Levensbeschouwing

Beroepsethiek
Morele keuzes en verantwoordelijkheid van de leerkracht:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Het beroep en de maatschappij

Morele communicatie
De leerkracht en de school
De leerkracht en de leerlingen
De leerkracht en de ouders van leerlingen
Omgaan met collegas en andere medewerkers
Onderzoek en ethiek

Drie soorten onzekerheden over hoe te handelen:

1. Onzekerheid over de morele legitimatie (botsende waarden,
dilemmas)
2. Onzekerheid door angst op schade te berokkenen (neveneffecten)
3. Onzekerheid door angst om zelf schade op te lopen

Opdracht:
Doel: laten zien dat je de lesstof beheerst, zowel op theoretisch als op
praktisch niveau
Vorm: verslag van een klein onderzoek
Inlezen: literatuur van het kwartaal op n@tschool

Beroepsethiek voor leraren

Confrontatie met lastige morele dilemmas:

Mag ik een leerling naar een lagere niveaugroep plaatsen?

Streng straffen of overleggen met de groep?
Mag/moet ik ouders confronteren met slecht gedrag?
Moet ik deze leerling naar Passend Onderwijs sturen?

Beroep en maatschappij:
Verwachting en vernieuwing van:

kinderen (leuke leerkracht)

ouders van kinderen (goede cijfers)
het bestuur van de school (resultaten)

Maatschappelijke verwachting:
De opdrachtgever van het onderwijs; geloofsgemeenschap, groep, ouders,
overheid

De ideale leerkracht:

Autonomie: vakgericht, niet-leerlinggericht, geen pedagoog

Evidence based professional: instrumenteel, technologisch
Onderzoekende leerkracht: experimenteel, intutief, coperatief,
sociaal

De leraar en de ouders van leerlingen

Wie is verantwoordelijk voor de opvoeding van een kind? De ouders
Ouders hebben het primaat het recht om te beslissen over de
opvoeding van het kind
Rechten zeggenschap en beslissingsbevoegdheid
Onzekerheid over opvoeding opvoeden online ouders weten niet
goed hoe zij hun kind moeten opvoeden
Plichten goede verzorging, met respect opvoeden
Onderwijs ligt in het verlengde van de opvoeding.
Ouders en school samen verantwoordelijk voor levensbeschouwelijke
opvoeding.
Professionele autonomie van de leerkracht.
Respect voor autonomie belangrijk moreel principe
Respect voor autonomie is wederkerig

We verwachten serieus te worden genomen ruimte geven, de ander

eigen keuzes laten maken.
Autonomie impliceert controle over eigen leven, zelf keuze kunnen maken.
Vier morele uitgangspunten:
1. Respect voor autonomie
2. Geen schade toebrengen
3. Goed doen
4. Rechtvaardigheid
Autonomie is een waardevol bezit 3 elementen:
1. Het beslissen het (vermogen om te) kiezen
2. Het goed dat je kiest: wat is goed volgens jou?
3. Het nemen van verantwoordelijkheid
Sterke relatie tussen verantwoordelijkheid en autonomie:
Ouders nemen verantwoordelijkheid voor de opvoeding:
Ze nemen verantwoordelijkheid voor hun eigen autonome keuzes
Ze proberen hun levensplan te realiseren.

Omgaan met collegas en andere medewerkers

Collegialiteit binnen het schoolteam = vanzelfsprekende solidariteit
met teamgenoten

Normatieve discussies rond pedagogische taak op school

Vakinhoudelijke zaken bespreken met elkaar

Reflecteren en feedback uitwisselen

Co-teaching aanpak passend onderwijs

Ethiek en onderzoek in het onderwijs

1. Basis
1. Is het moreel
2. Kiezen
2.
Wenselijk/acceptabel/verdedigbaar/laakbaar/
verwerpelijk/onaanvaardbaar
3. Basis
3. Dat de primaire morele actor (student)
4. Kiezen en benoemen 4. Individu/team/organisatie X (individu)

5. Formuleren
6. Kiezen
7. Toelichten
dat

5. Handeling Y (de schoolnaam noemen in

de tekst)
6. Verricht/nalaat
7. Onder omstandigheden Z? (bij onderzoek
algemeen toegankelijk is na publicatie op
internet)