00 Program Nauki Technik Dentystyczny-322-09

Autorzy:
mgr Iwonna Kozowska

mgr Beata Peterson
mgr Magorzata Tarnowska-Janaszkiewicz
mgr Jan Wojciechowski
Recenzenci:
dr hab. n. med. Maria Gobiewska
dr hab. n. med. Renata Wojtarowicz
Opracowanie redakcyjne:
mgr Iwonna Kozowska
Korekta merytoryczna:
mgr Magorzata Cencelewicz
Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego
Spis treci
I.
II.
III.
Wprowadzenie
Zaoenia programowo-organizacyjne ksztacenia
w zawodzie
1.
Opis pracy w zawodzie
2.
Zalecenia dotyczce organizacji procesu dydaktycznowychowawczego
Plan nauczania
Moduy ksztacenia w zawodzie
1.
Podstawy zawodu
Przestrzeganie przepisw bezpieczestwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony
rodowiska
Analizowanie budowy, fizjologii i patofizjologii narzdu
ucia
Rozpoznawanie materiaw stosowanych w technice
dentystycznej
Stosowanie przepisw prawa i zasad ekonomiki
w ochronie zdrowia
2.
Modelarstwo dentystyczne
Modelowanie zbw staych
Modelowanie ukw zbowych
3.
Protezy ruchome
Wykonywanie protez cakowitych
Wykonywanie protez czciowych
Wykonywanie protez szkieletowych
4.
Protezy stae
Wykonywanie wkadw koronowych i koronowokorzeniowych
Wykonywanie koron protetycznych
Wykonywanie mostw protetycznych
5.
Protezy nietypowe
Wykonywanie protez ruchomych z elementami
precyzyjnymi
Wykonywanie obturatorw i protez natychmiastowych
6.
Ruchome aparaty ortodontyczne
Wykonywanie aparatw jednoszczkowych
Wykonywanie aparatw dwuszczkowych
7.
Stae aparaty ortodontyczne
Wykonywanie aparatw staych
Wykonywanie aparatw retencyjnych
4
6
6
8
15
16
16
19
23
26
30
34
36
39
42
44
49
53
57
59
62
66
70
72
76
79
81
85
89
91
95
8.
Praktyka zawodowa
Wykonywanie protez dentystycznych
Wykonywanie aparatw ortodontycznych
98
100
103
Wprowadzenie
Celem ksztacenia zawodowego jest przygotowanie absolwenta
do skutecznego wykonywania zada zawodowych w warunkach
gospodarki rynkowej. Wymaga to dobrego przygotowania oglnego,
opanowania podstawowej wiedzy i umiejtnoci oraz prezentowania
waciwych postaw zawodowych. Absolwent szkoy powinien
charakteryzowa si otwartoci, komunikatywnoci, wyobrani oraz
zdolnoci do cigego uczenia si i podnoszenia kwalifikacji, a take
umiejtnoci oceny swoich moliwoci. Realizacja programu nauczania
o moduowym ukadzie treci ksztacenia uatwia osignicie tych
zamierze.
Ksztacenie zawodowe z wykorzystaniem podejcia moduowego,
poprzez powizanie celw i materiau nauczania z procesem pracy
i zadaniami zawodowymi umoliwia:
przygotowanie ucznia do wykonywania typowych zada zawodowych
na stanowiskach pracy,
integracj treci nauczania z rnych dyscyplin wiedzy,
stymulowanie aktywnoci intelektualnej i merytorycznej ucznia,
pozwalajcej na indywidualizacj procesu nauczania.
Ksztacenie moduowe charakteryzuje si tym, e:
preferowane s aktywizujce metody nauczania, ktre wyzwalaj
aktywno, kreatywno, zdolno do samooceny uczcego si oraz
zmieniaj rol nauczyciela w kierunku doradcy, partnera, projektanta,
organizatora i ewaluatora procesu dydaktycznego,
proces nauczania-uczenia si ukierunkowany jest na osignicie
wymiernych rezultatw w formie uksztatowanych umiejtnoci
intelektualnych i praktycznych, ktre umoliwiaj wykonywanie
okrelonego zakresu pracy w zawodzie,
wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy
i umiejtnoci, uzyskana we wczeniejszych etapach nauki,
program nauczania posiada elastyczn struktur, a znajdujce si
w nim moduy i jednostki mona aktualizowa, modyfikowa,
uzupenia i wymienia w zalenoci od potrzeb edukacyjnych.
W strukturze programu wyrnia si:
zaoenia programowo-organizacyjne ksztacenia w zawodzie,
plan nauczania,
programy moduw i jednostek moduowych.
Modu ksztacenia w zawodzie zawiera: cele ksztacenia, wykaz
jednostek moduowych, schemat ukadu jednostek moduowych,
literatur.
Program jednostki moduowej zawiera: szczegowe cele ksztacenia,

materia nauczania, wiczenia, rodki dydaktyczne, wskazania
metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod
sprawdzania i oceny osigni edukacyjnych ucznia.
Dydaktyczna
mapa
programu
nauczania,
zamieszczona
w zaoeniach programowo-organizacyjnych ksztacenia w zawodzie,
przedstawia schemat powiza midzy moduami i jednostkami
moduowymi oraz okrela kolejno ich realizacji. Mapa ma uatwi
planowanie i organizacj procesu dydaktycznego.
W programie przyjto system kodowania moduw i jednostek
moduowych, ktry zawiera nastpujce elementy:
symbol cyfrowy zawodu, zgodnie z obowizujc klasyfikacj
zawodw szkolnictwa zawodowego,
symbol literowy, oznaczajcy grup moduw:
O dla moduu oglnozawodowego,
Z dla moduw zawodowych,
cyfra arabska dla kolejnej wyodrbnionej w module jednostki
moduowej.
Przykadowy zapis kodowania moduu:
322[09].O1
322[09] symbol cyfrowy zawodu: technik dentystyczny
O1 pierwszy modu oglnozawodowy: Podstawy zawodu
Przykadowy zapis kodowania jednostki moduowej:
322[09].Z1.01
322[09] symbol cyfrowy zawodu: technik dentystyczny
Z1 pierwszy modu oglnozawodowy: Podstawy zawodu
01 pierwsza jednostka moduowa w module O1: Przestrzeganie
przepisw bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska.
I. Zaoenia programowo-organizacyjne ksztacenia

w zawodzie
1. Opis pracy w zawodzie
Absolwent szkoy ksztaccej w zawodzie technik dentystyczny moe
podejmowa prac w:
pracowniach protetycznych,
pracowniach ortodontycznych.
Zadania zawodowe
sporzdzanie gipsowych modeli diagnostycznych i roboczych szczki
i uchwy, na bazie wyciskw wykonanych przez lekarza dentyst oraz
ich artykulacja,
realizowanie
technologicznych
procedur
laboratoryjnego
wykonywania protez zbowych, aparatw ortodontycznych oraz szyn,
obturatorw i epitez stosowanych do rehabilitacji narzdu ucia,
wykonywanie napraw uzupenie protetycznych i aparatw
ortodontycznych,
wykonywanie pracy zgodnie z projektem klinicznym.
Umiejtnoci zawodowe
W wyniku ksztacenia w zawodzie absolwent powinien umie:
korzysta z wiedzy z zakresu anatomii, fizjologii i patologii narzdu
ucia,
okrela podstawowe cechy morfologiczne i czynnociowe ukadu
stomatognatycznego, w szczeglnoci: typy zgryzu, udzia zbw
w artykulacji, wzy urazowe, budow i funkcjonowanie stawu
skroniowo-uchwowego,
wyjania budow i funkcje artykulatorw,
modyfikowa metody pracy w realizowanych zadaniach zawodowych,
okrela typy uzbienia i odmiany zbw staych i mlecznych,
wskazywa rnice w morfologii zbw staych i zbw mlecznych
oraz w ich wzajemnym ukadzie,
charakteryzowa teorie i metody ustawiania zbw sztucznych
w protezach zbowych cakowitych,
opisywa profilaktyczne, lecznicze i rehabilitacyjne dziaanie protez,
ocenia wykonywane zadanie na etapie klinicznym i laboratoryjnym,
doskonali jako wykonywanych prac,
przewidywa skutki wadliwie wykonanej pracy protetycznej,
rozrnia rodzaje i waciwoci materiaw podstawowych
i pomocniczych stosowanych w protetyce dentystycznej,
przestrzega wymaga dotyczcych uytkowania, przechowywania

oraz racjonalnego gospodarowania materiaami stosowanymi
w protetyce dentystycznej i ortodoncji,
charakteryzowa i ocenia oddziaywanie materiaw podstawowych
na tkanki i ustrj czowieka,
projektowa konstrukcje protetyczne, analizowa i ocenia
wykonywane projekty,
uytkowa urzdzenia i aparatur specjalistyczn,
ocenia wyciski oraz wykonywa z nich gipsowe modele robocze,
wykonywa indywidualne yki wyciskowe z rnych materiaw
stosowanych
w
implantoprotetyce,
protetyce
dentystycznej
i ortodoncji,
wykonywa wzorniki zwarciowe,
mocowa modele robocze w artykulatorach lub zgryzadach,
formowa korony zbowe, protezy, aparaty ortodontyczne i szyny
chirurgiczne,
zamienia wosk na mas akrylow,
obrabia mechanicznie i polerowa mas akrylow,
obrabia mechanicznie, chemicznie i termicznie stopy metali uywane
w protetyce dentystycznej,
dogina elementy z drutu do protez i aparatw ortodontycznych,
wykonywa ze stopw metali precyzyjne odlewy uzupenie
protetycznych i elementy do uzupenie protetycznych,
wykonywa naprawy uzupenie protetycznych i aparatw
ortodontycznych,
prowadzi dokumentacj wykonywanych prac protetycznych wraz
z rozliczeniem zuytego materiau i kosztw wykonawstwa,
posugiwa si terminologi stosowan w dentystyce,
przestrzega przepisw bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska,
przestrzega zasad aseptyki i antyseptyki, w szczeglnoci w sytuacji
zwikszonego ryzyka epidemiologicznego (HIV, WZW, grulica),
organizowa stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
wsppracowa z zespoem dentystycznym,
korzysta z rnych rde informacji i doskonali swoje umiejtnoci
zawodowe,
wykorzystywa nowoczesne techniki informacyjne, posugiwa si
oprogramowaniem systemowym i specjalistycznym,
udziela pierwszej pomocy,
postpowa zgodnie z zasadami etyki,
stosowa przepisy prawa dotyczce wykonywanych zada

zawodowych,
stosowa przepisy prawa dotyczce dziaalnoci gospodarczej.
2. Zalecenia dotyczce organizacji procesu dydaktycznowychowawczego

Proces ksztacenia wedug moduowego programu nauczania dla
zawodu technik dentystyczny moe by realizowany w 2,5 letniej
szkole policealnej dla modziey.
Program nauczania obejmuje ksztacenie oglnozawodowe
i zawodowe. Ksztacenie oglnozawodowe zapewnia orientacj
w zawodzie oraz uatwia ewentualn zmian zawodu. Ksztacenie
zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoy do realizacji
zada na typowych dla zawodu stanowiskach pracy.
Oglne i szczegowe cele ksztacenia wynikaj z podstawy
programowej ksztacenia w zawodzie.
Treci programowe s zawarte w moduach. Moduy uwzgldniajce
zadania i umiejtnoci zawodowe s podzielone na jednostki moduowe.
Kada jednostka moduowa zawiera treci programowe, stanowice
okrelon cao, a ich realizacja umoliwia opanowanie umiejtnoci
niezbdnych do wykonania okrelonego zakresu pracy. Czynnikiem
sprzyjajcym nabywaniu umiejtnoci zawodowych jest wykonywanie
wicze okrelonych w programach jednostek moduowych.
Moduowy program nauczania w zawodzie technik dentystyczny
zawiera jeden modu oglnozawodowy i sze moduw zawodowych.
W module oglnozawodowym 322[09].O1 Podstawy zawodu
wyodrbniono cztery jednostki moduowe, zawierajce treci ksztacenia
z zakresu bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej
oraz ochrony rodowiska, budowy, fizjologii i patofizjologii narzdu ucia,
materiaw stosowanych w technice dentystycznej oraz przestrzegania
przepisw prawa i ekonomiki w ochronie zdrowia.
Modu 322[09].Z1 Modelarstwo dentystyczne skada si z dwch
jednostek moduowych i obejmuje treci dotyczce modelowania zbw
staych i ukw zbowych.
Modu 322[09].Z2 Protezy ruchome skada si z trzech jednostek
moduowych i obejmuje treci dotyczce wykonywania i naprawy
ruchomych protez cakowitych, czciowych i szkieletowych.
Modu 322[09].Z3 Protezy stae skada si z trzech jednostek

moduowych i obejmuje treci z zakresu wykonywania wkadw
koronowych i koronowo-korzeniowych oraz koron i mostw
protetycznych.
Modu 322[09].Z4 Protezy nietypowe skada si z dwch jednostek
moduowych i obejmuje treci dotyczce wykonywania protez ruchomych
z elementami precyzyjnymi oraz protez natychmiastowych i obturatorw.
Modu 322[09].Z5 Ruchome aparaty ortodontyczne skada si
z dwch jednostek moduowych i zawiera treci dotyczce wykonywania
jednoszczkowych i dwuszczkowych aparatw ortodontycznych.
Modu 322[09].Z6 Stae aparaty ortodontyczne skada si z dwch
jednostek moduowych i zawiera treci dotyczce wykonywania
aparatw staych i retencyjnych.
Modu 322[09].Z7 Praktyka zawodowa skada si z dwch jednostek
moduowych. Celem realizacji programu moduu jest doskonalenie
zdobytych umiejtnoci zawodowych. W czasie praktyki uczniowie
powinni realizowa zadania zawodowe na indywidualnych stanowiskach
pracy. Praktyka zawodowa moe by realizowana w pracowniach
protetycznych, ortodontycznych lub w szkoach, ktre posiadaj wasne
gabinety stomatologiczne.
Zalenoci
midzy
moduami
i
jednostkami
moduowymi
przedstawiono w wykazie moduw i jednostek moduowych oraz
dydaktycznej mapie programu.
Wykaz moduw i jednostek moduowych
Symbol moduu
Wykaz moduw
i jednostki
i jednostek moduowych
moduowej
322[09].O1
Podstawy zawodu
Przestrzeganie przepisw bezpieczestwa
322[09].O1.01
i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej
oraz ochrony rodowiska
Analizowanie budowy, fizjologii i patofizjologii
322[09].O1.02
narzdu ucia
Rozpoznawanie materiaw stosowanych
322[09].O1.03
w technice dentystycznej
322[09].O1.04
w ochronie zdrowia
322[09].Z1
322[09].Z1.01
322[09].Z1.02
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
216
62
54
54
46
216
108
108
322[09].Z2
322[09].Z2.01
322[09].Z2.02
322[09].Z2.03
322[09].Z3
322[09].Z3.01
322[09].Z3.02
322[09].Z3.03
322[09].Z4
322[09].Z4.01
322[09].Z4.02
322[09].Z5
322[09].Z5.01
322[09].Z5.02
322[09].Z6
322[09].Z6.01
322[09].Z6.02
322[09].Z7
322[09].Z7.01
322[09].Z7.02
Protezy ruchome
Protezy stae
Protezy nietypowe
Wykonywanie protezy ruchomej z elementami
precyzyjnymi
Wykonywanie obturatora i protezy
natychmiastowej
Praktyka zawodowa
Razem
500
160
140
200
488
90
180
218
224
150
74
348
144
204
198
123
75
140
105
35
2330
Na podstawie wykazu moduw i jednostek moduowych oraz

schematw ukadu jednostek moduowych sporzdzono dydaktyczn
map programu.
10
Dydaktyczna mapa programu

322[09].O1
322[09].O1.01
322[09].O1.03
322[09].O1.02
322[09].O1.04
322[09].Z1
322[09].Z1.01
322[09].Z1.02
322[09].Z2
322[09].Z2.01
322[09].Z3
322[09].Z2.02
322[09].Z3.02
322[09].Z3.01
322[09].Z2.03
322[09].Z3.03
322[09].Z4
322[09].Z4.01
322[09].Z4.02
322[09].Z5
322[09].Z5.02
322[09].Z5.01
11
322[09].Z6
322[09].Z6.01
322[09].Z6.02
322[09].Z7
322[09].Z7.02
322[09].Z7.01
Dydaktyczn map moduowego programu nauczania stanowi

schemat powiza midzy moduami oraz jednostkami moduowymi.
Okrela on kolejno ich realizacji i uatwia planowanie procesu
dydaktycznego. Zmiana kolejnoci realizacji programw moduw lub
jednostek moduowych powinna by poprzedzona szczegow analiz
dydaktycznej mapy programu nauczania oraz treci jednostek
moduowych, przy zachowaniu korelacji treci ksztacenia.
Orientacyjna
liczba
godzin
przeznaczona
na
realizacj
poszczeglnych moduw, podana w tabeli wykazu moduw i jednostek
moduowych, moe ulega zmianie w zalenoci od stosowanych przez
nauczyciela metod nauczania i rodkw dydaktycznych.
Nauczyciele realizujcy program powinni by przygotowani
do zintegrowanego nauczania teorii i praktyki. Niezbdne jest
przygotowanie w zakresie metodologii ksztacenia moduowego,
aktywizujcych metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz
opracowywania materiaw edukacyjnych.
Nauczyciel kierujcy procesem nabywania umiejtnoci powinien:
sterowa procesem dydaktyczno-wychowawczym,
udziela pomocy w realizacji zada,
rozwija zainteresowania zawodowe uczniw oraz wskazywa
moliwoci dalszego ksztacenia,
ksztatowa
podane
postawy
uczniw,
jak:
rzetelno,
odpowiedzialno, utrzymywanie porzdku na stanowisku pracy,
dbao o racjonalne wykorzystywanie materiaw, poszanowanie
pracy innych osb, sumienno, dbao o jako i estetyk.
Podczas realizacji moduowego programu nauczania, w celu osignicia
zaoonych celw ksztacenia, zaleca si stosowanie nastpujcych
metod nauczania: pokazu z instruktaem, pokazu z objanieniem,
metody tekstu przewodniego, metody sytuacyjnej, metody projektw,
dyskusji problemowej, samoksztacenia kierowanego oraz wicze
12
praktycznych. Prowadzenie zaj metodami aktywizujcymi wymaga

przygotowania materiaw dydaktycznych, takich jak: instrukcja do
metody projektw, tekst przewodni, instrukcje do wykonywania wicze,
instrukcje stanowiskowe. Wskazane jest wykorzystywanie filmw
dydaktycznych, organizowanie wycieczek na targi stomatologiczne, do
nowoczesnych pracowni protetycznych i ortodontycznych oraz
nawizywanie kontaktw z firmami produkujcymi materiay i sprzt
protetyczny.
W procesie nauczania-uczenia si naley uwzgldni wspczesne
technologie oraz zwraca uwag na samoksztacenie w oparciu o rne
rda informacji, jak: podrczniki, czasopisma specjalistyczne, materiay
informacyjne firm, poradniki. Stosowanie tych metod zapewnia
dominacj procesu uczenia si nad procesem nauczania, co w naturalny
sposb aktywizuje uczniw do pracy i przygotowuje do planowania
dziaa oraz dokonywania samokontroli i samooceny.
Zaleca si, aby zajcia dydaktyczne odbyway si w grupie do 15
uczniw, w zespoach 3-8 osobowych oraz indywidualnie.
Z procesem dydaktycznym nierozerwalnie zwizany jest proces
sprawdzania i oceniania, ktry wymaga opracowania kryteriw oceny,
opracowania arkuszy obserwacji, arkuszy samooceny dla uczniw oraz
arkuszy oceny postpw. Wiedza uczniw moe by sprawdzana
za pomoc sprawdzianw ustnych i pisemnych oraz testw osigni
szkolnych. Umiejtnoci praktyczne proponuje si sprawdza podczas
obserwacji pracy uczniw w trakcie wykonywania wicze oraz
na podstawie efektw ich pracy. W tym celu zaleca si zastosowanie
sprawdzianw praktycznych. Ocenianie powinno uwiadomi uczniowi
poziom jego osigni w stosunku do wymaga edukacyjnych i zachci
do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny.
Szkoa realizujca ksztacenie w zawodzie technik dentystyczny,
wedug moduowego programu nauczania, powinna posiada
laboratorium protetyczno-ortodontyczne oraz zapewni dostp
do gabinetu dentystycznego, umoliwiajcego wykonywanie prac
protetycznych i ortodontycznych w warunkach rzeczywistych kontaktw
z pacjentami. Laboratorium protetyczno-ortodontyczne powinno skada
si z nastpujcych pomieszcze:
sali wicze,
gipsowni,
odlewni,
polerowni.
Sala wicze powinna posiada indywidualne stanowiska
wyposaone w st z wycigiem miejscowym, owietleniem miejscowym,
palnikiem gazowym i mikrosilnikiem. Naley zgromadzi w niej materiay
i narzdzia oraz sprzt niezbdny do wykonywania prac protetycznych
13
i ortodontycznych. W laboratorium powinny znajdowa si

pomieszczenia do prac specjalistycznych, w szczeglnoci do
wykonywania prac z wykorzystaniem ceramiki i materiaw zoonych.
Konieczne jest take zorganizowanie przez szko pracowni
komputerowej ze stanowiskami wyposaonymi w specjalistyczne
oprogramowanie wraz z dostpem do Internetu.
W trosce o jako ksztacenia szkoa powinna podejmowa
systematyczne dziaania polegajce na:
wsppracy z firmami produkujcymi sprzt i materiay protetyczne
w celu pozyskiwania i unowoczeniania wyposaenia pracowni
dydaktycznej,
wsppracy z pracowniami protetycznymi i ortodontycznymi celem
aktualizacji treci ksztacenia zawodowego,
doskonaleniu nauczycieli w zakresie nowych technologii,
aktywizujcych
metod
nauczania,
pomiaru
dydaktycznego,
ksztacenia moduowego oraz projektowania pakietw edukacyjnych.
14
II. Plan nauczania

Szkoa policealna
Zawd: technik dentystyczny 322[09]
Podbudowa programowa: szkoa dajca wyksztacenie rednie
Lp.
Dla modziey
Liczba godzin
tygodniowo
w 2,5 letnim okresie
nauczania
Moduy ksztacenia w zawodzie
Semestry I-V
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Podstawy zawodu
Protezy ruchome
Protezy stae
Protezy nietypowe
Razem
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie
15
6
6
14
14
7
10
5,5
62,5
III. Moduy ksztacenia w zawodzie

Modu 322[09].O1
Podstawy zawodu
1. Cele ksztacenia
W wyniku procesu ksztacenia ucze (suchacz) powinien umie:
przestrzega przepisw bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
stosowa przepisy prawa dotyczce praw i obowizkw pracownika
oraz pracodawcy,
okrela wpyw czynnikw zewntrznych na organizm ludzki,
okrela zasady zapobiegania zakaeniom wirusem HBV, HIV,
prtkiem grulicy oraz innym chorobom zakanym,
dobiera rodki ochrony indywidualnej,
stosowa zasady aseptyki i antyseptyki,
charakteryzowa pooenie, budow oraz funkcje tkanek, narzdw
i ukadw organizmu czowieka,
charakteryzowa budow, funkcj i topografi narzdu ucia,
okrela stany anatomiczno-czynnociowe narzdu ucia,
charakteryzowa stany patologiczne narzdu ucia,
charakteryzowa stany utraty przytomnoci,
udziela pierwszej pomocy w stanach nagego zagroenia
zdrowotnego,
rozrnia materiay stosowane w technice dentystycznej,
okrela waciwoci i zastosowanie materiaw stosowanych
w protetyce i ortodoncji,
wyjania specyfik rynku usug medycznych,
wyjania zasady funkcjonowania systemu ubezpiecze zdrowotnych
w Polsce,
okrela czynniki wpywajce na popyt i poda usug medycznych,
interpretowa przepisy prawa dotyczce funkcjonowania zakadw
opieki zdrowotnej,
stosowa przepisy prawa dotyczce dziaalnoci zawodowej,
sporzdza dokumenty zwizane z poszukiwaniem pracy
i zatrudnieniem oraz podejmowaniem i prowadzeniem dziaalnoci
gospodarczej.
16
2. Wykaz jednostek moduowych

Symbol jednostki
moduowej
322[09].O1.01
322[09].O1.02
322[09].O1.03
322[09].O1.04
Nazwa jednostki moduowej

Przestrzeganie przepisw bezpieczestwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej
oraz ochrony rodowiska
narzdu ucia
Stosowanie przepisw prawa i zasad
ekonomiki w ochronie zdrowia
Razem
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
62
54
54
46
216
3. Schemat jednostek moduowych
322[09].O1
Podstawy zawodu
322[09].O1.01
Przestrzeganie przepisw
bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoarowej oraz ochrony
rodowiska
322[09].O1.03
322[09].O1.02
Analizowanie budowy, fizjologii
i patofizjologii narzdu ucia
322[09].O1.04
Stosowanie przepisw prawa
i zasad ekonomiki w ochronie zdrowia
17
4. Literatura
Aleksandrowicz R.: May atlas anatomiczny. PZWL, Warszawa 2002
Baranowicz W.: Wytyczne w zakresie ochrony przeciwpoarowej oraz
wzr instrukcji bezpieczestwa poarowego dla obiektw szk. MEN,
Warszawa 1997
Bochenek A., Reicher M.: Anatomia czowieka. PZWL, Warszawa 2001
Boratyski J., Dudek B., Makis G.: Obsuga klienta. Prawo pracy.
Higiena pracy. WSiP, Warszawa 2003
Buchfelder M. Buchfelder A.: Podrcznik pierwszej pomocy. PZWL,
Warszawa 2003
Chwierut S., Kulis M., Wjcik D.: Elementy zarzdzania finansowego
w ochronie zdrowia. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne, Vesalires
Krakw 2000
Getzen T.: Ekonomika zdrowia. PWN, Warszawa 2000
Gob B., K., Traczyk W.: Anatomia i fizjologia czowieka. PZWL,
Warszawa 1986
Grosfeldowa O.: Fizjologia narzdu ucia. PZWL, Warszawa 1981
Hansen A.: Bezpieczestwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998
Jaczuk Z.: Stomatologia zachowawcza. Zarys kliniczny. PZWL,
Warszawa 2002
Jurczyk W., akomy A.: Pierwsza pomoc w stanach zagroenia ycia,
Krakw 2004
Karaczan Z.: Ochrona rodowiska. Aries, Warszawa 1999
Kozak D., Chmiel B., Nieko J.: Ochrona rodowiska. Wydawnictwo
UMCS, Lublin 2001
asiski W.: Anatomia gowy dla stomatologw. PZWL, Warszawa 1991
Marcinkowski Jerzy T.: Higiena, profilaktyka i organizacja w zawodach
medycznych. PZWL, Warszawa 2003
Mierzejewska-Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Centrum Doradztwa
i Informacji Difin, Warszawa 2003
Sobiecki R. (red.): Podstawy przedsibiorczoci w pytaniach
i odpowiedziach. Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2003
Tachakra S.: Poradnik pierwszej pomocy w nagych wypadkach.
Warszawski Dom Wydawniczy, Warszawa 1996
Walewska-Zielecka B.: Pierwsza pomoc w stanach nagych. Prszyski
i S-ka, Warszawa 2005
Wykaz literatury naley aktualizowa w miar ukazywania si nowych
pozycji wydawniczych.
18
Jednostka moduowa 322[09].O1.01

Przestrzeganie przepisw bezpieczestwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony
rodowiska
1. Szczegowe cele ksztacenia
posuy si przepisami prawa dotyczcymi bezpieczestwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska,
zastosowa przepisy prawa dotyczce pracownika i pracodawcy
w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy,
rozpozna rda i czynniki niebezpieczne w rodowisku pracy,
rozpozna zagroenia zwizane z wykonywan prac,
zapobiec zagroeniom ycia i zdrowia podczas wykonywania prac
protetycznych i ortodontycznych,
zastosowa zasady bezpiecznej pracy podczas uytkowania
urzdze technicznych,
zastosowa rodki ochrony indywidualnej,
dobra metody i rodki zapobiegania czynnikom szkodliwym,
zastosowa podstawowe zasady higieny i fizjologii pracy oraz
wymagania ergonomii,
okreli zasady normowania czasu pracy i wypoczynku,
zaplanowa dziaania zwizane z podnoszeniem efektywnoci oraz
popraw warunkw pracy,
zinterpretowa
przepisy,
zasady
i
procedury
dotyczce
bezpieczestwa w drodze do pracy i z pracy,
okreli przyczyny wypadkw w pracy, w drodze do pracy i z pracy,
zastosowa zasady aseptyki i antyseptyki podczas wykonywania
prac, w szczeglnoci w sytuacji zwikszonego ryzyka
epidemiologicznego (HIV, HBV, prtki grulicy),
zapobiec zagroeniom poarowym,
zareagowa w przypadku zagroenia poarowego zgodnie
z instrukcj przeciwpoarow,
zastosowa podrczny sprzt oraz rodki ganicze zgodnie
z zasadami ochrony przeciwpoarowej,
zastosowa procedury udzielania pierwszej pomocy osobom
poszkodowanym w wypadkach przy pracy,
zastosowa zasady ochrony rodowiska podczas wykonywania zada
zawodowych.
19
2. Materia nauczania
Prawna ochrona pracy.
Higiena pracy.
Wymagania higieniczno-sanitarne i bezpieczestwa pracy oraz
bezpieczestwa przeciwpoarowego zwizane z wykonywaniem prac
protetycznych i ortodontycznych.
Czynniki i substancje szkodliwe, uciliwe i niebezpieczne wystpujce
w procesie pracy.
Zagroenia ycia i zdrowia pracownikw.
Bezpieczestwo pracy podczas obsugiwania urzdze mechanicznych.
rodki ochrony indywidualnej.
Zagroenia wystpujce w drodze do pracy i z pracy.
Zasady zapobiegania zakaeniom.
Wymagania dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
Pierwsza pomoc w wypadkach przy pracy.
3. wiczenia
Alarmowanie stray poarnej o poarze symulacja.
Stosowanie podrcznego sprztu i rodkw ganiczych do gaszenia
zarzewia poaru.
Dobieranie rodkw ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej
pracy.
Udzielanie pierwszej pomocy osobie, ktra doznaa urazu ciaa
(skaleczenie, oparzenie) podczas wykonywania prac protetycznych
i ortodontycznych.
Udzielanie pierwszej pomocy osobie poraonej prdem elektrycznym.
Wykonywanie sztucznego oddychania na fantomie, zgodnie
z obowizujcymi zasadami.
Wykonanie masau zewntrznego serca na fantomie, zgodnie
z obowizujcymi zasadami.
4. rodki dydaktyczne
Kodeks pracy.
Teksty przewodnie, instrukcje do wicze.
Regulaminy dotyczce higieny i bezpieczestwa pracy, ochrony
Przepisy dotyczce bezpieczestwa i higieny pracy.
Foliogramy, ilustracje i fotografie przedstawiajce zagroenia
na poszczeglnych stanowiskach pracy.
rodki do nauki udzielania pierwszej pomocy.
Podrczny sprzt ganiczy.
20
rodki ochrony indywidualnej.

Instrukcje dotyczce obsugi urzdze mechanicznych.
Filmy dydaktyczne dotyczce: postpowania w razie wypadkw przy
pracy, udzielania pierwszej pomocy, postpowania w przypadku
powstania poaru.
Plan ewakuacyjny szkoy.
Apteczka pierwszej pomocy.
Fantom do nauki resuscytacji.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki.

Celem realizacji programu jednostki moduowej jest ksztatowanie
umiejtnoci przestrzegania przepisw bezpieczestwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska. Zaleca si, aby
program by realizowany przez nauczyciela specjalist do spraw
bezpieczestwa i higieny pracy.
W procesie nauczania-uczenia si naley zwraca uwag
na obowizki pracownika i pracodawcy dotyczce bezpieczestwa
i higieny pracy, znaczenie ochrony zdrowia w pracy zawodowej oraz
nieprawidowoci, ktre mog wystpi w procesie pracy.
Zajcia proponuje si prowadzi z zastosowaniem nastpujcych
metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metody sytuacyjnej, metody
przypadkw, inscenizacji, tekstu przewodniego oraz wicze
praktycznych. Wane jest, aby kady ucze wykona na fantomie
wiczenia dotyczce udzielania pierwszej pomocy. Wskazane jest, aby
uczniowie korzystali ze rde informacji, jak: instrukcje, poradniki,
normy. Podczas wykonywania wicze, uczniowie powinni ksztatowa
umiejtnoci:
rozpoznawania rde i czynnikw niebezpiecznych w rodowisku
pracy,
rozpoznawania zagroe dla ycia i zdrowia,
dobierania rodkw ochrony indywidualnej,
udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
przestrzegania przepisw bezpieczestwa i higieny pracy ochrony
Zajcia powinny by prowadzone w odpowiednio wyposaonej pracowni
dydaktycznej, wyposaonej w odpowiednie rodki dydaktyczne,
w grupach do 15 osb, indywidualnie lub w zespoach 2-3 osobowych.
21
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osigni

edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osigni edukacyjnych uczniw powinno odbywa si
systematycznie, na podstawie kryteriw przedstawionych na pocztku
realizacji programu jednostki moduowej.
Wiedza uczniw moe by sprawdzana za pomoc sprawdzianw
ustnych i pisemnych oraz testw osigni szkolnych. Podczas
sprawdzania i oceny naley zwraca uwag na umiejtnoci:
posugiwania si przepisami prawa i czenia wiedzy z dziaaniami
praktycznymi oraz postaw i zaangaowanie uczniw podczas zaj.
Sprawdzanie umiejtnoci praktycznych moe odbywa si podczas
obserwacji czynnoci uczniw w trakcie wykonywania wicze.
Poprawno wicze naley ocenia zarwno w trakcie, jak i po
wykonaniu okrelonych czynnoci, a take na bieco analizowa
z uczniami popenione bdy oraz zachca do poszukiwania
prawidowych rozwiza. Wyniki pracy ucznia mona sprawdza
z zastosowaniem arkusza oceny postpw.
W kocowej ocenie osigni edukacyjnych uczniw naley
uwzgldni wyniki wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez
nauczyciela.
22

narzdu ucia
rozrni tkanki, narzdy i ukady organizmu czowieka oraz dokona
ich oglnej charakterystyki,
scharakteryzowa budow ukadu stomatognatycznego,
scharakteryzowa budow ukadu kostno-stawowego narzdu ucia,
scharakteryzowa minie ukadu stomatognatycznego,
scharakteryzowa budow i wyjani rol ukadu naczyniowego
narzdu ucia,
scharakteryzowa budow anatomiczn orodkowego i obwodowego
ukadu nerwowego,
scharakteryzowa topografi, fizjologi nerww czaszkowych,
dokona klasyfikacji narzdw zmysw i wyjani ich rol
dla organizmu,
okreli rol ukadu dokrewnego,
wyjani rol hormonw dla organizmu czowieka,
scharakteryzowa budow jamy ustnej i wyjani jej rol w fizjologii
narzdu ucia,
scharakteryzowa narzd smaku i okreli funkcje liny,
scharakteryzowa budow narzdu zbowego,
dokona podziau morfologiczno-czynnociowego zbw,
okreli cechy i rnice zbw mlecznych oraz staych,
scharakteryzowa budow histologiczn zbw,
scharakteryzowa dwupokoleniowo zbw,
rozrni systemy znakowania zbw,
scharakteryzowa budow morfologiczn i topografi przyzbia,
rozrni podstawowe procesy patofizjologiczne organizmu czowieka
i okreli ich wpyw na powstawanie chorb,
scharakteryzowa zmiany morfologiczno-czynnociowe organizmu
czowieka, zachodzce w procesie starzenia,
scharakteryzowa stany patologiczne narzdu ucia,
rozrni choroby twardych tkanek zba,
scharakteryzowa objawy i sposoby zapobiegania chorobom
przyzbia,
okreli sposoby zapobiegania wadom ortodontycznym,
okreli przyczyny i scharakteryzowa objawy urazw narzdu ucia.
23
Podstawowe pojcia anatomiczne.
Komrki, tkanki, ukady organizmu czowieka podzia i funkcje.
Budowa ukadu kostno-stawowego narzdu ucia.
Minie gowy rodzaje, budowa.
Rola jamy ustnej w fizjologii narzdu ucia.
Budowa i fizjologia narzdu zbowego.
Metody znakowania zbw.
Podstawowe czynnoci narzdu ucia.
Podstawowe procesy patofizjologiczne organizmu czowieka.
Stany patofizjologiczne narzdu ucia i choroby twardych tkanek zba.
Etiologia i profilaktyka prchnicy zbw oraz chorb przyzbia.
Wady ortodontyczne.
3. wiczenia
Analizowanie funkcji poszczeglnych tkanek, narzdw i ukadw

organizmu czowieka.
Analizowanie budowy jamy ustnej oraz identyfikowanie zmian
patologicznych.
Znakowanie zbw staych i mlecznych z zastosowaniem rnych
metod.
Atlasy i tablice anatomiczne.
Modele narzdw.
Modele uzbienia.
Filmy dydaktyczne dotyczce budowy i fizjologii narzdu ucia.
rodki multimedialne, foliogramy, plansze dydaktyczne dotyczce
budowy, fizjologii i patofizjologii narzdu ucia.
Klasyfikacja ubytkw wedug Blacka.
Poradniki, broszury, informatory dotyczce chorb twardych tkanek
zba.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Program jednostki moduowej obejmuje podstawowe treci z zakresu
budowy i funkcjonowania organizmu czowieka oraz budowy, fizjologii
i patofizjologii narzdu ucia.
W procesie dydaktycznym proponuje si zastosowanie nastpujcych
metod nauczania: wykadu konwersatoryjnego, pokazu z objanieniem,
pogadanki, dyskusji dydaktycznej oraz wicze praktycznych. Wskazane
s formy pracy zespoowej, grupowej oraz indywidualnej.
24
Realizacj programu jednostki naley rozpocz od oglnych

zagadnie z zakresu anatomii i fizjologii czowieka stanowicych
podstaw do nauczania treci dotyczcych budowy oraz patofizjologii
narzdu ucia. Szczeglnie wane jest ksztatowanie umiejtnoci:
okrelania funkcji ukadu stomatognatycznego,
okrelania stanu narzdu ucia w poszczeglnych okresach rozwoju
czowieka,
wyjaniania roli liny i narzdu zbowego,
rozrniania stanw patologicznych narzdu ucia i chorb twardych
tkanek zba.
Zajcia powinny si odbywa w odpowiednio wyposaonej pracowni
dydaktycznej i gabinecie dentystycznym, w grupie do 15 osb.
wiczenia mog by wykonywane indywidualnie lub w zespoach 2-3
osobowych.

edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osigni uczniw powinno odbywa si
zaj.
Wiedza uczniw moe by sprawdzana za pomoc sprawdzianw
ustnych i pisemnych oraz testw dydaktycznych. Sprawdzanie
umiejtnoci praktycznych moe odbywa si podczas obserwacji
czynnoci uczniw w trakcie wykonywania wicze. Oceniajc
osignicia uczniw naley zwraca uwag na:
okrelanie rnic w budowie narzdu ucia o uzbieniu mlecznym
i staym,
wyjanianie funkcji narzdu zbowego,
aktywno na zajciach.
Podstaw do uzyskania przez uczniw pozytywnej oceny jest
poprawne zaliczenie sprawdzianw ustnych i pisemnych oraz testw
osigni szkolnych.
uwzgldni wyniki metod sprawdzania zastosowanych przez
nauczyciela.
25

Rozpoznawanie materiaw stosowanych w technice
dentystycznej
rozrni podstawowe i pomocnicze materiay stosowane w technice
dentystycznej,
scharakteryzowa waciwoci i okreli zastosowanie gipsu,
okreli
zastosowanie materiaw izolacyjnych w technice
dentystycznej,
okreli zasady izolowania,
scharakteryzowa woski dentystyczne i okreli ich skad chemiczny,
dokona podziau mas wyciskowych i okreli ich zastosowanie,
scharakteryzowa materiay ogniotrwae i masy osaniajce,
okreli
rodzaje oraz zastosowanie materiaw ciernych
i polerniczych,
scharakteryzowa tworzywa akrylanowe i okreli ich skad
chemiczny,
okreli waciwoci i zastosowanie mas akrylanowych,
scharakteryzowa proces polimeryzacji,
okreli zastosowanie lakierw kryjcych,
okreli rodzaje cementw dentystycznych oraz ich skad,
okreli skad i waciwoci porcelany dentystycznej,
scharakteryzowa waciwoci fizyczne i mechaniczne metali
stosowanych w technice dentystycznej,
rozrni stopy metali stosowane w technice dentystycznej,
okreli struktur metali i ich stopw,
okreli wpyw metali stosowanych w stopach dentystycznych
na waciwoci stopw,
scharakteryzowa zjawisko korozji metali i rodzaje korozji,
scharakteryzowa zjawisko korozji elektromechanicznej zachodzcej
w jamie ustnej pacjenta,
okreli zasady przechowywania materiaw stosowanych w technice
dentystycznej,
zastosowa przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
skorzysta z rnych rde informacji.
26
Gips naturalny i syntetyczny zastosowanie.
Materiay izolacyjne: woda, wodny roztwr myda, szko wodne.
Materiay izolacyjne bonotwrcze.
Materiay izolacyjne do gipsu i metali.
Zasady izolowania.
Rodzaje i skadniki woskw stosowanych w technice dentystycznej.
Masy wyciskowe: sztywne, elastyczne, do biologicznej odnowy tkanek
podoa.
Masy ogniotrwae: piasek, glina, grafit.
Masy osaniajce do metali i stopw nisko- i redniotopliwych.
Masy osaniajce do metali i stopw wysokotopliwych.
Materiay cierne.
Materiay polernicze: kreda i pasty polernicze do tworzyw i metali.
Tworzywa akrylanowe.
Polimeryzacja.
Masy akrylanowe.
Lakiery kryjce i cementy dentystyczne: rodzaje, skad, zastosowanie.
Porcelana dentystyczna: waciwoci, zastosowanie.
Metale i stopy dentystyczne: struktura, waciwoci.
Korozja metali. Zjawisko korozji elektromechanicznej.
Zasady przechowywania materiaw stosowanych w technice
dentystycznej.
Przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej
oraz ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Rozrnianie materiaw stosowanych w technice dentystycznej.

Analizowanie waciwoci materiaw stosowanych w technice
dentystycznej.
Ustalanie warunkw przechowywania materiaw dentystycznych.
Analizowanie sposobu izolowania gipsu rnymi materiaami
izolacyjnymi.
Prbki materiaw stosownych w technice dentystycznej.
Modele prac dentystycznych wykonanych z rnych materiaw.
Narzdzia i urzdzenia stosowane w technice dentystycznej.
Polskie Normy.
Katalogi i materiay reklamowe firm produkujcych materiay
dentystyczne.
27

umiejtnoci rozpoznawania, okrelania waciwoci i klasyfikowania
materiaw stosowanych w technice dentystycznej. W trakcie zaj
naley odwoywa si do wiedzy uczniw z zakresu chemii.
W procesie nauczania-uczenia si proponuje si stosowa
nastpujce metody nauczania: dyskusj dydaktyczn, pokaz
z objanieniem, wiczenia praktyczne.
W procesie dydaktycznym szczegln uwag naley zwraca na:
budow chemiczn poszczeglnych materiaw dentystycznych oraz
ich waciwoci,
okrelanie zalenoci pomidzy struktur a waciwociami
materiaw stosowanych w technice dentystycznej,
rozrnianie materiaw izolacyjnych, ogniotrwaych i osaniajcych,
rozrnianie tworzyw stosowanych w technice dentystycznej,
wyjanianie mechanizmu zestalania si cementw dentystycznych,
rozrnianie skadnikw porcelany dentystycznej,
okrelanie waciwoci alergogennych i toksycznych mas akrylowych,
zastosowanie lakierw w technice dentystycznej,
okrelanie waciwoci metali i ich stopw,
okrelanie warunkw zaistnienia korozji elektromechanicznej w jamie
ustnej pacjenta.
Podczas realizacji programu jednostki wskazane jest organizowanie
wycieczek do zakadw produkujcych materiay stosowane w technice
dentystycznej oraz do pracowni techniki dentystycznej celem poznania
materiaw stosowanych w technice dentystycznej, ksztatowania
umiejtnoci ich doboru, niezbdnych podczas realizacji programw
jednostek zwizanych z modelowaniem i wykonywaniem protez
i aparatw ortodontycznych. Wskazane jest take korzystanie z Internetu
do pozyskiwania informacji dotyczcych nowych materiaw
stosowanych w technice dentystycznej.
Zajcia powinny by prowadzone w laboratorium protetycznoortodontycznym wyposaonym w nowoczesn aparatur i zestawy
prbek materiaw dentystycznych oraz inne rodki dydaktyczne.
wiczenia naley prowadzi w grupach do 15 osb z podziaem
na zespoy 2-3 osobowe. Kady ucze powinien mie moliwo
bezporedniej identyfikacji materiaw stosowanych w technice
dentystycznej.
28

edukacyjnych ucznia
Oceny osigni edukacyjnych uczniw naley dokonywa
zaj.
Sprawdzanie wiadomoci uczniw mona przeprowadza w formie
ustnej za pomoc pyta problemowych. Umiejtnoci praktyczne mona
ocenia podczas obserwacji czynnoci uczniw wykonywanych podczas
wicze.
Podczas oceniania osigni uczniw szczegln uwag naley
zwraca na:
rozrnianie materiaw stosowanych w technice dentystycznej,
okrelanie warunkw przechowywania poszczeglnych materiaw,
przestrzeganie przepisw bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
korzystanie z rnych rde informacji.
Po zakoczeniu realizacji programu jednostki moduowej, naley
uwzgldni wyniki metod sprawdzania zastosowanych przez
nauczyciela.
29

w ochronie zdrowia
posuy si podstawow terminologi z zakresu ekonomiki
i zarzdzania,
wyjani funkcjonowanie mechanizmu rynkowego we wspczesnej
gospodarce,
zinterpretowa przepisy prawa medycznego,
okreli rda i wyjani sposoby finansowania wiadcze
zdrowotnych,
wyjani istot i zasady funkcjonowania systemu ubezpiecze
zdrowotnych w Polsce,
scharakteryzowa specyfik rynku usug medycznych,
okreli czynniki wpywajce na popyt i poda usug medycznych,
okreli podmioty uprawnione do realizacji wiadcze zdrowotnych,
wyjani zasady reglamentowania dostpu do niektrych usug
medycznych,
okreli rodzaje kontraktw na usugi medyczne,
okreli procedur kontraktowania usug medycznych,
scharakteryzowa dziaalno organizacji oraz instytucji zajmujcych
si ochron praw pacjenta,
zaspokoi uzasadnione roszczenia pacjenta dotyczce wiadczonych
usug medycznych,
uzasadni znaczenie profesjonalizmu i zaufania do personelu
medycznego udzielajcego wiadcze zdrowotnych,
zastosowa przepisy prawa pracy dotyczce praw i obowizkw
pracownika oraz pracodawcy,
zastosowa przepisy prawa dotyczce wykonywanych zada
zawodowych,
sporzdzi
dokumenty zwizane z
poszukiwaniem pracy
i zatrudnieniem,
zastosowa przepisy prawa dotyczce dziaalnoci gospodarczej,
sporzdzi dokumenty zwizane z prowadzeniem dziaalnoci
gospodarczej,
zinterpretowa
podstawowe
przepisy
prawa
dotyczce
odpowiedzialnoci cywilnej i karnej,
posuy si specjalistycznymi programami komputerowymi,
skorzysta z rnych rde informacji.
30
Podstawowe pojcia z zakresu ekonomiki i zarzdzania.
Zasady funkcjonowania mechanizmu rynkowego we wspczesnej
gospodarce.
Przepisy prawa medycznego.
Zasady funkcjonowania systemu ubezpiecze zdrowotnych w Polsce
i finansowania wiadcze zdrowotnych.
Zasady reglamentowania dostpu do usug medycznych.
Zasady kontraktowania usug medycznych.
Popyt i poda na rynku usug medycznych.
Jako w ochronie zdrowia.
Organy ochrony praw pacjenta.
Prawa i obowizki pracownika.
Prawa i obowizki pracodawcy.
Rodzaje umw o prac.
Rodzaje umw cywilnoprawnych.
Przepisy prawa dotyczce odpowiedzialnoci cywilnej i karnej.
Przepisy prawa dotyczce dziaalnoci gospodarczej.
3. wiczenia
Sporzdzanie wykazu praw i obowizkw higienistki stomatologicznej

zatrudnionej w gabinecie dentystycznym.
Analizowanie praw i obowizkw pracodawcy (waciciela zakadu)
wiadczcego usugi dentystyczne.
Opracowywanie oferty usug medycznych, niezbdnej do
przygotowania kontraktu.
Analizowanie przepisw prawa dotyczcych prowadzenia dziaalnoci
gospodarczej.
Opracowywanie
projektu
biznesplanu
dotyczcego
wasnej
dziaalnoci gospodarczej.
Sporzdzanie umowy dotyczcej wiadczenia usug medycznych.
Analizowanie umw cywilno-prawnych.
Wypenianie formularzy pism urzdowych.
Kodeks cywilny.
Kodeks pracy.
Przepisy prawa dotyczce: powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego,
zakadw opieki zdrowotnej, ochrony danych osobowych.
Wzory pism urzdowych.
Wzory umw cywilno-prawnych.
Wzory dokumentw i umw dotyczcych kontraktu na usugi medyczne.
31
Prezentacje multimedialne z zakresu ekonomiki.

Specjalistyczne programy komputerowe.
Systemy informacji prawnej.

Program jednostki moduowej obejmuje treci z zakresu
funkcjonowania gospodarki rynkowej, prawa pracy, formalno-prawnej
obsugi
i
organizacji
usug
medycznych
oraz
zagadnie
cywilnoprawnych,
dotyczcych
pracy
zawodowej
technika
dentystycznego. Zaleca si, aby zajcia prowadzi nauczyciel
posiadajcy przygotowanie w zakresie prawa i ekonomiki.
Program jednostki moduowej proponuje si realizowa w formie
wykadw informacyjnych, dyskusji dydaktycznej i wicze praktycznych.
Realizacj programu jednostki mona wzbogaci zaproszeniem
na zajcia specjalistw z zakresu prawa, ekonomiki i zarzdzania, ktrzy
przedstawi praktyczne aspekty zagadnie formalnoprawnych
zwizanych z zakadaniem i prowadzeniem dziaalnoci gospodarczej w
subie zdrowia.
W procesie ksztacenia bardzo wane jest ksztatowanie umiejtnoci:
sporzdzania dokumentacji niezbdnej do podjcia pracy,
okrelania praw i obowizkw dotyczcych pracownika, pracodawcy,
bezrobotnego,
posugiwania si przepisami prawa.
Podczas realizacji programu jednostki moduowej naley zapewni
uczniom dostp do literatury zawodowej i aktw prawnych oraz zachci
do aktualizowania zdobytej wiedzy.
Zajcia naley prowadzi w pracowni komputerowej oraz bibliotece
szkolnej w grupach do 15 uczniw. wiczenia mog by wykonywane
indywidualnie lub w zespoach 2-3 osobowych.

edukacyjnych ucznia
Oceny osigni edukacyjnych uczniw naley dokonywa
systematycznie, na podstawie okrelonych kryteriw.
Wiadomoci i umiejtnoci uczniw mona ocenia za pomoc
sprawdzianw ustnych i pisemnych, testw dydaktycznych oraz
obserwacji pracy uczniw w trakcie wykonywania wicze.
Systematyczne ocenianie umoliwi nauczycielowi planowanie procesu
nauczania-uczenia si, a dla ucznia bdzie informacj o poziomie jego
osigni.
W procesie sprawdzania i oceniania naley zwraca uwag na:
posugiwanie si terminologi z zakresu prawa medycznego
i ekonomiki,
32
analizowanie
aktw prawnych dotyczcych ochrony zdrowia

i ubezpiecze spoecznych,
okrelanie zakresu usug medycznych oferowanych w ramach
ubezpieczenia zdrowotnego,
okrelanie zakresu obowizkw i zada zawodowych technika
dentystycznego.
Oceniajc osignicia edukacyjne uczniw naley rwnie wzi pod
uwag: stopie opanowania treci ksztacenia, umiejtno logicznego
mylenia oraz aktywno na zajciach.
W kocowej ocenie osigni edukacyjnych uczniw, naley
uwzgldni wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania.
33
Modu 322[09].Z1
1. Cele ksztacenia
rozrnia grupy zbw oraz charakteryzowa ich cechy,
rozrnia czci anatomiczne zbw, powierzchnie i krawdzie,
posugiwa si systemem oznaczania zbw,
okrela techniki rysunkowe,
organizowa stanowisko do wykonywania rysunkw i prac
modelarskich,
wykonywa rysunki zbw w rzutach,
wykonywa rysunki ukw zbowych,
modelowa korony zbw staych i planowa przestrze
do modelowania zbw,
modelowa zby w ukadzie uku zbowego,
modelowa korony zbw prawidowo kontaktujce z zbami
przeciwstawnymi,
przygotowywa prezentacje i ekspozycje prac modelarskich oraz
projekty konstrukcji wyrobw protetycznych i ortodontycznych,
ocenia jako wykonanej pracy.

Symbol
jednostki
moduowej
322[09].Z1.02
322[09].Z1.03

Razem
3. Schemat ukadu jednostek moduowych

322[09].Z1
322[09].Z1.01
322[09].Z1.02
34
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
108
108
216
4. Literatura
Jaczuk Z. (red.): Propedeutyka stomatologii. PZWL, Warszawa 1994
Hohmann A., Hielscher W.: Wprowadzenie do anatomii i funkcja narzdu
ucia. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1997
Krocin A.: Modelarstwo i rysunek w praktyce stomatologicznej. PZWL,
Warszawa 1980
Krocin A.: Modelarstwo i rysunek w protetyce stomatologicznej. PZWL,
Warszawa 1998
Kulas V., J.: Modelowanie koron zbw. PZWL, Warszawa 1983
35
Jednostka moduowa 322[09].Z1.02

scharakteryzowa budow i funkcje grup zbw,
okreli czci anatomiczne zbw oraz ich powierzchnie i krawdzie,
scharakteryzowa tkanki budulcowe zba oraz ich ukad w zbie,
rozpozna rodzaje zbw staych,
okreli cechy zbw metod Mhlreitera,
rozpozna naturalne zby na podstawie opisu anatomicznego,
okreli cechy ukw zbowych,
scharakteryzowa podstawowe techniki rysunkowe,
wykona rysunki zbw w rzutach oraz w okrelonej skali,
wykona rysunki zbw w ukadzie uku zbowego,
wyjani rol punktw stycznych,
scharakteryzowa anatomi i fizjologi trjktw midzyzbowych,
okreli wpyw typu konstytucjonalnego czowieka na ksztat zbw,
zaplanowa realizacj prac zwizanych z wykonywaniem modeli
zbw staych,
okreli zasady modelowania zbw,
zorganizowa stanowisko pracy do wykonywania prac modelarskich,
zgodnie z wymaganiami ergonomii,
dobra metod i materia do modelowania zbw,
zaplanowa przestrze do wymodelowania zbw,
posuy si sprztem do modelowania zbw,
dobra ksztat i wykona modele zbw dla osb o rnej budowie
ciaa,
wykona modelowanie zbw staych,
zachowa proporcje wielkoci poszczeglnych zbw,
oceni jako wykonanej pracy,
okreli koszty wykonania modeli zbw staych,
udokumentowa wykonan prac,
sporzdzi ewidencj zuytych materiaw,
zastosowa zasady bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
36
Morfologia zbw mlecznych.
Morfologia zbw staych.
Typy zbw staych, odmiany budowy.
Wzajemny ukad zbw stojcych w uku.
Wpyw typu konstytucjonalnego czowieka na ksztat zbw.
Podstawowe techniki rysunkowe.
Zasady sporzdzania rysunkw.
Etapy modelowania zbw staych.
Organizacja stanowiska pracy.
Zasady modelowania zbw.
Materiay i sprzt do modelowania zbw.
Planowanie ksztatu zbw i przestrzeni do ich wymodelowania.
Ocena jakoci pracy.
Zasady bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Rysowanie i modelowanie zbw staych.
Analizowanie modeli obrazujcych wzajemne ukady ukw zbowych
i poszczeglnych zbw wzgldem siebie.
Modelowanie zbw we waciwym ukadzie wzajemnym.
Wykonywanie modeli zbw dla osb o rnych typach
konstytucjonalnych.
Modelowanie zbw woskowych w gipsowych fantomach.
Modelowanie poowy uku zbowego wraz z dzisami z bloku wosku.
Tablice, przerocza, foliogramy przedstawiajce: struktur zba i etapy
modelowania zbw staych.
Modele zbw.
Fantomy gipsowe do modelowania zbw wycitych z fantomu
w wosku, metod nawarstwiania kropel wosku.
Zestawy zbw o rnych ksztatach (do protez).
Modele: zbw abrazyjnych, prostego typu artykulatora.

Program jednostki moduowej obejmuje treci dotyczce budowy
i funkcji zbw, ich wzajemnego ukadu w uku zbowym, a take doboru
materiaw i sprztu do modelowania dentystycznego, organizacji
stanowiska pracy, modelowania zbw oraz prowadzenia dokumentacji.
Podczas zaj naley odwoywa si do wiedzy uczniw z zakresu
37
anatomii, fizjologii i patofizjologii. Realizujc program nauczania naley

zwraca uwag na rozpoznawanie zbw naturalnych i cech Mhlreitera
oraz ksztatowa umiejtnoci odbudowywania punktw stycznych
i doboru odpowiedniego ksztatu zbw pacjentom o rnej budowie
ciaa. Przed przystpieniem do wykonywania wicze naley zapozna
uczniw z zasadami organizacji stanowiska oraz przepisw
bezpieczestwa i higieny pracy obowizujcymi podczas wykonywania
rysunkw oraz modelowania zbw. Podczas sporzdzania rysunkw
naley zwrci uwag na szczegowe odwzorowanie elementw
anatomicznych narzdu ucia, natomiast podczas modelowania na
dobranie odpowiednich technik, sprztu oraz zachowanie waciwych
propocji podczas modelowania.
Program jednostki moduowej powinien by realizowany w zespoach
do 15 uczniw, w pracowniach modelarskich. wiczenia mog by
wykonywane w grupach 3-8 osobowych.

edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osigni edukacyjnych uczniw powinno odbywa si
realizacji programu jednostki moduowej. Pozwala to na uzyskanie
informacji o postpach ucznia oraz rozpoznanie trudnoci zwizanych
z realizacj zada.
Podczas sprawdzania i oceny proponuje si zastosowa testy
dydaktyczne z zadaniami zamknitymi i otwartymi, sprawdziany ustne
i pisemne. Sprawdzanie umiejtnoci praktycznych moe odbywa si
take w trakcie obserwacji pracy uczniw podczas wykonywania
wicze. Szczegln uwag naley zwraca na:
dobr ksztatu zbw dla osb o rnej budowie ciaa,
modelowanie wszystkich zbw,
modelowanie zbw w ukadzie uku zbowego.
Podczas kontroli i oceny przeprowadzonej w formie ustnej naley
sprawdza umiejtnoci uczniw w zakresie operowania zdobyt
wiedz, zwraca uwag na merytoryczn jako wypowiedzi,
posugiwanie
si
terminologi
specjalistyczn,
poprawno
wnioskowania.
W kocowej ocenie osigni edukacyjnych uczniw naley uwzgldni
wyniki wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez nauczyciela.
38

okreli zasady modelowania ukw zbowych,
zaplanowa realizacj prac zwizanych z wykonywaniem modeli
ukw zbowych,
przygotowa stanowisko do wykonania prac modelarskich zgodnie
z wymaganiami ergonomii,
dobra metod i materia do modelowania ukw zbowych,
posuy si sprztem do modelowania ukw zbowych,
wykona modelowanie zbw stojcych obok siebie w uku,
odtworzy punkty styczne,
uksztatowa trjkty midzyzbowe,
uksztatowa powierzchnie zgryzowe do kontaktu z zbami
przeciwstawnymi metod tap-tap,
zaplanowa przestrze dla wymodelowania zbw,
zastosowa rne metody modelowania zbw i ukw zbowych,
wykona modelowanie zbw tworzcych cz uku zbowego wraz
z dzisami w bloku wosku,
wykona modelowanie powierzchni ujcych zbw w uku metod
nawarstwiania kropel wosku,
zlokalizowa ukad punktw kontaktu zbw przeciwstawnych
i je odtworzy,
okreli kierunki przesuwania si zbw w trakcie ruchw bocznych
i doprzednich,
odtworzy grzbiety guzkw zbowych i ich stoki,
wykona
modelowanie
powierzchni
ujcych
zbw
z uwzgldnieniem moliwoci odtwarzania ruchw artykulacyjnych
metod nawarstwiania kropel wosku,
dostosowa budow modelowanych zbw do odtwarzanych ruchw
ucia,
rozpozna zmiany biomorfologiczne zbw,
wymodelowa zby z uwzgldnieniem ich zmian biomorfologicznych,
dokona oceny jakoci wykonanych modeli,
okreli koszty wykonania modeli ukw zbowych,
sporzdzi ewidencj zuytego materiau,
39
Zasady i etapy wykonywania modeli ukw zbowych.
Organizacja stanowiska pracy do wykonywania prac modelarskich.
Zasady modelowania ukw zbowych.
Metody modelowania zbw i ukw zbowych.
Materia i sprzt do modelowania ukw zbowych,
Modelowanie zbw stojcych w uku w prawidowym ukadzie z zbami
przeciwstawnymi.
Modelowanie powierzchni ujcych metod nawarstwiania kropel wosku.
Modelowanie powierzchni ujcych w artykulatorach.
Modelowanie zbw abrazyjnych.
Ocena jakoci.
Dokumentacja wykonanych modeli.
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Wykonywanie modeli powierzchni ujcych metod kropelkow

z zastosowaniem wosku o rnym kolorze.
Modelowanie zbw z odtwarzaniem ruchw artykulacyjnych
w artykulatorach.
Modelowanie zbw abrazyjnych.
Tablice, przezrocza, foliogramy obrazujce etapy modelowania zbw
i ukw zbowych.
Fantomy do modelowania zbw metod nawarstwiania kropel wosku,
z zbami abrazyjnymi.
Model budowy zba.
Modele zbw klasycznych i abrazyjnych.
Modele rnego typu artykulatorw.
Zestawy zbw o rnych ksztatach do ustawienia w protezach:
wysokoguzkowe, niskoguzkowe.
Bloki wosku.
Parafiny modelarskie.
Sprzt techniczny do wykonywania modeli ukw zbowych.

umiejtnoci modelowania koron zbw i mostw. Podczas zaj naley
odwoywa si do wiedzy uczniw z zakresu anatomii, fizjologii
i patofizjologii narzdu ucia.
40

metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, pokazu z objanieniem, metody
przypadkw, metody projektw oraz wicze praktycznych. Podczas
zaj szczegln uwag naley zwraca na:
ksztat uku zbowego,
proporcje wielkoci poszczeglnych zbw,
paszczyzn protetyczn
witalno modelowania uzyskiwan przez formowanie trjktw
midzyzbowych i relief powierzchni przedsionkowych.
W celu zapoznania uczniw z technikami modelowania proponuje si
zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni techniki
dentystycznej lub prezentacj filmu dydaktycznego. Ponadto wane jest
rwnie ksztatowanie cech osobowoci niezbdnych w pracy technika
dentystycznego, takich jak: staranno, dokadno i cierpliwo.
Zajcia powinny odbywa si w laboratorium protetycznoortodontycznym, w grupach do 15 uczniw. wiczenia mog by
wykonywane w zespoach 3-6 osobowych.
6. Propozycje metod sprawdzania

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

systematycznie, wedug okrelonych kryteriw.
Ocena osigni edukacyjnych uczniw moe by dokonywana
na podstawie sprawdzianw pisemnych i ustnych, wykonanych
projektw oraz obserwacji czynnoci uczniw podczas wykonywania
wicze.
Oceniajc
osignicia ucznia naley uwzgldni
nabycie
umiejtnoci:
modelowania zbw stojcych w uku w skali 1:1,
odtwarzania punktw stycznych w modelowaniu,
modelowania powierzchni ujcych zbw w skali 3:1 metod
nawarstwiania kropel wosku,
modelowania powierzchni ujcych zbw w skali 1:1 metod
nawarstwiania kropel wosku przy odtwarzaniu ruchw artykulacyjnych
w artykulatorach,
modelowania zbw abrazyjnych.
W procesie sprawdzania osigni edukacyjnych uczniw naley
zwraca uwag na zgodno wykonywanych zada z obowizujcymi
zasadami i wymaganiami bezpieczestwa i higieny pracy.
uwzgldni wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania.
41
Modu 322 [09].Z2

Protezy ruchome
1. Cele ksztacenia
okrela cele i zadania protetyki stomatologicznej,
okrela zasady leczenia protetycznego,
okrela rol technika dentystycznego w procesie leczenia
protetycznego,
wspdziaa z lekarzem dentyst w procesie leczenia protetycznego,
charakteryzowa
budow
protez
cakowitych,
czciowych
osiadajcych i nieosiadajcych oraz szkieletowych,
rozrnia wyciski i modele anatomiczne oraz czynnociowe,
rozrnia yki indywidualne i wzorniki zwarciowe,
planowa realizacj prac zwizanych z wykonywaniem protez,
organizowa prac w pracowni protetyki dentystycznej,
projektowa konstrukcje protez ruchomych,
rozrnia elementy protez ruchomych,
stosowa materiay niezbdne do wykonania protez ruchomych,
posugiwa si narzdziami i urzdzeniami stosowanymi podczas
wykonywania protez ruchomych,
wykonywa protezy ruchome,
stosowa klamry protetyczne,
okrela rodzaje uszkodze protez i przyczyny ich powstawania,
dokonywa naprawy protez ruchomych,
okrela koszty wykonania prac protetycznych,
prowadzi dokumentacj wykonanych prac protetycznych,
stosowa zasady bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony

Symbol
jednostki
moduowej
322[09].Z2.01
322[09].Z2.02
322[09].Z2.03

Razem
42
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
164
140
200
504

322[09].Z2
Protezy ruchome
322[09].Z2.01
322[09].Z2.02
322[09].Z2.03
Wykonywanie protez
szkieletowych
4. Literatura
Ciaputa A., Miszczyszyn M., Kordasz P. Wykonawstwo laboratoryjne
prac protetycznych. PZWL, Warszawa 1981
Dubojska A., Jaboski R.: Protezy szkieletowe. Wydawnictwo
Kwintesencja, Warszawa 1997
Hohmann A. Hielscher W.: Protezy cakowite. Wydawnictwo
Hohmann A. Hielscher W.: Protezy czciowe. Wydawnictwo
Korholz K.: Wykonywanie protez cakowitych. Wydawnictwo
Majewski S.: Podstawy protetyki stomatologicznej. Wydawnictwo
Spiechowicz E. i inni: Wspczesne postpowanie laboratoryjne
w protetyce stomatologicznej. PZWL, Warszawa 1980
43

scharakteryzowa budow protez cakowitych,
scharakteryzowa topografi bezzbnej jamy ustnej,
ustali zakres prac zwizanych z wykonywaniem protez cakowitych,
okreli zakres pola protetycznego dla protezy grnej i dolnej,
scharakteryzowa czynniki majce wpyw na utrzymanie protez
cakowitych na podou jamy ustnej,
scharakteryzowa metody i techniki ustawiania sztucznych zbw,
ustali zakres prac zwizanych z wykonywaniem protez cakowitych,
zorganizowa stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
dobra materiay do wykonywania modeli roboczych i protez
cakowitych,
posuy si sprztem stosowanym podczas wykonywania modeli
i protez cakowitych,
wykona
modele
robocze
z
wyciskw
anatomicznych
i czynnociowych,
rozpozna rodzaje yek indywidualnych,
wykona
yki
indywidualne
z
masy
termoplastycznej,
chemoutwardzalnej i wiatoutwardzalnej,
wykona wzorniki zwarciowe z pyt woskow i pyt tward,
okreli etapy ustalania rejestracji zwarcia oraz linie i paszczyzny
orientacyjne,
oprawi modele robocze w artykulator,
wymodelowa woskowe pyty protez cakowitych,
ustawi sztuczne zby w protezach cakowitych,
przeprowadzi kontrol protez woskowych w ustach pacjenta
i zlikwidowa powstae bdy,
wykona puszkowanie protez systemem otwartym i zamknitym,
przygotowa protezy cakowite do zamiany wosku na tworzywo
akrylanowe,
dokona konserwacji sprztu uytkowanego podczas wykonywania
protez zbowych,
dobra metody obrbki protez cakowitych,
przeprowadzi obrbk mechaniczn protez,
wykona podcielenie protezy cakowitej metod poredni,
dostosowa gotowe protezy zbowe do uytkowania przez pacjenta,
dokona kontroli procesu wykonywania protez cakowitych oraz
zgodnoci wykonanej protezy z projektem klinicznym,
44
okreli rodzaje i przyczyny uszkodze protez zbowych,

dokona naprawy uszkodzonych protez cakowitych,
okreli koszty wykonania protezy cakowitej,
udokumentowa wykonan prac protetyczn,
sporzdzi ewidencj zuytych materiaw.
Protezy cakowite, definicja, cele ich wykonania.
Postpowanie kliniczne i laboratoryjne przy wykonywaniu protez
cakowitych.
Budowa protez cakowitych.
Topografia bezzbnej jamy ustnej.
Zakres pola protetycznego protezy cakowitej grnej i dolnej.
Czynniki wpywajce na utrzymanie protez cakowitych na podou jamy
ustnej.
Etapy wykonywania protez cakowitych.
Wyciski anatomiczne i czynnociowe, modele robocze.
Rodzaje yek indywidualnych.
Wzorniki zwarciowe.
Etapy ustalania rejestracji zwarcia, linie i paszczyzny orientacyjne.
Montowanie modeli z rejestracj zwarcia w artykulatorach.
Teorie, metody i technika ustawiania sztucznych zbw.
Zasady ksztatowania powierzchni woskowych protez.
Prba protez woskowych (kontrola w ustach pacjenta).
Przyczyny powstawania bdw i metody ich likwidowania.
Technologie zamiany wosku na tworzywo akrylanowe w protezach
cakowitych.
Sprzt stosowany podczas wykonywania protez cakowitych.
Metody mechanicznej obrbki protez, dostosowanie do uytkowania
przez pacjenta.
Moliwoci wykonania podcielenia protez cakowitych.
Uszkodzenia protez cakowitych (zamanie, pknicie), moliwoci
naprawy.
Kontrola jakoci.
Dokumentacja wykonanych prac protetycznych.
ochrony rodowiska.
45
3. wiczenia
Wykonywanie protezy grnej i dolnej przy bezzbiu cakowitym,
z zastosowaniem
artykulacyjnej
metody
ustawiania
zbw
sztucznych.
Wykonywanie modeli z wyciskw anatomicznych i czynnociowych.
Wykonywanie yek indywidualnych z tworzywa termoutwardzalnego
i chemoutwardzalnego.
Wykonywanie wzornikw zwarciowych z zastosowaniem twardej pyty
wiatoutwardzalnej.
Montowanie modeli roboczych z ustalon wysokoci zwarcia
w artykulatorze.
Dobieranie i ustawianie sztucznych zbw z zastosowaniem metody
artykulacyjnej i sferycznej.
Modelowanie pyt protez zbowych.
Przygotowanie modeli roboczych z woskowymi protezami
do puszkowania systemem otwartym metod puszkowania
odwrotnego.
Przygotowanie modeli roboczych z woskowymi protezami
do puszkowania systemem otwartym, metod puszkowania
zamknitego z zastosowaniem masy elowej.
Dokonywanie zamiany protez woskowych na tworzywo akrylanowe,
technologi iniekcji.
Polerowanie protez cakowitych.
Wykonywanie protezy grnej i dolnej, przy bezzbiu cakowitym,
z zastosowaniem sferycznej metody ustawiania zbw sztucznych.
Wykonywanie naprawy protezy cakowitej.
Dokonywanie wymiany uszkodzonego zba w protezie cakowitej.
Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujce etapy wykonywania protez
cakowitych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania protez cakowitych.
Modele: yek indywidualnych, wyciskw, klamer protetycznych, protez
cakowitych, poszczeglnych zbw.
Eksponaty: standardowych yek wyciskowych, zgryzade, zbw.
Sprzt techniczny stosowany w pracowni protetyki dentystycznej.
Instrukcje obsugi urzdze.
Regulaminy pracowni oraz organizacji pracy.
Dokumentacja technologiczna.
46

umiejtnoci wykonywania protez ruchomych przy bezzbiu cakowitym.
metod nauczania: wykadu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej,
pokazu z objanieniem, pokazu z instruktaem, metody przypadkw,
metody projektw oraz wicze praktycznych. W celu zapoznania
uczniw ze sposobem wykonywania protez cakowitych i stosowanym
sprztem proponuje si zorganizowanie wycieczki dydaktycznej
do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentacj filmu
dydaktycznego.
Zaleca si, aby przed rozpoczciem zaj, nauczyciel przygotowa
materiay niezbdne do wykonania wicze oraz przeprowadzi
instrukta lub pokaz z objanieniem trudniejszych czynnoci zwizanych
z wykonywaniem cakowitych protez zbowych. Konieczne jest take
zapoznanie uczniw z regulaminem, zasadami bezpieczestwa i higieny
pracy,
ochrony
przeciwpoarowej
oraz
ochrony
rodowiska
obowizujcymi w pracowni.
W toku nauczania naley ksztatowa umiejtnoci:
doboru metody i materiaw do wykonywania modeli roboczych oraz
protez cakowitych,
planowania etapw wykonywania protez,
wykonywania protez cakowitych,
naprawy protez.
Zajcia dydaktyczne powinny odbywa si w laboratorium
protetyczno-ortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy
wyposaonych w stoy protetyczne z wycigami miejscowymi oraz
w pracowniach pomocniczych wyposaonych w cigi technologiczne,
jak: cig technologiczny pracy w gipsie, cig technologiczny zamiany
wosku na tworzywo, cig technologiczny obrbki i polerowania. Zajcia
powinny odbywa si w zespoach 3-8 osobowych. Wielko grupy nie
powinna przekracza 15 uczniw.

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

Osignicia edukacyjne uczniw mona ocenia na podstawie
sprawdzianw pisemnych i ustnych, testw dydaktycznych, wykonanych
wicze.
Podczas sprawdzania i oceniania wiadomoci oraz umiejtnoci
uczniw szczegln uwag naley zwraca na:
47
merytoryczn jako wypowiedzi,

posugiwanie si poprawn terminologi,
przygotowywanie stanowiska pracy,

posugiwanie dokumentacj technologiczn,
przygotowywanie modeli roboczych na podstawie pobranych
wyciskw,
dopasowanie protezy zbowej do uytkowania przez pacjenta,
estetyk i jako wyrobu,
przestrzeganie zasad bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
wyniki wszystkich stosowanych metod sprawdzania.
48

dokona klasyfikacji brakw zbowych,
dokona podziau protez czciowych osiadajcych,
scharakteryzowa budow protez czciowych,
okreli siy utrzymujce protezy czciowe osiadajce,
okreli rodzaje elementw retencyjnych protez,
rozrni rodzaje klamer,
scharakteryzowa budow i zasady wykonywania klamer doginanych,
okreli biostatyczne zasady rozmieszczania klamer, elementw
stabilizujcych i podpierajcych w protezach czciowych,
ustali zakres prac zwizanych z wykonywaniem protez czciowych,
dobra materiay do wykonania modeli i protez,
dobra metody i techniki wykonywania protez czciowych,
posuy si sprztem do wykonywania protez czciowych,
wykona
modele
robocze
z
wyciskw
anatomicznych
i czynnociowych,
wykona wzorniki zwarciowe,
oprawi modele robocze w artykulatorze,
ustawi sztuczne zby w protezie czciowej osiadajcej,
wymodelowa pyty protez czciowych,
przeprowadzi kontrol protez woskowych w ustach pacjenta
i zlikwidowa powstae bdy,
wykona puszkowanie protez czciowych systemem na wprost,
z przedlewem oraz puszkowanie zamknite,
wykona woskowe sioda protezy czciowej,
dokona zamiany wosku na tworzywo akrylanowe w protezie
czciowej,
przeprowadzi analiz paralelometryczn modelu,
wyznaczy przebieg klamry na powierzchni zba,
dogi rnego rodzaju klamry,
protez czciowych,
scharakteryzowa metody obrbki protez czciowych,
przeprowadzi obrbk mechaniczn protez,
wykona czciowe protezy osiadajce zgodnie z zaleceniem lekarza
dentysty,
dostosowa gotowe protezy do uytkowania przez pacjenta,
49
dokona kontroli procesu wykonywania protez czciowych

oraz wykonanego wyrobu,
scharakteryzowa rodzaje i przyczyny uszkodze protez czciowych,
naprawi uszkodzon protez czciow,
okreli koszty wykonania protezy czciowej,
udokumentowa wykonanie protezy czciowej,
Klasyfikacja brakw zbowych i protez czciowych osiadajcych.
Budowa protezy czciowej.
Oddziaywanie pyty protezy czciowej na podoe protetyczne.
Rodzaje i budowa klamry doginalnej.
Analiza paralelometryczna.
Etapy wykonywania protez czciowych.
Modele robocze protez czciowych.
Wzorniki zwarciowe.
Montowanie modeli w artykulatorach.
Metody i techniki ustawiania sztucznych zbw w protezie.
Technologie zamiany wosku na tworzywo akrylanowe protez
czciowych, puszkowanie na wprost, z przedlewem, puszkowanie
zamknite.
Sprzt stosowany podczas wykonywania protez czciowych.
Metody mechanicznej obrbki protez, dostosowanie do uytkowania
przez pacjenta.
Uszkodzenia protez czciowych, moliwoci ich naprawy.
Kontrola jakoci.
Dokumentacja wykonanej protezy czciowej.
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Wykonywanie modeli roboczych szczki i uchwy z czciowo

zachowanym uzbieniem.
Montowanie modeli z rejestracj zwarcia w artukulatorze.
Doginanie rnego rodzaju klamer z drutu okrgego.
Modelowanie czciowych protez osiadajcych.
50
Dokonywanie
zamiany
wosku
na
tworzywo
akrylanowe
z zastosowaniem puszkowania na wprost i puszkowania
zamknitego.
Wykonanie obrbki mechanicznej protez czciowych.
Wykonanie naprawy protezy czciowej z dostawieniem klamry i zba
sztucznego.
czciowych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania protez czciowych.
Modele: klamer protetycznych, protez czciowych, zbw.
Eksponaty zgryzade.
Zestawy zbw.
Sprzt stosowany w pracowni techniki dentystycznej.
Regulamin pracowni, instrukcje obsugi urzdze.

Realizacja programu jednostki moduowej umoliwi opanowanie przez
uczniw wiadomoci i umiejtnoci dotyczcych wykonania osiadajcych
protez ruchomych przy czciowych brakach w uzbieniu.
uczniw ze sposobem wykonywania protez czciowych i stosowanym
dydaktycznego.
z wykonywaniem protez czciowych. Konieczne jest take zapoznanie
uczniw z regulaminem, zasadami bezpieczestwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska obowizujcymi
w pracowni.
protez czciowych,
obsugi sprztu technicznego,
wykonywania protez czciowych,
51
naprawy protez.
wyposaonych w stoy protetyczne z wycigami miejscowymi oraz
w pracowniach pomocniczych wyposaonych w cigi technologiczne,
takich jak: cig technologiczny pracy w gipsie, cig technologiczny
zamiany wosku na tworzywo, cig technologiczny obrbki mechanicznej.
Zajcia powinny odbywa si w zespoach 3-8 osobowych. Wielko
grupy nie powinna przekracza 15 uczniw.
6. Propozycja metod sprawdzania

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

wicze.
przygotowanie stanowiska pracy,
przygotowanie modeli roboczych na podstawie pobranych wyciskw,
dopasowanie protezy zbowej do uytkowania przez pacjenta,
prezentacj projektu,
52

scharakteryzowa budow i waciwoci protezy szkieletowej,
okreli zasady projektowania konstrukcji protez szkieletowych,
rozrni rodzaje klamer lanych i scharakteryzowa ich budow,
okreli biostatyczne zasady rozmieszczania klamer w protezach,
wyznaczy tor wprowadzenia protezy szkieletowej,
zaplanowa przebieg wykonywania protez szkieletowych,
przygotowa projekt graficzny protezy szkieletowej,
okreli zasady modelowania szkieletw protez,
przeprowadzi analiz paralelometryczn, zgodnie z zasadami
projektowania protez szkieletowych,
dobra materiay do wykonania modeli i protez,
dobra metody i techniki wykonywania protez szkieletowych,
posuy si sprztem do wykonywania protez szkieletowych,
okreli zasady powielania modeli,
przygotowa formy odlewnicze do wykonania odlewu,
wykona modele robocze protezy szkieletowej,
ustawi sztuczne zby w protezie szkieletowej,
przeprowadzi obrbk mechaniczn i elektrolityczn protez
szkieletowych,
wykona protez szkieletow zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
protez szkieletowych,
dostosowa gotowe protezy do uytkowania przez pacjenta,
dokona kontroli procesu wykonywania protez szkieletowych
oraz zgodnoci wykonanej protezy z projektem klinicznym,
scharakteryzowa
rodzaje
i
przyczyny
uszkodze
protez
szkieletowych,
naprawi uszkodzon protez szkieletow,
okreli koszty wykonania protezy szkieletowej,
udokumentowa wykonanie protezy szkieletowej,
53
Protezy szkieletowe budowa i waciwoci.
Zasady projektowania konstrukcji protez szkieletowych.
Biostatyka protez szkieletowych.
Rodzaje klamer lanych.
Dokumentacja technologiczna protez szkieletowych.
Analiza paralelometryczna.
Metody i techniki wykonywania protez szkieletowych.
Etapy wykonania protez szkieletowych.
Materiay do wykonania modeli i protez.
Zasady powielania modeli.
Zasady przygotowywania odlewu.
Zasady modelowania szkieletw protez.
Sprzt do wykonywania protez szkieletowych.
Obrbka protez szkieletowych.
Kontrola jakoci.
Uszkodzenia protez szkieletowych, moliwoci naprawy.
Dokumentacja wykonanej protezy szkieletowej.
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Wykonywanie modeli roboczych protez szkieletowych w gipsie.

Przeprowadzanie analizy paralelometrycznej i wykonywanie
graficznego projektu konstrukcji protezy.
Przygotowywanie modelu do powielenia z masy ogniotrwaej.
Modelowanie konstrukcji protezy z wosku.
Wykonywanie form odlewniczych i odlewu ze stopu chromowokobaltowego.
Wykonywanie obrbki mechanicznej i elektrolitycznej szkieletu
metalowego.
Osadzanie sztucznych zbw w protezie szkieletowej.
szkieletowych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania protez szkieletowych.
Modele: klamer protetycznych, protez szkieletowych, zbw.
Modele gipsowe.
Eksponaty zgryzade.
Zestawy zbw.
54
Sprzt techniczny stosowany w pracowni techniki dentystycznej.


Realizacja programu jednostki moduowej umoliwi opanowanie przez
uczniw wiadomoci i umiejtnoci dotyczcych wykonywania
nieosiadajcych protez szkieletowych.
uczniw ze sposobem wykonywania protez szkieletowych i stosowanym
dydaktycznego.
z wykonywaniem protez szkieletowych. Konieczne jest take zapoznanie
uczniw z regulaminem, zasadami bezpieczestwa i higieny pracy,
w pracowni. Podczas zaj uczniowie powinni wykona grn i doln
protez szkieletow, zgodnie z okrelon technologi.
protez szkieletowych,
posugiwania si sprztem stosowanym w pracowni protetycznej,
wykonywania czynnoci zwizanych z przygotowywaniem modeli
gipsowych,
zamiany wosku na tworzywo,
odlewu stopw metali,
obrbki mechanicznej i elektrolitycznej protez,
wykonywania protez szkieletowych,
naprawy protez.
Zajcia dydaktyczne powinny odbywa si w laboratorium protetycznoortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy wyposaonych
w stoy protetyczne z wycigami miejscowymi oraz w pracowniach
pomocniczych. Zajcie powinny odbywa si w zespoach 3-8
osobowych. Wielko grupy nie powinna przekracza 15 uczniw.
55

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

systematycznie, wedug kryteriw przedstawionych na pocztku zaj.
wicze.
przygotowanie modeli roboczych,
przygotowanie form odlewniczych,
sporzdzanie odleww,
56
Modu 322[09].Z3
Protezy stae
1. Cele ksztacenia
charakteryzowa technologie wykonywania precyzyjnych modeli
roboczych,
prezentowa rodzaje i sposoby wykonywania wkadw koronowych
i koronowo-korzeniowych,
okrela rodzaje koron protetycznych i metody ich wykonywania,
okrela rodzaje mostw protetycznych i metody ich wykonywania,
charakteryzowa technologie licowania mostw protetycznych,
charakteryzowa biostatyk mostw protetycznych,
obsugiwa urzdzenia stosowane podczas wykonywania protez
staych,
wykonywa precyzyjne modele robocze,
wykonywa wkady koronowe, koronowo-korzeniowe i nakady,
wykonywa korony czasowe, lane i licowane,
wykonywa mosty protetyczne,
dokonywa napraw mostw i koron protetycznych,
okrela koszty wykonania prac protetycznych,
prowadzi dokumentacj wykonania protez staych,

Symbol jednostki
moduowej
322[09].Z3.01
322[09].Z3.02
322[09].Z3.03

Razem
57
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
90
180
234
504

322[09].Z3
Protezy stae
322[09].Z3.01
Wykonywanie wkadw
koronowych i koronowokorzeniowych
322[09].Z3.02
322[09].Z3.03
Wykonywanie mostw
protetycznych
4. Literatura
Hohmann A., Hielscher W.: Korony. Kompendium techniki dentystycznej.
Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa1998
Hohmann A., Hielscher W.: Mosty. Kompendium techniki dentystycznej.
Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999
Hohmann A., Hielscher W.: Wprowadzenie do anatomii i funkcja narzdu
ucia. Kompendium techniki dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja,
Warszawa 1998
Koeck B. i in.: Protetyka. Korony i Mosty. Wydawnictwo Urban & Partner,
Wrocaw 2000
Stomatologiczne SZS-W, Krakw 2000
Makoto Yamamoto: Podstawa technik budowania warstw porcelany
na metalu. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999
Shillinburg H., Hobo S., Whitsett C.D.: Protezy stae. Wydawnictwo
Czasopisma specjalistyczne: Nowoczesny technik dentystyczny, Labor
Dental, Quintessence techniki dentystycznej
58

dokona klasyfikacji wkadw zbowych,
scharakteryzowa metody i techniki wykonywania wkadw
koronowych i koronowo-korzeniowych,
ustali zakres prac zwizanych z wykonywaniem wkadw
koronowych i koronowo-korzeniowych,
dobra materiay do wykonania modeli i wkadw,
posuy si narzdziami i urzdzeniami stosowanymi podczas
wykonywania wkadw,
wykona precyzyjny model dzielony wkadu,
wykona wkady koronowe i koronowo-korzeniowe metod poredni
i bezporedni, zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
dokona kontroli zgodnoci wyrobu z projektem klinicznym,
oceni jako wykonanego wkadu protetycznego,
okreli koszty wykonania wkadw koronowych i koronowokorzeniowych,
udokumentowa wykonanie wkadw koronowych i koronowokorzeniowych,
Podzia wkadw zbowych.
Metody i techniki wykonywania wkadw zbowych.
Materiay, narzdzia i urzdzenia stosowane podczas wykonywania
modeli i wkadw protetycznych.
Zasady wykonywania modeli wkadw zbowych.
Zasady wykonywania wkadw koronowych i koronowo-korzeniowych.
Ocena jakoci wyrobu.
Dokumentacja wkadw koronowych i koronowo-korzeniowych.
ochrony rodowiska.
59
3. wiczenia
Wykonywanie modelu segmentowego wkadu protetycznego.

Wykonywanie wkadu koronowo-korzeniowego metod poredni.
Wykonywanie skadanego wkadu koronowo-korzeniowego.
Wykonywanie
wkadu
koronowego
metod
poredni
z zastosowaniem kompozytu.
Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujce etapy wykonywania wkadw
protetycznych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania wkadw koronowych
i koronowo-korzeniowych.
Modele gipsowe wkadw zbowych.
staych, zbw.
yki wyciskowe standardowe.
Zgryzada.
Zestawy zbw.
Przyrzdy i narzdzia stosowane w pracowni techniki dentystycznej.

umiejtnoci
wykonywania
wkadw
i
nakadw
zbowych
na precyzyjnym modelu roboczym.
uczniw ze sposobem wykonywania wkadw i nakadw zbowych oraz
stosowanym sprztem proponuje si zorganizowanie wycieczki
dydaktycznej do pracowni protetyki stomatologicznej lub prezentacj
filmu dydaktycznego.
Wskazane jest, aby przed rozpoczciem zaj, nauczyciel
przygotowa materiay niezbdne do wykonania wicze oraz
przeprowadzi instrukta lub pokaz z objanieniem trudniejszych
czynnoci zwizanych z wykonywaniem wkadw koronowych
i koronowo-korzeniowych. Konieczne jest take zapoznanie uczniw
z regulaminem, zasadami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska obowizujcymi w pracowni.
60

wkadw koronowych i koronowo-korzeniowych,
wykonywania modeli dzielonych.
Zajcia dydaktyczne powinny odbywa si w laboratorium protetycznoortodontycznym, na indywidualnych stanowiskach pracy oraz
w pracowniach pomocniczych. Zajcie powinny odbywa si
w zespoach 3-8 osobowych. Wielko grupy nie powinna przekracza
15 uczniw.

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

wicze.
posugiwanie si dokumentacj technologiczn,
dobr metody wykonania wkadw i nakadw,
przygotowanie modeli roboczych,
wykonanie precyzyjnego modelu,
wykonanie wkadw koronowych i koronowo-korzeniowych,
61

dokona klasyfikacji koron protetycznych oraz scharakteryzowa ich
budow,
posuy si dokumentacj technologiczn korony protetycznej,
dobra metod wykonania korony protetycznej,
zaplanowa przebieg procesu wykonania korony protetycznej,
dobra materiay i sprzt do wykonania modeli roboczych oraz koron
protetycznych,
posuy si narzdziami i urzdzeniami stosowanymi w podczas
wykonywania koron protetycznych,
wykona precyzyjny model roboczy,
wykona podbudow metalow korony protetycznej,
przygotowa form odlewnicz oraz sporzdzi odlew korony,
przeprowadzi modelowanie korony,
wykona puszkowanie i przeprowadzi polimeryzacj korony
protetycznej,
wykona koron akrylanow zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
wykona koron metalow i lan, zgodnie z zaleceniem lekarza
dentysty,
wykona koron zoon, zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
przeprowadzi obrbk mechaniczn i strumieniow korony
protetycznej,
wykona licowanie korony rnymi materiaami,
oceni jako wykonanej korony,
dokona kontroli zgodnoci wykonania korony protetycznej
z projektem klinicznym,
okreli koszty wykonania koron protetycznych,
udokumentowa wykonanie koron protetycznych,
Budowa i rodzaje koron protetycznych.
Dokumentacja technologiczna korony protetycznej.
Etapy wykonania korony protetycznej.
62
Materiay i sprzt do wykonywania modeli roboczych i koron

protetycznych. Metody wykonywania precyzyjnych modeli roboczych.
Metody wykonywania podbudowy metalowej korony licowanej.
Zasady wykonywania korony akrylanowej, metalowej, lanej oraz
zoonej.
Metody licowania koron protetycznych.
Obrbka mechaniczna i strumieniowa korony protetycznej.
Ocena jakoci.
Dokumentacja koron protetycznych.
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Wykonywanie precyzyjnego modelu roboczego korony protetycznej
z zastosowaniem pinw.
Wykonywanie korony protetycznej czasowej w odcinku przednim.
Wykonywanie korony protetycznej lanej w odcinku bocznym.
Wykonywanie korony protetycznej licowanej kompozytem.
Wykonywanie korony protetycznej licowanej ceramik.
Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujce etapy wykonania korony
protetycznej.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania koron protetycznych.
Modele gipsowe koron.
Modele: yek indywidualnych, wyciskw, protez staych, protez
specjalnych, zbw.
Standardowe yki wyciskowe.
Zgryzada.
Zestawy zbw.
Urzdzenia, przyrzdy, narzdzia stosowane w pracowni techniki
dentystycznej.
Instrukcje obsugi urzdze, regulamin pracowni.

umiejtnoci wykonywania koron protetycznych na precyzyjnym modelu
roboczym.
63

uczniw ze sposobem wykonywania koron protetycznych oraz
czynnoci zwizanych z wykonywaniem koron. Konieczne jest take
pracy,
ochrony
przeciwpoarowej
oraz
ochrony
rodowiska
wykonywania precyzyjnego modelu roboczego,
sporzdzania formy odlewniczej,
wykonania odlewu stopw metali,
obrbki mechanicznej i strumieniowej stopw metali,
licowania kompozytem,
licowania ceramik.
w pracowniach pomocniczych.
Zajcie powinny odbywa si w zespoach 3-8 osobowych. Wielko

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

wicze.
dobr metody wykonania i przygotowanie modeli roboczych,
wykonanie precyzyjnego modelu z zastosowaniem pinw,
wykonanie precyzyjnego modelu segmentowego,
wykonanie koron czasowych, lanych, licowanych kompozytem
i licowanych ceramik,
64

65

sklasyfikowa mosty protetyczne i scharakteryzowa ich budow,
okreli biostatyczne uwarunkowania wykonywania mostw,
zaplanowa przebieg procesu wykonania mostu protetycznego,
dobra metod wykonania mostu,
dobra materiay i sprzt do wykonania modeli roboczych i mostw
protetycznych,
posuy si narzdziami i urzdzeniami stosowanymi podczas
wykonywania mostw protetycznych,
wykona konstrukcj metalow mostu licowanego kompozytem,
wykona konstrukcj metalow mostu licowanego ceramik,
przygotowa form odlewnicz i wykona odlew,
wykona obrbk mechaniczn czci metalowej mostu,
wymodelowa korony i przsa mostu,
wykona most lany,
wymodelowa licwk,
wykona puszkowanie i przeprowadzi polimeryzacj,
wykona licowanie mostu protetycznego,
wykona most licowany tworzywem kompozytowym zgodnie
z zaleceniem lekarza dentysty,
wykona most licowany ceramik zgodnie z zaleceniem lekarza
dentysty,
wykona most adhezyjny metod poredni zgodnie z zaleceniem
lekarza dentysty,
oceni jako wykonanego mostu,
dokona kontroli zgodnoci wykonania mostu protetycznego
okreli koszty wykonania mostu protetycznego,
66
Budowa i rodzaje mostw protetycznych.
Etapy wykonania mostu protetycznego.
Materiay i sprzt do wykonania modeli roboczych i mostw
protetycznych.
Metody wykonania precyzyjnych modeli dzielonych.
Metody wykonania podbudowy metalowej mostu.
Metody licowania kompozytu mostu.
Metody licowania mostu ceramik.
Metody wykonania mostw adhezyjnych.
Obrbka mechaniczna mostu protetycznego.
Ocena jakoci.
Dokumentacja wykonania mostw protetycznych.
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Wykonywanie precyzyjnych modeli roboczych z zastosowaniem
podstawy z tworzywa.
Wykonywanie mostu protetycznego w odcinku przednim, licowanego
ceramik.
Wykonywanie mostu protetycznego w odcinku bocznym, licowanego
tworzywem kompozytowym.
Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujce etapy wykonywania mostw
protetycznych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania mostw protetycznych.
Modele gipsowe mostw.
Modele: yek indywidualnych, wyciskw, klamer protetycznych, protezy
staych, zbw.
Zgryzada.
Zestawy zbw.
dentystycznej.
67

umiejtnoci wykonywania mostw protetycznych na precyzyjnym
modelu roboczym.
uczniw ze sposobem wykonywania mostw protetycznych oraz
czynnoci zwizanych z wykonywaniem koron. Konieczne jest take
zapoznanie uczniw z regulaminem, obowizujcym w laboratorium
protetyczno-ortodontycznym oraz zasadami bezpieczestwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska.
wykonywania precyzyjnego modelu roboczego z zastosowaniem
podstawy z tworzywa,
wykonywania odlewu stopw metali,
obrbki mechanicznej i strumieniowej stopw metali,
licowania kompozytem,
licowania ceramik.
w pracowniach pomocniczych.

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

wicze.
68

dobr metody wykonania i przygotowanie modeli roboczych,
wykonywanie precyzyjnego modelu z podstaw z tworzywa,
wykonywanie mostu w odcinku przednim licowanego ceramik,
wykonywanie mostu w odcinku bocznym licowanego kompozytem,
wykonywanie
mostu
adhezyjnego
w
odcinku
przednim
z zastosowaniem tworzywa kompozytowego wzmacnianego wknem,
69
Modu 322[09].Z4
Protezy nietypowe
1. Cele ksztacenia
charakteryzowa protezy ruchome z elementami precyzyjnymi,
rozrnia utrzymujce elementy precyzyjne,
charakteryzowa
technologie
wykonania
protez
ruchomych
z elementami precyzyjnymi,
charakteryzowa budow protezy z obturatorem,
obsugiwa urzdzenia stosowane w procesie wykonywania protez
nietypowych,
wykonywa precyzyjne modele robocze,
wykonywa protezy ruchome natychmiastowe,
wykonywa protezy ruchome z elementami precyzyjnymi,
wykonywa protezy cakowite z obturatorami,
dokonywa napraw protez nietypowych,
okrela koszty wykonania protez nietypowych,
prowadzi dokumentacj wykonanych prac protetycznych,

Symbol jednostki
moduowej
322[09].Z4.01
322 [09].Z4.02

precyzyjnymi
Wykonywanie obturatorw i protez
natychmiastowych
Razem
70
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
150
60
210

322[09].Z4
Protezy nietypowe
322[09].Z4.01
Wykonywanie protez ruchomych
z elementami precyzyjnymi
322[09].Z4.02
Wykonywanie obturatorw
i protez natychmiastowych
4. Literatura
Hohmann A., Hielscher W.: Korony. Kompendium techniki dentystycznej.
Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa1998
Hohmann A., Hielscher W.: Mosty. Kompendium techniki dentystycznej.
Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999
Hohmann A. Hielscher W.: Protezy czciowe. Kompendium techniki
dentystycznej. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1998
Stomatologiczne SZS-W, Krakw 2000
Shillinburg H., Hobo S., Whitsett C., D.: Protezy stae. Wydawnictwo
Czasopisma specjalistyczne: Nowoczesny technik dentystyczny, Labor
Dental, Quintessence techniki dentystycznej
71

precyzyjnymi
rozrni
protezy
ruchome
z
elementami
precyzyjnymi
i scharakteryzowa ich budow,
okreli rodzaje zasuw,
scharakteryzowa budow zasuw konfekcjonowanych, kadkowych,
kasetowych, walcowych, kulowych,
rozrni precyzyjne elementy umocowujce,
okreli biostatyczne uwarunkowania protez ruchomych z elementami
precyzyjnymi,
zaplanowa przebieg procesu wykonywania protezy ruchomej
dobra materia i sprzt do wykonania protezy ruchomej z elementami
precyzyjnymi,
dobra metody i techniki wykonania protezy ruchomej z elementami
precyzyjnymi,
przygotowa model roboczy protezy ruchomej z elementami
precyzyjnymi,
wykona form odlewnicz i przygotowa odlew zblokowanych koron
ze stopw metali,
powieli model roboczy,
wykona struktur woskow zblokowanych koron,
wykona protezy ruchome z elementami precyzyjnymi zgodnie
zamontowa precyzyjne elementy utrzymujce w protezie,
wykona obrbk mechaniczn i elektrolityczn protezy ruchomej
rozrni typowe uszkodzenia protezy ruchomej z elementami
precyzyjnymi,
naprawi uszkodzon protez,
dokona kontroli zgodnoci wykonania protezy ruchomej z projektem
klinicznym,
oceni jako wykonanej protezy ruchomej z elementami
precyzyjnymi,
okreli koszty wykonania protezy ruchomej z elementami
precyzyjnymi,
udokumentowa prace protetyczne,
72

Budowa ruchomych protez z elementami precyzyjnymi.
Zasuwy
do
protez
ruchomych
elementami
precyzyjnymi:
konfekcjonowane, kadkowe, kasetowe, walcowe, kulowe.
Precyzyjne elementy umocowujce.
Biostatyka protez ruchomych z elementami precyzyjnymi.
Etapy wykonywania protezy ruchomej z elementami precyzyjnymi.
Materiay i sprzt do wykonania protez ruchomych z elementami
precyzyjnymi.
Technologia
wykonywania
protez
ruchomych
z
elementami
precyzyjnymi.
Modele robocze protezy ruchomej.
Zasady przygotowania odlewu zblokowanych koron ze stopw metali.
Obrbka mechaniczna i elektrolityczna protezy ruchomej z elementami
precyzyjnymi.
Przyczyny Uszkodzenia protez ruchomych. Metody naprawy protez
ruchomych z elementami precyzyjnymi.
Ocena jakoci protez ruchomych.
Dokumentacja wykonania protez ruchomych z elementami precyzyjnymi.
3. wiczenia
Przygotowywanie precyzyjnych modeli roboczych do wykonania

dolnej protezy ruchomej z elementami precyzyjnymi.
Wykonywanie
struktur
woskowych
koron
zblokowanych
po przeprowadzonym frezowaniu i monta elementw precyzyjnych.
Wykonywanie odlewu, ze stopu metali zblokowanych, koron
z elementami precyzyjnymi, po frezowaniu elementw metalowych.
Powielanie modelu roboczego do wykonania protezy ruchomej.
Wykonywanie formy odlewniczej i odlewu metalowego protezy
ruchomej.
Wykonywanie obrbki mechanicznej i elektrolitycznej protezy
ruchomej z elementami precyzyjnymi.
Montowanie precyzyjnych elementw utrzymujcych w protezie
ruchomej.
73
Tablice, przezrocza, foliogramy ilustrujce etapy wykonywania protezy
ruchomej z elementami precyzyjnymi.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania protezy ruchomej
z elementami precyzyjnymi.
Modele gipsowe protez ruchomych z elementami precyzyjnymi.
specjalnych, zbw.
Zgryzada.
Zestawy zbw.
dentystycznej.

umiejtnoci
wykonywania
protez
ruchomych
z
elementami
precyzyjnymi.
uczniw ze sposobem wykonywania protez oraz stosowanym sprztem
proponuje si zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni
protetyki stomatologicznej lub prezentacj filmu dydaktycznego.
czynnoci zwizanych z wykonywaniem protez ruchomych z elementami
precyzyjnymi. Konieczne jest take zapoznanie uczniw z regulaminem,
zasadami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej
oraz ochrony rodowiska obowizujcymi w pracowni.
wykonywania precyzyjnych modeli roboczych,
frezowania w wosku,
frezowania w metalu,
wykonywania odlewu stopw metali,
obrbki mechanicznej i strumieniowej,
licowania protez kompozytem,
licowania protez ceramik.
74

oraz w pracowniach pomocniczych.

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

systematycznie, wedug kryteriw ustalonych na pocztku zaj.
wicze.
dobr metody wykonania modeli roboczych,
wykonanie modelu roboczego,
wykonanie protez ruchomych z elementami precyzyjnymi,
75

Wykonywanie obturatorw i protez
natychmiastowych
scharakteryzowa nietypowe protezy z obturatorem,
rozrni szyny i szynoprotezy,
scharakteryzowa protezy twarzy,
okreli rol lecznicz protez specjalnych i warunki ich stosowania,
scharakteryzowa systemy utrzymywania protez chirurgicznych,
zaplanowa przebieg procesu wykonywania obturatora i protezy
natychmiastowej,
dobra materia i sprzt do wykonania obturatora i protezy,
dobra metody i techniki wykonania obturatora i protezy,
przygotowa model roboczy protezy ruchomej z obturatorem,
zastosowa szyny i szynoprotezy,
wykona protez ruchom natychmiastow zgodnie z zaleceniem
lekarza dentysty,
wykona protez ruchom z obturatorem zgodnie z zaleceniem
lekarza dentysty,
wykona protez twarzy zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
zamontowa elementy utrzymujce w protezie,
przeprowadzi
obrbk
mechaniczn
protezy
ruchomej
z obturatorem,
rozrni typowe uszkodzenia obturatora i protezy,
naprawi uszkodzony obturator i protez natychmiastow,
dokona kontroli zgodnoci wykonania obturatora i protezy
natychmiastowej z projektem klinicznym,
oceni jako wykonanego obturatora i protezy natychmiastowej,
okreli koszty wykonania obturatora i protezy natychmiastowej,
Protezy ruchome natychmiastowe i wczesne.
Szyny i szynoprotezy.
Protezy obturatory.
Protezy twarzy.
76
Etapy wykonywania protezy nietypowych.

Materiay i sprzt do wykonywania protez nietypowych.
Modele robocze protez ruchomych.
Obrbka mechaniczna obturatora i protezy natychmiastowej.
Uszkodzenia i naprawa protez nietypowych.
Ocena jakoci.
Dokumentacja wykonania obturatora i protezy natychmiastowej.
3. wiczenia
Wykonywanie grnej cakowitej protezy ruchomej z obturatorem.

Wykonywanie natychmiastowej protezy ruchomej osiadajcej.
nietypowych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania protez nietypowych.
Modele gipsowe protez nietypowych.
Modele protez specjalnych i zbw.
Zgryzada.
Zestawy zbw.
dentystycznej.
Instrukcje obsugi urzdze, regulaminy pracowni.

umiejtnoci wykonywania protez ruchomych z obturatorami oraz protez
natychmiastowych.
uczniw ze sposobem wykonywania protez nietypowych oraz
77

czynnoci zwizanych z wykonywaniem protez nietypowych. Konieczne
jest take zapoznanie uczniw z regulaminem, zasadami
bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony
rodowiska obowizujcymi w pracowni techniki dentystycznej.
wykonywania modeli roboczych,
puszkowania protez,
zamiany woskowych protez na tworzywo,
prowadzenia procesu polimeryzacji akrylu,
obrbki mechanicznej protez.
Zajcia powinny odbywa si w zespoach 3-8 osobowych, na
indywidualnych stanowiskach pracy, w pracowni techniki dentystycznej.
Wielko grupy nie powinna przekracza 15 uczniw.

edukacyjnych uczniw
oceny
osigni

wicze.
dobr metody wykonania modeli roboczych,
wykonanie modelu roboczego,
wykonanie nietypowych protez ruchomych, natychmiastowych
oraz wczesnych,
wykonanie protezy twarzy i protez z obturatorami,
78
Modu 322[09].Z5
1. Cele ksztacenia
okrela zadania ortodoncji,
okrela normy zgryzu dla poszczeglnych okresw rozwoju
czowieka,
rozpoznawa wady zgryzu oraz nieprawidowoci zgryzowe i zbowe,
okrela potrzeb leczenia ortodontycznego,
dokonywa podziau ruchomych aparatw ortodontycznych,
posugiwa si dokumentacj technologiczn,
przygotowywa stanowisko pracy zgodne z wymaganiami ergonomii,
ocenia wyciski ortodontyczne,
wykonywa modele ortodontyczne,
posugiwa si narzdziami i materiaami stosowanymi podczas
wykonywania ruchomych aparatw ortodontycznych,
przestrzega reimw technologicznych podczas pracy z materiaami
stosowanymi w ortodoncji,
wykonywa ruchome aparaty ortodontyczne,
prowadzi dokumentacj wykonywanych prac protetycznych,
okrela skutki wynikajce z wadliwego wykonania aparatu
ortodontycznego,
ocenia jako wykonanych aparatw ortodontycznych,
dokonywa napraw ruchomych aparatw ortodontycznych,
okrela koszty wykonania ruchomych aparatw ortodontycznych,
posugiwa si specjalistycznymi programami komputerowymi,
korzysta z rnych rde informacji i doskonali umiejtnoci
zawodowe,

Symbol
jednostki
moduowej
322[09].Z5.01 Wykonywanie aparatw jednoszczkowych
322[09].Z5.02 Wykonywanie aparatw dwuszczkowych
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
144
216
Razem
360
79
3. Schemat jednostek moduowych

322[09].Z5
Ruchome aparaty
ortodontyczne
322[09].Z5.01
Wykonywanie aparatw
jednoszczkowych
322[09].Z5.02
Wykonywanie aparatw
dwuszczkowych
4. Literatura
Graber T., M., Rakosi T., Petrovic A., G.: Aparaty czynnociowe
w ortopedii szczkowo-twarzowej. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2001
Hohmann A., Hielscher W.: Ortodoncja. Wydawnictwo Kwintesencja,
Warszawa 1999
Kahl-Nieke B.: Wprowadzenie do ortodoncji. Wydawnictwo Urban
& Partner, Wrocaw 1999
abiszewska-Jaruzelska F.: Ortodoncja. Zasady i praktyka. PZWL,
Warszawa 1994
Masztalerz A. (red.): Zarys ortopedii szczkowej ortodoncji. PZWL,
Warszawa 1997
Orlik-Grzybowska A.: Podstawy ortodoncji. PZWL, Warszawa 1976
Rathel Z.: Ortodoncja. PZWL, Warszawa 1999
Skrzypkowski A.: Ortodoncja Laboratoryjna. PZWL, Warszawa 1980
Witt E., Gehrke M., Komorowska A.: Wykonywanie aparatw
zdejmowanych. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1999
80

okreli biologiczne normy zgryzu dotyczce poszczeglnych
okresw rozwojowych czowieka,
scharakteryzowa zaburzenia w obrbie narzdu ucia oraz okreli
ich przyczyny,
okreli moliwoci zapobiegania niektrym nieprawidowociom
zgryzowym oraz potrzeb leczenia ortodonycznego,
scharakteryzowa aparaty stosowane w profilaktyce i wczesnym
leczeniu szczkowo-ortopedycznym,
scharakteryzowa protezy dziecice stosowane w leczeniu
ortodontycznym,
rozpozna nieprawidowoci zgryzowe w oparciu o klasyfikacj
Anglea i Orlik-Grzybowskiej,
zaplanowa przebieg realizacji wykonania ortodontycznych aparatw
jednoszczkowych,
dobra materia podstawowy i pomocniczy do wykonania aparatu
ortodontycznego,
posuy si narzdziami i przyrzdami stosowanymi podczas
wykonywania aparatw jednoszczkowych,
scharakteryzowa
elementy
jednoszczkowego
aparatu
ortodontycznego i okreli metody ich umocowywania na modelach,
rozrni rodzaje drutu stosowanego w aparatach ortodontycznych,
rozrni rodzaje ukw i klamer utrzymujcych oraz okreli ich
przebieg w aparacie,
przygotowa modele robocze i diagnostyczne w odniesieniu
do paszczyzn przestrzennych,
wykona uki wargowe na modelu roboczym,
wykona spryny ortodontyczne na modelu roboczym,
wykona klamry utrzymujce na modelu roboczym,
umocowa elementy druciane na modelu,
wykona pyt aparatu ortodontycznego metod nasypow
i metod formowania ciastem akrylowym,
rozrni rodzaje rub ortodontycznych,
zamontowa rub w pycie aparatu,
scharakteryzowa dziaanie wau ukonego i prostego oraz bocznych
powierzchni nagryzowych i zapory na jzyk,
81
wykona profilaktyczne aparaty ortodontyczne zgodnie z zaleceniem

lekarza dentysty,
wykona
jednoszczkowe
aparaty
ortodontyczne
zgodnie
dokona kontroli zgodnoci wykonania aparatu jednoszczkowego
oceni jako wykonanego aparatu,
okreli przyczyny uszkodzenia aparatu jednoszczkowego,
naprawi uszkodzony jednoszczkowy aparat ortodontyczny,
okreli koszty wykonania aparatu jednoszczkowego,
udokumentowa
wykonanie
jednoszczkowego
aparatu
ortodontycznego,
posuy si specjalistycznym programem komputerowym,
Biologiczne normy zgryzu w poszczeglnych okresach rozwojowych.
Zaburzenia w obrbie narzdu ucia.
Klasyfikacja nieprawidowoci zgryzu.
Aparaty
stosowane
w
profilaktyce
i
wczesnym
leczeniu
szczkowoortopedycznym.
Protezy dziecice.
Diagnostyka szczkowo-ortopedyczna.
Pomoce diagnostyczne analiza modeli roboczych i diagnostycznych.
Materiay, narzdzia, przyrzdy, urzdzenia i maszyny stosowane
w ortodoncji.
Elementy jednoszczkowego aparatu ortodontycznego: elementy
druciane, ruby zasady mocowania.
Profilaktyczne aparaty ortodontyczne.
Zasady wykonania ruchomego aparatu jednoszczkowego, ocena
jakoci.
Uszkodzenia aparatu jednoszczkowego.
Dokumentacja aparatw jednoszczkowych.
ochrony rodowiska.
82
3. wiczenia
Wykonywanie modeli diagnostycznych i roboczych z uwzgldnieniem
paszczyzny zgryzowej oraz porodkowej.
Wykonywanie elementw drucianych stosowanych w aparatach
ortodontycznych.
Wykonywanie rwni pochyej z nakadk na zby dolne przednie.
Wykonywanie pytki wiczebnej podniebiennej z waem ukonym
lub prostym.
Wykonywanie grnego aparatu Schwarza.
Wykonywanie dolnego aparatu Schwarza.
Ustawianie zbw w ortodontycznej protezie dziecicej.
Wykonywanie naprawy aparatu jednoszczkowego.
Tablice pogldowe ilustrujce etapy wykonywania aparatw
jednoszczkowych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania jednoszczkowych aparatw
ortodontycznych.
Modele aparatw ortodontycznych.
Fantomy zbw.
Zestawy narzdzi ortodontycznych.
Elementy druciane stosowane w ortodoncji.

umiejtnoci
wykonywania
ortodontycznych
aparatw
jednoszczkowych. Podczas realizacji programu jednostki naley
odwoywa si do wiedzy uczniw z zakresu anatomii, fizjologii
i patofizjologii narzdu ucia oraz z modelowania.
metody projektw, metody tekstu przewodniego oraz wicze
praktycznych. W celu zapoznania uczniw ze sposobem wykonywania
jednoszczkowych aparatw ortodontycznych oraz stosowanym
do pracowni ortodontycznej lub prezentacj filmu dydaktycznego.
83

czynnoci zwizanych z wykonywaniem aparatw jednoszczkowych.
Konieczne jest take zapoznanie uczniw z regulaminem, zasadami
rodowiska obowizujcymi w pracowni.
wykonywania modeli roboczych i diagnostycznych,
doboru materiaw do wykonania aparatu ortodontycznego,
stosowania narzdzi, przyrzdw i urzdze podczas wykonywania
aparatw ortodontycznych,
gipsowych,
prowadzenia procesu polimeryzacji akrylu,
obrbki i polerowania aparatw jedoszczkowych,
wykonywania jednoszczkowych aparatw ortodontycznych,
naprawy aparatw jednoszczkowych.
Zajcia powinny odbywa si w zespoach 3-8 osobowych i na
indywidualnych stanowiskach pracy. Wielko grupy nie powinna
przekracza 15 uczniw.

edukacyjnych uczniw
oceny
osigni

systematycznie, wedug kryteriw ustalonych na pocztku zaj.
wicze.
przygotowanie modeli roboczych i diagnostycznych,
oszczdno materiaw,
84

rozpozna rodzaje aparatw dwuszczkowych,
scharakteryzowa zasady leczenia wad zgryzu za pomoc aparatw
dwuszczkowych,
okreli zasady dziaania aparatw czynnociowych i czynnociowomechanicznych,
okreli zasady dziaania aparatw elastycznych,
zaplanowa etapy wykonania aparatw dwuszczkowych,
dobra metody i techniki wykonania ortodontycznych aparatw
dwuszczkowych,
dobra materiay do wykonania dwuszczkowego aparatu
ortodontycznego,
posuy si sprztem stosowanym podczas wykonywania aparatw
dwuszczkowych,
oprawi modele robocze poczone zgryzem konstrukcyjnym
w artykulator,
wykona aparaty blokowe ze sprynami typu Coffina zgodnie
wykona aparaty blokowe ze rub ortodontyczn zgodnie
wykona aktywator Klammta ze sprynami typu Coffina zgodnie
wykona aktywator otwarty Klammta ze rub ortodontyczn, zapor
jzykow i pelotami w uku wargowym zgodnie z zaleceniem lekarza
dentysty,
wykona ortodontyczny aparat elastyczny zgodnie z zaleceniem
lekarza dentysty,
wykona aparat Wunderera zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
dokona kontroli zgodnoci wykonania aparatu dwuszczkowego
oceni jako wykonanego aparatu,
okreli przyczyny uszkodzenia aparatu dwuszczkowego,
naprawi uszkodzony aparat dwuszczkowy,
okreli koszty wykonania aparatu dwuszczkowego,
udokumentowa
wykonanie
dwuszczkowego
aparatu
ortodontycznego,
85

Podzia aparatw dwuszczkowych.
Leczenie wad zgryzu za pomoc aparatw dwuszczkowych.
Zasady dziaania aparatw dwuszczkowych.
Etapy wykonywania aparatw dwuszczkowych.
Metody i techniki wykonywania aparatw dwuszczkowych.
Materiay i sprzt techniczny stosowane podczas wykonywania
dwuszczkowego aparatu ortodontycznego.
Zasady wykonywania aparatw dwuszczkowych.
Ocena jakoci aparatw dwuszczkowych.
Uszkodzenia aparatw ortodontycznych: zamanie, uszkodzenie
elementu drucianego, montowanie dodatkowej ruby.
Metody naprawy uszkodzonych aparatw ortodontycznych.
Dokumentacja wykonania dwuszczkowego aparatu ortodontycznego.
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Wykonywanie klasycznego aktywatora.

Wykonywanie otwartego aktywatora elastycznego Klammta.
Wykonywanie bionatora Baltersa.
Wykonywanie kinetora Stockfischa.
Wykonywanie regulatora Fraenkla.
Dokonywanie wymiany elementu drucianego w uszkodzonym
aparacie ortodontycznym.
Montowanie ruby w uszkodzonym aparacie ortodontycznym.
Sklejanie aparatu ortodontycznego.
Tablice pogldowe ilustrujce etapy wykonywania dwuszczkowego
aparatu ortodontycznego.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania ortodontycznych aparatw
dwuszczkowych.
Modele prac ortodontycznych.
Elementy druciane stosowane w ortodoncji.
86
Modele diagnostyczne.
Modele przedstawiajce etapy wykonania aparatu dwuszczkowego.

umiejtnoci wykonywania ortodontycznych aparatw dwuszczkowych.
Podczas realizacji programu jednostki naley odwoywa si do wiedzy
uczniw z zakresu anatomii, fizjologii oraz patofizjologii narzdu ucia
oraz z zakresu modelowania.
Osignicie szczegowych celw ksztacenia umoliwi stosowanie
nastpujcych metod nauczania: wykadu problemowego, pogadanki
dydaktycznej, metody projektw, metoda sytuacyjnej, tekstu
przewodniego oraz wicze praktycznych. W celu zapoznania uczniw
ze sposobem wykonywania dwuszczkowych aparatw ortodontycznych
oraz stosowanym sprztem proponuje si zorganizowanie wycieczki
dydaktycznej do pracowni ortodontycznej lub prezentacj filmu
dydaktycznego.
czynnoci zwizanych z wykonywaniem aparatw dwuszczkowych.
Konieczne jest take zapoznanie uczniw z regulaminem, zasadami
rodowiska obowizujcymi w pracowni.
wykonywania modeli roboczych i diagnostycznych,
doboru materiau do wykonania dwuszczkowego aparatu
ortodontycznego,
stosowania narzdzi przyrzdw i urzdze podczas wykonywania
aparatw ortodontycznych,
gipsowych,
przeprowadzania procesu polimeryzacji aklrylu,
obrbki mechanicznej,
wykonywania dwuszczkowych aparatw ortodontycznych.
Zajcia powinny odbywa si w zespoach 3-8 osobowych, na
indywidualnych stanowiskach pracy oraz w pracowni. Wielko grupy nie
powinna przekracza 15 uczniw.
87

edukacyjnych uczniw
oceny
osigni

wicze.
przygotowanie modeli roboczych i diagnostycznych,
dobr narzdzi, urzdze i materiaw do wykonania aparatw
dwuszczkowych,
oszczdne gospodarowanie materiaami,
stosowanie zasad bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony
88
Modu 322[09].Z6
1. Cele ksztacenia
rozrnia aparaty stae,
charakteryzowa podstawowe i pomocnicze elementy budowy
aparatw staych,
przygotowywa stanowisko pracy zgodne z wymaganiami ergonomii,
ocenia wyciski ortodontyczne,
wykonywa modele ortodontyczne,
posugiwa si narzdziami i materiaami stosowanymi podczas
wykonywania aparatw staych i retencyjnych,
przestrzega reimu technologicznego podczas realizacji prac,
wykonywa pomocnicze aparaty stae,
wykonywa aparaty retencyjne,
okrela koszty wykonania staych aparatw ortodontycznych,
prowadzi dokumentacj wykonywanych prac protetycznych,
okrela skutki wynikajce z wadliwego wykonania aparatu
ortodontycznego,
ocenia jako wykonanych aparatw ortodontycznych,
naprawia ruchome aparaty ortodontyczne,
posugiwa si specjalistycznymi programami komputerowymi,
korzysta z rnych rde informacji i doskonali umiejtnoci
zawodowe,

Symbol
jednostki
moduowej
322[09].Z6.01 Wykonywanie aparatw staych
322[09].Z6.02 Wykonywanie aparatw retencyjnych
Razem
89
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
90
50
140

322[09].Z6
322[09].Z6.01
322[09].Z6.02
Wykonywanie aparatw
retencyjnych
4. Literatura
Hohmann A., Hielscher W.: Ortodoncja. Wydawnictwo Kwintesencja,
Warszawa 1999
Kahl-Nieke B.: Wprowadzenie do ortodoncji. Wydawnictwo Urban
& Partner, Wrocaw 1999
Profit W., R., Fields H.W.: Ortodoncja wspczesna. Wydawnictwo
Czelej, Lublin 2001
Rathel Z.: Ortodoncja. PZWL, Warszawa 1999
Skrzypkowski A.: Ortodoncja laboratoryjna. PZWL, Warszawa 1980
Witt E., Gehrke M-E., Komorowska A.: Wykonywanie aparatw
zdejmowanych. Wydawnictwo Kwintesencja, Warszawa 1992
90

scharakteryzowa historyczne aparaty stae oraz ich modyfikacje,
okreli rodzaje i scharakteryzowa budow wspczesnych
ortodontycznych aparatw staych,
okreli zasady leczenia nieprawidowoci zbowych za pomoc
aparatw staych,
ustali zakres prac zwizanych z wykonywaniem ortodontycznych
aparatw staych,
dobra metody i techniki wykonywania aparatw staych,
staego,
posuy si narzdziami i przyrzdami stosowanymi podczas
wykonywania aparatw staych,
przygotowa modele robocze,
dogi uki podniebienne na modelach roboczych,
osadzi piercienie metalowe na modelach roboczych,
zamontowa uki podniebienne,
dogi i zamontowa kocwki ruby typu hyrax,
wykona stae aparaty ortodontyczne zgodnie z zaleceniem lekarza
dentysty,
dokona kontroli zgodnoci wykonania aparatu staego z projektem
klinicznym,
oceni jako wykonanych aparatw,
okreli przyczyny uszkodzenia aparatu staego,
naprawi uszkodzony stay aparat ortodontyczny,
okreli koszty wykonania ortodontycznego aparatu staego,
udokumentowa wykonanie staego aparatu ortodontycznego,
91
Rys historyczny aparatw staych.
Rodzaje i budowa aparatw staych.
Leczenie nieprawidowoci zbowych za pomoc aparatw staych.
Etapy wykonywania ortodontycznych aparatw staych.
Metody i techniki wykonywania aparatw staych.
Materiay stosowane do wykonania aparatw staych.
Narzdzia, przyrzdy i urzdzenia stosowane podczas wykonywania
aparatw staych.
Elementy staych aparatw ortodontycznych zasady i mocowania.
Uszkodzenia i moliwoci naprawy staych aparatw ortodontycznych.
Ocena jakoci.
Dokumentacja wykonania aparatw staych.
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Wykonywanie modeli roboczych i diagnostycznych staych aparatw
ortodontycznych.
Wykonywanie aparatu Quadhelix.
Wykonywanie aparatu Nansea.
Wykonywanie aparatu do rozrywania szwu podniebiennego.
Wykonywanie aparatu Goshgarian.
Tekst przewodni, instrukcje do wicze.
Tablice pogldowe ilustrujce etapy wykonywania staych aparatw
ortodontycznych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania ortodontycznych aparatw
staych.
Elementy skadowe aparatw staych.
Modele prac wzorcowych.
Komputer z oprogramowaniem.
Wyposaenie techniczne pracowni ortodontycznej.
92

umiejtnoci wykonywania staych aparatw ortodontycznych. Podczas
realizacji programu jednostki naley odwoywa si do wiedzy uczniw
z zakresu anatomii, fizjologii oraz patofizjologii narzdu ucia oraz
modelowania dentystycznego.
nastpujcych metod nauczania: wykadu problemowego, dyskusji
dydaktycznych, metody tekstu przewodniego projektw oraz wicze
praktycznych. W celu zapoznania uczniw ze sposobem wykonywania
staych aparatw ortodontycznych oraz stosowanym sprztem proponuje
si zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni ortodontycznej
lub prezentacj filmu dydaktycznego.
przygotowa materiay niezbdne do wykonania wicze, przeprowadzi
z wykonywaniem staych aparatw ortodontycznych oraz wyjani
uczniom zasady posugiwania si sprztem. Konieczne jest take
pracy,
ochrony
przeciwpoarowej
oraz
ochrony
rodowiska
doboru materiau do wykonania staego aparatu ortodontycznego,
posugiwania si sprztem stosowanym podczas wykonywania
aparatw staych,
wykonywania staych aparatw ortodontycznych.
Zajcia powinny odbywa si w grupach 6-9 osobowych w laboratorium
protetyczno-ortodontycznym na indywidualnych stanowiskach pracy.

edukacyjnych uczniw
oceny
osigni

systematycznie, wedug kryteriw na pocztku zaj.
wicze.
93

organizacj stanowiska pracy,
dobr narzdzi, urzdze i materiaw do wykonania aparatw
staych,
racjonaln gospodark materiaami i sprztem,
uytkowanie sprztu zgodnie z instrukcjami,
terminowe wykonywanie zada,
poprawno wykonywania poszczeglnych czynnoci,
estetyk i jako wykonywanych prac,
94

dokona podziau aparatw retencyjnych i scharakteryzowa ich
budow,
okreli zastosowanie aparatw retencyjnych,
zaplanowa etapy wykonywania aparatw retencyjnych,
dobra metod i technik wykonania ortodontycznego aparatu
retencyjnego,
retencyjnego,
posuy si sprztem stosowanym podczas wykonywania aparatw
retencyjnych,
przygotowa modele robocze,
wykona poszczeglne elementy druciane aparatw retencyjnych,
zlutowa elementy druciane,
wykona pyty aparatw retencyjnych metod nasypywania akrylu,
wykona pyt zdejmowanego aparatu retencyjnego z zastosowaniem
pytki termoformowalnej,
wykona retencyjny aparat ortodontyczny zgodnie z zaleceniem
lekarza dentysty,
dokona kontroli zgodnoci wykonania aparatu retencyjnego
oceni jako wykonanych aparatw,
okreli przyczyny uszkodzenia aparatu retencyjnego,
dokona naprawy uszkodzonego aparatu retencyjnego,
okreli koszty wykonania aparatw retencyjnych,
udokumentowa wykonanie aparatu retencyjnego,
Klasyfikacja, budowa i zastosowanie aparatw retencyjnych.
Postpowanie kliniczne i laboratoryjne dotyczce wykonywania aparatw
retencyjnych.
95
Materiay i sprzt, stosowane w procesie wykonywania aparatw

retencyjnych.
Elementy aparatw retencyjnych.
Zasady wykonywania aparatw retencyjnych.
Ocena jakoci.
Uszkodzenia aparatw i moliwoci ich naprawy.
Dokumentacja wykonania aparatw retencyjnych.
ochrony rodowiska.
3. wiczenia
Wykonywanie retainera Hawleya.

Wykonywanie retainera okalajcego.
Wykonywanie retainera Osamu.
Wykonywanie pozycjonera.
Tablice pogldowe ilustrujce etapy wykonywania aparatw
retencyjnych.
Filmy dydaktyczne dotyczce wykonywania aparatw retencyjnych.
Materiay termoformowalne.
Modele aparatw retencyjnych.
Sprzt techniczny wykorzystywany podczas wykonywania aparatw
retencyjnych.

umiejtnoci wykonywania aparatw retencyjnych, stosowanych
w kocowej fazie leczenia ortodontycznego. Podczas realizacji programu
naley odwoywa si do wiedzy uczniw z zakresu anatomii, fizjologii
i patofizjologii narzdu ucia oraz modelowania dentystycznego.
nastpujcych metod nauczania: wykadu problemowego, dyskusji
dydaktycznej, metody tekstu przewodniego, metody projektw oraz
wicze praktycznych. W celu zapoznania uczniw ze sposobem
wykonywania aparatw retencyjnych oraz stosowanym sprztem
96
proponuje si zorganizowanie wycieczki dydaktycznej do pracowni

ortodontycznej lub prezentacj filmu dydaktycznego.
przygotowa materiay niezbdne do wykonania wicze, przeprowadzi
z wykonywaniem aparatw retencyjnych oraz wyjani uczniom zasady
posugiwania si sprztem. Konieczne jest take zapoznanie uczniw
z regulaminem, zasadami bezpieczestwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpoarowej obowizujcymi w pracowni.
doboru materiaw do wykonania aparatw retencyjnych,
posugiwania si sprztem stosowanym podczas wykonywania
aparatw retencyjnych,
wykonywania aparatw retencyjnych.
Zajcia powinny odbywa si w grupach 3-8 osobowych w laboratorium
protetyczno-ortodontycznym na indywidualnych stanowiskach pracy.

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni

wicze.
organizacj stanowiska pracy,
dobr sprztu i materiaw do wykonania aparatw retencyjnych,
racjonaln gospodark materiaami i sprztem,
terminowe wykonywanie zada,
poprawno wykonywania poszczeglnych czynnoci,
jako wykonanych prac,
estetyk wyrobu,
97
Modu 322[09].Z7
Praktyka zawodowa
1. Cele ksztacenia
planowa wykonywanie protez i aparatw ortodontycznych,
wsppracowa z zespoem stomatologicznym,
dobiera materiay i sprzt do wykonywania protez dentystycznych
i aparatw ortodontycznych,
wykonywa protezy cakowite ruchome osiadajce,
wykonywa protezy czciowe ruchome osiadajce,
wykonywa protezy stae,
wykonywa aparaty profilaktyczne,
wykonywa aparaty czynne,
wykonywa aparaty elastyczne,
prowadzi dokumentacj wykonywania protez dentystycznych
i aparatw ortodontycznych,
rozpoznawa
wady
protez
dentystycznych
i
aparatw
ortodontycznych,
dokonywa napraw protez ruchomych cakowitych i czciowych,
dokonywa napraw aparatw ortodontycznych,
stosowa zasady aseptyki i antyseptyki podczas wykonywania protez
dentystycznych i aparatw ortodontycznych,
prowadzi
kontrol
wykonywanych
prac
protetycznych
i ortodontycznych,
stosowa zasady gospodarki materiaowej,
kalkulowa koszty wykonania protez i aparatw ortodontycznych,
korzysta z rnych rde informacji w celu doskonalenia
umiejtnoci zawodowych,
stosowa przepisw bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony

Symbol
jednostki
moduowej
322[09].Z7.01 Wykonywanie protez dentystycznych
322[09].Z7.02 Wykonywanie aparatw ortodontycznych
Razem
98
Orientacyjna
liczba godzin
na realizacj
105
35
140

322[09].Z7
Praktyka zawodowa
322[09].Z7.01
Wykonywanie protez
dentystycznych
322[09].Z7.02
Wykonywanie aparatw
ortodontycznych
99

zastosowa zasady bezpieczestwa i higieny pracy ochrony
zastosowa zasady aseptyki i antyseptyki,
przygotowa projekt protezy dentystycznej,
zaplanowa przebieg wykonywania protez dentystycznych,
dobra metody wykonania protez dentystycznych,
dobra materiay i sprzt do wykonania protez dentystycznych,
posuy si urzdzeniami i aparatur stosowan w pracowni
protetycznej,
opracowa i wykona modele anatomiczne oraz czynnociowe
z wyciskw,
wykona wzorniki zwarciowe zamontowane w artykulatorze,
ustawi zby sztuczne w protezach dentystycznych,
wymodelowa pyty protez,
zamieni wosk na mas akrylanow w protezie dentystycznej,
wykona polimeryzacj masy akrylanowej,
przygotowa konstrukcje protez akrylanowych,
dogi klamry z drutu,
wykona model wtrny z blokad podcieni,
wymodelowa woskow konstrukcj protezy szkieletowej,
przygotowa form odlewnicz,
odla metalow konstrukcj protezy szkieletowej,
przeprowadzi obrbk mechaniczn protezy dentystycznej,
ustawi sztuczne zby w protezie dentystycznej,
dokona zamiany wosku na tworzywo metod z przelewem,
wykona ruchom protez cakowit i czciow zgodnie
wykona protez sta zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
wykona korony, wkady koronowo-korzeniowe i mosty zgodnie
dokona naprawy pknicia i zamania protezy dentystycznej,
uzupeni brakujcy lub uszkodzony element w protezie
dentystycznej,
dokona kontroli zgodnoci wykonania protezy dentystycznej
100
oceni jako wykonanych prac,

okreli koszty wykonania protezy dentystycznej,
zaewidencjonowa zuyty materia,
sporzdzi dokumentacj wykonanych prac.
Zapoznanie ze struktur organizacyjn pracowni protetycznej,
regulaminem praktyki oraz zasadami bezpieczestwa i higieny pracy,
w pracowni.
Przygotowanie projektu protezy dentystycznej i planowanie przebiegu
realizacji prac.
Dobieranie metod, materiaw i sprztu do wykonania protezy
dentystycznej.
Posugiwanie si urzdzeniami i aparatur stosowan w pracowni
protetycznej.
Wykonywanie odleww modeli z wyciskw.
Wykonywanie modeli roboczych i czynnociowych.
Modelowanie pyt i konstrukcji protez dentystycznych.
Wykonywanie precyzyjnych modeli roboczych i modeli wtrnych.
Wykonywanie elementw i umieszczanie ich w protezie dentystycznej.
Wykonywanie odleww elementw protezy dentystycznej.
Wykonywanie obrbki mechanicznej protezy szkieletowej.
Wykonywanie protez dentystycznych.
Wykonywanie koron, wkadw koronowo-korzeniowych i mostw.
Ocena jakoci protez.
Naprawa protez dentystycznych.
Dokumentowanie realizacji prac.

Celem realizacji programu jednostki moduowej jest pogbienie
zdobytych wiadomoci oraz doskonalenie umiejtnoci zawodowych
w warunkach rzeczywistych, pod kierunkiem opiekuna praktyki. Zajcia
powinny odbywa si w pracowniach protetycznych. Opiekun powinien
opracowa szczegowy harmonogram praktyki.
Na pocztku zaj naley zapozna uczniw ze struktur
organizacyjn pracowni protetycznej, przepisami bezpieczestwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej, ochrony rodowiska oraz
regulaminem praktyki.
W trakcie realizacji programu jednostki uczniowie powinni wykonywa
zadania umoliwiajce doskonalenie umiejtnoci okrelonych
w szczegowych celach ksztacenia. Naley umoliwi uczniom
101
wykonywanie protez dentystycznych zgodnie z przygotowanym

projektem oraz zaleceniem lekarza dentysty. Zadania powinny by
realizowane indywidualnie. Istotne jest take ksztatowanie nawykw
dentystycznych czasie praktyki zawodowej, takich jak: terminowo,
przestrzeganie
kolejnoci
wykonywania
poszczeglnych
prac
protetycznych, dokadno, estetyka wykonania. Wskazane jest
motywowanie uczniw do cigego doskonalenia umiejtnoci
zawodowych oraz korzystania z rnych rde informacji.
Podczas odbywania praktyki uczniowie powinni dokonywa
w dzienniczku zapisw dotyczcych wykonywanych czynnoci, zuycia
materiau, iloci godzin pracy oraz formuowa wnioski wynikajce
z analizy swoich umiejtnoci. Opiekun praktyki potwierdza
w dzienniczku praktyki wykonanie zada i liczb przepracowanych
godzin.

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni
Opiekun praktyki zobowizany jest do systematycznego sprawdzania

i oceniania osigni edukacyjnych uczniw. Kontroli i oceny dokonuje
na podstawie obserwacji czynnoci uczniw podczas wykonywania
okrelonych zada oraz zapisw w dzienniczku praktyki.
Szczegln uwag naley zwraca na:
planowanie pracy i organizacj stanowiska,
wspprac z zespoem dentystycznym,
dobieranie materiaw i metod wykonywania protez dentystycznych,
przygotowywanie okrelonych materiaw zgodnie z instrukcj
producenta i stosowanie ich podczas wykonywania protez
dentystycznych,
jako wykonywanych prac,
samodzielno podczas realizacji zada,
dokadno i terminowo wykonania zadania,
poszanowanie sprztu,
oszczdno w gospodarowaniu materiaami.
W ocenie kocowej naley uwzgldni: postaw zawodow uczniw,
poprawno realizacji zada, umiejtno czenia teorii z praktyk oraz
wspprac z zespoem stomatologicznym. Wskazane jest, aby kady
ucze mia moliwo dokonania samooceny wasnej pracy.
Na zakoczenie praktyki opiekun powinien wpisa w dzienniczku
praktyki opini o pracy i postpach ucznia oraz ocen kocow.
102

zastosowa zasady bezpieczestwa i higieny pracy ochrony
zastosowa zasady aseptyki i antyseptyki,
zaplanowa
przebieg
wykonywania
protez
i
aparatw
ortodontycznych,
dobra metod wykonania protez i aparatw ortodontycznych,
dobra materiay oraz sprzt do wykonania protez i aparatw
ortodontycznych,
posuy si urzdzeniami i aparatur stosowan w pracowni
ortodontycznej,
wykona modele robocze i diagnostyczne z wycisku,
zamontowa elementy druciane, stosowane w aparatach
ortodontycznych, na modelu,
wykona aparaty profilaktyczne zgodnie z zaleceniem lekarza
dentysty,
wykona aparaty czynne: pytk grn i doln Schwartza zgodnie
wykona aparaty czynnociowe zgodnie z zaleceniem lekarza
dentysty,
wykona aparaty czynnociowo-mechaniczne zgodnie z zaleceniem
lekarza dentysty,
wykona ortodontyczn protez dziecic zgodnie z zaleceniem
lekarza dentysty,
wykona aparaty elastyczne zgodnie z zaleceniem lekarza dentysty,
przeprowadzi
obrbk
mechaniczn
protezy
i
aparatu
ortodontycznego,
naprawi uszkodzone aparaty ortodontyczne,
uzupeni brakujcy lub uszkodzony element w protezie
i aparacie ortodontycznym,
dokona kontroli zgodnoci wykonania protezy i aparatu
ortodontycznego z projektem klinicznym,
oceni jako wykonanych prac,
okreli koszty wykonania protezy i aparatu ortodontycznego,
poprowadzi dokumentacj wykonanych prac,
poprowadzi ewidencj zuytych materiaw.
103
Zapoznanie ze struktur organizacyjn pracowni ortodontycznej,
regulaminem praktyki oraz zasadami bezpieczestwa i higieny pracy,
w pracowni.
Planowanie przebiegu realizacji prac.
Dobieranie metod, materiaw i sprztu do wykonania protezy i aparatu
ortodontycznego.
Posugiwanie si urzdzeniami i aparatur stosowan w pracowni
ortodontycznej.
Wykonywanie modeli roboczych i diagnostycznych.
Montowanie elementw drucianych na modelu.
Wykonywanie aparatw profilaktycznych.
Wykonywanie aparatw czynnych.
Wykonywanie aparatw czynnociowych.
Wykonywanie aparatw czynnociowo-mechanicznych.
Wykonywanie ortodontycznej protezy dziecicej.
Wykonywanie aparatw elastycznych.
Wykonywanie obrbki mechanicznej protezy i aparatu ortodontycznego.
Naprawa protez i aparatw ortodontycznych.
Ocena jakoci aparatw ortodontycznych.
Dokumentowanie realizacji prac.

Celem realizacji programu jednostki moduowej jest pogbienie
zdobytych wiadomoci oraz doskonalenie umiejtnoci zawodowych
w warunkach rzeczywistych, pod kierunkiem opiekuna praktyki. Zajcia
powinny odbywa si w pracowniach ortodontycznych. Opiekun
powinien opracowa szczegowy harmonogram praktyki.
Na pocztku zaj naley zapozna uczniw ze struktur
organizacyjn pracowni ortodontycznej, przepisami bezpieczestwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej, ochrony rodowiska oraz
regulaminem praktyki.
W trakcie realizacji programu jednostki uczniowie powinni wykonywa
zadania umoliwiajce doskonalenie umiejtnoci okrelonych
w szczegowych celach ksztacenia. Naley umoliwi uczniom
wykonywanie protez i aparatw ortodontycznych zgodnie z zaleceniem
lekarza dentysty. Zadania powinny by realizowane indywidualnie.
Istotne jest take ksztatowanie nawykw zwizanych z wykonywaniem
protez i aparatw ortodontycznych, takich jak: terminowo,
przestrzeganie
kolejnoci
wykonywania
poszczeglnych
prac
ortodontycznych, dokadno, estetyka wykonania. Wskazane jest
104
motywowanie uczniw do cigego doskonalenia umiejtnoci

zawodowych oraz korzystania z rnych rde informacji.
Podczas odbywania praktyki uczniowie powinni dokonywa
w dzienniczku zapisw dotyczcych wykonywanych czynnoci, zuycia
materiau, iloci godzin pracy oraz formuowa wnioski wynikajce
z analizy swoich umiejtnoci. Opiekun praktyki potwierdza
w dzienniczku praktyki wykonanie zada i liczb przepracowanych
godzin.

edukacyjnych ucznia
oceny
osigni
Opiekun praktyki zobowizany jest do systematycznego sprawdzania

i oceniania osigni edukacyjnych uczniw. Kontroli i oceny dokonuje
podczas obserwacji czynnoci uczniw w trakcie wykonywania
okrelonych zada oraz na podstawie zapisw w dzienniczku praktyki.
Szczegln uwag naley zwraca na:
planowanie pracy i organizacj stanowiska,
wspprac z zespoem dentystycznym,
dobieranie
materiaw
i
metod
wykonywania
aparatw
ortodontycznych,
przestrzeganie reimu technologicznego podczas przygotowywania
materiaw stosowanych w ortodoncji,
jako wykonywanych prac,
samodzielno podczas realizacji zada,
dokadno i precyzj wykonywania aparatw ortodontycznych oraz
szyn chirurgicznych,
poszanowanie sprztu i oszczdno w gospodarowaniu materiaami.
W ocenie kocowej naley uwzgldni: postaw zawodow uczniw,
poprawno realizacji zada, umiejtno czenia teorii z praktyk oraz
wspprac z zespoem stomatologicznym. Wskazane jest, aby kady
ucze mia moliwo dokonania samooceny wasnej pracy.
Na zakoczenie praktyki opiekun powinien wpisa w dzienniczku
praktyki opini o pracy i postpach ucznia oraz ocen kocow.
105

00 Program Nauki Technik Dentystyczny-322-09

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

00 Program Nauki Technik Dentystyczny-322-09

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Autorzy:

mgr Iwonna Kozowska

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Program jednostki moduowej zawiera: szczegowe cele ksztacenia,

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

I. Zaoenia programowo-organizacyjne ksztacenia

przestrzega wymaga dotyczcych uytkowania, przechowywania

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

stosowa przepisy prawa dotyczce wykonywanych zada

2. Zalecenia dotyczce organizacji procesu dydaktycznowychowawczego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Modu 322[09].Z3 Protezy stae skada si z trzech jednostek

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Na podstawie wykazu moduw i jednostek moduowych oraz

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Dydaktyczna mapa programu

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Dydaktyczn map moduowego programu nauczania stanowi

praktycznych. Prowadzenie zaj metodami aktywizujcymi wymaga

i ortodontycznych. W laboratorium powinny znajdowa si

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

II. Plan nauczania

Moduy ksztacenia w zawodzie

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

III. Moduy ksztacenia w zawodzie

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

2. Wykaz jednostek moduowych

Nazwa jednostki moduowej

3. Schemat jednostek moduowych

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Jednostka moduowa 322[09].O1.01

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

rodki ochrony indywidualnej.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osigni

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Jednostka moduowa 322[09].O1.02

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Analizowanie funkcji poszczeglnych tkanek, narzdw i ukadw

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Realizacj programu jednostki naley rozpocz od oglnych

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osigni

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Jednostka moduowa 322[09].O1.03

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Rozrnianie materiaw stosowanych w technice dentystycznej.

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osigni

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego

Jednostka moduowa 322[09].O1.04

Sporzdzanie wykazu praw i obowizkw higienistki stomatologicznej

Prezentacje multimedialne z zakresu ekonomiki.

5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki

6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osigni

aktw prawnych dotyczcych ochrony zdrowia

Projekt wspfinansowany ze rodkw Europejskiego Funduszu Spoecznego