minimale beginsalaris dat zij na dit jaar
moeten gaan verdienen om als ‘kennis-
migrant’ in Nederland te mogen werken,
wordt verlaagd van 34.130 euro naar
25.000 euro. Dit nieuwe bedrag staat
beter in verhouding tot wat afgestudeer-
den in de praktijk kunnen verdienen.<
Grensoverschrijdend (II)
Recentelijk is in Bad Bentheim de
overeenkomst “Nederland-Duitsland
2007-2013” ondertekend. Daarmee werd
de basis gelegd voor de voortzetting
van grensoverschrijdende samenwerking
langs de Nederlands-Duitse grens.
Het INTERREG IV A-programma wordt
door de EU met 138 miljoen euro gesub-
sidieerd. In totaal wordt de komende
periode 290 miljoen euro geïnvesteerd
in de economische ontwikkeling van
de Nederlands-Duitse grensregio. Het
programma wordt ondersteund door
zeven Nederlandse provincies, vier Duits-
Nederlandse EU regio’s en de ministeries
van Economische Zaken van Nedersaksen
en Noordrijn-Westfalen.< 
 Hans Haerkens 25
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl

Vanaf 1 januari 2008 staat er de nieuwe Kamer van

Koophandel Noord-Nederland. Een felicitatie waard aan
medewerkers en bestuurders.

Afstemming met branches en

koepels sleutel tot succes
Jacob Emmelkamp (voorzitter

Kamer van Koophandel KvK Noord-Nederland)

Noord-Nederland goed van start

De missie van de nieuwe Kamer van
Koophandel is dezelfde gebleven: Wij
stimuleren en ondersteunen (aspirant)
ondernemers tot succesvol en
vernieuwend ondernemerschap’. Verder
is er het nodige veranderd. Het aantal
bestuurders is teruggebracht van
108 naar 24. Het aantal medewerkers
bedraagt 150. Vanuit de 5 vestigingen
(Groningen, Leeuwarden, Assen,
Veendam en Emmen) zal invulling wor-
den gegeven aan wettelijke taken en re-
giostimulering. Het blijft buitengewoon
belangrijk hier samen met branches en
vereniging
VNO-NCW Noord) start met 3 vrouwelijke
ondernemers en zal met ingang van
1 januari 2010 uit 4 vrouwelijke onder-
nemers bestaan. Alles bij elkaar 25%
van de werkgeversdelegatie. De samen-
stelling van de ledenachterban is daarbij
vertrekpunt geweest. Op basis van het
geïntegreerde voorstel bereiken we
conform afgesproken doelstelling een
vernieuwingsslag van 50%. Goed voor de
herkenbaarheid en goed voor het draag-
Bestuur van de Kamer van Koophandel Noord-Nederland
vlak van de eerste Kamer van Koop-
handel Noord-Nederland.
 Het is de inzet van ondernemerskoepels
geweest om goede ondernemers (v/m) 
het podium te bieden om namens het
privaat georganiseerde bedrijfsleven in
de voorhoede van de noordelijke Kamer
van Koophandel te acteren. We zijn ons
zeer bewust dat we hierin een bijzondere
verantwoordelijkheid hebben. We
vertrouwen erop hierin te zijn geslaagd.<

koepelorganisaties van ondernemers per 1 januari 2008

invulling aan te geven.
Bestuurlijke verankering
Bij de vorming van het nieuwe bestuur
van de Kamer van Koophandel Noord-
Nederland is rekening gehouden met
uiteenlopende criteria. Samen met
andere benoemende organisaties (MKB
Noord en vakbeweging) is echt werk
gemaakt van een evenwichtige samen-
stelling. Zo is er gekeken naar SER-
richtlijnen, afstemming met branches,
verdeling continuïteit – vernieuwing;
provinciale afstemming, leeftijd, man -
vrouw, provinciale – regionale indeling.
Daarbij is ook gekeken naar de over-
wegingen van het fusiebestuur en
fusiedirectie. Tot slot hebben de keuzes
van andere benoemende organisaties
het keuzeproces tot het laatste moment
beïnvloed.
 
De samenstelling  van de werkgevers-
geleding (16 van de 24 zetels) kan gezien
worden als één geïntegreerde gemeen-
schappelijke voordracht.
De werkgeversgeleding (MKB Noord +
VNO-NCW fractie bestaat uit de volgende personen:
ir. G.F.J. Backx HZPC Holland B.V., Joure
F. Boonstra Boonstra’s Internationaal Transportbedrijf B.V.,
Leek
A.H. Bruins Slot Alescon, Hoogeveen
drs. S. Dijkstra Dijkstra Holding, Leek
K.E. Engelse* Rabobank Leeuwarden - Noordwest Friesland,
Leeuwarden
drs. N. Vanderveen MiF Warenhuis Vanderveen BV, Assen
H.J. de Wit Harwig B.V., Emmen
C.G. Zijderveld* Akzo Nobel Base Chemicals bv, Delfzijl
MKB fractie bestaat uit de volgende personen:
Mw. Mr. H. Littink Littink Advocatuur, Groningen,
Mw. G. Hoekstra Hoekstra Suwâld, Suwâld
Mw. B. de Vries Irish Pub-Eetcafé Paddy O’Ryan, Leeuwarden
A.L.R. Nieveen Pegasus Ruitersport, Groningen
H.A.S. van ’t Hoff Duplico B.V., Groningen
A.B.W. Adema Bouwbedrijf De Vries, Leeuwarden
T. Rolink T.M.S. Holland B.V., Emmen
vacature
* lid dagelijks bestuur
26 NoordNieuws februari 2008 Daan Bultje Foto: StormMC
d.bultje@vno-ncwnoord.nl

StormMC blijft aan kracht winnen

Ze bestaan pas anderhalf jaar,
maar met (inter)nationale
grootheden als KLM,
Martinair, Essent, Menzis,
Rabobank, Telfort & AFAB
op hun klantenlijst is het
Groningse marketingbureau
StormMC met recht een partij
die er toe doet in de wereld
van de online marketing.
Oprichters Sander Prinsen en Haico Pols
kijken vol trots terug op een zeer succes-
vol 2007. ‘We zijn zoals velen aan de
keukentafel begonnen. Maar toen de
kop eraf was hebben we al snel gekozen
om ons te vestigen in de Mediacentrale.
In het begin zaten we samen in een
zweethokje van 25m2, zegt Prinsen. Daar-
na verhuisde StormMC naar een grotere
ruimte binnen de Mediacentrale, met
zicht op het trainingsveld van de FC. Toen
Speerpunt is en blijft de resultaat-
gerichtheid. Online marketing is het
middel bij uitstek om de resultaten
inzichtelijk te maken. ‘Als je vooraf geen
doelen stelt voor je marketingactiviteiten
en niet stilstaat bij hoe en wat je wilt
gaan evalueren, hoe kun je dan ooit
weten of je succesvol bent?’ zo meent
Pols. ‘We voeren totale campagnes uit
voor klanten, maar geven ook trainingen
en doen interim klussen.’ De focus ligt
op online marketing, maar StormMC
probeert altijd dienstverlening op maat
te bieden. ‘Ons doel is een lange termijn
samenwerking. We gaan niet voor de
snelle winst.’
Ze laten zich graag adviseren en
inspireren door specialisten. Pols: ‘Via de
Kamer van Koophandel hebben we vanaf
het begin een bedrijfscoach ingescha-
keld. We werden gekoppeld aan Bert
Hooghoudt, een bekende naam in
Groningen. Binnenkort zal hier een twee-
de persoon aan worden toegevoegd.’
De ‘RvA’, zoals de heren het zelf gek-
scherend noemen, is het geweten van
StormMC. ‘Er worden kritische vragen
gesteld en dit dwingt ons om scherp te
blijven. Qua strategie en bedrijfsvoering,
maar ook op financieel gebied. Bert
houdt ons altijd met beide benen op de
grond’ zegt Prinsen.
De sfeer op het kantoor aan de Grote
Markt is gemoedelijk. ‘We willen een
aantrekkelijke werkgever zijn voor goed
personeel. Daarom hebben we een
kantoor midden in de stad en zijn basis-
voorwaarden als salaris gewoon goed.
We geloven erg in eigen verantwoorde-
lijkheid. Als je wilt kun je hier veel leren.
Enige voorwaarde is dat je als persoon
goed in het Storm-team past en erg
ambitieus bent.’ Er ligt een stevige basis
en de voorspellingen zien er hoopgevend
uit. Al met al is de windverwachting
gunstig: we gaan nog veel horen van
StormMC!<

praktijk
de ruimte aan de Grote Markt vrijkwam
waren ze er snel uit. Dat moest ook wel,
want StormMC groeide uit zijn jasje.

Voordat ze startten met StormMC

bekleedden Prinsen en Pols beide een
managementfunctie bij zoekmachine
marketingbureau Traffic4u. Prinsen:
‘Maar we wilden breder gaan in de
marketing en voor onszelf beginnen. In
het begin is het altijd even afwachten,
maar dankzij onze kennis, ervaring en
het uitgebreide netwerk hebben we een
vliegende start gemaakt en zijn we vanaf
dag één winstgevend geweest.’

Inmiddels staan er 9 medewerkers op de

loonlijst en wordt er verder gebouwd. De
plannen voor 2008 zijn ambitieus. ‘Storm’
wil tot de top 10 online marketing-
bureaus van Nederland behoren. Qua
klantenportfolio, naamsbekendheid
en zeker als het gaat om kwaliteit van
de dienstverlening. De focus zal het
komende jaar dan ook vooral liggen op
het verder verbeteren van de interne
kwaliteit en de dienstverlening. ‘Onze
dienstverlening is zeer kennis intensief,
we investeren er veel in om bij te blijven.’
VNO-NCW NOORD IN ACTIE
In deze rubriek houden we u op de hoogte van de activiteiten
van VNO-NCW Noord in de regio.
Nieuws uit Drenthe
Vijf technasia in Drenthe
Met ingang van volgend jaar start een
netwerk van scholen in de provincie
Drenthe met een technasium leerstroom.
Het Hondsrug College uit Emmen, SG de
Nieuwe Veste uit Coevorden, het Roelof
van Echten College uit Hoogeveen en
RSG Stad en Esch uit Meppel hebben de
handen ineen geslagen.
Er zijn gesprekken gaande met een vijfde
school. VNO-NCW Drenthe heeft al
geruime tijd gepleit voor de invoering
van het succesvolle technasium-model.
Gedeputeerde Haarsma had al in een
eerder stadium een toezegging gedaan,
wat uiteindelijk heeft geleid tot de
concrete invulling door bovengenoemde
scholen.
Het technasium is een formule voor beter
bèta-onderwijs. Het technasium is een
onderwijsstroom voor vwo en havo. In
deze formule staat het nieuwe examen-
vak Onderzoek en Ontwerpen centraal.
Onderzoek en ontwerpen (O&O) wordt
gegeven vanaf klas 1. Samenwerking met
beroepspraktijk en vervolgopleiding is
een vast onderdeel van project-
opdrachten. Het technasium werkt met
competenties die zijn geformuleerd van-
uit beroepspraktijk en hoger onderwijs.
In interessante projectopdrachten past
een leerling theorie toe en ontwikkelt
vaardigheden, die gevraagd worden in
beroepspraktijk of vervolgopleiding.
Denken is gekoppeld aan doen. Met
technasium wordt gestreefd naar 15%
meer instroom in de natuurprofielen en
15% meer leerlingen die kiezen voor een
vervolgopleiding in bèta of technisch
hoger onderwijs.<
Nieuws uit Friesland
Bezoek Denemarken
In april 2008 zal een VNO-NCW delegatie
onder leiding van Jan Ploeg (voorzitter
Bovag) een bezoek brengen aan
Denemarken. Centraal thema:
verbetering bestuurlijke slagkracht bij
lagere overheden. Bij die gelegenheid zal
gesproken worden over het succes van
Denemarken bij het bewerkstelligen van
minder bureaucratie en meer professio-
naliteit op gemeentelijke schaal. VNO-
NCW Noord ondersteunt de inzet naar
meer slagkracht van harte. Dit is vooral
in de provincies Friesland en Groningen
noodzakelijk, ten gunste van alle
betrokkenen, te weten burgers, onder-
nemers en andere overheidsgeledingen.
Gemeentelijke overheden vormen de
belangrijkste gesprekspartner voor
bedrijven. VNO-NCW Noord is ervan
overtuigd dat gemeentes kleiner dan
40.000 inwoners niet zijn berekend op de
hedendaagse uitdagingen in een wereld
die snel verandert. Hiermee wordt de
gemeenschap geschaad in de behartiging
van haar publieke belangen. Wetende
dat bij gemeenteraadsverkiezingen de
nationale kopstukken en actualiteiten
mede-bepalend zijn voor de coalitie-
vorming op lokale schaal, hebben onder-
nemers en burgers er alle belang bij dat
de gemeentelijke basis-infrastructuur is
berekend op haar taak.<
27
Nieuws uit Groningen
Eindelijk oplossing voor energie-
intensieve industrie in Delfzijl
Na ruim twee jaar touwtrekken is
eindelijk een oplossing gevonden voor de
energie-intensieve industrie in Delfzijl.
Het consortium van bedrijven dat onder-
handelde over een nieuw (goedkoop)
stroomcontract, heeft met energie-
producent E.On een langjarig contract is
gesloten voor de levering van stroom op
‘Europees marktconforme wijze’. Hier-
mee lijkt de toekomst van Aluminium
Delfzijl (Aldel) en Akzo Nobel Chemicals
in de havenplaats voor langere tijd veilig
gesteld. Eind 2005 liep het oude stroom-
contract voor de industrie ten einde.
Bedrijven als Aldel en Akzo kwamen
daardoor in de problemen. Groot-
verbruiker Kollo Sic raakte in moeilijk-
heden en de fabriek van Methanor moest
de poorten sluiten. Voor de werk-
gelegenheid van duizenden mensen
werd gevreesd. VNO-NCW Noord schreef
in 2005 al een brandbrief, samen met
zes andere organisaties, aan minister
Brinkhorst waarin werd aangedrongen
op een structurele oplossing. Ook heeft
VNO-NCW in Den Haag de afgelopen
jaren veelvuldig gewezen op de onge-
lijke concurrentiepositie van Nederland
energie-intensieve bedrijven. VNO-NCW
Groningen is blij met het behaalde
resultaat en blijft zich tevens inspannen
voor een structurele oplossing voor
de overige energie-intensieve
bedrijvigheid.<
28 NoordNieuws februari 2008 Jan-Willem Lobeek Foto’s: Payroll Company,
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl The Other Businessman-award

praktijk
Aqil Radjab, winnaar The Other Businessman-award
‘Ik kies het beste van twee culturen’
Aqil Radjab van de Payroll Company won
in december 2007 de publieksprijs van The
Other Businessman-award voor de beste
muliticulturele entrepreneur van het jaar.
De Emmense ondernemer kwam hiermee
plotseling als multicultureel ondernemer in
de spotlight te staan.

Radjab is gevormd door zijn culturele

achtergrond: zoon van een Syrische vader
en een Nederlandse moeder, 34 jaar
geleden geboren in Terneuzen en groot
geworden in Vledderhuizen. Aqil Radjab:
‘Er wordt soms teveel nadruk gelegd op
de culturele verschillen van mijn ouders.
Maar er zijn ook culturele verschillen
tussen delen van Nederland. Dat heb
ik zelf ondervonden. Ik ben geboren in
het Westen en later naar het Noorden
gekomen.’ Hij ziet zijn dubbele culturele
achtergrond nu als een verrijking: ‘Toen
ik in de puberteit zat heb ik er wel last ‘Er zijn ook culturele
van gehad. Ik was op zoek naar mijn
identiteit. Nu zie ik het als een verrijking. verschillen tussen delen
Ik kies het beste van twee culturen.’
van Nederland’
Avontuurlijk
Radjab’s carrièrepad is net zo min
standaard als zijn culturele achtergrond.
‘Ik ben altijd avontuurlijk ingesteld Maar korte tijd na het faillissement trad Voorbeeldrol
geweest. Daarom heb ik mezelf destijds hij in dienst van een landelijke uitzendor- Op de vraag of hij zich als voorbeeld ziet
ook aangemeld bij de Marine. En toen ik ganisatie en leerde daar de kneepjes van voor andere (multiculturele) onder-
daar afzwaaide wist ik al dat ik onder- het vak. ‘Pas daar leerde ik echt wat uit- nemers antwoordt hij genuanceerd:
nemer wilde worden.’ Hij begon binnen zenden en detacheren was. Maar ik wist ‘Enerzijds wil ik graag zichtbaar zijn voor
een franchiseconstructie een technisch vervolgens ook hoe ik weer voor mezelf andere mensen met een andere cultu-
detacheringbureau Extra Hands en dat wilde beginnen.’ Inmiddels is hij direc- rele achtergrond, want als allochtoon
leidde na de recessie in 2002 tot een fail- teur en grootaandeelhouder van Payroll ontmoet je nu eenmaal meer weerstand.
lissement. ‘Ik had heel veel enthousiasme Company, een payroll bedrijf waar Ik wil laten zien dat succes voor iedereen
maar te weinig kennis van zaken. Hier- momenteel dagelijks zo’n 600 medewer- bereikbaar is. Maar eigenlijk wil ik dat
door heb ik een aantal fouten gemaakt. kers werkzaam zijn. ‘Toen ik weer voor aan iedereen laten zien. Anderzijds vind
Uiteindelijk nam ik teveel risico’s en ging mezelf wilde beginnen had ik de hulp ik de vraag over de culturele achtergrond
ik failliet. Daarin nam ik mijn gezin mee: van anderen nodig. Gelukkig heb ik toen niet interessant. We leven in Nederland
wij moesten ons huis verkopen en we een paar investeerders kunnen overtui- dus iedereen zal zich aan de heersende
hadden niets meer.’ gen van mijn idee: een uitzendbureau normen en waarden moeten aanpassen.
dat zich alleen met verlonen bezighoudt. Dat betekent niet dat men zijn eigen
Opnieuw beginnen De werving en selectie laat ik aan de identiteit hoeft te verloochenen. Het
Voor velen zou dat een reden geweest opdrachtgevers zelf over, waardoor we gaat mij uiteindelijk om de persoon, niet
zijn om bij de pakken neer te zitten. significant goedkoper zijn.’ om de achtergrond.’<

Gert Bossinade is op
Personalia
1 januari j.l. toegetreden tot
de maatschap van Plas &
Bossinade advocaten en
notarissen. Hij was al
geruime tijd werkzaam bij
Plas & Bossinade en heeft zich
als kandidaat-notaris vooral
gespecialiseerd in
(commercieel) onroerend
goed, zeescheepvaart,
overdrachtsbelasting en
omzetbelasting.
Derk Eimers is per 1 januari
2008 programmadirecteur
‘Communicatieve
Performance’ geworden bij
PAS bv in Veendam. Hij geeft
vorm en leiding aan deze unit
die trainingen, colloquia en
diverse manieren van
gespreksleiding aanbiedt.
Roy Bilbé is toegetreden tot
het College van Bestuur van
de NHL. Bilbé is lid van de
Raad van Toezicht van de NHL
en treedt vanwege zijn inzet
voor het CvB tijdelijk terug als
toezichthouder. Hij zal zich
bezig gaan houden met de
nieuwbouw en de versterking
en ontwikkeling van de
financiële functie.
Bram Bos heeft per 15
januari Edwin Kuipers op-
gevolgd als algemeen
directeur van BuyWays B.V.
Kuipers richtte de internet-
onderneming eind 1998
op. Bos was in de periode
2003-2005 algemeen directeur
van VVV Drenthe Plus en
Marketing Drenthe en de
afgelopen twee jaar Supply
Chain Consultant voor Shell te
Assen en Aberdeen.
29
Adverteren in
Gerrit Volkers heeft besloten
een punt te zetten achter zijn
carrière van ruim 25 jaar bij de
Rabobank. Volkers was meer
dan tien jaar het gezicht van
de Rabobank in Assen als
NoordNieuws
algemeen directeur en was
sinds 1 juni 2007 directeur Nu te reserveren: advertenties
Zakelijk. Deze functie wordt
per 1 januari 2008 waar-
voor Ledenboek 2008-2009;
genomen door directie- vraag naar de aantrekkelijke
voorzitter Arie van der Spek
tot in de definitieve opvolging combitarieven
is voorzien.
Sigrid Sengers is door het
Samenwerkingsverband
Noord-Nederland aangesteld
als lobbyist in Brussel. Sengers
was tot voor kort wethouder
in de gemeente Slochteren
namens de VVD. Zij zal zich
in Brussel onder andere bezig
gaan houden met het dossier
´toekomst regionaal beleid´.
Femke Eerland is per 1
januari de nieuwe algemeen
Lilian de Winter: 0592-376933
directeur van Noorderzon,
het jaarlijkse Performing Arts
mail: advertentie@vangorcum.nl
Festival van stad en provincie
Groningen. Eerland neemt het
stokje over van Mark Yeoman
die aanblijft als artistiek
directeur. Antwoordkaart
Meer weten over een persoonlijk lidmaatschap van
VNO-NCW Noord? Vraag een informatiepakket aan.
Naam m/v
Bedrijf
Adres
Postcode
Plaats
Cees Groenewegen en Arie
Brink zijn per 31 december Telefoonnummer
2007 uit de advocaten-
maatschap Groenewegen, E-mailadres
Brink & Vlessing advocatuur
gestapt. Zij dragen de
zeggenschap over aan Harry
Poort, Robert Snorn en
Martijn van Rongen.
Knip deze antwoordkaart uit en stuur het naar:
VNO-NCW Noord
Postbus 132
9700 AC Groningen
30 NoordNieuws februari 2008 Akke Groenwoud
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl
Het m/v-debat verdient meer urgentie
Een onvoltooide revolutie
De participatie van vrouwen op de arbeids-
markt neemt met sprongen toe. Maar de
doorstroming naar de top stagneert. Het
diversiteitsdebat nader ontleed.
Ruim de helft van de Nederlandse vrouwen verricht betaalde
arbeid. Enkele decennia terug zag dat beeld er heel anders uit.
Een revolutionaire verandering heeft plaatsgevonden, maar van
een voltooide revolutie is nog lang geen sprake. Sinds enkele
jaren hebben we een sterk toegenomen aanbod van hoog-
opgeleide, ambitieuze vrouwen. Maar de mate waarin zij
vertegenwoordigd zijn in hogere functies stelt nog steeds
teleur.
Conflict
Verschillende verklaringen zijn te geven. Een optimistische
variant luidt dat het vanzelf wel goed komt met de man/vrouw-
verdeling in de top, als we maar geduld betrachten. Een meer
pessimistische – of eigenlijk: cynische – verklaring duidt erop
dat Nederlandse beleidsmakers en beslissers eigenlijk helemaal
geen probleem hebben met de geringe vertegenwoordiging
Foto: Bas van Mierlo
opinie
van vrouwen in hoge(re) functies. Desgevraagd zullen zij braaf
melden dat hun organisaties er alles aan doen om de situatie
te verbeteren. Maar in de praktijk laten zij het afweten. Een
andere mogelijke verklaring kan zijn dat het met de ambitie
van vrouwen in de harde praktijk ‘tegenvalt’.
Keukentafel
Het debat over ‘het glazen plafond’ stagneert, zeker nu het
type ‘eigen schuld’-redeneringen weer de kop opsteekt. En al
die tevreden Nederlandse vrouwen (én mannen), hoor je dan.
Hierin gaat de suggestie schuil dat Nederlandse vrouwen geen
(top)ambities zouden hebben. Verbreding van het debat kan
helpen. De discussie houdt immers niet op bij de vraag waarom
het goeddeels ontbreekt aan vrouwen in de top van het
Nederlandse bedrijfsleven en in de publieke sector.
Onherroepelijk raakt het debat ook aan het functioneren op
de arbeidsmarkt van mannen en vrouwen in relatie tot hun
verantwoordelijkheden thuis. Vrouwen staan in de onder-
handelingen aan de keukentafel gewoonlijk zwakker dan hun
man. Ze verdienen meestal minder en in een gezin met
kinderen telt het hoogste inkomen nu eenmaal zwaar. De
toegang tot goede kinderopvang is in Nederland ook nog
steeds een probleem, waardoor de keuze voor een deeltijdbaan
vaak snel is gemaakt. Voor een deel vrijwillig, voor een deel
minder vrijwillig.
 31

‘Het staat immers buiten kijf

dat vrouwen steeds harder nodig
zijn op de arbeidsmarkt’

Opvallend lief dragen bij aan het creëren van hechte banden binnen een
Maar van verontrusting is geen sprake. Dat komt omdat zowel achtergestelde groep. Netwerken zijn ook in staat om met
de optimisten (‘het komt wel goed’) als de pessimisten (‘het is verrassende (media)acties de massa aan te spreken. Netwerken
wel goed’) actie overbodig vinden. De krachten in het politiek- zullen hun aandacht moeten richten op het uitdragen van
maatschappelijke speelveld die de emancipatie van mannen een heldere agenda met eenduidig geformuleerde doelen. In
en vrouwen wel willen bevorderen, staan nu ook niet bepaald de huidige situatie wordt de schuld voor de volstrekt scheve
sterk. Zo ontbreekt het bijvoorbeeld aan een krachtdadige verhoudingen in de top nog primair bij de vrouwen zelf gelegd;
vrouwenbeweging. er is sprake van blaming the victim. Nagedacht kan worden over
een verschuiving naar shaming the powerholder. Dat laatste is
Nu is er geen gebrek aan vrouwen die op individuele basis het geval wanneer sprake is van aantoonbare foute
proberen hun positie te verbeteren om zo tot de top door te mechanismen.
dringen. Ook zijn er verschillende initiatieven binnen en buiten
bedrijven die ambitieuze vrouwen op weg naar de top onder- Nieuwe mogelijkheden
steuning bieden. Maar die initiatieven zijn weer opvallend Het aanprijzen van vrouwen op de arbeidsmarkt vanwege hun
lief, zeker bezien in het licht van de situatie waarin Nederland ‘bijzondere vrouwelijke kwaliteiten’ is tamelijk absurd. Geen
verkeert als het gaat om de vertegenwoordiging van vrouwen mens die het in zijn hoofd haalt het zakelijke belang van
in de top. Hoe valt de huidige impasse dan wel te doorbreken? ‘mannelijke kwaliteiten’ te benadrukken. Er zullen zich de
komende jaren vanzelf nieuwe mogelijkheden aandienen.
Werkelijke veranderingen door netwerken Het staat immers buiten kijf dat vrouwen steeds harder nodig
Werkelijke veranderingen zullen pas tot stand komen als er zijn op de arbeidsmarkt. Dat heeft ogenschijnlijk ook effecten
een effectieve coalitie ontstaat tussen vrouwennetwerken in op de mate van doorstroming naar topposities. Krapte op de
bedrijven en vrouwenorganisaties daarbuiten. Netwerken arbeidsmarkt was ook in het verleden voor veel bedrijven de
2226 • Adv fc VNO 86*76 25-02-2004 15:58 Pagina 1 aanleiding om openingen te bieden aan vrouwen. Zo is het
goed denkbaar dat zich de komende decennia onverwachte
maar broodnodige kansen aandienen.<
Koeltechniek:
Commercieel en
In samenwerking met Opportunity in Bedrijf, met dank voor het
Industrieel
beschikbaar stellen van Inzicht/Uitzicht. Bovenstaand verslag betreft
• Koelmeubelen Postbus 55, 9480 AB Vries een samenvatting van aanbevelingen van Jan Willem Duyvendak en
• Koel- en vriescellen Handelsweg 32
Fleur Seegers. Duyvendak is als hoogleraar verbonden aan de afdeling
9482 WE Vries/Tynaarlo
• Koel- en Bedr.terr. Vriezerbrug sociologie & antropologie van de Universiteit van Amsterdam, Sleegers
vriesinstallaties a/d A28, afslag 35
werkt daar als onderzoeker.
Telefoon (0592) 530 310
• Procesregeling Fax (0592) 530 315
Internet: www.koelgroep.nl
Klimaatbeheersing E-mail: info@koelgroep.nl
• Airconditioning U bent van harte
• Bedrijfsventilatie welkom in onze
500 m2 grote
• Luchtbehandeling- showroom in Vries.
kasten Koeltechniek Dorenbos,
Coolings Systems Holland,
• Warmtepompen KoelAirco en Wiekamp
Installaties maken deel uit
van KoelGroep Dorenbos.
32 NoordNieuws februari 2008 Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl
Ondernemers klagen meer dan eens over gebrek aan professionaliteit en slagkracht
van gemeenten. Vooral in Friesland woedt een stevig publiek debat over de schaalgrootte
van gemeenten, maar hierin wordt het ondernemersperspectief node gemist.
Eensgezind over gemeentelijke herindeling
Ondernemers laten hun stem
horen over lokale bestuurskracht
In het Aquaverium te Grou werd op 22 november de debat-
avond ‘offensief gemeentelijke herindeling: fuseren of
gefuseerd worden’ georganiseerd. De zaal vulde zich met
ondernemers, meerdere burgemeesters en ook andere
vertegenwoordigers uit het publieke domein. De heren Jan
Ploeg (bondsvoorzitter BOVAG en lid dagelijks bestuur VNO-
NCW Noord), Sjoerd Galema (verantwoordelijk gedeputeerde
provincie Friesland) en Maarten Reijgersberg (directeur en mede
eigenaar van aannemersbedrijf De Boer en De Groot) namen
plaats achter de forumtafel. De aftrap werd verzorgd door
Hayo Apotheker, burgemeester Steenwijkerland, oud minister
van LNV en oud-burgemeester van Leeuwarden, Veendam en
Muntendam.
Eensgezindheid troef
Opvallend was de grote eensgezindheid over de noodzaak van
ingrijpen in vooral het aantal Friese gemeenten. Niet als doel op
zich, maar als instrument om te komen tot een noodzakelijke
‘Snel aan de slag
van onderop èn van bovenaf’
Foto’s: Gitte Brugman
vereniging
Vier onwaarheden over schaalvergroting
> afstand tot burgers neemt toe
> dienstverlening wordt zeker niet beter
> gemeenschapszin neemt af
> interesse om lokaal bestuurder te worden neemt af
vergroting van de slagkracht.  Waar Galema zich vooral wilde
laten leiden door oproepen en initiatieven tot schaalvergroting
van betrokken gemeentes zelf (proces van onderop), was een
duidelijke meerderheid van de aanwezigen ervan overtuigd dat
op hetzelfde moment een forse druk van bovenaf niet mocht
ontbreken om tot het gewenste resultaat te komen. De historie
van gemeentelijke herindeling kent een zeer lange geschiedenis
van voornemens en vooraankondigingen met doorgaans
teleurstellend gering resultaat. Daarenboven dient men zich
terdege bewust te zijn van het momentum waarop het onder-
werp vergroting van gemeentelijke slagkracht met succes kan
worden geëffectueerd. De eerste twee jaren van een nieuwe
periode lenen zich hiervoor beter dan een jaar dat voorafgaat
aan gemeentelijke en provinciale verkiezingen.
Stip aan de horizon
Door de nieuwe  burgemeester van Leeuwarden Ferd Crone
Noord-Nederland in een notendop
Friesland kent 31 gemeenten en 642.000 inwoners. Met
weglating van de drie grootste gemeenten is de gemid-
delde grootte 16.100 inwoners. Voor de provincie Groningen
met weglating van de hoofdstad bedraagt de gemiddelde
schaalgrootte 16.600 inwoners. De gemiddelde gemeente-
lijke grootte in Drenthe met weglating van de 2 grootste
gemeenten bedraagt 32.000 inwoners.

Jan Ploeg (voorzitter Bovag)
Nieuwe Fusiegemeente Oost-Groningen
VNO-NCW Noord is content met het voornemen van de
gemeenten Reiderland, Scheemda en Winschoten om met
elkaar te fuseren. De raden van deze drie gemeenten namen
op 23 januari j.l. het intentiebesluit tot herindeling. De
gemeente die hierdoor ontstaat zal beter in staat zijn slag-
vaardiger en efficiënter op te treden, hetgeen de
werd een oproep gedaan aan te geven hoe het toekomstige
Friesland qua aantal en omvang van de gemeentes er uit zou
behoren te zien. ‘Het is belangrijk te weten wat de stip aan de
horizon is, waarnaar burgers zich kunnen richten.’ Het helemaal
aan het vrije spel der krachten overlaten zal niet in alle regio’s
toereikend zijn; bovendien is enige sturing van bovenaf aan te
bevelen om ook oog te hebben en te houden voor andere te
maken afwegingen. Keuzes in de ene regio kunnen van invloed
zijn op de nog te maken keuzes in belendende gemeentes.
Ruimtelijk-economische verbanden
Door het bestuur VNO-NCW Friesland zal desgevraagd een
voorzet worden gegeven voor een schets van de gewenste
bestuurlijke gemeentelijke setting van het nieuwe Friesland.
Naast natuurlijke verbanden en samenwerkingsrelaties, dient
bijzondere aandacht geschonken te worden aan de bestaande
ruimtelijk-economische entiteit van nieuw te vormen
verbanden.
‘Bestuursopgave van
Noord-Nederland vraagt om
schaalvergroting’
33
‘Het wordt de hoogste tijd
dat ook ondernemers hun stem
laten doorklinken in het
publieke debat over lokale
bestuurskracht’
Hayo Apotheker:
“Besturen betekent ontwikkelen, ondernemen.
Besturen is een visie en profiel uitdragen waarin posities
worden gekozen. Besturen is zakelijk opereren en draagvlak
creëren, waarin mensen worden aangesproken. Besturen is het
maatschappelijk middenveld motiveren en samenwerken met
organisaties en bedrijfsleven. Besturen is verantwoordelijk-
heden nemen en krijgen.”
economische ontwikkeling in de regio ten goede komt. Juist
een grensregio als Oost-Groningen is gebaat bij een
grotere en sterkere gemeente. VNO-NCW Noord ondersteunt
de gekozen hoofdrichting: grotere besluitvaardigheid door
minder bestuurlijke drukte. Dit kan de economische impuls
geven aan een regio waar dit zo hard nodig is. VNO-NCW
Noord heeft er alle vertrouwen in dat dit voorbeeld elders in
Groningen en Friesland spoedig navolging zal krijgen.
Zo is het slecht voorstelbaar bij de indeling van een nieuwe
gemeentelijke structuur in Friesland de haak om Leeuwarden
te laten doorsnijden door liefst drie gemeentes. Het verdient
aanbeveling hier te komen tot één nieuwe gemeente. Dit leidt
onmiskenbaar tot een betere afweging van belangen, snellere
besluitvorming en krachtiger positionering tegenover
provinciale en nationale gesprekspartners. 
Onderkend moet worden dat in specifieke gevallen gestreefd
dient te worden naar een 100.000 + gemeente waar in andere
gevallen met een 40.000 + gemeente kan worden volstaan,
afhankelijk van ruimtelijk economische en ook sociale
verbanden. Er is een causaal verband tussen schaalgrootte van
de gemeente en de te waarborgen professionaliteit van de
ambtelijke organisatie. Geen enkele burger of ondernemer is
gebaat bij een gemeentelijke organisatie die niet is berekend
op de aan haar toevertrouwde taken of gebukt gaat onder een
gebrekkige democratische legitimatie.<
* Zie ook de publicatie ‘fuseren of gefuseerd worden’ in het derde nummer
van NoordNieuws (juni 2007), waarin aandacht is geschonken aan de
gebreken en vermeende oplossingen van te kleine gemeentes.
34 NoordNieuws februari 2008
Noord-Nederland ook kansrijk op milieugebeid
Samen scheiden
Ik was bij het jaarcongres op donderdag
6 december jl. in Oldenburg. Leidmotiv:
speerpunten voor een regio zonder
grenzen. Intensievere internationale
samenwerking tussen ondernemers met
meer bedrijvendynamiek en arbeids-
dynamiek. De rode draad van het
congres vond ik dat wij fier en zelf-
bewust moeten zijn in onze regio. Daar
is ook alle reden toe, als je bekijkt hoe
bijvoorbeeld de haveneconomie, het
watermanagement, de energie en de
kennisinfrastructuur zich ontwikkelen.
Er werd die dag opgeroepen tot meer
zelfbewustzijn: vertrouwen op eigen
kracht en eigen ambitie. We moeten als
regio het initiatief nemen om dé regio
van de BV Nederland te worden. Niet
aan het voeteneind, maar als brug tussen
Noord- en Oost-Europa en de rest van
Nederland. Hiermee is een goed begin
gemaakt door het Samenwerkings-
verband Noord-Nederland (SNN) dat
onlangs het Energieakkoord heeft
gesloten met het rijk. Een van de
uitgangspunten is het realiseren van een
CO2-reductie van 4,5 megaton.
In het bovengenoemde rijtje ontwikke-
lingen mis ik echter de ambitie om
Noord-Nederland ook uit te bouwen tot
een toonaangevende regio als het gaat
om gescheiden inzameling van afval en
het op gang brengen van een proces van
recycling, gericht op hergebruik ervan.
Onlangs publiceerde het rijk de Kabinets-
visie Maatschappelijk Verantwoord
Ondernemen onder de titel ‘Inspireren,
innoveren, integreren’. Hierin gaat het
over de vraag hoe voorkomen kan
worden dat bedrijven een bijdrage
leveren aan het vergroten van
problemen en hoe zij anderzijds een
bijdrage kunnen leveren aan het
oplossen van maatschappelijke
problemen. Dit sluit haarfijn aan op de
raamovereenkomst met betrekking tot
het gescheiden inzamelen van
verpakkingsafval, dat gesloten werd
tussen het bedrijfsleven, de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten (VNG) en
het ministerie van VROM. Gemeenten
Jan Eisenga
eisenga@eisengawinadvies.nl
INGEZONDEN
moeten zorgen voor een gescheiden structuur van sortering van dit afval,
inzameling van verpakkingen van bedoeld voor een systeem van her-
huishoudens, met de bedoeling deze te gebruik; het systeem in het Wester-
hergebruiken. Deze verplichting startte kwartier toont aan dat het kan.
voor de gemeenten al op 1 januari 2008. Zorg ervoor dat het gescheiden afval niet
Hiermee heeft het ministerie van VROM naar ‘ver’ getransporteerd moet worden,
grote ambities getoond, waarmee een maar dicht bij huis verwerkt kan worden.
belangrijke bijdrage kan worden Zodoende wordt een belangrijke
geleverd aan de het milieuvraagstuk. bijdrage geleverd aan de vermindering
van de CO2 uitstoot.
Aansprekend voorbeeld > VNO-NCW Noord: maak tezamen met
In het Groningse Westerkwartier is het SNN en de gemeenten van de noor-
vooruitlopend op de raamovereenkomst delijke regio ook een innovatieve milieu-
in 2005 gestart met Milieuzak Nederland regio; dit spoort met uw eigen beleid en
B.V.. De milieuzakken worden wekelijks met dat van het rijk.<
opgehaald bij de huishoudens en
vervolgens gesorteerd bij het bedrijf VNO-NCW Noord, SNN, en
Gebr. Hummel Recycling te Leek met gemeenten: sla de handen ineen
behulp van een sorteerinstallatie. Deze en aan de slag!
installatie zal in de nabije toekomst
volledig geautomatiseerd zijn. Het Jan Eisenga
belang van deze methode is groot en EISENGAWINADVIES
wordt nergens anders in Nederland
toegepast. Er zijn fantastische resultaten
behaald: jaarlijks wordt 30 kg milieu-
zakken per persoon per jaar opgehaald.
Dit is in het werkgebied ruim 1 miljoen
kilo, klaar voor de sortering en recycling.
Zo worden petflessen hergebruikt voor
het fabriceren van fleece. Uit onderzoek
is gebleken dat de bevolking zeer
tevreden is met deze werkwijze.
De betrokken bedrijven en de drie
gemeenten leveren daarmee een belang-
rijke bijdrage aan het oplossen van een
maatschappelijk probleem. Deze aanpak
en dit succes verdienen navolging.
Mijn oproep is daarom deze:
> Gemeenten: pak de handschoen van
de raamovereenkomst met vaart op en
zorg voor een gescheiden haal- of breng-
systeem van het afval.
> Bedrijfsleven: zorg voor een infra-
 35

Welkom nieuwe leden

De volgende personen zijn lid geworden van de vereniging:

Groningen > drs. J.K. Beekhuizen Advisor Groep Holding, Winschoten

G.W. van den Berg CWI Noord-Nederland, Groningen
ir. A.A. van der Bles Conoship International Design & Technology, Groningen
W. Broers Unique Nederland, Groningen
Mw drs. P.W. Geerdink N.V. Waterbedrijf Groningen, Groningen
dr. F.J. van Graaf Hanze University Groningen, Groningen
M. Hensema UWV WW Werk, Groningen
D. van der Leeuw Beljon + Westerterp B.V., Groningen
J. Lindemulder Higher Consultancy, Zwolle
Mw mr. M. Nieuwenhuis De Haan Advocaten en Notarissen, Groningen
> H. Nijland FC Groningen, Groningen
S. Radersma DHV BV Ruimte en Mobiliteit, Groningen
M. Roelandschap UWV WW Werk, Groningen
Mw I.M. de Rover Essyn Nederland, Groningen
E.J. Ruessink Randstad HR-Solutions, Groningen
H. Nijland H. Sietsma Ernst & Young, Groningen
S. Sieburgh Sjoerdsma RWE Power Benelux, Groningen
J. Veldhuizen TNO Informatie- en Communicatietechnologie, Groningen
M. Veling Century Auto Groep, Groningen
Mw E. Waanders Apunto, Groningen
A. Warmerdam Warpnet, Groningen

Friesland > ing. E. van den Akker MBA TNO Informatie- en Communicatietechnologie, Groningen
J.C. Dijk Dijkszicht BV, Haren
Douma Bouwbedrijf Reitsma B.V., Drachten
Mw E.H. Elgersma Dommerholt Advocaten, Heerenveen
J. Gaakeer Prins Dokkum B.V., Dokkum
W. Goodijk Instituut Service Management B.V., Leeuwarden
B.J. van der Heiden Christopher Verne B.V., Sneek
NIEUWE LEDEN

R. Krijnsen IJssel Technologie, Zwolle

T. Mullié Halbertsma Pallets Grouw B.V., Assen
mr. M.J. Olman Olmanagement, Goutum
H. Snijder Omrop Fryslân, Leeuwarden
> S. Tibbesma MBA Rabobank Gorredijk-Haulerwijk, Gorredijk
F. Tuininga Postbank N.V., Leeuwarden
Mw J. Walstra Instituut Service Management B.V., Leeuwarden

Drenthe > R.J. Damhuis CWI Emmen, Emmen

S. Tibbesma J. van den Berg Honeywell B.V., Combustion Controls Center Europe, Emmen
J.P. Goos Go! Personeelsdiensten, Roden
ing D.P. Hage Industrie- en handelsonderneming Elton b.v., Roden
J.J. Hemel RA HLB Nannen Accountants & Belastingadviseurs, Emmen
mr. J.F.M. Hennekam Unigarant NV, Hoogeveen
drs. J.A. van Houwelingen Personalis, Assen
> drs. R.A.F. Kamphuis Robert Kamphuis Consultancy & Ondernemerschap, Bussum
S.T. Lenten !Pet drukkers en vormgevers, Hoogeveen
T.A. Mous Rabobank Borger-Klenckeland, Borger
Mw J. Smeenge-Reinders CWI Assen, Assen
H. Veldkamp TNO Informatie- en Communicatietechnologie, Groningen
R.A.F. Kamphuis Mw mr E.C. van der Waaij-
Bouwer Nederlandse Aardolie Maatschappij BV, Assen
ir. L. van der Werff BOAG Oost BV, Rotterdam
O. van der Wiel Tank- en Apparatenbouw De Blesse BV, Steenwijk
36 NoordNieuws februari 2008 Akke Groenewoud Foto: Koninklijke luchtmacht
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl

Hoe is het een jaar later met…

een jaar later

Kolonel-vlieger A. den Drijver,
commandant van de Vliegbasis Leeuwarden?
Een jaar geleden heeft u het
commando over de Vliegbasis van
Leeuwarden overgenomen.
Hoe is het afgelopen jaar voor u
verlopen?
‘Uitstekend. Allereerst was het geweldig
basiscommandant te worden. Dat is toch
een soort jongensdroom. Als de zaken
dan ook nog heel goed lopen, dan is dat
helemaal een goed gevoel.’

De zaken lopen goed? Wat houdt dat

voor een basiscommandant in?
‘Voor ons betekent dat het produceren
van vlieguren. Als we genoeg vlieguren
produceren, kunnen we onze mensen
goed voorbereid uitzenden. Deze vlieg-
uren productie hebben we in de 2e helft
van 2007 flink kunnen verbeteren. Tot juli
was Leeuwarden verantwoordelijk voor
de ondersteuning van de NAVO missie in
Afghanistan. In de 2e helft van 2007 zijn
we vooral bezig geweest met het NAVO
examen dat we eens in de drie jaar dienen
af te leggen.’

Examen?
‘Ja, als luchtmachtbasis moet je je certifi-
ceren voor de NAVO Response Forces.
Het is een kwalificatie die je moet behalen
om aan internationale NAVO operaties zo-
als in Afghanistan te mogen deelnemen.’

Het afgelopen jaar is de missie in

Afghanistan dagelijks in het nieuws.
In hoeverre heeft die missie uw
eerste jaar als commandant in
Leeuwarden beïnvloed?
‘Daar ben je continu mee bezig. Het
afgelopen jaar was bijzonder. Het eerste
halfjaar ben je bezig met het uitzenden
van collega’s. Het volgende half jaar moet
je je voorbereiden op de vraag of je
überhaupt gekwalificeerd bent voor die Wat betekenen al die emoties voor Makkelijker? Je zou gezien de
taak. We hebben het examen met goed u als commandant en uw manier veiligheid juist denken dat het veel
resultaat afgelegd. Dat geeft enorm veel van leidinggeven? moeilijker is?
voldoening. Zeker nu onze eigen land- ‘Ons succes wordt onder andere af- ‘Nee, dat is niet zo. Men realiseert zich
macht in Afghanistan actief is. We vliegen gemeten aan de betrokkenheid van dat we met het detachement goed werk
in principe ter ondersteuning van alle ons personeel. Omdat onze mensen bij leveren, namelijk het garanderen van
nationaliteiten, maar door de aanwezig- Afghanistan betrokken zijn, is het een zo veilig mogelijke werkomgeving
heid van eigen troepen in Afghanistan is makkelijker ze te motiveren voor voor onze landmacht collega’s. Dat zorgt
de betrokkenheid heel breed. Dit is veel uitzending naar deze missie.’ voor de noodzakelijke draagkracht.’
minder een ver van je bed show dan bij
andere missies.’
 37

Per 15 februari 2007 zal kolonel-

vlieger B.A.F. Ruijs het commando
over Vliegbasis Leeuwarden over-
dragen aan kolonel-vlieger A. den
Drijver.
(Bron: NoordNieuws 1, 2007)
‘Ons succes wordt onder andere
uitgemeten aan de betrokkenheid
van ons personeel’

Maar ook uw personeel zal gevaar
lopen tijdens een missie en dat gaat
gepaard met emotie.
‘Het gevaar is beduidend minder dan
voor diegenen die zich in Uruzgan op
de grond bewegen. Toch kan zo’n
uitzending allerlei, vaak psychologische,
problemen met zich meebrengen.
Daarom monitoren en begeleiden we ons
personeel voor, tijdens en na afloop van
de uitzendperiode. Want ze maken veel
mee. De betrokkenheid bij de verliezen
van collega’s is voor iedereen anders.
Naast de gesneuvelde landmacht
collega’s zijn in Afghanistan ook 2 lucht-
machters omgekomen bij een helikopter
en een F-16 ongeval. Daarom bestaat de
noodzaak om je eigen mensen te
begeleiden, maar is het begeleiden van
hun families minstens zo belangrijk.’
Op den duur moet dat een breek-
punt opleveren. Wanneer voorziet
u dit?
‘Dat breekpunt komt zeker dichterbij.
Op een gegeven moment moet je je af-
vragen of je bijvoorbeeld een missie naar
Afghanistan nog wel kunt ondersteunen.
Door de uitspraken van bijvoorbeeld een
politieke partij voelen mijn mensen zich
alleen gelaten. Ze zijn bereid naar
Afghanistan te gaan, maar dat kan niet
zonder goede training, opleiding en
goede spullen. Je moet ze verantwoord
zo’n missie insturen. En dat is toch waar
het om gaat, onze mensen. Ik heb dan
ook veel respect voor mijn personeel, als
ik zie dat ze ondanks die geruchten toch
steeds weer een goed resultaat neer-
zetten.’
Wat is uw grootste persoonlijke
uitdaging voor de toekomst?
‘Dat is het invullen van de bezuinigingen
die zijn afgekondigd. Met minder vlieg-
tuigen dezelfde vlieguren maken. Vanaf
1 juli 2008 zijn wij weer voor acht
maanden verantwoordelijk voor de
ondersteuning in Afghanistan. Dat wordt
een grote uitdaging. Hoe realiseren we
het onderhoud van de vliegtuigen als er
te weinig personeel is en er te weinig
reserveonderdelen zijn? De randvoor-
waarden zijn niet ideaal, maar als het
lukt en ik zie dat mijn personeel er weer
in slaagt de vliegtuigen te laten
vertrekken, dan voel ik me geïnspireerd
en weet ik waar ik het voor doe.’<

Voelt u zich verantwoordelijk voor

die families?
‘Ja, zeer! Het is voor het thuisfront niet
niks, het steeds uitzenden van je man,
vrouw, vader of moeder. We merken in
de praktijk dat de problemen met de
missie vaak thuis liggen en niet bij onze
uitgezonden collega’s. De zorg voor die
families is daarom essentieel. Als het
thuis lekker loopt, kunnen onze mensen
ook met een gerust hart werken.’

In het najaar van 2007 is

gespeculeerd over sluiting van de
Vliegbasis Leeuwarden. Dat lijkt
niet echt een fijn klimaat om man-
schappen voor te bereiden op een
uitzending.
‘Nee, zoiets brengt ontrust. In de
discussie over de toekomst van de Vlieg- Natuurlijk
basis Leeuwarden ligt ook een grote
uitdaging voor mij en mijn MT. Het gaat beter!
tenslotte over de toekomst voor 1250
mannen en vrouwen. Sluiting is gelukkig
niet aan de orde, maar er is wel weer
een reorganisatie door onze regering in
gang gezet. Het aantal beschikbare F-16’s Koninklijke Van Gorcum BV
Industrieweg 38, 9403 AB Assen

wordt gereduceerd, maar het ambitie- Postbus 43, 9400 AA Assen

niveau blijft hoog. Geruchten over

sluiting en voortgaande inkrimping
staan dus naast de noodzaak om goed te
[t] 0592 37 95 55

presteren in het inzetgebied. Dat geeft [f] 0592 37 20 64

[e] info@vangorcum.nl
spanning.’ [i] www.vangorcum.nl
38 NoordNieuws februari 2008 Daan Bultje
d.bultje@vno-ncwnoord.nl
SKSG Een eeuw in
de kinderschoenen
SKSG Kinderopvang (Stichting Kinderopvang
Stad Groningen) heeft ruim honderd jaar
ervaring met kinderopvang achter zich. SKSG
Kinderopvang was in 1993 het resultaat van
een fusie van vijf instellingen van kinder-
opvang, waarvan de oudste in 1901 werd
opgericht. Ruim een eeuw van inspelen op
maatschappelijke ontwikkelingen volgde.
Foto’s: SKSG Kinderopvang
verrassende bedrijven
In deze rubriek wil VNO-NCW Noord
telkens een bedrijf in de etalage zetten.
Waarom. Omdat het bedrijf ons
oprecht verrast met haar product of haar
dienstverlening. Omdat het zich beweegt
midden in de maatschappij. Omdat het
innoveert, waarde creëert en anderen
stimuleert mee te doen.
Het ontstaan van de voorlopers van SKSG Kinderopvang was
een direct gevolg van de kinderwetjes en invoering van de leer-
plicht rond 1900. Omdat de oudere kinderen naar school
moesten, konden ze niet meer op hun broertjes en zusjes
passen. Zo ontstonden de eerste ‘kinderbewaarplaatsen’ voor
nul tot zes jarigen. In de jaren zestig nam als gevolg van de
vrouwenemancipatie het aantal crèches toe. Vrouwen gingen
steeds meer werken. En toen Cathy Boltje 15 jaar geleden
directeur werd van SKSG Kinderopvang, ging de kinderopvang
steeds meer marktgericht werken: er kwamen meer bedrijfs-
plaatsen bij. Dit vergde dan ook van ons een andere manier van
werken.
Cathy Boltje: ‘Toen ik vijftien jaar geleden directeur werd van
SKSG Kinderopvang was een van de opdrachten: effectiever,
zakelijker, meer klantgericht. Voor die tijd was het uitsluitend
heel erg op het kind gericht. Nog altijd staat bij ons het kind
centraal. Maar als een ouder zegt “ik ben pas om half zeven uit
mijn werk” dan zeggen we niet “ja maar, u moet samen eten
met uw kind, want dat is zo belangrijk voor de vorming.” We
denken niet meer voor ouders, we bespreken het met ouders;
hoe zien zij graag dat hun kind opgevangen en begeleid wordt.
Dat gaat ons steeds beter af, want de hele maatschappij is zo
geworden.

De schoolmeester benadert je ook niet meer in de trant van:
“Je moet vaker de tafels oefenen met je kind”. Het wordt
geadviseerd: het is goed om samen te eten/het is goed om
spelenderwijs leerstof te oefenen. Via tevredenheidsmetingen
en exitgesprekken kijken we steeds waar de ouders behoefte
aan hebben voor hun kinderen, zodat we daar een antwoord
op kunnen vinden.’
Dus je bent als organisatie vooral bezig met het inspelen
op trends in de samenleving?
‘Zeker op dit moment zie je dat de tijd begint te dringen.
Iedereen moet in de komende jaren aan de bak om de effecten
van de vergrijzing op te vangen. Zowel mannen als vrouwen
zullen aan het werk moeten om de gaten op te vullen. Je ziet
dat vrouwen hoog opgeleid zijn en dat daar in de komende
jaren op ingezet gaat worden, want van die categorie kan je
nog veertig jaar plezier hebben. Het was dan ook niet
verwonderlijk dat de Tweede Kamer in 2005 de motie Van
Aartsen/Bos heeft aangenomen waarin scholen verplicht
werden voortaan voor- en naschoolse opvang te bieden tussen
7.30 en 18.30 uur. Daarop hebben veel scholen convenanten
afgesloten met aanbieders. Zo hebben wij afspraken gemaakt
met het VCOG, de GSV, het reformatorisch onderwijs en het
openbaar onderwijs in de stad Groningen en het openbaar
onderwijs in de gemeente Leek. Dat heeft er mede toe bij-
gedragen dat we in de afgelopen periode een enorme boost
hebben gehad. Wij zijn sinds augustus 20087 met 16%
gegroeid. Die toename zit vooral in de buitenschoolse opvang.’
Hoe vang je een dergelijke groei op?
‘Bij het zoeken naar nieuwe locaties moeten we creatief te werk
gaan, want de meeste ouders zoeken opvang voor de maandag,
dinsdag en donderdag. Op woensdag en vrijdag gaan de
kinderen naar muziekles, sport en dergelijke. Dus je zoekt
steeds naar plekken die op die drie dagen beschikbaar zijn,
want het moet ook betaalbaar blijven. Daarom maken we nu
ruimtes in multifunctionele gebouwen geschikt voor opvang
en hebben we ook veel contact met sportverenigingen. We
waren al sponsor van veel sportverenigingen, maar nu kijken
we ook of we programma’s kunnen aanbieden in hun clubhuis.
Kinderen en bewegen is natuurlijk een buitengewoon actueel
onderwerp. In de zomerperiode huren we scoutinggebouwen af
en brengen daar een heel programma.’ Dit alles naast de
30 eigen locaties.
39
Aantal medewerkers 712 
Vestiging Hoofdadres
Adres Heresingel 10, 9711 ES Groningen
Aantal locaties in Groningen en Leek: 45
Jaaromzet 24 miljoen euro
Aantal kinderen 4.400
die gemiddeld 2,5 dag per week naar
de kinderdagopvang of buitenschoolse
opvang komen. 
En het werven van nieuw personeel?
‘Met die sterke groei van de afgelopen tijd hebben we wel
meer advertenties moeten plaatsen om nieuw personeel te
werven dan voorheen. Het is dus wat moeilijker om nieuw
personeel te werven dan voorheen. Maar het verloop in onze
organisatie is klein. Mensen blijven in de regel heel lang voor
ons werken en zij vertellen in hun netwerk ook hoe leuk het
is om voor SKSG Kinderopvang te werken. Dus veel nieuwe
medewerkers worden geworven door mond-op-mondreclame.
Bovendien is het voor veel mensen een aantrekkelijke branche,
omdat het niet puur commercieel maar heel nadrukkelijk ook
idealistisch is. Dat geeft toch een andere sfeer in het werk. En
het is natuurlijk ook prettig om te werken met kinderen: zij zijn
de toekomst en zo voelt het ook.’
Hoe zal de kinderopvang zich in de komende tien jaar
gaan ontwikkelen?
‘Er is in feite weinig veranderd ten opzichte van de kinder-
opvang van een eeuw geleden. We zijn wel zakelijker
geworden en bedrijfsmatiger gaan werken, maar nog steeds
staat het kind centraal. Ze moeten een goede plek hebben,
waar ze wat opsteken. Ze moeten begeleiding en opvoeding
krijgen die we samen met de ouders doen. Maar je weet ook
dat als de economie achteruitgaat, de vraag naar kinderopvang
weer afneemt. Als er geen behoefte aan is, zal de overheid haar
tegemoetkoming terugschroeven. De tegemoetkoming is
substantieel en maakt de opvangkosten voor de ouders stukken
goedkoper, afhankelijk van het inkomen wordt op dit moment
33 tot 96% vergoed. Je moet nu beiden werken om in aan-
merking te komen voor die tegemoetkoming. Als organisatie
moeten we flexibel genoeg zijn om mee te bewegen met de
markt om zowel groei als krimp op te kunnen vangen.
Los daarvan heb ik het idee dat in de komende tien jaar de
kinderopvang in beweging blijft en steeds meer onderdeel
wordt van elk mensenleven. Kinderen van nul tot zes jaar
binnen het regime van kinderopvang en van zes tot twaalf
binnen het basisonderwijs. Zo ontstaat een wisselwerking
ontstaat tussen binnenschools en buitenschools: logische
verbindingen tussen wat je op school leert en buiten de school
toepast. Zo heb je als ouders ook echt de handen vrij om te
werken.’<
40 NoordNieuws februari 2008
Vind nu uw hoger
opgeleide starters!
RECruitiNG NOord, 5 & 6 maart, Martiniplaza Groningen:
hét carrière evenement van Noord-Nederland
Het noordelijke bedrijfsleven heeft
talentvolle jonge mensen nodig om
te blijven innoveren. En dat geldt
niet alleen voor het grootbedrijf!
Juist de kleinere en middelgrote
bedrijven in het Noorden krijgen de
komende tijd een grote behoefte krijgen
aan hoger opgeleiden. Bijna elke onder-
neming met meer dan 50 medewerkers
heeft de komende tijd wel een nieuwe
hogeropgeleide medewerker nodig. U
moet er dus op tijd bij zijn voor ze
allemaal richting randstad verdwijnen.
Recruiting Noord biedt mkb-bedrijven de
kans om op een laagdrempelige manier
in contact te komen met jonge high
potentials die op het punt staan de
arbeidsmarkt te betreden. En dit alles
voor een deelnameprijs die lager ligt dan
een personeelsadvertentie in de krant!
Recruiting Noord biedt u een unieke
gelegenheid om op een wel zeer
persoonlijke wijze kennis te maken
Peter Buurman
p.buurman@vno-ncwnoord.nl
met uw potentiële medewerkers. Maar
daarnaast biedt het evenement u het
volgende:
> sollicitatiegesprekken met high-
potentials (die u zelf selecteert vooraf-
gaande aan het event aan de hand van
een interactieve website)
> presentatieruimte op de Recruiting
Noord website
> standruimte voor bedrijfspresentatie
op het bedrijvenplein
> tijdens het event mogelijkheid om een
workshop te verzorgen
> vele netwerkmogelijkheden tijdens
lunches, borrels en overige activiteiten.
‘Tijdens Recruiting
Noord 2006 heb ik
14 studenten
gesproken en er 9
aangenomen’
vereniging
Sinds eind januari worden duizenden
studenten aangespoord om zich in te
schrijven voor het evenement. En om hun
CV voor u achter te laten op de website
van Recruiting Noord. Uw nieuwe mede-
werker zult u daarom tijdens Recruiting
Noord vrijwel zeker treffen!
Bent u geïnteresseerd in deelname aan
het evenement, dan kunt u bellen naar
050 - 54 97 149 of mailen naar
info@recruitingnoord.nl
Meer informatie over het evenement
kunt u vinden op
www.recruitingnoord.nl
Recruiting Noord is een initiatief van
VNO-NCW Noord en wordt ondersteund
door MKB-Noord, Kamer van Koop-
handel Noord-Nederland, Provincie
Groningen, Hanzehogeschool Groningen
en Rijksuniversiteit Groningen.<