Professional Documents
Culture Documents
Godek - Notatki
Godek - Notatki
ZAPIS ĆWICZEŃ
→ Przegrywa, jeśli dezerteruje lub po 3 dniach troskliwej opieki po oglądnięciu stopy biegli
stwierdzą, Ŝe wystąpiły duŜe obraŜenie – oznacza to, Ŝe ktoś jest winny, przy niewielkich –
niewinny,
→ Podczas próby Ŝelaza początkowo oskarŜonego prowadziło dwóch księŜy,
→ MoŜna teŜ oburącz chwycić Ŝelazo i przejść 3 kroki, sytuacja następnie analogiczna,
c. w formie próby zimnej wody:
→ Jeśli sąd chce skończyć rozprawę w ciągu jednego dnia, a nie ma dowodów, wrzuca
oskarŜonego do wody, naleŜy przy tym oznaczyć głowę, by sprawdzić, czy człowiek tonie,
→ NaleŜy mu związać powróz, by wyciągnąć go z wody tonącego,
→ Sędzia zgadza się na to niechętnie,
→ Niewinny jeśli tonie, winny jeśli dryfuje, bowiem wierzono, Ŝe woda winnego nie przyjmie,
→ W Anglii istnieli ludzie, którzy aranŜowali tak sprawę, by oskarŜone o czary kobiety nie
tonęły,
d. w formie próby igły
→ Wierzono bowiem, Ŝe kobieta opętana ma na ciele takie miejsce, które podczas nakłucia nie
boli, a krew nie leci,
e. w formie próby wagi
→ wierzono, Ŝe czarownice są lŜejsze od „normalnych” kobiet,
→ WaŜenie następowało na wadze miejskiej, po czym kobiecie wydawano certyfikat, który do
końca Ŝycia gwarantował jej bezpieczeństwo, mówił, Ŝe nie jest wiedźmą,
f. w formie próby łez
→ kobieta powinna zaprzeczyć, Ŝe jest wiedźmą, a następnie rozpłakać się na zawołanie,
g. w formie próby sera
h. w formie losowania (najpierw 12 osób, następnie winnego)
i. w formie próby mar
→ obejście trzy razy zmarłego, pocałowanie zwłok. Jeśli ciało się zmieniło – winny.
X. INSTYTUCJA ŚLADU
a. Jeśli chłop złapie sprawcę to oddaje go sędziemu,
b. Sprawcę łapie z krzykiem cała wieś do skutku. Jeśli któraś wieś nie łapie z krzykiem – płaci karę,\
c. Jeśli we wsi został odnaleziony trup i nie ma sprawcy – odpowiedzialność zbiorowa
XI. INSTYTUCJA POCZĄTKU
a. Dziś obrona konieczna.
b. Jest to kontratyp – prawo nie pozwala zabijać, ale instytucja początku – tak
c. NaleŜało udowodnić jedynie fakt napadnięcia, moŜna było uŜyć niewspółmiernych środkow,
HISTORIA SEJMU
→ Poseł szlachecki wybrany z takiego okręgu – reprezentant szlachty wybrany przez szlachtę na
tym sejmiku,
→ Przyjęcie w Polsce systemu reprezentacji,
c. 1505 – Radom, konstytucja NIHIL NOVI,
→ Koniec kształtowania się polskiego Sejmu,
→ „Nic o nas bez nas”,
→ Konstrukcja ta przetrwa do konstytucji 3 maja,
d. 1569 – Umowa Polsko – Litewska – unia lubelska
→ Wspólna RP na jeden wspólny sejm,
→ Konwokacja wileńska zwoływana przez króla – na Litwie,
→ Litwini nie uznawali Unii, pogwałcili unię,
→ Dokoptowano posłów litewskich do sejmu polskiego senatorów do senatu polskiego,
→ Oderwano woj. ukraińskie – w sejmie ma być więcej posłów koronnych a nie litewskich,
→ Ścisła gradacja w senacie - im bliŜej tronu tym waŜniejszy senator.
e. Artykuły Henrykowskie – 1573
→ Nie ma polityki zagranicznej bez senatu,
→ Nie ma pospolitego ruszenia i wojny bez współudziału obu izb,
→ Kontrolna kompetencja w stosunku do króla,
→ 1607 – instytucja kasztelanów rezydentów,
→ Sejm walny zwoływany nie rzadziej niŜ co 2 lata,
→ Sejm nadzwyczajny,
→ Nie ma małŜeństwa króla bez zgody senatu,
XVIII. PROCES LEGISLACYJNY
→ Sejm Walny był zwoływany przez króla, przedtem sejmiki szlacheckie zwoływał legat – poseł
króla i informował w imieniu króla, gdzie odbędzie się sejm walny oraz rozkazywał problematykę
sejmową, oddawał się z miejsca sejmikowi.
→ Sejmik musiał wyrobić sobie stanowisko, zgodzić się lub nie na stanowisko króla,
→ Od sejmiku zaleŜało, jak wielka reprezentację posłów wystawi,
→ Województwa odgórne, tj. poznańskie, kaliskie, krakowskie – 6 posłów,
→ Przeciętnie od 2 do 4 posłów,
→ Kancelaria królewska wzywała, aby wszyscy przybyli na Sejm i wysyłała mnóstwo listów, królowi
zaleŜało, aby poseł nie był ograniczony absencjami,
→ Sejm walny zaczynał się od mszy św., odprawianej przez prymasa, który automatycznie wchodzi
do Senatu,
→ Wybór marszałka – funkcja pozbawiona w zasadzie kompetencji, w izbie poselskiej informował
króla,
→ Prawo do swobodnej wypowiedzi,
→ Odbiór marszałka odbywał się róŜnymi sposobami – głosowanie wszystkich posłów lub
głosowano sejmikami bez względu na liczbę przybyłych posłów,
→ Po wyborze marszałka następuje faza rug poselskich, tj. sprawdzanie waŜności mandatów
poselskich, istotne, gdy na Sejm Walny przyjeŜdŜały 2 komplety posłów, wtedy albo wyrzucano
połowę, albo nawet nie uznawano Ŝadnego kompletu posłów. Groźnych przeciwników
próbowano uwikłać w proces karny, gdyŜ osoby zamieszane w jakikolwiek proces nie mogły być
posłami.
→ Po sprawdzeniu waŜności mandatów następowało witanie króla. Poseł lub Marszałek wygłaszał
kurtuazyjną mowę wobec króla, np. składano kondolencje, gratulowano rządzenia,
→ Posłowie całowali rękę króla, król wyciągał rękę na znak łaski, równieŜ senatorowie mieli zwyczaj
całowania ręki króla.
→ Następnie powtórne ogłoszenie spraw, dla których się zebrano, wygłaszano woty senatorskie –
uwaŜane za wielkie dzieła oratorskie.
KRÓL W PARLAMENCIE
SEJM KONWOKACYJNY
→ W 1572 roku zmarł Zygmunt August, ostatni z Jagiellonów, nie miał potomków z 3 Ŝon, jego Ŝona, Barbara
Radziwiłłówna przestraszyła się spadającego w komnacie sufitu, poroniła i zmarła,
→ Po śmierci króla rozwaŜano opcję wyboru króla przez ogół szlachty bądź przez Sejm.
→ Polska szlachta w tym okresie wykazała się dojrzałością,
→ Próbowano zapewnić bezpieczeństwo, zawiązano lokalne konfederacje, Prymas w 1573 roku zwołał
konwokację – Sejm bez króla,
→ Podjęto tam najwaŜniejsza decyzje,
→ Zalegalizowano sądy kapturowe, związki szlacheckie,
→ Rozstrzygnięto dylemat jak wybrać króla – poprzez ogół szlachty,
→ Uchwalono konfederację Warszawską – 1573 o tolerancji religijnej,
→ Konwokacja zwoływana przez Prymasa,
→ Zajmuje się wszystkim sprawami, co Sejm Walny,
→ Nie moŜe jedynie nadawać urzędów i rozporządzać domeną królewską,
→ Szlachta zaczęła orientować się, Ŝe Sejm jest drugim suwerenem, być moŜe waŜniejszym od króla, bowiem
nawet jeśli króla nie ma to jest Sejm,
RZĄDY SEJMIKOWE
→ Przejmowanie funkcji sejmu Walnego przez Sejmiki Szlacheckie – I połowa XVIII wieku
→ Rozwój znaczenia sejmików lokalnych, np. poprzez instrukcje sejmikowe,
→ Od II połowy XVII wieku przekonaniem było, Ŝe sprawy finansowe naleŜą do gestii sejmików
szlacheckich, np. ustalano podatki lokalne,
→ W II połowie XVII wieku władza centralna nie była w stanie zapewnić bezpieczeństwa na ogromnych
połaciach terenu, stąd występowanie armii lokalnej,
→ I połowa XVIII wieku – Decentralizacja państwa.
Pozdrawiam,
Bartek Radomski