AKTUALNOCI

AKTUALNOC
AK
CI NA
N T
TEMAT
EMAT R
EM
ROZWIZA
OZWIZA ALU
ALUMINIOWYCH
LUM
M
OFEROWANYCH PRZEZ SAPA GROUP 1:2015

Wikszo
Wiksz
Wi
ks o systemw
ksz
LED ko
kor
korzysta z aluminium
ze wzg
wzgl
wzgldu
l na jego
w
wa
c w
ci
waciwoci
termicznie
oraz
ora
zn
nowoczesny
ow
wygld.
Gab el G
Gabriel
Gabrie
Garufo, waciciel
rmy
rmy Led
d
Ledxon,
specjalizujcej
si w
wopr
opr
pa
pr
wopracowywaniu
rroz
ozwi
za LED.
rozwiza

Byszczcy
rynek
Aluminium jednym z budulcw
kwitncej polskiej gospodarki

CUDOWNY MATERIA
SSPOSB
P
NA ODCHUDZENIE
SAMOCHODW

BY W SWOIM YWIOLE
DDUSKA
USKA PROJEKTANTKA ODKRYA
SWJ ULUBIONY METAL

Wstp

Spis treci

Krlowie
przedsibiorczoci

04

08

UCH PRZEDSIBIORCZOCI to

jeden z gwnych atrybutw

Sapa. Stanowi podstaw, na
bazie ktrej powstaa nasza
rma. Jednym z elementw
mojej pracy s spotkania z klientami i musz
przyzna, e mam ogromny szacunek do ludzi,
ktrzy stworzyli wasne rmy i pomylnie nimi
zarzdzaj.
Gdy miaem pi lat, mj ojciec otwiera
rm, ktra pniej zrewolucjonizowaa wiat.
Doskonale wiem, e proces budowania wasnego biznesu wymaga ogromnego zaangaowania i powicenia.
Henry Ford zaoy Ford Motor Company
w 1903 r. Obecnie rma jest spk publiczn,
jednak duch przedsibiorczoci nigdy jej nie
opuci. Nowa seria pick-upw F-150 to pierwsza w tej klasie seria, ktra tak zdecydowanie
uwydatnia zalety aluminium.
W tym wydaniu przeczytasz te na
temat dwch polskich przedsibiorcw. Skala ich dziaalnoci wstosunku do koncernu Ford jest nieporwnywalnie mniejsza, jednak
s to dla nas wani partnerzy.
Zdajemy sobie spraw, e
nasze rozwizania s innowacyjne, poniewa nasze
dziaania wdroeniowe id
zawsze z duchem czasu.
I wiemy, e nasze produkty prezentuj warto
dodan, poniewa nasi partnerzy zaakceptuj tylko to, co
najlepsze.

SVEIN TORE HOLSETHER

Prezes i Dyrektor Generalny

Sapa

SHAPES1.2015

Dodajemy gazu
Rosnce wymagania wzgldem emisji dwutlenku wgla
i zuycia paliwa sprawiaj, e projektanci samochodw
odchodz od stali.

Szykowna droga rozwoju

Polska gospodarka kwitnie, a tamtejsze rmy z brany
meblarskiej i owietleniowej wykazuj coraz wiksze
zainteresowanie aluminium.

16

Ulubiony metal
Wszechstronno aluminium oraz jego zdolno do odbijania
wiata zauroczyy dusk projektantk Bess Kristoffersen,
wktrej pracach prym wiedzie wanie aluminium.

20

Doskonae posunicie
Nowy podrcznik HVAC&R uatwia rmom przejcie
zrozwiza miedzianych na aluminiowe.

CZYTAJ WICEJ
Jako to dziaa/FSW 03 Inspiracje 07 Aktualnoci 14
Trendy 19 Rozwj 20 Zielone rozwizania 22

08

04

16

20

Shapes to magazyn klientw Sapa Group. Jest wydawany dwa razy w roku w 18 wersjach jzykowych.

Redaktor naczelny: Kevin Widlic, kevin.widlic@sapagroup.com Sekretarz redakcji: Eva Ekselius,

eva.ekselius@sapagroup.com Redaktor zarzdzajcy: Ylva Carlsson Dyrektorzy artystyczni: Johan
Nohr, Karin Sderlind Koordynacja jzykowa: Inger Finell Produkcja: Appelberg Publishing Group
Druk: V-TAB W przypadku zmiany adresu: klienci proszeni s o powiadomienie odpowiedniej osoby
do kontaktu lub dziau ds. komunikacji korporacyjnej Sapa, piszc na adres info@sapagroup.com.
Shapes jest rwnie dostpny w internecie pod adresem www.sapagroup.com.
Copyright Sapa AS 2015 wszystkie nazwy produktw rmy Sapa wymienione
w niniejszej publikacji s znakami towarowymi koncernu Sapa Group.

Jak to dziaa

FSW: Metoda czenia wykorzystujca

prawa natury. Dodajemy tylko odrobin
siy mechanicznej.

Metoda czenia
ILUSTRACJA PETR KOLLARK

ZGRZEWANIE TARCIOWE z przemieszaniem

(friction stir welding) to metoda czenia
opierajca si na poddawaniu metalu deformacji plastycznej w wysokiej temperaturze,
nie osigajcej jednak punktu topnienia.
Gdy obracajce si narzdzie cylindryczne
jest zagbiane w metalu, powstae tarcie generuje ciepo. W wyniku wysokiego cinienia
narzdzie powoduje plastyczn deformacj
materiau, podczas ktrej spajane elementy mieszaj si ze sob, tworzc jednolit
struktur.

Proces zakoczony

Narzdzie
jest wycigane zobrabianego
materiau

Wczenie narzdzia
cylindrycznego

Narzdzie cylindryczne
jest prowadzone wzdu
linii spajania

Narzdzie jest zagbiane

w metalu

1.2015SHAPES

ZAPOTRZEBOWANIE

Wykorzystujc
mocne strony
Wykorzystanie aluminium w lekkich konstrukcjach
samochodw i budynkw bdzie podstaw
przyszego zapotrzebowania na ten materia.
TEKST LOIS HOYAL ZDJCIE FORD MOTOR COMPANY

IE MA NIC lepszego ni by na

szczycie. Taka lozoa zostaa

przyjta przez Ford Motor Company, ktra zaprezentowaa niedawno aluminiow wersj swojego najpopularniejszego pick-upa z serii F-150.
Mamy w kocu samochd, ktry jest odzwierciedleniem walorw aluminium mwi
John Mothersole, gwny analityk w IHS. Inne
koncerny motoryzacyjne, w tym Toyota i General Motors, bior z nas przykad.
Zamiana stali na aluminium jest po czci
podyktowana coraz wyszymi wymogami
odnonie emisji CO2 i tendencjami zmierzajcymi ku zmniejszeniu zuycia paliwa.
A poniewa aluminium jest lejsze od stali,
szerokie zastosowanie tego materiau w przemyle motoryzacyjnym sprawi, e samochody
bd bardziej wydajne, jeli chodzi o zuycie
paliwa. witym Graalem tego przemysu jest
wykorzystanie roli aluminium na masow skal mwi Mothersole.
Patrzc w przyszo trzeba te zauway
rozwj w sektorze budowlanym, ktry wykazuje potencja na dugoterminowe zapotrzebowanie na aluminium, szczeglnie jeli
chodzi o kraje bdce w pocztkowych fazach
rozwoju infrastruktury i urbanizacji. Lekko
aluminium pozwala na zastosowanie w budynkach lejszych systemw nonych, przy czym
jego niepodatno na korozj czyni z niego

Uycie aluminium w fordzie

F-150 redukuje jego mas
o 320 kg (700 funtw).
W F-150 wykorzystuje si
wysokojakociowe stopy klasy
5000 i 6000.

W Ameryce Pnocnej najwiksze zapotrzebowanie na

aluminium wykazuje przemys
transportowy (samochody,
ciarwki, naczepy i samoloty),
ktry zycznie zuywa ok. 35%
aluminium. Kolejne na licie
s aluminiowe puszki
iopakowania (23%).

Rosnce
zapotrzebowanie
G Szacuje si, e zapotrzebo-

wanie na blach aluminiow,

wykorzystywan w konstrukcji
lekkich pojazdw, bdzie roso
o 30 procent rocznie.
W 2014 r. za 60 procent
globalnego popytu na prole
aluminiowe odpowiaday Chiny.
Byo to w duej mierze spowodowane raptownym wzrostem
aktywnoci w sektorze budowlanym.
Europejski rynek budowlany
stabilizuje si. W latach
20142016, wedug danych
zebranych przez Euroconstruct,
mielimy do czynienia
z1,8-procentowym wzrostem
rocznie. Ta sprzyjajca
koniunktura bdzie miaa
wyrany wpyw na popyt na
aluminium.

1.2015SHAPES

materia odporny na wszystkie warunki pogodowe a jego formowalno pozwala architektom

na wiksz swobod tworzenia.
Rynek budowlany ju teraz odpowiada za
dwie trzecie popytu na prole aluminiowe, od
kilku lat napdza go boom budowlany wChinach. Podczas gdy dziaalno budowlana
w Chinach odnotowuje spowolnienie, popyt
zostanie utrzymany dziki wzrostowi zapotrzebowania w Ameryce Pnocnej i krajach rozwijajcych si, jak Indonezja, Wietnam i Tajlandia
wyjania Eoin Dinsmore, starszy konsultant
ds. aluminium z niezalenej grupy zajmujcej si
analiz rynkw, CRU Group.
Zapotrzebowanie na aluminium odnotowuje
te tendencj rosnc w przemyle lotniczym.
Samoloty nowej generacji, budowane na bazie
stopw aluminium z litem, maj wkrtce tra
do niektrych obszarw zastosowa cywilnych.
Jednoczenie z walorw aluminium korzysta
morski sektor wydobywczy, w ktrym pojawia
si coraz wicej projektw wykorzystujcych
lekk konstrukcj non. Aluminium staje si
te preferowanym materiaem w kontekcie
budowy morskich ldowisk dla helikopterw
iinnych konstrukcji stosowanych w przemyle
wydobywczym dodaje Dinsmore.
Teraz sprostanie rosncemu popytowi zaley
wycznie od producentw.

ZDJCIE: ALSTOM TRANSPORT / TOMA M. GENEL

ZAPOTRZEBOWANIE

Euroduplex to jedyny pitrowy pocig szybkobieny, ktrym mona jedzi

po torach kilku europejskich pastw.

Szybki i zwinny
POCIG EURODUPLEX FIRMY Alstom

Aluminium staje si w sektorze morskim

preferowanym materiaem

SHAPES1.2015

jest bardzo szybki, wykorzystano w nim

bowiem zaawansowane rozwizania
aluminiowe od Sapa.
Osigajcy prdko 320 km/h
(200mph) Euroduplex to pitrowy
pocig szybkobieny charakteryzujcy
si du pojemnoci oraz najwyszym
na rynku poziomem komfortu i bezpieczestwa. Gwnym nabywc pocigw
Euroduplex s francuskie koleje pastwowe SNCF.
Wrd korzyci zapewnianych przez
aluminium jest niska masa wagonw
oraz ich jednolita, gadka powierzchnia,
ktra w przeciwiestwie do stali czy
metalu nie faluje. Co wicej, monta
jest wykonywany w sposb moduowy,
co jest technik tasz w porwnaniu

do montau mniejszych i ciszych

komponentw. Pod tym wzgldem
przemys kolejowy czerpie z wzorcw
przemysu motoryzacyjnego.

Zadania Sapa
G Zaawansowane pod ktem

G
G
G

ksztatu prole aluminiowe

(odugoci dochodzcej do
19 metrw)
Obrbka maszynowa (krtkie
i dugie komponenty)
Kompletowanie (monta
komponentw w gotowe do
transportu zestawy)
Terminowe dostawy (JIT)
zwykorzystaniem specjalnych
dugich naczep

Inspiracje

Walka o
bezpieczestwo
Przejmujca wypowied
Michaela S. Traxlera na temat
bezpieczestwa w miejscu pracy
dotara do szerokiego grona
odbiorcw, w tym take do
kierownictwa Sapa.
TEKST DANNY CHAPMAN
ZDJCIE JOSHUA SMITH

Michael S. Traxler
Wiek: 47.
Stanowisko:
Przedstawiciel ds.
obsugi klienta.
Miejsce pracy: Delhi
(Luizjana, USA).
Rodzina: od 21 lat ona
Anita i crka Kristen
(18l.)
Lata pracy w Sapa:26.
Hobby: Dyskusje
zmodymi ludmi
wswoim kociele,
zakupy zrodzin, prace
stolarskie, spdzanie
czasu na wieym
powietrzu.

Gdy 20 lat temu gitarka hydrauliczna zmiadya

mu do i powanie zrania kilka palcw, Michael
Traxler postanowi podj walk majc na celu
zwrci uwag na bezpieczestwo w pracy.
Michael straci paliczki u doni, jednak historia
moga napisa jeszcze gorszy scenariusz. Powiedziaem lekarzowi, e nie chc straci palcw
przypomina sobie. Gdy obudziem si po operacji
i ujrzaem, e zostay przyszyte, rozpakaem si
jak dziecko.
Film przedstawiajcy opowie Michaela ma
na celu zachci pracownikw do przestrzegania
zasad bezpieczestwa i zgaszania potencjalnie
wypadkowych zdarze. Po wypadku zdaem
sobie spraw, e to co przytrao si mnie mogo
si przydarzy kilka tygodni wczeniej jednemu
zmoich kolegw wraca pamici Traxler. Bardzo mnie to zdenerwowao.
Gdyby kto wczeniej zgosi sytuacj potencjalnie wypadkow, jego rk mona by byo uratowa.
Film obejrza prezes Sapa, Svein Tore Holsether,
i poprosi Traxlera, aby ten przyjecha na konferencj i podzieli si swoj histori z 200 delegatami.
Przejmujca przemowa Mike'a poruszya suchaczy
i zachcia do dalszej dyskusji na temat bezpieczestwa. Wiele si dzieje twierdzi Traxler.
Podejcie Sapa do kwestii bezpieczestwa jest
bardzo profesjonalne.
Dzi Traxler peni funkcj przedstawiciela ds.
obsugi klienta i spdza mnstwo czasu w hali
produkcyjnej, rozmawiajc z kolegami o znaczeniu
bezpieczestwa w miejscu pracy. Prowadzi te
wykady w rnych oddziaach rmy.
1.2015SHAPES

Perspektywy Polska

Wschodzca
gwiazda
Europy

Shapes1.2015

Polscy konsumenci
zarabiaj wicej pienidzy
i rwnie duo wydaj.
TEKST KEVIN WIDLIC
ZDJCIE david lundmark, istockphoto

olska celebrowaa niedawno

10-lecie czonkostwa w Unii Europejskiej,

ktre pozwolio jej unikn recesji gospodarczej i nadgoni straty do stabilnej ekonomicznie zachodniej Europy. Wedug
danych dziennika New York Times, w porwnaniu
z rokiem 2008 produkt krajowy brutto jest w Polsce
wyszy o 25 procent. Co roku odnotowuje si tu
wzrost w zakresie importu i eksportu.
Poczwszy od 2004 r. Unia Europejska przekazaa pastwu 130 mld euro, a planowane dotacje do
2020 r. maj wynie jeszcze 106 mld euro. Wedug
Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych, wzwizku z akcesj do UE, Polska zarobia te
100 mld euro na napywie bezporednich inwestycji
zagranicznych.
Kraj ten ma do zaoferowania rosnc gospodark, coraz wyszy poziom wydajnoci produkcyjnej
iwporwnaniu z zachodnimi ssiadami nisze
koszta wynagrodze pracownikw. Korzystaj na
tym sektory przemysu oraz infrastruktura.
Kiedy nasi rodacy byli przekonani, e zagraniczne produkty s lepsze. Teraz ju tak nie jest twierdzi dyrektor ds. sprzeday Pawe Chyziski z Zakadu
Obrbki Aluminium (Zobal), producenta komponentw meblowych i akcesoriw do aranacji wntrz.
W 2011 r. polski rzd zatwierdzi 10-letni program,
majcy na celu zainwestowanie w rozwj innowacyjnoci i nowych technologii oraz tworzenie kreatywnych miejsc pracy. Przystpio do niego kilkoro
duych globalnych graczy.
W Polsce swoje zakady wybudoway koncerny
Volkswagena, Toyoty i General Motors. Zainwestoway tu take takie firmy, jak 3M, Google, Amazon,
Dell czy Proctor & Gamble. Wikszo sprzedawanych w europejskich sklepach produktw IKEA jest
produkowana wanie w Polsce. Motorem wzrostu
gospodarczego s jednak take mniejsze lokalne firmy, jak Zobal.
Firma Zobal zostaa zaoona 19 lat temu przez
Krzysztofa Zakrzewskiego, ktry odszed z zakadu
produkujcego profile aluminiowe, aby rozwin
swj wasny biznes. Poza fachowoci w dziedzinie
obrbki aluminium, firma regularnie inwestuje wzaawansowany technologicznie sprzt i metody
produkcji.
1.2015Shapes

Perspektywy Polska

Zobal
GG Produkcja w Siedlisku, anodowanie w Trzciance.

GG Firma oferuje fronty meblowe,

GG

Sprzedajemy usugi, nie wynik produkcji

twierdzi dyrektor ds. marketingu Pawe Wojniusz.
Klienci mog zamwi jedn cz, wybra dowolny
kolor i rozmiar, a my go wykonamy. Na rynku jest
zapotrzebowanie na wszystko, jednak nie kady jest
wstanie mu sprosta. My staramy si to robi.
Firma Zobal ma siedzib w Trzciance, miejscowoci pooonej ok. godzin drogi od Poznania i 250 km
na wschd od Berlina. Firma wsppracuje z hurtowniami: klientami przemysowymi oraz producentami
mebli i dostawcami usug meblarskich. Hurtownicy
znaj swoich klientw lepiej ni my a my suchamy
ich potrzeb mwi Chyziski.
Najwiksi klienci to niemiecki Hfele oraz Hettich. 50 procent produktw firmy Zobal trafia na
eksport, a najwikszym rynkiem zbytu jest rynek
niemiecki.
Niemcy dorwnali woskiemu wzornictwu

itworz coraz ciekawsze produkty twierdzi Chyziski. Jeli chodzi o rozwj naszych produktw, staramy si jednak czerpa inspiracje z caego wiata.
W zeszym roku firma Zobal stworzya blisko 100
produktw, poczwszy od klamek drzwiowych i ng
do mebli, poprzez panele LED, a po profile konstrukcyjne i nowy system cianek dziaowych. Wsplnym
mianownikiem wszystkich tych rozwiza jest oczywicie aluminium.
Aluminium to doskonay materia pozwalajcy
tworzy nowoczesne i atrakcyjne wizualnie meble
twierdzi Zakrzewski. A tego wanie oczekuj nasi
klienci.

10

Shapes1.2015

nogi do mebli, podstawy i akcesoria meblowe, systemy cianek

dziaowych, zabudowy i drzwi
przesuwne oraz innowacyjne
systemy cienne.
Produkty firmy znajduj zastosowanie w kuchniach, azienkach,
pokojach gocinnych, garderobach, sklepach i biurach.

Zaawansowana
technologicznie
linia produkcyjna
firmy Zobal pozwolia poszerzy
zakres jej usug
wzakresie obrbki
powierzchni ianodowania.

SPRZEDAJEMY
USUGI, NIE WYNIK
PRODUKCJI.
Pawe Wojniusz,
dyrektor ds. marketingu, Zobal

Systemy Ledxon owietlaj hal

produkcyjn Sapa w Trzciance (Polska).

Co to jest LED?

wietlana przyszo
przed Ledxon

LED (ang. light-emitting diode) to

skrcona nazwa oznaczajca diod
elektroluminescencyjn dwuprzewodowe pprzewodnikowe rdo wiata.
Wporwnaniu z arowymi rdami
wiata, diody LED s mniejsze, zuywaj
mniej energii i wykazuj dusz ywotno. Znajduj zastosowanie w szerokim wachlarzu aplikacji, od owietlenia
lotniska, sygnalizacji drogowej, wiate
mijania w samochodach po owietlenie
oglne ilampy byskowe do aparatw
fotograficznych. Rozwj technologii LED
znacznie wpyn na wydajno diod i ich
moliwoci emisji wiata. Wymiana arwek na diody, szczeglnie wprzypadku,
gdy korzysta si z nich czsto, przynosi
spore oszczdnoci.

Pionier technologii LED wykorzystuje aluminium ze wzgldu

na jego waciwoci termiczne i atrakcyjny wygld.
Przedsibiorca Gabriel Garufo otworzy

firm Ledxon w 2005 r., gdy jego syn Benjamin zachci go do podjcia wyzwania w brany owietlenia
LED. Dzi, dziki zakadowi w miejscowoci Masw
(Polska), ta niemiecka firma czterokrotnie zwiksza
swoje moliwoci produkcyjne.
Ledxon dzieli si na dwie firmy, Ledxon Modular
GmbH i Ledxon Replace GmbH, i dziaa w dwch
obszarach biznesowych: produkcji komponentw,
moduw i paskw LED oraz produkcji arwek LED.
Ledxon Modular GmbH opracowuje dopasowane
do potrzeb klientw rozwizania owietleniowe do
zastosowa przemysowych, podczas gdy Ledxon
Replace GmbH sprzedaje arwki LED niemieckim
hurtowniom elektrycznym.
Firma jako pierwsza na niemieckim rynku hurtowym zaproponowaa wymian lamp halogenowych
na systemy LED. Wkrtce po niej do podobnych dziaa przystpiy Philips i Osram.
Garufo otworzy swoj pierwsz firm, Garufo
GmbH, w 1986 r. Jest wynalazc pierwszego drogowego sygnalizatora wietlnego opartego na technologii LED, co otworzyo mu drog do realizacji nowych
produktw i rejestracji kolejnych patentw do zastosowa w ruchu drogowym, kolejowym i lotniczym.
15 lat pniej sprzeda firm, jednak nie wycofa si
zbiznesu na dobre.
Chcemy dostarcza na rynek dobrej jakoci

rodukty nie bazujc wycznie na samej technop

logii LED poniewa na rynku brakuje kompletnych
rozwiza twierdzi, podajc za przykad warunki
owietleniowe w przemyle spoywczym.
Owietlenie ywnoci charakteryzuje si specjalnymi wymogami dodaje. Gdy wchodzimy do piekarni i widzimy wyranie tekstur chleba, kupimy go
wicej. Inne owietlenie stosujemy w przypadku sera,
a to tylko przemys spoywczy. Jako profesjonalna
firma musimy dziaa jak dostawca samochodw,
bazujc na terminowoci dostaw i dbajc o rozwj
produktw dla kolejnych pokole. Nie jestemy tylko
i wycznie dostawc, jestemy czci skomplikowanego acucha dostaw.

Gabriel Garufo
zaoy firm
Ledxon w 2005 r.

Systemy LED wymagaj precyzyjnej kon-

troli temperatury, systemw sterowania i optyki.

Zewzgldu na waciwoci cieplne, w wikszoci
systemw zamiast miedzi i ceramiki wykorzystuje si
aluminium. Jak twierdzi Garufo, dodatkowym walorem tego materiau jest jego wygld.
Aluminium to integralny element techniczny
lampy, musi wic spenia wszystkie wymogi
mwi. Gdy spogldam w przyszo, rozmylajc
omoliwociach udoskonalenia naszych produktw,
przychodzi mi na myl ciesza struktura arwki
ilepsza kontrola nad temperatur. Taka arwka powinna jednak zawsze dobrze wyglda.
1.2015Shapes

11

Zdjcie

Londyski
Crystal
LONDYSKI CRYSTAL JEST miejscem pracy inter-

dyscyplinarnego zespou urbanistw z rmy Siemens.

Wbudynku mieci si te najwiksza na wiecie wystawa powicona tematyce przyszoci miast, skupiajca
si na kwestiach zwizanych ze zrwnowaon mobilnoci, technologi budowlan, rdami energii i wody
oraz zdrowiem.
Materiaem budowlanym wspczesnego wiata jest
aluminium. Charakteryzuje si du elastycznoci, szerok gam moliwoci wykoczeniowych i wyjtkowo
wysokim wspczynnikiem wytrzymaoci do masy. To
materia nadajcy si do penego odzysku, a pracujcy
znim architekci maj mnstwo kreatywnej przestrzeni
w zakresie tworzenia atrakcyjnych dla oka rozwiza.
ZDJCIE TREVOR PALIN

Aluminiowe ksztatowniki
wdrzwiach uatwiaj
monta zamkw i innych
oku drzwiowych, s lekkie
i zapewniaj znakomit
sztywno konstrukcji.

12

SHAPES1.2015

Dziki aluminium,
elementy elewacji
i cian o
osonowych mog
by ci
ciesze i gbsze,
ajednoczenie bd
ajedn
chara
charakteryzowa si
znakomit
znakomi wytrzymaoci
is
isztywnoci.

Okna aluminiowe
wym
wymagaj
mniej czynnoci
konserwacyjnych anieli
kon
okna drewniane i s
o
cakowicie odporne na
ca
dziaanie wilgoci.

1.2015SHAPES

13

Aktualnoci

Skadany baganik
rowerowy
SAPA POMOGA GRUPIE Thule

Nowo! Przyszociowa suknia lubna autorstwa Ayse Byzanz zostaa wykonana z folii aluminiowej. Ma zdobi panny mode w ich wielkim dniu.

Lnica panna moda

TA POYSKUJCA suknia lubna,
wykonana z opatentowanego materiau
zawierajcego wkna aluminiowe,
przez projektantk Ayse Byzanz, zostaa
nominowana do nagrody European
Aluminium Award 2014 w kategorii
Design & Lifestyle. Byzanz twierdzi, e
kreacj mona nosi cay dzie, a swj
poysk zawdzicza sposobowi, w jaki

materia odbija wiato. Niemiecka

projektantka mody i jej suknia zostay
wyrnione wieloma prestiowymi
nagrodami. Byzanz zdradza: Mam
szczegln sabo do aluminium, przez
co jestem te znana jako Aluqueen (tum.
aluminiowa krlowa). Wszystko, co
tworz, od butw po meble i wizytwki,
jest wykonane z aluminium.

opracowa nowy, montowany na

haku holowniczym baganik rowerowy. Baganik jest skadany, dziki
czemu mona go z atwoci przenosi i przechowywa. Wytrzymuje
obcienie do 60 kg.
Anders Sjdell, gwny inynier
w Thule Rear Mount Systems,
mwi: Nasze wymagania dotyczce wzornictwa i dbaoci o szczegy
zawsze byy wysokie, a Sapa suya
nam swoim wsparciem na kadym
etapie projektu.
Baganik rowerowy skada si
z dwch wyciskanych proli aluminiowych: 40-centymetrowego
prolu skrzyda oraz prolu centralnego, ktry suy jako podstawa
caej konstrukcji.

Nauka: dusza ywotno aluminium

PROCENT
Biorc pod uwag mas
surowca, aluminium wykazuje
o 200 procent wysz
przewodno anieli mied.

14

SHAPES1.2015

NAUKOWCY ODKRYLI, E zastosowane w budynkach na caym wiecie

aluminium pozostanie w doskonaej
kondycji o wiele duej ni pocztkowo szacowano. Badanie przeprowadzone przez synnego architekta,
prof. Michaela Stacey, sugeruje
wprowadzi 40-letni okres gwarancji
na wykorzystywane w budynkach
malowane aluminium. Badanie proponuje te przeduenie do 80 lat

szacowanego okresu trwaoci eksploatacyjnej aluminium wykorzystywanego wramach okiennych do tej

pory byo to 40lat. W przeprowadzonym z ramienia Midzynarodowego
Instytutu Aluminium badaniu
uwzgldniono charakterystyk wielu budynkw, od Cribbs Causeway
Retail Park w Bristol (Anglia)
po drukarni Financial Timesa
wLondynie.

Dzieo sztuki
PLAY-DOH DZIEO SZTUKI

amerykaskiego artysty Jeffa

Koonsa, przypomina 4,5-metrow had mikkiej gliny. Kto by
przypuszcza, e rzeba zostaa
wykonana z polichromowanego aluminium. Play-Doh to
najnowsze dzieo Koonsa, jego
wykonanie zajo artycie 20 lat.
Retrospekcja prac artysty zostanie wystawiona w muzeum Guggenheim w Bilbao (Hiszpania)
wczerwcu 2015 r.

wietny wietlny sut

Sut wietlny OneSpace
rmy Philips to skrojony na
miar panel sutowy, ktry
przemienia pomieszczenie
w jedn spjn przestrze
z jednolitym sutem podwietlanym diodami LED,
ktry cakowicie eliminuje
cienie. Komponenty aluminiowe Sapa produkuje
wTrzciance (Polska).

Hod dla historii Wielkiej Brytanii

Bibliotek w Birmingham
(Anglia) rozwietla okazaa
fasada, obtujca w zachodzce na siebie aluminiowe
koa. Budynek zosta zaprojektowany przez holenderskie biuro architektoniczne
Mecanoo Architecten.
Koszt budowy wynis
193 mln funtw (302 mln
USD), a otwarcie biblioteki
nastpio we wrzeniu 2013
r. Grne kondygnacje bryy
budynku okala dwuko-

lorowa przeplatanka k.
Czarne okrge prole maj
rednic 5,4 metra, natomiast znajdujce si pod
nimi srebrne piercienie
mierz 1,8 m rednicy.
Ten kolisty motyw jest
hodem dla przemysowej
historii Bigmingham oraz
wielu utalentowanych rzemielnikw zajmujcych si
obrbk metalu wyjania
Francine Houben, architektka z Mecanoo Architecten.

Limitowana edycja
Streetbikew
DZIKI OPATENTOWANEJ, ELASTYCZNEJ ramie, z roweru StreetD
bike
b mog korzysta wszystkie osoby, ktrych wzrost mieci si
wprzedziale
w
160188 cm. Rama zostaa wykonana z anodowanych
pro
li aluminiowych, sfrezowanych metod CNC i montowanych
p
za
z pomoc rub. Zaprojektowany przez rm David Larsson Design
(Szwecja)
Streetbike zostanie wyprodukowany w limitowanej licz(
bie
b 25 egzemplarzy.

1.2015SHAPES

15

Profil BESS KRISTOFFERSEN

Bess Kristoffersen
Miejsce urodzenia:
Kopenhaga
Wiek: 59
Rodzina: Matka, jeden
syn.
Wyksztacenie: Tytuy
w zakresie wzornictwa
tekstylnego (Duska
Szkoa Wzornictwa),
1984 r. oraz metali
szlachetnych (Instytut
Metali Szlachetnych),
1994 r.
Klienci: Bl Form (Dania);
Forms+Surfaces (USA);
Bang & Olufsen (Dania);
Georg Jensen Damask
(Dania); Kvadrat (Dania).
Kolejne wyzwanie:
Zbudowa przestronne
biuro projektowe wraz
z warsztatem blisko
rodzinnego domu, w lesie
nad jeziorem Tystrup, ok.
100 km na poudniowy
zachd od Kopenhagi.

16

SHAPES1.2015

Projekt krystalizacji
mia na celu odkry
rdze aluminium.

GBOKA
TOSAMO
METALU

Duska projektantka
Bess Kristoffersen szuka
inspiracji w naturze.
TEKST LARS STERLIND
ZDJCIE ALASTAIR PHILIP WIPER

NA POCZTKU LAT 1990. projektantka Bess

Kristoffersen miaa za zadanie poczy materia

tekstylny z miedzi. Jednak toksyczne substancje
chemiczne, ktrych uywano do barwienia metalu
sugeroway uycie innego materiau, a mianowicie
aluminium. To by prawdziwy zbieg okolicznoci,
ale wkrtce zdaam sobie spraw z tego, e to materia stworzony dla mnie mwi Bess. Techniki
okazay si podobne do tych wykorzystywanych do
barwienia tekstyliw, a aluminium jest stosunkowo nowym materiaem i drzemi w nim nieodkryte
do tej pory moliwoci. Chcc dowiedzie si
ometalach wicej, w 1994 r. Bess otrzymaa dyplom z zakresu wiedzy o metalach szlachetnych, co
uzupenio jej kwalikacje z materiaoznawstwa,
zdobyte podczas studiw w Duskiej Szkole Wzornictwa 10 lat wczeniej.
Wedug Kristoffersen do realizacji procesw
twrczych niezbdna jest odpowiednia struktura
iplan pracy. Potrzebuj duo czasu, abym moga
spokojnie poeksperymentowa i skupi na materiale wyjania. Jak mwi Bess, proces tworzenia
czego nowego to duga odkrywcza podr. Dziki
niezliczonej iloci eksperymentw materia jest testowany do granic jego moliwoci. Jego powierzchnia jest poddawana dziaaniu rnych zwizkw
chemicznych, temperatury i elektrycznoci. Jest
anodowana, cita i barwiona. Bess sprawdza take
specyk odblaskowoci materiau w wietle dziennym oraz wnocy. Nie mona robi nic na si
twierdzi. Proces sam musi dojrze. Jedna rzecz prowadzi do drugiej, to cig przyczynowo-skutkowy.
1.2015SHAPES

17

Profil BESS KRISTOFFERSEN

Cho jej bazowe wyksztacenie dotyczy wzornictwa zwizanego zmateriaami tekstylnymi,

Kristoffersen lubi pracowa zrnymi materiaami, jak: aluminium,
stal, szko, papier czy drewno. Walory dotykowe, kolor i poysk to
istotne parametry dla wszystkich
rodzajw materiau mwi. Swoje
odkrycia dokonane podczas prac
zmetalami sprawdza na innych materiaach i odwrotnie. Trzeba podchodzi
z szacunkiem do indywidualnych waciwoci kadego materiau wyjania. Nie staram
si upodabnia aluminium do materiaw tekstylnych, jednak, gdy pracuj nad jego powierzchni
i chc narzuci swoj wizj odbijania si wiata,
korzystam z procesw wykorzystywanych podczas
pracy z tekstyliami. Bior pod uwag kierunek
splotu wkien, ktry ma wpyw na charakterystyk odbijania si wiata od powierzchni.
Kristoffersen zawsze stawia przed sob nowe
wyzwania. Jest szczeglnie zadowolona z wynikw projektu krystalizacji, nad ktrym pracowaa
wsplnie zprof. Andym Horsewellem z Duskiego
Uniwersytetu Technicznego. Celem projektu byo
odnalezienie rdzenia aluminium. Udao na si
opanowa proces krystalizacji aluminium, co pozwala tworzy bardzo eleganckie wzory zdradza.

Aluminiu
Aluminium
ma niebywae
moliwoci
odbijania
wiata.

PROJEKTY BESS S PROSTE, ekologiczne i nowoczesne. Zakres jej pracy jest bardzo szeroki. Wrd
wykonanych przez ni produktw mona znale
mae szpilki, materiay tkane jak i due elementy
metalowe. Przygotowujc si na wystaw wgalerii
Kunsthal Nord w lborg i galerii Rundetrn w Kopenhadze, Bess pracowaa nad haftowanym ptnem
oraz barwionym i podpalanym drewnem.
Jej ulubiony materia to aluminium. Jest bardzo wszechstronne uwaa. Mog na nim wykonywa mnstwo elementw wykoczeniowych
i ma niebywae moliwoci odbijania wiata. Do
utwardzania powierzchni i barwienia metalu Bess
korzysta z techniki anodowania. Z reguy anodyzacj przeprowadza sama w swoim maym warsztacie, gdzie trzyma swoj maszyn do anodowania.
Wikszo inspiracji Kristoffersen czerpie
zprzyrody. Poza apartamentem w Kopenhadze,
posiada take dom na wsi, oddalony od miasta
ook. godzin drogi samochodem. Przyroda zawsze mnie inspirowaa przyznaje. Stanowi
nieodczny element mojego ycia i wpywa na mj
sposb mylenia. Moja sztuka jest odzwierciedle-

18

SHAPES1.2015

Bess Kristoffersen
o aluminium

Duska projektantka
Bess Kristoffersen szuka
inspiracji w przyrodzie
i zagranicznych podrach. Aluminium to jej
ulubiony materia. Jej
zlecenia s bardzo rnorodne, od telefonw
po deski klozetowe.

niem mojego zwizku z przyrod. Innym rdem

inspiracji s wycieczki do Maroka, Egiptu, USA,
Japonii i Anglii, gdzie studiowaa wzornictwo.
Wyzwaniem podczas pracy z aluminium jest brak
przyjemnego rozkadu mwi. Ten materia si
nie starzeje, ani si nie utlenia jak inne metale.
Jestem pod wraeniem Japoczykw, ktrzy doceniaj pikno starzenia si.
Zlecenia komercyjne zale od wykorzystywanych materiaw. Bess zaprojektowaa limitowan
seri rcznie zdobionych telefonw Bang & Olufsen,
pociel dla rmy Georg Jensen Damask oraz wzory
powierzchni metalowych dla Forms+Surfaces. Jednym z dziwniejszych projektw byo opracowanie
dwch aluminiowych desek klozetowych dla rmy
Pressalit. To byo zabawne zlecenie, cho zostay
one stworzone na cele ekspozycyjne i nie miay tra do seryjnej produkcji wyjania. Najbardziej
lubi zlecenia, ktre pozwalaj wsppracowa
zproducentem nad tworzeniem powierzchni aluminiowych lub innych elementw.

trendy

trendy zwizane z odzyskiem aluminium

Odzyskane aluminium pomaga chroni zasoby oraz rodowisko naturalne przekonuje Yang Cao, starszy analityk ds.
aluminium z Metal Bulletin Research. Shapes poprosi go orozwinicie tej tezy.
TEKST DANNY CHAPMAN ILUSTRACJA CHRISTIAN MONTENEGRO

BRAK OGRANICZE

Aluminium to materia nadajcy si idealnie do recyklingu.

Od chwili wynalezienia aluminium,
w 1888 r. na wiecie nagromadzio
si ok. 600 mln ton tego materiau,
co sprawia, e nie ma ogranicze,
jeli chodzi o jego odzysk. Co
wicej, przetopienie istniejcego
aluminium wymaga zaledwie 5%
energii wymaganej do stworzenia
go od zera.
REGIONALNE CENTRA
PRODUKCYJNE

Dywizja Asia Pacic to serce

produkcji proli aluminiowych wykonanych z odzyskanego surowca.
W 2013 r. dywizja odpowiadaa za
45% globalnej produkcji. Obserwowany jest te gwatowny wzrost
produkcji w Brazylii, Chinach oraz
Indiach.
STRATEGICZNE RYNKI

Sektory wiadczce usugi

dla uytkownikw kocowych, jak
brana transportowa, budowlana,
opakowa oraz produkcji stali
stanowi gwne rda aluminium
poddawanego obrbce wtrnej.
W 2023 r. czna ilo aluminium
pochodzcego z recyklingu w tyche
sektorach wyniesie 26,5 mln ton.
GWNE CZYNNIKI

Kluczowym czynnikiem wpywajcym na wzrost iloci odzyskanego aluminium bd zbirki puszek aluminiowych oraz programy
uwiadamiajce, jak np. American
Action to Accelerate Recycling.
OBAWY

Globalne pokady zomu aluminium, szczeglnie w niektrych

zachodnich krajach s coraz czciej
eksportowane do Azji. Problem stanowi te jako zomu, ktry czsto
zawiera sporo zanieczyszcze.

1.2015SHAPES

19

Rozwj
Centrum techniczne Sapa Precision
Tubing koncentruje swoje dziaania
wmiejscowoci Karmy (Norwegia).

Nowy podrcznik HVAC&R

uatwia przejcie z rozwiza
miedzianych na aluminiowe.

Podrcznik
z realn wiedz
TEKST KEVIN WIDLIC
ZDJCIE KJELL RUBEN STRM

20

SHAPES1.2015

Przewodnik HVAC&R Applications Manual prezentuje moliwoci zastosowania systemw HVAC&R. Jego tre jest oparta
na wiedzy na temat technologii wymiany ciepa za pomoc aluminium oraz odpornoci tego materiau na korozj.

VAC&R APPLICATIONS MANUAL to

pierwsza tego typu publikacja w brany,

zawierajca udokumentowane wyniki
testw oraz argumenty przemawiajce za
susznoci korzystania z aluminium jako
materiau, ktry jest w stanie sprosta przyszociowym wymaganiom w sferze ogrzewania, wentylacji,
klimatyzacji i chodnictwa.
Celem 88-stronicowego podrcznika jest edukacja
producentw wymiennikw ciepa do urzdze HVAC&R w zakresie odpowiedniego korzystania z rozwiza aluminiowych oraz podstawowych waciwoci aluminium. Podrcznik porusza wszystkie istotne tematy,
jak korozja, stopy aluminium, produkty oraz aplikacja
powok i stanowi uzupenienie publikacji z 2012 r. pt.
Aluminium System Solutions for HVAC&R Applications.
Zajrzaem do tego podrcznika, zawiera mnstwo
wanych informacji twierdzi Sandro Ortolano,
starszy kierownik ds. wsparcia technicznego z woskiej
rmy ThermoKey SpA.
Podstawowy wniosek nasuwajcy si po przeczytaniu podrcznika to to, e przejcie z miedzi na

PRECISION TUBING

HVAC&R
APPLICATIONS

SAPA ALUMINIUM SOLUTIONS

88-stronicowy
podrcznik to
pierwsza tego
typu publikacja
wbrany, zawierajca udokumentowane wyniki
testw.

3 pytania do Thierriego Guillaume:

Kto powinien przeczyta podrcznik?
Inynierowie, projektanci, specjalici ds. zakupw z rm, ktre produkuj
miedziane wymienniki ciepa i rozwaaj przejcie na rozwizania aluminiowe. A take osoby rozpoczynajce swoj przygod w brany.
Kto przeprowadzi prace pomocnicze?
Centrum techniczne Sapa Precision Tubing oraz inni specjalici z oddziaw naszej rmy na caym wiecie.
Czy informacje dotyczce przemysu HVAC&R maj zastosowanie na
wszystkich rynkach i we wszystkich regionach?
Tak.

aluminium moe okaza si olbrzymim sukcesem, wymaga to jednak wicej wysiku anieli wybr stopu. To
przede wszystkim praca nad wzornictwem, nieustanne
uczenie si i testowanie.
Podrcznik wyjania wszystkie zawioci zwizane
z wykorzystaniem aluminium w systemach HVAC&R
iklarownie przedstawia podstawow technologi izasady dziaania aluminiowych wymiennikw ciepa
mwi Thierry Guillaume, dyrektor techniczny z Sapa,
ktry zebra niezbdne informacje i napisa podrcznik.
Jak mwi, wiedza zawarta w ksice bya akumulowana przez wiele lat. To wiedza oparta na 30 latach
dowiadczenia w przemyle motoryzacyjnym oraz ponad 10 latach w brany HVAC&R" - wyjania.
PRZEDSTAWIONE MATERIAY POCHODZ z wy-

nikw testw, programw rozwoju, analiz awaryjnoci

ikontrolowanych testw przeprowadzanych w laboratoriach bada i rozwoju rmy Sapa. Zaprezentowane technologie s systematycznie doskonalone i odzwierciedlaj
zaawansowane technologie dostpne na dzi dzie.
Najatwiejszym do przeprowadzenia etapem jest
zamiana rurek miedzianych na aluminiowe. Ten prosty
manewr pozwala od razu poczyni znaczne oszczdnoci wzgldem kosztw materiau. Wrd innych
korzyci znajduje si odporno na korozj, zmniejszenie rozmiaru oraz masy produkowanych moduw,
mniejsze zapotrzebowanie na czynnik chodniczy oraz
100-procentowa zdolno do recyklingu.
Podrcznik zachca do przejcia z technologii opartej na miedzi na wymienniki ciepa wykonane w caoci
z aluminium jest to bowiem rozwizanie korzystne
iproste w realizacji. Podrcznik podkrela jednak
znaczenie zastosowania si do wytycznych, co pozwala
watwy sposb unikn niepotrzebnych bdw.
1.2015SHAPES

21

Zielone rozwizania PRZEPRAWA MORSKA

Budujemy mosty
do przyszoci

Zamiast osadza most na dnie morza mona

skorzysta z koncepcji mostw pywajcych,
wykorzystujcych chronione patentem
Reinertsena sztuczne dno morskie stworzone
za pomoc podcignitych do obu brzegw rur,
umieszczonych na gbokoci 30 metrw.

Gbokie i rozlege ordy Norwegii s

czsto ze sob czone przeprawami
morskimi, w ktrych gwn rol
odgrywa aluminium.
TEKST ULF WIMAN ILUSTRACJA REINERTSEN

ALOWNICZE ZACHODNIE wy-

brzee Norwegii zdobi bkitne

ordy, stroma linia brzegowa
ipokryte niegiem szczyty grskie.
Obszar ten jest jednak ogromnym
wyzwaniem w kontekcie rozwoju infrastruktury.
W 2010 r. Norweskie Ministerstwo Transportu
i Komunikacji zlecio Norweskiej Administracji
Drg Publicznych (NPRA) wykonanie projektu pocze drogowych, ktre miayby zastpi istniejce do tej pory przeprawy promowe, rozcignite na
dugoci liczcej 1100 km autostrady E39 pomidzy Kristiansandem a Trondheim.
NPRA miaa za zadanie zbada wpyw rnych
opcji na lokalny handel, przemys, zatrudnienie
itendencje mieszkaniowe, biorc pod uwag
wyzwania technologiczne i moliwoci mostw
wzakresie generowania energii ze rde odnawialnych.
Podczas realizacji studium wykonalnoci wzito pod lup najduszy i najgbszy norweski ord,
Sognefjord, o dugoci 205 km, gbokoci 1300 m
i szerokoci 3700 m. Po uzyskaniu wstpnych wynikw, w 2012 r. przedstawione zostay trzy koncepcje: most pywajcy, most pywajcy z podwodn konstrukcj rurow (SFTB) oraz most wiszcy.
Po przeprowadzeniu studium wykonalnoci,
konsorcjum skadajce si z rm Reinertsen AS,
Dr. techn. Olav Olsen AS oraz Snhetta Oslo AS,
nansowane czciowo ze rodkw Norweskiej
Rady ds. Bada Naukowych, zaprezentowao projekt mostu wodnego wykorzystujcego koncepcj
SFTB zastosowan porodku rozpitoci mostu.

22

SHAPES1.2015

Dr Marit Reiso,
projektantka konstrukcji
morskich i liderka
projektu w rmie
Reinertsen.

Skorzystalimy ze wsplnych zasobw wiedzy

iopracowalimy nowe rozwizanie mwi liderka
projektu Marit Reiso, projektantka konstrukcji
morskich z Reinertsen. Najwikszym wyzwaniem
byo przymocowanie konstrukcji do dna morskiego
oraz organizacja korytarza dla statkw.
BIORC POD UWAG gboko ordu, most nie
bdzie zakotwiczony bezporednio do dna. To
technologia, ktra sprawdzia si ju w morskim
przemyle wydobywczym i ktr dostosowalimy
do nowego zastosowania. Prawdopodobnie nikt
wczeniej nie korzysta z niej do budowy mostw
mwi Reiso.
Nie jestemy ekspertami od materiaoznawstwa kontynuuje jednak z aluminium korzysta cay przemys motoryzacyjny i pomylelimy, e
byaby to ciekawa alternatywa. Skontaktowalimy
si z rm Hydro, ktra przekierowaa nas do Sapa
obie rmy s teraz czci naszego konsorcjum.

ALUMIN
ALUMINIUM
JEST PLASTYCZNE ILEKKIE.
Dr Marit Reiso, Reinertsen

Obecnie prowadzone s badania w zakresie

wykorzystania aluminium do konstrukcji barier,
ktre zabezpiecz struktur SFTB przed ewentualn kolizj ze statkiem. Reiso twierdzi, e w porwnaniu z innymi materiaami, aluminium moe
podnie koszt caej inwestycji, jednak w duszej perspektywie koszty zostan zniwelowane.
Aluminium jest plastyczne i lekkie, co znacznie
uatwia wykonanie konstrukcji mwi. W zestawieniu z innymi materiaami ma sporo walorw,
a przede wszystkim nie koroduje, co wydatnie
obnia koszty konserwacji. Co wicej, nadaje si do
penego odzysku, co stawia je na czoowej pozycji,
jeli chodzi o kwestie zrwnowaonego rozwoju.
Dodatkowo, w pobliu znajduje si kilka fabryk
aluminium, dziki czemu malej koszty transportu
i emisja spalin.
Powstanie przeprawy E39 jest teraz kwesti
czasu, jednak ju teraz wiemy, e bdzie ona oparta
na prawdziwie innowacyjnych rozwizaniach.

Trzy pytania do Jonasa Bjuhra

Dyrektora ds. rozwoju produktu, Sapa
Jak rol w tym
projekcie odgrywa
Sapa?
Razem z Hydro analizujemy moliwoci
wykorzystania aluminium przy konstrukcji
barier, ktre zabezpiecz most podczas
jego otwierania izamykania. Bdziemy
te sprawdza inne
zastosowania.

Jak to si odbywa?
Pracuje nad tym
nasze wewntrzne
centrum ds. bada
i rozwoju, w ktrym
korzystamy z naszej
dotychczasowej
wiedzy i wynikw
prowadzonych bada. Wsppracujemy te z Norweskim
Uniwersytetem Nauki
i Technologii.

Co jest najbardziej
ekscytujce z punktu widzenia Sapa?
To bardzo zaawansowany technologicznie projekt, ktry
wymaga aktywnej
wsppracy z naszymi partnerami
na rzecz stworzenia
nowego rozwizania
wykorzystujcego
zalety aluminium.

1.2015SHAPES

23

GRUPA PROJEKTOWA: REINERTSEN, DR.TECHN. OLAV OLSEN, SNHETTA, SAPA, NORSK HYDRO OG DEEP OCEAN.

Korytarz dla statkw

Bariera chronica
stref pomidzy
mostem wodnym
aumieszczon
pod wod struktur rurow.

ebra chodzce. Rozpraszaj ciepo generowane przez pytk LED.

Otwory na
ruby. Podczas montau
pozwalaj
na szczelne
dopasowanie
moduu do
plastikowych
elementw
obudowy.

Powierzchnia pytki LED. Znajduje si

tu pytka LED z drukowanym obwodem.
Pytka jest klejona lub przykrcana.

Kana na przewody. Suy

do przeprowadzenia okablowania elektrycznego.

W szczegle

Owietlenie LED
coraz lepsze
Prole aluminiowe stay si znaczcym elementem w projektowaniu latarni
iinstalacji wietlnych na byskawicznie rozwijajcym si rynku owietlenia LED.
Poza walorami estetycznymi aluminium oferuje te doskonae waciwoci
termiczne, mnstwo dodatkowych funkcji oraz prostot montau i konserwacji.