Professional Documents
Culture Documents
Muzische Vorming - Thema Sint en Piet
Muzische Vorming - Thema Sint en Piet
Muzische Vorming - Thema Sint en Piet
LAGER ONDERWIJS
LESONTWERP
Naam: Naomi Peeters
Katholieke Hogeschool Leuven
Departement Lerarenopleiding
Professioneel gerichte bachelor in het
onderwijs: lager onderwijs
Campus Heverlee
Hertogstraat 178 - 3001 Heverlee
Tel. 016 37 56 00 Fax 016 37 56 99
Campus Diest
Weerstandsplein 2 3290 Diest
Tel. 013 35 06 90 Fax 013 33 54 01
school
: VBS Sterrebeek
leergebied
: Muzische vorming
klas en leerjaar
: 1A
vakonderdeel
aantal leerlingen
: 15 leerlingen
lesonderwerp
datum (data)
lestijden
van 11.15
tot
12.00
uur
van 11.25
tot
12.00
uur
van 13.20
tot
15.20
uur
SITUERING IN EINDTERMEN/LEERPLAN:
Leerplandoelen:
Nr. 1.46: Diverse tekstsoorten expressief naar voren brengen, alleen of in groep. Onder meer: grappen, raadsels, versjes, rijmpjes,
gedichten, sprookjes, verhalen, poppenspel, dialogen, toneelstukjes enzovoort.
Muzische vorming Beeld
Ontwikkelingsdoelen Lichamelijke opvoeding:
1. Motorische competenties
1.28 tonen een toenemende bedrevenheid in het functioneel aanwenden van klein-motorische vaardigheden.
1.29 kunnen klein-motorische vaardigheden in verschillende situaties voldoende nauwkeurigheid gedoseerd en ontspannen
uitvoeren.
Ontwikkelingsdoelen Beeld:
1.2 materiaalgevoeligheid ontwikkelen door exploreren en experimenteren.
1.5 impressies uiten in een persoonlijke, authentieke creatie en plezier scheppen in het zoeken en vinden.
6.3 vertrouwen op hun expressiemogelijkheden en durven hun eigen expressiestijl tonen.
Leerplandoelen:
5.1 experimenteren met allerlei materiaal.
5.3 de mogelijkheden van materialen en technieken leren kennen.
7.3 Steeds streven naar een verrijking van de eigen beeldtaal.
7.4 aanvoelen wanneer een werkstuk afgewerkt is.
Sociale vaardigheden Pietenfeestje
Domein samenwerking
3. De leerlingen kunnen samenwerken met anderen, zonder onderscheid van sociale achtergrond, geslacht of etnische origine.
LESDOELEN:
Piet.
Geraadpleegd
op
16/11/2015
via
http://www.liedjesland.com/Liedjes/Sinterklaas/LangzamePietEnVluggePiet/LangzamePietEnVluggePiet.htm
2
Weijers,
(https://www.pinterest.com/pin/340444053061083393/).
Bogaerts, H., Borze, M. (2014-2015) Inleiding tot de didactiek voor toekomstige leerkrachten lager onderwijs. Leuven:
Uitgeverij Acco.
De Brue, E. (2015). Zwarte Piet in de schoorsteen. Interviewer: Peeters, N.
Vant Hek, Y., Tolman, M. (2010 2012). Sinterklaas en het Kleine Hoogtevreespietje. Amsterdam: Uitgeverij Leopold.
S.
Zwarte
Piet,
heeft
verdriet.
Geraadpleegd
ONDERWIJSLEERMIDDELEN
- voor de lesgever:
- voor de lesgever:
op
16/11/2015,
Muziek
1. Het lied Langzame Piet en Vlugge Piet
2. De prenten van het lied
- voor de leerlingen:
3. De geluidsmeter
Beeld
4. De pictogrammen
Drama
2. De schoorsteen
3. Lijm
4. Schaar
3. De pietenmutsen
4. De tekening
Beeld
1. Het prentenboek
Pietenfeestje
1. De brief van de Sint
2. Muzikaal pak met opdrachten
3. Pietendiploma en snoepjes
3. DVD Dag, Sinterklaas
4. Een groot blad
VOORTAAK: door leerlingen tegen de lesdatum mee te brengen materiaal of uit te voeren opdracht
DIDACTISCHE VERANTWOORDING/REFLECTIE in functie van ingeschatte beginsituatie of aandachtspunt voor de les
De vakonderdelen (muziek, spreken en beeld) zijn door de mentor opgelegd. Verder was ik (bijna) volledig vrij wat ik hiermee deed.
Muziek:
Ik heb voor het lied Langzame Piet en Vlugge Piet gekozen om terug te vallen op het onderwerp: verschillende soorten Pieten.
Als inleiding wisselen de leerlingen een aantal ervaringen uit i.v.m. Sinterklaas. Op die manier voelen de leerlingen zich betrokken en
zijn ze meteen in de sfeer. (= dialogisch- en integratieprincipe)Alvorens met het lied te beginnen, bespreek ik eerst even de prenten
die iets meer vertellen over het lied. Deze prenten dienen als een gerichte opdracht om er zo voor te zorgen dat leerlingen
aandachtig en met zin gaan luisteren. (= motiveringsprincipe) Daarna komen er twee leerlingen aan bord de prenten in de juiste
volgorde hangen. (= activiteitsprincipe principe van harmonisch volgorde) Eens de prenten juist hangen, is mijn bordplan gemaakt
en vormt dit een houvast voor de leerlingen tijdens het zingen. (= aanschouwelijkheidsprincipe)
Als kern/verwerking leer ik de leerlingen het lied strofe per strofe aan. Ik heb ervoor gekozen om dit eerst zonder muziekbegeleiding
te doen om zo de leerlingen de kans te geven het lied op een trager tempo te leren. (= geleidelijkheisprincipe) Als ik merk dat de
leerling vlot meezingen, gaan we over tot het zingen met muziekbegeleiding. Eens ze dat onder de knie hebben, worden er
verschillende activiteiten voorzien. (= principe van gevarieerde oefening) Zo wil ik de leerlingen motiveren en hen stimuleren in hun
creativiteit (gebaren verzinnen). Gedurende deze fase wordt er gebruik gemaakt van pictogrammen om de organisatie vlot te laten
verlopen en de leerlingen te ondersteunen in het proces. (= aanschouwelijkheidsprincipe)
Als slot krijgen de leerlingen de kans om de prenten, die een houvast waren tijdens het zingen, in te kleuren. Zo komen ze weer tot
rust na al het zingen en bewegen.
Spreken:
Het gedicht Zwarte Piet, heeft verdriet is kort en gemakkelijk om gebaren bij te verzinnen. Het sluit goed aan bij het niveau van een
3
eerste leerjaar.
De lesgang is grotendeels gebaseerd op de muziekles rond Langzame Piet en Vlugge Piet.
Beeld:
Beginsituatie: De mentor had mij gevraagd of ik verder wou bouwen op haar beeldactiviteit. Zo hadden ze bij haar de schoorsteen al
geknutseld en moesten ze bij mij enkel nog het Pietje in de schoorsteen knutselen met behulp van een schaar, lijm en papier.
Ik heb de les volledig uitgewerkt volgens de tips van de mentor. Enkel bij de inleiding heb ik geopteerd voor een prentenboek om zo
een verhaal te ontwikkelen rond de beeldactiviteit.
1.
Muzische vorming Muziek: Langzame Piet en Vlugge Piet
4
1.2 Bespreken het lied Langzame Piet en Vlugge Piet aan de hand van prenten.
Het Spiekpietje wordt heel blij als we Sinterklaasliedjes zingen. Ik heb een heel fijn liedje ontdekt. Waarover denken jullie
dat het liedje zal gaan?
De leerlingen vertellen dat het lied over de Sint zal gaan.
Inderdaad! We gaan de prenten samen eens kort overlopen. (prent per zin van het lied)
Prent 1: Zeven pakjes inpakken.
Prent 2: Piet heeft geen zin
Er zijn Pieten die heel langzaam zijn en Pieten die heel vlug zijn. Ik ben weer slordig geweest want de prenten hangen
volgens mij niet in de juiste volgorde. Ik heb ze per ongeluk laten vallen. Oeps! Willen jullie mij helpen de prenten weer op
de juiste volgorde te hangen?
De leerlingen zijn bereid de juffrouw te helpen.
2. Kern
Klassikale opdrachtsvorm/ aanschouwelijk aanbiedende werkvorm
3
2.3 Zingen van het lied strofe per strofe zonder muziekbegeleiding.
Nu de prenten in de juiste volgorde hangen, kunnen we het liedje helemaal zingen! Ik zing het liedje zin per zin en jullie
zingen na.
De leerlingen zingen zin per zin na.
Klassikale opdrachtsvorm/ aanschouwelijk aanbiedende werkvorm
3. Verwerking
Klassikale opdrachtsvorm
5
Refrein
(6x)
2.
Muzische vorming
Spreken
(gedicht):
Zwarte Piet,
heeft verdriet
T
Jullie hebben zonet heel goed gesport. Hebben jullie veel plezier gemaakt? Wie voelt er zich op dit m
er zicht verdrietig? (een ander gevoel).
De leerlingen geven een persoonlijk antwoord.
Zou een Zwarte Piet ook soms eens verdrietig kunnen zijn? Waarom wel/niet?
De leerlingen geven een persoonlijk antwoord.
2. Kern
Onderwijsleergesprek Aanschouwelijk aanbiedende werkvorm
3
Inderdaad! Zwarte Pieten kunnen soms ook wel eens verdrietig zijn. Wanneer zijn jullie verdrietig?
De leerlingen geven een persoonlijk antwoord.
Verbaal aanbiedende werkvorm
3
2.3 Overlopen de inhoud van het versje Zwarte Piet, heeft verdriet.
Nu jullie het versje gehoord hebben. Waar gaat het over?
Op zijn hoofd!
Hebben jullie dat ook soms voor, dat jullie iets niet vinden? () De juf heeft dat geregeld voor. Ik ben naar iets opzoek en
eigenlijk ligt het vlak voor mijn neus.
Klassikale opdrachtsvorm
3
Nu de prenten in de juiste volgorde hangen, kunnen we het versje volledig opzeggen. Laten we er eens aan beginnen!
Leerkracht zegt telkens het eerste deel van de zin en de leerlingen vullen aan.
Tweede keer zegt leerkracht steeds minder en geleidelijk aan moeten leerlingen het alleen kunnen.
3. Verwerking
Klassikale opdrachtsvorm
5
4. Slot
Individuele opdrachtsvorm
5
4.1 Tekenen een nieuw ontwerp voor het hoofddeksel van Zwarte Piet.
Oei, Zwarte Piet vindt zijn mutsje niet? Zien jullie het? Ik in ieder geval niet! Zou het niet fijn zijn als jullie voor hem een
hoofddeksel tekenen. Misschien eens iets anders dan een muts? Jullie mogen helemaal kiezen wat jullie op het hoofd van
Zwarte Piet zetten. Iedereen krijgt van mij een blad. Begin er maar aan!
De leerlingen tekenen een nieuw ontwerp.
10
10
2. Kern
Klassikale opdrachtsvorm
2.1 Verzamelen rond de demonstratietafel.
Kom eens allemaal rond de tafel staan. () Iedereen moet goed kunnen zien.
2.2 Luisteren naar de instructie van de beeldactiviteit.
Jullie hebben bij juf Els al een schoorsteen gemaakt. Wie durft er nu door de schoorsteen te kruipen? () Pietje Puk! Hij is
niet meer bang en voelt zich goed op de hoge daken. Gaan we hem ook door onze schoorsteen laten kruipen? () Hoe
gaan we dat doen? Kijk en luister goed! Iedereen krijgt van de juf een rondje voor het hoofd van Zwarte Piet. De rest moeten
jullie zelf uitknippen. Als jullie al een hoofd krijgen, wat mogen we dan zeker nog niet vergeten?
Wat heeft een Zwarte Piet allemaal aan van kledij? Denk terug aan de les over de attributen.
Een muts, een veer, een kraag, een zak en een pofbroek.
Let op dat jullie Piet niet te klein is. Zijn muts moet de bovenkant van de rand raken en zijn voeten moeten de onderkant
van de rand raken. De kleuren mogen jullie zelf kiezen. Uiteraard moeten de handen, benen en oren dezelfde kleur krijgen
als het hoofd. De kleren van Zwarte Piet bestaan meestal uit twee kleuren. Zijn jullie er klaar voor? We gaan terug op onze
30
plaats zitten.
3. Verwerking
Individuele opdrachtsvorm
3.1 Uitvoeren van de beeldactiviteit.
De rij van () mogen vooraan een paar kleuren komen kiezen. Neem jullie schaar en lijm op de bank. Voor de rest hebben
we niets nodig.
4. Slot
12
13
10
1. Inleiding
Klassikale opdrachtsvorm
1.1 Verzamelen in de kring.
Jullie hebben heel hard gewerkt. Goed gedaan! We gaan even in een kring achteraan in de klas zitten.
Verbaal aanbiedende werkvorm
1.1 Luisteren naar de brief van de Sint.
Weten jullie waar het Spiekpietje is? Willen jullie hem even gaan zoeken?
De leerlingen zoeken het Spiekpietje.
Hij heeft een brief en een pakje meegebracht? Van wie zou deze brief kunnen zijn? Ik zal hem even voorlezen.
Dag brave kinderen,
Ik heb van het Spiekpietje gehoord dat jullie heel hard gewerkt
hebben de voorbije dagen. Dat vind ik altijd fijn om te horen. Het
pakje dat ik meegegeven heb, is iets zeer speciaal. Eerst
moeten jullie een aantal opdrachten uitvoeren en nadien zit er
een verassing in. Wat zou het zijn?
Op het einde van deze dag zal er heel wat veranderen. Het
Spiekpietje komt terug naar huis en juf Naomi stopt met
lesgeven. Misschien kunnen jullie nog een leuke tekening
maken?
Ik neem alvast nu al afscheid van jullie. Bedankt voor het harde
werk reservepieten en tot de volgende keer!
Met een hartelijke groet,
Sint Nicolaas.
14
20
2. Kern + verwerking
Verbaal aanbiedende werkvorm
2.1 Luisteren naar de bedoeling van het muzikaal pak.
SPELVERLOOP
De kinderen geven een pak door terwijl de muziek (Sinterklaasliedjes) speelt. Als de muziek stopt, wordt een laag papier van
het pak verwijderd en voeren de kinderen samen een opdracht uit. Als alle opdrachten achter de rug zijn, vinden de kinderen
in het midden van het pak een verrassing.
Klassikale opdrachtsvorm
2.2 Doorgeven van het muzikaal pak.
1. Staan op n been.
2. Opzeggen van het versje Zwarte Piet, heeft
verdriet.
3. Vinden van het woord galgje.
4. Ordenen van groot naar klein.
5. Opsommen van 10 verschillende Pieten.
6. Zingen het lied Langzame Piet en Vlugge Piet.
7. Opsommen van vijf attributen van de Sint.
8. Oplossen van de optel- en aftreksommen.
9. Uitbeelden van de gekende woorden.
10. Zingen een Sinterklaaslied naar keuze.
11. Verzinnen van 10 Sinterklaaswoordjes.
12. Wie ben ik?
13. Opsommen van vijf attributen van de Piet.
14. Vinden van het woord - pictionary
Klassikale opdrachtsvorm
2.3 Uitreiken van het pietendiploma.
Wat een leuke verassing kinderen! Dit wil zeggen dat wij nu reservepieten zijn. We zijn geslaagd in de opdracht van de Sint.
Op elk diploma staat een naam. Als ik jouw naam roep, kom je het halen. Proficiat!
4. Slot
Klassikale opdrachtsvorm
15
15
BORDSCHEMA: een werkelijkheidsgetrouwe weergave met kleuren, ... rekening houdend met de beschikbare ruimte
16